Osman KESKİN

Teknoloji ve Tasarım Öğretmeni

Sevgili Öğrenciler;

Bu sunum sizlerin hayal gücünüzü, düşünme ve kurgu

yetilerinizi geliştirmek amacıyla hazırlanmıştır.

Bu sunum sizi kurgu kuşağında yapacağınız çalışmalara

hazırlayacaktır.

Sunumdaki her haber ile ilgili düşünmenizi ve o alanda

hangi gelişmelere yol açılabileceği , bugünden farklı

nelerin olabileceği konularını tartışacağız.

Şimdi arkamıza yaslanıp sunumu izleyelim…

Güneş Paneli Teknolojisinde Bir Yenilik Daha

Bu günlerde sıklıkla güneş enerjisi konusunda haberlerle karşılaşıyoruz. Fosil

yakıtların giderek tükenmesiyle, yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelim de

giderek hızlanıyor.

Washington Üniversitesindeki araştırmacılar organik boyar maddeli güneş

panelleri üzerinde çalışıyorlar. Bu tip paneller, çatılarda ve hesap

makinelerinde kullanılan silikon temelli panellerden daha az verimli.

Avantajları ise daha esnek, ucuz ve kolay üretilebilir olmaları.

Bu tür panellerin verimliliğini arttırmak için başvurulan yöntem güneşin vurduğu

yüzey alanını arttırmak. Bunun için yüzeyde çok küçük parçacıklar kullanılıyor

ve girinti çıkıntılar sayesinde yüzey alanı artıyor. Öte yandan, ışığın dalga

boyuna yakın, daha büyük parçacıklarsa ışığın ışık emici yüzeyler arasında

daha fazla kalmasını sağlıyor.

Uzay Turizmi

Amerikalı bir şirket, bir uzay gemisi projesiyle ortaya çıktı.

Şirketin yaptığı açıklamada: ‟Lynx makul fiyatlar karşılığında kişilere,

araştırmacılara ve eğitimcilere uzayı görme fırsatı verecek‟ diyor.

Greason ekliyor: ‟Bir havayolu şirketi için çalışıyormuş gibi işleyecek bir araç

tasarladık. Tamamen geri dönüşebilir ve katı yakıt kullanan veya hibrit roket

motorlara göre daha çevre dostu olan yeni motor bu tür uçuşların çevre

üzerindeki olumsuz etkilerini de azaltacak.‟

Lynx‟i test eden eski pilot-astronot, Rick Searfoss araca hayran kalmış: ‟Lynx

‟Dünya‟nın En Harika Aracı‟ olacak. Hızlanması, hafifliği ve size sunacağı

manzara sıra dışı olacak. En güzel tarafı ise bir yük eşyası gibi arkada değil

de ön koltukta seyahat etmeniz olacak, tıpkı bir yardımcı pilot gibi.‟

Uzay Oteli 2012'de Kapılarını Açıyor

Uzaydaki ilk otel olacak olan Glactic Suite Space Resort, rezervasyon

almaya başladı. İlk misafirlerini 2012‟de ağırlayacak olan uzay otelinde üç

gece geçirebilmek için 4.4 milyon dolar ödemek gerekiyor. Yolculuk için

gerekli olan eğitim Karayip Adaları‟nda veriliyor ve üç ay sürüyor. 43 kişinin

rezervasyon yaptığı açıklanan uzay oteli, Dünya‟nın etrafını 80 dakikada

dönecek, yani her 15 dakikada bir güneş doğacak. Yolcuların, „Pod‟ adı

verilen odalarda hareket edebilmesi için özel olarak tasarlanan Velcro

giysilerinden giyecekleri de yapılan açıklamalar arasında.

Motosikletlerde Çevreci Teknolojiler

Yukarıdaki resimde gördüğünüz motorlu taşıta bir motosiklet mi yoksa bir

dış-iskelet mi demek gerekir' "Deus Ex Machina" isimli bu konsept tasarım,

California‟daki Pasadena Sanat Merkezi‟nde açılan motosiklet tasarım

dersinin bir ürünü. Dersi veren Bumsuk Lim, önemi giderek artan çevreci

teknolojileri motosiklet endüstrisiyle buluşturmayı amaçlamış.

Jake Loniak‟ın tasarımı: "Deus Ex Machina"

Öğrencilerden Jake Loniak‟ın 3 tekerlekli motosiklet tasarımı “Deus Ex

Machina” düşük hızlarda sürücüyü dik konumda tutuyor. Araç hızlandıkça

öndeki iki teker ileri doğru açılarak yol tutuşu ve aerodinamiği arttırıyor.

Pilleri 15 dakikada şarj oluyor, tekerinin içindeki elektrik motoru sayesinde

bu enerjiyle 1 saat gidebiliyor ve saatte 120 kilometre yapabiliyor.

Işığı Durdurmak...

Harvard Üniversitesi‟nden fizik profesörü Lene Vestergaard Hau ve ekibi,

ışıkla oynuyor. Ekip, yaptığı çalışmalarla daha önce ışığın hızını saniyede 17

metreye kadar düşürebiliyordu. Işığın boşlukta hızı saniyede yaklaşık 300 bin

kilometredir.

Devam eden çalışmalar sonucu, ışığı tamamen durdurmak mümkün oldu.

Bunu yapabilmek için Mutlak sıcaklığa çok yakın bir sıcaklığa ( yaklaşık -

273 derece) kadar soğutulan çok yoğun sodyum bulutu kullandılar. Bu

buluta Bose-Einstein bulutu deniyor. Bu bulutun içindeki atomlar çok sıkışık

bir durumda bulunuyor.

Bose-Einstein bulutuna gönderilen ışık ışınının bir çeşit madde hali oluşuyor.

Bu madde halini bulut içinde başka bir yere nakleden ekip daha sonra bu

maddenin tekrar ışığa dönüşmesini sağladı.

Bu buluş bilim insanlarının optik bilgiyi istenilen şekilde işlemeyi

sağlayabilecek.

Motosiklet

Resimlerini gördüğünüz araca bir motosiklet demek zor. "Car Design News

Contest 2008" tasarım yarışmasında öğrenci kategorisinde birinci olan bu

kavramsal tasarım iki teker ya da üç teker üzerinde gidebiliyor.

İranlı tasarımcı Seyyed Javad Ghaffarian'ın bu tasarımı otoyolda ve geniş

yollarda üç teker üzerinde bir otomobil gibi giderken, kalabalık alanlarda

iki teker üzerinde yol alabiliyor. Park yaparken de iki tekerinin üzerinde

daha az yer kaplıyor. Aracın koltukları, sürücüyü her konumda dik

tutabilmek için dönüyor.

Motosiklet halindeyken yukarıda kalan üçüncü teker, bir helikopterin

kuyruk pervanesi gibi denge sağlamak amacıyla dönüyor.

Nano-Futbol

Bir pirinç tanesi üzerinde, saç telinden daha kalın olmayan bir topla ve bir

amibin altıda biri büyüklüğünde oyuncuların oynadığı bir futbol maçı... Bilim

kurgu filmlerinden bir kesit gibi görünen bu tanımlama, aslında, mikro-

elektro-mekanik sistemler programları çalışan üniversiteler için yeni takım

sporunu anlatıyor: Nanofutbol. ABD Ulusal Standartlar ve Teknoloji

Enstitüsü‟nün ev sahipliğini yaptığı ilk nanofutbol turnuvası Atlanta‟da, 2007

RoboCup etkinlikleri içerisinde düzenlenmişti.

2008 RoboCup içerisinde tekrar düzenlenen turnuvada ikisi Kanadalı, ikisi

A.B.D.‟den ve biri İsveçli olmak üzere beş takım yer aldı.

16 oyun alanı barındıran yonga

Güneş + Su = Yakıt

Şu an için güneş enerjisinin fosil yakıtların yerini almasının önündeki en

büyük engel, üretilen enerjinin etkin bir şekilde depolanamaması.

MIT‟den (Massachussetts Teknoloji Enstitüsü) kimya profesörü Daniel Nocera,

geliştirdiği katalizör sayesinde güneş enerjisi kullanarak suyu hidrojen ve

oksijen olarak ayrıştırmayı başardı. Hidrojen, içten yanmalı motorlarda ya

da yakıt hücrelerinde enerji elde etmek için kullanılabiliyor. Böylece güneş

enerjisi, hidrojende depolanabiliyor.

Nocera‟nın önerdiği iki yöntem var. Birinci yöntemde, güneş panelinden

elde edilen elektrik suyun ayrıştırılması için kullanılan ve içinde katalizör

bulunan bölüme enerji sağlamak için kullanılıyor. Başka bir yol ise bitkilerin

fotosentezine benzer şekilde; güneş ışığını toplayan boya maddeleri,

katalizör ve su aynı ortamda bulunarak doğrudan hidrojen elde ediliyor.

Suyun ayrıştırılması aynı zamanda deniz suyundan elektrik üretilip, yakıt

hücresinde hidrojen ve oksijenin birleşmesiyle saf su elde etmeye de

yarayabilir.

Örümcek Ağından Diş, İpekten Kemik

Araştırmacılar kaybettiğimiz diş veya kemik gibi dokuların yerine

kullanılmak üzere türlü malzemeler geliştirme çalışmalarına devam ediyor.

Bu malzemelerin şu an için en gözdeleriyse ipek ve örümcek ağı.

ABD'deki Tufts Üniversitesi'nden Prof. David Kaplan, ipek ipliğinin çekme ve

sıkıştırmaya karşı çok dayanıklı olduğunu söylüyor. Ayrıca ipek ve örümcek

ağı, biyolojik olarak insan vücudunda kullanılmaya uygun. Yüksek ısıya ve

canlı içerisindeki koşullara dayanıklılık gösteren bu malzemeler,

parçalandıklarında da zararsız amino-asitlere dönüşüyor.

İnsanda kemiği oluşturan kemik matrisi, hidroksiapatit ve kolajenden

oluşuyor ve kemik hücreleri tarafından doldurularak kemik ve kemiksi

dokular oluşturuluyor.

Araştırmacılar kemik matrisini ipek proteininden oluşturarak, etrafını da

kemik iliğinden alınan kök hücrelerle doldurup, insan kemiğine çok benzer

yapılar elde edilebiliyor.

Araştırmacılar ayın teknikle, diş şeklinde ve büyüklüğünde yapılar üretmeyi

de başarmış.

İncecik Pil

Günümüz teknolojilerindeki incelme modasına piller de ayak uydurdu. 1

milimetreden daha ince, 1 gramdan daha hafif ve ipek baskı (serigrafi)

tekniğiyle üretilebildikleri için daha hesaplı piller geliyor.

İnce piller, bankacılık işlemlerinde gerekli olan bilgileri (vergi numarası gibi)

banka kartında saklayıp istenildiğinde kart üzerindeki bir göstergeden veren

bir sistem için elektronik nano sistemler üzerine çalışan bilim insanlarınca

geliştirilmiş.

Araştırmacılar pilin değişik tabakalardan oluştuğunu ve bu katmanlara

arasında çinko bir anot ile manganez bir katot bulunduğunu belirtiyorlar. Pil,

çinko ve manganezin birbiriyle kimyasal tepkimesinden elektrik elde ediyor.

Kimyasal tepkimeler sonunda anot ve katot zamanla harcandığından pilin

kullanım alanı olarak çok seyrek kullanılan ya da tebrik kartları gibi sınırlı

ömrü olan kartlar öneriliyor. Geleneksel pillerden oldukça farklı olan bu

ince pilin cıva içermediği için doğa dostu olduğu da açıklanıyor.

Akıllı Tekerlek

Massachusetts Teknoloji Enstitüsü araştırmacıları, geliştirdikleri Kopenhag

Tekerleği‟ni tanıttılar. Kopenhag Tekerleği, sürücüsüne enerji desteği veriyor.

Sıradan bir bisiklet tekerleğine benzeyen Kopenhag Tekerleği‟nin farkı

becerikli kırmızı merkezinde. Bu merkez alışılmamış özellikleri ve elektronik

aletlerin işlevini görme yetisiyle bisikletinizi „akıllı‟ kılıyor.

projenin öncelikli amacının, sürücülerin kat edebilecekleri mesafeyi artırarak

bisiklet kullanımı teşvik etmek olduğunu söylüyorlar. Bunu sağlamak için sürüş

deneyimi yumuşatılması ve yokuşların rahat bisiklet kullanımının önünde

engel olmaktan kaldırılmaya çalışılması hedeflenmiş. Sürücü frenleri her

kullandığında Tekerlek enerji depolayarak gerektiğinde (bir yokuşu

tırmanırken ya da hızlanmak istediğinizde) kullanmanız için saklıyor.

Kopenhag Tekerleği‟nin ilave özellikleri birkaç sensör, bluetooth bağlantısı ve

akıllı telefon aracılığıyla işliyor. Tekerlek, bisikletin gidonuna yerleştirilmiş

telefon sayesinde hızınızı, yönünüzü ve kat ettiğiniz mesafeyi ölçebiliyor, hava

kirliliği değerlerini ölçebiliyor hatta arkadaşlarınızın o sırada yakınlarda olup

olmadığını söyleyebiliyor.

Kuş Gribini Tespit Eden Aygıt

Singapurlu araştırmacılar, boğazdan sıyırma yoluyla alınan kültürlerde kuş

gribinin H5N1 tipi virüsünü tespit edebilen bir el aygıtı geliştirmeyi başardılar.

Virüsün varlığını yaklaşık 30 dakika gibi kısa bir zamanda tespit edebilen

aygıt, teşhis ve önleme çalışmalarına hız kazandırma konusunda büyük

ölçüde umut veriyor. Normal laboratuarda, virüsün yalıtılması ve

incelenmesi sonucunda teşhis koyulabilmesi, ancak 4 saat süren testler

sonucunda mümkün oluyor. Yeni bir ciddi salgın durumunda özellikle ilk

vakaların teşhisinde hıza çok büyük gereksinim duyulacağını hatırlatan

yetkililer, söz konusu gelişmenin bu nedenle yaşamsal önem taşıdığını

vurguluyorlar. Birçok testi ve laboratuar aygıtını da aradan çıkaran bu yeni

icat, daha ucuz bir teknik alternatifi sunması açısından da, özellikle

ekonomik durumu iyi olmayan ülkeler için bulunmaz bir fırsat. Bilim insanları,

aynı aygıtı SARS, AIDS ve Hepatit B gibi diğer virüs kaynaklı hastalıkların

teşhisinde kullanabilmek için çalışmaya devam edeceklerini belirtiyorlar.

Kuşlar, Dünya'nın Manyetik Alanını "Görüyorlar"

Alman araştırmacılar, kuşların Dünya‟nın manyetik alanını gözlerinde

bulunan ve beynin görsel algıyı işlemeden sorumlu olan bölgesiyle bağlantılı

olan bazı moleküller yardımıyla algılayabildiklerini ortaya çıkardılar. Bilim

insanları, kuşların özellikle göç rotalarını belirlemede Dünya‟nın manyetik

alanını kullandıklarını ve bu alanı gözlerinde bulunan belirli moleküllerle

algıladıklarını zaten biliyorlardı. Oldenburg Üniversitesi araştırmacılarının

çalışmasıysa, bu moleküllerin gerçek anlamda bir tür “görsel” bilgiye

dönüştürüldüğünü kanıtlamış oldu. Böylece, kuşların beyinlerindeki

pusulanın çalışma mantığı da açıklığa kavuştu. Çalışmayı inceleyen bilim

insanları, son derece olumlu görüşler belirtmelerine karşın, pusulanın

yanında bir de haritaya gereksinim duyulabileceğini, bu nedenle de

kuşların göç yollarını belirlemede başka şeylerin de etkisi olabileceğini

hatırlatıyorlar. Araştırmacıların bir sonraki hedefi, bu bilgilerin kuşların

beyinlerinde nerede bir araya geldiğini ortaya çıkarabilmek ve böylece

“yön bulma” merkezinin tüm sırlarını öğrenebilmek.

Bilgisayarlı Yastıkla Horlamaya Son

“Bu buluşu yaptım, çünkü kendim de horluyorum” diye açıklıyor Alman

bilimci Daryoush Bazargani. “Her türlü ürünü denedim, ama hiç biri işe

yaramadı.” Bazargani‟nin buluşu, horultu kesilene kadar başın konumunu

değiştiren bilgisayarlı bir yastık. Yastık, kitap büyüklüğünde, yani

başucunuza rahatlıkla yerleştirebileceğiniz bir bilgisayara bağlı; bilgisayar

horultu sesini analiz edip yastık içindeki hava odacıklarını küçültüp

büyütebiliyor. Kullanıcının başı bu değişimlere göre yer değiştirirken de

burun içinde hava akışı yeniden sağlanabiliyor. Bazargani, yastığın boyun

masajı için de kullanılabileceği görüşünde.

İnsanüstü Görüş Yeteneğine Doğru

Washington Üniversitesi‟ndeki mühendisler mikroskobik üretim teknikleri

sayesinde esnek ve kullanımı emniyetli bir kontak lens içine elektronik

devre ve ışıklar koymayı başardılar.

Bu teknoloji sayesinde, ileride gözümüz, dış dünyadan bize gelen görsel

bilgiden fazlasını alabilecek. Bu konudaki çalışmalar henüz bu türden

gelişmelere yol açacak kadar ileri durumda değil fakat yine de gelecekteki

ilerlemeler konusunda umut verici.

Gelecekte bu teknolojinin çok geniş alanlarda kullanılabileceği kesin. Böyle

bir lensin kullanıcıları, başkalarının göremeyeceği şekilde, havada bir ekran

varmışçasına görüntü izleyebilecekler, internette dolaşabilecekler. Ya da

insanların görme yetenekleri bu lensler sayesinde geliştirilerek gece görüşü

ya da kızılötesi gibi yetenekler sağlanabilecek.

Yeni Bir Alternatif Enerji Kaynağı

Güneşten ve rüzgardan sonra artık yağmurdan da enerji elde edilebilecek.

Araştırmacılar, yağmur damlalarının kinetik enerjisini elektrik enerjisine

çevirecek bir teknik geliştirdiler. Aynı zamanda bu teknik, endüstriyel

iklimlendirme sistemlerinde yoğunlaşıp damlayan sular için de kullanılabilir.

Güneş enerjisi sistemleriyle beraber kullanıldığında ise enerji elde edimi

arttırılabilir.

Su damlalarından enerji PVDF (Poliviniliden Diflorid) maddesi yardımıyla

elde ediliyor. Bu madde alışılmışın dışında bir piezoelektrik özelliğe sahip.

Bu özelliği sayesinde, maddenin şekli değişince bir akım oluşturuyor.

Dokunmatik ekranlarda da buna benzer maddeler kullanılıyor.

Büyük bir damlanın bu madde üzerine düşmesiyle yaklaşık 12 miliwat‟lık

enerji elde ediliyor. Şu an için bu ölçüde enerji, çoğu cihazı çalıştırmak için

yeterli olmayabilir. Ama gün geçtikçe elektrik devreleri daha düşük güç

gereksinimine ihtiyaç duyar şekilde üretiliyor. Tekniğin de geliştirilmesiyle,

çevre koşullarını ölçen minik kablosuz alıcılar bu yöntemle çalıştırılabilir.

Isı ve Basıncı Algılayabilen Yapay Deri

“Nanoteknoloji sayesinde üretilecek yapay deri, gerçek derinin hissetme

özelliklerine sahip olabilecek, hatta normalden daha ileri gidecek.” diyor

Oak Ridge Laboratuarı‟ndan araştırmacı John Simpson.

Yapay deride kullanılacak karbon nanotüpler ısıyı, basıncı ya da elektriği

ölçecek algılayıcılar olarak tasarlanabiliyor. Ayrıca nanotüpleri oluşturan

karbon da biyolojik olarak insan dokularıyla uyumlu. Böylece bağışıklık

sistemi, bu maddeyi yabancı bir madde olarak algılamıyor. Bu sayede,

ileride alıcılardan gelen sinyaller insanın sinir sistemine iletilebilecek.

Araştırmacılar, karbon nanotüpleri kullanarak güneş enerjisinden ya da

vücut ısısından, algılayıcıları besleyecek enerjiyi de elde etmeye

çalışıyorlar.

Doktorunuz Bilgisayar

Belirtileri çok güçlü olmayan, ilk bakışta anlaşılması zor olan bazı genetik

hastalıkları keşfetmek yıllar alabiliyor. Bu test süreci aylarca devam ediyor

ve yüklü bir faturayı da beraberinde getiriyor.

Londra Üniversitesi araştırmacıları bu test sürecini kısaltmak ve maliyetini

düşürmek için bilgisayarlardan yardım alıyorlar.

Öncelikle hastanın yüzüne bin kadar noktadan oluşan bir örüntü

yerleştiriliyor, sonrasında da farklı açılardan hastanın yüzünün dijital

kameralar yardımıyla fotoğrafı çekiliyor. Bu fotoğraflar noktaların yerlerini

belirlemekte kullanılıyorlar. Araştırmacılar‟ın geliştirdiği yazılım bu

fotoğraflardan alınan veriyi üç boyutlu bir haritaya çeviriyor. Yazılım daha

sonra bu haritayı Noonan sendromu, Williams sendromu, Turner sendromu ,

Fragile X gibi genetik bozuklukların belirtileriyle kıyaslıyor. Söz gelimi yazılım

geniş gözler, düşük kulaklar, küçük çene ve düşük göz kapakları tespit

ederse bu belirtileri Noonan hastalığı ile eşleştiriyor. Araştırmayı yürüten

Peter Hammond‟un şimdiye kadar yaptığı araştırmalarda %90 başarı ile

hastalık tespit edilmiş.

Osman KESKİN Teknoloji ve Tasarım Öğretmeni

keskinoo@hotmail.com

505 803 87 04

Teknoloji ve Tasarım Öğretmenlerinin buluşma noktası:

Teknoloji ve Tasarımcılar Facebook sayfası