Bilişim Teknolojilerinin Temelleri - 05 - Donanım Kartları

8/9/2019 Biliim Teknolojilerinin Temelleri - 05 - Donanm Kartlar

1/52

T.C.

MLL ETM BAKANLII

MEGEP(MESLEK ETM VE RETM SSTEMNN

GLENDRLMES PROJES)

BLM TEKNOLOJLER

DONANIM KARTLARI

ANKARA 2007


2/52

Milli Eitim Bakanl tarafndan gelitirilen modller;

Talim ve Terbiye Kurulu Bakanlnn 02.06.2006 tarih ve 269 sayl Karar ileonaylanan, Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda kademeli olarakyaygnlatrlan 42 alan ve 192 dala ait ereve retim programlarndaamalanan mesleki yeterlikleri kazandrmaya ynelik gelitirilmi retim

materyalleridir(Ders Notlardr).

Modller, bireylere mesleki yeterlik kazandrmak ve bireysel renmeyerehberlik etmek amacyla renme materyali olarak hazrlanm, denenmek vegelitirilmek zere Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarndauygulanmaya balanmtr.

Modller teknolojik gelimelere paralel olarak, amalanan yeterliikazandrmak koulu ile eitim retim srasnda gelitirilebilir ve yaplmasnerilen deiikliklerBakanlkta ilgili birime bildirilir.

rgn ve yaygn eitim kurumlar, iletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlikkazanmak isteyen bireyler modllere internet zerinden ulalabilirler.

Baslm modller, eitim kurumlarnda rencilere cretsiz olarak datlr.

Modller hibir ekilde ticari amala kullanlamaz ve cret karlndasatlamaz.


3/52

i

AIKLAMALAR .....................................................................................................................iiiGR .........................................................................................................................................1RENME FAALYET1 ......................................................................................................31. EKRAN KARTI.....................................................................................................................3

1.1. Ekran Kartnn Yaps .....................................................................................................41.1.1. Grafiklemcisi (GPU)............................................................................................41.1.2. Grnt Bellei (Video RAM)................................................................................41.1.3. Dijital Analog evirici (RAMDAC ) ......................................................................41.1.4. Video BIOS .............................................................................................................51.1.5. Ekran Kart k Balantlar .................................................................................5

1.1.6. Soutucu ..................................................................................................................61.1.7. Z-Buffer (Tampon Bellek).......................................................................................61.1.8. V-Sync .....................................................................................................................71.1.9. Video Codec ............................................................................................................71.1.10. Ekran Kartnn zellikleri .....................................................................................7

1.2. Ekran Kartnn almas ................................................................................................91.3. Ekran Kart eitleri .....................................................................................................10

1.3.1. Veriyolu Standardna Gre ....................................................................................101.3.2. Fizik Yapsna Gre...............................................................................................10

1.4. Ekran Kart Hzlandrc Portlar (AGP 2x, 4x, 8x) ......................................................101.5. PCI Express...................................................................................................................11

UYGULAMA FAALYET ................................................................................................13LME VE DEERLENDRME ......................................................................................15RENME FAALYET-2 .....................................................................................................162. EK DONANIM KARTLARI ...............................................................................................16

2.1. Ses Kart........................................................................................................................162.1.1. Ses Kartnn Yaps ................................................................................................172.1.2. Ses Kartnn almas...........................................................................................202.1.3. Ses Kart eitleri ..................................................................................................21

2.2. Faks-Modem Kart ........................................................................................................222.2.1. Faks-Modem Kartnn Yaps ................................................................................242.2.2. Faks-Modem Kartnn almas ...........................................................................27

2.2.3. Faks-Modem Kart eitleri ..................................................................................272.3. TV Kartlar....................................................................................................................29

2.3.1. TV Kartnn Yaps ................................................................................................302.3.2. TV Kartlarnn zellikleri .....................................................................................322.3.3. TV Kartnn almas ...........................................................................................332.3.4. TV Kartlar eitleri ..............................................................................................33

2.4. Ethernet Kart................................................................................................................342.4.1. Ethernet Kartnn Yaps ........................................................................................352.4.2. Ethernet Kartnn almas...................................................................................362.4.3. Ethernet Kart eitleri ..........................................................................................37

UYGULAMA FAALYET ................................................................................................39

LME VE DEERLENDRME ......................................................................................40

NDEKLER


4/52

ii

MODL DEERLENDRME ................................................................................................41

CEVAP ANAHTARLARI.......................................................................................................44NERLEN KAYNAKLAR....................................................................................................45KAYNAKA...........................................................................................................................46


5/52


6/52

iv


7/52

1

GR

Sevgili renci,

inde bulunduumuz a bilgi adr. Bilgisini yenileyen, bilgi dzeyini artran bireyler her zaman bir adm nde olacak ve hzla deien teknolojik gelimelere ayakuydurabilecektir. Kendimizi bilgiyle donatmalyz ki hzla deien ve gelien bu bilgiann gerisinde kalmayalm.

Biliim alan ok hzl gelimelerin yaand alandr. Bilim ve teknolojik metotlar bilen, yorumlayan, kullanan ve alanndaki yeniliklere ak olan nitelikli insangcne her

alan

nda olduu gibi biliim teknolojileri alan

nda daha fazla ihtiya duyulmaktad

r.

Bilgisayar gnmzde her meslekten insann kulland bir aratr. Bilgisayaroluturan donanmlarn zelliklerini, ne ie yaradklarn her geen gn daha fazla insanrenmeye almaktadr. Bu alanda byk deiimler ve geliimler kaydedilmektedir. Bugelimelerden bilgisayarlara balanan donanm kartlar da etkilenmektedir. Byle birortamda biliim teknolojileri alannda alacak bir meslek eleman olarak, bilgisayardonanmlaryla ilgili bilgilerinizi artrarak, becerilerinizi gelitirerek mesleki birikimlerinizigeniletmelisiniz.

Bu modlde bilgisayar donanm kartlar olan ekran, ses, faks/modem, tv ve ethernet

kartlar

n

n yap

s

n

, al

mas

n

, zelliklerini ve eitlerini reneceksiniz. rendiiniz bu bilgiler dorultusunda ihtiyaca uygun donanm kartlarn seebilecek ve bu kartlarnmontajn yapabilecek beceriyi kazanacaksnz.

GR


8/52

2


9/52

3

RENME FAALYET1Gerekli ortam salandnda ekran kartlarnn yapsn ve zelliklerini tanyacak, ekran

kartn bilgisayardaki anakartn uygun slotuna takp kasaya montajn yapabileceksiniz.

Ekran kartlarnn bilgisayardaki grevini aratrnz. Bilgisayar firmalarndan ve internetten gnmzde kullanlan ekran

kartlar hakknda bilgi toplaynz. evrenizdeki bilgisayarlar inceleyerek ekran kartnn takld yer

hakknda bilgi edininiz. Bilgisayarda yaplan ie gre hangi zelliklere sahip ekran kart seilmesi

gerektii hakknda bilgi toplaynz.

1. EKRAN KARTIEkran kart, mikroilemcide (CPU) ilenen verileri monitrde grntlenmesini

salayan sinyallere dntren bir genileme kartdr. Ekran kartlar bilgisayar sistemineanakart zerinde bulunan slotlar (genileme yuvalar) ile balanrlar.

Geleneksel ekran kartlar bilgileri sisteme belleinden kendi belleine al p monitregndermekteydi. Gnmzdeki ekran kartlar ise grntlenecek bilgileri ileyebilecekhzlandrclar bulundurduundan mikroilemcinin ykn nemli bir ldehafifletmektedir.

Ekran kartlarnda standart bir monitr (VGA) k vardr. Bilgisayardaki grntyperdeye veya duvara yanstmak iin kullanlan projeksiyon aygtlar da monitrler gibi buka balanr. Gnmzde baz ekran kartlarnda, TV grntlerini bilgisayar sistemindegrntlemek iin TV-Out, video grntlerini iin Video-In, dijital kt aygtlarnkullanmak iin DVI balantlarda bulunmaktadr.

Resim 1.1. Tv-Out ekran kart

RENME FAALYET - 1

AMA

ARATIRMA


10/52

4

Bilgisayarlarda grnt kalitesi hem ekran kartna hem de monitre baldr. Ekran

kart

n

n kalitesini ise fiziksel yap

s

, kulland

slot (donan

m kartlar

n

n anakarta monteedildii ksm ) ve arayz eidi (CGA, VGA, SVGA) belirmektedir..

Ekran kart bilgisayar sisteminin 4 bileeni kullanr.1. Anakart; ekran kartna veri iin balant ve enerji salar2. Mikroilemci; Her bir pikselle ne yapaca kararn verir.3. Bellek; Ekran kartna gnderilecek bilgileri geici olarak tutar.4. Monitr; Ekran kartnda gelen bilgileri grntler

1.1. Ekran Kartnn Yaps

1.1.1. Grafiklemcisi (GPU)

Grafik ilemcisi grnt hesaplamalarn ve grnt ilemlerini ekran kartndagerekletiren bir yongadr. Gnmz ekran kartlarndaki grafik ilemciler, ilemciye yk

bindirmeden grnt ilemleri ok baarl bir ekilde gerekletirmektedir. Grafikilemcileri GPU (Graphics Processing Unit - Grafik lemci Birimi) adylaadlandrlmaktadr.

1.1.2. Grnt Bellei (Video RAM)

Grnt ile ilgili hesaplamalar

n tutulduu bellektir. Bilgisayar sistemindeki ana bellek gibi alr. Grnt bellei bilgileri grafik ilemcisinden alr ve bunlar saklar.Grnt belleinin bykl ekran kartnn performansyla doru orantldr. Yksekznrlkle kaliteli grnt alabilmek iin grnt bellei kapasitesinin byk olmasgerekir.

1.1.3. Dijital Analog evirici (RAMDAC )

Ekran kartnn grnt belleindeki dijital (saysal) verileri monitrde grntlenecekanalog sinyallere dntrerek ekran kartnn monitr kna gnderir. RAMDAC ekrankart grnt belleini saniyede belirli sayda taray p verileri al p analog sinyallere

dntrp monitre aktarr. RAMDACin verileri dntrme ve aktarma hz, ekrantazelenme hzn belirler. Bu hz Hz cinsinden llr. rnein monitrn ekran tazelemehz 75 Hz olarak ayarlanmsa grnt saniyede 75 defa yenilenir.

LCD ekranlar dijital sinyalleri grntlediklerinden, ekran kartnn grntbelleindeki grntlenecek veriler RAMDACe gitmeden direkt ekran kartnn DVI(Digital Visual Interface) kna aktarlr.


11/52

5

ekil 1.1: Ramdacin grevi

1.1.4. Video BIOS

Video BIOS, ekran kart iindeki tm veri akn dzenler ve ekran kart bileenleriarasndaki koordinasyonu salar. Bu ilemleri yapabilmesi iin iin video bios iinde bir

yazlm vardr.

Renkznrlk

16 256 6500 16,7 milyon

640 x 480 512 KB 1 MB 1 MB 2 MB

800 x 600 512 KB 1 MB 2 MB 2 MB

1024 x768 1 MB 2 MB 4 MB 4 MB

1152 x 1024 2 MB 2 MB 4 MB 6 MB

1280 x 1024 2 MB 4 MB 4 MB 6 MB

1600 x 1200 2 MB 4 MB 6 MB 8 MB

Tablo 1.1: znrlklere gre renk adedi ve bellek miktar

1.1.5. Ekran Kart k Balantlar

VGA-OUT: CRT monitrlerin ve projeksiyon aygtlarnn baland ve bu aygtlaragrnt aktarld k portudur.

DVI-OUT: Dijital cihazlara ve LCD ekranlara grnt aktaran k portudur.

VDEO-IN/OUT: Televizyon, video, VCD player, DCD gibi aygtlardan grnt alanveya aktaran porttur.

Grnt bellei(Video RAM) RAMDAC100011


12/52

6

Resim 1.2: Ekran kartnn port balantlar

1.1.6. Soutucu

Ekran kartlarnda da bilgisayar ilemcisi zerinde bulanan soutma sistemi gibi ekran

kart

n

n grnt ilemcisi zerinde soutma sistemi vard

r. Grnt ilemcisinin

s

nmas

n

engeller.

Resim 1.3 :Ekran kartndaki fan

1.1.7. Z-Buffer (Tampon Bellek)

ki boyutlu grntlerde yatay (x) ve dey (y) olmak zere iki boyut vardr. 3 boyutlu grntlerde derinlik boyutu vardr. Z-Buffer boyutlu ortamdaki nesneleringrntlenmesi iin kullanlr. nc boyut (z) bilgisi bu bellekte saklanr. Ekran kart

boyutlu grntler oluturabilmek iin bu tampon belleini kullanr. Z-Buffer 3D (

boyutlu) destei olan ekran kartlar

nda bulunmaktad

r. Gnmz ekran kartlar

n

n tmnde3D destei bulunmaktadr.

VGA-OUT: Monitr, projeksiyonDVI-OUT: LCDPlazma, HDTV

VIDEO IN: Televizyon, video, VCD Player, DVD

Fan


13/52

7

1.1.8. V-SyncMonitrn tazeleme hzn tespit edip, monitrn tazeleme hzna gre grnty

monitre gnderir.

1.1.9. Video Codec

Video grntleri sktrlm formattadr. Bu grntlerin monitrdegrntlenebilmesi iin zlr. Bu grntler hardisk, cd-rom veya dvd-romdan okunupekrana gnderilmeden hemen nce zlr.

Sktrlm verileri zme ii ise CPUyu ve ekran kartn zorlar. Sktrlmgrntlerin zm iin eitli yazlm ve donanm gelitirilmitir. Ekran kartlarnda videocodec birimi sktrlm grntleri zer. Bu eleman ayn zamanda zme ilemindeCPUnun ykn azaltr.

1.1.10. Ekran Kartnn zellikleri

1.1.10.1. znrlk

Grnt zerinde her rengi oluturmak iin kontrol edilebilecek noktaya piksel denir.znrlk ise ekranda grnen piksel saysdr. znrlk 800x 600 ise yatayda 800,deyde 600 piksel olduunu gsterir. znrlk artarsa grnt kalitesi de artar.znrlk deeri ne olursa olsun nesneleri piksel deeri deimez. znrlk artrlrsa

bellee olan ihtiya artmaktadr.

ekil 1.2: znrlklere gre grnt kapasitesi


14/52

8

1.1.10.2. Renk Derinlii

Renk derinlii bir pikselin alaca renk miktardr. Renk derinlii artarsa her pikselinalabilecei renk says da artar. Piksellerin renk eitliliinin artmas grntnn gereeyakn olmasn salar. Piksellerdeki renkler krmz, yeil mavi (RGB) renklerininkarmndan oluur.

Renk derinlii arttka piksellerdeki veri miktar da artar. Bu art ekran kart grntilemcisinin ileyecei veri miktarn da artrr ve daha fazla grnt belleine ihtiyaduyulur.

1.1.10.3. Ekran Kart Tazelenme Hz

Bir ekran kartnda, ekran kart belleinin (video bellei) ieriini okumaktan sorumluaygt RAMDAC'tir. RAMDAC bir dijital analog eviricidir. Bellekteki saysal verileri (1 ve0'lardan oluan veriler) okuyup monitrn grntleyebilecei analog video sinyallerinedntrr.

RAMDACin veriyi dntrmesi ve aktarmas tazeleme hzn belirlemektedir. Birekran kartnn tazelenme hz, RAMDACin grnt sinyallerini saniyede ka kere monitregndereceini belirlemektedir. Bu ayn zamanda monitrn de tazelenme hzdr. Tazelemehz dk olursa grntde titreime neden olur. Ekran kart tazelenme hz birimi Hz (hertz)dir.

Interlacing:

Yksek znrlkte grnt salamak iin gelitirilmi bir tekniktir. Her tazelemesrasnda ekrann sadece yars tazelenir. nce tek numaral sonra ift numaral satrlartazelenerek yksek znrlk hz salanr. Bu teknii kullanan monitrlerdeanimasyonlarn grntlemesi srasnda sorun kmaktadr.

1.1.10.4. Grnt Arayz

Grnt arayz ekran kartnn znrlk ve renk derinliini belirler. Grnt

arayz ekran kartnn grnt kalitesi etkilemektedir.


15/52

9

eitli grafik arayzleri ve maksimum znrlk deerleri

Grnt Arayz znrlkVGA (Video Graphics Array) 640x480SVGA (Super Video Graphics Array) 800x600XGA (eXtended Video Graphics Array) 1024x768WXGA (Wide eXtended Video Graphics Array) 1200x768SXGA (Super eXtended Video Graphics Array) 1280x1024SXGA+ (Super eXtended Video Graphics Array Plus) 1400x1050WSXGA+ (Wide Super eXtended Video Graphics ArrayPlus)

1680x1050

UXGA (Ultra eXtended Video Graphics Array) 1600x1200WUXGA (Wide Ultra eXtended Video Graphics Array) 1920x1200QXGA (Quad eXtended Graphics Array) 2048x1536QSXGA (Quad Super eXtended Graphics Array) 2560x2048

1.2. Ekran Kartnn almas

Bilgisayarn ilemcisi tarafndan ilenen veriler anakart ile ekran kartnn grntbelleine aktarlr. Grnt ilemcisi grnt belleindeki verileri iler ve grnthesaplamalarn yaptktan sonra grnt belleine gnderir. Bu veriler buradan RAMDAC

birimine gider. Grnt belleindeki bilgiler RAMDACe aktar

ld

ktan sonra bu bellekboalr. Boalan bellee grnt ilemci tekrar veri iletir. RAMDAC bu dijital verilerimonitrde grntlenecek analog sinyallere dntrp ekran kartnn kna gnderir. Builemler srasnda Video BIOSda ekran kartnn veri akn kontrol eder ve dzenler.Veriyolu hz, grnt belleinin kapasite bykl bu ilemlerin sresini azaltr vegrnt kalitesini artrr.

ekil 1.3. Ekran kartnn almas


16/52

10

1.3. Ekran Kart eitleri

1.3.1. Veriyolu Standardna Gre ISA PCI AGP PCI Express

1.3.2. Fizik Yapsna Gre Anakart zerinde entegre olan (onboard) ekran kart

Resim 1.5: Tmleik (onboard) ekran kart

Anakartn genileme yuvasna takl olan ekran kart

Resim 1.6: PCI veriyoluna taklan ekran kart

1.4. Ekran Kart Hzlandrc Portlar (AGP 2x, 4x, 8x)

AGP; hzlandrlm grafik portu anlamna gelen, sadece ekran kartlar iin kullanlanbir veri yoludur. AGP veriyolu ekran kart zerindeki grnt bellei yetersiz olduu zamansistem belleini kullanlmaktadr. AGPportlar PCI gibi 32 bit geniliindedir.

PCI ekran kartlar 33 MHz ile alrken, en dk AGP ekran kartlar 66 MHz`tealtndan daha byk bant geniliine sahiptirler. 2X, 4X ve 8X hzlarndaki AGP ekrankartlarndaki bant genilii 2, 4, 8 katlarna karlmtr. PCI veriyolundaki bant genilii

paylalr, fakat AGP veriyolundaki bant geniliinin tmn ekran kart kullanr.

Onboard (tmleik) ekrankart


17/52

11

Resim 1.7: AGP ekran kart

1.5. PCI Express

PCI Express ekran kartlar AGP ve PCI ekran kartlarna gre daha byk bantgeniliine sahiptir. PCI-E veya PCI-X olarak ksa isimlendirilir. PCI-E ift ynl veriaktarm yapar. PCI-E x1, PCI-E x2, PCI-E x4 olarak retilen ekran kartlarnn bantgenilikleri 1, 2, 4n katlareklinde artar.

Resim 1.8: PCI-Express ekran kart

Grafik ilemcisi ve fan

TV/S video k

VGA monitrk

DVI k

PCI Express balants

Grafik ilemcisi ve fan

VGA monitrk

TV/S videok AGP slot

balantsDVI k


18/52


19/52

13

UYGULAMA FAALYETlem Basamaklar neriler

Kartlara dokunmadan nce zerinizdeki statikenerjiyi kasay tutarak boaltnz.

Statik enerjiyi boaltmak iinESD bileklik takmanznerilir.

Bilgisayarn kullanm alanna gre uygunekran kart zelliklerini belirleyiniz.

stenilen performansnzerinde ekran kart semenizfiyat/performans orann

byltecektir.

Anakartn destekledii ekran kartnbelirleyiniz.

Anakartn kataloundan veyaanakart retici firmasnn websayfasndan desteklediiekran kartlarn inceleyiniz.

Bilgisayar kasasn anz. Kasay amadan nce kasaenerji kablosunun ekiliolduunu kontrol ediniz.

Ekran kartnn taklaca slotu tespit ediniz. Ekran kartn, veriyoluna gre

PCI, AGP veya PCI Expresslotlarndan birinetaklacan hatrlaynz.

Ekran kartnn anakarta taklacak ynnbelirleyiniz.

Ekran kartnn vidalamabalantlarnn kasann dnageldiini ve anakarta temasetmediini kontrol ediniz.

UYGULAMA FAALYET


20/52

14

Ekran kartn anakartaki slota yerletiriniz. Ekran kart anakarttaki slota

yerlemiyorsa zorlamay

z.Ekran kartnn PCI, AGP,PCI Express olduunukontrol ediniz.

Ekran kartnn kasaya vidalaynz. Vidalama yaparkentornavidann kaymamasnadikkat ediniz. Tornavidannkaymas ekran kartna,anakarta ve dier kartlarazarar verebilir.

Bilgisayar kasasn kapatnz.


21/52


22/52

16

RENME FAALYET-2

Gerekli ortam salandnda ek donanm kartlarnn ( ses kart, faks-modem kart, tvkart, ethernet kart) yapsn ve zelliklerini kavrayarak, bu kartlar bilgisayar sisteminemontajn yapabileceksiniz.

Ses kartlarnn grevini ve eitlerini aratrnz. Ses kart olmadan bilgisayarn alp almayacan aratrnz. Ses kart olan bilgisayarn ses ile ilgili neler yapabileceini aratrnz. Faks/modem kartlarnn grevini ve eitlerini aratrnz. Ethernet kartlarnn grevini ve eitlerini aratrnz. TV kartlarnn grevini ve eitlerini aratrnz.Elde ettiiniz bilgileri snf ortamnda sunacakekilde hazrlaynz.

2. EK DONANIM KARTLARI

2.1. Ses Kart

Ses kart bilgisayardaki dijital ses verilerini analog ses sinyallere, analog sessinyallerini de bilgisayarda ilenebilecek dijital sinyallere dntrr. Ses kartlar anakartngenileme yuvasna taklr. Bilgisayarda ses kart olmamas bilgisayarn almasnengellemez. Sadece ses ile ilgili ilemler yaplmaz.

Resim 2.1: Ses kart

RENME FAALYET-2

AMA

ARATIRMA


23/52


24/52

18

2. Dijital-Analog evirici (DAC-Digital to Analog Converter)Bilgisayardaki dijital ses verileri k birimlerine aktarlrken ekran kartndaki dijital-

analog evirici bu verileri analog sinyallere dntrp ses kartnn kna gnderir.

3. Analog-Dijital evirici (ADC- Analog to Digital Converter)Mikrofon veya dier mzik aygtlarndan alnan analog ses sinyallerini dijital

sinyallere dntrr.

4. ROM BellekSes ile ilgili dijital verileri depolamak iin kullan

lan bellektir. DSP taraf

ndan ilenenveriler bu bellee gnderilir.

5. TAD (Telephone Answering Device- Telefon Cevaplama Aygt)Ses kart ile modem arasnda yaplan balant ile gelen telefon sesi hoparlre aktarlr

ve mikrofon ile cevap verilebilir. Telefon aldnda ses modem zerinden ses kartna TADnoktasna bal kablo ile ses kartna aktarlr. Mikrofondaki seslerde ses kart ile modemetanr. Bunlarn yaplabilmesi iin faks/modem kartn voice zellii olmas gerekir.

6. AUX_INeitli kartlar(tv, radyo, mpeg) ile ses kart arasnda balant kurulduu yerdir. Bu

kartlardaki ses sinyallerinin ses kartna aktarlmasn salar.

Resim 2.2: Ses katnda aux_in, cd_in ve tad balantlar

AUX_IN

CD_IN

TAD


25/52


26/52


27/52

21

ekil 2.1: Ses kartnn alma ekli

2.1.3. Ses Kart

eitleri2.1.3.1. Veriyolu Standardna Gre ISA PCI PCI-Express

2.1.3.2. Fizik Yapsna Gre Anakartta bir entegre olan (onboard) ses kart

Resim 2.5: Onboard ses kart

Anakartn genileme yuvasna takl olan ses kart

Resim 2.6: Genileme yuvasna taklan ses kart

Onboard ses balant

noktalar

Wave Table Devresi

FrekansModlasyon Devresi

DSP

Bellek

DAC

ADC


28/52

22

2.2. Faks-Modem Kart

Modemler, telefon hatlarndan gelen analog sinyalleri dijital verilere ve bilgisayardakidijital verileri telefon hatlarndan iletilebilecek analog sinyallere evirirler. Dijital sinyallerinanalog sinyallere evrilmesine modlasyon, analog sinyallerin dijital sinyallere evrilmesinede demodlasyon denir. Modem modlasyon ve demodlasyon kelimelerininksaltlmasndan isimlendirilmitir.

ekil 2.2: Modem ile bilgisayarlar aras iletiim

Bir bilgisayarn baka bir bilgisayar veya bir a ile iletiim kurabilmesi iin a kartna(ethernet) veya modeme ihtiya vardr. A kart olan bilgisayarlar birbirleriyle kablo ileiletiim kurarlar. Uzak mesafelerde bilgisayarlar iletiim kurmak iin modeme ihtiya

duyarlar. Modemler kiralk hatlar veya normal telefon hatlar zerinden verileri iletirler.Modemler telefon hatt zerinde analog sinyalleri 300-3000hz arasnda iletirler.

Yakn bir zamana kadar bilgisayarlar kablolar kullanlarak faks/modem ile internetebalanabiliyordu. Bu balamaya dial-up (evirmeli) balant denir. Gnmzde ounluklaADSL ( Asimetrik saysal abone hatt ) ad verilen, mevcut telefonlar iin kullanlan bakrteller zerinden yksek hzl veri, ses ve grnt iletiimini ayn anda salayabilen birmodem teknolojisi kullanlmaktadr. Bu teknolojiyi kullanabilen modemlere ADSL modemdenir.

ekil 2.3: Modem ile internete balanma

Bilgisayar Modem Modem Bilgisayar

Analogsinyal

nternet

ModemBilgisayar Modem BilgisayarAnalogsinyal


29/52

23

Resim 2.7: Dhili faks-modem kart

Gnmzdeki modemler faks gnderme/alma ilemlerini de yapmaktadrlar. Bundandolay modemlere faks/modem ad verilmektedir. Bu kartlarda bir faks cihaznnyapabilecei tm zellikler vardr. Faks/modem kartlar bilgisayardaki verileri baka bir

bilgisayara veya faks cihazna faks olarak gnderebilir, faks cihazlarndan gelen verileribilgisayar ortamna kaydedilir veya dorudan yazcdan bask yaplabilir.

Modemde Birimler

Bps (bits per second): Modemin saniyede aktard veya ald bit miktardr. 56000bps olan bir modem saniyede 56000 bit veri iletimi yapar.

Baud: Sinyalin saniyede deiim saysdr. Baud ne kadar yksekse ayn hatzerinden o kadar fazla veri iletilir. Dk hzlarda her sinyal deiikliinde sadece bir bitiletir ve baud oran bpsye eittir.

Yksek hzl modemler her sinyal deiimi srasnda birden fazla bit iletirler. Modemhz baud says ile her deiim esnasnda yollad bit says arpm ile hesaplanr. Bu hz

birimi bpsdir

Hz arttka, her deiiklik birden ok biti gsterir ve baud oran bpsye eit olmaz.Eer her sinyal deiiklii sadece bir bit durumunu temsil ederse, baud oran bpsye eittir.Her deiiklik birden fazla biti temsil ettiindeyse (rnein dibit), baud oran, bpsye eitolmaz.

Soru:2400 Baudluk bir modem, her baud da 4 bit transfer yapyorsa bu modemin hz

nedir?Cevap:Modem hz =2400 * 4 bit = 9600 bps bit veri iletir.


30/52

24

Cps (caracters per second) : Saniyede iletilen karakter saysdr.

Half Duplex : Tek ynl veri iletimidir.

Full Duplex : ift ynl veri iletimidir.

2.2.1. Faks-Modem Kartnn Yaps

Deiik reticilerin, deiik tiplerdeki modemlerinin birbirleriyle uyumlualabilmesi iin baz standardizasyon kurulular tarafndan modemler iin arabirimstandartlar gelitirilmitir. Modemler bu standartlara gre tasarlanrlar. V.32, V.34, V.90,V.92 gibi modem standartlar vardr. Bu standartlarn veri iletim hzlar birbirinden farkldr.Faks-modem ile internete bal olduumuzda gelen aramalarda telefon megul sinyali

vermektedir. Baz faks-modemlerdeki Channel 2 teknolojisi ile gelen aramalarda modemsesli uyar verir. Bu zelliin kullanlabilmesi iin internet servis salaycsnn bunudesteklemesi gerekir.

2.2.1.1. Data Sktrma (Data Compression)

Modemler daha fazla veri gndermek iin eitli sktrma protokollerini kullanarakgnderilecek veriyi sktrp gnderirler. MNP 5 ilk gelitirilen veri sktrma protokoldr.Veri sktrma oran 2:1dir. Daha sonra 3:1, 4:1 oranlarnda sktrma yapan sktrma

protokolleri gelitirilmitir. Data sktrmann kullanlabilmesi iin modemlerin karlklolarak kullanlan data sktrma protokoln desteklemesi gerekir. 4:1, bir verinin drt katkltlmesi demektir.

2.2.1.2. Hata Kontrol (Error Correction)

Hata kontrol modemlerin kendilerine gelen verinin iletim transfer srasnda hatalolup olmadn tespit eder. Hata kontrol zelliine sahip modem veriyi ereve (frame)denilen kk paketlere blerek, her erevenin sonuna hata kontrol bilgisi koyar. Modem

bu veriyi aldnda ereveyi inceleyip, kendi kontrol bitlerini oluturarak, gelenlekarlatrr. Eer kontrol bilgisi ayn deilse gnderilen bilgi hataldr yeniden istenir. Hatakontrol iletim hatlarnda veri iletimin hzn drr, fakat verinin gvenli gitmesini salar.

Data sktrmada olduu gibi, hata kontrolnde de salanabilmesi iin iletiimde olaniki modemin de bu protokolleri desteklemesi gerekir.

2.2.1.3. Ak Kontrol (Flow Control)

Veriyi gnderen modem, alc modemin hzndan daha byk ise verininkaybolmamas iin hzn alc modemin hzna drr. Bu ak kontrol zellii sayesindegerekleir. Ak kontrol yazlmsal veya donanmsal olarak gerekleir. Donanmsal(RTS/CTS) gerekletirme yntemi daha hzl ve daha gvenlidir.

Bir iletim kendisine bal en dk hzl cihazn hznda alr.


31/52

25

2.2.1.4. UART

Modem veri iletimini bilgisayarn seri portu aracl ile yapar. UART modemin seriport zerinden haberleme imkn salar.

Bu veri iletimi UART entegresi tarafndan salanr. UART entegresinin tr modemhzn belirler. Modemlerde UART entegresi modemin zerindedir. Veri iletimi srasndaveriler UART entegresini oradan da bilgisayarn seri portuna gnderilir.

2.2.1.5. DAC (Dijital Analog evirici)

DAC bilgisayardaki dijital verileri telefon hattndan iletilecek analog sinyallere

dntrerek, veri sinyallerini hat zerinden analog olarak iletirler.

2.2.1.6. ADC (Analog Dijital evirici)

ADC telefon hattndan gelen analog sinyalleri bilgisayarda ilenebilecek dijitalsinyallere dntrr.

2.2.1.7. DSP (Dijital Sinyal lemcisi)

Verilerin iletilmesi iin uygun hale getirir ve seslerin iletilmesini salar. Dijitalsinyalleri yorumlayp iletilmesini salar. Bilgisayarn ilemcisinin ykn hafifletir.

HCF modemler

HCF ( Host Controlled Family) dijital sinyal ilemci tarafndan kontrol edilenmodemlerdir. Bu modemlerde DSP birimi vardr. Verilerin iletilmesinin kontrol DSP birimitarafndan yaplr.

HSP ve HSF Modemler

Bu modemlerde DSP(dijital sinyal ilemcisi) birimi yoktur. Modem haberlemearabirimi aracl ile DSPnin yapmas gereken ilemler yazlm aracl ile bilgisayarn

ilemcisine yaptrmaktadr. Bu modemlerin yklenen src yazlmlar bilgisayar ilemcisiile modem arasnda kpr grevi grmektedir. Bu modemlerle yaplan iletiimde

bilgisayarn ilemcisine ekstra bir yk getirmektedir.

zerinde DSP veya kontolc olan modemler(HCF) hard modem, DSP veya kontrolcolmayan modemlere de(HSP, HSF) soft modem denmektedir.


32/52


33/52

27

Aadaki tabloda bir modeme ait teknik zellikler gsterilmitir.

VER ALIM (DOWNLOAD) HIZI 56 KBPSVER AKTARIM (UPLOAD) HIZI 33.6 KBPS ( MAX )BALANTI / ARABRM PCIMODEM STANDARTLARI ITU-T V.92, V.90/ ITU-T V.34, V.32BS , V.32/

ITU-T V.22BS, V.22/ ITU-T V.23, V.21/ BELL212A, BELL 103

FAX STANDARTLARI ITU-T V.17, V.29, V.27TER, AND V.21 CH2,CLASS 1 FAX

DATA SIKITIRMA V.42 BS+MNP 5

Download hz: Kardan verilerini alrken maksimum hzdr.

Upload hz: Verileri gnderirken maksimum gnderme hzdr.

Modem iletim hzn download hz, upload hz, data sktrma nemli lde etkiler.

2.2.2. Faks-Modem Kartnn almas

Bilgisayardan gelen saysal veriler, modemdeki DAC (dijitala nalaog evirici)tarafndan telefon hattndan geecek analog sinyallere evrilip telefon hattna aktarlr.Telefon hattndaki analog sinyallerde iletiim kurulacak bilgisayarn modemindeki ADC(analog dijital evirici ) tarafndan dijital sinyallere evrilip DSP tarafndan ilenip

bilgisayarn ana belleine aktarlr.

HSP, HSF tr faks-modemlerde DSP olmadndan, DSPnin yapt ilemlerbilgisayarn ilemcisi tarafndan yaplmaktadr. Telefon hatlarnn fiziksel yetersizliindendolay aktarlan analog verilerde bozulmalar olabilir. Modemler oluabilecek hatalar en azaindirebilecek yapdadrlar. Bu hatay dzeltmek iin gnderilen verilerden sonra bu verileritanmlayan ek bir veri paketi gnderilir. Veri dier uca ulatnda ek veriyle karlatrlr ve

bir hata bulunursa veri tekrar istenir.

2.2.3. Faks-Modem Kart eitleri

Faks/modem kartlar, standart bir faks cihaznn yapabilecei ilerden daha fazlasnyapabilecek zelliklere sahiptir.

Faks-Modemlerin faks zelliklerine gre snflandrlmas

CLASS 1: Bu modemler yazlm ile ilemlerini yrtrler. Gelen fakslarotomatik olarak bilgisayar sistemine alamazlar.

CLASS 2: Veri ve faks ilemlerini donanmsal olarak yaparlar. Bu

modemler gelen sinyalinin veri veya faks olup olmadn ayrt edebilir.


34/52

28

Faks- modemlerin hzlarna ve teknojik snflarna gre snflandrlmas

Faks-modemler group 1, gruop 2, gruop 3, group 4 olarak h zlarna gresnflandrlmlardr. Gruop1den gruop 4e gidildike faks-modemin veri aktarm hz daartmaktadr.

2.2.3.1. Dahili Faks-Modem Kartlar

Bilgisayarda anakart zerindeki genileme yuvalarna taklr. Gnmzdeki dahilimodemler PCI veri yolunu kullanrlar. Modem knn birine telefon hatt dierine isetelefon makinesi balanr. Baz dahili modemlerde ses ile ilgili klarda vardr.

Resim 2.9: Dahili faks/modem kart

2.2.3.2. Harici Faks-Modem Kartlar

Harici modemler bilgisayar kasas dnda ay bir ayttrlar. Bilgisayarn seri veya usbportuna kablo ile balanrlar. Adaptr ile enerji balantlar yaplr.

Resim 2.10: Harici modem


35/52

29

2.2.3.3. Balant Trlerine Gre Modemler

Dial-Up Modemler: Telefon hatlarn ve tarifesini kullanarak alan evirmelimodemlerdir.

Resim 2.11: Dial-Up modem

ADSL Modemler: ADSL modemler son yllarda yaygn olarak kullanlmayabalanmtr. ADSL hat ve balantlar kullanr. Dial-up(evirmeli) modemlere gre dahahzl, ucuz internet balants salar. ADSL modemlerde splitter ad verilen aygt ile internet

balant

s

kesilmeden ayn

anda telefon grmeleri de yap

labilmektedir.

Resim 2.12: ADSL modem

2.3. TV Kartlar

TV kartlar televizyon yaynlarnn bilgisayarda seyredilmesini salayan kartlardr. TVkart ile televizyondaki tm zellikler bilgisayar ortamna aktarlr. TV kartlarnn teletekstzellii ile teletekst yayn olan kanallarn teleteks sayfalar bilgisayar ekranndagrntlenir.

TV kartlar ile bilgisayar ekrannda TV ve video izlenebilir, resim ve grntleri bilgisayara kaydedilebilir. Gnmzdeki TV kartlar anakartn PCI slotuna uygun olarak

retilmektedirler.


36/52

30

Resim 2.13: Tv kart

Anten girii ile TV kanallarndaki S-Vidou girii ve videodaki kamera girii ilekameradaki grntler bilgisayara aktarlr. Uzaktan kumanda ile tv kart kotrol edilebilir.Baz tv kartlarnda bulunan FM radyo alcs ile bilgisayarda radyo kanallarn dinlemeimkn sunmaktadr.

2.3.1. TV Kartnn Yaps

2.3.1.1. Chipset

Bu chipset TV kartnn temelini oluturur. TV kartnn ilem yapma kapasitesi buchipsete baldr. Chipset kanal ayarlama, deitirme, ses efekleri, ayn anda birden fazlakanal seyretme, oklu ortam desteklemesi, grnt yakalama ilemleri yapma zelliinesahiptir.

2.3.1.2. TV Tuner

Anten veya kablo TV gibi bir alcdan gelen sinyallerini alp, grntnn net biimdegsterilmesini salayan sinyal ilemcisidir. Kaliteli bir Tuner TV kartnn grnt kalitesiniykseltir.


37/52

31

Resim 2.14: TV kartnn bileenleri

2.3.1.3. Sinyal ve Veri Aksn Gsteren Ledler

Sadece Digital-TV kartlarnda bulunur. Bu zellik sayesinde karta herhangi birfrekans girildiinde yeil led yanar veri ak olduunda krmz led devreye girip yanpsnerek veri akn gsterir.

Chipset

Tv tuner

PCI balant noktas


38/52

32

Resim 2.15: Tv kart balantlar

2.3.2. TV Kartlarnn zellikleri

Grnt YakalamaHareketli tv grntlenin resim dosyas olarak kaydedilmesine grnt yakalama

denir. Gnmzde tv kartlar yazlm desteiyle bu ilemleri yapmaktadr. Grnt yakalamaznrlk deerinin fazla olmas resim kalitesini artrr.

MPEG DesteiMPEG (Moving Pictures Experts Group - Hareketli Grnt Uzmanlar Birlii)

taraf

ndan gelitirilen ve oklu-iletiim grnt kodlama standart

d

r. Gelitirilen yeni birstandart nceki standartlara gre daha yksek sktrma ve grntleme sunar.

FM: Radyoanten girii

TV IN: TVanten girii

REMOTE:Kumanda optikalc

S-VIDEO IN: S-Videogirii

VIDEO IN: Kamera,dijital fotoraf makinesi,webcam girii

AUDIO IN: DVD, VCD

AUDIO Out: Seskart balants


39/52

33

Time-Shift

Zaman kayd

rma zelliidir. Timeshift zellii yay

n devam ederken kayd

geri al

pyayn geriden takip etme imkan verir. Grnty kaydedilip herhangi bir anda grntygeriye alp yayn devam derken yayn geriden takip etme imkan sunar.

PVR (Video Kayt Zamanlayc)stenilen gn ve saatte grntlerin kayt imkann sunar.

Kanal lemleriOtomatik kanal arama, kanallara kilit koyma, birden fazla kanaln ayn anda

grntlenmesi ilemler gnmz tv kartlarnn kanal ilemleridir.

FM RadyoTV kartlarndaki FM anten girii ile FM radyo kanallar bilgisayar ortamnda

dinlenebilir. Baz tv kartlar yazlm destei ile FM radyo yaynn MP3 formatnda kaytimkn sunmaktadr.

Grnt StandartlarNTSC: Kuzey Amerika ve Japonyada kullanlan grnt standarddr. Her karede 525

satr bulunur, saniyede 30 kare oynatr.

PAL: Avrupada ve lkemizde kullanlan tv grnt standarddr. Saniyede 25 karegrntler. PAL grnt standardnda her bir kare 625 satr bulunur.

SECAM: Fransa'da ortaya karlmtr. En ok Fransa ve Rusya tarafndan kullanlr.PAL grnt sistemine benzer. Saniyede 25 kare grntler ve kareler 625 satrdan oluur.

2.3.3. TV Kartnn almas

Tv tuner grnt kaynandan gelen sinyalleri alr. Bu sinyalleri dijital sinyalleredntrp tv kartnn chipsetine aktarr. Gelen sinyallerin biimi ve ierii tv yaynngrnt standardna gre deiir. Grnt kayna grnt karesi iin bir yatay birde dikeyveri bilgisi yollar. Tv kartnn chipseti bu sinyalleri bilgisayarn anlayabilecei ekledntrr.

2.3.4. TV Kartlar eitleri

2.3.4.1. Dijital TV Kartlar

Dijital Tv kartlar kablo tv ve anak antenden gelen dijital grntleringrntlenmesini salar. Dijital tv kartlar bilgisayar ilemcisini stabil kullanmaktadr.Bylece ilemcide dier ilemleri yapacak yer kalr. HD-TV 1920*1080, 1920*1200 gibiok yksek znrlkteki yayn standartdr. Bu yksek znrlkteki grnt standartlardijital tv kartlar ile grntlenebilir.


40/52

34

Dijital-TV kartlarnda sinyal girildii zaman yeil led yanar ve sinyalinin

yakaland

n

bildirir. TV, radyo veya data ak

olduunda k

rm

z

led yan

p sner.

2.3.4.2. Analog TV Kartlar

stnde TV tuner olan bir kart, anten veya kablo tv gibi bir al cdan gelen grntyalarak eitli yongalar yardmyla anolog dijital eviri yaparak veri yoluna paket olarak iletir.Veri yolundan giden bu bilgiler bir program tarafndan alnr ve ekrana yanstlr.

2.4. Ethernet Kart

Ethernet kart, bilgisayar alarnda bilgisayarla a arasnda iletiimi salar. Anakartn

genileme yuvalarna taklr. Diz st bilgisayarlarda PC Card (PMCIA) soketine veya paralel porta balanr. Ethernet kartlarna network kart, a arabirim kart gibi isimler deverilmektedir.

Resim 2.16: Ethernet kart

Ethernet kart araclyla bilgisayar alarndaki bilgisayarlar arasnda veri iletimi olurve cihazlar dier bilgisayarlarn kullanm iin paylama alabilir.

Ethernet kartlarnn kndaki balant noktasna kablo balanarak, bilgiler kablo

aracl ile dier bilgisayarlara veya paylama ak olan cihazlara iletilir.

Ethernet kartlarnn k noktalar RJ-45 veya BNC konektrlere uygun olaraktasarlanmtr. RJ-45 konektrler ift bkml kablolalar, BNC konektrler koaksiyelkablolar kullanr. Gnmzdeki ethernet kartlar RJ-45 konektrlere uygun olarakretilmektedir. Ayrca baz ankartlarda ethernet kartlar anakarta tmleik olarakretilmektedir (onboard).


41/52

35

Resim 2.17: Onboard (tmleik) ethernet

2.4.1. Ethernet Kartnn Yaps

Ethernet kartlar tak-altr zelliine sahiptirler. Anakartaki slota katldktan sonrahibir yazlma gerek duymadan alr. Ethernet kartlarnn bu zelliine tak altr denir.

MAC (Media Access Control) Adresi

Her bir ethernet kartnda sadece o karta ait olan bir 48 bitlik numara vardr. BunaMAC adresi denir. MAC adresi retici firma tarafndan kartn rom belleine retim srasndakaydedilir ve bu numara deitirilemez. Bilgisayar alarnda veri al-verii bu MACadresleri kullanlarak yaplr. MAC adresi ile ethernet kartlar birbirlerinden ayrt edilir.

Institute of Electrical and Electronics Engineers (IEEE) bilgisayar alar ile ilgili astandartlar belirler. A kartlarnn mac adresleri IEEE tarafndan belirlenip retici firmalaraverilir.

CRC Hata Kontrol

Yerel ada bir bilgisayar dier bilgisayara veri yollamak istediinde bu veri ereve(frame) denilen veri paketleri haline dntrr. Bilgisayar bu veride baz hesaplamalaryaparak bir kod retir ve bu kodu verinin sonuna ekler. Bu koda CRC kodu denir. Veri dier

bilgisayara ulatnda veri hesaplamalar yaparak veri paketini aar ve CRC kodunu

hesaplar. Hesaplanan CRC kodu ile gelen paketin CRC kodu ayn ise veri doru iletilmidemektir.

CSMA/CD

Ethernet alarnda belli bir anda a kablosunu hangi bilgisayarn kullanaca CSMA(Carrier Sense, Multiple Access/Collision Detection) tekniiyle belirler. Bu teknikte paketgnderilmeden nce kablo kontrol edilir. Ada bir iletiim yoksa iletiime izin verilir.

RJ-45 balant noktas


42/52

36

Balant Portu

Verilerin kabloya veya kablodaki veriyi ethernet kartna aktarlmasn salar. Ethernetkartlarnda RJ-45 ve BNC konektrlerine uygun iki farkl port k vardr.

Resim 2.18: Ethernet kart balantlar

2.4.2. Ethernet Kartnn almas

Ethernet kart iletilecek verileri paketlere bler ve kart kna bal a kablosunagnderir.

Bir yerel a (lan) sisteminde iletilen veri paketlerinde, alcnn MAC adresi,gndericinin MAC adresi, iletilen veri ve CRC kodu bulunur. CRC kodu gnderilen verinin

bozulup bozulmadn kontrol eden koddur.

RJ-45 konnektrportu

Anakart balantnoktas

RJ-45 konnektrl UTP akablosu


43/52

37

Paket gnderilmeden nce kablo kontrol edilir ve kablo bo ise veri gnderilir.

Paketlenen veri kar

bilgisayara gnderilir, al

c

bilgisayar

n ethernet kart

taraf

ndan al

n

pzlr ve CRC koduna baklr. CRC kodu ayn ise veri kabul edilir. Paketten veri alnr ve bilgisayar tarafndan ilenir. CRC ayn deilse verinin bozulmu olduu anlalr ve verikabul edilmez.

2.4.3. Ethernet Kart eitleri

2.4.3.1. Konektr Yaplarna Gre Ethernet Kartlar

a.) BNC Konektrl ethernet kartlar

Koaksiyel kablo kullanan ethernet kartlardr. Koaksiyel kablonun ucuna BNCkonektr taklr. 10 Mbps veri iletimini salar.

Resim 2.19: BNC ethernet kart

b.) RJ-45 Konektrl ethernet kartlar

ift bkml kablo kullana ethernet kartlardr. ift bkml kablonun ucuna RJ-45konnektr taklr.10, 100, 1000 Mbps hzlarnda veri iletimini salarlar.

Resim 2.20: RJ-45 ethernet kart


44/52

38

2.4.3.2. Veri letim Hzlarna Gre Ethernet Kartlar

Gnmzde RJ-45 konnektrl ethernet kartlar retilmektedirler. Bu kartlar10 Mbps,10/ 100 Mbps , 1000 Mbps veri aktarm hzlarna sahiptir.


45/52

39

UYGULAMA FAALYET

lem Basamaklar neriler Kartlara dokunmadan nce zerinizdeki statik

enerjiyi boaltnz. Statik enerjiyi

boalttnzdan emin olunuz.

Ankarta ve kullanm alanna gre uygun seskartn, faks/modem kartn, tv kartn veethernet kartn belirleyiniz.

Seilen kartn ihtiyaca veanakarta uygun olupolmadn kontrol ediniz.

Bilgisayar kasasn anz. Kasay amadan nce kasaenerji kablosunun ekiliolduunu kontrol ediniz.

Kartlarn anakarta taklaca slotu tespitediniz.

Kartn veriyolu yapsna greanakartaki uygun slotataklmasna dikkat ediniz.

Donanm kartlarnn anakarta taklacakynn belirleyiniz.

Donanm kartlarbalantlarnn kasann dnageldiini kontrol ediniz.

Donanm kartlarn anakarttaki slotayerletiriniz.

Donanm kartlar anakarttakislota yerlemiyorsazorlamayz. Kartnn ynntekrar kontrol ediniz.

Donanm kartlarn tek tek kasaya vidalaynz. Vidalama yaparkentornavidann kaymamasnadikkat ediniz. Tornavidakayp ekran kartna, anakartave dier kartlara zararverebilir.

Bilgisayar kasasn kapatnz.

UYGULAMA FAALYET


46/52


47/52

41

MODL DEERLENDRMEA.OBJEKTF TESTLER (LME SORULARI)

1. Aadakilerden hangisi sadece ekran kartlar iin kullanlan veri yoludur?A) PCIB) AGPC) PCI-ExpressD) ISA

2. Aadakilerden hangisi bir ethernet kartnn port kdr?A) PCI

B) ISAC) BNCD) AGP

3. Bir Ethernet kartnda retim srasnda karta yazlan ve deitirilemeyen, baka bir eiolmayan numaraya ne denir?A) MACB) CRCC) BNCD) CSMA/CD

4. Bir saniyede iletilen bit say

s

n

tan

mlayan birim aa

dakilerden hangisidir?A) CpsB) Full DuplexC) Half DuplexD) Bps

5. LCD ekranlarnn bilgisayara baland ekran kart balant yeri hangisidir?A) VGAB) DVIC) S-VideoD) LINE

6. Aada belirtilen ekran kartlarndan hangisinin hz en byktr?A) PCIB) AGP 2xC) AGP 4xD) PCI-E x1

7. Ses kartnn mzik aletlerinin sesini karrken; mzik aletlerinin gerek seslerindenyararlanma tekniine ne ad verilir?A) Dalga tablosu (Wave Table)B) Dijital sinyal ilemcisi

C) Frekans modlasyonuD) rnekleme

MODL DEERLENDRME


48/52

42

8. Aadakilerden hangisi sadece tv kartlarnda bulunur?

A) Z BUFFERB) DSPC) TUNERD) Video Ram

9. Aadakilerden hangisi grnt arayzdr?A) SVGAB) DVIC) AGPD) PCI

10. Aa

dakilerden hangisi bir ses kart

nda bulunmaz?A) Z BufferB) RamdacC) DSPD) ADC


49/52

43

B. PERFORMANS TEST (YETERLK LME)

Aadaki deerlendirme kriterleri herhangi bir donanm kartnn montajdeerlendirilmesi iindir. Modl ile kazandnz yeterlii aadaki kriterlere gredeerlendiriniz.

DEERLENDRME KRTERLER EVET HAYIR

Donanm Kartlar Montaj1. Anakarta uygun ekran kartn setiniz mi?2. Yldz tornavida takmn temin ettiniz mi?

3. Kasan

n enerjisini ektiniz mi?4. zerinizdeki statik enerjiyi boalttnz m?5. Bilgisayar kasasn atnz m?6. Ekran kartnn taklaca genileme yuvasn belirlediniz mi? 7. Ekran kartn genileme yuvasna takmadan nce ynn

tespit ettiniz mi?8. Ekran kartn genileme yuvasna taktnz m?9. Ekran kartn bilgisayar kasasna vidaladnz m?10.Ses kartnn CD, DCV kablo balantsn yaptnz m?

11.Bilgisayar kasasn kapattnz m?

DEERLENDRME

Yaptnz deerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa renme faaliyetlerinitekrarlaynz.

Modl tamamladnz, tebrik ederiz.


50/52

44

CEVAP ANAHTARLARIRENME FAALYET 1 CEVAP ANAHTARI

Sorular Cevaplar

1- Y2- D3- D4- Y5- D

6- D7- Y8- D9- D10- D

RENME FAALYET 2 CEVAP ANAHTARI

Sorular Cevaplar

1- B2- C3- A4- A5- B

MODL DEERLENDRME CEVAP ANAHTARI

Sorular Cevaplar

1- B

2- C3- C4- A5- B6- D7- A8- C9- A10- DA

CEVAP ANAHTARLARI


51/52

45

NERLEN KAYNAKLAR HOGREN Mehmet, Mahmut KARAKAYA, Donanm Mimarisi, MEB,

stanbul, 2005

MEYERS Michael, Renkli ve Resimli Kolay PC, Alfa Yaynlar,stanbul,2003, eviri: Hakan NAL, Seluk TZEL

MNAS Mark, PC Bakm Onarm Terfi Klavuzu, Alfa Basm Yaym,stanbul, 2005, evirenler: Mehmet MLEK, Ali HALA, Mehmet EminARI

personel.telekom.gov.tr/Ders.Kitaplari/Bilisim/Modem/icerik.htm

tr.wikipedia.org/wiki/Ana_Sayfa

www.cizgi.com.tr

www.darkhardware.com

www.hardwaremania.com/

www.howstuffworks.com

www.pclabs.gen.tr

www.tomshardware.com.tr

www.howstuffworks.com

NERLEN KAYNAKLAR


52/52

KAYNAKA HOGREN Mehmet, Mahmut KARAKAYA, Donanm Mimarisi, MEB,stanbul, 2005

MEYERS Michael, Renkli ve Resimli Kolay PC, Alfa Yaynlar,stanbul,2003, eviri: Hakan NAL, Seluk TZEL

MNAS Mark, PC Bakm Onarm Terfi Klavuzu, Alfa Basm Yaym,stanbul, 2005, evirenler: Mehmet MLEK, Ali HALA, Mehmet EminARI

ZGLER Mehmet, Bilgisayar Donanm, Abp Yaynevi, Trabzon, 2005 www.bilgisayardershanesi.com www.cclub.metu.edu.tr www.cizgi.com.tr www.darkhardware.com www.gencbilim.com.tr. www.gsl.com.tr/ www.hardwaremania.com www.howstuffworks.com www.mascom.com.tr www.mtunel.com www.pclabs.com.tr www.pcnet.arsivi.com

www.tomshardware.com.tr www.trendteknoloji.com.tr

KAYNAKA

Documents

Bilişim Teknolojilerinin Temelleri - 05 - Donanım Kartları