Biên dịch: Nguyễn Việt Vân Anh | Hiệu đính: Lê Hồng Hiệpnghiencuuquocte.org/wp-content/uploads/2014/03/Nghiencuuquocte.net... · phần vào khó khăn của Hoa

Bin dch: Nguyn Vit Vn Anh | Hiu nh: L Hng Hip

D n Nghiencuuquocte.net 1

L QUANG DIU VIT V HOA K

Ngun: Lee Kuan Yew (2013). America: Troubled But Still on Top, in L.K. Yew,

One Mans View of the World (Singapore: Straits Times Press), pp. 68-93.


HOA K: Nhiu tr ngi nhng vn gi v tr s 1

Cn bng quyn lc ang chuyn i. V pha chu ca Thi Bnh Dng, theo

thi gian Hoa K s gp nhiu kh khn hn trong vic gy nh hng. Mi chuyn

s khng cn nh trc. a l l im mu cht trong trng hp ny. Trung Quc

c li th hn v nm trong khu vc v c kh nng ph trng sc mnh d dng

hn chu . i vi Hoa K, gy nh hng t cch xa 8.000 dm l mt iu

hon ton khc. S bt bnh ng v ch, hu cn v chi ph l rt ng k. Ch

ring dn s ca Trung Quc, 1,3 t ngi, so vi 314 triu ngi M, cng gp

phn vo kh khn ca Hoa K. Nhng s chuyn giao quyn lc s khng xy ra

mt sm mt chiu do u th vt bc ca Hoa K v cng ngh. Ngi Trung

Quc d c th ch to tu sn bay nhng vn khng th ui kp ngi M mt

cch nhanh chng v cng ngh tu sn bay vi sc cha 5.000 qun v u my

ht nhn. Nhng cui cng, nhng bt li ca Hoa K do khong cch a l dn s

mang tnh quyt nh. Hoa K s phi iu chnh th ng ca mnh v chnh sch

ca h trong khu vc ny.

Chnh quyn Obama tuyn b vo nm 2011 rng Hoa K d nh tip cn

khu vc chu -Thi Bnh Dng vi mt trng tm mi. H gi y l S Xoay

Trc v Chu . Trn t Foreign Policy, ngoi trng Hillary Clinton gii thch t duy ng sau chnh sch mi ny nh sau: Cc th trng m chu l nhng

c hi cha tng thy i vi Hoa K v u t, thng mi v tip cn vi cc

#151

28/04/2014



cng ngh tin tin... V mt chin lc, vic gn gi ho bnh v an ninh khp

khu vc Chu Thi Bnh Dng ngy cng tr nn thit yu i vi s tin b

trn ton cu, d l thng qua bo v t do hng hi trn Bin ng, chng li vic

ph bin v kh ht nhn Bc Triu Tin hay m bo s minh bch trong cc

hot ng qun s ca cc nc ln trong khu vc. Vo thng 4 nm 2012, 200

lnh thu nh b M u tin c trin khai ti Darwin, c trong mt phn n

lc nhm tng cng hin din ca Hoa K trong khu vc.

Nhiu quc gia Chu cho n cam kt mi ny t ngi M. Trong nhiu

nm, s hin din ca Hoa K l mt nhn t quan trng gip n nh khu vc. Ko

di s hin din ny s gip duy tr n nh v an ninh. Kch thc ca Trung Quc

c ngha l cui cng ch c Hoa K kt hp vi Nht Bn v Hn Quc, ng thi

hp tc vi cc quc gia ASEAN mi c th i trng li c nc ny.

Tuy nhin, chng ta cn phi xem liu ngi M c th bin nh thnh

cam kt trong lu di c hay khng. nh l mt mt, ti tr v kh nng l mt

mt khc. Hin nay Hoa K c qun c, Nht Bn, Hn Quc v Guam. (Ngi

Philippines khng khn ngoan khi mi ngi M ri khi vnh Subic vo nm

1992. H qun mt hu qu v lu di ca hnh ng ny v by gi h bo rng

Hy lm n quay li.) Ngi M tin rng h c sn mt dn xp qun s trong

khu vc cho php h cn bng li c vi hi qun Trung Quc. Hn na, v cc

vng nc trong khu vc tng i nng, ngi M c th theo di hot ng ca

cc tu thuyn Trung Quc, k c tu ngm. Nhng liu li th ny c th ko di

c bao lu? Mt trm nm? Khng th no. Nm mi nm? Khng chc. Hai

mi nm? C th. Rt cuc, cn bng quyn lc c th thc hin c hay khng

cn phi ch vo nn kinh t Hoa K trong mt vi thp nin ti. Cn c mt nn

kinh t vng mnh th mi c th ph trng quyn lc u t xy dng tu

chin, tu sn bay v cc cn c qun s.

Khi cuc chin tranh ginh quyn b ch trn Thi Bnh Dng gia Hoa K

v Trung Quc din ra, nhng quc gia nh hn chu bt buc phi thch ng

vi cc din mi. Thucydides tng vit rng k mnh lm nhng g m h c

th v k yu phi chu ng nhng g h phi chu ng. Cc quc gia nh hn

chu c th khng phi c mt kt cc bi thm nh th, nhng bt c gc nhn

hin thc ch ngha no v s suy gim nh hng ca Hoa K ti Chu Thi

Bnh Dng u s khin cc quc gia phi iu chnh chin lc i ngoi ca

mnh. Ngi ta s phi quan tm hn n nhng g ngi Trung Quc thch hoc

khng thch khi Trung Quc ngy cng ln mnh v kinh t ln qun s. Nhng

iu quan trng khng km l khng cho Trung Quc hon ton thng tr. Cui



cng, ti khng cho rng vin cnh ngi Trung Quc ht cng hon ton ngi M

ra khi Ty Thi Bnh Dng c th din ra.

V d nh Vit Nam, l mt trong nhng quc gia khng an tm nht v s

bnh trng sc mnh ca Trung Quc. ng Tiu Bnh ra lnh tn cng min Bc

Vit Nam vo nm 1979 tr a vic Vit Nam can thip vo Campuchia. ng

ph hy mt vi lng mc v th trn ri sau rt lui, ch nhm a ra mt li

cnh co vi ngi Vit: Ti c th tin thng vo v tip qun H Ni. y

khng phi l bi hc m ngi Vit c th qun c. Mt chin lc c l

c chnh ph Vit Nam bn n l lm th no c th bt u thit lp cc

mi quan h an ninh lu di vi ngi M.

Ti cng cm thy rt tic rng s thay i cn bng quyn lc ang din ra

v ti cho rng Hoa K l mt cng quc ho bnh. H cha bao gi t ra hung

hn v h khng c chim lnh th mi. H a qun n Vit Nam khng

phi v h mun chim Vit Nam. H a qun n bn o Triu Tin khng phi

v h mun chim bc hay nam Triu Tin. Mc tiu ca cc cuc chin tranh l

chng li ch ngha cng sn. H mun ngn ch ngha cng sn lan trn trn

th gii. Nu nh ngi M khng can thip v tham chin Vit Nam lu di nh

h lm, ch chng cng cc nc ng Nam khc chc gim st, v

ng Nam c th sp nh mt vn c domino di ln sng . Nixon

gip cho min Nam Vit Nam c thi gian xy dng lc lng v t chin u.

Nam Vit Nam khng thnh cng, nhng khong thi gian gia tng gip

ng Nam phi hp hnh ng vi nhau v to dng nn tng cho s pht trin

ca ASEAN.

Singapore kh thoi mi vi s hin din ca ngi M. Chng ta khng bit

Trung Quc s quyt on hay hung hng nh th no. Vo nm 2009 khi ti ni

chng ta phi cn bng lc lng vi Trung Quc, h dch t sang ting Trung

thnh km hm. iu ny lm ni ln mt ln sng phn n trong c dn mng

Trung Quc. H cho rng lm sao ti li dm ni nh th trong khi ti l ngi Hoa.

H qu l nhy cm. Thm ch sau khi ti gii thch rng ti khng h s dng t

km hm, h vn khng hi lng. y l b mt ca mt th quyn lc th v cn

non tr.

Trong cc din ang thay i ny, chin lc chung ca Singapore l m

bo rng mc d chng ta li dng b my tng trng thn k ca Trung Quc,

chng ta s khng ct t vi phn cn li ca th gii, c bit l Hoa K.

Singapore vn quan trng vi ngi M. Singapore nm v tr chin lc trung

tm ca mt khu vc qun o, ni m ngi M khng th b qua nu mun duy



tr nh hng Chu - Thi Bnh Dng. V mc d chng ta xc tin cc mi

quan h vi ngi Trung Quc, h cng khng th cn chng ta c cc mi quan

h kinh t, x hi, vn ho v an ninh bn cht vi Hoa K. Ngi Trung Quc bit

rng h cng gy p lc vi cc quc gia ng Nam th cc quc gia ny cng

thn M hn. Nu ngi Trung Quc mun a tu chin n ving thm cng ca

Singapore khi c nhu cu, nh l ngi M ang lm, chng ta s cho n h.

Nhng chng ta s khng ng v pha no bng cch ch cho php mt bn v cm

on bn kia. y l mt lp trng m chng ta c th tip tc duy tr trong mt

thi gian di.

Chng ta cn lin kt vi phn cn li ca th gii thng qua ngn ng.

Chng ta may mn c ngi Anh cai tr v h li di sn l ting Anh. Nu nh

chng ta b ngi Php cai tr, nh ngi Vit, chng ta phi qun i ting Php

trc khi hc ting Anh kt ni vi th gii. chc hn l mt s thay i y

au n v kh khn. Khi Singapore ginh c c lp vo nm 1965, mt nhm

trong Phng Thng Mi ngi Hoa gp ti vn ng hnh lang cho vic chn

ting Hoa lm quc ng. Ti ni vi h rng: Cc ng phi bc qua ti trc .

Gn 5 thp nin tri qua v lch s cho thy rng kh nng ni ting Anh

giao tip vi th gii l mt trong nhng yu t quan trng nht trong cu chuyn

tng trng ca Singapore. Ting Anh l ngn ng ca cng ng quc t. quc

Anh truyn b th ngn ng ny ra khp th gii, nn khi ngi M tip qun,

l mt s chuyn i d dng sang ting Anh kiu M. y cng l mt li th

rt ln i vi ngi M khi trn ton th gii c nhiu ngi ni v hiu ngn

ng ca h.

Khi s tri dy ca Trung Quc tip din, Singapore c th nng cao chun

mc ting Hoa trong nh trng cho hc sinh ca chng ta c mt li th, nu

h chn lm vic hoc giao thng vi Trung Quc. Nhng ting Hoa vn s l

ngn ng th hai, v thm ch nu GDP ca Trung Quc c vt qua Hoa K, h

cng khng th cho chng ta c mc sng m chng ta ang hng th ngy

nay. ng gp ca Trung Quc vo GDP ca chng ta t hn 20%. Phn cn li ca

th gii s gip Singapore duy tr pht trin v t c thnh vng khng ch l

ngi M, m cn l ngi Anh, ngi c, ngi Php, ngi H Lan, ngi c,

vv. Cc nc ny giao dch kinh doanh bng ting Anh, khng phi ting Trung.

S l rt ngu ngc nu chng ta xem xt chn ting Trung lm ngn ng lm vic

ti bt k thi im no trong tng lai, khi m chnh ngi Hoa cng rt c gng

hc ting Anh t khi mu gio cho n bc i hc.



Cuc cnh tranh cui cng

Hoa K khng phi ang trn suy thoi. Uy tn ca Hoa K chu nhiu tn

tht do vic ng qun lu di v ln xn ti Iraq v Afghanistan cng nh do cuc

khng hong ti chnh nghim trng. Nhng nhng s gia gii nhn nhn s ch ra

rng mt Hoa K dng nh yu i v tr tr tng phc hi ra khi nhng tnh

hung cn t hi hn. t nc Hoa K i mt nhiu th thch ln trong

nhng thi k cha xa: cuc i Suy thoi, chin tranh Vit nam, thi k tri dy

ca cc cng quc cng nghip hu chin nh Nht Bn v c. Mi ln nh vy,

Hoa K tm thy ch v sc mnh phc hi v tr dn u ca mnh. Hoa K

p o. N s thc hin c iu ny mt ln na.

Thnh cng ca Hoa K nm nn kinh t nng ng, c duy tr khng

ch bng kh nng c bit sn xut ra cng mt th vi chi ph t hn m cn l

lin tc i mi sng to tc l sng ch ra mt mt hng hay dch v hon ton

mi m th gii sm cm thy hu dng v ng kht khao. Chic iPhone, iPad,

Microsoft, Internet tt c u c to ra Hoa K ch khng phi ni no khc.

Ngi Trung Quc c th c nhiu nhn ti so vi ngi M, nhng sao h khng

c nhng pht minh tng t? R rng h thiu mt s sng to m ngi M s

hu. V tia sng cho thy ngi M thnh thong th c sng to t ph thay

i cc din, iu cho h v tr dn u.

Thm ch nu nhng ngi theo thuyt suy thoi ng, v tht l Hoa K

ang trn xung dc, ta phi nh rng y l mt nc ln v cn c mt thi

gian di th mi suy thoi. Nu Singapore l mt nc ln, ti s chng lo lng lm

nu chng ta chn chnh sch sai lm, v hu qu s xut hin chm. Nhng chng

ta l mt nc nh v mt quyt nh sai lm c th gy hu qu kinh khng trong

mt thi gian ngn. Mt khc, Hoa K nh l mt con tu ch du ln. H s khng

th chuyn hng nhanh nh mt chic thuyn. Nhng ti tin rng cc c nhn tin

vo thuyt suy thoi sai lm. Hoa K s khng suy thoi. So snh tng i vi

Trung Quc, Hoa K c th t uy lc hn. C th kh nng ph din sc mnh

Ty Thi Bnh Dng ca Hoa K b nh hng v c th Hoa K khng th snh

vi Trung Quc v dn s v GDP, nhng li th chnh yu ca Hoa K s nng

ng ca h s khng bin mt. Hoa K, nu em ra so snh n gi, l mt x

hi sng to hn. V khi m trong lng ni b nc M ang c mt cuc tranh

lun v vic liu h c ang xung dc hay khng th l mt du hiu tt. iu

c ngha rng h khng ng qun trn nh cao.

Ti sao ti li tin vo thnh cng v di hn ca Hoa K?



u tin, Hoa K l mt x hi thu ht n m Trung Quc kh lng b

kp. Mi nm, hng nghn ngi nhp c y tham vng v c trnh c cho

php vo Hoa K, nh c v tr nn thnh cng trong nhiu lnh vc. Nhng ngi

nhp c ny sng to v thng mo him hn, nu khng th h chng ri khi

qu hng ca mnh lm g. H cung cp mt ngun tng di do v to nn

mt cht men no trong lng x hi M, mt sc sng m ta khng th tm thy

Trung Quc. Hoa K s khng thnh cng c n nh vy nu nh khng c

ngi nhp c. Trong hng th k, Hoa K thu ht nhn ti t chu u. Ngy hm

nay, h thu ht nhn ti t chu ngi n, ngi Hoa, ngi Hn, ngi Nht

v thm ch l ngi ng Nam . V Hoa K c th dung np ngi nhp c, gip

h ho nhp v cho h mt c hi cng bng t c gic m M, lun c mt

ngun chy ti nng hng vo Hoa K v i li Hoa K c c cng ngh mi,

sn phm mi v cch lm n mi.

Trung Quc v nhng quc gia khc ri s phi tip thu vi phn ca m

hnh thu ht nhn ti ca Hoa K ph hp vi hon cnh ca mnh. H phi i tm

ngi ti xy dng cc doanh nghip. y l cuc cnh tranh ti hu. y l

thi i m chng ta khng cn c cc cuc ua qun s gia cc cng quc v

h bit rng h s hu hoi nhau bng cch y. y s l cuc cnh tranh v kinh

t v k thut v ti nng l nhn t chnh.

Hoa K l mt x hi thu ht v gi chn c nhn ti. H chiu d c

nhng ti nng bc nht t Chu . Hy nhn vo s lng ngi n trong cc

ngn hng v trng i hc ca h -- ly v d nh Vikram Pandit, cu CEO ca

Citibank. Nhiu ngi Singapore chn la li Hoa K sau khi du hc. l l do

m ti ng h vic cho sinh vin hc bng i du hc Anh, v ti chc rng h s tr

v Singapore. Anh, bn khng li v bn khng c cho n. V v nn kinh

t ca Anh khng nng ng nh M, y c t cng n vic lm hn.

Mt l do ti sao Trung Quc s lun km hiu qu hn trong vic thu ht

nhn ti chnh l ngn ng. Ting Hoa kh hc hn ting Anh nhiu. Ni ting Hoa

rt kh nu nh khng hc t nh. y l ngn ng n m tit v mi t c ti 4

hay 5 thanh. Khi m bn khng bit ting th bn khng th giao tip. y l mt

ro cn rt ln. y l kinh nghim bn thn ti. Ti vt ln trong sut 50 nm

v n gi mc d ti c th ni ting Hoa v vit theo kiu bnh m (pinyin),

nhng ti vn khng th hiu c ting Hoa mt cch thnh thc nh ngi bn

ng. y l ti rt c gng. Trung Quc tr nn hng cng vo tng lai

khng thay i s tht c bn l ting Hoa l mt ngn ng cc k kh hc. C bao

nhiu ngi n Trung Quc, li v lm vic ngoi tr nhng ngi Hoa, ngi



Chu u v ngi M tr thnh nhng chuyn gia nghin cu Trung Quc? Ngi

Trung Quc c gng truyn b ngn ng ca mnh ra nc ngoi bng vic xy

dng cc Vin Khng T trn ton th gii, nhng kt qu khng c tt lm.

Ngi ta vn n Hi ng Anh v nhng c s ca Hoa K. Chnh ph Hoa K

thm ch khng cn phi c gng. Mt thi h c Trung tm Dch v Thng tin Hoa

K, nhng b ng ca v khng cn thit na. c hng lot n phm,

chng trnh truyn hnh v phim nh lm cng vic . Nn v quyn lc mm th

Trung Quc khng th thng.

Mt ngun lc khc mang li sc cnh tranh cho Hoa K l nhiu trung tm

xut sc cnh tranh ln nhau khp c nc. b ng c Boston, New York,

Washington, v b Ty c Berkeley, San Francisco, v min Trung nc M th

c Chicago v Texas. Bn s thy s a dng v mi trung tm li cnh tranh vi

nhau, khng ai nhng ai. Khi ngi Texas thy rng mnh c nhiu du m, James

Baker cu ngoi trng Hoa K v l ngi Texas - c gng thnh lp mt

trung tm Houston cnh tranh vi Boston hoc New York. Jon Huntsman, cu

i s Hoa K Singapore v Trung Quc v l bn ca ti, l mt v d khc. Gia

nh ng c tin s bnh ung th tuyn tin lit. V vy khi ng tha hng gia ti

t cha, ng mang nhng nh khoa hc gii nht trong lnh vc ung th tuyn tin

lit v qu nh ng l bang Utah nghin cu vn ny.

Mi trung tm tin rng mnh tt nh cc trung tm cn li, ch cn tin v

nhn ti, iu c th kim c. Khng ai cm thy phi tun theo Washington hay

New York. Nu bn c tin, bn c th xy dng mt trung tm mi. Bi v kha

cnh ny, c s a dng trong x hi v mt tinh thn cnh tranh cho php sn

sinh ra nhng tng v sn phm mi hu ch di lu. Trung Quc th li chn

mt cch tip cn khc. Ngi Trung Quc tin rng khi trung ng mnh th Trung

Quc s giu mnh. y l mt thi cng nhc, yu cu mi ngi phi tun

theo mt trung tm duy nht. Mi ngi phi hnh qun theo cng mt iu trng.

Ngay c Anh v Php u khng th cnh tranh vi Hoa K v mt ny. Php ai

l nhn ti cui cng u vo cc vin i hc nghin cu ln. Anh th l

Oxbridge (i hc Oxford v i hc Cambridge). Nhng quc gia ny tng i

nh, gn v vy cng ng b hn.

K t cui thp nin 1970 cho n thp nin 1980, Hoa K mt v tr dn u

nn cng nghip v tay nhng nn kinh t mi phc hi nh Nht Bn v c. H

b vt mt v in t, thp, ho du v ngnh cng nghip xe hi. y l

nhng ngnh cng nghip sn xut quan trng huy ng nhiu nhn cng, k c

nhng ngi lao ng ph thng c cc cng on bo v. mt s nc chu



u, cc cng on chng i cc ci cch lao ng bng vic e da tin hnh cc

hnh ng cng nghip c th mang li tn tht nghim trng trong ngn hn.

Nhng M iu ngc li xy ra. Cc tp on p dng nhng bin php thay

i kh khn nhng cn thit. H gim qui m, gim bin ch v ci tin nng sut

qua vic s dng cng ngh, trong c cng ngh thng tin (IT). Nn kinh t Hoa

K tri dy tr li. Cc doanh nghip mi c m ra gip cc cng ty ti u

ho h thng IT ca mnh, nh l Microsoft, Cisco v Oracle. Sau mt khong thi

gian iu chnh y au n, cc cng ty c th to ra nhiu vic lm mi tr lng

tt hn. H khng thch th vi nhng cng vic li thi m Trung Quc, n hay

ng u c th lm c. H thy c mt tng lai m ca ci khng phi c

to ra bi vic ch to dng hay xe hi, m bng sc mnh tr c, sc sng to,

tnh ngh thut, kin thc v bn quyn tr tu. Hoa K tr li cuc chi. H

ginh li c v tr l nn kinh t pht trin nhanh nht trong cc nc pht

trin. Ti tht s khm phc s nng ng v tin thn khi nghip ca ngi M.

Bn tip tc chng kin iu ngay lc ny y. Ngi M vn hnh mt

h thng gn gng hn v c sc cnh tranh hn. H c nhiu bng sng ch hn.

H lun c gng to c th g mi hoc lm iu g tt hn. Tt nhin,

iu ny cng c mt ci gi ca n. Ch s tht nghip ca Hoa K ln xung nh

mt ci yoyo. thi k suy thoi, ch s tht nghip t 8 n 10 phn trm l

chuyn hin nhin. Kt qu l mt tng lp di hnh thnh. Gia nhng xa hoa,

lp lnh, cc ca hng p New York, bn cng c th d dng thy ngi M

v gia c nm trn v ng. H khng c g ngoi tm o khoc thn v ming

thng carton nm ng. Mt s ngi, k c nh kinh t hc ot gii Nobel Paul

Krugman, ln n khong cch giu ngho ngy cng ln x hi M.

iu ny c chp nhn c khng? Ti khng th ni c. C nhng t

chc tn gio v t thin gip . Mt s thnh lp nhng qun n tnh thng cho

ngi tht nghip, vv. Nhng m bn khng th va mun c chic bnh trong

tay, va mun n n. Nu bn mun to nn s cnh tranh m Hoa K ang c,

bn khng th trnh c vic to nn khong cch ng k gia tng nh v

tng y, v khng th trnh khi vic to nn mt tng lp di. Nu nh bn

chn mt nh nc phc li, nh chu u sau Chin tranh th gii ln th hai, bn

t nhin s khng cn nng ng.

Cui cng, Hoa K c mt nn vn ho tn vinh nhng ngi dm t lm t

chu. Khi h thnh cng, h c ngng m nh l mt nh khi nghip ti nng

v c c s cng nhn v v tr x hi h ng c hng. Khi h tht bi th

iu ny c coi l mt giai on tm thi, t nhin v cn thit rt cuc thnh



cng. V vy h c th ng ln v bt u li. Nn vn ho ny khc vi Anh, mt

x hi tnh hn ni m mi ngi bit v tr ph hp ca mnh. Nc Anh rt

mang tnh chu u v im ny. Ngi Anh tng c nhiu khm ph v i my

hi nc, my ko si v ng c in. H cng c nhiu gii Nobel khoa hc.

Nhng rt t khm ph trong s ny ca h tr nn thnh cng v mt thng mi.

Ti sao li nh th? Nhng nm di ca 2 th k ch hnh thnh mt x hi

ni m gii thng lu c v nhng qu tc c rung t c knh trng. Gii nh

giu mi b xem thng. Cc sinh vin tr u t m c tr thnh lut s, bc s v

tr thc nhng ngi c ngng m v tr tu v u c ca h hn l lao ng

cc nhc hoc lao ng tay chn. Hoa K th li khc, l mt x hi mi khng c

khong cch tng lp. Mi ngi u ngng m vic lm giu v mun tr nn

giu c. y l mt ng lc rt ln to nn cc cng ty mi v ca ci. Thm

ch cc cng ty ca M, ngi tr c ting ni ln hn cc cuc hp, v sc tr

ca h c nh hng gip cng ty tr nn sng to hn.

Vn n

Hoa K c vn v n v thm ht ngn sch, nhn b ngoi c v tng i

khng ti t nh mt s nc trong khu vc ng euro. Hoa K c mt v tr d

chu hn mt phn v ng dollar M l n v d tr tin t ca th gii. iu ny

c ngha l Hoa K c c chi ph i vay thp hn cc quc gia khc. Nhng cng

khng nn vi mng v chi tiu ang i sai hng. Chi ph cho chnh sch Phc li

X hi v Medicare s l khng th no gnh ni trong vng 30 nm ti nu khng

c g c tin hnh ci cch c ch hin ti. iu ny e do s bn rt ht

nhng khon ngn sch m chnh ph c th ty s dng. Nu cc nh lnh o

M khng lm g trong mt thi gian di, nim tin vo ng dollar M ri s sp .

B tc chnh tr xung quanh mc trn n cng v gim thm ht ngn sch vo

nm 2011 l rt ng bo ng i vi nhiu nh theo di trn th gii. Hoa K

ang t bc b mnh, vi tng thng v quc hi khng th no t c ng

thun v s cn thit ca mt liu thuc ng. Mi bn u ch chm chm ti

cuc bu c tip theo thay v lu tm ti kt qu di hn cho ton nc M.

y l mt vn ng lo ngi nhng ti khng cho rng l khng th cu

vn c. C hai bn u bit rng quc gia s qu qut nu khng c mt gii

php, thm ch c th suy thoi. V vy, ti mt thi im vo , nht nh s c

t ph. C tri M l tr nhn ra iu ny v thng qua cc thng phiu yu

cu cc lnh o ca mnh quan tm n cc cu hi v s bn vng ti kha ca

quc gia. Tng thng Hoa K, d l v tng thng ti v by gi hay trong tng



lai, s phi lnh o v Quc hi ri s phi c mt s ng thun v tng lai ca

nc M, thay v chi tr chi chnh tr nh hin nay. C th iu ny s xy ra khi

tng thng ang nhim k 2 v khng phi quan tm v vic ti tranh c. Bng

cch ny hay cch khc, giai on hin ti ch l tm thi. Khi n giai on quyt

nh, khi li ch quc gia v an ninh b e da, ng Dn Ch v ng Cng Ha s

phi tp hp nhau li quanh mt ngn c gii quyt vn . V vy, ti khng

quan tm nhiu n tnh trng tranh ginh chnh tr hin ti. iu ny khng quan

trng v mt lu di.

Tuy nhin, Hoa K c mt s vn trm trng gy hu qu v lu di

nhng khng c bn lun . Mt trong nhng th thch ln nht ca h l gio

dc. Hng nghn sinh vin x ti Hoa K mi nm vo cc trng i hc v

cc c s ny l tt nht. c i hc Harvard hay Stanford hay Princeton tr

thnh gic m ca hng triu sinh vin tr v cc bc ph huynh trn khp th gii.

Nhng Hoa K khng ch cn nui dng cc nh khoa hc, cc hc gi, chuyn gia

v doanh nhn hng u. Hoa K cn mt ngun cung lin tip t tng lp di v

nhng nhn ti bc trung ny s ng gp phn ln nhng ngi lm vic trong

nn kinh t. C nhng i hc u t l vic tt, nhng bn khng th ng thi loi

b dn dn nhng hc sinh khng bit ch v gn nh m ch cc bc tiu hc

v trung hc. y l nhm ngi m Hoa K c th khng lu tm v l l gio

dc c bn v dy ngh. mt s trng cng, ngn sch cng, vn thp, gi

li cn b ct bt v khng hong ti chnh v hin gi vn cha c phc hi. Mt

s ngi cho rng ngn sch tht cht tc l khon tin ny s khng bao gi c

khi phc. nh hng ca vic ct gim ny s khng xut hin trong mt hoc hai

chu k bu c ti, nhng s c nh hng lu di n sc cnh tranh ca Hoa K.

Mt phn vn chnh l vic gio dc thuc trch nhim ca chnh quyn tiu

bang, khng phi chnh quyn lin bang. V vy bn phi thuyt phc c 50 chnh

quyn tiu bang khc nhau thay i. Bn khng th iu khin t Washington. Ti

hiu c l do lch s khin ngi M nghi ng, i ngi vic a phng b iu

chnh bi chnh quyn trung ng. Nhng v mt gio dc, y tr thnh mt li

ln ca h thng.

Mt s vn khc cng nh hng n Hoa K: s cn thit phi c mt

cuc nng cp c s h tng trn ton quc; chia r giai cp ngy cng ln, vn

k th chng tc dai dng, v mt quy trnh bu c ph thuc qu nhiu vo tin

bc, mt vn rt nhc nhi v iu ny ngn cn nhiu c nhn ti nng, c

tham gia vo cng hin cho quc gia. Mt khc, cng cn nh rng cng nh khi

ngi M thng thch phng i cc im tt ca mnh, i khi h cng phng i

cc vn . Vic ny ch c li cho truyn hnh. Bo ch cng s dng n thu ht



nhiu ngi c hn. y cng l mt k nng tranh lun chnh tr c o to k

cng, khi bn tn cng i th bng cch thi phng li ca h. Nhng nh quan

st nc ngoi khng quen vi iu ny s thy lo ngi lc u, nhng ri h s

nhanh chng hc c cch tch lun iu chnh tr ra khi thc t.

B cc lun iu qua mt bn, ngi M tht s tin rng ngy mai s l mt

ngy ti sng. iu ny gii thch s chu chi tiu, dm xi, dm vay v li xi

thm ca h. Ngi Trung Quc v ngi Nht th li khc, h tin rng s c mt

trn ng t hay thm ha no gn k, nn h cn phi dnh. Ti ngng

m s lc quan ny ca x hi M: mt thi trong cuc sng l h c th lm

c, nim tin rng mi vn c th c gii quyt nu nh mi ngun lc c

th c tp hp v mi th c th c b nh ra phn tch v ti nh ngha.

Nhng ti c l s khng mun sng M mi mi. Nu ti tr thnh mt ngi t

nn, nh cu th tng min Nam Vit Nam, tng Cao K, ngi n sng

California, ti c th s chn nc Anh t nc ti cho l t p lc hn.

Nc M m ti bit

Ln u tin ti n M l nm 1962. y l khong thi gian khng lu sau Chin

tranh Th gii ln th hai. Nn kinh t chu u vn cn ang trong trng thi bn

sp , nc Anh l mt cng quc ang i xung v Trung Quc cn cha tri

dy. Nc M by gi l ngi ng u. Nhng ngi M ti gp lc y rt t

tin. Ngi Anh trao li quyn lc th gii cho h. C hai u l quc gia ni

ting Anh nn khng c nhiu khc bit v mu thun. Ngi Anh bit rng mnh

khng cn l i th na. H c ngi M cu khi thm ha t ngi c vi

mt ci gi ci gi l vic mt ch v quyn cho thu t ton b ti sn

t ai M phi c chuyn giao li, hoc bn i mua tu qua s dng

nhm bo v vng bin i Ty Dng ca h. Nn h bit rng mnh xung

dc v khng gy cn tr v tr s mt ca ngi M.

im khc nhau l hin nay ngi M s khng d dng chp nhn v tr s

mt ca ngi Trung Quc nh l mt thc t c sn. Ngc li, ngi M c th

thy c trong s tri dy ca Trung Quc mt i th cnh tranh tim tng kh

c th kim ch. Trung Quc s vt mt Hoa K v GDP vo nm 2035 v s c

mt lc lng qun s ngn cn Hoa K thng tr Ty Thi Bnh Dng. y s

l mt thay i ln. Khi ngi c thch thc trt t th gii bng cch gy chin

chu u, ngi Anh cng ngi M ngn chn h. Liu ngi M c th ngn

chn ngi Trung Quc trong ln ny, c th vi s gip ca ngi Nht? Ti

nghi ng vic ny.



Ngi Nht s khng mun thch thc Trung Quc v bin Trung Quc

thnh k th khng i tri chung trong phn cn li ca lch s. Nu ti l ngi

Nht, v ti thy 130 triu dn Nht sng k bn 1,3 t dn Trung Quc, ti s t

hi mnh: Ti sao ti li nn bin h thnh k th? Hn na, ngi Trung Quc

cho n ngi Nht v ngi Hn n u t rt ln Trung Quc, thu ht h

v mt kinh t thng qua cc nhn t sn xut gi r v th trng ln. Ngi M

c th s cha tha hip v chu chung sng nh vy. Nhng ngi Nht v ngi

Hn Quc s mun gi mi quan h vi Hoa K v mt an ninh, mc d v kinh t

h gn cht vi Trung Quc.

Mi quan h Trung-M s l mi quan h song phng quan trng nht ca

th k 21. Ha bnh v hp tc gia hai ng ln ny s mang li n nh cho chu

. Xung t kh c th xy ra v c hai u l cng quc ht nhn. Mt khi bn

bt u va chm bt c cp no, xung t thng s leo thang v bn thua

cuc bt buc phi s dng con bi v kh ht nhn hn ch thit hi. s l

s bt u ca kt thc. C hai bn phi lm mi th trong kh nng trnh xung

t d l nh nht. Hoa K, mc d khng ngng pht trin k thut qun s, nn

c gng khuyn khch v gip Trung Quc ha nhp vo cng ng th gii v

ng vai tr no trong vic nh hnh trt t quc t. Khi y, Trung Quc s

thy rt ng chp nhn ngha v ca mnh nh l mt cng dn ton cu.

Vo nhng nm u thng tr ca mnh, ngi M hay hnh ng gp

rt, thm ch l ngo mn. Ngi Anh vn hnh mt ch sut hn 200 nm v

kt qu l pht trin mt phong cch cai tr giu kinh nghim v khn kho. Mt

cng chc ngi n tng lm vic cho ngi Anh tng k vi ti bng s ngng

m rng 200 cng chc Anh c th iu khin 200 triu ngi n. l thi k

hong kim ca h. Hoa K tr thnh s 1 sau Chin tranh Th gii ln th hai. H

cha c khong thi gian di cng v ny nn vn cn nng ni trong vic bo

v v th mi ginh c ca mnh.

Tinh thn ci ho th tip tc n su trong chnh sch i ngoi M - theo

mt cch no , cng l hu qu ca s nng ni trn. Theo mt cch khng

khn ngoan, h em qun n Afghanistan sau ngy 11 thng 9 v c xy dng

mt quc gia, b qua s tht rng khng h l mt quc gia trong sut 30 n

40 nm trc . Afghanistan l mt tp hp hn n cc b tc tranh ginh ln

nhau, cha tng c c ho bnh t khi v vua cui cng ra i. l vua

Mohammed Zahir Shah, b lt vo nm 1973. Lm sao bn c th ghp nhng

mnh vn ny li vi nhau? iu ny l khng th. Li xa vo lch s thm mt



cht, hn 100 nm trc, Rudyard Kipling tng vit trong bi th The Young

British Soldier (Ngi lnh Anh tr) rng

When youre wounded and left on Afghanistans plains

And the women come out to cut up what remains

Jest roll to your rifle and blow up your brain

An go to your Gawd like a soldier

(Tm dch: Khi anh b thng v b b li trn tho nguyn Afghanistan/

Nhng ngi ph n xut hin ct xo nhng g cn li/ Hy c m b n ch

khu sng trng v bn mt pht vo u/ v vi Cha nh mt ngi lnh).

Ti chia s bi th ny vi b Hillary Clinton v nh nhng ch ra rng nu

bn nhn vo Afghanistan hm nay, khng thay i cn bn no xy ra so vi

thi ca Kipling. Ngay c khi i mt vi s kin 11 thng 9 kinh hong, em qun

n Afghanistan l mt sai lm ca ngi M. Nu ti vo v tr ca h, ti s

nm bom Afghanistan lin tc y khng th cn l ni n nu ca khng b

na. Nhng em qun b vo th lm sao mang c h ra m khng tn tht

nhn mng hay mt danh d? Tng thng Obama hin nay d nh iu ht qun

ra khi Afghanistan vo cui nm 2014. ng phi lm iu ny sm nht c th, v

Hoa K khng bao gi c th hi vng gii quyt n tha vn Afghanistan.

Tng thng George W. Bush a qun vo Iraq vi d nh tt. Saddam

Hussein l mt nh c ti khng c l tr, nhng hnh ng ca ng ta gy bt n

khp khu vc v th gii. Vic h b ng ta l rt cn thit. Nhng khi ngi M

tuyn b nguyn vng dn ch ho Iraq, ti phi nn th. y l mt tn hiu

ca s sai lm. Ti thm ngh: y l mt x hi 4.000 nm tui sp sa b thay

i bi mt x hi m nu bn tnh t thi chic thuyn Mayflower sang M th mi c 400 nm lch s. ng Bush tip tc vi k hoch ny sau khi b thuyt phc bi

nhng ngi theo ch ngha tn bo th rng mt Iraq dn ch s l chic cha

kho cho ho bnh Trung ng. H da lp lun ca mnh trn li khuyn ca

nhng ngi nhp c gc Iraq, c h tr bi Gio s Barnard Lewis, mt hc gi

uy tn v o Hi v Trung ng, v c c v bi Natan Sharansky, mt ngi

tng l nh bt ng chnh kin ca Lin X c, v l mt ngi vn ng dn ch

lc by gi l thnh vin ca quc hi Israel (Knesset). y l mt sai lm nghim

trng. H loi b c Saddam, mt nh c ti gip lin kt c cc lc lng

ri rc ca t nc ny li vi nhau c th cai tr, m khng to ra hay ng h

mt nh c ti khc th ch Saddam. y mi chnh l iu h nn lm. Mi



th cn t hn na khi h gii tn lc lng cnh st v xo b ng Baath, thay

v s dng hai ngun lc ny phc v ch mi.

Khi qun i Nht Bn chim ng Singapore trong sut Chin tranh Th

gii ln th hai, h bt gi binh lnh nhng cnh st v cc vin chc chnh ph

yn v h bit h cn s gip ca nhng ngi ny cai tr. Thm ch nhng

ngi Anh ng u cc ngnh in, nc v kh t cng c gi chc. Ngi

M mun xy dng mt ch hon ton mi Iraq v dn ch ho mt dn tc lu i. iu th nht gn nh khng th, iu th hai l hon ton khng th.

V mt ny, ngi Trung Quc c mt cch tip cn chnh sch i ngoi

thng minh hn. H khng tin rng vic thay i h thng l trch nhim ca h.

H tng tc vi h thng nh n vn c v tm cch khai thc bt c li th no

c th c t h thng m khng mun chuc ly rc ri vo thn. Vn ca

ngi M l h vo mt t nc no y v tin rng mnh c quyn lc thay

i h thng. Ht ln ny n ln khc, h t ra sai lm. H cha thay i c

th gii. H c th thay i c Fiji hay Vanuatu, nhng ni m nn vn minh cn

non tr v cha cm r su, ni m bn c th ci bin chng bng cch truyn b

Thin Cha gio chng hn. Nhng liu h c thay i c Trung Quc hay n

khng? y l nhng quc gia c tp qun truyn thng rt lu i ca ring mnh.

Hi p

Hi: Khi ng ngh n cc v tng thng Hoa K khc nhau m ng gp, ai l ngi ng nh nht hay ai l ngi lm ng n tng nht?

p: , ti khng gp c John F. Kennedy. ng ta c xem l c tnh thu

ht. Nhng m mt gc nhn khc cho rng chnh sch ca ng th khng

c tt lm. Ti xem Lyndon Johnson l mt tng thng mnh m. ng b

gnh nng chin tranh Vit Nam nhng khng b cuc. ng dnh thi

gian v ngun lc cho chin tranh v khng mun t ra yu ui. Nhng v

i ni, ng l mt chnh tr gia gii xut thn t Texas. Gerald Ford th ch

mc trung bnh, nhng ng c nhiu c vn gii nh Henry Kissinger v

nhng b trng khc trong ni cc. Nn ng cng vt qua. ng ta c

c mt i ng gii, mc d bn thn th cng khng qu xut sc.

Richard Nixon l mt nh chin lc gii. Nhng m rt tic l mong mun

nghe trm ng i lp ca ng lm ng b hu hoi danh d. ng ta gy

n tng mnh vi ti. Bn thn ng ta cng l mt nh t tng. Ti rt n

tng khi ng ta n Singapore trc khi tr thnh tng thng v b ra 1,5



gi ng h i qua i li, ghi chp nhng tng ca ti. cho n gin,

ti bo ng ta rng mt s quc gia ging nh nhng thn cy, chng mc

thng v cao, chng khng cn h tr. Mt s quc gia khc th nh tm

gi, chng ph thuc vo cy khc leo ln. Rt may mn cho ti l ng ta

cha bao gi cng b kin ny, nhng ti ngh l ng lu n n.

Hi: Lc y ng ang ngh n nhng quc gia no?

p: Ti c th ni nhng ci cy l Nht Bn, Trung Quc, Hn Quc, thm

ch l Vit Nam.

Hi: ng ngh Nixon s tip cn mi quan h Trung-M nh th no nu ng ta by gi l tng thng?

p: Nixon s can d ch khng ngn chn Trung Quc. Nhng ng ta cng s c

k hoch phng nu nh Trung Quc tht s khng chi theo lut nh

mt cng dn ton cu gng mu. Trong trng hp , nhng quc gia

phi la chn gia hai bn, ng ta s sp xp Hoa K ginh c v pha

vn c ca M nhng nc nh Nht Bn, Hn Quc, ASEAN, n , c,

New Zealand v Nga.

Hi: ng ngh g v Bill Clinton, ngi c xem l mt tng thng thu ht?

p: ng l mt din gi rt hiu qu v tinh t.

Hi: Cn Ronald Reagan ngi c ng nhc n mt cch tch cc trong qu kh?

p: , Ronald Reagan, ti rt knh trng ng ta. ng ta khng c c mt ci

u xut chng nhng c c mt cch tip cn rt l tr. V ng c quanh

mnh nhng ngi tt nn c c cc chnh sch tt. ng ta bit cch

trng dng ngi ti v lm cho h phc v ng.

Hi: Khi tng thng Obama mi bt u nhim k, ng ni rng ng Obama thu phc c nhng b c xut sc nht v to thnh mt nhm kh vng chc.

p: Nhng mt s nhn vt nng k ra i. Ni cch khc l h khng ng

tnh vi chnh sch ca ng. Khng tng thng no bit c tt c mi th.

ng ta phi da vo cc c vn ca mnh. Vic nhng c vn dy dn kinh

nghim ri b ng Obama khng phi l mt tn hiu tt. Ni cch khc l h

khng th thuyt phc c tng thng.

Hi: ng ngh g v 2 tng thng Bush?



p: Bush cha l mt ngi suy ngh k cng. C th di nh hng ca thc

h, Bush con em qun vo Iraq v Afghanistan. Kt qu l chuc ly nhiu

thit hi. Cui cng, h u phi b cuc v mt nhiu uy tn. Tuy vy, ti

cng tng c mt tranh lun vi mt lnh o ca chu u, ngi y

cho rng Ngi chu u chng ti khng thch ng dy in thoi ca

Bush con c c vi Cha. V ti bo vi ngi ny rng: Khi ng ang

chin u vi mt k cung tn ngi tin rng hn ang i din cho Cha,

th vic tin rng Cha ang bn phe ca ng cng gip tinh thn ng tnh

ti, thanh thn. Khi tng thng Bush con tuyn b rng ng ra lnh cho

php mt cuc tn cng vo Baghdad, ti cha tng thy mt ngi no

im tnh n vy. ng ni ngn gn vo microphone sau bc i, khng

mt cht nghi ng my may no trong tm tr. Khi y ti t nh vi mnh

rng: khng phi l mt v ch huy ti.

Hi: V vn i ngoi, Singapore ng h v tr thnh ng mnh trong cuc chin tranh Iraq ca tng thng Bush. ng c hi hn v Singapore lm nh vy?

p: Chng ta l i tc an ninh vi Hoa K. i li, chng ta c quyn mua v

kh m nhng nc khc khng c. Nn chng ta c ngha v phi ng h

h.

Hi: Trong do gn y c nhng kin cho rng Hoa K s tn cng cc mc tiu qun s ti Iran nu nh nc ny khng bt u hp tc vi cng ng quc t thng qua vic l gii r rng chng trnh ht nhn ca mnh. iu ny c kh nng n mc no?

p: Nu nh Iran c bom ht nhn th s dn n mt tnh hung rt bt n

Trung ng, v ngi -rp X-t s mua bom ht nhn t Pakistan, ngi

Ai Cp cng s kim mt qu. V qu bom s m bo ph hu tt c cc

bn. Mi lo s ny ch c tc dng vi ngi c l tr. Ti khng chc rng

Trung ng c l tr kim li s hung hng. Nu c chuyn xu xy ra

th phng x ht nhn c th lan ra rt nhiu chu lc. Nhng kh nng

ngi M tn cng l khng cao. Ngi Israel mi l nhng ngi lo ngi

hn. H l mc tiu trc tip b e do vi vic Iran bo rng mnh s sa

lng Israel. Nu nh ngi M mun tn cng, kh nng l h s cung cp

v kh cho Israel lm iu ny.

Hi: Gi ch cn Jimmy Carter.



p: Ti ni v ngi ny. Tn ti l Jimmy Carter v ti ang tranh c

tng thng. V sau ng ta tr thnh tng thng.

Hi: C l ngu nhin khi ng dng nh c suy ngh tch cc v cc tng thng ca ng Cng Ho hn?

p: C th l v h ch trng i ngoi hn. Khng phi l v h thuc ng

Cng Ho, m v h cm nhn c nhng g l trch nhim ca nc ln

v th hin vai tr ca mnh trong chnh sch i ngoi.

Hi: ng cp n kh nng thu ht ngi nhp c ca Hoa K l mt phn l do ti sao Hoa K c sc cnh tranh trn th gii. Nhng vn nhp c cng gy ra nhiu bt ng. V d nh t trng cng ng ngi gc M Latinh c d bo s tng trng ln trn tng dn s, c kh nng lm thay i bn cht ca x hi M.

p: ng. Cu hi t ra l liu Hoa K c khin nhng ngi M Latinh tr

thnh ngi Anglo-Saxon v mt vn ha hay khng, hay l h bin mnh

thnh ngi M Latinh. Nu nh ngi M Latinh sng co cm cng nhau th

h s l mt php th thc s cho Hoa K.

Hi: Khi Trung Quc ln mnh v kinh t, liu c mt nguy c l cc quc gia ng Nam c th b nn kinh t Trung Quc ht vo qu su, khi y th bt k e do ct quan h no ca Trung Quc cng s tr nn qu au n i vi chng ta, v chng ta s phi lm theo nhng g Trung Quc yu cu? iu ny khng khc my so vi nhng g xy ra vi i Loan i Loan s ph thuc kinh t vo Trung Quc n mc khng th tuyn b c lp c na.

p: Hai iu ny khng ging nhau. i Loan l mt vn mang tnh dn tc

v v tnh cm. y l mt phn ca Trung Quc. y l mt tnh m u

tin h mt vo tay ngi H Lan, ri ngi B o Nha, sau cng l ngi

Nht. H lun xem y l ni quc nhc v mong mun ly li i Loan.

Khng c l do lch s no khin h mong mun kim sot c chng ta c.

Hi: Du vy th cng c nguy c chng ta b cun qu su vo nn kinh t Trung Quc khng?

p: y l mt la chn m chng ta phi a ra. Nh ti ni, ti khng thy

vin cnh Singapore sng da trn nn kinh t Trung Quc. Nu chng ta

ch ni ting Hoa, chng ta s khng phi Singapore nh hm nay. iu g

s xy ra nu nh Trung Quc mnh hn mi ln? Liu n c lm chng ta



mnh hn mi ln khng? Khng. S thnh vng ca chng ta n t cc

lin kt vi th gii.

Hi: Nhng l qu kh.

p: Tng lai th cng nh th. Chng ta khng phi o Hi Nam. Chng ta

khng phi Hng Kng, ni khng c la chn no khc. V tr a l v bn

sc sc tc khng cho php h c nhng la chn khc. Chng ta nm

trung tm ca mt qun o y a dng, nhiu ti nguyn v th gii s

hi t v y.

Hi: Liu n mt lc no Trung Quc phn i vic t trung tm hu cn ca Hoa K ti Singapore th sao?

p: Khng, lm sao h c th bo chng ta nh vy? Nh vy l th thin. Nu

Trung Quc yu cu chng ta khng cho t trung tm hu cn y, cu

tr li ca chng ta l: Cc ng c th s dng cn c hu cn v t cc

thit b ca cc ng y.

Hi: Nh vy chng ta s tip n c ngi M v ngi Trung Quc?

p: Ti sao khng?

GII THIU D N NGHIENCUUQUOCTE.NET Mc ch Nghiencuuquocte.net l mt d n phi chnh tr, phi li nhun nhm mc ch pht trin ngun hc liu chuyn ngnh nghin cu quc t bng ting Vit v thc y vic hc tp, nghin cu cc vn quc t ti Vit Nam. L do ra i Trong khi s ngi hc tp v nghin cu v cc vn quc t Vit Nam ngy cng gia tng th vic tip cn cc ti liu mang tnh hc thut ca th gii v lnh vc ny cn rt hn ch v hai l do: Th nht, cc ti liu ny thng phi tr ph mi tip cn c, trong khi cc trng i hc v vin nghin cu ca Vit Nam hu nh khng c chi ph trang tri. Th hai, cc ti liu ny ch yu c xut bn bng ting Anh, khin nhiu sinh vin, nh nghin cu, v c bit l qung i c gi quan tm n cc vn quc t ni chung, gp kh khn trong vic tip thu, lnh hi. Nghiencuuquocte.net ra i vi hi vng s gp phn khc phc c cc vn trn. Hot ng chnh Hot ng chnh ca Nghiencuuquocte.net l bin dch sang ting Vit v xut bn trn website ca mnh cc ngun ti liu mang tnh hc thun bng ting Anh v lnh vc quan h quc t, bao gm chnh tr quc t, kinh t quc t, v lut php quc t. Cc ti liu ny ch yu l cc bi bo trn cc tp san quc t, cc chng sch, hoc cc ti liu tng ng, c xut bn bi cc nh xut bn, cc trng i hc v vin nghin cu c uy tn trn th gii.



D n u tin bin dch v xut bn:

Cc bi vit mang tnh nn tng i vi lnh vc nghin cu quc t; Cc bi vit c nhiu nh nh hng trong lnh vc ny; Cc bi vit lin quan trc tip hoc c nh hng, hm gin tip n Vit Nam; Cc bi vit c ng o c gi quan tm.

Trang ch d n: http://nghiencuuquocte.net/ Thng tin thm v D n: http://nghiencuuquocte.net/about/ Danh mc cc bi xut bn: http://nghiencuuquocte.net/muc-luc/ Theo di D n trn Facebook: https://www.facebook.com/DAnghiencuuquocte kin ng gp v mi lin h xin gi v: L Hng Hip, [email protected]

Documents

Biên dịch: Nguyễn Việt Vân Anh | Hiệu đính: Lê Hồng Hiệpnghiencuuquocte.org/wp-content/uploads/2014/03/Nghiencuuquocte.net... · phần vào khó khăn của Hoa