Biuletyn_Czerwiec_Lipiec_2012

BIULETYNCZERWIEC 2012 Nr 6(232) www.biuletyn.polsl.pl ISSN 1689-8192

BIULETYNCZERWIEC-LIPIEC 2012 Nr 6-7(232-233) www.biuletyn.polsl.pl ISSN 1689-8192

CZERWIEC-LIPIEC 2012 3

Drodzy Pracownicy i Studenci naszej Uczelni!

Dobiega końca czteroletnia kadencja władz naszej uczelni – władz rektorskich, Senatui dziekanów wydziałów. Był to okres ważnych przemian w działalności uczelni.Wprowadzanebyły zmiany na podstawie zapisów zawartych w dokumencie pod nazwą „Program działaniaPolitechnikiŚląskiejnalata2009-2012”,któryzostałprzyjętyprzezSenatwdniu30marca2009roku. Konieczne było również wprowadzanie zmian wynikających z nowelizacji ustawy Prawooszkolnictwiewyższym,któraweszławżycie1października2011roku.Realizowanychbyłoponadtowiele inwestycji i remontów,którepozwoliły– choćwczęści –usuwaćwieloletnie zaniedbaniawtymzakresie. Zauważyćrównieżnależyzmiany,jakiebyłydokonywanewsferzezarządzaniauczelnią.Są one zazwyczaj niezauważalne i mało spektakularne. Wynikały one w znacznej częścizkoniecznościwprowadzenianauczelnisystemukontrolizarządczej. Wielokrotnie podkreślałem, że w mojej opinii uczelnią należy zarządzać i zwykłeadministrowanie i pełnienie dostojnej funkcji rektora nie wystarcza. Zarządzanie to przecieżpodejmowanie wielu decyzji, w tym również dla dokonywania zmian w działalności uczelni.Podejmowanie decyzji – również trudnych i niepopularnych – jest wpisane w istotę procesuzarządzaniakażdąorganizacją.Decyzjeteizmianybędąceczęstoichnastępstwem,naruszajązawszestatusquo,czylinaruszająspokójpracowników,aczasemiinteresyniektórychgruppracowników.Z tego punktuwidzenia zarządzanie każdą organizacją –w tym również uczelnią – jest trudne.Jeśli jednakw ramach demokratycznychwyborów nowychwładz rektorskich uczelniwiększośćelektorówpozytywnieodnosisiędodokonanychprzemian,tomożetooznaczać,iżprzyjętastrategiaikierunekprzemianbyłysłuszne. Zmianywprowadzanewnaszejuczelniwciąguminionychczterechlatmiałynacelujejunowocześnienieiuczynieniebardziejkonkurencyjną.Byłyoneudziałem–wsensiedecyzyjnym–nietylkowładzrektorskich,alerównieżdziekanówwydziałóworaztychwszystkichnauczycieliakademickich, którzy pozyskali zewnętrzne środki finansowe na realizację swoich projektów.Prorektorom,dziekanomwydziałówikierownikomprojektówchciałbymwtymmiejscuserdeczniepodziękować za zaangażowanie i nadzwyczajną aktywność w procesie przemian naszej uczelniw mijającej kadencji. Dziękuję również bardzo serdecznie wszystkim członkom Senatu, którywspierałnaswniełatwymprocesieunowocześnianiauczelni. Chciałbym bardzo serdecznie podziękować tym wszystkim elektorom, którzy w dniu18kwietniabr.oddaliswójgłoszamoimponownymwyboremnafunkcjęrektoranaszejuczelni.Wyrażamprzekonanie,że85elektorówzaaprobowałomojądotychczasowądziałalnośćidokonaniaw okresie pierwszej kadencji, kiedy to wraz z zespołem prorektorów i dziekanów dokonaliśmyważnychprzemianwdziałalnościPolitechnikiŚląskiej.Podejmowanebyłydecyzjeidziałania,któremiałynacelumodernizacjęiunowocześnienienaszejuczelni. Ośmielamsięstwierdzić,żerównieżprzedłożonyprzezemnieprogramwyborczyzyskałuznanie elektorów głosujących za moim ponownym wyborem. Oznacza to, iż zawarta w nimzaproponowana strategia rozwoju uczelni została wstępnie zaakceptowana. Będzie ona jeszczezapewne zmieniania i uzupełniania, tak aby Senatmógł ją przyjąćw drodze uchwały do końcabieżącegoroku. Chcęjeszczerazserdeczniepodziękowaćzawybórirównocześniezapewnić,żeniezawiodęzaufaniaiczterylatanowejkadencjibędądlamnieidlakażdegozprorektorówokresemwytężonejpracy na rzecz rozwoju naszej uczelni. Mogę zapewnić wszystkich pracowników PolitechnikiŚląskiej,żeniezmarnujemytychczterechlat.

Rektor Politechniki Śląskiej prof. dr hab. inż. Andrzej Karbownik

BIULETYN POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ4

Uroczyste promocje doktorskie

Jak zwykle w ostatnią sobotę maja w Centrum Edukacyjno-Kongresowym Politechniki Śląskiej odbyła się uroczystość wręczenia dyplomów doktora habilitowanego oraz doktora osobom, które uzyskały te stopnie w minionym roku. Uroczyste promocje doktorskie odbywają się na naszej uczelni tradycyjnie pod koniec maja dla upamiętnienia daty powstania Politechniki Śląskiej, utworzonej 24 maja 1945 roku. Podczas tegorocznej uroczystości 26 maja dyplomy doktora habilitowanego wręczone zostały 25 osobom a doktorskie - 105 osobom.

WYDZIAŁ AUTOMATYKI, ELEKTRONIKI I INFORMATYKI1.Drhab.inż.KrzysztofCYRAN2.Drhab.inż.SebastianDEOROWICZ3.Drhab.inż.KrzysztofFUJAREWICZ4.Drhab.inż.JacekIZYDORCZYK5.Drhab.inż.EwaSTRASZECKA6.Drhab.inż.JarosławŚMIEJA

WYDZIAŁ BUDOWNICTWA1.Drhab.inż.DariuszHEIM2.Drhab.inż.MałgorzataJASTRZĘBSKA

WYDZIAŁ CHEMICZNY1.Drhab.inż.AnnaCHROBOK2.Drhab.inż.GinterNAWRAT3.Drhab.inż.JanuszWÓJCIK

WYDZIAŁ ELEKTRYCZNY1.Drhab.inż.TomaszTRAWIŃSKI

DOKTORZY HABILITOWANI

WYDZIAŁ GÓRNICTWA I GEOLOGII1.Drhab.inż.MałgorzataLABUS2.Drhab.inż.MarekMARCISZ3.Drhab.inż.StanisławTRENCZEK4.Drhab.inż.ViolettaSOKOŁA-SZEWIOŁA

WYDZIAŁ INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ I METALURGII1.Drhab.inż.KazimierzDUCKI2.Drhab.inż.JerzyMYALSKI

WYDZIAŁ INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ENERGETYKI1.Drhab.inż.SylwesterKALISZ2.Drhab.inż.AnnaMAŁACHOWSKA-JUTSZ3.Drhab.inż.ZbigniewŻMUDKA

WYDZIAŁ MECHANICZNY TECHNOLOGICZNY1.Drhab.inż.JerzyMENDAKIEWICZ2.Drhab.inż.AlicjaPIASECKA-BELKHAYAT3.Drhab.inż.MaciejROJEK4.Drhab.inż.AnnaTIMOFIEJCZUK


WYDZIAŁ ARCHITEKTURY1.drinż.arch.AnnaŻEBRACKA-PRUS2.drinż.arch.BartłomiejBUŁAWA3.drinż.arch.BarbaraUHEREK-BRADECKA4.drinż.arch.AgnieszkaREK-LIPCZYŃSKA

WYDZIAŁ AUTOMATYKI, ELEKTRONIKI I INFORMATYKI1.drinż.ZdzisławSROCZYŃSKI2.drinż.MariuszWIŚNIEWSKI3.drinż.RobertTOMASZEWSKI4.drinż.JakubSMOŁKA5.drinż.KrzysztofTROCKI6.drSebastianSAKOWSKI7.drinż.PawełMOROZ8.drinż.ArkadiuszJESTRATJEW9.drinż.MichałJEŻEWSKI10.drinż.SzymonOGONOWSKI11.drMarcinDENKOWSKI12.drinż.MarcinBUGDOL13.drinż.MariuszFRĄCKIEWICZ14.drinż.MariuszLATOS15.drinż.JoannaCZAJKOWSKA16.drinż.MarcinRUDZKI17.drinż.MałgorzataPLECHAWSKA-WÓJCIK18.drinż.PiotrKYZIOŁ19.drMonikaPIEKARZ20.drinż.SebastianSTUDENT21.drinż.ZbigniewKRAJEWSKI22.drinż.WitoldKRIESER23.drinż.ŁukaszMACIURA24.drinż.PawełRAIF

WYDZIAŁ BUDOWNICTWA1.drinż.RafałDOMAGAŁA2.drinż.SzymonSWIERCZYNA3.drinż.KatarzynaDOMAGAŁA

WYDZIAŁ CHEMICZNY1.drinż.BożenaKULIK2.drinż.MonikaSKWIRA3.drinż.MarcinLEMANOWICZ4.drMichałSOBOTA5.drinż.PiotrJELONEK6.drinż.AnnaKOWALIK7.drinż.BartoszKOWALSKI8.drinż.JadwigaZAWISZA-PUCHAŁKA9.drinż.MałgorzataSZOTA-BACHORSKA10.drinż.AgnieszkaSOŁTYSEK11.drinż.MarzenaCHORĄŻEWSKA

WYDZIAŁ ELEKTRYCZNY1.drinż.MarcinPOŁOMSKI2.drinż.RomanNIESTRÓJ3.drinż.RadosławJEŻ4.drinż.SzymonPASKO5.drinż.MarcinSZCZYGIEŁ6.drinż.PawełKIELAN7.drinż.DawidBUŁA8.drinż.ŁukaszMAJKA9.drinż.TomaszSZCZEGIELNIAK10.drinż.TomaszSIEROCIŃSKI11.drinż.AnnaPIWOWAR

DOKTORZY

Foto

M. S

zum


WYDZIAŁ GÓRNICTWA I GEOLOGII 1.drinż.PawełSIKORA2.drinż.PiotrWOJTAS3.drinż.SylwiaSKOCZYŃSKA-GAJDA4.drZygmuntŁUKASZCZYK5.drinż.KatarzynaSZAFULERA6.drinż.AndrzejCHŁOPEK7.drinż.AlicjaKRZEMIEŃ

WYDZIAŁ INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ I METALURGII 1.drinż.EwaKOLCZYK2drinż.ArturŻAK3.drinż.SzymonSIKORSKI4.drinż.AgataSOREK5.drinż.TomaszTREJDEROWSKI6.drinż.DanielMICHALIK7.drinż.AnnaDUDZIK-TRUŚ8.drinż.AleksandraBOGDAN-WŁODEK9.drinż.AndrzejCZULAK10.drinż.MagdalenaLETUN-ŁĄTKA11.drMarcinPILARCZYK

WYDZIAŁ INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ENERGETYKI1.drinż.WitoldNOCOŃ2.drinż.ArkadiuszRYFA3.drinż.EugeniuszPRYSOK4.drinż.SebastianRULIK5.drinż.MarcinJANIK6.drDorotaKMAK-KAPUSTA7.drinż.AnnaBULIŃSKA8.drinż.AdamWOJACZEK9.drinż.MagdalenaULINIARZ

10.drinż.RafałBUCZYŃSKI11.drinż.BartoszTĘCZA

WYDZIAŁ MECHANICZNY TECHNOLOGICZNY1.drinż.MarekPŁACZEK2.drinż.BarbaraDOŁŻAŃSKA3.drinż.MarcinBILEWICZ4.drinż.MałgorzataMUSZTYFAGA5.drinż.KatarzynaJOCHYMCZYK-WOŹNIAK6.drinż.PiotrWYSOTA7.drinż.PiotrWILK8.drinż.AdamSTACHURA9.drinż.GrzegorzILEWICZ10.drinż.AnnaBZYMEK11.drinż.WawrzyniecPANFIL12.drinż.PiotrSAKIEWICZ13.drinż.MarcinBASIAGA14.drinż.MariuszHETMAŃCZYK15.drinż.AgnieszkaGŁOWACKA

WYDZIAŁ ORGANIZACJI I ZARZĄDZANIA1.drinż.KrzysztofSKOWRON2.drSylwiaDYRDA-MACIAŁEK3.drKamillaBUTRYM4.drinż.IwonaŻABIŃSKA5.drinż.JoannaTOKAR6.drinż.AnnaSĘDEK

WYDZIAŁ TRANSPORTU1.drinż.RafałWĄSIK2.drinż.MichałSZUDYGA

Foto

M. S

zum


Przemówienie Rektora Politechniki Śląskiej prof. Andrzeja Karbownika

podczas uroczystych promocji doktorskich 26 maja 2012 r.

SzanowniPaństwo,

Uroczystośćpromocjidoktorskich,którąobchodzi-mywramachświętaPolitechnikiŚląskiej,organi-zowanajestzawszepodkoniecmajazokazjikolej-nejrocznicyutworzenianaszejuczelni.Zadatęjejpowstaniaprzyjęło siębowiemuznawaćukazaniesiędekretuprezydiumKrajowejRadyNarodowejoutworzeniuPolitechnikiŚląskiejz24maja1945r.Mijazatem67.rocznicajejutworzenia.W ciągu tych ponad sześciu dekad działalnościPolitechnika Śląska, dzięki twórczej pracy profe-sorówipozostałychnauczycieliakademickich,sta-ła się swego rodzaju „depozytem wiedzy”. Dziś,jako uczelnia o dużym potencjale edukacyjnymi badawczym,wpływa stymulująco na rozwój re-gionuiwnosiswójznaczącywkładwkształtowa-niegospodarkiopartejnawiedzy.Badanianauko-we i kształcenie studentówprowadzonenauczel-niwywierajągłębokiwpływsięgającydalekopozauczelnianeśrodowisko.Szkoławyższatomiejsceszczególne,wktórymza-chowywanajesttradycjaakademicka.Mającświa-domość wagi tej tradycji, myślimy jednocześnieowyzwaniach,którestawiaprzednaukąwspółcze-snyświat.Świattenwydajesiębyćspragnionydy-namicznego rozwoju wielu dziedzin nauki, opra-cowywanianowych,polepszającychżycierozwią-zań,przedewszystkimwmedycynie,alerównieżwdziedzinienowoczesnych technologii,naukstoso-wanych,atakżespołecznych.Społeczeństwoocze-kuje od świata nauki, by efekty pracy uczonychbyłyutylitarneijaknajpowszechniejdostępne.Warunki,wjakichprzyszłoPaństwuprowadzićba-danianaukowe,charakteryzujezmienność,rosnącakonkurencjanarynkuedukacyjnymibadawczym,ciąglezbytskromnenakładypublicznenaszkolnic-twowyższeibadanianaukowe,niepewnośćcodokierunkurozwojugospodarczegoPolski iEuropy.Istotnymzagadnieniemstajesięwtymkontekścieinnowacyjność,którajestobecniepodstawąrozwo-ju zarówno gospodarek największych państw, jakiposzczególnychprzedsiębiorstw.ZdolnośćprzedsiębiorstwdoinnowacyjnościstajesięnajwiększymwyzwaniemXXIwieku,cowyni-kazolbrzymiegopostęputechnologicznego,skra-cania cykli życia produktów, wzrastającej kon-kurencji takżew skali globalnej. Świat potrzebu-jeinnowacji,potrzebujenowychproduktów,tech-nologii, nowych systemów i metod zarządzania.Należyjednakpamiętać,żeniekażdanowośćjestodrazuinnowacją.Możeniąstaćsięwówczas,kie-dybędziemiałacharakterkomercyjny.ZaPeterem

Druckeremmożnawięcstwierdzić,że„Innowacjajestraczej pojęciem ekonomicznym lub społecznym niżtechnicznym”.Uważasiępowszechnie,żeistniejądwapodstawoweźródła innowacji: transfer technologii i badania na-ukowe.Tozatemwłaśnieinnowacyjnośćpozwalanawdrażaniedogospodarkiwynikówbadańnaukowychuzyskiwanychnauczelniach.Zwłaszczawprzypadkunauk technicznych transfer do gospodarki wynikówbadańpowinienbyćstalewcentrumzainteresowaniadziałalnościnaukowej.Dlategowostatnimczasiekła-dziemynaPolitechniceŚląskiejmocnyakcentwłaśniena komercjalizację badań naukowych i rozwijanieprzedsiębiorczościwśródpracowników,aletakżestu-dentówiabsolwentównaszejuczelni.ŻyczęPaństwuprzy tejokazji jaknajwięcejsposob-nościdoodczuciasatysfakcjizwdrażaniadoprzemy-słuPaństwapomysłów.Towtedybowiemnaukowiecczuje się chybanajbardziej spełniony– jako twórca,którywpływaswojąpracąnazmianęświata–inabierazapałudodalszychtwórczychposzukiwań.DzisiejszauroczystośćmadlakażdegozPaństwarów-nieżwymiarświętaosobistego,przeżywanegoczęsto,jakwidaćtodzisiajnasali,zrodzinami.OtobowiemoficjalnieibardzouroczyściepodsumowująPaństwopewienważnyetapswojegożycia,kończącgouzyska-niemstopnianaukowego.PublicznywymiarwręczeniaPaństwudyplomówdok-tora habilitowanego oraz dyplomów doktorskichmabardzoważneznaczenieizyskujewymiarspołeczny.Ukazuje bowiem wagę Państwa rozwoju osobistegodla całej naszej społeczności i jest przez to naszymwspólnymświętem.PragnęwtymmiejscuserdeczniewszystkimPaństwupogratulować–przedewszystkimkażdemuz25no-wychdoktorówhabilitowanychoraz105nowychdok-torów.DzisiejszymomentjestzwieńczeniemPaństwawieloletniej pracy, której towarzyszyłowielewyrze-czeń,oczymnajlepiejwiedząPaństwanajbliżsi.Jed-nocześnie chciałbym życzyć Państwu konsekwencjiwpodążaniutąwymagającą,alejednocześnieprzyno-szącąwielesatysfakcjiścieżkąrozwojuzawodowego.Gratuluję serdecznie profesorom – promotorom roz-prawdoktorskich.DoceniamPaństwazaangażowanieitrudwłożonewpomocadeptomnauki,którzyzaja-kiśczasbędąprzejmowaćodwaspałeczkęwsztafeciepokoleńludzinauki.WszystkimPaństwużyczępogodyduchaioptymizmuwwypełnianiucodziennychobowiązków.Atakżesa-tysfakcjizosiągnięciawytyczonychsobiecelóworazzdrowiaiwieleradości.


Zainteresowania naukowe prof. Marka Hetmańczyka z Katedry Nauki o Materiałach od początku jego pracy badawczej skupiają się na problematyce dotyczącej kształto-wania w procesach technologicznych struktury i właściwości materiałów inżynierskich. Obecnie badania profesora koncentrują się przede wszystkim na opracowaniu nowocze-snych technologii materiałowych dla przemysłu lotniczego.

Materiały podstawą rozwoju nowoczesnego przemysłu

Katarzyna Wojtachnio

Inżynieria materiałowa jest dziedziną nauki i techni-ki wykorzystującą teoretyczne podstawy budowy we-wnętrznej ciała stałego do kształtowania właściwo-ści materiałów. Zasadniczym zadaniem inżynierii ma-teriałowej jest rozwiązanie problemów materiałowychw zaawansowanych systemach technicznych. Zajmująsiętymtechnolodzymateriałowi,doktórychzaliczasięrównieżprof.MarekHetmańczyk,absolwentWydziałuMechanicznegoTechnologicznegoPolitechnikiŚląskiej,wychowanek prof. Fryderyka Stauba – twórcy śląskiejszkołymetaloznawczejiprof.AdolfaMaciejnego–jed-negozinicjatorówutworzeniawPolscedyscyplinyna-ukowejinżynieriamateriałowa.

Stale narzędziowe

W procesach przetwórstwa materiałów ważne miej-sce zajmują narzędzia służące do kształtowania i dzie-leniaobrabianychelementów.Trwałośćnarzędziawdu-żymstopniudecydujeowydajnościprocesówtechnolo-gicznychi jakościotrzymanychwyrobów.Ważnymza-danieminżynieriimateriałowejjestoptymalizacjaskładuchemicznego i technologii wytwarzania stopów narzę-dziowych.Problematykątązainteresowałsięnapoczątkuswojejpracynaukowejprof.MarekHetmańczyk,prowa-dzącbadanianadnowymistalamiowysokiejtwardościi odporności na pękanie, przeznaczonymi na narzędziadowyciskaniastopówcynkuorazowysokiejżarotrwało-ściiodpornościnazmęczeniecieplno-mechaniczne.Wy-konanoznichiwdrożonowWalcowniMetaliDziedzicewCzechowicach-Dziedzicachnarzędziadowytłaczanianagorącostopówmiedzi.

Równolegle profesor prowadził badania nadmetodamikształtowania w procesach metalurgicznych strukturypierwotnejstaliszybkotnącychorazopracowaniemme-tod ikryteriów ilościowychopisu tej struktury.Wynikibadań uzyskane przez zespół uczelniano-przemysłowy,w którym pracował prof. Marek Hetmańczyk, zostaływykorzystanedoprzygotowanianowejtechnologiikucianakowarkachwHucieBatorywChorzowie.Zagadnienia dotyczące nowych stali narzędziowychbyłyprzedmiotem3rozprawdoktorskich,którychprof.MarekHetmańczykbyłpromotorem, i2 rozprawhabi-litacyjnychprzygotowanychprzezjegowspółpracowni-ków.

Stale wysokomanganowe

Ważnym obszarem badań naukowych prowadzonychprzezprof.MarkaHetmańczykaw latach80.minione-gowiekubyływysokostopowestalechromowo-manga-nowe, przeznaczone do pracyw złożonychwarunkachoddziaływania obciążeń mechanicznych, temperaturyi środowiska korozyjnego.Wcześniej stale te uważanebyły za ekonomiczny zamiennik kwasoodpornych stalichromowo-niklowych.–Badaniadotyczyłymetodujaw-nienia i wyjaśnienia mechanizmów i kinetyki zjawiskstrukturalnych oddziaływujących na właściwości sto-pów.Wynikiwykorzystaliśmy do optymalizacji składuchemicznegoitechnologiiwykonaniablachikształtow-nikównowychstali,którezastosowanom.in.naelemen-tykonstrukcyjnesuszarekflotokoncentratuwęglowego,eksploatowanychwjednejześląskichkopalń–wyjaśniaprofesor.

Kontynuujemy cykl publikacji poświęcony badaniom naukowym profesorów Politechniki Śląskiej.


Ten etap badań podsumowano 5 pracami doktorskimioraz2pracamihabilitacyjnymi.Stalamiwysokomanganowymi,które charakteryzują siędużązdolnościądoumocnieniapoddziałaniemobciążeńdynamicznych, zainteresował się także przemysłmoto-ryzacyjny,wykorzystując je na elementy konstrukcyjnenarażonenabardzowysokieobciążeniaudarowe,decy-dujące o bezpieczeństwie eksploatacji pojazdów. Prof.MarekHetmańczykwrazzzespołemwspółpracownikówuzyskałzNarodowegoCentrumBadańiRozwojuśrodkinabadaniadotyczącestrukturyiwłaściwościnowychsta-limanganowo-aluminiowychwramachprojekturozwo-jowego„WysokowytrzymałestaleMn-Al.Przeznaczonenaelementykonstrukcyjnepojazdówmechanicznych”.

Materiały dla lotnictwa

Obecniebadaniaprof.MarkaHetmańczykakoncentrująsięprzedewszystkimnaopracowywaniunowoczesnychtechnologiimateriałowychdlaprzemysłulotniczego.PolitechnikaŚląskanależydogronaczłonkówzałożycie-liutworzonegow2004rokuCentrumZaawansowanychTechnologii „AERONET–DolinaLotnicza”, skupiają-cego jednostki naukowo-badawcze i zakłady przemy-słowe związane z przemysłem lotniczym. Prof. MarekHetmańczykjestreprezentantemnaszejuczelniwRadziePartnerówCentrum.Wrazzewspółpracownikamiwra-mach Projektu Kluczowego „Nowoczesne technologiemateriałowe stosowane w przemyśle lotniczym” reali-zujezadaniadotyczącenowych,żarowytrzymałychma-teriałów o zaawansowanej strukturze, przeznaczonychna odlewane precyzyjnie elementy silników lotniczychoraz zadania dotyczące nowoczesnych pokryć bariero-wych nanoszonych na te części, tzw. barier cieplnych.

–Poszukujemymateriałów,któremiałybymożliwienaj-niższy współczynnik przewodzenia cieplnego. Jednakaby skutecznie wytworzyć tę barierę, potrzebna jestspecjalnawarstwa, tzw.międzywarstwa.Naszymzada-niem jest więc opracowanie specjalnej technologii jejwytworzenia, która decyduje o przyczepności warstwyceramicznej chroniącej przed działaniem temperatur –wyjaśnia profesor.Badania te prowadzone sąw ścisłejwspółpracyzfirmamiWSK„PZL–Rzeszów”S.A.orazAvioPolskawBielskuBiałej.WdrożonawWSK„PZL–Rzeszów” technologia alu-miniowania łopatek turbin, komór spalania i innychelementów silników lotniczych otrzymała od amery-kańskiej agencji bezpieczeństwa certyfikat NADCAP,potwierdzającyjakośćprocesuidopuszczającyfirmędowykonywaniapokryćnaelementachprzeznaczonychdlaświatowychproducentów silników lotniczych, a zespółwykonawców z Politechniki Śląskiej, w skład któregowchodził również prof. Marek Hetmańczyk, uzyskałCertyfikatDoskonałości„PionierzyPrzyszłości”,nadanyprzezfirmę„Pratt&Whitney”Kanada.

Nie tylko badania

Poza działalnością naukową prof. Marek Hetmańczykcenisobietakżedziałalnośćorganizacyjną.PełniłfunkcjędziekanaWydziałuInżynieriiMateriałowejiMetalurgiiorazkierownikaKatedryNaukioMateriałach.Byłczłon-kiemKomitetuBadańNaukowychiRadyNauki,obec-nie jest członkiemKomitetuNaukioMateriałachPANiPolskiegoTowarzystwaMateriałoznawczego.WchodzirównieżwskładRadySpołecznejPolitechnikiŚląskiej.Profesortakżeaktywnieuczestniczywpracachnarzeczrozwojudyscyplinyinżynieriamateriałów.

Prof. Marek Hetmańczyk


Agnieszka Moszczyńska

Uczelnie i gospodarka

Spotkanie „Biznes dla uczelni, uczelnie dla biznesu” odbyło się w Warszawie 17 maja. Przy wspólnym stole zasiedli nowo wybrani rektorzy najlepszych polskich uczelni oraz menedżerowie największych, średnich oraz mniejszych przedsiębiorstw. Przedstawiciele szkół wyższych i gospodar-ki mieli szansę wymienić się poglądami, poznać wzajemne oczekiwania i wspólnie przedstawić propozycje skutecznych działań. Debatę zwieńczyło przyjęcie deklaracji o współpracy uczelni i biznesu.

Spotkanieodbyłosięzinicjatywyministernaukiiszkol-nictwawyższegoprof.BarbaryKudryckiejwKancelariiPrezesaRadyMinistrów.Ponad80uczestnikówdebatyzastanawiałosię,jakuczelnieipracodawcymogąwspól-niedziałaćna rzecz jaknajlepszegoprzygotowaniaab-solwentówuczelnidowspółczesnychwyzwańwymaga-jącegorynkupracy.

–Dziświnteresiekażdejuczelnijest,byumiałyporo-zumieć się z pracodawcami i biznesem i wypracowa-ływspólne obszarywspółpracy. Spotykamy sięwwy-jątkowymmomencie w historii szkolnictwa wyższego.Uczelniewłaśnieteraztworząnoweprogramykształce-nia,którychfilaramisąwiedza,umiejętnościikompeten-cjespołeczne.Toszansa,bykształceniezostałodostoso-

Foto

MM

iSW

Spotkanie odbyło się z inicjatywy minister nauki i szkolnictwa wyższego prof. Barbary Kudryckiej


wane do potrzeb rynku pracy – podkreślałaprof.BarbaraKudrycka.Itak,zgodniezzapowiedziąpaniminister,porazpierwszyuczelniebędąmogłykształcićwdwóchprofilach:ogólnoakademickimiprak-tycznym.–Odnajlepszychuczelnimożemyoczekiwać, że to one nadadzą ton, koloryt,a także tempo tychzmian.Ważne jest, żebyuczelnie nie zapomniały o kształceniu ogól-noteoretycznym, ale także dopasowały dotego kształcenia zakres potrzebnychkompe-tencji,którepowinienmiećabsolwenttużpoukończeniustudiów–dodałaminister.Debatę zwieńczyło podpisanie deklara-cji owspółpracyuczelni i biznesu.W imie-niu uczestników podpisy złożyli pod nią:prof. Barbara Kudrycka, prof. AntoniTajduś, rektorAkademiiGórniczo-HutniczejwKrakowieorazAndrzejKlesyk,prezesPZUSA.Dokumentmacharakterotwartyiprzed-stawicieleszkolnictwawyższegoorazprzed-siębiorstwmogąprzesyłaćzgłoszeniapopar-ciadlawyrażonychwnimpostulatów.

Foto

MM

iSW

Przy wspólnym stole zasiedli nowo wybrani rektorzy najlepszych polskich uczelni oraz menedżerowie

Podpisy pod deklaracją złożyli: prof. Barbara Kudrycka, minister nauki

i szkolnictwa wyższego, prof. Antoni Tajduś, rektor Akademii Górniczo-Hutniczej oraz Andrzej Klesyk, prezes PZU SA


Spotkanie z biznesem

Spotkanie otworzył Rektor Politechniki Śląskiej prof.AndrzejKarbownik,którywswoimwystąpieniuzwróciłuwagęnato,żeprzedsiębiorczośćakademickaikomer-cjalizacjaefektówbadaństanowiąjedneznajwiększychwyzwańwspółczesności. –Te uczelnie, które sprostajątymwyzwaniomwcorazbardziejkonkurencyjnymoto-czeniu,będąsięrozwijać.Przedsiębiorczośćuniwersyte-tu oznacza jednak przedsiębiorczość całej społecznościuczelni–ipracowników,istudentów–zauważyłrektor.Następnie prof. JanKosmol zaprezentowałTechnoparkGliwice jako kreatora innowacji w regionie. – CelemdziałalnościTechnoparkujestwłaśnietransfertechnolo-gii,któryrealizowanyjestprzezfirmywnimskupione,a jest ich obecnie 28 – mówił prof. Kosmol. ProfesorprzedstawiłrównieżplanyrozbudowyTechnoparkuorazzachęciłdokorzystaniazprowadzonegoprzezniegopro-gramustypendialnego.Zkoleiprof.JanBrzóskascharakteryzowałróżneaspek-tyzwiązanezkomercjalizacjąwiedzy.Omawiającinno-wacjewmodelachbiznesu,profesorpodzieliłjenainno-wacjezasobówmaterialnychiniematerialnych.„Traktujklienta indywidualnie, a zasoby globalnie” – mogłabybrzmiećpuentatejprezentacji.W dalszej kolejności o swoich początkach z biznesieopowiedziałdrinż.GrzegorzWszołek,właścicielEMT-

SYSTEMS – Centrum Szkoleń Inżynierskich, firmyprowadzącej kursy i szkolenia z zakresu mechatronikiiszerokopojmowanychtechnikautomatyzacjiiprojekto-wania.Firmarealizujewsposóbbezpośredniideętrans-feruwiedzyzPolitechnikiŚląskiejdoprzemysłupoprzezbezpośredniewykorzystaniedoświadczeń iwiedzypra-cownikówuczelniorazjejzasobówlaboratoryjnych.O swoich praktycznych doświadczeniach związanychz komercjalizacją innowacyjnego pomysłu opowiedziałzkoleimgrinż.MichałMikulski, twórcaegzoszkieleturamieniasterowanegoelektromiogramem.Na zakończenie koordynatorzy projektu „AkademiaPrzedsiębiorczego Naukowca” Mateusz Góra orazMałgorzata Rąb przedstawili realizowane obecnie nauczelniprojektyzzakresuprzedsiębiorczościakademic-kiej.„Akademia Przedsiębiorczego Naukowca” to projektwspółfinansowanyprzezUnięEuropejską,arealizowanyprzezTechnoparkGliwicewpartnerstwiezPolitechnikąŚląską.Mogą w nim uczestniczyć bezpłatnie studenci,absolwenci (do 12 miesięcy po ukończeniu studiów),doktoranciorazpracownicynaukowi.Programprojektuobejmuje szkolenia skupiające sięnawsparciumerytorycznymorazdziałaniazwiązanezpro-mocjąprzedsiębiorczościakademickiej.

W Centrum Kultury Studenckiej Mrowisko 12 czerwca odbyło się „Spotkanie przy śniadaniu ze sferą biznesu”, zorganizowane w ramach projektu „Akademia Przedsiębiorczego Naukowca”.

Paweł Doś

Rektor Politechniki Śląskiejprof. Andrzej Karbownik

Prof. Jan Kosmol,prezes Technoparku Gliwice

Prof. Jan Brzóska,Politechnika Śląska


Maj z pracodawcą zakończony

Pracodawcymielimożliwośćprezentacjifirm,przepro-wadzenia warsztatów dla studentów, a także przedsta-wieniaaktualnychofertpracy,praktykistaży.Spotkania,podczas których uczestnicy mieli również okazję roz-wiązywania wielu problemów inżynieryjnych, cieszyłysięogromnąpopularnością.Wartorównieżdodać,żefir-maTennecopozaprezentacjąażtrzykrotnieprowadziławarsztatyzestudentami,natomiastprzedstawicieleFMCTechnologiesiTRWprzyjechalidoGliwicodpowiedniozKrakowaiCzęstochowy.

Firmy,którewzięłyudziałwprzedsięwzięciu,to:•KrollOntrack•Energomontaż–Południe•TRWCzęstochowa•FMCTechnologies•TennecoAutomotiveEasternEurope•Tauron•PositivePower•ArcellorMittal•Roca•FiatAutoPoland•GeneralMotorsManufacturingPoland•PlasticOmnium•FluorSAiHeesung•ElectronicsPoland

Prezentacjomfirmtowarzyszyłyliczneszkoleniaosze-rokiej tematyce, poczynając od autoprezentacji, moty-wacji i zarządzania, poprzez konsultacje biznesplanów,leadershiporazzarządzanieprojektem.Uczestnicypoza

wyposażeniem w wiedzę otrzymali również certyfika-ty potwierdzające uczestnictwo w szkoleniach. Po razpierwszywBiurzeKarierStudenckichodbyłysiętakżesymulacje rozmów kwalifikacyjnych, podczas którychstudencibraliudziałwrozmowiekwalifikacyjnej,którabyłanagrywana.PorozmowiewspólniezpsychologiemorazspecjalistąHRrozmowapoddawanabyławnikliwejanalizie.Dodatkowowramach„Majazpracodawcą”zor-ganizowanołącznie12wizytstudyjnychdotakichfirm,jak: FiatAuto Poland, General Motors ManufacturingPoland,TennecoAutomotiveEasternEurope iTennecoAutomotive Polska. Podczas wizyt grupy studentówmiały możliwość zwiedzenia zakładu, zapoznania sięz procesami produkcyjnymi zachodzącymi wewnątrzprzedsiębiorstwa,jakrównieżpoznanianowychtechno-logicznychrozwiązań.Mimoiż„Majzpracodawcą”dobiegłkońca,nieskoń-czyły się inicjatywy podejmowane przez Biuro KarierStudenckich Politechniki Śląskiej. Studencimająmoż-liwość korzystania z bezpłatnych szkoleń w ciągu ca-łego roku, niewyłączającwakacji!Kontynuacją „Majazpracodawcą”będziebowiem„Letniaszkołaprzedsię-biorczości”,obejmującaszeregszkoleńzzakresuprzed-siębiorczościakademickiej.„Letniaszkołaprzedsiębior-czości”rozpoczniesięwlipcuipotrwadokońcawrze-śnia. Aktualne informacje i tematy szkoleń znajdująsię na stronie biura: www.kariera.polsl.pl. Dodatkowow październiku zainteresowani będą mogli nawiązaćbezpośredni kontakt z pracodawcami. 25 październikawCentrumEdukacyjno-Kongresowymodbędziesiębo-wiemGiełdaPracodawcyiPrzedsiębiorczości.

Małgorzata Sienkiewicz

Dobiegł końca kolejny cykl majowych spotkań z pracodawcami, które są kontynuacją Inżynierskich Targów Pracy i Przedsiębiorczości.



Nasz człowiek w Radzie Młodych Naukowców

Dr inż. Jerzy Respondek, pracownik Instytutu Informatyki Wydziału Automatyki, Elektroniki i Informatyki Politechniki Śląskiej, został powołany w skład Rady Młodych Naukowców przez minister nauki i szkolnictwa wyższego prof. Barbarę Kudrycką.

Dr inż. Jerzy Respodek

DoRadyMłodychNaukowców,bę-dącej organem doradczym mini-stra nauki i szkolnictwa wyższe-go,powołano18osób.Drinż.JerzyRespondek z Politechniki Śląskiejw obecnej, trzeciej już kadencjirady, jest jedynym przedstawicie-lemuczelniiinstytutównaukowychz województwa śląskiego, co nie-wątpliwie stanowi ogromnewyróż-nienie dla naszej uczelni. Zespółradyzłożonyjestznaukowców,któ-rzynieprzekroczyli35.rokużycia.Niemniej, podejmowane przez nichuchwały odnosić się będą do cało-ści organizacji polskiej nauki wewszystkichjejaspektach.–Podczasspotkaniaorganizacyjne-goprzyjęliśmypriorytetowekierun-kidziałanianaszegozespołu.Obejmująonekategoryza-cję jednostek naukowych, kompleksowewdrażanie re-formynauki,sprawyzwiązanezministerialnąlistącza-sopismpunktowanychorazsystemfinansowaniabadańnaukowych wraz ze współpracą z instytucjami odpo-wiedzialnymi,takimijakNarodoweCentrumNaukiczyNarodoweCentrumBadań i Rozwoju – relacjonuje drRespondekNajważniejsząpowinnościąRadyMłodychNaukowcówjesttworzeniewarunkówdodynamicznegorozwojuka-riermłodych polskich naukowców iwprowadzanie re-gulacji, które pozwolą w szerszym niż dotąd zakresieuwolnić i spożytkować ich wiedzę i talent. Do zadańrady należy zatem m.in. identyfikowanie istniejącychi przyszłych barier rozwoju kariery młodych badaczy,przygotowywanierekomendacjidotyczącychinstrumen-tówwspomaganiaichkarieryorazprzybliżanieimme-chanizmówfinansowania nauki. CelemRadyMłodychNaukowców jest wprawdzie stwarzanie i otwieraniemożliwościmłodymnaukowcom,jednakefektyjejprac

zpewnościąpolepsząwarunkirozwojunaukowegorów-nieżdoświadczonychbadaczy.Drinż.JerzyRespondekposiadadoświadczeniewpra-cywzespołachinterdyscyplinarnych.Brałczynnyudziałm.in.wobradach„ForumMłodych”KomitetuPrognozPolskiej Akademii Nauk w Pałacu Kultury i NaukiwWarszawie. Sam jednak przyznaje, że szczególnymwyzwaniembędziedlaniegopracawzespolezłożonymm.in.zprzedstawicielidziedzinhumanistyczno-społecz-nych,ścisłych,technicznychorazmedycznych.–Otym,żeniejest tołatwezadanie,przekonałemsięjużwcze-śniej. W podejmowanych uchwałach musimy znaleźćzłotyśrodek,wychodzącpozaramyswejspecjalizacji–wyjaśnianaukowiec.GłównekierunkipracynaukowejJerzegoRespondkatozastosowaniemetodmatematykidyskretnejwinforma-tyce oraz wykorzystanie jednostek wektorowych pro-cesorów ogólnego przeznaczenia i wielowątkowościwkonstrukcjiwydajnychalgorytmówsymulacyjnych.

Foto

M. S

zum


Andrzej Kowalik

Sukces naukowca z Wydziału Elektrycznego

Dr inż. Szymon Pasko otrzymał główną nagrodę w IX edycji konkursu ABB.

MiędzynarodowykoncernABB,odprawie20latprowa-dzącydziałalnośćwPolscewsektorachelektroenergety-ki,energoelektronikiorazautomatyki,konkursynanaj-lepszepracedoktorskie,magisterskieiinżynierskieogła-szacoroczniepocząwszyod2001roku.Celemkonkursujestpromowanieiwspieranieabsolwentówuczelnitech-nicznych orazmłodych pracowników nauki pasjonują-cychsięzaawansowanymitechnologiami.Prace konkursowe, napisanew językupolskim lub an-gielskim, obejmują następujące dziedziny: elektroener-getyka,automatykaidiagnostykaprzemysłowa,energo-elektronika, inżynieria i zarządzanieprocesamiwytwa-rzania, zaawansowane technologie i systemy inżynier-skie, technologie i systemy informatyczne, nanotech-nologia oraz inżynieriamateriałowaw zastosowaniachprzemysłowych.Do tegorocznej, IX edycji konkursu przystąpili absol-wenciz24polskichi2zagranicznychuczelni.Przyznanazostała nagrodagłównaorazdwa wyróżnienia, które zo-staływręczone podczas uro-czystej gali 18 maja wCentrum Badawczym ABBwKrakowie.Dr inż. Szymon Pasko, ad-iunkt w Katedrze Energo-elektroniki Napędu Elek-trycznego i Robotyki Wy-działu Elektrycznego Po-litechniki Śląskiej otrzymałgłównąnagrodęzarozprawędoktorskąpt.„Analizawpły-wu konstrukcji na właści-wościfiltrów zaburzeńprze-wodzonych przekształtni-kówenergoelektronicznych”.Promotorem nagrodzonejpracy był prof. BogusławGrzesik.Praca doktorska dr. inż.Szymona Pasko związanajest z zagadnieniami anali-zyźródełpowstawaniazabu-rzeń elektromagnetycznych

Dr inż. Szymon Pasko odbiera nagrodę

generowanych przez przekształtniki energoelektronicz-neorazsposobamiicheliminacji.Przekształtnikienergo-elektronicznemająwielezaletisąstosowanedorealiza-cjiwysokozawansowanychprocesówtechnologicznychwprzemyśle.Wenergetyceprzekształtnikiwykorzystujesięwtorachprzetwarzaniaenergiiźródełodnawialnychorazżyciucodziennym(np.wzasilaczachdolaptopówczy telefonów komórkowych). Wadą przekształtnikówjest generowanie zaburzeń elektromagnetycznych, któ-remająniepoprawnywpływnapracęinnychurządzeń.Nie jest to pierwszy sukces pracowników katedryiwydziałuwkonkursieABB.WVIIkonkursuwyróżnie-nieotrzymałdrinż.MarcinZygmanowskizapracędok-torską pt. „Analiza porównawcza właściwości wybra-nych wielopoziomowych przekształtników energoelek-tronicznychprzeznaczonychdoukładówkondycjonowa-nia energii elektrycznej”.Również jej promotorem byłprof.BogusławGrzesik.

Foto

M. S

tosu

r


W dniach 23-26 maja już po raz 35. odbyła się między- narodowa konferencja z podstaw elektrotechniki i teorii obwodów. Jest to jedna z największych i najbardziej uznanych w Polsce konferencji poświęcona szeroko rozumianej elektrotechnice.

Marian PaskoPiotr HolajnKrzysztof Sztymelski

To już XXXV IC-SPETO

Wszystkozaczęłosięwroku1977iodtamtejporykon-ferencjaprawienieprzerwanietrwadodziś.Jedynymro-kiem,wktórymkonferencjasięnieodbyłabyłrok1982,copodyktowanebyłotrwającymwPolscestanemwojen-nym.Mamynadzieję,żetradycjaorganizacjikonferencjitrwaćbędzienadal,tymbardziejżeobjętaonazostałapa-tronatemwieluuznanychorganizacji, takichjakPolskaAkademia Nauk, Polska Sekcja IEEE czy też PolskieTowarzystwoElektrotechnikiTeoretycznejiStosowanej.Przez wszystkie te lata swoje artykuły w materiałachkonferencyjnychopublikowałoaż1218autorówzkrajui zagranicy.Wielu znamienitych ludzi nauki rozpoczy-nałoswojąkarieręoduczestnictwawtychspotkaniach,aobecnienatrwałewpisałodatękonferencjiwswójka-lendarz, niewyobrażając sobie roku bez udziałuw tejimprezie.

Pieczę nad merytoryczną częścią konferencji sprawu-je komitet programowy, któregoprzewodniczącym jestprof.StanisławBolkowski.Organizacjąkonferencjizaj-muje się komitet organizacyjny pod przewodnictwemprof.MarianaPasko.Podobniejakwzeszłymroku,uczestnikówugościłho-tel Daniel, znajdujący się w przepięknym Ustroniu.Stali uczestnicy konferencji cenią otoczenie Beskidówotejporzeroku.Pogodadopisała,aRównicaiwidoknaCzantorięzapierałdechwpiersi.Tematykakonferencjipodzielonajestna8sekcjiiobej-mujezagadnieniapolaelektromagnetycznego,pólsprzę-żonych, elektronicznych technologii, teorii obwodówisygnałów,analizy,syntezyioptymalizacji, informaty-ki,nowychtechnologiiorazedukacjiwelektrotechniceteoretycznej. Uczestnicy przedstawiają swoje artykuły

na sesjach posterowych (plakatowych),a za sugestią recenzentóww formie re-feratów.W konferencji uczestniczyli znamieniciprzedstawicielepolskichizagranicznychośrodków naukowych. Uroczystegootwarcia konferencji dokonali: prze-wodniczący rady programowej prof.StanisławBolkowski,dyrektorInstytutuElektrotechniki i InformatykiWydziałuElektrycznegoPolitechnikiŚląskiejprof.BernardBaronorazprof.MarianPasko,przewodniczący gliwicko-opolskiegooddziałuPTETiS.XXXV IC-SPETO cieszyło się w tymroku dużymzainteresowaniem.Wkon-ferencji uczestniczyło 95 osób.W ma-teriałach zamieszczono 88 artykułów,każdy recenzowany przez recenzentówzkomitetuprogramowego.Dowydruko-wanychmateriałówzałączanajestpłytaCD.Otwarcie konferencji. Od lewej prof. Marian Pasko,

prof. Stanisław Bolkowski i prof. Bernard Baron


Częśćnaukowąkonferencjirozpoczętoodreferatumo-nograficznegopt. „Processingof solidmetalsbasedonthermaleffectsofelectromagneticfieldand itsnumeri-calmodeling”,którywygłosilinasigościezCzech,m.in.prof.IvoDolezelzCzeskiejAkademiiNauk.W kolejnych dniach autorzy przedstawiali efekty swo-jejpracynasesjachposterowych iwformiewygłasza-nych referatów.Należy zwrócić uwagęna referat prof.Tadeusza Kaczorka pt. „Dodatnie niestabilne obwodyelektryczne”.Profesortenjestznanywszystkimpracow-nikomnaukiiinżynieromzajmującymsięsterowaniemi automatyką. Jest członkiem rzeczywistym PolskiejAkademii Nauk, a także przewod-niczącym Centralnej Komisji ds.Stopni i Tytułów, doktorem hono-ris causa wielu uczelni w Polsce.Na uwagę zasługuje fakt, że profe-sorpierwszyrazopublikowałartykułnanaszejkonferencjiw1983roku,awlatachnastępnychprawienieprze-rwaniezamieściłwmateriałachkon-ferencyjnych IC-SPETOaż26arty-kułów.Ponieważwtymrokuprof.TadeuszKaczorekobchodziłokrągłe80.uro-dziny,organizatorzykonferencjipo-stanowili zorganizować z tej oka-zjimałąuroczystość.Byłowieleży-czeń,prezenty,anawet tortdlasza-nownegojubilata.Profesorwydawałsię być zaskoczony, a gratulacjomi podziękowaniom zdawało się niebyćkońca.

Sesjeposterowesąobecniepodstawąmeryto-rycznejczęściwiększościkonferencjinauko-wych.Częstouznawanesąprzezautorówzaformęprostsząimniejstresującą,jednakmożetobyćwrażeniezłudne.Plakatywykonywanesąnabardzowysokimpoziomiegraficznym,awydłużonyczastakichsesjiwstosunkudosesjireferatowychsprzyjadługimmerytorycz-nym dyskusjom. Podczas referatu prelegentmusinajczęściejzmierzyćsięzkilkomapyta-niamizsali,sesjeplakatowenatomiasttostałezainteresowanie efektami pracy autorów bezpresjiczasunarzucanegoprzezchairmenów.Organizatorzy konferencji poza sesjami na-ukowymistarająsiętakżeumilićczasuczest-nikom.Pierwszegodniakonferencji,wieczo-rem zorganizowano bankiet, a ponieważ po-godadopisała,następnednizakończonospo-tkaniami przy ognisku. Czas umilała góral-skamuzyka jakżepasującadopięknejokoli-cy.Tradycjąstałosiętakżeorganizowaniewy-cieczkiturystycznej.Wtymrokuodwiedzili-śmygóręŻar,podziwiającelektrownięszczy-towo-pompową.Wczasietakichchwil„wol-nych”poziomdyskusjinaukowychbywanaj-

większy. Wymieniane bywają poglądy, komentowaneodkrycia.Towczasietakichchwilniejednokrotnienie-winnesugestieosoby,wydawałobysię,postronnejposu-wająnaukoweodkryciadoprzodu.Podsumowująckonferencjęnależystwierdzić,żepomi-mowielu trudności, najczęściej finansowych, spotyka-nychwośrodkachnaukowych,IC-SPETOcieszysiędużąpopularnością.Wartospotykaćsięjużodtylulat,amałoktórakrajowakonferencjamożepowiedziećosobie,żenieprzerwanieodbywasię już takdługo.Organizatorzymająnadzieję,żetakpozostanieiżecorokubędzienascorazwięcej.Dozobaczeniazarok!

Życzenia urodzinowe dla prof. Tadeusza Kaczorka

Sesja posterowa


W dniach 25-27 maja w Wiśle odbyła się II konferencja naukowa „Inżynieria biomedyczna w stomatologii”. W konferencji wzięło udział 95 osób reprezentujących środowisko inżynierii biomedycznej i stomatologii w Polsce.

Jan Marciniak

Inżynieria biomedyczna w stomatologii

Konferencja została zorganizowana pod honoro-wym patronatem Rektora Politechniki Śląskiej prof.AndrzejaKarbownika.JejorganizatoramibyłoCentrumInżynierii Biomedycznej Politechniki Śląskiej, KatedraBiomateriałów i Inżynierii Wyrobów Medycznychz Wydziału Inżynierii Biomedycznej PolitechnikiŚląskiej, Katedra i Zakład Dysfunkcji Narządu Żuciai Ortodoncji Śląskiego Uniwersytetu Medycznego,Polskie Towarzystwo Stomatologiczne, OddziałŚląski oraz Centrum Biotechnologii, BioinżynieriiiBioinformatyki–ŚląskaBIO-FARMA.Inauguracji konferencji dokonał prof. JanMarciniak –przewodniczącyKomitetuNaukowegoKonferencji,prof.StefanBaron–kierownikKatedryiZakładuDysfunkcjiNarządu Żucia i Ortodoncji Śląskiego UniwersytetuMedycznego, dziekan Oddziału StomatologicznegoUniwersytetu Medycznego w Łodzi, prodziekanWydziału Inżynierii Biomedycznej prof. Marek Gzik,dziekan Wydziału Mechanicznego TechnologicznegoPolitechniki Śląskiej prof. Jerzy Świder oraz prezesPolskiego Towarzystwa Stomatologicznego OddziałuŚląskiegodrhab.LidiaPostek-Stefańska.Komitet naukowy konferencji zaproponował rozwinię-ciepriorytetowychzagadnieńnurtującychbioinżynierówistomatologów,amianowicie:inżynieriibiomateriałówstomatologicznych, nowoczesnych technikw protetycestomatologicznej,fizykodiagnostykiifizjoterapiiwsto-matologiioraznowoczesnychprocedurterapeutycznychwleczeniuzaburzeńukładuruchowegonarządużucia.Konferencję zapoczątkowały cztery wykłady wprowa-dzające: prof. Stefana Barona – „Diagnostyka obrazo-wa stawów skroniowo-żuchwowych”, dr hab. IwonyNiedzielskiej– „Termografia jakonieinwazyjnameto-dadiagnostykischorzeńtwarzyiczaszki”,dr.hab.inż.JerzegoMargielewicza–„Badaniamodelowewłaściwo-ścimechanicznych tkanekkrążkówstawowych” iprof.JanaMarciniaka–„Tytanijegostopywzastosowaniachstomatologicznych”.Zorganizowanezostałyczterysesjeplenarne,naktórychzaprezentowano21referatówinterdyscyplinarnychzba-dańprowadzonychw11ośrodkachuczelnitechnicznych

i uniwersytetówmedycznych, oraz sesja studencka, naktórej studenciWydziału Inżynierii Biomedycznejwy-głosili8referatów.Nowościąwkonferencjachotematy-cestomatologicznejbyłudziałczołowychproducentóweuropejskich, wytwórców nowoczesnej aparatury dia-gnostycznejiprotetycznej.Byłytofirmy:ROBOCAM,KaVo,MTSorazTechnomex.Przedstawicielefirmwy-głosilireferatywprowadzającezprezentacjąmożliwościdiagnostycznychitechnologiiwyrobówprotetycznychzwykorzystaniem wytwarzanej aparatury. Następnie zo-stały zorganizowane warsztaty, na których uczestnicymielimożliwość zapoznać się z nowoczesną aparaturąijejprzydatnościądozastosowańklinicznych.Zaznaczającysiępostępwrozwojunowoczesnychmetoddiagnostycznychiterapeutycznychstwarzanowemożli-wościleczniczenarządustomatognatycznego.Takaten-dencjaujawniasięwewszystkichdziedzinachmedycyny.Aktualnypostęp różnychdziedzinmedycynywiążesięzrozwojemtechnikmedycznych,któreodzwierciedlająaktualnystanwiedzymedycznej imożliwości techniki.Ichwykorzystaniezwiązanejestzminimalizacjąryzykaczyinwazyjnością,atakżezabezpieczeniamiprawnymi.

Wręczanie certyfikatów uczestnikom konferencji


Z tymi kwestiami należy zapoznawać środowiskome-dyczne.Wiadomo,żekryteriaużytecznościnowychwy-robówmedycznychzostaływostatnimokresieznaczącozmodyfikowaneiujętewobowiązującychdyrektywachUniiEuropejskiej.Jakośćproponowanychrozwiązańpo-winnabyćszerokoupowszechniana,lecztakżesystema-tyczniepoddawanaweryfikacjomklinicznym.Tegotypukonferencje,odbywającesięwśrodowiskuin-terdyscyplinarnym – techniczno-medycznym, w ostat-nim czasie obejmują szczególnie przedstawicieli inży-nierii biomedycznej. Stomatologia koncentruje się nawykorzystaniu następujących dziedzin inżynierii bio-medycznej: obrazowania medycznego, biopomiarów,biomechaniki, inżynierii biomateriałów i powierzchni,atakżebiofizykitkanejzwykorzystaniemfizykodiagno-styki i fizjoterapii. Aktualizacja wiedzy w tym zakre-sieniezawszeznajdujeodzwierciedleniewprogramachkształcenia.Doskonaleniewiedzypowinnobyćuzupeł-nianewramachszkoleńprowadzonychnakonferencjach.

Wieloletnie doświadczenia CentrumInżynieriiBiomedycznejwskazująnapotrzebę zmian formuł konferencji,amianowiciewprowadzenia syntety-zujących referatów specjalistycznychzprezentacjąwynikówbadańprowa-dzonychwośrodkachkrajowychiza-granicznychorazprowadzeniawarsz-tatówzzakresunajnowszychprocedurdiagnostycznychczyterapeutycznych.Celowe jest także przekazywanie in-formacjidotyczącychmożliwościko-operacji badawczej z innymi ośrod-kami i możliwościami pozyskiwaniaśrodków finansowych. Taka formułamerytoryczna została wprowadzonananaszejkonferencjiizyskałaakcep-tacjęuczestników.Prof.JanMarciniakzaprezentowałtak-żemożliwościbadawczeLaboratoriumStomatologicznego Śląskiej BIO-FARMY, które w najbliższym czasie

rozpocznie swoją działalność.Wyposażenie aparaturowezakupionezostałomiędzyinnymizfirmuczestniczącychwkonferencjiiwarsztatachszkoleniowych.W konferencji uczestniczyło 95 przedstawicieli uczelnitechnicznychimedycznych,wtym14samodzielnychpra-cownikównaukowych,atakżelekarzestomatolodzyorazdoktoranci i studenciWydziału InżynieriiBiomedycznejPolitechniki Śląskiej i Śląskiego Uniwersytetu Me-dycznego.Nazakończenieuczestnikomkonferencjiwrę-czono certyfikaty uczestnictwa w warsztatach szkole-niowych. Referaty przedstawione w ramach konferen-cji zostaną opublikowane w czasopiśmie z listy filadel-fijskiej „Acta of Bioengineering and Biomechanics” lubmonografii wydawnictwa Springer Verlag „InformationTechnologiesinBiomedicine”.Wramachkonferencjiodbyłysiętakżespotkaniaintegra-cyjne:ogniskozwystępemkapeligóralskiejorazuroczy-stakolacjazudziałemuczestnikówizaproszonychgości.

Uczestnicy konferencji

Warsztaty stomatologiczne


W dniach 30 maja - 2 czerwca w Kościelisku odbyła się bardzo udana IX Konferencja Naukowa „Membrany i Proce-sy Membranowe w Ochronie Środowiska”, zorganizowana pod honorowym patronatem Rektora Politechniki Śląskiej i Komitetu Inżynierii Środowiska PAN.

Krystyna Konieczny

Membrany i Procesy Membranowe w Ochronie Środowiska

Organizatorem konferencji odbywających się cy-klicznie co dwa lata był Zakład Chemii Sanitarneji ProcesówMembranowych Instytutu InżynieriiWodyiŚciekówWydziałuInżynieriiŚrodowiskaiEnergetykiPolitechnikiŚląskiej.Celemkonferencjibyłodokonanieprzegląduosiągnięćwzakresiewykorzystaniaprocesówmembranowychwochronieśrodowiskaiinnychdziedzi-nachtechnikiorazżycia.Wkonferencjiuczestniczyło137osóbreprezentującychpolskie uczelnie, ośrodki badawczo-naukowe i zakładyprzemysłowe oraz firmy wdrażające procesy membra-nowewwielugałęziachprzemysłu.Wśródwieluprzy-byłychuczestnikównależywspomniećozaproszonychwykładowcach zagranicznych, wśród których znaleźlisięprof.BartVanderBrugennzBelgiiiprof.PeterHuckz Kanady, oraz o przedstawicielach firm związanychztechnikamiiprocesamistosowanymiwochronieśro-dowiskaianalitycezNiemiec,Austrii iRosji.Ponadtoprzybyciewieluznakomitychosóbwosobachrektorów:PolitechnikiWarszawskiej i Kolegium Karkonoskiego,dziekanów z PolitechnikiGdańskiej i Łódzkiej, dyrek-toraInstytutuChemiiPrzemysłowejorazwieludyrekto-rówzprzedsiębiorstwzaangażowanychwrozwójimo-dernizacje swoich technologii bardzo podniosło prestiżi wagę problemów poruszanych na konferencji.Zaznaczyćtrzeba,żewspotkaniuuczestniczyłarównieżdużagrupamłodychnaukowcówdoktorantów,znowymipomysłamiiprezentowanymiwynikamibadań.Podczastrzydniowychobradnaukowychuczestnicywy-słuchali40referatóworazdyskutowaliprzyprezentowa-nych63posterach.Tematykąnaukowychwystąpieńbyło:- odsalanie wód i ścieków z wykorzystaniem technikmembranowych,-wykorzystaniemembranwinkapsulacjimateriałubio-logicznego

- wykorzystanie membran w technologii oczyszczaniaścieków,odnowywodyiuzdatnianiawód,-membranowaseparacjagazów,perwaporacja,destyla-cjamembranowa,-modelowanieprocesówmembranowychi innezagad-nieniainżynieryjne,-wytwarzanieicharakteryzowaniemembranpodkątemzastosowańwmonitoringuiochronieśrodowiska,- reaktory membranowe i wykorzystanie membranwbiotechnologii.

Tradycjąjest,żepopołudniupierwszegodniakonferen-cjiodbywasięsesjaposterowa,naktórejprzedstawianesąwynikibadańnaukowychrealizowanychwpolskichizagranicznychośrodkachnaukowychorazprzemysło-wych,tematyczniezwiązanychzzagadnieniamiporusza-

Otwarcie konferencji.Prof. MIchał Bodzek


nymipodczaskonferencji.Podczassesjikomisjawyłonionazgronanaukowegokomitetukonfe-rencji, po dyskusji z autorami wystąpień, wy-różniłapięćposterów,mianowiciezPolitechnik:Poznańskiej, Warszawskiej i Wrocławskiej,Radomskiej i jedną z Centrum MateriałówPolimerowychiWęglowychPANwGliwicach.W kategorii oprawa graficzna wyróżniona zo-stała prezentacja z Politechniki Wrocławskiej.Szczególniepozytywniepostrzeganybyłwysokipoziom naukowy wszystkich przedstawionychprac. Znakomiciewydanemonografie zwystą-pieniamiuczestników,zawartewdwóchtomach,a także wspaniała atmosfera, pogoda i oprawaartystyczna pozwalają powiedzieć że wszystkosięudało.OrganizatorzyKonferencjiprzykładają równieżdużąwagędopełnegozagospodarowaniaczasu,międzyinnymiprogramemturystyczno-rozryw-kowym.Pozwalatouczestnikomnakontynuacjędalszychdyskusjiwatmosferzepartnerskiejwy-mianypoglądów.WtymrokuchętniwzięliudziałwwycieczcefakultatywnejdoBańskiejNiżnej,zwiedzającobiektyPECGeotermiaPodhalańskaS.A.DrugagrupabyłanatomiastnawycieczceobjazdowejzprzewodnikiemwokolicachTatr.Do kolacji przy ognisku przygrywała góralskakapela,adwugodzinnyspektaklpt.„Jakzatrzy-maćtęchwilę”,wwykonaniumłodychartystówpolskichzeStudiaAktorówParis-Parisuświetniłuroczystąkolację.Dziękując uczestnikom za przybycie na tego-roczne spotkanie, zapraszamy za dwa lata naX jubileuszową konferencję naukową. Dokąd?Otympoinformujemywswoimczasie.

Sesja posterowa Sesja posterowa

Autorom najlepszych plakatów wyróżnienia wręczyliprof. Maria Tomaszewska i Jarosław Illnicki z firmy Pall Poland

Prof. MIchał Bodzek i prof. Krystyna Konieczny.Podsumowanie konferencji


W dniach 10-11 maja w Szczyrku odbyła się XII Konferencja Naukowa Doktorantów Wydziałów Budownictwa, która zgromadziła prawie 100 osób – doktorantów oraz opieku-nów naukowych z 14 różnych ośrodków naukowych.

Joanna Bzówka

XII Konferencja Naukowa Doktorantów Wydziałów Budownictwa

Byli wśród nas przedstawiciele następujących uczel-ni: Slovak University of Technology z Bratysławy,Technical University z Ostrawy, Instytutu Ceramikii Materiałów Budowlanych, Instytutu Techniki Bu-dowlanej,ZachodniopomorskiegoUniwersytetuTechno-logicznegowSzczecinie,SzkołyGłównejGospodarstwaWiejskiego w Warszawie, Wojskowej AkademiiTechnicznej, Politechnik: Białostockiej, Krakowskiej,Łódzkiej, Poznańskiej, Świętokrzyskiej, WarszawskiejiŚląskiej.

„Jest się mistrzem dopiero wtedy, kiedy przykłada się do rzeczy cierpliwość,

której wymagają”Eugène Delacroix

Wielką radość sprawiłouczestnikomkonferencji to, żewzięliwniejudziałrównieżprofesorowieidoktorzyha-bilitowani(23osoby)orazdoktorzy(6osób),opiekuno-wienaukowinaszychdoktorantów,abyćmożeprzyszlirecenzencipracdoktorskich.Oddaliśmywręceuczestnikówkonferencjimonografię„Badaniadoświadczalneiteoretycznewbudownictwie”,w której znalazły się referaty doktorantów po uzyska-niupozytywnychrecenzji.Każdyreferatzamieszczonywmonografiizostałwygłoszonywramachposzczegól-nychsesjitematycznychkonferencji:-geotechnika(12referatów)-budownictwokomunikacyjne(7referatów)

Wykład prof. Kazimierza Flagi


-budownictwoogólne(9referatów)-materiałybudowlane(10referatów)-konstrukcjebudowlane1i2(16referatów)-mechanikaifizykabudowli(8referatów)

Wykładowcą XII Konferencji Naukowej DoktorantówWydziałów Budownictwa był prof. Kazimierz Flagaz Politechniki Krakowskiej, który przedstawił wykład„Mosty–obiektyinżynierskierozpięteponadprzestrze-niąiczasem”.W czasie trwania konferencji zostały również przed-stawione prezentacje firm: Structural Design Softwarein EuropeAB (Malmö, Szwecja), Tensar InternationalS.R.O.(CeskyTesin)orazAtlasSp.zo.o.StowarzyszenieProducentówCementuufundowałotrzyzestawynagródksiążkowychprzeznaczonychdladokto-rantówzainteresującereferatyorazzaciekaweprezento-wanieswoichprac.Zawyróżniającesięreferatynagrodyotrzymali:- mgr inż. Katarzyna Gabryś (Szkoła GłównaGospodarstwaWiejskiegowWarszawie)zawyróżniają-cysięreferatwygłoszonywsesjiI:Geotechnika.Referatpt. „Wyznaczanie początkowej charakterystyki modu-łu odkształcenia postaciowego gruntu z badań labora-toryjnych” został przygotowany pod kierunkiem prof.AlojzegoSzymańskiego,-mgrinż.MahmoudHsino(PolitechnikaPoznańska)zawyróżniającysięreferatwygłoszonywsesjiIV:Materiałybudowlane.Referatpt.„Elastycznośćwprocedurachpie-lęgnacji betonu w dwóch skrajnych warunkach klima-tycznych”zostałprzygotowanypodkierunkiemdr.hab.inż.JerzegoPasławskiego,- mgr inż. Agnieszka Knoppik-Wróbel (PolitechnikaŚląska) zawyróżniający się referatwygłoszonyw sesjiVI: Konstrukcje budowlane 2. Referat pt. „Naprężeniawłasne i wymuszone w ścianie żelbetowej poddanejwczesnym wpływom termiczno−skurczowym” zostałprzygotowanypodkierunkiemprof.BarbaryKlemczak.Dziękuję tym wszystkim, którzy w jakikolwiek spo-sób wsparli naszą konferencję; szczególne słowa po-dziękowania kieruję do Rektora Politechniki Śląskiejprof. Andrzeja Karbownika oraz Dziekana Wydziału

Budownictwaprof.JerzegoSękowskiegozaobjęciepatro-natemnaszejkonferencji.Dziękujęzawsparciefinansowe:- Zarządowi Głównemu Polskiego Związku InżynierówiTechnikówBudownictwawWarszawie,- Śląskiej Okręgowej Izbie Inżynierów BudownictwawKatowicach,-PolskiemuKomitetowiGeotechniki–OddziałŚląski,-UczelnianejRadzieSamorząduDoktorantów,-FirmieATLASSp.zo.o.,-FirmieBASFPolskaSp.zo.o.- Centrum Technologicznemu BETOTECH Sp. z o.o.,DąbrowaGórnicza,-FirmieUsługInwestycyjnychJózefSzczotka,-PrzedsiębiorstwuBudowlanemuROBUDSp.zo.o.,- Przedsiębiorstwu Budownictwa Ogólnego i UsługTechnicznychŚLĄSKSp.zo.o.,-StowarzyszeniuProducentówCementu,Kraków,-StructuralDesignSoftwareinEuropeAB,Malmö,Szwecja,-FirmieTENSARInternationalS.R.O.,CeskyTesin.Wszystkim,którzynie szczędzili środkówfinansowychnawsparcie finansowe konferencji, w imieniu uczestnikówskładamserdecznepodziękowania.Konferencję zorganizowali słuchacze dziennych studiówdoktoranckichWydziałuBudownictwaPolitechnikiŚląskiej.Wielomiesięcznesprawnedziałaniakomitetuorganizacyjne-go,wskładzie:drinż.SławomirKwiecień(przewodniczą-cy),mgrinż.RobertCybulski,mgrinż.PiotrKanty,mgrinż.KrzysztofKozieł,mgrinż.MarcinKozłowskiorazmgrinż.MarcelinaOlechowska,doprowadziłydowydaniamonogra-fii,jakteżprzygotowaniaobradkonferencji.Zapodjęciesiętegotrudunależąsięimsłowauznaniaipodziękowania.WimieniukomitetuorganizacyjnegoXIIIKNDWBzapra-szamnakolejnąkonferencję,któraodbędziesięwSzczyrkuwmaju 2013 roku.Mamnadzieję, że następnej konferen-cjibędzie towarzyszyćmiła iżyczliwaatmosfera, sprzyja-jącazarównopogłębianiuwiedzy,jakrównieżnawiązywa-niunowychkontaktównaukowychoraztowarzyskich.Atowszystkopoto,abypublikacjawmonografiiorazwystąpie-nienakonferencjistanowiłyinspiracjędodalszejdziałalno-ścinaukowej,poto,…„abyzostaćmistrzem”.

Rozdanie nagród Wygłaszanie referatu


Entuzjaści kolejnictwa z całej Polski spotkali się w dniach 20-21 kwietnia na II Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej Advectus 2012, której organizatorem było Studenckie Koło Naukowe „Advectus” działające przy Katedrze Transportu Szynowego Wydziału Transportu Politechniki Śląskiej.

Natalia WolakKrzysztof Plewa

Konferencja naukowa Advectus 2012

Pierwszydzieńdyskusjizostałotwartyreferatemspecjal-nymdyrektoraPKPPLKCKDPKonradaGawłowskiego,wczasiektóregoprzedstawiłonuczestnikomkonferencjiaspektyiproblemy,zjakimspotkałosięCentrumKoleiDużychPrędkościwtrakciewytyczaniatrasyprzebieguKDPwPolsce.Następnie paneliści przedstawiali refe-raty dotyczące przeszłości, teraźniejszości i kierunku,w jakim zmierza lub powinien zmierzać transport szy-nowywPolsce.PonaddwudziestumłodychnaukowcówzczterechnajwiększychuczelnitechnicznychwPolscezaprezentowało efekty swojej działalności naukowej.Dotyczyły onemiędzy innymi historii kolei w Polsce,oceny ianalizy jejaktualnegofunkcjonowania,a takżemożliwychkorzyści,jakiedajejejrozwój.Dniadrugiegoodbyłasiędyskusjaplenarna,którejnad-rzędnym tematemokazały się koleje dużych prędkościw Polsce. Podczas przeprowadzonej polemiki ustalo-

nom.in.,żedlarozwojuprzewozówkolejowychbardzoważnesąinwestycjewinfrastrukturę,wtymbudowano-wychliniiowysokichparametrachtechnicznych–brakichrealizacjiuniemożliwiajakikolwiekrozwójtechnicz-ny kolei. Również na podstawie referatów pierwszegodniakonferencjistwierdzono,żemimowyższychkosz-tówtaboruiinfrastrukturysystemkoleidużychprędko-ścimożebyćbardziejefektywnyekonomicznieniżkon-wencjonalny.Większość referatówzostałaopublikowa-nawmateriałachkonferencyjnych,dostępnychnastro-niewww.advectus.polsl.pl.Podyskusjiprzyszedłczasnapodsumowaniekonferen-cji.Komitetnaukowygłównąnagrodękonferencjiprzy-znał mgr. inż. Juliuszowi Karolakowi z PolitechnikiWarszawskiej za referat „Problematyka badań obcią-żenia psychicznego dyżurnych ruchu i dyspozytorów”.Niezwykleciekawyreferatporuszającyzapomnianeza-

Prof. Wiesław Zabłockiz Politechniki Warszawskiej

Dyrektor PKP PLK CKDP Konrad Gawłowski

Mgr inż. Juliusz Karolak, zdobywca głównej nagrody na konferencji


gadnienia,abardzoaktualne–zewzględunaostatniepoważnewy-padki kolejowe. Przyznano tak-że nagrodę główną za najlepszegraficzne przedstawienie tematu„Ocena możliwości miniatury-zacjipodstacjitrakcyjnychtram-wajowych” mgr. inż. MarkowiDudzikowi z PolitechnikiKrakowskiej.Wyróżnieniaprzy-znano Juliuszowi Kublikowiz Politechniki Warszawskiejza referat „Połączenie kolejo-we z Ciechocinkiem w latach1961-2012”orazinż.MichałowiNowickiemu z PolitechnikiŚląskiejzareferat„Analizakon-cepcji przebiegu linii kolei du-żychprędkościwPolsce”.Jeszczenieopadłyemocjezwią-zane z tegoroczną edycją kon-ferencji, ale już zapraszamy doKatowic za dwa lata na trzeciąkonferencjęnaukową„Advectus2014”,podczasktórej,mamyna-dzieję, będziemy nie tylko roz-mawiaćowstępnieplanowanychnowoczesnych inwestycjach ko-lejowych, ale również omawiaćrealizowane już projekty tabo-rowei infrastrukturalnesystemukoleidużychprędkościwPolsce.

Uczestnicy konferencji zwiedzili m.in. laboratorium pojazdów szynowych w Katedrze Transportu Szynowego...

...oraz tor doświadczalny na dziedzińcu gmachu Politechniki Śląskiej w Katowicach

Wręczenie nagród i wyróżnień

Mgr inż. Marek Dudzik został nagrodzony za najlepsze graficzne przedstawienie tematu

W parku kolejowym w Ogrodzieńcu


Nawet nie wiem, czy będą to zdania ważne. Inna jestbowiemoptyka„debiutującego staruszka”, czyli autoratych słów, innamłodzianka, który zdrowiema za nic,a jeśli, nie daj Boże, przejmuje się nim zbytwiele, touchodzizahipochondrykabądźinnegodziwoląga.Hans-GeorgGadamerpowiebezwzględnie:„Troskaowłasnezdrowietopierwotnyfenomenbyciaczłowiekiem”.Jak rozpoznać tę kwestię? Gadamer słusznie przywo-łaKanta,który swoją„Krytykęczystego rozumu” roz-począłtymisłowami:„Niemawątpliwości,żecałena-sze poznanie rozpoczyna sięwraz z doświadczeniem”.Tymczasem wiedza oparta na nauce to nie doctrina,a więc pewny i zamknięty system, ale ciągle system,wktórymbadaniamającharaktercodzienny.Wistocie(idzieoświadomośćpacjenta)jesttooptymi-styczneipesymistycznezarazem.Badaniadająbowiemnadziejęnacorazdoskonalsząterapięipowrótdozdro-wia, natomiast brak pewności budzićmoże długotrwa-łą„nieszczęśliwąświadomość”,która sama terapiiwy-maga. Tymczasem: „Rzemiosło lekarza wyróżnia sięszczególnie przez to, żemusi nie tylko podtrzymywaćlubprzywracaćnaturalnąrównowagę,jakprzyuprawierolilubhodowlizwierząt,leczżechodzituoludzi,któ-rzymajązostaćpoddani leczeniu”.Dodatkowoograni-cza toobszarnaukowejkompetencji lekarza.„Chorobajestkwestiąspołeczną,jesttakżekwestiąspołeczno-mo-ralną,itowstopniuwiększymniźlifaktemokreślonymprzeznaukiprzyrodnicze.”Takwięcdlamedycynyrelacjeteoria-praktykastająsięnajistotniejsze,wszczególnościwsensiesocialengine-ering.Medycyna w przeciwieństwie do innych nauk nie ro-dzisięzfilozofii,medicina soror philosophiae, jestsio-strąfilozofii,niewyrastazbezinteresownegozadziwie-niaświatem,leczstanowito,conazywanoonegdajtech-ne. Techne to nie praktyka, lecz wiedza.Wiedza, któ-rageneruje sztukę leczenia.Warto tuzauważyćkażdo-razowąmodyfikacjętejwiedzywzależnościodosobo-wości i moralno-teoretycznego przygotowania lekarza.Lekarzwszakżewidziećmusicałość.Jesttopoglądan-tyczny,leczniezmieniłsięprzezdwatysiącelatzokła-dem. Sokrates, pouczając swego ucznia, odsyła go doHipokratesa,pytając:„Czymożnazrozumiećnaturędu-szy,niezrozumiawszynaturycałości?”.Iniemogątemu

Kilka słów o zdrowiu na marginesie książki Gadamera „O skrytości zdrowia”

Jacek Rąb

O zdrowiu

ujęciuzaprzeczyćlicznespecjalizacjewmedycynie,leczimgłębszy i subtelniejszy podział sztuki leczenia, tymbardziej potrzeba totalnego oglądu człowieka jest namiejscu: jakodyrektywa terapeutyczna imoralna zara-zem.Wszystko to rodzi pewną trudność egzystencjalną, do-tyczącączłowiekajakocałości.„Chorobabowiem,jakoutratazdrowia,niezakłóconejwolnościoznaczarozziewdlategouznaniechorobystanowiproblemżyciowy,którydotyczycałejosoby,niezaśwolnyaktinteligencji,któradystansujesięodsiebiesamej,zwracającuprzedmioto-wującokudoświadczeniomzaburzenia”.Inteligencjapa-cjenta,jakbyjejnierozumieć,małopomagawzamknię-ciutegorozdarcia.Imimo,żestanowionarównieżzdol-ność dostosowywania się, nie jest procesem racjonal-nym, lecz bardziej dialektycznym, opartym na rozlicz-nychparadoksach, aporiach i zwykłychniekonsekwen-cjach.Najpewniejgrupowe(możeetniczne?)kontekstyowegohiatusu bywająskuteczniejsze,alenależytupo-szukiwaćrozwiązańuniwersalnych,czyli,chcielibyśmy,bezwyjątkowych.Nie mamy doświadczenia śmierci własnej. Mamy do-świadczenieśmiercicudzej,awięcśmiercinieoczeku-jemy w najbardziej złożonej chorobie. „…Wypieranieśmierci trzebapojmować jakoproludzkąpostawę, jakączłowiekzajmujewobecwłasnegożycia.(…)Siłailuzji,dziękiktórejciężkochorzylubumierającypodtrzymująswąwolężycia,mówisamazasiebie”.Trzebajednakpodkreślićpogląd,któryfilozofiażywioddawna(np.fenomenologia),żeczłowiekjestswoistąca-łością.Jeżeliludzkieciałomabyćpojmowanejakoca-łośćorganiczna,musimyodpowiedziećnapytanie,czyżycie organizmu ludzkiego jest efektem jegoorganicz-nejsamoorganizacji?Jeżeliciałoludzkie(organizm)niejestczłowiekiem,tylkoczęściączłowieka,towjakiejre-lacjipozostajeonowobeccałości.Jesttoukrytepytanieoduszę.LicznipsychologowieXIXiXXwieku,którzyuprawiali„psychologiębezduszy”,nieodróżnialitego,copsychiczneodtego,coświadome.Tapozytywistycz-nawersjapsychologiijestjednakniedoutrzymania.Tymczynnikiem,którydokonujewgląduwduszęjestświado-me„ja”.Świadomewłaśnieowegorozdarcia,tegodys-komfortu,spowodowanegoprzezspotkaniezchorobą.Mimożepsychikamożeprzeciwstawićsięciału,tojed-


naknierazciałosiębuntujeiwymykaduchowejkontro-li,zadającjejgwałt.Psychikaniemożezapanowaćnadciałem,poddajesię,ażpewnegodnianaglezapanujepo-nownieiodrazuciałowracadozdrowia.Niekiedyczło-wiekpsychiczniesięzałamujeiumiera.Choroba prowadzi do sformułowania ważnego py-tania, tak w sensie naszej codzienności, jak równieżwsensieegzystencjalnym.Amianowiciepytaniaotożsa-mośćczłowieka.Sądzę,żeczłowiekwciąguswojegoży-ciajestjednymindywiduum,jestczłowiekiemwpełnejswojej jakościowoniezmiennieokreślonejnaturze.Dlazachowania tożsamościniezbędne jest zachowanie cią-głościjegoistnieniazagrożonegoprzezchorobęwłaśnie.PaulRicoernapisałkiedyśksiążkęzatytułowaną„Oso-biesamymjakoinnym”.Jużtytułsugerujenaszeinten-cjonalneukierunkowanienadrugiego,gdzieodnajduje-mysiebieibędzietofakt,którymocnokonstytuujecią-głośćnaszegoistnienia.Jeżeli tospo-tkaniezdrugimzostajezakłócone,kie-dy bliscy lub dalsi znajomi odsuwająsięwtrakciechorobyodciebie(choć-by powodowani najlepszą intencją),rozdarcie się utrwala i generuje bar-dzonegatywneskutki.Wszczególno-ścidotyczącewolnościjednostki,któ-razostajewsposóbistotnyograniczo-na.Polewolnościstajesiępolemznie-wolenia,anaszewyboryzostająogra-niczonedominimum.Iniepomożetutajzabiegodgranicze-niawolnościwewnętrznejizewnętrz-nej.Niemożliwe jest istnieniewolno-ściwewnętrznejrozumianejnegatyw-niejakoniezależnośćodwłasnychsta-nów.Dotyczytozarównopacjenta,jakilekarza,którymusibudowaćswójau-torytet. „Jest bowiemwystawiony napokusę,bychciećuchodzićzaniepodważalnyautorytet,itonietylkowskutekswejautentycznejwyższości,wy-nikłejzwiedzymedycznejilekarskiegodoświadczenia,lecztakżezpragnieniawychodzącegoodpacjenta”.Ktoś powiedział, że lepiej podróżować z sercem peł-nym nadziei niż dotrzeć do celu.W końcu umieramy.Starożytni żegnali swoich ukochanych bliskich słowa-mi: ave atquevale, czyli bądź zdrów i żegnaj!Życzyćumarłemuzdrowiazdajesiębyćnienamiejscu.Wszakżedowodziautonomicznościzdrowiai,jaksądzę,zakładapewienrodzajmetafizyki,przypuszczając,żeczekanasjeszcze (być może) taka rzeczywistość, gdzie zdrowiebędzieprzydatne.Niktniemadoświadczeniaśmierciwłasnej,doświadcza-myśmiercicudzejistądnajpewniejrodzisięwnasprze-konanie, że śmierć to inni. Jest to z jednej strony bło-gosławionymechanizmpsychologiczny,któryracjonali-zujenamnawetnajcięższąchorobę,zdrugiejnatomiastinnych obarczawszystkim co najgorsze. Sartre powie:„piekłotoinni”.Tymczasempiekłoistnieje,choćbymia-ło być puste, jak chce Jan Paweł II. Inaczej etycznośćpozbawiona byłaby sensu, a nasze czyny byłyby amo-ralne,czyliniepoddającesięocenieetycznej.Bylibyśmy

jakowibohaterowieDostojewskiego,którzyżywiąprze-konanie:niemaBoga,wszystkowolno.Raskolnikowy,Karamazowyiinnibohaterowie,którzyzapełniająkartypowieściautora„Zbrodniikary”,utracilibusolęmetafi-zyczną,którawkonsekwencjiuprawomocnianasząak-sjologię.Nie idzie tukoniecznieoBoga,aleouznanieobiektywnościibezwyjątkowościnaszychwartości.Złoistnieje(!)bezwzględunato,czypotraktujemytoistnie-niew formie absolutnej (diabeł), czy będziemy trakto-waćjejakobrakdobra.Azatem,czyśmierćjestzłem?Pragnę przywołać tu pewne kategorie egzystencjalne,bardzoprzydatnedlanaszejludzkiejracjonalizacjiśmier-ci,acozatemidzie,budowaniasiebie jakoegzystencjiautentycznej.Heideggerpowie,żenaszepojawieniesięodbywa się na zasadzie, że jestem „rzucony-w-świat”.Niewybrałemmiejsca,czasów,kultury,systemuwarto-ści–wtympoglądównazdrowieiśmierć–alezostały

miprzezspołeczeństwonarzucone,jajepoprostuzastałem.Dlategoteżcałakultura, w której się pojawiłem, madlamniewistociecharakterzewnętrz-ny,anonimowyiobcy.Niejestefek-tem mojego wyboru. Postępuję takanieinaczej,ponieważtaksiępostę-puje. „Się” (das Man). Zaimek tenwskazuje właśnie na anonimowośćnorm, one nie do końca odnoszą siędomnie. Życiew tym anonimowymświecie powoduje, że jestem nieau-tentyczny. Żeby stać się egzysten-cją autentycznąmuszęprzeżyć trwo-gę przed śmiercią (Sorge). Nie idzietujednakośmierćwsensiebiologicz-nym, ona jest doskonale racjonalizo-wanaprzezowo„się”.Umiera„się”,przecież nie ja umieram, to pacjentspodoknazmojejszpitalnejsaliopu-

ścinaswcześniejanieja,mimożedoskonalezdajęsobiesprawę,żemojachorobajestbardziejterminalna.Awięcnieumrę,trwogajesttutajnienamiejscu.„Siła iluzji, dzięki której ciężko chorzy lub umiera-jący podtrzymują swą wolę życia, sama mówi za sie-bie.Trzebazapytać,cowogóleznaczywiedzaośmier-ci. Istnieje bowiem głęboki związek między wiedząo śmierci, wiedzą o naszej skończoności, tzn. pewno-ścią, żepewnegodnia trzebabędzieumrzeć, aniemal-żeporywczymikategorycznympragnieniemniewiedzyotegorodzajupewności.WracającdoHeideggera,trwoga(Sorge)dajesiędopie-ro odnieść do sytuacji, kiedy uprzytomnimy sobie, żeczłowiekto„byt–ku–śmierci”.Takczysiakumrzemy.Icodalej?Nic,żadnejszczelinywbycie,żadnegobra-ku. Sytuacja zostanie rozpisana w anonimowych nor-mach„Się”.Nicosobistegopotobie.Tosamoczekaset-ki, tysiące innych poddanych funeralnej tradycji. I tojesttenmoment,kiedydoznamtrwogiipodówczaszbu-duję własną hierarchię wartości (ontologię rzeczy). Tow tymmomencie rozpocznie sięmoralność iwolność,tobędziemójwybór.SyzyfzesejuCamusaniezamienisięznikimnamiejsca.Jestwolny,bodokonałwyboru.


Człowiekzatemstajesięosobą,gdyistnie-jewobecinnychiłatwiejlikwidowaćmurozdarcia spowodowane ingerencją świa-tazewnętrznego,wtymingerencjechoro-by.Turozpoczynasięhistoriamojejwła-snejetycznościiwolności.„Osoba”–takpowiedząpersonaliści,„fenomenczłowie-ka” – podpowiada Teilhard de Chardin,„egzystencja autentyczna” – stwierdziHeidegger.Byciedlainnychbudujemojątożsamość.Zostańmy przy pojęciu „osoby”, najbar-dziej tu, jak sądzę, przydatnej. EmanuelMounier i Jean Lacroix, katoliccy filo-zofowie francuscy definiowali osobęwopozycjidodwusytuacjialienacyjnych:alienacji Narcyza i alienacji Herkulesa.Narcyztoczłowiek,któryukierunkowanyjest wyłącznie na siebie. Przeżywa jedy-nie swojeniekomunikowanenazewnątrz„ja”.OdwrotnieHerkules,którynastawio-nyjestnazewnątrz,aleświatcałytraktu-je jakozbiórprzeszkód, rzeczydoposia-dania, a ludzi w sposób instrumentalny.Natomiastosobatosposóbwyzwoleniasięztycheksterioryzacji.Wpraktycepolegatonatym,żejaniemogęutożsamiaćdru-giegoz rolączyfunkcjąspołeczną,którąonspełnia.Jawdrugimczłowiekumuszęwidziećcoświęcej,coczynigodlamniejedynym i niewymienialnym. Lekarz niemożewidziećwpacjencielitylkopacjen-ta, a pacjentw lekarzu jedynie, na przy-kład, profesjonalnego kardiologa. W ta-kiejdopierosytuacjikonstytuuję się jakoosobaiinnychludzipostrzegamjakooso-by. Buduje się w ten sposób szczególnawspólnotaosobowa,gdziesamjestemnaswoimmiejscu.WspomnianyMouniernapisałkrótkiesejozaangażowaniu.Stwierdził,żedziałanieludzkie rozpięte jest pomiędzybiegunemskutecznościabiegunemetyczności.Gdyjesteśmyekstremalnieskuteczni,niechyb-nie naruszamy niektóre elementarne nor-myetyczne,jeżelijesteśmywpełnietycz-nimożemybyćmało skuteczni.Dotyczyto wszystkich naszych zachowań, alewszczególnościchciałbymdedykowaćtęmaksymę lekarzom (farmaceutom?). Niemożna jednakw trosceo takzwaneczy-steręcezaniechaćdziałań.Tojestnietylkoniewłaściwe,alewręczniemoralne.Tych parę słów namarginesieGadamerapisałniefilozof,alepacjent.

Cytaty pochodzą z książki „O skryto-ści zdrowia” Hansa-Georga Gadamera (Warszawa, 2011).

Pomysłodawcą stworzenia Kanonu Literatury GórnegoŚląska jest redakcjanowegona śląskim rynkuwydawni-czym kwartalnika kulturalnego „Fabryka Silesia”, na ła-machktóregobędąporuszanetematyzwiązanezszerokopojmowanąkulturąihumanistykąregionuGórnegoŚląska.Jakzaznaczajątwórcy,jegozadaniembędzierozpoznawa-nie i pogłębiona analiza fenomenu kulturowego regionu.–Zależynamnatym,coindywidualneikameralne, leczszczególnie interesuje nas wspólnota – wielokulturowedziedzictwo, historyczne iskrzenie, industrialne korzenieimiejskiepejzaże–podkreślają.Wpiśmieprzyjętoformu-łęmonograficzności, cooznacza,żekażdynumerbędziepoświęconyjednemutematowi.Tematem przewodnim pierwszego numeru, który tra-fiłdodystrybucjizkońcemmaja,stałsięwłaśnieKanonLiteraturyGórnegoŚląska.Wrazzopublikowaniemlistydziesięciunajważniejszychdziełliteraturynaszegoregio-nurozpoczęłasiędyskusja,czyówkanonjestpotrzebny,obowiązującyorazprzedewszystkim,czymożemywogó-lemówićoliteraturześląskiej?

Literatura Górnego Śląska doczekała się swojego kanonu. Czterdziestu przedsta-wicieli środowiska na-ukowego, kulturalnego i społecznego wybrało dziesięć pozycji literac-kich, które ich zdaniem najtrafniej określają fenomen naszego regio-nu i najbardziej zasługują na miano Kanonu Litera-tury Górnego Śląska.


Co Ślązak przeczytać powinien


Jak czterdziestu kanon wybierało…

Redakcja„FabrykiSilesia”podjęłasięstworzeniaswe-go rodzaju rankingu najważniejszych dzieł literackichGórnego Śląska na podstawie wyników przeprowa-dzonej przez nią ankiety. Poproszono więc czterdzie-ściosóbowskazanieodpięciudodziesięciupublikacji,któreichzdaniemnajtrafniejokreślająfenomentegore-gionu iktórewichopiniinależądoKanonuLiteraturyGórnegoŚląska.Swójwybórmusielikrótkouzasadnić.Wprzedsięwzięciutymwzięliudziałliteraci,literaturo-znawcy,osobyzwiązanezżyciemkulturalnym,nauko-wym,politycznym i społecznymŚląska, a takżepubli-cyści.–Poprosiliśmyspecjalistówiznacząceosobistościowytypowanietychpublikacji,którepowinnybyćstaledostępneiwznawiane,byzainteresowanimogliznaleźćje zawsze w księgarni i w naj-mniejszej filii bibliotecznej. Niechodziło tylko o literaturę pięk-ną, lecz także o dzieła z zakre-su humanistyki, które najlepieji najtrafniej określają fenomenGórnegoŚląska–niezależnieodjęzyka,miejscaiczasuwydania.Nie chodziło tylko o autorów zGórnego Śląska, lecz po prostuo publikacje dotyczące wyraź-nietegoregionu–wyjaśnianała-machpismaredaktornaczelnyJanF.Lewandowski.W jurorskich szeregach liczniezasiedli specjaliści z WydziałuFilologicznego UniwersytetuŚląskiego,m.in.drhab.ZbigniewKadłubek,prof.JacekLyszczyna,prof. Aleksander Nawarecki,prof.DariuszPawelecorazprof.Tadeusz Sławek. Nie zabrakłorównież jednegoznajwiększychautorytetów wśród językoznaw-ców, tym razem z UniwersytetuWrocławskiego,prof.JanaMiodka.Doprzedsięwzięciaprzyłączylisięrównież:przewodniczącyRuchuAutonomiiŚląska Jerzy Gorzelik, dyrektor Muzeum ŚląskiegowKatowicachLeszekJodliński,atakżepisarzeipubli-cyści,m.in.WolfgangBittner,JarosławGibas,MatthiasKneip, Krzysztof Karwat, Michał Smolorz, HenrykWaniek,SzczepanTwardochorazwieluinnych.Do próby stworzenia kanonu nie powinno się jednakpodchodzić zbyt poważnie, co zaznaczają zresztą samijegopomysłodawcy.Był to raczej pewien rodzaj zaba-wy, prowokacji, który miał skłonić do dyskusji na te-matśląskości,atakżeprzedewszystkimstanowićzachę-tędoczytania.–Jestdlanas jasne,żegdybyśmyprze-prowadzili tę samą ankietę w innymmiejscu i czasie,topewniewynikibyłyby jeszcze inne–podkreślał JanF.Lewandowskipodczasprezentacjipierwszegonume-rukwartalnika

Bienek, Janosch, Waniek, Kutz…

Typybyłybardzozróżnicowane.Biorącyudziałwankie-ciezaproponowali łącznieaż145dzieł,którezostałyna-pisaneprzez108autorów.Jednakpomimotakdużej róż-norodności niekwestionowanym zwycięzcą okazał sięniemieckojęzyczny pisarz urodzony w Gliwicach HorstBienek,któregowymieniłoaż38ankietowanych,zaśjegopowieść„PierwszaPolka”zajęłapierwsząpozycjęwka-nonie,wskazanonaniąbowiem21razy.Wysokowkano-nieuplasowałasiętakżejegotetralogiagliwicka,czylicyklpowieści,w skład któregowchodzi zwycięska „PierwszaPolka”,apozaniąrównież:„Wrześnioweświatło”,„Czasbezdzwonów”oraz„Ziemiaiogień”.Motywy kierujące jurorami przy wyborze dzieł Bienkabyłyróżne.Owyborzeprof.DariuszaPawelca,którywska-

załpięćtypówiwszystkieonebyłyautorstwa Horsta Bienka, zadecy-dował fakt,że jego twórczośćnaj-lepiej oddaje fenomen GórnegoŚląska. – Pierwsze cztery pozy-cje (przyp. red. tetralogia gliwic-ka) to, chciałoby się powiedzieć,że już „klasyczny” cykl powie-ściowy. Odmalowany w nim ob-raz Śląska i Ślązaków nie ma so-bie równychw literaturze pięknej.Wpisanie obyczajowości i portre-towanych bohaterów w przełomo-wąchwilęhistoriinadajetejcałościepopeiczny wręcz rozmach – ko-mentuje swój wybór. Natomiastprof. Ryszard Kaczmarek, zastęp-ca dyrektora Biblioteki Śląskiejds. Instytutu Badań Regionalnychw Katowicach, wybierając tetra-logię gliwicką kierował się uka-zaniem tragizmu tamtych czasów.–Zaodwagępokazanianajbardziejtragicznego fragmentu dziejówGórnegoŚląska–IIwojnyświato-

wej,widzianej oczyma sprawcówkatastrofy, którzy stająsięjednocześniejejofiaramiwchwili,kiedyzaczynająro-zumieć,iż:„TragediaGórnoślązakapoleganatym,żeniejestonaniPolakiem,aniNiemcem,leczGórnoślązakiem”–uzasadnia.DrugąpozycjęwKanonieLiteraturyGórnegoŚląskaza-jąłtakżepisarzniemieckojęzyczny,któryzasłynąłliteratu-rądladzieci,urodzonywZabrzuHorstEckert,znanyczy-telnikomjakoJanosch.Zadziełojegoautorstwagodneczo-łowegomiejscawkanoniezapytanispecjaliściuznalipo-wieść„Cholonek,czylidobryPanBógzgliny”.Autoropi-sał w niej realia życiaw jednej z zabrzańskich dzielnic,wktórejdorastał, czyliPoremby.Tworzącychkanonnaj-bardziejporuszyłfakt,iżwtakrealistycznysposóbprzed-stawiłtomiejsceicodzienneżyciejegomieszkańców,niepomijając przy tym opisu brutalności tamtych czasów. –Janoschjakojedynypochylasięnadswoimiziomkamibez

Pomysłodawcą stworzenia Kanonu Literatury Górnego Śląska jest redakcja nowego

kwartalnika kulturalnego „Fabryka Silesia”


głaskaniaichpogłowach.Waliwnasbezskrupułów,leczyz zadufania i z przekonania o śląskichÜbermenschach,onaszymüberalles.Nawetgdybynierobił tegoztakimsmakiem, z takim talentem, to i tak powinien być obo-wiązkowo czytany jako advocatus diaboli – motywujeswójwybór publicystaMichałSmolorz. PisarzMatthiasKneipp docenia natomiast kunszt Janoscha. –Mało ktotakjakJanoschzagłębiasięwniuansecodziennegożyciaizdużądozązrozumienia,humoruimiłościprzedstawiaśląskąmentalnośćzcałądrobiazgowością–komentuje.Dopiero na trzecim miejscu pojawia się powieść napi-sana w języku polskim – współczesne dzieło HenrykaWańka „Finis Silesiae” – romans wpisany w uwikła-nedziejeŚląska.–TokoniecdawnegoŚląska,któryno-simy w sercu, i początek Śląska, który do dziś kłujewoczy–podkreślaliteratifolklorystaAlojzyLysko,ty-pując powieść jako godną Kanonu Literatury GórnegoŚląska.Zachwytunieukrywarównieżpisarzizarazemdy-rektorMiejskiejBibliotekiPublicznejKrystianGałuszka.–Powieśćposiadawewnętrznyspokój,niczegonieudo-wadnia,niebłyszczy,nienapada,nieepatuje,nieoskarża,jedynie przy czytaniu boli. Jest piękna.Niczymmitycz-naGóraŚlężawyznacza centrumśląskiego, literackiegowszechświata. Jestemzakochanyw tej powieści – argu-mentuje.Na zaszczytne miejsce w kanonie zasługuje rów-nież kolejna współczesna powieść „Piąta strona świa-ta”KazimierzaKutza,której istotnymwalorem jest tak-że twórcze wykorzystanie dialektu śląskiego. Książkata musiała znaleźć się w kanonie, ponieważ – jak pod-kreśla prof. Tomasz Nawrocki – widzenie Śląska przezKutzamafundamentalneznaczeniedlaosóbszukającychśląskiej tożsamości. Michał Smolorz dodaje natomiastznutkąadoracji:–AKutzowiwolnowszystko,bowszy-scyśmyzniego.Wszystko,conaGórnymŚląskuzdziała-nopoKutzu,jestzKutza.TojestnaszWalterScott.Pięć najważniejszych dzieł Kanonu Literatury Górnego

Śląska zamyka – jedyna niepochodząca ze Śląska– Małgorzata Szejnert ze swoją powieścią „Czarnyogród”,któraopowiadahistoriękilkuwybranych rodówzGiszowca,wpisanąwdziejetejdzielnicyKatowic.

Wiele języków, wiele kultur… jeden Śląsk

Po zapoznaniu się z publikacjami stanowiącymi ów ka-non, a także zwszystkimi propozycjami ankietowanychpierwszą rzeczą,któranajbardziej rzuca sięwoczy, jestwielojęzyczność proponowanej literatury. Wśród suge-rowanych dzieł znalazły się bowiem zarówno napisanewjęzykupolskim,jakiniemieckim,czeskim,anawetła-cińskim.Dla niektórych sporym zaskoczeniem mógł okazaćsię fakt, że fenomen naszego regionu najlepiej ukazu-ją dzieła niemieckojęzycznych pisarzy, zajmujące czo-łowe miejsca w kanonie. Twórcy zarówno polscy, jaki niemieccy potraktowani zostali równorzędnie. – Jestznakiem czasu, że traktujemyHorstaBienka i Janoschajako naszych pisarzy, podobnie jak Gustawa Morcinkai Henryka Wańka. Dzisiaj górnośląską klasykę widzi-my wielojęzykowo. Już mało kto upiera się, żeby zali-czaćdoniej tylkodziełanapisanepopolsku–zaznaczawkwartalnikuJanF.Lewandowski.GórnyŚląskjestregionemwielokulturowym,trudnowięcbyłobymarginalizowaćistotnąliteraturędlategoregionutylkodlatego,żeniezostałaonanapisanapopolsku.Obecnośćpisarzy,którychpolskiniejestjęzykiemojczy-stym,niekończysięwkanoniejedynienaHorścieBienkui Janoschu.Wpierwszej dziesiątce znalazły się równieżdzieła trzech innychniemieckojęzycznych twórców.Tużza„Czarnymogrodem”uplasowałasiępowieśćAugustaScholtisa„Ostwind”(„Wiatrodwschodu”),zaśkanonza-mykająkolejno„Zżycianicponia”JosephaEichendorffaorazHansLipinsky-Gottersdorfzpowieścią„DieProsna-

Pierwsze dwa miejsca w kanonie zajmują dzieła niemieckojęzycznych pisarzy – „Pierwsza polka” Horsta Bienka oraz „Cholonek, czyli dobry Pan Bóg z gliny” Janoscha. Zaraz za nimi uplasowały się napisane w języku polskim powieści

„Finis Silesiae” Henryka Wańka oraz „Piąta strona świata” Kazimierza Kutza


Preussen” („Nad Prosną”). Co cieka-we, dwie z nich nie zostały jeszczenawet przetłumaczone na język pol-ski,amimotozajęłyznaczącemiejscewKanonieLiteraturyGórnegoŚląska.Wtypowaniachankietowanychnieza-brakło również dzieł napisanychw ję-zykuczeskim,jaknaprzykładwybitnapowieśćOtyFilipa„WniebowstąpienieLojzkaLapaczkazeŚląskiejOstrawy”.Padłynawetdwiepropozycjedziełna-pisanych w języku łacińskim, m.in.szesnastowieczna śląska historiografia„Gentis Silesiae annales” („Rocznikinaroduśląskiego”)autorstwaJoachimaCureusa.Pośród proponowanych publika-cji można dostrzec także różnorod-ność, jeżeli chodzi o czas ich powsta-nia – od średniowiecza przez ba-rok, romantyzm aż po czasy wojen-neidzieławspółczesne.Wsamymka-nonietrudnojednakszukaćdziełzod-ległych epok. Pomimo tak przeróżnych typów znala-zły się w nim bowiem jedynie dzieła wydane stosun-kowo niedawno. Najstarsza pozycja pochodzi bowiemz XIX wieku, pięć publikacji powstało w XX wieku,zaś aż cztery zostaływydane całkiem niedawno, bo jużw obecnym tysiącleciu. Z czego to wynika? Być możezobecnejmody,faktu,żeakurattedzieławostatnichla-tach zyskały pewną popularność lub po prostu dlatego,że są czytelnikom bliższe niż szesnastowieczne dzieła.Trudnosiętemudziwić.

Czy istnieje literatura śląska?

IdeastworzeniaKanonuLiteraturyGórnegoŚląskazgóryzakłada istnienie pojęcia literatury śląskiej. Tymczasemjesttozagadnienie,któredodziśniezostałojednoznacz-nierozstrzygnięte.Wciążtocząsiędyskusjenatentemat.Opublikowaniekanonudyskusjętęponowniesprowoko-wałolubteż–mówiącoględniej–doniejzachęciło.Jejprzedsmakpojawia się już na łamach „Fabryki Silesia”.Wpierwszymnumerzemożnabowiemprzeczytaćartykułprof.JackaLyszczyny,wktórymautorprzekonuje,żeli-teraturaśląskaistnieje–odrębna,posiadającaswojąspe-cyfikę,popartawielowiekowąhistorią,wielojęzyczna.Jestniewątpliwymfaktemkulturowym.Zupełnie odmienne zdanie na ten temat ma jednakSzczepan Twardoch, który w tym samym numerzewesejuowymownymtytule„Literaturaśląskanieistnie-je” przedstawia jeden zasadniczy argument świadczącyotym,żetegorodzajuliteraturaniemaracjibytu.Pisarzprzytacza podstawową zasadę, że to język decyduje, dojakiej literaturyzaliczamydanedzieło.Mamywięc jegozdaniemdo czynienia z literaturąpolską, niemiecką czyczeskąoŚląsku,niezaś–jakpodkreśla–istotowośląską.Rozważania na temat istnienia literatury śląskiej nie za-kończyły się jedynie na łamach kwartalnika. Podczasprezentacji pierwszego numeru „Fabryki Silesia” po-nownie postanowiono ten temat przedyskutować. Prof.

AleksanderNawareckizUniwersytetuŚląskiegopodkre-ślał,żemimoiżhistorialiteraturyjakodziedzinanaukowawtejchwilijużsięnierozwija,dlaŚlązakówjesttonadalkwestiażywotna.–JeślimożnanapisaćhistorięGórnegoŚląska, toznaczy,żemożnatakżestworzyćhistorię lite-ratury. Jej wielojęzyczność również nie stanowi proble-mu.Możliwościbawieniasię literaturąśląskąsąwłaści-wienieograniczoneitoniemusibyćrozważanie:naród,historia,dzieje,słowo.Sąinnemożliwości–podkreślał.Zowejmożliwościzabawyskorzystalinapewnopomysło-dawcykanonu.HenrykWaniek,którego„FinisSilesiae”zajmujebardzowysokiemiejscewkanonie,samtraktujetęinicjatywęjakobardzodobrydowcip,ciekawąprowo-kację,zaktórąjednakniepowinnybyćpodejmowanepo-ważnekroki.Samzresztąnie jestdokońcaprzekonany,czysformułowanieliteraturaśląskaniebędzieogranicza-jące.–Jestteżswegorodzajuobawa,czypojęcieliteratu-raGórnegoŚląskaniestwarzatakiejatmosferygetta,czytoniejestjakiśobszarobozowyzeswoimiwewnętrzny-mimiaramiwartości,adlastronyzewnętrznejmałozrozu-miały–zastanawiałsię.Ponowniewięckwestiaistnienialiteraturyśląskiejpozo-stałanierozwiązana.Wydajesiętojednaksprawądrugo-rzędną w przypadku tego konkretnego przedsięwzięcia.KanonLiteraturyGórnegoŚląska zawiera dzieła istotnedlategoregionu,bezwzględunato,czynazwiemyjeli-teraturąśląską,czyteżpolskąiniemieckąoŚląsku.Próbazebraniatychwybitnychdziełwjednymmiejscujestbar-dzopozytywnąinicjatywą,możnająwięcwrówniedobrysposób wykorzystać. Zaproponowany kanon może peł-nić rolę swoistegodrogowskazudlaosób,którechciały-bysięgnąćpo literaturęsilniezwiązanąznaszymregio-nem.Otrzymałyonebowiemlistępozycjiwydawniczych,odktórychnapewnowartorozpocząćczytanie.Aktowie,byćmożewprzyszłościdoczekamysięnawetantologiili-teraturyGórnegoŚląska?

KANON LITERATURY GÓRNEGO ŚLĄSKA


„Aż miło na duszy, jak świeży chleb puszy” – mówi polskie przysłowie. W tradycji polskiej chleb od zawsze otoczony był powszechnym szacunkiem. I właśnie z szacunku do jego historii w Radzionkowie powstało muzeum, w którym zgro-madzono zbierane przez wiele lat eksponaty – wszystko, co służyło wykonaniu chleba. To kolejny warty obejrzenia punkt na Szlaku Zabytków Techniki.


O chlebie naszym powszednim

MuzeumChleba,Szkoły iCiekawostek–bo takbrzmijegopełnanazwa–zostałozałożonedwanaścielattemuprzezPiotraMankiewicza,pasjonata,któryjużod25latgromadzi najróżniejsze eksponaty związane z historiąwypiekaniachleba.Byłotopierwszetegotypumuzeumw Polsce, w ślad za którym zaczęto tworzyć kolejne.Zpoczątkumuzeummiałobyćjedyniemiejscem,wktó-rym piekarze i cukiernicy mogli gromadzić zabytko-we narzędzia pracy, jednak jego popularność przerosławszelkieoczekiwaniazałożyciela,zaśmuzeumstałosięmiejscemodwiedzinkilkudziesięciu tysięcyosób rocz-nie,chcącychzapoznaćsięzhistoriąchlebaorazzma-szynamiiurządzeniamiwykorzystywanymidojegopro-dukcji.Zasadnicząideąmuzeumjestprzedewszystkim

kultywowanieiuczenieszacunkudochlebaorazzwiąza-nychznimtradycjiizwyczajów.Z roku na rok eksponatów przybywa, zaś do zbiorówpiekarskich dołączyła także rekonstrukcja dawnej izbyszkolnej, w której znajdują się zabytkowe przyrządyipomocenaukowe.Jestwięccooglądać.

Zabaw się w piekarza

Zanim jednak wyruszy się, aby podziwiać wszystkiezgromadzoneeksponaty,najpierwnazwiedzającychcze-kakrótkifilm,któryprzybliżahistorięwypiekaniachle-ba oraz uczy szacunku do niego poprzez podkreślanieznaczenia i wartości tego pokarmuw codziennym ży-ciuczłowieka.Zfilmumożnasięchociażbydowiedzieć,że jużnawet starożytniEgipcjanie iRzymianiewypie-kali chleb. Potwierdzają to historyczne wykopaliska.


Następnie pokazane jest krok po kroku,w jaki sposóbpowstajechleb–jakwypiekanogodawniej,ajakwspół-cześnienaskalęprzemysłową.Po obejrzeniu filmu na zwiedzających czeka nie ladaatrakcja.Zanim rozpocznie sięwędrówka pomuzeum,jegogościemająokazjęosobiściepoznaćtajnikirzemio-sła, jakim jest piekarstwo.W jaki sposób?Wykonującwłasnywypiek.Każdyzuczestnikówwycieczkiotrzy-muje kawałek ciasta, z którego musi uformować buł-kę plecionkę, która następnie trafia do pieca. Podczasgdyuczestnicypodziwiająkolejneeksponaty,ichwyro-bypiekarniczepiecząsię,zaśnakoniecwycieczkicze-kająciepłeirumianenaswoichwłaścicieli.Smakowityzapachpieczonychbułekroznosisiępocałymmuzeumitowarzyszyimwzgłębianiuhistoriichleba.Toprzedewszystkimolbrzymiauciechadlanajmłodszych,którzyzniecierpliwościączekająnaefektyswojejpracy.

O wypiekach na słodko i nie tylko…

Po przygotowaniu swoich wypieków uczestnicy wy-cieczkirozpoczynajązwiedzanieodpomieszczeniawy-stylizowanego na starodawną cukiernię, gdzie znajdu-jąsięużywanedawniejprzyrządydowyrobusłodyczy.Możnawięc zobaczyćmaszynędo robienia landrynek,formy,naktórychwypiekałosięgofry,wafleczytrady-cyjneśląskieoblaty.Sątamtakżestareformydowypie-kaniawielkanocnychbabibaranków.Wcukierniznajdująsięrównieżbardzosmakowiteeks-ponaty, jak kamizelka w całości zrobiona z czekoladyczyduży,wielobarwnypawzrobionyzkarmelu.Możnasię takżeprzyjrzeć, jakdawniejrobiłosiępączki– jestbowiemmaszynadoichnadziewaniaisitodosmażenia–lubobejrzećliczniezgromadzoneformynaciasta,cze-

Podczas wędrówki po muzeum uczestnicy mogą zapoznać się z nieużywanymi współcześnie urządzeniami piekarskimi, a także zobaczyć rekonstrukcję dawnej piekarni

Kolekcja słomianek, czyli zabytkowych koszyków, w których formowało się ciasto na chleb, oraz wielobarwny paw wykonany z karmelu


koladki ibiszkopty.Naamatorówzmrożonychsmakoły-kówczekająnatomiastdawnemaszynyiformydolodów.Gościemuzeummajątakżeokazjęspotkaćsięjegozało-życielemPiotremMankiewiczem,którysnującopowieściohistoriipiekarnictwawPolsceprezentujedawneprzy-rządypomagająceprzywypiekuchleba.Uczestnicymogąwięc zobaczyć kolekcję słomianek, czyli zabytkowychsłomianychkoszyków,wktórychformowałosięciastonachleb.Zczasemsłomianekoszezostałyzastąpionewikli-nowymi,zmasypapierowejczydrewnianymi,współcze-śniezaśużywasięplastikowych,nazwajednakpozostałatasama.Podczas wędrówki po muzeum uczestnicy mogli zapo-znaćsię takżezdawnymiurządzeniamipiekarskimi,np.maszynądodzieleniaciastanabułkizwanądzielarkączyzurządzeniemdonacinaniabułekkajzerek,prezentowanabyłatakżekolekcjadrewnianychłopat,zapomocąktórychpieczywotrafiadopieca.Zwiedzającymoglitakżezoba-czyćrekonstrukcjędawnejpiekarnizwielomasprzętamipotrzebnymidourobieniaanastępnieupieczeniachleba,łączniezpiecamipiekarskimi.

Skarbnica ciekawostek

Pozaeksponatamizwiązanymizpiekarstwemicukiernic-twemwmuzeumznajdujesięmnóstwociekawostekzwią-zanych z różnymi dziedzinami życia.W pomieszczeniuwystylizowanymnadawnąśląskąkuchnięmożnapodzi-wiaćwieleczęstojużzapomnianychsprzętówgospodar-stwadomowego, których używało się jeszcze kilkadzie-siątlattemu,czasaminawetdawniej.Itakmożnatamzo-baczyć pierwsze pralki, czyli drewniane imetalowe tar-kisłużącedoprania,atakżedawnepralkiręczneibąbel-kowe.Znalazłasiętakżewystaważelazek–odnajstarsze-gonawęgieldrzewny,przezjegonastępcężelazkonadu-szę,gdziewęgieldrzewnyzastąpionożelaznąsztabkąroz-grzewanąwpalenisku,zwanąwłaśnieduszą,pożelazkonagrzewanegazem.Byłytakżenajdawniejszesuszarkidowłosówilokówki,którenagrzewałosięnapiecu.Totylko

niewielkapróbkatego,coczekanazwiedzających,znaj-dujesiętambowiembardzowielesprzętówkuchennych,naczyń,anawetpierwszychśrodkówczystości.Pozasprzętamigospodarstwadomowegowmuzeumzgro-madzonorównieżwieleinnychciekawostek.Znajdująsiętam liczne zbiory tematycznych pocztówek, dokumentyzokresuXVIiXVIIwieku,atakżemnóstwozdjęć,gra-fik,publikacji czyksiążek, anawetwyposażeniewnętrzmieszkalnych.W muzeum mieści się także bogata wy-stawazabytkowychkomputerów–jednaznajwiększychwPolscekolekcjastarychmaszyncyfrowychprezentowa-napublicznie.Nawystawiezaprezentowanosprzętkom-puterowypochodzącyzlat70.XXw.,odkomputerówfir-myIBMpomodeleAtari,CommodoreczySinclair.

Czas na lekcję…

Tużobokwystawyznajduje się natomiast kolejnadumaPiotra Mankiewicza, czyli rekonstrukcja dawnej izbyszkolnej, gdzie zgromadzone zostały zabytki szkol-nictwa z ostatnich kilkudziesięciu lat. Cała sala wy-pełniona jest dawnymi drewnianymi ławkami szkol-nymi z otworami na kałamarze, na których leżą jesz-cze starsze szkolne tabliczki z rysikami. Podczas krót-kiej lekcjimożnadowiedzieć się bardzo ciekawych rze-czy i przyjrzeć się równie interesującym eksponatom– dawnym przyborom szkolnym, na przykład pierw-szym piórnikom wykonanym z drewna czy tornistrom,a także dawniej używanym pomocom dydaktycznym,pierwszymelementarzomorazbogatej kolekcjimundur-ków.Po około dwugodzinnej podróży w czasie goście mu-zeumpowracajądowspółczesnościi…swoichwypieków.Wycieczkakończysięwklimatycznejdrewnianejbaców-ce,wktórejczekająblachyzciepłymi,pachnącymiwy-piekamijejuczestników.Konsumpcjawłasnychwyrobówpiekarniczychstanowimiłe ismakowitezwieńczeniehi-storycznejpodróżyszlakiemzabytkówrzemiosłapiekar-skiegoinietylko.

Rekonstrukcja dawnej izby szkolnej


Studenci Wydziału Mechanicznego Technologicznego Politechniki Śląskiej ustanowili nowy rekord Polski na światowych zawodach Shell Eco-Marathon 2012, jakie odbywały się w Rotterdamie od 17 do 19 maja. Zespół Smart Power skonstruował pojazd, który przejechał 425 km/kWh.


Nowy rekord Polski. Sukces w Shell Eco-Marathon

Udział w Shell Eco-Marathon polega na przejechaniudziesięciu okrążeń toruwyścigowego przy zużyciu jaknajmniejszej ilości energii.Konkurujące ze sobą ekipyprzygotowują bolidy do startu w różnych kategoriachobejmujących różne rodzaje napędów. Zespół SmartPower z Wydziału Mechanicznego Technologicznegopostawił sobie ambitny cel – udział w kategorii: elek-tryczne pojazdy prototypowe z akumulatorowym źró-dłemenergii.Podczaspierwszegoprzejazdupolitechnicznyboliduzy-skałwynik403km/kWh,codałomuwysokąszóstąpo-zycję.Wtrakciekolejnejpróbypoprawiłwprawdzieuzy-skanyrezultatna423km/kWh,alekonkurenci teżam-bitniepodeszli do zawodów, spychającnasząuczelnia-ną konstrukcję na dziewiątą lokatę.Ostatecznie zespo-łowiMushellki,botaknazwaliswójbolidstudenci,uda-łosięosiągnąćwyniknapoziomie425km/kWhizająć

10.miejscena21konkurującychzesobąwtejkatego-riiekip. –Naszwynik to do tej pory najlepszy rezultatwśródpolskich zespołów startujących w Shell Eco-Marathonnie tylko w kategorii samochodów elektrycznych, alerównież w pozostałych kategoriach. Jako debiutanciw tych zawodach nie byliśmyw stanie rozwinąć pełniswoichmożliwości.Tym bardziej cieszy nas uzyskanywynik.Naszbolidwstaniegotowymdojazdyważyza-ledwie 23 kg i jako najlżejszyw całej stawce posiadaogromny potencjał.Nadchodzący sezon chcemy zatemwykorzystaćnadokładnezbadaniemożliwościpojazdui optymalizację poszczególnych rozwiązań, na co do-tychczasniebyłoczasu–mówiprof.WojciechSkarka,opiekun Studenckiego Koła NaukowegoModelowaniaKonstrukcjiMaszyniopiekunSmartPower.


Emocjonujące starcie

Liderem kategorii, w której startowała po-litechniczna Mushellka, został ostatecz-nie niemiecki zespół Lausitz DynamicszUniwersytetuNauk StosowanychŁużycez wynikiem 732 km/kWh. ZeszłorocznytriumfatorTeraTUGrazpodwukrotnejawa-rii na torze i pożarze bolidu zdołał napra-wićpojazdnaostatniąpróbęizdobyćdrugiemiejscew zawodach z rezultatem 619 km/kWh. Jako trzecia na podium stanęła hisz-pańska ekipa IDEACEUTEAM (588 km/kWh). Dla Mushellki jedynym konkuren-temzPolski–wkategoriielektrycznychpo-jazdów prototypowych z akumulatorowymźródłem energii – był bolid skonstruowanyprzezzespółzPolitechnikiLubelskiej,któ-ryuzyskałostatecznie17.lokatęzwynikiem191km/kWh.Sześćpozostałychpolskichekipbrałoudziałwwyściguwinnychkategoriach.Trzystar-towaływkategorii„UrbanConcept”,gdziepojazdy, w których minimalne spalanie łą-czy się z konstrukcją samochodu zbliżone-godonormalnych,miejskichpojazdów.Trzykolejne–podobniejakMushellkailubelskiElvicTeam–wkategorii„Prototype”,wktó-rej eksperymentalne pojazdy spalają dzie-

Udany debiut w zawodach Shell Eco-Marathon 2012 to zasługa całego sztabu ludzi, zarówno studentów, jak i opiekunów Studenckiego Koła Naukowego Modelowania Konstrukcji Maszyn oraz osób wspierających projekt. Gratulujemy całemu zespołowi Smart Power, w skład którego weszli: - studenci: Łukasz Słownik, Kamil Sternal, Sara Machowska, Rafał Maciejczyk, Jakub Hasa, Grzegorz Wróbel, Radosław Zagórski, Adam Szymon, Dariusz Szukała, Aleksander Bilewski, Marek Sznura, Krzysztof Adamczak, Marcin Gleń, Fryderyk Holewik, Paweł Lis, Jarosław Chrukin, Mateusz Działowy, Szymon Żymełka, Tomasz Zadrożny, Michał Szumowski, Damian Krafczyk, Wojciech Galeja, Krzysztof Olek;- opiekunowie: prof. Wojciech Skarka (opiekun koła), mgr inż. Mirosław Targosz, dr inż. Marek Wyleżoł, dr inż. Adam Cholewa, dr inż. Piotr Przystałka, mgr inż. Andrzej Katunin, dr inż. Krzysztof Psiuk, prof. Wojciech Moczulski;- osoby wspierające: dr inż. Arkadiusz Kolka, dr inż. Wacław Kuś, prof. Antoni John, dr inż. Witold Beluch, mgr inż. Daniel Pająk, mgr Marcin Włodarczyk oraz inż. Piotr Kasza.

Zespół Smart Power


siętneczęścilitranastoki-lometrów. Zespoły te kon-kurowałyjednakzpojazda-miprototypowymioinnymniż akumulatorowe źródleenergii.

Imponujący wynik

Osiągnięty przez SmartPowerrezultat tonajlepszywynikuzyskanydotychczasprzez którąkolwiek z pol-skichekipbiorącychudziałw Shell Eco-Marathon. Zespołowi Mushellki udało sięwięcustanowićnowyrekordPolski,będącyodpowiedni-

kiem3650kmprzejechanychnajednym(!)litrzebenzyny.Biorącpoduwagękosztzużytejenergii,100kmudałosięprzejechaćzaniecałe10groszy, co jestmarzeniemkaż-degowłaściciela samo-chodu. – Koszt energiipotrzebnej naszemubolidowi na przejecha-nie100kmtoponadstorazy mniej niż w naj-oszczędniejszych pro-dukowanych obecniesamochodach. Wyniktenjestzatemdużolep-szyniżrezultatyogrom-nej większości zespo-łów,chociażbybolidówz napędami spalinowy-mi, startującychw tychzawodach. Osiągniętyprzez Smart Power re-zultat plasuje zespół

wświatowejczołówceekip,któreuczest-nicząwwyściguodwielulatizrokunarokdoskonaląswojerozwiązania–pod-kreślaprof.WojciechSkarka.

Święto ekomotoryzacji

Zawody Shell Eco-Marathon odbywa-jąsięod1939roku.RozgrywanewtymrokuwHoustonwTeksasie,RotterdamiewHolandiiiwKualaLumpurwMalezjistanowią również niezwykłewydarzeniekulturalne.Wedycjieuropejskiej,wktó-rej startował m.in. bolid zaprojektowa-nyizbudowanynaPolitechniceŚląskiej,wzięło udział ponad dwieście zespołów,które prezentowały nie tylko najnow-szerozwiązaniatechniczne,aletakżeza-akcentowały swoją odrębność kulturo-wą poprzez narodowe stroje, tańce orazśpiew.Wtrzydniowejimprezie–zarów-nopodczaszawodów,jakiimpreztowa-rzyszących–wzięłoudziałponad50ty-sięcywidzów.


Michał Ożga i Mateusz Markowicz, studenci Wydziału Auto-matyki Elektroniki i Informatyki, będący członkami Między-wydziałowego Koła Naukowego Bezzałogowych Systemów Latających High Flyers, zostali laureatami konkursu na najlepszą pracę – inżynierską i magisterską – poświęconą bezzałogowym statkom powietrznym. Studenci Politechniki Śląskiej zajęli w konkursie drugie i trzecie miejsce.


Znakomite bezzałogowe statki latające

Odbywającesię25majazawodybyłyczęściąkonferencji„Bezzałogowe statki powietrznewPolsce”, zorganizo-wanejprzezMuzeumTechnikiwWarszawiepodpatro-natem InstytutuLotnictwa iWydziałuMechanicznego,Energetyki iLotnictwaPolitechnikiWarszawskiej przywsparciuLigiPrzyjaciółPolskiegoLotnictwa.Wzma-ganiachwzięłoudział dwunastuuczestników– sześciuwkategoriipracmagisterskichitylesamoautorówpracinżynierskich.

Autopilot szybowca zboczowego

Laureatdrugiejnagrodywka-tegorii prac magisterskich,Michał Ożga, zaprezento-wałpracę„Autopilotszybow-ca zboczowego”, której pro-motorem był dr inż. LeszekDziczkowski. – Moja pra-ca opisuje proces koncepcyj-nyorazwykonawczyurządze-nia, które wykorzystuje ze-staw czujników AHRS, GPSoraz wydajny 32-bitowy mi-krokontroler STM32 będą-cy jednostką centralną urzą-dzenia. Częścią programo-wą urządzenia zarządza sys-temoperacyjnyczasurzeczy-wistego FreeRTOS – wyja-śnia nagrodzony konstruktor.Skonstruowany przez Ożgęautopilot umożliwia stabili-

zowanylotbezzałogowegostatkulatającegonazadanyazymutlubpunktookreślonychwspółrzędnychgeogra-ficznych.–Telemetrięwczasierzeczywistym,kontro-lęorazkonfiguracjęparametrówpracyurządzeniaza-pewniabezprzewodowepołączeniezurządzeniemwrazzoprogramowaniemstacjinaziemnejopartejokompu-ter klasy PC – tłumaczy twórcamodułu, który zostałwcześniej przetestowany oraz nastrojony przy użyciumotoszybowcaoparametrachzbliżonychdoklasydo-

celowej.–Modułowaiuni-wersalna struktura umożli-wiarozwójurządzeniaorazdostosowanie do wykorzy-stywanej platformy latają-cej–dodaje.

System stabiliza-cji głowicy obser-

wacyjnej

Mateusz Markowicz, któ-rego projekt zajął trzeciemiejsce, przedstawił nato-miast „System stabilizacjigłowicy obserwacyjnej dlabezzałogowych obiektówlatających”, zrealizowanypodkierownictwemdr.inż.Romana Czyby. W swojejpracy magisterskiej autoropisał proces koncepcyjnyorazwykonawczyurządze-nia ruchomej głowicy ka-mery.–Głowicaumożliwia

Głowica umożliwia stabilizację obrazu w trzech płaszczyznach

Foto

M. M

arko

wic

z


stabilizacjęobrazuwtrzechpłaszczyznach.Jednostkącentralną jest ośmiobitowy mikrokontroler Atmega,który współpracuje z modułem AHRS umożliwiającokreśleniepołożeniaprzestrzennegoobiektuwzględemziemi– tłumaczy laureat.Zaprojektowaneurządzenieumożliwiawspółpracęzoprogramowaniemśledzącymcel. Obraz transmitowany jest poprzez sieć Ethernet,akomendysterującekamerąpoprzezłączeszeregoweUSART.

High Flyers

Nagrodzonesystemysąjednymizkluczowych,wktó-re powinien byćwyposażony sterowany autonomicz-nie bezzałogowy statek latający. Znakomitą okazją,byzweryfikowaćichskutecznościwwarunkachbojo-wychbędątegoroczne„MiędzyuczelnianeInżynierskieWarsztatyLotnicze2012wBezmiechowej”orazzawo-dy„UAVChallenge–OutbackRescue”odbywającesięwprzyszłymrokuwAustralii.Obecnie Międzywydziałowe Koło NaukoweBezzałogowych Systemów Latających High Flyersprzygotowujesiędorywalizacjiwdziedziniesterowa-nychautonomicznie superzwrotnych i szybkichplat-form wielowirnikowych. Członkowie koła wezmąudziałw zawodach „InternationalMicroAirVehicleConferenceandFlightCompetition2012”,któreodbę-dąsięwBraunschweigwNiemczechnapoczątkulip-ca.Zadaniemskonstruowanejprzeznichplatformybę-dzieodzyskaniedowoduz chronionegobudynkuwe-dług przygotowanego wcześniej planu. StudentomiopiekunomHighFlyersżyczymypowodzenia,aau-torom zwycięskich prac i ich promotorom serdeczniegratulujemy.

Motoszybowiec

Laureaci konkursu: Mateusz Markowicz (z lewej) i Michał Ożga

w Muzeum Lotnictwa

Foto

M. O

żga

Foto

A. Z

olic

h


Wypłynęli na szerokie wody kajakiem z betonu i… wrócili z pucharami. Studenci budownictwa z koła naukowego „Concrete” wzięli udział w międzynarodowych regatach kajaków betonowych Betonkanorace 2012 i odnieśli sukces. Dwukrotnie stanęli na podium oraz zdobyli nagrodę za najlepszą konstrukcję kajaka.


Podbili Holandię ...

Regaty betonowych kajaków odbyły się w pierwszyweekendczerwcanaakweniewodnymwholenderskiejmiejscowości Zwolle. Tegoroczna edycja była już 36.w historii konkursu. Jego celem było skonstruowanieiwykonaniewedługwłasnegopomysłu–zarównonare-cepturębetonu,jakinatechnologięwykonania–betono-wegokajakaprzezuczestnikóworazudziałwkonkuren-cjachwyścigowych.DrużynazPolitechnikiŚląskiejjużporazdrugiwzięłaudziałwrywalizacji.W szranki z naszymi studentami stanęło 38 drużynzholenderskichuczelni technicznych.Drużyny rywali-zowały ze sobąwdziewięciukonkurencjach. Wyścigiodbywały się na trzech dystansach: 400, 200 i 100metrów i za każdym razem w trzech konfiguracjach–wdwójkachmęskich,żeńskichimieszanych.Wrywali-zacjiliczyłasięnietylkoprędkośćzjakązespołyprzepły-nęłydystans,alerównieżwytrzymałośćbetonunaliczneuderzeniazestronyprzeciwników.Dziewięcioosobowyzespółznaszejuczelniodniósłsukceswtrzechkonku-rencjachwyścigowych–dwukrotniezajęlitrzeciemiej-sce w dystansie na 200 m w dwójce mieszanej oraz

wdystansiena100mwdwójcedamskiej.Zająłrównieżczwartąpozycjęwdystansiena200mwdwójcemęskiej.Oprócz sukcesów w rywalizacji na wodzie, studenciz Politechniki Śląskiej otrzymali także prestiżowewy-różnienie – nagrodę za najlepszą konstrukcję kajaka.Itowłaśnieonanapawaichnajwiększądumą.–Pucharzawykonanienajlepszejkonstrukcjikajakajestdlanasnajcenniejsząnagrodą.Skoronaprawieczterdzieścika-jaków to właśniemy otrzymaliśmy takie wyróżnienie,świadczy to jedynie o tym, że zrobiliśmy jakiś postęp.Docenionorównież fakt,że jakonieliczni,o ilenie je-dyni,korzystaliśmyzprogramukomputerowegodopro-jektowaniaw3D–opowiadajedenzczłonkówdrużynyDawidSkutela.Poza skorzystaniem z programu domodelowania 3D,o przyznaniu nagrody drużynie z naszej uczelni zade-cydowało także zredukowaniemasy kajaka o 50 proc.wstosunkudozeszłorocznego,atakżeprojektmieszankibetonowejidokładnewykonaniecałejkonstrukcji.Zdaniemstudentów,tegorocznysukcesjestowocemwy-myślenia przez nich zupełnie nowej technologiiwyko-

... kajakiem z betonu


naniakajaka.–Najpierwzbudowaliśmydrewnianąformęzesklejki,akiedybyłajużgotowaułożyliśmynaniejsiat-kęizaczęliśmynakładaćbeton.Wtensposóbstworzyli-śmynaszkajak.Zaletątegorocznejtechnologiijestfakt,żemogliśmywkażdymmiejscukontrolowaćgrubośćbe-tonu,coprzyzeszłorocznejniebyłomożliwe.Dziękitemuudałonamsięskonstruowaćopołowęlżejszykajak–opo-wiada członek drużyny Dariusz Czekała. Zeszłorocznakonstrukcjaważyła153kg,zaśtegorocznajużjedynie85kg,mierzyła natomiast 4,5m.Wporównaniu z najcięż-szymkajakiembiorącymudziałwczerwcowychregatach,ważącymaż280kg,konstrukcjanaszychstudentówbyłalekkajakpiórko.Prace nad kajakiem trwały już od początku stycznia.Najwięcejczasuzajęło studentomskonstruowaniedrew-nianej formy,anastępnieowijanie jej sklejką,cookaza-łosięzadaniemniełatwym.Samobetonowaniezajęłojużtylkokilkagodzin.

Najbardziejemocjonującymmomentemokazałasięnato-miastpierwszapróbazwodowania,wykonananatydzieńprzedregatami,która–kuucieszedrużyny–zakończyłasięsukcesem.Poniejniepozostałoimjużnicinnego,jaktylkowyruszyćpopuchary.WskładzespołureprezentującegoWydziałBudownictwaPolitechniki Śląskiej weszli: Joanna Kołodziej, SandraKampka,DariuszCzekała,DawidSkutela,DawidGieroń,BartoszSzymański,BartoszKrzysztofek,DanielGągolaorazAndrzejKubica.Opiekęnadprojektemsprawowalimgrinż.GrzegorzCyganorazmgrinż.MichałDrewniok.Niewykluczone,żewprzyszłymrokuczłonkowiekołana-ukowego „Concrete” powtórzą sukces swoich kolegów.Tegorocznej reprezentacji naszej uczelni serdecznie gra-tulujemy.

Autorami fotografii są: S. Kampka, B. Krzysztofek i B. Szymański

Członkowie zespołu z koła naukowego „Concrete”, reprezentujący Politechnikę Śląską w międzynarodowych regatach kajaków betonowych Betonkanorace 2012 wraz z wykonanym przez nich kajakiem


Inauguracja drugiej edycji Akademii BlackBerry odbyła się w Centrum Edukacyjno-Kongresowym Politechniki Śląskiej w Gliwicach 23 maja. Przyszli deweloperzy aplikacji mobil-nych nie zawiedli i – podobnie jak w roku ubiegłym – licznie przybyli na spotkanie. Koordynatorzy projektu zapowiadają, że dla nikogo nie zabraknie miejsca na rozpoczynających się w październiku zajęciach.


Akademia BlackBerry II

Spotkanieinaugurującekolejąedycjęprojektuotworzyłprof. Jerzy Świder, dziekan Wydziału MechanicznegoTechnologicznego Politechniki Śląskiej, który byłprzy narodzinach tego pomysłu. – Dzisiaj AkademiaBlackBerry to funkcjonujące i rozwijające się przed-sięwzięcie, do którego przystępują kolejne uczelnie.Uczestniczący w nim studenci mają szansę rozwijaćswoje umiejętności i zdobywać nowe doświadczenia.Pojawiająsięnowe,pasjonująceprojektyirozwiązania–mówiłdziekan.Biorący udział w spotkaniu David Keane, senior co-untrymanager polskiego oddziałuResearch inMotion(RIM), producenta rozwiązania BlackBerry, przyznał,że jest podwrażeniem, jakwielu deweloperówaplika-cjimobilnychnaplatformęBlackBerrypochodziwłaśniezPolski.–Polskajestbardzoważnączęściąnaszejspo-łecznościprogramistów.Mamyjużkilkadziesiątdosko-

nałych aplikacji stworzonych na platformęBlackBerrywłaśnie przez polskich deweloperów. Jesteśmy dum-ni,udostępniającstudentomPolitechnikiŚląskiejnarzę-dziaiśrodki,którebędąskuteczniewspieraćprzyszłepo-kolenieprogramistów.BlackBerry zostałowynalezioneprzez dwóch studentów zKanady.Całkiemprawdopo-dobne jestwięc,żedwójkastudentówsiedzących terazwtejsalizałożykiedyśfirmę,któraodniesiesukcespo-równywalnydoBlackBerry–mówiłKeane.

1 edycja = 2 semestry

– W ubiegłym roku chęć udziału w pierwszej edy-cji Akademii BlackBerry zadeklarowało 250 osób.Z uwagi na olbrzymie zainteresowanie, które przero-słonaszenajśmielszeoczekiwania,zajęciazostałyosta-tecznierozdzielonenadwasemestry–mówiłodpowie-

W ubiegłym roku chęć udziału w pierwszej edycji Akademii BlackBerry zadeklarowało 250 osób

Foto

M. W

yleż

oł


dzialny za koordynację projek-tu dr Adam Cholewa z KatedryPodstaw Konstrukcji MaszynWydziału Mechanicznego Tech-nologicznego Politechniki Śląs-kiej. Pierwszy, zimowy, rozpo-czął się w październiku i trwałdo stycznia tego roku. Łączniewzięłownimudział 120 studen-tów Wydziału MechanicznegoTechnologicznego, podzielonychnaczterygrupypo30osóbkażda.Wsemestrzeletnimzajęciarozpo-częłysięwlutymijeszczetrwają,auczestnicząwnichstudencipo-zostałychwydziałówPolitechnikiŚląskiej, głównie Automatyki,Elektroniki i Informatyki orazWydziału Elektrycznego. Dwiegrupyliczącepo30słuchaczyza-kończąedukacjęwramachpierw-szej edycjiAkademii BlackBerryjeszczewczerwcutegoroku.–Przezminionyrokudałosięnietylko przeprowadzić zaplanowanew ramachAkademiiBlackBerry zajęcia, ale również zaprosić jej uczestni-kówdoAmsterdamunakonferencjęBlackBerryDevConEurope–wyliczałWitoldWalczakzRIM.Ponadto,uda-ło się zrealizować dodatkowe projekty, m.in. w posta-ci robotakontrolowanegoprzezPlayBookaczy lekkie-gopojazduelektrycznegoonazwieMushellka,którybrałudziałw tegorocznymwyścigu Shell Eco-Marathon. –Pokazuje to, żenaszawspółpracaprzezostatni roknieposzłanamarne.Chcemywięcdalejinwestowaćwde-weloperów i rozwijać tę społeczność w Polsce. Przednami kolejne,miejmynadzieję, że równie owocne, se-mestryAkademiiBlackBerry–dodałWitoldWalczak.

Pierwsze efekty

Dotychczas w ramach projektupowstałynaPolitechniceŚląskiejpierwsze aplikacje realizowanena urządzeniach BlackBerry. –Stworzonazostałam.in.aplikacjadotelemetrii–realizowanazapo-mocąPlayBooka–wykorzystanaw bolidzie Mushellka. Powstałorównież sporo aplikacji zgłoszo-nychdoApplicationWorld (plat-formaBlackBerry–red.).Oprócztego, grupa studentówmechatro-nikimaodniedawnanowyprzed-miot–technologiemobilnewdia-gnostyce i sterowaniu. Powstałorównieżstudenckiekołonaukoweo tejsamejnazwie,któregomamzaszczyt być opiekunem – mó-wiłdrAdamCholewa.Kolejnym

osiągnięciemprojektujestaplikacjadosterowaniarobo-tem,którejmożliwościzaprezentowałuczestnikomspo-tkaniajejtwórcaKamilSternal,którywtejchwilikończystudianaWydzialeMechanicznymTechnologicznym..Zadowolenie z dotychczasowej współpracy wyrazilirównieżuczestniczącyw spotkaniuprzedstawiciele za-angażowanychwprojektfirm–ProgetorazPolkomtelSA. Reprezentanci wspierających projekt instytucjistwierdzilizgodnie,żecelemAkademiiBlackBerryjestprzekazanienajbardziejaktualnejwiedzynatematmetodoraznarzędzitworzenianowoczesnychaplikacjimobil-nych,atakżeumożliwieniestudentomrozwijaniaprak-tycznychumiejętnościichrealizacji.

Za koordynację projektu na Politechnice Śląskiej odpowiada dr inż. Adam Cholewa

Foto

M. W

yleż

ołFo

to M

. Wyl

eżoł

Koordynatorzy projektu zapowiadają, że dla nikogo nie zabraknie miejsca na rozpoczynających się w październiku zajęciach


Rozpoczęcie innowacyjnego biznesu wymaga zazwyczaj trzech rzeczy: pomysłu, umiejętności i pieniędzy. Ci, którzy posiedli pierwsze dwie z nich, często skarżą się, że ich oszczędności nie wystarczają na start, banki niechętnie pożyczają ludziom „bez historii”, a duże granty na działalność firm lub wdrożenia także łatwiej pozyskuje się już istniejącym podmiotom.

Marcin Baron

Twój innowacyjny start-up z Technoparkiem Gliwice

Remedium na ten problem znalazł gliwickiTechnopark, który dzięki uruchomieniuAkceleratoraTechnologicznego Gliwice udziela wsparcia osobommającympomysłnainnowacyjnybiznes.–Jesteśmygotowiinwestowaćwperspektywicznepo-mysły biznesowe. Posiadamy środki pozwalające naobejmowanieudziałówwnowopowstającychfirmachi dokapitalizowanie ich, wnosząc ok. 700.000 zł dokażdej–mówiprof.JanKosmol,prezesTechnoparkuGliwice. Jest to propozycja zarówno dla świata na-uki,przedktórymstawiasięcorazwyższewymaganiawzakresiekomercjalizacjitechnologii,alerównieżdlainnych indywidualnych pomysłodawców – na przy-kładtych,którzychcąodmienićswojeżyciezawodo-we oraz, wykorzystując wcześniejsze doświadczeniaiumiejętności,decydująsięnanowądziałalność.Akceleratordziałajakfunduszkapitałuzalążkowego.Zainteresowanyjesturuchomieniemtakichspółek,któ-rewniedługimokresiezdobędąuznanienarynku,aichwłaścicielebędąmoglisiępochwalićznaczącymwzro-stemwartości udziałów.Stąd też ofertaTechnoparkuwtymzakresiejestwpierwszejkolejnościskierowanadoosóbwywodzącychsięześrodowisktechnologicz-nych.Jestdlanichdoskonałąokazją,abybezznaczą-cychzobowiązańzweryfikowaćswójpomysłwaspek-cierynkowym;ajeśliokażesięonzyskowny,sfinan-sowaćprzeniesieniegonarynek.Wchwiliobecnejjuż10pomysłównarozwiązania technologicznepodlegatzw. preinkubacji, czyli na ich bazie opracowywanesąanalizypozwalającenastworzeniepełnegomodelubiznesowego.

12 kroków do sfinansowania nowego biznesu

1. Zgłoszenie pomysłu z wykorzystaniem formularza zgłoszeniowego pomysłu2. Weryfikacja pomysłu według listy podstawowych kryteriów 3. Decyzja o objęciu pomysłu wsparciem w etapie preinkubacji4. Podpisanie umowy o objęcie wsparciem w etapie preinkubacji5. Wykonanie analiz prawnych i ekonomicz-nych6. Podpisanie warunkowej umowy inwestycyjnej7. Doprowadzenie pomysłu do gotowości inwestycyjnej8. Podpisanie umowy inwestycyjnej9. Zgoda Polskiej Agencji Rozwoju Przedsię-biorczości na wejście kapitałowe10. Realizacja procedur powołania spółki portfelowej11. Uruchomienie spółki portfelowej12. Cykliczny monitoring i współpraca między Technoparkiem Gliwice a spółką portfelową


Przyjmujemy rozwiązania z powodzeniem stosowanewnajlepszychakceleratorachtechnologicznychnaświecie–tłumaczyLukPalmen,Belg,któryodponaddziesięciulatdoradzapolskiminstytucjomwzakresiekomercjaliza-cji technologii.–Wrazzpomysłodawcądoprecyzowuje-mybiznesoweiprawneaspektyjegopomysłu.Szczególniezwracamyuwagęnaprzyszłąrentownośćoraztzw.„czy-stość”wzakresiewykorzystywanejwłasnościintelektual-nej.ZeśrodkównaszegoAkceleratoraTechnologicznegoGliwicefinansujemyodpowiednie ekspertyzyw tym za-kresie.Kiedypomysłokazujesięwykonalnyiopłacalny,wyceniamyjegowartośćoraztworzymystrukturękapita-łowąnowejspółki,wktórejgłównąrolęodgrywapomy-słodawca.Pozawniesieniemkwotyok.700.000złpoma-gamydodatkowoznaleźćinnychinwestorów.Jużzakilka-naście tygodniuruchomione zostanąpierwszefirmywy-kreowanewtakimschemacie–dodajePalmen.Dzięki Akceleratorowi Technologicznemu Gliwice,Technopark zamierza współtworzyć w nadchodzącychmiesiącach 5 innowacyjnych spółek. Finansowany po-mysłpowiniendotyczyćnowejtechniki,produktu,usługilubnowegosposobuoferowaniajużistniejącychproduk-

tówlubusługnarynku.Preferowanesąpomysłyzwiąza-nezelektroniką,technologiamizwiązanymizpowłokamiochronnymilubzmedycyną,biotechnologiami,technolo-giami proekologicznymi, technologiami informacyjnymiiteleinformatyką.Niejestjednakwykluczoneinwestowa-niewfirmyzinnychbranż.Pomysłodawcąmożebyćkaż-daosobafizyczna.Realizacjaprojektu„AkceleratorTechnologicznyGliwice–wsparciedoradczo-finansowewfaziepreinkubacjiroz-wiązań innowacyjnych” finansowana jest ze środkówProgramuOperacyjnego InnowacyjnaGospodarkaw ra-mach działania 3.1. Inicjowanie działalności innowacyj-nej.Więcej informacjioAkceleratorzeTechnologicznymGliwicemożnaznaleźćnajegostronieinternetowej:http://www.technopark.gliwice.pl/atg. Można także kontakto-waćsięzbiuremAkceleratorawgliwickimTechnoparku(tel.323358500,[email protected]).

ProjektjetwspółfinansowanyprzezUnięEuropejskąwra-machEuropejskiegoFunduszuRozwojuRegionalnego.

W dniach 16-18 maja odbyła się gala finałowa pierwszej edycji Uniwersytetu Betonu Grupy Górażdze, na której dziesięciu studentów z koła naukowego „Concrete”, działającego przy Katedrze Inżynierii Materiałów i Proce-sów Budowlanych Wydziału Budownictwa, zmierzyło się z 16 drużynami uczelni technicznych z całej Polski.

Michał Drewniok

Finał Uniwersytetu Betonu Grupy Górażdze

Głównymcelemprojektubyłouzyskaniewynikówwy-trzymałościowych na zaprawach normowych po 2, 7,14,28i56dniachdostarczonychprzezorganizatoraza-szyfrowanych cementów oraz zaproponowanie poten-cjalnych obszarów zastosowania badanych cementóww konstrukcjach betonowych. Ocenie podlegały naj-bardziej zbliżone wyniki do wzorcowych, uzyskanychw akredytowanym Laboratorium Materiałów Budow-lanychwStrzelcachOpolskich,orazprzedstawianapre-zentacja na gali finałowejwCentrumKonferencyjnymGórażdze17maja.Drużyna z Politechniki Śląskiej prawidłowo rozszyfro-wałanazwyotrzymanychprzezorganizatoracementóworaz uzyskała zbliżone do wzorcowych wyniki badań.

Wykonałarównieższereginnychtestówlaboratoryjnych,celemułatwieniaoznaczeniaprzesłanychcementów.Drużyna koła naukowego „Concrete” WydziałuBudownictwa zajęła IV miejsce w konkursie drużyno-wymorazzdobyłanagrodęwpostacistolikawibracyjne-gofirmyTesting.W skład dryżyny z Wydziału Budownictwa weszli:JoannaKołodziej,SandraKampka,SebastianStaniek(IIIrokstudiów),ElżbietaGembalczyk,JustynaThlon,AnnaKobielarz,MarcinBabło,ŁukaszKosobucki,MarcinJanGrzegorzek(IVrokstudiów),LeszekSzynkiewicz(Irokstudiów II stopnia) oraz opiekunowie: dr inż. TomaszPonikiewskiiautorniniejszejrelacji.


Ewaluacja, parametryzacja, kategoryzacja – pojęcia te wzbudzają w świecie naukowym żywe zainteresowanie. Dyskusja toczy się na temat metod i narzędzi oceny pozio-mu naukowego jednostek, tym bardziej, że Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego zapowiada od nowego roku akademickiego ściślejsze niż dotychczas powiązanie poziomu finansowania z poziomem naukowym jednostki.

Maria Rychlewska

Działalność Biblioteki Głównej na rzecz parametryzacji uczelni

Nowością ma być Kategoria A+ z poziomem finan-sowania 1,5 oraz powołanie Krajowych NaukowychOśrodkówWiodących. Jednostki o kategorii A+ będąwyłonione z jednostek o kategoriiAprzy użyciu „bar-dziej wyśrubowanych kryteriów np. impact faktor,współczynnikHirscha czy cytowań”, tzw.wskaźnikówbibliometrycznych.

Challenge

Opracowany przezDepartament StrategiiMinisterstwaNauki i Szkolnictwa Wyższego raport pt. „EwaluacjainstytucjinaukowychwPolscewświetleporównańmię-dzynarodowych”przedstawiamodelefinansowaniasto-sowanewróżnychkrajachiróżnewskaźnikiewaluacji,które są miarą oceny instytucji naukowych.Wszędziewskaźniki bibliometryczne są liczącym się narzędziemoceny poziomu naukowego, powszechnie przywiązujesiędużąwagędojakościbadań,publikacjiichwynikówirankingówczasopism,wktórychtewynikisąpubliko-wane. Stanowią kryteria przydzielania grantów, fundu-szynabadaniaczyuzyskiwaniaawansunaukowego.Sąnaprawdęważne.W 2011 roku Ernst&Young opublikował raport„Produktywnośćnaukowawyższych szkółpublicznychw Polsce. Bibliometryczna analiza porównawcza” do-tyczący jakości badań prowadzonychw szkołachwyż-szychwPolsceiichkonkurencyjnościwkontekściemię-dzynarodowym. Raport zawiera m.in. dane dotycząceporównaniailościpublikacjinaukowychrejestrowanychwISIWebofScience.Przeglądającmateriałymówiące o zmianiew sposobiefinansowanianaukiidostępnerankingipostawiliśmyso-bie(bibliotekarze)pytania:czyijakiedziałaniaBiblio-tekaGłównamożepodjąćnarzeczparametryzacjiuczel-ni?Zewskaźnikamibibliometrycznymipracujemynacodzień,umiemyjewyliczaćizdajemysobiesprawęzichznaczenia.

Postanowiliśmyzatem:1.Utworzyćcyfrowąbazępublikacjinaukowychwfor-muleotwartegodostępu–RepozytoriumuczelnianeRE-POLIS(pisaliśmyotymw„BiuletyniePolitechnikiŚlą-skiej”nr12/2011s.42-43)2.Utworzyćcyfrowąbazępracdoktorskichihabilitacyj-nychpracownikówPolitechnikiŚląskiej3. Wdrożyć interfejs do zintegrowanego poszukiwaniaipozyskiwaniapublikacjinaukowych4.Zapewnić,przypomocywładzuczelniicałejspołecz-nościakademickiej,kompletnośćbazyBibliografiaPubli-kacjiPracownikówPolitechnikiŚląskiej„DOROBEK”.W2010rokuuzyskaliśmygrantzProgramuOperacyjne-goIG,któryzabezpieczyłnamśrodkifinansowenareali-zacjęw/wcelów.

Discovery and delivery

Narzędziemułatwiającymszybkieirelewantnewyszuki-wanie informacji naukowych zarówno lokalniew zbio-rachbibliotek, jak i globalniew sieci sąmultiwyszuki-warki.Sąonenarynkuodniedawna,wzależnościodpro-ducentabardziejlubmniejznane.WPolscewtejchwilijestznanatylkojednaimplementacjamultiwyszukiwarkiEBSCODiscoveryService–wBiblioteceUniwersytec-kiejUW.Wlistopadzieubiegłego rokuwwynikuprzetargupod-pisaliśmy umowę z firmąAleph Polska, dystrybutoremproduktów firmy ExLibris, na licencję multiwyszuki-warkiPRIMO,najbardziejzaawansowanejtechnologicz-nie spośród oferowanychw świecie.Tenwybór stawianasw elitarnym towarzystwie uniwersytetówHarvarduczyOxfordu,uczelniBerlinaiZurichu.Naszzakupza-uważyływszystkiespecjalistyczneportale,ponieważjesttopierwszawPolsceimplementacjaPRIMOipierwszawświecienowatorskaimplementacjazinnymniżAleph(produkt ExLibris-u) komputerowym systemem biblio-tecznym.


WdrażanysystemPRIMOcechowaćbędziem.in.:•jednookienkowyszukiwawczedlaźródełelektronicz-nych, cyfrowych i tradycyjnych papierowych zarównowskalilokalnej,jakiglobalnej•dostosowaniewygląduinterfejsuużytkownikadospe-cyfikiuczelni,•osadzanienadowolnychportalachuczelnianych,atak-żeurządzeniachmobilnych,•integracjazserweremkontekstowotworzącympowią-zanie do opartych na standardzie OpenURL zasobówelektronicznych, czyli linkowanie dowybranychmate-riałów• integracjazusługą indeksucentralnegozapewniającąwyszukiwaniewzasobachglobalnych,•modelwspólnotowegoprzetwarzaniainformacji(Web2.0),folksonomia,•wykorzystanieserwisurekomendującegodlaartykułównaukowychopartegonastatystykachużyciabX• jedna lista wyników, posortowana zgodnie z rankin-giemrelewancji(trafności),•deduplikacjalistywynikówwyszukiwania,• skategoryzowane (facety) grupowanie listy wynikówwyszukiwaniaumożliwiająceszybkiejejzawężenie.PrimoCentraljestutrzymanewmodeluCloudCompu-ting.Wodróżnieniuod innychmultiwyszukiwarek jestwyposażone w dwa dodatkowe narzędzia: SFX OpenlinkSolveriwBXRecommenderService.SFX Open URL link Solver dostarcza użytkownikomlinkidopełnychtekstówwybranychpozycji,zarównodoznalezionychlokalniewdanejbibliotece:wjejkatalogubibliotecznym,repozytoriumuczelnianymczybibliotececyfrowej, jak i globalnie– informujeodostępności dosystemówzewnętrznych,łączyużytkownikazinteresu-jącymgoopracowaniem.SFX Knowledge Base zawiera informacje na tematogromnej ilości materiałów naukowych e-czasopism,e-książek czy materiałów konferencyjnych i raportówzbadań.Spośródpokazywanychwynikówmożemywy-brać tylko te najbardziej interesujące dla nas stosująckryteriam.in.rodzajupublikacji,datywydania, języka,krajuwydaniaitp.PRIMOjestjedynąwyszukiwarkąwyposażonąwsystemrekomendacji publikacji naukowych, bX rejestrujemi-

lionyprzeszukiwań,znajdującinteresującyartykułczy-telnikmożeprześledzićjegopowiązaniazinnymiarty-kułami(trochęnazasadziedziałaniasklepówinterneto-wych,klient,którykupiłto,kupiłteż…).Systemznajdu-je,śledzącmilionypołączeń,artykułypowiązanenieza-leżnieodtego,zjakichsączasopism,platforme-źródełijakichwydawców.Ważnejestteżto,żeuwzględniaIF(ImpactFactor)czasopisma,wktórymartykułsięukazałijegodotychczasowecytowania.

Third mission

Znajdujemy się zatemw gronie tych bibliotek świato-wych,któreposiadająjużnowoczesnerozwiązaniewza-kresiewyszukiwaniaidostarczaniainformacji.Wyprze-dziliśmy w tym zakresie większość polskich bibliotekuczelnianychiogólnienaukowych.ImplementacjaPRIMOwnaszejbibliotecewkrótcesięzakończy,jesteśmynaetapieszkoleńitestów.Odnowe-go roku akademickiego umożliwimy naszym czytelni-komwyszukiwanieidostarczanietreścinaukowychjaknajbardziej aktualnych i relewantnych,możliwych tak-żedoosiągnięciaprzezurządzeniamobilne.Wrepozy-toriumuczelnianymREPOLIS zaoferujemymożliwośćszybkiegopublikowaniawidocznychodrazuwsiecima-teriałów naukowych autorstwa naszych pracownikówi doktorantów. Pracujemy nad osiągnięciem 100 proc.kompletnościbazyBibliografiaPublikacjiPracownikówPolitechnikiŚląskiejDOROBEK.Wszystkietedziałaniapowinnyprzyczynićsiędowięk-szej widoczności potencjału naukowego Politechnikiwświecie, lepszejdystrybucjiwiedzyoprowadzonychnauczelnibadaniach,oichinnowacyjnościiwpływienagospodarkę.Toostatniewpisujesięwpopularyzowanąostatnio (m.in.przezprof.MichałaKleibera) ideę trze-ciejmisjiuczelniwyższych(Thirdmission).Oczywiście, że zmianawskaźnikówbibliometrycznychnienastąpinatychmiast, aledziałaniapodjęteprzezbi-bliotekę przyniosą rezultaty ważne dla parametryzacjiuczelnipodwarunkiem,żepracownicynaukowiskorzy-stajązestworzonychprzezBibliotekęmożliwościszyb-kiegowyszukiwaniaiszybkiegopublikowania.


Kto pojedzie do Magdeburga? 18 maja już po raz siódmy w Studium Praktycznej Nauki Języków Obcych Politechniki Śląskiej w Gliwicach odbył się finał Ogólnopolskiej Olimpiady Języka Niemieckiego dla Studentów Uczelni Technicznych.

Renata Pelka

Olimpiada języka niemieckiego

Olimpiadę rozpoczęła godzinna część pisemna, którejcelembyłosprawdzenieumiejętnościjęzykowychwza-kresie rozumienia ze słuchu, rozumienia tekstu pisane-go,słownictwatechnicznego,zagadnieńgramatycznychi kulturoznawczych. Po południu natomiast odbyła sięczęśćustna,wktórejpróczsprawnościjęzykowejliczyłasięumiejętnośćkompleksowej,analitycznejwypowiedzinawylosowany temat.Na zakończenie nastąpiło ogło-szenie zwycięzcy oraz wręczenie wszystkim uczestni-komdyplomówinagród.DoMagdeburgawNiemczechnaletnikursjęzykanie-mieckiego pojedzie, jak każdy dotychczasowy zwy-cięzca olimpiady, studentka Wydziału ElektrycznegoPolitechniki Warszawskiej Marta Skarżyńska, któ-ra zajęła Imiejsce. IImiejsce zdołyłaMonikaMainka

z Wydziału Budownictwa Politechniki Opolskiej,a III miejsce student Wydziału Inżynierii LądowejPolitechnikiWarszawskiejŁukaszKrysiak.Naszą uczelnię reprezentowali: Patryk Skrzyszowskiz Wydziału Automatyki, Elektroniki i Informatykioraz Daria Lein z Wydziału Inżynierii ŚrodowiskaiEnergetyki,którazajęłaIVmiejsce.

Dofinałudopuszczana jest zawsze trzydziestkanajlep-szychstudentów,którzyuzyskalinajwyższywynikpod-czasIetapuolimpiady.WIetapie,któryodbyłsię18li-stopada2011rokuwuczelniachmacierzystychnatere-niecałegokraju,wzięłoudział166studentówz12uczel-ni. Na finał VII Olimpiady przyjechało 25 studentówz9uczelnitechnicznych.BylitostudencizPolitechnik:

Marta Skarżynska, zwyciężczyni tegorocznej olimpiady

Daria Lein, najlepsza studentka z naszej uczelni zajęła IV miejsce


Białostockiej,Częstochowskiej,Krakowskiej,Łódzkiej,Opolskiej, Rzeszowskiej, Warszawskiej i oczywi-ście Śląskiej oraz z Uniwersytetu Technologiczno-PrzyrodniczegowBydgoszczy.Ideą organizowania olimpiady jest promocja języ-ka niemieckiego, kultury krajów niemieckojęzycznychorazzachęcenieprzyszłych inżynierówdorozszerzaniaiwzbogacaniaswojejwiedzydotyczącejjęzykaniemiec-kiego,wtymtakżetechnicznego.Organizatorzydążądozmotywowaniastudentówdopodnoszenia idoskonale-niaumiejętnościposługiwaniasięjęzykiemniemieckimwdziedzinietechnikiiinformatyki,takabynabyteprzeznichdoświadczeniamogłybyćwykorzystanepóźniejwichkarierzezawodowej.Możnaśmiałopowiedzieć,żeVIIedycjaolimpiadypo-kazaławzrastającezainteresowaniestudentówjęzykiemniemieckim, gdyż nigdydotąd nafinał nie przyjechałojeszczetylustudentów.Jest toswoistyrekord.Atrzebapowiedzieć, że nie jest łatwo.Olimpiada sprawdza nietylkoogólnąznajomość językaniemieckiegonapozio-mieB2/C1,alerównieżspecjalistycznesłownictwowob-cymdlastudentówjęzyku.Rohstoffe,Membranen,fos-sile Brennstoffe, globale Erderwärmung,Datenmengen–totylkoniektórewyrazyztestuolimpiady.Jakcoroku,takipodczasVIIolimpiady,uczestnicyfi-nałuwykazali się zarówno bardzo dobrymi umiejętno-ściami językowymi, jak i szerokąwiedzązwieludzie-dzin,którebyłyprzedmiotemichwypowiedzi.Finaliścizaprezentowaliznakomitekompetencjejęzykoweime-rytoryczne.DoGliwicprzyjechalimłodziludzie,którzynie boją się wyzwań, ryzyka i rywalizacji. Uczestnicyolimpiadywzbogacająswojeumiejętności,audziałwfi-nalejestdlanichkolejnymważnymżyciowymdoświad-czeniem.Studenciczują,żeuczestniczącwolimpiadziewzbogacają swoją wiedzę nie tylko z języka niemiec-kiego,aletakżeucząsięniemieckojęzycznychwyrażeńizwrotówpotrzebnychwprzyszłejpracyzawodowejin-żynieraróżnychdziedzin.Finałolimpiady jestdlanichrównieżokazjądonawiązywaniawmiłejatmosferzeno-wychznajomościikontaktów.

Organizatorzy olimpiady kolejny raz byli zadowo-leni z wiedzy uczestników finału. Cieszy ich tak-że fakt, żewzrasta zainteresowanie językiem niemiec-kimoraz to,żeolimpiadazyskujepopularnośćna tere-niecałejPolski.Organizatorzydokładająwszelkichsta-rań, aby nagrodzić wysiłek włożony w naukę wszyst-kichuczestnikówfinału.Bezpomocy sponsorówbyło-by to jednakniemożliwe,dlategoorganizatorzypragnąwtymmiejscupodziękowaćwszystkiminstytucjom,któ-reufundowałynagrody,asąto:fundatornagrodygłównejRektorUniwersytetuOtto-von-GuerickewMagdeburguprofessor dr.Klaus Erich Pollmann, InstytutGoethegow Warszawie, Dom Współpracy Polsko-Niemieckiejw Gliwicach, Ambasada Szwajcarii w Warszawie,Konsulat Generalny Niemiec we Wrocławiu, firmyMüller – dla Lilla Logistik oraz Kilmark, księgarniaColumbus oraz wydawnictwa: Langenscheidt, Hueber,LektorKlett oraz BC Edukacja.Wszystkim sponsoromdziękujemyzazaangażowanieiwsparcie.Należywspomnieć, iż zwycięzca olimpiady, będąc jużwMagdeburgunaUniwersytecie,wygłaszadlauczest-nikówkursupochodzącychzrożnychkrajówreferatpre-zentującyPolskę.Organizatorzyolimpiadysąpewni,zeMartaSkarżyńskazrobitocelująco.Laureaci trzech pierwszych miejsc nie mogą już braćudziału w kolejnych edycjach olimpiady, ale pozosta-limyślą jużzapewneo jejVIIIedycji,którejpierwszyetap planowany jest na listopad 2012 r. Organizatorzyolimpiadyjużdziśzapraszająwszystkichzainteresowa-nychstudentówdoudziału.Więcej informacjiznajdujesię na stronie internetowej StudiumPraktycznejNaukiJęzykówObcych.ZwycięzcomiuczestnikompierwszegoidrugiegoetapuVIIedycjiolimpiadyjeszczerazgratulujemyiżyczymydalszegodoskonaleniaumiejętnościjęzykowychzjęzy-kaniemieckiego.AllesGute!!!

Uczestnicy i organizatorzy siódmego finału olimpiady języka niemieckiego


Paweł Doś

Nowa witryna rekrutacyjnaPolitechniki Śląskiej

Kandydaci na studia znajdą tam wszystkie niezbędneinformacje na temat oferty edukacyjnej uczelni orazprocesu rekrutacji. Przejrzysta szata graficzna ułatwianawigacjęstrony,zalogowaniesiędoSystemuObsługiRekrutacjiiostateczniewybórkierunkustudiów.Strona główna www.rekrutacja.polsl.pl podzielona zo-stała na osiem sekcji odpowiadających formomkształ-ceniaoferowanymprzezPolitechnikęŚląską.Wzależ-nościodtego,ktonajakimetapieedukacjisięznajduje,określawpunkciewyjściadalsządrogęporuszaniasięponowejwitrynie.Zawartość stronymożna sortowaćwe-długwydziałówlubkierunków,którepodzielonezostałyalfabetycznie.Wopisiekażdegoz46kierunkówznajdująsiękryteriaprzyjęć,opissylwetkiabsolwenta,atakżelistaprzykła-dowychprzedmiotówznajdującychsięwprogramiestu-diów.Nastroniewww.rekrutacja.polsl.plznajdujesięrównieżzakładkaABCrekrutacji,gdziekandydaciznajdąwska-zówki,jakkrokpokrokuprzejśćprzeztenproces.Kli-

kając ikonę SOREK zostaną natomiast automatycznieprzeniesienidoSystemuObsługiRekrutacji,zapomocąktóregoprowadzonajestrekrutacjanaPolitechniceŚlą-skiej.Osoby,którezprzyczynlosowychzmuszonebędąpod-czasrekrutacjikorzystaćzpomocypełnomocnika,znaj-dąnastronieinformacje,jakpowinnypostępować.Rów-nieżdlakandydatówniepełnosprawnychznajdujesięnastronieszeregważnychwiadomości.W każdym momencie ze strony rekrutacyjnej możnaprzenieść się bezpośrednio na stronę główną uczelni,a także na oficjalny profil Politechniki Śląskiejw por-talachspołecznościowych facebookczy twitteroraznakonto uczelni naYouTubie. Podlinkowany został rów-nieżnajświeższy,obowiązującypodczastegorocznejre-krutacjielektronicznyinformatordlakandydatównastu-dia.To oczywiście nie koniec prac nad nową stroną rekru-tacyjna, która będzie stale uaktualniana i uzupełnianaonowetreści.

W związku z rekrutacją na rok akademicki 2012/2013 uruchomiona została nowa witryna informacyjno-rekruta-cyjna Politechniki Śląskiej.


Piast Gliwice w ekstraklasie!

PorazpierwszywhistoriiPiastGliwicewywalczyławansdoekstraklasyw2008roku,alepodwóchsezonachspadłdoIligi.Wminionym sezonie walka o miejsce w ekstra-klasierozegrałasięostatecznie27majananowymiimponującymstadioniePiastaGliwice.Decydująceozwycięstwiebramkizdobylidlagli-wickiejdrużyny:RubenJurado,WojciechKędziorai Tomasza Podgórski. Drużynę poprowadził dozwycięstwatrenerMarcinBrosz.Rozstrzygającymeczwzbudziłolbrzymiezaintere-sowaniewśród kibiców.Wszystkie bilety zostaływykupionenadzieńprzedrozgrywką.Powygranejnastadioniezapanowałaeuforia.Piłkarzeodebraliz rąk prezydentaGliwic Zygmunta Frankiewiczaokolicznościowemedalezaawans,następniewrazz kibicami świętowali swój sukces na gliwickimrynku.PiastGliwice jest jednym partnerówPolitechnikiŚląskiejnamocyumowyowspółpracyz23lutego2011r.,którapolegaprzedewszystkimnawzajem-nymrealizowaniuusługpromocyjnychprzezobupartnerów.


Piłkarze Piasta Gliwice po dwuletniej przerwie wywalczyli powrót do ekstraklasy. W decydującym meczu z Zawiszą Bydgoszcz pokonali przeciwników w doskonałym stylu, wygrywając 3:0.

Foto

A. W

itwic

ki/p

iast

-gliw

ice.

euFo

to I.

Dor

ożyń

ski/

pias

t-gliw

ice.

euFo

to I.

Dor

ożyń

ski/

pias

t-gliw

ice.

eu


Uchwałę nr XXXVIII/317/11/12 w sprawie zatwierdze-nia sprawozdania Rektora za rok 2011 z działalnościPolitechnikiŚląskiej.UchwałęnrXXXVIII/318/11/12wsprawieocenydziałal-nościRektoraPolitechnikiŚląskiejza2011rok.UchwałęnrXXXVIII/319/11/12wsprawiezatwierdzeniasprawozdania finansowego Politechniki Śląskiej za rok2011.UchwałęnrXXXVIII/320/11/12wsprawiepodziałuzyskunettoPolitechnikiŚląskiejza2011rok.UchwałęnrXXXVIII/321/11/12wsprawiepowołaniare-cenzenta do zaopiniowania wniosku Senatu PolitechnikiCzęstochowskiej o nadanie tytułu doktora honoris causaPanuprof.dr.hab.inż.AndrzejowiTYLIKOWSKIEMU.

Uchwałę nr XXXVIII/322/11/12 w sprawie powołaniarecenzentadozaopiniowaniawnioskuSenatuPolitechnikiCzęstochowskiej o nadanie tytułu doktora honoris causaPanuprof.dr.hab.inż.JanuaremuBIENIOWI.UchwałęnrXXXVIII/323/11/12wsprawiezaopiniowaniawnioskówdotyczącychmianowanianastanowiskoprofe-sorazwyczajnegowPolitechniceŚląskiej.UchwałęnrXXXVIII/324/11/12wsprawiewyrażeniazgo-dynapowołaniedyrektoraKolegiumJęzykówObcych.UchwałęnrXXXVIII/325/11/12wsprawieuchwaleniater-minarzawyborówdoUczelnianejKomisjiDyscyplinarnejds.NauczycieliAkademickich,nakadencję2012–2016.Uchwałę nr XXXVIII/326/11/12 w sprawie określeniaefektów kształcenia dla poszczególnych kierunków stu-

Uchwały Senatu 28 maja 2012 r. odbyło się XXXVII zwyczajne posiedzenie Senatu Politechniki Śląskiej. Podczas posiedzenia Senat przyjął następujące uchwały:

Akty normatywne uczelniW maju 2012 r. ukazały się następujące akty normatywne Rektora Politechniki Śląskiej:

Zarządzenie nr 52/11/12 Rektora Politechniki Śląskiejzdnia10maja2012rokuwsprawieregulaminuprzyzna-wania iwypłacaniastypendiówdlauczestnikówstudiówdoktoranckichwramachdotacjinadziałalnośćstatutowąZarządzenie nr 53/11/12 Rektora Politechniki Śląskiejzdnia10maja2012rokuwsprawieutworzeniastudiówdoktoranckichnaWydzialeOrganizacjiiZarządzaniaZarządzenie nr 54/11/12 Rektora Politechniki Śląskiejzdnia15maja2012rokuwsprawiegospodarkizłomempowstałymwprocesieinwestycyjnymlubremontowymZarządzenie nr 55/11/12 Rektora Politechniki Śląskiejz dnia 14 maja 2012 roku zmieniające zarządzeniewsprawiepowołanianarok2012UczelnianejKomisjids.StudenckichPraktykiObozówNaukowo-BadawczychZarządzenie nr 56/11/12 Rektora Politechniki Śląskiejzdnia23maja2012rokuwsprawiemonitorowaniapro-jektówstrategicznychw2012rokuizarządzaniaryzykiemZarządzenie nr 57/11/12 Rektora Politechniki Śląskiejzdnia28maja2012rokuwsprawiedarowiznisponsorin-gufinansowegoPismo okólne nr 28/11/12 Rektora Politechniki Śląskiejz dnia 16 maja 2012 roku w sprawie realizacji dostawsprzętukomputerowegoPismo okólne nr 29/11/12 Rektora Politechniki Śląskiej

zdnia29maja2012rokuwsprawieterminarzawyborówdo Uczelnianej Komisji Dyscyplinarnej ds. NauczycieliAkademickich,nakadencję2012–2016Pismo okólne nr 30/11/12 Rektora Politechniki Śląskiejzdnia28maja2012rokuwsprawieefektówkształceniadlaposzczególnychkierunkówstudiównaPolitechniceŚląskiejPismo okólne nr 31/11/12 Rektora Politechniki Śląskiejz dnia29maja2012 rokuw sprawie limitówprzyjęćwsemestrzezimowymnakierunkistacjonarnychstudiówIiIIstopniawrokuakademickim2012/2013naPolitechniceŚląskiejPismo okólne nr 32/11/12 Rektora Politechniki Śląskiejz dnia 29maja 2012 rokuw sprawiewarunków i tryburekrutacjinastudiaIiIIstopnianaPolitechniceŚląskiejwrokuakademickim2013/2014Pismo okólne nr 33/11/12 Rektora Politechniki Śląskiejzdnia29maja2012rokuwsprawieuruchomieniaformystudióworazlikwidacjikierunkustudiówPismo okólne nr 34/11/12 Rektora Politechniki Śląskiejzdnia29maja2012rokuwsprawiezmianyzasadprzyj-mowania na Politechnice Śląskiej laureatów i finalistówolimpiadw latach akademickich: 2012/2013, 2013/2014i2014/2015.


Nowi profesorowie

Prof. dr hab. inż. Radosław GrzymkowskiWydział Matematyki Stosowanej. Absolwent Wydziału Matematyczno-FizycznegoPolitechnikiŚląskiej.Stopieńnaukowydoktorauzyskałw1980r.,a doktora habilitowanego w roku 1992. Od roku 1994 jest zatrudnionyna stanowisku profesora nadzwyczajnego. Tytuł naukowy profesora nauktechnicznychotrzymał24.04.2012r.Od 1993 roku pełni funkcję kierownika Zakładu ZastosowańMatematyki,aod roku1994dyrektora InstytutuZastosowańMatematycznych.Wlatach1993-1995oraz2002-2008byłprodziekanemds.studenckich.Wlatach1995-2002pełniłfunkcjędziekanaWydziałuMatematyczno-Fizycznego.Odroku2008ponownie sprawuje funkcję dziekanawydziału, który od2011 r. nosinazwę:WydziałMatematykiStosowanej.W obszarze jego zainteresowań naukowych znajdują się obokmatematykitakże modelowanie matematyczne problemów związanych z przepływemciepła i masy oraz zagadnienia optymalizacyjne i symulacyjne związanezmodelowaniemsystemów.

Prof. dr hab. inż. Jan SzlązakWydział Górnictwa i Geologii. Absolwent Akademii Górniczo-Hutniczejw Krakowie. Stopień naukowy doktora uzyskał w 1981 r., a doktorahabilitowanegowroku2000.Odroku2010jestzatrudnionynastanowiskuprofesora nadzwyczajnego. Tytuł naukowy profesora nauk technicznychotrzymał24.04.2012r.Odroku2010pełnifunkcjęzastępcydyrektorads.naukiInstytutuEksploatacjiZłóż.Jest specjalistą z zakresu aerologii górniczej, ratownictwa górniczegoibezpieczeństwapracy.

diównaPolitechniceŚląskiej.Uchwałę nr XXXVIII/327/11/12 w sprawie limitówprzyjęćwsemestrzezimowymnakierunkistacjonarnychstudiówIiIIstopniawrokuakademickim2012/2013naPolitechniceŚląskiej.UchwałęnrXXXVIII/328/11/12wsprawiewarunkówitrybu rekrutacji na studia I i II stopnia naPolitechniceŚląskiejwrokuakademickim2013/2014.UchwałęnrXXXVIII/329/11/12wsprawieuruchomie-niastudiówniestacjonarnychIstopnianamakrokierun-ku o nazwie „Informatyka przemysłowa” naWydzialeInżynierii Materiałowej i Metalurgii oraz naWydzialeAutomatyki,ElektronikiiInformatyki.Uchwałę nr XXXVIII/330/11/12 w sprawie likwida-cji studiów międzykierunkowych I stopnia (stacjonar-nychiniestacjonarnych)onazwie„Ochronaśrodowiska

i metalurgia”, prowadzonych przezWydział InżynieriiŚrodowiska i Energetyki wspólnie z WydziałemInżynieriiMateriałowejiMetalurgii.Uchwałę nr XXXVIII/332/11/12 zmieniająca uchwałęwsprawiezasadprzyjmowanianaPolitechniceŚląskiejlaureatówifinalistówolimpiadwlatachakademickich:2012/2013,2013/2014i2014/2015.Uchwałę nr XXXVIII/333/11/12 w sprawie wyrażeniazgodynazbycienieruchomościgruntowejzabudowanej,położonejwGliwicachprzyul.Bałtyckiej8,oznaczonejjakodziałkageodezyjnanr318/1,obrębPrzedmieście.Uchwałę nr XXXVIII/335/11/12 w sprawie wyrażeniazgodynazbycienieruchomościgruntowejzabudowanej,położonejwGliwicachprzyul.Zwycięstwa42,oznaczo-nejjakodziałkageodezyjnanr942,obrębStareMiasto.

Prezentujemy sylwetki naukowców, którzy w ostatnim czasie otrzymali tytuł naukowy profesora.


Stanowiska, stopnie naukowe

Prof. dr hab. inż. Janusz SZALAWydziałInżynieriiMateriałowejiMetalurgii–od1.06.2012r.do30.09.2022r.Dr hab. inż. Marek CIEŚLAWydziałInżynieriiMateriałowejiMetalurgii–od1.06.2012r.do31.05.2017r.Dr hab. inż. Krzysztof FUJAREWICZ WydziałAutomatyki,ElektronikiiInformatyki–od1.06.2012r.do31.05.2017r.Dr hab. inż. Andrzej KIEŁBUSWydziałInżynieriiMateriałowejiMetalurgii–od1.06.2012r.do31.05.2017r.

Dr hab. n. med. Piotr MALARA WydziałMechanicznyTechnologiczny–od1.06.2012r.do31.05.2017r.Dr hab. inż. Krzysztof RZYMANWydziałInżynieriiMateriałowejiMetalurgii–od1.06.2012r.do30.09.2013r.Dr hab. inż. Zbigniew TRZECIAKIEWICZWydziałInżynieriiŚrodowiskaiEnergetyki–od1.06.2012r.do30.09.2015r.Dr hab. inż. Ewa ZIELEWICZ WydziałInżynieriiŚrodowiskaiEnergetyki–od1.06.2012r.do30.09.2016r.

Zatrudnienie na stanowisku profesora nadzwyczajnego

Zakończone habilitacje

Zakończone doktoraty

Dr inż. Arkadiusz CHROBOTPolitechnika Świętokrzyska. Promotor – prof. dr hab.inż. Krzysztof Sapieha. Temat pracy doktorskiej:„Wirtualizacja rozproszonej pamięci operacyjnej mul-tikomputera dla systemuLinuxw oparciu o koncepcjęSDDS”.24.04.2012r.–RAU.Dr inż. Marcin LIBERACentrumMateriałówPolimerowychiWęglowychPAN–Zabrze.Promotor–prof.drhab.AndrzejDworak.Tematpracydoktorskiej:„Dendrytycznekopolimerygwieździ-steeterutert-butylowo-glicydylowegoiglicydolu–syn-teza iwłaściwości”.16.05.2012 r. –RCH,zwyróżnie-niem.

Dr inż. Maciej BOLDYSDoktorantWydziałuTransportu.Promotor–drhab.inż.JanŁukowski,prof.nzw.wPol.Śl.Temat pracy doktorskiej: „Ocena właściwości użyt-kowych ram pojazdów ciężarowych na podstawiewybranych własności materiałów konstrukcyjnych”.10.05.2012r.–RT.Dr inż. Janusz KRYSZTOFIKInstytut Zarządzania Wiedzą – Kraków. Promotor–drhab.JacekRąb,prof.nzw.wPol.Śl.Temat pracy doktorskiej: „Badania nad kompetencjamiwspółczesnychmenedżerówprzedsiębiorstwprzemysło-wychMałopolski”.30.05.2012r.–ROZ.

Zatrudnienie na stanowisku profesora zwyczajnego

Prof. dr hab. inż. Zdzisław KUDLIŃSKI WydziałInżynieriiMateriałowejiMetalurgii–od1.06.2012r.do30.09.2014r.

Prof. dr hab. inż. Andrzej RUSIN WydziałInżynieriiŚrodowiskaiEnergetyki–od1.06.2012r.do30.09.2029r.

Prof. dr hab. inż. Małgorzata SOPICKA-LIZER WydziałInżynieriiMateriałowejiMetalurgii–od1.06.2012r.do30.09.2016r.

Dr hab. inż. Joachim PIELOTWydziałGórnictwaiGeologii.UchwałaRadyWydziałuGórnictwaiGeologii–15.05.2012r.Wzakresiegórnictwaigeologii.

Dr hab. inż. Maksymilian PRZYGRODZKIWydziałElektryczny. UchwałaRadyWydziałuElektrycznego–15.05.2012r.Wzakresieelektrotechniki.


18 maja w wieku 60 lat zmarł dr inż. Józef Kwiczala,długoletni pracownik Instytutu Metrologii, Elektronikii Automatyki Wydziału Elektrycznego PolitechnikiŚląskiej w Gliwicach oraz Zakładu ProdukcjiAparaturyiAutomatykiPrzemysłowej INCOPyskowice,zasłużonynauczyciel akademicki, człowiek owielkiej życzliwości,znanyzeswejpracowitościidobroci,lubianywychowaw-caiprzyjacielmłodzieży.Drinż.JózefKwiczalaurodziłsię25sierpnia1951rokuwCieszynie.Tam teżuczęszczałdoszkołypodstawo-wej, a następnie do liceum ogólnokształcącego, któ-re ukończyłw 1969 roku.W tym samym roku rozpo-czął studia magisterskie na Wydziale ElektrycznymPolitechniki Śląskiej na kierunku elektrotechnika,obierając specjalność miernictwo elektryczne i przy-rządy pomiarowe. Zaraz po uzyska-niu dyplomu mgr inż. Józef Kwiczalaz dniem1października1975 r. rozpocząłpracęwówczesnymInstytucieMetrologiiElektrycznej i Elektronicznej na stanowi-skuasystentastażysty,następnieasystenta,aod1października1977r.nastanowiskustarszegoasystenta.W 1979 roku odbył staż naukowyw Zakładzie Metrologii Elektrycznejówczesnego Polskiego KomitetuNormalizacji,MiariJakości(PKNMiJ)wWarszawie,cozwiązanebyłozjegoza-interesowaniaminaukowymidotyczący-miwtedyproblematykipomiarówpodsta-wowychwielkości elektrycznych, realizowanychwukła-dachodużejdokładności.Prowadzoneprzezniegowlatach1980-1984pracebadawczeumożliwiłymuzaprojektowaniei skonstruowaniekomparatorów rezystancji zwykorzysta-niem magnetycznych komparatorów prądów stałych. Byłrównieżwspółtwórcąmikroprocesorowychstanowiskzma-gnetycznymkomparatoremprądówprzemiennychdowy-znaczaniabłędówwzorcowychprzekładnikówprądowych,które znalazły zastosowanie w Laboratorium PKNMiJwWarszawie.Z tej tematyki doktoryzował sięw 1984roku, przygotowując pod kierunkiem promotora prof.Mieczysława Plucińskiego pracę doktorską, zatytuło-waną„Zastosowaniemetodytransferuprądowegodowy-znaczaniabłędówmagnetycznychkomparatorówprądówprzemiennych”.Wtymteżrokuzostałpowołanynasta-nowiskoadiunkta,naktórympracowałażdośmierci.W późniejszych latach zainteresowania naukowe dr. inż.Józefa Kwiczali koncentrowały się na badaniach specjal-nychmateriałówmagnetycznych.Byłautoremkonstrukcjiorazproceduroprogramowaniasystemówpomiarowych dowyznaczaniaparametrówmateriałówmagnetyczniemięk-kich, a także projektowania i analizywłaściwościwirtu-alnych przyrządów pomiarowych. Zaprojektowany przezdr. inż. JózefaKwiczalę systempomiarowy„Ferrometr”,wyposażony w dedykowany program komputerowy

„System”, został wdrożony do badańm.in. w InstytucieMetali Nieżelaznych w Gliwicach, Instytucie FizykiPolitechniki Częstochowskiej i w Instytucie MateriałówInżynierskichiBiomedycznychPolitechnikiŚląskiej.Dr inż. JózefKwiczala był autorem iwspółautorem bli-sko70publikacjinaukowychwczasopismachkrajowychizagranicznych,7patentówiwieluopracowańniepubliko-wanych.Uczestniczyłwwielukonferencjachkrajowych,m.in. w cyklicznychMiędzyuczelnianychKonferencjachMetrologów, Konferencjach Podstawowych ProblemówMetrologii i zagranicznych - Konferencjach MetrologiaWspomagana Komputerowo, 39th ConferenceM&MM(Jacksonville2004),InternationalConferenceonCompositeMaterials(ICCM132007Kyoto),8thEuropeanMagneticSensors & Actuators Conference (EMSA’2008 Cean).

Wwieluprzewodniczyłobradom.Byłopi-niodawcąprojektówPolskichNormdoty-czących metod pomiaru właściwości ma-gnetycznychstalowychblach i taśmelek-trotechnicznych. Kierował projektami ba-dawczymiKBNiprojektamibadawczychzamawianymi oraz grantami w konsor-cjach uczelni z instytutami naukowo-ba-dawczymi. Był wykonawcą wielu zleco-nych prac naukowo badawczych, współ-pracujączwielomainstytucjaminaukowy-miiprzedsiębiorstwami.Drinż.JózefKwiczalabyłtakżecenionymdydaktykiem, długoletnim kierownikiemLaboratorium Elektroniki, współautorem

cenionych przez studentów podręczników akademickichzzakresuelektroniki.Wypromowałkilkudziesięciumagi-strówiinżynierówospecjalnościautomatykaimetrologiaelektrycznaorazelektronikaitelekomunikacja.Dr inż. Józef Kwiczala należał od 1971 roku doStowarzyszenia Elektryków Polskich, gdzie pełnił mię-dzy innymi funkcję rzeczoznawcy oraz weryfikatoraw dziedzinie „Cybernetyka Techniczna i TechnikaPomiarowa.ByłprezesemKołanr10SEPprzyPolitechniceŚląskiej, a także przewodniczącymKomisji ds.MłodzieżyiStudentówOddziałuGliwickiegoSEP.Ponadto był członkiem Polskiego TowarzystwaElektrotechnikiTeoretycznejiStosowanej(od1988roku)orazczłonkiemKomisjiMetrologiiPolskiejAkademiiNauk-OddziałuwKatowicach(od1990roku).Zasweosiągnięciawdziałalnościnaukowo-dydaktyczneji organizacyjnej był wielokrotnie nagradzany nagroda-mi Rektora Politechniki Śląskiej. Został ponadto odzna-czonyMedalemKomisjiEdukacjiNarodowej,SrebrnymKrzyżem Zasługi oraz Odznaką „Zasłużonemu dlaPolitechnikiŚląskiej”.

BogusławKasperczykJanuszGuzik

Wspomnienie o dr. inż. Józefie Kwiczali


Nowości WydawnictwaPolitechniki Śląskiej

JacekM.CzaplickiNiezawodność w zagadnieniach mechanizacji górnic-twa i robót ziemnychWyd.I,2012,49,35zł,s.341

Pierwsza w Polsce pu-blikacja traktująca ozagadnieniach nieza-wodności w mechani-zacji górnictwa i inży-nierii robót ziemnych.Podręcznik adresowanyjest przede wszystkimdo studentów, którzyobrali ten kierunek stu-diów. Skierowany jestrównież do inżynierówpraktyków górnictwai inżynierii robót ziem-nych zainteresowanychproblemami niezawod-

ności.Wpracyrozważanesąobiektypracującedopierw-szegouszkodzeniaiobiektyodnawialne,obiektypojedyn-czeorazsystemyoróżnorakiejstrukturze;obszernietrak-towanesąsystemyciągłeisystemycykliczne.

RyszardJanecki,StanisławKrawiec,GrzegorzSierpińskiContemporary Transportation Systems. Selected Theoretical and Practical Problems. The Trans-portation as the Factor of the Socio-Economic Development of the RegionsWyd.I,2012,66,15zł,s.299

Kolejna z cyklu mo-nografia nawiązują-ca do teoretycznychi praktycznych zagad-nień, odnoszących siędo współczesnych sys-temów transportowychbędąca przeglądem no-wych rozwiązań, ocenobecnego stanu orazuwarunkowań i per-spektyw w zakresiewybranej problematykidotyczącejwpływusys-temów transportowychna rozwój społeczno-gospodarczy regionów,

podejmowanychwdziałalnościnaukowo-badawczejprzezwieleośrodków.Pracaskładasięzdwóchczęści.Wpierw-szejskoncentrowanosięnakluczowychczynnikachtrans-

portowychwpływającychnarozwójregionu.Wdrugiejnatomiastprzedstawionowybraneaspektyorganizacyjneoraztechniczno-technologicznekształtowaniasystemówtransportowychwregionach.

TadeuszSzkodnyPodstawy robotykiWyd.II,2012,32,55zł,s.237Podręcznik – obecnieII wydanie – umożli-wia czytelnikowi za-poznaniesięzpodsta-wowymi problemamizwiązanymi z opisemrobotów stacjonar-nych dla potrzeb ichprogramowania i pro-jektowania układówsterowania. Zawieraoryginalneujęciegeo-metrycznych warun-ków realizowalnościzadanego położeniai orientacji obiek-tu manipulacji przezmanipulatory.Publikacjawprostysposóbilustrujeideędynamicznego odprzężenia manipulatorów dla potrzebsterowania orazmetody obliczania nastaw regulatorówukładów sterowania pozycyjnych i siłowych. Omawiapozatympodstawowecharakterystykirobotówprzemy-słowych.

StanisławF.Ścieszka,MarcelŻołnierzEksploatacja maszyn. Część 1. Trwałość eksploata-cyjna i regeneracja elementów maszynWyd.I,2012,15,75zł,s.121Książka poświęconajest fizycznym proce-som starzenia maszynw trakcie ich użytko-wania oraz technolo-giom zwiększającymich trwałość zarównow trakcie użytkowa-nia jak i obsługiwa-nia. Publikacja tajest jedną z dwóchwystępujących podwspólnym głównymtytułem „Eksploatacja


AleksanderUbyszPoszanowanie energii w pojazdach samochodowych. Część 2. Dynamiczne charakterystyki ogólne ge i ej w pojeździeWyd.I,2011,17,85zł,s.119W pracy przedstawionoanalityczny model ob-liczeń przebiegowegozużyciapaliwawsamo-chodzie osobowym, wwarunkach czasu rze-czywistego.Wtejczęścizaprezentowano moż-liwości wykorzystaniacharakterystyki ogólnejdo obliczeń sprawno-ści efektywnej silnikai emisji składników wgazachwylotowychpo-jazdu w nieustalonychwarunkachpracy.

JoannaBzówka,AnnaJuzwa,KarolinaKnapik,KatarzynaStelmachGeotechnika KomunikacyjnaWyd.I,2012,72zł,s.464Podręcznik jest adre-sowany do studentówwydziałów budownic-twalubinżynieriilądo-wej o specjalnościach:inżynieria komunika-cyjna, drogi kołowe,drogi szynowe, mostyi budowle podziem-ne. Jest on równieżprzeznaczony dla in-żynierów i techników,zajmujących się pro-jektowaniemlubwyko-nawstwem specjalnychrobót geotechnicznych,związanych zwłaszczaz budową dróg, koleiimostów.W podręczniku przedstawiono badania, pozwalające nawłaściwerozpoznaniewarunkówgruntowo-wodnychpod-łoża.Podanoniezbędnązawartośćdokumentacjigeotech-nicznejigeologiczno-inżynierskiejorazklasyfikacjegrun-tówwedługnormPNiEN-ISO.Opisanozachowaniesięgruntówsłabych,technikiwzmacnianiaiulepszaniapod-łożagruntowego,metodyobliczeniowesprawdzającesta-tecznośćskarpizboczy,sposobyprawidłowegoodwodnie-niapodłożagruntowego,dobórodpowiednichmateriałówdobudowynasypówkomunikacyjnychorazprojektowanieiwykonawstwospecjalnychrobótgeotechnicznych.

maszyn” i jest przeznaczona dla studentów studiówpierwszego i drugiego stopnia na dwóch specjalno-ściach–maszynygórnicze,budowlaneidrogoweorazmaszynyiurządzeniagórniczeiwiertnicze.

HenrykUrzędniczok,WiesławDomańskiLaboratorium podstaw automatyki oraz wybór przykładów do ćwiczeń audytoryjnychWyd.III,2012,19,95zł,s.133

Książka, przezna-czona dla studen-tów kierunkówe l ek t r o t e chn i k aoraz elektronika ite lekomunikacjaskłada się z dwóchczęści: opisu ćwi-czeń laboratoryj-nych i przykładówobliczeniowych.Część pierwsza po-zwala na przygoto-wanie się do zajęćlaboratoryjnych zprzedmiotu podsta-wyautomatykioraz

automatyka i sterowanie oraz rozszerzenie wiedzyo zagadnienia specyficzne dla poszczególnych ćwi-czeń. W części drugiej umieszczono zestaw przy-kładów związanych z ćwiczeniami audytoryjnymiz przedmiotu podstawy automatyki. Samodzielneprzemyślenie i rozwiązanie podanych zadań stanowidobre przygotowanie do pisemnej części egzaminuztegoprzedmiotu.

AleksanderUbyszPoszanowanie energii w pojazdach samochodo-wych. Część 1. Obliczanie zużycia paliwa w pojeź-dzie w ruchu rzeczywistymWyd.I,2011,23,10zł,s.149

W pracy przedsta-wiono analitycz-ny model obliczeńprzebiegowego zu-życia paliwa w sa-mochodzie osobo-wym,wwarunkachczasu rzeczywiste-go.Zaprezentowanooryginalnąidokład-nąmetodę(programEKO-DRIVE2005)obliczeńprzebiego-wego zużycia pali-wawruchurzeczy-wistym samocho-dówosobowych.


Part

nerz

y P

oli

tech

nik

i Ś

ląsk

iej









Documents

Biuletyn_Czerwiec_Lipiec_2012