1 

ความมนคงศกษา – ปญหาสถานการณระเบดกบการรกษาผลประโยชนของชาตใคร

พนเอก ดร.ธรนนท นนทขวาง นกวชาการดานความมนคง

13 ม.ค.2555

กลาวนา

จากสถานการณระเบดทเกนในกรงเทพมหานคร เมอวนท 14 ก.พ.55 ไดเกดเหตระเบดขน 3 ครง ใน 3 จด

บรเวณ ซ.สขมวท 71 ระหวาง ซ.ปรด พนมยงค 31-42 ใกลกบโรงเรยนเกษมพทยาทาใหมผบาดเจบ 4-5 ราย หนงใน

นนคอผกอเหตทชอ นายซาเยบ โมราบ (Mr.Saerb Morabi) มสญชาตอหราน บาดเจบสาหส ขาขาดทง 2 ขาง ตอมาได

มการตรวจพบระเบดแสวงเครองน าหนกประมาณ 2 ปอนด ทบานพกใน ซอย ปรด พนมยงค 31 และตอมาไดจบกม

นายคาซาอ โมฮมเหมด ไดทสานกงานตรวจคนเขาเมอง และยงม นายมาซด เซดฮาฮท ซาเดช ทถกจบกมตวไดท

มาเลเซย รวมถง นางสาวโรฮาน ไลลา ทเดนทางกลบไปยงประเทศอหรานแลว โดยทง 4 รายไดถกออกหมายจบ

ภายหลงจากเกดเหต

จากสถานการณระเบดทเกดขนสงทปรากฏขนมาบทพนทขาวนนจะเรมจากตวแสดงทเปนรฐ (State Actors)

คอ อหราน สหรฐอเมรกา และ อสราเอล นอกจากนยงมตวแสดงทเปนองคทไมใชรฐ (Non-state Actors) คอยๆ

ปรากฏตามพนทขาวคอ ฮซบลเลาะห (Hezbollah) มอสสาด (Mossad) หนวยสบราชการลบของอสราเอล ลทธไซ

ออนนสต (Zionism) และขบวนการประชาชนมญาฮดนอหราน (The People's Mujahedin of Iran - MKO) หรอ

กลมมญาฮดนคลก (Mojahedin-e-Khalq Organization)

การทมตวแสดงทหลากหลายนเอง ทาใหสะทอนถงความสลบซบซอนทเชอมโยงกบเหตการณตางๆ หลาย

เหตการณ การพจารณาสถานการณระเบดทเกดขนจงเปนเรองยากทจะสรปและมองเหตการณนวาเปนอาชญากรรม

แตเพยงสาเหตเดยว หากแตเรองนเปนปญหาทเกยวของกบ ความมนคงโดยตรง ซงเมอเกยวกบความมนคงแลว เราคง

จะปฏเสธไมไดวา เรองนจะตองเกยวพนกบผลประโยชนของชาต ซงจะไดกลาวถงในหวขอตอๆ ไป

2 

ความเปนไปไดของการปฏบตการลบในประเทศไทย

การปฏบตการในครงนนมภาพของการเชอมโยงกบการปฏบตการกอนหนาทจะเกดเหตในประเทศไทย 3

ครง หากพจาณาจากยทธวธทใช โดย ทง 3 ครง นนไดแก ครงแรก เปนเหตการณระเบดสงหารนกวทยาศาสตรชาว

อหราน เมอวนท 11 ม.ค.55 ทผานมา ครงทสอง เปนเหตการณ ระเบดทจอรเจย รสเซย และ ครงทสามท เดลล

อนเดย โดยทง 2 เหตการณ เกดเมอ 13 ก.พ.55 กอนทจะเกดเหตในประเทศไทยท ซ.สขมวท 71 เมอ 14 ก.พ.55

สาหรบสถานการณระเบดทเกดขนในประเทศไทย เมอวนท 14 ก.พ.55 ทผานมานน ในขนตนขอมลตางๆ

ไดมทศทางมงไปส การเตรยมการลอบสงหารบคคลสาคญ แตภายหลงจากการสบสวนของเจาหนาทตารวจ ไดมการ

พบเบาะแสหลายประการเพมเตม เชน การใช สตกเกอร คาวา SEJEAL ตดเปนสญญาลกษณนาทาง บรเวณเสนทางท

เชอวาบคคลสาคญของอสราเอลเดนทางเขามาในประเทศไทยจะใชสญจร โดยผลจากการคนพบสตกเกอร SEJEAL

นนไดเกดคาถามตามมาวาจะเปนไดหรอทอหรานจะมการใชสตกเกอรฯ ดงกลาวเปนสญญาลกษณ ทาใหหลายฝาย

พงเปาไปทการจดฉาก (setup) ของฝายสหรฐฯ และอสราเอล ดงนนหากนาประเดนตางๆ มาประมวลเขาดวยกนแลว

จะพบวา เหตการณทเกดระเบดพลาดในวนท 14 ก.พ.55 นนมความเปนไปไดของการปฏบตการลบ (Covert

Operations) 2 แนวทาง ดงแสดงในภาพท 1 ซงมรายละเอยดดงน

ภาพท 1 ความเปนไปไดของการปฏบตการลบในประเทศไทยกรณสถานการณระเบดในวนท 14 ก.พ.55

3 

1) ความเปนไปได 1 - เปนการปฏบตการลวง : สาหรบความเปนไปไดนจะมสาเหตมาจาก ความพยายามทจะ

สรางเงอนไข เพอทจะนาไปสการยตโครงการนวเคลยรของอหราน ซงถอไดวาเปนภยคกคามโดยตรงตอประเทศ

อสราเอล สาหรบความเปนไปไดน จะมตวแสดงทสาคญคอ ฝายสหรฐฯ และอสราเอล ทใชการปฏบตการลบ ดวยวธ

การลวง (Deception) เพอทจะใชเปนเงอนไขในการใชกาลงทางทหารเขาปฏบตการตออหราน ในอนาคต สาหรบ

ความเปนไปไดน นนอหรานจะเปนผทถกกลาวหา

2) ความเปนไปได 2 – เปนการลอบสงหารบคคลสาคญ : สวนความเปนไปไดนจะมสาเหตมาจากความ

ตองการในการแกแคนของอหราน ทมตออสราเอล เนองจากความขดแยงทมมาตงแตอดต และเชอมโยงกบ การลอบ

สงหารนกวทยาศาสตรเคมทางดานนวเคลยร ทถกฆาตายจานวน 4 คนภายในระยะเวลา 2 ปทผานมา เพราะการ

เสยชวตของนกวทยาศาสตรฯ ยอมสงผลตอโครงการพฒนานวเคลยรทอหรานกาลงเรมรดหนาไปอยางมาก สาหรบ

แนวทางนน ตวแสดงทเกยวของกบเหตการณจะแบงออกเปนสองฝาย คอฝาย อหราน ทใชการปฏบตการลบ ทาการ

ลอบสงหารบคคลสาคญโดยใชระเบด สวนตวแสดงฝายสหรฐฯ กบ อสราเอล นนเปนผถกกระทา

จากความเปนไปไดทง 2 ทางทกลาวมาในขางตนนน ถอวาเปนเคราะหราย หรอ ความโชคไมดของประเทศ

ไทย ทถกเลอกเปนพนทปฏบตการของทงสองฝาย ซงไมวาสาเหตทแทจรงจะเปนความเปนไปไดทางไหนกตาม

ประเทศไทยไดถกเลอกเปนพนทปฏบตการและเหตการณในครงนไดสงผลกระทบในเชงลบตอประเทศไทยอยาง

มาก ไมวาจะเปนทงความเชอมนทมตอประเทศไทย และยงรวมไปถงการถกจบตามองจากนานาประเทศในการ

แกปญหาครงนของไทยอกดวย

ผลกระทบทเกดขนกบประเทศไทย

จากความเปนไดทง 2 แนวทางทกลาวมาในขางตน ไมวาจะเปนความเปนไปไดไหนกตามแตสงทกอใหเกด

ความเสยหายนนยอมตกอยกบ ตวแสดงตางๆ ทเกยวของ นนคอ คปรปกษ สหรฐฯ อสราเอล และ อหราน และยง

รวมไปถงประเทศไทยในฐานะทถกเลอกเปนพนทปฏบตการ สาหรบความเสยหายทเกดขนนนสามารถ แสดงไดใน

ภาพท 2 ซงมรายละเอยดดงตอไปน

4 

ภาพท 2 ผลกระทบจากเหตระเบดทเกดขนเมอวนท 14 ก.พ.55 ทผานมา

1) เหตการณในครงนไดเพมระดบของความขดแยงระหวาง สหรฐฯ อสราเอล และอหราน ทาใหเกดสภาวะ

ไมมเสถยรภาพในภมภาคตะวนออกกลางและดนแดนปาเลสไตน อกทงยงอาจสงผลใหเกดความผนผวนในเรองของ

ราคานามน ซงประเทศไทยกจะไดรบผลกระทบดวย

2) อหรานกลายเปนประเทศทถกมองวาจะเปนประเทศทชอบใชความรนแรง และเปนประเทศทมความเสยง

ทจะกอใหเกดความวนวายขนกบนานาประเทศ และรวมถงการสงผลใหประเทศมหาอานาจบางประเทศกาหนด

มาตรการกดดนและกดกนตางๆ ซงจะสงผลกระทบตอราคานามนโลกในทสด

3) ทงสหรฐฯ อสราเอล และอหรานไดใชประเทศไทยเปนพนทเลนสงครามขาวสาร ทาใหเกดผลกระทบตอ

ประเทศไทยในสายตาตางชาต รวมทงขาดความเชอมน สงผลใหการทองเทยวชะงกงน

4) การเกดเหตครงนสงผลกระทบตอความสมพนธทมมายาวนานหลายรอยประหวางไทยกบอหราน ทาให

เกดความไมไวเนอเชอใจซงกนและกน รวมถงอาจจะสงผลกระทบตอประเทศไทยในเรองความเสยงของการกอการ

รายในประเทศในระยะยาว

5) ประเทศไทยนนไดรบผลกระทบคอ นานาชาตอาจเกดความคลางแคลงใจ ไมมนใจตอสถานการณการกอ

การรายในบานเรา ความเชอมนตางๆ ลดลง และเพมระดบการจบตามองจากหลายประเทศ

6) สหรฐฯ และอสราเอล อาจจะมความไมไวเนอเชอใจประเทศไทย และอาจจะมองวาประเทศไทยเปนบาน

ของผกอการราย ประเทศไทยใหทพกพงตอขบวนการตางๆ ทเปนศตรกบ สหรฐฯ และอสราเอล

5 

7) สหรฐฯ นนถกมองจากหลายชาตวาเปนประเทศทเลอกรกษาผลประโยชนของชาตตนโดยไมคานงวา

จะตองเขาไปแทรกแซงกจการภายในประเทศของประเทศใด ซงสหรฐฯ พรอมทจะกระทาการดงกลาวหากมองวา

การกระทานนเปนการรกษาผลประโยชนของสหรฐฯ ทาใหเพมความเกลยดชกกบกลมประเทศในตะวนออกกลาง

8) อสราเอลเปนประเทศทนยมใชความรนแรงในการแกปญหา และพรอมทจะกระทาการใดๆ เพอรกษา

ผลประโยชนของชาตตน ซงการกระทาเหลานไดเพมความตงเครยดใหกบพนทตะวนออกกลางและดนแดน

ปาเลสไตน และการปฏบตการในครงนไดขยายตวออกมานอกภมภาคดงกลาว

การแสดงทาทของประเทศไทย

ถงแมเหตการณระเบดในวนท 14 ก.พ.55 ไดผานไปแลว แตสงสาคญทไมควรละเลยเพกเฉย ไมสนใจ หรอ

ลมไปจากสงคมไทย แตสงคมไทยควรทจะเรยนรจากเหตการณดงกลาว แลวนามาพจารณาปรบปรงแกไข การแสดง

ทาทของประเทศไทยทผานมานนสามารถกลาวไดโดยรวมดงน

ภาพท 3 ลกษณะการดาเนนนโยบายตอสถานการณระเบด

ภายหลงจากเหตการณระเบดเกดขนในวนท 14 ก.พ.55 จะพบวาการแสดงทาทของหนวยงานความมนคง

สวนใหญจะเปนไปในทศทางเดยวกน คอปฏเสธวาเหตการณครงนไมใชการกอการราย แตมความเปนไปไดวาเปน

การประสงครายตอบคคลสาคญทคาดวาจะเดนทางเขามายงประเทศไทย อยางไรกตามประเทศไทยกลบกลายเปน

พนทสงครามขาวสารระหวาง สหรฐฯ อสราเอล และอหราน นานกวา 2 สปดาห ทาใหประเทศกลายเปนประเทศท

6 

ถกจบตามองจากทงโลก ในฐานนะเปนประเทศทมความเสยงตอเหตการณกอการราย ถาจะเปรยบเทยบแลวจะเปน

ลกษณะท 1 ในภาพท 3

ในขณะท อนเดย และ รสเซย ซงเปนประเทศทปฏบตการสาเรจ (ประเทศไทยปฏบตการไมสาเรจ) กลบ

กลายเปนขาวแค 2 ถง 3 วน จากนนขาวสารเรองระเบดไดหายไปจากพนทขาวของประเทศทง 2 ซงถอวาเปนการ

แสดงทาททด และสามารถบรหารจดการขาวสารในภาวะวกฤตไดเปนอยางด

ขณะเดยวกนประเทศไทยนนไดมการนาเสนอขาวทกวน ไมวาจะเปนเจาหนาทผปฏบต และ สอททาหนาท

เรองเหลานสะทอนใหเหนวา บางครงการดาเนนการตางโดยใชวฒภาวทองถนหรอภายในประเทศ กลบสงผลกระทบ

ใหญในตางประเทศ แตกนบวายงเปนความโชคดของประเทศไทยททกวนนขาวสารเรองนไดหายไปจากพนทขาว ถา

จะเปรยบเทยบแลว เราจะอยในลกษณะท 2 ในภาพท 3

จากสถานการณและการดาเนนการ รวมถงการแสดงทาทของประเทศไทยทผานมานน อาจจะกลาวไดวา เรา

เขาไปเกยวของกบสถานการณความขดแยงระหวาง สหรฐฯ อสราเอล และ อหราน มากเกนไป ซงหากเรายงคงเขาไป

มสวนเกยวของเรอยๆ ประเทศไทยจะอยในลกษณะท 3 ในภาพท 3 คอเลวรายทสดทเขาไปเปนสวนหนงของความ

ขดแยงอยางเตมตว

อยางไรกตามถงแมการดาเนนนโยบายทดทสดของเรา คอ ประเทศไทยลอยตวเหนอความขดแยงระหวาง

สหรฐฯ อสราเอล และ อหราน ทงมวล ตามลกษณะท 4 ในภาพท 3 แตในความเปนจรง ประเทศไทยไมสามารถ

กระทาได ทงนเพราะประเทศไทยเปนประเทศเลกๆ บนโลก เราไมไดมกาลงอานาจของชาตมากพอทจะเลอกทา

อะไร หรอเลอกทจะไมทาอะไรกได ประเทศไทยยงคงตองรกษาสมดลใหเกดขนในการแสดงทาทตางๆ ในเวทโลก

เราอยาคดวาการกระทาสงใดกตามเปนการเรองภายในประเทศ แตเราตองตระหนกวาเรองเลกๆ ในประเทศนน

อาจจะสงผลกระทบใหญโตในระดบโลกได เพราะฉะนน ผทสวนเกยวของตางๆ ควรจะใหความสาคญกบการ

เชอมโยงบรบทในประเทศเขากบบรบทและสถานการณของโลก เราถงจะสามารถอยรอดไดภายใตภาวะทมความ

สลบซอนและพงพาซงกนและกน

ขอเสนอแนะ

สถานการณระเบดเมอวนท 14 ก.พ.55 ทผานมานนถงจะไมไดเปนสถานการณการกอการรายหรอ

สถานการณวกฤตของชาต แตสามารถกลาวไดวาเปนการเผชญสถานการณทเกอบจะเปนสถานการณวกฤต วนนแม

สถานการณจะผานไปแลว แตกไมมหลกประกนใดๆ วาจะสถานการณในลกษณะนหรอเลวรายกวานจะไมเกดขนอก

ในประเทศไทย เพอเปนการเตรยมความพรอมในการเผชญสถานการณทอาจจะเกดขนอกในอนาคต ประเทศไทย

สมควรดาเนนการตอไปน

7 

1) ดาเนนนโยบายการตางประเทศอยางสมดล : การดาเนนนโยบายการตางประเทศของไทยนน ควรดาเนน

อยางสมดล ไมเลอกขาง ประเทศไทยควรเปนมตร และมความสมพนธอนดกบทกประเทศ มาตรการสรางความไว

เนอเชอใจ (Confidence Building Measures : CBM) ควรถกหยบยกมาใชกบประเทศทเรามสวนไดสวนเสยใน

ผลประโยชนของชาต เพอเปนหลกประกนในการเกดเสถยรภาพและสนตภาพในอนาคต การดาเนนนโยบายการ

ตางประเทศและการแสดงทาทตางๆ อยางเปนทางการ ลวนแตมความสาคญ และจะชวยใหประเทศไทยรอดพนจาก

การเปนเปาหมายของการกอการรายและการกอการในลกษณะอนๆ ทมความรนแรงใกลเคยง ไดอยางถาวร

2) เจาหนาททเกยวของตดตามสถานการณอยางตอเนอง : ถงแมสถานการณดงกลาวจะคลคลายลง แตสงท

สาคญเปนอยางยงเลยสาหรบหนวยงานความมนคง และหนวยทเกยวของ ของไทยคอ การตดตามสถานการณอยาง

ตอเนอง เพอนาขอมลทไดมาใชเปนฐานขาวของสถานการณตางๆ รวมถงยงชวยในการวเคราะหสถานการณทอาจจะ

เกดขนในอนาคตอกดวย

3) มการวเคราะหสถานการณทเกดขนและถอดเปนบทเรยน : สงหนงทสงคมไทยขาดคอ ความพยายาม

เรยนรจากอดตทผานมา รปแบบการของการกอการทคาดวาจะเกดขนในอนาคตมกจะมความสมพนธกบอดตทผาน

มา เพราะฉะนนการวเคราะหสถานการณทเกดขนและบนทกไวเปนรายงานหรอตารา ยอมเปนประโยชนกอใหเกด

การเรยนร มประโยชนตอผปฏบตงานและผทมสวนไดสวนเสยในอนาคต อกทงยงชวยใหผทปฏบตและผทมสวนได

สวนเสย สามารถเผชญวกฤตทจะเกดในอนาคตไดอยางมประสทธภาพ

4) มศนยขอมลขาวสารในภาวะวกฤตทมประสทธภาพและเปนรปธรรม : สงทตองยอมรบในสงคมไทยวา

ประเทศไทยไมสามารถจดการตอขอมลขาวสารในภาวะวกฤต ไดอยางมประสทธภาพ เราจะพบวาหนวยงานท

เกยวของกบความมนคงของรฐยงขาดกลไกในการเขาเผชญกบขอมลขาวสารปรมาณมากๆ ทเกดขนในภาวะวกฤต

ศนยขอมลขาวสารในภาวะวกฤตทมประสทธภาพ จะชวยใหหนวยงานดานความมนคงและผทมสวนไดสวนเสย

ตางๆ มทศทางและมความชดเจน เมอตองเขาเผชญกบสถานการณวกฤตของชาต

5) ใหความรกบเจาหนาททเกยวของ : เจาหนาททเกยวของตองไดรบการถายทอดความรทมลกษณะเปนสห

วทยาการ (Multidisciplinary) เพอใหมความสามารถในการวาดภาพองครวม (Holistic) ของสถานการณ และยง

สามารถวเคราะหคาดการณแนวโนมทคาดวาจะเกดขน ทาใหการเขาเผชญกบสถานการณวกฤตของชาตนนม

ประสทธภาพมากขน

6) ใหความรกบประชาชน : ประชาชนทอยรวมกนในสงคมไทยปจจบน ลวนแตตองเจอสถานการณทม

ความสลบซบซอนมากขนกวาสมยกอนๆ อยางเชน การเขาใจในสถานการณโลก ภมภาค และภายในประเทศ ไป

พรอมๆ กนจะชวยใหสงคมไทยมความตนร มความเทาทนกบสถานการณทเกดขน สามารถสนบสนนและมสวน

รวมกบภาครฐ เอกชน และภาคสวนอนๆ ในการเผชญภาวะวกฤตรวมกน

8 

บทสรป

สถานการณระเบดเมอ 14 ก.พ.55 ทผานมาเปนสถานการณทมความสลบซบซอนมความเชอมโยงวาเปน

เรองของความมนคงโดยตรง นอกจากนยงเชอมโยงกบตวแสดงตางๆ ทงทเปนรฐ และ ไมใชรฐ ทาใหความเปนไป

ไดของการปฏบตการลบทเกดขนในประเทศไทยนน มความเปนไปไดทงการลวง และการลอบสงหารบคคลสาคญ

และ เมอสถานการณดงกลาวเปนเรองของความมนคง เราปฏเสธไมไดวาเปนเรองทมความเกยวพนกบผลประโยชน

ของชาตอยางหลกเลยงไมได

ดงนนการบรหารจดการสถานการณฯ ในดานตางๆ จงจาเปนตองดาเนนการอยางเหมาะสมรดกม และท

สาคญนโยบายดานการตางประเทศจะตองดาเนนไปอยางสมดล สามารถสรางความไวเนอเชอใจใหกบประเทศตางๆ

ได ซงจะนาไปสความเชอมนในเรองของความปลอดภย ไมมสถานภาพทเสยงภยจากการเปนเปาหมายของกอการ

รายในสายตาชาวโลก

อยางไรกตามการดาเนนการตางๆ ในสวนของเจาหนาททเกยวของและสอในบานเราตองพจารณาให

รอบคอบ อยาใหวฒภาวะในระดบทองถนหรอการตดสนใจจากมมมองภายในประเทศ มาสงผลกระทบดานลบกบ

ประเทศไทยในสายตาชาวโลก สงสาคญทเราตองพงระลกไวเสมอวา “เรามหนาทรกษาผลประโยชนของชาตเรา

ไมใชรกษาผลประโยชนของชาตตะวนตก และไมใชรกษาผลประโยชนของชาตตะวนออกกลาง” เพราะเมอไรทเรา

ลม เราเลอกทจะรกษาผลประโยชนของชาตอนมากกวาชาตเรา เมอนนเรากจะกลายเปนเปาหมายของการกอการราย

เสยเอง …….เอวงครบ