Embed Size (px)
DESCRIPTION
Â
Citation preview
1
เรองสนอเมรกนทดงทสดในจน
วรรณกรรมคลาสสก การผจญภยของฮคเคลเบอรร ฟนน
เรมตนตงแตฉบบน
เจ.เค. โรลลง บอกตอนจบ แฮรร คดผด!
2
วารสาร Bookmoby Review • บรรณาธการบรหาร ปราบดา หยน บรรณาธการ อนรรฆ พทกษธานน กองบรรณาธการ ธนาคาร จนทมา นกเขยนและนกแปลรบเชญ สรยาพร เอยมวจตร ปาลดา พมพะกร กฤตภาศ ศกดษฐานนท ทปรกษา วนย ชาตอนนต ทชากร ชาตอนนต ออกแบบ Bookmoby Design ผพมพ บรษท บคโมบ จ�ากด 7/54 ซอยรวมฤด ถนนเพลนจต แขวงลมพน เขตปทมวน กทม. 10330 โทรศพท 02-106-3671, 086-374-3464 โทรสาร 02-106-3671 อเมล [email protected] เวบไซต www.bookmoby.com เฟซบค facebook.com/bookmoby ทวตเตอร twitter.com/bookmoby อนสตาแกรม instagram.com/bookmoby พมพท บรษท แกรนดพอยท จ�ากด 36 ซ.บรมราชชนน 6 แขวงบางบ�าหร เขตบางพลด กรงเทพมหานคร 10700 โทร. 089-070-7744 FAX: 02-117-1570
1
เรองสนอเมรกนทดงทสดในจน
วรรณกรรมคลาสสก การผจญภยของฮคเคลเบอรร ฟนน
เรมตนตงแตฉบบน
เจ.เค. โรลลง บอกตอนจบ แฮรร คดผด!
เรอง กองบรรณาธการ
ชวงเวลาตงแตครสตศตวรรษท 19 “หนงสอ” ไดกลายเปน
เครองมอส�าคญของนกคดทางการเมองในการเสนอ/ถายทอดความคด
ความเชอและอดมการณทสวนหนงไดกลายมาเปน“ลทธทางการเมอง”
ดงตวอยางทเหนอยางชดเจนในกรณของคารล มารกซ และเฟรชดรช
เองเกลสทเสนอแนวทางของ“มารกซสต”และการวเคราะหปญหาของ
ระบบทนนยมทครอบง�ายโรปขณะนนผาน“หนงสอ”หลายตอหลายเลมยงไป
กวานนหนงสอหลายเลมทเปนประกายแหงความคดของการเคลอนไหว
ของมวลชนในอดตยงไดรบการตพมพซ�าอกครงในชวงเวลานและไดเปน
แรงบนดาลใจของผน�าการเคลอนไหวและผน�าการปฏวตในหลายประเทศ
นบแตนนเปนตนมา “หนงสอ”และ “การอาน” จงไดลงหลก
ปกฐานถายทอดอดมการณ อารมณความร สก เปนแรงบนดาลใจ
เปนรากฐานหนง เปนสวนหนงของสวนผสมอนหลากหลาย ของการ
เคลอนไหวการลกฮอและการปฏวตของประชาชนทมตอรฐอ�านาจนยม
ความฉอฉลและความอยตธรรมทงหลายบนโลกใบน
BookmobyReviewฉบบปฐมฤกษ ขอพาผอานทกทานไป
รจกกบ“หนงสอ”เลมส�าคญทเปนแรงผลกส�าคญตอการลกฮอและปฏวต
ของประชาชนตงแตอดตจนถงปจจบนโดยหนงสอบางเลมไดถกผลตซ�า
มานานนบทศวรรษและเปนงาน “คลาสสก” ทหลายขบวนการใน
หลายสมยไดหยบยมแนวคดเพอขบเคลอนสงคมและมวลชน
การลกฮอของ “มวลชน/ประชาชน” เปนปรากฏการณทเกดขนตลอดเวลา
หลายพนปของประวตศาสตรมนษยชาต แรกเรมการลกฮอฯไดรบการขบเนน
จากความตองการพนฐานในชวต เชน อาหารและทอยอาศย หรอความตองการ
อ�านาจของผน�ามวลชน จวบจนเมอมนษยเรมรจก “การอาน” มากขน ทมา
ในการขบเคลอนมวลชนจงเรมขยายเขาส “หนงสอ”
การขยายตวของ“หนงสอ”ตงแตครสตศตวรรษท17เปนตนมาหลง
การพฒนาเทคโนโลยการพมพในยโรปไดท�าใหหนงสอกระจายตวและหาอานได
ไมยากเหมอนในอดตเกดนกคดจ�านวนหนงทเรมเผยแพรความคดของตนเองผาน
การพมพหนงสออยางไรกดในชวงแรกหนงสอทตพมพดจะมขนาดใหญเทอะทะ
และความรทเผยแพรผานหนงสอกระท�าโดย“การอาน”ตอหนากลมคนเปนหลก
--ความคดเรอง“สญญาประชาคม”ของฌองฌาคสรสโซกถกถายทอดโดยวธ
นจนกลายเปนรากฐานส�าคญหนงของการปฏวตฝรงเศสในป1789
พฒนาการของหนงสอทเรมมขนาดเลกลงและงายตอการพกพาผนวก
กบ“การรหนงสอ”ทมากขนของคนทวไปในเวลาตอมาไดท�าให“การอานในใจ”
หรอ“การอานคนเดยว”เรมแพรหลายมากขนหนงสอกลายเปนทงสอบนเทงการ
ศกษาและความรรวมถงเปน“สอทางอดมการณ”ทสามารถสรางอารมณรวมให
กบนกอานทเสพหนงสอคลายๆกนได
บทบาทของหนงสอในฐานะ “สอทางอดมการณ” เรมเหนไดอยาง
ชดเจนตงแตครสตศตวรรษท19หนงสอทงวรรณกรรมและความเรยงหลายเลม
ไดถกอานและกลายเปนจดเชอมโยงอารมณของขบวนการชาตนยมในดนแดน
อาณานคม รวมถงขบวนการดานสทธทเรมกอตวในยโรปและอเมรกาเหนอ ใน
ทางเดยวกน การอานวารสารและหนงสอพมพ ทเรมผลตเปนภาษาถนของดน
แดนอาณานคมในปลายครสตศตวรรษนกยงเปนหนงในการสราง“ส�านกความ
เปนชาต”อนเปนรากฐานหนงทหนนเสรมขบวนการชาตนยมดวยเชนกน
4
ปศาจแหงกาลเวลา
“ปศาจตนหนง ปศาจแหงลทธคอมมวนสตก�าลงวนเวยนอยในยโรป…”
บทเปดของหนงสอเลมเลกแตทรงอทธพลมหาศาลแหงศตวรรษท19 รวมกนเขยนโดย
คารลมารกซและเฟรชดรชเองเกลสแหงสนนบาตคอมมวนสตเรมตนจากค�าถามวา
มนษยจะสรางโลกทดกวาไดอยางไรพวกเขาชใหเหนความทรงพลงและขอเสย
ของทนนยมเปนปากเสยงให“ชนชนกรรมาชพ”ซงลวนเปนคนสวนใหญของโลก
ใหลกขนปลดแอกตนเองผานการตอสกบชนชนนายทนสรางระบอบการเมอง
และเศรษฐกจแบบสงคมนยมทท�าใหคนเทากนทฤษฎมารกซสต (Marxism)ถก
น�าไปปรบใชโดยผน�าลทธคอมมวนสตทวโลก ไมวาจะเปนการปฏวตบอลเชวค
รสเซยปฏวตวฒนธรรมในประเทศจน รวมถงการก�าเนดพรรคคอมมวนสตแหง
ประเทศไทยทหลอกหลอนชนชนน�าไทยในชวงทศวรรษ2510
มารกซสตยงสรางอทธพลทางวรรณกรรมทแจมชดเปนแรงบนดาลใจไมมากก
นอยใหเสนยเสาวพงศสราง“ปศาจ”ผานตวละครชอสายสมาทกลาววลอมตะ
ตอหนาตวละครผเปนชนชนฐานนดรของสงคมในตอนจบวา“ผมเปนปศาจทกาลเวลา
ไดสรางขนมาหลอกหลอนคนทอยในโลกเกา ความคดเกา” เสนยเสาวพงศเคย
ใหสมภาษณวาปศาจอาจมไดหลายตวไมใชตวเดยวค�าถามทวาเราจะสรางโลก
ทดกวาไดอยางไรจงยงหลอกหลอนสงคมทไมยอมเปลยนแปลงตวเองไดเสมอ
ผท�าคลอดประชาธปไตยแกอเมรกา
กอนเสรภาพ เสมอภาคและอสรภาพจะกลายเปนความภาคภมใจของ
อเมรกนชนในวนน ตองขอบคณถอยค�าเผดรอนแตลมลกของเพนทท�าหนาทแทน
ปากเสยงแทนของชาวอเมรกนทอดอนตอ “ความไมเปนธรรม” “ความเหลอมล�า”
และ“ความตองการอสรภาพ”ภายใตการปกครองของราชอาณาจกรองกฤษธอมส
เพนเสนอวาอดมการณทส�าคญทสดเมอมนษยอยรวมกนคอสทธเสรภาพและ
ความเสมอภาคค�าเหลานลวนระคายหผมอ�านาจในศตวรรษท18แมตอมาจะกลาย
มาเปนสามญส�านกของประชากรคอนโลกในศตวรรษท21กตาม
ธอมสเพนเปนนกคดนกเขยนชาวองกฤษผชคบเพลงคนแรกๆในยค
แสงสวางทางปญญาของอเมรกา(AmericanEnlightenment)ปลกใหคนจ�านวนมาก
หนมาสนใจเรองการเลกทาสการเหยยดสผวตนตวเรองสทธสตรตระหนกถงการมอย
ของเพศอนหลากหลายและเปดกวางแกการนบถอศาสนาทส�าคญคอการตอสเพอ
เสรภาพในการแสดงความคดเหนแกประชาชนทกคน
แตสกกคนจะรวาตลอดชวตชายผมอทธพลตอการปฏวตอเมรกาคนนเตมไป
ดวยศตรไรมตรแทขนขมกบขอครหาตองโทษจ�าคกจากการทาทายสงคมกระแสหลก
และกลายเปนบคคลเลอนลางทางประวตศาสตรทถกท�าใหลม
แถลงการณพรรคคอมมวนสตDas Kommunistische Manifest
1848คารล มารกซ และ เฟรชดรช เองเกลส
สามญส�านกCommon Sense
1776ธอมส เพน
“ชนชนปกครองจงลมสลายโดยการปฏวตคอมมวนสต กรรมาชนไมมสงใดตองเสยนอกจากโซตรวนทลามรดพวกเขาเอาไว ”
“เพราะมนษยลวนเกดมาเทาเทยมกนแตแรก
จงไมมผใดมสทธแตก�าเนดในการก�าหนดให
ครอบครวของตนไดรบอภสทธเหนอผอน
ตลอดไป”
5
ลงทอม ทาสผปลดปลอยอเมรกา
แมจะมการตงค�าถามถงความสมจรงและการเปนโฆษณาชวนเชอใหอเมรกา
ฝายเหนอของนยายกระทอมของลงทอม เขยนโดยแฮเรยตบเชอรสโตวแตสาระ
ส�าคญของเรองกชวนใหขบคดถงการปฏบตตอเพอนมนษยอยางเทาเทยมเปนพายลก
แรกๆทปลกกระแสตอตานการคาทาสและเรยกรองสทธทางกฎหมายใหทาสผวด�ากอน
สงครามกลางเมองอเมรการะหวางฝายเหนอและฝายใตจะกดกนคนในชาตยาวนาน
กวา5ป(1861-1865)คราชวตชาวอเมรกนรวมหกแสนคน
ปฏวตสขาว
บนทกชวประวตสวนตวของมหาตมะคานธผตอสกบมหาอ�านาจของโลก
ดวยมอเปลาตามหลกสตยาเคราะห (Satyagraha)แปลตามศพทวายดมนในความจรง
ส�าหรบคานธ เขามความจรงสงสดคอพระเจา และเลอกเผชญหนาความอยตธรรม
ดวยการไมใชความรนแรง(non-violence)คานธไมใชตนทางของแนวคดนแตหลอม
รวมจากอทธพลความคดอนหลากหลายมาจากทงคมภรภควทคตาค�าเทศนาของ
พระเยซขอเขยนของเฮนรเดวดธอโรงานเขยนบางชนของจอหนรสคนและไมนอยท
ไดอทธพลจากปรชญาของลโอตอลสตอยโดยออกแบบกระบวนการเคลอนไหวทาง
สงคมและการเมองจากประสบการณชวตตนเอง
การเคลอนไหวประทวงดวยวธแบบสนตและอารยวถของคานธเปนชยชนะสขาว
ทโลกไมเคยรจกมากกอนไมมเชอวาการอดอาหารท�านาเกลอทอผาหรอกจกรรมธรรมดา
ทสดอยางการเดนไปตามทองถนนจะสรางแนวรวมจากประชาชนจ�านวนมหาศาล
และน�ามาสชยชนะตอองกฤษปลดปลอยอนเดยจนไดรบเอกราชในทสด
วธการตอสของคานธกลายเปนต�าราใหนกสนตวธและนกตอสอารยะขดขน
ทวโลกเดนตามเพราะเปนหนทางของผกลาหาญเรยกรองวนยและตองใชความอด
กลนขนสงเพอเผชญหนาความรนแรงทกรปแบบดงภาพสดทายของคานธทคนทงโลก
จดจ�าหลงถกมอปนคลงศาสนายงกระสนสงหารใสสามนดคานธเขาถงความจรงของตน
ดวยการกลาวค�าสวดมนต“เห ราม”อยางสงบซงแปลวา“ขาแตพระผเปนเจา”นนเอง
เสรภาพภายใตพนธนาการ
สญญาประชาคม คอ ทอนฮคแหงการปฏวตฝรงเศส (1789) วลส�าคญ
จ�านวนมากในหนงสอเลมนถกกลาวอางอยางกวางขวางในฐานะขอบฟาสทองแหง
การเปลยนแปลงสงคมรสโซฝงรากความคดวา“มนษยเกดมาลวนมเสรภาพเทาเทยม”
ใหแกคนฝรงเศสและคนทวโลกเขาเชอวาสงทท�าใหมนษยไมเทาเทยมคอเงอนไขของ
กฎหมายและรปแบบการปกครองของรฐซงถางชนชนใหกวางออกและเออประโยชน
ใหแตอภสทธชน/ผปกครองเทานนรสโซเปนหนงในปญญาชนแนวหนาสมยนนทเชอ
วาไมมใครสมควร“รวยจนซอเทาไหรกไมหมด”หรอ“ยากจนแทบไมเหลอสงใดใหขาย”
ขอเสนอของรสโซคอการจดระเบยบรฐบาลโดยมอบอ�านาจชอบธรรมใหแก
บคคลทมาจากความเหนชอบของประชาชนสวนใหญ โดยสญญาจะรกษาสทธและ
เสรภาพของมนษยอยางเทาเทยม
แมเราอาจเกดไมทนเหนภาพเหตการณ แตกสามารถไดยนเสยงรองของ
ประชาชนกตะโกนไปบนทองถนนจากนยายเหยออธรรม(Les Misérables)มาสเตอรพซ
ของวกตอรอโกนกเขยนฝรงเศสสะทอนภาพตวละครทไดรบอทธพลจากแนวคดของ
รสโซแมนยายเขยนขนภายหลงปฏวตฝรงเศสกวาหนงรอยปแตใจความบรรทดเเรก
ของสญญาประชาคม ทวา “มนษยเกดมาเสร แตอยในพนธนาการทกแหงหน ใคร
คดวาตนเปนนายเหนอผคน ผนนยอมไมวายกลายเปนทาสยงกวา”กกงวานอยในทกท
ทมนษยยงปรารถนาความเทาเทยม
สญญาประชาคมSocial Contract
1762ฌอง ฌาคส รสโซ
กระทอมนอยของลงทอมUncle Tom’s Cabin
1852แฮเรยต บเชอร สโตว
หนงสอเลมนบอกเลาชะตากรรมรนทดของครอบครวทาสผวด�าทถกใชงาน
จากนายทาสในเขตอเมรกาฝายใตอยางทารณลโอตอลสตอยนกเขยนรสเซยกลาว
ยกยองใหหนงสอเลมนคอแบบฉบบดงามของงานศลปะทสะทอนความรกระหวาง
พระเจากบมนษย ลงทอมเปนทาสผศรทธาพระเจาอยางมสนคลอนนนท�าใหผอาน
ยงสะเทอนใจกบบคลกของเขาซงไมตางจากพระเยซผยอมรบการเฆยนตจากพระเจา
พรอมทงยงหนแกมอกขางใหความโหดรายตบหนาเขาอยางอดทน
ยงกวาการบนทกความปวดราวในประวตศาสตรอเมรกาหนงสอเลมนกอ
แผนดนไหวในหวใจนกอานมากมายจนเกดปฏกรยารนแรงทงสนบสนนและตอตาน
กระทอมของลงทอมพมพครงแรกขายหมด5,000เลมภายใน2วนและพมพซ�าถง
300,000 เลมภายในปเดยว ไมเพยงเปนหนงสอ ‘ตองหาม’ ส�าหรบอเมรกาฝายใต
หากยงกระเพอมไกลถงส�านกวาตกนกระเทอนพระราชวงของพระเจาซารแหงรสเซย
นนยงไมตองสงสยเลยเมอเราไดยนวากระทอมของลงทอมคอหนงสอโปรดเลมหนง
ในวยหนมของวไอเลนนทตอมาเปนผน�าการปฏวตรสเซย
ขาพเจาทดลองความจรงThe Story of My Experiments with Truth
1921มหาตมะ คานธ
“ผทไมมอะไรตองเสย ยอมยอมเสยงไดกบทกอยาง”
6
แบรนดแหงการตานแบรนด
“โนโลโก”หรอ“ไรยหอ”คอฉลากทนาโอมไคลนผเขยนใชประกาศกราว
เปนปรปกษกบตลาดเสรนยมใหมซงเชอวาการท�าใหทกสงเปนสนคาจะชวยท�าใหชวต
มนษยดขนและชวยเปลยนโลกใหดกวาเดม
หนงสอเลมนเปรยบดงแถลงการณทปลกพลเมองโลกใหตนขนมาตอบโต
นายทนขามชาตทงหลายดงปรากฏการณOccupyMovementทเกดขนตามมหานคร
ทวโลกขบวนการตอตานโลกาภวตนดวยการประทวงหลายหลากรปแบบบนทองถนน
ก�าลงลกลามเปนการเคลอนไหวแหงศตวรรษท21
โนโลโกแบงเปนไมมทวาง,ไมมทางเลอก,ไมมงาน,ไมมโลโกทงสสวนเผย
ใหเหนการท�างานระหวางตลาดการเงนกบแบรนดขนาดยกษแปรรปทกอยางใหเปน
สนคายดโยงกบอตลกษณและพนทวฒนธรรมของผคนจ�ากดทางเลอกสาธารณะและ
เสนอตวเพอเปนทางออกแกพลเมองโลกหนงสอเลมนเรยกรองผบรโภคใหรเทาทนและ
ลกขนมาทวงสทธคน น�าเสนอการประทวงทเกดขนแลวทกระแหง รวมถงชใหเหน
เครอขายแบรนดชอดงตางๆทมรฐบาลประเทศโลกทสามคอยปกปองเออประโยชน
และไมสนใจผลกระทบตอคณภาพชวตประชาชนในประเทศ
แลวมนเกยวอะไรกบเรา แนนอนวานไมใชฮาวทเพอแนะวธเลอกบรโภค
แบรนดอยางฉลาดแตมนตงค�าถามกบศกดศรความเปนพลเมองโลกของทกคนเมอ
คณสนบสนนสนคาแบรนดหนงคณอาจมสวนรวมกบอาชญากรรมขามชาตหรอ
ไมเคยรบรวาตนกลายเปนสวนหนงของฉากโรงงานนรกในอกทวปคณอาจตดสนดวย
สายตาวาเราก�าลงอยในยคทมนษยสขสบายดตองไมลมวาความอยตธรรมนน
ไมเคยตายมนเปลยนใบหนาหลอกลวงเราทกศตวรรษ
นรนามชอว
การใชสญลกษณ“หนากากขาว”ของผชมนมประทวงรฐเปนปรากฏการณ
ทเกดขนในหลายพนทของโลกตงแตการประทวง ระบอบทนนยมในสหรฐอเมรกา
หรอOccupyWall Streetและการประทวงรฐบาลในยโรปตะวนออกกลางจนถง
ประเทศไทย
เจาของรอยยมเหยมเกรยมบนใบหนาสขาวนนคอชายผมชอวากายฟอวกส
(GuyFawkes)ยอนกลบไปในป1605เขาถกตดสนโทษประหารชวตพรอมพรรคพวก
กลมกบฏดนปนหลงพยายามวางระเบดอาคารรฐสภาในรชสมยพระเจาเจมสท1เพอ
โคนลมระบอบทรราชยของกษตรยซงกดขประชาชน
ในป1982หนงสอของอลนมวรและลายเสนของเดวดลอยดชบชวตให
ชายชอกายฟอวกสอกครงดวยการจ�าลองใบหนาขนใหมแลวใสจตวญญาณลงไปภาย
ใตหนากากของVตวละครเอกในนยายภาพชดV for Vendettaเพอตอสกบรฐบาล
ฟาสซสตขององกฤษในโลกอนาคตหลงบนดาลใจจากเหตการณประทวงรฐบาลมารกาเรต
แทตเชอรของมวลชนองกฤษอยางตอเนองในทศวรรษท 1980นยายภาพเลมนสง
อทธพลตอนกประทวงทวโลกเมอถกสรางเปนภาพยนตรในป2005
ตามหนงสอV for Vendettaคอการช�าระความแคนพยาบาทอนลกซงของ
ชายชอVทมตอรฐเขาไดกลายเปนตวแทนแนวคดอนาธปไตย(Anarchism)ทเลอก
ใชความรนแรงตอบโตความไมเปนธรรมและเปนสญลกษณของการตอสทางชนชนใน
โลกสมยใหมกายฟอวกสทเกดใหมภายใตหนากากVจงเปนอดมคตททรงพลงยงกวา
เชกวาราไมใชเพราะไมมวนตายแตVสามารถเกดใหมไดในเราทกคน
V for Vendetta
1982อลน มวร และเดวด ลอยด
โนโลโกNo Logo
1999นาโอม ไคลน
7
ปฏวตการปฏวต
หลายคนเรยกพนทโซเชยลเนตเวรกวา“โลกเสมอน”แตพนทเดยวกนนเองท
เปนจดเรมตนการปฏวตบนทองถนนของมวลชนกลายเปนแรงกระเพอมในโลกอาหรบ
(ArabSpring)และเปนกรณศกษาไปทวโลกแมอยปตจะเปนศนยกลางอารยธรรม
ปรามดแตการปฏวตป2011กแสดงใหเหนวาการขบโคนฟาโรหแหงศตวรรษท21
ของประชาชนไมจ�าเปนตองเปนการเคลอนไหวจากบนลงลางเสมอไปนเองคอนยาม
ของการปฏวต2.0
แลวการปฏวต1.0เปนอยางไรหรอ?มนคอการปฏวตแบบปรามดทน�าโดย
ผมบารมอยในภาคการเมองและการทหารตอสกบระบอบทรราชยทพยายามแยก
ประชาชนภาคสวนตางๆออกจากกนเซนเซอรขอมลขาวสารปกปดเรองฉอฉลและ
ใชโฆษณาชวนเชอแตการปฏวต2.0ไดเปลยนประชาชนทมหลากหลายสาขาอาชพ
เพศและวย ใหกลายเปนผน�าการปฏวตบนทองถนนการปดกนท�าไดยาก ไมมใคร
เปนวรบรษของการเคลอนไหวเพราะทกคนเปนวรบรษ
ยคสมยทเทคโนโลยไมไดตอบสนองความสบายในชวตเพยงอยางเดยวแต
ยงชวยท�าใหอดมคตทางการเมองของผคนจ�านวนมากเปนเรองจรงดวยหนงสอเลม
นเปนมากกวาบนทกเหตการณเพราะแสดงใหเหนกระบวนการปฏวตการปฏวตผาน
เฟซบคการใชนวตกรรมเปนเครองมอเชอมโยงผคนและกระจายขอมลขาวสารลวน
เออใหประชาธปไตยแบบมสวนรวมสามารถเกดขนไดจรง ขอเพยงใหประชาชนเขา
ถงเทคโนโลยอยางทวถงและไดรบการศกษาอยางเทาเทยม
ปฏวต 2.0Revolution 2.0: The Power of People Is Greater Than
the People in Power
2012วาเอล โกนม
ตนศตวรรษท 21 กลาวไดวาเปนชวงส�าคญหนงของ “การปฏวต” และ
“การลกฮอ” ของประชาชน ทปะทขนในหลายภมภาคของโลก แมจะไดรบอทธพล
อยางส�าคญจากความคดเกยวกบความเทาเทยมและสทธทางการเมองของนกคด
ในอดตหลายคน เพอตอตานเผดจการอ�านาจนยมและความไมเปนธรรม
ในรปแบบตางๆ ทวา “การปฏวต” ในหวงเวลานกม “ความพเศษ” กวาในอดต
เพราะพฒนาการทางเทคโนโลยและการสอสารไดท�าใหกระแสความคดของการ
ปฏวตไหลบาเชอมโยงระหวางผคนอยางรวดเรว และรฐแทบจะหมดความสามารถ
ในการปดกน ยงไปกวานน ความรวดเรวของการสอสารและการสงตอขอมลยง
สงผลให “การปฏวต” กลายเปนกระแสทลกลามขามจากทวปหนงไปยงอกทวป
หนงอยางฉบพลน Bookmoby Review ไดคดเลอกหนงสอ 3 เลมทคดวา
เปนประโยชนตอการชวยท�าความเขาใจการปฏวตในศตวรรษท 21 และเปรยบดง
บนทกการปฏวตแหงยค “หลงสมยใหม” นได
8
ฤดผลแหงการตอส
เหตการณทางการเมองทส�าคญทสดแหงตนศตวรรษท21เหนจะไมมอะไร
เทยบเคยงไดกบ “ArabSpring”ทปะทในดนแดนเกอบตะวนตกสดของโลกอาหรบ
กอนจะลกลามขามมายงอกฝงของอาหรบ รวมถงเปนแรงบนดาลใจแรงกระตนให
กบการลกฮอของประชาชนในอกหลายภมภาค
แตอะไรเลาคอรากฐานของArabSpring?หนงสอเลมนดจะใหค�าตอบได
เปนอยางดและพยายามปพนค�าอธบายเพอชใหเหนวาArabSpringมใชเหตการณ
เฉพาะหนาหากแตเปนเหตการณทเปรยบไดกบ“จดแตกหก”ของพลงทางการเมอง
และการเคลอนไหวของกลมอสลามการเมองในโลกอาหรบทบมเพาะมาเปนเวลาเกอบ
คอนศตวรรษ
แมจะมอะไรหลายอยางรวมกนทวาArabSpringกมลกษณะทแตกตาง
กนออกไปในแตละประเทศบางประเทศArabSpringประสบผลส�าเรจและสามารถ
ลมเผดจการอ�านาจนยมลงอยางรวดเรวบางประเทศตองใชเวลาหลายเดอนและบาง
ประเทศกลบประสบความลมเหลวทงนโลกอาหรบหลงArabSpringนาจะเปลยน
ไปอยางแนนอนแตแทบไมมใครสามารถคาดเดาไดวาจะเปลยนไปเชนไร
Arab Spring:การลกฮอทเปลยนโฉมหนาของโลกอาหรบ
2014จรญ มะลลม
ปฏวตผานดวงตา
ไมใชเรองบงเอญแนๆทรากศพทค�าวา “ทฤษฎ” จะเกยวของกบการมอง
เหน(isee)ในยคทวฒนธรรมสายตา(visualculture)ก�าลงครองทกพนทในโลกน
ภาพยนตรถอเปนสอททรงอานภาพอยางยง(massmedia)ส�าหรบการสงสาร
เชงอดมการณไปสผชมอยางแนบเนยน
หนงสอเลมนกลนจากประสบการณกวาสบปของผเขยนในฐานะอาจารย
ประจ�าคณะรฐศาสตร ผ สอนวชา “การเมองโลกผานสอภาพยนตร” ส�าหรบผ
สนใจกรอบแนวคดภาพยนตรศกษา,ความ สมพนธระหวางประเทศ
รวมถงการประยกตทฤษฎเชงวพากษท สอดคลองกบแนวคด
ของสลาวอยชเชคนกปรชญาสายมารกซสต มาวพากษการเมองโลก
อยางจดหนก ผานภาพยนตรทคดเลอกมา ดงนBorat,Children
ofMen,VforVendetta,Capitalism:A LoveStory,TheHurt
Locker,Osama,Avatarและ IDon’t Wan t to S leep
Alone
ผเขยนอธบายภาพยนตรทง 8 เรอง โดย ยด โยงก บ
ปรากฏการณโลกาภวตน เสนอทางเลอกส�าหรบ นกปฏวตใน
ยคสมยของเราวาสงทต องเลอกไมใชสองแพรง ระหว าง
ประชาธปไตยกบทนนยม (เนองจากทงสองลวนท�าใหเกด วงจร
ชวราย)แตเปนการตดสนใจเลอกคอมมวนสตหรอทนนยม/
ประชาธปไตยแตละบทความไดฉกภาพลวงตาของ “สนตภาพ
แบบเสรนยม” ใหเราเหนความอยตธรรมทซอนเรนอยตามนยยะ
ปรชญาของคอมมวนสตซงเปนแนวคดทผเขยนเชอวาไมเคยดบสญ
(การปฏวตฝรงเศสการปฏวตบอลเชวคการปฏวตพฤษภาคมป’68หรอ
ชอเรยกเฉพาะอยางสปาตาคสโรเบสปแอรเลนนเหมาเชกวารา)และ
เสนอความเปนไปไดเพอน�าระบอบคอมมวนสตมาปรบใชในศตวรรษ
ท21แทนระบอบทนนยม/ประชาธปไตยทมขอบกพรองทงยงเปนภย
ตอมนษยชาตและสงแวดลอมในระยะยาว
ไมวาคณจะมอดมการณทางการเมองอยางไรหนงสอเลมนชวนคณ
ถกเถยงทาทายดวยการเหนโลกผานภาพยนตรและใชดวงตามองหาโลกทด
กวาเดม
จากการปฏวตถงโลกาภวตน:ความรเบองตนการเมองเชงวพากษผานสอภาพยนตร
2012สรวศ ชยนาม
Aiman Abubaker Ahmed Abushahmaจาก BBC News
สนใจหนงสอ สญญาประชาคม ขาพเจาทดลองความจรง โนโลโก
จากการปฏวตถงโลกาภวตน ปฏวต 2.0 และ อาหรบสปรง
ดรายละเอยดไดท www.bookmoby.com
9
การทพระเจาหลยสท 16 กษตรยฝรงเศสชวงปฏวตฝรงเศสป 1789 บนทกในสมดประจ�าวน
ของวนท 14 กรกฎาคม 1789 (วนทลายคกบาสตยทกอใหเกดการปฏวตฝรงเศส
และตอมาเปนวนชาตฝรงเศส) วา “ไมมอะไร” มกถกมองวาทรงเยนชาตอวกฤตในชาต
แตความจรงบนทกนนเปนการจดจ�านวนสตวททรงลาในแตละวน ซงวนนนลาสตว ไมได
ไมใชความเหนทางการเมอง
ในกรงปารสทศวรรษ 1730ชางโรงพมพกลมหนงออกลาและฆาแมว
อางวาพวกมนเปนสมนของแมมดท�าใหเจาของโรงพมพตองมนตรแมมดจนนอนไมหลบ
(ความจรงพวกชางเปนฝายกลนแกลงเจาของโรงพมพเอง ดวยการสงเสยงเหมยวๆตอนกลางคน รบกวนการนอนของ
นาย เปนการแกแคนทนายจางดแลอยางรนทดโดยเลยงดวยอาหารแมวรสชาตแมวไมรบประทานแทนขาว)
นกประวตศาสตรบางคนยกเหตการณนเปนจดเรมแรกๆของการตอสทางชนชน
ทจะตามมาดวยปฏวตฝรงเศส
ลกสาวคนสดทองของคารล มารกซเขยนบรรยายไววาบดาของเธอเปนคน
“อารมณด เปนคนราเรงทสดทเคยมมา”มารกซมกอานหนงสออยาง อาหรบราตร และ
ดอน กโฆเต และรายบทละครเชกสเปยรใหเธอฟงบอยๆ นอกจากนนยงเลนเปนมา
ใหเธอขหลง ใหเธอขนนงบนไหล และพาเธอเดนชมสวนเปนประจ�า
คานธกบ
ลโอ ตอลสตอยเปนเพอน
ทางจดหมายของกนและกน
หนงสอ “เบสเซลเลอร” ของฌอง ฌากส รสโซ ผเขยน สญญาประชาคม
คอนวนยายโรมานซ เรอง Julie, or the New Heloiseพมพเมอป 1761 และอาจเปนนวนยาย
ทขายดทสดของศตวรรษนนโรงพมพถงกบตองใหคนอานเชาหนงสอเปนรายชวโมง เพราะพมพ ไมทนตามความตองการ เปนหนงสอทคน
อานแลวคลงไคลจนท�าใหรสโซกลายเปน“นกเขยนซปตาร” คนแรกๆ
ไมมหลกฐานใดบงบอกวาพระนางมาร อองตวแนต เคยกลาววล
“Let them eat cake.” (“กใหพวกเขากนเคกส”) ทลอกนวาทรงกลาวเมอมคนทลวา
ชาวบานอดอยากยากไร ไมมขนมปงกนวลนพบในหนงสออตชวประวตของรสโซแมรสโซจะระบวา “เจาหญง” เปนผตรส
แตไมนาจะหมายถงพระนางมารเพราะขณะทรสโซเขยนนน พระนาง
มพระชนม 9-10 พรรษา
ธอมส เพน ผเปนทงแรงบนดาลใจใหเกดการปฏวตฝรงเศส การกอตง
สหรฐอเมรกา และการเลกทาสมคนมารวมพธศพเขาเพยง
6 คนและ 2 คนในนนไมใชญาตมตร
หากแตเปนคนผวด�าทเคยเปนทาสมากอน
กอนจะมภาพลกษณนกปฏวตเช (เออรเนสโต) กวารา
เปนเดกเรยน ชอบเลนและแขงหมากรกหลงใหลในบทกว เกงคณตศาสตร และ
วศวกรรมศาสตร
แฟรงก มลเลอร ผเขยนการตนทโดงดงอยาง The Dark Knight Returns
(Batman), Sin City และ 300แสดงความเหนตอตานการประทวงของกลมOccupy Wall Street วาเปนการกระท�าของ
“พวกงเงา หวขโมย และนกขมขนช�าเราเปนมอบดอรน ถกปอนดวยอารมณถวลหายคฮปป และความส�าคญตน
วาเปนคนดทนาขยะแขยง”
ค�าวา “อาหรบสปรง”เปนศพททถกสรางขนโดยตะวนตก
ในสอของกลมประเทศอาหรบไมไดใชค�าน มแตเพยงการบรรยายวาเปน “การปฏวต” “การลกฮอ”
“การตนตว” หรอ“การกบฏของมวลมหาประชาอาหรบ”
เทานน
เมอขาวเกยวกบการประกาศอสรภาพของอเมรกา
เดนทางมาถงนวยอรกในวนท 9 กรกฎาคม 1776
ผคนพากนตอบรบอยางตนเตนจนเกดการลกฮอขนาดยอมๆ
ถงขนมการโคนรปปนพระเจาจอรจท 3 ลง
ทกครงทหนากากขาว “กาย ฟอวกส”
(ทผลตถกตองตามลขสทธ) ถกซอบรษท Time Warner
จะไดสวนแบงจากรายไดเนองจากเปนผถอลขสทธ
แฮเรยต บเชอร สโตวชวยเหลอทาสผวด�าทก�าลงหลบหน
โดยใหซอนตวทบานของเธอในคนหนงและนนอาจจดประกายใหเธอเขยน
กระทอมของลงทอม
เมอครงเปนนกศกษาเหมา เจอตง
เขยนกราฟฟตวพากษการสอนของอาจารยและวจารณสงคมจน
ดวยความยาวกวา 4,000 ตวอกษรถอวาเปนกราฟฟตทยาวทสด
ในประวตศาสตร
จอรจ วอชงตนประธานาธบดคนแรกของอเมรกาไมเคยอาศยอยในกรงวอชงตน
ทเขามสวนชวยกอตงเปนเมองหลวง(ในยคทเขาเปนประธานาธบด
นวยอรคเปนเมองหลวง)
แถลงการณพรรคคอมมวนสตแมจะเขยนในภาษาเยอรมน
แตตพมพครงแรกในกรงลอนดอน
คานธเขยนจดหมายถงอดอลฟ ฮตเลอร
ลงวนท 23 กรกฎาคม 1939เพอขอรองใหฮตเลอรตรกตรอง
การกอสงครามโลกแตฮตเลอร ไมไดรบจดหมาย
ฉบบนน
อลแบรโต คอรดาชางภาพหนงสอพมพ
ผถายภาพใบหนาอนโดงดงของเช กวาราไมเคยไดเงนจากภาพทกลายเปนไอคอนนนจนกระทงเขาฟองเอเจนซโฆษณาในป 2007ฐานน�าภาพเชของเขาไปใชโฆษณาวอดกา
เขาชนะและไดเงนราว $50,000ซงเขาบรจาคใหการกศล
วอลแตร ไมเคยพดหรอเขยนวา“ขาพเจาไมเหนดวยกบสงททานกลาว
แตกจะปกปองเสรภาพในการแสดงออกของทานอยางถงทสด”
หากแตเปนประโยคทปรากฏในหนงสอเกยวกบวอลแตร ชอ สหายของวอลแตร
เขยนโดยเอเวลน บเอทรซ ฮอลล
10
กลางป 2013หลงจากสปดาหของการปะทะกนรนแรงระหวางต�ารวจและ
ผประทวงในตรกไดเกดการชมนมตอตานรปแบบใหม นนคอ การยนประทวง การ
ประทวงเรมตนขนเมอศลปนคนหนงยนประทวงเงยบเชยบกลางสแยกทรฐเพงกระท�า
การรนแรงตอประชาชนของตนเองหลงจากนนไมนานผคนเรมทยอยออกจากบานเรอน
ของตนเลยนแบบการกระท�าของเขามใครบางคนหยบหนงสอขนมาแลวเรมตนอาน
หนงสอเกดแนวรวมกลายเปนชมนมตอตานรฐบาลใจกลางเมองทเรยกวาTheTaksim
SquareBookClubการตอสเชงสญลกษณดวยการยนอานหนงสอของคนนบพน
ความสงบเยอกเยนของผประทวงตรงกนขามกบภาพควนจากแกสน�าตา
และแรงอดจากปนฉดน�าแรงสงของเจาหนาทภายใตหนากากนรภยทไรอารมณสะทก
สะเทอนหนงสอแตละเลมสนคลอนอ�านาจรฐดวยความหมายเชงสญญะอาท1984
ของGeorgeOrwellวาดวยดสโทเปยของโลกทผมอ�านาจปกครองบงคบเผดจการใหทกคน
เปนไปในสงเดยวกน,The MetamorphosisของFranzKafkaเรองราวเหนอจรงทจบ
ลงดวยความตายของเซลสแมนคนหนงทตนเชามากลายเปนแมลงยกษ สะทอนการ
ผลดเปลยนสถานะเชงอ�านาจระหวางเขากบพอตวเองหรอThe Myth of Sisyphus
ของAlbertCamusทคนหาความหมายของการด�ารงอยโดยปราศจากพระเจาเปนตน
ขณะทฉากความรนแรงยงคงด�าเนนไปทวเมองอสตนบลคนกลมหนงเลอกทจะใช“การ
อาน”เปนอาวธทางการเมองเพอเปลยนแปลงความรนแรงเชงกายภาพดวยอานภาพ
ของหนงสอในฝามอ
เมอไมนานมานThePewResearchCenterไดรายงานวาเกอบ1ใน4
หรอรอยละ23ของผใหญวยท�างานชาวอเมรกนไมไดอานหนงสอสกเลมในชวงป
ทผานมาพวกเขาไมไดจบหนงสอเปดคนเดลหรอกดฟงออดโอบคตอนขบรถแมสกเลม
อตราดงกลาวนเพมขนจากการส�ารวจในป2011ซงมผไมอานหนงสออยรอยละ18
อยางไรกดขอมลดงกลาวอาจไมสามารถอนมานวาอวสานของหนงสอก�าลงจะมาถง
เพราะคนสวนใหญของประเทศยง
คงอานหนงสอทงนรายงานฉบบน
ไดชใหเหนอกวา จ�านวนหนงสอท
ชาวอเมรกนอานมความสมพนธ
อยางแนบชดกบระดบการศกษา
ยงเรยนสงเทาไรยงมอตราการ
อานสงขนซงสวนหนงมาจากการทตองอานหนงสอในชนเรยนดวยอานรายงานน
แลวอยากท�าการส�ารวจในไทยบาง
นกวจยจากมหาวทยาลยควนสประเทศแคนาดาไดคดคน
วสดใหมแทนกระดาษไดส�าเรจ เพอใหมวลมนษยหนอน
หนงสอไดรสกใกลเคยงสมผสทไดจากการอานหนงสอมาก
ทสดโดยเจากระดาษอเลคทรอนกสนสามารถบรรจหนงสอ
ไดนบหมนพนเลมในเครองเดยว ขณะเดยวกนกประหยด
ไฟไมตองชารตบอยแสดงผลนมนงคลายหนาจอTalkingDictionaryตวอกษรท
ปรากฏบนหนาจอเกดจากแคปซลขนาดจวทมอนภาคสขาวและสด�า เปนมตรตอ
ดวงตาเพราะสะทอนแสงกลบแทนทจะเปลงแสงออกมาตรงๆแบบจอLEDทงน
วสดดงกลาวเปนพลาสตกทมความยดหยนสงไมเปนรอยหรอแตกเปราะสามารถ
มวนอานไดสบายเหมอนหนงสอพมพขณะเดยวกนกทนทานขนาดใชตยงไดโดยไม
ตองหวนวาเจาสงนจะเสยหายแตอยางใดนอกจากจะเหมอนกระดาษจรงมากแลว
ยงเปลยนหนาใหมเพยงแคงอกระดาษหรอเอาสองแผนแตะกนเพอสงไฟลใชนว
draganddropเพอuploadเขาไปสเครองแทบเลตไดงายดายเสยดวย
h t t p : / / w w w . a l j a z e e r a . c o m / i n d e p t h / i n p i c -tures/2013/06/2013624105477515.html#.UcyH5R-Pjp1A.facebook
http://www.theatlantic.com/business/archive/2014/01/the-decline-of-the-american-book-lover/283222/
http://www.ibtimes.com/papertab-tablet-flexi-ble-paper-debuts-ces-2013-vid
11
เมอกลางเดอนกมภาพนธ (2014)
ส�านกพมพเพนกวนอนเดยออกมาต�าหนความไม
อดกลนและการกระท�าเกนกวาเหตของรฐบาล
อนเดยตอกรณสงเกบหนงสอ The Hindus:
An A l te rnat ive His tory ของ Wendy
Doniger นกเขยนอเมรกน ทมเนอหาวาดวย
ประวตศาสตรศาสนาและการอางถงต�านาน
ปกรณมในฐานะเรองแตง ท�าใหกลมชาวฮนด
หวอนรกษไมพอใจเหตการณดงกลาวสรางความ
ตนตระหนกแกบรรดานกเขยนและปญญาชน
ในอนเดยจ�านวนมาก
หลงจากส�านกพมพ
เพนกวนอนเดยไดพยายาม
เจรจาและสคดมาตลอดระยะ
เวลาสป สดทายไดตดสนใจ
ยกเลกการจ�าหนายในอนเดย เนองจากหวน
ตอสญญาณวาจะน�าไปสความขดแยงภายใน
ประเทศทงนส�านกพมพไดออกมาตอบโตตอ
กรณนวาทกคนมสทธเสรภาพในความเชอสวน
บคคลเชนเดยวกบสทธในความคดและเสรภาพ
ในการแสดงความเหนตามรฐธรรมของประเทศ
อนเดยผลจากการเอาผดทางอาญาครงนอาจ
ท�าใหการรกษามาตรฐานของการแสดงความ
คดเหนตามหลกสากลของอนเดยเปนเรองยาก
ยงขนในอนาคต
ทงน หนงสอของWendyDoniger
ไมใชกรณแรก ป 2011หนงสอของ Joseph
Lelyveldถกแบนโดยรฐคชราตเนองจากมขอเขยน
อางถงมหาตมะ คานธ มความสมพนธแบบ
รกรวมเพศและยอนกลบไปในป1998หนงสอ
The Satanic VersesของSalmanRushdieก
เคยถกแบนขอหาหมนศาสนามาแลว
อยางไรกดส�านกพมพเพนกวนยนยน
วาหนงสอThe Hindus: An Alternative History
ยงคงมจ�าหนายนอกประเทศอนเดยแนนอน
กมภาพนธ (2014) เจ.เค.โรลลงผสราง
โลกเวทมนตรขนในจนตนาการเดกทวโลกจาก
นวนยายชดHarry Potter ใหสมภาษณกบนตยสาร
Wonderland วาตนร สกเสยใจทวางโครงเรอง
ตอนจบผดพลาดโดยจบคเฮอรไมโอน(เอมมาวตสน)
สาวนอยผมประกายเพลงใหลงเอยกบเพอนพระเอก
รอนวสลย แทนทจะจบคกบแฮรร พอตเตอร ทงน
เจ.เค.โรลลงแสดงเหตผลทเลอกจบคเฮอรไมโอนกบ
รอนวสลย วาเพยงตองการรปแบบความสมพนธ
ทเตมเตมกนและกน เหตผลนดนอยนดเมอเทยบ
กบสงทเธอท�าลงไปกบวรรณกรรมซงเธอยอมรบ
วานเปนเหตผลสวนตวและท�าใหโครงเรองตอนจบ
ตางจากทเคยจนตนาการไวแตแรกเธอเสยใจทท�าให
นกอานผดหวงขณะทนกแสดงเอมมาวตสนให
สมภาษณกบนตยสารSundayTimesวาตนกรสก
ไมแนใจวาความสมพนธของทงคจะยนยาวไดจรง
และคดวายงมแฟนหนงสออกเปนจ�านวนมากท
สงสยวารอนจะสามารถท�าใหเฮอรไมโอนมความสข
ไดจรงหรอ
เมอตนปทผานนมา นกวทยาศาสตรจากMIT ไดขยาย
พรมแดนรบร ของมนษยดวยการผลตหนงสอทท�าใหคนอานม
ประสบการณรวมไปกบตวเอกในนวนยายวทยาศาสตร เมอหนงสอ
ไมไดมไวแคถอแตสวมใสได
นกอานสามารถรวมรบรประสบการณเดยวกบตวละครจาก
แผงวงจรควบคมเพอจ�าลองอารมณของตวเอกในเรองโดยปรบเปลยน
สของดวงไฟและการสนสะเทอนไปตามเรองราวแตละหนา ขณะ
เดยวกนผอานจะรบรจงหวะการเตนของหวใจแรงสนสะเทอนจาก
ความกดดนรวมถงอณหภมและเสยงจากสายรดทเชอมตอกบเสอกก
ทสวมไวขณะอานโดยตงฉายาวา“นยายประสาทสมผส” (Sensory
Fiction)เรมพฒนากบนวนยายแนววทยาศาสตรในเบองตนโดยเลอก
The Girl Who Was Plugged In ของJamesTiptree,Jr.(ตพมพป
1974)ผวจยเชอวาเครองมอนจะเปดกวางใหการสรางหนงสอสอสาร
มากกวารปภาพและถอยค�า
อยางไรกดมนกเขยนและนกวทยาศาสตรจ�านวนหนงออกมา
แสดงความเหนวา อารมณของมนษยเรมตนในหวและสงผานไปส
รางกายการกระตนใหผอานมอารมณตอบสนองผานไฟกะพรบและ
แผนสงแรงดนอาจไมใชความสขทแทจรงทหนอนหนงสอปรารถนา
จะไดรบจากการอาน
http://www.theguardian.com/books/2014/jan/28/sensory-fiction-mit-technology-weara-ble-fiction-books
http://www.theguardian.com/books/2014/feb/02/jk-rowling-hermione-harry-ron-married
http://www.theguardian.com/world/2014/feb/14/penguin-ind ia -pu lp ing -book-wendy-doniger?CMP=twt_fd
นกเขยนชาวองกฤษผเคยเปนนกแสดงและนางแบบมากอน
เธอเขยนนวนยาย เรองสน และบทภาพยนตร นวนยายทได
รบค�าชนชมมากทสดคอThe Cazalet Chronicle สะทอนภาพ
ครอบครวองกฤษในชวงสงคราม โฮวารดเคยแตงงานกบ
นกเขยนดงKingsleyAmisและMartinAmisลกของKingsley
ผเปนนกเขยนดงเชนกนบอกวาโฮวารด(ในฐานะแมเลยง)เปน
ผสนบสนนใหเขาอานและเขยนหนงสอเธอจากไปในวย91ป
12
ไมรจกผมหรอก เวนแตคณจะเคยอานหนงสอเรอง
การผจญภยของ ทอม ซอวเยอร มากอนแตไมเปนไร
เลมนนคณมารคทเวนเขาเปนคนเขยนและเขากเลา
ความจรงเสยเปนสวนใหญบางเรองกโมไปหนอยนะนะแตสวนใหญเขา
กเลาเรองจรงเกอบทงหมดแตนนไมส�าคญหรอกผมเองกไมเคยเจอใคร
ทไมเคยโกหกเลยสกครงเหมอนกนอาจจะยกเวนนาพอลล ไมกแมมาย
ดกลาสหรออาจจะเปนแมรเรองของนาพอลลของทอมแมรแลวกแมมาย
ดกลาสอยในหนงสอเลมนนหมดและมนกเปนหนงสอทเลาเรองจรงแบบ
ใสไขบางอยางทผมบอกไปแลวนนแหละ
ตอนจบของหนงสอเลมนนเปนอยางนทอมกบผมเจอเงนทโจร
ซอนไวในถ�า เงนนนท�าใหเราร�ารวยเลยทเดยวละ เราเจอเงนตงหกพน
ดอลลาร เปนเหรยญทงนน มนเปนเงนกองโตเชยวตอนเอามาวางเรยง
เปนตงผพพากษาแททเชอรเขาเอาไปลงทนพวกเราเลยไดดอกเบยวนละ
หนงดอลลารทงป เปนจ�านวนเงนมากกวาทพวกเราจะนกออกวาจะเอา
ไปท�าอะไรแมมายดกลาสรบผมเปนลกและตกลงวาจะ“อบลมบมเพาะ”ผม
แตใหผมอยในบานนนตลอดเวลากทรมานเหลอทน เพราะแมมายชาง
เถรตรงและเปนคนดกบทกเรองตลอดเวลาพอผมทนไมไหวผมกชงหน
ไปทอนผมกลบไปใสชดรงรงของผมและกลบไปสงทถงบมเหลาเหมอน
แตกอนผมรสกเปนอสระและมความสขแตทอมซอวเยอรมาตามตวผม
และบอกวาก�าลงจะตงกวนโจรทอมบอกผมวาถาผมกลบไปหาแมมาย
และท�าตวดดเขาจะใหผมเขากวนดวยผมเลยกลบไป
แมมายรองไหใสผมยกใหญเธอเรยกผมวาเจาแกะนอยหลงทาง
และดดาผมนนนนนอกเยอะแยะแตเธอไมไดอะไรหรอกเธอจบผมแตง
ตวอกรอบผมเองกไดแตเหงอแตก รสกอดอดไปหมดแลววงจรเดมๆ
กเรมอกครง แมมายสนกระดงเรยกใหกนขาวเยน เรากตองไปใหทน
เวลาเมอถงโตะกยงกนไมไดหรอกนะตองรอใหแมมายกมหวสวดงมง�า
ใสอาหารกอนทงๆทมนกไมมอะไรผดปกตกบอาหารเลยสกนดเวนแตวา
อาหารแตละอยางวางแยกกนหมดเลยอรอยไมเทากบทเวลาเอาอาหาร
หลายๆอยางมาผสมปนเปกนนะนะ
หลงจากกนขาวเสรจเธอกหยบหนงสอออกมาเลาเรองก�าเนดโมเสสตอนแรกผมตน
เตนมากกบเรองของเขาจนเธอบอกวาโมเสสตายไปนานแลวนแหละผมเลยเลกสนใจผมไม
สนใจเรองของคนทตายไปแลว
ตอมาผมกอยากลองสบยาผมเลยไปขออนญาตแมมาย เธอไมยอม เธอบอกวามนเปน
นสยทนารงเกยจและสกปรกและหามไมใหผมลองอกเปนอนขาดผมวาคนบางคนกเปนแบบ
นแหละพวกเขาประณามสงทไมรจกสกนดนเธอกจรงจงเหลอเกนกบเรองโมเสสเปนญาตเธอ
รกไมใชโมเสสเองกไมไดท�าประโยชนใหใครเพราะตายไปนานแลวแตเธอกลบมาต�าหนทผม
จะท�าเรองมประโยชนอยบางแลวเธอเองกสบยานตถเหมอนกนแตแหงละวานนไมเปนไร
เพราะเธอเปนคนสบเอง
คณวตสนนองสาวของเธอรปรางผอมแหงและใสแวนเพงยายมาอยกบเธอและตกลง
จะสอนผมเขยนหนงสอเธอสอนผมอยางขนแขงเปนเวลาประมาณหนงชวโมงกอนทแมมายจะ
ใหเธอไปพกผมเองกทนตอไมไหวเพราะหนงชวโมงกบคณวตสนกทรมานเหลอทนผมอย
ไมสขระหวางเรยนคณวตสนกจะเอดวา “ฮคเคลเบอรร อยาวางเทาไวตรงนน” และ “อยา
นงหลงงมอยางนนสนงตรงๆหนอย”และประเดยวเธอกจะพดวา“อยานงแผหลาอยางนนส
ฮคเคลเบอรรท�าไมไมท�าตวดดกบเขาบางนะ”หลงจากนนเธอกเลาถงเรองสถานทไมดทงหลาย
เมอผมบอกวาผมอยากไปมง เธอกโมโหผมใหญเลยแตผมไมไดจะไปท�าอะไรไมดสกหนอย
ผมกแคอยากไปไหนสกทแคตองการความเปลยนแปลงสกอยาง เธอบอกวาผมแยมากทพด
อยางนน เธอบอกวาเธอจะไมมวนพดแบบนนเดดขาด เพราะเธอจะใชชวตทดเพอทจะไดขน
สวรรคผมไมยกเหนขอดของการไปสวรรคเลยผมเลยตดสนใจวาผมจะไมไปทดดแบบนนแต
ผมกไมไดบอกเธอหรอกนะเพราะมนคงกอปญหาเปลาๆและคงไมมประโยชนอะไร
ตอนนเธอเรมพดตอเรองสวรรคเธอบอกวาคนทอยบนนนจะไดรองเพลงและเลนฮารป
ทงวนชวกลปาวสานผมไมเหนอยากท�าแบบนนสกนดแตกไมไดพดอะไรออกไปผมถามเธอ
วาทอมซอวเยอรจะไดขนสวรรคไหมเธอตอบวาเทาทเหนคงไมผมรสกดใจมากเพราะผมอยาก
ใหทอมซอวเยอรอยดวยกนกบผม
13
(อานตอฉบบหนา)
คณวตสนบนผมตอไปเรอยๆผมรสกทงเหนอยทงเดยวดายหลงจากนนคณวตสน
และแมมายกเรยกคนด�ามาเพอสวดมนตพรอมกนกอนนอนผมถอเทยนขนไปบนหอง วางไว
บนโตะนงบนเกาอรมหนาตางและพยายามนกถงสงทท�าใหรสกดแตไมส�าเรจผมเหงาจะตาย
อยแลวทองฟาเตมไปดวยแสงดาวเสยงใบไมลลมในปาฟงดเศราสรอยไกลออกไปในความมดผม
ไดยนเสยงนกฮกกรองราวกบวามใครตายหมากหอนราวกบมใครสกคนก�าลงจะตายผมไดยน
เสยงลมพยายามกระซบอะไรบางอยางกบผมแตผมไมเขาใจวามนคออะไรผมรสกหนาวสน
สะทานไปทงตวในปาผมไดยนเสยงทภตผวญญาณมกท�าเวลามนตองการบอกอะไรบางอยาง
แตไมสามารถสอสารไดวญญาณพวกนจงไมไปสสขคตและตองออกมาหลอกหลอนผคนทกคน
ตลอดกาล เสยงทงหมดนท�าใหผมรสกหดหและหวาดกลวมากจนผมอยากใหมใครสกคน
มาอยดวย เจาแมงมมตวหนงไตขนบนไหลของผม ผมเผลอปดมนตกลงในเปลวเทยน
และกอนทผมจะชวยมนออกมาไดมนกไหมไปหมดแลวผมรดวานเปนลางรายและมนจะน�า
โชครายมาใหผมผมตวสนจนเสอผาแทบหลดผมลกขนท�าสญญาณไมกางเขนสามครง
เอาดายมาผกปอยผมไวเพอกนแมมดรายแตกยงไมรสกดขนวธนเอาไวใชเวลาท�าเกอกมาท
แขวนไวหนาประตหายแตผมไมเคยไดยนใครบอกวธสะเดาะเคราะหจากการฆาแมงมมตาย
ผมนงลงอกครง ตวสนงนงกหยบกลองยาสบออกมาสบอกครง ตอนนทงบานเงยบ
สงดราวกบทกสงอยในความตายแมมายไมนาจะรหรอกหลงจากนนเปนเวลานานผมไดยน
เสยงนาฬกาในเมองตตมตมสบสองครงและทกอยางกกลบสความเงยบเหมอนเดมเงยบงน
ยงกวาเดมผมไดยนเสยงกงไมในความมดมอะไรบางอยางก�าลงเคลอนไหวผมนงนงและ
เงยหฟงผมไดยนเสยง“เมยวเมยว”ขางลางดจงผมกระซบ“เมยวเมยว”กลบดวยเสยง
แผวเบาทสดเทาทจะท�าไดหลงจากนนผมดบเทยนและปนออกจากหนาตางลงไปยงโรงเกบของ
กอนจะไถลตวลงพนคลานไปในพมตนไมผมมนใจวาทอมซอวเยอรรอผมอยทนน
14
มารค ทเวน เปนนกเขยนผเปนทรจกกนดในฐานะผบกเบกวรรณกรรมอเมรกนอยางไรกตาม
งานเขยนทท�าใหเขาเปนทรจกในจนมากทสดกลบเปนเรองสนชนเลกชอวา“RunningforGovernor”
เรองสนเสยดสเกยวกบการเลอกตงผวาการรฐนวยอรคในป 1870 เรองน เปนแบบเรยนบงคบ
ควบคไปกบงานเขยนของเหมาเจอตง รวมถงงานของนกปรชญาและนกเขยนชาวจนมากวาสสบป ท�าให
มารคทเวนเปนหนงในนกเขยนตางชาตทดงทสดในจนและเรองสน“RunningForGovernor”กลายเปน
งานของทเวนทเปนทรจกมากทสดดวยจ�านวนผอานหลายลานคนทวประเทศงานเขยนชนนเปนภาพสะทอน
ความฉอฉลของระบบเลอกตงความสกปรกของพรรคการเมองรวมถงบทบาทของสอในอเมรกาหลงจากจน
ปฏวตประเทศในป1949เรองสนเรองนกลายเปนตวบทบงคบในโรงเรยนมธยมทวประเทศควบคกบงานเขยน
ชนอนทมเนอหาตอตานตะวนตกตอตานทนนยมและเนนย�าปญหาระหวางชนชนเชนเรองสน“MyUncle
Jules”ของGuydeMaupassantนกเขยนชาวฝรงเศสหรอเรองสน“AChameleon”ของAntonChekov
นกเขยนชอดงชาวรสเซย
แตในขณะทผมก�าลงปลาบปลมกบความไดเปรยบของตนเองอยางเงยบๆ
มกระแสความกงวลใจก�าลงกอตวในสวนลกของความปตนนเรองกงวลใจของผมมา
จากขาวลอทวาผมมความสมพนธสนทสนมกบพวกคนมอสกปรกพวกนนบวนผมยง
รสกไมสบายใจมากขนทกทจนในทสดผมตดสนใจเขยนจดหมายระบายความอดอด
ใหคณยายของผมทราบทานตอบกลบมาอยางรวดเรวและเฉยบคมดงน
หลานเปนคนใจซอมอสะอาด ทงชวตหลานไมเคยท�าเรองเสยๆ หายๆ สกครง หลาน
ลองเปดหนาหนงสอพมพดส แลวหลานจะพบวาคนแบบคณสมธและคณแบลงคเปน
คนแบบไหน หลานตดสนใจเองกแลวกนวาหลานอยากจะลดตวลงไปคลกโคลนตม
ในทสาธารณะไปกบพวกเขาจรงหรอ
ผมเองกคดเชนเดยวกนทงคนผมขมตานอนไมหลบมาถงขนนผมคงถอย
ไมไดผมลงสนามแขงเตมตวแลวและคงตองสไปจนสดทางแตขณะทผมก�าลงกวาด
สายตาอานหนงสอพมพระหวางมอเชาผมบงเอญไปเหนยอหนาหนงในหนงสอพมพ
พดตรงๆเลยวาผมไมเคยประหลาดใจกบอะไรเทานมากอน
คดใหการเทจ – เนองจากตอนนนาย มารค ทเวน ไดปรากฏตวตอหนา
สาธารณชนในต�าแหนงผสมครรบเลอกตงผวาการรฐ เขาจ�าตองออกมาชแจง
เหตทมพยานจ�านวนสามสบสรายจากเมองวากาวก สาธารณรฐเวยดนาม
กลาวหาวาเขาไดใหการเทจตอศาลในป 1863 โดยมเจตนาเพอยดไรกลาย
เลกๆของแมมายชาวพนเมองแสนยากจนผหนงและครอบครวแสนยากไรของ
นางเปนของตนเอง นายทเวนไดยดเอาไรกลายอนเปนทอยอาศยและแหลง
หารายไดแหลงเดยวของครอบครวนเปนของทงตนและไดแบงเปนสนบนให
คนใหญคนโตในศาล นายทเวนจะยอมออกมาชแจงเรองนใหกระจางหรอไม?
ผมแทบจะหวเราะออกมาดวยความทงนเปนขอกลาวหาทโหดรายไรหวใจ
ผมไมเคยแมแตจะเหนแผนดนเวยดนามผมไมเคยไดยนชอเมองวากาวกอะไรนนผม
ไมรดวยซ�าวาไรกลายคออะไรผมไมรจะท�าอยางไรกบขาวนดผมหวเสยจนท�าอะไร
ไมไดทงวนเชาวนรงขนหนงสอพมพฉบบเดมยงคงพาดหวขาวเรองนอย
ขอสงเกต: เหนไดวานายทเวนยงคงปดปากเงยบอยางมพรธเรองคดใหการ
เทจทเวยดนาม
(ป.ล. เนอหาทเหลอของบทความในหนงสอพมพนไมเคยเรยกผมดวยชออน
นอกจาก “ทเวนจอมฉอฉล”)
ตอมามหนงสอพมพอกฉบบเขยนถงผมดงน
ประชาชนรอฟงค�าตอบ — ทานผสมครทเวนจะยอมลดตวลงมาชแจงให
ชาวบานทจะลงคะแนนเลอกเขาหรอไม ถงเรองทมทรพยสนชนเลกชนนอย
จ�านวนมากของบรรดาผรวมอาศยในกระทอมตากอากาศทรฐมอนทานากบ
เขาสญหายบอยครง กอนทจะพบวาทรพยสนเหลานไปอยกบลกนองของนาย
ทเวน หรอไปอยกบกองหนงสอพมพทเขาหอกบดกสตวเอาไว ผรวมอาศย
เหลานรสกวาตองตกเตอนนายทเวนเสยบางเพอประโยชนของตวนายทเวน
เองโดยการน�าน�ามนดนราดตวเขาแลวโรยดวยขนนก กอนน�าไปประจานบน
รถไฟและขอรองใหเขายายออกจากทพกประจ�าในคายตากอากาศอยางถาวร
นายทเวนจะยอมออกมาชแจงเรองนหรอไม?
ผมวาไมมขาวไหนทเลวรายไปกวานแลวตวผมเองไมเคยไปมอนทานา
สกครงในชวต
(หลงจากขาวนตพมพหนงสอพมพรายนมกจะเรยกผมวา“ทเวนโจรมอนทานา”)
ผมเกบหนงสอพมพฉบบนนอยางระมดระวงราวกบก�าลงหยบผาหมทมง
หางกระดงซอนอยตอมาวนหนงผมพบพาดหวขาววา
เมอไมกเดอนทแลวผมไดรบเสนอชอลงสมครรบ
เลอกตงต�าแหนงผวาการรฐนวยอรคในฐานะผสมครจาก
พรรคอสระแขงกบนายจอหน ท สมธ และนายแบลงค เจ
แบลงค ผมรสกวาผมไดเปรยบผสมครสองทานนตรงทผม
เปนคนด ผมอานขาวตามหนาหนงสอพมพผมกเขาใจวา
ผสมครทงสองทานคงหลงลมไปแลววาการรกษาภาพลกษณ
ทดนนเปนอยางไร เหนไดชดวาชวงปหลงๆ น ผ สมคร
ทงสองทานมสวนเกยวของกบเรองผดกฎหมายทกรปแบบ
สรยาพร เอยมวจตร แปล
15
จบไตไดแลว: จากค�าใหการเปนลายลกษณอกษรจากทนายไมเคล โอ ฟลาเนแกน
จากไฟวพอยต จากนายสนบ รฟเฟอรต และนายแคตต มลลแกนจาก
วอเตอรสตรท พบวาค�าใหการอนโฉดชาของของนายทเวนทกลาวหาวาป
ของนายแบลค เจ แบลงคผแทนพรรค ถกตดสนโทษประหารชวตโดยการ
แขวนคอ จากคดชงทรพยบนทางหลวงนนเปนเรองโกหกหยาบชาทงเพ
เปนความเทจทไมมมลความจรงเลยแมแตนอย นบเปนเรองสลดใจอยางยง
ส�าหรบบรรดามวลชนคนดทงหลายทตองทนเหนนกการเมองใชวธสกปรกเพอ
บรรลเปาหมายทางการเมองของตนดวยการใสรายคนตาย เหยยบย�าเกยรต
ของผตายดวยการปายส แคนกถงความคบแคนใจของญาตมตรผตายทไม
รอโหนอเหนแลว พวกเรากแทบอยากจะปลกระดมพนองมวลชนผเหลออด
และถกหมนเกยรตทงหลายใหออกมาทวงคนความชอบธรรมจากคนชวนดวย
วธนอกกฎหมาย แตอยาเลย ปลอยใหนายทเวนทนทกขกบสามญส�านกท
ขาดวนของเขาไปเถด (แมความจรงตอใหมวลชนททราบเรองโกรธเกรยวทน
ไมไหวจนพากนออกมาท�ารายรางกายนายทเวนดวยโทสะแลวจะไมมศาลไหน
ตดสนโทษมวลชนเหลานลงคออยางแนนอนกตาม)
ประโยคสดทายอนแสนเชอดเฉอนท�าใหผมถกหมายไลใหออกจากบาน
ภายในคนนน ผมตองหนออกจากบานทางประตหลง ในขณะท “พนองมวลชนผ
เหลออดและถกหมนเกยรต”ทงหลายตางกรกนเขามาทางประตหนาพากนท�าลาย
เครองเรอนของผมทบกระจกหนาตางบานดวยความโกรธแคนอนถกตองชอบธรรม
ของพวกเขาอกทงยงหยบฉวยทรพยสนทงหมดของผมทพวกเขาพอจะถอตดตวได
ไปดวย
แตถงอยางนนผมยงคงกลาสาบานวาผมไมเคยใสรายปของนายแบลงค
ยงไปกวานนผมไมไดยนชอปของนายแบลงคและไมไดกลาวถงทานเลยในวนทเกด
เหตนน(ผมขอสรปสนๆวาหลงจากนนหนงสอพมพทลงขาวนไดเรยกผมวา“ทเวน
หมนศพ”เสมอมา)
บทความในหนงสอพมพอกฉบบทสะดดตาผมเขยนถงผมดงน
นกการเมองเมาหย�าเป: นายมารค ทเวน ผตองท�าหนาทเปนตวแทนกลาว
แถลงการณกบสมาชกพรรค ไมออกมาปรากฏตวเมอถงเวลากลาวแถลงการณ
โดยมโทรเลขจากแพทยประจ�าตวของนายทเวนอางวานายทเวนถกรถมาชน
ท�าใหมกระดกขาหกสองท มอาการปวดมาก ตามดวยอาการอนๆ อกมากมาย
บรรดาสมาชกพรรคพยายามอยางยงทจะท�าใจเชอเรองโกหกพกลมน และ
แสรงท�าเปนไมรวาสาเหตจรงๆ ทจอมโกหกผซงทงพรรคอตสาหเลอกใหเปน
ผแทนพรรคหายตวไปคออะไร อยางไรกตาม มรายงานวาพบชายผหนงเดน
โซเซเขาไปในหองพกของนายทเวนเมอคนในสภาพเมาขาดสต ทางพรรค
ตองออกมาพสจนใหไดวาชายเมาสราผนนไมใชนายมารค ทเวน มวลชน
ผขนเคองทงหลายก�าลงรอฟงค�าตอบจากทางพรรควาชายปรศนาผนนเปน
ใครกนแน
มนชางเปนเรองเหลอเชอเหลอเชอเหลอเกนทชอของผมไปพวพนกบเรอง
ฉาวเชนน ผมมานงทบทวนไดวาสามปทผานมาผมไมไดสมผสกบ เหลาเอล เบยร
ไวนสราหรอเครองดมมนเมาใดๆเลย
(จากประสบการณทผมเจอในชวงเวลาทผานมา เมอผมเหนหนงสอพมพ
ฉบบนเรยกผมวา “กยทเวน”ผมรทนทวาหลงจากน หนงสอพมพรายนคงยดมนท
จะเรยกผมวากยเปนการถาวร)
ชวงนมจดหมายลกลบไมระบชอคนสงถงผมจ�านวนมากครบ เนอความ
ขางในมเนอหาคลายๆกนหมด
เชนแบบน
แกจ�าเรองทแกเคยไลเตะหญงชรายากจนคนหนงทเคยมาขอทานแถวบานแกไดไหม
จากคนใหญคนโตคนหนง
และแบบน
มเรองฉาวทคณเคยกอไวทไมมใครรนอกจากผม คณควรจะตอบจดหมายผม ไม
อยางนนเรองลบของคณไดลงหนาหนงสอพมพแน
จากนายชางแอนด
จดหมายอนๆกเกยวกบภาพลกษณของผมครบถาผอานอยากทราบผม
สามารถอานจดหมายพวกนตอไปไดอกเรอยๆจนผอานเอยนเลยทเดยว
หลงจากนนไมนานหนงสอพมพหลกทสนบสนนพรรครพบลกนไดออกมา
โจมตผมเรองทจรตในขณะทหนงสอพมพหลกทสนบสนนพรรคเดโมแครตไดออกมา
“แฉ”เรองทมจดหมายขมขสงมาถงผม
(หลงจากนนผมจงไดฉายาเพมมาสองฉายาดงน: นายทเวนคนโกงและ
นายทเวนฮวศาล)
ตอนนมมวลชนรองหา “ค�าชแจง”จากผมตอบรรดาขอกลาวหาอนเหลอ
เชอเหลานเปนจ�านวนมากจนกระทงโฆษกและผน�าพรรคของผมเตอนวาอนาคต
ทางการเมองของผมคงดบวบเปนแนหากผมยงคงปดปากเงยบไมออกมาชแจงแก
สาธารณชนเพราะนนจะท�าใหขอกลาวหาทงหมดทวความรนแรงมากขนวนตอมา
ค�าเตอนของโฆษกและผน�าพรรคของผมไดเปนจรงในหนงสอพมพฉบบหนงดงน
ระวงชายผนไวใหด: ผสมครจากพรรคอสระรายนยงคงปดปากเงยบ คาดวา
เพราะเขาขขลาดเกนกวาจะออกมายอมรบความจรงเปนแน ทกขอกลาวหาตอ
นายทเวนไดรบการพสจนวาเปนความจรงทงหมด ตวนายทเวนเองไดยอมรบ
ขอกลาวหาเหลานดวยการปดปากเงยบไมออกมาชแจงอะไรทงสนจนถงวนน
สมาชกพรรคอสระทงหลาย มองผสมครจากพรรคของทานอกครงใหด มองด
จอมฉอฉล โจรมอนทานา คนหมนศพ พจารณากยขเมา คนโกง และคนฮว
ศาลผนใหด แลวกลบไปทบทวนอกครงวาทานยงจะใชสทธของทานเลอกคน
สารเลวทไดฉายาทงหมดนมาจากความชวของตวเอง และไมแมแตกระทงจะ
ปรปากแกตวใหกบตวเองสกเรองอยไหม
ดวยความอบอายอยางถงทสดผมไมมทางเลอกอนอกแลวครบผมเตรยม
“ค�าตอบ”ส�าหรบบรรดาขอกลาวหาเทจสกปรกเหลานแตผมไมเคยเตรยมค�าตอบจน
เสรจเสยทเพราะรงเชาวนตอมาหนงสอพมพหลายฉบบกจะพาดหวขาวฉาวใหมของ
ผมความชวชาเรองใหมของผมเชนกลาวหาวาผมไดเผาโรงพยาบาลจตเวชรวมถง
ผปวยขางในทงหมดดวยสาเหตวาโรงพยาบาลแหงนบงทศนยภาพจากบานของผม
ขอกลาวหานท�าใหผมตกใจมากตอมามขอกลาวหาวาผมไดวางยาลงของผมเองเพอ
ชงมรดกพรอมกบเสนอขอเรยกรองใหมการขดหลมศพของลงผมเพอตรวจสอบขอ
เทจจรงขาวนท�าใหผมแทบไมมกะจตกะใจท�างานนอกจากนผมยงถกกลาวหาวา
ผมไดวาจางปยาตายายทแกชรามากและชวยเหลอตวเองแทบไมไดใหท�าหนานเปน
คนครวในโรงเลยงเดกก�าพราทผมเปนผดแลอยผมเหนอยใจกบขาวนจรงๆครบ
และสดทายพรรคตรงขามทดจะเกลยดชงผมเขาไสไดปดทายเรองใสราย
ผมทงหมดนดวยการสงเดกวยเตาะแตะหลายเชอชาตหลากวรรณะจ�านวนเกาคนให
วงมาเกาะแขงเกาะขาผมขณะทผมก�าลงอานแถลงการณพรรคในทสาธารณะแลว
เรยกผมดวยเสยงกระจองอแงวา“พอจาพอจา”
ผมยอมแพแลวครบ ผมยกธงขาวยอมแพอยางราบคาบแลว ผมคงไมม
คณสมบตพอทจะลงสมครผวาการรฐนวยอรคอกตอไปผมตดสนใจสงจดหมายลาออก
จากการเปนผสมครลงเลอกตง และเซนทายจดหมายดวยความขมขนใจวา ดวย
ความเคารพอยางสงจากชายผครงหนงเคยเปนคนด
แตบดนไดกลายเปนมารคทเวนจอมฉอฉลโจรคนหมนศพกยคนโกง
และคนฮวศาลไปเสยแลว
มนชางเปนเรองเหลอเชอเหลอเกนทชอของผมไปพวพนกบเรองฉาวเชนน
16
1984 : เรองราวสมมตท(อาจ)เกดขนจรงโดยกฤตภาศศกดษฐานนท
BIG BROTHER IS WATCHING YOU!
“พเบมก�าลงจบตาดคณ”
1984 เปนนวนยายชนสดทายของจอรจ
ออรเวลล(GeorgeOrwell)นกประพนธชาวองกฤษซง
มนามจรงวาเอรคอารเธอรแบลร(EricArthurBlair)
งานเขยนชนนไดรบการตพมพครงแรกในป 1949
(พ.ศ. 2492) สปหลงจากการตพมพนวนยายทเปนท
รจกทสดของเขาอกชนหนงนนคอAnimal Farmและ
เปนหนงปกอนทเขาจะเสยชวต
นวนยายเรอง 1984 บรรยายถงเรองราว
สมมตทผเขยนจนตนาการวาเกดขนไปป1984อนเปน
อนาคตกาล คอราวๆสามสบหาปนบจากหนงสอได
รบการตพมพ อยางไรกตามแมวาการคาดการณของ
ออรเวลลจ�านวนมากจะไดรบการพสจนในเวลาตอมา
วาผดพลาดแตกระนนผ คนกยงคงอาน1984กน
ตอไป เหตใดเรองราวสมมต--ทครงลาสดนตพมพโดย
ส�านกพมพสมมต--จงยงคงไดรบการอานและพดถง
ยาวนานขามกาลเวลา มนไดรบการน�าไปสรางเปน
ภาพยนตรซงออกฉายในป 1984 ตามชอเรองและป
ทเรองราวสมมตขน กระทงปจจบนความคดเรองBig
Brother กลายมาเปนรายการเรยลลตโชวชอดง สวน
ฮารก มราคามกน�า 1984 มาลอโดยแตงเปนนยาย
1Q84 เรองราวสมมตทเตมไปดวยการคาดการณผด
พลาดมากมายนมดอะไรถงท�าใหมนคงทนถาวรมา
จนถงปทหกสบสามและยงมททาวาจะถกอานตอไป
ไมรจบ
ไมเพยงแตผอานทวไปทสงสยผแปลวรรณกรรม
เรองนกเชนกน ผแปล1984 เปนภาษาไทยมสองทาน
คอรศมเผาเหลองทองและอ�านวยชยปฏพทธเผาพงศ
ในชวงหนงของค�าน�าฉบบพมพครงทสาม(พ.ศ.2555)
นนรศมถงกบกลาววา “แปลกใจระคนดใจทไดทราบ
วา1984ฉบบพมพครงทสองหมดลงในเวลาไมนานนก
ใครจะนกวานยายการเมองแหงอนาคตทแสนจะหดห
เลมน ไดกลายเปนหนงสอตองอานส�าหรบเมองไทย
ในพทธทศวรรษ 2550” เมอพจารณาถงจงหวะเวลา
ทงานชนนถกเขยนทองกฤษ เวลาทงานชนนเรมเขาส
กระบวนการแปลเปนไทย (พ.ศ. 2520) การถกน�ามา
พมพซ�าครงทสอง (พ.ศ.2551)การพมพซ�าครงทสาม
(พ.ศ.2555)บางทการหาค�าตอบดงกลาวอาจไมใชเรองยากหาก
ผอานจะตดตามขาวสารความเปนไปในบานเมองโดยตลอดและ
มความรประวตศาสตรสากลและประวตศาสตรการเมองไทยอย
บาง แตเราแนใจไดหรอวาพฤตกรรมใฝรเยยงนนคอสงทเกดขน
อยางสม�าเสมอและตอเนองในปรมณฑลของพงศพนธน
ตวเอกของ1984เปนชายวยกลางคนนาม“วนสตนสมธ”
เขาท�างานใหกบ“กระทรวงแหงความจรง”ในรฐทชอ“โอชนเนย”
(Oceania)ซงเปนรฐแบบเผดจการทรวบอ�านาจเบดเสรจผานการ
ปกครองโดยพรรคๆเดยวคอ“องซอค”(Ingsoc)ผน�าสงสดคอ“พ
เบม”หรอ“bigbrother”ซงรปภาพใบหนาของเขาปรากฏอยทวทก
หวระแหงในโอชนเนยประหนงการจองมองดทกผคนอยทกขณะ
จต การใชชวตในโอชนเนยลวนเตมไปดวยพธกรรมมากมาย พธ
ส�าคญอยางหนงกคอ“รายการความเกลยดสองนาท”ซงประชาชน
ตองมารวมตวกนเพอดเรองราวตางๆทพรรคอยากใหดสงททกคน
ตองดเปนประจ�าคอใบหนาและเรองราวของ“เอมมานเอลโกลดส
ไตน”บคคลทพรรคชขนศตรหมายเลขหนงของโอชนเนยเมอใดท
พธถกจดขนผคนกตองมารวมกนกนดาสาปแชงโกลดสไตนและ
ตบทายดวยสรรเสรญเยนยอพเบม ไมปรากฏหลกฐานแนชดวา
โกลดสไตนมตวตนอยจรงๆหรอไมแตนนไมส�าคญสงส�าคญกคอ
ม“ศตรรวม”ด�ารงอยในใจของประชาชนหรอไมการด�ารงอยของ
สงนเปนหลกประกนความมนคงในอ�านาจของโอชนเนยนนเอง
การด�ารงชวตในโอชนเนยไมยากหากทานไมใชคนชอบ
คดอยในรฐนอยาตงค�าถามอยาสงสยพรรควาอยางไรกตามนน
การคดสงสยเปนสงไมด ความรก การวจารณ การมเพศสมพนธ
นอกสมรส การสงวาสโดยมไดเปนไปเพอการมบตร และอะไร
อยางอนอกมากมายอนแสดงลกษณะของตวตนหรอความเปน
ปจเจกทอยนอกเหนอการควบคมของพรรคเปนสงไมดพรรคเรยก
พฤตการณเหลานวาเปน“อาชญากรรมความคด”(thoughtcrime)
ทวทงโอชนเนยจะม“ต�ารวจความคด”(ThoughtPolice)ออกไลลา
บรรดาขบถนอกคอกทงหลายเพอน�าตวมาฟอกความคดใหสะอาด
ในการทจะธ�ารงรกษาระเบยบเหลานไวใหไดพรรคจ�าเปนตองคดรปแบบ
ของภาษาขนมาใหมเรยกวา“นวสปค”(Newspeak)โดยการตด
และลดทอนค�าศพทตางๆใหนอยลงค�าใดทท�าใหคนสามารถคดถง
สงทท�าใหขบถหรอแหกคอกไดกใหตดทงไป วธการนเปนผลเชง
ปฏบตทพรรคน�ามาจากหลกการทวาภาษาเปนตวก�าหนดความคดคน
เพราะฉะนนหากไมมค�าศพทค�านนๆใหใชคนกไมอาจมความคดถง
สงนนได
มผ คนจ�านวนมากในโอชนเนยทอยไปโดยไมเคยตง
ค�าถามมอกมากหลายทกลนกนทกสงทกอยางทพรรคสอนเอาไว
เดกๆเกดและโตมากบความคดแบบนทงระบบจงสามารถท�าการ
ตรวจสอบและไลลาไดแมกระทงบพการของตนประชาชนจ�านวน
ไมนอยในโอชนเนยเปนเชนนเปนฟนเฟองทคอยอาละวาดตรวจจบ
อาชญากรทางความคดดวยความหวาดระแวงเปนตวแทนต�ารวจ
ความคดอยางไมเปนทางการทแพรกระจายอยเตมรฐเพอนของวนสตน
ชอ“พารสน”กเปนหนงในคนประเภทนเขาคดและเชอตามพรรค
ทกอยางเปนมวลชนผกระตอรอรนเอาการเอางานของพรรคโดยไม
เคยตงค�าถามอะไรแตวนสตนไมใชคนประเภทนเขาชางคดสงสย
เขาไมเชอพรรคเขาปรารถนาจะเปนอสระวนหนงเขากพบกบจเลย
หญงซงมความปรารถนาอยางยงทจะเปนตวของตวเองในทสดเขา
ทงสองกกอกบฏขนเงยบๆชายหญงสองคนตกหลมรกกนลกลอบ
ไดเสยกนแอบอานหนงสอของโกลดสไตนกนอาหารดๆ ทลอบเอา
มาจากพรรคชนในพวกเขาสรางโลกลบสวนตวขนคอยหาโอกาส
มาใชเวลาดวยกนแตทวาโชคชะตาไมเขาขางเขาไปตลอดเมอใน
ทสดต�ารวจความคดกจบตวทงสองคนได และน�าตวทงคสงไปให
พรรคพจารณาโทษ
การพจารณาโทษของพรรคไมงายอยางทใครคด วา
กนตามจรงแลว กระบวนการส�าคญไมใชการท�าโทษแตคอการ
ลางสมองครงยงใหญตางหาก ทงคถก “โอไบรอน”สมาชกชนใน
ของพรรคผเลอดเยน เขาเปนสมาชกระดบสง เปนกลจกรส�าคญ
ในการพยงภารกจของพรรคใหธ�ารงอยอยางมนคงได แตภายใต
ภาพลกษณงามงดดงนกบญของโอไบรอนนนมสมงรายซอนอย
เขาท�าการทรมานวนสตนกบจเลยเพอใหการรบสารภาพมากไป
กวานนการทรมานยงคงหนกขนๆ เพอจดมงหมายในการเปลยน
มนษยคนหนงใหกลายมาเปนวตถเดนไดทปราศจากการคดการ
ถามความรกความใครพลเมองชนดทไมตางอะไรจากผดบเดน
ไดซงคอยเปนมอเปนไมใหพรรค
อาจมค�าตอบหลายประการผดขน เมอมค�าถามวาเหตใด
1984 จงอยยงยนยงขามผานกาลสมยแตค�าตอบหนงทเดนชด
ขนมาแนๆกคอเพราะ “ความจรง” ของมนนเองแนละ ทงหมดน
คอเรองสมมตและเรองสมมตนหลายอยางกผดพลาดแตมอะไร
บางอยางทมนไมเคยผดเพยนไปเลยอะไรเลา?เพราะในทกสงคม
กมโอกาสทจะเปนโอชนเนยหรอเปลาเปนโอชนเนยนนแยกไดสอง
ความหมายอยางแรกคอม“ความเปน”โอชนเนยกบอยางทสองคอ
เปนโอชนเนยจรงๆทางกายภาพทงสองอยางนไมเหมอนกนและ
แนนอนเราก�าลงพดถงอยางแรก
นอกเหนอไปจากน เราพบวารอบตวเราเตมไปดวย
คนอยาง “วนสตน” “จเลย” “พารสน” “โอไบรอน”หรอแมกระทง
“BigBrother”ดงนนท1984อยยงยนยงอยไดอาจไมใชเพราะวา
ออรเวลลวาดภาพอนาคตเชงรปธรรมถกตองหรอไม(แนนอนมน
ไมถก)แตใน“ความเปน”โอชนเนยไมวาจะเปนอ�านาจขาวสาร
การโฆษณาชวนเชอ หรอแมกระทงธรรมชาตของบคลกและ
ลกษณะนสยของผคนนนออรเวลลฉายแสดง“ตวแบบ”เหลานได
ส�าเรจและนคอเหตผลทท�าใหมนยนยง
เมออานนวนยายจบแลวหากสนกสนานเพลดเพลนก
นบวาดแตจะมประโยชนกวานนหากถามตวเองดวยวาเราเปนคน
แบบไหนเปนแบบวนสตนจเลยโอไบรอนพารสนหรอไมเปนใคร
เลยขณะเมอมโอกาสคดใยไมคดมโอกาสถามใยไมถามมโอกาส
รกใยไมรกเนองจากเชอวาเปน“มนษย”จงไดคดเชอวาเปนมนษย
จงไดถามแตหากตองการคดแลวพบวาคดไมได อยากถามแลว
ถามไมได อยากแตกตางกไมได อยากเลอกรกหรอไมรกกไมได
ค�าตอบยอมเปนทประจกษชดวาเราอยในโอชนเนย
เอาละหากยงไมเคยอาน1984นเปนเวลาดทจะเรมตน
บนเสนทางสายยาวแหงชวตหากพบวาตวเองเปนเฉกเชนอยางวนสตน
กขอใหโชคดและรอดพนจากโศกนาฏกรรมอยางทวนสตนประสบ
แตระวงตวใหดดวยละเพราะเรายงไมรวาอยทไหนเรองราวสมมต
อาจไมใชเรองสมมตมนอาจเกดขนจรงไมแนทานอาจยนอยในโอชนเนย
และนนกหมายความวา…
BIG BROTHER IS WATCHING YOU!
เรองราวสมมตทเตมไปดวยการคาดการณผดพลาดมากมายนมดอะไรถงท�าใหมนคงทนถาวรมาจนถงปทหกสบสาม
หนงเกาแปดส (1984)
จอรจ ออรเวลล เขยนรศม เผาเหลองทอง และ
อ�านวยชย ปฏพทธเผาพงษ แปล
ส�านกพมพสมมต488 หนา
กรกฎาคม 2555ISBN: 9786167196152
17
ณ ทสนสดของบางสงThe Sense of an Endingจเลยนบารนสเขยน |โตมรศขปรชาแปล
ส�านกพมพไลตเฮาส
ค�าสารภาพทท�าใหเราเหนเสนบอบบางระหวางค�าวา ‘ส�านกผด’ กบ
‘ละอายใจ’ ของโทน เวบสเตอร ชายวยเกษยณผดงเราเขาไปมสวนรวมกบ
ประวตศาสตรความทรงจ�าของเขาผานประสบการณการอาน เพอเปนประจกษ
พยานแหงการเยยวยาบาดแผลดวยเรองเลาทถกตดตอและแตงเตมเพอปดซอน
ความสมพนธราวลกตราบาปแหงมตรภาพความรกและความคงแคนทไมอาจ
แกไขในอดตมเพยงการช�าระผาน‘เรองเลา’หรออดตทเราสรางเทานนทจะเปน
หนทางบงจตใจของเขาไมใหกลดหนองเนาใน...ขอเชญรวดราวอารมณไปกบ
ผลงานนกเขยนรางวลTheManBookerPrizeประจ�าป2011ไปพรอมกบส�านวน
แปลของโตมรศขปรชา
ไมมใครน�าหนามาหมนDead Heat on a Merry-Go-Roundฮารกมราคามเขยน |มทตาพานช,ปยะณฐจระกรววฒน
กนกวรรณเกตชยมาศ,พรวธนเสาวคนธ,
พรรษาหล�าอบล,ปาลดาพมพะกรแปล
ส�านกพมพก�ามะหย
นเปนหนงสอทแตกตางจากผลงานเลมอนๆ ของเฮยม เขาเปดพนทให
นกอานมโอกาสไดนงจรดเขาคอยๆฟงเขาเรยบเรยงเรองราวของบคคลทผานพบ
ในชวตฮารกมราคามเปดสมดสเกตชตวละครของเขาใหเราชมทละเรองผลจาก
การฟงผคนมากมายเรองเลาไดตกตะกอนทบถมบนพนผวจตส�านกและถกปลด
ปลอยออกมาในเรอนรางประหลาดผดเพยนจากธรรมชาตแตกลบสะทอนภาพ
ความเปนจรงในสงคมปจจบนไดเปนอยางดสงคมทเราดนรนอยบนมาหมนขนาด
มหมาไมมหยด ไมมแซงหนา ไมไปไหนท�าไดเพยงควบไลคแขงในจนตนาการ
เพราะไมมใครลงจากตรงมาหมนของตนเองได
มาเคยแวลล: เจาทฤษฎการเมองสมยใหม Machiavelli: A Biographyไมลสเจ.องเกอรเขยน |ศรรตนณระนองแปล
ส�านกพมพมตชน
หลงยคฟนฟศลปวทยาการเปนตนมาแทบไมมผน�าทางการเมองคนไหน
ไมรจกชอนกโกเลาะมาเคยแวลลเขาไดรบเกยรตใหเปนบดาแหงวชารฐศาสตร
สมยใหม ผเขยนหนงสอชอ เจาผปกครอง (The Prince) วาดวยทฤษฎปรชญา
การเมองทฉ�าแหละธรรมชาตของหวใจมนษยฮาวทส�าหรบผตองการเลนแรแปร
อ�านาจเปนของตนโดยปฏเสธแนวคดเชงศลธรรมศาสตรและศลปแหงการเปน
ทรราชอยางสมบรณหนงสอเลมนเผยประวตชวตเบองหลงทกแงมมอยางมเลอด
มเนอขาราชการสามญชนแหงเมองฟลอเรนซผเปนทมาของค�าวาMachiavellian
สมญาใชเรยกมนษยผมากดวยเลหเหลยมพบชวตอนรงโรจนและชวงเวลาทมด
หมนทสดของมาเคยแวลลประกอบการวเคราะหงานเขยนอนลอลนของเขาได
ภายในเลมเดยว
หญงเสาและเรองราวอนกลาสมทวณชเขยน
ส�านกพมพมตชน
รวมเรองสนทเปลงปลงสกงอมทามกลางเหตการณความขดแยง
ทางการเมองไทยผลตผลจากปรากฏการณความจรงยอนเเยงชวงทศวรรษท
ผานมาน�าเสนอผานสายตานกเขยนหนมกลาสมทวณชนกเขยนมอรางวล
ผพาเราไปส�ารวจความแหวงวนแหงจตใจมนษยโดยเฉพาะสงคมเมองใหญดวย
กลวธเลาเรองแนวเหนอจรง(Surreal)เปดพนทใหซอนใสสญญะระหวางบรรทด
อยางซบซอนและคลมเครอภาษาทหนกแนนแมนย�าของเขาท�าใหจงหวะตลก
รายและขนขนเกดขนอยางมพลงและหวงผลและนนอาจเปนวธเดยวทเราสามารถ
ใชรบมอกบโลกแหงความจรงโดยทเราไมเปนบาไปเสยกอน
‘ปาปา’ เฮมงเวย อหงการแหงชวตหาวพมานแจมจรสเขยน
ส�านกพมพแสงดาว
หนงสอวาดวยชวประวตเออรเนสตเฮมงเวยฉบบสมบรณนกเขยนผ
กลาวอหงการวล“มนษยไมไดถกสรางขนมาใหยอมแพ มนษยถกท�าลายได แตแพ
ไมได”ชวตของเขาไมตางจากนวนยายทเคยวจนรสเขมชวตสนๆแตมนหยดบรรยาย
แตนอยแลวตอยปลายคางหนงสอสารคดเลมนเกดจากการเดนตามรอยและสบคน
ขอมลอยางหนกเรมเลาอยางสนกถงเรองราววยเดกชวงชวตนกหนงสอพมพและ
อกไมกปทแสนยาวนานเมอเขาสวมชดทหารเขาสสมรภมสงครามโลกมตรภาพ
ระหวางเขากบครอบครวฟตเจอรลด รวมถงแรงบนดาลใจของนกเขยนนนคอ
ชวตรกและหญงสาวทท�าใหคนอยางเฮมงเวยกลาววา“สตรเปนมตรทยงใหญ แต
เปนศตรทรายกาจ”หากคณชอบกระดกวอดกาพรวดเดยวอานหนงสอเลมนเถด
ดเดอดเรารอนวบวาบหวใจไมแพกนเลย
ออล เดอะ เนมสAll The Namesโฆเซซารามาโกเขยน |ศรรฐทองใหญณอยธยาแปล
ส�านกพมพซลคเวรม
นเปนเรองราวชวตธรรมดาชวตหนงนายโฮเซเสมยนผนอยในส�านกงาน
ทะเบยนราษฎรใชชวตเดนผานบตรแจงเกดและแจงตายอยทกววนเขาเปนชายโสด
วยดกทหมกมนอยกบการกรอกขอมลสตบตรทะเบยนสมรสทะเบยนหยาและใบ
มรณบตรมงานอดเรกคอการตดรปสะสมภาพคนมชอเสยงดาราทก�าลงโดงดง
หรอคนทก�าลงมขาวฉาวโฉจนเมอเขาพบใบสตบตรของหญงสาวคนหนงเขาโดย
บงเอญเขาตดสนใจวาตองคนหาดและรใหไดวาเธอคอใครโฮเซถกครอบง�าดวย
ความอยากรตดสนใจสบเสาะหาหญงนรนามผนกจกรรมดงกลาวเปลยนชวตท
จ�าเจและนาเบอของเสมยนผนทนทพบการผจญภยทลอแหลมตออาชญากรรม
ไลลามไปถงการคนพบตนเองอยางลกซงค�าถามถงการด�ารงอยซงเขาเองไมเคย
ตอบมากอนเลยตลอดชวต
18
ฝนเอยท�าไมจงตก
วรชาดาวฉายเขยน
ส�านกพมพเยต
อาจเพราะไมเคยเชอตามใครวาท�าไมฝนจงตกเพราะกบรองวรชาดาวฉาย
นกเขยนหนม ผเขยนไดลกขนตงค�าถามกบรปแบบความเชอส�าเรจรปในชวต
ผคนรวมสมย เขาเผยใหเหนผลสะเทอนทเกดกบมนษย เมอใครสกคนคนพบ
วาวนหนงรปทรงของความเชอทตนยดมนมาตลอดกอาจแปรเปลยนไปไดเชน
เดยวกบน�า สบเรองสนภายในเลมนบรรจอกขระสลกเสลาเกลากลง โดดเดน
ดวยอปมารสแปลกและทวงท�านองทเขยนกเหมาะแกการอานออกเสยงเปน
อยางยง เกดเปนภาวะพเศษดงทบรรณาธการเลมนกลาวไวตอนหนงวาภาษา
ของผเขยนไดเปลยนอากาศรอบตวและวธทเราใชหายใจขณะอานผลงานรวมเรองสน
เลมแรกของส�านกพมพเยต
อตลกษณและความรนแรง: ภาพลวงของชะตาลขตIdentity and Violenceอมารตยาเซนเขยน |ศโรตมคลามไพบลยแปล
สถาบนสทธมนษยชนและสนตศกษามหาวทยาลยมหดล
ความรนแรงทวโลกทกวนนสบรากลกไปถงปญหาเรองอตลกษณ
อมารตยาเซนแสดงใหเหนปจจยทท�าใหโลกเผชญหนากบความขดแยงอยาง
โกลาหลปญหาหลกเกดจากการมองภาพคนแบบเหมารวมหรอทในหนงสอ
เลมนเรยกวา“การจบคนใสกลองอตลกษณเชงเดยว”อนน�ามาซงการมองขาม
ยามซากระรวงโรย5 Centimeters Per Secondมาโคโตะชนไคเขยน |ณรรมลตงจตอารแปล
ส�านกพมพอนแมกบคส
แทนทเราจะไดกลนซากระกลบเปนความเหงาทลองลอยเขามาชายหนม
คนหนงกบรกครงแรกมรลมในวยเดก เขาพรากจากเธอหลายปและโหยหาจะได
กลบมาพบตามค�าสญญาอกครงพบกบความสมพนธทเวลาไมชวยเยยวยาอะไร
หากเหวยงทงคออกไปหางไกลจากชวตกนและกนภายใตบรรยากาศเจบปวดชนด
ชวนอดอดกลบท�าใหเราไดทบทวนถงอดตตวเองวาเคยท�าหวใจของใครหลนหาย
ไปบางไหมในวยเยาวนวนยายเลมนท�าใหชวขณะทกลบดอกซากระรวงหลนสพน
กลายเปนชวงเวลาสดเศราแสนสนอนเนนนานหนงสอเลมนเรยบเรยงใหมจาก
ภาพยนตรแอนเมชนยอดเยยม รางวลAsiaPacificScreenAwardsป 2550
และรางวลชนะเลศLanciaPlatinumณเทศกาลFutureFilmFestivalป2551
อะไรท�าใหคณไมใชพทธ WHAT MAKES YOU NOT A BUDDHISTซองซารเคยนเซเขยน |รววารโฉมเฉลาแปล
ส�านกพมพสวนเงนมมา
ท�าไมพระทเบตจงมหนงสอวพากษศาสนาของตนมากมายนก ทงท
การกระท�านนมนท�าลายความมนคงของจดทพวกเขายนชดๆเหมอนกบต�ารวจท
ตงค�าถามวาตวเองมสทธอะไรไปใชกฎหมายกบผคนครเปนใครจงมสทธละเลง
สบนผาขาวหนงสอเลมนเรมตนจากค�าถามวาความเปนพทธคออะไรน�าไปส
การหาค�าตอบวา “สทธตถะ”คนพบอะไรเกยวกบ ชวตและความทกข รวมถง
ถอดรอความเขาใจตอ“พระพทธเจา”เสยใหมเปลยนชาวพทธใหเปนทรกของ
โลกไมใชคนดกวาใครเปลยนความภมใจเปนความเขาใจไมลมหลงความด
และตระหนกวาศลธรรมคออาหารของอตตาแมหนงสอเลมนอางองบรบทสงคม
อเมรกนเปนสวนใหญแตกเขาใจแนวคดไดไมยากไมมศพทแสงเชงศาสนาทม
แทงเรามเพยงเรองเลาดวยภาษางายๆทดงเราเขาไปสความลกโดยไมรตวรวม
ตรวจสอบ“ความเชอ”ดวย“เหตผล”และทาทาย“ศรทธา”ของเราดวย“ปญญา”
เพอพบวาอะไรคอแกนอะไรเกนจ�าเปนและคนหาความเปนพทธในแบบของ
คณเอง
ความเปนมนษยอยางรอบดานและพยายามควบรวมดวยระบบจดการครอบง�า
เพยงระบบเดยวหนงสอเลมนแจกแจงใหเหนความซบซอนเรองพหสภาพของอตลกษณ
ในสงคมพหวฒนธรรม ดงทเราเปนสวนหนงของทกกลมรวม (collectivity)และ
แตละกลมรวมกไดมอบอตลกษณเฉพาะแกเราอตลกษณหนงดวยเชนกนสงเหลาน
คอเสรภาพทางวฒนธรรมทเราตองเรยนรความแตกตางยอมรบความหลากหลาย
และจ�าเปนตองปกปองรกษาไวเพราะนอาจเปนหนทางเดยวทพลเมองโลกจะหยดยง
ความรนแรงทรอปะทอยในอนาคตอนใกลนไดเทาทน
“เสด-ถะ-สาด ฉบบชวตรก”[เสด-ถะ-สาด].comเขยน
ส�านกพมพSidEA
"ความรก" สามารถมองผาน “แวน” ของความรในหลากหลายแขนง
ตงแตชววทยาจตวทยารฐศาสตรสงคมวทยาภาษาศาสตรจนถงเศรษฐศาสตร
ซงบางสาขาความรกไดพฒนาการศกษา “ความรก” ขนมาจนแทบจะกลายเปน
“ศาสตร”หนงเลยทเดยว
“เสด-ถะ-สาดฉบบชวตรก” คอหนงสอรวมบทความเกยวกบ “ความ
รก”จาก[เสด-ถะ-สาด].com(www.setthasat.com)เวบไซตเศรษฐศาสตรยอด
นยมของเมองไทย ทพยายามอธบายปรากฏการณตางๆ ในชวตของผคนผาน
มมมองของเศรษฐศาสตร ดวยภาษาทสนกและการรอยเรยงทชวนตดตามและ
ท�าใหรสกวาเศรษฐศาสตรไมใชเรองของตวเลข/ก�าไร/ขาดทนแตเพยงอยางเดยว
เศรษฐศาสตรไมใชเพยงศาสตรทไกลตวและไรจตใจหากแตเศรษฐศาสตรเปน
เรองของการอธบายความสมพนธในสงคม เปนเรองใกลตวและวนเวยนอยกบ
ชวตเราตลอดเวลา
อานรวว หนงสอรวมเรองสน“กลบบานกอนค�า และสระวายน�าหลงเทยงคน”
โดย เคอ มยามะ และ ปราบดา หยน
19
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
1112
13
14
1516
17
1819
20
ม(า)นษยโรแมนตก ธเนศ วงศยานนาวา | ศยาม
ยโทเปยช�ารด ววฒน เลศววฒนวงศา | เมนวรรณกรรม
ประวตศาสตรปรชญา ฉบบกะทดรด ไนเจล วอรเบอรตน | ไตฝน
ตอบโจทยประเทศไทย ภญโญ ไตรสรยธรรมา | openbooks
เขยนหญง: อ�านาจ โยนและการเขยนของลงค ธเนศ วงศยานนาวา | Unfinished Project
เสยงพดสดทาย ’รงค วงษสวรรค วรพจน พนธพงศ | บางล�าพ
ลกลบ.โตเกยว.เรองสน. ฮารก มราคาม | ก�ามะหย
เกาเรองสน เจ.ด. ซาลนเจอร | Lighthouse
ปรชญาประโลมใจ Alain de Botton | Enlighten
โตะกคอโตะ ปเตอร บคเซล | Writer
ประชาธปไตยทมกษตรยอยเหนอการเมอง ธงชย วนจจะกล | ฟาเดยวกน
เมตามอรโฟซส ฟรนซ คาฟคา | สามญชน
การศกษาและสาระส�าคญของชวต กฤษณมรต | มลนธอนวกษณา
อะไรท�าใหคณไมใชพทธ ซองซาร เคยนเซ | สวนเงนมมา
ไอออน บทสนทนาวาดวยแรงดลใจของกว เพลโต | ๑๐๐๑nights editions
ความรกและปศาจตวอนๆ กาเบรยล การเซย มารเกซ | บทจร
กลบบานกอนค�า และสระวายน�าหลงเทยงคน ปราบดา หยน | ไตฝน
MAX WEBER วถแหงการบ�าเพญตบะและอาชพการเมอง ธเนศ วงศยานนาวา | ศยาม
Okinawa Holiday ปาลดา พมพะกร | Sunday Afternoon
จะเปนผคอยรบไว ไมใหใครรวงหลน เจ.ด. ซาลนเจอร | Lighthouse
จากอนดบขายดของรานBookmoby Readers’ Café
ในชวงปทผานมาคงไมมอะไรโดดเดนมากเทาผลงานของบรษผม
ยาวนามวา“ธเนศ วงศยานนาวา”ทมหนงสอตดTOP20ถง3เลม
และม(า)นษยโรแมนตคตดอนดบ1แซงหนาผลงานของนกเขยน
และนกวชาการชอดงหลายตอหลายคน
กอนหนานสก10ปธเนศวงศยานนาวาคงไมใชชอทจะ
คนหใครนอกจากลกศษยลกหาของธเนศนกอานทวไปคงแทบไมเคย
ไดยนชอธเนศวงศยานนาวาหรอกระทงคนหกบนามปากกาธนา
วงศญาณณาเวชผเขยน“วจารณ”ภาพยนตรไดอยางปวดเศยร
เวยนเกลาและไมสจะเกยวกบภาพยนตรเทาไรในสายตานกวจารณ
ทวไป
แมความนยมในงานของธเนศจะปรากฏหลงรฐประหาร
2549แตการเมองดจะไมใชค�าตอบเพราะงานของธเนศกดจะเปน
งานวชาการในทองตลาดหนงสอไทยทหางไกลการเมองไทยทสด
กระแสของการเอานกวชาการนอยใหญไปออกสอทตอเนอง
และขยายตวจนถงทกวนนกดจะไมไดเกยวของอะไรกบชอเสยงของ
ธเนศเพราะธเนศนาจะเปนนกวชาการคนหนงทไมเคยออกโทรทศน
เลยแมแตครงเดยว
การขยายตวของการใชอนเทอรเนตและเวบเครอขาย
สงคมกดจะไมใชค�าอธบายทดนกเพราะธเนศกไมใชนกวชาการทจะ
มปฏสมพนธกบสาธารณชนหรอมขอเสนอตอสาธารณะผานชองทางน
บอยๆ(ปรากฏการณ“ถาม-ตอบปญหากบธเนศ”ในกลมเฟซบคกด
จะเปนสงทเพงเกดขนในชวงปลายป2556)
ดงนนอะไรเลาคอสงทท�าใหธเนศวงศยานนาวากลายมา
เปนนกวชาการ“เซเลบฯ”ในชวงไมถงทศวรรษทผานมา
ค�าตอบของความฮตตองานธเนศดจะเกดจาก “ตลาด
นกอานทมองไมเหน”ทมมาตลอดในไทยกลาวคอมความตองการ
อานงานตางๆ ในประเดนทธเนศเขยนนนมอยแลวในไทย เพยงแต
ไมมใครเขยน(เพศ,ผหญง,อาหาร,ฯลฯ)ในทางเดยวกนการสงสม
บารมของธเนศผานการสอนหนงสอในแบบทไมเหมอนใครมาอยาง
ตอเนองกวา 20ปยงไดสรางฐานผอานใหกบงานประเภทนอยาง
มหาศาลยงไปกวานถามองในสวนผลงานงานเกาๆของธเนศกยง
สามารถถกอานทกวนนไดอยางรวมสมยและ“สดใหม”อยตลอด
และนคอทมาของปรากฏการณธเนศ วงศยานนาวา
อานบทความวาดวย
“เขยนหญง”
20
ฉนชอบมนอยางไมมเหตผลใดมารองรบอารมณหลงใหลอนรนแรง
นไดหมดสน มนสวยงามเกนความปรารถนาลกล�าจากภายในจะเอยถอยค�า
ปฏเสธ ความปรารถนาด�ามดกระซบบอกฉนใหตองท�าอะไรสกอยางแลว
เวลาฉนจองมองมนอยางเพงพนจ ใหตายส มนชางนาทะนถนอมเสยนกระไร
ฉนอยากครอบครองมนไวแตเพยงผเดยว ทวาฉนจะท�าเรองบดสเชนนนได
อยางไร มนมเจาของแลว เจาของทหนาตาเหมอนมนอยางกะแกะ และเขากบ
มนไดดอยางเหลอเชอ ไมเหมอนฉนซงแตกตางมนราวฟากบเหว ใชอยางทคณ
คดนนแหละ ฉนกเปนเพยงมนษยคนหนง ผมรก โลภ โกรธ หลงเชนปถชนทกผ
ทกคนบนผนพภพ เพยงความรกของฉนออกจะรมรอนรนแรงไปหนอยเทานน
ฉนเคยคดเหนแกตวอยางรายกาจ คดฉกฉวยขโมยมนมาเปนของตนตลอดกาล
ฆาเจาของมนเสยส: กนบงแหงกนบงแหงกนบงของหวใจฉนออกค�าสงกงวาน
ทวารางกายกลบยงภคดไมไหวตง มนไมยอมท�าตามค�าสงระย�าในทนททนใด
ฉนคงตองตดคกหวโตขอหาฆาผอนตายโดยเจตนาถาคดกระท�าการอกอาจ
โจงแจง ศาลคงไมฟงค�าแกตวหนาดานหนาทนของฉนหรอกคณ เชอขนมกน
ไดเลย ไดโปรดอยาเขาขางคนอยางฉนเลยนะ ขอรอง ฉนควรยกเหตผลใดมา
เอยอาง คณจงจะเขาใจวาฉนรกมนอยางหกหามใจไมไดแมแตวนาทเดยว เรอง
นมนนาตลกขบขนไมนอยเลยใชไหม ในเมอโลกนยงมมนและมนและมนอก
มากมายใหฉนเลอกนยมชมชอบตามใจอยาก หากฉนกลบไมเคยคดสนใจใน
มนเหลานนมากอน ฉนสนเพยงมน—มนเพยงผเดยว! ฉนไมเคยท�าใจรบรกมน
คนอนแลวรทรยศตอความรสกตวเองไดสกครง แมพยายามกหนกไมเคยชนะ
ฉนเคยเปนคนมตรรกะในชวตชนดเหลอลน มเหตผลอยเหนอจตใตส�านก หาก
ประหลาดเหลอเกน คราวเจอมนครงแรก ฉนกลบเปลยนจากหนามอเปนหลง
ตน ฉนกลายเปนคนเตมเปยมดวยจนตนาการยามดก ยามคดถงมนนนแหละ
และเมอพบเจอมนเขาโดยบงเอญทไหนสกแหง อารมณความรสกภายในก
พลนพรงพรเออลนรมเรา มนทะลกออกมาเปนทวงท�านองความหวงหาอาลย
อาวรณ ถงขนเสยสตชววบชวขณะ ตกลงฉนคลงไคลมนเขาจรงๆ แลวหรอน
ฉนอยากจบมนเขามาซกกอด เลาโลม และสดกลนหอมเยายวนใจนนใหหาย
คดถง ฉนอยากหอมแกมมนฟอดใหญดวยนะคณ—จรงๆ แลวฉนอยากกนมน
ไปทงตว แตอกใจหนงกไมอยากท�ารายมนใหไดรบแมแตรอยขดขวน
ฉนอยากดแลมนอยางทะนถนอม มอบรกอนละมนละไมใหมน
ตราบชวฟาดนสลาย หรอฟาผาตายกนไปขางหนง
ชตเดช ยารงษ
ฉนไดแตอดทนและกลนใจ เพงตระหนกวาการใฝปองอะไรสกอยางมนทรมานเจยน
ชกดนชกงอแบบนนเอง พอรสกรนทดกบชวตอนอบเฉา ฉนกรองไหคร�าครวญปาน
คนบา ขณะเสยงฟารองค�ารามนากลว หวใจฉนพลนตะโกนตอบโตไมตางจากสตว
รายผโกรธเกรยว รสกอยากฆาคนบนฟา ผบนดาลพรหมลขตบาบอใหคนอยางฉน
ตองประสบพบเผชญ จนเจบปวดใจกายเจยนตายเจยนคลง จวบน�าตาหยดสดทาย
แหงค�าคนสบสนแหงเหอด ฉนจงตดสนใจใหมอกครง มนเปนการตดสนใจทเขาทาทเดยว
ฉนจะเอามนมาเปนของฉนใหได คอยดส ฉนจะหลอหลอมรวมมนเปนหนงเดยวกบ
เลอดเนอและผวหนงของฉนใหจงได ปรารถนาใหมนอย ในอณขมขน ปะปนขน
ทกเสนในกาย ยามฉนสะบดผม มนตองเรงราพลวสลวยพรอมฉนเสมอ ยามฉนข
เยยว มนตองยอมจ�าทนสดกลนไมพงประสงคพรอมฉนดวยเชนกน มนตองอยกบ
ฉนตราบชวกลปาวสาน ฉนครนคดล�าดบเหตการณอยางถถวน แลวตดสนใจออก
เดนทางสความมดมด บงคบยานพาหนะอยางเรงรบ จนหยดจอดอย ณ จดหมาย
ปลายทาง ฉนหยดหายใจหอบ สดลมหายใจเขา ถอนลมหายใจออก พกเหนอยชว
ครหนาบานหลงใหญซงมนพกอาศยอย กอนยองเบาเขาหามนทก�าลงหลบปยไม
ไดสตอยางเชองชา เจาของมนคงก�าลงอยในภวงคนทรารมณไมรเนอรตวเชน
กน ฉนยงโกรธเกรยว ความเกรงกลวหดหายอยางรวดเรว กลาหนอย กลาอกนด:
ฉนบอกตวเองเปนรอยเปนพนรอบ ถาหากเจาของมนเกดดนโผลออกมาไมถกจงหวะ
ฉนคงไดดงมดพกออกจากฝก แลวกระหน�าแทงหวใจเขาตายเสยใหรแลวรรอด ทนใด
นนฉนไดยนเสยงการเคลอนไหว เปนอยางทคาดคดไวไมมผด เจาของมนรบรถง
การปรากฏตวโดยไมไดนดลวงหนาของฉนแลว ฉนลงเลอยางไมเคยลงเลมากอน
ตดสนใจแนวแนอกหน วงเขาประชดตว กระหน�าแทงมดเลมเลกจวงทะลวงอกซาย
เจาของมนไมยงมอ เลอดสดๆ พงกระฉดกระเดนโดนหนา แทนทจะแสยะยมสะใจ
ฉนกลบตนตระหนกอยางหนก มอไมสนเทา กอนลมหายใจเฮอกสดทายของเขาจะ
ขาดหวง ดวงตาคนนเบกโพลงมองฉนดวยแววอาฆาตราวเนตรปศาจ ดงมานกระจก
สะทอนใหรสกสะทกสะทาน ฉนเหนภาพนาสมเพชของตนเองฉายชดในดวงตาของ
เขา ในภาพนน ดวงตาฉนแดงก�าดจสเลอด เบกกวางราวซาตานรายเพงคลานขน
จากหลมนรกใหมหมาด แลวผดสโลกมนษยส�าหรบการสรางบาปเพอสงสมบญ ชาง
มนเถอะ ฉนไมมเวลาหวาดหวนสนกลวตออกแมแตวนาทเดยว ไมมเวลาเชดเลอด
แดงฉานบนใบหนาตวเองดวยซ�า ฉนจ�าเปนตองพามนกลบไปพรอมกนเดยวน ฉน
ตองหาทซอนตวหลบความผดกอนถงรงเชา เสยงนาฬกาแขวนผนงโบราณตบอกเวลา
หกนาฬกาหานาท เสยงเพลงฟงดเศราสลดคลายท�านองสวดศพ ฉนหนมองโดยรอบ
อยางไมเชอสายตา ความสลวรางเลอนใกลถกแสงแรกแหงอรณปกคลม ฉนหลดเสยง
อทาน มนอยไหน มนหายไปไหน มนหายไปไดอยางไร: ฉนวงวนทวบรเวณนบสบ
รอบ สมเสยงความสบสนวงวนในใจแขงกบเสยงฝเทา และแลวมอขางทเปอนเลอด
กปลอยมดปลายแหลมตกพนดงเครง ฉนตวสนงกงน สตสมปชญญะกระโดดหน
ออกจากราง แทจรงมนกบเจาของมน—รวมเปนหนงเดยวกนมาโดยตลอด หนงเดยว
ผไมเคยพรากจากกนชวนจนรนดร และถงแมความตายไดพรากเจาของมนไปอยาง
ไมมวนหวนกลบ ฉนกยงเอามนมาเปนของฉนไมไดอยด พลางหนสบตาเงาสะทอน
นาเกลยดของคนหลงตวเองในกระจกบานยาวซงตงวางอยบรเวณมมหอง
นนอยางพอเหมาะพอเจาะ แลวทรดตวลงนงกอดเขา ปลอยโฮ
และกรดรอง ไม—ไมจรง: ทผานมาใครๆ กพดเปน
เสยงเดยวกนวา ฉนมนอปลกษณทสดในโลก
พนทนเปดรบงานเขยนสรางสรรค ความยาวไมเกน 2 หนากระดาษ A4 (พมพเปนไฟล Word ขนาดตวหนงสอ 14 พอยท) สงมาใหทมงานพจารณาท [email protected]
ภาพประกอบ Jira Koo
21
ปกหนงสอ จนกวาเราจะพบกนอก ฉบบพมพป 2496 นวนยายขนาดสนของ ศรบรพา ทยอมรบกนวาเปนจดเรมของนวนยาย “เพอชวต”
ภาพจากหนงสอ คออสสรชน คอคนด คอศรบรพา เนองในโอกาส 100 ปชาตกาล กหลาบ สายประดษฐ (ศรบรพา) โดย คณะอนกรรมการฝายจดพมพหนงสอทระลก พ.ศ. 2548 ดร. ตรศลป บญขจร บรรณาธการ
22
“คนทมานงคนเดยวคอนขางเยอะ คนทมาคนเดยวจะนงเคานเตอรบารดานหลง ตอนแรกกคดวาจะเปนปญหาหรอเปลา เพราะไมเคยเหนวาคนไทยจะชอบนงคนเดยว แตปรากฏวาคนทเคามากบหนงสอ เคากจะนงคนเดยว หรอถานงโตะใหญ แลวคนมาเยอะ คณลกคากนารก เคากแชรกน ท�าใหไดอานหนงสอและไดเพอนใหม”
“ลตเตล สปน” คาเฟขนาดเลกทแสนจะเรยบงายและ
นงสบายแหงน เปนเสนหทหลบซอนจากความวนวาย
ของถนนอโศก
คณสรวง-กมลสรวง มานะวงศสกล เจาของราน
เลาใหฟงวา เธอเคยเปดรานไอศกรมโฮมเมดขนาดเลกแถว
มหาวทยาลยกอนทจะยายโลเคชนและพฒนาเปนคาเฟทม
ทงเมนขาวขนมไอศกรมและเครองดมทใหบรรยากาศสไตล
ญปนโดยมเธอเปนผเรมตนและออกแบบเองทกสงอยาง
ภายในรานใชสขาว เฟอรนเจอรไมสโทนธรรมชาต
ไมมของตกแตงรงรงบวกกบกระจกบานกวางทแสงแดดสอง
ลอดเขามาไดเตมทหรอมองออกไปเหนตนไมเขยวๆดานนอก
ท�าให“ลตเตลสปน”อบอวลไปดวยบรรยากาศอบอนนานง
อานหนงสอฟงเพลงเบาๆกนขนมอรอยๆในวนทไมตองเรงรบ
นอกจากไอศกรมโฮมเมดทมใหเลอกหลายรสยงม
Iced Matcha Latteเปนเมนเครองดมยอดนยมของรานสวน
Americano Pure Vanilla Floatกนาจะเปนทชนชอบส�าหรบ
สขมวท21ซอย3(รถไฟฟาBTSสถานอโศกทางออก3เดน10นาท)
โทร.0879839001เปดวนองคาร-วนอาทตยเวลา10.00-21.00น.
(วนศกรและเสารปดเวลา22.00น.)
อเมล:[email protected]
เฟซบค:facebook.com/cafelittlespoon
เรองและภาพ ปาลดา พมพะกร (instagram.com/foneko) นางแบบ ฉตรรว เสนธนสศกด
คณผชายและทตองไมพลาดดวยประการทงปวงส�าหรบเพอนๆ
ทจะแวะมาทานมอเทยงดวย เราขอแนะน�าเมนขาวปลาซาบะ
ยางในซอสมโซะ(Grilled Saba with Miso Sauce)และตบ
ทายดวยของหวานอยางStrawberry Fresh Cream Waffleท
ทกคนจะตองตกหลมรก
ส�าหรบคนทอยากแวะมาชมขนมและอานหนงสอคณ
สรวงแนะน�าวาวนธรรมดาชวงบายสองเปนตนไปหรอวนเสาร
อาทตยตงแตเปดรานจนถงบายสอง ซงเปนชวงเวลาเงยบๆท
จะท�าใหคณสบายอารมณและสบายใจอยางแนนอน
