Embed Size (px)
Citation preview
BRAMMETJE BAAS
1
BRAMMETJE BAAS
FilmFicheKopieer de filmfiche op de volgende pagina voor je leerlingen Zo
zijn ze meteen goed voorbereid op de voorstelling Ook voor je colle-garsquos die de leerlingen vergezellen kan het een handige leidraad zijn
inhoudstaFelFilmfiche _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 2 Synopsis Technischekaart VoorjenaardefilmgaatWiedefilmmaakte _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 4 RegisseurAnnavanderHeide ScenaristTamaraBos ActeurCoenvanOverdamNadefilmEerstereacties _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 6 Reactiesverzamelen StellingenspelDepersonages _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 8FocusHeeftBrammetjeADHD _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 10 1WatisADHD 2HeeftBrammetjeADHD 3Brammetjeinzijnhoofd 4Brammetjeinzijnlichaam 5Brammetjethuis 6Brammetjeopschool 7WerkenrondADHDindeklas 8CentrumZitStilBrammetjeiscreatief _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 18BeeldtaalOpdeset _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 19Fichevoordeleerlingen _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 25Bijlagen _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 26
Film en educatiehellip in het vertoningscircuit van
Lessen in het donker in het kader van Filmfestival MOOOV ter ge-legenheid van een workshop ver-zorgd door Jekino of van een film in de klas
Het medium film kreeg een plaats in het lessenpakket van heel wat scholen daarom zorgen wij graag voor een degelijke programmatie en pedagogische omkadering We maken jaarlijks een pittige selectie van een 30-tal films uit het afgelo-pen seizoen organiseren op heel wat plaatsen vertoningen en zorgen met kant-en-klare lesmappen voor een boeiende verwerking in de klas Daarbij spelen we in op de eindter-men en ontwikkelingsdoelen
In elke lesmap streven we naar een filmtechnische en inhoudelijke benadering van de film en focussen we op eacuteeacuten filmterm
doelgroep BrammetJe Baas vanaF 6 Jaar (eerste graad lager onderwiJs)
wwwjekinobewwwmooovbewwwlesseninhetdonkerbe
FeedBack op de FilmFicheWe horen graag je reactie
Surf naar wwwfilmfichesbe en laat je (sterren)mening achter bij de film die je zag De fiches zijn tegelijk een digitale meer visu-ele uitdieping van deze lesmap met trailers fotorsquos en interes-sante achtergrondinfo
2
filMfichEsynopsis
BrammetjeBaaskaneenheleboeldingenHijkandrummenoptafelhoger springen dan papa en weldriemeisjesopdekartrekkenEnhij heeft een plakboek waarin hijzijn favoriete uitvindingen verza-meltEriseigenlijkmaareacuteeacutendingdatBrammetjenietgoedkanstilzitten Dat kan wel eens proble-men geven op school en thuisZeker als er weer een vaas metbloemen of een bord spaghettiaan diggelen gaat ldquoIk word zo moe van die drukte in mrsquon hoofdrdquozuchtBramsoms
BRAMMETJEBAASiseenpositie-vefilmmetveel respectvoorge-duldigeoudersenheelveelliefdevoor eenbijzonder kindWant ook al is hij nog zodruk het ismoeilijkomnietdoltezijnopBrammetje
FilmreleaseinsamenwerkingmetCentrumZitStil(wwwzitstilbe)
technische kaartBRAMMETJE BAASRegie AnnavanderHeideScenarioTamaraBosProductieBosBrosCamera JanMoeskopsMuziekFonsMerkies
Nederland 2012Duur83minutenNederlands gesprokenMet oaCoenvanOverdam(Brammetje)KatjaHerbers(Mama)TjebboGerritsma(Papa)ReneGroothof(MeesterVis)enEgbertJanWeeber(MeesterMark)
httpwwwjekinobebrammetjebaas
BRAMMETJEBAASwerdbekroondalsBesteKinderfilmophetAmsterdamseCinekidFestival
voor Je naar de Film gaatVoordeleerlingenishetleukalszevoorafdetitelwetenvandefilmdiezegaanbekijkenVertelhendathetgaatomBRAMME-TJEBAASovereendrukjongetjevan7jaardatnaarschoolgaatndasheenvertrouwdesituatieZienzeindefilmverschillenofgelijkenissenmeteenschooldaginBelgieumlBrammetjegaatnaargroep3ndashlegdekinderenuitdatditvergelijkbaarismetons1steleerjaarjekomtvoorheteerst ineenklas terecht jemagerniet rondhollen jeleerterschrijvenenrekenenOmhunnieuwsgierigheid teprikkelenkan jeeventueelookdeofficieumlletrailer(ziekader)vandefilmbekijkenopwwwfilmfichesbenavigatieid=416ofopwwwyoutubecomNadienkanjeen-kelevragenstellenbv
gt Waaroverdenkjedatdefilmgaatgt Ziethetereenleukefilmuitgt Maaktdetrailer jounieuwsgierigToonthijveelvanwatergebeurtindefilmofblijftdatnogeengeheim
gt ErbestaaneenheleboelfilmgenresKanjeerenkeleopnoe-menWeetjeookbijwelkgenreBRAMMETJEBAAShoort(familiefilm)
gt Wieisvolgensjouhethoofdpersonagegt WelketaalwordterindefilmgesprokenKanjedatmakkelijkverstaan
gt Inwelklanddenkjedatdefilmzichafspeelt
3
een trailerEenfilmtraileriseenpromotieclipvooreenfilmZorsquonclipbundelt(meestal)kortefragmentenuitdefilmTrailerswordenindebio-scoopgedraaidvoordehoofdfilmbegintZemoetenhetpublieknieuwsgierigenenthousiastmaken voorfilmsdiebinnenkort indezaalzullendraaienUitdetrailerkanjemeestalhetfilmgenreafleidengaathetomeenromantischefilmeenthrillereenko-mediehellip
DefilmmakersmaaktenbewustdekeuzeomBrammetjegeendiagnosemeetegevenhetwoordADHDwordtinBRAMMETJEBAASnergensgebruiktDaaromradenwijaanomBRAMMETJEBAAStepresenterenalslsquoeenfilmovereendrukjongetjersquomaarhetetiketADHDnietophethoofdpersonageteklevenZono-digjeelkkinduitomzichmetBrammetjeteidentificeren
4
RegisseurAnnavanderHeideenscenaristTamaraBos
WiE DE filM
MAAKTE
regisseur anna van der heideBRAMMETJEBAASisdeeerstelangspeelfilmvanAnnavanderHeidedieeerderervaringopdeedalsregieassistenteentv-re-gisseurZe schreefookhet scenario voorBRIEFGEHEIMnaareenboekvanJanTerlouwOverBRAMMETJEBAASzegtAnnavanderHeide ldquoDe film laat zien dat het niet altijd makkelijk is om elkaar te begrijpen BRAMMETJE BAAS is een pleidooi voor inleving en creativiteit maar ook gewoon een vrolijke en herkenbare kinderfilmrdquo
scenarist tamara BosDe Nederlandse Tamara Bos schrijft kinderboeken maar werdvooralbekendalsscenaristvankinderfilmsZoschreefzeoadescenariorsquosvanMINOESDOLFJEWEERWOLFJEenHETPAARDVANSINTERKLAASenwerddaarvoorookvaakbekroondTamara Bos (dochter van de legendarische kinderfilmproducentBurnyBos)schreefal zorsquon20kinderboekenwaaronderooken-keleprentenboekenvoordeallerkleinstenHetgaat steedsomwarmefantasierijkeverhalenoverherkenbarethemarsquosbekekendoordeogenvaneenkindOokBRAMMETJEBAASisgebaseerdophetgelijknamigeboekvanTamaraBos
acteur coen van overdamBRAMMETJE BAAS is de eerste film van de piepjonge acteurCoenvanOverdamldquoOp de theaterschool werd me gevraagd of ik audities wou doen en in een film wou meespelen Ik moest geen tekst uit mijn hoofd leren de regisseur zei alles voor en dan moest ik haar nazeggen Daarna werd haar stem weggehaald zodat je enkel mijn stem hoort Een script kreeg ik niet Tijdens de zomer- en herfstvakantie en ook nog eens 4 weken tijdens het schooljaar waren er elke dag opnames Telkens om zes uur rsquos ochtends naar Amsterdam rijdenhellip dat was wel vermoeiendrdquo
5
CoenvanOverdamhoudtvantoneelencircusMaaropdefilmsetamuseerdehijzichookheelgoedWelkescegravenevondhijhetleuk-steldquoDe broek van de meester naar beneden trekken Eeacuten keer had ik per ongeluk ook zijn onderbroek afgetrokken Zelf doe ik bijna nooit zulke rare dingen al ben ik soms wel een klein beetje ondeugendrdquo
ActriceKatjaHerbersCoenvanOverdamenregisseurAnnavanderHeidekrijgeneenprijsvoorde100000stebezoeker
6
reacties verzamelen Vlaknadevertoningwilhetpubliekgraagzrsquoneerste indrukkenkwijtIedereenheeftnoodaaneenontladingsmomentGeefhendekansomlsquostoomaftelatenrsquoEnkeleeenvoudigevragenkunnendaarbijhelpen
gt HoekanjedefilmhetbestomschrijvenVondjehetverhaalgrappigdroeviggriezeligsaaispannendontroerendWaarom
gt Kanjedefilmsamenvattenineen5-talzinnen(Onderscheidhoofd-enbijzaken)
gt WelkescegraveneisjouhetbestbijgeblevenWaarom
gt MaaktedefilmjesomsaanhetlachenOpwelkemomenten
gt WatvondjevanBramsuitvindingenboekZoujezelfookzorsquonboekwillenmaken
gt WaaromdenkjedatBramnietkanstilzitten
gt Looptdefilmgoedaf
gt ZoujedefilmaanradenaanjevriendenenvriendinnenWiezoudezefilmvolgensjouzekereensmoetenzien
NA DE filM
EERSTE REAcTiES
7
stellingenspelSchrijf stellingenophetbordGaandekinderenakkoordmetdestellingWaaromwelnietDeleerlingenstekenhunhandopalszeheteenszijnmetdestellingProbeervanalleleerlin-gentebekomendatzehuneigenmeningverwoordenennietzomaarhunvriendjesnadoenHetkanhelpenomaftetellenldquoeacuteeacuten-twee-drierdquoZomoetiedereentegelijkzrsquonhandopstekenenheb jeminderkansoplsquoafkijkersrsquoVraagtelkensaanenkelekinderennaarhetlsquowaaromrsquovanhunantwoordErzijngeengoe-deoffouteantwoorden
Stellingen
gt Brammetjeiseenlastpak
gt MeesterVisiseenbozemeester
gt Brammetjesmoederzorgtheelslechtvoorhem
gt Brammetjeisdom
gt Liselore vindt het terecht dat Bram zo vaak gestraft wordtdoormeesterVis
gt MeesterVisdoetzijnbestomBrammetjetebegrijpen
gt Brammetjedoetopzettelijkallesfout
8
BrammetJe BaasBrammetje (7 jaar oud) is een crea-tiefleergierigjongetjemeteenhoofdboordevolvragenInzijnschriftjesver-zamelthijzijnfavorieteuitvindingenenleukewoordenennamenBramheefteenprobleemhijkannietstilzittenIndekleuterklaswasdatnietzoergmaarnu hij in groep3 zit (1ste leerjaar) valthet opletten hem erg moeilijk In deklasvanmeesterViszorgtBramvoort-durend voor onrust Hij wordt doorde meester vaak gestraft al begrijptBrammetjenietaltijdwaarom
meester visMeesterViszitaljareninhetvakeenleraar van de oude stempel met eenvoorkeurvoorkinderendiebraafdoenwat hen gevraagd wordt Met hyper-actieve of dromerige jongetjes zoalsBrammetje kan hij niets aanvangenMeester Vis ziet in Bram een kwajon-gendiehijmoettemmenmaarzijnpo-gingen hebben een averechts effectMeester Vis is geen kwaaie vent eenbrave man misschien een beetje tebraafhellipdat blijktwanneer BrammetjebijhemthuisopbezoekgaatOndanks
alzijnervaringtoonthijzichbereidomietstelerenvanMeesterMarkIndeslotbeeldenzienwehoehijzijnleerlingendoordeklaslaathollenenspringen
moeder els
BrammetjeheefteenlievezorgzamemoederZekenthaarzoon-tjedoorendoorZeweetdatBrameenheelactiefjongetjeisdatvaakdingen lsquofoutrsquodoetmaar zeweetookdathij hetnietmet
DE pERSoNAgES
9
opzetdoetDaaromwordtze(bijna)nooitkwaadophemZebegrijptdeklachtenvanmees-terVisenvindtookdatBram-metje moet leren luisterenmaarzeweethoemoeilijkdatvoor hem is Wanneer BramopschoolsteedsongelukkigerwordtmaaktzezichongerustZeweet niet hoe ze het pro-bleemkanoplossen
vader Jaap
Papaisdolopzijnzoonmaarals Bramweer eens iets stukmaakt wordt hij wel kwaadHij vindt dat mama veel tezachtisenvindtdatBramwatharder aangepakt mag wor-den Hij vindt ook dat BrambeterzijnbestmoetdoenomteluisterennaarmeesterVis
meester markMeesterMarkde jongevervangervanmeesterVismerktBrammetjesprobleemmeteenopHijprobeerteenoplossingtevindenBramver-trouwthemzodanigdathijzelfsaanmeester Vis zijn excuses aanbiedtIedereeniszotevredenovermees-terMarkdathijopschoolmagblij-ven lesgeven in een beurtrol metmeesterVis
liselore lusJesLiselore Lusjes is de favoriete leerlingvan meester Vis een slim en braafmeisje Maar eigenlijk vindt Liseloreongewone zaken heel interessant Te-genBram zegt ze ldquoIk vond jou eerst maar een raar jongetjerdquomaardaaromvindtzehemnetzoleukLiselorever-lost hem van zijn losse tand en kijktbewonderend wanneer hij een vliegredt Ze isBramsenige vriendinnetjeZesteunthemwanneerhijhetmoeilijkheeftZeisheelbelangrijkvoorBram
vragen over de personages gt Geefvoorelkpersonageenkeletypischekenmerken
gt WelkpersonagevondjijhetleukstWaarom
gt Kenjenoganderefilmswaarinjongeacteursactricesdehoofdrolspelen
gt Zou hetmoeilijk geweest zijn voor Coen vanOverdam(Brammetje) omopzorsquon jonge leeftijd zorsquongrote rol tespelen
gt HeefteriemandindeklasaleensgeacteerdHoevondjeditWashetmoeilijkomjeinteleveninjerol
10
OmdeADHDproblematiekzocorrectmogelijkteschetsenrie-penwedehulp invanCentrumZitStildat zich inBelgieumlbezighoudtmetalleswatmetADHDtemakenheeftZitStilldquoWe vin-den BRAMMETJEBAAS een waardevolle film vol details die heel herkenbaar zijn voor kinderen met ADHD en voor iedereen die ermee te maken heeft De filmmakers hebben zich uitstekend ingewerkt in de materierdquoWatheefthenhetmeestgetroffen indefilmldquoDe manier waarop Brammetje en zijn omgeving elkaar onvoldoende begrijpen waardoor steeds meer problemen zich opstapelen Hij trekt zich terug voelt zich schuldighellip Dat gebeurt ook in de realiteitrdquo
1 wat is adhdADHDiseenontwikkelingsstoorniswaardoormensenzichhyper-actiefgedragenenzichmoeilijkkunnenconcentrerenZe rakensnelafgeleiddooralleprikkelsinhunomgeving(eacuteeacutenvliegindeklasvolstaatomBrammetjesaandachttetrekken)enhebbenhetmoeilijk om zich te organiseren of een opdracht tot een goedeindetebrengenZezijnvaakbeweeglijkrusteloosenimpulsiefNadenkenvoormenietszegtofdoetiseenmoeilijkeopgave
Bij ADHD zien we twee probleemgebieden die bij Brammetjeduidelijkaanwezigzijngt deaandachts-enorganisatieproblemengt hetimpulsievehyperactieve
Iedereen herkent een lsquodruk lastig kindrsquo zoals BrammetjeMaardeonrustinzijnhoofd(ldquoIk word zo moe van mrsquon hoofdrdquo)isveelminderzichtbaarvoordebuitenwereld
gt ADHD is de afkorting van Attention Deficit HyperactivityDisorder
gt ADHDisgeenziektemaareenontwikkelingsstoornisgt ADHDisgeenmodeverschijnselZitStilwerktal30jaarrondADHDnetzolangalsdetermbestaatMaardebeschrijvin-gen indemedische literatuurgaan terug totde18deeeuwHetisdusgeentypischhedendaagsfenomeenHoewelonzesamenleving wel een invloed heeft Opvoeding vraagt tijd
focUS hEEfT
BRAMMETJE ADhD
11
ruimteenstructuurendiebiedtdehuidigemaatschappijnietaltijdDehoeveelheidprikkelsdieopons afkomt isgroterdanooit
gt ADHDiserfelijkhetlsquozitindefamiliersquogt ADHDkomtvakervoorbij jongensdanbijmeisjesOfmis-schien valt het bij meisjes gewoon minder op bij hen zitADHDvakerlsquovanbinnenrsquoanderemensenhebbenerminderlastvanmaarzijzelfdestemeer
gt ADHD isniet tegenezenErbestaanwelmedicijnendie jehelpenomde stoornisondercontrole tehoudenmaardiekunneningrijpendegevolgenhebbenopjekarakter
gt Ook volwassenen kunnen ADHD hebben Maar sommigekenmerkenverminderensomslijkthetalsofdepersoonlsquoge-nezenrsquoisHetoverbeweeglijke impulsievegedragverdwijntvaak met de jaren Maar het aandachtsen organisatiepro-bleem is veel koppiger Erwordt beweerd dat 7 van dekinderenen3vandevolwassenenADHDheeft
gt Kinderenmet ADHDwordenmakkelijk getriggerd net zoalsBrammetjeZehebbenweinigprikkelsnodigomgeiumlnteresseerdtegerakenMaarmethoogbegaafdheidheeftADHDnietstemakenookalzoujedatopbasisvandefilmkunnendenken
gt Er zijn ook leuke kanten aan ADHD ZitStil ldquoKinderen met ADHD zijn vaak enthousiast en extravert Noem het maar lsquopret-tig gestoordrsquo Ze zorgen voor ambiance ze zijn creatief en vin-den originele oplossingen voor problemen Zoals Brammetje die zijn huistaak maakt op de trampoline Waarom nietrdquo
Meer algemene info over ADHD op wwwfilmfichesbe ndash zoekBRAMMETJEBAAS5
2 heeFt BrammetJe adhdAlindeeerstescegraveneskrijgenweeenideehoeheteraantoegaatinBrammetjeshoofdvanafhetmomentdathijzijnogenopentstorthijzichvolovergaveinhetlevenldquoGoedemorgen wereld ik ben Brammetje Mijn hersenen zitten nooit stil en ik ook nietrdquoErgaateenvaasaandiggelenenmoedershaarzitvastindestofzui-gerslangMeteenwordtduidelijkdatBrammetjevoorontzettendveeldruktezorgt
TochwordthetwoordADHDnergensindefilmgebruiktWaar-omnietgt HetisnietenkeleenverhaaloverADHDmaarookoverdeenergieenleergierigheidvanallekinderenenoverdema-nierwaarophetonderwijsdaarmeeomgaatZo ishetver-haalnietenkelherkenbaarvoorkinderenmetADHDmaarvoorallekinderendieweleensdrukzijnenvolenergiezit-tenEngeldtdatnietvoorelkkindRegisseurAnnavanderHeijdenldquoWe wilden dat de film over meer dan ADHD zou gaan namelijk over authenticiteit en eigenheid We hopen dat de film herkenbaar is voor iedereen die afwijkt binnen een klassikaal systeemrdquo
gt De termADHDwordt vandaag erg snel gebruikt CentrumZitStilldquoDe diagnose wordt te pas en te onpas gebruikt voor al wie energiek en enthousiast is Wie de klas op stelten zet heeft meteen ADHD Vroeger moest ZitStil mensen overtui-gen dat ADHD echt bestond tegenwoordig moeten we hen overtuigen dat niet alle probleemgedrag wijst op ADHDrdquo
12
ldquoTegenwoordig heeft elk kind wel iets als het geen ADHD is dan is het wel iets andersrdquoZodenkenveelmenseneroverldquoAls ik dat kind een paar dagen onder handen kon nemen zou het rap opge-lost zijnrdquoOfzoalsdedirectricezegtwanneermamaBrammetjelsquoeeneigenzinnigenbijzonder jongetjersquo noemt ldquoAls ik van elke ouder die dat van zrsquon kind vindt een euro kreeg hoefde ik nooit meer te werkenrdquoZitStilldquoZulke uitspraken zijn erg pijnlijk voor de ouders Want de werkelijkheid is veel complexerrdquo
MeeroverADHDindefilmopwwwfilmfichesbendashzoekBRAM-METJEBAAS3
3 BrammetJe in ziJn hooFdldquoIk heb veel vragen in mrsquon hoofd Er zijn zoveel dingen om over na te denkenrdquo
- Waaromkrijgjetranenalsjeverdrietigbent- Waaromzijnweopdezewereld- Waaromruikenhondengraagaanelkaarskont- Watkanjeallemaaldoenmetdeblaadjesindetuin- Hoezouhetzijnalsjegeenhandenhad
GeenwonderdatBrambeweertldquoIk word zo moe van mrsquon hoofd Ik kan mrsquon hoofd niet uitzettenrdquo
Enkele scegravenesmakenduidelijk hoedat verlies van concentratiepreciesinzrsquonwerkgaatBvwanneerBrammetjemetbestekopzijnbordbeginttetikkenzijnaandachtvoorhetgesprekverliestenhelemaalopgaatinderitmischepatronenHijvergeetderestvandewereldldquoEr gebeurt altijd van alles De hele dag en de hele nachtrdquoEeacutenlossetandvolstaatomBrammetjesaandachtvolledigopteslorpenzodathijzichnietmeerkanconcentreren
DefilmhelptonsomBrammetjesmaniervandenkentebegrijpenNetzoalsLiseloreldquoJe bent zoals je bent En dat vind ik grappigrdquoZohelptzeBrammetjeomzichteverzoenenmetzichzelfldquoIk heb geleerd dat ik ben wie ik ben Soms erg druk maar niet dom en zeker niet saai En dat iedereen anders is dat is nou juist zo leuk Waarom we op deze wereld zijn dat weet ik nog steeds niet Ik ben alleen heel blij dat ik er benrdquo
opdracht muziek in Je hooFdAandeeettafelwordtBrammetjeafgeleiddoorallerleigeluidendieinzijnhoofdeenliedjevormenOokmetdeklaskanjemetdagelijksegebruiksvoorwerpeneenliedjeimproviseren
ElkeleerlingkiesteenvoorwerpDejufduidtiemandaandiezijngeluidmag latenhorenMetsommigevoorwerpenkan jemeerdaneacuteeacutengeluidmakenWelkgeluidklinkthetbesteNaenkeletellenduidtdejufeennieuwelsquomuzikantrsquoaanZogaatzeheeldeklasrondLaatverschillendemuzikantentegelijkaanhetwoordZoek samen een eenvoudig ritmisch patroon Tenslotte hoor jeeenliedjenetzoalsBrammetjeeenliedjeinzijnhoofdhoorde
13
4 BrammetJe in ziJn lichaamDedrukteraastnietalleendoorBrammetjeshoofdmaarookdoorzijn lijfAltijd ishij inbeweginghijwiebelt ritstzijnpennenzakopenentoetrektaanzijntruitrommeltopdebankhellipldquoBram kan je stoppen met wiebelenrdquovraagtdemeesterldquoNee ik kan er niets aan doen Mrsquon benen willen wiebelenrdquoBrammetjeisnietdebaasoverzrsquoneigenlichaamhijheeftgeencontroleTijdensdespeeltijdgulptalzijnopgekropteenergieineacuteeacutenkeernaarbuitenWanneerhijdeeettafelverandertineenknoeiboelraadtmoedermeteenldquoZware dag gehad op schoolrdquo
Dat gebrek aan controle kande omgeving irriteren Tijdens despeeltijdisBrammetjeeenlosgeslagenprojectielenwanneerLi-selorebijhemthuiskomtslaathijvanopwindingeeneistukopzijnhoofdZulkgedragwordtdooranderenalsnelals lsquoaanstel-lerigrsquobeoordeeldldquoHet is toch geen rotkindrdquovraagtmoederzichvertwijfeldaf
5 BrammetJe thuisldquoGeeft niksrdquozegtmoederalserweereenbeschuitmethagelslagop de grond valt ZitStil ldquoMoeders gedrag is nauwelijks realis-tisch Zelfs heel geduldige ouders geven de moed wel eens op Ouders mogen zich niet laten ontmoedigen door het rooskleurige beeld in de film Ik ken veel ouders die ontzettend goed bezig zijn met hun kindrdquo
Bramzorgtvooronnoemelijkveeldrukte inhuisVooralaan ta-felnietmetbestekspelenennietmorsenzijnbijnaonmogelij-ke uitdagingenHet klassieke systeem van lsquostraffenamp belonenrsquo(hetbordmetgroeneen rodebollen)brengtweinigzodenaandedijkWerkendeklassiekeopvoedingsmethodennietvooreenkindmetADHDZitStilldquoToch wel Aanmoedigingen en compli-mentjes helpen Net zoals bij elk ander kind moet je altijd uitgaan van een positieve aanpak Bij Brammetje werkt het niet omdat de werkpunten veel te vaag zijn lsquoRustig zijnrsquo en lsquogeen gekke dingen doenrsquo dat begrijpt Brammetje niet Zoiets kan hij niet inschattenrdquoBrammetjesbordstaatalgauwvolrodestippen
Omdatmamaenpapageloven ineenverschillendeaanpakvanBramsproblemengroeitdespanninginhuisVaderwildatBram-metjezichaanpastmoederzoektmanierenomhemtemotiverenZegaangillentegenelkaarenBramvoeltzichschuldigldquoStraks gaan papa en mama nog scheiden door mijn schuldrdquo ZitStilldquoADHD zet de ouder-kindrelatie onder druk Partners zouden el-kaar moeten aflossen bij de opvoeding van een kind maar als je niet op dezelfde lijn zit zorgt dat voor conflicten Dat werd in recent onderzoek bewezenrdquo
ldquoAls jij je best doet is er niks om je druk over te makenrdquoPapalegtdeverantwoordelijkheidopBramsschoudersDielastwordtzwaaromtedragenBramverliesterzijnzelfvertrouwenbijldquoIk doe alles fout Dat meester Vis me niet begrijpt dat gaat nog wel maar dat mama me niet meer begrijpt dat is pas ergrdquoDooraldiedrukwordtBrammetjenietenkellsquoschoolmoersquomaarzelfslsquolevens-moersquoHijisboosopdehelewereldldquoIk wou dat ik zo hoog kon springen dat ik niet meer op deze wereld was Als mijn raketbus af is vlieg ik weg van hierrdquoPaswanneerhetopschoolbetergaatvoeltBrammetjezichthuisookweerlekkerinzijnvel
14
een rustige omgevingZijnkinderenmetADHDgebaatbijeenrustigeomgevingDanis Brammetjes kamer geen ideale plek tot de nok gevuldmetspulletjesenobjectenVoorBramdegedroomdeomgevingomoptegaaninzijnverbeeldingzijnplakboekhellipofteschommelenaanhetplafondZorsquondrukkeomgevingzorgtvoorextrachaosAnderzijds iseenlsquoprikkelarmersquokamervooreenkindmetADHDonnoemelijksaai
6 BrammetJe op schoolldquoIk begrijp Brammetje heel goed Ik zit al 30 jaar in dit vak Ik heb meer van dit soort jongetjes gehad reuze intelligent maar ontzet-tend onaangepast om te leren Het is mijn plicht als leerkracht om dit aan te pakkenrdquoMeesterVisisnietvanplanomzijnaanpaktewijzigenomwillevaneacuteeacutenbelhamelindeklas
proBlemenVanwegehunconcentratieprobleemkrijgenkinderenmetADHDsomsleerproblemenMeesterVisldquoHij is voortdurend met andere dingen bezig Een beetje discipline je werk leren afmaken dat is belangrijk voor later Hij doet niksrdquo
DatkanzwaregevolgenhebbenvoorveelkinderenmetADHD gt Ze moeten soms hun jaar overdoen of veranderen van school IndefilmVolgensmeesterVisisookBrammetjeeenpoten-tieumlle lsquozittenblijverrsquoldquoKan je op een andere school wel stilzit-tenrdquo vraagt Liselore terechtWie garandeert dat Bram opeenandereschoolnietweereenleerkrachttreftdienietweetwat hijmetwiebelbenenmoet aanvangenDangaat Brammisschienwelvanschoolnaarschoolnaarschoolhellip
gt Door hun druk gedrag worden ze vaker gestraft dan andere kinderen IndefilmWanneerdemeesterindeturnlesiedereentotdeorderoeptdoetalleenBrammetjelekkervoortwanthellip
hijheefthetnietgehoordHijzitmezrsquongedachtenergensanders
gt Door die negatieve reacties krijgen ze vaak een laag zelfbeeldIn de filmWanneer Bram voor straf terug naar de kleuter-klaswordtgestuurdervaarthijdatalseengrotebeledigingBovendiendenktdemeesterdathijdomisBramkrijgthetgevoeldathijhelemaalniksgoedsmeerkandoen
gt De kinderen kunnen schoolmoe wordenIndefilmChineseofEgyptischelettershellipdewereldistekleinvoor Brammetjes onvermoeibare geest Hij raakt teleurge-steld inwatdeschooltebiedenheeftldquoIk vind groep 3 erg tegenvallenrdquoBramwordt schoolziekhij komtmetopzet telaat looptwegofdoetalsofhij ziek isHijgaatdemeestersteedsmeeralseenvijandbeschouwenndashhijmaakttekeningenwaaropmeesterVisopgruwelijkemanierenaanzrsquoneindkomt
gt Vaak hebben ze weinig vrienden IndefilmJevoeltdatdekinderenindeklaszichstilaante-genBrammetjekerenDestraffenvanmeesterViswerkendepesterijenvanmedeleerlingenindehand
15
hoe het anders kanMeesterMarkcreeumlertdmvenkelingrepeneenheelandereklas-situatie
1OmdatkinderenmetADHDbehoeftehebbenaanregelmaatishetbelangrijkdatzewetenwatervanhenverwachtwordt
BrammetjebijmeesterVisInheteersteleerjaarisallesnognieuwBramzietgeenstructuurenerkomenontzettendveelindrukkenophemafDatzorgtvoorveelafleidingBrammetje bijmeesterMarkOp verschillendemanierenwordtBrammetjes aandacht bij de les gehouden Soms gebruikt demeester een timer Indien nodig zet hij Bram (niet bestraffend)evenalleenineenbank
2Hetkindmoetregelmatigdekanskrijgenomzichtebewegenenenergiekwijtteraken
BrammetjebijmeesterVisDespeeltijdvolstaatvoorBrammetjenietomalzijnenergiekwijtterakenZekernietalshijvoorstrafmoetbinnenblijvenBrammetjebijmeesterMarkEvenfysiekontladenindeklashelptenormZerennenrondspelenindiaantjeenBrammagzichuit-leveninhetspringtouwAlslsquohulpjersquomagBramdoordegangenlopenomboodschappenaftelevereninandereklassenTochzitBrammetje in eerste plaats op school om te leren rondrennenmagenkelwanneerdedruktegrootwordt
3Het isbelangrijkdekinderencomplimentjes tegevenals zehuntakengoedafwerken
BrammetjebijmeesterVisldquoMeester Vis is altijd boos Niet eacuteeacuten aardig woordrdquoZelfsalshijhetgoedeantwoordweetkrijgtBramgeencomplimentjewanthelliphijhadzrsquonvingernietopgestokenBrammetjebijmeesterMarkAlslsquoboodschapperrsquowordthijoveralvriendelijkonthaald
hoe zit het BiJ onsCentrumZitStilldquoWij zien heel veel inzet in het Vlaamse onderwijs leerkrachten doen veel moeite Het is onze uitdaging om hen me-thodieken aan te reiken waarmee ze op maat kunnen werken van elke leerling In BRAMMETJE BAAS wordt alles opgelost met en-kele simpele trucs Plots vindt Brammetje wel zrsquon draai op school
In werkelijkheid is het probleem meestal veeleisender Het gaat niet om trucs maar om een nieuwe ingesteldheid Daarvoor zijn structurele veranderingen nodig Bijvoorbeeld
gt differentiatie in de klas
gt het systeem van vaste leerjaren kan aangepast worden
gt in het zorgbeleid van de school is niet altijd een plaats voor de ouders hoewel zij de enige constanten zijn in de opvoeding van het kind De problemen worden nog complexer in het secundair onderwijs wanneer kinderen niet meer zo happig zijn op de bemoeienis van hun ouders
gt sommige ouders vinden opvoeden de opdracht van de school en vergeten hun eigen verantwoordelijkheidrdquo
InbijlagevindjeeenaantalreactiesopBRAMMETJEBAASvanmensendieinhetonderwijsactiefzijnBenjeheteensmethunreacties
MeeroverADHDopschoolwwwfilmfichesbendashzoekBRAMME-TJEBAAS4
16
7 werken rond adhd in de klas
een leerling verteltIsereenleerlingindeklas(opschool)metADHDIshijzijbereidtegetuigenvoordeklasDatkanvoordeleerlingbedreigendlijkenzullendeklasgenotenhemhaarnietuitlachenBereidditgesprekvoormethetkindendeouderseventueelondersteunddoordeCLB-medewerkerzorgcooumlrdinatorhellipBespreekdemogelijkegevol-genvoordeleerlingenhoedeschoolhieropwilinspelen
Zorgervoordathetklasgesprekplaatsvindtineenveiligeomge-vingMaaktijdomvragentestellenZorgervoordatdekinderenrespectvolblijvenenbewaakgoedwathetkindmetADHDwelnietwil zeggenOok voor andere kinderenmet leerproblemenkanheteenaanleidingzijnomtevertellenoverwaarzehetmoei-lijkmeehebbenenhoezeermeeomgaan
Tijdens zorsquongesprekkunnenheelwat themarsquos aanbodkomenProbeertelkensterugtekoppelennaardeanderekinderenindeklasHerkennenzebepaaldeaspectenvanditgedragookbijzich-zelfMogelijkeaandachtspuntenzijnbijvoorbeeld
gt ADHD algemeen Hoe kijken de leerlingen tegen ADHDaan(KennenzenogkinderenmetADHDBegrijpenzewatADHDis)
gt Aandachtstekort voor een kindmetADHD is goedopletteneenmoeilijkeopgave(HerkenjeditWanneerkanjijmoeilijkoplettenindeklasWathelptjeombeteroptelettenVergeetjijsomsspullenWatkanjehelpenommindertevergeten)
gt HyperactiefkinderenmetADHDpratensomsveelofroepenantwoordendoordeklas(WanneerbenjezelfdrukZijnerles-senwaarinjeminderdrukbentWaarkanjijjeenergiekwijt)
gt Impulsiefeerstdoenendanpasdenken(HandeljijweleensondoordachtHerkennendeklasgenotenditZegjijaltijdmet-eenalsjeietsnietwelokeacutevindtKomterweleensruzievan)
gt EenovervolhoofdldquoMijnhoofdzitzovolrsquosAvondskaniknooitslapenrdquo(HebjijsomseenvolhoofdWatziteralle-maalinWaarmaakjijjezorgenoverWathelptjouomjehoofdlsquolegerrsquotemakenLigjesomswakkerWatdoejealsjenietkanslapen)
gt SpecifiekekwaliteitenkinderenmetADHDblinkenuitinspe-cifieke vaardigheden (Wat zijn de kwaliteiten van kinderenmetADHDZijnerdaarkwaliteitenbijdiejezelfookbezitWanneerkanjedezekwaliteitengoedgebruiken)
inleeFoeFeningenEnkeleeenvoudigeopdrachtenkunnenduidelijkmakenhoemoei-lijkhetisommetconcentratieproblemenomtegaangt deleerlingensluitenhunogenDeleerkrachtmaaktgeluidenenleerlingenwijzenmetdevingernaargeluidMaakdege-luidensteedssubtieler (bvpotloodslijpen)Duideventueeleenlsquostoorzenderrsquoaan(eenvandeleerlingen)diedeaandachtmoetafleidenmetanderegeluidenStopnaenkeleminutenenbespreekisconcentrerenmoeilijk
gt allekinderenstaanineenkringenstrekkenhunarmenuitDearmenwordengekruistenelkehandmoethuneenanderehand vinden in de cirkel Er ontstaat eengrote knoopDiemoetwordenontwardzonderelkaarshandenlostelaten
17
gt eacuteeacutenleerlingzitaantafeldeanderestaatervoorDezittendeleerling probeert in een boek te lezen de staande leerlingpakthetboekenbeweegthetzachtjesheenenweerDraainaeenpoosjederollenomLukthetomtelezenWetenzewatzegelezenhebbenHoewashetomte lezenterwijlerbewegingwasWerdenzeeronrustigdoor
gt dekinderenzittenineenlangerijDrievanhenkomennaarvorenennemeneenhoudingaandiezelangkunnenvolhou-denAllekinderenkijkenaandachtigEenkindgaatdeklasuitondertussenwordterbijdekinderenvooraaneenkleinig-heidveranderd(bvdeharenanderseenarmdeanderekantophellip)Hetkinddatopdegangstondmoetnuachterhalenwaterisveranderd
8 over centrum zitstilCentrum ZitStil is een belangen-vereniging voor iedereen die metADHDtemakenkrijgtZitStil geeft informatie vormingondersteuning en onderneemt
actie om alle personen die geconfronteerdwordenmet ADHD(ookoudersleerkrachtenopvoedersdokterswerkgeversenz)optimaaltelatenfunctionerenVoorleerkrachtendieeenADHD-vriendelijkklimaatwillencreeumlrenopschoolorganiseertZitStileen5-deligetrainingVoorhetuitwerkenvanlessenkanjeterechtinhet documentatiecentrum Zo streeft ZitStil naar gelijkheid vankansen ineenpogingomhet sociaal isolement rondADHD tedoorbreken
Op wwwzitstilbe vind je alles over het aanbod van CentrumZitStil Je vindt er ook algemene info (wwwzitstilbeadhd-addalgemeen)enfilmpjesoverADHDdiejeindeklaskangebruiken(ADHD-TV)
EenkleineselectievanboekenvoorkinderenofvolwassenenrondADHD(SommigezijnverkrijgbaarviadewebshopvanZitStil)middot VlinderndashMiriamBruijstensndashUitgeverijPicamiddot StijndeTreinndashCarolineCogenbackndashBalansmiddot ZenozweeftndashInneVandenBosschendashAbimomiddot ErziteenleeuwinmijndashKristienDieltiensndashUitgeverijClavis
middot ZevindenmedrukndashMartineDelfosndashUitgeverijSWPmiddot SusOctopusndashBavoDhooghendashUitgeverijDeEenhoornmiddot DeADHDvanAndreacutendashChristineKliphuisndashUitgeverijSjaloom
ampWildeboermiddot DeADHDsurvivalgidsndashJFTaylorndashUitgeverijSchoolsupportmiddot ADDaisyndashTirtsaEhrlichndashBalansmiddot Organiseerjezelf(zonderjehoofdteverliezen)ndashJanetSFox
ndashAbimomiddot InmijnkopstaatallesopzrsquonhoofdndashSylviavandenHeedendash
UitgeverijLannoomiddot ADHDLaatjenietswijsmakenndashHermienDeBackerndashUit-
geverijEpomiddot ZitstilopschoolOmgaanmetADHDindeklasndashRitaBol-
laertndashUitgeverijLannoomiddot SlimmaarhellipndashPegDawson amp RichardGuarendashUitgeverijHo-
grefemiddot DiagnoseADHDgidsvooroudersenhulpverlenersndashRussell
BarkleyndashUitgeverijPearssonCentrumZitStilKruishofstraat3412610WilrijkTel038303025infozitstilbewwwzitstilbe
MetbijzonderedankaandirecteurRiaVanDenHeuvelenpsycho-logeGilBormsvanCentrumZitStil voorhunbijdrageaandezelesmap
zingen met BrammetJeBRAMMETJEBAASeindigtmeteenliedoverlsquoanderszijnrsquogezon-gendoorJochemMyjer(eenpopulaireNederlandsekomiekdievanzijneigenADHDstoorniszijnhandelsmerkheeftgemaakt)Jekanhetliedopnieuwbeluisteren(viawwwbrammetjebaasnl)eneventueelmetdeheleklasmeezingenJevindtdetekstinbijlageBespreekmetdeklasdegevoelensdieinhetliedverwoordwor-denHerkennenzediegevoelensOpwelkemanierkwamenzeaanbodindefilm
18
BrammetjeprobeertgriptekrijgenopdeoverweldigendewereldrondomhemDatdoethijdoorwoordenenbegrippenteorde-neninzijnplakboekjeshijheefteenschriftwaarinhijdelsquoTop200rsquovandeallerbesteuitvindingenverzamelteneenschriftwaarinhijlsquogoeiewoordenenleukenamenrsquonoteertZobrengthijstructuurinzijnwereldbeeldMaarbovenalzijndezeschriftjeseenfeestvancreativiteiteninspiratieldquoPleister is geen goed woord maar wel een goede uitvinding Luxaflex is een goede uitvinding maar nog een beter woordrdquo
BrammetjebekijktalleuitvindingenmetkritischeblikdeGameBoydeWCdeautomatischetandenborstelhellipDeschaarisuiter-matepraktischndashineenkomischintermezzozienwehoedewerelderzonderscharenzouuitzienMaaropdeabsolutenummer1zethijdetrampolineBrammetjeheeftzelfookuitvindersambitiesDelsquoraketbusrsquomoetzijngroteverwezenlijkingworden
opdrachtKunnendeleerlingenzichnognamenofbegrippenherinnerenuitBramsplakschriftjes
Deleerlingenkunnenindividueelofklassikaalookhunuitvindingen-boeksamenstellenWatvindenzijde3besteuitvindingenooitLaathenintijdschriftenofreclamebladenzoekennaarfotorsquosomopteklevenHetkaneenaanleidingzijnomhetnutendegebruikstoe-passingvanbepaaldevoorwerpentebesprekenEventueelkunnenkinderendegekozenvoorwerpenookopeencreatievemanierillus-trerennetzoalsBrammetjedatdeedinzijnschriftjes
het gedicht van BrammetJeMeesterVisHetspijtmevanuwbeenMaarikbennietgemeenIkdenkveelinmrsquonhoofdIkhoopdatudatgelooftIkbenzoalsikbenSomsisdatnietzofijnMaarheelvaakookweerwelEnikkannietanderszijn
BRAMMETJES iS cREATiEf
19
EenfilmmakenisvaakeenlangenduurprocesErzijneenhele-boelmensenbijbetrokkendieallemaalhuneigentakenhebbenJekrijgtzenooitinbeeldtezienwantzewerkenlsquoachterdescher-menrsquoEnkeldeacteurskrijgjeophetschermtezien
DeregisseurstuurtaldiemensenGelukkighelptiedereengoedmeewanteenfilmmakenisnieteenvoudigKijkmaareensopdefilmsetvanBRAMMETJEBAAS
Achter de schermen heeft iedereen zijn eigen taak oa de came-raman setfotograaf geluidsman assistent
De cameraman (of-vrouw) staat achter decamera Hij zorgt dat al-lespreciesgefilmdwordtzoals de regisseur hetwilt De meeste scegraveneswordenenkelemalenop-genomenNadienbeslistde monteur in de mon-tagekamer welke beel-dener indefilmkomenEnkeldebesteopnameswordengebruiktde restgaatindeprullenbak
BEElDTAAl op DE SET
20
Decameraassistent(e)helptdecameramanwanneerhijzijnhan-denvolheeftenzorgtdatdelensvandecameralsquogefocustrsquoisZoishetbeeldaltijdscherpAlsdeacteurszichverplaatsenmoetdelensaangepastwordennetzoalsbijeenfototoestel
Via de zgn remote focus puller meet de assistent de afstand van camera tot acteurs en kiest de juiste lens
De lichtman zorgtdat alleswatgefilmdwordt goedbelicht isDoorsterkelampentegebruikenofeenschermdatdezonreflec-teertAllesmoethelderzichtbaarzijnHetgezichtvaneenacteurwordtbestnietbedektdoorschaduw
DegeluidsmanneemtallesopwatdeacteurszeggenHijheefteenmicrofoonaaneenlangestokndashdatheeteenboom(opzrsquonEngelsuitgesproken)ndashdiehijbovendeacteurshoudtZohorenwewatzezeggenzonderdatdemicrofooninbeeldisHijkanermeezelfstothoogineenboomreikenAchterafkandegeluids-mannoganderegeluidenopnemenzoalsbveenblaffendehondoffluitendevogeltjes
21
De regisseur behoudt het overzicht over de hele filmploeg Zevertelthoedeacteursdescegravenemoetenspelenenhoedecame-ramanallesmoetfilmenOpeenschermkijktzemeeofallesinordeisAchterafkanzemeebeslissenwelkebeeldenerpreciesgebruiktzullenworden
Brammetje wordt gefilmd voor een groen scherm Nadien wordt de tekst via de computer toegevoegd
De special effects supervisor zorgt voorhellipde speciale effectenTijdenshetfilmenmaakthijalleswatachterafmetdecomputerbewerktmoetwordenblauwofgroen (dekleurendiehetverstvanonzehuidverwijderdzijn)Nadienbewerkthijindiebeeldendegroeneenblauweelementen
22
De meester wordt gefilmd met een blauwe kous en een vals been Zijn echte been wordt met de computer weggetoverd
DeontwerperknutseltallerleispulletjesvoordefilmZowerddetitelinhetbeginvandefilmgemaaktmetkartonenlijmOokhetvissenhoofdvandemeesterwerdgeknutseld
23
De vissenkop wordt eerst getekend
De ontwerper heeft zijn eigen hoofd nage-maakt in gips Daarna maakt hij er een masker rond
Het vissenmasker is klaar
24
MeeroverdelsquomakingofrsquovanBRAMMETJEBAASwwwfilmfichesbendashzoekBRAMMETJEBAAS1
animatieBRAMMETJEBAASiseenspeelfilmlevendeacteursspelenhetverhaalinwerkelijkedecorsMaarnuendanwordthetverhaalonderbrokendoorkortestukjesanimatiefilmDiezijnvaakerggrappig
IneenanimatiefilmisallesmogelijkallerleivoorwerpenkunnentotlevenkomenDatisideaalomBrammetjesgekkeverbeeldingduidelijk te maken aan de kijkers Een mama met 1000 ogendoodbloedenzonderpleisterbewegendebenenzonderlichaameenmeestermeteenvissenkophellipwekrijgenhetallemaaltezienindeanimatiefragmentennetzoalsBramhetzietinzijnhoofdAlindeeerstefilmbeeldenziejeeenaantalvoorwerpenuitBram-metjeskamerdiehuneigenlevengaanleidenHerinnerjijjenogleukeanimatiefragmentenuitdefilm
knutseltipHebjeookzinomndashnetzoalsBrammetjendashaanhetknutselentegaanEenraketbusiswathooggegrepenmaareenlsquovliegtuigflesrsquoof een lsquoballonautorsquo zijn zeker haalbaar Je kan inspiratie vindenop httpwwwoutnumberedbenlcreatief-knutselenvliegtuig-knutselen-van-fles-karton en httpwwwozeykidsnlknutselenballon-auto-knutselen
KinderenmetADHDkunnenzichmeestalmoeilijkconcentre-renNetzoalsBrammetjehijkannietwerkenalszijntandlosstaatofalsereenvlieg indeklaszitDaardoorkrijgthij zijnsommennooit op tijd klaar Rustig stilzitten is voor kinderenmetADHDheelmoeilijkZittenerinjouwklasleerjaarschoolkinderenmetADHDWillenzeeroververtellen
BrammetjegaatnaarheteersteleerjaarInNederlandheetdatlsquogroep3rsquoNetzoalsbijonslerenkinderenerschrijvenen rekenenStil zitten indeklaszwijgenhuiswerkma-kenhellipvoorBrammetjeishetallemaalnieuw
BrammetjeBaaskaneenheleboeldingenHijkandrummenoptafelhoger springendanpapaenweldriemeisjesopdekartrekkenEnhij heeft eenplakboekwaarinhijzijn favoriete uitvindingen verza-meltEriseigenlijkmaareacuteeacutendingdatBrammetjenietgoedkanstilzitten Dat kan wel eens proble-men geven op school en thuisZeker als er weer een vaas metbloemen of een bord spaghettiaan diggelen gaat ldquoIk word zo moe van die drukte in mrsquon hoofdrdquozuchtBramsoms
Brammetje verzamelde allerlei uitvindingen en leukewoorden ineenschriftjeLijktjedateenleukideeWelkeuitvindingenzoujijinjeschriftjekleven
FilmmakerswerkensomsgraagmetjongeacteursmetADHDZoalsRickLens(indefilmKAUWBOY)ldquoKinderen met ADHD hebben veel energie ze kunnen maar blijven doorgaan en omdat ze vaak in een fantasiewereld leven kunnen ze zich ook makkelijk inlevenrdquoOfDen-nisReinsma(MIJNAVONTURENDOORVSWCHWRMenMIDDENINDEWINTERNACHTldquoMet mijn acteren geef ik een voorbeeld aan andere kinderen Je moet niet denken lsquoik kan niksrsquo Want ondanks mijn ADHD kan ik mijn dromen waarmaken Het houdt me niet tegen om te doen wat ik graag wil acteren in een filmrdquo
Wist jedat ook zwemkampioenMi-chael Phelps ADHD heeft Daaromoefendehijzograaginhetzwembadenwonhellipachttiengoudentweezil-verenentweebronzenmedailles
CoenvanOverdamldquoHet huis waar we filmden was van iemand an-ders We mochten het lenen rsquos Avonds kwamen die mensen terug om er te slapen We filmden enkel overdag Soms moesten we papier voor de ramen plakken zodat het nacht leekrdquo
CoenvanOverdamis8 jaaroudenspeeldederolvanBrammetjeWelkescegravenevondhijhetleuksteldquoDe broek van de meester naar beneden trekken Eeacuten keer had ik per ongeluk ook zijn onderbroek afgetrokken Zelf doe ik bij-na nooit zulke rare dingen al ben ik soms wel een klein beetje ondeugendrdquo
Op wwwjekinobebrammetje-baas en httpwwwfilmfichesbenavigatieid=20komjemeertewetenoverBRAMMETJEBAAS
BiJlage mdash affiche
Stro
fe 1
Ikkleurnooitbinnendelijntjes
Ikhebsambalinmijnkont
Ikhoordeallerkleinstekraakjes
Ikkijkaltijdinhetrond
Ikzitnietstilenletnietop
Zittetikkenmetmijnpenen
Iedereenwordtgekvanmij
Maarikbenwieikben
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Ikhebgeheimekrachten
Waardooriknietstilkanstaan
Ikhebdesuperpow
er
Omaltijddoortegaan
Stro
fe 2
Somsalsikopschoolben
Houikmeinbedwang
Enpraatikheelerglangzaam
Enzoekdoordegang
Maarnaeenkleinkwartiertje
Komtdiesambalinmijnkont
Danjeuktm
ijnhelelichaam
Enspringikweerinhetrond
Wantvanallesnellehelden
Beniksuperman
Enookalwordjegekvanmij
Refre
inIkbenwieikben
Ikbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Gooim
einhetwater
Ikzwem
zosnelalseendolfijn
Ikhebgeentrampolinenodig
Omeenkangoeroetezijn
Stro
fe 3
Ookalbeniknietdesterkste
Nietdeslimstenietheelknap
Alsjemijvoorbijzietsprinten
Nouzetjedanmaarschrap
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Ikhebgeheimekrachten
Waardooriknietstilkanstaan
Ikhebdesuperpow
er
Omaltijddoortegaan
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Gooim
einhetwater
Ikzwem
zosnelalseendolfijn
Ikhebgeentrampolinenodig
Omeenkangoeroetezijn
BiJl
age
Eenfilmomzekerindeleraren-opleidingtegebruiken Inmijnklaszouikvooralingaanophetbespreekbaar maken van ge-voelens Brammetje loopt eenpaarkeerwegHoekonhijdatandersaangepakthebbenWatzoujijzeggendoen(Mieke)
Na een testvertoning voor een publiek dat werkzaam is in het onderwijs verzamelden we volgende reacties op BRAMMETJE BAAS Ben jij het met hen eens Zijn er re-acties die je verrassen Hoe zou jij deze film inschatten
Ikwilmetdefilmwerken indeOKANklas (anderstaligenieuwkomers) Ik wil methen een klasgesprek hou-denoverADHDenoverdeschoolorganisatie Zo kun-nenwepratenoververschil-lende opvoedingsstijlen ende aanpak in hun land vanherkomst(Carine)
IknameenlsquoBrammetjersquouitmijnklasgroepmeenaardevoorstellingenhijherkendezichvollediginhetverhaalHijheeftechtgenotenvandefilmenallesingeurenenkleurennaverteldHijkreegveelbegripvandegroepeniedereenbegonspontaanuiteigenerva-ringtevertellenVelenherkendenzichzelfenvoeldenzichnumeerbegrepenHeelleerzaamzowelvoordekinderenalsvoordeleer-krachtWantiniedereklaszitweleenBrammetje(Tanja)
Veel leerlingen zullen zich hierinherkennen of meer inzicht krijgenin het gedrag van lsquodrukkersquo kinde-renHopelijkkunnenzezoookwatmeer respectopbrengenvoorhenVolgens mij is de film niet alleenbruikbaar in de klas maar ook alsnascholing rond lsquoomgaan met kin-deren met andere nodenrsquo of rondlsquodifferentieumlren in de klasrsquo Hoe kanje zulkekinderenblijvenboeienenhoe belangrijk is het om naar hetkindzelfteluisteren(Els)
Vroegerwerd ikookvaakdeklasuitgestuurdvanwege lsquoovervloedigvragenstellenrsquoIkkonooknietstilzittenMaarikhebinmiddelsmeerdan50boekengeschrevenen vertaalddus ik kaacutenhetbestHelaasheefthet schoolsysteemmijn leergierigheiden leerpleziermeerver-pestdanversterkt(Suzanne)
BRAMMETJE BAAS was realistisch aangrijpendmaarhellip niet voor de voorziene leeftijdsgroep AlsmoedervaneenkindmetdezelfdekaraktertrekjesalsBramwas deze film confronterend en verhelderendAls zorgleerkracht enmentor van jonge leerkrachtenzieikveelmogelijkhedenommetdezefilmtewerkenIkzoudefilmgebruikenommetjongeleerkrachtentereflecterenovergt hunmaniervanlesgevengt kinderendiebijzondereaandachtvrageninhetge-woneonderwijs
gt hoe ineenschoolorganisatiemetkinderenwordtomgegaan(Katrijn)
Als leerkracht hebik veel opgestokenvan de inhoud Ik zalvoortaan met ande-re ogen kijken naarde overbeweeglijkekleuters in mijn klas(Chantal)
Droevethemarsquosaangekaartmetveelhumorhetuitkijkennaarheteersteleerjaarmaarniet lsquogezienrsquo worden door de leerkracht in je kwaliteiten enkel in je tekorten HetverdrietvandeoudersenvanBramzelfvondikheelaandoenlijkIkvinddezefilmergbruikbaarookvoorouderswienskindaanheteersteleerjaargaatbeginnenDefilmsteltenkeleoplossingenvoordiezekerbesprokenkunnenworden(Marina)
Alleen jammer dat ereen stereotiep van deoude leerkracht werdgemaakt(Inge)
Leukomteondervindendatjenietdeenigebentmetditsoortkinde-reninjeklasVooranderekinderenisdefilmeenmeerwaardeomdatzekinderenzoalsBrammetjesomslastigvindenindegroepenhennuvanuiteenanderdaglichtlerenbekijken(Aline)
Reacties uit het ondeRwijs
1
BRAMMETJE BAAS
FilmFicheKopieer de filmfiche op de volgende pagina voor je leerlingen Zo
zijn ze meteen goed voorbereid op de voorstelling Ook voor je colle-garsquos die de leerlingen vergezellen kan het een handige leidraad zijn
inhoudstaFelFilmfiche _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 2 Synopsis Technischekaart VoorjenaardefilmgaatWiedefilmmaakte _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 4 RegisseurAnnavanderHeide ScenaristTamaraBos ActeurCoenvanOverdamNadefilmEerstereacties _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 6 Reactiesverzamelen StellingenspelDepersonages _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 8FocusHeeftBrammetjeADHD _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 10 1WatisADHD 2HeeftBrammetjeADHD 3Brammetjeinzijnhoofd 4Brammetjeinzijnlichaam 5Brammetjethuis 6Brammetjeopschool 7WerkenrondADHDindeklas 8CentrumZitStilBrammetjeiscreatief _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 18BeeldtaalOpdeset _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 19Fichevoordeleerlingen _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 25Bijlagen _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 26
Film en educatiehellip in het vertoningscircuit van
Lessen in het donker in het kader van Filmfestival MOOOV ter ge-legenheid van een workshop ver-zorgd door Jekino of van een film in de klas
Het medium film kreeg een plaats in het lessenpakket van heel wat scholen daarom zorgen wij graag voor een degelijke programmatie en pedagogische omkadering We maken jaarlijks een pittige selectie van een 30-tal films uit het afgelo-pen seizoen organiseren op heel wat plaatsen vertoningen en zorgen met kant-en-klare lesmappen voor een boeiende verwerking in de klas Daarbij spelen we in op de eindter-men en ontwikkelingsdoelen
In elke lesmap streven we naar een filmtechnische en inhoudelijke benadering van de film en focussen we op eacuteeacuten filmterm
doelgroep BrammetJe Baas vanaF 6 Jaar (eerste graad lager onderwiJs)
wwwjekinobewwwmooovbewwwlesseninhetdonkerbe
FeedBack op de FilmFicheWe horen graag je reactie
Surf naar wwwfilmfichesbe en laat je (sterren)mening achter bij de film die je zag De fiches zijn tegelijk een digitale meer visu-ele uitdieping van deze lesmap met trailers fotorsquos en interes-sante achtergrondinfo
2
filMfichEsynopsis
BrammetjeBaaskaneenheleboeldingenHijkandrummenoptafelhoger springen dan papa en weldriemeisjesopdekartrekkenEnhij heeft een plakboek waarin hijzijn favoriete uitvindingen verza-meltEriseigenlijkmaareacuteeacutendingdatBrammetjenietgoedkanstilzitten Dat kan wel eens proble-men geven op school en thuisZeker als er weer een vaas metbloemen of een bord spaghettiaan diggelen gaat ldquoIk word zo moe van die drukte in mrsquon hoofdrdquozuchtBramsoms
BRAMMETJEBAASiseenpositie-vefilmmetveel respectvoorge-duldigeoudersenheelveelliefdevoor eenbijzonder kindWant ook al is hij nog zodruk het ismoeilijkomnietdoltezijnopBrammetje
FilmreleaseinsamenwerkingmetCentrumZitStil(wwwzitstilbe)
technische kaartBRAMMETJE BAASRegie AnnavanderHeideScenarioTamaraBosProductieBosBrosCamera JanMoeskopsMuziekFonsMerkies
Nederland 2012Duur83minutenNederlands gesprokenMet oaCoenvanOverdam(Brammetje)KatjaHerbers(Mama)TjebboGerritsma(Papa)ReneGroothof(MeesterVis)enEgbertJanWeeber(MeesterMark)
httpwwwjekinobebrammetjebaas
BRAMMETJEBAASwerdbekroondalsBesteKinderfilmophetAmsterdamseCinekidFestival
voor Je naar de Film gaatVoordeleerlingenishetleukalszevoorafdetitelwetenvandefilmdiezegaanbekijkenVertelhendathetgaatomBRAMME-TJEBAASovereendrukjongetjevan7jaardatnaarschoolgaatndasheenvertrouwdesituatieZienzeindefilmverschillenofgelijkenissenmeteenschooldaginBelgieumlBrammetjegaatnaargroep3ndashlegdekinderenuitdatditvergelijkbaarismetons1steleerjaarjekomtvoorheteerst ineenklas terecht jemagerniet rondhollen jeleerterschrijvenenrekenenOmhunnieuwsgierigheid teprikkelenkan jeeventueelookdeofficieumlletrailer(ziekader)vandefilmbekijkenopwwwfilmfichesbenavigatieid=416ofopwwwyoutubecomNadienkanjeen-kelevragenstellenbv
gt Waaroverdenkjedatdefilmgaatgt Ziethetereenleukefilmuitgt Maaktdetrailer jounieuwsgierigToonthijveelvanwatergebeurtindefilmofblijftdatnogeengeheim
gt ErbestaaneenheleboelfilmgenresKanjeerenkeleopnoe-menWeetjeookbijwelkgenreBRAMMETJEBAAShoort(familiefilm)
gt Wieisvolgensjouhethoofdpersonagegt WelketaalwordterindefilmgesprokenKanjedatmakkelijkverstaan
gt Inwelklanddenkjedatdefilmzichafspeelt
3
een trailerEenfilmtraileriseenpromotieclipvooreenfilmZorsquonclipbundelt(meestal)kortefragmentenuitdefilmTrailerswordenindebio-scoopgedraaidvoordehoofdfilmbegintZemoetenhetpublieknieuwsgierigenenthousiastmaken voorfilmsdiebinnenkort indezaalzullendraaienUitdetrailerkanjemeestalhetfilmgenreafleidengaathetomeenromantischefilmeenthrillereenko-mediehellip
DefilmmakersmaaktenbewustdekeuzeomBrammetjegeendiagnosemeetegevenhetwoordADHDwordtinBRAMMETJEBAASnergensgebruiktDaaromradenwijaanomBRAMMETJEBAAStepresenterenalslsquoeenfilmovereendrukjongetjersquomaarhetetiketADHDnietophethoofdpersonageteklevenZono-digjeelkkinduitomzichmetBrammetjeteidentificeren
4
RegisseurAnnavanderHeideenscenaristTamaraBos
WiE DE filM
MAAKTE
regisseur anna van der heideBRAMMETJEBAASisdeeerstelangspeelfilmvanAnnavanderHeidedieeerderervaringopdeedalsregieassistenteentv-re-gisseurZe schreefookhet scenario voorBRIEFGEHEIMnaareenboekvanJanTerlouwOverBRAMMETJEBAASzegtAnnavanderHeide ldquoDe film laat zien dat het niet altijd makkelijk is om elkaar te begrijpen BRAMMETJE BAAS is een pleidooi voor inleving en creativiteit maar ook gewoon een vrolijke en herkenbare kinderfilmrdquo
scenarist tamara BosDe Nederlandse Tamara Bos schrijft kinderboeken maar werdvooralbekendalsscenaristvankinderfilmsZoschreefzeoadescenariorsquosvanMINOESDOLFJEWEERWOLFJEenHETPAARDVANSINTERKLAASenwerddaarvoorookvaakbekroondTamara Bos (dochter van de legendarische kinderfilmproducentBurnyBos)schreefal zorsquon20kinderboekenwaaronderooken-keleprentenboekenvoordeallerkleinstenHetgaat steedsomwarmefantasierijkeverhalenoverherkenbarethemarsquosbekekendoordeogenvaneenkindOokBRAMMETJEBAASisgebaseerdophetgelijknamigeboekvanTamaraBos
acteur coen van overdamBRAMMETJE BAAS is de eerste film van de piepjonge acteurCoenvanOverdamldquoOp de theaterschool werd me gevraagd of ik audities wou doen en in een film wou meespelen Ik moest geen tekst uit mijn hoofd leren de regisseur zei alles voor en dan moest ik haar nazeggen Daarna werd haar stem weggehaald zodat je enkel mijn stem hoort Een script kreeg ik niet Tijdens de zomer- en herfstvakantie en ook nog eens 4 weken tijdens het schooljaar waren er elke dag opnames Telkens om zes uur rsquos ochtends naar Amsterdam rijdenhellip dat was wel vermoeiendrdquo
5
CoenvanOverdamhoudtvantoneelencircusMaaropdefilmsetamuseerdehijzichookheelgoedWelkescegravenevondhijhetleuk-steldquoDe broek van de meester naar beneden trekken Eeacuten keer had ik per ongeluk ook zijn onderbroek afgetrokken Zelf doe ik bijna nooit zulke rare dingen al ben ik soms wel een klein beetje ondeugendrdquo
ActriceKatjaHerbersCoenvanOverdamenregisseurAnnavanderHeidekrijgeneenprijsvoorde100000stebezoeker
6
reacties verzamelen Vlaknadevertoningwilhetpubliekgraagzrsquoneerste indrukkenkwijtIedereenheeftnoodaaneenontladingsmomentGeefhendekansomlsquostoomaftelatenrsquoEnkeleeenvoudigevragenkunnendaarbijhelpen
gt HoekanjedefilmhetbestomschrijvenVondjehetverhaalgrappigdroeviggriezeligsaaispannendontroerendWaarom
gt Kanjedefilmsamenvattenineen5-talzinnen(Onderscheidhoofd-enbijzaken)
gt WelkescegraveneisjouhetbestbijgeblevenWaarom
gt MaaktedefilmjesomsaanhetlachenOpwelkemomenten
gt WatvondjevanBramsuitvindingenboekZoujezelfookzorsquonboekwillenmaken
gt WaaromdenkjedatBramnietkanstilzitten
gt Looptdefilmgoedaf
gt ZoujedefilmaanradenaanjevriendenenvriendinnenWiezoudezefilmvolgensjouzekereensmoetenzien
NA DE filM
EERSTE REAcTiES
7
stellingenspelSchrijf stellingenophetbordGaandekinderenakkoordmetdestellingWaaromwelnietDeleerlingenstekenhunhandopalszeheteenszijnmetdestellingProbeervanalleleerlin-gentebekomendatzehuneigenmeningverwoordenennietzomaarhunvriendjesnadoenHetkanhelpenomaftetellenldquoeacuteeacuten-twee-drierdquoZomoetiedereentegelijkzrsquonhandopstekenenheb jeminderkansoplsquoafkijkersrsquoVraagtelkensaanenkelekinderennaarhetlsquowaaromrsquovanhunantwoordErzijngeengoe-deoffouteantwoorden
Stellingen
gt Brammetjeiseenlastpak
gt MeesterVisiseenbozemeester
gt Brammetjesmoederzorgtheelslechtvoorhem
gt Brammetjeisdom
gt Liselore vindt het terecht dat Bram zo vaak gestraft wordtdoormeesterVis
gt MeesterVisdoetzijnbestomBrammetjetebegrijpen
gt Brammetjedoetopzettelijkallesfout
8
BrammetJe BaasBrammetje (7 jaar oud) is een crea-tiefleergierigjongetjemeteenhoofdboordevolvragenInzijnschriftjesver-zamelthijzijnfavorieteuitvindingenenleukewoordenennamenBramheefteenprobleemhijkannietstilzittenIndekleuterklaswasdatnietzoergmaarnu hij in groep3 zit (1ste leerjaar) valthet opletten hem erg moeilijk In deklasvanmeesterViszorgtBramvoort-durend voor onrust Hij wordt doorde meester vaak gestraft al begrijptBrammetjenietaltijdwaarom
meester visMeesterViszitaljareninhetvakeenleraar van de oude stempel met eenvoorkeurvoorkinderendiebraafdoenwat hen gevraagd wordt Met hyper-actieve of dromerige jongetjes zoalsBrammetje kan hij niets aanvangenMeester Vis ziet in Bram een kwajon-gendiehijmoettemmenmaarzijnpo-gingen hebben een averechts effectMeester Vis is geen kwaaie vent eenbrave man misschien een beetje tebraafhellipdat blijktwanneer BrammetjebijhemthuisopbezoekgaatOndanks
alzijnervaringtoonthijzichbereidomietstelerenvanMeesterMarkIndeslotbeeldenzienwehoehijzijnleerlingendoordeklaslaathollenenspringen
moeder els
BrammetjeheefteenlievezorgzamemoederZekenthaarzoon-tjedoorendoorZeweetdatBrameenheelactiefjongetjeisdatvaakdingen lsquofoutrsquodoetmaar zeweetookdathij hetnietmet
DE pERSoNAgES
9
opzetdoetDaaromwordtze(bijna)nooitkwaadophemZebegrijptdeklachtenvanmees-terVisenvindtookdatBram-metje moet leren luisterenmaarzeweethoemoeilijkdatvoor hem is Wanneer BramopschoolsteedsongelukkigerwordtmaaktzezichongerustZeweet niet hoe ze het pro-bleemkanoplossen
vader Jaap
Papaisdolopzijnzoonmaarals Bramweer eens iets stukmaakt wordt hij wel kwaadHij vindt dat mama veel tezachtisenvindtdatBramwatharder aangepakt mag wor-den Hij vindt ook dat BrambeterzijnbestmoetdoenomteluisterennaarmeesterVis
meester markMeesterMarkde jongevervangervanmeesterVismerktBrammetjesprobleemmeteenopHijprobeerteenoplossingtevindenBramver-trouwthemzodanigdathijzelfsaanmeester Vis zijn excuses aanbiedtIedereeniszotevredenovermees-terMarkdathijopschoolmagblij-ven lesgeven in een beurtrol metmeesterVis
liselore lusJesLiselore Lusjes is de favoriete leerlingvan meester Vis een slim en braafmeisje Maar eigenlijk vindt Liseloreongewone zaken heel interessant Te-genBram zegt ze ldquoIk vond jou eerst maar een raar jongetjerdquomaardaaromvindtzehemnetzoleukLiselorever-lost hem van zijn losse tand en kijktbewonderend wanneer hij een vliegredt Ze isBramsenige vriendinnetjeZesteunthemwanneerhijhetmoeilijkheeftZeisheelbelangrijkvoorBram
vragen over de personages gt Geefvoorelkpersonageenkeletypischekenmerken
gt WelkpersonagevondjijhetleukstWaarom
gt Kenjenoganderefilmswaarinjongeacteursactricesdehoofdrolspelen
gt Zou hetmoeilijk geweest zijn voor Coen vanOverdam(Brammetje) omopzorsquon jonge leeftijd zorsquongrote rol tespelen
gt HeefteriemandindeklasaleensgeacteerdHoevondjeditWashetmoeilijkomjeinteleveninjerol
10
OmdeADHDproblematiekzocorrectmogelijkteschetsenrie-penwedehulp invanCentrumZitStildat zich inBelgieumlbezighoudtmetalleswatmetADHDtemakenheeftZitStilldquoWe vin-den BRAMMETJEBAAS een waardevolle film vol details die heel herkenbaar zijn voor kinderen met ADHD en voor iedereen die ermee te maken heeft De filmmakers hebben zich uitstekend ingewerkt in de materierdquoWatheefthenhetmeestgetroffen indefilmldquoDe manier waarop Brammetje en zijn omgeving elkaar onvoldoende begrijpen waardoor steeds meer problemen zich opstapelen Hij trekt zich terug voelt zich schuldighellip Dat gebeurt ook in de realiteitrdquo
1 wat is adhdADHDiseenontwikkelingsstoorniswaardoormensenzichhyper-actiefgedragenenzichmoeilijkkunnenconcentrerenZe rakensnelafgeleiddooralleprikkelsinhunomgeving(eacuteeacutenvliegindeklasvolstaatomBrammetjesaandachttetrekken)enhebbenhetmoeilijk om zich te organiseren of een opdracht tot een goedeindetebrengenZezijnvaakbeweeglijkrusteloosenimpulsiefNadenkenvoormenietszegtofdoetiseenmoeilijkeopgave
Bij ADHD zien we twee probleemgebieden die bij Brammetjeduidelijkaanwezigzijngt deaandachts-enorganisatieproblemengt hetimpulsievehyperactieve
Iedereen herkent een lsquodruk lastig kindrsquo zoals BrammetjeMaardeonrustinzijnhoofd(ldquoIk word zo moe van mrsquon hoofdrdquo)isveelminderzichtbaarvoordebuitenwereld
gt ADHD is de afkorting van Attention Deficit HyperactivityDisorder
gt ADHDisgeenziektemaareenontwikkelingsstoornisgt ADHDisgeenmodeverschijnselZitStilwerktal30jaarrondADHDnetzolangalsdetermbestaatMaardebeschrijvin-gen indemedische literatuurgaan terug totde18deeeuwHetisdusgeentypischhedendaagsfenomeenHoewelonzesamenleving wel een invloed heeft Opvoeding vraagt tijd
focUS hEEfT
BRAMMETJE ADhD
11
ruimteenstructuurendiebiedtdehuidigemaatschappijnietaltijdDehoeveelheidprikkelsdieopons afkomt isgroterdanooit
gt ADHDiserfelijkhetlsquozitindefamiliersquogt ADHDkomtvakervoorbij jongensdanbijmeisjesOfmis-schien valt het bij meisjes gewoon minder op bij hen zitADHDvakerlsquovanbinnenrsquoanderemensenhebbenerminderlastvanmaarzijzelfdestemeer
gt ADHD isniet tegenezenErbestaanwelmedicijnendie jehelpenomde stoornisondercontrole tehoudenmaardiekunneningrijpendegevolgenhebbenopjekarakter
gt Ook volwassenen kunnen ADHD hebben Maar sommigekenmerkenverminderensomslijkthetalsofdepersoonlsquoge-nezenrsquoisHetoverbeweeglijke impulsievegedragverdwijntvaak met de jaren Maar het aandachtsen organisatiepro-bleem is veel koppiger Erwordt beweerd dat 7 van dekinderenen3vandevolwassenenADHDheeft
gt Kinderenmet ADHDwordenmakkelijk getriggerd net zoalsBrammetjeZehebbenweinigprikkelsnodigomgeiumlnteresseerdtegerakenMaarmethoogbegaafdheidheeftADHDnietstemakenookalzoujedatopbasisvandefilmkunnendenken
gt Er zijn ook leuke kanten aan ADHD ZitStil ldquoKinderen met ADHD zijn vaak enthousiast en extravert Noem het maar lsquopret-tig gestoordrsquo Ze zorgen voor ambiance ze zijn creatief en vin-den originele oplossingen voor problemen Zoals Brammetje die zijn huistaak maakt op de trampoline Waarom nietrdquo
Meer algemene info over ADHD op wwwfilmfichesbe ndash zoekBRAMMETJEBAAS5
2 heeFt BrammetJe adhdAlindeeerstescegraveneskrijgenweeenideehoeheteraantoegaatinBrammetjeshoofdvanafhetmomentdathijzijnogenopentstorthijzichvolovergaveinhetlevenldquoGoedemorgen wereld ik ben Brammetje Mijn hersenen zitten nooit stil en ik ook nietrdquoErgaateenvaasaandiggelenenmoedershaarzitvastindestofzui-gerslangMeteenwordtduidelijkdatBrammetjevoorontzettendveeldruktezorgt
TochwordthetwoordADHDnergensindefilmgebruiktWaar-omnietgt HetisnietenkeleenverhaaloverADHDmaarookoverdeenergieenleergierigheidvanallekinderenenoverdema-nierwaarophetonderwijsdaarmeeomgaatZo ishetver-haalnietenkelherkenbaarvoorkinderenmetADHDmaarvoorallekinderendieweleensdrukzijnenvolenergiezit-tenEngeldtdatnietvoorelkkindRegisseurAnnavanderHeijdenldquoWe wilden dat de film over meer dan ADHD zou gaan namelijk over authenticiteit en eigenheid We hopen dat de film herkenbaar is voor iedereen die afwijkt binnen een klassikaal systeemrdquo
gt De termADHDwordt vandaag erg snel gebruikt CentrumZitStilldquoDe diagnose wordt te pas en te onpas gebruikt voor al wie energiek en enthousiast is Wie de klas op stelten zet heeft meteen ADHD Vroeger moest ZitStil mensen overtui-gen dat ADHD echt bestond tegenwoordig moeten we hen overtuigen dat niet alle probleemgedrag wijst op ADHDrdquo
12
ldquoTegenwoordig heeft elk kind wel iets als het geen ADHD is dan is het wel iets andersrdquoZodenkenveelmenseneroverldquoAls ik dat kind een paar dagen onder handen kon nemen zou het rap opge-lost zijnrdquoOfzoalsdedirectricezegtwanneermamaBrammetjelsquoeeneigenzinnigenbijzonder jongetjersquo noemt ldquoAls ik van elke ouder die dat van zrsquon kind vindt een euro kreeg hoefde ik nooit meer te werkenrdquoZitStilldquoZulke uitspraken zijn erg pijnlijk voor de ouders Want de werkelijkheid is veel complexerrdquo
MeeroverADHDindefilmopwwwfilmfichesbendashzoekBRAM-METJEBAAS3
3 BrammetJe in ziJn hooFdldquoIk heb veel vragen in mrsquon hoofd Er zijn zoveel dingen om over na te denkenrdquo
- Waaromkrijgjetranenalsjeverdrietigbent- Waaromzijnweopdezewereld- Waaromruikenhondengraagaanelkaarskont- Watkanjeallemaaldoenmetdeblaadjesindetuin- Hoezouhetzijnalsjegeenhandenhad
GeenwonderdatBrambeweertldquoIk word zo moe van mrsquon hoofd Ik kan mrsquon hoofd niet uitzettenrdquo
Enkele scegravenesmakenduidelijk hoedat verlies van concentratiepreciesinzrsquonwerkgaatBvwanneerBrammetjemetbestekopzijnbordbeginttetikkenzijnaandachtvoorhetgesprekverliestenhelemaalopgaatinderitmischepatronenHijvergeetderestvandewereldldquoEr gebeurt altijd van alles De hele dag en de hele nachtrdquoEeacutenlossetandvolstaatomBrammetjesaandachtvolledigopteslorpenzodathijzichnietmeerkanconcentreren
DefilmhelptonsomBrammetjesmaniervandenkentebegrijpenNetzoalsLiseloreldquoJe bent zoals je bent En dat vind ik grappigrdquoZohelptzeBrammetjeomzichteverzoenenmetzichzelfldquoIk heb geleerd dat ik ben wie ik ben Soms erg druk maar niet dom en zeker niet saai En dat iedereen anders is dat is nou juist zo leuk Waarom we op deze wereld zijn dat weet ik nog steeds niet Ik ben alleen heel blij dat ik er benrdquo
opdracht muziek in Je hooFdAandeeettafelwordtBrammetjeafgeleiddoorallerleigeluidendieinzijnhoofdeenliedjevormenOokmetdeklaskanjemetdagelijksegebruiksvoorwerpeneenliedjeimproviseren
ElkeleerlingkiesteenvoorwerpDejufduidtiemandaandiezijngeluidmag latenhorenMetsommigevoorwerpenkan jemeerdaneacuteeacutengeluidmakenWelkgeluidklinkthetbesteNaenkeletellenduidtdejufeennieuwelsquomuzikantrsquoaanZogaatzeheeldeklasrondLaatverschillendemuzikantentegelijkaanhetwoordZoek samen een eenvoudig ritmisch patroon Tenslotte hoor jeeenliedjenetzoalsBrammetjeeenliedjeinzijnhoofdhoorde
13
4 BrammetJe in ziJn lichaamDedrukteraastnietalleendoorBrammetjeshoofdmaarookdoorzijn lijfAltijd ishij inbeweginghijwiebelt ritstzijnpennenzakopenentoetrektaanzijntruitrommeltopdebankhellipldquoBram kan je stoppen met wiebelenrdquovraagtdemeesterldquoNee ik kan er niets aan doen Mrsquon benen willen wiebelenrdquoBrammetjeisnietdebaasoverzrsquoneigenlichaamhijheeftgeencontroleTijdensdespeeltijdgulptalzijnopgekropteenergieineacuteeacutenkeernaarbuitenWanneerhijdeeettafelverandertineenknoeiboelraadtmoedermeteenldquoZware dag gehad op schoolrdquo
Dat gebrek aan controle kande omgeving irriteren Tijdens despeeltijdisBrammetjeeenlosgeslagenprojectielenwanneerLi-selorebijhemthuiskomtslaathijvanopwindingeeneistukopzijnhoofdZulkgedragwordtdooranderenalsnelals lsquoaanstel-lerigrsquobeoordeeldldquoHet is toch geen rotkindrdquovraagtmoederzichvertwijfeldaf
5 BrammetJe thuisldquoGeeft niksrdquozegtmoederalserweereenbeschuitmethagelslagop de grond valt ZitStil ldquoMoeders gedrag is nauwelijks realis-tisch Zelfs heel geduldige ouders geven de moed wel eens op Ouders mogen zich niet laten ontmoedigen door het rooskleurige beeld in de film Ik ken veel ouders die ontzettend goed bezig zijn met hun kindrdquo
Bramzorgtvooronnoemelijkveeldrukte inhuisVooralaan ta-felnietmetbestekspelenennietmorsenzijnbijnaonmogelij-ke uitdagingenHet klassieke systeem van lsquostraffenamp belonenrsquo(hetbordmetgroeneen rodebollen)brengtweinigzodenaandedijkWerkendeklassiekeopvoedingsmethodennietvooreenkindmetADHDZitStilldquoToch wel Aanmoedigingen en compli-mentjes helpen Net zoals bij elk ander kind moet je altijd uitgaan van een positieve aanpak Bij Brammetje werkt het niet omdat de werkpunten veel te vaag zijn lsquoRustig zijnrsquo en lsquogeen gekke dingen doenrsquo dat begrijpt Brammetje niet Zoiets kan hij niet inschattenrdquoBrammetjesbordstaatalgauwvolrodestippen
Omdatmamaenpapageloven ineenverschillendeaanpakvanBramsproblemengroeitdespanninginhuisVaderwildatBram-metjezichaanpastmoederzoektmanierenomhemtemotiverenZegaangillentegenelkaarenBramvoeltzichschuldigldquoStraks gaan papa en mama nog scheiden door mijn schuldrdquo ZitStilldquoADHD zet de ouder-kindrelatie onder druk Partners zouden el-kaar moeten aflossen bij de opvoeding van een kind maar als je niet op dezelfde lijn zit zorgt dat voor conflicten Dat werd in recent onderzoek bewezenrdquo
ldquoAls jij je best doet is er niks om je druk over te makenrdquoPapalegtdeverantwoordelijkheidopBramsschoudersDielastwordtzwaaromtedragenBramverliesterzijnzelfvertrouwenbijldquoIk doe alles fout Dat meester Vis me niet begrijpt dat gaat nog wel maar dat mama me niet meer begrijpt dat is pas ergrdquoDooraldiedrukwordtBrammetjenietenkellsquoschoolmoersquomaarzelfslsquolevens-moersquoHijisboosopdehelewereldldquoIk wou dat ik zo hoog kon springen dat ik niet meer op deze wereld was Als mijn raketbus af is vlieg ik weg van hierrdquoPaswanneerhetopschoolbetergaatvoeltBrammetjezichthuisookweerlekkerinzijnvel
14
een rustige omgevingZijnkinderenmetADHDgebaatbijeenrustigeomgevingDanis Brammetjes kamer geen ideale plek tot de nok gevuldmetspulletjesenobjectenVoorBramdegedroomdeomgevingomoptegaaninzijnverbeeldingzijnplakboekhellipofteschommelenaanhetplafondZorsquondrukkeomgevingzorgtvoorextrachaosAnderzijds iseenlsquoprikkelarmersquokamervooreenkindmetADHDonnoemelijksaai
6 BrammetJe op schoolldquoIk begrijp Brammetje heel goed Ik zit al 30 jaar in dit vak Ik heb meer van dit soort jongetjes gehad reuze intelligent maar ontzet-tend onaangepast om te leren Het is mijn plicht als leerkracht om dit aan te pakkenrdquoMeesterVisisnietvanplanomzijnaanpaktewijzigenomwillevaneacuteeacutenbelhamelindeklas
proBlemenVanwegehunconcentratieprobleemkrijgenkinderenmetADHDsomsleerproblemenMeesterVisldquoHij is voortdurend met andere dingen bezig Een beetje discipline je werk leren afmaken dat is belangrijk voor later Hij doet niksrdquo
DatkanzwaregevolgenhebbenvoorveelkinderenmetADHD gt Ze moeten soms hun jaar overdoen of veranderen van school IndefilmVolgensmeesterVisisookBrammetjeeenpoten-tieumlle lsquozittenblijverrsquoldquoKan je op een andere school wel stilzit-tenrdquo vraagt Liselore terechtWie garandeert dat Bram opeenandereschoolnietweereenleerkrachttreftdienietweetwat hijmetwiebelbenenmoet aanvangenDangaat Brammisschienwelvanschoolnaarschoolnaarschoolhellip
gt Door hun druk gedrag worden ze vaker gestraft dan andere kinderen IndefilmWanneerdemeesterindeturnlesiedereentotdeorderoeptdoetalleenBrammetjelekkervoortwanthellip
hijheefthetnietgehoordHijzitmezrsquongedachtenergensanders
gt Door die negatieve reacties krijgen ze vaak een laag zelfbeeldIn de filmWanneer Bram voor straf terug naar de kleuter-klaswordtgestuurdervaarthijdatalseengrotebeledigingBovendiendenktdemeesterdathijdomisBramkrijgthetgevoeldathijhelemaalniksgoedsmeerkandoen
gt De kinderen kunnen schoolmoe wordenIndefilmChineseofEgyptischelettershellipdewereldistekleinvoor Brammetjes onvermoeibare geest Hij raakt teleurge-steld inwatdeschooltebiedenheeftldquoIk vind groep 3 erg tegenvallenrdquoBramwordt schoolziekhij komtmetopzet telaat looptwegofdoetalsofhij ziek isHijgaatdemeestersteedsmeeralseenvijandbeschouwenndashhijmaakttekeningenwaaropmeesterVisopgruwelijkemanierenaanzrsquoneindkomt
gt Vaak hebben ze weinig vrienden IndefilmJevoeltdatdekinderenindeklaszichstilaante-genBrammetjekerenDestraffenvanmeesterViswerkendepesterijenvanmedeleerlingenindehand
15
hoe het anders kanMeesterMarkcreeumlertdmvenkelingrepeneenheelandereklas-situatie
1OmdatkinderenmetADHDbehoeftehebbenaanregelmaatishetbelangrijkdatzewetenwatervanhenverwachtwordt
BrammetjebijmeesterVisInheteersteleerjaarisallesnognieuwBramzietgeenstructuurenerkomenontzettendveelindrukkenophemafDatzorgtvoorveelafleidingBrammetje bijmeesterMarkOp verschillendemanierenwordtBrammetjes aandacht bij de les gehouden Soms gebruikt demeester een timer Indien nodig zet hij Bram (niet bestraffend)evenalleenineenbank
2Hetkindmoetregelmatigdekanskrijgenomzichtebewegenenenergiekwijtteraken
BrammetjebijmeesterVisDespeeltijdvolstaatvoorBrammetjenietomalzijnenergiekwijtterakenZekernietalshijvoorstrafmoetbinnenblijvenBrammetjebijmeesterMarkEvenfysiekontladenindeklashelptenormZerennenrondspelenindiaantjeenBrammagzichuit-leveninhetspringtouwAlslsquohulpjersquomagBramdoordegangenlopenomboodschappenaftelevereninandereklassenTochzitBrammetje in eerste plaats op school om te leren rondrennenmagenkelwanneerdedruktegrootwordt
3Het isbelangrijkdekinderencomplimentjes tegevenals zehuntakengoedafwerken
BrammetjebijmeesterVisldquoMeester Vis is altijd boos Niet eacuteeacuten aardig woordrdquoZelfsalshijhetgoedeantwoordweetkrijgtBramgeencomplimentjewanthelliphijhadzrsquonvingernietopgestokenBrammetjebijmeesterMarkAlslsquoboodschapperrsquowordthijoveralvriendelijkonthaald
hoe zit het BiJ onsCentrumZitStilldquoWij zien heel veel inzet in het Vlaamse onderwijs leerkrachten doen veel moeite Het is onze uitdaging om hen me-thodieken aan te reiken waarmee ze op maat kunnen werken van elke leerling In BRAMMETJE BAAS wordt alles opgelost met en-kele simpele trucs Plots vindt Brammetje wel zrsquon draai op school
In werkelijkheid is het probleem meestal veeleisender Het gaat niet om trucs maar om een nieuwe ingesteldheid Daarvoor zijn structurele veranderingen nodig Bijvoorbeeld
gt differentiatie in de klas
gt het systeem van vaste leerjaren kan aangepast worden
gt in het zorgbeleid van de school is niet altijd een plaats voor de ouders hoewel zij de enige constanten zijn in de opvoeding van het kind De problemen worden nog complexer in het secundair onderwijs wanneer kinderen niet meer zo happig zijn op de bemoeienis van hun ouders
gt sommige ouders vinden opvoeden de opdracht van de school en vergeten hun eigen verantwoordelijkheidrdquo
InbijlagevindjeeenaantalreactiesopBRAMMETJEBAASvanmensendieinhetonderwijsactiefzijnBenjeheteensmethunreacties
MeeroverADHDopschoolwwwfilmfichesbendashzoekBRAMME-TJEBAAS4
16
7 werken rond adhd in de klas
een leerling verteltIsereenleerlingindeklas(opschool)metADHDIshijzijbereidtegetuigenvoordeklasDatkanvoordeleerlingbedreigendlijkenzullendeklasgenotenhemhaarnietuitlachenBereidditgesprekvoormethetkindendeouderseventueelondersteunddoordeCLB-medewerkerzorgcooumlrdinatorhellipBespreekdemogelijkegevol-genvoordeleerlingenhoedeschoolhieropwilinspelen
Zorgervoordathetklasgesprekplaatsvindtineenveiligeomge-vingMaaktijdomvragentestellenZorgervoordatdekinderenrespectvolblijvenenbewaakgoedwathetkindmetADHDwelnietwil zeggenOok voor andere kinderenmet leerproblemenkanheteenaanleidingzijnomtevertellenoverwaarzehetmoei-lijkmeehebbenenhoezeermeeomgaan
Tijdens zorsquongesprekkunnenheelwat themarsquos aanbodkomenProbeertelkensterugtekoppelennaardeanderekinderenindeklasHerkennenzebepaaldeaspectenvanditgedragookbijzich-zelfMogelijkeaandachtspuntenzijnbijvoorbeeld
gt ADHD algemeen Hoe kijken de leerlingen tegen ADHDaan(KennenzenogkinderenmetADHDBegrijpenzewatADHDis)
gt Aandachtstekort voor een kindmetADHD is goedopletteneenmoeilijkeopgave(HerkenjeditWanneerkanjijmoeilijkoplettenindeklasWathelptjeombeteroptelettenVergeetjijsomsspullenWatkanjehelpenommindertevergeten)
gt HyperactiefkinderenmetADHDpratensomsveelofroepenantwoordendoordeklas(WanneerbenjezelfdrukZijnerles-senwaarinjeminderdrukbentWaarkanjijjeenergiekwijt)
gt Impulsiefeerstdoenendanpasdenken(HandeljijweleensondoordachtHerkennendeklasgenotenditZegjijaltijdmet-eenalsjeietsnietwelokeacutevindtKomterweleensruzievan)
gt EenovervolhoofdldquoMijnhoofdzitzovolrsquosAvondskaniknooitslapenrdquo(HebjijsomseenvolhoofdWatziteralle-maalinWaarmaakjijjezorgenoverWathelptjouomjehoofdlsquolegerrsquotemakenLigjesomswakkerWatdoejealsjenietkanslapen)
gt SpecifiekekwaliteitenkinderenmetADHDblinkenuitinspe-cifieke vaardigheden (Wat zijn de kwaliteiten van kinderenmetADHDZijnerdaarkwaliteitenbijdiejezelfookbezitWanneerkanjedezekwaliteitengoedgebruiken)
inleeFoeFeningenEnkeleeenvoudigeopdrachtenkunnenduidelijkmakenhoemoei-lijkhetisommetconcentratieproblemenomtegaangt deleerlingensluitenhunogenDeleerkrachtmaaktgeluidenenleerlingenwijzenmetdevingernaargeluidMaakdege-luidensteedssubtieler (bvpotloodslijpen)Duideventueeleenlsquostoorzenderrsquoaan(eenvandeleerlingen)diedeaandachtmoetafleidenmetanderegeluidenStopnaenkeleminutenenbespreekisconcentrerenmoeilijk
gt allekinderenstaanineenkringenstrekkenhunarmenuitDearmenwordengekruistenelkehandmoethuneenanderehand vinden in de cirkel Er ontstaat eengrote knoopDiemoetwordenontwardzonderelkaarshandenlostelaten
17
gt eacuteeacutenleerlingzitaantafeldeanderestaatervoorDezittendeleerling probeert in een boek te lezen de staande leerlingpakthetboekenbeweegthetzachtjesheenenweerDraainaeenpoosjederollenomLukthetomtelezenWetenzewatzegelezenhebbenHoewashetomte lezenterwijlerbewegingwasWerdenzeeronrustigdoor
gt dekinderenzittenineenlangerijDrievanhenkomennaarvorenennemeneenhoudingaandiezelangkunnenvolhou-denAllekinderenkijkenaandachtigEenkindgaatdeklasuitondertussenwordterbijdekinderenvooraaneenkleinig-heidveranderd(bvdeharenanderseenarmdeanderekantophellip)Hetkinddatopdegangstondmoetnuachterhalenwaterisveranderd
8 over centrum zitstilCentrum ZitStil is een belangen-vereniging voor iedereen die metADHDtemakenkrijgtZitStil geeft informatie vormingondersteuning en onderneemt
actie om alle personen die geconfronteerdwordenmet ADHD(ookoudersleerkrachtenopvoedersdokterswerkgeversenz)optimaaltelatenfunctionerenVoorleerkrachtendieeenADHD-vriendelijkklimaatwillencreeumlrenopschoolorganiseertZitStileen5-deligetrainingVoorhetuitwerkenvanlessenkanjeterechtinhet documentatiecentrum Zo streeft ZitStil naar gelijkheid vankansen ineenpogingomhet sociaal isolement rondADHD tedoorbreken
Op wwwzitstilbe vind je alles over het aanbod van CentrumZitStil Je vindt er ook algemene info (wwwzitstilbeadhd-addalgemeen)enfilmpjesoverADHDdiejeindeklaskangebruiken(ADHD-TV)
EenkleineselectievanboekenvoorkinderenofvolwassenenrondADHD(SommigezijnverkrijgbaarviadewebshopvanZitStil)middot VlinderndashMiriamBruijstensndashUitgeverijPicamiddot StijndeTreinndashCarolineCogenbackndashBalansmiddot ZenozweeftndashInneVandenBosschendashAbimomiddot ErziteenleeuwinmijndashKristienDieltiensndashUitgeverijClavis
middot ZevindenmedrukndashMartineDelfosndashUitgeverijSWPmiddot SusOctopusndashBavoDhooghendashUitgeverijDeEenhoornmiddot DeADHDvanAndreacutendashChristineKliphuisndashUitgeverijSjaloom
ampWildeboermiddot DeADHDsurvivalgidsndashJFTaylorndashUitgeverijSchoolsupportmiddot ADDaisyndashTirtsaEhrlichndashBalansmiddot Organiseerjezelf(zonderjehoofdteverliezen)ndashJanetSFox
ndashAbimomiddot InmijnkopstaatallesopzrsquonhoofdndashSylviavandenHeedendash
UitgeverijLannoomiddot ADHDLaatjenietswijsmakenndashHermienDeBackerndashUit-
geverijEpomiddot ZitstilopschoolOmgaanmetADHDindeklasndashRitaBol-
laertndashUitgeverijLannoomiddot SlimmaarhellipndashPegDawson amp RichardGuarendashUitgeverijHo-
grefemiddot DiagnoseADHDgidsvooroudersenhulpverlenersndashRussell
BarkleyndashUitgeverijPearssonCentrumZitStilKruishofstraat3412610WilrijkTel038303025infozitstilbewwwzitstilbe
MetbijzonderedankaandirecteurRiaVanDenHeuvelenpsycho-logeGilBormsvanCentrumZitStil voorhunbijdrageaandezelesmap
zingen met BrammetJeBRAMMETJEBAASeindigtmeteenliedoverlsquoanderszijnrsquogezon-gendoorJochemMyjer(eenpopulaireNederlandsekomiekdievanzijneigenADHDstoorniszijnhandelsmerkheeftgemaakt)Jekanhetliedopnieuwbeluisteren(viawwwbrammetjebaasnl)eneventueelmetdeheleklasmeezingenJevindtdetekstinbijlageBespreekmetdeklasdegevoelensdieinhetliedverwoordwor-denHerkennenzediegevoelensOpwelkemanierkwamenzeaanbodindefilm
18
BrammetjeprobeertgriptekrijgenopdeoverweldigendewereldrondomhemDatdoethijdoorwoordenenbegrippenteorde-neninzijnplakboekjeshijheefteenschriftwaarinhijdelsquoTop200rsquovandeallerbesteuitvindingenverzamelteneenschriftwaarinhijlsquogoeiewoordenenleukenamenrsquonoteertZobrengthijstructuurinzijnwereldbeeldMaarbovenalzijndezeschriftjeseenfeestvancreativiteiteninspiratieldquoPleister is geen goed woord maar wel een goede uitvinding Luxaflex is een goede uitvinding maar nog een beter woordrdquo
BrammetjebekijktalleuitvindingenmetkritischeblikdeGameBoydeWCdeautomatischetandenborstelhellipDeschaarisuiter-matepraktischndashineenkomischintermezzozienwehoedewerelderzonderscharenzouuitzienMaaropdeabsolutenummer1zethijdetrampolineBrammetjeheeftzelfookuitvindersambitiesDelsquoraketbusrsquomoetzijngroteverwezenlijkingworden
opdrachtKunnendeleerlingenzichnognamenofbegrippenherinnerenuitBramsplakschriftjes
Deleerlingenkunnenindividueelofklassikaalookhunuitvindingen-boeksamenstellenWatvindenzijde3besteuitvindingenooitLaathenintijdschriftenofreclamebladenzoekennaarfotorsquosomopteklevenHetkaneenaanleidingzijnomhetnutendegebruikstoe-passingvanbepaaldevoorwerpentebesprekenEventueelkunnenkinderendegekozenvoorwerpenookopeencreatievemanierillus-trerennetzoalsBrammetjedatdeedinzijnschriftjes
het gedicht van BrammetJeMeesterVisHetspijtmevanuwbeenMaarikbennietgemeenIkdenkveelinmrsquonhoofdIkhoopdatudatgelooftIkbenzoalsikbenSomsisdatnietzofijnMaarheelvaakookweerwelEnikkannietanderszijn
BRAMMETJES iS cREATiEf
19
EenfilmmakenisvaakeenlangenduurprocesErzijneenhele-boelmensenbijbetrokkendieallemaalhuneigentakenhebbenJekrijgtzenooitinbeeldtezienwantzewerkenlsquoachterdescher-menrsquoEnkeldeacteurskrijgjeophetschermtezien
DeregisseurstuurtaldiemensenGelukkighelptiedereengoedmeewanteenfilmmakenisnieteenvoudigKijkmaareensopdefilmsetvanBRAMMETJEBAAS
Achter de schermen heeft iedereen zijn eigen taak oa de came-raman setfotograaf geluidsman assistent
De cameraman (of-vrouw) staat achter decamera Hij zorgt dat al-lespreciesgefilmdwordtzoals de regisseur hetwilt De meeste scegraveneswordenenkelemalenop-genomenNadienbeslistde monteur in de mon-tagekamer welke beel-dener indefilmkomenEnkeldebesteopnameswordengebruiktde restgaatindeprullenbak
BEElDTAAl op DE SET
20
Decameraassistent(e)helptdecameramanwanneerhijzijnhan-denvolheeftenzorgtdatdelensvandecameralsquogefocustrsquoisZoishetbeeldaltijdscherpAlsdeacteurszichverplaatsenmoetdelensaangepastwordennetzoalsbijeenfototoestel
Via de zgn remote focus puller meet de assistent de afstand van camera tot acteurs en kiest de juiste lens
De lichtman zorgtdat alleswatgefilmdwordt goedbelicht isDoorsterkelampentegebruikenofeenschermdatdezonreflec-teertAllesmoethelderzichtbaarzijnHetgezichtvaneenacteurwordtbestnietbedektdoorschaduw
DegeluidsmanneemtallesopwatdeacteurszeggenHijheefteenmicrofoonaaneenlangestokndashdatheeteenboom(opzrsquonEngelsuitgesproken)ndashdiehijbovendeacteurshoudtZohorenwewatzezeggenzonderdatdemicrofooninbeeldisHijkanermeezelfstothoogineenboomreikenAchterafkandegeluids-mannoganderegeluidenopnemenzoalsbveenblaffendehondoffluitendevogeltjes
21
De regisseur behoudt het overzicht over de hele filmploeg Zevertelthoedeacteursdescegravenemoetenspelenenhoedecame-ramanallesmoetfilmenOpeenschermkijktzemeeofallesinordeisAchterafkanzemeebeslissenwelkebeeldenerpreciesgebruiktzullenworden
Brammetje wordt gefilmd voor een groen scherm Nadien wordt de tekst via de computer toegevoegd
De special effects supervisor zorgt voorhellipde speciale effectenTijdenshetfilmenmaakthijalleswatachterafmetdecomputerbewerktmoetwordenblauwofgroen (dekleurendiehetverstvanonzehuidverwijderdzijn)Nadienbewerkthijindiebeeldendegroeneenblauweelementen
22
De meester wordt gefilmd met een blauwe kous en een vals been Zijn echte been wordt met de computer weggetoverd
DeontwerperknutseltallerleispulletjesvoordefilmZowerddetitelinhetbeginvandefilmgemaaktmetkartonenlijmOokhetvissenhoofdvandemeesterwerdgeknutseld
23
De vissenkop wordt eerst getekend
De ontwerper heeft zijn eigen hoofd nage-maakt in gips Daarna maakt hij er een masker rond
Het vissenmasker is klaar
24
MeeroverdelsquomakingofrsquovanBRAMMETJEBAASwwwfilmfichesbendashzoekBRAMMETJEBAAS1
animatieBRAMMETJEBAASiseenspeelfilmlevendeacteursspelenhetverhaalinwerkelijkedecorsMaarnuendanwordthetverhaalonderbrokendoorkortestukjesanimatiefilmDiezijnvaakerggrappig
IneenanimatiefilmisallesmogelijkallerleivoorwerpenkunnentotlevenkomenDatisideaalomBrammetjesgekkeverbeeldingduidelijk te maken aan de kijkers Een mama met 1000 ogendoodbloedenzonderpleisterbewegendebenenzonderlichaameenmeestermeteenvissenkophellipwekrijgenhetallemaaltezienindeanimatiefragmentennetzoalsBramhetzietinzijnhoofdAlindeeerstefilmbeeldenziejeeenaantalvoorwerpenuitBram-metjeskamerdiehuneigenlevengaanleidenHerinnerjijjenogleukeanimatiefragmentenuitdefilm
knutseltipHebjeookzinomndashnetzoalsBrammetjendashaanhetknutselentegaanEenraketbusiswathooggegrepenmaareenlsquovliegtuigflesrsquoof een lsquoballonautorsquo zijn zeker haalbaar Je kan inspiratie vindenop httpwwwoutnumberedbenlcreatief-knutselenvliegtuig-knutselen-van-fles-karton en httpwwwozeykidsnlknutselenballon-auto-knutselen
KinderenmetADHDkunnenzichmeestalmoeilijkconcentre-renNetzoalsBrammetjehijkannietwerkenalszijntandlosstaatofalsereenvlieg indeklaszitDaardoorkrijgthij zijnsommennooit op tijd klaar Rustig stilzitten is voor kinderenmetADHDheelmoeilijkZittenerinjouwklasleerjaarschoolkinderenmetADHDWillenzeeroververtellen
BrammetjegaatnaarheteersteleerjaarInNederlandheetdatlsquogroep3rsquoNetzoalsbijonslerenkinderenerschrijvenen rekenenStil zitten indeklaszwijgenhuiswerkma-kenhellipvoorBrammetjeishetallemaalnieuw
BrammetjeBaaskaneenheleboeldingenHijkandrummenoptafelhoger springendanpapaenweldriemeisjesopdekartrekkenEnhij heeft eenplakboekwaarinhijzijn favoriete uitvindingen verza-meltEriseigenlijkmaareacuteeacutendingdatBrammetjenietgoedkanstilzitten Dat kan wel eens proble-men geven op school en thuisZeker als er weer een vaas metbloemen of een bord spaghettiaan diggelen gaat ldquoIk word zo moe van die drukte in mrsquon hoofdrdquozuchtBramsoms
Brammetje verzamelde allerlei uitvindingen en leukewoorden ineenschriftjeLijktjedateenleukideeWelkeuitvindingenzoujijinjeschriftjekleven
FilmmakerswerkensomsgraagmetjongeacteursmetADHDZoalsRickLens(indefilmKAUWBOY)ldquoKinderen met ADHD hebben veel energie ze kunnen maar blijven doorgaan en omdat ze vaak in een fantasiewereld leven kunnen ze zich ook makkelijk inlevenrdquoOfDen-nisReinsma(MIJNAVONTURENDOORVSWCHWRMenMIDDENINDEWINTERNACHTldquoMet mijn acteren geef ik een voorbeeld aan andere kinderen Je moet niet denken lsquoik kan niksrsquo Want ondanks mijn ADHD kan ik mijn dromen waarmaken Het houdt me niet tegen om te doen wat ik graag wil acteren in een filmrdquo
Wist jedat ook zwemkampioenMi-chael Phelps ADHD heeft Daaromoefendehijzograaginhetzwembadenwonhellipachttiengoudentweezil-verenentweebronzenmedailles
CoenvanOverdamldquoHet huis waar we filmden was van iemand an-ders We mochten het lenen rsquos Avonds kwamen die mensen terug om er te slapen We filmden enkel overdag Soms moesten we papier voor de ramen plakken zodat het nacht leekrdquo
CoenvanOverdamis8 jaaroudenspeeldederolvanBrammetjeWelkescegravenevondhijhetleuksteldquoDe broek van de meester naar beneden trekken Eeacuten keer had ik per ongeluk ook zijn onderbroek afgetrokken Zelf doe ik bij-na nooit zulke rare dingen al ben ik soms wel een klein beetje ondeugendrdquo
Op wwwjekinobebrammetje-baas en httpwwwfilmfichesbenavigatieid=20komjemeertewetenoverBRAMMETJEBAAS
BiJlage mdash affiche
Stro
fe 1
Ikkleurnooitbinnendelijntjes
Ikhebsambalinmijnkont
Ikhoordeallerkleinstekraakjes
Ikkijkaltijdinhetrond
Ikzitnietstilenletnietop
Zittetikkenmetmijnpenen
Iedereenwordtgekvanmij
Maarikbenwieikben
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Ikhebgeheimekrachten
Waardooriknietstilkanstaan
Ikhebdesuperpow
er
Omaltijddoortegaan
Stro
fe 2
Somsalsikopschoolben
Houikmeinbedwang
Enpraatikheelerglangzaam
Enzoekdoordegang
Maarnaeenkleinkwartiertje
Komtdiesambalinmijnkont
Danjeuktm
ijnhelelichaam
Enspringikweerinhetrond
Wantvanallesnellehelden
Beniksuperman
Enookalwordjegekvanmij
Refre
inIkbenwieikben
Ikbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Gooim
einhetwater
Ikzwem
zosnelalseendolfijn
Ikhebgeentrampolinenodig
Omeenkangoeroetezijn
Stro
fe 3
Ookalbeniknietdesterkste
Nietdeslimstenietheelknap
Alsjemijvoorbijzietsprinten
Nouzetjedanmaarschrap
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Ikhebgeheimekrachten
Waardooriknietstilkanstaan
Ikhebdesuperpow
er
Omaltijddoortegaan
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Gooim
einhetwater
Ikzwem
zosnelalseendolfijn
Ikhebgeentrampolinenodig
Omeenkangoeroetezijn
BiJl
age
Eenfilmomzekerindeleraren-opleidingtegebruiken Inmijnklaszouikvooralingaanophetbespreekbaar maken van ge-voelens Brammetje loopt eenpaarkeerwegHoekonhijdatandersaangepakthebbenWatzoujijzeggendoen(Mieke)
Na een testvertoning voor een publiek dat werkzaam is in het onderwijs verzamelden we volgende reacties op BRAMMETJE BAAS Ben jij het met hen eens Zijn er re-acties die je verrassen Hoe zou jij deze film inschatten
Ikwilmetdefilmwerken indeOKANklas (anderstaligenieuwkomers) Ik wil methen een klasgesprek hou-denoverADHDenoverdeschoolorganisatie Zo kun-nenwepratenoververschil-lende opvoedingsstijlen ende aanpak in hun land vanherkomst(Carine)
IknameenlsquoBrammetjersquouitmijnklasgroepmeenaardevoorstellingenhijherkendezichvollediginhetverhaalHijheeftechtgenotenvandefilmenallesingeurenenkleurennaverteldHijkreegveelbegripvandegroepeniedereenbegonspontaanuiteigenerva-ringtevertellenVelenherkendenzichzelfenvoeldenzichnumeerbegrepenHeelleerzaamzowelvoordekinderenalsvoordeleer-krachtWantiniedereklaszitweleenBrammetje(Tanja)
Veel leerlingen zullen zich hierinherkennen of meer inzicht krijgenin het gedrag van lsquodrukkersquo kinde-renHopelijkkunnenzezoookwatmeer respectopbrengenvoorhenVolgens mij is de film niet alleenbruikbaar in de klas maar ook alsnascholing rond lsquoomgaan met kin-deren met andere nodenrsquo of rondlsquodifferentieumlren in de klasrsquo Hoe kanje zulkekinderenblijvenboeienenhoe belangrijk is het om naar hetkindzelfteluisteren(Els)
Vroegerwerd ikookvaakdeklasuitgestuurdvanwege lsquoovervloedigvragenstellenrsquoIkkonooknietstilzittenMaarikhebinmiddelsmeerdan50boekengeschrevenen vertaalddus ik kaacutenhetbestHelaasheefthet schoolsysteemmijn leergierigheiden leerpleziermeerver-pestdanversterkt(Suzanne)
BRAMMETJE BAAS was realistisch aangrijpendmaarhellip niet voor de voorziene leeftijdsgroep AlsmoedervaneenkindmetdezelfdekaraktertrekjesalsBramwas deze film confronterend en verhelderendAls zorgleerkracht enmentor van jonge leerkrachtenzieikveelmogelijkhedenommetdezefilmtewerkenIkzoudefilmgebruikenommetjongeleerkrachtentereflecterenovergt hunmaniervanlesgevengt kinderendiebijzondereaandachtvrageninhetge-woneonderwijs
gt hoe ineenschoolorganisatiemetkinderenwordtomgegaan(Katrijn)
Als leerkracht hebik veel opgestokenvan de inhoud Ik zalvoortaan met ande-re ogen kijken naarde overbeweeglijkekleuters in mijn klas(Chantal)
Droevethemarsquosaangekaartmetveelhumorhetuitkijkennaarheteersteleerjaarmaarniet lsquogezienrsquo worden door de leerkracht in je kwaliteiten enkel in je tekorten HetverdrietvandeoudersenvanBramzelfvondikheelaandoenlijkIkvinddezefilmergbruikbaarookvoorouderswienskindaanheteersteleerjaargaatbeginnenDefilmsteltenkeleoplossingenvoordiezekerbesprokenkunnenworden(Marina)
Alleen jammer dat ereen stereotiep van deoude leerkracht werdgemaakt(Inge)
Leukomteondervindendatjenietdeenigebentmetditsoortkinde-reninjeklasVooranderekinderenisdefilmeenmeerwaardeomdatzekinderenzoalsBrammetjesomslastigvindenindegroepenhennuvanuiteenanderdaglichtlerenbekijken(Aline)
Reacties uit het ondeRwijs
2
filMfichEsynopsis
BrammetjeBaaskaneenheleboeldingenHijkandrummenoptafelhoger springen dan papa en weldriemeisjesopdekartrekkenEnhij heeft een plakboek waarin hijzijn favoriete uitvindingen verza-meltEriseigenlijkmaareacuteeacutendingdatBrammetjenietgoedkanstilzitten Dat kan wel eens proble-men geven op school en thuisZeker als er weer een vaas metbloemen of een bord spaghettiaan diggelen gaat ldquoIk word zo moe van die drukte in mrsquon hoofdrdquozuchtBramsoms
BRAMMETJEBAASiseenpositie-vefilmmetveel respectvoorge-duldigeoudersenheelveelliefdevoor eenbijzonder kindWant ook al is hij nog zodruk het ismoeilijkomnietdoltezijnopBrammetje
FilmreleaseinsamenwerkingmetCentrumZitStil(wwwzitstilbe)
technische kaartBRAMMETJE BAASRegie AnnavanderHeideScenarioTamaraBosProductieBosBrosCamera JanMoeskopsMuziekFonsMerkies
Nederland 2012Duur83minutenNederlands gesprokenMet oaCoenvanOverdam(Brammetje)KatjaHerbers(Mama)TjebboGerritsma(Papa)ReneGroothof(MeesterVis)enEgbertJanWeeber(MeesterMark)
httpwwwjekinobebrammetjebaas
BRAMMETJEBAASwerdbekroondalsBesteKinderfilmophetAmsterdamseCinekidFestival
voor Je naar de Film gaatVoordeleerlingenishetleukalszevoorafdetitelwetenvandefilmdiezegaanbekijkenVertelhendathetgaatomBRAMME-TJEBAASovereendrukjongetjevan7jaardatnaarschoolgaatndasheenvertrouwdesituatieZienzeindefilmverschillenofgelijkenissenmeteenschooldaginBelgieumlBrammetjegaatnaargroep3ndashlegdekinderenuitdatditvergelijkbaarismetons1steleerjaarjekomtvoorheteerst ineenklas terecht jemagerniet rondhollen jeleerterschrijvenenrekenenOmhunnieuwsgierigheid teprikkelenkan jeeventueelookdeofficieumlletrailer(ziekader)vandefilmbekijkenopwwwfilmfichesbenavigatieid=416ofopwwwyoutubecomNadienkanjeen-kelevragenstellenbv
gt Waaroverdenkjedatdefilmgaatgt Ziethetereenleukefilmuitgt Maaktdetrailer jounieuwsgierigToonthijveelvanwatergebeurtindefilmofblijftdatnogeengeheim
gt ErbestaaneenheleboelfilmgenresKanjeerenkeleopnoe-menWeetjeookbijwelkgenreBRAMMETJEBAAShoort(familiefilm)
gt Wieisvolgensjouhethoofdpersonagegt WelketaalwordterindefilmgesprokenKanjedatmakkelijkverstaan
gt Inwelklanddenkjedatdefilmzichafspeelt
3
een trailerEenfilmtraileriseenpromotieclipvooreenfilmZorsquonclipbundelt(meestal)kortefragmentenuitdefilmTrailerswordenindebio-scoopgedraaidvoordehoofdfilmbegintZemoetenhetpublieknieuwsgierigenenthousiastmaken voorfilmsdiebinnenkort indezaalzullendraaienUitdetrailerkanjemeestalhetfilmgenreafleidengaathetomeenromantischefilmeenthrillereenko-mediehellip
DefilmmakersmaaktenbewustdekeuzeomBrammetjegeendiagnosemeetegevenhetwoordADHDwordtinBRAMMETJEBAASnergensgebruiktDaaromradenwijaanomBRAMMETJEBAAStepresenterenalslsquoeenfilmovereendrukjongetjersquomaarhetetiketADHDnietophethoofdpersonageteklevenZono-digjeelkkinduitomzichmetBrammetjeteidentificeren
4
RegisseurAnnavanderHeideenscenaristTamaraBos
WiE DE filM
MAAKTE
regisseur anna van der heideBRAMMETJEBAASisdeeerstelangspeelfilmvanAnnavanderHeidedieeerderervaringopdeedalsregieassistenteentv-re-gisseurZe schreefookhet scenario voorBRIEFGEHEIMnaareenboekvanJanTerlouwOverBRAMMETJEBAASzegtAnnavanderHeide ldquoDe film laat zien dat het niet altijd makkelijk is om elkaar te begrijpen BRAMMETJE BAAS is een pleidooi voor inleving en creativiteit maar ook gewoon een vrolijke en herkenbare kinderfilmrdquo
scenarist tamara BosDe Nederlandse Tamara Bos schrijft kinderboeken maar werdvooralbekendalsscenaristvankinderfilmsZoschreefzeoadescenariorsquosvanMINOESDOLFJEWEERWOLFJEenHETPAARDVANSINTERKLAASenwerddaarvoorookvaakbekroondTamara Bos (dochter van de legendarische kinderfilmproducentBurnyBos)schreefal zorsquon20kinderboekenwaaronderooken-keleprentenboekenvoordeallerkleinstenHetgaat steedsomwarmefantasierijkeverhalenoverherkenbarethemarsquosbekekendoordeogenvaneenkindOokBRAMMETJEBAASisgebaseerdophetgelijknamigeboekvanTamaraBos
acteur coen van overdamBRAMMETJE BAAS is de eerste film van de piepjonge acteurCoenvanOverdamldquoOp de theaterschool werd me gevraagd of ik audities wou doen en in een film wou meespelen Ik moest geen tekst uit mijn hoofd leren de regisseur zei alles voor en dan moest ik haar nazeggen Daarna werd haar stem weggehaald zodat je enkel mijn stem hoort Een script kreeg ik niet Tijdens de zomer- en herfstvakantie en ook nog eens 4 weken tijdens het schooljaar waren er elke dag opnames Telkens om zes uur rsquos ochtends naar Amsterdam rijdenhellip dat was wel vermoeiendrdquo
5
CoenvanOverdamhoudtvantoneelencircusMaaropdefilmsetamuseerdehijzichookheelgoedWelkescegravenevondhijhetleuk-steldquoDe broek van de meester naar beneden trekken Eeacuten keer had ik per ongeluk ook zijn onderbroek afgetrokken Zelf doe ik bijna nooit zulke rare dingen al ben ik soms wel een klein beetje ondeugendrdquo
ActriceKatjaHerbersCoenvanOverdamenregisseurAnnavanderHeidekrijgeneenprijsvoorde100000stebezoeker
6
reacties verzamelen Vlaknadevertoningwilhetpubliekgraagzrsquoneerste indrukkenkwijtIedereenheeftnoodaaneenontladingsmomentGeefhendekansomlsquostoomaftelatenrsquoEnkeleeenvoudigevragenkunnendaarbijhelpen
gt HoekanjedefilmhetbestomschrijvenVondjehetverhaalgrappigdroeviggriezeligsaaispannendontroerendWaarom
gt Kanjedefilmsamenvattenineen5-talzinnen(Onderscheidhoofd-enbijzaken)
gt WelkescegraveneisjouhetbestbijgeblevenWaarom
gt MaaktedefilmjesomsaanhetlachenOpwelkemomenten
gt WatvondjevanBramsuitvindingenboekZoujezelfookzorsquonboekwillenmaken
gt WaaromdenkjedatBramnietkanstilzitten
gt Looptdefilmgoedaf
gt ZoujedefilmaanradenaanjevriendenenvriendinnenWiezoudezefilmvolgensjouzekereensmoetenzien
NA DE filM
EERSTE REAcTiES
7
stellingenspelSchrijf stellingenophetbordGaandekinderenakkoordmetdestellingWaaromwelnietDeleerlingenstekenhunhandopalszeheteenszijnmetdestellingProbeervanalleleerlin-gentebekomendatzehuneigenmeningverwoordenennietzomaarhunvriendjesnadoenHetkanhelpenomaftetellenldquoeacuteeacuten-twee-drierdquoZomoetiedereentegelijkzrsquonhandopstekenenheb jeminderkansoplsquoafkijkersrsquoVraagtelkensaanenkelekinderennaarhetlsquowaaromrsquovanhunantwoordErzijngeengoe-deoffouteantwoorden
Stellingen
gt Brammetjeiseenlastpak
gt MeesterVisiseenbozemeester
gt Brammetjesmoederzorgtheelslechtvoorhem
gt Brammetjeisdom
gt Liselore vindt het terecht dat Bram zo vaak gestraft wordtdoormeesterVis
gt MeesterVisdoetzijnbestomBrammetjetebegrijpen
gt Brammetjedoetopzettelijkallesfout
8
BrammetJe BaasBrammetje (7 jaar oud) is een crea-tiefleergierigjongetjemeteenhoofdboordevolvragenInzijnschriftjesver-zamelthijzijnfavorieteuitvindingenenleukewoordenennamenBramheefteenprobleemhijkannietstilzittenIndekleuterklaswasdatnietzoergmaarnu hij in groep3 zit (1ste leerjaar) valthet opletten hem erg moeilijk In deklasvanmeesterViszorgtBramvoort-durend voor onrust Hij wordt doorde meester vaak gestraft al begrijptBrammetjenietaltijdwaarom
meester visMeesterViszitaljareninhetvakeenleraar van de oude stempel met eenvoorkeurvoorkinderendiebraafdoenwat hen gevraagd wordt Met hyper-actieve of dromerige jongetjes zoalsBrammetje kan hij niets aanvangenMeester Vis ziet in Bram een kwajon-gendiehijmoettemmenmaarzijnpo-gingen hebben een averechts effectMeester Vis is geen kwaaie vent eenbrave man misschien een beetje tebraafhellipdat blijktwanneer BrammetjebijhemthuisopbezoekgaatOndanks
alzijnervaringtoonthijzichbereidomietstelerenvanMeesterMarkIndeslotbeeldenzienwehoehijzijnleerlingendoordeklaslaathollenenspringen
moeder els
BrammetjeheefteenlievezorgzamemoederZekenthaarzoon-tjedoorendoorZeweetdatBrameenheelactiefjongetjeisdatvaakdingen lsquofoutrsquodoetmaar zeweetookdathij hetnietmet
DE pERSoNAgES
9
opzetdoetDaaromwordtze(bijna)nooitkwaadophemZebegrijptdeklachtenvanmees-terVisenvindtookdatBram-metje moet leren luisterenmaarzeweethoemoeilijkdatvoor hem is Wanneer BramopschoolsteedsongelukkigerwordtmaaktzezichongerustZeweet niet hoe ze het pro-bleemkanoplossen
vader Jaap
Papaisdolopzijnzoonmaarals Bramweer eens iets stukmaakt wordt hij wel kwaadHij vindt dat mama veel tezachtisenvindtdatBramwatharder aangepakt mag wor-den Hij vindt ook dat BrambeterzijnbestmoetdoenomteluisterennaarmeesterVis
meester markMeesterMarkde jongevervangervanmeesterVismerktBrammetjesprobleemmeteenopHijprobeerteenoplossingtevindenBramver-trouwthemzodanigdathijzelfsaanmeester Vis zijn excuses aanbiedtIedereeniszotevredenovermees-terMarkdathijopschoolmagblij-ven lesgeven in een beurtrol metmeesterVis
liselore lusJesLiselore Lusjes is de favoriete leerlingvan meester Vis een slim en braafmeisje Maar eigenlijk vindt Liseloreongewone zaken heel interessant Te-genBram zegt ze ldquoIk vond jou eerst maar een raar jongetjerdquomaardaaromvindtzehemnetzoleukLiselorever-lost hem van zijn losse tand en kijktbewonderend wanneer hij een vliegredt Ze isBramsenige vriendinnetjeZesteunthemwanneerhijhetmoeilijkheeftZeisheelbelangrijkvoorBram
vragen over de personages gt Geefvoorelkpersonageenkeletypischekenmerken
gt WelkpersonagevondjijhetleukstWaarom
gt Kenjenoganderefilmswaarinjongeacteursactricesdehoofdrolspelen
gt Zou hetmoeilijk geweest zijn voor Coen vanOverdam(Brammetje) omopzorsquon jonge leeftijd zorsquongrote rol tespelen
gt HeefteriemandindeklasaleensgeacteerdHoevondjeditWashetmoeilijkomjeinteleveninjerol
10
OmdeADHDproblematiekzocorrectmogelijkteschetsenrie-penwedehulp invanCentrumZitStildat zich inBelgieumlbezighoudtmetalleswatmetADHDtemakenheeftZitStilldquoWe vin-den BRAMMETJEBAAS een waardevolle film vol details die heel herkenbaar zijn voor kinderen met ADHD en voor iedereen die ermee te maken heeft De filmmakers hebben zich uitstekend ingewerkt in de materierdquoWatheefthenhetmeestgetroffen indefilmldquoDe manier waarop Brammetje en zijn omgeving elkaar onvoldoende begrijpen waardoor steeds meer problemen zich opstapelen Hij trekt zich terug voelt zich schuldighellip Dat gebeurt ook in de realiteitrdquo
1 wat is adhdADHDiseenontwikkelingsstoorniswaardoormensenzichhyper-actiefgedragenenzichmoeilijkkunnenconcentrerenZe rakensnelafgeleiddooralleprikkelsinhunomgeving(eacuteeacutenvliegindeklasvolstaatomBrammetjesaandachttetrekken)enhebbenhetmoeilijk om zich te organiseren of een opdracht tot een goedeindetebrengenZezijnvaakbeweeglijkrusteloosenimpulsiefNadenkenvoormenietszegtofdoetiseenmoeilijkeopgave
Bij ADHD zien we twee probleemgebieden die bij Brammetjeduidelijkaanwezigzijngt deaandachts-enorganisatieproblemengt hetimpulsievehyperactieve
Iedereen herkent een lsquodruk lastig kindrsquo zoals BrammetjeMaardeonrustinzijnhoofd(ldquoIk word zo moe van mrsquon hoofdrdquo)isveelminderzichtbaarvoordebuitenwereld
gt ADHD is de afkorting van Attention Deficit HyperactivityDisorder
gt ADHDisgeenziektemaareenontwikkelingsstoornisgt ADHDisgeenmodeverschijnselZitStilwerktal30jaarrondADHDnetzolangalsdetermbestaatMaardebeschrijvin-gen indemedische literatuurgaan terug totde18deeeuwHetisdusgeentypischhedendaagsfenomeenHoewelonzesamenleving wel een invloed heeft Opvoeding vraagt tijd
focUS hEEfT
BRAMMETJE ADhD
11
ruimteenstructuurendiebiedtdehuidigemaatschappijnietaltijdDehoeveelheidprikkelsdieopons afkomt isgroterdanooit
gt ADHDiserfelijkhetlsquozitindefamiliersquogt ADHDkomtvakervoorbij jongensdanbijmeisjesOfmis-schien valt het bij meisjes gewoon minder op bij hen zitADHDvakerlsquovanbinnenrsquoanderemensenhebbenerminderlastvanmaarzijzelfdestemeer
gt ADHD isniet tegenezenErbestaanwelmedicijnendie jehelpenomde stoornisondercontrole tehoudenmaardiekunneningrijpendegevolgenhebbenopjekarakter
gt Ook volwassenen kunnen ADHD hebben Maar sommigekenmerkenverminderensomslijkthetalsofdepersoonlsquoge-nezenrsquoisHetoverbeweeglijke impulsievegedragverdwijntvaak met de jaren Maar het aandachtsen organisatiepro-bleem is veel koppiger Erwordt beweerd dat 7 van dekinderenen3vandevolwassenenADHDheeft
gt Kinderenmet ADHDwordenmakkelijk getriggerd net zoalsBrammetjeZehebbenweinigprikkelsnodigomgeiumlnteresseerdtegerakenMaarmethoogbegaafdheidheeftADHDnietstemakenookalzoujedatopbasisvandefilmkunnendenken
gt Er zijn ook leuke kanten aan ADHD ZitStil ldquoKinderen met ADHD zijn vaak enthousiast en extravert Noem het maar lsquopret-tig gestoordrsquo Ze zorgen voor ambiance ze zijn creatief en vin-den originele oplossingen voor problemen Zoals Brammetje die zijn huistaak maakt op de trampoline Waarom nietrdquo
Meer algemene info over ADHD op wwwfilmfichesbe ndash zoekBRAMMETJEBAAS5
2 heeFt BrammetJe adhdAlindeeerstescegraveneskrijgenweeenideehoeheteraantoegaatinBrammetjeshoofdvanafhetmomentdathijzijnogenopentstorthijzichvolovergaveinhetlevenldquoGoedemorgen wereld ik ben Brammetje Mijn hersenen zitten nooit stil en ik ook nietrdquoErgaateenvaasaandiggelenenmoedershaarzitvastindestofzui-gerslangMeteenwordtduidelijkdatBrammetjevoorontzettendveeldruktezorgt
TochwordthetwoordADHDnergensindefilmgebruiktWaar-omnietgt HetisnietenkeleenverhaaloverADHDmaarookoverdeenergieenleergierigheidvanallekinderenenoverdema-nierwaarophetonderwijsdaarmeeomgaatZo ishetver-haalnietenkelherkenbaarvoorkinderenmetADHDmaarvoorallekinderendieweleensdrukzijnenvolenergiezit-tenEngeldtdatnietvoorelkkindRegisseurAnnavanderHeijdenldquoWe wilden dat de film over meer dan ADHD zou gaan namelijk over authenticiteit en eigenheid We hopen dat de film herkenbaar is voor iedereen die afwijkt binnen een klassikaal systeemrdquo
gt De termADHDwordt vandaag erg snel gebruikt CentrumZitStilldquoDe diagnose wordt te pas en te onpas gebruikt voor al wie energiek en enthousiast is Wie de klas op stelten zet heeft meteen ADHD Vroeger moest ZitStil mensen overtui-gen dat ADHD echt bestond tegenwoordig moeten we hen overtuigen dat niet alle probleemgedrag wijst op ADHDrdquo
12
ldquoTegenwoordig heeft elk kind wel iets als het geen ADHD is dan is het wel iets andersrdquoZodenkenveelmenseneroverldquoAls ik dat kind een paar dagen onder handen kon nemen zou het rap opge-lost zijnrdquoOfzoalsdedirectricezegtwanneermamaBrammetjelsquoeeneigenzinnigenbijzonder jongetjersquo noemt ldquoAls ik van elke ouder die dat van zrsquon kind vindt een euro kreeg hoefde ik nooit meer te werkenrdquoZitStilldquoZulke uitspraken zijn erg pijnlijk voor de ouders Want de werkelijkheid is veel complexerrdquo
MeeroverADHDindefilmopwwwfilmfichesbendashzoekBRAM-METJEBAAS3
3 BrammetJe in ziJn hooFdldquoIk heb veel vragen in mrsquon hoofd Er zijn zoveel dingen om over na te denkenrdquo
- Waaromkrijgjetranenalsjeverdrietigbent- Waaromzijnweopdezewereld- Waaromruikenhondengraagaanelkaarskont- Watkanjeallemaaldoenmetdeblaadjesindetuin- Hoezouhetzijnalsjegeenhandenhad
GeenwonderdatBrambeweertldquoIk word zo moe van mrsquon hoofd Ik kan mrsquon hoofd niet uitzettenrdquo
Enkele scegravenesmakenduidelijk hoedat verlies van concentratiepreciesinzrsquonwerkgaatBvwanneerBrammetjemetbestekopzijnbordbeginttetikkenzijnaandachtvoorhetgesprekverliestenhelemaalopgaatinderitmischepatronenHijvergeetderestvandewereldldquoEr gebeurt altijd van alles De hele dag en de hele nachtrdquoEeacutenlossetandvolstaatomBrammetjesaandachtvolledigopteslorpenzodathijzichnietmeerkanconcentreren
DefilmhelptonsomBrammetjesmaniervandenkentebegrijpenNetzoalsLiseloreldquoJe bent zoals je bent En dat vind ik grappigrdquoZohelptzeBrammetjeomzichteverzoenenmetzichzelfldquoIk heb geleerd dat ik ben wie ik ben Soms erg druk maar niet dom en zeker niet saai En dat iedereen anders is dat is nou juist zo leuk Waarom we op deze wereld zijn dat weet ik nog steeds niet Ik ben alleen heel blij dat ik er benrdquo
opdracht muziek in Je hooFdAandeeettafelwordtBrammetjeafgeleiddoorallerleigeluidendieinzijnhoofdeenliedjevormenOokmetdeklaskanjemetdagelijksegebruiksvoorwerpeneenliedjeimproviseren
ElkeleerlingkiesteenvoorwerpDejufduidtiemandaandiezijngeluidmag latenhorenMetsommigevoorwerpenkan jemeerdaneacuteeacutengeluidmakenWelkgeluidklinkthetbesteNaenkeletellenduidtdejufeennieuwelsquomuzikantrsquoaanZogaatzeheeldeklasrondLaatverschillendemuzikantentegelijkaanhetwoordZoek samen een eenvoudig ritmisch patroon Tenslotte hoor jeeenliedjenetzoalsBrammetjeeenliedjeinzijnhoofdhoorde
13
4 BrammetJe in ziJn lichaamDedrukteraastnietalleendoorBrammetjeshoofdmaarookdoorzijn lijfAltijd ishij inbeweginghijwiebelt ritstzijnpennenzakopenentoetrektaanzijntruitrommeltopdebankhellipldquoBram kan je stoppen met wiebelenrdquovraagtdemeesterldquoNee ik kan er niets aan doen Mrsquon benen willen wiebelenrdquoBrammetjeisnietdebaasoverzrsquoneigenlichaamhijheeftgeencontroleTijdensdespeeltijdgulptalzijnopgekropteenergieineacuteeacutenkeernaarbuitenWanneerhijdeeettafelverandertineenknoeiboelraadtmoedermeteenldquoZware dag gehad op schoolrdquo
Dat gebrek aan controle kande omgeving irriteren Tijdens despeeltijdisBrammetjeeenlosgeslagenprojectielenwanneerLi-selorebijhemthuiskomtslaathijvanopwindingeeneistukopzijnhoofdZulkgedragwordtdooranderenalsnelals lsquoaanstel-lerigrsquobeoordeeldldquoHet is toch geen rotkindrdquovraagtmoederzichvertwijfeldaf
5 BrammetJe thuisldquoGeeft niksrdquozegtmoederalserweereenbeschuitmethagelslagop de grond valt ZitStil ldquoMoeders gedrag is nauwelijks realis-tisch Zelfs heel geduldige ouders geven de moed wel eens op Ouders mogen zich niet laten ontmoedigen door het rooskleurige beeld in de film Ik ken veel ouders die ontzettend goed bezig zijn met hun kindrdquo
Bramzorgtvooronnoemelijkveeldrukte inhuisVooralaan ta-felnietmetbestekspelenennietmorsenzijnbijnaonmogelij-ke uitdagingenHet klassieke systeem van lsquostraffenamp belonenrsquo(hetbordmetgroeneen rodebollen)brengtweinigzodenaandedijkWerkendeklassiekeopvoedingsmethodennietvooreenkindmetADHDZitStilldquoToch wel Aanmoedigingen en compli-mentjes helpen Net zoals bij elk ander kind moet je altijd uitgaan van een positieve aanpak Bij Brammetje werkt het niet omdat de werkpunten veel te vaag zijn lsquoRustig zijnrsquo en lsquogeen gekke dingen doenrsquo dat begrijpt Brammetje niet Zoiets kan hij niet inschattenrdquoBrammetjesbordstaatalgauwvolrodestippen
Omdatmamaenpapageloven ineenverschillendeaanpakvanBramsproblemengroeitdespanninginhuisVaderwildatBram-metjezichaanpastmoederzoektmanierenomhemtemotiverenZegaangillentegenelkaarenBramvoeltzichschuldigldquoStraks gaan papa en mama nog scheiden door mijn schuldrdquo ZitStilldquoADHD zet de ouder-kindrelatie onder druk Partners zouden el-kaar moeten aflossen bij de opvoeding van een kind maar als je niet op dezelfde lijn zit zorgt dat voor conflicten Dat werd in recent onderzoek bewezenrdquo
ldquoAls jij je best doet is er niks om je druk over te makenrdquoPapalegtdeverantwoordelijkheidopBramsschoudersDielastwordtzwaaromtedragenBramverliesterzijnzelfvertrouwenbijldquoIk doe alles fout Dat meester Vis me niet begrijpt dat gaat nog wel maar dat mama me niet meer begrijpt dat is pas ergrdquoDooraldiedrukwordtBrammetjenietenkellsquoschoolmoersquomaarzelfslsquolevens-moersquoHijisboosopdehelewereldldquoIk wou dat ik zo hoog kon springen dat ik niet meer op deze wereld was Als mijn raketbus af is vlieg ik weg van hierrdquoPaswanneerhetopschoolbetergaatvoeltBrammetjezichthuisookweerlekkerinzijnvel
14
een rustige omgevingZijnkinderenmetADHDgebaatbijeenrustigeomgevingDanis Brammetjes kamer geen ideale plek tot de nok gevuldmetspulletjesenobjectenVoorBramdegedroomdeomgevingomoptegaaninzijnverbeeldingzijnplakboekhellipofteschommelenaanhetplafondZorsquondrukkeomgevingzorgtvoorextrachaosAnderzijds iseenlsquoprikkelarmersquokamervooreenkindmetADHDonnoemelijksaai
6 BrammetJe op schoolldquoIk begrijp Brammetje heel goed Ik zit al 30 jaar in dit vak Ik heb meer van dit soort jongetjes gehad reuze intelligent maar ontzet-tend onaangepast om te leren Het is mijn plicht als leerkracht om dit aan te pakkenrdquoMeesterVisisnietvanplanomzijnaanpaktewijzigenomwillevaneacuteeacutenbelhamelindeklas
proBlemenVanwegehunconcentratieprobleemkrijgenkinderenmetADHDsomsleerproblemenMeesterVisldquoHij is voortdurend met andere dingen bezig Een beetje discipline je werk leren afmaken dat is belangrijk voor later Hij doet niksrdquo
DatkanzwaregevolgenhebbenvoorveelkinderenmetADHD gt Ze moeten soms hun jaar overdoen of veranderen van school IndefilmVolgensmeesterVisisookBrammetjeeenpoten-tieumlle lsquozittenblijverrsquoldquoKan je op een andere school wel stilzit-tenrdquo vraagt Liselore terechtWie garandeert dat Bram opeenandereschoolnietweereenleerkrachttreftdienietweetwat hijmetwiebelbenenmoet aanvangenDangaat Brammisschienwelvanschoolnaarschoolnaarschoolhellip
gt Door hun druk gedrag worden ze vaker gestraft dan andere kinderen IndefilmWanneerdemeesterindeturnlesiedereentotdeorderoeptdoetalleenBrammetjelekkervoortwanthellip
hijheefthetnietgehoordHijzitmezrsquongedachtenergensanders
gt Door die negatieve reacties krijgen ze vaak een laag zelfbeeldIn de filmWanneer Bram voor straf terug naar de kleuter-klaswordtgestuurdervaarthijdatalseengrotebeledigingBovendiendenktdemeesterdathijdomisBramkrijgthetgevoeldathijhelemaalniksgoedsmeerkandoen
gt De kinderen kunnen schoolmoe wordenIndefilmChineseofEgyptischelettershellipdewereldistekleinvoor Brammetjes onvermoeibare geest Hij raakt teleurge-steld inwatdeschooltebiedenheeftldquoIk vind groep 3 erg tegenvallenrdquoBramwordt schoolziekhij komtmetopzet telaat looptwegofdoetalsofhij ziek isHijgaatdemeestersteedsmeeralseenvijandbeschouwenndashhijmaakttekeningenwaaropmeesterVisopgruwelijkemanierenaanzrsquoneindkomt
gt Vaak hebben ze weinig vrienden IndefilmJevoeltdatdekinderenindeklaszichstilaante-genBrammetjekerenDestraffenvanmeesterViswerkendepesterijenvanmedeleerlingenindehand
15
hoe het anders kanMeesterMarkcreeumlertdmvenkelingrepeneenheelandereklas-situatie
1OmdatkinderenmetADHDbehoeftehebbenaanregelmaatishetbelangrijkdatzewetenwatervanhenverwachtwordt
BrammetjebijmeesterVisInheteersteleerjaarisallesnognieuwBramzietgeenstructuurenerkomenontzettendveelindrukkenophemafDatzorgtvoorveelafleidingBrammetje bijmeesterMarkOp verschillendemanierenwordtBrammetjes aandacht bij de les gehouden Soms gebruikt demeester een timer Indien nodig zet hij Bram (niet bestraffend)evenalleenineenbank
2Hetkindmoetregelmatigdekanskrijgenomzichtebewegenenenergiekwijtteraken
BrammetjebijmeesterVisDespeeltijdvolstaatvoorBrammetjenietomalzijnenergiekwijtterakenZekernietalshijvoorstrafmoetbinnenblijvenBrammetjebijmeesterMarkEvenfysiekontladenindeklashelptenormZerennenrondspelenindiaantjeenBrammagzichuit-leveninhetspringtouwAlslsquohulpjersquomagBramdoordegangenlopenomboodschappenaftelevereninandereklassenTochzitBrammetje in eerste plaats op school om te leren rondrennenmagenkelwanneerdedruktegrootwordt
3Het isbelangrijkdekinderencomplimentjes tegevenals zehuntakengoedafwerken
BrammetjebijmeesterVisldquoMeester Vis is altijd boos Niet eacuteeacuten aardig woordrdquoZelfsalshijhetgoedeantwoordweetkrijgtBramgeencomplimentjewanthelliphijhadzrsquonvingernietopgestokenBrammetjebijmeesterMarkAlslsquoboodschapperrsquowordthijoveralvriendelijkonthaald
hoe zit het BiJ onsCentrumZitStilldquoWij zien heel veel inzet in het Vlaamse onderwijs leerkrachten doen veel moeite Het is onze uitdaging om hen me-thodieken aan te reiken waarmee ze op maat kunnen werken van elke leerling In BRAMMETJE BAAS wordt alles opgelost met en-kele simpele trucs Plots vindt Brammetje wel zrsquon draai op school
In werkelijkheid is het probleem meestal veeleisender Het gaat niet om trucs maar om een nieuwe ingesteldheid Daarvoor zijn structurele veranderingen nodig Bijvoorbeeld
gt differentiatie in de klas
gt het systeem van vaste leerjaren kan aangepast worden
gt in het zorgbeleid van de school is niet altijd een plaats voor de ouders hoewel zij de enige constanten zijn in de opvoeding van het kind De problemen worden nog complexer in het secundair onderwijs wanneer kinderen niet meer zo happig zijn op de bemoeienis van hun ouders
gt sommige ouders vinden opvoeden de opdracht van de school en vergeten hun eigen verantwoordelijkheidrdquo
InbijlagevindjeeenaantalreactiesopBRAMMETJEBAASvanmensendieinhetonderwijsactiefzijnBenjeheteensmethunreacties
MeeroverADHDopschoolwwwfilmfichesbendashzoekBRAMME-TJEBAAS4
16
7 werken rond adhd in de klas
een leerling verteltIsereenleerlingindeklas(opschool)metADHDIshijzijbereidtegetuigenvoordeklasDatkanvoordeleerlingbedreigendlijkenzullendeklasgenotenhemhaarnietuitlachenBereidditgesprekvoormethetkindendeouderseventueelondersteunddoordeCLB-medewerkerzorgcooumlrdinatorhellipBespreekdemogelijkegevol-genvoordeleerlingenhoedeschoolhieropwilinspelen
Zorgervoordathetklasgesprekplaatsvindtineenveiligeomge-vingMaaktijdomvragentestellenZorgervoordatdekinderenrespectvolblijvenenbewaakgoedwathetkindmetADHDwelnietwil zeggenOok voor andere kinderenmet leerproblemenkanheteenaanleidingzijnomtevertellenoverwaarzehetmoei-lijkmeehebbenenhoezeermeeomgaan
Tijdens zorsquongesprekkunnenheelwat themarsquos aanbodkomenProbeertelkensterugtekoppelennaardeanderekinderenindeklasHerkennenzebepaaldeaspectenvanditgedragookbijzich-zelfMogelijkeaandachtspuntenzijnbijvoorbeeld
gt ADHD algemeen Hoe kijken de leerlingen tegen ADHDaan(KennenzenogkinderenmetADHDBegrijpenzewatADHDis)
gt Aandachtstekort voor een kindmetADHD is goedopletteneenmoeilijkeopgave(HerkenjeditWanneerkanjijmoeilijkoplettenindeklasWathelptjeombeteroptelettenVergeetjijsomsspullenWatkanjehelpenommindertevergeten)
gt HyperactiefkinderenmetADHDpratensomsveelofroepenantwoordendoordeklas(WanneerbenjezelfdrukZijnerles-senwaarinjeminderdrukbentWaarkanjijjeenergiekwijt)
gt Impulsiefeerstdoenendanpasdenken(HandeljijweleensondoordachtHerkennendeklasgenotenditZegjijaltijdmet-eenalsjeietsnietwelokeacutevindtKomterweleensruzievan)
gt EenovervolhoofdldquoMijnhoofdzitzovolrsquosAvondskaniknooitslapenrdquo(HebjijsomseenvolhoofdWatziteralle-maalinWaarmaakjijjezorgenoverWathelptjouomjehoofdlsquolegerrsquotemakenLigjesomswakkerWatdoejealsjenietkanslapen)
gt SpecifiekekwaliteitenkinderenmetADHDblinkenuitinspe-cifieke vaardigheden (Wat zijn de kwaliteiten van kinderenmetADHDZijnerdaarkwaliteitenbijdiejezelfookbezitWanneerkanjedezekwaliteitengoedgebruiken)
inleeFoeFeningenEnkeleeenvoudigeopdrachtenkunnenduidelijkmakenhoemoei-lijkhetisommetconcentratieproblemenomtegaangt deleerlingensluitenhunogenDeleerkrachtmaaktgeluidenenleerlingenwijzenmetdevingernaargeluidMaakdege-luidensteedssubtieler (bvpotloodslijpen)Duideventueeleenlsquostoorzenderrsquoaan(eenvandeleerlingen)diedeaandachtmoetafleidenmetanderegeluidenStopnaenkeleminutenenbespreekisconcentrerenmoeilijk
gt allekinderenstaanineenkringenstrekkenhunarmenuitDearmenwordengekruistenelkehandmoethuneenanderehand vinden in de cirkel Er ontstaat eengrote knoopDiemoetwordenontwardzonderelkaarshandenlostelaten
17
gt eacuteeacutenleerlingzitaantafeldeanderestaatervoorDezittendeleerling probeert in een boek te lezen de staande leerlingpakthetboekenbeweegthetzachtjesheenenweerDraainaeenpoosjederollenomLukthetomtelezenWetenzewatzegelezenhebbenHoewashetomte lezenterwijlerbewegingwasWerdenzeeronrustigdoor
gt dekinderenzittenineenlangerijDrievanhenkomennaarvorenennemeneenhoudingaandiezelangkunnenvolhou-denAllekinderenkijkenaandachtigEenkindgaatdeklasuitondertussenwordterbijdekinderenvooraaneenkleinig-heidveranderd(bvdeharenanderseenarmdeanderekantophellip)Hetkinddatopdegangstondmoetnuachterhalenwaterisveranderd
8 over centrum zitstilCentrum ZitStil is een belangen-vereniging voor iedereen die metADHDtemakenkrijgtZitStil geeft informatie vormingondersteuning en onderneemt
actie om alle personen die geconfronteerdwordenmet ADHD(ookoudersleerkrachtenopvoedersdokterswerkgeversenz)optimaaltelatenfunctionerenVoorleerkrachtendieeenADHD-vriendelijkklimaatwillencreeumlrenopschoolorganiseertZitStileen5-deligetrainingVoorhetuitwerkenvanlessenkanjeterechtinhet documentatiecentrum Zo streeft ZitStil naar gelijkheid vankansen ineenpogingomhet sociaal isolement rondADHD tedoorbreken
Op wwwzitstilbe vind je alles over het aanbod van CentrumZitStil Je vindt er ook algemene info (wwwzitstilbeadhd-addalgemeen)enfilmpjesoverADHDdiejeindeklaskangebruiken(ADHD-TV)
EenkleineselectievanboekenvoorkinderenofvolwassenenrondADHD(SommigezijnverkrijgbaarviadewebshopvanZitStil)middot VlinderndashMiriamBruijstensndashUitgeverijPicamiddot StijndeTreinndashCarolineCogenbackndashBalansmiddot ZenozweeftndashInneVandenBosschendashAbimomiddot ErziteenleeuwinmijndashKristienDieltiensndashUitgeverijClavis
middot ZevindenmedrukndashMartineDelfosndashUitgeverijSWPmiddot SusOctopusndashBavoDhooghendashUitgeverijDeEenhoornmiddot DeADHDvanAndreacutendashChristineKliphuisndashUitgeverijSjaloom
ampWildeboermiddot DeADHDsurvivalgidsndashJFTaylorndashUitgeverijSchoolsupportmiddot ADDaisyndashTirtsaEhrlichndashBalansmiddot Organiseerjezelf(zonderjehoofdteverliezen)ndashJanetSFox
ndashAbimomiddot InmijnkopstaatallesopzrsquonhoofdndashSylviavandenHeedendash
UitgeverijLannoomiddot ADHDLaatjenietswijsmakenndashHermienDeBackerndashUit-
geverijEpomiddot ZitstilopschoolOmgaanmetADHDindeklasndashRitaBol-
laertndashUitgeverijLannoomiddot SlimmaarhellipndashPegDawson amp RichardGuarendashUitgeverijHo-
grefemiddot DiagnoseADHDgidsvooroudersenhulpverlenersndashRussell
BarkleyndashUitgeverijPearssonCentrumZitStilKruishofstraat3412610WilrijkTel038303025infozitstilbewwwzitstilbe
MetbijzonderedankaandirecteurRiaVanDenHeuvelenpsycho-logeGilBormsvanCentrumZitStil voorhunbijdrageaandezelesmap
zingen met BrammetJeBRAMMETJEBAASeindigtmeteenliedoverlsquoanderszijnrsquogezon-gendoorJochemMyjer(eenpopulaireNederlandsekomiekdievanzijneigenADHDstoorniszijnhandelsmerkheeftgemaakt)Jekanhetliedopnieuwbeluisteren(viawwwbrammetjebaasnl)eneventueelmetdeheleklasmeezingenJevindtdetekstinbijlageBespreekmetdeklasdegevoelensdieinhetliedverwoordwor-denHerkennenzediegevoelensOpwelkemanierkwamenzeaanbodindefilm
18
BrammetjeprobeertgriptekrijgenopdeoverweldigendewereldrondomhemDatdoethijdoorwoordenenbegrippenteorde-neninzijnplakboekjeshijheefteenschriftwaarinhijdelsquoTop200rsquovandeallerbesteuitvindingenverzamelteneenschriftwaarinhijlsquogoeiewoordenenleukenamenrsquonoteertZobrengthijstructuurinzijnwereldbeeldMaarbovenalzijndezeschriftjeseenfeestvancreativiteiteninspiratieldquoPleister is geen goed woord maar wel een goede uitvinding Luxaflex is een goede uitvinding maar nog een beter woordrdquo
BrammetjebekijktalleuitvindingenmetkritischeblikdeGameBoydeWCdeautomatischetandenborstelhellipDeschaarisuiter-matepraktischndashineenkomischintermezzozienwehoedewerelderzonderscharenzouuitzienMaaropdeabsolutenummer1zethijdetrampolineBrammetjeheeftzelfookuitvindersambitiesDelsquoraketbusrsquomoetzijngroteverwezenlijkingworden
opdrachtKunnendeleerlingenzichnognamenofbegrippenherinnerenuitBramsplakschriftjes
Deleerlingenkunnenindividueelofklassikaalookhunuitvindingen-boeksamenstellenWatvindenzijde3besteuitvindingenooitLaathenintijdschriftenofreclamebladenzoekennaarfotorsquosomopteklevenHetkaneenaanleidingzijnomhetnutendegebruikstoe-passingvanbepaaldevoorwerpentebesprekenEventueelkunnenkinderendegekozenvoorwerpenookopeencreatievemanierillus-trerennetzoalsBrammetjedatdeedinzijnschriftjes
het gedicht van BrammetJeMeesterVisHetspijtmevanuwbeenMaarikbennietgemeenIkdenkveelinmrsquonhoofdIkhoopdatudatgelooftIkbenzoalsikbenSomsisdatnietzofijnMaarheelvaakookweerwelEnikkannietanderszijn
BRAMMETJES iS cREATiEf
19
EenfilmmakenisvaakeenlangenduurprocesErzijneenhele-boelmensenbijbetrokkendieallemaalhuneigentakenhebbenJekrijgtzenooitinbeeldtezienwantzewerkenlsquoachterdescher-menrsquoEnkeldeacteurskrijgjeophetschermtezien
DeregisseurstuurtaldiemensenGelukkighelptiedereengoedmeewanteenfilmmakenisnieteenvoudigKijkmaareensopdefilmsetvanBRAMMETJEBAAS
Achter de schermen heeft iedereen zijn eigen taak oa de came-raman setfotograaf geluidsman assistent
De cameraman (of-vrouw) staat achter decamera Hij zorgt dat al-lespreciesgefilmdwordtzoals de regisseur hetwilt De meeste scegraveneswordenenkelemalenop-genomenNadienbeslistde monteur in de mon-tagekamer welke beel-dener indefilmkomenEnkeldebesteopnameswordengebruiktde restgaatindeprullenbak
BEElDTAAl op DE SET
20
Decameraassistent(e)helptdecameramanwanneerhijzijnhan-denvolheeftenzorgtdatdelensvandecameralsquogefocustrsquoisZoishetbeeldaltijdscherpAlsdeacteurszichverplaatsenmoetdelensaangepastwordennetzoalsbijeenfototoestel
Via de zgn remote focus puller meet de assistent de afstand van camera tot acteurs en kiest de juiste lens
De lichtman zorgtdat alleswatgefilmdwordt goedbelicht isDoorsterkelampentegebruikenofeenschermdatdezonreflec-teertAllesmoethelderzichtbaarzijnHetgezichtvaneenacteurwordtbestnietbedektdoorschaduw
DegeluidsmanneemtallesopwatdeacteurszeggenHijheefteenmicrofoonaaneenlangestokndashdatheeteenboom(opzrsquonEngelsuitgesproken)ndashdiehijbovendeacteurshoudtZohorenwewatzezeggenzonderdatdemicrofooninbeeldisHijkanermeezelfstothoogineenboomreikenAchterafkandegeluids-mannoganderegeluidenopnemenzoalsbveenblaffendehondoffluitendevogeltjes
21
De regisseur behoudt het overzicht over de hele filmploeg Zevertelthoedeacteursdescegravenemoetenspelenenhoedecame-ramanallesmoetfilmenOpeenschermkijktzemeeofallesinordeisAchterafkanzemeebeslissenwelkebeeldenerpreciesgebruiktzullenworden
Brammetje wordt gefilmd voor een groen scherm Nadien wordt de tekst via de computer toegevoegd
De special effects supervisor zorgt voorhellipde speciale effectenTijdenshetfilmenmaakthijalleswatachterafmetdecomputerbewerktmoetwordenblauwofgroen (dekleurendiehetverstvanonzehuidverwijderdzijn)Nadienbewerkthijindiebeeldendegroeneenblauweelementen
22
De meester wordt gefilmd met een blauwe kous en een vals been Zijn echte been wordt met de computer weggetoverd
DeontwerperknutseltallerleispulletjesvoordefilmZowerddetitelinhetbeginvandefilmgemaaktmetkartonenlijmOokhetvissenhoofdvandemeesterwerdgeknutseld
23
De vissenkop wordt eerst getekend
De ontwerper heeft zijn eigen hoofd nage-maakt in gips Daarna maakt hij er een masker rond
Het vissenmasker is klaar
24
MeeroverdelsquomakingofrsquovanBRAMMETJEBAASwwwfilmfichesbendashzoekBRAMMETJEBAAS1
animatieBRAMMETJEBAASiseenspeelfilmlevendeacteursspelenhetverhaalinwerkelijkedecorsMaarnuendanwordthetverhaalonderbrokendoorkortestukjesanimatiefilmDiezijnvaakerggrappig
IneenanimatiefilmisallesmogelijkallerleivoorwerpenkunnentotlevenkomenDatisideaalomBrammetjesgekkeverbeeldingduidelijk te maken aan de kijkers Een mama met 1000 ogendoodbloedenzonderpleisterbewegendebenenzonderlichaameenmeestermeteenvissenkophellipwekrijgenhetallemaaltezienindeanimatiefragmentennetzoalsBramhetzietinzijnhoofdAlindeeerstefilmbeeldenziejeeenaantalvoorwerpenuitBram-metjeskamerdiehuneigenlevengaanleidenHerinnerjijjenogleukeanimatiefragmentenuitdefilm
knutseltipHebjeookzinomndashnetzoalsBrammetjendashaanhetknutselentegaanEenraketbusiswathooggegrepenmaareenlsquovliegtuigflesrsquoof een lsquoballonautorsquo zijn zeker haalbaar Je kan inspiratie vindenop httpwwwoutnumberedbenlcreatief-knutselenvliegtuig-knutselen-van-fles-karton en httpwwwozeykidsnlknutselenballon-auto-knutselen
KinderenmetADHDkunnenzichmeestalmoeilijkconcentre-renNetzoalsBrammetjehijkannietwerkenalszijntandlosstaatofalsereenvlieg indeklaszitDaardoorkrijgthij zijnsommennooit op tijd klaar Rustig stilzitten is voor kinderenmetADHDheelmoeilijkZittenerinjouwklasleerjaarschoolkinderenmetADHDWillenzeeroververtellen
BrammetjegaatnaarheteersteleerjaarInNederlandheetdatlsquogroep3rsquoNetzoalsbijonslerenkinderenerschrijvenen rekenenStil zitten indeklaszwijgenhuiswerkma-kenhellipvoorBrammetjeishetallemaalnieuw
BrammetjeBaaskaneenheleboeldingenHijkandrummenoptafelhoger springendanpapaenweldriemeisjesopdekartrekkenEnhij heeft eenplakboekwaarinhijzijn favoriete uitvindingen verza-meltEriseigenlijkmaareacuteeacutendingdatBrammetjenietgoedkanstilzitten Dat kan wel eens proble-men geven op school en thuisZeker als er weer een vaas metbloemen of een bord spaghettiaan diggelen gaat ldquoIk word zo moe van die drukte in mrsquon hoofdrdquozuchtBramsoms
Brammetje verzamelde allerlei uitvindingen en leukewoorden ineenschriftjeLijktjedateenleukideeWelkeuitvindingenzoujijinjeschriftjekleven
FilmmakerswerkensomsgraagmetjongeacteursmetADHDZoalsRickLens(indefilmKAUWBOY)ldquoKinderen met ADHD hebben veel energie ze kunnen maar blijven doorgaan en omdat ze vaak in een fantasiewereld leven kunnen ze zich ook makkelijk inlevenrdquoOfDen-nisReinsma(MIJNAVONTURENDOORVSWCHWRMenMIDDENINDEWINTERNACHTldquoMet mijn acteren geef ik een voorbeeld aan andere kinderen Je moet niet denken lsquoik kan niksrsquo Want ondanks mijn ADHD kan ik mijn dromen waarmaken Het houdt me niet tegen om te doen wat ik graag wil acteren in een filmrdquo
Wist jedat ook zwemkampioenMi-chael Phelps ADHD heeft Daaromoefendehijzograaginhetzwembadenwonhellipachttiengoudentweezil-verenentweebronzenmedailles
CoenvanOverdamldquoHet huis waar we filmden was van iemand an-ders We mochten het lenen rsquos Avonds kwamen die mensen terug om er te slapen We filmden enkel overdag Soms moesten we papier voor de ramen plakken zodat het nacht leekrdquo
CoenvanOverdamis8 jaaroudenspeeldederolvanBrammetjeWelkescegravenevondhijhetleuksteldquoDe broek van de meester naar beneden trekken Eeacuten keer had ik per ongeluk ook zijn onderbroek afgetrokken Zelf doe ik bij-na nooit zulke rare dingen al ben ik soms wel een klein beetje ondeugendrdquo
Op wwwjekinobebrammetje-baas en httpwwwfilmfichesbenavigatieid=20komjemeertewetenoverBRAMMETJEBAAS
BiJlage mdash affiche
Stro
fe 1
Ikkleurnooitbinnendelijntjes
Ikhebsambalinmijnkont
Ikhoordeallerkleinstekraakjes
Ikkijkaltijdinhetrond
Ikzitnietstilenletnietop
Zittetikkenmetmijnpenen
Iedereenwordtgekvanmij
Maarikbenwieikben
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Ikhebgeheimekrachten
Waardooriknietstilkanstaan
Ikhebdesuperpow
er
Omaltijddoortegaan
Stro
fe 2
Somsalsikopschoolben
Houikmeinbedwang
Enpraatikheelerglangzaam
Enzoekdoordegang
Maarnaeenkleinkwartiertje
Komtdiesambalinmijnkont
Danjeuktm
ijnhelelichaam
Enspringikweerinhetrond
Wantvanallesnellehelden
Beniksuperman
Enookalwordjegekvanmij
Refre
inIkbenwieikben
Ikbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Gooim
einhetwater
Ikzwem
zosnelalseendolfijn
Ikhebgeentrampolinenodig
Omeenkangoeroetezijn
Stro
fe 3
Ookalbeniknietdesterkste
Nietdeslimstenietheelknap
Alsjemijvoorbijzietsprinten
Nouzetjedanmaarschrap
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Ikhebgeheimekrachten
Waardooriknietstilkanstaan
Ikhebdesuperpow
er
Omaltijddoortegaan
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Gooim
einhetwater
Ikzwem
zosnelalseendolfijn
Ikhebgeentrampolinenodig
Omeenkangoeroetezijn
BiJl
age
Eenfilmomzekerindeleraren-opleidingtegebruiken Inmijnklaszouikvooralingaanophetbespreekbaar maken van ge-voelens Brammetje loopt eenpaarkeerwegHoekonhijdatandersaangepakthebbenWatzoujijzeggendoen(Mieke)
Na een testvertoning voor een publiek dat werkzaam is in het onderwijs verzamelden we volgende reacties op BRAMMETJE BAAS Ben jij het met hen eens Zijn er re-acties die je verrassen Hoe zou jij deze film inschatten
Ikwilmetdefilmwerken indeOKANklas (anderstaligenieuwkomers) Ik wil methen een klasgesprek hou-denoverADHDenoverdeschoolorganisatie Zo kun-nenwepratenoververschil-lende opvoedingsstijlen ende aanpak in hun land vanherkomst(Carine)
IknameenlsquoBrammetjersquouitmijnklasgroepmeenaardevoorstellingenhijherkendezichvollediginhetverhaalHijheeftechtgenotenvandefilmenallesingeurenenkleurennaverteldHijkreegveelbegripvandegroepeniedereenbegonspontaanuiteigenerva-ringtevertellenVelenherkendenzichzelfenvoeldenzichnumeerbegrepenHeelleerzaamzowelvoordekinderenalsvoordeleer-krachtWantiniedereklaszitweleenBrammetje(Tanja)
Veel leerlingen zullen zich hierinherkennen of meer inzicht krijgenin het gedrag van lsquodrukkersquo kinde-renHopelijkkunnenzezoookwatmeer respectopbrengenvoorhenVolgens mij is de film niet alleenbruikbaar in de klas maar ook alsnascholing rond lsquoomgaan met kin-deren met andere nodenrsquo of rondlsquodifferentieumlren in de klasrsquo Hoe kanje zulkekinderenblijvenboeienenhoe belangrijk is het om naar hetkindzelfteluisteren(Els)
Vroegerwerd ikookvaakdeklasuitgestuurdvanwege lsquoovervloedigvragenstellenrsquoIkkonooknietstilzittenMaarikhebinmiddelsmeerdan50boekengeschrevenen vertaalddus ik kaacutenhetbestHelaasheefthet schoolsysteemmijn leergierigheiden leerpleziermeerver-pestdanversterkt(Suzanne)
BRAMMETJE BAAS was realistisch aangrijpendmaarhellip niet voor de voorziene leeftijdsgroep AlsmoedervaneenkindmetdezelfdekaraktertrekjesalsBramwas deze film confronterend en verhelderendAls zorgleerkracht enmentor van jonge leerkrachtenzieikveelmogelijkhedenommetdezefilmtewerkenIkzoudefilmgebruikenommetjongeleerkrachtentereflecterenovergt hunmaniervanlesgevengt kinderendiebijzondereaandachtvrageninhetge-woneonderwijs
gt hoe ineenschoolorganisatiemetkinderenwordtomgegaan(Katrijn)
Als leerkracht hebik veel opgestokenvan de inhoud Ik zalvoortaan met ande-re ogen kijken naarde overbeweeglijkekleuters in mijn klas(Chantal)
Droevethemarsquosaangekaartmetveelhumorhetuitkijkennaarheteersteleerjaarmaarniet lsquogezienrsquo worden door de leerkracht in je kwaliteiten enkel in je tekorten HetverdrietvandeoudersenvanBramzelfvondikheelaandoenlijkIkvinddezefilmergbruikbaarookvoorouderswienskindaanheteersteleerjaargaatbeginnenDefilmsteltenkeleoplossingenvoordiezekerbesprokenkunnenworden(Marina)
Alleen jammer dat ereen stereotiep van deoude leerkracht werdgemaakt(Inge)
Leukomteondervindendatjenietdeenigebentmetditsoortkinde-reninjeklasVooranderekinderenisdefilmeenmeerwaardeomdatzekinderenzoalsBrammetjesomslastigvindenindegroepenhennuvanuiteenanderdaglichtlerenbekijken(Aline)
Reacties uit het ondeRwijs
3
een trailerEenfilmtraileriseenpromotieclipvooreenfilmZorsquonclipbundelt(meestal)kortefragmentenuitdefilmTrailerswordenindebio-scoopgedraaidvoordehoofdfilmbegintZemoetenhetpublieknieuwsgierigenenthousiastmaken voorfilmsdiebinnenkort indezaalzullendraaienUitdetrailerkanjemeestalhetfilmgenreafleidengaathetomeenromantischefilmeenthrillereenko-mediehellip
DefilmmakersmaaktenbewustdekeuzeomBrammetjegeendiagnosemeetegevenhetwoordADHDwordtinBRAMMETJEBAASnergensgebruiktDaaromradenwijaanomBRAMMETJEBAAStepresenterenalslsquoeenfilmovereendrukjongetjersquomaarhetetiketADHDnietophethoofdpersonageteklevenZono-digjeelkkinduitomzichmetBrammetjeteidentificeren
4
RegisseurAnnavanderHeideenscenaristTamaraBos
WiE DE filM
MAAKTE
regisseur anna van der heideBRAMMETJEBAASisdeeerstelangspeelfilmvanAnnavanderHeidedieeerderervaringopdeedalsregieassistenteentv-re-gisseurZe schreefookhet scenario voorBRIEFGEHEIMnaareenboekvanJanTerlouwOverBRAMMETJEBAASzegtAnnavanderHeide ldquoDe film laat zien dat het niet altijd makkelijk is om elkaar te begrijpen BRAMMETJE BAAS is een pleidooi voor inleving en creativiteit maar ook gewoon een vrolijke en herkenbare kinderfilmrdquo
scenarist tamara BosDe Nederlandse Tamara Bos schrijft kinderboeken maar werdvooralbekendalsscenaristvankinderfilmsZoschreefzeoadescenariorsquosvanMINOESDOLFJEWEERWOLFJEenHETPAARDVANSINTERKLAASenwerddaarvoorookvaakbekroondTamara Bos (dochter van de legendarische kinderfilmproducentBurnyBos)schreefal zorsquon20kinderboekenwaaronderooken-keleprentenboekenvoordeallerkleinstenHetgaat steedsomwarmefantasierijkeverhalenoverherkenbarethemarsquosbekekendoordeogenvaneenkindOokBRAMMETJEBAASisgebaseerdophetgelijknamigeboekvanTamaraBos
acteur coen van overdamBRAMMETJE BAAS is de eerste film van de piepjonge acteurCoenvanOverdamldquoOp de theaterschool werd me gevraagd of ik audities wou doen en in een film wou meespelen Ik moest geen tekst uit mijn hoofd leren de regisseur zei alles voor en dan moest ik haar nazeggen Daarna werd haar stem weggehaald zodat je enkel mijn stem hoort Een script kreeg ik niet Tijdens de zomer- en herfstvakantie en ook nog eens 4 weken tijdens het schooljaar waren er elke dag opnames Telkens om zes uur rsquos ochtends naar Amsterdam rijdenhellip dat was wel vermoeiendrdquo
5
CoenvanOverdamhoudtvantoneelencircusMaaropdefilmsetamuseerdehijzichookheelgoedWelkescegravenevondhijhetleuk-steldquoDe broek van de meester naar beneden trekken Eeacuten keer had ik per ongeluk ook zijn onderbroek afgetrokken Zelf doe ik bijna nooit zulke rare dingen al ben ik soms wel een klein beetje ondeugendrdquo
ActriceKatjaHerbersCoenvanOverdamenregisseurAnnavanderHeidekrijgeneenprijsvoorde100000stebezoeker
6
reacties verzamelen Vlaknadevertoningwilhetpubliekgraagzrsquoneerste indrukkenkwijtIedereenheeftnoodaaneenontladingsmomentGeefhendekansomlsquostoomaftelatenrsquoEnkeleeenvoudigevragenkunnendaarbijhelpen
gt HoekanjedefilmhetbestomschrijvenVondjehetverhaalgrappigdroeviggriezeligsaaispannendontroerendWaarom
gt Kanjedefilmsamenvattenineen5-talzinnen(Onderscheidhoofd-enbijzaken)
gt WelkescegraveneisjouhetbestbijgeblevenWaarom
gt MaaktedefilmjesomsaanhetlachenOpwelkemomenten
gt WatvondjevanBramsuitvindingenboekZoujezelfookzorsquonboekwillenmaken
gt WaaromdenkjedatBramnietkanstilzitten
gt Looptdefilmgoedaf
gt ZoujedefilmaanradenaanjevriendenenvriendinnenWiezoudezefilmvolgensjouzekereensmoetenzien
NA DE filM
EERSTE REAcTiES
7
stellingenspelSchrijf stellingenophetbordGaandekinderenakkoordmetdestellingWaaromwelnietDeleerlingenstekenhunhandopalszeheteenszijnmetdestellingProbeervanalleleerlin-gentebekomendatzehuneigenmeningverwoordenennietzomaarhunvriendjesnadoenHetkanhelpenomaftetellenldquoeacuteeacuten-twee-drierdquoZomoetiedereentegelijkzrsquonhandopstekenenheb jeminderkansoplsquoafkijkersrsquoVraagtelkensaanenkelekinderennaarhetlsquowaaromrsquovanhunantwoordErzijngeengoe-deoffouteantwoorden
Stellingen
gt Brammetjeiseenlastpak
gt MeesterVisiseenbozemeester
gt Brammetjesmoederzorgtheelslechtvoorhem
gt Brammetjeisdom
gt Liselore vindt het terecht dat Bram zo vaak gestraft wordtdoormeesterVis
gt MeesterVisdoetzijnbestomBrammetjetebegrijpen
gt Brammetjedoetopzettelijkallesfout
8
BrammetJe BaasBrammetje (7 jaar oud) is een crea-tiefleergierigjongetjemeteenhoofdboordevolvragenInzijnschriftjesver-zamelthijzijnfavorieteuitvindingenenleukewoordenennamenBramheefteenprobleemhijkannietstilzittenIndekleuterklaswasdatnietzoergmaarnu hij in groep3 zit (1ste leerjaar) valthet opletten hem erg moeilijk In deklasvanmeesterViszorgtBramvoort-durend voor onrust Hij wordt doorde meester vaak gestraft al begrijptBrammetjenietaltijdwaarom
meester visMeesterViszitaljareninhetvakeenleraar van de oude stempel met eenvoorkeurvoorkinderendiebraafdoenwat hen gevraagd wordt Met hyper-actieve of dromerige jongetjes zoalsBrammetje kan hij niets aanvangenMeester Vis ziet in Bram een kwajon-gendiehijmoettemmenmaarzijnpo-gingen hebben een averechts effectMeester Vis is geen kwaaie vent eenbrave man misschien een beetje tebraafhellipdat blijktwanneer BrammetjebijhemthuisopbezoekgaatOndanks
alzijnervaringtoonthijzichbereidomietstelerenvanMeesterMarkIndeslotbeeldenzienwehoehijzijnleerlingendoordeklaslaathollenenspringen
moeder els
BrammetjeheefteenlievezorgzamemoederZekenthaarzoon-tjedoorendoorZeweetdatBrameenheelactiefjongetjeisdatvaakdingen lsquofoutrsquodoetmaar zeweetookdathij hetnietmet
DE pERSoNAgES
9
opzetdoetDaaromwordtze(bijna)nooitkwaadophemZebegrijptdeklachtenvanmees-terVisenvindtookdatBram-metje moet leren luisterenmaarzeweethoemoeilijkdatvoor hem is Wanneer BramopschoolsteedsongelukkigerwordtmaaktzezichongerustZeweet niet hoe ze het pro-bleemkanoplossen
vader Jaap
Papaisdolopzijnzoonmaarals Bramweer eens iets stukmaakt wordt hij wel kwaadHij vindt dat mama veel tezachtisenvindtdatBramwatharder aangepakt mag wor-den Hij vindt ook dat BrambeterzijnbestmoetdoenomteluisterennaarmeesterVis
meester markMeesterMarkde jongevervangervanmeesterVismerktBrammetjesprobleemmeteenopHijprobeerteenoplossingtevindenBramver-trouwthemzodanigdathijzelfsaanmeester Vis zijn excuses aanbiedtIedereeniszotevredenovermees-terMarkdathijopschoolmagblij-ven lesgeven in een beurtrol metmeesterVis
liselore lusJesLiselore Lusjes is de favoriete leerlingvan meester Vis een slim en braafmeisje Maar eigenlijk vindt Liseloreongewone zaken heel interessant Te-genBram zegt ze ldquoIk vond jou eerst maar een raar jongetjerdquomaardaaromvindtzehemnetzoleukLiselorever-lost hem van zijn losse tand en kijktbewonderend wanneer hij een vliegredt Ze isBramsenige vriendinnetjeZesteunthemwanneerhijhetmoeilijkheeftZeisheelbelangrijkvoorBram
vragen over de personages gt Geefvoorelkpersonageenkeletypischekenmerken
gt WelkpersonagevondjijhetleukstWaarom
gt Kenjenoganderefilmswaarinjongeacteursactricesdehoofdrolspelen
gt Zou hetmoeilijk geweest zijn voor Coen vanOverdam(Brammetje) omopzorsquon jonge leeftijd zorsquongrote rol tespelen
gt HeefteriemandindeklasaleensgeacteerdHoevondjeditWashetmoeilijkomjeinteleveninjerol
10
OmdeADHDproblematiekzocorrectmogelijkteschetsenrie-penwedehulp invanCentrumZitStildat zich inBelgieumlbezighoudtmetalleswatmetADHDtemakenheeftZitStilldquoWe vin-den BRAMMETJEBAAS een waardevolle film vol details die heel herkenbaar zijn voor kinderen met ADHD en voor iedereen die ermee te maken heeft De filmmakers hebben zich uitstekend ingewerkt in de materierdquoWatheefthenhetmeestgetroffen indefilmldquoDe manier waarop Brammetje en zijn omgeving elkaar onvoldoende begrijpen waardoor steeds meer problemen zich opstapelen Hij trekt zich terug voelt zich schuldighellip Dat gebeurt ook in de realiteitrdquo
1 wat is adhdADHDiseenontwikkelingsstoorniswaardoormensenzichhyper-actiefgedragenenzichmoeilijkkunnenconcentrerenZe rakensnelafgeleiddooralleprikkelsinhunomgeving(eacuteeacutenvliegindeklasvolstaatomBrammetjesaandachttetrekken)enhebbenhetmoeilijk om zich te organiseren of een opdracht tot een goedeindetebrengenZezijnvaakbeweeglijkrusteloosenimpulsiefNadenkenvoormenietszegtofdoetiseenmoeilijkeopgave
Bij ADHD zien we twee probleemgebieden die bij Brammetjeduidelijkaanwezigzijngt deaandachts-enorganisatieproblemengt hetimpulsievehyperactieve
Iedereen herkent een lsquodruk lastig kindrsquo zoals BrammetjeMaardeonrustinzijnhoofd(ldquoIk word zo moe van mrsquon hoofdrdquo)isveelminderzichtbaarvoordebuitenwereld
gt ADHD is de afkorting van Attention Deficit HyperactivityDisorder
gt ADHDisgeenziektemaareenontwikkelingsstoornisgt ADHDisgeenmodeverschijnselZitStilwerktal30jaarrondADHDnetzolangalsdetermbestaatMaardebeschrijvin-gen indemedische literatuurgaan terug totde18deeeuwHetisdusgeentypischhedendaagsfenomeenHoewelonzesamenleving wel een invloed heeft Opvoeding vraagt tijd
focUS hEEfT
BRAMMETJE ADhD
11
ruimteenstructuurendiebiedtdehuidigemaatschappijnietaltijdDehoeveelheidprikkelsdieopons afkomt isgroterdanooit
gt ADHDiserfelijkhetlsquozitindefamiliersquogt ADHDkomtvakervoorbij jongensdanbijmeisjesOfmis-schien valt het bij meisjes gewoon minder op bij hen zitADHDvakerlsquovanbinnenrsquoanderemensenhebbenerminderlastvanmaarzijzelfdestemeer
gt ADHD isniet tegenezenErbestaanwelmedicijnendie jehelpenomde stoornisondercontrole tehoudenmaardiekunneningrijpendegevolgenhebbenopjekarakter
gt Ook volwassenen kunnen ADHD hebben Maar sommigekenmerkenverminderensomslijkthetalsofdepersoonlsquoge-nezenrsquoisHetoverbeweeglijke impulsievegedragverdwijntvaak met de jaren Maar het aandachtsen organisatiepro-bleem is veel koppiger Erwordt beweerd dat 7 van dekinderenen3vandevolwassenenADHDheeft
gt Kinderenmet ADHDwordenmakkelijk getriggerd net zoalsBrammetjeZehebbenweinigprikkelsnodigomgeiumlnteresseerdtegerakenMaarmethoogbegaafdheidheeftADHDnietstemakenookalzoujedatopbasisvandefilmkunnendenken
gt Er zijn ook leuke kanten aan ADHD ZitStil ldquoKinderen met ADHD zijn vaak enthousiast en extravert Noem het maar lsquopret-tig gestoordrsquo Ze zorgen voor ambiance ze zijn creatief en vin-den originele oplossingen voor problemen Zoals Brammetje die zijn huistaak maakt op de trampoline Waarom nietrdquo
Meer algemene info over ADHD op wwwfilmfichesbe ndash zoekBRAMMETJEBAAS5
2 heeFt BrammetJe adhdAlindeeerstescegraveneskrijgenweeenideehoeheteraantoegaatinBrammetjeshoofdvanafhetmomentdathijzijnogenopentstorthijzichvolovergaveinhetlevenldquoGoedemorgen wereld ik ben Brammetje Mijn hersenen zitten nooit stil en ik ook nietrdquoErgaateenvaasaandiggelenenmoedershaarzitvastindestofzui-gerslangMeteenwordtduidelijkdatBrammetjevoorontzettendveeldruktezorgt
TochwordthetwoordADHDnergensindefilmgebruiktWaar-omnietgt HetisnietenkeleenverhaaloverADHDmaarookoverdeenergieenleergierigheidvanallekinderenenoverdema-nierwaarophetonderwijsdaarmeeomgaatZo ishetver-haalnietenkelherkenbaarvoorkinderenmetADHDmaarvoorallekinderendieweleensdrukzijnenvolenergiezit-tenEngeldtdatnietvoorelkkindRegisseurAnnavanderHeijdenldquoWe wilden dat de film over meer dan ADHD zou gaan namelijk over authenticiteit en eigenheid We hopen dat de film herkenbaar is voor iedereen die afwijkt binnen een klassikaal systeemrdquo
gt De termADHDwordt vandaag erg snel gebruikt CentrumZitStilldquoDe diagnose wordt te pas en te onpas gebruikt voor al wie energiek en enthousiast is Wie de klas op stelten zet heeft meteen ADHD Vroeger moest ZitStil mensen overtui-gen dat ADHD echt bestond tegenwoordig moeten we hen overtuigen dat niet alle probleemgedrag wijst op ADHDrdquo
12
ldquoTegenwoordig heeft elk kind wel iets als het geen ADHD is dan is het wel iets andersrdquoZodenkenveelmenseneroverldquoAls ik dat kind een paar dagen onder handen kon nemen zou het rap opge-lost zijnrdquoOfzoalsdedirectricezegtwanneermamaBrammetjelsquoeeneigenzinnigenbijzonder jongetjersquo noemt ldquoAls ik van elke ouder die dat van zrsquon kind vindt een euro kreeg hoefde ik nooit meer te werkenrdquoZitStilldquoZulke uitspraken zijn erg pijnlijk voor de ouders Want de werkelijkheid is veel complexerrdquo
MeeroverADHDindefilmopwwwfilmfichesbendashzoekBRAM-METJEBAAS3
3 BrammetJe in ziJn hooFdldquoIk heb veel vragen in mrsquon hoofd Er zijn zoveel dingen om over na te denkenrdquo
- Waaromkrijgjetranenalsjeverdrietigbent- Waaromzijnweopdezewereld- Waaromruikenhondengraagaanelkaarskont- Watkanjeallemaaldoenmetdeblaadjesindetuin- Hoezouhetzijnalsjegeenhandenhad
GeenwonderdatBrambeweertldquoIk word zo moe van mrsquon hoofd Ik kan mrsquon hoofd niet uitzettenrdquo
Enkele scegravenesmakenduidelijk hoedat verlies van concentratiepreciesinzrsquonwerkgaatBvwanneerBrammetjemetbestekopzijnbordbeginttetikkenzijnaandachtvoorhetgesprekverliestenhelemaalopgaatinderitmischepatronenHijvergeetderestvandewereldldquoEr gebeurt altijd van alles De hele dag en de hele nachtrdquoEeacutenlossetandvolstaatomBrammetjesaandachtvolledigopteslorpenzodathijzichnietmeerkanconcentreren
DefilmhelptonsomBrammetjesmaniervandenkentebegrijpenNetzoalsLiseloreldquoJe bent zoals je bent En dat vind ik grappigrdquoZohelptzeBrammetjeomzichteverzoenenmetzichzelfldquoIk heb geleerd dat ik ben wie ik ben Soms erg druk maar niet dom en zeker niet saai En dat iedereen anders is dat is nou juist zo leuk Waarom we op deze wereld zijn dat weet ik nog steeds niet Ik ben alleen heel blij dat ik er benrdquo
opdracht muziek in Je hooFdAandeeettafelwordtBrammetjeafgeleiddoorallerleigeluidendieinzijnhoofdeenliedjevormenOokmetdeklaskanjemetdagelijksegebruiksvoorwerpeneenliedjeimproviseren
ElkeleerlingkiesteenvoorwerpDejufduidtiemandaandiezijngeluidmag latenhorenMetsommigevoorwerpenkan jemeerdaneacuteeacutengeluidmakenWelkgeluidklinkthetbesteNaenkeletellenduidtdejufeennieuwelsquomuzikantrsquoaanZogaatzeheeldeklasrondLaatverschillendemuzikantentegelijkaanhetwoordZoek samen een eenvoudig ritmisch patroon Tenslotte hoor jeeenliedjenetzoalsBrammetjeeenliedjeinzijnhoofdhoorde
13
4 BrammetJe in ziJn lichaamDedrukteraastnietalleendoorBrammetjeshoofdmaarookdoorzijn lijfAltijd ishij inbeweginghijwiebelt ritstzijnpennenzakopenentoetrektaanzijntruitrommeltopdebankhellipldquoBram kan je stoppen met wiebelenrdquovraagtdemeesterldquoNee ik kan er niets aan doen Mrsquon benen willen wiebelenrdquoBrammetjeisnietdebaasoverzrsquoneigenlichaamhijheeftgeencontroleTijdensdespeeltijdgulptalzijnopgekropteenergieineacuteeacutenkeernaarbuitenWanneerhijdeeettafelverandertineenknoeiboelraadtmoedermeteenldquoZware dag gehad op schoolrdquo
Dat gebrek aan controle kande omgeving irriteren Tijdens despeeltijdisBrammetjeeenlosgeslagenprojectielenwanneerLi-selorebijhemthuiskomtslaathijvanopwindingeeneistukopzijnhoofdZulkgedragwordtdooranderenalsnelals lsquoaanstel-lerigrsquobeoordeeldldquoHet is toch geen rotkindrdquovraagtmoederzichvertwijfeldaf
5 BrammetJe thuisldquoGeeft niksrdquozegtmoederalserweereenbeschuitmethagelslagop de grond valt ZitStil ldquoMoeders gedrag is nauwelijks realis-tisch Zelfs heel geduldige ouders geven de moed wel eens op Ouders mogen zich niet laten ontmoedigen door het rooskleurige beeld in de film Ik ken veel ouders die ontzettend goed bezig zijn met hun kindrdquo
Bramzorgtvooronnoemelijkveeldrukte inhuisVooralaan ta-felnietmetbestekspelenennietmorsenzijnbijnaonmogelij-ke uitdagingenHet klassieke systeem van lsquostraffenamp belonenrsquo(hetbordmetgroeneen rodebollen)brengtweinigzodenaandedijkWerkendeklassiekeopvoedingsmethodennietvooreenkindmetADHDZitStilldquoToch wel Aanmoedigingen en compli-mentjes helpen Net zoals bij elk ander kind moet je altijd uitgaan van een positieve aanpak Bij Brammetje werkt het niet omdat de werkpunten veel te vaag zijn lsquoRustig zijnrsquo en lsquogeen gekke dingen doenrsquo dat begrijpt Brammetje niet Zoiets kan hij niet inschattenrdquoBrammetjesbordstaatalgauwvolrodestippen
Omdatmamaenpapageloven ineenverschillendeaanpakvanBramsproblemengroeitdespanninginhuisVaderwildatBram-metjezichaanpastmoederzoektmanierenomhemtemotiverenZegaangillentegenelkaarenBramvoeltzichschuldigldquoStraks gaan papa en mama nog scheiden door mijn schuldrdquo ZitStilldquoADHD zet de ouder-kindrelatie onder druk Partners zouden el-kaar moeten aflossen bij de opvoeding van een kind maar als je niet op dezelfde lijn zit zorgt dat voor conflicten Dat werd in recent onderzoek bewezenrdquo
ldquoAls jij je best doet is er niks om je druk over te makenrdquoPapalegtdeverantwoordelijkheidopBramsschoudersDielastwordtzwaaromtedragenBramverliesterzijnzelfvertrouwenbijldquoIk doe alles fout Dat meester Vis me niet begrijpt dat gaat nog wel maar dat mama me niet meer begrijpt dat is pas ergrdquoDooraldiedrukwordtBrammetjenietenkellsquoschoolmoersquomaarzelfslsquolevens-moersquoHijisboosopdehelewereldldquoIk wou dat ik zo hoog kon springen dat ik niet meer op deze wereld was Als mijn raketbus af is vlieg ik weg van hierrdquoPaswanneerhetopschoolbetergaatvoeltBrammetjezichthuisookweerlekkerinzijnvel
14
een rustige omgevingZijnkinderenmetADHDgebaatbijeenrustigeomgevingDanis Brammetjes kamer geen ideale plek tot de nok gevuldmetspulletjesenobjectenVoorBramdegedroomdeomgevingomoptegaaninzijnverbeeldingzijnplakboekhellipofteschommelenaanhetplafondZorsquondrukkeomgevingzorgtvoorextrachaosAnderzijds iseenlsquoprikkelarmersquokamervooreenkindmetADHDonnoemelijksaai
6 BrammetJe op schoolldquoIk begrijp Brammetje heel goed Ik zit al 30 jaar in dit vak Ik heb meer van dit soort jongetjes gehad reuze intelligent maar ontzet-tend onaangepast om te leren Het is mijn plicht als leerkracht om dit aan te pakkenrdquoMeesterVisisnietvanplanomzijnaanpaktewijzigenomwillevaneacuteeacutenbelhamelindeklas
proBlemenVanwegehunconcentratieprobleemkrijgenkinderenmetADHDsomsleerproblemenMeesterVisldquoHij is voortdurend met andere dingen bezig Een beetje discipline je werk leren afmaken dat is belangrijk voor later Hij doet niksrdquo
DatkanzwaregevolgenhebbenvoorveelkinderenmetADHD gt Ze moeten soms hun jaar overdoen of veranderen van school IndefilmVolgensmeesterVisisookBrammetjeeenpoten-tieumlle lsquozittenblijverrsquoldquoKan je op een andere school wel stilzit-tenrdquo vraagt Liselore terechtWie garandeert dat Bram opeenandereschoolnietweereenleerkrachttreftdienietweetwat hijmetwiebelbenenmoet aanvangenDangaat Brammisschienwelvanschoolnaarschoolnaarschoolhellip
gt Door hun druk gedrag worden ze vaker gestraft dan andere kinderen IndefilmWanneerdemeesterindeturnlesiedereentotdeorderoeptdoetalleenBrammetjelekkervoortwanthellip
hijheefthetnietgehoordHijzitmezrsquongedachtenergensanders
gt Door die negatieve reacties krijgen ze vaak een laag zelfbeeldIn de filmWanneer Bram voor straf terug naar de kleuter-klaswordtgestuurdervaarthijdatalseengrotebeledigingBovendiendenktdemeesterdathijdomisBramkrijgthetgevoeldathijhelemaalniksgoedsmeerkandoen
gt De kinderen kunnen schoolmoe wordenIndefilmChineseofEgyptischelettershellipdewereldistekleinvoor Brammetjes onvermoeibare geest Hij raakt teleurge-steld inwatdeschooltebiedenheeftldquoIk vind groep 3 erg tegenvallenrdquoBramwordt schoolziekhij komtmetopzet telaat looptwegofdoetalsofhij ziek isHijgaatdemeestersteedsmeeralseenvijandbeschouwenndashhijmaakttekeningenwaaropmeesterVisopgruwelijkemanierenaanzrsquoneindkomt
gt Vaak hebben ze weinig vrienden IndefilmJevoeltdatdekinderenindeklaszichstilaante-genBrammetjekerenDestraffenvanmeesterViswerkendepesterijenvanmedeleerlingenindehand
15
hoe het anders kanMeesterMarkcreeumlertdmvenkelingrepeneenheelandereklas-situatie
1OmdatkinderenmetADHDbehoeftehebbenaanregelmaatishetbelangrijkdatzewetenwatervanhenverwachtwordt
BrammetjebijmeesterVisInheteersteleerjaarisallesnognieuwBramzietgeenstructuurenerkomenontzettendveelindrukkenophemafDatzorgtvoorveelafleidingBrammetje bijmeesterMarkOp verschillendemanierenwordtBrammetjes aandacht bij de les gehouden Soms gebruikt demeester een timer Indien nodig zet hij Bram (niet bestraffend)evenalleenineenbank
2Hetkindmoetregelmatigdekanskrijgenomzichtebewegenenenergiekwijtteraken
BrammetjebijmeesterVisDespeeltijdvolstaatvoorBrammetjenietomalzijnenergiekwijtterakenZekernietalshijvoorstrafmoetbinnenblijvenBrammetjebijmeesterMarkEvenfysiekontladenindeklashelptenormZerennenrondspelenindiaantjeenBrammagzichuit-leveninhetspringtouwAlslsquohulpjersquomagBramdoordegangenlopenomboodschappenaftelevereninandereklassenTochzitBrammetje in eerste plaats op school om te leren rondrennenmagenkelwanneerdedruktegrootwordt
3Het isbelangrijkdekinderencomplimentjes tegevenals zehuntakengoedafwerken
BrammetjebijmeesterVisldquoMeester Vis is altijd boos Niet eacuteeacuten aardig woordrdquoZelfsalshijhetgoedeantwoordweetkrijgtBramgeencomplimentjewanthelliphijhadzrsquonvingernietopgestokenBrammetjebijmeesterMarkAlslsquoboodschapperrsquowordthijoveralvriendelijkonthaald
hoe zit het BiJ onsCentrumZitStilldquoWij zien heel veel inzet in het Vlaamse onderwijs leerkrachten doen veel moeite Het is onze uitdaging om hen me-thodieken aan te reiken waarmee ze op maat kunnen werken van elke leerling In BRAMMETJE BAAS wordt alles opgelost met en-kele simpele trucs Plots vindt Brammetje wel zrsquon draai op school
In werkelijkheid is het probleem meestal veeleisender Het gaat niet om trucs maar om een nieuwe ingesteldheid Daarvoor zijn structurele veranderingen nodig Bijvoorbeeld
gt differentiatie in de klas
gt het systeem van vaste leerjaren kan aangepast worden
gt in het zorgbeleid van de school is niet altijd een plaats voor de ouders hoewel zij de enige constanten zijn in de opvoeding van het kind De problemen worden nog complexer in het secundair onderwijs wanneer kinderen niet meer zo happig zijn op de bemoeienis van hun ouders
gt sommige ouders vinden opvoeden de opdracht van de school en vergeten hun eigen verantwoordelijkheidrdquo
InbijlagevindjeeenaantalreactiesopBRAMMETJEBAASvanmensendieinhetonderwijsactiefzijnBenjeheteensmethunreacties
MeeroverADHDopschoolwwwfilmfichesbendashzoekBRAMME-TJEBAAS4
16
7 werken rond adhd in de klas
een leerling verteltIsereenleerlingindeklas(opschool)metADHDIshijzijbereidtegetuigenvoordeklasDatkanvoordeleerlingbedreigendlijkenzullendeklasgenotenhemhaarnietuitlachenBereidditgesprekvoormethetkindendeouderseventueelondersteunddoordeCLB-medewerkerzorgcooumlrdinatorhellipBespreekdemogelijkegevol-genvoordeleerlingenhoedeschoolhieropwilinspelen
Zorgervoordathetklasgesprekplaatsvindtineenveiligeomge-vingMaaktijdomvragentestellenZorgervoordatdekinderenrespectvolblijvenenbewaakgoedwathetkindmetADHDwelnietwil zeggenOok voor andere kinderenmet leerproblemenkanheteenaanleidingzijnomtevertellenoverwaarzehetmoei-lijkmeehebbenenhoezeermeeomgaan
Tijdens zorsquongesprekkunnenheelwat themarsquos aanbodkomenProbeertelkensterugtekoppelennaardeanderekinderenindeklasHerkennenzebepaaldeaspectenvanditgedragookbijzich-zelfMogelijkeaandachtspuntenzijnbijvoorbeeld
gt ADHD algemeen Hoe kijken de leerlingen tegen ADHDaan(KennenzenogkinderenmetADHDBegrijpenzewatADHDis)
gt Aandachtstekort voor een kindmetADHD is goedopletteneenmoeilijkeopgave(HerkenjeditWanneerkanjijmoeilijkoplettenindeklasWathelptjeombeteroptelettenVergeetjijsomsspullenWatkanjehelpenommindertevergeten)
gt HyperactiefkinderenmetADHDpratensomsveelofroepenantwoordendoordeklas(WanneerbenjezelfdrukZijnerles-senwaarinjeminderdrukbentWaarkanjijjeenergiekwijt)
gt Impulsiefeerstdoenendanpasdenken(HandeljijweleensondoordachtHerkennendeklasgenotenditZegjijaltijdmet-eenalsjeietsnietwelokeacutevindtKomterweleensruzievan)
gt EenovervolhoofdldquoMijnhoofdzitzovolrsquosAvondskaniknooitslapenrdquo(HebjijsomseenvolhoofdWatziteralle-maalinWaarmaakjijjezorgenoverWathelptjouomjehoofdlsquolegerrsquotemakenLigjesomswakkerWatdoejealsjenietkanslapen)
gt SpecifiekekwaliteitenkinderenmetADHDblinkenuitinspe-cifieke vaardigheden (Wat zijn de kwaliteiten van kinderenmetADHDZijnerdaarkwaliteitenbijdiejezelfookbezitWanneerkanjedezekwaliteitengoedgebruiken)
inleeFoeFeningenEnkeleeenvoudigeopdrachtenkunnenduidelijkmakenhoemoei-lijkhetisommetconcentratieproblemenomtegaangt deleerlingensluitenhunogenDeleerkrachtmaaktgeluidenenleerlingenwijzenmetdevingernaargeluidMaakdege-luidensteedssubtieler (bvpotloodslijpen)Duideventueeleenlsquostoorzenderrsquoaan(eenvandeleerlingen)diedeaandachtmoetafleidenmetanderegeluidenStopnaenkeleminutenenbespreekisconcentrerenmoeilijk
gt allekinderenstaanineenkringenstrekkenhunarmenuitDearmenwordengekruistenelkehandmoethuneenanderehand vinden in de cirkel Er ontstaat eengrote knoopDiemoetwordenontwardzonderelkaarshandenlostelaten
17
gt eacuteeacutenleerlingzitaantafeldeanderestaatervoorDezittendeleerling probeert in een boek te lezen de staande leerlingpakthetboekenbeweegthetzachtjesheenenweerDraainaeenpoosjederollenomLukthetomtelezenWetenzewatzegelezenhebbenHoewashetomte lezenterwijlerbewegingwasWerdenzeeronrustigdoor
gt dekinderenzittenineenlangerijDrievanhenkomennaarvorenennemeneenhoudingaandiezelangkunnenvolhou-denAllekinderenkijkenaandachtigEenkindgaatdeklasuitondertussenwordterbijdekinderenvooraaneenkleinig-heidveranderd(bvdeharenanderseenarmdeanderekantophellip)Hetkinddatopdegangstondmoetnuachterhalenwaterisveranderd
8 over centrum zitstilCentrum ZitStil is een belangen-vereniging voor iedereen die metADHDtemakenkrijgtZitStil geeft informatie vormingondersteuning en onderneemt
actie om alle personen die geconfronteerdwordenmet ADHD(ookoudersleerkrachtenopvoedersdokterswerkgeversenz)optimaaltelatenfunctionerenVoorleerkrachtendieeenADHD-vriendelijkklimaatwillencreeumlrenopschoolorganiseertZitStileen5-deligetrainingVoorhetuitwerkenvanlessenkanjeterechtinhet documentatiecentrum Zo streeft ZitStil naar gelijkheid vankansen ineenpogingomhet sociaal isolement rondADHD tedoorbreken
Op wwwzitstilbe vind je alles over het aanbod van CentrumZitStil Je vindt er ook algemene info (wwwzitstilbeadhd-addalgemeen)enfilmpjesoverADHDdiejeindeklaskangebruiken(ADHD-TV)
EenkleineselectievanboekenvoorkinderenofvolwassenenrondADHD(SommigezijnverkrijgbaarviadewebshopvanZitStil)middot VlinderndashMiriamBruijstensndashUitgeverijPicamiddot StijndeTreinndashCarolineCogenbackndashBalansmiddot ZenozweeftndashInneVandenBosschendashAbimomiddot ErziteenleeuwinmijndashKristienDieltiensndashUitgeverijClavis
middot ZevindenmedrukndashMartineDelfosndashUitgeverijSWPmiddot SusOctopusndashBavoDhooghendashUitgeverijDeEenhoornmiddot DeADHDvanAndreacutendashChristineKliphuisndashUitgeverijSjaloom
ampWildeboermiddot DeADHDsurvivalgidsndashJFTaylorndashUitgeverijSchoolsupportmiddot ADDaisyndashTirtsaEhrlichndashBalansmiddot Organiseerjezelf(zonderjehoofdteverliezen)ndashJanetSFox
ndashAbimomiddot InmijnkopstaatallesopzrsquonhoofdndashSylviavandenHeedendash
UitgeverijLannoomiddot ADHDLaatjenietswijsmakenndashHermienDeBackerndashUit-
geverijEpomiddot ZitstilopschoolOmgaanmetADHDindeklasndashRitaBol-
laertndashUitgeverijLannoomiddot SlimmaarhellipndashPegDawson amp RichardGuarendashUitgeverijHo-
grefemiddot DiagnoseADHDgidsvooroudersenhulpverlenersndashRussell
BarkleyndashUitgeverijPearssonCentrumZitStilKruishofstraat3412610WilrijkTel038303025infozitstilbewwwzitstilbe
MetbijzonderedankaandirecteurRiaVanDenHeuvelenpsycho-logeGilBormsvanCentrumZitStil voorhunbijdrageaandezelesmap
zingen met BrammetJeBRAMMETJEBAASeindigtmeteenliedoverlsquoanderszijnrsquogezon-gendoorJochemMyjer(eenpopulaireNederlandsekomiekdievanzijneigenADHDstoorniszijnhandelsmerkheeftgemaakt)Jekanhetliedopnieuwbeluisteren(viawwwbrammetjebaasnl)eneventueelmetdeheleklasmeezingenJevindtdetekstinbijlageBespreekmetdeklasdegevoelensdieinhetliedverwoordwor-denHerkennenzediegevoelensOpwelkemanierkwamenzeaanbodindefilm
18
BrammetjeprobeertgriptekrijgenopdeoverweldigendewereldrondomhemDatdoethijdoorwoordenenbegrippenteorde-neninzijnplakboekjeshijheefteenschriftwaarinhijdelsquoTop200rsquovandeallerbesteuitvindingenverzamelteneenschriftwaarinhijlsquogoeiewoordenenleukenamenrsquonoteertZobrengthijstructuurinzijnwereldbeeldMaarbovenalzijndezeschriftjeseenfeestvancreativiteiteninspiratieldquoPleister is geen goed woord maar wel een goede uitvinding Luxaflex is een goede uitvinding maar nog een beter woordrdquo
BrammetjebekijktalleuitvindingenmetkritischeblikdeGameBoydeWCdeautomatischetandenborstelhellipDeschaarisuiter-matepraktischndashineenkomischintermezzozienwehoedewerelderzonderscharenzouuitzienMaaropdeabsolutenummer1zethijdetrampolineBrammetjeheeftzelfookuitvindersambitiesDelsquoraketbusrsquomoetzijngroteverwezenlijkingworden
opdrachtKunnendeleerlingenzichnognamenofbegrippenherinnerenuitBramsplakschriftjes
Deleerlingenkunnenindividueelofklassikaalookhunuitvindingen-boeksamenstellenWatvindenzijde3besteuitvindingenooitLaathenintijdschriftenofreclamebladenzoekennaarfotorsquosomopteklevenHetkaneenaanleidingzijnomhetnutendegebruikstoe-passingvanbepaaldevoorwerpentebesprekenEventueelkunnenkinderendegekozenvoorwerpenookopeencreatievemanierillus-trerennetzoalsBrammetjedatdeedinzijnschriftjes
het gedicht van BrammetJeMeesterVisHetspijtmevanuwbeenMaarikbennietgemeenIkdenkveelinmrsquonhoofdIkhoopdatudatgelooftIkbenzoalsikbenSomsisdatnietzofijnMaarheelvaakookweerwelEnikkannietanderszijn
BRAMMETJES iS cREATiEf
19
EenfilmmakenisvaakeenlangenduurprocesErzijneenhele-boelmensenbijbetrokkendieallemaalhuneigentakenhebbenJekrijgtzenooitinbeeldtezienwantzewerkenlsquoachterdescher-menrsquoEnkeldeacteurskrijgjeophetschermtezien
DeregisseurstuurtaldiemensenGelukkighelptiedereengoedmeewanteenfilmmakenisnieteenvoudigKijkmaareensopdefilmsetvanBRAMMETJEBAAS
Achter de schermen heeft iedereen zijn eigen taak oa de came-raman setfotograaf geluidsman assistent
De cameraman (of-vrouw) staat achter decamera Hij zorgt dat al-lespreciesgefilmdwordtzoals de regisseur hetwilt De meeste scegraveneswordenenkelemalenop-genomenNadienbeslistde monteur in de mon-tagekamer welke beel-dener indefilmkomenEnkeldebesteopnameswordengebruiktde restgaatindeprullenbak
BEElDTAAl op DE SET
20
Decameraassistent(e)helptdecameramanwanneerhijzijnhan-denvolheeftenzorgtdatdelensvandecameralsquogefocustrsquoisZoishetbeeldaltijdscherpAlsdeacteurszichverplaatsenmoetdelensaangepastwordennetzoalsbijeenfototoestel
Via de zgn remote focus puller meet de assistent de afstand van camera tot acteurs en kiest de juiste lens
De lichtman zorgtdat alleswatgefilmdwordt goedbelicht isDoorsterkelampentegebruikenofeenschermdatdezonreflec-teertAllesmoethelderzichtbaarzijnHetgezichtvaneenacteurwordtbestnietbedektdoorschaduw
DegeluidsmanneemtallesopwatdeacteurszeggenHijheefteenmicrofoonaaneenlangestokndashdatheeteenboom(opzrsquonEngelsuitgesproken)ndashdiehijbovendeacteurshoudtZohorenwewatzezeggenzonderdatdemicrofooninbeeldisHijkanermeezelfstothoogineenboomreikenAchterafkandegeluids-mannoganderegeluidenopnemenzoalsbveenblaffendehondoffluitendevogeltjes
21
De regisseur behoudt het overzicht over de hele filmploeg Zevertelthoedeacteursdescegravenemoetenspelenenhoedecame-ramanallesmoetfilmenOpeenschermkijktzemeeofallesinordeisAchterafkanzemeebeslissenwelkebeeldenerpreciesgebruiktzullenworden
Brammetje wordt gefilmd voor een groen scherm Nadien wordt de tekst via de computer toegevoegd
De special effects supervisor zorgt voorhellipde speciale effectenTijdenshetfilmenmaakthijalleswatachterafmetdecomputerbewerktmoetwordenblauwofgroen (dekleurendiehetverstvanonzehuidverwijderdzijn)Nadienbewerkthijindiebeeldendegroeneenblauweelementen
22
De meester wordt gefilmd met een blauwe kous en een vals been Zijn echte been wordt met de computer weggetoverd
DeontwerperknutseltallerleispulletjesvoordefilmZowerddetitelinhetbeginvandefilmgemaaktmetkartonenlijmOokhetvissenhoofdvandemeesterwerdgeknutseld
23
De vissenkop wordt eerst getekend
De ontwerper heeft zijn eigen hoofd nage-maakt in gips Daarna maakt hij er een masker rond
Het vissenmasker is klaar
24
MeeroverdelsquomakingofrsquovanBRAMMETJEBAASwwwfilmfichesbendashzoekBRAMMETJEBAAS1
animatieBRAMMETJEBAASiseenspeelfilmlevendeacteursspelenhetverhaalinwerkelijkedecorsMaarnuendanwordthetverhaalonderbrokendoorkortestukjesanimatiefilmDiezijnvaakerggrappig
IneenanimatiefilmisallesmogelijkallerleivoorwerpenkunnentotlevenkomenDatisideaalomBrammetjesgekkeverbeeldingduidelijk te maken aan de kijkers Een mama met 1000 ogendoodbloedenzonderpleisterbewegendebenenzonderlichaameenmeestermeteenvissenkophellipwekrijgenhetallemaaltezienindeanimatiefragmentennetzoalsBramhetzietinzijnhoofdAlindeeerstefilmbeeldenziejeeenaantalvoorwerpenuitBram-metjeskamerdiehuneigenlevengaanleidenHerinnerjijjenogleukeanimatiefragmentenuitdefilm
knutseltipHebjeookzinomndashnetzoalsBrammetjendashaanhetknutselentegaanEenraketbusiswathooggegrepenmaareenlsquovliegtuigflesrsquoof een lsquoballonautorsquo zijn zeker haalbaar Je kan inspiratie vindenop httpwwwoutnumberedbenlcreatief-knutselenvliegtuig-knutselen-van-fles-karton en httpwwwozeykidsnlknutselenballon-auto-knutselen
KinderenmetADHDkunnenzichmeestalmoeilijkconcentre-renNetzoalsBrammetjehijkannietwerkenalszijntandlosstaatofalsereenvlieg indeklaszitDaardoorkrijgthij zijnsommennooit op tijd klaar Rustig stilzitten is voor kinderenmetADHDheelmoeilijkZittenerinjouwklasleerjaarschoolkinderenmetADHDWillenzeeroververtellen
BrammetjegaatnaarheteersteleerjaarInNederlandheetdatlsquogroep3rsquoNetzoalsbijonslerenkinderenerschrijvenen rekenenStil zitten indeklaszwijgenhuiswerkma-kenhellipvoorBrammetjeishetallemaalnieuw
BrammetjeBaaskaneenheleboeldingenHijkandrummenoptafelhoger springendanpapaenweldriemeisjesopdekartrekkenEnhij heeft eenplakboekwaarinhijzijn favoriete uitvindingen verza-meltEriseigenlijkmaareacuteeacutendingdatBrammetjenietgoedkanstilzitten Dat kan wel eens proble-men geven op school en thuisZeker als er weer een vaas metbloemen of een bord spaghettiaan diggelen gaat ldquoIk word zo moe van die drukte in mrsquon hoofdrdquozuchtBramsoms
Brammetje verzamelde allerlei uitvindingen en leukewoorden ineenschriftjeLijktjedateenleukideeWelkeuitvindingenzoujijinjeschriftjekleven
FilmmakerswerkensomsgraagmetjongeacteursmetADHDZoalsRickLens(indefilmKAUWBOY)ldquoKinderen met ADHD hebben veel energie ze kunnen maar blijven doorgaan en omdat ze vaak in een fantasiewereld leven kunnen ze zich ook makkelijk inlevenrdquoOfDen-nisReinsma(MIJNAVONTURENDOORVSWCHWRMenMIDDENINDEWINTERNACHTldquoMet mijn acteren geef ik een voorbeeld aan andere kinderen Je moet niet denken lsquoik kan niksrsquo Want ondanks mijn ADHD kan ik mijn dromen waarmaken Het houdt me niet tegen om te doen wat ik graag wil acteren in een filmrdquo
Wist jedat ook zwemkampioenMi-chael Phelps ADHD heeft Daaromoefendehijzograaginhetzwembadenwonhellipachttiengoudentweezil-verenentweebronzenmedailles
CoenvanOverdamldquoHet huis waar we filmden was van iemand an-ders We mochten het lenen rsquos Avonds kwamen die mensen terug om er te slapen We filmden enkel overdag Soms moesten we papier voor de ramen plakken zodat het nacht leekrdquo
CoenvanOverdamis8 jaaroudenspeeldederolvanBrammetjeWelkescegravenevondhijhetleuksteldquoDe broek van de meester naar beneden trekken Eeacuten keer had ik per ongeluk ook zijn onderbroek afgetrokken Zelf doe ik bij-na nooit zulke rare dingen al ben ik soms wel een klein beetje ondeugendrdquo
Op wwwjekinobebrammetje-baas en httpwwwfilmfichesbenavigatieid=20komjemeertewetenoverBRAMMETJEBAAS
BiJlage mdash affiche
Stro
fe 1
Ikkleurnooitbinnendelijntjes
Ikhebsambalinmijnkont
Ikhoordeallerkleinstekraakjes
Ikkijkaltijdinhetrond
Ikzitnietstilenletnietop
Zittetikkenmetmijnpenen
Iedereenwordtgekvanmij
Maarikbenwieikben
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Ikhebgeheimekrachten
Waardooriknietstilkanstaan
Ikhebdesuperpow
er
Omaltijddoortegaan
Stro
fe 2
Somsalsikopschoolben
Houikmeinbedwang
Enpraatikheelerglangzaam
Enzoekdoordegang
Maarnaeenkleinkwartiertje
Komtdiesambalinmijnkont
Danjeuktm
ijnhelelichaam
Enspringikweerinhetrond
Wantvanallesnellehelden
Beniksuperman
Enookalwordjegekvanmij
Refre
inIkbenwieikben
Ikbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Gooim
einhetwater
Ikzwem
zosnelalseendolfijn
Ikhebgeentrampolinenodig
Omeenkangoeroetezijn
Stro
fe 3
Ookalbeniknietdesterkste
Nietdeslimstenietheelknap
Alsjemijvoorbijzietsprinten
Nouzetjedanmaarschrap
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Ikhebgeheimekrachten
Waardooriknietstilkanstaan
Ikhebdesuperpow
er
Omaltijddoortegaan
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Gooim
einhetwater
Ikzwem
zosnelalseendolfijn
Ikhebgeentrampolinenodig
Omeenkangoeroetezijn
BiJl
age
Eenfilmomzekerindeleraren-opleidingtegebruiken Inmijnklaszouikvooralingaanophetbespreekbaar maken van ge-voelens Brammetje loopt eenpaarkeerwegHoekonhijdatandersaangepakthebbenWatzoujijzeggendoen(Mieke)
Na een testvertoning voor een publiek dat werkzaam is in het onderwijs verzamelden we volgende reacties op BRAMMETJE BAAS Ben jij het met hen eens Zijn er re-acties die je verrassen Hoe zou jij deze film inschatten
Ikwilmetdefilmwerken indeOKANklas (anderstaligenieuwkomers) Ik wil methen een klasgesprek hou-denoverADHDenoverdeschoolorganisatie Zo kun-nenwepratenoververschil-lende opvoedingsstijlen ende aanpak in hun land vanherkomst(Carine)
IknameenlsquoBrammetjersquouitmijnklasgroepmeenaardevoorstellingenhijherkendezichvollediginhetverhaalHijheeftechtgenotenvandefilmenallesingeurenenkleurennaverteldHijkreegveelbegripvandegroepeniedereenbegonspontaanuiteigenerva-ringtevertellenVelenherkendenzichzelfenvoeldenzichnumeerbegrepenHeelleerzaamzowelvoordekinderenalsvoordeleer-krachtWantiniedereklaszitweleenBrammetje(Tanja)
Veel leerlingen zullen zich hierinherkennen of meer inzicht krijgenin het gedrag van lsquodrukkersquo kinde-renHopelijkkunnenzezoookwatmeer respectopbrengenvoorhenVolgens mij is de film niet alleenbruikbaar in de klas maar ook alsnascholing rond lsquoomgaan met kin-deren met andere nodenrsquo of rondlsquodifferentieumlren in de klasrsquo Hoe kanje zulkekinderenblijvenboeienenhoe belangrijk is het om naar hetkindzelfteluisteren(Els)
Vroegerwerd ikookvaakdeklasuitgestuurdvanwege lsquoovervloedigvragenstellenrsquoIkkonooknietstilzittenMaarikhebinmiddelsmeerdan50boekengeschrevenen vertaalddus ik kaacutenhetbestHelaasheefthet schoolsysteemmijn leergierigheiden leerpleziermeerver-pestdanversterkt(Suzanne)
BRAMMETJE BAAS was realistisch aangrijpendmaarhellip niet voor de voorziene leeftijdsgroep AlsmoedervaneenkindmetdezelfdekaraktertrekjesalsBramwas deze film confronterend en verhelderendAls zorgleerkracht enmentor van jonge leerkrachtenzieikveelmogelijkhedenommetdezefilmtewerkenIkzoudefilmgebruikenommetjongeleerkrachtentereflecterenovergt hunmaniervanlesgevengt kinderendiebijzondereaandachtvrageninhetge-woneonderwijs
gt hoe ineenschoolorganisatiemetkinderenwordtomgegaan(Katrijn)
Als leerkracht hebik veel opgestokenvan de inhoud Ik zalvoortaan met ande-re ogen kijken naarde overbeweeglijkekleuters in mijn klas(Chantal)
Droevethemarsquosaangekaartmetveelhumorhetuitkijkennaarheteersteleerjaarmaarniet lsquogezienrsquo worden door de leerkracht in je kwaliteiten enkel in je tekorten HetverdrietvandeoudersenvanBramzelfvondikheelaandoenlijkIkvinddezefilmergbruikbaarookvoorouderswienskindaanheteersteleerjaargaatbeginnenDefilmsteltenkeleoplossingenvoordiezekerbesprokenkunnenworden(Marina)
Alleen jammer dat ereen stereotiep van deoude leerkracht werdgemaakt(Inge)
Leukomteondervindendatjenietdeenigebentmetditsoortkinde-reninjeklasVooranderekinderenisdefilmeenmeerwaardeomdatzekinderenzoalsBrammetjesomslastigvindenindegroepenhennuvanuiteenanderdaglichtlerenbekijken(Aline)
Reacties uit het ondeRwijs
4
RegisseurAnnavanderHeideenscenaristTamaraBos
WiE DE filM
MAAKTE
regisseur anna van der heideBRAMMETJEBAASisdeeerstelangspeelfilmvanAnnavanderHeidedieeerderervaringopdeedalsregieassistenteentv-re-gisseurZe schreefookhet scenario voorBRIEFGEHEIMnaareenboekvanJanTerlouwOverBRAMMETJEBAASzegtAnnavanderHeide ldquoDe film laat zien dat het niet altijd makkelijk is om elkaar te begrijpen BRAMMETJE BAAS is een pleidooi voor inleving en creativiteit maar ook gewoon een vrolijke en herkenbare kinderfilmrdquo
scenarist tamara BosDe Nederlandse Tamara Bos schrijft kinderboeken maar werdvooralbekendalsscenaristvankinderfilmsZoschreefzeoadescenariorsquosvanMINOESDOLFJEWEERWOLFJEenHETPAARDVANSINTERKLAASenwerddaarvoorookvaakbekroondTamara Bos (dochter van de legendarische kinderfilmproducentBurnyBos)schreefal zorsquon20kinderboekenwaaronderooken-keleprentenboekenvoordeallerkleinstenHetgaat steedsomwarmefantasierijkeverhalenoverherkenbarethemarsquosbekekendoordeogenvaneenkindOokBRAMMETJEBAASisgebaseerdophetgelijknamigeboekvanTamaraBos
acteur coen van overdamBRAMMETJE BAAS is de eerste film van de piepjonge acteurCoenvanOverdamldquoOp de theaterschool werd me gevraagd of ik audities wou doen en in een film wou meespelen Ik moest geen tekst uit mijn hoofd leren de regisseur zei alles voor en dan moest ik haar nazeggen Daarna werd haar stem weggehaald zodat je enkel mijn stem hoort Een script kreeg ik niet Tijdens de zomer- en herfstvakantie en ook nog eens 4 weken tijdens het schooljaar waren er elke dag opnames Telkens om zes uur rsquos ochtends naar Amsterdam rijdenhellip dat was wel vermoeiendrdquo
5
CoenvanOverdamhoudtvantoneelencircusMaaropdefilmsetamuseerdehijzichookheelgoedWelkescegravenevondhijhetleuk-steldquoDe broek van de meester naar beneden trekken Eeacuten keer had ik per ongeluk ook zijn onderbroek afgetrokken Zelf doe ik bijna nooit zulke rare dingen al ben ik soms wel een klein beetje ondeugendrdquo
ActriceKatjaHerbersCoenvanOverdamenregisseurAnnavanderHeidekrijgeneenprijsvoorde100000stebezoeker
6
reacties verzamelen Vlaknadevertoningwilhetpubliekgraagzrsquoneerste indrukkenkwijtIedereenheeftnoodaaneenontladingsmomentGeefhendekansomlsquostoomaftelatenrsquoEnkeleeenvoudigevragenkunnendaarbijhelpen
gt HoekanjedefilmhetbestomschrijvenVondjehetverhaalgrappigdroeviggriezeligsaaispannendontroerendWaarom
gt Kanjedefilmsamenvattenineen5-talzinnen(Onderscheidhoofd-enbijzaken)
gt WelkescegraveneisjouhetbestbijgeblevenWaarom
gt MaaktedefilmjesomsaanhetlachenOpwelkemomenten
gt WatvondjevanBramsuitvindingenboekZoujezelfookzorsquonboekwillenmaken
gt WaaromdenkjedatBramnietkanstilzitten
gt Looptdefilmgoedaf
gt ZoujedefilmaanradenaanjevriendenenvriendinnenWiezoudezefilmvolgensjouzekereensmoetenzien
NA DE filM
EERSTE REAcTiES
7
stellingenspelSchrijf stellingenophetbordGaandekinderenakkoordmetdestellingWaaromwelnietDeleerlingenstekenhunhandopalszeheteenszijnmetdestellingProbeervanalleleerlin-gentebekomendatzehuneigenmeningverwoordenennietzomaarhunvriendjesnadoenHetkanhelpenomaftetellenldquoeacuteeacuten-twee-drierdquoZomoetiedereentegelijkzrsquonhandopstekenenheb jeminderkansoplsquoafkijkersrsquoVraagtelkensaanenkelekinderennaarhetlsquowaaromrsquovanhunantwoordErzijngeengoe-deoffouteantwoorden
Stellingen
gt Brammetjeiseenlastpak
gt MeesterVisiseenbozemeester
gt Brammetjesmoederzorgtheelslechtvoorhem
gt Brammetjeisdom
gt Liselore vindt het terecht dat Bram zo vaak gestraft wordtdoormeesterVis
gt MeesterVisdoetzijnbestomBrammetjetebegrijpen
gt Brammetjedoetopzettelijkallesfout
8
BrammetJe BaasBrammetje (7 jaar oud) is een crea-tiefleergierigjongetjemeteenhoofdboordevolvragenInzijnschriftjesver-zamelthijzijnfavorieteuitvindingenenleukewoordenennamenBramheefteenprobleemhijkannietstilzittenIndekleuterklaswasdatnietzoergmaarnu hij in groep3 zit (1ste leerjaar) valthet opletten hem erg moeilijk In deklasvanmeesterViszorgtBramvoort-durend voor onrust Hij wordt doorde meester vaak gestraft al begrijptBrammetjenietaltijdwaarom
meester visMeesterViszitaljareninhetvakeenleraar van de oude stempel met eenvoorkeurvoorkinderendiebraafdoenwat hen gevraagd wordt Met hyper-actieve of dromerige jongetjes zoalsBrammetje kan hij niets aanvangenMeester Vis ziet in Bram een kwajon-gendiehijmoettemmenmaarzijnpo-gingen hebben een averechts effectMeester Vis is geen kwaaie vent eenbrave man misschien een beetje tebraafhellipdat blijktwanneer BrammetjebijhemthuisopbezoekgaatOndanks
alzijnervaringtoonthijzichbereidomietstelerenvanMeesterMarkIndeslotbeeldenzienwehoehijzijnleerlingendoordeklaslaathollenenspringen
moeder els
BrammetjeheefteenlievezorgzamemoederZekenthaarzoon-tjedoorendoorZeweetdatBrameenheelactiefjongetjeisdatvaakdingen lsquofoutrsquodoetmaar zeweetookdathij hetnietmet
DE pERSoNAgES
9
opzetdoetDaaromwordtze(bijna)nooitkwaadophemZebegrijptdeklachtenvanmees-terVisenvindtookdatBram-metje moet leren luisterenmaarzeweethoemoeilijkdatvoor hem is Wanneer BramopschoolsteedsongelukkigerwordtmaaktzezichongerustZeweet niet hoe ze het pro-bleemkanoplossen
vader Jaap
Papaisdolopzijnzoonmaarals Bramweer eens iets stukmaakt wordt hij wel kwaadHij vindt dat mama veel tezachtisenvindtdatBramwatharder aangepakt mag wor-den Hij vindt ook dat BrambeterzijnbestmoetdoenomteluisterennaarmeesterVis
meester markMeesterMarkde jongevervangervanmeesterVismerktBrammetjesprobleemmeteenopHijprobeerteenoplossingtevindenBramver-trouwthemzodanigdathijzelfsaanmeester Vis zijn excuses aanbiedtIedereeniszotevredenovermees-terMarkdathijopschoolmagblij-ven lesgeven in een beurtrol metmeesterVis
liselore lusJesLiselore Lusjes is de favoriete leerlingvan meester Vis een slim en braafmeisje Maar eigenlijk vindt Liseloreongewone zaken heel interessant Te-genBram zegt ze ldquoIk vond jou eerst maar een raar jongetjerdquomaardaaromvindtzehemnetzoleukLiselorever-lost hem van zijn losse tand en kijktbewonderend wanneer hij een vliegredt Ze isBramsenige vriendinnetjeZesteunthemwanneerhijhetmoeilijkheeftZeisheelbelangrijkvoorBram
vragen over de personages gt Geefvoorelkpersonageenkeletypischekenmerken
gt WelkpersonagevondjijhetleukstWaarom
gt Kenjenoganderefilmswaarinjongeacteursactricesdehoofdrolspelen
gt Zou hetmoeilijk geweest zijn voor Coen vanOverdam(Brammetje) omopzorsquon jonge leeftijd zorsquongrote rol tespelen
gt HeefteriemandindeklasaleensgeacteerdHoevondjeditWashetmoeilijkomjeinteleveninjerol
10
OmdeADHDproblematiekzocorrectmogelijkteschetsenrie-penwedehulp invanCentrumZitStildat zich inBelgieumlbezighoudtmetalleswatmetADHDtemakenheeftZitStilldquoWe vin-den BRAMMETJEBAAS een waardevolle film vol details die heel herkenbaar zijn voor kinderen met ADHD en voor iedereen die ermee te maken heeft De filmmakers hebben zich uitstekend ingewerkt in de materierdquoWatheefthenhetmeestgetroffen indefilmldquoDe manier waarop Brammetje en zijn omgeving elkaar onvoldoende begrijpen waardoor steeds meer problemen zich opstapelen Hij trekt zich terug voelt zich schuldighellip Dat gebeurt ook in de realiteitrdquo
1 wat is adhdADHDiseenontwikkelingsstoorniswaardoormensenzichhyper-actiefgedragenenzichmoeilijkkunnenconcentrerenZe rakensnelafgeleiddooralleprikkelsinhunomgeving(eacuteeacutenvliegindeklasvolstaatomBrammetjesaandachttetrekken)enhebbenhetmoeilijk om zich te organiseren of een opdracht tot een goedeindetebrengenZezijnvaakbeweeglijkrusteloosenimpulsiefNadenkenvoormenietszegtofdoetiseenmoeilijkeopgave
Bij ADHD zien we twee probleemgebieden die bij Brammetjeduidelijkaanwezigzijngt deaandachts-enorganisatieproblemengt hetimpulsievehyperactieve
Iedereen herkent een lsquodruk lastig kindrsquo zoals BrammetjeMaardeonrustinzijnhoofd(ldquoIk word zo moe van mrsquon hoofdrdquo)isveelminderzichtbaarvoordebuitenwereld
gt ADHD is de afkorting van Attention Deficit HyperactivityDisorder
gt ADHDisgeenziektemaareenontwikkelingsstoornisgt ADHDisgeenmodeverschijnselZitStilwerktal30jaarrondADHDnetzolangalsdetermbestaatMaardebeschrijvin-gen indemedische literatuurgaan terug totde18deeeuwHetisdusgeentypischhedendaagsfenomeenHoewelonzesamenleving wel een invloed heeft Opvoeding vraagt tijd
focUS hEEfT
BRAMMETJE ADhD
11
ruimteenstructuurendiebiedtdehuidigemaatschappijnietaltijdDehoeveelheidprikkelsdieopons afkomt isgroterdanooit
gt ADHDiserfelijkhetlsquozitindefamiliersquogt ADHDkomtvakervoorbij jongensdanbijmeisjesOfmis-schien valt het bij meisjes gewoon minder op bij hen zitADHDvakerlsquovanbinnenrsquoanderemensenhebbenerminderlastvanmaarzijzelfdestemeer
gt ADHD isniet tegenezenErbestaanwelmedicijnendie jehelpenomde stoornisondercontrole tehoudenmaardiekunneningrijpendegevolgenhebbenopjekarakter
gt Ook volwassenen kunnen ADHD hebben Maar sommigekenmerkenverminderensomslijkthetalsofdepersoonlsquoge-nezenrsquoisHetoverbeweeglijke impulsievegedragverdwijntvaak met de jaren Maar het aandachtsen organisatiepro-bleem is veel koppiger Erwordt beweerd dat 7 van dekinderenen3vandevolwassenenADHDheeft
gt Kinderenmet ADHDwordenmakkelijk getriggerd net zoalsBrammetjeZehebbenweinigprikkelsnodigomgeiumlnteresseerdtegerakenMaarmethoogbegaafdheidheeftADHDnietstemakenookalzoujedatopbasisvandefilmkunnendenken
gt Er zijn ook leuke kanten aan ADHD ZitStil ldquoKinderen met ADHD zijn vaak enthousiast en extravert Noem het maar lsquopret-tig gestoordrsquo Ze zorgen voor ambiance ze zijn creatief en vin-den originele oplossingen voor problemen Zoals Brammetje die zijn huistaak maakt op de trampoline Waarom nietrdquo
Meer algemene info over ADHD op wwwfilmfichesbe ndash zoekBRAMMETJEBAAS5
2 heeFt BrammetJe adhdAlindeeerstescegraveneskrijgenweeenideehoeheteraantoegaatinBrammetjeshoofdvanafhetmomentdathijzijnogenopentstorthijzichvolovergaveinhetlevenldquoGoedemorgen wereld ik ben Brammetje Mijn hersenen zitten nooit stil en ik ook nietrdquoErgaateenvaasaandiggelenenmoedershaarzitvastindestofzui-gerslangMeteenwordtduidelijkdatBrammetjevoorontzettendveeldruktezorgt
TochwordthetwoordADHDnergensindefilmgebruiktWaar-omnietgt HetisnietenkeleenverhaaloverADHDmaarookoverdeenergieenleergierigheidvanallekinderenenoverdema-nierwaarophetonderwijsdaarmeeomgaatZo ishetver-haalnietenkelherkenbaarvoorkinderenmetADHDmaarvoorallekinderendieweleensdrukzijnenvolenergiezit-tenEngeldtdatnietvoorelkkindRegisseurAnnavanderHeijdenldquoWe wilden dat de film over meer dan ADHD zou gaan namelijk over authenticiteit en eigenheid We hopen dat de film herkenbaar is voor iedereen die afwijkt binnen een klassikaal systeemrdquo
gt De termADHDwordt vandaag erg snel gebruikt CentrumZitStilldquoDe diagnose wordt te pas en te onpas gebruikt voor al wie energiek en enthousiast is Wie de klas op stelten zet heeft meteen ADHD Vroeger moest ZitStil mensen overtui-gen dat ADHD echt bestond tegenwoordig moeten we hen overtuigen dat niet alle probleemgedrag wijst op ADHDrdquo
12
ldquoTegenwoordig heeft elk kind wel iets als het geen ADHD is dan is het wel iets andersrdquoZodenkenveelmenseneroverldquoAls ik dat kind een paar dagen onder handen kon nemen zou het rap opge-lost zijnrdquoOfzoalsdedirectricezegtwanneermamaBrammetjelsquoeeneigenzinnigenbijzonder jongetjersquo noemt ldquoAls ik van elke ouder die dat van zrsquon kind vindt een euro kreeg hoefde ik nooit meer te werkenrdquoZitStilldquoZulke uitspraken zijn erg pijnlijk voor de ouders Want de werkelijkheid is veel complexerrdquo
MeeroverADHDindefilmopwwwfilmfichesbendashzoekBRAM-METJEBAAS3
3 BrammetJe in ziJn hooFdldquoIk heb veel vragen in mrsquon hoofd Er zijn zoveel dingen om over na te denkenrdquo
- Waaromkrijgjetranenalsjeverdrietigbent- Waaromzijnweopdezewereld- Waaromruikenhondengraagaanelkaarskont- Watkanjeallemaaldoenmetdeblaadjesindetuin- Hoezouhetzijnalsjegeenhandenhad
GeenwonderdatBrambeweertldquoIk word zo moe van mrsquon hoofd Ik kan mrsquon hoofd niet uitzettenrdquo
Enkele scegravenesmakenduidelijk hoedat verlies van concentratiepreciesinzrsquonwerkgaatBvwanneerBrammetjemetbestekopzijnbordbeginttetikkenzijnaandachtvoorhetgesprekverliestenhelemaalopgaatinderitmischepatronenHijvergeetderestvandewereldldquoEr gebeurt altijd van alles De hele dag en de hele nachtrdquoEeacutenlossetandvolstaatomBrammetjesaandachtvolledigopteslorpenzodathijzichnietmeerkanconcentreren
DefilmhelptonsomBrammetjesmaniervandenkentebegrijpenNetzoalsLiseloreldquoJe bent zoals je bent En dat vind ik grappigrdquoZohelptzeBrammetjeomzichteverzoenenmetzichzelfldquoIk heb geleerd dat ik ben wie ik ben Soms erg druk maar niet dom en zeker niet saai En dat iedereen anders is dat is nou juist zo leuk Waarom we op deze wereld zijn dat weet ik nog steeds niet Ik ben alleen heel blij dat ik er benrdquo
opdracht muziek in Je hooFdAandeeettafelwordtBrammetjeafgeleiddoorallerleigeluidendieinzijnhoofdeenliedjevormenOokmetdeklaskanjemetdagelijksegebruiksvoorwerpeneenliedjeimproviseren
ElkeleerlingkiesteenvoorwerpDejufduidtiemandaandiezijngeluidmag latenhorenMetsommigevoorwerpenkan jemeerdaneacuteeacutengeluidmakenWelkgeluidklinkthetbesteNaenkeletellenduidtdejufeennieuwelsquomuzikantrsquoaanZogaatzeheeldeklasrondLaatverschillendemuzikantentegelijkaanhetwoordZoek samen een eenvoudig ritmisch patroon Tenslotte hoor jeeenliedjenetzoalsBrammetjeeenliedjeinzijnhoofdhoorde
13
4 BrammetJe in ziJn lichaamDedrukteraastnietalleendoorBrammetjeshoofdmaarookdoorzijn lijfAltijd ishij inbeweginghijwiebelt ritstzijnpennenzakopenentoetrektaanzijntruitrommeltopdebankhellipldquoBram kan je stoppen met wiebelenrdquovraagtdemeesterldquoNee ik kan er niets aan doen Mrsquon benen willen wiebelenrdquoBrammetjeisnietdebaasoverzrsquoneigenlichaamhijheeftgeencontroleTijdensdespeeltijdgulptalzijnopgekropteenergieineacuteeacutenkeernaarbuitenWanneerhijdeeettafelverandertineenknoeiboelraadtmoedermeteenldquoZware dag gehad op schoolrdquo
Dat gebrek aan controle kande omgeving irriteren Tijdens despeeltijdisBrammetjeeenlosgeslagenprojectielenwanneerLi-selorebijhemthuiskomtslaathijvanopwindingeeneistukopzijnhoofdZulkgedragwordtdooranderenalsnelals lsquoaanstel-lerigrsquobeoordeeldldquoHet is toch geen rotkindrdquovraagtmoederzichvertwijfeldaf
5 BrammetJe thuisldquoGeeft niksrdquozegtmoederalserweereenbeschuitmethagelslagop de grond valt ZitStil ldquoMoeders gedrag is nauwelijks realis-tisch Zelfs heel geduldige ouders geven de moed wel eens op Ouders mogen zich niet laten ontmoedigen door het rooskleurige beeld in de film Ik ken veel ouders die ontzettend goed bezig zijn met hun kindrdquo
Bramzorgtvooronnoemelijkveeldrukte inhuisVooralaan ta-felnietmetbestekspelenennietmorsenzijnbijnaonmogelij-ke uitdagingenHet klassieke systeem van lsquostraffenamp belonenrsquo(hetbordmetgroeneen rodebollen)brengtweinigzodenaandedijkWerkendeklassiekeopvoedingsmethodennietvooreenkindmetADHDZitStilldquoToch wel Aanmoedigingen en compli-mentjes helpen Net zoals bij elk ander kind moet je altijd uitgaan van een positieve aanpak Bij Brammetje werkt het niet omdat de werkpunten veel te vaag zijn lsquoRustig zijnrsquo en lsquogeen gekke dingen doenrsquo dat begrijpt Brammetje niet Zoiets kan hij niet inschattenrdquoBrammetjesbordstaatalgauwvolrodestippen
Omdatmamaenpapageloven ineenverschillendeaanpakvanBramsproblemengroeitdespanninginhuisVaderwildatBram-metjezichaanpastmoederzoektmanierenomhemtemotiverenZegaangillentegenelkaarenBramvoeltzichschuldigldquoStraks gaan papa en mama nog scheiden door mijn schuldrdquo ZitStilldquoADHD zet de ouder-kindrelatie onder druk Partners zouden el-kaar moeten aflossen bij de opvoeding van een kind maar als je niet op dezelfde lijn zit zorgt dat voor conflicten Dat werd in recent onderzoek bewezenrdquo
ldquoAls jij je best doet is er niks om je druk over te makenrdquoPapalegtdeverantwoordelijkheidopBramsschoudersDielastwordtzwaaromtedragenBramverliesterzijnzelfvertrouwenbijldquoIk doe alles fout Dat meester Vis me niet begrijpt dat gaat nog wel maar dat mama me niet meer begrijpt dat is pas ergrdquoDooraldiedrukwordtBrammetjenietenkellsquoschoolmoersquomaarzelfslsquolevens-moersquoHijisboosopdehelewereldldquoIk wou dat ik zo hoog kon springen dat ik niet meer op deze wereld was Als mijn raketbus af is vlieg ik weg van hierrdquoPaswanneerhetopschoolbetergaatvoeltBrammetjezichthuisookweerlekkerinzijnvel
14
een rustige omgevingZijnkinderenmetADHDgebaatbijeenrustigeomgevingDanis Brammetjes kamer geen ideale plek tot de nok gevuldmetspulletjesenobjectenVoorBramdegedroomdeomgevingomoptegaaninzijnverbeeldingzijnplakboekhellipofteschommelenaanhetplafondZorsquondrukkeomgevingzorgtvoorextrachaosAnderzijds iseenlsquoprikkelarmersquokamervooreenkindmetADHDonnoemelijksaai
6 BrammetJe op schoolldquoIk begrijp Brammetje heel goed Ik zit al 30 jaar in dit vak Ik heb meer van dit soort jongetjes gehad reuze intelligent maar ontzet-tend onaangepast om te leren Het is mijn plicht als leerkracht om dit aan te pakkenrdquoMeesterVisisnietvanplanomzijnaanpaktewijzigenomwillevaneacuteeacutenbelhamelindeklas
proBlemenVanwegehunconcentratieprobleemkrijgenkinderenmetADHDsomsleerproblemenMeesterVisldquoHij is voortdurend met andere dingen bezig Een beetje discipline je werk leren afmaken dat is belangrijk voor later Hij doet niksrdquo
DatkanzwaregevolgenhebbenvoorveelkinderenmetADHD gt Ze moeten soms hun jaar overdoen of veranderen van school IndefilmVolgensmeesterVisisookBrammetjeeenpoten-tieumlle lsquozittenblijverrsquoldquoKan je op een andere school wel stilzit-tenrdquo vraagt Liselore terechtWie garandeert dat Bram opeenandereschoolnietweereenleerkrachttreftdienietweetwat hijmetwiebelbenenmoet aanvangenDangaat Brammisschienwelvanschoolnaarschoolnaarschoolhellip
gt Door hun druk gedrag worden ze vaker gestraft dan andere kinderen IndefilmWanneerdemeesterindeturnlesiedereentotdeorderoeptdoetalleenBrammetjelekkervoortwanthellip
hijheefthetnietgehoordHijzitmezrsquongedachtenergensanders
gt Door die negatieve reacties krijgen ze vaak een laag zelfbeeldIn de filmWanneer Bram voor straf terug naar de kleuter-klaswordtgestuurdervaarthijdatalseengrotebeledigingBovendiendenktdemeesterdathijdomisBramkrijgthetgevoeldathijhelemaalniksgoedsmeerkandoen
gt De kinderen kunnen schoolmoe wordenIndefilmChineseofEgyptischelettershellipdewereldistekleinvoor Brammetjes onvermoeibare geest Hij raakt teleurge-steld inwatdeschooltebiedenheeftldquoIk vind groep 3 erg tegenvallenrdquoBramwordt schoolziekhij komtmetopzet telaat looptwegofdoetalsofhij ziek isHijgaatdemeestersteedsmeeralseenvijandbeschouwenndashhijmaakttekeningenwaaropmeesterVisopgruwelijkemanierenaanzrsquoneindkomt
gt Vaak hebben ze weinig vrienden IndefilmJevoeltdatdekinderenindeklaszichstilaante-genBrammetjekerenDestraffenvanmeesterViswerkendepesterijenvanmedeleerlingenindehand
15
hoe het anders kanMeesterMarkcreeumlertdmvenkelingrepeneenheelandereklas-situatie
1OmdatkinderenmetADHDbehoeftehebbenaanregelmaatishetbelangrijkdatzewetenwatervanhenverwachtwordt
BrammetjebijmeesterVisInheteersteleerjaarisallesnognieuwBramzietgeenstructuurenerkomenontzettendveelindrukkenophemafDatzorgtvoorveelafleidingBrammetje bijmeesterMarkOp verschillendemanierenwordtBrammetjes aandacht bij de les gehouden Soms gebruikt demeester een timer Indien nodig zet hij Bram (niet bestraffend)evenalleenineenbank
2Hetkindmoetregelmatigdekanskrijgenomzichtebewegenenenergiekwijtteraken
BrammetjebijmeesterVisDespeeltijdvolstaatvoorBrammetjenietomalzijnenergiekwijtterakenZekernietalshijvoorstrafmoetbinnenblijvenBrammetjebijmeesterMarkEvenfysiekontladenindeklashelptenormZerennenrondspelenindiaantjeenBrammagzichuit-leveninhetspringtouwAlslsquohulpjersquomagBramdoordegangenlopenomboodschappenaftelevereninandereklassenTochzitBrammetje in eerste plaats op school om te leren rondrennenmagenkelwanneerdedruktegrootwordt
3Het isbelangrijkdekinderencomplimentjes tegevenals zehuntakengoedafwerken
BrammetjebijmeesterVisldquoMeester Vis is altijd boos Niet eacuteeacuten aardig woordrdquoZelfsalshijhetgoedeantwoordweetkrijgtBramgeencomplimentjewanthelliphijhadzrsquonvingernietopgestokenBrammetjebijmeesterMarkAlslsquoboodschapperrsquowordthijoveralvriendelijkonthaald
hoe zit het BiJ onsCentrumZitStilldquoWij zien heel veel inzet in het Vlaamse onderwijs leerkrachten doen veel moeite Het is onze uitdaging om hen me-thodieken aan te reiken waarmee ze op maat kunnen werken van elke leerling In BRAMMETJE BAAS wordt alles opgelost met en-kele simpele trucs Plots vindt Brammetje wel zrsquon draai op school
In werkelijkheid is het probleem meestal veeleisender Het gaat niet om trucs maar om een nieuwe ingesteldheid Daarvoor zijn structurele veranderingen nodig Bijvoorbeeld
gt differentiatie in de klas
gt het systeem van vaste leerjaren kan aangepast worden
gt in het zorgbeleid van de school is niet altijd een plaats voor de ouders hoewel zij de enige constanten zijn in de opvoeding van het kind De problemen worden nog complexer in het secundair onderwijs wanneer kinderen niet meer zo happig zijn op de bemoeienis van hun ouders
gt sommige ouders vinden opvoeden de opdracht van de school en vergeten hun eigen verantwoordelijkheidrdquo
InbijlagevindjeeenaantalreactiesopBRAMMETJEBAASvanmensendieinhetonderwijsactiefzijnBenjeheteensmethunreacties
MeeroverADHDopschoolwwwfilmfichesbendashzoekBRAMME-TJEBAAS4
16
7 werken rond adhd in de klas
een leerling verteltIsereenleerlingindeklas(opschool)metADHDIshijzijbereidtegetuigenvoordeklasDatkanvoordeleerlingbedreigendlijkenzullendeklasgenotenhemhaarnietuitlachenBereidditgesprekvoormethetkindendeouderseventueelondersteunddoordeCLB-medewerkerzorgcooumlrdinatorhellipBespreekdemogelijkegevol-genvoordeleerlingenhoedeschoolhieropwilinspelen
Zorgervoordathetklasgesprekplaatsvindtineenveiligeomge-vingMaaktijdomvragentestellenZorgervoordatdekinderenrespectvolblijvenenbewaakgoedwathetkindmetADHDwelnietwil zeggenOok voor andere kinderenmet leerproblemenkanheteenaanleidingzijnomtevertellenoverwaarzehetmoei-lijkmeehebbenenhoezeermeeomgaan
Tijdens zorsquongesprekkunnenheelwat themarsquos aanbodkomenProbeertelkensterugtekoppelennaardeanderekinderenindeklasHerkennenzebepaaldeaspectenvanditgedragookbijzich-zelfMogelijkeaandachtspuntenzijnbijvoorbeeld
gt ADHD algemeen Hoe kijken de leerlingen tegen ADHDaan(KennenzenogkinderenmetADHDBegrijpenzewatADHDis)
gt Aandachtstekort voor een kindmetADHD is goedopletteneenmoeilijkeopgave(HerkenjeditWanneerkanjijmoeilijkoplettenindeklasWathelptjeombeteroptelettenVergeetjijsomsspullenWatkanjehelpenommindertevergeten)
gt HyperactiefkinderenmetADHDpratensomsveelofroepenantwoordendoordeklas(WanneerbenjezelfdrukZijnerles-senwaarinjeminderdrukbentWaarkanjijjeenergiekwijt)
gt Impulsiefeerstdoenendanpasdenken(HandeljijweleensondoordachtHerkennendeklasgenotenditZegjijaltijdmet-eenalsjeietsnietwelokeacutevindtKomterweleensruzievan)
gt EenovervolhoofdldquoMijnhoofdzitzovolrsquosAvondskaniknooitslapenrdquo(HebjijsomseenvolhoofdWatziteralle-maalinWaarmaakjijjezorgenoverWathelptjouomjehoofdlsquolegerrsquotemakenLigjesomswakkerWatdoejealsjenietkanslapen)
gt SpecifiekekwaliteitenkinderenmetADHDblinkenuitinspe-cifieke vaardigheden (Wat zijn de kwaliteiten van kinderenmetADHDZijnerdaarkwaliteitenbijdiejezelfookbezitWanneerkanjedezekwaliteitengoedgebruiken)
inleeFoeFeningenEnkeleeenvoudigeopdrachtenkunnenduidelijkmakenhoemoei-lijkhetisommetconcentratieproblemenomtegaangt deleerlingensluitenhunogenDeleerkrachtmaaktgeluidenenleerlingenwijzenmetdevingernaargeluidMaakdege-luidensteedssubtieler (bvpotloodslijpen)Duideventueeleenlsquostoorzenderrsquoaan(eenvandeleerlingen)diedeaandachtmoetafleidenmetanderegeluidenStopnaenkeleminutenenbespreekisconcentrerenmoeilijk
gt allekinderenstaanineenkringenstrekkenhunarmenuitDearmenwordengekruistenelkehandmoethuneenanderehand vinden in de cirkel Er ontstaat eengrote knoopDiemoetwordenontwardzonderelkaarshandenlostelaten
17
gt eacuteeacutenleerlingzitaantafeldeanderestaatervoorDezittendeleerling probeert in een boek te lezen de staande leerlingpakthetboekenbeweegthetzachtjesheenenweerDraainaeenpoosjederollenomLukthetomtelezenWetenzewatzegelezenhebbenHoewashetomte lezenterwijlerbewegingwasWerdenzeeronrustigdoor
gt dekinderenzittenineenlangerijDrievanhenkomennaarvorenennemeneenhoudingaandiezelangkunnenvolhou-denAllekinderenkijkenaandachtigEenkindgaatdeklasuitondertussenwordterbijdekinderenvooraaneenkleinig-heidveranderd(bvdeharenanderseenarmdeanderekantophellip)Hetkinddatopdegangstondmoetnuachterhalenwaterisveranderd
8 over centrum zitstilCentrum ZitStil is een belangen-vereniging voor iedereen die metADHDtemakenkrijgtZitStil geeft informatie vormingondersteuning en onderneemt
actie om alle personen die geconfronteerdwordenmet ADHD(ookoudersleerkrachtenopvoedersdokterswerkgeversenz)optimaaltelatenfunctionerenVoorleerkrachtendieeenADHD-vriendelijkklimaatwillencreeumlrenopschoolorganiseertZitStileen5-deligetrainingVoorhetuitwerkenvanlessenkanjeterechtinhet documentatiecentrum Zo streeft ZitStil naar gelijkheid vankansen ineenpogingomhet sociaal isolement rondADHD tedoorbreken
Op wwwzitstilbe vind je alles over het aanbod van CentrumZitStil Je vindt er ook algemene info (wwwzitstilbeadhd-addalgemeen)enfilmpjesoverADHDdiejeindeklaskangebruiken(ADHD-TV)
EenkleineselectievanboekenvoorkinderenofvolwassenenrondADHD(SommigezijnverkrijgbaarviadewebshopvanZitStil)middot VlinderndashMiriamBruijstensndashUitgeverijPicamiddot StijndeTreinndashCarolineCogenbackndashBalansmiddot ZenozweeftndashInneVandenBosschendashAbimomiddot ErziteenleeuwinmijndashKristienDieltiensndashUitgeverijClavis
middot ZevindenmedrukndashMartineDelfosndashUitgeverijSWPmiddot SusOctopusndashBavoDhooghendashUitgeverijDeEenhoornmiddot DeADHDvanAndreacutendashChristineKliphuisndashUitgeverijSjaloom
ampWildeboermiddot DeADHDsurvivalgidsndashJFTaylorndashUitgeverijSchoolsupportmiddot ADDaisyndashTirtsaEhrlichndashBalansmiddot Organiseerjezelf(zonderjehoofdteverliezen)ndashJanetSFox
ndashAbimomiddot InmijnkopstaatallesopzrsquonhoofdndashSylviavandenHeedendash
UitgeverijLannoomiddot ADHDLaatjenietswijsmakenndashHermienDeBackerndashUit-
geverijEpomiddot ZitstilopschoolOmgaanmetADHDindeklasndashRitaBol-
laertndashUitgeverijLannoomiddot SlimmaarhellipndashPegDawson amp RichardGuarendashUitgeverijHo-
grefemiddot DiagnoseADHDgidsvooroudersenhulpverlenersndashRussell
BarkleyndashUitgeverijPearssonCentrumZitStilKruishofstraat3412610WilrijkTel038303025infozitstilbewwwzitstilbe
MetbijzonderedankaandirecteurRiaVanDenHeuvelenpsycho-logeGilBormsvanCentrumZitStil voorhunbijdrageaandezelesmap
zingen met BrammetJeBRAMMETJEBAASeindigtmeteenliedoverlsquoanderszijnrsquogezon-gendoorJochemMyjer(eenpopulaireNederlandsekomiekdievanzijneigenADHDstoorniszijnhandelsmerkheeftgemaakt)Jekanhetliedopnieuwbeluisteren(viawwwbrammetjebaasnl)eneventueelmetdeheleklasmeezingenJevindtdetekstinbijlageBespreekmetdeklasdegevoelensdieinhetliedverwoordwor-denHerkennenzediegevoelensOpwelkemanierkwamenzeaanbodindefilm
18
BrammetjeprobeertgriptekrijgenopdeoverweldigendewereldrondomhemDatdoethijdoorwoordenenbegrippenteorde-neninzijnplakboekjeshijheefteenschriftwaarinhijdelsquoTop200rsquovandeallerbesteuitvindingenverzamelteneenschriftwaarinhijlsquogoeiewoordenenleukenamenrsquonoteertZobrengthijstructuurinzijnwereldbeeldMaarbovenalzijndezeschriftjeseenfeestvancreativiteiteninspiratieldquoPleister is geen goed woord maar wel een goede uitvinding Luxaflex is een goede uitvinding maar nog een beter woordrdquo
BrammetjebekijktalleuitvindingenmetkritischeblikdeGameBoydeWCdeautomatischetandenborstelhellipDeschaarisuiter-matepraktischndashineenkomischintermezzozienwehoedewerelderzonderscharenzouuitzienMaaropdeabsolutenummer1zethijdetrampolineBrammetjeheeftzelfookuitvindersambitiesDelsquoraketbusrsquomoetzijngroteverwezenlijkingworden
opdrachtKunnendeleerlingenzichnognamenofbegrippenherinnerenuitBramsplakschriftjes
Deleerlingenkunnenindividueelofklassikaalookhunuitvindingen-boeksamenstellenWatvindenzijde3besteuitvindingenooitLaathenintijdschriftenofreclamebladenzoekennaarfotorsquosomopteklevenHetkaneenaanleidingzijnomhetnutendegebruikstoe-passingvanbepaaldevoorwerpentebesprekenEventueelkunnenkinderendegekozenvoorwerpenookopeencreatievemanierillus-trerennetzoalsBrammetjedatdeedinzijnschriftjes
het gedicht van BrammetJeMeesterVisHetspijtmevanuwbeenMaarikbennietgemeenIkdenkveelinmrsquonhoofdIkhoopdatudatgelooftIkbenzoalsikbenSomsisdatnietzofijnMaarheelvaakookweerwelEnikkannietanderszijn
BRAMMETJES iS cREATiEf
19
EenfilmmakenisvaakeenlangenduurprocesErzijneenhele-boelmensenbijbetrokkendieallemaalhuneigentakenhebbenJekrijgtzenooitinbeeldtezienwantzewerkenlsquoachterdescher-menrsquoEnkeldeacteurskrijgjeophetschermtezien
DeregisseurstuurtaldiemensenGelukkighelptiedereengoedmeewanteenfilmmakenisnieteenvoudigKijkmaareensopdefilmsetvanBRAMMETJEBAAS
Achter de schermen heeft iedereen zijn eigen taak oa de came-raman setfotograaf geluidsman assistent
De cameraman (of-vrouw) staat achter decamera Hij zorgt dat al-lespreciesgefilmdwordtzoals de regisseur hetwilt De meeste scegraveneswordenenkelemalenop-genomenNadienbeslistde monteur in de mon-tagekamer welke beel-dener indefilmkomenEnkeldebesteopnameswordengebruiktde restgaatindeprullenbak
BEElDTAAl op DE SET
20
Decameraassistent(e)helptdecameramanwanneerhijzijnhan-denvolheeftenzorgtdatdelensvandecameralsquogefocustrsquoisZoishetbeeldaltijdscherpAlsdeacteurszichverplaatsenmoetdelensaangepastwordennetzoalsbijeenfototoestel
Via de zgn remote focus puller meet de assistent de afstand van camera tot acteurs en kiest de juiste lens
De lichtman zorgtdat alleswatgefilmdwordt goedbelicht isDoorsterkelampentegebruikenofeenschermdatdezonreflec-teertAllesmoethelderzichtbaarzijnHetgezichtvaneenacteurwordtbestnietbedektdoorschaduw
DegeluidsmanneemtallesopwatdeacteurszeggenHijheefteenmicrofoonaaneenlangestokndashdatheeteenboom(opzrsquonEngelsuitgesproken)ndashdiehijbovendeacteurshoudtZohorenwewatzezeggenzonderdatdemicrofooninbeeldisHijkanermeezelfstothoogineenboomreikenAchterafkandegeluids-mannoganderegeluidenopnemenzoalsbveenblaffendehondoffluitendevogeltjes
21
De regisseur behoudt het overzicht over de hele filmploeg Zevertelthoedeacteursdescegravenemoetenspelenenhoedecame-ramanallesmoetfilmenOpeenschermkijktzemeeofallesinordeisAchterafkanzemeebeslissenwelkebeeldenerpreciesgebruiktzullenworden
Brammetje wordt gefilmd voor een groen scherm Nadien wordt de tekst via de computer toegevoegd
De special effects supervisor zorgt voorhellipde speciale effectenTijdenshetfilmenmaakthijalleswatachterafmetdecomputerbewerktmoetwordenblauwofgroen (dekleurendiehetverstvanonzehuidverwijderdzijn)Nadienbewerkthijindiebeeldendegroeneenblauweelementen
22
De meester wordt gefilmd met een blauwe kous en een vals been Zijn echte been wordt met de computer weggetoverd
DeontwerperknutseltallerleispulletjesvoordefilmZowerddetitelinhetbeginvandefilmgemaaktmetkartonenlijmOokhetvissenhoofdvandemeesterwerdgeknutseld
23
De vissenkop wordt eerst getekend
De ontwerper heeft zijn eigen hoofd nage-maakt in gips Daarna maakt hij er een masker rond
Het vissenmasker is klaar
24
MeeroverdelsquomakingofrsquovanBRAMMETJEBAASwwwfilmfichesbendashzoekBRAMMETJEBAAS1
animatieBRAMMETJEBAASiseenspeelfilmlevendeacteursspelenhetverhaalinwerkelijkedecorsMaarnuendanwordthetverhaalonderbrokendoorkortestukjesanimatiefilmDiezijnvaakerggrappig
IneenanimatiefilmisallesmogelijkallerleivoorwerpenkunnentotlevenkomenDatisideaalomBrammetjesgekkeverbeeldingduidelijk te maken aan de kijkers Een mama met 1000 ogendoodbloedenzonderpleisterbewegendebenenzonderlichaameenmeestermeteenvissenkophellipwekrijgenhetallemaaltezienindeanimatiefragmentennetzoalsBramhetzietinzijnhoofdAlindeeerstefilmbeeldenziejeeenaantalvoorwerpenuitBram-metjeskamerdiehuneigenlevengaanleidenHerinnerjijjenogleukeanimatiefragmentenuitdefilm
knutseltipHebjeookzinomndashnetzoalsBrammetjendashaanhetknutselentegaanEenraketbusiswathooggegrepenmaareenlsquovliegtuigflesrsquoof een lsquoballonautorsquo zijn zeker haalbaar Je kan inspiratie vindenop httpwwwoutnumberedbenlcreatief-knutselenvliegtuig-knutselen-van-fles-karton en httpwwwozeykidsnlknutselenballon-auto-knutselen
KinderenmetADHDkunnenzichmeestalmoeilijkconcentre-renNetzoalsBrammetjehijkannietwerkenalszijntandlosstaatofalsereenvlieg indeklaszitDaardoorkrijgthij zijnsommennooit op tijd klaar Rustig stilzitten is voor kinderenmetADHDheelmoeilijkZittenerinjouwklasleerjaarschoolkinderenmetADHDWillenzeeroververtellen
BrammetjegaatnaarheteersteleerjaarInNederlandheetdatlsquogroep3rsquoNetzoalsbijonslerenkinderenerschrijvenen rekenenStil zitten indeklaszwijgenhuiswerkma-kenhellipvoorBrammetjeishetallemaalnieuw
BrammetjeBaaskaneenheleboeldingenHijkandrummenoptafelhoger springendanpapaenweldriemeisjesopdekartrekkenEnhij heeft eenplakboekwaarinhijzijn favoriete uitvindingen verza-meltEriseigenlijkmaareacuteeacutendingdatBrammetjenietgoedkanstilzitten Dat kan wel eens proble-men geven op school en thuisZeker als er weer een vaas metbloemen of een bord spaghettiaan diggelen gaat ldquoIk word zo moe van die drukte in mrsquon hoofdrdquozuchtBramsoms
Brammetje verzamelde allerlei uitvindingen en leukewoorden ineenschriftjeLijktjedateenleukideeWelkeuitvindingenzoujijinjeschriftjekleven
FilmmakerswerkensomsgraagmetjongeacteursmetADHDZoalsRickLens(indefilmKAUWBOY)ldquoKinderen met ADHD hebben veel energie ze kunnen maar blijven doorgaan en omdat ze vaak in een fantasiewereld leven kunnen ze zich ook makkelijk inlevenrdquoOfDen-nisReinsma(MIJNAVONTURENDOORVSWCHWRMenMIDDENINDEWINTERNACHTldquoMet mijn acteren geef ik een voorbeeld aan andere kinderen Je moet niet denken lsquoik kan niksrsquo Want ondanks mijn ADHD kan ik mijn dromen waarmaken Het houdt me niet tegen om te doen wat ik graag wil acteren in een filmrdquo
Wist jedat ook zwemkampioenMi-chael Phelps ADHD heeft Daaromoefendehijzograaginhetzwembadenwonhellipachttiengoudentweezil-verenentweebronzenmedailles
CoenvanOverdamldquoHet huis waar we filmden was van iemand an-ders We mochten het lenen rsquos Avonds kwamen die mensen terug om er te slapen We filmden enkel overdag Soms moesten we papier voor de ramen plakken zodat het nacht leekrdquo
CoenvanOverdamis8 jaaroudenspeeldederolvanBrammetjeWelkescegravenevondhijhetleuksteldquoDe broek van de meester naar beneden trekken Eeacuten keer had ik per ongeluk ook zijn onderbroek afgetrokken Zelf doe ik bij-na nooit zulke rare dingen al ben ik soms wel een klein beetje ondeugendrdquo
Op wwwjekinobebrammetje-baas en httpwwwfilmfichesbenavigatieid=20komjemeertewetenoverBRAMMETJEBAAS
BiJlage mdash affiche
Stro
fe 1
Ikkleurnooitbinnendelijntjes
Ikhebsambalinmijnkont
Ikhoordeallerkleinstekraakjes
Ikkijkaltijdinhetrond
Ikzitnietstilenletnietop
Zittetikkenmetmijnpenen
Iedereenwordtgekvanmij
Maarikbenwieikben
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Ikhebgeheimekrachten
Waardooriknietstilkanstaan
Ikhebdesuperpow
er
Omaltijddoortegaan
Stro
fe 2
Somsalsikopschoolben
Houikmeinbedwang
Enpraatikheelerglangzaam
Enzoekdoordegang
Maarnaeenkleinkwartiertje
Komtdiesambalinmijnkont
Danjeuktm
ijnhelelichaam
Enspringikweerinhetrond
Wantvanallesnellehelden
Beniksuperman
Enookalwordjegekvanmij
Refre
inIkbenwieikben
Ikbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Gooim
einhetwater
Ikzwem
zosnelalseendolfijn
Ikhebgeentrampolinenodig
Omeenkangoeroetezijn
Stro
fe 3
Ookalbeniknietdesterkste
Nietdeslimstenietheelknap
Alsjemijvoorbijzietsprinten
Nouzetjedanmaarschrap
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Ikhebgeheimekrachten
Waardooriknietstilkanstaan
Ikhebdesuperpow
er
Omaltijddoortegaan
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Gooim
einhetwater
Ikzwem
zosnelalseendolfijn
Ikhebgeentrampolinenodig
Omeenkangoeroetezijn
BiJl
age
Eenfilmomzekerindeleraren-opleidingtegebruiken Inmijnklaszouikvooralingaanophetbespreekbaar maken van ge-voelens Brammetje loopt eenpaarkeerwegHoekonhijdatandersaangepakthebbenWatzoujijzeggendoen(Mieke)
Na een testvertoning voor een publiek dat werkzaam is in het onderwijs verzamelden we volgende reacties op BRAMMETJE BAAS Ben jij het met hen eens Zijn er re-acties die je verrassen Hoe zou jij deze film inschatten
Ikwilmetdefilmwerken indeOKANklas (anderstaligenieuwkomers) Ik wil methen een klasgesprek hou-denoverADHDenoverdeschoolorganisatie Zo kun-nenwepratenoververschil-lende opvoedingsstijlen ende aanpak in hun land vanherkomst(Carine)
IknameenlsquoBrammetjersquouitmijnklasgroepmeenaardevoorstellingenhijherkendezichvollediginhetverhaalHijheeftechtgenotenvandefilmenallesingeurenenkleurennaverteldHijkreegveelbegripvandegroepeniedereenbegonspontaanuiteigenerva-ringtevertellenVelenherkendenzichzelfenvoeldenzichnumeerbegrepenHeelleerzaamzowelvoordekinderenalsvoordeleer-krachtWantiniedereklaszitweleenBrammetje(Tanja)
Veel leerlingen zullen zich hierinherkennen of meer inzicht krijgenin het gedrag van lsquodrukkersquo kinde-renHopelijkkunnenzezoookwatmeer respectopbrengenvoorhenVolgens mij is de film niet alleenbruikbaar in de klas maar ook alsnascholing rond lsquoomgaan met kin-deren met andere nodenrsquo of rondlsquodifferentieumlren in de klasrsquo Hoe kanje zulkekinderenblijvenboeienenhoe belangrijk is het om naar hetkindzelfteluisteren(Els)
Vroegerwerd ikookvaakdeklasuitgestuurdvanwege lsquoovervloedigvragenstellenrsquoIkkonooknietstilzittenMaarikhebinmiddelsmeerdan50boekengeschrevenen vertaalddus ik kaacutenhetbestHelaasheefthet schoolsysteemmijn leergierigheiden leerpleziermeerver-pestdanversterkt(Suzanne)
BRAMMETJE BAAS was realistisch aangrijpendmaarhellip niet voor de voorziene leeftijdsgroep AlsmoedervaneenkindmetdezelfdekaraktertrekjesalsBramwas deze film confronterend en verhelderendAls zorgleerkracht enmentor van jonge leerkrachtenzieikveelmogelijkhedenommetdezefilmtewerkenIkzoudefilmgebruikenommetjongeleerkrachtentereflecterenovergt hunmaniervanlesgevengt kinderendiebijzondereaandachtvrageninhetge-woneonderwijs
gt hoe ineenschoolorganisatiemetkinderenwordtomgegaan(Katrijn)
Als leerkracht hebik veel opgestokenvan de inhoud Ik zalvoortaan met ande-re ogen kijken naarde overbeweeglijkekleuters in mijn klas(Chantal)
Droevethemarsquosaangekaartmetveelhumorhetuitkijkennaarheteersteleerjaarmaarniet lsquogezienrsquo worden door de leerkracht in je kwaliteiten enkel in je tekorten HetverdrietvandeoudersenvanBramzelfvondikheelaandoenlijkIkvinddezefilmergbruikbaarookvoorouderswienskindaanheteersteleerjaargaatbeginnenDefilmsteltenkeleoplossingenvoordiezekerbesprokenkunnenworden(Marina)
Alleen jammer dat ereen stereotiep van deoude leerkracht werdgemaakt(Inge)
Leukomteondervindendatjenietdeenigebentmetditsoortkinde-reninjeklasVooranderekinderenisdefilmeenmeerwaardeomdatzekinderenzoalsBrammetjesomslastigvindenindegroepenhennuvanuiteenanderdaglichtlerenbekijken(Aline)
Reacties uit het ondeRwijs
5
CoenvanOverdamhoudtvantoneelencircusMaaropdefilmsetamuseerdehijzichookheelgoedWelkescegravenevondhijhetleuk-steldquoDe broek van de meester naar beneden trekken Eeacuten keer had ik per ongeluk ook zijn onderbroek afgetrokken Zelf doe ik bijna nooit zulke rare dingen al ben ik soms wel een klein beetje ondeugendrdquo
ActriceKatjaHerbersCoenvanOverdamenregisseurAnnavanderHeidekrijgeneenprijsvoorde100000stebezoeker
6
reacties verzamelen Vlaknadevertoningwilhetpubliekgraagzrsquoneerste indrukkenkwijtIedereenheeftnoodaaneenontladingsmomentGeefhendekansomlsquostoomaftelatenrsquoEnkeleeenvoudigevragenkunnendaarbijhelpen
gt HoekanjedefilmhetbestomschrijvenVondjehetverhaalgrappigdroeviggriezeligsaaispannendontroerendWaarom
gt Kanjedefilmsamenvattenineen5-talzinnen(Onderscheidhoofd-enbijzaken)
gt WelkescegraveneisjouhetbestbijgeblevenWaarom
gt MaaktedefilmjesomsaanhetlachenOpwelkemomenten
gt WatvondjevanBramsuitvindingenboekZoujezelfookzorsquonboekwillenmaken
gt WaaromdenkjedatBramnietkanstilzitten
gt Looptdefilmgoedaf
gt ZoujedefilmaanradenaanjevriendenenvriendinnenWiezoudezefilmvolgensjouzekereensmoetenzien
NA DE filM
EERSTE REAcTiES
7
stellingenspelSchrijf stellingenophetbordGaandekinderenakkoordmetdestellingWaaromwelnietDeleerlingenstekenhunhandopalszeheteenszijnmetdestellingProbeervanalleleerlin-gentebekomendatzehuneigenmeningverwoordenennietzomaarhunvriendjesnadoenHetkanhelpenomaftetellenldquoeacuteeacuten-twee-drierdquoZomoetiedereentegelijkzrsquonhandopstekenenheb jeminderkansoplsquoafkijkersrsquoVraagtelkensaanenkelekinderennaarhetlsquowaaromrsquovanhunantwoordErzijngeengoe-deoffouteantwoorden
Stellingen
gt Brammetjeiseenlastpak
gt MeesterVisiseenbozemeester
gt Brammetjesmoederzorgtheelslechtvoorhem
gt Brammetjeisdom
gt Liselore vindt het terecht dat Bram zo vaak gestraft wordtdoormeesterVis
gt MeesterVisdoetzijnbestomBrammetjetebegrijpen
gt Brammetjedoetopzettelijkallesfout
8
BrammetJe BaasBrammetje (7 jaar oud) is een crea-tiefleergierigjongetjemeteenhoofdboordevolvragenInzijnschriftjesver-zamelthijzijnfavorieteuitvindingenenleukewoordenennamenBramheefteenprobleemhijkannietstilzittenIndekleuterklaswasdatnietzoergmaarnu hij in groep3 zit (1ste leerjaar) valthet opletten hem erg moeilijk In deklasvanmeesterViszorgtBramvoort-durend voor onrust Hij wordt doorde meester vaak gestraft al begrijptBrammetjenietaltijdwaarom
meester visMeesterViszitaljareninhetvakeenleraar van de oude stempel met eenvoorkeurvoorkinderendiebraafdoenwat hen gevraagd wordt Met hyper-actieve of dromerige jongetjes zoalsBrammetje kan hij niets aanvangenMeester Vis ziet in Bram een kwajon-gendiehijmoettemmenmaarzijnpo-gingen hebben een averechts effectMeester Vis is geen kwaaie vent eenbrave man misschien een beetje tebraafhellipdat blijktwanneer BrammetjebijhemthuisopbezoekgaatOndanks
alzijnervaringtoonthijzichbereidomietstelerenvanMeesterMarkIndeslotbeeldenzienwehoehijzijnleerlingendoordeklaslaathollenenspringen
moeder els
BrammetjeheefteenlievezorgzamemoederZekenthaarzoon-tjedoorendoorZeweetdatBrameenheelactiefjongetjeisdatvaakdingen lsquofoutrsquodoetmaar zeweetookdathij hetnietmet
DE pERSoNAgES
9
opzetdoetDaaromwordtze(bijna)nooitkwaadophemZebegrijptdeklachtenvanmees-terVisenvindtookdatBram-metje moet leren luisterenmaarzeweethoemoeilijkdatvoor hem is Wanneer BramopschoolsteedsongelukkigerwordtmaaktzezichongerustZeweet niet hoe ze het pro-bleemkanoplossen
vader Jaap
Papaisdolopzijnzoonmaarals Bramweer eens iets stukmaakt wordt hij wel kwaadHij vindt dat mama veel tezachtisenvindtdatBramwatharder aangepakt mag wor-den Hij vindt ook dat BrambeterzijnbestmoetdoenomteluisterennaarmeesterVis
meester markMeesterMarkde jongevervangervanmeesterVismerktBrammetjesprobleemmeteenopHijprobeerteenoplossingtevindenBramver-trouwthemzodanigdathijzelfsaanmeester Vis zijn excuses aanbiedtIedereeniszotevredenovermees-terMarkdathijopschoolmagblij-ven lesgeven in een beurtrol metmeesterVis
liselore lusJesLiselore Lusjes is de favoriete leerlingvan meester Vis een slim en braafmeisje Maar eigenlijk vindt Liseloreongewone zaken heel interessant Te-genBram zegt ze ldquoIk vond jou eerst maar een raar jongetjerdquomaardaaromvindtzehemnetzoleukLiselorever-lost hem van zijn losse tand en kijktbewonderend wanneer hij een vliegredt Ze isBramsenige vriendinnetjeZesteunthemwanneerhijhetmoeilijkheeftZeisheelbelangrijkvoorBram
vragen over de personages gt Geefvoorelkpersonageenkeletypischekenmerken
gt WelkpersonagevondjijhetleukstWaarom
gt Kenjenoganderefilmswaarinjongeacteursactricesdehoofdrolspelen
gt Zou hetmoeilijk geweest zijn voor Coen vanOverdam(Brammetje) omopzorsquon jonge leeftijd zorsquongrote rol tespelen
gt HeefteriemandindeklasaleensgeacteerdHoevondjeditWashetmoeilijkomjeinteleveninjerol
10
OmdeADHDproblematiekzocorrectmogelijkteschetsenrie-penwedehulp invanCentrumZitStildat zich inBelgieumlbezighoudtmetalleswatmetADHDtemakenheeftZitStilldquoWe vin-den BRAMMETJEBAAS een waardevolle film vol details die heel herkenbaar zijn voor kinderen met ADHD en voor iedereen die ermee te maken heeft De filmmakers hebben zich uitstekend ingewerkt in de materierdquoWatheefthenhetmeestgetroffen indefilmldquoDe manier waarop Brammetje en zijn omgeving elkaar onvoldoende begrijpen waardoor steeds meer problemen zich opstapelen Hij trekt zich terug voelt zich schuldighellip Dat gebeurt ook in de realiteitrdquo
1 wat is adhdADHDiseenontwikkelingsstoorniswaardoormensenzichhyper-actiefgedragenenzichmoeilijkkunnenconcentrerenZe rakensnelafgeleiddooralleprikkelsinhunomgeving(eacuteeacutenvliegindeklasvolstaatomBrammetjesaandachttetrekken)enhebbenhetmoeilijk om zich te organiseren of een opdracht tot een goedeindetebrengenZezijnvaakbeweeglijkrusteloosenimpulsiefNadenkenvoormenietszegtofdoetiseenmoeilijkeopgave
Bij ADHD zien we twee probleemgebieden die bij Brammetjeduidelijkaanwezigzijngt deaandachts-enorganisatieproblemengt hetimpulsievehyperactieve
Iedereen herkent een lsquodruk lastig kindrsquo zoals BrammetjeMaardeonrustinzijnhoofd(ldquoIk word zo moe van mrsquon hoofdrdquo)isveelminderzichtbaarvoordebuitenwereld
gt ADHD is de afkorting van Attention Deficit HyperactivityDisorder
gt ADHDisgeenziektemaareenontwikkelingsstoornisgt ADHDisgeenmodeverschijnselZitStilwerktal30jaarrondADHDnetzolangalsdetermbestaatMaardebeschrijvin-gen indemedische literatuurgaan terug totde18deeeuwHetisdusgeentypischhedendaagsfenomeenHoewelonzesamenleving wel een invloed heeft Opvoeding vraagt tijd
focUS hEEfT
BRAMMETJE ADhD
11
ruimteenstructuurendiebiedtdehuidigemaatschappijnietaltijdDehoeveelheidprikkelsdieopons afkomt isgroterdanooit
gt ADHDiserfelijkhetlsquozitindefamiliersquogt ADHDkomtvakervoorbij jongensdanbijmeisjesOfmis-schien valt het bij meisjes gewoon minder op bij hen zitADHDvakerlsquovanbinnenrsquoanderemensenhebbenerminderlastvanmaarzijzelfdestemeer
gt ADHD isniet tegenezenErbestaanwelmedicijnendie jehelpenomde stoornisondercontrole tehoudenmaardiekunneningrijpendegevolgenhebbenopjekarakter
gt Ook volwassenen kunnen ADHD hebben Maar sommigekenmerkenverminderensomslijkthetalsofdepersoonlsquoge-nezenrsquoisHetoverbeweeglijke impulsievegedragverdwijntvaak met de jaren Maar het aandachtsen organisatiepro-bleem is veel koppiger Erwordt beweerd dat 7 van dekinderenen3vandevolwassenenADHDheeft
gt Kinderenmet ADHDwordenmakkelijk getriggerd net zoalsBrammetjeZehebbenweinigprikkelsnodigomgeiumlnteresseerdtegerakenMaarmethoogbegaafdheidheeftADHDnietstemakenookalzoujedatopbasisvandefilmkunnendenken
gt Er zijn ook leuke kanten aan ADHD ZitStil ldquoKinderen met ADHD zijn vaak enthousiast en extravert Noem het maar lsquopret-tig gestoordrsquo Ze zorgen voor ambiance ze zijn creatief en vin-den originele oplossingen voor problemen Zoals Brammetje die zijn huistaak maakt op de trampoline Waarom nietrdquo
Meer algemene info over ADHD op wwwfilmfichesbe ndash zoekBRAMMETJEBAAS5
2 heeFt BrammetJe adhdAlindeeerstescegraveneskrijgenweeenideehoeheteraantoegaatinBrammetjeshoofdvanafhetmomentdathijzijnogenopentstorthijzichvolovergaveinhetlevenldquoGoedemorgen wereld ik ben Brammetje Mijn hersenen zitten nooit stil en ik ook nietrdquoErgaateenvaasaandiggelenenmoedershaarzitvastindestofzui-gerslangMeteenwordtduidelijkdatBrammetjevoorontzettendveeldruktezorgt
TochwordthetwoordADHDnergensindefilmgebruiktWaar-omnietgt HetisnietenkeleenverhaaloverADHDmaarookoverdeenergieenleergierigheidvanallekinderenenoverdema-nierwaarophetonderwijsdaarmeeomgaatZo ishetver-haalnietenkelherkenbaarvoorkinderenmetADHDmaarvoorallekinderendieweleensdrukzijnenvolenergiezit-tenEngeldtdatnietvoorelkkindRegisseurAnnavanderHeijdenldquoWe wilden dat de film over meer dan ADHD zou gaan namelijk over authenticiteit en eigenheid We hopen dat de film herkenbaar is voor iedereen die afwijkt binnen een klassikaal systeemrdquo
gt De termADHDwordt vandaag erg snel gebruikt CentrumZitStilldquoDe diagnose wordt te pas en te onpas gebruikt voor al wie energiek en enthousiast is Wie de klas op stelten zet heeft meteen ADHD Vroeger moest ZitStil mensen overtui-gen dat ADHD echt bestond tegenwoordig moeten we hen overtuigen dat niet alle probleemgedrag wijst op ADHDrdquo
12
ldquoTegenwoordig heeft elk kind wel iets als het geen ADHD is dan is het wel iets andersrdquoZodenkenveelmenseneroverldquoAls ik dat kind een paar dagen onder handen kon nemen zou het rap opge-lost zijnrdquoOfzoalsdedirectricezegtwanneermamaBrammetjelsquoeeneigenzinnigenbijzonder jongetjersquo noemt ldquoAls ik van elke ouder die dat van zrsquon kind vindt een euro kreeg hoefde ik nooit meer te werkenrdquoZitStilldquoZulke uitspraken zijn erg pijnlijk voor de ouders Want de werkelijkheid is veel complexerrdquo
MeeroverADHDindefilmopwwwfilmfichesbendashzoekBRAM-METJEBAAS3
3 BrammetJe in ziJn hooFdldquoIk heb veel vragen in mrsquon hoofd Er zijn zoveel dingen om over na te denkenrdquo
- Waaromkrijgjetranenalsjeverdrietigbent- Waaromzijnweopdezewereld- Waaromruikenhondengraagaanelkaarskont- Watkanjeallemaaldoenmetdeblaadjesindetuin- Hoezouhetzijnalsjegeenhandenhad
GeenwonderdatBrambeweertldquoIk word zo moe van mrsquon hoofd Ik kan mrsquon hoofd niet uitzettenrdquo
Enkele scegravenesmakenduidelijk hoedat verlies van concentratiepreciesinzrsquonwerkgaatBvwanneerBrammetjemetbestekopzijnbordbeginttetikkenzijnaandachtvoorhetgesprekverliestenhelemaalopgaatinderitmischepatronenHijvergeetderestvandewereldldquoEr gebeurt altijd van alles De hele dag en de hele nachtrdquoEeacutenlossetandvolstaatomBrammetjesaandachtvolledigopteslorpenzodathijzichnietmeerkanconcentreren
DefilmhelptonsomBrammetjesmaniervandenkentebegrijpenNetzoalsLiseloreldquoJe bent zoals je bent En dat vind ik grappigrdquoZohelptzeBrammetjeomzichteverzoenenmetzichzelfldquoIk heb geleerd dat ik ben wie ik ben Soms erg druk maar niet dom en zeker niet saai En dat iedereen anders is dat is nou juist zo leuk Waarom we op deze wereld zijn dat weet ik nog steeds niet Ik ben alleen heel blij dat ik er benrdquo
opdracht muziek in Je hooFdAandeeettafelwordtBrammetjeafgeleiddoorallerleigeluidendieinzijnhoofdeenliedjevormenOokmetdeklaskanjemetdagelijksegebruiksvoorwerpeneenliedjeimproviseren
ElkeleerlingkiesteenvoorwerpDejufduidtiemandaandiezijngeluidmag latenhorenMetsommigevoorwerpenkan jemeerdaneacuteeacutengeluidmakenWelkgeluidklinkthetbesteNaenkeletellenduidtdejufeennieuwelsquomuzikantrsquoaanZogaatzeheeldeklasrondLaatverschillendemuzikantentegelijkaanhetwoordZoek samen een eenvoudig ritmisch patroon Tenslotte hoor jeeenliedjenetzoalsBrammetjeeenliedjeinzijnhoofdhoorde
13
4 BrammetJe in ziJn lichaamDedrukteraastnietalleendoorBrammetjeshoofdmaarookdoorzijn lijfAltijd ishij inbeweginghijwiebelt ritstzijnpennenzakopenentoetrektaanzijntruitrommeltopdebankhellipldquoBram kan je stoppen met wiebelenrdquovraagtdemeesterldquoNee ik kan er niets aan doen Mrsquon benen willen wiebelenrdquoBrammetjeisnietdebaasoverzrsquoneigenlichaamhijheeftgeencontroleTijdensdespeeltijdgulptalzijnopgekropteenergieineacuteeacutenkeernaarbuitenWanneerhijdeeettafelverandertineenknoeiboelraadtmoedermeteenldquoZware dag gehad op schoolrdquo
Dat gebrek aan controle kande omgeving irriteren Tijdens despeeltijdisBrammetjeeenlosgeslagenprojectielenwanneerLi-selorebijhemthuiskomtslaathijvanopwindingeeneistukopzijnhoofdZulkgedragwordtdooranderenalsnelals lsquoaanstel-lerigrsquobeoordeeldldquoHet is toch geen rotkindrdquovraagtmoederzichvertwijfeldaf
5 BrammetJe thuisldquoGeeft niksrdquozegtmoederalserweereenbeschuitmethagelslagop de grond valt ZitStil ldquoMoeders gedrag is nauwelijks realis-tisch Zelfs heel geduldige ouders geven de moed wel eens op Ouders mogen zich niet laten ontmoedigen door het rooskleurige beeld in de film Ik ken veel ouders die ontzettend goed bezig zijn met hun kindrdquo
Bramzorgtvooronnoemelijkveeldrukte inhuisVooralaan ta-felnietmetbestekspelenennietmorsenzijnbijnaonmogelij-ke uitdagingenHet klassieke systeem van lsquostraffenamp belonenrsquo(hetbordmetgroeneen rodebollen)brengtweinigzodenaandedijkWerkendeklassiekeopvoedingsmethodennietvooreenkindmetADHDZitStilldquoToch wel Aanmoedigingen en compli-mentjes helpen Net zoals bij elk ander kind moet je altijd uitgaan van een positieve aanpak Bij Brammetje werkt het niet omdat de werkpunten veel te vaag zijn lsquoRustig zijnrsquo en lsquogeen gekke dingen doenrsquo dat begrijpt Brammetje niet Zoiets kan hij niet inschattenrdquoBrammetjesbordstaatalgauwvolrodestippen
Omdatmamaenpapageloven ineenverschillendeaanpakvanBramsproblemengroeitdespanninginhuisVaderwildatBram-metjezichaanpastmoederzoektmanierenomhemtemotiverenZegaangillentegenelkaarenBramvoeltzichschuldigldquoStraks gaan papa en mama nog scheiden door mijn schuldrdquo ZitStilldquoADHD zet de ouder-kindrelatie onder druk Partners zouden el-kaar moeten aflossen bij de opvoeding van een kind maar als je niet op dezelfde lijn zit zorgt dat voor conflicten Dat werd in recent onderzoek bewezenrdquo
ldquoAls jij je best doet is er niks om je druk over te makenrdquoPapalegtdeverantwoordelijkheidopBramsschoudersDielastwordtzwaaromtedragenBramverliesterzijnzelfvertrouwenbijldquoIk doe alles fout Dat meester Vis me niet begrijpt dat gaat nog wel maar dat mama me niet meer begrijpt dat is pas ergrdquoDooraldiedrukwordtBrammetjenietenkellsquoschoolmoersquomaarzelfslsquolevens-moersquoHijisboosopdehelewereldldquoIk wou dat ik zo hoog kon springen dat ik niet meer op deze wereld was Als mijn raketbus af is vlieg ik weg van hierrdquoPaswanneerhetopschoolbetergaatvoeltBrammetjezichthuisookweerlekkerinzijnvel
14
een rustige omgevingZijnkinderenmetADHDgebaatbijeenrustigeomgevingDanis Brammetjes kamer geen ideale plek tot de nok gevuldmetspulletjesenobjectenVoorBramdegedroomdeomgevingomoptegaaninzijnverbeeldingzijnplakboekhellipofteschommelenaanhetplafondZorsquondrukkeomgevingzorgtvoorextrachaosAnderzijds iseenlsquoprikkelarmersquokamervooreenkindmetADHDonnoemelijksaai
6 BrammetJe op schoolldquoIk begrijp Brammetje heel goed Ik zit al 30 jaar in dit vak Ik heb meer van dit soort jongetjes gehad reuze intelligent maar ontzet-tend onaangepast om te leren Het is mijn plicht als leerkracht om dit aan te pakkenrdquoMeesterVisisnietvanplanomzijnaanpaktewijzigenomwillevaneacuteeacutenbelhamelindeklas
proBlemenVanwegehunconcentratieprobleemkrijgenkinderenmetADHDsomsleerproblemenMeesterVisldquoHij is voortdurend met andere dingen bezig Een beetje discipline je werk leren afmaken dat is belangrijk voor later Hij doet niksrdquo
DatkanzwaregevolgenhebbenvoorveelkinderenmetADHD gt Ze moeten soms hun jaar overdoen of veranderen van school IndefilmVolgensmeesterVisisookBrammetjeeenpoten-tieumlle lsquozittenblijverrsquoldquoKan je op een andere school wel stilzit-tenrdquo vraagt Liselore terechtWie garandeert dat Bram opeenandereschoolnietweereenleerkrachttreftdienietweetwat hijmetwiebelbenenmoet aanvangenDangaat Brammisschienwelvanschoolnaarschoolnaarschoolhellip
gt Door hun druk gedrag worden ze vaker gestraft dan andere kinderen IndefilmWanneerdemeesterindeturnlesiedereentotdeorderoeptdoetalleenBrammetjelekkervoortwanthellip
hijheefthetnietgehoordHijzitmezrsquongedachtenergensanders
gt Door die negatieve reacties krijgen ze vaak een laag zelfbeeldIn de filmWanneer Bram voor straf terug naar de kleuter-klaswordtgestuurdervaarthijdatalseengrotebeledigingBovendiendenktdemeesterdathijdomisBramkrijgthetgevoeldathijhelemaalniksgoedsmeerkandoen
gt De kinderen kunnen schoolmoe wordenIndefilmChineseofEgyptischelettershellipdewereldistekleinvoor Brammetjes onvermoeibare geest Hij raakt teleurge-steld inwatdeschooltebiedenheeftldquoIk vind groep 3 erg tegenvallenrdquoBramwordt schoolziekhij komtmetopzet telaat looptwegofdoetalsofhij ziek isHijgaatdemeestersteedsmeeralseenvijandbeschouwenndashhijmaakttekeningenwaaropmeesterVisopgruwelijkemanierenaanzrsquoneindkomt
gt Vaak hebben ze weinig vrienden IndefilmJevoeltdatdekinderenindeklaszichstilaante-genBrammetjekerenDestraffenvanmeesterViswerkendepesterijenvanmedeleerlingenindehand
15
hoe het anders kanMeesterMarkcreeumlertdmvenkelingrepeneenheelandereklas-situatie
1OmdatkinderenmetADHDbehoeftehebbenaanregelmaatishetbelangrijkdatzewetenwatervanhenverwachtwordt
BrammetjebijmeesterVisInheteersteleerjaarisallesnognieuwBramzietgeenstructuurenerkomenontzettendveelindrukkenophemafDatzorgtvoorveelafleidingBrammetje bijmeesterMarkOp verschillendemanierenwordtBrammetjes aandacht bij de les gehouden Soms gebruikt demeester een timer Indien nodig zet hij Bram (niet bestraffend)evenalleenineenbank
2Hetkindmoetregelmatigdekanskrijgenomzichtebewegenenenergiekwijtteraken
BrammetjebijmeesterVisDespeeltijdvolstaatvoorBrammetjenietomalzijnenergiekwijtterakenZekernietalshijvoorstrafmoetbinnenblijvenBrammetjebijmeesterMarkEvenfysiekontladenindeklashelptenormZerennenrondspelenindiaantjeenBrammagzichuit-leveninhetspringtouwAlslsquohulpjersquomagBramdoordegangenlopenomboodschappenaftelevereninandereklassenTochzitBrammetje in eerste plaats op school om te leren rondrennenmagenkelwanneerdedruktegrootwordt
3Het isbelangrijkdekinderencomplimentjes tegevenals zehuntakengoedafwerken
BrammetjebijmeesterVisldquoMeester Vis is altijd boos Niet eacuteeacuten aardig woordrdquoZelfsalshijhetgoedeantwoordweetkrijgtBramgeencomplimentjewanthelliphijhadzrsquonvingernietopgestokenBrammetjebijmeesterMarkAlslsquoboodschapperrsquowordthijoveralvriendelijkonthaald
hoe zit het BiJ onsCentrumZitStilldquoWij zien heel veel inzet in het Vlaamse onderwijs leerkrachten doen veel moeite Het is onze uitdaging om hen me-thodieken aan te reiken waarmee ze op maat kunnen werken van elke leerling In BRAMMETJE BAAS wordt alles opgelost met en-kele simpele trucs Plots vindt Brammetje wel zrsquon draai op school
In werkelijkheid is het probleem meestal veeleisender Het gaat niet om trucs maar om een nieuwe ingesteldheid Daarvoor zijn structurele veranderingen nodig Bijvoorbeeld
gt differentiatie in de klas
gt het systeem van vaste leerjaren kan aangepast worden
gt in het zorgbeleid van de school is niet altijd een plaats voor de ouders hoewel zij de enige constanten zijn in de opvoeding van het kind De problemen worden nog complexer in het secundair onderwijs wanneer kinderen niet meer zo happig zijn op de bemoeienis van hun ouders
gt sommige ouders vinden opvoeden de opdracht van de school en vergeten hun eigen verantwoordelijkheidrdquo
InbijlagevindjeeenaantalreactiesopBRAMMETJEBAASvanmensendieinhetonderwijsactiefzijnBenjeheteensmethunreacties
MeeroverADHDopschoolwwwfilmfichesbendashzoekBRAMME-TJEBAAS4
16
7 werken rond adhd in de klas
een leerling verteltIsereenleerlingindeklas(opschool)metADHDIshijzijbereidtegetuigenvoordeklasDatkanvoordeleerlingbedreigendlijkenzullendeklasgenotenhemhaarnietuitlachenBereidditgesprekvoormethetkindendeouderseventueelondersteunddoordeCLB-medewerkerzorgcooumlrdinatorhellipBespreekdemogelijkegevol-genvoordeleerlingenhoedeschoolhieropwilinspelen
Zorgervoordathetklasgesprekplaatsvindtineenveiligeomge-vingMaaktijdomvragentestellenZorgervoordatdekinderenrespectvolblijvenenbewaakgoedwathetkindmetADHDwelnietwil zeggenOok voor andere kinderenmet leerproblemenkanheteenaanleidingzijnomtevertellenoverwaarzehetmoei-lijkmeehebbenenhoezeermeeomgaan
Tijdens zorsquongesprekkunnenheelwat themarsquos aanbodkomenProbeertelkensterugtekoppelennaardeanderekinderenindeklasHerkennenzebepaaldeaspectenvanditgedragookbijzich-zelfMogelijkeaandachtspuntenzijnbijvoorbeeld
gt ADHD algemeen Hoe kijken de leerlingen tegen ADHDaan(KennenzenogkinderenmetADHDBegrijpenzewatADHDis)
gt Aandachtstekort voor een kindmetADHD is goedopletteneenmoeilijkeopgave(HerkenjeditWanneerkanjijmoeilijkoplettenindeklasWathelptjeombeteroptelettenVergeetjijsomsspullenWatkanjehelpenommindertevergeten)
gt HyperactiefkinderenmetADHDpratensomsveelofroepenantwoordendoordeklas(WanneerbenjezelfdrukZijnerles-senwaarinjeminderdrukbentWaarkanjijjeenergiekwijt)
gt Impulsiefeerstdoenendanpasdenken(HandeljijweleensondoordachtHerkennendeklasgenotenditZegjijaltijdmet-eenalsjeietsnietwelokeacutevindtKomterweleensruzievan)
gt EenovervolhoofdldquoMijnhoofdzitzovolrsquosAvondskaniknooitslapenrdquo(HebjijsomseenvolhoofdWatziteralle-maalinWaarmaakjijjezorgenoverWathelptjouomjehoofdlsquolegerrsquotemakenLigjesomswakkerWatdoejealsjenietkanslapen)
gt SpecifiekekwaliteitenkinderenmetADHDblinkenuitinspe-cifieke vaardigheden (Wat zijn de kwaliteiten van kinderenmetADHDZijnerdaarkwaliteitenbijdiejezelfookbezitWanneerkanjedezekwaliteitengoedgebruiken)
inleeFoeFeningenEnkeleeenvoudigeopdrachtenkunnenduidelijkmakenhoemoei-lijkhetisommetconcentratieproblemenomtegaangt deleerlingensluitenhunogenDeleerkrachtmaaktgeluidenenleerlingenwijzenmetdevingernaargeluidMaakdege-luidensteedssubtieler (bvpotloodslijpen)Duideventueeleenlsquostoorzenderrsquoaan(eenvandeleerlingen)diedeaandachtmoetafleidenmetanderegeluidenStopnaenkeleminutenenbespreekisconcentrerenmoeilijk
gt allekinderenstaanineenkringenstrekkenhunarmenuitDearmenwordengekruistenelkehandmoethuneenanderehand vinden in de cirkel Er ontstaat eengrote knoopDiemoetwordenontwardzonderelkaarshandenlostelaten
17
gt eacuteeacutenleerlingzitaantafeldeanderestaatervoorDezittendeleerling probeert in een boek te lezen de staande leerlingpakthetboekenbeweegthetzachtjesheenenweerDraainaeenpoosjederollenomLukthetomtelezenWetenzewatzegelezenhebbenHoewashetomte lezenterwijlerbewegingwasWerdenzeeronrustigdoor
gt dekinderenzittenineenlangerijDrievanhenkomennaarvorenennemeneenhoudingaandiezelangkunnenvolhou-denAllekinderenkijkenaandachtigEenkindgaatdeklasuitondertussenwordterbijdekinderenvooraaneenkleinig-heidveranderd(bvdeharenanderseenarmdeanderekantophellip)Hetkinddatopdegangstondmoetnuachterhalenwaterisveranderd
8 over centrum zitstilCentrum ZitStil is een belangen-vereniging voor iedereen die metADHDtemakenkrijgtZitStil geeft informatie vormingondersteuning en onderneemt
actie om alle personen die geconfronteerdwordenmet ADHD(ookoudersleerkrachtenopvoedersdokterswerkgeversenz)optimaaltelatenfunctionerenVoorleerkrachtendieeenADHD-vriendelijkklimaatwillencreeumlrenopschoolorganiseertZitStileen5-deligetrainingVoorhetuitwerkenvanlessenkanjeterechtinhet documentatiecentrum Zo streeft ZitStil naar gelijkheid vankansen ineenpogingomhet sociaal isolement rondADHD tedoorbreken
Op wwwzitstilbe vind je alles over het aanbod van CentrumZitStil Je vindt er ook algemene info (wwwzitstilbeadhd-addalgemeen)enfilmpjesoverADHDdiejeindeklaskangebruiken(ADHD-TV)
EenkleineselectievanboekenvoorkinderenofvolwassenenrondADHD(SommigezijnverkrijgbaarviadewebshopvanZitStil)middot VlinderndashMiriamBruijstensndashUitgeverijPicamiddot StijndeTreinndashCarolineCogenbackndashBalansmiddot ZenozweeftndashInneVandenBosschendashAbimomiddot ErziteenleeuwinmijndashKristienDieltiensndashUitgeverijClavis
middot ZevindenmedrukndashMartineDelfosndashUitgeverijSWPmiddot SusOctopusndashBavoDhooghendashUitgeverijDeEenhoornmiddot DeADHDvanAndreacutendashChristineKliphuisndashUitgeverijSjaloom
ampWildeboermiddot DeADHDsurvivalgidsndashJFTaylorndashUitgeverijSchoolsupportmiddot ADDaisyndashTirtsaEhrlichndashBalansmiddot Organiseerjezelf(zonderjehoofdteverliezen)ndashJanetSFox
ndashAbimomiddot InmijnkopstaatallesopzrsquonhoofdndashSylviavandenHeedendash
UitgeverijLannoomiddot ADHDLaatjenietswijsmakenndashHermienDeBackerndashUit-
geverijEpomiddot ZitstilopschoolOmgaanmetADHDindeklasndashRitaBol-
laertndashUitgeverijLannoomiddot SlimmaarhellipndashPegDawson amp RichardGuarendashUitgeverijHo-
grefemiddot DiagnoseADHDgidsvooroudersenhulpverlenersndashRussell
BarkleyndashUitgeverijPearssonCentrumZitStilKruishofstraat3412610WilrijkTel038303025infozitstilbewwwzitstilbe
MetbijzonderedankaandirecteurRiaVanDenHeuvelenpsycho-logeGilBormsvanCentrumZitStil voorhunbijdrageaandezelesmap
zingen met BrammetJeBRAMMETJEBAASeindigtmeteenliedoverlsquoanderszijnrsquogezon-gendoorJochemMyjer(eenpopulaireNederlandsekomiekdievanzijneigenADHDstoorniszijnhandelsmerkheeftgemaakt)Jekanhetliedopnieuwbeluisteren(viawwwbrammetjebaasnl)eneventueelmetdeheleklasmeezingenJevindtdetekstinbijlageBespreekmetdeklasdegevoelensdieinhetliedverwoordwor-denHerkennenzediegevoelensOpwelkemanierkwamenzeaanbodindefilm
18
BrammetjeprobeertgriptekrijgenopdeoverweldigendewereldrondomhemDatdoethijdoorwoordenenbegrippenteorde-neninzijnplakboekjeshijheefteenschriftwaarinhijdelsquoTop200rsquovandeallerbesteuitvindingenverzamelteneenschriftwaarinhijlsquogoeiewoordenenleukenamenrsquonoteertZobrengthijstructuurinzijnwereldbeeldMaarbovenalzijndezeschriftjeseenfeestvancreativiteiteninspiratieldquoPleister is geen goed woord maar wel een goede uitvinding Luxaflex is een goede uitvinding maar nog een beter woordrdquo
BrammetjebekijktalleuitvindingenmetkritischeblikdeGameBoydeWCdeautomatischetandenborstelhellipDeschaarisuiter-matepraktischndashineenkomischintermezzozienwehoedewerelderzonderscharenzouuitzienMaaropdeabsolutenummer1zethijdetrampolineBrammetjeheeftzelfookuitvindersambitiesDelsquoraketbusrsquomoetzijngroteverwezenlijkingworden
opdrachtKunnendeleerlingenzichnognamenofbegrippenherinnerenuitBramsplakschriftjes
Deleerlingenkunnenindividueelofklassikaalookhunuitvindingen-boeksamenstellenWatvindenzijde3besteuitvindingenooitLaathenintijdschriftenofreclamebladenzoekennaarfotorsquosomopteklevenHetkaneenaanleidingzijnomhetnutendegebruikstoe-passingvanbepaaldevoorwerpentebesprekenEventueelkunnenkinderendegekozenvoorwerpenookopeencreatievemanierillus-trerennetzoalsBrammetjedatdeedinzijnschriftjes
het gedicht van BrammetJeMeesterVisHetspijtmevanuwbeenMaarikbennietgemeenIkdenkveelinmrsquonhoofdIkhoopdatudatgelooftIkbenzoalsikbenSomsisdatnietzofijnMaarheelvaakookweerwelEnikkannietanderszijn
BRAMMETJES iS cREATiEf
19
EenfilmmakenisvaakeenlangenduurprocesErzijneenhele-boelmensenbijbetrokkendieallemaalhuneigentakenhebbenJekrijgtzenooitinbeeldtezienwantzewerkenlsquoachterdescher-menrsquoEnkeldeacteurskrijgjeophetschermtezien
DeregisseurstuurtaldiemensenGelukkighelptiedereengoedmeewanteenfilmmakenisnieteenvoudigKijkmaareensopdefilmsetvanBRAMMETJEBAAS
Achter de schermen heeft iedereen zijn eigen taak oa de came-raman setfotograaf geluidsman assistent
De cameraman (of-vrouw) staat achter decamera Hij zorgt dat al-lespreciesgefilmdwordtzoals de regisseur hetwilt De meeste scegraveneswordenenkelemalenop-genomenNadienbeslistde monteur in de mon-tagekamer welke beel-dener indefilmkomenEnkeldebesteopnameswordengebruiktde restgaatindeprullenbak
BEElDTAAl op DE SET
20
Decameraassistent(e)helptdecameramanwanneerhijzijnhan-denvolheeftenzorgtdatdelensvandecameralsquogefocustrsquoisZoishetbeeldaltijdscherpAlsdeacteurszichverplaatsenmoetdelensaangepastwordennetzoalsbijeenfototoestel
Via de zgn remote focus puller meet de assistent de afstand van camera tot acteurs en kiest de juiste lens
De lichtman zorgtdat alleswatgefilmdwordt goedbelicht isDoorsterkelampentegebruikenofeenschermdatdezonreflec-teertAllesmoethelderzichtbaarzijnHetgezichtvaneenacteurwordtbestnietbedektdoorschaduw
DegeluidsmanneemtallesopwatdeacteurszeggenHijheefteenmicrofoonaaneenlangestokndashdatheeteenboom(opzrsquonEngelsuitgesproken)ndashdiehijbovendeacteurshoudtZohorenwewatzezeggenzonderdatdemicrofooninbeeldisHijkanermeezelfstothoogineenboomreikenAchterafkandegeluids-mannoganderegeluidenopnemenzoalsbveenblaffendehondoffluitendevogeltjes
21
De regisseur behoudt het overzicht over de hele filmploeg Zevertelthoedeacteursdescegravenemoetenspelenenhoedecame-ramanallesmoetfilmenOpeenschermkijktzemeeofallesinordeisAchterafkanzemeebeslissenwelkebeeldenerpreciesgebruiktzullenworden
Brammetje wordt gefilmd voor een groen scherm Nadien wordt de tekst via de computer toegevoegd
De special effects supervisor zorgt voorhellipde speciale effectenTijdenshetfilmenmaakthijalleswatachterafmetdecomputerbewerktmoetwordenblauwofgroen (dekleurendiehetverstvanonzehuidverwijderdzijn)Nadienbewerkthijindiebeeldendegroeneenblauweelementen
22
De meester wordt gefilmd met een blauwe kous en een vals been Zijn echte been wordt met de computer weggetoverd
DeontwerperknutseltallerleispulletjesvoordefilmZowerddetitelinhetbeginvandefilmgemaaktmetkartonenlijmOokhetvissenhoofdvandemeesterwerdgeknutseld
23
De vissenkop wordt eerst getekend
De ontwerper heeft zijn eigen hoofd nage-maakt in gips Daarna maakt hij er een masker rond
Het vissenmasker is klaar
24
MeeroverdelsquomakingofrsquovanBRAMMETJEBAASwwwfilmfichesbendashzoekBRAMMETJEBAAS1
animatieBRAMMETJEBAASiseenspeelfilmlevendeacteursspelenhetverhaalinwerkelijkedecorsMaarnuendanwordthetverhaalonderbrokendoorkortestukjesanimatiefilmDiezijnvaakerggrappig
IneenanimatiefilmisallesmogelijkallerleivoorwerpenkunnentotlevenkomenDatisideaalomBrammetjesgekkeverbeeldingduidelijk te maken aan de kijkers Een mama met 1000 ogendoodbloedenzonderpleisterbewegendebenenzonderlichaameenmeestermeteenvissenkophellipwekrijgenhetallemaaltezienindeanimatiefragmentennetzoalsBramhetzietinzijnhoofdAlindeeerstefilmbeeldenziejeeenaantalvoorwerpenuitBram-metjeskamerdiehuneigenlevengaanleidenHerinnerjijjenogleukeanimatiefragmentenuitdefilm
knutseltipHebjeookzinomndashnetzoalsBrammetjendashaanhetknutselentegaanEenraketbusiswathooggegrepenmaareenlsquovliegtuigflesrsquoof een lsquoballonautorsquo zijn zeker haalbaar Je kan inspiratie vindenop httpwwwoutnumberedbenlcreatief-knutselenvliegtuig-knutselen-van-fles-karton en httpwwwozeykidsnlknutselenballon-auto-knutselen
KinderenmetADHDkunnenzichmeestalmoeilijkconcentre-renNetzoalsBrammetjehijkannietwerkenalszijntandlosstaatofalsereenvlieg indeklaszitDaardoorkrijgthij zijnsommennooit op tijd klaar Rustig stilzitten is voor kinderenmetADHDheelmoeilijkZittenerinjouwklasleerjaarschoolkinderenmetADHDWillenzeeroververtellen
BrammetjegaatnaarheteersteleerjaarInNederlandheetdatlsquogroep3rsquoNetzoalsbijonslerenkinderenerschrijvenen rekenenStil zitten indeklaszwijgenhuiswerkma-kenhellipvoorBrammetjeishetallemaalnieuw
BrammetjeBaaskaneenheleboeldingenHijkandrummenoptafelhoger springendanpapaenweldriemeisjesopdekartrekkenEnhij heeft eenplakboekwaarinhijzijn favoriete uitvindingen verza-meltEriseigenlijkmaareacuteeacutendingdatBrammetjenietgoedkanstilzitten Dat kan wel eens proble-men geven op school en thuisZeker als er weer een vaas metbloemen of een bord spaghettiaan diggelen gaat ldquoIk word zo moe van die drukte in mrsquon hoofdrdquozuchtBramsoms
Brammetje verzamelde allerlei uitvindingen en leukewoorden ineenschriftjeLijktjedateenleukideeWelkeuitvindingenzoujijinjeschriftjekleven
FilmmakerswerkensomsgraagmetjongeacteursmetADHDZoalsRickLens(indefilmKAUWBOY)ldquoKinderen met ADHD hebben veel energie ze kunnen maar blijven doorgaan en omdat ze vaak in een fantasiewereld leven kunnen ze zich ook makkelijk inlevenrdquoOfDen-nisReinsma(MIJNAVONTURENDOORVSWCHWRMenMIDDENINDEWINTERNACHTldquoMet mijn acteren geef ik een voorbeeld aan andere kinderen Je moet niet denken lsquoik kan niksrsquo Want ondanks mijn ADHD kan ik mijn dromen waarmaken Het houdt me niet tegen om te doen wat ik graag wil acteren in een filmrdquo
Wist jedat ook zwemkampioenMi-chael Phelps ADHD heeft Daaromoefendehijzograaginhetzwembadenwonhellipachttiengoudentweezil-verenentweebronzenmedailles
CoenvanOverdamldquoHet huis waar we filmden was van iemand an-ders We mochten het lenen rsquos Avonds kwamen die mensen terug om er te slapen We filmden enkel overdag Soms moesten we papier voor de ramen plakken zodat het nacht leekrdquo
CoenvanOverdamis8 jaaroudenspeeldederolvanBrammetjeWelkescegravenevondhijhetleuksteldquoDe broek van de meester naar beneden trekken Eeacuten keer had ik per ongeluk ook zijn onderbroek afgetrokken Zelf doe ik bij-na nooit zulke rare dingen al ben ik soms wel een klein beetje ondeugendrdquo
Op wwwjekinobebrammetje-baas en httpwwwfilmfichesbenavigatieid=20komjemeertewetenoverBRAMMETJEBAAS
BiJlage mdash affiche
Stro
fe 1
Ikkleurnooitbinnendelijntjes
Ikhebsambalinmijnkont
Ikhoordeallerkleinstekraakjes
Ikkijkaltijdinhetrond
Ikzitnietstilenletnietop
Zittetikkenmetmijnpenen
Iedereenwordtgekvanmij
Maarikbenwieikben
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Ikhebgeheimekrachten
Waardooriknietstilkanstaan
Ikhebdesuperpow
er
Omaltijddoortegaan
Stro
fe 2
Somsalsikopschoolben
Houikmeinbedwang
Enpraatikheelerglangzaam
Enzoekdoordegang
Maarnaeenkleinkwartiertje
Komtdiesambalinmijnkont
Danjeuktm
ijnhelelichaam
Enspringikweerinhetrond
Wantvanallesnellehelden
Beniksuperman
Enookalwordjegekvanmij
Refre
inIkbenwieikben
Ikbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Gooim
einhetwater
Ikzwem
zosnelalseendolfijn
Ikhebgeentrampolinenodig
Omeenkangoeroetezijn
Stro
fe 3
Ookalbeniknietdesterkste
Nietdeslimstenietheelknap
Alsjemijvoorbijzietsprinten
Nouzetjedanmaarschrap
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Ikhebgeheimekrachten
Waardooriknietstilkanstaan
Ikhebdesuperpow
er
Omaltijddoortegaan
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Gooim
einhetwater
Ikzwem
zosnelalseendolfijn
Ikhebgeentrampolinenodig
Omeenkangoeroetezijn
BiJl
age
Eenfilmomzekerindeleraren-opleidingtegebruiken Inmijnklaszouikvooralingaanophetbespreekbaar maken van ge-voelens Brammetje loopt eenpaarkeerwegHoekonhijdatandersaangepakthebbenWatzoujijzeggendoen(Mieke)
Na een testvertoning voor een publiek dat werkzaam is in het onderwijs verzamelden we volgende reacties op BRAMMETJE BAAS Ben jij het met hen eens Zijn er re-acties die je verrassen Hoe zou jij deze film inschatten
Ikwilmetdefilmwerken indeOKANklas (anderstaligenieuwkomers) Ik wil methen een klasgesprek hou-denoverADHDenoverdeschoolorganisatie Zo kun-nenwepratenoververschil-lende opvoedingsstijlen ende aanpak in hun land vanherkomst(Carine)
IknameenlsquoBrammetjersquouitmijnklasgroepmeenaardevoorstellingenhijherkendezichvollediginhetverhaalHijheeftechtgenotenvandefilmenallesingeurenenkleurennaverteldHijkreegveelbegripvandegroepeniedereenbegonspontaanuiteigenerva-ringtevertellenVelenherkendenzichzelfenvoeldenzichnumeerbegrepenHeelleerzaamzowelvoordekinderenalsvoordeleer-krachtWantiniedereklaszitweleenBrammetje(Tanja)
Veel leerlingen zullen zich hierinherkennen of meer inzicht krijgenin het gedrag van lsquodrukkersquo kinde-renHopelijkkunnenzezoookwatmeer respectopbrengenvoorhenVolgens mij is de film niet alleenbruikbaar in de klas maar ook alsnascholing rond lsquoomgaan met kin-deren met andere nodenrsquo of rondlsquodifferentieumlren in de klasrsquo Hoe kanje zulkekinderenblijvenboeienenhoe belangrijk is het om naar hetkindzelfteluisteren(Els)
Vroegerwerd ikookvaakdeklasuitgestuurdvanwege lsquoovervloedigvragenstellenrsquoIkkonooknietstilzittenMaarikhebinmiddelsmeerdan50boekengeschrevenen vertaalddus ik kaacutenhetbestHelaasheefthet schoolsysteemmijn leergierigheiden leerpleziermeerver-pestdanversterkt(Suzanne)
BRAMMETJE BAAS was realistisch aangrijpendmaarhellip niet voor de voorziene leeftijdsgroep AlsmoedervaneenkindmetdezelfdekaraktertrekjesalsBramwas deze film confronterend en verhelderendAls zorgleerkracht enmentor van jonge leerkrachtenzieikveelmogelijkhedenommetdezefilmtewerkenIkzoudefilmgebruikenommetjongeleerkrachtentereflecterenovergt hunmaniervanlesgevengt kinderendiebijzondereaandachtvrageninhetge-woneonderwijs
gt hoe ineenschoolorganisatiemetkinderenwordtomgegaan(Katrijn)
Als leerkracht hebik veel opgestokenvan de inhoud Ik zalvoortaan met ande-re ogen kijken naarde overbeweeglijkekleuters in mijn klas(Chantal)
Droevethemarsquosaangekaartmetveelhumorhetuitkijkennaarheteersteleerjaarmaarniet lsquogezienrsquo worden door de leerkracht in je kwaliteiten enkel in je tekorten HetverdrietvandeoudersenvanBramzelfvondikheelaandoenlijkIkvinddezefilmergbruikbaarookvoorouderswienskindaanheteersteleerjaargaatbeginnenDefilmsteltenkeleoplossingenvoordiezekerbesprokenkunnenworden(Marina)
Alleen jammer dat ereen stereotiep van deoude leerkracht werdgemaakt(Inge)
Leukomteondervindendatjenietdeenigebentmetditsoortkinde-reninjeklasVooranderekinderenisdefilmeenmeerwaardeomdatzekinderenzoalsBrammetjesomslastigvindenindegroepenhennuvanuiteenanderdaglichtlerenbekijken(Aline)
Reacties uit het ondeRwijs
6
reacties verzamelen Vlaknadevertoningwilhetpubliekgraagzrsquoneerste indrukkenkwijtIedereenheeftnoodaaneenontladingsmomentGeefhendekansomlsquostoomaftelatenrsquoEnkeleeenvoudigevragenkunnendaarbijhelpen
gt HoekanjedefilmhetbestomschrijvenVondjehetverhaalgrappigdroeviggriezeligsaaispannendontroerendWaarom
gt Kanjedefilmsamenvattenineen5-talzinnen(Onderscheidhoofd-enbijzaken)
gt WelkescegraveneisjouhetbestbijgeblevenWaarom
gt MaaktedefilmjesomsaanhetlachenOpwelkemomenten
gt WatvondjevanBramsuitvindingenboekZoujezelfookzorsquonboekwillenmaken
gt WaaromdenkjedatBramnietkanstilzitten
gt Looptdefilmgoedaf
gt ZoujedefilmaanradenaanjevriendenenvriendinnenWiezoudezefilmvolgensjouzekereensmoetenzien
NA DE filM
EERSTE REAcTiES
7
stellingenspelSchrijf stellingenophetbordGaandekinderenakkoordmetdestellingWaaromwelnietDeleerlingenstekenhunhandopalszeheteenszijnmetdestellingProbeervanalleleerlin-gentebekomendatzehuneigenmeningverwoordenennietzomaarhunvriendjesnadoenHetkanhelpenomaftetellenldquoeacuteeacuten-twee-drierdquoZomoetiedereentegelijkzrsquonhandopstekenenheb jeminderkansoplsquoafkijkersrsquoVraagtelkensaanenkelekinderennaarhetlsquowaaromrsquovanhunantwoordErzijngeengoe-deoffouteantwoorden
Stellingen
gt Brammetjeiseenlastpak
gt MeesterVisiseenbozemeester
gt Brammetjesmoederzorgtheelslechtvoorhem
gt Brammetjeisdom
gt Liselore vindt het terecht dat Bram zo vaak gestraft wordtdoormeesterVis
gt MeesterVisdoetzijnbestomBrammetjetebegrijpen
gt Brammetjedoetopzettelijkallesfout
8
BrammetJe BaasBrammetje (7 jaar oud) is een crea-tiefleergierigjongetjemeteenhoofdboordevolvragenInzijnschriftjesver-zamelthijzijnfavorieteuitvindingenenleukewoordenennamenBramheefteenprobleemhijkannietstilzittenIndekleuterklaswasdatnietzoergmaarnu hij in groep3 zit (1ste leerjaar) valthet opletten hem erg moeilijk In deklasvanmeesterViszorgtBramvoort-durend voor onrust Hij wordt doorde meester vaak gestraft al begrijptBrammetjenietaltijdwaarom
meester visMeesterViszitaljareninhetvakeenleraar van de oude stempel met eenvoorkeurvoorkinderendiebraafdoenwat hen gevraagd wordt Met hyper-actieve of dromerige jongetjes zoalsBrammetje kan hij niets aanvangenMeester Vis ziet in Bram een kwajon-gendiehijmoettemmenmaarzijnpo-gingen hebben een averechts effectMeester Vis is geen kwaaie vent eenbrave man misschien een beetje tebraafhellipdat blijktwanneer BrammetjebijhemthuisopbezoekgaatOndanks
alzijnervaringtoonthijzichbereidomietstelerenvanMeesterMarkIndeslotbeeldenzienwehoehijzijnleerlingendoordeklaslaathollenenspringen
moeder els
BrammetjeheefteenlievezorgzamemoederZekenthaarzoon-tjedoorendoorZeweetdatBrameenheelactiefjongetjeisdatvaakdingen lsquofoutrsquodoetmaar zeweetookdathij hetnietmet
DE pERSoNAgES
9
opzetdoetDaaromwordtze(bijna)nooitkwaadophemZebegrijptdeklachtenvanmees-terVisenvindtookdatBram-metje moet leren luisterenmaarzeweethoemoeilijkdatvoor hem is Wanneer BramopschoolsteedsongelukkigerwordtmaaktzezichongerustZeweet niet hoe ze het pro-bleemkanoplossen
vader Jaap
Papaisdolopzijnzoonmaarals Bramweer eens iets stukmaakt wordt hij wel kwaadHij vindt dat mama veel tezachtisenvindtdatBramwatharder aangepakt mag wor-den Hij vindt ook dat BrambeterzijnbestmoetdoenomteluisterennaarmeesterVis
meester markMeesterMarkde jongevervangervanmeesterVismerktBrammetjesprobleemmeteenopHijprobeerteenoplossingtevindenBramver-trouwthemzodanigdathijzelfsaanmeester Vis zijn excuses aanbiedtIedereeniszotevredenovermees-terMarkdathijopschoolmagblij-ven lesgeven in een beurtrol metmeesterVis
liselore lusJesLiselore Lusjes is de favoriete leerlingvan meester Vis een slim en braafmeisje Maar eigenlijk vindt Liseloreongewone zaken heel interessant Te-genBram zegt ze ldquoIk vond jou eerst maar een raar jongetjerdquomaardaaromvindtzehemnetzoleukLiselorever-lost hem van zijn losse tand en kijktbewonderend wanneer hij een vliegredt Ze isBramsenige vriendinnetjeZesteunthemwanneerhijhetmoeilijkheeftZeisheelbelangrijkvoorBram
vragen over de personages gt Geefvoorelkpersonageenkeletypischekenmerken
gt WelkpersonagevondjijhetleukstWaarom
gt Kenjenoganderefilmswaarinjongeacteursactricesdehoofdrolspelen
gt Zou hetmoeilijk geweest zijn voor Coen vanOverdam(Brammetje) omopzorsquon jonge leeftijd zorsquongrote rol tespelen
gt HeefteriemandindeklasaleensgeacteerdHoevondjeditWashetmoeilijkomjeinteleveninjerol
10
OmdeADHDproblematiekzocorrectmogelijkteschetsenrie-penwedehulp invanCentrumZitStildat zich inBelgieumlbezighoudtmetalleswatmetADHDtemakenheeftZitStilldquoWe vin-den BRAMMETJEBAAS een waardevolle film vol details die heel herkenbaar zijn voor kinderen met ADHD en voor iedereen die ermee te maken heeft De filmmakers hebben zich uitstekend ingewerkt in de materierdquoWatheefthenhetmeestgetroffen indefilmldquoDe manier waarop Brammetje en zijn omgeving elkaar onvoldoende begrijpen waardoor steeds meer problemen zich opstapelen Hij trekt zich terug voelt zich schuldighellip Dat gebeurt ook in de realiteitrdquo
1 wat is adhdADHDiseenontwikkelingsstoorniswaardoormensenzichhyper-actiefgedragenenzichmoeilijkkunnenconcentrerenZe rakensnelafgeleiddooralleprikkelsinhunomgeving(eacuteeacutenvliegindeklasvolstaatomBrammetjesaandachttetrekken)enhebbenhetmoeilijk om zich te organiseren of een opdracht tot een goedeindetebrengenZezijnvaakbeweeglijkrusteloosenimpulsiefNadenkenvoormenietszegtofdoetiseenmoeilijkeopgave
Bij ADHD zien we twee probleemgebieden die bij Brammetjeduidelijkaanwezigzijngt deaandachts-enorganisatieproblemengt hetimpulsievehyperactieve
Iedereen herkent een lsquodruk lastig kindrsquo zoals BrammetjeMaardeonrustinzijnhoofd(ldquoIk word zo moe van mrsquon hoofdrdquo)isveelminderzichtbaarvoordebuitenwereld
gt ADHD is de afkorting van Attention Deficit HyperactivityDisorder
gt ADHDisgeenziektemaareenontwikkelingsstoornisgt ADHDisgeenmodeverschijnselZitStilwerktal30jaarrondADHDnetzolangalsdetermbestaatMaardebeschrijvin-gen indemedische literatuurgaan terug totde18deeeuwHetisdusgeentypischhedendaagsfenomeenHoewelonzesamenleving wel een invloed heeft Opvoeding vraagt tijd
focUS hEEfT
BRAMMETJE ADhD
11
ruimteenstructuurendiebiedtdehuidigemaatschappijnietaltijdDehoeveelheidprikkelsdieopons afkomt isgroterdanooit
gt ADHDiserfelijkhetlsquozitindefamiliersquogt ADHDkomtvakervoorbij jongensdanbijmeisjesOfmis-schien valt het bij meisjes gewoon minder op bij hen zitADHDvakerlsquovanbinnenrsquoanderemensenhebbenerminderlastvanmaarzijzelfdestemeer
gt ADHD isniet tegenezenErbestaanwelmedicijnendie jehelpenomde stoornisondercontrole tehoudenmaardiekunneningrijpendegevolgenhebbenopjekarakter
gt Ook volwassenen kunnen ADHD hebben Maar sommigekenmerkenverminderensomslijkthetalsofdepersoonlsquoge-nezenrsquoisHetoverbeweeglijke impulsievegedragverdwijntvaak met de jaren Maar het aandachtsen organisatiepro-bleem is veel koppiger Erwordt beweerd dat 7 van dekinderenen3vandevolwassenenADHDheeft
gt Kinderenmet ADHDwordenmakkelijk getriggerd net zoalsBrammetjeZehebbenweinigprikkelsnodigomgeiumlnteresseerdtegerakenMaarmethoogbegaafdheidheeftADHDnietstemakenookalzoujedatopbasisvandefilmkunnendenken
gt Er zijn ook leuke kanten aan ADHD ZitStil ldquoKinderen met ADHD zijn vaak enthousiast en extravert Noem het maar lsquopret-tig gestoordrsquo Ze zorgen voor ambiance ze zijn creatief en vin-den originele oplossingen voor problemen Zoals Brammetje die zijn huistaak maakt op de trampoline Waarom nietrdquo
Meer algemene info over ADHD op wwwfilmfichesbe ndash zoekBRAMMETJEBAAS5
2 heeFt BrammetJe adhdAlindeeerstescegraveneskrijgenweeenideehoeheteraantoegaatinBrammetjeshoofdvanafhetmomentdathijzijnogenopentstorthijzichvolovergaveinhetlevenldquoGoedemorgen wereld ik ben Brammetje Mijn hersenen zitten nooit stil en ik ook nietrdquoErgaateenvaasaandiggelenenmoedershaarzitvastindestofzui-gerslangMeteenwordtduidelijkdatBrammetjevoorontzettendveeldruktezorgt
TochwordthetwoordADHDnergensindefilmgebruiktWaar-omnietgt HetisnietenkeleenverhaaloverADHDmaarookoverdeenergieenleergierigheidvanallekinderenenoverdema-nierwaarophetonderwijsdaarmeeomgaatZo ishetver-haalnietenkelherkenbaarvoorkinderenmetADHDmaarvoorallekinderendieweleensdrukzijnenvolenergiezit-tenEngeldtdatnietvoorelkkindRegisseurAnnavanderHeijdenldquoWe wilden dat de film over meer dan ADHD zou gaan namelijk over authenticiteit en eigenheid We hopen dat de film herkenbaar is voor iedereen die afwijkt binnen een klassikaal systeemrdquo
gt De termADHDwordt vandaag erg snel gebruikt CentrumZitStilldquoDe diagnose wordt te pas en te onpas gebruikt voor al wie energiek en enthousiast is Wie de klas op stelten zet heeft meteen ADHD Vroeger moest ZitStil mensen overtui-gen dat ADHD echt bestond tegenwoordig moeten we hen overtuigen dat niet alle probleemgedrag wijst op ADHDrdquo
12
ldquoTegenwoordig heeft elk kind wel iets als het geen ADHD is dan is het wel iets andersrdquoZodenkenveelmenseneroverldquoAls ik dat kind een paar dagen onder handen kon nemen zou het rap opge-lost zijnrdquoOfzoalsdedirectricezegtwanneermamaBrammetjelsquoeeneigenzinnigenbijzonder jongetjersquo noemt ldquoAls ik van elke ouder die dat van zrsquon kind vindt een euro kreeg hoefde ik nooit meer te werkenrdquoZitStilldquoZulke uitspraken zijn erg pijnlijk voor de ouders Want de werkelijkheid is veel complexerrdquo
MeeroverADHDindefilmopwwwfilmfichesbendashzoekBRAM-METJEBAAS3
3 BrammetJe in ziJn hooFdldquoIk heb veel vragen in mrsquon hoofd Er zijn zoveel dingen om over na te denkenrdquo
- Waaromkrijgjetranenalsjeverdrietigbent- Waaromzijnweopdezewereld- Waaromruikenhondengraagaanelkaarskont- Watkanjeallemaaldoenmetdeblaadjesindetuin- Hoezouhetzijnalsjegeenhandenhad
GeenwonderdatBrambeweertldquoIk word zo moe van mrsquon hoofd Ik kan mrsquon hoofd niet uitzettenrdquo
Enkele scegravenesmakenduidelijk hoedat verlies van concentratiepreciesinzrsquonwerkgaatBvwanneerBrammetjemetbestekopzijnbordbeginttetikkenzijnaandachtvoorhetgesprekverliestenhelemaalopgaatinderitmischepatronenHijvergeetderestvandewereldldquoEr gebeurt altijd van alles De hele dag en de hele nachtrdquoEeacutenlossetandvolstaatomBrammetjesaandachtvolledigopteslorpenzodathijzichnietmeerkanconcentreren
DefilmhelptonsomBrammetjesmaniervandenkentebegrijpenNetzoalsLiseloreldquoJe bent zoals je bent En dat vind ik grappigrdquoZohelptzeBrammetjeomzichteverzoenenmetzichzelfldquoIk heb geleerd dat ik ben wie ik ben Soms erg druk maar niet dom en zeker niet saai En dat iedereen anders is dat is nou juist zo leuk Waarom we op deze wereld zijn dat weet ik nog steeds niet Ik ben alleen heel blij dat ik er benrdquo
opdracht muziek in Je hooFdAandeeettafelwordtBrammetjeafgeleiddoorallerleigeluidendieinzijnhoofdeenliedjevormenOokmetdeklaskanjemetdagelijksegebruiksvoorwerpeneenliedjeimproviseren
ElkeleerlingkiesteenvoorwerpDejufduidtiemandaandiezijngeluidmag latenhorenMetsommigevoorwerpenkan jemeerdaneacuteeacutengeluidmakenWelkgeluidklinkthetbesteNaenkeletellenduidtdejufeennieuwelsquomuzikantrsquoaanZogaatzeheeldeklasrondLaatverschillendemuzikantentegelijkaanhetwoordZoek samen een eenvoudig ritmisch patroon Tenslotte hoor jeeenliedjenetzoalsBrammetjeeenliedjeinzijnhoofdhoorde
13
4 BrammetJe in ziJn lichaamDedrukteraastnietalleendoorBrammetjeshoofdmaarookdoorzijn lijfAltijd ishij inbeweginghijwiebelt ritstzijnpennenzakopenentoetrektaanzijntruitrommeltopdebankhellipldquoBram kan je stoppen met wiebelenrdquovraagtdemeesterldquoNee ik kan er niets aan doen Mrsquon benen willen wiebelenrdquoBrammetjeisnietdebaasoverzrsquoneigenlichaamhijheeftgeencontroleTijdensdespeeltijdgulptalzijnopgekropteenergieineacuteeacutenkeernaarbuitenWanneerhijdeeettafelverandertineenknoeiboelraadtmoedermeteenldquoZware dag gehad op schoolrdquo
Dat gebrek aan controle kande omgeving irriteren Tijdens despeeltijdisBrammetjeeenlosgeslagenprojectielenwanneerLi-selorebijhemthuiskomtslaathijvanopwindingeeneistukopzijnhoofdZulkgedragwordtdooranderenalsnelals lsquoaanstel-lerigrsquobeoordeeldldquoHet is toch geen rotkindrdquovraagtmoederzichvertwijfeldaf
5 BrammetJe thuisldquoGeeft niksrdquozegtmoederalserweereenbeschuitmethagelslagop de grond valt ZitStil ldquoMoeders gedrag is nauwelijks realis-tisch Zelfs heel geduldige ouders geven de moed wel eens op Ouders mogen zich niet laten ontmoedigen door het rooskleurige beeld in de film Ik ken veel ouders die ontzettend goed bezig zijn met hun kindrdquo
Bramzorgtvooronnoemelijkveeldrukte inhuisVooralaan ta-felnietmetbestekspelenennietmorsenzijnbijnaonmogelij-ke uitdagingenHet klassieke systeem van lsquostraffenamp belonenrsquo(hetbordmetgroeneen rodebollen)brengtweinigzodenaandedijkWerkendeklassiekeopvoedingsmethodennietvooreenkindmetADHDZitStilldquoToch wel Aanmoedigingen en compli-mentjes helpen Net zoals bij elk ander kind moet je altijd uitgaan van een positieve aanpak Bij Brammetje werkt het niet omdat de werkpunten veel te vaag zijn lsquoRustig zijnrsquo en lsquogeen gekke dingen doenrsquo dat begrijpt Brammetje niet Zoiets kan hij niet inschattenrdquoBrammetjesbordstaatalgauwvolrodestippen
Omdatmamaenpapageloven ineenverschillendeaanpakvanBramsproblemengroeitdespanninginhuisVaderwildatBram-metjezichaanpastmoederzoektmanierenomhemtemotiverenZegaangillentegenelkaarenBramvoeltzichschuldigldquoStraks gaan papa en mama nog scheiden door mijn schuldrdquo ZitStilldquoADHD zet de ouder-kindrelatie onder druk Partners zouden el-kaar moeten aflossen bij de opvoeding van een kind maar als je niet op dezelfde lijn zit zorgt dat voor conflicten Dat werd in recent onderzoek bewezenrdquo
ldquoAls jij je best doet is er niks om je druk over te makenrdquoPapalegtdeverantwoordelijkheidopBramsschoudersDielastwordtzwaaromtedragenBramverliesterzijnzelfvertrouwenbijldquoIk doe alles fout Dat meester Vis me niet begrijpt dat gaat nog wel maar dat mama me niet meer begrijpt dat is pas ergrdquoDooraldiedrukwordtBrammetjenietenkellsquoschoolmoersquomaarzelfslsquolevens-moersquoHijisboosopdehelewereldldquoIk wou dat ik zo hoog kon springen dat ik niet meer op deze wereld was Als mijn raketbus af is vlieg ik weg van hierrdquoPaswanneerhetopschoolbetergaatvoeltBrammetjezichthuisookweerlekkerinzijnvel
14
een rustige omgevingZijnkinderenmetADHDgebaatbijeenrustigeomgevingDanis Brammetjes kamer geen ideale plek tot de nok gevuldmetspulletjesenobjectenVoorBramdegedroomdeomgevingomoptegaaninzijnverbeeldingzijnplakboekhellipofteschommelenaanhetplafondZorsquondrukkeomgevingzorgtvoorextrachaosAnderzijds iseenlsquoprikkelarmersquokamervooreenkindmetADHDonnoemelijksaai
6 BrammetJe op schoolldquoIk begrijp Brammetje heel goed Ik zit al 30 jaar in dit vak Ik heb meer van dit soort jongetjes gehad reuze intelligent maar ontzet-tend onaangepast om te leren Het is mijn plicht als leerkracht om dit aan te pakkenrdquoMeesterVisisnietvanplanomzijnaanpaktewijzigenomwillevaneacuteeacutenbelhamelindeklas
proBlemenVanwegehunconcentratieprobleemkrijgenkinderenmetADHDsomsleerproblemenMeesterVisldquoHij is voortdurend met andere dingen bezig Een beetje discipline je werk leren afmaken dat is belangrijk voor later Hij doet niksrdquo
DatkanzwaregevolgenhebbenvoorveelkinderenmetADHD gt Ze moeten soms hun jaar overdoen of veranderen van school IndefilmVolgensmeesterVisisookBrammetjeeenpoten-tieumlle lsquozittenblijverrsquoldquoKan je op een andere school wel stilzit-tenrdquo vraagt Liselore terechtWie garandeert dat Bram opeenandereschoolnietweereenleerkrachttreftdienietweetwat hijmetwiebelbenenmoet aanvangenDangaat Brammisschienwelvanschoolnaarschoolnaarschoolhellip
gt Door hun druk gedrag worden ze vaker gestraft dan andere kinderen IndefilmWanneerdemeesterindeturnlesiedereentotdeorderoeptdoetalleenBrammetjelekkervoortwanthellip
hijheefthetnietgehoordHijzitmezrsquongedachtenergensanders
gt Door die negatieve reacties krijgen ze vaak een laag zelfbeeldIn de filmWanneer Bram voor straf terug naar de kleuter-klaswordtgestuurdervaarthijdatalseengrotebeledigingBovendiendenktdemeesterdathijdomisBramkrijgthetgevoeldathijhelemaalniksgoedsmeerkandoen
gt De kinderen kunnen schoolmoe wordenIndefilmChineseofEgyptischelettershellipdewereldistekleinvoor Brammetjes onvermoeibare geest Hij raakt teleurge-steld inwatdeschooltebiedenheeftldquoIk vind groep 3 erg tegenvallenrdquoBramwordt schoolziekhij komtmetopzet telaat looptwegofdoetalsofhij ziek isHijgaatdemeestersteedsmeeralseenvijandbeschouwenndashhijmaakttekeningenwaaropmeesterVisopgruwelijkemanierenaanzrsquoneindkomt
gt Vaak hebben ze weinig vrienden IndefilmJevoeltdatdekinderenindeklaszichstilaante-genBrammetjekerenDestraffenvanmeesterViswerkendepesterijenvanmedeleerlingenindehand
15
hoe het anders kanMeesterMarkcreeumlertdmvenkelingrepeneenheelandereklas-situatie
1OmdatkinderenmetADHDbehoeftehebbenaanregelmaatishetbelangrijkdatzewetenwatervanhenverwachtwordt
BrammetjebijmeesterVisInheteersteleerjaarisallesnognieuwBramzietgeenstructuurenerkomenontzettendveelindrukkenophemafDatzorgtvoorveelafleidingBrammetje bijmeesterMarkOp verschillendemanierenwordtBrammetjes aandacht bij de les gehouden Soms gebruikt demeester een timer Indien nodig zet hij Bram (niet bestraffend)evenalleenineenbank
2Hetkindmoetregelmatigdekanskrijgenomzichtebewegenenenergiekwijtteraken
BrammetjebijmeesterVisDespeeltijdvolstaatvoorBrammetjenietomalzijnenergiekwijtterakenZekernietalshijvoorstrafmoetbinnenblijvenBrammetjebijmeesterMarkEvenfysiekontladenindeklashelptenormZerennenrondspelenindiaantjeenBrammagzichuit-leveninhetspringtouwAlslsquohulpjersquomagBramdoordegangenlopenomboodschappenaftelevereninandereklassenTochzitBrammetje in eerste plaats op school om te leren rondrennenmagenkelwanneerdedruktegrootwordt
3Het isbelangrijkdekinderencomplimentjes tegevenals zehuntakengoedafwerken
BrammetjebijmeesterVisldquoMeester Vis is altijd boos Niet eacuteeacuten aardig woordrdquoZelfsalshijhetgoedeantwoordweetkrijgtBramgeencomplimentjewanthelliphijhadzrsquonvingernietopgestokenBrammetjebijmeesterMarkAlslsquoboodschapperrsquowordthijoveralvriendelijkonthaald
hoe zit het BiJ onsCentrumZitStilldquoWij zien heel veel inzet in het Vlaamse onderwijs leerkrachten doen veel moeite Het is onze uitdaging om hen me-thodieken aan te reiken waarmee ze op maat kunnen werken van elke leerling In BRAMMETJE BAAS wordt alles opgelost met en-kele simpele trucs Plots vindt Brammetje wel zrsquon draai op school
In werkelijkheid is het probleem meestal veeleisender Het gaat niet om trucs maar om een nieuwe ingesteldheid Daarvoor zijn structurele veranderingen nodig Bijvoorbeeld
gt differentiatie in de klas
gt het systeem van vaste leerjaren kan aangepast worden
gt in het zorgbeleid van de school is niet altijd een plaats voor de ouders hoewel zij de enige constanten zijn in de opvoeding van het kind De problemen worden nog complexer in het secundair onderwijs wanneer kinderen niet meer zo happig zijn op de bemoeienis van hun ouders
gt sommige ouders vinden opvoeden de opdracht van de school en vergeten hun eigen verantwoordelijkheidrdquo
InbijlagevindjeeenaantalreactiesopBRAMMETJEBAASvanmensendieinhetonderwijsactiefzijnBenjeheteensmethunreacties
MeeroverADHDopschoolwwwfilmfichesbendashzoekBRAMME-TJEBAAS4
16
7 werken rond adhd in de klas
een leerling verteltIsereenleerlingindeklas(opschool)metADHDIshijzijbereidtegetuigenvoordeklasDatkanvoordeleerlingbedreigendlijkenzullendeklasgenotenhemhaarnietuitlachenBereidditgesprekvoormethetkindendeouderseventueelondersteunddoordeCLB-medewerkerzorgcooumlrdinatorhellipBespreekdemogelijkegevol-genvoordeleerlingenhoedeschoolhieropwilinspelen
Zorgervoordathetklasgesprekplaatsvindtineenveiligeomge-vingMaaktijdomvragentestellenZorgervoordatdekinderenrespectvolblijvenenbewaakgoedwathetkindmetADHDwelnietwil zeggenOok voor andere kinderenmet leerproblemenkanheteenaanleidingzijnomtevertellenoverwaarzehetmoei-lijkmeehebbenenhoezeermeeomgaan
Tijdens zorsquongesprekkunnenheelwat themarsquos aanbodkomenProbeertelkensterugtekoppelennaardeanderekinderenindeklasHerkennenzebepaaldeaspectenvanditgedragookbijzich-zelfMogelijkeaandachtspuntenzijnbijvoorbeeld
gt ADHD algemeen Hoe kijken de leerlingen tegen ADHDaan(KennenzenogkinderenmetADHDBegrijpenzewatADHDis)
gt Aandachtstekort voor een kindmetADHD is goedopletteneenmoeilijkeopgave(HerkenjeditWanneerkanjijmoeilijkoplettenindeklasWathelptjeombeteroptelettenVergeetjijsomsspullenWatkanjehelpenommindertevergeten)
gt HyperactiefkinderenmetADHDpratensomsveelofroepenantwoordendoordeklas(WanneerbenjezelfdrukZijnerles-senwaarinjeminderdrukbentWaarkanjijjeenergiekwijt)
gt Impulsiefeerstdoenendanpasdenken(HandeljijweleensondoordachtHerkennendeklasgenotenditZegjijaltijdmet-eenalsjeietsnietwelokeacutevindtKomterweleensruzievan)
gt EenovervolhoofdldquoMijnhoofdzitzovolrsquosAvondskaniknooitslapenrdquo(HebjijsomseenvolhoofdWatziteralle-maalinWaarmaakjijjezorgenoverWathelptjouomjehoofdlsquolegerrsquotemakenLigjesomswakkerWatdoejealsjenietkanslapen)
gt SpecifiekekwaliteitenkinderenmetADHDblinkenuitinspe-cifieke vaardigheden (Wat zijn de kwaliteiten van kinderenmetADHDZijnerdaarkwaliteitenbijdiejezelfookbezitWanneerkanjedezekwaliteitengoedgebruiken)
inleeFoeFeningenEnkeleeenvoudigeopdrachtenkunnenduidelijkmakenhoemoei-lijkhetisommetconcentratieproblemenomtegaangt deleerlingensluitenhunogenDeleerkrachtmaaktgeluidenenleerlingenwijzenmetdevingernaargeluidMaakdege-luidensteedssubtieler (bvpotloodslijpen)Duideventueeleenlsquostoorzenderrsquoaan(eenvandeleerlingen)diedeaandachtmoetafleidenmetanderegeluidenStopnaenkeleminutenenbespreekisconcentrerenmoeilijk
gt allekinderenstaanineenkringenstrekkenhunarmenuitDearmenwordengekruistenelkehandmoethuneenanderehand vinden in de cirkel Er ontstaat eengrote knoopDiemoetwordenontwardzonderelkaarshandenlostelaten
17
gt eacuteeacutenleerlingzitaantafeldeanderestaatervoorDezittendeleerling probeert in een boek te lezen de staande leerlingpakthetboekenbeweegthetzachtjesheenenweerDraainaeenpoosjederollenomLukthetomtelezenWetenzewatzegelezenhebbenHoewashetomte lezenterwijlerbewegingwasWerdenzeeronrustigdoor
gt dekinderenzittenineenlangerijDrievanhenkomennaarvorenennemeneenhoudingaandiezelangkunnenvolhou-denAllekinderenkijkenaandachtigEenkindgaatdeklasuitondertussenwordterbijdekinderenvooraaneenkleinig-heidveranderd(bvdeharenanderseenarmdeanderekantophellip)Hetkinddatopdegangstondmoetnuachterhalenwaterisveranderd
8 over centrum zitstilCentrum ZitStil is een belangen-vereniging voor iedereen die metADHDtemakenkrijgtZitStil geeft informatie vormingondersteuning en onderneemt
actie om alle personen die geconfronteerdwordenmet ADHD(ookoudersleerkrachtenopvoedersdokterswerkgeversenz)optimaaltelatenfunctionerenVoorleerkrachtendieeenADHD-vriendelijkklimaatwillencreeumlrenopschoolorganiseertZitStileen5-deligetrainingVoorhetuitwerkenvanlessenkanjeterechtinhet documentatiecentrum Zo streeft ZitStil naar gelijkheid vankansen ineenpogingomhet sociaal isolement rondADHD tedoorbreken
Op wwwzitstilbe vind je alles over het aanbod van CentrumZitStil Je vindt er ook algemene info (wwwzitstilbeadhd-addalgemeen)enfilmpjesoverADHDdiejeindeklaskangebruiken(ADHD-TV)
EenkleineselectievanboekenvoorkinderenofvolwassenenrondADHD(SommigezijnverkrijgbaarviadewebshopvanZitStil)middot VlinderndashMiriamBruijstensndashUitgeverijPicamiddot StijndeTreinndashCarolineCogenbackndashBalansmiddot ZenozweeftndashInneVandenBosschendashAbimomiddot ErziteenleeuwinmijndashKristienDieltiensndashUitgeverijClavis
middot ZevindenmedrukndashMartineDelfosndashUitgeverijSWPmiddot SusOctopusndashBavoDhooghendashUitgeverijDeEenhoornmiddot DeADHDvanAndreacutendashChristineKliphuisndashUitgeverijSjaloom
ampWildeboermiddot DeADHDsurvivalgidsndashJFTaylorndashUitgeverijSchoolsupportmiddot ADDaisyndashTirtsaEhrlichndashBalansmiddot Organiseerjezelf(zonderjehoofdteverliezen)ndashJanetSFox
ndashAbimomiddot InmijnkopstaatallesopzrsquonhoofdndashSylviavandenHeedendash
UitgeverijLannoomiddot ADHDLaatjenietswijsmakenndashHermienDeBackerndashUit-
geverijEpomiddot ZitstilopschoolOmgaanmetADHDindeklasndashRitaBol-
laertndashUitgeverijLannoomiddot SlimmaarhellipndashPegDawson amp RichardGuarendashUitgeverijHo-
grefemiddot DiagnoseADHDgidsvooroudersenhulpverlenersndashRussell
BarkleyndashUitgeverijPearssonCentrumZitStilKruishofstraat3412610WilrijkTel038303025infozitstilbewwwzitstilbe
MetbijzonderedankaandirecteurRiaVanDenHeuvelenpsycho-logeGilBormsvanCentrumZitStil voorhunbijdrageaandezelesmap
zingen met BrammetJeBRAMMETJEBAASeindigtmeteenliedoverlsquoanderszijnrsquogezon-gendoorJochemMyjer(eenpopulaireNederlandsekomiekdievanzijneigenADHDstoorniszijnhandelsmerkheeftgemaakt)Jekanhetliedopnieuwbeluisteren(viawwwbrammetjebaasnl)eneventueelmetdeheleklasmeezingenJevindtdetekstinbijlageBespreekmetdeklasdegevoelensdieinhetliedverwoordwor-denHerkennenzediegevoelensOpwelkemanierkwamenzeaanbodindefilm
18
BrammetjeprobeertgriptekrijgenopdeoverweldigendewereldrondomhemDatdoethijdoorwoordenenbegrippenteorde-neninzijnplakboekjeshijheefteenschriftwaarinhijdelsquoTop200rsquovandeallerbesteuitvindingenverzamelteneenschriftwaarinhijlsquogoeiewoordenenleukenamenrsquonoteertZobrengthijstructuurinzijnwereldbeeldMaarbovenalzijndezeschriftjeseenfeestvancreativiteiteninspiratieldquoPleister is geen goed woord maar wel een goede uitvinding Luxaflex is een goede uitvinding maar nog een beter woordrdquo
BrammetjebekijktalleuitvindingenmetkritischeblikdeGameBoydeWCdeautomatischetandenborstelhellipDeschaarisuiter-matepraktischndashineenkomischintermezzozienwehoedewerelderzonderscharenzouuitzienMaaropdeabsolutenummer1zethijdetrampolineBrammetjeheeftzelfookuitvindersambitiesDelsquoraketbusrsquomoetzijngroteverwezenlijkingworden
opdrachtKunnendeleerlingenzichnognamenofbegrippenherinnerenuitBramsplakschriftjes
Deleerlingenkunnenindividueelofklassikaalookhunuitvindingen-boeksamenstellenWatvindenzijde3besteuitvindingenooitLaathenintijdschriftenofreclamebladenzoekennaarfotorsquosomopteklevenHetkaneenaanleidingzijnomhetnutendegebruikstoe-passingvanbepaaldevoorwerpentebesprekenEventueelkunnenkinderendegekozenvoorwerpenookopeencreatievemanierillus-trerennetzoalsBrammetjedatdeedinzijnschriftjes
het gedicht van BrammetJeMeesterVisHetspijtmevanuwbeenMaarikbennietgemeenIkdenkveelinmrsquonhoofdIkhoopdatudatgelooftIkbenzoalsikbenSomsisdatnietzofijnMaarheelvaakookweerwelEnikkannietanderszijn
BRAMMETJES iS cREATiEf
19
EenfilmmakenisvaakeenlangenduurprocesErzijneenhele-boelmensenbijbetrokkendieallemaalhuneigentakenhebbenJekrijgtzenooitinbeeldtezienwantzewerkenlsquoachterdescher-menrsquoEnkeldeacteurskrijgjeophetschermtezien
DeregisseurstuurtaldiemensenGelukkighelptiedereengoedmeewanteenfilmmakenisnieteenvoudigKijkmaareensopdefilmsetvanBRAMMETJEBAAS
Achter de schermen heeft iedereen zijn eigen taak oa de came-raman setfotograaf geluidsman assistent
De cameraman (of-vrouw) staat achter decamera Hij zorgt dat al-lespreciesgefilmdwordtzoals de regisseur hetwilt De meeste scegraveneswordenenkelemalenop-genomenNadienbeslistde monteur in de mon-tagekamer welke beel-dener indefilmkomenEnkeldebesteopnameswordengebruiktde restgaatindeprullenbak
BEElDTAAl op DE SET
20
Decameraassistent(e)helptdecameramanwanneerhijzijnhan-denvolheeftenzorgtdatdelensvandecameralsquogefocustrsquoisZoishetbeeldaltijdscherpAlsdeacteurszichverplaatsenmoetdelensaangepastwordennetzoalsbijeenfototoestel
Via de zgn remote focus puller meet de assistent de afstand van camera tot acteurs en kiest de juiste lens
De lichtman zorgtdat alleswatgefilmdwordt goedbelicht isDoorsterkelampentegebruikenofeenschermdatdezonreflec-teertAllesmoethelderzichtbaarzijnHetgezichtvaneenacteurwordtbestnietbedektdoorschaduw
DegeluidsmanneemtallesopwatdeacteurszeggenHijheefteenmicrofoonaaneenlangestokndashdatheeteenboom(opzrsquonEngelsuitgesproken)ndashdiehijbovendeacteurshoudtZohorenwewatzezeggenzonderdatdemicrofooninbeeldisHijkanermeezelfstothoogineenboomreikenAchterafkandegeluids-mannoganderegeluidenopnemenzoalsbveenblaffendehondoffluitendevogeltjes
21
De regisseur behoudt het overzicht over de hele filmploeg Zevertelthoedeacteursdescegravenemoetenspelenenhoedecame-ramanallesmoetfilmenOpeenschermkijktzemeeofallesinordeisAchterafkanzemeebeslissenwelkebeeldenerpreciesgebruiktzullenworden
Brammetje wordt gefilmd voor een groen scherm Nadien wordt de tekst via de computer toegevoegd
De special effects supervisor zorgt voorhellipde speciale effectenTijdenshetfilmenmaakthijalleswatachterafmetdecomputerbewerktmoetwordenblauwofgroen (dekleurendiehetverstvanonzehuidverwijderdzijn)Nadienbewerkthijindiebeeldendegroeneenblauweelementen
22
De meester wordt gefilmd met een blauwe kous en een vals been Zijn echte been wordt met de computer weggetoverd
DeontwerperknutseltallerleispulletjesvoordefilmZowerddetitelinhetbeginvandefilmgemaaktmetkartonenlijmOokhetvissenhoofdvandemeesterwerdgeknutseld
23
De vissenkop wordt eerst getekend
De ontwerper heeft zijn eigen hoofd nage-maakt in gips Daarna maakt hij er een masker rond
Het vissenmasker is klaar
24
MeeroverdelsquomakingofrsquovanBRAMMETJEBAASwwwfilmfichesbendashzoekBRAMMETJEBAAS1
animatieBRAMMETJEBAASiseenspeelfilmlevendeacteursspelenhetverhaalinwerkelijkedecorsMaarnuendanwordthetverhaalonderbrokendoorkortestukjesanimatiefilmDiezijnvaakerggrappig
IneenanimatiefilmisallesmogelijkallerleivoorwerpenkunnentotlevenkomenDatisideaalomBrammetjesgekkeverbeeldingduidelijk te maken aan de kijkers Een mama met 1000 ogendoodbloedenzonderpleisterbewegendebenenzonderlichaameenmeestermeteenvissenkophellipwekrijgenhetallemaaltezienindeanimatiefragmentennetzoalsBramhetzietinzijnhoofdAlindeeerstefilmbeeldenziejeeenaantalvoorwerpenuitBram-metjeskamerdiehuneigenlevengaanleidenHerinnerjijjenogleukeanimatiefragmentenuitdefilm
knutseltipHebjeookzinomndashnetzoalsBrammetjendashaanhetknutselentegaanEenraketbusiswathooggegrepenmaareenlsquovliegtuigflesrsquoof een lsquoballonautorsquo zijn zeker haalbaar Je kan inspiratie vindenop httpwwwoutnumberedbenlcreatief-knutselenvliegtuig-knutselen-van-fles-karton en httpwwwozeykidsnlknutselenballon-auto-knutselen
KinderenmetADHDkunnenzichmeestalmoeilijkconcentre-renNetzoalsBrammetjehijkannietwerkenalszijntandlosstaatofalsereenvlieg indeklaszitDaardoorkrijgthij zijnsommennooit op tijd klaar Rustig stilzitten is voor kinderenmetADHDheelmoeilijkZittenerinjouwklasleerjaarschoolkinderenmetADHDWillenzeeroververtellen
BrammetjegaatnaarheteersteleerjaarInNederlandheetdatlsquogroep3rsquoNetzoalsbijonslerenkinderenerschrijvenen rekenenStil zitten indeklaszwijgenhuiswerkma-kenhellipvoorBrammetjeishetallemaalnieuw
BrammetjeBaaskaneenheleboeldingenHijkandrummenoptafelhoger springendanpapaenweldriemeisjesopdekartrekkenEnhij heeft eenplakboekwaarinhijzijn favoriete uitvindingen verza-meltEriseigenlijkmaareacuteeacutendingdatBrammetjenietgoedkanstilzitten Dat kan wel eens proble-men geven op school en thuisZeker als er weer een vaas metbloemen of een bord spaghettiaan diggelen gaat ldquoIk word zo moe van die drukte in mrsquon hoofdrdquozuchtBramsoms
Brammetje verzamelde allerlei uitvindingen en leukewoorden ineenschriftjeLijktjedateenleukideeWelkeuitvindingenzoujijinjeschriftjekleven
FilmmakerswerkensomsgraagmetjongeacteursmetADHDZoalsRickLens(indefilmKAUWBOY)ldquoKinderen met ADHD hebben veel energie ze kunnen maar blijven doorgaan en omdat ze vaak in een fantasiewereld leven kunnen ze zich ook makkelijk inlevenrdquoOfDen-nisReinsma(MIJNAVONTURENDOORVSWCHWRMenMIDDENINDEWINTERNACHTldquoMet mijn acteren geef ik een voorbeeld aan andere kinderen Je moet niet denken lsquoik kan niksrsquo Want ondanks mijn ADHD kan ik mijn dromen waarmaken Het houdt me niet tegen om te doen wat ik graag wil acteren in een filmrdquo
Wist jedat ook zwemkampioenMi-chael Phelps ADHD heeft Daaromoefendehijzograaginhetzwembadenwonhellipachttiengoudentweezil-verenentweebronzenmedailles
CoenvanOverdamldquoHet huis waar we filmden was van iemand an-ders We mochten het lenen rsquos Avonds kwamen die mensen terug om er te slapen We filmden enkel overdag Soms moesten we papier voor de ramen plakken zodat het nacht leekrdquo
CoenvanOverdamis8 jaaroudenspeeldederolvanBrammetjeWelkescegravenevondhijhetleuksteldquoDe broek van de meester naar beneden trekken Eeacuten keer had ik per ongeluk ook zijn onderbroek afgetrokken Zelf doe ik bij-na nooit zulke rare dingen al ben ik soms wel een klein beetje ondeugendrdquo
Op wwwjekinobebrammetje-baas en httpwwwfilmfichesbenavigatieid=20komjemeertewetenoverBRAMMETJEBAAS
BiJlage mdash affiche
Stro
fe 1
Ikkleurnooitbinnendelijntjes
Ikhebsambalinmijnkont
Ikhoordeallerkleinstekraakjes
Ikkijkaltijdinhetrond
Ikzitnietstilenletnietop
Zittetikkenmetmijnpenen
Iedereenwordtgekvanmij
Maarikbenwieikben
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Ikhebgeheimekrachten
Waardooriknietstilkanstaan
Ikhebdesuperpow
er
Omaltijddoortegaan
Stro
fe 2
Somsalsikopschoolben
Houikmeinbedwang
Enpraatikheelerglangzaam
Enzoekdoordegang
Maarnaeenkleinkwartiertje
Komtdiesambalinmijnkont
Danjeuktm
ijnhelelichaam
Enspringikweerinhetrond
Wantvanallesnellehelden
Beniksuperman
Enookalwordjegekvanmij
Refre
inIkbenwieikben
Ikbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Gooim
einhetwater
Ikzwem
zosnelalseendolfijn
Ikhebgeentrampolinenodig
Omeenkangoeroetezijn
Stro
fe 3
Ookalbeniknietdesterkste
Nietdeslimstenietheelknap
Alsjemijvoorbijzietsprinten
Nouzetjedanmaarschrap
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Ikhebgeheimekrachten
Waardooriknietstilkanstaan
Ikhebdesuperpow
er
Omaltijddoortegaan
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Gooim
einhetwater
Ikzwem
zosnelalseendolfijn
Ikhebgeentrampolinenodig
Omeenkangoeroetezijn
BiJl
age
Eenfilmomzekerindeleraren-opleidingtegebruiken Inmijnklaszouikvooralingaanophetbespreekbaar maken van ge-voelens Brammetje loopt eenpaarkeerwegHoekonhijdatandersaangepakthebbenWatzoujijzeggendoen(Mieke)
Na een testvertoning voor een publiek dat werkzaam is in het onderwijs verzamelden we volgende reacties op BRAMMETJE BAAS Ben jij het met hen eens Zijn er re-acties die je verrassen Hoe zou jij deze film inschatten
Ikwilmetdefilmwerken indeOKANklas (anderstaligenieuwkomers) Ik wil methen een klasgesprek hou-denoverADHDenoverdeschoolorganisatie Zo kun-nenwepratenoververschil-lende opvoedingsstijlen ende aanpak in hun land vanherkomst(Carine)
IknameenlsquoBrammetjersquouitmijnklasgroepmeenaardevoorstellingenhijherkendezichvollediginhetverhaalHijheeftechtgenotenvandefilmenallesingeurenenkleurennaverteldHijkreegveelbegripvandegroepeniedereenbegonspontaanuiteigenerva-ringtevertellenVelenherkendenzichzelfenvoeldenzichnumeerbegrepenHeelleerzaamzowelvoordekinderenalsvoordeleer-krachtWantiniedereklaszitweleenBrammetje(Tanja)
Veel leerlingen zullen zich hierinherkennen of meer inzicht krijgenin het gedrag van lsquodrukkersquo kinde-renHopelijkkunnenzezoookwatmeer respectopbrengenvoorhenVolgens mij is de film niet alleenbruikbaar in de klas maar ook alsnascholing rond lsquoomgaan met kin-deren met andere nodenrsquo of rondlsquodifferentieumlren in de klasrsquo Hoe kanje zulkekinderenblijvenboeienenhoe belangrijk is het om naar hetkindzelfteluisteren(Els)
Vroegerwerd ikookvaakdeklasuitgestuurdvanwege lsquoovervloedigvragenstellenrsquoIkkonooknietstilzittenMaarikhebinmiddelsmeerdan50boekengeschrevenen vertaalddus ik kaacutenhetbestHelaasheefthet schoolsysteemmijn leergierigheiden leerpleziermeerver-pestdanversterkt(Suzanne)
BRAMMETJE BAAS was realistisch aangrijpendmaarhellip niet voor de voorziene leeftijdsgroep AlsmoedervaneenkindmetdezelfdekaraktertrekjesalsBramwas deze film confronterend en verhelderendAls zorgleerkracht enmentor van jonge leerkrachtenzieikveelmogelijkhedenommetdezefilmtewerkenIkzoudefilmgebruikenommetjongeleerkrachtentereflecterenovergt hunmaniervanlesgevengt kinderendiebijzondereaandachtvrageninhetge-woneonderwijs
gt hoe ineenschoolorganisatiemetkinderenwordtomgegaan(Katrijn)
Als leerkracht hebik veel opgestokenvan de inhoud Ik zalvoortaan met ande-re ogen kijken naarde overbeweeglijkekleuters in mijn klas(Chantal)
Droevethemarsquosaangekaartmetveelhumorhetuitkijkennaarheteersteleerjaarmaarniet lsquogezienrsquo worden door de leerkracht in je kwaliteiten enkel in je tekorten HetverdrietvandeoudersenvanBramzelfvondikheelaandoenlijkIkvinddezefilmergbruikbaarookvoorouderswienskindaanheteersteleerjaargaatbeginnenDefilmsteltenkeleoplossingenvoordiezekerbesprokenkunnenworden(Marina)
Alleen jammer dat ereen stereotiep van deoude leerkracht werdgemaakt(Inge)
Leukomteondervindendatjenietdeenigebentmetditsoortkinde-reninjeklasVooranderekinderenisdefilmeenmeerwaardeomdatzekinderenzoalsBrammetjesomslastigvindenindegroepenhennuvanuiteenanderdaglichtlerenbekijken(Aline)
Reacties uit het ondeRwijs
7
stellingenspelSchrijf stellingenophetbordGaandekinderenakkoordmetdestellingWaaromwelnietDeleerlingenstekenhunhandopalszeheteenszijnmetdestellingProbeervanalleleerlin-gentebekomendatzehuneigenmeningverwoordenennietzomaarhunvriendjesnadoenHetkanhelpenomaftetellenldquoeacuteeacuten-twee-drierdquoZomoetiedereentegelijkzrsquonhandopstekenenheb jeminderkansoplsquoafkijkersrsquoVraagtelkensaanenkelekinderennaarhetlsquowaaromrsquovanhunantwoordErzijngeengoe-deoffouteantwoorden
Stellingen
gt Brammetjeiseenlastpak
gt MeesterVisiseenbozemeester
gt Brammetjesmoederzorgtheelslechtvoorhem
gt Brammetjeisdom
gt Liselore vindt het terecht dat Bram zo vaak gestraft wordtdoormeesterVis
gt MeesterVisdoetzijnbestomBrammetjetebegrijpen
gt Brammetjedoetopzettelijkallesfout
8
BrammetJe BaasBrammetje (7 jaar oud) is een crea-tiefleergierigjongetjemeteenhoofdboordevolvragenInzijnschriftjesver-zamelthijzijnfavorieteuitvindingenenleukewoordenennamenBramheefteenprobleemhijkannietstilzittenIndekleuterklaswasdatnietzoergmaarnu hij in groep3 zit (1ste leerjaar) valthet opletten hem erg moeilijk In deklasvanmeesterViszorgtBramvoort-durend voor onrust Hij wordt doorde meester vaak gestraft al begrijptBrammetjenietaltijdwaarom
meester visMeesterViszitaljareninhetvakeenleraar van de oude stempel met eenvoorkeurvoorkinderendiebraafdoenwat hen gevraagd wordt Met hyper-actieve of dromerige jongetjes zoalsBrammetje kan hij niets aanvangenMeester Vis ziet in Bram een kwajon-gendiehijmoettemmenmaarzijnpo-gingen hebben een averechts effectMeester Vis is geen kwaaie vent eenbrave man misschien een beetje tebraafhellipdat blijktwanneer BrammetjebijhemthuisopbezoekgaatOndanks
alzijnervaringtoonthijzichbereidomietstelerenvanMeesterMarkIndeslotbeeldenzienwehoehijzijnleerlingendoordeklaslaathollenenspringen
moeder els
BrammetjeheefteenlievezorgzamemoederZekenthaarzoon-tjedoorendoorZeweetdatBrameenheelactiefjongetjeisdatvaakdingen lsquofoutrsquodoetmaar zeweetookdathij hetnietmet
DE pERSoNAgES
9
opzetdoetDaaromwordtze(bijna)nooitkwaadophemZebegrijptdeklachtenvanmees-terVisenvindtookdatBram-metje moet leren luisterenmaarzeweethoemoeilijkdatvoor hem is Wanneer BramopschoolsteedsongelukkigerwordtmaaktzezichongerustZeweet niet hoe ze het pro-bleemkanoplossen
vader Jaap
Papaisdolopzijnzoonmaarals Bramweer eens iets stukmaakt wordt hij wel kwaadHij vindt dat mama veel tezachtisenvindtdatBramwatharder aangepakt mag wor-den Hij vindt ook dat BrambeterzijnbestmoetdoenomteluisterennaarmeesterVis
meester markMeesterMarkde jongevervangervanmeesterVismerktBrammetjesprobleemmeteenopHijprobeerteenoplossingtevindenBramver-trouwthemzodanigdathijzelfsaanmeester Vis zijn excuses aanbiedtIedereeniszotevredenovermees-terMarkdathijopschoolmagblij-ven lesgeven in een beurtrol metmeesterVis
liselore lusJesLiselore Lusjes is de favoriete leerlingvan meester Vis een slim en braafmeisje Maar eigenlijk vindt Liseloreongewone zaken heel interessant Te-genBram zegt ze ldquoIk vond jou eerst maar een raar jongetjerdquomaardaaromvindtzehemnetzoleukLiselorever-lost hem van zijn losse tand en kijktbewonderend wanneer hij een vliegredt Ze isBramsenige vriendinnetjeZesteunthemwanneerhijhetmoeilijkheeftZeisheelbelangrijkvoorBram
vragen over de personages gt Geefvoorelkpersonageenkeletypischekenmerken
gt WelkpersonagevondjijhetleukstWaarom
gt Kenjenoganderefilmswaarinjongeacteursactricesdehoofdrolspelen
gt Zou hetmoeilijk geweest zijn voor Coen vanOverdam(Brammetje) omopzorsquon jonge leeftijd zorsquongrote rol tespelen
gt HeefteriemandindeklasaleensgeacteerdHoevondjeditWashetmoeilijkomjeinteleveninjerol
10
OmdeADHDproblematiekzocorrectmogelijkteschetsenrie-penwedehulp invanCentrumZitStildat zich inBelgieumlbezighoudtmetalleswatmetADHDtemakenheeftZitStilldquoWe vin-den BRAMMETJEBAAS een waardevolle film vol details die heel herkenbaar zijn voor kinderen met ADHD en voor iedereen die ermee te maken heeft De filmmakers hebben zich uitstekend ingewerkt in de materierdquoWatheefthenhetmeestgetroffen indefilmldquoDe manier waarop Brammetje en zijn omgeving elkaar onvoldoende begrijpen waardoor steeds meer problemen zich opstapelen Hij trekt zich terug voelt zich schuldighellip Dat gebeurt ook in de realiteitrdquo
1 wat is adhdADHDiseenontwikkelingsstoorniswaardoormensenzichhyper-actiefgedragenenzichmoeilijkkunnenconcentrerenZe rakensnelafgeleiddooralleprikkelsinhunomgeving(eacuteeacutenvliegindeklasvolstaatomBrammetjesaandachttetrekken)enhebbenhetmoeilijk om zich te organiseren of een opdracht tot een goedeindetebrengenZezijnvaakbeweeglijkrusteloosenimpulsiefNadenkenvoormenietszegtofdoetiseenmoeilijkeopgave
Bij ADHD zien we twee probleemgebieden die bij Brammetjeduidelijkaanwezigzijngt deaandachts-enorganisatieproblemengt hetimpulsievehyperactieve
Iedereen herkent een lsquodruk lastig kindrsquo zoals BrammetjeMaardeonrustinzijnhoofd(ldquoIk word zo moe van mrsquon hoofdrdquo)isveelminderzichtbaarvoordebuitenwereld
gt ADHD is de afkorting van Attention Deficit HyperactivityDisorder
gt ADHDisgeenziektemaareenontwikkelingsstoornisgt ADHDisgeenmodeverschijnselZitStilwerktal30jaarrondADHDnetzolangalsdetermbestaatMaardebeschrijvin-gen indemedische literatuurgaan terug totde18deeeuwHetisdusgeentypischhedendaagsfenomeenHoewelonzesamenleving wel een invloed heeft Opvoeding vraagt tijd
focUS hEEfT
BRAMMETJE ADhD
11
ruimteenstructuurendiebiedtdehuidigemaatschappijnietaltijdDehoeveelheidprikkelsdieopons afkomt isgroterdanooit
gt ADHDiserfelijkhetlsquozitindefamiliersquogt ADHDkomtvakervoorbij jongensdanbijmeisjesOfmis-schien valt het bij meisjes gewoon minder op bij hen zitADHDvakerlsquovanbinnenrsquoanderemensenhebbenerminderlastvanmaarzijzelfdestemeer
gt ADHD isniet tegenezenErbestaanwelmedicijnendie jehelpenomde stoornisondercontrole tehoudenmaardiekunneningrijpendegevolgenhebbenopjekarakter
gt Ook volwassenen kunnen ADHD hebben Maar sommigekenmerkenverminderensomslijkthetalsofdepersoonlsquoge-nezenrsquoisHetoverbeweeglijke impulsievegedragverdwijntvaak met de jaren Maar het aandachtsen organisatiepro-bleem is veel koppiger Erwordt beweerd dat 7 van dekinderenen3vandevolwassenenADHDheeft
gt Kinderenmet ADHDwordenmakkelijk getriggerd net zoalsBrammetjeZehebbenweinigprikkelsnodigomgeiumlnteresseerdtegerakenMaarmethoogbegaafdheidheeftADHDnietstemakenookalzoujedatopbasisvandefilmkunnendenken
gt Er zijn ook leuke kanten aan ADHD ZitStil ldquoKinderen met ADHD zijn vaak enthousiast en extravert Noem het maar lsquopret-tig gestoordrsquo Ze zorgen voor ambiance ze zijn creatief en vin-den originele oplossingen voor problemen Zoals Brammetje die zijn huistaak maakt op de trampoline Waarom nietrdquo
Meer algemene info over ADHD op wwwfilmfichesbe ndash zoekBRAMMETJEBAAS5
2 heeFt BrammetJe adhdAlindeeerstescegraveneskrijgenweeenideehoeheteraantoegaatinBrammetjeshoofdvanafhetmomentdathijzijnogenopentstorthijzichvolovergaveinhetlevenldquoGoedemorgen wereld ik ben Brammetje Mijn hersenen zitten nooit stil en ik ook nietrdquoErgaateenvaasaandiggelenenmoedershaarzitvastindestofzui-gerslangMeteenwordtduidelijkdatBrammetjevoorontzettendveeldruktezorgt
TochwordthetwoordADHDnergensindefilmgebruiktWaar-omnietgt HetisnietenkeleenverhaaloverADHDmaarookoverdeenergieenleergierigheidvanallekinderenenoverdema-nierwaarophetonderwijsdaarmeeomgaatZo ishetver-haalnietenkelherkenbaarvoorkinderenmetADHDmaarvoorallekinderendieweleensdrukzijnenvolenergiezit-tenEngeldtdatnietvoorelkkindRegisseurAnnavanderHeijdenldquoWe wilden dat de film over meer dan ADHD zou gaan namelijk over authenticiteit en eigenheid We hopen dat de film herkenbaar is voor iedereen die afwijkt binnen een klassikaal systeemrdquo
gt De termADHDwordt vandaag erg snel gebruikt CentrumZitStilldquoDe diagnose wordt te pas en te onpas gebruikt voor al wie energiek en enthousiast is Wie de klas op stelten zet heeft meteen ADHD Vroeger moest ZitStil mensen overtui-gen dat ADHD echt bestond tegenwoordig moeten we hen overtuigen dat niet alle probleemgedrag wijst op ADHDrdquo
12
ldquoTegenwoordig heeft elk kind wel iets als het geen ADHD is dan is het wel iets andersrdquoZodenkenveelmenseneroverldquoAls ik dat kind een paar dagen onder handen kon nemen zou het rap opge-lost zijnrdquoOfzoalsdedirectricezegtwanneermamaBrammetjelsquoeeneigenzinnigenbijzonder jongetjersquo noemt ldquoAls ik van elke ouder die dat van zrsquon kind vindt een euro kreeg hoefde ik nooit meer te werkenrdquoZitStilldquoZulke uitspraken zijn erg pijnlijk voor de ouders Want de werkelijkheid is veel complexerrdquo
MeeroverADHDindefilmopwwwfilmfichesbendashzoekBRAM-METJEBAAS3
3 BrammetJe in ziJn hooFdldquoIk heb veel vragen in mrsquon hoofd Er zijn zoveel dingen om over na te denkenrdquo
- Waaromkrijgjetranenalsjeverdrietigbent- Waaromzijnweopdezewereld- Waaromruikenhondengraagaanelkaarskont- Watkanjeallemaaldoenmetdeblaadjesindetuin- Hoezouhetzijnalsjegeenhandenhad
GeenwonderdatBrambeweertldquoIk word zo moe van mrsquon hoofd Ik kan mrsquon hoofd niet uitzettenrdquo
Enkele scegravenesmakenduidelijk hoedat verlies van concentratiepreciesinzrsquonwerkgaatBvwanneerBrammetjemetbestekopzijnbordbeginttetikkenzijnaandachtvoorhetgesprekverliestenhelemaalopgaatinderitmischepatronenHijvergeetderestvandewereldldquoEr gebeurt altijd van alles De hele dag en de hele nachtrdquoEeacutenlossetandvolstaatomBrammetjesaandachtvolledigopteslorpenzodathijzichnietmeerkanconcentreren
DefilmhelptonsomBrammetjesmaniervandenkentebegrijpenNetzoalsLiseloreldquoJe bent zoals je bent En dat vind ik grappigrdquoZohelptzeBrammetjeomzichteverzoenenmetzichzelfldquoIk heb geleerd dat ik ben wie ik ben Soms erg druk maar niet dom en zeker niet saai En dat iedereen anders is dat is nou juist zo leuk Waarom we op deze wereld zijn dat weet ik nog steeds niet Ik ben alleen heel blij dat ik er benrdquo
opdracht muziek in Je hooFdAandeeettafelwordtBrammetjeafgeleiddoorallerleigeluidendieinzijnhoofdeenliedjevormenOokmetdeklaskanjemetdagelijksegebruiksvoorwerpeneenliedjeimproviseren
ElkeleerlingkiesteenvoorwerpDejufduidtiemandaandiezijngeluidmag latenhorenMetsommigevoorwerpenkan jemeerdaneacuteeacutengeluidmakenWelkgeluidklinkthetbesteNaenkeletellenduidtdejufeennieuwelsquomuzikantrsquoaanZogaatzeheeldeklasrondLaatverschillendemuzikantentegelijkaanhetwoordZoek samen een eenvoudig ritmisch patroon Tenslotte hoor jeeenliedjenetzoalsBrammetjeeenliedjeinzijnhoofdhoorde
13
4 BrammetJe in ziJn lichaamDedrukteraastnietalleendoorBrammetjeshoofdmaarookdoorzijn lijfAltijd ishij inbeweginghijwiebelt ritstzijnpennenzakopenentoetrektaanzijntruitrommeltopdebankhellipldquoBram kan je stoppen met wiebelenrdquovraagtdemeesterldquoNee ik kan er niets aan doen Mrsquon benen willen wiebelenrdquoBrammetjeisnietdebaasoverzrsquoneigenlichaamhijheeftgeencontroleTijdensdespeeltijdgulptalzijnopgekropteenergieineacuteeacutenkeernaarbuitenWanneerhijdeeettafelverandertineenknoeiboelraadtmoedermeteenldquoZware dag gehad op schoolrdquo
Dat gebrek aan controle kande omgeving irriteren Tijdens despeeltijdisBrammetjeeenlosgeslagenprojectielenwanneerLi-selorebijhemthuiskomtslaathijvanopwindingeeneistukopzijnhoofdZulkgedragwordtdooranderenalsnelals lsquoaanstel-lerigrsquobeoordeeldldquoHet is toch geen rotkindrdquovraagtmoederzichvertwijfeldaf
5 BrammetJe thuisldquoGeeft niksrdquozegtmoederalserweereenbeschuitmethagelslagop de grond valt ZitStil ldquoMoeders gedrag is nauwelijks realis-tisch Zelfs heel geduldige ouders geven de moed wel eens op Ouders mogen zich niet laten ontmoedigen door het rooskleurige beeld in de film Ik ken veel ouders die ontzettend goed bezig zijn met hun kindrdquo
Bramzorgtvooronnoemelijkveeldrukte inhuisVooralaan ta-felnietmetbestekspelenennietmorsenzijnbijnaonmogelij-ke uitdagingenHet klassieke systeem van lsquostraffenamp belonenrsquo(hetbordmetgroeneen rodebollen)brengtweinigzodenaandedijkWerkendeklassiekeopvoedingsmethodennietvooreenkindmetADHDZitStilldquoToch wel Aanmoedigingen en compli-mentjes helpen Net zoals bij elk ander kind moet je altijd uitgaan van een positieve aanpak Bij Brammetje werkt het niet omdat de werkpunten veel te vaag zijn lsquoRustig zijnrsquo en lsquogeen gekke dingen doenrsquo dat begrijpt Brammetje niet Zoiets kan hij niet inschattenrdquoBrammetjesbordstaatalgauwvolrodestippen
Omdatmamaenpapageloven ineenverschillendeaanpakvanBramsproblemengroeitdespanninginhuisVaderwildatBram-metjezichaanpastmoederzoektmanierenomhemtemotiverenZegaangillentegenelkaarenBramvoeltzichschuldigldquoStraks gaan papa en mama nog scheiden door mijn schuldrdquo ZitStilldquoADHD zet de ouder-kindrelatie onder druk Partners zouden el-kaar moeten aflossen bij de opvoeding van een kind maar als je niet op dezelfde lijn zit zorgt dat voor conflicten Dat werd in recent onderzoek bewezenrdquo
ldquoAls jij je best doet is er niks om je druk over te makenrdquoPapalegtdeverantwoordelijkheidopBramsschoudersDielastwordtzwaaromtedragenBramverliesterzijnzelfvertrouwenbijldquoIk doe alles fout Dat meester Vis me niet begrijpt dat gaat nog wel maar dat mama me niet meer begrijpt dat is pas ergrdquoDooraldiedrukwordtBrammetjenietenkellsquoschoolmoersquomaarzelfslsquolevens-moersquoHijisboosopdehelewereldldquoIk wou dat ik zo hoog kon springen dat ik niet meer op deze wereld was Als mijn raketbus af is vlieg ik weg van hierrdquoPaswanneerhetopschoolbetergaatvoeltBrammetjezichthuisookweerlekkerinzijnvel
14
een rustige omgevingZijnkinderenmetADHDgebaatbijeenrustigeomgevingDanis Brammetjes kamer geen ideale plek tot de nok gevuldmetspulletjesenobjectenVoorBramdegedroomdeomgevingomoptegaaninzijnverbeeldingzijnplakboekhellipofteschommelenaanhetplafondZorsquondrukkeomgevingzorgtvoorextrachaosAnderzijds iseenlsquoprikkelarmersquokamervooreenkindmetADHDonnoemelijksaai
6 BrammetJe op schoolldquoIk begrijp Brammetje heel goed Ik zit al 30 jaar in dit vak Ik heb meer van dit soort jongetjes gehad reuze intelligent maar ontzet-tend onaangepast om te leren Het is mijn plicht als leerkracht om dit aan te pakkenrdquoMeesterVisisnietvanplanomzijnaanpaktewijzigenomwillevaneacuteeacutenbelhamelindeklas
proBlemenVanwegehunconcentratieprobleemkrijgenkinderenmetADHDsomsleerproblemenMeesterVisldquoHij is voortdurend met andere dingen bezig Een beetje discipline je werk leren afmaken dat is belangrijk voor later Hij doet niksrdquo
DatkanzwaregevolgenhebbenvoorveelkinderenmetADHD gt Ze moeten soms hun jaar overdoen of veranderen van school IndefilmVolgensmeesterVisisookBrammetjeeenpoten-tieumlle lsquozittenblijverrsquoldquoKan je op een andere school wel stilzit-tenrdquo vraagt Liselore terechtWie garandeert dat Bram opeenandereschoolnietweereenleerkrachttreftdienietweetwat hijmetwiebelbenenmoet aanvangenDangaat Brammisschienwelvanschoolnaarschoolnaarschoolhellip
gt Door hun druk gedrag worden ze vaker gestraft dan andere kinderen IndefilmWanneerdemeesterindeturnlesiedereentotdeorderoeptdoetalleenBrammetjelekkervoortwanthellip
hijheefthetnietgehoordHijzitmezrsquongedachtenergensanders
gt Door die negatieve reacties krijgen ze vaak een laag zelfbeeldIn de filmWanneer Bram voor straf terug naar de kleuter-klaswordtgestuurdervaarthijdatalseengrotebeledigingBovendiendenktdemeesterdathijdomisBramkrijgthetgevoeldathijhelemaalniksgoedsmeerkandoen
gt De kinderen kunnen schoolmoe wordenIndefilmChineseofEgyptischelettershellipdewereldistekleinvoor Brammetjes onvermoeibare geest Hij raakt teleurge-steld inwatdeschooltebiedenheeftldquoIk vind groep 3 erg tegenvallenrdquoBramwordt schoolziekhij komtmetopzet telaat looptwegofdoetalsofhij ziek isHijgaatdemeestersteedsmeeralseenvijandbeschouwenndashhijmaakttekeningenwaaropmeesterVisopgruwelijkemanierenaanzrsquoneindkomt
gt Vaak hebben ze weinig vrienden IndefilmJevoeltdatdekinderenindeklaszichstilaante-genBrammetjekerenDestraffenvanmeesterViswerkendepesterijenvanmedeleerlingenindehand
15
hoe het anders kanMeesterMarkcreeumlertdmvenkelingrepeneenheelandereklas-situatie
1OmdatkinderenmetADHDbehoeftehebbenaanregelmaatishetbelangrijkdatzewetenwatervanhenverwachtwordt
BrammetjebijmeesterVisInheteersteleerjaarisallesnognieuwBramzietgeenstructuurenerkomenontzettendveelindrukkenophemafDatzorgtvoorveelafleidingBrammetje bijmeesterMarkOp verschillendemanierenwordtBrammetjes aandacht bij de les gehouden Soms gebruikt demeester een timer Indien nodig zet hij Bram (niet bestraffend)evenalleenineenbank
2Hetkindmoetregelmatigdekanskrijgenomzichtebewegenenenergiekwijtteraken
BrammetjebijmeesterVisDespeeltijdvolstaatvoorBrammetjenietomalzijnenergiekwijtterakenZekernietalshijvoorstrafmoetbinnenblijvenBrammetjebijmeesterMarkEvenfysiekontladenindeklashelptenormZerennenrondspelenindiaantjeenBrammagzichuit-leveninhetspringtouwAlslsquohulpjersquomagBramdoordegangenlopenomboodschappenaftelevereninandereklassenTochzitBrammetje in eerste plaats op school om te leren rondrennenmagenkelwanneerdedruktegrootwordt
3Het isbelangrijkdekinderencomplimentjes tegevenals zehuntakengoedafwerken
BrammetjebijmeesterVisldquoMeester Vis is altijd boos Niet eacuteeacuten aardig woordrdquoZelfsalshijhetgoedeantwoordweetkrijgtBramgeencomplimentjewanthelliphijhadzrsquonvingernietopgestokenBrammetjebijmeesterMarkAlslsquoboodschapperrsquowordthijoveralvriendelijkonthaald
hoe zit het BiJ onsCentrumZitStilldquoWij zien heel veel inzet in het Vlaamse onderwijs leerkrachten doen veel moeite Het is onze uitdaging om hen me-thodieken aan te reiken waarmee ze op maat kunnen werken van elke leerling In BRAMMETJE BAAS wordt alles opgelost met en-kele simpele trucs Plots vindt Brammetje wel zrsquon draai op school
In werkelijkheid is het probleem meestal veeleisender Het gaat niet om trucs maar om een nieuwe ingesteldheid Daarvoor zijn structurele veranderingen nodig Bijvoorbeeld
gt differentiatie in de klas
gt het systeem van vaste leerjaren kan aangepast worden
gt in het zorgbeleid van de school is niet altijd een plaats voor de ouders hoewel zij de enige constanten zijn in de opvoeding van het kind De problemen worden nog complexer in het secundair onderwijs wanneer kinderen niet meer zo happig zijn op de bemoeienis van hun ouders
gt sommige ouders vinden opvoeden de opdracht van de school en vergeten hun eigen verantwoordelijkheidrdquo
InbijlagevindjeeenaantalreactiesopBRAMMETJEBAASvanmensendieinhetonderwijsactiefzijnBenjeheteensmethunreacties
MeeroverADHDopschoolwwwfilmfichesbendashzoekBRAMME-TJEBAAS4
16
7 werken rond adhd in de klas
een leerling verteltIsereenleerlingindeklas(opschool)metADHDIshijzijbereidtegetuigenvoordeklasDatkanvoordeleerlingbedreigendlijkenzullendeklasgenotenhemhaarnietuitlachenBereidditgesprekvoormethetkindendeouderseventueelondersteunddoordeCLB-medewerkerzorgcooumlrdinatorhellipBespreekdemogelijkegevol-genvoordeleerlingenhoedeschoolhieropwilinspelen
Zorgervoordathetklasgesprekplaatsvindtineenveiligeomge-vingMaaktijdomvragentestellenZorgervoordatdekinderenrespectvolblijvenenbewaakgoedwathetkindmetADHDwelnietwil zeggenOok voor andere kinderenmet leerproblemenkanheteenaanleidingzijnomtevertellenoverwaarzehetmoei-lijkmeehebbenenhoezeermeeomgaan
Tijdens zorsquongesprekkunnenheelwat themarsquos aanbodkomenProbeertelkensterugtekoppelennaardeanderekinderenindeklasHerkennenzebepaaldeaspectenvanditgedragookbijzich-zelfMogelijkeaandachtspuntenzijnbijvoorbeeld
gt ADHD algemeen Hoe kijken de leerlingen tegen ADHDaan(KennenzenogkinderenmetADHDBegrijpenzewatADHDis)
gt Aandachtstekort voor een kindmetADHD is goedopletteneenmoeilijkeopgave(HerkenjeditWanneerkanjijmoeilijkoplettenindeklasWathelptjeombeteroptelettenVergeetjijsomsspullenWatkanjehelpenommindertevergeten)
gt HyperactiefkinderenmetADHDpratensomsveelofroepenantwoordendoordeklas(WanneerbenjezelfdrukZijnerles-senwaarinjeminderdrukbentWaarkanjijjeenergiekwijt)
gt Impulsiefeerstdoenendanpasdenken(HandeljijweleensondoordachtHerkennendeklasgenotenditZegjijaltijdmet-eenalsjeietsnietwelokeacutevindtKomterweleensruzievan)
gt EenovervolhoofdldquoMijnhoofdzitzovolrsquosAvondskaniknooitslapenrdquo(HebjijsomseenvolhoofdWatziteralle-maalinWaarmaakjijjezorgenoverWathelptjouomjehoofdlsquolegerrsquotemakenLigjesomswakkerWatdoejealsjenietkanslapen)
gt SpecifiekekwaliteitenkinderenmetADHDblinkenuitinspe-cifieke vaardigheden (Wat zijn de kwaliteiten van kinderenmetADHDZijnerdaarkwaliteitenbijdiejezelfookbezitWanneerkanjedezekwaliteitengoedgebruiken)
inleeFoeFeningenEnkeleeenvoudigeopdrachtenkunnenduidelijkmakenhoemoei-lijkhetisommetconcentratieproblemenomtegaangt deleerlingensluitenhunogenDeleerkrachtmaaktgeluidenenleerlingenwijzenmetdevingernaargeluidMaakdege-luidensteedssubtieler (bvpotloodslijpen)Duideventueeleenlsquostoorzenderrsquoaan(eenvandeleerlingen)diedeaandachtmoetafleidenmetanderegeluidenStopnaenkeleminutenenbespreekisconcentrerenmoeilijk
gt allekinderenstaanineenkringenstrekkenhunarmenuitDearmenwordengekruistenelkehandmoethuneenanderehand vinden in de cirkel Er ontstaat eengrote knoopDiemoetwordenontwardzonderelkaarshandenlostelaten
17
gt eacuteeacutenleerlingzitaantafeldeanderestaatervoorDezittendeleerling probeert in een boek te lezen de staande leerlingpakthetboekenbeweegthetzachtjesheenenweerDraainaeenpoosjederollenomLukthetomtelezenWetenzewatzegelezenhebbenHoewashetomte lezenterwijlerbewegingwasWerdenzeeronrustigdoor
gt dekinderenzittenineenlangerijDrievanhenkomennaarvorenennemeneenhoudingaandiezelangkunnenvolhou-denAllekinderenkijkenaandachtigEenkindgaatdeklasuitondertussenwordterbijdekinderenvooraaneenkleinig-heidveranderd(bvdeharenanderseenarmdeanderekantophellip)Hetkinddatopdegangstondmoetnuachterhalenwaterisveranderd
8 over centrum zitstilCentrum ZitStil is een belangen-vereniging voor iedereen die metADHDtemakenkrijgtZitStil geeft informatie vormingondersteuning en onderneemt
actie om alle personen die geconfronteerdwordenmet ADHD(ookoudersleerkrachtenopvoedersdokterswerkgeversenz)optimaaltelatenfunctionerenVoorleerkrachtendieeenADHD-vriendelijkklimaatwillencreeumlrenopschoolorganiseertZitStileen5-deligetrainingVoorhetuitwerkenvanlessenkanjeterechtinhet documentatiecentrum Zo streeft ZitStil naar gelijkheid vankansen ineenpogingomhet sociaal isolement rondADHD tedoorbreken
Op wwwzitstilbe vind je alles over het aanbod van CentrumZitStil Je vindt er ook algemene info (wwwzitstilbeadhd-addalgemeen)enfilmpjesoverADHDdiejeindeklaskangebruiken(ADHD-TV)
EenkleineselectievanboekenvoorkinderenofvolwassenenrondADHD(SommigezijnverkrijgbaarviadewebshopvanZitStil)middot VlinderndashMiriamBruijstensndashUitgeverijPicamiddot StijndeTreinndashCarolineCogenbackndashBalansmiddot ZenozweeftndashInneVandenBosschendashAbimomiddot ErziteenleeuwinmijndashKristienDieltiensndashUitgeverijClavis
middot ZevindenmedrukndashMartineDelfosndashUitgeverijSWPmiddot SusOctopusndashBavoDhooghendashUitgeverijDeEenhoornmiddot DeADHDvanAndreacutendashChristineKliphuisndashUitgeverijSjaloom
ampWildeboermiddot DeADHDsurvivalgidsndashJFTaylorndashUitgeverijSchoolsupportmiddot ADDaisyndashTirtsaEhrlichndashBalansmiddot Organiseerjezelf(zonderjehoofdteverliezen)ndashJanetSFox
ndashAbimomiddot InmijnkopstaatallesopzrsquonhoofdndashSylviavandenHeedendash
UitgeverijLannoomiddot ADHDLaatjenietswijsmakenndashHermienDeBackerndashUit-
geverijEpomiddot ZitstilopschoolOmgaanmetADHDindeklasndashRitaBol-
laertndashUitgeverijLannoomiddot SlimmaarhellipndashPegDawson amp RichardGuarendashUitgeverijHo-
grefemiddot DiagnoseADHDgidsvooroudersenhulpverlenersndashRussell
BarkleyndashUitgeverijPearssonCentrumZitStilKruishofstraat3412610WilrijkTel038303025infozitstilbewwwzitstilbe
MetbijzonderedankaandirecteurRiaVanDenHeuvelenpsycho-logeGilBormsvanCentrumZitStil voorhunbijdrageaandezelesmap
zingen met BrammetJeBRAMMETJEBAASeindigtmeteenliedoverlsquoanderszijnrsquogezon-gendoorJochemMyjer(eenpopulaireNederlandsekomiekdievanzijneigenADHDstoorniszijnhandelsmerkheeftgemaakt)Jekanhetliedopnieuwbeluisteren(viawwwbrammetjebaasnl)eneventueelmetdeheleklasmeezingenJevindtdetekstinbijlageBespreekmetdeklasdegevoelensdieinhetliedverwoordwor-denHerkennenzediegevoelensOpwelkemanierkwamenzeaanbodindefilm
18
BrammetjeprobeertgriptekrijgenopdeoverweldigendewereldrondomhemDatdoethijdoorwoordenenbegrippenteorde-neninzijnplakboekjeshijheefteenschriftwaarinhijdelsquoTop200rsquovandeallerbesteuitvindingenverzamelteneenschriftwaarinhijlsquogoeiewoordenenleukenamenrsquonoteertZobrengthijstructuurinzijnwereldbeeldMaarbovenalzijndezeschriftjeseenfeestvancreativiteiteninspiratieldquoPleister is geen goed woord maar wel een goede uitvinding Luxaflex is een goede uitvinding maar nog een beter woordrdquo
BrammetjebekijktalleuitvindingenmetkritischeblikdeGameBoydeWCdeautomatischetandenborstelhellipDeschaarisuiter-matepraktischndashineenkomischintermezzozienwehoedewerelderzonderscharenzouuitzienMaaropdeabsolutenummer1zethijdetrampolineBrammetjeheeftzelfookuitvindersambitiesDelsquoraketbusrsquomoetzijngroteverwezenlijkingworden
opdrachtKunnendeleerlingenzichnognamenofbegrippenherinnerenuitBramsplakschriftjes
Deleerlingenkunnenindividueelofklassikaalookhunuitvindingen-boeksamenstellenWatvindenzijde3besteuitvindingenooitLaathenintijdschriftenofreclamebladenzoekennaarfotorsquosomopteklevenHetkaneenaanleidingzijnomhetnutendegebruikstoe-passingvanbepaaldevoorwerpentebesprekenEventueelkunnenkinderendegekozenvoorwerpenookopeencreatievemanierillus-trerennetzoalsBrammetjedatdeedinzijnschriftjes
het gedicht van BrammetJeMeesterVisHetspijtmevanuwbeenMaarikbennietgemeenIkdenkveelinmrsquonhoofdIkhoopdatudatgelooftIkbenzoalsikbenSomsisdatnietzofijnMaarheelvaakookweerwelEnikkannietanderszijn
BRAMMETJES iS cREATiEf
19
EenfilmmakenisvaakeenlangenduurprocesErzijneenhele-boelmensenbijbetrokkendieallemaalhuneigentakenhebbenJekrijgtzenooitinbeeldtezienwantzewerkenlsquoachterdescher-menrsquoEnkeldeacteurskrijgjeophetschermtezien
DeregisseurstuurtaldiemensenGelukkighelptiedereengoedmeewanteenfilmmakenisnieteenvoudigKijkmaareensopdefilmsetvanBRAMMETJEBAAS
Achter de schermen heeft iedereen zijn eigen taak oa de came-raman setfotograaf geluidsman assistent
De cameraman (of-vrouw) staat achter decamera Hij zorgt dat al-lespreciesgefilmdwordtzoals de regisseur hetwilt De meeste scegraveneswordenenkelemalenop-genomenNadienbeslistde monteur in de mon-tagekamer welke beel-dener indefilmkomenEnkeldebesteopnameswordengebruiktde restgaatindeprullenbak
BEElDTAAl op DE SET
20
Decameraassistent(e)helptdecameramanwanneerhijzijnhan-denvolheeftenzorgtdatdelensvandecameralsquogefocustrsquoisZoishetbeeldaltijdscherpAlsdeacteurszichverplaatsenmoetdelensaangepastwordennetzoalsbijeenfototoestel
Via de zgn remote focus puller meet de assistent de afstand van camera tot acteurs en kiest de juiste lens
De lichtman zorgtdat alleswatgefilmdwordt goedbelicht isDoorsterkelampentegebruikenofeenschermdatdezonreflec-teertAllesmoethelderzichtbaarzijnHetgezichtvaneenacteurwordtbestnietbedektdoorschaduw
DegeluidsmanneemtallesopwatdeacteurszeggenHijheefteenmicrofoonaaneenlangestokndashdatheeteenboom(opzrsquonEngelsuitgesproken)ndashdiehijbovendeacteurshoudtZohorenwewatzezeggenzonderdatdemicrofooninbeeldisHijkanermeezelfstothoogineenboomreikenAchterafkandegeluids-mannoganderegeluidenopnemenzoalsbveenblaffendehondoffluitendevogeltjes
21
De regisseur behoudt het overzicht over de hele filmploeg Zevertelthoedeacteursdescegravenemoetenspelenenhoedecame-ramanallesmoetfilmenOpeenschermkijktzemeeofallesinordeisAchterafkanzemeebeslissenwelkebeeldenerpreciesgebruiktzullenworden
Brammetje wordt gefilmd voor een groen scherm Nadien wordt de tekst via de computer toegevoegd
De special effects supervisor zorgt voorhellipde speciale effectenTijdenshetfilmenmaakthijalleswatachterafmetdecomputerbewerktmoetwordenblauwofgroen (dekleurendiehetverstvanonzehuidverwijderdzijn)Nadienbewerkthijindiebeeldendegroeneenblauweelementen
22
De meester wordt gefilmd met een blauwe kous en een vals been Zijn echte been wordt met de computer weggetoverd
DeontwerperknutseltallerleispulletjesvoordefilmZowerddetitelinhetbeginvandefilmgemaaktmetkartonenlijmOokhetvissenhoofdvandemeesterwerdgeknutseld
23
De vissenkop wordt eerst getekend
De ontwerper heeft zijn eigen hoofd nage-maakt in gips Daarna maakt hij er een masker rond
Het vissenmasker is klaar
24
MeeroverdelsquomakingofrsquovanBRAMMETJEBAASwwwfilmfichesbendashzoekBRAMMETJEBAAS1
animatieBRAMMETJEBAASiseenspeelfilmlevendeacteursspelenhetverhaalinwerkelijkedecorsMaarnuendanwordthetverhaalonderbrokendoorkortestukjesanimatiefilmDiezijnvaakerggrappig
IneenanimatiefilmisallesmogelijkallerleivoorwerpenkunnentotlevenkomenDatisideaalomBrammetjesgekkeverbeeldingduidelijk te maken aan de kijkers Een mama met 1000 ogendoodbloedenzonderpleisterbewegendebenenzonderlichaameenmeestermeteenvissenkophellipwekrijgenhetallemaaltezienindeanimatiefragmentennetzoalsBramhetzietinzijnhoofdAlindeeerstefilmbeeldenziejeeenaantalvoorwerpenuitBram-metjeskamerdiehuneigenlevengaanleidenHerinnerjijjenogleukeanimatiefragmentenuitdefilm
knutseltipHebjeookzinomndashnetzoalsBrammetjendashaanhetknutselentegaanEenraketbusiswathooggegrepenmaareenlsquovliegtuigflesrsquoof een lsquoballonautorsquo zijn zeker haalbaar Je kan inspiratie vindenop httpwwwoutnumberedbenlcreatief-knutselenvliegtuig-knutselen-van-fles-karton en httpwwwozeykidsnlknutselenballon-auto-knutselen
KinderenmetADHDkunnenzichmeestalmoeilijkconcentre-renNetzoalsBrammetjehijkannietwerkenalszijntandlosstaatofalsereenvlieg indeklaszitDaardoorkrijgthij zijnsommennooit op tijd klaar Rustig stilzitten is voor kinderenmetADHDheelmoeilijkZittenerinjouwklasleerjaarschoolkinderenmetADHDWillenzeeroververtellen
BrammetjegaatnaarheteersteleerjaarInNederlandheetdatlsquogroep3rsquoNetzoalsbijonslerenkinderenerschrijvenen rekenenStil zitten indeklaszwijgenhuiswerkma-kenhellipvoorBrammetjeishetallemaalnieuw
BrammetjeBaaskaneenheleboeldingenHijkandrummenoptafelhoger springendanpapaenweldriemeisjesopdekartrekkenEnhij heeft eenplakboekwaarinhijzijn favoriete uitvindingen verza-meltEriseigenlijkmaareacuteeacutendingdatBrammetjenietgoedkanstilzitten Dat kan wel eens proble-men geven op school en thuisZeker als er weer een vaas metbloemen of een bord spaghettiaan diggelen gaat ldquoIk word zo moe van die drukte in mrsquon hoofdrdquozuchtBramsoms
Brammetje verzamelde allerlei uitvindingen en leukewoorden ineenschriftjeLijktjedateenleukideeWelkeuitvindingenzoujijinjeschriftjekleven
FilmmakerswerkensomsgraagmetjongeacteursmetADHDZoalsRickLens(indefilmKAUWBOY)ldquoKinderen met ADHD hebben veel energie ze kunnen maar blijven doorgaan en omdat ze vaak in een fantasiewereld leven kunnen ze zich ook makkelijk inlevenrdquoOfDen-nisReinsma(MIJNAVONTURENDOORVSWCHWRMenMIDDENINDEWINTERNACHTldquoMet mijn acteren geef ik een voorbeeld aan andere kinderen Je moet niet denken lsquoik kan niksrsquo Want ondanks mijn ADHD kan ik mijn dromen waarmaken Het houdt me niet tegen om te doen wat ik graag wil acteren in een filmrdquo
Wist jedat ook zwemkampioenMi-chael Phelps ADHD heeft Daaromoefendehijzograaginhetzwembadenwonhellipachttiengoudentweezil-verenentweebronzenmedailles
CoenvanOverdamldquoHet huis waar we filmden was van iemand an-ders We mochten het lenen rsquos Avonds kwamen die mensen terug om er te slapen We filmden enkel overdag Soms moesten we papier voor de ramen plakken zodat het nacht leekrdquo
CoenvanOverdamis8 jaaroudenspeeldederolvanBrammetjeWelkescegravenevondhijhetleuksteldquoDe broek van de meester naar beneden trekken Eeacuten keer had ik per ongeluk ook zijn onderbroek afgetrokken Zelf doe ik bij-na nooit zulke rare dingen al ben ik soms wel een klein beetje ondeugendrdquo
Op wwwjekinobebrammetje-baas en httpwwwfilmfichesbenavigatieid=20komjemeertewetenoverBRAMMETJEBAAS
BiJlage mdash affiche
Stro
fe 1
Ikkleurnooitbinnendelijntjes
Ikhebsambalinmijnkont
Ikhoordeallerkleinstekraakjes
Ikkijkaltijdinhetrond
Ikzitnietstilenletnietop
Zittetikkenmetmijnpenen
Iedereenwordtgekvanmij
Maarikbenwieikben
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Ikhebgeheimekrachten
Waardooriknietstilkanstaan
Ikhebdesuperpow
er
Omaltijddoortegaan
Stro
fe 2
Somsalsikopschoolben
Houikmeinbedwang
Enpraatikheelerglangzaam
Enzoekdoordegang
Maarnaeenkleinkwartiertje
Komtdiesambalinmijnkont
Danjeuktm
ijnhelelichaam
Enspringikweerinhetrond
Wantvanallesnellehelden
Beniksuperman
Enookalwordjegekvanmij
Refre
inIkbenwieikben
Ikbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Gooim
einhetwater
Ikzwem
zosnelalseendolfijn
Ikhebgeentrampolinenodig
Omeenkangoeroetezijn
Stro
fe 3
Ookalbeniknietdesterkste
Nietdeslimstenietheelknap
Alsjemijvoorbijzietsprinten
Nouzetjedanmaarschrap
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Ikhebgeheimekrachten
Waardooriknietstilkanstaan
Ikhebdesuperpow
er
Omaltijddoortegaan
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Gooim
einhetwater
Ikzwem
zosnelalseendolfijn
Ikhebgeentrampolinenodig
Omeenkangoeroetezijn
BiJl
age
Eenfilmomzekerindeleraren-opleidingtegebruiken Inmijnklaszouikvooralingaanophetbespreekbaar maken van ge-voelens Brammetje loopt eenpaarkeerwegHoekonhijdatandersaangepakthebbenWatzoujijzeggendoen(Mieke)
Na een testvertoning voor een publiek dat werkzaam is in het onderwijs verzamelden we volgende reacties op BRAMMETJE BAAS Ben jij het met hen eens Zijn er re-acties die je verrassen Hoe zou jij deze film inschatten
Ikwilmetdefilmwerken indeOKANklas (anderstaligenieuwkomers) Ik wil methen een klasgesprek hou-denoverADHDenoverdeschoolorganisatie Zo kun-nenwepratenoververschil-lende opvoedingsstijlen ende aanpak in hun land vanherkomst(Carine)
IknameenlsquoBrammetjersquouitmijnklasgroepmeenaardevoorstellingenhijherkendezichvollediginhetverhaalHijheeftechtgenotenvandefilmenallesingeurenenkleurennaverteldHijkreegveelbegripvandegroepeniedereenbegonspontaanuiteigenerva-ringtevertellenVelenherkendenzichzelfenvoeldenzichnumeerbegrepenHeelleerzaamzowelvoordekinderenalsvoordeleer-krachtWantiniedereklaszitweleenBrammetje(Tanja)
Veel leerlingen zullen zich hierinherkennen of meer inzicht krijgenin het gedrag van lsquodrukkersquo kinde-renHopelijkkunnenzezoookwatmeer respectopbrengenvoorhenVolgens mij is de film niet alleenbruikbaar in de klas maar ook alsnascholing rond lsquoomgaan met kin-deren met andere nodenrsquo of rondlsquodifferentieumlren in de klasrsquo Hoe kanje zulkekinderenblijvenboeienenhoe belangrijk is het om naar hetkindzelfteluisteren(Els)
Vroegerwerd ikookvaakdeklasuitgestuurdvanwege lsquoovervloedigvragenstellenrsquoIkkonooknietstilzittenMaarikhebinmiddelsmeerdan50boekengeschrevenen vertaalddus ik kaacutenhetbestHelaasheefthet schoolsysteemmijn leergierigheiden leerpleziermeerver-pestdanversterkt(Suzanne)
BRAMMETJE BAAS was realistisch aangrijpendmaarhellip niet voor de voorziene leeftijdsgroep AlsmoedervaneenkindmetdezelfdekaraktertrekjesalsBramwas deze film confronterend en verhelderendAls zorgleerkracht enmentor van jonge leerkrachtenzieikveelmogelijkhedenommetdezefilmtewerkenIkzoudefilmgebruikenommetjongeleerkrachtentereflecterenovergt hunmaniervanlesgevengt kinderendiebijzondereaandachtvrageninhetge-woneonderwijs
gt hoe ineenschoolorganisatiemetkinderenwordtomgegaan(Katrijn)
Als leerkracht hebik veel opgestokenvan de inhoud Ik zalvoortaan met ande-re ogen kijken naarde overbeweeglijkekleuters in mijn klas(Chantal)
Droevethemarsquosaangekaartmetveelhumorhetuitkijkennaarheteersteleerjaarmaarniet lsquogezienrsquo worden door de leerkracht in je kwaliteiten enkel in je tekorten HetverdrietvandeoudersenvanBramzelfvondikheelaandoenlijkIkvinddezefilmergbruikbaarookvoorouderswienskindaanheteersteleerjaargaatbeginnenDefilmsteltenkeleoplossingenvoordiezekerbesprokenkunnenworden(Marina)
Alleen jammer dat ereen stereotiep van deoude leerkracht werdgemaakt(Inge)
Leukomteondervindendatjenietdeenigebentmetditsoortkinde-reninjeklasVooranderekinderenisdefilmeenmeerwaardeomdatzekinderenzoalsBrammetjesomslastigvindenindegroepenhennuvanuiteenanderdaglichtlerenbekijken(Aline)
Reacties uit het ondeRwijs
8
BrammetJe BaasBrammetje (7 jaar oud) is een crea-tiefleergierigjongetjemeteenhoofdboordevolvragenInzijnschriftjesver-zamelthijzijnfavorieteuitvindingenenleukewoordenennamenBramheefteenprobleemhijkannietstilzittenIndekleuterklaswasdatnietzoergmaarnu hij in groep3 zit (1ste leerjaar) valthet opletten hem erg moeilijk In deklasvanmeesterViszorgtBramvoort-durend voor onrust Hij wordt doorde meester vaak gestraft al begrijptBrammetjenietaltijdwaarom
meester visMeesterViszitaljareninhetvakeenleraar van de oude stempel met eenvoorkeurvoorkinderendiebraafdoenwat hen gevraagd wordt Met hyper-actieve of dromerige jongetjes zoalsBrammetje kan hij niets aanvangenMeester Vis ziet in Bram een kwajon-gendiehijmoettemmenmaarzijnpo-gingen hebben een averechts effectMeester Vis is geen kwaaie vent eenbrave man misschien een beetje tebraafhellipdat blijktwanneer BrammetjebijhemthuisopbezoekgaatOndanks
alzijnervaringtoonthijzichbereidomietstelerenvanMeesterMarkIndeslotbeeldenzienwehoehijzijnleerlingendoordeklaslaathollenenspringen
moeder els
BrammetjeheefteenlievezorgzamemoederZekenthaarzoon-tjedoorendoorZeweetdatBrameenheelactiefjongetjeisdatvaakdingen lsquofoutrsquodoetmaar zeweetookdathij hetnietmet
DE pERSoNAgES
9
opzetdoetDaaromwordtze(bijna)nooitkwaadophemZebegrijptdeklachtenvanmees-terVisenvindtookdatBram-metje moet leren luisterenmaarzeweethoemoeilijkdatvoor hem is Wanneer BramopschoolsteedsongelukkigerwordtmaaktzezichongerustZeweet niet hoe ze het pro-bleemkanoplossen
vader Jaap
Papaisdolopzijnzoonmaarals Bramweer eens iets stukmaakt wordt hij wel kwaadHij vindt dat mama veel tezachtisenvindtdatBramwatharder aangepakt mag wor-den Hij vindt ook dat BrambeterzijnbestmoetdoenomteluisterennaarmeesterVis
meester markMeesterMarkde jongevervangervanmeesterVismerktBrammetjesprobleemmeteenopHijprobeerteenoplossingtevindenBramver-trouwthemzodanigdathijzelfsaanmeester Vis zijn excuses aanbiedtIedereeniszotevredenovermees-terMarkdathijopschoolmagblij-ven lesgeven in een beurtrol metmeesterVis
liselore lusJesLiselore Lusjes is de favoriete leerlingvan meester Vis een slim en braafmeisje Maar eigenlijk vindt Liseloreongewone zaken heel interessant Te-genBram zegt ze ldquoIk vond jou eerst maar een raar jongetjerdquomaardaaromvindtzehemnetzoleukLiselorever-lost hem van zijn losse tand en kijktbewonderend wanneer hij een vliegredt Ze isBramsenige vriendinnetjeZesteunthemwanneerhijhetmoeilijkheeftZeisheelbelangrijkvoorBram
vragen over de personages gt Geefvoorelkpersonageenkeletypischekenmerken
gt WelkpersonagevondjijhetleukstWaarom
gt Kenjenoganderefilmswaarinjongeacteursactricesdehoofdrolspelen
gt Zou hetmoeilijk geweest zijn voor Coen vanOverdam(Brammetje) omopzorsquon jonge leeftijd zorsquongrote rol tespelen
gt HeefteriemandindeklasaleensgeacteerdHoevondjeditWashetmoeilijkomjeinteleveninjerol
10
OmdeADHDproblematiekzocorrectmogelijkteschetsenrie-penwedehulp invanCentrumZitStildat zich inBelgieumlbezighoudtmetalleswatmetADHDtemakenheeftZitStilldquoWe vin-den BRAMMETJEBAAS een waardevolle film vol details die heel herkenbaar zijn voor kinderen met ADHD en voor iedereen die ermee te maken heeft De filmmakers hebben zich uitstekend ingewerkt in de materierdquoWatheefthenhetmeestgetroffen indefilmldquoDe manier waarop Brammetje en zijn omgeving elkaar onvoldoende begrijpen waardoor steeds meer problemen zich opstapelen Hij trekt zich terug voelt zich schuldighellip Dat gebeurt ook in de realiteitrdquo
1 wat is adhdADHDiseenontwikkelingsstoorniswaardoormensenzichhyper-actiefgedragenenzichmoeilijkkunnenconcentrerenZe rakensnelafgeleiddooralleprikkelsinhunomgeving(eacuteeacutenvliegindeklasvolstaatomBrammetjesaandachttetrekken)enhebbenhetmoeilijk om zich te organiseren of een opdracht tot een goedeindetebrengenZezijnvaakbeweeglijkrusteloosenimpulsiefNadenkenvoormenietszegtofdoetiseenmoeilijkeopgave
Bij ADHD zien we twee probleemgebieden die bij Brammetjeduidelijkaanwezigzijngt deaandachts-enorganisatieproblemengt hetimpulsievehyperactieve
Iedereen herkent een lsquodruk lastig kindrsquo zoals BrammetjeMaardeonrustinzijnhoofd(ldquoIk word zo moe van mrsquon hoofdrdquo)isveelminderzichtbaarvoordebuitenwereld
gt ADHD is de afkorting van Attention Deficit HyperactivityDisorder
gt ADHDisgeenziektemaareenontwikkelingsstoornisgt ADHDisgeenmodeverschijnselZitStilwerktal30jaarrondADHDnetzolangalsdetermbestaatMaardebeschrijvin-gen indemedische literatuurgaan terug totde18deeeuwHetisdusgeentypischhedendaagsfenomeenHoewelonzesamenleving wel een invloed heeft Opvoeding vraagt tijd
focUS hEEfT
BRAMMETJE ADhD
11
ruimteenstructuurendiebiedtdehuidigemaatschappijnietaltijdDehoeveelheidprikkelsdieopons afkomt isgroterdanooit
gt ADHDiserfelijkhetlsquozitindefamiliersquogt ADHDkomtvakervoorbij jongensdanbijmeisjesOfmis-schien valt het bij meisjes gewoon minder op bij hen zitADHDvakerlsquovanbinnenrsquoanderemensenhebbenerminderlastvanmaarzijzelfdestemeer
gt ADHD isniet tegenezenErbestaanwelmedicijnendie jehelpenomde stoornisondercontrole tehoudenmaardiekunneningrijpendegevolgenhebbenopjekarakter
gt Ook volwassenen kunnen ADHD hebben Maar sommigekenmerkenverminderensomslijkthetalsofdepersoonlsquoge-nezenrsquoisHetoverbeweeglijke impulsievegedragverdwijntvaak met de jaren Maar het aandachtsen organisatiepro-bleem is veel koppiger Erwordt beweerd dat 7 van dekinderenen3vandevolwassenenADHDheeft
gt Kinderenmet ADHDwordenmakkelijk getriggerd net zoalsBrammetjeZehebbenweinigprikkelsnodigomgeiumlnteresseerdtegerakenMaarmethoogbegaafdheidheeftADHDnietstemakenookalzoujedatopbasisvandefilmkunnendenken
gt Er zijn ook leuke kanten aan ADHD ZitStil ldquoKinderen met ADHD zijn vaak enthousiast en extravert Noem het maar lsquopret-tig gestoordrsquo Ze zorgen voor ambiance ze zijn creatief en vin-den originele oplossingen voor problemen Zoals Brammetje die zijn huistaak maakt op de trampoline Waarom nietrdquo
Meer algemene info over ADHD op wwwfilmfichesbe ndash zoekBRAMMETJEBAAS5
2 heeFt BrammetJe adhdAlindeeerstescegraveneskrijgenweeenideehoeheteraantoegaatinBrammetjeshoofdvanafhetmomentdathijzijnogenopentstorthijzichvolovergaveinhetlevenldquoGoedemorgen wereld ik ben Brammetje Mijn hersenen zitten nooit stil en ik ook nietrdquoErgaateenvaasaandiggelenenmoedershaarzitvastindestofzui-gerslangMeteenwordtduidelijkdatBrammetjevoorontzettendveeldruktezorgt
TochwordthetwoordADHDnergensindefilmgebruiktWaar-omnietgt HetisnietenkeleenverhaaloverADHDmaarookoverdeenergieenleergierigheidvanallekinderenenoverdema-nierwaarophetonderwijsdaarmeeomgaatZo ishetver-haalnietenkelherkenbaarvoorkinderenmetADHDmaarvoorallekinderendieweleensdrukzijnenvolenergiezit-tenEngeldtdatnietvoorelkkindRegisseurAnnavanderHeijdenldquoWe wilden dat de film over meer dan ADHD zou gaan namelijk over authenticiteit en eigenheid We hopen dat de film herkenbaar is voor iedereen die afwijkt binnen een klassikaal systeemrdquo
gt De termADHDwordt vandaag erg snel gebruikt CentrumZitStilldquoDe diagnose wordt te pas en te onpas gebruikt voor al wie energiek en enthousiast is Wie de klas op stelten zet heeft meteen ADHD Vroeger moest ZitStil mensen overtui-gen dat ADHD echt bestond tegenwoordig moeten we hen overtuigen dat niet alle probleemgedrag wijst op ADHDrdquo
12
ldquoTegenwoordig heeft elk kind wel iets als het geen ADHD is dan is het wel iets andersrdquoZodenkenveelmenseneroverldquoAls ik dat kind een paar dagen onder handen kon nemen zou het rap opge-lost zijnrdquoOfzoalsdedirectricezegtwanneermamaBrammetjelsquoeeneigenzinnigenbijzonder jongetjersquo noemt ldquoAls ik van elke ouder die dat van zrsquon kind vindt een euro kreeg hoefde ik nooit meer te werkenrdquoZitStilldquoZulke uitspraken zijn erg pijnlijk voor de ouders Want de werkelijkheid is veel complexerrdquo
MeeroverADHDindefilmopwwwfilmfichesbendashzoekBRAM-METJEBAAS3
3 BrammetJe in ziJn hooFdldquoIk heb veel vragen in mrsquon hoofd Er zijn zoveel dingen om over na te denkenrdquo
- Waaromkrijgjetranenalsjeverdrietigbent- Waaromzijnweopdezewereld- Waaromruikenhondengraagaanelkaarskont- Watkanjeallemaaldoenmetdeblaadjesindetuin- Hoezouhetzijnalsjegeenhandenhad
GeenwonderdatBrambeweertldquoIk word zo moe van mrsquon hoofd Ik kan mrsquon hoofd niet uitzettenrdquo
Enkele scegravenesmakenduidelijk hoedat verlies van concentratiepreciesinzrsquonwerkgaatBvwanneerBrammetjemetbestekopzijnbordbeginttetikkenzijnaandachtvoorhetgesprekverliestenhelemaalopgaatinderitmischepatronenHijvergeetderestvandewereldldquoEr gebeurt altijd van alles De hele dag en de hele nachtrdquoEeacutenlossetandvolstaatomBrammetjesaandachtvolledigopteslorpenzodathijzichnietmeerkanconcentreren
DefilmhelptonsomBrammetjesmaniervandenkentebegrijpenNetzoalsLiseloreldquoJe bent zoals je bent En dat vind ik grappigrdquoZohelptzeBrammetjeomzichteverzoenenmetzichzelfldquoIk heb geleerd dat ik ben wie ik ben Soms erg druk maar niet dom en zeker niet saai En dat iedereen anders is dat is nou juist zo leuk Waarom we op deze wereld zijn dat weet ik nog steeds niet Ik ben alleen heel blij dat ik er benrdquo
opdracht muziek in Je hooFdAandeeettafelwordtBrammetjeafgeleiddoorallerleigeluidendieinzijnhoofdeenliedjevormenOokmetdeklaskanjemetdagelijksegebruiksvoorwerpeneenliedjeimproviseren
ElkeleerlingkiesteenvoorwerpDejufduidtiemandaandiezijngeluidmag latenhorenMetsommigevoorwerpenkan jemeerdaneacuteeacutengeluidmakenWelkgeluidklinkthetbesteNaenkeletellenduidtdejufeennieuwelsquomuzikantrsquoaanZogaatzeheeldeklasrondLaatverschillendemuzikantentegelijkaanhetwoordZoek samen een eenvoudig ritmisch patroon Tenslotte hoor jeeenliedjenetzoalsBrammetjeeenliedjeinzijnhoofdhoorde
13
4 BrammetJe in ziJn lichaamDedrukteraastnietalleendoorBrammetjeshoofdmaarookdoorzijn lijfAltijd ishij inbeweginghijwiebelt ritstzijnpennenzakopenentoetrektaanzijntruitrommeltopdebankhellipldquoBram kan je stoppen met wiebelenrdquovraagtdemeesterldquoNee ik kan er niets aan doen Mrsquon benen willen wiebelenrdquoBrammetjeisnietdebaasoverzrsquoneigenlichaamhijheeftgeencontroleTijdensdespeeltijdgulptalzijnopgekropteenergieineacuteeacutenkeernaarbuitenWanneerhijdeeettafelverandertineenknoeiboelraadtmoedermeteenldquoZware dag gehad op schoolrdquo
Dat gebrek aan controle kande omgeving irriteren Tijdens despeeltijdisBrammetjeeenlosgeslagenprojectielenwanneerLi-selorebijhemthuiskomtslaathijvanopwindingeeneistukopzijnhoofdZulkgedragwordtdooranderenalsnelals lsquoaanstel-lerigrsquobeoordeeldldquoHet is toch geen rotkindrdquovraagtmoederzichvertwijfeldaf
5 BrammetJe thuisldquoGeeft niksrdquozegtmoederalserweereenbeschuitmethagelslagop de grond valt ZitStil ldquoMoeders gedrag is nauwelijks realis-tisch Zelfs heel geduldige ouders geven de moed wel eens op Ouders mogen zich niet laten ontmoedigen door het rooskleurige beeld in de film Ik ken veel ouders die ontzettend goed bezig zijn met hun kindrdquo
Bramzorgtvooronnoemelijkveeldrukte inhuisVooralaan ta-felnietmetbestekspelenennietmorsenzijnbijnaonmogelij-ke uitdagingenHet klassieke systeem van lsquostraffenamp belonenrsquo(hetbordmetgroeneen rodebollen)brengtweinigzodenaandedijkWerkendeklassiekeopvoedingsmethodennietvooreenkindmetADHDZitStilldquoToch wel Aanmoedigingen en compli-mentjes helpen Net zoals bij elk ander kind moet je altijd uitgaan van een positieve aanpak Bij Brammetje werkt het niet omdat de werkpunten veel te vaag zijn lsquoRustig zijnrsquo en lsquogeen gekke dingen doenrsquo dat begrijpt Brammetje niet Zoiets kan hij niet inschattenrdquoBrammetjesbordstaatalgauwvolrodestippen
Omdatmamaenpapageloven ineenverschillendeaanpakvanBramsproblemengroeitdespanninginhuisVaderwildatBram-metjezichaanpastmoederzoektmanierenomhemtemotiverenZegaangillentegenelkaarenBramvoeltzichschuldigldquoStraks gaan papa en mama nog scheiden door mijn schuldrdquo ZitStilldquoADHD zet de ouder-kindrelatie onder druk Partners zouden el-kaar moeten aflossen bij de opvoeding van een kind maar als je niet op dezelfde lijn zit zorgt dat voor conflicten Dat werd in recent onderzoek bewezenrdquo
ldquoAls jij je best doet is er niks om je druk over te makenrdquoPapalegtdeverantwoordelijkheidopBramsschoudersDielastwordtzwaaromtedragenBramverliesterzijnzelfvertrouwenbijldquoIk doe alles fout Dat meester Vis me niet begrijpt dat gaat nog wel maar dat mama me niet meer begrijpt dat is pas ergrdquoDooraldiedrukwordtBrammetjenietenkellsquoschoolmoersquomaarzelfslsquolevens-moersquoHijisboosopdehelewereldldquoIk wou dat ik zo hoog kon springen dat ik niet meer op deze wereld was Als mijn raketbus af is vlieg ik weg van hierrdquoPaswanneerhetopschoolbetergaatvoeltBrammetjezichthuisookweerlekkerinzijnvel
14
een rustige omgevingZijnkinderenmetADHDgebaatbijeenrustigeomgevingDanis Brammetjes kamer geen ideale plek tot de nok gevuldmetspulletjesenobjectenVoorBramdegedroomdeomgevingomoptegaaninzijnverbeeldingzijnplakboekhellipofteschommelenaanhetplafondZorsquondrukkeomgevingzorgtvoorextrachaosAnderzijds iseenlsquoprikkelarmersquokamervooreenkindmetADHDonnoemelijksaai
6 BrammetJe op schoolldquoIk begrijp Brammetje heel goed Ik zit al 30 jaar in dit vak Ik heb meer van dit soort jongetjes gehad reuze intelligent maar ontzet-tend onaangepast om te leren Het is mijn plicht als leerkracht om dit aan te pakkenrdquoMeesterVisisnietvanplanomzijnaanpaktewijzigenomwillevaneacuteeacutenbelhamelindeklas
proBlemenVanwegehunconcentratieprobleemkrijgenkinderenmetADHDsomsleerproblemenMeesterVisldquoHij is voortdurend met andere dingen bezig Een beetje discipline je werk leren afmaken dat is belangrijk voor later Hij doet niksrdquo
DatkanzwaregevolgenhebbenvoorveelkinderenmetADHD gt Ze moeten soms hun jaar overdoen of veranderen van school IndefilmVolgensmeesterVisisookBrammetjeeenpoten-tieumlle lsquozittenblijverrsquoldquoKan je op een andere school wel stilzit-tenrdquo vraagt Liselore terechtWie garandeert dat Bram opeenandereschoolnietweereenleerkrachttreftdienietweetwat hijmetwiebelbenenmoet aanvangenDangaat Brammisschienwelvanschoolnaarschoolnaarschoolhellip
gt Door hun druk gedrag worden ze vaker gestraft dan andere kinderen IndefilmWanneerdemeesterindeturnlesiedereentotdeorderoeptdoetalleenBrammetjelekkervoortwanthellip
hijheefthetnietgehoordHijzitmezrsquongedachtenergensanders
gt Door die negatieve reacties krijgen ze vaak een laag zelfbeeldIn de filmWanneer Bram voor straf terug naar de kleuter-klaswordtgestuurdervaarthijdatalseengrotebeledigingBovendiendenktdemeesterdathijdomisBramkrijgthetgevoeldathijhelemaalniksgoedsmeerkandoen
gt De kinderen kunnen schoolmoe wordenIndefilmChineseofEgyptischelettershellipdewereldistekleinvoor Brammetjes onvermoeibare geest Hij raakt teleurge-steld inwatdeschooltebiedenheeftldquoIk vind groep 3 erg tegenvallenrdquoBramwordt schoolziekhij komtmetopzet telaat looptwegofdoetalsofhij ziek isHijgaatdemeestersteedsmeeralseenvijandbeschouwenndashhijmaakttekeningenwaaropmeesterVisopgruwelijkemanierenaanzrsquoneindkomt
gt Vaak hebben ze weinig vrienden IndefilmJevoeltdatdekinderenindeklaszichstilaante-genBrammetjekerenDestraffenvanmeesterViswerkendepesterijenvanmedeleerlingenindehand
15
hoe het anders kanMeesterMarkcreeumlertdmvenkelingrepeneenheelandereklas-situatie
1OmdatkinderenmetADHDbehoeftehebbenaanregelmaatishetbelangrijkdatzewetenwatervanhenverwachtwordt
BrammetjebijmeesterVisInheteersteleerjaarisallesnognieuwBramzietgeenstructuurenerkomenontzettendveelindrukkenophemafDatzorgtvoorveelafleidingBrammetje bijmeesterMarkOp verschillendemanierenwordtBrammetjes aandacht bij de les gehouden Soms gebruikt demeester een timer Indien nodig zet hij Bram (niet bestraffend)evenalleenineenbank
2Hetkindmoetregelmatigdekanskrijgenomzichtebewegenenenergiekwijtteraken
BrammetjebijmeesterVisDespeeltijdvolstaatvoorBrammetjenietomalzijnenergiekwijtterakenZekernietalshijvoorstrafmoetbinnenblijvenBrammetjebijmeesterMarkEvenfysiekontladenindeklashelptenormZerennenrondspelenindiaantjeenBrammagzichuit-leveninhetspringtouwAlslsquohulpjersquomagBramdoordegangenlopenomboodschappenaftelevereninandereklassenTochzitBrammetje in eerste plaats op school om te leren rondrennenmagenkelwanneerdedruktegrootwordt
3Het isbelangrijkdekinderencomplimentjes tegevenals zehuntakengoedafwerken
BrammetjebijmeesterVisldquoMeester Vis is altijd boos Niet eacuteeacuten aardig woordrdquoZelfsalshijhetgoedeantwoordweetkrijgtBramgeencomplimentjewanthelliphijhadzrsquonvingernietopgestokenBrammetjebijmeesterMarkAlslsquoboodschapperrsquowordthijoveralvriendelijkonthaald
hoe zit het BiJ onsCentrumZitStilldquoWij zien heel veel inzet in het Vlaamse onderwijs leerkrachten doen veel moeite Het is onze uitdaging om hen me-thodieken aan te reiken waarmee ze op maat kunnen werken van elke leerling In BRAMMETJE BAAS wordt alles opgelost met en-kele simpele trucs Plots vindt Brammetje wel zrsquon draai op school
In werkelijkheid is het probleem meestal veeleisender Het gaat niet om trucs maar om een nieuwe ingesteldheid Daarvoor zijn structurele veranderingen nodig Bijvoorbeeld
gt differentiatie in de klas
gt het systeem van vaste leerjaren kan aangepast worden
gt in het zorgbeleid van de school is niet altijd een plaats voor de ouders hoewel zij de enige constanten zijn in de opvoeding van het kind De problemen worden nog complexer in het secundair onderwijs wanneer kinderen niet meer zo happig zijn op de bemoeienis van hun ouders
gt sommige ouders vinden opvoeden de opdracht van de school en vergeten hun eigen verantwoordelijkheidrdquo
InbijlagevindjeeenaantalreactiesopBRAMMETJEBAASvanmensendieinhetonderwijsactiefzijnBenjeheteensmethunreacties
MeeroverADHDopschoolwwwfilmfichesbendashzoekBRAMME-TJEBAAS4
16
7 werken rond adhd in de klas
een leerling verteltIsereenleerlingindeklas(opschool)metADHDIshijzijbereidtegetuigenvoordeklasDatkanvoordeleerlingbedreigendlijkenzullendeklasgenotenhemhaarnietuitlachenBereidditgesprekvoormethetkindendeouderseventueelondersteunddoordeCLB-medewerkerzorgcooumlrdinatorhellipBespreekdemogelijkegevol-genvoordeleerlingenhoedeschoolhieropwilinspelen
Zorgervoordathetklasgesprekplaatsvindtineenveiligeomge-vingMaaktijdomvragentestellenZorgervoordatdekinderenrespectvolblijvenenbewaakgoedwathetkindmetADHDwelnietwil zeggenOok voor andere kinderenmet leerproblemenkanheteenaanleidingzijnomtevertellenoverwaarzehetmoei-lijkmeehebbenenhoezeermeeomgaan
Tijdens zorsquongesprekkunnenheelwat themarsquos aanbodkomenProbeertelkensterugtekoppelennaardeanderekinderenindeklasHerkennenzebepaaldeaspectenvanditgedragookbijzich-zelfMogelijkeaandachtspuntenzijnbijvoorbeeld
gt ADHD algemeen Hoe kijken de leerlingen tegen ADHDaan(KennenzenogkinderenmetADHDBegrijpenzewatADHDis)
gt Aandachtstekort voor een kindmetADHD is goedopletteneenmoeilijkeopgave(HerkenjeditWanneerkanjijmoeilijkoplettenindeklasWathelptjeombeteroptelettenVergeetjijsomsspullenWatkanjehelpenommindertevergeten)
gt HyperactiefkinderenmetADHDpratensomsveelofroepenantwoordendoordeklas(WanneerbenjezelfdrukZijnerles-senwaarinjeminderdrukbentWaarkanjijjeenergiekwijt)
gt Impulsiefeerstdoenendanpasdenken(HandeljijweleensondoordachtHerkennendeklasgenotenditZegjijaltijdmet-eenalsjeietsnietwelokeacutevindtKomterweleensruzievan)
gt EenovervolhoofdldquoMijnhoofdzitzovolrsquosAvondskaniknooitslapenrdquo(HebjijsomseenvolhoofdWatziteralle-maalinWaarmaakjijjezorgenoverWathelptjouomjehoofdlsquolegerrsquotemakenLigjesomswakkerWatdoejealsjenietkanslapen)
gt SpecifiekekwaliteitenkinderenmetADHDblinkenuitinspe-cifieke vaardigheden (Wat zijn de kwaliteiten van kinderenmetADHDZijnerdaarkwaliteitenbijdiejezelfookbezitWanneerkanjedezekwaliteitengoedgebruiken)
inleeFoeFeningenEnkeleeenvoudigeopdrachtenkunnenduidelijkmakenhoemoei-lijkhetisommetconcentratieproblemenomtegaangt deleerlingensluitenhunogenDeleerkrachtmaaktgeluidenenleerlingenwijzenmetdevingernaargeluidMaakdege-luidensteedssubtieler (bvpotloodslijpen)Duideventueeleenlsquostoorzenderrsquoaan(eenvandeleerlingen)diedeaandachtmoetafleidenmetanderegeluidenStopnaenkeleminutenenbespreekisconcentrerenmoeilijk
gt allekinderenstaanineenkringenstrekkenhunarmenuitDearmenwordengekruistenelkehandmoethuneenanderehand vinden in de cirkel Er ontstaat eengrote knoopDiemoetwordenontwardzonderelkaarshandenlostelaten
17
gt eacuteeacutenleerlingzitaantafeldeanderestaatervoorDezittendeleerling probeert in een boek te lezen de staande leerlingpakthetboekenbeweegthetzachtjesheenenweerDraainaeenpoosjederollenomLukthetomtelezenWetenzewatzegelezenhebbenHoewashetomte lezenterwijlerbewegingwasWerdenzeeronrustigdoor
gt dekinderenzittenineenlangerijDrievanhenkomennaarvorenennemeneenhoudingaandiezelangkunnenvolhou-denAllekinderenkijkenaandachtigEenkindgaatdeklasuitondertussenwordterbijdekinderenvooraaneenkleinig-heidveranderd(bvdeharenanderseenarmdeanderekantophellip)Hetkinddatopdegangstondmoetnuachterhalenwaterisveranderd
8 over centrum zitstilCentrum ZitStil is een belangen-vereniging voor iedereen die metADHDtemakenkrijgtZitStil geeft informatie vormingondersteuning en onderneemt
actie om alle personen die geconfronteerdwordenmet ADHD(ookoudersleerkrachtenopvoedersdokterswerkgeversenz)optimaaltelatenfunctionerenVoorleerkrachtendieeenADHD-vriendelijkklimaatwillencreeumlrenopschoolorganiseertZitStileen5-deligetrainingVoorhetuitwerkenvanlessenkanjeterechtinhet documentatiecentrum Zo streeft ZitStil naar gelijkheid vankansen ineenpogingomhet sociaal isolement rondADHD tedoorbreken
Op wwwzitstilbe vind je alles over het aanbod van CentrumZitStil Je vindt er ook algemene info (wwwzitstilbeadhd-addalgemeen)enfilmpjesoverADHDdiejeindeklaskangebruiken(ADHD-TV)
EenkleineselectievanboekenvoorkinderenofvolwassenenrondADHD(SommigezijnverkrijgbaarviadewebshopvanZitStil)middot VlinderndashMiriamBruijstensndashUitgeverijPicamiddot StijndeTreinndashCarolineCogenbackndashBalansmiddot ZenozweeftndashInneVandenBosschendashAbimomiddot ErziteenleeuwinmijndashKristienDieltiensndashUitgeverijClavis
middot ZevindenmedrukndashMartineDelfosndashUitgeverijSWPmiddot SusOctopusndashBavoDhooghendashUitgeverijDeEenhoornmiddot DeADHDvanAndreacutendashChristineKliphuisndashUitgeverijSjaloom
ampWildeboermiddot DeADHDsurvivalgidsndashJFTaylorndashUitgeverijSchoolsupportmiddot ADDaisyndashTirtsaEhrlichndashBalansmiddot Organiseerjezelf(zonderjehoofdteverliezen)ndashJanetSFox
ndashAbimomiddot InmijnkopstaatallesopzrsquonhoofdndashSylviavandenHeedendash
UitgeverijLannoomiddot ADHDLaatjenietswijsmakenndashHermienDeBackerndashUit-
geverijEpomiddot ZitstilopschoolOmgaanmetADHDindeklasndashRitaBol-
laertndashUitgeverijLannoomiddot SlimmaarhellipndashPegDawson amp RichardGuarendashUitgeverijHo-
grefemiddot DiagnoseADHDgidsvooroudersenhulpverlenersndashRussell
BarkleyndashUitgeverijPearssonCentrumZitStilKruishofstraat3412610WilrijkTel038303025infozitstilbewwwzitstilbe
MetbijzonderedankaandirecteurRiaVanDenHeuvelenpsycho-logeGilBormsvanCentrumZitStil voorhunbijdrageaandezelesmap
zingen met BrammetJeBRAMMETJEBAASeindigtmeteenliedoverlsquoanderszijnrsquogezon-gendoorJochemMyjer(eenpopulaireNederlandsekomiekdievanzijneigenADHDstoorniszijnhandelsmerkheeftgemaakt)Jekanhetliedopnieuwbeluisteren(viawwwbrammetjebaasnl)eneventueelmetdeheleklasmeezingenJevindtdetekstinbijlageBespreekmetdeklasdegevoelensdieinhetliedverwoordwor-denHerkennenzediegevoelensOpwelkemanierkwamenzeaanbodindefilm
18
BrammetjeprobeertgriptekrijgenopdeoverweldigendewereldrondomhemDatdoethijdoorwoordenenbegrippenteorde-neninzijnplakboekjeshijheefteenschriftwaarinhijdelsquoTop200rsquovandeallerbesteuitvindingenverzamelteneenschriftwaarinhijlsquogoeiewoordenenleukenamenrsquonoteertZobrengthijstructuurinzijnwereldbeeldMaarbovenalzijndezeschriftjeseenfeestvancreativiteiteninspiratieldquoPleister is geen goed woord maar wel een goede uitvinding Luxaflex is een goede uitvinding maar nog een beter woordrdquo
BrammetjebekijktalleuitvindingenmetkritischeblikdeGameBoydeWCdeautomatischetandenborstelhellipDeschaarisuiter-matepraktischndashineenkomischintermezzozienwehoedewerelderzonderscharenzouuitzienMaaropdeabsolutenummer1zethijdetrampolineBrammetjeheeftzelfookuitvindersambitiesDelsquoraketbusrsquomoetzijngroteverwezenlijkingworden
opdrachtKunnendeleerlingenzichnognamenofbegrippenherinnerenuitBramsplakschriftjes
Deleerlingenkunnenindividueelofklassikaalookhunuitvindingen-boeksamenstellenWatvindenzijde3besteuitvindingenooitLaathenintijdschriftenofreclamebladenzoekennaarfotorsquosomopteklevenHetkaneenaanleidingzijnomhetnutendegebruikstoe-passingvanbepaaldevoorwerpentebesprekenEventueelkunnenkinderendegekozenvoorwerpenookopeencreatievemanierillus-trerennetzoalsBrammetjedatdeedinzijnschriftjes
het gedicht van BrammetJeMeesterVisHetspijtmevanuwbeenMaarikbennietgemeenIkdenkveelinmrsquonhoofdIkhoopdatudatgelooftIkbenzoalsikbenSomsisdatnietzofijnMaarheelvaakookweerwelEnikkannietanderszijn
BRAMMETJES iS cREATiEf
19
EenfilmmakenisvaakeenlangenduurprocesErzijneenhele-boelmensenbijbetrokkendieallemaalhuneigentakenhebbenJekrijgtzenooitinbeeldtezienwantzewerkenlsquoachterdescher-menrsquoEnkeldeacteurskrijgjeophetschermtezien
DeregisseurstuurtaldiemensenGelukkighelptiedereengoedmeewanteenfilmmakenisnieteenvoudigKijkmaareensopdefilmsetvanBRAMMETJEBAAS
Achter de schermen heeft iedereen zijn eigen taak oa de came-raman setfotograaf geluidsman assistent
De cameraman (of-vrouw) staat achter decamera Hij zorgt dat al-lespreciesgefilmdwordtzoals de regisseur hetwilt De meeste scegraveneswordenenkelemalenop-genomenNadienbeslistde monteur in de mon-tagekamer welke beel-dener indefilmkomenEnkeldebesteopnameswordengebruiktde restgaatindeprullenbak
BEElDTAAl op DE SET
20
Decameraassistent(e)helptdecameramanwanneerhijzijnhan-denvolheeftenzorgtdatdelensvandecameralsquogefocustrsquoisZoishetbeeldaltijdscherpAlsdeacteurszichverplaatsenmoetdelensaangepastwordennetzoalsbijeenfototoestel
Via de zgn remote focus puller meet de assistent de afstand van camera tot acteurs en kiest de juiste lens
De lichtman zorgtdat alleswatgefilmdwordt goedbelicht isDoorsterkelampentegebruikenofeenschermdatdezonreflec-teertAllesmoethelderzichtbaarzijnHetgezichtvaneenacteurwordtbestnietbedektdoorschaduw
DegeluidsmanneemtallesopwatdeacteurszeggenHijheefteenmicrofoonaaneenlangestokndashdatheeteenboom(opzrsquonEngelsuitgesproken)ndashdiehijbovendeacteurshoudtZohorenwewatzezeggenzonderdatdemicrofooninbeeldisHijkanermeezelfstothoogineenboomreikenAchterafkandegeluids-mannoganderegeluidenopnemenzoalsbveenblaffendehondoffluitendevogeltjes
21
De regisseur behoudt het overzicht over de hele filmploeg Zevertelthoedeacteursdescegravenemoetenspelenenhoedecame-ramanallesmoetfilmenOpeenschermkijktzemeeofallesinordeisAchterafkanzemeebeslissenwelkebeeldenerpreciesgebruiktzullenworden
Brammetje wordt gefilmd voor een groen scherm Nadien wordt de tekst via de computer toegevoegd
De special effects supervisor zorgt voorhellipde speciale effectenTijdenshetfilmenmaakthijalleswatachterafmetdecomputerbewerktmoetwordenblauwofgroen (dekleurendiehetverstvanonzehuidverwijderdzijn)Nadienbewerkthijindiebeeldendegroeneenblauweelementen
22
De meester wordt gefilmd met een blauwe kous en een vals been Zijn echte been wordt met de computer weggetoverd
DeontwerperknutseltallerleispulletjesvoordefilmZowerddetitelinhetbeginvandefilmgemaaktmetkartonenlijmOokhetvissenhoofdvandemeesterwerdgeknutseld
23
De vissenkop wordt eerst getekend
De ontwerper heeft zijn eigen hoofd nage-maakt in gips Daarna maakt hij er een masker rond
Het vissenmasker is klaar
24
MeeroverdelsquomakingofrsquovanBRAMMETJEBAASwwwfilmfichesbendashzoekBRAMMETJEBAAS1
animatieBRAMMETJEBAASiseenspeelfilmlevendeacteursspelenhetverhaalinwerkelijkedecorsMaarnuendanwordthetverhaalonderbrokendoorkortestukjesanimatiefilmDiezijnvaakerggrappig
IneenanimatiefilmisallesmogelijkallerleivoorwerpenkunnentotlevenkomenDatisideaalomBrammetjesgekkeverbeeldingduidelijk te maken aan de kijkers Een mama met 1000 ogendoodbloedenzonderpleisterbewegendebenenzonderlichaameenmeestermeteenvissenkophellipwekrijgenhetallemaaltezienindeanimatiefragmentennetzoalsBramhetzietinzijnhoofdAlindeeerstefilmbeeldenziejeeenaantalvoorwerpenuitBram-metjeskamerdiehuneigenlevengaanleidenHerinnerjijjenogleukeanimatiefragmentenuitdefilm
knutseltipHebjeookzinomndashnetzoalsBrammetjendashaanhetknutselentegaanEenraketbusiswathooggegrepenmaareenlsquovliegtuigflesrsquoof een lsquoballonautorsquo zijn zeker haalbaar Je kan inspiratie vindenop httpwwwoutnumberedbenlcreatief-knutselenvliegtuig-knutselen-van-fles-karton en httpwwwozeykidsnlknutselenballon-auto-knutselen
KinderenmetADHDkunnenzichmeestalmoeilijkconcentre-renNetzoalsBrammetjehijkannietwerkenalszijntandlosstaatofalsereenvlieg indeklaszitDaardoorkrijgthij zijnsommennooit op tijd klaar Rustig stilzitten is voor kinderenmetADHDheelmoeilijkZittenerinjouwklasleerjaarschoolkinderenmetADHDWillenzeeroververtellen
BrammetjegaatnaarheteersteleerjaarInNederlandheetdatlsquogroep3rsquoNetzoalsbijonslerenkinderenerschrijvenen rekenenStil zitten indeklaszwijgenhuiswerkma-kenhellipvoorBrammetjeishetallemaalnieuw
BrammetjeBaaskaneenheleboeldingenHijkandrummenoptafelhoger springendanpapaenweldriemeisjesopdekartrekkenEnhij heeft eenplakboekwaarinhijzijn favoriete uitvindingen verza-meltEriseigenlijkmaareacuteeacutendingdatBrammetjenietgoedkanstilzitten Dat kan wel eens proble-men geven op school en thuisZeker als er weer een vaas metbloemen of een bord spaghettiaan diggelen gaat ldquoIk word zo moe van die drukte in mrsquon hoofdrdquozuchtBramsoms
Brammetje verzamelde allerlei uitvindingen en leukewoorden ineenschriftjeLijktjedateenleukideeWelkeuitvindingenzoujijinjeschriftjekleven
FilmmakerswerkensomsgraagmetjongeacteursmetADHDZoalsRickLens(indefilmKAUWBOY)ldquoKinderen met ADHD hebben veel energie ze kunnen maar blijven doorgaan en omdat ze vaak in een fantasiewereld leven kunnen ze zich ook makkelijk inlevenrdquoOfDen-nisReinsma(MIJNAVONTURENDOORVSWCHWRMenMIDDENINDEWINTERNACHTldquoMet mijn acteren geef ik een voorbeeld aan andere kinderen Je moet niet denken lsquoik kan niksrsquo Want ondanks mijn ADHD kan ik mijn dromen waarmaken Het houdt me niet tegen om te doen wat ik graag wil acteren in een filmrdquo
Wist jedat ook zwemkampioenMi-chael Phelps ADHD heeft Daaromoefendehijzograaginhetzwembadenwonhellipachttiengoudentweezil-verenentweebronzenmedailles
CoenvanOverdamldquoHet huis waar we filmden was van iemand an-ders We mochten het lenen rsquos Avonds kwamen die mensen terug om er te slapen We filmden enkel overdag Soms moesten we papier voor de ramen plakken zodat het nacht leekrdquo
CoenvanOverdamis8 jaaroudenspeeldederolvanBrammetjeWelkescegravenevondhijhetleuksteldquoDe broek van de meester naar beneden trekken Eeacuten keer had ik per ongeluk ook zijn onderbroek afgetrokken Zelf doe ik bij-na nooit zulke rare dingen al ben ik soms wel een klein beetje ondeugendrdquo
Op wwwjekinobebrammetje-baas en httpwwwfilmfichesbenavigatieid=20komjemeertewetenoverBRAMMETJEBAAS
BiJlage mdash affiche
Stro
fe 1
Ikkleurnooitbinnendelijntjes
Ikhebsambalinmijnkont
Ikhoordeallerkleinstekraakjes
Ikkijkaltijdinhetrond
Ikzitnietstilenletnietop
Zittetikkenmetmijnpenen
Iedereenwordtgekvanmij
Maarikbenwieikben
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Ikhebgeheimekrachten
Waardooriknietstilkanstaan
Ikhebdesuperpow
er
Omaltijddoortegaan
Stro
fe 2
Somsalsikopschoolben
Houikmeinbedwang
Enpraatikheelerglangzaam
Enzoekdoordegang
Maarnaeenkleinkwartiertje
Komtdiesambalinmijnkont
Danjeuktm
ijnhelelichaam
Enspringikweerinhetrond
Wantvanallesnellehelden
Beniksuperman
Enookalwordjegekvanmij
Refre
inIkbenwieikben
Ikbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Gooim
einhetwater
Ikzwem
zosnelalseendolfijn
Ikhebgeentrampolinenodig
Omeenkangoeroetezijn
Stro
fe 3
Ookalbeniknietdesterkste
Nietdeslimstenietheelknap
Alsjemijvoorbijzietsprinten
Nouzetjedanmaarschrap
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Ikhebgeheimekrachten
Waardooriknietstilkanstaan
Ikhebdesuperpow
er
Omaltijddoortegaan
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Gooim
einhetwater
Ikzwem
zosnelalseendolfijn
Ikhebgeentrampolinenodig
Omeenkangoeroetezijn
BiJl
age
Eenfilmomzekerindeleraren-opleidingtegebruiken Inmijnklaszouikvooralingaanophetbespreekbaar maken van ge-voelens Brammetje loopt eenpaarkeerwegHoekonhijdatandersaangepakthebbenWatzoujijzeggendoen(Mieke)
Na een testvertoning voor een publiek dat werkzaam is in het onderwijs verzamelden we volgende reacties op BRAMMETJE BAAS Ben jij het met hen eens Zijn er re-acties die je verrassen Hoe zou jij deze film inschatten
Ikwilmetdefilmwerken indeOKANklas (anderstaligenieuwkomers) Ik wil methen een klasgesprek hou-denoverADHDenoverdeschoolorganisatie Zo kun-nenwepratenoververschil-lende opvoedingsstijlen ende aanpak in hun land vanherkomst(Carine)
IknameenlsquoBrammetjersquouitmijnklasgroepmeenaardevoorstellingenhijherkendezichvollediginhetverhaalHijheeftechtgenotenvandefilmenallesingeurenenkleurennaverteldHijkreegveelbegripvandegroepeniedereenbegonspontaanuiteigenerva-ringtevertellenVelenherkendenzichzelfenvoeldenzichnumeerbegrepenHeelleerzaamzowelvoordekinderenalsvoordeleer-krachtWantiniedereklaszitweleenBrammetje(Tanja)
Veel leerlingen zullen zich hierinherkennen of meer inzicht krijgenin het gedrag van lsquodrukkersquo kinde-renHopelijkkunnenzezoookwatmeer respectopbrengenvoorhenVolgens mij is de film niet alleenbruikbaar in de klas maar ook alsnascholing rond lsquoomgaan met kin-deren met andere nodenrsquo of rondlsquodifferentieumlren in de klasrsquo Hoe kanje zulkekinderenblijvenboeienenhoe belangrijk is het om naar hetkindzelfteluisteren(Els)
Vroegerwerd ikookvaakdeklasuitgestuurdvanwege lsquoovervloedigvragenstellenrsquoIkkonooknietstilzittenMaarikhebinmiddelsmeerdan50boekengeschrevenen vertaalddus ik kaacutenhetbestHelaasheefthet schoolsysteemmijn leergierigheiden leerpleziermeerver-pestdanversterkt(Suzanne)
BRAMMETJE BAAS was realistisch aangrijpendmaarhellip niet voor de voorziene leeftijdsgroep AlsmoedervaneenkindmetdezelfdekaraktertrekjesalsBramwas deze film confronterend en verhelderendAls zorgleerkracht enmentor van jonge leerkrachtenzieikveelmogelijkhedenommetdezefilmtewerkenIkzoudefilmgebruikenommetjongeleerkrachtentereflecterenovergt hunmaniervanlesgevengt kinderendiebijzondereaandachtvrageninhetge-woneonderwijs
gt hoe ineenschoolorganisatiemetkinderenwordtomgegaan(Katrijn)
Als leerkracht hebik veel opgestokenvan de inhoud Ik zalvoortaan met ande-re ogen kijken naarde overbeweeglijkekleuters in mijn klas(Chantal)
Droevethemarsquosaangekaartmetveelhumorhetuitkijkennaarheteersteleerjaarmaarniet lsquogezienrsquo worden door de leerkracht in je kwaliteiten enkel in je tekorten HetverdrietvandeoudersenvanBramzelfvondikheelaandoenlijkIkvinddezefilmergbruikbaarookvoorouderswienskindaanheteersteleerjaargaatbeginnenDefilmsteltenkeleoplossingenvoordiezekerbesprokenkunnenworden(Marina)
Alleen jammer dat ereen stereotiep van deoude leerkracht werdgemaakt(Inge)
Leukomteondervindendatjenietdeenigebentmetditsoortkinde-reninjeklasVooranderekinderenisdefilmeenmeerwaardeomdatzekinderenzoalsBrammetjesomslastigvindenindegroepenhennuvanuiteenanderdaglichtlerenbekijken(Aline)
Reacties uit het ondeRwijs
9
opzetdoetDaaromwordtze(bijna)nooitkwaadophemZebegrijptdeklachtenvanmees-terVisenvindtookdatBram-metje moet leren luisterenmaarzeweethoemoeilijkdatvoor hem is Wanneer BramopschoolsteedsongelukkigerwordtmaaktzezichongerustZeweet niet hoe ze het pro-bleemkanoplossen
vader Jaap
Papaisdolopzijnzoonmaarals Bramweer eens iets stukmaakt wordt hij wel kwaadHij vindt dat mama veel tezachtisenvindtdatBramwatharder aangepakt mag wor-den Hij vindt ook dat BrambeterzijnbestmoetdoenomteluisterennaarmeesterVis
meester markMeesterMarkde jongevervangervanmeesterVismerktBrammetjesprobleemmeteenopHijprobeerteenoplossingtevindenBramver-trouwthemzodanigdathijzelfsaanmeester Vis zijn excuses aanbiedtIedereeniszotevredenovermees-terMarkdathijopschoolmagblij-ven lesgeven in een beurtrol metmeesterVis
liselore lusJesLiselore Lusjes is de favoriete leerlingvan meester Vis een slim en braafmeisje Maar eigenlijk vindt Liseloreongewone zaken heel interessant Te-genBram zegt ze ldquoIk vond jou eerst maar een raar jongetjerdquomaardaaromvindtzehemnetzoleukLiselorever-lost hem van zijn losse tand en kijktbewonderend wanneer hij een vliegredt Ze isBramsenige vriendinnetjeZesteunthemwanneerhijhetmoeilijkheeftZeisheelbelangrijkvoorBram
vragen over de personages gt Geefvoorelkpersonageenkeletypischekenmerken
gt WelkpersonagevondjijhetleukstWaarom
gt Kenjenoganderefilmswaarinjongeacteursactricesdehoofdrolspelen
gt Zou hetmoeilijk geweest zijn voor Coen vanOverdam(Brammetje) omopzorsquon jonge leeftijd zorsquongrote rol tespelen
gt HeefteriemandindeklasaleensgeacteerdHoevondjeditWashetmoeilijkomjeinteleveninjerol
10
OmdeADHDproblematiekzocorrectmogelijkteschetsenrie-penwedehulp invanCentrumZitStildat zich inBelgieumlbezighoudtmetalleswatmetADHDtemakenheeftZitStilldquoWe vin-den BRAMMETJEBAAS een waardevolle film vol details die heel herkenbaar zijn voor kinderen met ADHD en voor iedereen die ermee te maken heeft De filmmakers hebben zich uitstekend ingewerkt in de materierdquoWatheefthenhetmeestgetroffen indefilmldquoDe manier waarop Brammetje en zijn omgeving elkaar onvoldoende begrijpen waardoor steeds meer problemen zich opstapelen Hij trekt zich terug voelt zich schuldighellip Dat gebeurt ook in de realiteitrdquo
1 wat is adhdADHDiseenontwikkelingsstoorniswaardoormensenzichhyper-actiefgedragenenzichmoeilijkkunnenconcentrerenZe rakensnelafgeleiddooralleprikkelsinhunomgeving(eacuteeacutenvliegindeklasvolstaatomBrammetjesaandachttetrekken)enhebbenhetmoeilijk om zich te organiseren of een opdracht tot een goedeindetebrengenZezijnvaakbeweeglijkrusteloosenimpulsiefNadenkenvoormenietszegtofdoetiseenmoeilijkeopgave
Bij ADHD zien we twee probleemgebieden die bij Brammetjeduidelijkaanwezigzijngt deaandachts-enorganisatieproblemengt hetimpulsievehyperactieve
Iedereen herkent een lsquodruk lastig kindrsquo zoals BrammetjeMaardeonrustinzijnhoofd(ldquoIk word zo moe van mrsquon hoofdrdquo)isveelminderzichtbaarvoordebuitenwereld
gt ADHD is de afkorting van Attention Deficit HyperactivityDisorder
gt ADHDisgeenziektemaareenontwikkelingsstoornisgt ADHDisgeenmodeverschijnselZitStilwerktal30jaarrondADHDnetzolangalsdetermbestaatMaardebeschrijvin-gen indemedische literatuurgaan terug totde18deeeuwHetisdusgeentypischhedendaagsfenomeenHoewelonzesamenleving wel een invloed heeft Opvoeding vraagt tijd
focUS hEEfT
BRAMMETJE ADhD
11
ruimteenstructuurendiebiedtdehuidigemaatschappijnietaltijdDehoeveelheidprikkelsdieopons afkomt isgroterdanooit
gt ADHDiserfelijkhetlsquozitindefamiliersquogt ADHDkomtvakervoorbij jongensdanbijmeisjesOfmis-schien valt het bij meisjes gewoon minder op bij hen zitADHDvakerlsquovanbinnenrsquoanderemensenhebbenerminderlastvanmaarzijzelfdestemeer
gt ADHD isniet tegenezenErbestaanwelmedicijnendie jehelpenomde stoornisondercontrole tehoudenmaardiekunneningrijpendegevolgenhebbenopjekarakter
gt Ook volwassenen kunnen ADHD hebben Maar sommigekenmerkenverminderensomslijkthetalsofdepersoonlsquoge-nezenrsquoisHetoverbeweeglijke impulsievegedragverdwijntvaak met de jaren Maar het aandachtsen organisatiepro-bleem is veel koppiger Erwordt beweerd dat 7 van dekinderenen3vandevolwassenenADHDheeft
gt Kinderenmet ADHDwordenmakkelijk getriggerd net zoalsBrammetjeZehebbenweinigprikkelsnodigomgeiumlnteresseerdtegerakenMaarmethoogbegaafdheidheeftADHDnietstemakenookalzoujedatopbasisvandefilmkunnendenken
gt Er zijn ook leuke kanten aan ADHD ZitStil ldquoKinderen met ADHD zijn vaak enthousiast en extravert Noem het maar lsquopret-tig gestoordrsquo Ze zorgen voor ambiance ze zijn creatief en vin-den originele oplossingen voor problemen Zoals Brammetje die zijn huistaak maakt op de trampoline Waarom nietrdquo
Meer algemene info over ADHD op wwwfilmfichesbe ndash zoekBRAMMETJEBAAS5
2 heeFt BrammetJe adhdAlindeeerstescegraveneskrijgenweeenideehoeheteraantoegaatinBrammetjeshoofdvanafhetmomentdathijzijnogenopentstorthijzichvolovergaveinhetlevenldquoGoedemorgen wereld ik ben Brammetje Mijn hersenen zitten nooit stil en ik ook nietrdquoErgaateenvaasaandiggelenenmoedershaarzitvastindestofzui-gerslangMeteenwordtduidelijkdatBrammetjevoorontzettendveeldruktezorgt
TochwordthetwoordADHDnergensindefilmgebruiktWaar-omnietgt HetisnietenkeleenverhaaloverADHDmaarookoverdeenergieenleergierigheidvanallekinderenenoverdema-nierwaarophetonderwijsdaarmeeomgaatZo ishetver-haalnietenkelherkenbaarvoorkinderenmetADHDmaarvoorallekinderendieweleensdrukzijnenvolenergiezit-tenEngeldtdatnietvoorelkkindRegisseurAnnavanderHeijdenldquoWe wilden dat de film over meer dan ADHD zou gaan namelijk over authenticiteit en eigenheid We hopen dat de film herkenbaar is voor iedereen die afwijkt binnen een klassikaal systeemrdquo
gt De termADHDwordt vandaag erg snel gebruikt CentrumZitStilldquoDe diagnose wordt te pas en te onpas gebruikt voor al wie energiek en enthousiast is Wie de klas op stelten zet heeft meteen ADHD Vroeger moest ZitStil mensen overtui-gen dat ADHD echt bestond tegenwoordig moeten we hen overtuigen dat niet alle probleemgedrag wijst op ADHDrdquo
12
ldquoTegenwoordig heeft elk kind wel iets als het geen ADHD is dan is het wel iets andersrdquoZodenkenveelmenseneroverldquoAls ik dat kind een paar dagen onder handen kon nemen zou het rap opge-lost zijnrdquoOfzoalsdedirectricezegtwanneermamaBrammetjelsquoeeneigenzinnigenbijzonder jongetjersquo noemt ldquoAls ik van elke ouder die dat van zrsquon kind vindt een euro kreeg hoefde ik nooit meer te werkenrdquoZitStilldquoZulke uitspraken zijn erg pijnlijk voor de ouders Want de werkelijkheid is veel complexerrdquo
MeeroverADHDindefilmopwwwfilmfichesbendashzoekBRAM-METJEBAAS3
3 BrammetJe in ziJn hooFdldquoIk heb veel vragen in mrsquon hoofd Er zijn zoveel dingen om over na te denkenrdquo
- Waaromkrijgjetranenalsjeverdrietigbent- Waaromzijnweopdezewereld- Waaromruikenhondengraagaanelkaarskont- Watkanjeallemaaldoenmetdeblaadjesindetuin- Hoezouhetzijnalsjegeenhandenhad
GeenwonderdatBrambeweertldquoIk word zo moe van mrsquon hoofd Ik kan mrsquon hoofd niet uitzettenrdquo
Enkele scegravenesmakenduidelijk hoedat verlies van concentratiepreciesinzrsquonwerkgaatBvwanneerBrammetjemetbestekopzijnbordbeginttetikkenzijnaandachtvoorhetgesprekverliestenhelemaalopgaatinderitmischepatronenHijvergeetderestvandewereldldquoEr gebeurt altijd van alles De hele dag en de hele nachtrdquoEeacutenlossetandvolstaatomBrammetjesaandachtvolledigopteslorpenzodathijzichnietmeerkanconcentreren
DefilmhelptonsomBrammetjesmaniervandenkentebegrijpenNetzoalsLiseloreldquoJe bent zoals je bent En dat vind ik grappigrdquoZohelptzeBrammetjeomzichteverzoenenmetzichzelfldquoIk heb geleerd dat ik ben wie ik ben Soms erg druk maar niet dom en zeker niet saai En dat iedereen anders is dat is nou juist zo leuk Waarom we op deze wereld zijn dat weet ik nog steeds niet Ik ben alleen heel blij dat ik er benrdquo
opdracht muziek in Je hooFdAandeeettafelwordtBrammetjeafgeleiddoorallerleigeluidendieinzijnhoofdeenliedjevormenOokmetdeklaskanjemetdagelijksegebruiksvoorwerpeneenliedjeimproviseren
ElkeleerlingkiesteenvoorwerpDejufduidtiemandaandiezijngeluidmag latenhorenMetsommigevoorwerpenkan jemeerdaneacuteeacutengeluidmakenWelkgeluidklinkthetbesteNaenkeletellenduidtdejufeennieuwelsquomuzikantrsquoaanZogaatzeheeldeklasrondLaatverschillendemuzikantentegelijkaanhetwoordZoek samen een eenvoudig ritmisch patroon Tenslotte hoor jeeenliedjenetzoalsBrammetjeeenliedjeinzijnhoofdhoorde
13
4 BrammetJe in ziJn lichaamDedrukteraastnietalleendoorBrammetjeshoofdmaarookdoorzijn lijfAltijd ishij inbeweginghijwiebelt ritstzijnpennenzakopenentoetrektaanzijntruitrommeltopdebankhellipldquoBram kan je stoppen met wiebelenrdquovraagtdemeesterldquoNee ik kan er niets aan doen Mrsquon benen willen wiebelenrdquoBrammetjeisnietdebaasoverzrsquoneigenlichaamhijheeftgeencontroleTijdensdespeeltijdgulptalzijnopgekropteenergieineacuteeacutenkeernaarbuitenWanneerhijdeeettafelverandertineenknoeiboelraadtmoedermeteenldquoZware dag gehad op schoolrdquo
Dat gebrek aan controle kande omgeving irriteren Tijdens despeeltijdisBrammetjeeenlosgeslagenprojectielenwanneerLi-selorebijhemthuiskomtslaathijvanopwindingeeneistukopzijnhoofdZulkgedragwordtdooranderenalsnelals lsquoaanstel-lerigrsquobeoordeeldldquoHet is toch geen rotkindrdquovraagtmoederzichvertwijfeldaf
5 BrammetJe thuisldquoGeeft niksrdquozegtmoederalserweereenbeschuitmethagelslagop de grond valt ZitStil ldquoMoeders gedrag is nauwelijks realis-tisch Zelfs heel geduldige ouders geven de moed wel eens op Ouders mogen zich niet laten ontmoedigen door het rooskleurige beeld in de film Ik ken veel ouders die ontzettend goed bezig zijn met hun kindrdquo
Bramzorgtvooronnoemelijkveeldrukte inhuisVooralaan ta-felnietmetbestekspelenennietmorsenzijnbijnaonmogelij-ke uitdagingenHet klassieke systeem van lsquostraffenamp belonenrsquo(hetbordmetgroeneen rodebollen)brengtweinigzodenaandedijkWerkendeklassiekeopvoedingsmethodennietvooreenkindmetADHDZitStilldquoToch wel Aanmoedigingen en compli-mentjes helpen Net zoals bij elk ander kind moet je altijd uitgaan van een positieve aanpak Bij Brammetje werkt het niet omdat de werkpunten veel te vaag zijn lsquoRustig zijnrsquo en lsquogeen gekke dingen doenrsquo dat begrijpt Brammetje niet Zoiets kan hij niet inschattenrdquoBrammetjesbordstaatalgauwvolrodestippen
Omdatmamaenpapageloven ineenverschillendeaanpakvanBramsproblemengroeitdespanninginhuisVaderwildatBram-metjezichaanpastmoederzoektmanierenomhemtemotiverenZegaangillentegenelkaarenBramvoeltzichschuldigldquoStraks gaan papa en mama nog scheiden door mijn schuldrdquo ZitStilldquoADHD zet de ouder-kindrelatie onder druk Partners zouden el-kaar moeten aflossen bij de opvoeding van een kind maar als je niet op dezelfde lijn zit zorgt dat voor conflicten Dat werd in recent onderzoek bewezenrdquo
ldquoAls jij je best doet is er niks om je druk over te makenrdquoPapalegtdeverantwoordelijkheidopBramsschoudersDielastwordtzwaaromtedragenBramverliesterzijnzelfvertrouwenbijldquoIk doe alles fout Dat meester Vis me niet begrijpt dat gaat nog wel maar dat mama me niet meer begrijpt dat is pas ergrdquoDooraldiedrukwordtBrammetjenietenkellsquoschoolmoersquomaarzelfslsquolevens-moersquoHijisboosopdehelewereldldquoIk wou dat ik zo hoog kon springen dat ik niet meer op deze wereld was Als mijn raketbus af is vlieg ik weg van hierrdquoPaswanneerhetopschoolbetergaatvoeltBrammetjezichthuisookweerlekkerinzijnvel
14
een rustige omgevingZijnkinderenmetADHDgebaatbijeenrustigeomgevingDanis Brammetjes kamer geen ideale plek tot de nok gevuldmetspulletjesenobjectenVoorBramdegedroomdeomgevingomoptegaaninzijnverbeeldingzijnplakboekhellipofteschommelenaanhetplafondZorsquondrukkeomgevingzorgtvoorextrachaosAnderzijds iseenlsquoprikkelarmersquokamervooreenkindmetADHDonnoemelijksaai
6 BrammetJe op schoolldquoIk begrijp Brammetje heel goed Ik zit al 30 jaar in dit vak Ik heb meer van dit soort jongetjes gehad reuze intelligent maar ontzet-tend onaangepast om te leren Het is mijn plicht als leerkracht om dit aan te pakkenrdquoMeesterVisisnietvanplanomzijnaanpaktewijzigenomwillevaneacuteeacutenbelhamelindeklas
proBlemenVanwegehunconcentratieprobleemkrijgenkinderenmetADHDsomsleerproblemenMeesterVisldquoHij is voortdurend met andere dingen bezig Een beetje discipline je werk leren afmaken dat is belangrijk voor later Hij doet niksrdquo
DatkanzwaregevolgenhebbenvoorveelkinderenmetADHD gt Ze moeten soms hun jaar overdoen of veranderen van school IndefilmVolgensmeesterVisisookBrammetjeeenpoten-tieumlle lsquozittenblijverrsquoldquoKan je op een andere school wel stilzit-tenrdquo vraagt Liselore terechtWie garandeert dat Bram opeenandereschoolnietweereenleerkrachttreftdienietweetwat hijmetwiebelbenenmoet aanvangenDangaat Brammisschienwelvanschoolnaarschoolnaarschoolhellip
gt Door hun druk gedrag worden ze vaker gestraft dan andere kinderen IndefilmWanneerdemeesterindeturnlesiedereentotdeorderoeptdoetalleenBrammetjelekkervoortwanthellip
hijheefthetnietgehoordHijzitmezrsquongedachtenergensanders
gt Door die negatieve reacties krijgen ze vaak een laag zelfbeeldIn de filmWanneer Bram voor straf terug naar de kleuter-klaswordtgestuurdervaarthijdatalseengrotebeledigingBovendiendenktdemeesterdathijdomisBramkrijgthetgevoeldathijhelemaalniksgoedsmeerkandoen
gt De kinderen kunnen schoolmoe wordenIndefilmChineseofEgyptischelettershellipdewereldistekleinvoor Brammetjes onvermoeibare geest Hij raakt teleurge-steld inwatdeschooltebiedenheeftldquoIk vind groep 3 erg tegenvallenrdquoBramwordt schoolziekhij komtmetopzet telaat looptwegofdoetalsofhij ziek isHijgaatdemeestersteedsmeeralseenvijandbeschouwenndashhijmaakttekeningenwaaropmeesterVisopgruwelijkemanierenaanzrsquoneindkomt
gt Vaak hebben ze weinig vrienden IndefilmJevoeltdatdekinderenindeklaszichstilaante-genBrammetjekerenDestraffenvanmeesterViswerkendepesterijenvanmedeleerlingenindehand
15
hoe het anders kanMeesterMarkcreeumlertdmvenkelingrepeneenheelandereklas-situatie
1OmdatkinderenmetADHDbehoeftehebbenaanregelmaatishetbelangrijkdatzewetenwatervanhenverwachtwordt
BrammetjebijmeesterVisInheteersteleerjaarisallesnognieuwBramzietgeenstructuurenerkomenontzettendveelindrukkenophemafDatzorgtvoorveelafleidingBrammetje bijmeesterMarkOp verschillendemanierenwordtBrammetjes aandacht bij de les gehouden Soms gebruikt demeester een timer Indien nodig zet hij Bram (niet bestraffend)evenalleenineenbank
2Hetkindmoetregelmatigdekanskrijgenomzichtebewegenenenergiekwijtteraken
BrammetjebijmeesterVisDespeeltijdvolstaatvoorBrammetjenietomalzijnenergiekwijtterakenZekernietalshijvoorstrafmoetbinnenblijvenBrammetjebijmeesterMarkEvenfysiekontladenindeklashelptenormZerennenrondspelenindiaantjeenBrammagzichuit-leveninhetspringtouwAlslsquohulpjersquomagBramdoordegangenlopenomboodschappenaftelevereninandereklassenTochzitBrammetje in eerste plaats op school om te leren rondrennenmagenkelwanneerdedruktegrootwordt
3Het isbelangrijkdekinderencomplimentjes tegevenals zehuntakengoedafwerken
BrammetjebijmeesterVisldquoMeester Vis is altijd boos Niet eacuteeacuten aardig woordrdquoZelfsalshijhetgoedeantwoordweetkrijgtBramgeencomplimentjewanthelliphijhadzrsquonvingernietopgestokenBrammetjebijmeesterMarkAlslsquoboodschapperrsquowordthijoveralvriendelijkonthaald
hoe zit het BiJ onsCentrumZitStilldquoWij zien heel veel inzet in het Vlaamse onderwijs leerkrachten doen veel moeite Het is onze uitdaging om hen me-thodieken aan te reiken waarmee ze op maat kunnen werken van elke leerling In BRAMMETJE BAAS wordt alles opgelost met en-kele simpele trucs Plots vindt Brammetje wel zrsquon draai op school
In werkelijkheid is het probleem meestal veeleisender Het gaat niet om trucs maar om een nieuwe ingesteldheid Daarvoor zijn structurele veranderingen nodig Bijvoorbeeld
gt differentiatie in de klas
gt het systeem van vaste leerjaren kan aangepast worden
gt in het zorgbeleid van de school is niet altijd een plaats voor de ouders hoewel zij de enige constanten zijn in de opvoeding van het kind De problemen worden nog complexer in het secundair onderwijs wanneer kinderen niet meer zo happig zijn op de bemoeienis van hun ouders
gt sommige ouders vinden opvoeden de opdracht van de school en vergeten hun eigen verantwoordelijkheidrdquo
InbijlagevindjeeenaantalreactiesopBRAMMETJEBAASvanmensendieinhetonderwijsactiefzijnBenjeheteensmethunreacties
MeeroverADHDopschoolwwwfilmfichesbendashzoekBRAMME-TJEBAAS4
16
7 werken rond adhd in de klas
een leerling verteltIsereenleerlingindeklas(opschool)metADHDIshijzijbereidtegetuigenvoordeklasDatkanvoordeleerlingbedreigendlijkenzullendeklasgenotenhemhaarnietuitlachenBereidditgesprekvoormethetkindendeouderseventueelondersteunddoordeCLB-medewerkerzorgcooumlrdinatorhellipBespreekdemogelijkegevol-genvoordeleerlingenhoedeschoolhieropwilinspelen
Zorgervoordathetklasgesprekplaatsvindtineenveiligeomge-vingMaaktijdomvragentestellenZorgervoordatdekinderenrespectvolblijvenenbewaakgoedwathetkindmetADHDwelnietwil zeggenOok voor andere kinderenmet leerproblemenkanheteenaanleidingzijnomtevertellenoverwaarzehetmoei-lijkmeehebbenenhoezeermeeomgaan
Tijdens zorsquongesprekkunnenheelwat themarsquos aanbodkomenProbeertelkensterugtekoppelennaardeanderekinderenindeklasHerkennenzebepaaldeaspectenvanditgedragookbijzich-zelfMogelijkeaandachtspuntenzijnbijvoorbeeld
gt ADHD algemeen Hoe kijken de leerlingen tegen ADHDaan(KennenzenogkinderenmetADHDBegrijpenzewatADHDis)
gt Aandachtstekort voor een kindmetADHD is goedopletteneenmoeilijkeopgave(HerkenjeditWanneerkanjijmoeilijkoplettenindeklasWathelptjeombeteroptelettenVergeetjijsomsspullenWatkanjehelpenommindertevergeten)
gt HyperactiefkinderenmetADHDpratensomsveelofroepenantwoordendoordeklas(WanneerbenjezelfdrukZijnerles-senwaarinjeminderdrukbentWaarkanjijjeenergiekwijt)
gt Impulsiefeerstdoenendanpasdenken(HandeljijweleensondoordachtHerkennendeklasgenotenditZegjijaltijdmet-eenalsjeietsnietwelokeacutevindtKomterweleensruzievan)
gt EenovervolhoofdldquoMijnhoofdzitzovolrsquosAvondskaniknooitslapenrdquo(HebjijsomseenvolhoofdWatziteralle-maalinWaarmaakjijjezorgenoverWathelptjouomjehoofdlsquolegerrsquotemakenLigjesomswakkerWatdoejealsjenietkanslapen)
gt SpecifiekekwaliteitenkinderenmetADHDblinkenuitinspe-cifieke vaardigheden (Wat zijn de kwaliteiten van kinderenmetADHDZijnerdaarkwaliteitenbijdiejezelfookbezitWanneerkanjedezekwaliteitengoedgebruiken)
inleeFoeFeningenEnkeleeenvoudigeopdrachtenkunnenduidelijkmakenhoemoei-lijkhetisommetconcentratieproblemenomtegaangt deleerlingensluitenhunogenDeleerkrachtmaaktgeluidenenleerlingenwijzenmetdevingernaargeluidMaakdege-luidensteedssubtieler (bvpotloodslijpen)Duideventueeleenlsquostoorzenderrsquoaan(eenvandeleerlingen)diedeaandachtmoetafleidenmetanderegeluidenStopnaenkeleminutenenbespreekisconcentrerenmoeilijk
gt allekinderenstaanineenkringenstrekkenhunarmenuitDearmenwordengekruistenelkehandmoethuneenanderehand vinden in de cirkel Er ontstaat eengrote knoopDiemoetwordenontwardzonderelkaarshandenlostelaten
17
gt eacuteeacutenleerlingzitaantafeldeanderestaatervoorDezittendeleerling probeert in een boek te lezen de staande leerlingpakthetboekenbeweegthetzachtjesheenenweerDraainaeenpoosjederollenomLukthetomtelezenWetenzewatzegelezenhebbenHoewashetomte lezenterwijlerbewegingwasWerdenzeeronrustigdoor
gt dekinderenzittenineenlangerijDrievanhenkomennaarvorenennemeneenhoudingaandiezelangkunnenvolhou-denAllekinderenkijkenaandachtigEenkindgaatdeklasuitondertussenwordterbijdekinderenvooraaneenkleinig-heidveranderd(bvdeharenanderseenarmdeanderekantophellip)Hetkinddatopdegangstondmoetnuachterhalenwaterisveranderd
8 over centrum zitstilCentrum ZitStil is een belangen-vereniging voor iedereen die metADHDtemakenkrijgtZitStil geeft informatie vormingondersteuning en onderneemt
actie om alle personen die geconfronteerdwordenmet ADHD(ookoudersleerkrachtenopvoedersdokterswerkgeversenz)optimaaltelatenfunctionerenVoorleerkrachtendieeenADHD-vriendelijkklimaatwillencreeumlrenopschoolorganiseertZitStileen5-deligetrainingVoorhetuitwerkenvanlessenkanjeterechtinhet documentatiecentrum Zo streeft ZitStil naar gelijkheid vankansen ineenpogingomhet sociaal isolement rondADHD tedoorbreken
Op wwwzitstilbe vind je alles over het aanbod van CentrumZitStil Je vindt er ook algemene info (wwwzitstilbeadhd-addalgemeen)enfilmpjesoverADHDdiejeindeklaskangebruiken(ADHD-TV)
EenkleineselectievanboekenvoorkinderenofvolwassenenrondADHD(SommigezijnverkrijgbaarviadewebshopvanZitStil)middot VlinderndashMiriamBruijstensndashUitgeverijPicamiddot StijndeTreinndashCarolineCogenbackndashBalansmiddot ZenozweeftndashInneVandenBosschendashAbimomiddot ErziteenleeuwinmijndashKristienDieltiensndashUitgeverijClavis
middot ZevindenmedrukndashMartineDelfosndashUitgeverijSWPmiddot SusOctopusndashBavoDhooghendashUitgeverijDeEenhoornmiddot DeADHDvanAndreacutendashChristineKliphuisndashUitgeverijSjaloom
ampWildeboermiddot DeADHDsurvivalgidsndashJFTaylorndashUitgeverijSchoolsupportmiddot ADDaisyndashTirtsaEhrlichndashBalansmiddot Organiseerjezelf(zonderjehoofdteverliezen)ndashJanetSFox
ndashAbimomiddot InmijnkopstaatallesopzrsquonhoofdndashSylviavandenHeedendash
UitgeverijLannoomiddot ADHDLaatjenietswijsmakenndashHermienDeBackerndashUit-
geverijEpomiddot ZitstilopschoolOmgaanmetADHDindeklasndashRitaBol-
laertndashUitgeverijLannoomiddot SlimmaarhellipndashPegDawson amp RichardGuarendashUitgeverijHo-
grefemiddot DiagnoseADHDgidsvooroudersenhulpverlenersndashRussell
BarkleyndashUitgeverijPearssonCentrumZitStilKruishofstraat3412610WilrijkTel038303025infozitstilbewwwzitstilbe
MetbijzonderedankaandirecteurRiaVanDenHeuvelenpsycho-logeGilBormsvanCentrumZitStil voorhunbijdrageaandezelesmap
zingen met BrammetJeBRAMMETJEBAASeindigtmeteenliedoverlsquoanderszijnrsquogezon-gendoorJochemMyjer(eenpopulaireNederlandsekomiekdievanzijneigenADHDstoorniszijnhandelsmerkheeftgemaakt)Jekanhetliedopnieuwbeluisteren(viawwwbrammetjebaasnl)eneventueelmetdeheleklasmeezingenJevindtdetekstinbijlageBespreekmetdeklasdegevoelensdieinhetliedverwoordwor-denHerkennenzediegevoelensOpwelkemanierkwamenzeaanbodindefilm
18
BrammetjeprobeertgriptekrijgenopdeoverweldigendewereldrondomhemDatdoethijdoorwoordenenbegrippenteorde-neninzijnplakboekjeshijheefteenschriftwaarinhijdelsquoTop200rsquovandeallerbesteuitvindingenverzamelteneenschriftwaarinhijlsquogoeiewoordenenleukenamenrsquonoteertZobrengthijstructuurinzijnwereldbeeldMaarbovenalzijndezeschriftjeseenfeestvancreativiteiteninspiratieldquoPleister is geen goed woord maar wel een goede uitvinding Luxaflex is een goede uitvinding maar nog een beter woordrdquo
BrammetjebekijktalleuitvindingenmetkritischeblikdeGameBoydeWCdeautomatischetandenborstelhellipDeschaarisuiter-matepraktischndashineenkomischintermezzozienwehoedewerelderzonderscharenzouuitzienMaaropdeabsolutenummer1zethijdetrampolineBrammetjeheeftzelfookuitvindersambitiesDelsquoraketbusrsquomoetzijngroteverwezenlijkingworden
opdrachtKunnendeleerlingenzichnognamenofbegrippenherinnerenuitBramsplakschriftjes
Deleerlingenkunnenindividueelofklassikaalookhunuitvindingen-boeksamenstellenWatvindenzijde3besteuitvindingenooitLaathenintijdschriftenofreclamebladenzoekennaarfotorsquosomopteklevenHetkaneenaanleidingzijnomhetnutendegebruikstoe-passingvanbepaaldevoorwerpentebesprekenEventueelkunnenkinderendegekozenvoorwerpenookopeencreatievemanierillus-trerennetzoalsBrammetjedatdeedinzijnschriftjes
het gedicht van BrammetJeMeesterVisHetspijtmevanuwbeenMaarikbennietgemeenIkdenkveelinmrsquonhoofdIkhoopdatudatgelooftIkbenzoalsikbenSomsisdatnietzofijnMaarheelvaakookweerwelEnikkannietanderszijn
BRAMMETJES iS cREATiEf
19
EenfilmmakenisvaakeenlangenduurprocesErzijneenhele-boelmensenbijbetrokkendieallemaalhuneigentakenhebbenJekrijgtzenooitinbeeldtezienwantzewerkenlsquoachterdescher-menrsquoEnkeldeacteurskrijgjeophetschermtezien
DeregisseurstuurtaldiemensenGelukkighelptiedereengoedmeewanteenfilmmakenisnieteenvoudigKijkmaareensopdefilmsetvanBRAMMETJEBAAS
Achter de schermen heeft iedereen zijn eigen taak oa de came-raman setfotograaf geluidsman assistent
De cameraman (of-vrouw) staat achter decamera Hij zorgt dat al-lespreciesgefilmdwordtzoals de regisseur hetwilt De meeste scegraveneswordenenkelemalenop-genomenNadienbeslistde monteur in de mon-tagekamer welke beel-dener indefilmkomenEnkeldebesteopnameswordengebruiktde restgaatindeprullenbak
BEElDTAAl op DE SET
20
Decameraassistent(e)helptdecameramanwanneerhijzijnhan-denvolheeftenzorgtdatdelensvandecameralsquogefocustrsquoisZoishetbeeldaltijdscherpAlsdeacteurszichverplaatsenmoetdelensaangepastwordennetzoalsbijeenfototoestel
Via de zgn remote focus puller meet de assistent de afstand van camera tot acteurs en kiest de juiste lens
De lichtman zorgtdat alleswatgefilmdwordt goedbelicht isDoorsterkelampentegebruikenofeenschermdatdezonreflec-teertAllesmoethelderzichtbaarzijnHetgezichtvaneenacteurwordtbestnietbedektdoorschaduw
DegeluidsmanneemtallesopwatdeacteurszeggenHijheefteenmicrofoonaaneenlangestokndashdatheeteenboom(opzrsquonEngelsuitgesproken)ndashdiehijbovendeacteurshoudtZohorenwewatzezeggenzonderdatdemicrofooninbeeldisHijkanermeezelfstothoogineenboomreikenAchterafkandegeluids-mannoganderegeluidenopnemenzoalsbveenblaffendehondoffluitendevogeltjes
21
De regisseur behoudt het overzicht over de hele filmploeg Zevertelthoedeacteursdescegravenemoetenspelenenhoedecame-ramanallesmoetfilmenOpeenschermkijktzemeeofallesinordeisAchterafkanzemeebeslissenwelkebeeldenerpreciesgebruiktzullenworden
Brammetje wordt gefilmd voor een groen scherm Nadien wordt de tekst via de computer toegevoegd
De special effects supervisor zorgt voorhellipde speciale effectenTijdenshetfilmenmaakthijalleswatachterafmetdecomputerbewerktmoetwordenblauwofgroen (dekleurendiehetverstvanonzehuidverwijderdzijn)Nadienbewerkthijindiebeeldendegroeneenblauweelementen
22
De meester wordt gefilmd met een blauwe kous en een vals been Zijn echte been wordt met de computer weggetoverd
DeontwerperknutseltallerleispulletjesvoordefilmZowerddetitelinhetbeginvandefilmgemaaktmetkartonenlijmOokhetvissenhoofdvandemeesterwerdgeknutseld
23
De vissenkop wordt eerst getekend
De ontwerper heeft zijn eigen hoofd nage-maakt in gips Daarna maakt hij er een masker rond
Het vissenmasker is klaar
24
MeeroverdelsquomakingofrsquovanBRAMMETJEBAASwwwfilmfichesbendashzoekBRAMMETJEBAAS1
animatieBRAMMETJEBAASiseenspeelfilmlevendeacteursspelenhetverhaalinwerkelijkedecorsMaarnuendanwordthetverhaalonderbrokendoorkortestukjesanimatiefilmDiezijnvaakerggrappig
IneenanimatiefilmisallesmogelijkallerleivoorwerpenkunnentotlevenkomenDatisideaalomBrammetjesgekkeverbeeldingduidelijk te maken aan de kijkers Een mama met 1000 ogendoodbloedenzonderpleisterbewegendebenenzonderlichaameenmeestermeteenvissenkophellipwekrijgenhetallemaaltezienindeanimatiefragmentennetzoalsBramhetzietinzijnhoofdAlindeeerstefilmbeeldenziejeeenaantalvoorwerpenuitBram-metjeskamerdiehuneigenlevengaanleidenHerinnerjijjenogleukeanimatiefragmentenuitdefilm
knutseltipHebjeookzinomndashnetzoalsBrammetjendashaanhetknutselentegaanEenraketbusiswathooggegrepenmaareenlsquovliegtuigflesrsquoof een lsquoballonautorsquo zijn zeker haalbaar Je kan inspiratie vindenop httpwwwoutnumberedbenlcreatief-knutselenvliegtuig-knutselen-van-fles-karton en httpwwwozeykidsnlknutselenballon-auto-knutselen
KinderenmetADHDkunnenzichmeestalmoeilijkconcentre-renNetzoalsBrammetjehijkannietwerkenalszijntandlosstaatofalsereenvlieg indeklaszitDaardoorkrijgthij zijnsommennooit op tijd klaar Rustig stilzitten is voor kinderenmetADHDheelmoeilijkZittenerinjouwklasleerjaarschoolkinderenmetADHDWillenzeeroververtellen
BrammetjegaatnaarheteersteleerjaarInNederlandheetdatlsquogroep3rsquoNetzoalsbijonslerenkinderenerschrijvenen rekenenStil zitten indeklaszwijgenhuiswerkma-kenhellipvoorBrammetjeishetallemaalnieuw
BrammetjeBaaskaneenheleboeldingenHijkandrummenoptafelhoger springendanpapaenweldriemeisjesopdekartrekkenEnhij heeft eenplakboekwaarinhijzijn favoriete uitvindingen verza-meltEriseigenlijkmaareacuteeacutendingdatBrammetjenietgoedkanstilzitten Dat kan wel eens proble-men geven op school en thuisZeker als er weer een vaas metbloemen of een bord spaghettiaan diggelen gaat ldquoIk word zo moe van die drukte in mrsquon hoofdrdquozuchtBramsoms
Brammetje verzamelde allerlei uitvindingen en leukewoorden ineenschriftjeLijktjedateenleukideeWelkeuitvindingenzoujijinjeschriftjekleven
FilmmakerswerkensomsgraagmetjongeacteursmetADHDZoalsRickLens(indefilmKAUWBOY)ldquoKinderen met ADHD hebben veel energie ze kunnen maar blijven doorgaan en omdat ze vaak in een fantasiewereld leven kunnen ze zich ook makkelijk inlevenrdquoOfDen-nisReinsma(MIJNAVONTURENDOORVSWCHWRMenMIDDENINDEWINTERNACHTldquoMet mijn acteren geef ik een voorbeeld aan andere kinderen Je moet niet denken lsquoik kan niksrsquo Want ondanks mijn ADHD kan ik mijn dromen waarmaken Het houdt me niet tegen om te doen wat ik graag wil acteren in een filmrdquo
Wist jedat ook zwemkampioenMi-chael Phelps ADHD heeft Daaromoefendehijzograaginhetzwembadenwonhellipachttiengoudentweezil-verenentweebronzenmedailles
CoenvanOverdamldquoHet huis waar we filmden was van iemand an-ders We mochten het lenen rsquos Avonds kwamen die mensen terug om er te slapen We filmden enkel overdag Soms moesten we papier voor de ramen plakken zodat het nacht leekrdquo
CoenvanOverdamis8 jaaroudenspeeldederolvanBrammetjeWelkescegravenevondhijhetleuksteldquoDe broek van de meester naar beneden trekken Eeacuten keer had ik per ongeluk ook zijn onderbroek afgetrokken Zelf doe ik bij-na nooit zulke rare dingen al ben ik soms wel een klein beetje ondeugendrdquo
Op wwwjekinobebrammetje-baas en httpwwwfilmfichesbenavigatieid=20komjemeertewetenoverBRAMMETJEBAAS
BiJlage mdash affiche
Stro
fe 1
Ikkleurnooitbinnendelijntjes
Ikhebsambalinmijnkont
Ikhoordeallerkleinstekraakjes
Ikkijkaltijdinhetrond
Ikzitnietstilenletnietop
Zittetikkenmetmijnpenen
Iedereenwordtgekvanmij
Maarikbenwieikben
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Ikhebgeheimekrachten
Waardooriknietstilkanstaan
Ikhebdesuperpow
er
Omaltijddoortegaan
Stro
fe 2
Somsalsikopschoolben
Houikmeinbedwang
Enpraatikheelerglangzaam
Enzoekdoordegang
Maarnaeenkleinkwartiertje
Komtdiesambalinmijnkont
Danjeuktm
ijnhelelichaam
Enspringikweerinhetrond
Wantvanallesnellehelden
Beniksuperman
Enookalwordjegekvanmij
Refre
inIkbenwieikben
Ikbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Gooim
einhetwater
Ikzwem
zosnelalseendolfijn
Ikhebgeentrampolinenodig
Omeenkangoeroetezijn
Stro
fe 3
Ookalbeniknietdesterkste
Nietdeslimstenietheelknap
Alsjemijvoorbijzietsprinten
Nouzetjedanmaarschrap
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Ikhebgeheimekrachten
Waardooriknietstilkanstaan
Ikhebdesuperpow
er
Omaltijddoortegaan
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Gooim
einhetwater
Ikzwem
zosnelalseendolfijn
Ikhebgeentrampolinenodig
Omeenkangoeroetezijn
BiJl
age
Eenfilmomzekerindeleraren-opleidingtegebruiken Inmijnklaszouikvooralingaanophetbespreekbaar maken van ge-voelens Brammetje loopt eenpaarkeerwegHoekonhijdatandersaangepakthebbenWatzoujijzeggendoen(Mieke)
Na een testvertoning voor een publiek dat werkzaam is in het onderwijs verzamelden we volgende reacties op BRAMMETJE BAAS Ben jij het met hen eens Zijn er re-acties die je verrassen Hoe zou jij deze film inschatten
Ikwilmetdefilmwerken indeOKANklas (anderstaligenieuwkomers) Ik wil methen een klasgesprek hou-denoverADHDenoverdeschoolorganisatie Zo kun-nenwepratenoververschil-lende opvoedingsstijlen ende aanpak in hun land vanherkomst(Carine)
IknameenlsquoBrammetjersquouitmijnklasgroepmeenaardevoorstellingenhijherkendezichvollediginhetverhaalHijheeftechtgenotenvandefilmenallesingeurenenkleurennaverteldHijkreegveelbegripvandegroepeniedereenbegonspontaanuiteigenerva-ringtevertellenVelenherkendenzichzelfenvoeldenzichnumeerbegrepenHeelleerzaamzowelvoordekinderenalsvoordeleer-krachtWantiniedereklaszitweleenBrammetje(Tanja)
Veel leerlingen zullen zich hierinherkennen of meer inzicht krijgenin het gedrag van lsquodrukkersquo kinde-renHopelijkkunnenzezoookwatmeer respectopbrengenvoorhenVolgens mij is de film niet alleenbruikbaar in de klas maar ook alsnascholing rond lsquoomgaan met kin-deren met andere nodenrsquo of rondlsquodifferentieumlren in de klasrsquo Hoe kanje zulkekinderenblijvenboeienenhoe belangrijk is het om naar hetkindzelfteluisteren(Els)
Vroegerwerd ikookvaakdeklasuitgestuurdvanwege lsquoovervloedigvragenstellenrsquoIkkonooknietstilzittenMaarikhebinmiddelsmeerdan50boekengeschrevenen vertaalddus ik kaacutenhetbestHelaasheefthet schoolsysteemmijn leergierigheiden leerpleziermeerver-pestdanversterkt(Suzanne)
BRAMMETJE BAAS was realistisch aangrijpendmaarhellip niet voor de voorziene leeftijdsgroep AlsmoedervaneenkindmetdezelfdekaraktertrekjesalsBramwas deze film confronterend en verhelderendAls zorgleerkracht enmentor van jonge leerkrachtenzieikveelmogelijkhedenommetdezefilmtewerkenIkzoudefilmgebruikenommetjongeleerkrachtentereflecterenovergt hunmaniervanlesgevengt kinderendiebijzondereaandachtvrageninhetge-woneonderwijs
gt hoe ineenschoolorganisatiemetkinderenwordtomgegaan(Katrijn)
Als leerkracht hebik veel opgestokenvan de inhoud Ik zalvoortaan met ande-re ogen kijken naarde overbeweeglijkekleuters in mijn klas(Chantal)
Droevethemarsquosaangekaartmetveelhumorhetuitkijkennaarheteersteleerjaarmaarniet lsquogezienrsquo worden door de leerkracht in je kwaliteiten enkel in je tekorten HetverdrietvandeoudersenvanBramzelfvondikheelaandoenlijkIkvinddezefilmergbruikbaarookvoorouderswienskindaanheteersteleerjaargaatbeginnenDefilmsteltenkeleoplossingenvoordiezekerbesprokenkunnenworden(Marina)
Alleen jammer dat ereen stereotiep van deoude leerkracht werdgemaakt(Inge)
Leukomteondervindendatjenietdeenigebentmetditsoortkinde-reninjeklasVooranderekinderenisdefilmeenmeerwaardeomdatzekinderenzoalsBrammetjesomslastigvindenindegroepenhennuvanuiteenanderdaglichtlerenbekijken(Aline)
Reacties uit het ondeRwijs
10
OmdeADHDproblematiekzocorrectmogelijkteschetsenrie-penwedehulp invanCentrumZitStildat zich inBelgieumlbezighoudtmetalleswatmetADHDtemakenheeftZitStilldquoWe vin-den BRAMMETJEBAAS een waardevolle film vol details die heel herkenbaar zijn voor kinderen met ADHD en voor iedereen die ermee te maken heeft De filmmakers hebben zich uitstekend ingewerkt in de materierdquoWatheefthenhetmeestgetroffen indefilmldquoDe manier waarop Brammetje en zijn omgeving elkaar onvoldoende begrijpen waardoor steeds meer problemen zich opstapelen Hij trekt zich terug voelt zich schuldighellip Dat gebeurt ook in de realiteitrdquo
1 wat is adhdADHDiseenontwikkelingsstoorniswaardoormensenzichhyper-actiefgedragenenzichmoeilijkkunnenconcentrerenZe rakensnelafgeleiddooralleprikkelsinhunomgeving(eacuteeacutenvliegindeklasvolstaatomBrammetjesaandachttetrekken)enhebbenhetmoeilijk om zich te organiseren of een opdracht tot een goedeindetebrengenZezijnvaakbeweeglijkrusteloosenimpulsiefNadenkenvoormenietszegtofdoetiseenmoeilijkeopgave
Bij ADHD zien we twee probleemgebieden die bij Brammetjeduidelijkaanwezigzijngt deaandachts-enorganisatieproblemengt hetimpulsievehyperactieve
Iedereen herkent een lsquodruk lastig kindrsquo zoals BrammetjeMaardeonrustinzijnhoofd(ldquoIk word zo moe van mrsquon hoofdrdquo)isveelminderzichtbaarvoordebuitenwereld
gt ADHD is de afkorting van Attention Deficit HyperactivityDisorder
gt ADHDisgeenziektemaareenontwikkelingsstoornisgt ADHDisgeenmodeverschijnselZitStilwerktal30jaarrondADHDnetzolangalsdetermbestaatMaardebeschrijvin-gen indemedische literatuurgaan terug totde18deeeuwHetisdusgeentypischhedendaagsfenomeenHoewelonzesamenleving wel een invloed heeft Opvoeding vraagt tijd
focUS hEEfT
BRAMMETJE ADhD
11
ruimteenstructuurendiebiedtdehuidigemaatschappijnietaltijdDehoeveelheidprikkelsdieopons afkomt isgroterdanooit
gt ADHDiserfelijkhetlsquozitindefamiliersquogt ADHDkomtvakervoorbij jongensdanbijmeisjesOfmis-schien valt het bij meisjes gewoon minder op bij hen zitADHDvakerlsquovanbinnenrsquoanderemensenhebbenerminderlastvanmaarzijzelfdestemeer
gt ADHD isniet tegenezenErbestaanwelmedicijnendie jehelpenomde stoornisondercontrole tehoudenmaardiekunneningrijpendegevolgenhebbenopjekarakter
gt Ook volwassenen kunnen ADHD hebben Maar sommigekenmerkenverminderensomslijkthetalsofdepersoonlsquoge-nezenrsquoisHetoverbeweeglijke impulsievegedragverdwijntvaak met de jaren Maar het aandachtsen organisatiepro-bleem is veel koppiger Erwordt beweerd dat 7 van dekinderenen3vandevolwassenenADHDheeft
gt Kinderenmet ADHDwordenmakkelijk getriggerd net zoalsBrammetjeZehebbenweinigprikkelsnodigomgeiumlnteresseerdtegerakenMaarmethoogbegaafdheidheeftADHDnietstemakenookalzoujedatopbasisvandefilmkunnendenken
gt Er zijn ook leuke kanten aan ADHD ZitStil ldquoKinderen met ADHD zijn vaak enthousiast en extravert Noem het maar lsquopret-tig gestoordrsquo Ze zorgen voor ambiance ze zijn creatief en vin-den originele oplossingen voor problemen Zoals Brammetje die zijn huistaak maakt op de trampoline Waarom nietrdquo
Meer algemene info over ADHD op wwwfilmfichesbe ndash zoekBRAMMETJEBAAS5
2 heeFt BrammetJe adhdAlindeeerstescegraveneskrijgenweeenideehoeheteraantoegaatinBrammetjeshoofdvanafhetmomentdathijzijnogenopentstorthijzichvolovergaveinhetlevenldquoGoedemorgen wereld ik ben Brammetje Mijn hersenen zitten nooit stil en ik ook nietrdquoErgaateenvaasaandiggelenenmoedershaarzitvastindestofzui-gerslangMeteenwordtduidelijkdatBrammetjevoorontzettendveeldruktezorgt
TochwordthetwoordADHDnergensindefilmgebruiktWaar-omnietgt HetisnietenkeleenverhaaloverADHDmaarookoverdeenergieenleergierigheidvanallekinderenenoverdema-nierwaarophetonderwijsdaarmeeomgaatZo ishetver-haalnietenkelherkenbaarvoorkinderenmetADHDmaarvoorallekinderendieweleensdrukzijnenvolenergiezit-tenEngeldtdatnietvoorelkkindRegisseurAnnavanderHeijdenldquoWe wilden dat de film over meer dan ADHD zou gaan namelijk over authenticiteit en eigenheid We hopen dat de film herkenbaar is voor iedereen die afwijkt binnen een klassikaal systeemrdquo
gt De termADHDwordt vandaag erg snel gebruikt CentrumZitStilldquoDe diagnose wordt te pas en te onpas gebruikt voor al wie energiek en enthousiast is Wie de klas op stelten zet heeft meteen ADHD Vroeger moest ZitStil mensen overtui-gen dat ADHD echt bestond tegenwoordig moeten we hen overtuigen dat niet alle probleemgedrag wijst op ADHDrdquo
12
ldquoTegenwoordig heeft elk kind wel iets als het geen ADHD is dan is het wel iets andersrdquoZodenkenveelmenseneroverldquoAls ik dat kind een paar dagen onder handen kon nemen zou het rap opge-lost zijnrdquoOfzoalsdedirectricezegtwanneermamaBrammetjelsquoeeneigenzinnigenbijzonder jongetjersquo noemt ldquoAls ik van elke ouder die dat van zrsquon kind vindt een euro kreeg hoefde ik nooit meer te werkenrdquoZitStilldquoZulke uitspraken zijn erg pijnlijk voor de ouders Want de werkelijkheid is veel complexerrdquo
MeeroverADHDindefilmopwwwfilmfichesbendashzoekBRAM-METJEBAAS3
3 BrammetJe in ziJn hooFdldquoIk heb veel vragen in mrsquon hoofd Er zijn zoveel dingen om over na te denkenrdquo
- Waaromkrijgjetranenalsjeverdrietigbent- Waaromzijnweopdezewereld- Waaromruikenhondengraagaanelkaarskont- Watkanjeallemaaldoenmetdeblaadjesindetuin- Hoezouhetzijnalsjegeenhandenhad
GeenwonderdatBrambeweertldquoIk word zo moe van mrsquon hoofd Ik kan mrsquon hoofd niet uitzettenrdquo
Enkele scegravenesmakenduidelijk hoedat verlies van concentratiepreciesinzrsquonwerkgaatBvwanneerBrammetjemetbestekopzijnbordbeginttetikkenzijnaandachtvoorhetgesprekverliestenhelemaalopgaatinderitmischepatronenHijvergeetderestvandewereldldquoEr gebeurt altijd van alles De hele dag en de hele nachtrdquoEeacutenlossetandvolstaatomBrammetjesaandachtvolledigopteslorpenzodathijzichnietmeerkanconcentreren
DefilmhelptonsomBrammetjesmaniervandenkentebegrijpenNetzoalsLiseloreldquoJe bent zoals je bent En dat vind ik grappigrdquoZohelptzeBrammetjeomzichteverzoenenmetzichzelfldquoIk heb geleerd dat ik ben wie ik ben Soms erg druk maar niet dom en zeker niet saai En dat iedereen anders is dat is nou juist zo leuk Waarom we op deze wereld zijn dat weet ik nog steeds niet Ik ben alleen heel blij dat ik er benrdquo
opdracht muziek in Je hooFdAandeeettafelwordtBrammetjeafgeleiddoorallerleigeluidendieinzijnhoofdeenliedjevormenOokmetdeklaskanjemetdagelijksegebruiksvoorwerpeneenliedjeimproviseren
ElkeleerlingkiesteenvoorwerpDejufduidtiemandaandiezijngeluidmag latenhorenMetsommigevoorwerpenkan jemeerdaneacuteeacutengeluidmakenWelkgeluidklinkthetbesteNaenkeletellenduidtdejufeennieuwelsquomuzikantrsquoaanZogaatzeheeldeklasrondLaatverschillendemuzikantentegelijkaanhetwoordZoek samen een eenvoudig ritmisch patroon Tenslotte hoor jeeenliedjenetzoalsBrammetjeeenliedjeinzijnhoofdhoorde
13
4 BrammetJe in ziJn lichaamDedrukteraastnietalleendoorBrammetjeshoofdmaarookdoorzijn lijfAltijd ishij inbeweginghijwiebelt ritstzijnpennenzakopenentoetrektaanzijntruitrommeltopdebankhellipldquoBram kan je stoppen met wiebelenrdquovraagtdemeesterldquoNee ik kan er niets aan doen Mrsquon benen willen wiebelenrdquoBrammetjeisnietdebaasoverzrsquoneigenlichaamhijheeftgeencontroleTijdensdespeeltijdgulptalzijnopgekropteenergieineacuteeacutenkeernaarbuitenWanneerhijdeeettafelverandertineenknoeiboelraadtmoedermeteenldquoZware dag gehad op schoolrdquo
Dat gebrek aan controle kande omgeving irriteren Tijdens despeeltijdisBrammetjeeenlosgeslagenprojectielenwanneerLi-selorebijhemthuiskomtslaathijvanopwindingeeneistukopzijnhoofdZulkgedragwordtdooranderenalsnelals lsquoaanstel-lerigrsquobeoordeeldldquoHet is toch geen rotkindrdquovraagtmoederzichvertwijfeldaf
5 BrammetJe thuisldquoGeeft niksrdquozegtmoederalserweereenbeschuitmethagelslagop de grond valt ZitStil ldquoMoeders gedrag is nauwelijks realis-tisch Zelfs heel geduldige ouders geven de moed wel eens op Ouders mogen zich niet laten ontmoedigen door het rooskleurige beeld in de film Ik ken veel ouders die ontzettend goed bezig zijn met hun kindrdquo
Bramzorgtvooronnoemelijkveeldrukte inhuisVooralaan ta-felnietmetbestekspelenennietmorsenzijnbijnaonmogelij-ke uitdagingenHet klassieke systeem van lsquostraffenamp belonenrsquo(hetbordmetgroeneen rodebollen)brengtweinigzodenaandedijkWerkendeklassiekeopvoedingsmethodennietvooreenkindmetADHDZitStilldquoToch wel Aanmoedigingen en compli-mentjes helpen Net zoals bij elk ander kind moet je altijd uitgaan van een positieve aanpak Bij Brammetje werkt het niet omdat de werkpunten veel te vaag zijn lsquoRustig zijnrsquo en lsquogeen gekke dingen doenrsquo dat begrijpt Brammetje niet Zoiets kan hij niet inschattenrdquoBrammetjesbordstaatalgauwvolrodestippen
Omdatmamaenpapageloven ineenverschillendeaanpakvanBramsproblemengroeitdespanninginhuisVaderwildatBram-metjezichaanpastmoederzoektmanierenomhemtemotiverenZegaangillentegenelkaarenBramvoeltzichschuldigldquoStraks gaan papa en mama nog scheiden door mijn schuldrdquo ZitStilldquoADHD zet de ouder-kindrelatie onder druk Partners zouden el-kaar moeten aflossen bij de opvoeding van een kind maar als je niet op dezelfde lijn zit zorgt dat voor conflicten Dat werd in recent onderzoek bewezenrdquo
ldquoAls jij je best doet is er niks om je druk over te makenrdquoPapalegtdeverantwoordelijkheidopBramsschoudersDielastwordtzwaaromtedragenBramverliesterzijnzelfvertrouwenbijldquoIk doe alles fout Dat meester Vis me niet begrijpt dat gaat nog wel maar dat mama me niet meer begrijpt dat is pas ergrdquoDooraldiedrukwordtBrammetjenietenkellsquoschoolmoersquomaarzelfslsquolevens-moersquoHijisboosopdehelewereldldquoIk wou dat ik zo hoog kon springen dat ik niet meer op deze wereld was Als mijn raketbus af is vlieg ik weg van hierrdquoPaswanneerhetopschoolbetergaatvoeltBrammetjezichthuisookweerlekkerinzijnvel
14
een rustige omgevingZijnkinderenmetADHDgebaatbijeenrustigeomgevingDanis Brammetjes kamer geen ideale plek tot de nok gevuldmetspulletjesenobjectenVoorBramdegedroomdeomgevingomoptegaaninzijnverbeeldingzijnplakboekhellipofteschommelenaanhetplafondZorsquondrukkeomgevingzorgtvoorextrachaosAnderzijds iseenlsquoprikkelarmersquokamervooreenkindmetADHDonnoemelijksaai
6 BrammetJe op schoolldquoIk begrijp Brammetje heel goed Ik zit al 30 jaar in dit vak Ik heb meer van dit soort jongetjes gehad reuze intelligent maar ontzet-tend onaangepast om te leren Het is mijn plicht als leerkracht om dit aan te pakkenrdquoMeesterVisisnietvanplanomzijnaanpaktewijzigenomwillevaneacuteeacutenbelhamelindeklas
proBlemenVanwegehunconcentratieprobleemkrijgenkinderenmetADHDsomsleerproblemenMeesterVisldquoHij is voortdurend met andere dingen bezig Een beetje discipline je werk leren afmaken dat is belangrijk voor later Hij doet niksrdquo
DatkanzwaregevolgenhebbenvoorveelkinderenmetADHD gt Ze moeten soms hun jaar overdoen of veranderen van school IndefilmVolgensmeesterVisisookBrammetjeeenpoten-tieumlle lsquozittenblijverrsquoldquoKan je op een andere school wel stilzit-tenrdquo vraagt Liselore terechtWie garandeert dat Bram opeenandereschoolnietweereenleerkrachttreftdienietweetwat hijmetwiebelbenenmoet aanvangenDangaat Brammisschienwelvanschoolnaarschoolnaarschoolhellip
gt Door hun druk gedrag worden ze vaker gestraft dan andere kinderen IndefilmWanneerdemeesterindeturnlesiedereentotdeorderoeptdoetalleenBrammetjelekkervoortwanthellip
hijheefthetnietgehoordHijzitmezrsquongedachtenergensanders
gt Door die negatieve reacties krijgen ze vaak een laag zelfbeeldIn de filmWanneer Bram voor straf terug naar de kleuter-klaswordtgestuurdervaarthijdatalseengrotebeledigingBovendiendenktdemeesterdathijdomisBramkrijgthetgevoeldathijhelemaalniksgoedsmeerkandoen
gt De kinderen kunnen schoolmoe wordenIndefilmChineseofEgyptischelettershellipdewereldistekleinvoor Brammetjes onvermoeibare geest Hij raakt teleurge-steld inwatdeschooltebiedenheeftldquoIk vind groep 3 erg tegenvallenrdquoBramwordt schoolziekhij komtmetopzet telaat looptwegofdoetalsofhij ziek isHijgaatdemeestersteedsmeeralseenvijandbeschouwenndashhijmaakttekeningenwaaropmeesterVisopgruwelijkemanierenaanzrsquoneindkomt
gt Vaak hebben ze weinig vrienden IndefilmJevoeltdatdekinderenindeklaszichstilaante-genBrammetjekerenDestraffenvanmeesterViswerkendepesterijenvanmedeleerlingenindehand
15
hoe het anders kanMeesterMarkcreeumlertdmvenkelingrepeneenheelandereklas-situatie
1OmdatkinderenmetADHDbehoeftehebbenaanregelmaatishetbelangrijkdatzewetenwatervanhenverwachtwordt
BrammetjebijmeesterVisInheteersteleerjaarisallesnognieuwBramzietgeenstructuurenerkomenontzettendveelindrukkenophemafDatzorgtvoorveelafleidingBrammetje bijmeesterMarkOp verschillendemanierenwordtBrammetjes aandacht bij de les gehouden Soms gebruikt demeester een timer Indien nodig zet hij Bram (niet bestraffend)evenalleenineenbank
2Hetkindmoetregelmatigdekanskrijgenomzichtebewegenenenergiekwijtteraken
BrammetjebijmeesterVisDespeeltijdvolstaatvoorBrammetjenietomalzijnenergiekwijtterakenZekernietalshijvoorstrafmoetbinnenblijvenBrammetjebijmeesterMarkEvenfysiekontladenindeklashelptenormZerennenrondspelenindiaantjeenBrammagzichuit-leveninhetspringtouwAlslsquohulpjersquomagBramdoordegangenlopenomboodschappenaftelevereninandereklassenTochzitBrammetje in eerste plaats op school om te leren rondrennenmagenkelwanneerdedruktegrootwordt
3Het isbelangrijkdekinderencomplimentjes tegevenals zehuntakengoedafwerken
BrammetjebijmeesterVisldquoMeester Vis is altijd boos Niet eacuteeacuten aardig woordrdquoZelfsalshijhetgoedeantwoordweetkrijgtBramgeencomplimentjewanthelliphijhadzrsquonvingernietopgestokenBrammetjebijmeesterMarkAlslsquoboodschapperrsquowordthijoveralvriendelijkonthaald
hoe zit het BiJ onsCentrumZitStilldquoWij zien heel veel inzet in het Vlaamse onderwijs leerkrachten doen veel moeite Het is onze uitdaging om hen me-thodieken aan te reiken waarmee ze op maat kunnen werken van elke leerling In BRAMMETJE BAAS wordt alles opgelost met en-kele simpele trucs Plots vindt Brammetje wel zrsquon draai op school
In werkelijkheid is het probleem meestal veeleisender Het gaat niet om trucs maar om een nieuwe ingesteldheid Daarvoor zijn structurele veranderingen nodig Bijvoorbeeld
gt differentiatie in de klas
gt het systeem van vaste leerjaren kan aangepast worden
gt in het zorgbeleid van de school is niet altijd een plaats voor de ouders hoewel zij de enige constanten zijn in de opvoeding van het kind De problemen worden nog complexer in het secundair onderwijs wanneer kinderen niet meer zo happig zijn op de bemoeienis van hun ouders
gt sommige ouders vinden opvoeden de opdracht van de school en vergeten hun eigen verantwoordelijkheidrdquo
InbijlagevindjeeenaantalreactiesopBRAMMETJEBAASvanmensendieinhetonderwijsactiefzijnBenjeheteensmethunreacties
MeeroverADHDopschoolwwwfilmfichesbendashzoekBRAMME-TJEBAAS4
16
7 werken rond adhd in de klas
een leerling verteltIsereenleerlingindeklas(opschool)metADHDIshijzijbereidtegetuigenvoordeklasDatkanvoordeleerlingbedreigendlijkenzullendeklasgenotenhemhaarnietuitlachenBereidditgesprekvoormethetkindendeouderseventueelondersteunddoordeCLB-medewerkerzorgcooumlrdinatorhellipBespreekdemogelijkegevol-genvoordeleerlingenhoedeschoolhieropwilinspelen
Zorgervoordathetklasgesprekplaatsvindtineenveiligeomge-vingMaaktijdomvragentestellenZorgervoordatdekinderenrespectvolblijvenenbewaakgoedwathetkindmetADHDwelnietwil zeggenOok voor andere kinderenmet leerproblemenkanheteenaanleidingzijnomtevertellenoverwaarzehetmoei-lijkmeehebbenenhoezeermeeomgaan
Tijdens zorsquongesprekkunnenheelwat themarsquos aanbodkomenProbeertelkensterugtekoppelennaardeanderekinderenindeklasHerkennenzebepaaldeaspectenvanditgedragookbijzich-zelfMogelijkeaandachtspuntenzijnbijvoorbeeld
gt ADHD algemeen Hoe kijken de leerlingen tegen ADHDaan(KennenzenogkinderenmetADHDBegrijpenzewatADHDis)
gt Aandachtstekort voor een kindmetADHD is goedopletteneenmoeilijkeopgave(HerkenjeditWanneerkanjijmoeilijkoplettenindeklasWathelptjeombeteroptelettenVergeetjijsomsspullenWatkanjehelpenommindertevergeten)
gt HyperactiefkinderenmetADHDpratensomsveelofroepenantwoordendoordeklas(WanneerbenjezelfdrukZijnerles-senwaarinjeminderdrukbentWaarkanjijjeenergiekwijt)
gt Impulsiefeerstdoenendanpasdenken(HandeljijweleensondoordachtHerkennendeklasgenotenditZegjijaltijdmet-eenalsjeietsnietwelokeacutevindtKomterweleensruzievan)
gt EenovervolhoofdldquoMijnhoofdzitzovolrsquosAvondskaniknooitslapenrdquo(HebjijsomseenvolhoofdWatziteralle-maalinWaarmaakjijjezorgenoverWathelptjouomjehoofdlsquolegerrsquotemakenLigjesomswakkerWatdoejealsjenietkanslapen)
gt SpecifiekekwaliteitenkinderenmetADHDblinkenuitinspe-cifieke vaardigheden (Wat zijn de kwaliteiten van kinderenmetADHDZijnerdaarkwaliteitenbijdiejezelfookbezitWanneerkanjedezekwaliteitengoedgebruiken)
inleeFoeFeningenEnkeleeenvoudigeopdrachtenkunnenduidelijkmakenhoemoei-lijkhetisommetconcentratieproblemenomtegaangt deleerlingensluitenhunogenDeleerkrachtmaaktgeluidenenleerlingenwijzenmetdevingernaargeluidMaakdege-luidensteedssubtieler (bvpotloodslijpen)Duideventueeleenlsquostoorzenderrsquoaan(eenvandeleerlingen)diedeaandachtmoetafleidenmetanderegeluidenStopnaenkeleminutenenbespreekisconcentrerenmoeilijk
gt allekinderenstaanineenkringenstrekkenhunarmenuitDearmenwordengekruistenelkehandmoethuneenanderehand vinden in de cirkel Er ontstaat eengrote knoopDiemoetwordenontwardzonderelkaarshandenlostelaten
17
gt eacuteeacutenleerlingzitaantafeldeanderestaatervoorDezittendeleerling probeert in een boek te lezen de staande leerlingpakthetboekenbeweegthetzachtjesheenenweerDraainaeenpoosjederollenomLukthetomtelezenWetenzewatzegelezenhebbenHoewashetomte lezenterwijlerbewegingwasWerdenzeeronrustigdoor
gt dekinderenzittenineenlangerijDrievanhenkomennaarvorenennemeneenhoudingaandiezelangkunnenvolhou-denAllekinderenkijkenaandachtigEenkindgaatdeklasuitondertussenwordterbijdekinderenvooraaneenkleinig-heidveranderd(bvdeharenanderseenarmdeanderekantophellip)Hetkinddatopdegangstondmoetnuachterhalenwaterisveranderd
8 over centrum zitstilCentrum ZitStil is een belangen-vereniging voor iedereen die metADHDtemakenkrijgtZitStil geeft informatie vormingondersteuning en onderneemt
actie om alle personen die geconfronteerdwordenmet ADHD(ookoudersleerkrachtenopvoedersdokterswerkgeversenz)optimaaltelatenfunctionerenVoorleerkrachtendieeenADHD-vriendelijkklimaatwillencreeumlrenopschoolorganiseertZitStileen5-deligetrainingVoorhetuitwerkenvanlessenkanjeterechtinhet documentatiecentrum Zo streeft ZitStil naar gelijkheid vankansen ineenpogingomhet sociaal isolement rondADHD tedoorbreken
Op wwwzitstilbe vind je alles over het aanbod van CentrumZitStil Je vindt er ook algemene info (wwwzitstilbeadhd-addalgemeen)enfilmpjesoverADHDdiejeindeklaskangebruiken(ADHD-TV)
EenkleineselectievanboekenvoorkinderenofvolwassenenrondADHD(SommigezijnverkrijgbaarviadewebshopvanZitStil)middot VlinderndashMiriamBruijstensndashUitgeverijPicamiddot StijndeTreinndashCarolineCogenbackndashBalansmiddot ZenozweeftndashInneVandenBosschendashAbimomiddot ErziteenleeuwinmijndashKristienDieltiensndashUitgeverijClavis
middot ZevindenmedrukndashMartineDelfosndashUitgeverijSWPmiddot SusOctopusndashBavoDhooghendashUitgeverijDeEenhoornmiddot DeADHDvanAndreacutendashChristineKliphuisndashUitgeverijSjaloom
ampWildeboermiddot DeADHDsurvivalgidsndashJFTaylorndashUitgeverijSchoolsupportmiddot ADDaisyndashTirtsaEhrlichndashBalansmiddot Organiseerjezelf(zonderjehoofdteverliezen)ndashJanetSFox
ndashAbimomiddot InmijnkopstaatallesopzrsquonhoofdndashSylviavandenHeedendash
UitgeverijLannoomiddot ADHDLaatjenietswijsmakenndashHermienDeBackerndashUit-
geverijEpomiddot ZitstilopschoolOmgaanmetADHDindeklasndashRitaBol-
laertndashUitgeverijLannoomiddot SlimmaarhellipndashPegDawson amp RichardGuarendashUitgeverijHo-
grefemiddot DiagnoseADHDgidsvooroudersenhulpverlenersndashRussell
BarkleyndashUitgeverijPearssonCentrumZitStilKruishofstraat3412610WilrijkTel038303025infozitstilbewwwzitstilbe
MetbijzonderedankaandirecteurRiaVanDenHeuvelenpsycho-logeGilBormsvanCentrumZitStil voorhunbijdrageaandezelesmap
zingen met BrammetJeBRAMMETJEBAASeindigtmeteenliedoverlsquoanderszijnrsquogezon-gendoorJochemMyjer(eenpopulaireNederlandsekomiekdievanzijneigenADHDstoorniszijnhandelsmerkheeftgemaakt)Jekanhetliedopnieuwbeluisteren(viawwwbrammetjebaasnl)eneventueelmetdeheleklasmeezingenJevindtdetekstinbijlageBespreekmetdeklasdegevoelensdieinhetliedverwoordwor-denHerkennenzediegevoelensOpwelkemanierkwamenzeaanbodindefilm
18
BrammetjeprobeertgriptekrijgenopdeoverweldigendewereldrondomhemDatdoethijdoorwoordenenbegrippenteorde-neninzijnplakboekjeshijheefteenschriftwaarinhijdelsquoTop200rsquovandeallerbesteuitvindingenverzamelteneenschriftwaarinhijlsquogoeiewoordenenleukenamenrsquonoteertZobrengthijstructuurinzijnwereldbeeldMaarbovenalzijndezeschriftjeseenfeestvancreativiteiteninspiratieldquoPleister is geen goed woord maar wel een goede uitvinding Luxaflex is een goede uitvinding maar nog een beter woordrdquo
BrammetjebekijktalleuitvindingenmetkritischeblikdeGameBoydeWCdeautomatischetandenborstelhellipDeschaarisuiter-matepraktischndashineenkomischintermezzozienwehoedewerelderzonderscharenzouuitzienMaaropdeabsolutenummer1zethijdetrampolineBrammetjeheeftzelfookuitvindersambitiesDelsquoraketbusrsquomoetzijngroteverwezenlijkingworden
opdrachtKunnendeleerlingenzichnognamenofbegrippenherinnerenuitBramsplakschriftjes
Deleerlingenkunnenindividueelofklassikaalookhunuitvindingen-boeksamenstellenWatvindenzijde3besteuitvindingenooitLaathenintijdschriftenofreclamebladenzoekennaarfotorsquosomopteklevenHetkaneenaanleidingzijnomhetnutendegebruikstoe-passingvanbepaaldevoorwerpentebesprekenEventueelkunnenkinderendegekozenvoorwerpenookopeencreatievemanierillus-trerennetzoalsBrammetjedatdeedinzijnschriftjes
het gedicht van BrammetJeMeesterVisHetspijtmevanuwbeenMaarikbennietgemeenIkdenkveelinmrsquonhoofdIkhoopdatudatgelooftIkbenzoalsikbenSomsisdatnietzofijnMaarheelvaakookweerwelEnikkannietanderszijn
BRAMMETJES iS cREATiEf
19
EenfilmmakenisvaakeenlangenduurprocesErzijneenhele-boelmensenbijbetrokkendieallemaalhuneigentakenhebbenJekrijgtzenooitinbeeldtezienwantzewerkenlsquoachterdescher-menrsquoEnkeldeacteurskrijgjeophetschermtezien
DeregisseurstuurtaldiemensenGelukkighelptiedereengoedmeewanteenfilmmakenisnieteenvoudigKijkmaareensopdefilmsetvanBRAMMETJEBAAS
Achter de schermen heeft iedereen zijn eigen taak oa de came-raman setfotograaf geluidsman assistent
De cameraman (of-vrouw) staat achter decamera Hij zorgt dat al-lespreciesgefilmdwordtzoals de regisseur hetwilt De meeste scegraveneswordenenkelemalenop-genomenNadienbeslistde monteur in de mon-tagekamer welke beel-dener indefilmkomenEnkeldebesteopnameswordengebruiktde restgaatindeprullenbak
BEElDTAAl op DE SET
20
Decameraassistent(e)helptdecameramanwanneerhijzijnhan-denvolheeftenzorgtdatdelensvandecameralsquogefocustrsquoisZoishetbeeldaltijdscherpAlsdeacteurszichverplaatsenmoetdelensaangepastwordennetzoalsbijeenfototoestel
Via de zgn remote focus puller meet de assistent de afstand van camera tot acteurs en kiest de juiste lens
De lichtman zorgtdat alleswatgefilmdwordt goedbelicht isDoorsterkelampentegebruikenofeenschermdatdezonreflec-teertAllesmoethelderzichtbaarzijnHetgezichtvaneenacteurwordtbestnietbedektdoorschaduw
DegeluidsmanneemtallesopwatdeacteurszeggenHijheefteenmicrofoonaaneenlangestokndashdatheeteenboom(opzrsquonEngelsuitgesproken)ndashdiehijbovendeacteurshoudtZohorenwewatzezeggenzonderdatdemicrofooninbeeldisHijkanermeezelfstothoogineenboomreikenAchterafkandegeluids-mannoganderegeluidenopnemenzoalsbveenblaffendehondoffluitendevogeltjes
21
De regisseur behoudt het overzicht over de hele filmploeg Zevertelthoedeacteursdescegravenemoetenspelenenhoedecame-ramanallesmoetfilmenOpeenschermkijktzemeeofallesinordeisAchterafkanzemeebeslissenwelkebeeldenerpreciesgebruiktzullenworden
Brammetje wordt gefilmd voor een groen scherm Nadien wordt de tekst via de computer toegevoegd
De special effects supervisor zorgt voorhellipde speciale effectenTijdenshetfilmenmaakthijalleswatachterafmetdecomputerbewerktmoetwordenblauwofgroen (dekleurendiehetverstvanonzehuidverwijderdzijn)Nadienbewerkthijindiebeeldendegroeneenblauweelementen
22
De meester wordt gefilmd met een blauwe kous en een vals been Zijn echte been wordt met de computer weggetoverd
DeontwerperknutseltallerleispulletjesvoordefilmZowerddetitelinhetbeginvandefilmgemaaktmetkartonenlijmOokhetvissenhoofdvandemeesterwerdgeknutseld
23
De vissenkop wordt eerst getekend
De ontwerper heeft zijn eigen hoofd nage-maakt in gips Daarna maakt hij er een masker rond
Het vissenmasker is klaar
24
MeeroverdelsquomakingofrsquovanBRAMMETJEBAASwwwfilmfichesbendashzoekBRAMMETJEBAAS1
animatieBRAMMETJEBAASiseenspeelfilmlevendeacteursspelenhetverhaalinwerkelijkedecorsMaarnuendanwordthetverhaalonderbrokendoorkortestukjesanimatiefilmDiezijnvaakerggrappig
IneenanimatiefilmisallesmogelijkallerleivoorwerpenkunnentotlevenkomenDatisideaalomBrammetjesgekkeverbeeldingduidelijk te maken aan de kijkers Een mama met 1000 ogendoodbloedenzonderpleisterbewegendebenenzonderlichaameenmeestermeteenvissenkophellipwekrijgenhetallemaaltezienindeanimatiefragmentennetzoalsBramhetzietinzijnhoofdAlindeeerstefilmbeeldenziejeeenaantalvoorwerpenuitBram-metjeskamerdiehuneigenlevengaanleidenHerinnerjijjenogleukeanimatiefragmentenuitdefilm
knutseltipHebjeookzinomndashnetzoalsBrammetjendashaanhetknutselentegaanEenraketbusiswathooggegrepenmaareenlsquovliegtuigflesrsquoof een lsquoballonautorsquo zijn zeker haalbaar Je kan inspiratie vindenop httpwwwoutnumberedbenlcreatief-knutselenvliegtuig-knutselen-van-fles-karton en httpwwwozeykidsnlknutselenballon-auto-knutselen
KinderenmetADHDkunnenzichmeestalmoeilijkconcentre-renNetzoalsBrammetjehijkannietwerkenalszijntandlosstaatofalsereenvlieg indeklaszitDaardoorkrijgthij zijnsommennooit op tijd klaar Rustig stilzitten is voor kinderenmetADHDheelmoeilijkZittenerinjouwklasleerjaarschoolkinderenmetADHDWillenzeeroververtellen
BrammetjegaatnaarheteersteleerjaarInNederlandheetdatlsquogroep3rsquoNetzoalsbijonslerenkinderenerschrijvenen rekenenStil zitten indeklaszwijgenhuiswerkma-kenhellipvoorBrammetjeishetallemaalnieuw
BrammetjeBaaskaneenheleboeldingenHijkandrummenoptafelhoger springendanpapaenweldriemeisjesopdekartrekkenEnhij heeft eenplakboekwaarinhijzijn favoriete uitvindingen verza-meltEriseigenlijkmaareacuteeacutendingdatBrammetjenietgoedkanstilzitten Dat kan wel eens proble-men geven op school en thuisZeker als er weer een vaas metbloemen of een bord spaghettiaan diggelen gaat ldquoIk word zo moe van die drukte in mrsquon hoofdrdquozuchtBramsoms
Brammetje verzamelde allerlei uitvindingen en leukewoorden ineenschriftjeLijktjedateenleukideeWelkeuitvindingenzoujijinjeschriftjekleven
FilmmakerswerkensomsgraagmetjongeacteursmetADHDZoalsRickLens(indefilmKAUWBOY)ldquoKinderen met ADHD hebben veel energie ze kunnen maar blijven doorgaan en omdat ze vaak in een fantasiewereld leven kunnen ze zich ook makkelijk inlevenrdquoOfDen-nisReinsma(MIJNAVONTURENDOORVSWCHWRMenMIDDENINDEWINTERNACHTldquoMet mijn acteren geef ik een voorbeeld aan andere kinderen Je moet niet denken lsquoik kan niksrsquo Want ondanks mijn ADHD kan ik mijn dromen waarmaken Het houdt me niet tegen om te doen wat ik graag wil acteren in een filmrdquo
Wist jedat ook zwemkampioenMi-chael Phelps ADHD heeft Daaromoefendehijzograaginhetzwembadenwonhellipachttiengoudentweezil-verenentweebronzenmedailles
CoenvanOverdamldquoHet huis waar we filmden was van iemand an-ders We mochten het lenen rsquos Avonds kwamen die mensen terug om er te slapen We filmden enkel overdag Soms moesten we papier voor de ramen plakken zodat het nacht leekrdquo
CoenvanOverdamis8 jaaroudenspeeldederolvanBrammetjeWelkescegravenevondhijhetleuksteldquoDe broek van de meester naar beneden trekken Eeacuten keer had ik per ongeluk ook zijn onderbroek afgetrokken Zelf doe ik bij-na nooit zulke rare dingen al ben ik soms wel een klein beetje ondeugendrdquo
Op wwwjekinobebrammetje-baas en httpwwwfilmfichesbenavigatieid=20komjemeertewetenoverBRAMMETJEBAAS
BiJlage mdash affiche
Stro
fe 1
Ikkleurnooitbinnendelijntjes
Ikhebsambalinmijnkont
Ikhoordeallerkleinstekraakjes
Ikkijkaltijdinhetrond
Ikzitnietstilenletnietop
Zittetikkenmetmijnpenen
Iedereenwordtgekvanmij
Maarikbenwieikben
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Ikhebgeheimekrachten
Waardooriknietstilkanstaan
Ikhebdesuperpow
er
Omaltijddoortegaan
Stro
fe 2
Somsalsikopschoolben
Houikmeinbedwang
Enpraatikheelerglangzaam
Enzoekdoordegang
Maarnaeenkleinkwartiertje
Komtdiesambalinmijnkont
Danjeuktm
ijnhelelichaam
Enspringikweerinhetrond
Wantvanallesnellehelden
Beniksuperman
Enookalwordjegekvanmij
Refre
inIkbenwieikben
Ikbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Gooim
einhetwater
Ikzwem
zosnelalseendolfijn
Ikhebgeentrampolinenodig
Omeenkangoeroetezijn
Stro
fe 3
Ookalbeniknietdesterkste
Nietdeslimstenietheelknap
Alsjemijvoorbijzietsprinten
Nouzetjedanmaarschrap
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Ikhebgeheimekrachten
Waardooriknietstilkanstaan
Ikhebdesuperpow
er
Omaltijddoortegaan
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Gooim
einhetwater
Ikzwem
zosnelalseendolfijn
Ikhebgeentrampolinenodig
Omeenkangoeroetezijn
BiJl
age
Eenfilmomzekerindeleraren-opleidingtegebruiken Inmijnklaszouikvooralingaanophetbespreekbaar maken van ge-voelens Brammetje loopt eenpaarkeerwegHoekonhijdatandersaangepakthebbenWatzoujijzeggendoen(Mieke)
Na een testvertoning voor een publiek dat werkzaam is in het onderwijs verzamelden we volgende reacties op BRAMMETJE BAAS Ben jij het met hen eens Zijn er re-acties die je verrassen Hoe zou jij deze film inschatten
Ikwilmetdefilmwerken indeOKANklas (anderstaligenieuwkomers) Ik wil methen een klasgesprek hou-denoverADHDenoverdeschoolorganisatie Zo kun-nenwepratenoververschil-lende opvoedingsstijlen ende aanpak in hun land vanherkomst(Carine)
IknameenlsquoBrammetjersquouitmijnklasgroepmeenaardevoorstellingenhijherkendezichvollediginhetverhaalHijheeftechtgenotenvandefilmenallesingeurenenkleurennaverteldHijkreegveelbegripvandegroepeniedereenbegonspontaanuiteigenerva-ringtevertellenVelenherkendenzichzelfenvoeldenzichnumeerbegrepenHeelleerzaamzowelvoordekinderenalsvoordeleer-krachtWantiniedereklaszitweleenBrammetje(Tanja)
Veel leerlingen zullen zich hierinherkennen of meer inzicht krijgenin het gedrag van lsquodrukkersquo kinde-renHopelijkkunnenzezoookwatmeer respectopbrengenvoorhenVolgens mij is de film niet alleenbruikbaar in de klas maar ook alsnascholing rond lsquoomgaan met kin-deren met andere nodenrsquo of rondlsquodifferentieumlren in de klasrsquo Hoe kanje zulkekinderenblijvenboeienenhoe belangrijk is het om naar hetkindzelfteluisteren(Els)
Vroegerwerd ikookvaakdeklasuitgestuurdvanwege lsquoovervloedigvragenstellenrsquoIkkonooknietstilzittenMaarikhebinmiddelsmeerdan50boekengeschrevenen vertaalddus ik kaacutenhetbestHelaasheefthet schoolsysteemmijn leergierigheiden leerpleziermeerver-pestdanversterkt(Suzanne)
BRAMMETJE BAAS was realistisch aangrijpendmaarhellip niet voor de voorziene leeftijdsgroep AlsmoedervaneenkindmetdezelfdekaraktertrekjesalsBramwas deze film confronterend en verhelderendAls zorgleerkracht enmentor van jonge leerkrachtenzieikveelmogelijkhedenommetdezefilmtewerkenIkzoudefilmgebruikenommetjongeleerkrachtentereflecterenovergt hunmaniervanlesgevengt kinderendiebijzondereaandachtvrageninhetge-woneonderwijs
gt hoe ineenschoolorganisatiemetkinderenwordtomgegaan(Katrijn)
Als leerkracht hebik veel opgestokenvan de inhoud Ik zalvoortaan met ande-re ogen kijken naarde overbeweeglijkekleuters in mijn klas(Chantal)
Droevethemarsquosaangekaartmetveelhumorhetuitkijkennaarheteersteleerjaarmaarniet lsquogezienrsquo worden door de leerkracht in je kwaliteiten enkel in je tekorten HetverdrietvandeoudersenvanBramzelfvondikheelaandoenlijkIkvinddezefilmergbruikbaarookvoorouderswienskindaanheteersteleerjaargaatbeginnenDefilmsteltenkeleoplossingenvoordiezekerbesprokenkunnenworden(Marina)
Alleen jammer dat ereen stereotiep van deoude leerkracht werdgemaakt(Inge)
Leukomteondervindendatjenietdeenigebentmetditsoortkinde-reninjeklasVooranderekinderenisdefilmeenmeerwaardeomdatzekinderenzoalsBrammetjesomslastigvindenindegroepenhennuvanuiteenanderdaglichtlerenbekijken(Aline)
Reacties uit het ondeRwijs
11
ruimteenstructuurendiebiedtdehuidigemaatschappijnietaltijdDehoeveelheidprikkelsdieopons afkomt isgroterdanooit
gt ADHDiserfelijkhetlsquozitindefamiliersquogt ADHDkomtvakervoorbij jongensdanbijmeisjesOfmis-schien valt het bij meisjes gewoon minder op bij hen zitADHDvakerlsquovanbinnenrsquoanderemensenhebbenerminderlastvanmaarzijzelfdestemeer
gt ADHD isniet tegenezenErbestaanwelmedicijnendie jehelpenomde stoornisondercontrole tehoudenmaardiekunneningrijpendegevolgenhebbenopjekarakter
gt Ook volwassenen kunnen ADHD hebben Maar sommigekenmerkenverminderensomslijkthetalsofdepersoonlsquoge-nezenrsquoisHetoverbeweeglijke impulsievegedragverdwijntvaak met de jaren Maar het aandachtsen organisatiepro-bleem is veel koppiger Erwordt beweerd dat 7 van dekinderenen3vandevolwassenenADHDheeft
gt Kinderenmet ADHDwordenmakkelijk getriggerd net zoalsBrammetjeZehebbenweinigprikkelsnodigomgeiumlnteresseerdtegerakenMaarmethoogbegaafdheidheeftADHDnietstemakenookalzoujedatopbasisvandefilmkunnendenken
gt Er zijn ook leuke kanten aan ADHD ZitStil ldquoKinderen met ADHD zijn vaak enthousiast en extravert Noem het maar lsquopret-tig gestoordrsquo Ze zorgen voor ambiance ze zijn creatief en vin-den originele oplossingen voor problemen Zoals Brammetje die zijn huistaak maakt op de trampoline Waarom nietrdquo
Meer algemene info over ADHD op wwwfilmfichesbe ndash zoekBRAMMETJEBAAS5
2 heeFt BrammetJe adhdAlindeeerstescegraveneskrijgenweeenideehoeheteraantoegaatinBrammetjeshoofdvanafhetmomentdathijzijnogenopentstorthijzichvolovergaveinhetlevenldquoGoedemorgen wereld ik ben Brammetje Mijn hersenen zitten nooit stil en ik ook nietrdquoErgaateenvaasaandiggelenenmoedershaarzitvastindestofzui-gerslangMeteenwordtduidelijkdatBrammetjevoorontzettendveeldruktezorgt
TochwordthetwoordADHDnergensindefilmgebruiktWaar-omnietgt HetisnietenkeleenverhaaloverADHDmaarookoverdeenergieenleergierigheidvanallekinderenenoverdema-nierwaarophetonderwijsdaarmeeomgaatZo ishetver-haalnietenkelherkenbaarvoorkinderenmetADHDmaarvoorallekinderendieweleensdrukzijnenvolenergiezit-tenEngeldtdatnietvoorelkkindRegisseurAnnavanderHeijdenldquoWe wilden dat de film over meer dan ADHD zou gaan namelijk over authenticiteit en eigenheid We hopen dat de film herkenbaar is voor iedereen die afwijkt binnen een klassikaal systeemrdquo
gt De termADHDwordt vandaag erg snel gebruikt CentrumZitStilldquoDe diagnose wordt te pas en te onpas gebruikt voor al wie energiek en enthousiast is Wie de klas op stelten zet heeft meteen ADHD Vroeger moest ZitStil mensen overtui-gen dat ADHD echt bestond tegenwoordig moeten we hen overtuigen dat niet alle probleemgedrag wijst op ADHDrdquo
12
ldquoTegenwoordig heeft elk kind wel iets als het geen ADHD is dan is het wel iets andersrdquoZodenkenveelmenseneroverldquoAls ik dat kind een paar dagen onder handen kon nemen zou het rap opge-lost zijnrdquoOfzoalsdedirectricezegtwanneermamaBrammetjelsquoeeneigenzinnigenbijzonder jongetjersquo noemt ldquoAls ik van elke ouder die dat van zrsquon kind vindt een euro kreeg hoefde ik nooit meer te werkenrdquoZitStilldquoZulke uitspraken zijn erg pijnlijk voor de ouders Want de werkelijkheid is veel complexerrdquo
MeeroverADHDindefilmopwwwfilmfichesbendashzoekBRAM-METJEBAAS3
3 BrammetJe in ziJn hooFdldquoIk heb veel vragen in mrsquon hoofd Er zijn zoveel dingen om over na te denkenrdquo
- Waaromkrijgjetranenalsjeverdrietigbent- Waaromzijnweopdezewereld- Waaromruikenhondengraagaanelkaarskont- Watkanjeallemaaldoenmetdeblaadjesindetuin- Hoezouhetzijnalsjegeenhandenhad
GeenwonderdatBrambeweertldquoIk word zo moe van mrsquon hoofd Ik kan mrsquon hoofd niet uitzettenrdquo
Enkele scegravenesmakenduidelijk hoedat verlies van concentratiepreciesinzrsquonwerkgaatBvwanneerBrammetjemetbestekopzijnbordbeginttetikkenzijnaandachtvoorhetgesprekverliestenhelemaalopgaatinderitmischepatronenHijvergeetderestvandewereldldquoEr gebeurt altijd van alles De hele dag en de hele nachtrdquoEeacutenlossetandvolstaatomBrammetjesaandachtvolledigopteslorpenzodathijzichnietmeerkanconcentreren
DefilmhelptonsomBrammetjesmaniervandenkentebegrijpenNetzoalsLiseloreldquoJe bent zoals je bent En dat vind ik grappigrdquoZohelptzeBrammetjeomzichteverzoenenmetzichzelfldquoIk heb geleerd dat ik ben wie ik ben Soms erg druk maar niet dom en zeker niet saai En dat iedereen anders is dat is nou juist zo leuk Waarom we op deze wereld zijn dat weet ik nog steeds niet Ik ben alleen heel blij dat ik er benrdquo
opdracht muziek in Je hooFdAandeeettafelwordtBrammetjeafgeleiddoorallerleigeluidendieinzijnhoofdeenliedjevormenOokmetdeklaskanjemetdagelijksegebruiksvoorwerpeneenliedjeimproviseren
ElkeleerlingkiesteenvoorwerpDejufduidtiemandaandiezijngeluidmag latenhorenMetsommigevoorwerpenkan jemeerdaneacuteeacutengeluidmakenWelkgeluidklinkthetbesteNaenkeletellenduidtdejufeennieuwelsquomuzikantrsquoaanZogaatzeheeldeklasrondLaatverschillendemuzikantentegelijkaanhetwoordZoek samen een eenvoudig ritmisch patroon Tenslotte hoor jeeenliedjenetzoalsBrammetjeeenliedjeinzijnhoofdhoorde
13
4 BrammetJe in ziJn lichaamDedrukteraastnietalleendoorBrammetjeshoofdmaarookdoorzijn lijfAltijd ishij inbeweginghijwiebelt ritstzijnpennenzakopenentoetrektaanzijntruitrommeltopdebankhellipldquoBram kan je stoppen met wiebelenrdquovraagtdemeesterldquoNee ik kan er niets aan doen Mrsquon benen willen wiebelenrdquoBrammetjeisnietdebaasoverzrsquoneigenlichaamhijheeftgeencontroleTijdensdespeeltijdgulptalzijnopgekropteenergieineacuteeacutenkeernaarbuitenWanneerhijdeeettafelverandertineenknoeiboelraadtmoedermeteenldquoZware dag gehad op schoolrdquo
Dat gebrek aan controle kande omgeving irriteren Tijdens despeeltijdisBrammetjeeenlosgeslagenprojectielenwanneerLi-selorebijhemthuiskomtslaathijvanopwindingeeneistukopzijnhoofdZulkgedragwordtdooranderenalsnelals lsquoaanstel-lerigrsquobeoordeeldldquoHet is toch geen rotkindrdquovraagtmoederzichvertwijfeldaf
5 BrammetJe thuisldquoGeeft niksrdquozegtmoederalserweereenbeschuitmethagelslagop de grond valt ZitStil ldquoMoeders gedrag is nauwelijks realis-tisch Zelfs heel geduldige ouders geven de moed wel eens op Ouders mogen zich niet laten ontmoedigen door het rooskleurige beeld in de film Ik ken veel ouders die ontzettend goed bezig zijn met hun kindrdquo
Bramzorgtvooronnoemelijkveeldrukte inhuisVooralaan ta-felnietmetbestekspelenennietmorsenzijnbijnaonmogelij-ke uitdagingenHet klassieke systeem van lsquostraffenamp belonenrsquo(hetbordmetgroeneen rodebollen)brengtweinigzodenaandedijkWerkendeklassiekeopvoedingsmethodennietvooreenkindmetADHDZitStilldquoToch wel Aanmoedigingen en compli-mentjes helpen Net zoals bij elk ander kind moet je altijd uitgaan van een positieve aanpak Bij Brammetje werkt het niet omdat de werkpunten veel te vaag zijn lsquoRustig zijnrsquo en lsquogeen gekke dingen doenrsquo dat begrijpt Brammetje niet Zoiets kan hij niet inschattenrdquoBrammetjesbordstaatalgauwvolrodestippen
Omdatmamaenpapageloven ineenverschillendeaanpakvanBramsproblemengroeitdespanninginhuisVaderwildatBram-metjezichaanpastmoederzoektmanierenomhemtemotiverenZegaangillentegenelkaarenBramvoeltzichschuldigldquoStraks gaan papa en mama nog scheiden door mijn schuldrdquo ZitStilldquoADHD zet de ouder-kindrelatie onder druk Partners zouden el-kaar moeten aflossen bij de opvoeding van een kind maar als je niet op dezelfde lijn zit zorgt dat voor conflicten Dat werd in recent onderzoek bewezenrdquo
ldquoAls jij je best doet is er niks om je druk over te makenrdquoPapalegtdeverantwoordelijkheidopBramsschoudersDielastwordtzwaaromtedragenBramverliesterzijnzelfvertrouwenbijldquoIk doe alles fout Dat meester Vis me niet begrijpt dat gaat nog wel maar dat mama me niet meer begrijpt dat is pas ergrdquoDooraldiedrukwordtBrammetjenietenkellsquoschoolmoersquomaarzelfslsquolevens-moersquoHijisboosopdehelewereldldquoIk wou dat ik zo hoog kon springen dat ik niet meer op deze wereld was Als mijn raketbus af is vlieg ik weg van hierrdquoPaswanneerhetopschoolbetergaatvoeltBrammetjezichthuisookweerlekkerinzijnvel
14
een rustige omgevingZijnkinderenmetADHDgebaatbijeenrustigeomgevingDanis Brammetjes kamer geen ideale plek tot de nok gevuldmetspulletjesenobjectenVoorBramdegedroomdeomgevingomoptegaaninzijnverbeeldingzijnplakboekhellipofteschommelenaanhetplafondZorsquondrukkeomgevingzorgtvoorextrachaosAnderzijds iseenlsquoprikkelarmersquokamervooreenkindmetADHDonnoemelijksaai
6 BrammetJe op schoolldquoIk begrijp Brammetje heel goed Ik zit al 30 jaar in dit vak Ik heb meer van dit soort jongetjes gehad reuze intelligent maar ontzet-tend onaangepast om te leren Het is mijn plicht als leerkracht om dit aan te pakkenrdquoMeesterVisisnietvanplanomzijnaanpaktewijzigenomwillevaneacuteeacutenbelhamelindeklas
proBlemenVanwegehunconcentratieprobleemkrijgenkinderenmetADHDsomsleerproblemenMeesterVisldquoHij is voortdurend met andere dingen bezig Een beetje discipline je werk leren afmaken dat is belangrijk voor later Hij doet niksrdquo
DatkanzwaregevolgenhebbenvoorveelkinderenmetADHD gt Ze moeten soms hun jaar overdoen of veranderen van school IndefilmVolgensmeesterVisisookBrammetjeeenpoten-tieumlle lsquozittenblijverrsquoldquoKan je op een andere school wel stilzit-tenrdquo vraagt Liselore terechtWie garandeert dat Bram opeenandereschoolnietweereenleerkrachttreftdienietweetwat hijmetwiebelbenenmoet aanvangenDangaat Brammisschienwelvanschoolnaarschoolnaarschoolhellip
gt Door hun druk gedrag worden ze vaker gestraft dan andere kinderen IndefilmWanneerdemeesterindeturnlesiedereentotdeorderoeptdoetalleenBrammetjelekkervoortwanthellip
hijheefthetnietgehoordHijzitmezrsquongedachtenergensanders
gt Door die negatieve reacties krijgen ze vaak een laag zelfbeeldIn de filmWanneer Bram voor straf terug naar de kleuter-klaswordtgestuurdervaarthijdatalseengrotebeledigingBovendiendenktdemeesterdathijdomisBramkrijgthetgevoeldathijhelemaalniksgoedsmeerkandoen
gt De kinderen kunnen schoolmoe wordenIndefilmChineseofEgyptischelettershellipdewereldistekleinvoor Brammetjes onvermoeibare geest Hij raakt teleurge-steld inwatdeschooltebiedenheeftldquoIk vind groep 3 erg tegenvallenrdquoBramwordt schoolziekhij komtmetopzet telaat looptwegofdoetalsofhij ziek isHijgaatdemeestersteedsmeeralseenvijandbeschouwenndashhijmaakttekeningenwaaropmeesterVisopgruwelijkemanierenaanzrsquoneindkomt
gt Vaak hebben ze weinig vrienden IndefilmJevoeltdatdekinderenindeklaszichstilaante-genBrammetjekerenDestraffenvanmeesterViswerkendepesterijenvanmedeleerlingenindehand
15
hoe het anders kanMeesterMarkcreeumlertdmvenkelingrepeneenheelandereklas-situatie
1OmdatkinderenmetADHDbehoeftehebbenaanregelmaatishetbelangrijkdatzewetenwatervanhenverwachtwordt
BrammetjebijmeesterVisInheteersteleerjaarisallesnognieuwBramzietgeenstructuurenerkomenontzettendveelindrukkenophemafDatzorgtvoorveelafleidingBrammetje bijmeesterMarkOp verschillendemanierenwordtBrammetjes aandacht bij de les gehouden Soms gebruikt demeester een timer Indien nodig zet hij Bram (niet bestraffend)evenalleenineenbank
2Hetkindmoetregelmatigdekanskrijgenomzichtebewegenenenergiekwijtteraken
BrammetjebijmeesterVisDespeeltijdvolstaatvoorBrammetjenietomalzijnenergiekwijtterakenZekernietalshijvoorstrafmoetbinnenblijvenBrammetjebijmeesterMarkEvenfysiekontladenindeklashelptenormZerennenrondspelenindiaantjeenBrammagzichuit-leveninhetspringtouwAlslsquohulpjersquomagBramdoordegangenlopenomboodschappenaftelevereninandereklassenTochzitBrammetje in eerste plaats op school om te leren rondrennenmagenkelwanneerdedruktegrootwordt
3Het isbelangrijkdekinderencomplimentjes tegevenals zehuntakengoedafwerken
BrammetjebijmeesterVisldquoMeester Vis is altijd boos Niet eacuteeacuten aardig woordrdquoZelfsalshijhetgoedeantwoordweetkrijgtBramgeencomplimentjewanthelliphijhadzrsquonvingernietopgestokenBrammetjebijmeesterMarkAlslsquoboodschapperrsquowordthijoveralvriendelijkonthaald
hoe zit het BiJ onsCentrumZitStilldquoWij zien heel veel inzet in het Vlaamse onderwijs leerkrachten doen veel moeite Het is onze uitdaging om hen me-thodieken aan te reiken waarmee ze op maat kunnen werken van elke leerling In BRAMMETJE BAAS wordt alles opgelost met en-kele simpele trucs Plots vindt Brammetje wel zrsquon draai op school
In werkelijkheid is het probleem meestal veeleisender Het gaat niet om trucs maar om een nieuwe ingesteldheid Daarvoor zijn structurele veranderingen nodig Bijvoorbeeld
gt differentiatie in de klas
gt het systeem van vaste leerjaren kan aangepast worden
gt in het zorgbeleid van de school is niet altijd een plaats voor de ouders hoewel zij de enige constanten zijn in de opvoeding van het kind De problemen worden nog complexer in het secundair onderwijs wanneer kinderen niet meer zo happig zijn op de bemoeienis van hun ouders
gt sommige ouders vinden opvoeden de opdracht van de school en vergeten hun eigen verantwoordelijkheidrdquo
InbijlagevindjeeenaantalreactiesopBRAMMETJEBAASvanmensendieinhetonderwijsactiefzijnBenjeheteensmethunreacties
MeeroverADHDopschoolwwwfilmfichesbendashzoekBRAMME-TJEBAAS4
16
7 werken rond adhd in de klas
een leerling verteltIsereenleerlingindeklas(opschool)metADHDIshijzijbereidtegetuigenvoordeklasDatkanvoordeleerlingbedreigendlijkenzullendeklasgenotenhemhaarnietuitlachenBereidditgesprekvoormethetkindendeouderseventueelondersteunddoordeCLB-medewerkerzorgcooumlrdinatorhellipBespreekdemogelijkegevol-genvoordeleerlingenhoedeschoolhieropwilinspelen
Zorgervoordathetklasgesprekplaatsvindtineenveiligeomge-vingMaaktijdomvragentestellenZorgervoordatdekinderenrespectvolblijvenenbewaakgoedwathetkindmetADHDwelnietwil zeggenOok voor andere kinderenmet leerproblemenkanheteenaanleidingzijnomtevertellenoverwaarzehetmoei-lijkmeehebbenenhoezeermeeomgaan
Tijdens zorsquongesprekkunnenheelwat themarsquos aanbodkomenProbeertelkensterugtekoppelennaardeanderekinderenindeklasHerkennenzebepaaldeaspectenvanditgedragookbijzich-zelfMogelijkeaandachtspuntenzijnbijvoorbeeld
gt ADHD algemeen Hoe kijken de leerlingen tegen ADHDaan(KennenzenogkinderenmetADHDBegrijpenzewatADHDis)
gt Aandachtstekort voor een kindmetADHD is goedopletteneenmoeilijkeopgave(HerkenjeditWanneerkanjijmoeilijkoplettenindeklasWathelptjeombeteroptelettenVergeetjijsomsspullenWatkanjehelpenommindertevergeten)
gt HyperactiefkinderenmetADHDpratensomsveelofroepenantwoordendoordeklas(WanneerbenjezelfdrukZijnerles-senwaarinjeminderdrukbentWaarkanjijjeenergiekwijt)
gt Impulsiefeerstdoenendanpasdenken(HandeljijweleensondoordachtHerkennendeklasgenotenditZegjijaltijdmet-eenalsjeietsnietwelokeacutevindtKomterweleensruzievan)
gt EenovervolhoofdldquoMijnhoofdzitzovolrsquosAvondskaniknooitslapenrdquo(HebjijsomseenvolhoofdWatziteralle-maalinWaarmaakjijjezorgenoverWathelptjouomjehoofdlsquolegerrsquotemakenLigjesomswakkerWatdoejealsjenietkanslapen)
gt SpecifiekekwaliteitenkinderenmetADHDblinkenuitinspe-cifieke vaardigheden (Wat zijn de kwaliteiten van kinderenmetADHDZijnerdaarkwaliteitenbijdiejezelfookbezitWanneerkanjedezekwaliteitengoedgebruiken)
inleeFoeFeningenEnkeleeenvoudigeopdrachtenkunnenduidelijkmakenhoemoei-lijkhetisommetconcentratieproblemenomtegaangt deleerlingensluitenhunogenDeleerkrachtmaaktgeluidenenleerlingenwijzenmetdevingernaargeluidMaakdege-luidensteedssubtieler (bvpotloodslijpen)Duideventueeleenlsquostoorzenderrsquoaan(eenvandeleerlingen)diedeaandachtmoetafleidenmetanderegeluidenStopnaenkeleminutenenbespreekisconcentrerenmoeilijk
gt allekinderenstaanineenkringenstrekkenhunarmenuitDearmenwordengekruistenelkehandmoethuneenanderehand vinden in de cirkel Er ontstaat eengrote knoopDiemoetwordenontwardzonderelkaarshandenlostelaten
17
gt eacuteeacutenleerlingzitaantafeldeanderestaatervoorDezittendeleerling probeert in een boek te lezen de staande leerlingpakthetboekenbeweegthetzachtjesheenenweerDraainaeenpoosjederollenomLukthetomtelezenWetenzewatzegelezenhebbenHoewashetomte lezenterwijlerbewegingwasWerdenzeeronrustigdoor
gt dekinderenzittenineenlangerijDrievanhenkomennaarvorenennemeneenhoudingaandiezelangkunnenvolhou-denAllekinderenkijkenaandachtigEenkindgaatdeklasuitondertussenwordterbijdekinderenvooraaneenkleinig-heidveranderd(bvdeharenanderseenarmdeanderekantophellip)Hetkinddatopdegangstondmoetnuachterhalenwaterisveranderd
8 over centrum zitstilCentrum ZitStil is een belangen-vereniging voor iedereen die metADHDtemakenkrijgtZitStil geeft informatie vormingondersteuning en onderneemt
actie om alle personen die geconfronteerdwordenmet ADHD(ookoudersleerkrachtenopvoedersdokterswerkgeversenz)optimaaltelatenfunctionerenVoorleerkrachtendieeenADHD-vriendelijkklimaatwillencreeumlrenopschoolorganiseertZitStileen5-deligetrainingVoorhetuitwerkenvanlessenkanjeterechtinhet documentatiecentrum Zo streeft ZitStil naar gelijkheid vankansen ineenpogingomhet sociaal isolement rondADHD tedoorbreken
Op wwwzitstilbe vind je alles over het aanbod van CentrumZitStil Je vindt er ook algemene info (wwwzitstilbeadhd-addalgemeen)enfilmpjesoverADHDdiejeindeklaskangebruiken(ADHD-TV)
EenkleineselectievanboekenvoorkinderenofvolwassenenrondADHD(SommigezijnverkrijgbaarviadewebshopvanZitStil)middot VlinderndashMiriamBruijstensndashUitgeverijPicamiddot StijndeTreinndashCarolineCogenbackndashBalansmiddot ZenozweeftndashInneVandenBosschendashAbimomiddot ErziteenleeuwinmijndashKristienDieltiensndashUitgeverijClavis
middot ZevindenmedrukndashMartineDelfosndashUitgeverijSWPmiddot SusOctopusndashBavoDhooghendashUitgeverijDeEenhoornmiddot DeADHDvanAndreacutendashChristineKliphuisndashUitgeverijSjaloom
ampWildeboermiddot DeADHDsurvivalgidsndashJFTaylorndashUitgeverijSchoolsupportmiddot ADDaisyndashTirtsaEhrlichndashBalansmiddot Organiseerjezelf(zonderjehoofdteverliezen)ndashJanetSFox
ndashAbimomiddot InmijnkopstaatallesopzrsquonhoofdndashSylviavandenHeedendash
UitgeverijLannoomiddot ADHDLaatjenietswijsmakenndashHermienDeBackerndashUit-
geverijEpomiddot ZitstilopschoolOmgaanmetADHDindeklasndashRitaBol-
laertndashUitgeverijLannoomiddot SlimmaarhellipndashPegDawson amp RichardGuarendashUitgeverijHo-
grefemiddot DiagnoseADHDgidsvooroudersenhulpverlenersndashRussell
BarkleyndashUitgeverijPearssonCentrumZitStilKruishofstraat3412610WilrijkTel038303025infozitstilbewwwzitstilbe
MetbijzonderedankaandirecteurRiaVanDenHeuvelenpsycho-logeGilBormsvanCentrumZitStil voorhunbijdrageaandezelesmap
zingen met BrammetJeBRAMMETJEBAASeindigtmeteenliedoverlsquoanderszijnrsquogezon-gendoorJochemMyjer(eenpopulaireNederlandsekomiekdievanzijneigenADHDstoorniszijnhandelsmerkheeftgemaakt)Jekanhetliedopnieuwbeluisteren(viawwwbrammetjebaasnl)eneventueelmetdeheleklasmeezingenJevindtdetekstinbijlageBespreekmetdeklasdegevoelensdieinhetliedverwoordwor-denHerkennenzediegevoelensOpwelkemanierkwamenzeaanbodindefilm
18
BrammetjeprobeertgriptekrijgenopdeoverweldigendewereldrondomhemDatdoethijdoorwoordenenbegrippenteorde-neninzijnplakboekjeshijheefteenschriftwaarinhijdelsquoTop200rsquovandeallerbesteuitvindingenverzamelteneenschriftwaarinhijlsquogoeiewoordenenleukenamenrsquonoteertZobrengthijstructuurinzijnwereldbeeldMaarbovenalzijndezeschriftjeseenfeestvancreativiteiteninspiratieldquoPleister is geen goed woord maar wel een goede uitvinding Luxaflex is een goede uitvinding maar nog een beter woordrdquo
BrammetjebekijktalleuitvindingenmetkritischeblikdeGameBoydeWCdeautomatischetandenborstelhellipDeschaarisuiter-matepraktischndashineenkomischintermezzozienwehoedewerelderzonderscharenzouuitzienMaaropdeabsolutenummer1zethijdetrampolineBrammetjeheeftzelfookuitvindersambitiesDelsquoraketbusrsquomoetzijngroteverwezenlijkingworden
opdrachtKunnendeleerlingenzichnognamenofbegrippenherinnerenuitBramsplakschriftjes
Deleerlingenkunnenindividueelofklassikaalookhunuitvindingen-boeksamenstellenWatvindenzijde3besteuitvindingenooitLaathenintijdschriftenofreclamebladenzoekennaarfotorsquosomopteklevenHetkaneenaanleidingzijnomhetnutendegebruikstoe-passingvanbepaaldevoorwerpentebesprekenEventueelkunnenkinderendegekozenvoorwerpenookopeencreatievemanierillus-trerennetzoalsBrammetjedatdeedinzijnschriftjes
het gedicht van BrammetJeMeesterVisHetspijtmevanuwbeenMaarikbennietgemeenIkdenkveelinmrsquonhoofdIkhoopdatudatgelooftIkbenzoalsikbenSomsisdatnietzofijnMaarheelvaakookweerwelEnikkannietanderszijn
BRAMMETJES iS cREATiEf
19
EenfilmmakenisvaakeenlangenduurprocesErzijneenhele-boelmensenbijbetrokkendieallemaalhuneigentakenhebbenJekrijgtzenooitinbeeldtezienwantzewerkenlsquoachterdescher-menrsquoEnkeldeacteurskrijgjeophetschermtezien
DeregisseurstuurtaldiemensenGelukkighelptiedereengoedmeewanteenfilmmakenisnieteenvoudigKijkmaareensopdefilmsetvanBRAMMETJEBAAS
Achter de schermen heeft iedereen zijn eigen taak oa de came-raman setfotograaf geluidsman assistent
De cameraman (of-vrouw) staat achter decamera Hij zorgt dat al-lespreciesgefilmdwordtzoals de regisseur hetwilt De meeste scegraveneswordenenkelemalenop-genomenNadienbeslistde monteur in de mon-tagekamer welke beel-dener indefilmkomenEnkeldebesteopnameswordengebruiktde restgaatindeprullenbak
BEElDTAAl op DE SET
20
Decameraassistent(e)helptdecameramanwanneerhijzijnhan-denvolheeftenzorgtdatdelensvandecameralsquogefocustrsquoisZoishetbeeldaltijdscherpAlsdeacteurszichverplaatsenmoetdelensaangepastwordennetzoalsbijeenfototoestel
Via de zgn remote focus puller meet de assistent de afstand van camera tot acteurs en kiest de juiste lens
De lichtman zorgtdat alleswatgefilmdwordt goedbelicht isDoorsterkelampentegebruikenofeenschermdatdezonreflec-teertAllesmoethelderzichtbaarzijnHetgezichtvaneenacteurwordtbestnietbedektdoorschaduw
DegeluidsmanneemtallesopwatdeacteurszeggenHijheefteenmicrofoonaaneenlangestokndashdatheeteenboom(opzrsquonEngelsuitgesproken)ndashdiehijbovendeacteurshoudtZohorenwewatzezeggenzonderdatdemicrofooninbeeldisHijkanermeezelfstothoogineenboomreikenAchterafkandegeluids-mannoganderegeluidenopnemenzoalsbveenblaffendehondoffluitendevogeltjes
21
De regisseur behoudt het overzicht over de hele filmploeg Zevertelthoedeacteursdescegravenemoetenspelenenhoedecame-ramanallesmoetfilmenOpeenschermkijktzemeeofallesinordeisAchterafkanzemeebeslissenwelkebeeldenerpreciesgebruiktzullenworden
Brammetje wordt gefilmd voor een groen scherm Nadien wordt de tekst via de computer toegevoegd
De special effects supervisor zorgt voorhellipde speciale effectenTijdenshetfilmenmaakthijalleswatachterafmetdecomputerbewerktmoetwordenblauwofgroen (dekleurendiehetverstvanonzehuidverwijderdzijn)Nadienbewerkthijindiebeeldendegroeneenblauweelementen
22
De meester wordt gefilmd met een blauwe kous en een vals been Zijn echte been wordt met de computer weggetoverd
DeontwerperknutseltallerleispulletjesvoordefilmZowerddetitelinhetbeginvandefilmgemaaktmetkartonenlijmOokhetvissenhoofdvandemeesterwerdgeknutseld
23
De vissenkop wordt eerst getekend
De ontwerper heeft zijn eigen hoofd nage-maakt in gips Daarna maakt hij er een masker rond
Het vissenmasker is klaar
24
MeeroverdelsquomakingofrsquovanBRAMMETJEBAASwwwfilmfichesbendashzoekBRAMMETJEBAAS1
animatieBRAMMETJEBAASiseenspeelfilmlevendeacteursspelenhetverhaalinwerkelijkedecorsMaarnuendanwordthetverhaalonderbrokendoorkortestukjesanimatiefilmDiezijnvaakerggrappig
IneenanimatiefilmisallesmogelijkallerleivoorwerpenkunnentotlevenkomenDatisideaalomBrammetjesgekkeverbeeldingduidelijk te maken aan de kijkers Een mama met 1000 ogendoodbloedenzonderpleisterbewegendebenenzonderlichaameenmeestermeteenvissenkophellipwekrijgenhetallemaaltezienindeanimatiefragmentennetzoalsBramhetzietinzijnhoofdAlindeeerstefilmbeeldenziejeeenaantalvoorwerpenuitBram-metjeskamerdiehuneigenlevengaanleidenHerinnerjijjenogleukeanimatiefragmentenuitdefilm
knutseltipHebjeookzinomndashnetzoalsBrammetjendashaanhetknutselentegaanEenraketbusiswathooggegrepenmaareenlsquovliegtuigflesrsquoof een lsquoballonautorsquo zijn zeker haalbaar Je kan inspiratie vindenop httpwwwoutnumberedbenlcreatief-knutselenvliegtuig-knutselen-van-fles-karton en httpwwwozeykidsnlknutselenballon-auto-knutselen
KinderenmetADHDkunnenzichmeestalmoeilijkconcentre-renNetzoalsBrammetjehijkannietwerkenalszijntandlosstaatofalsereenvlieg indeklaszitDaardoorkrijgthij zijnsommennooit op tijd klaar Rustig stilzitten is voor kinderenmetADHDheelmoeilijkZittenerinjouwklasleerjaarschoolkinderenmetADHDWillenzeeroververtellen
BrammetjegaatnaarheteersteleerjaarInNederlandheetdatlsquogroep3rsquoNetzoalsbijonslerenkinderenerschrijvenen rekenenStil zitten indeklaszwijgenhuiswerkma-kenhellipvoorBrammetjeishetallemaalnieuw
BrammetjeBaaskaneenheleboeldingenHijkandrummenoptafelhoger springendanpapaenweldriemeisjesopdekartrekkenEnhij heeft eenplakboekwaarinhijzijn favoriete uitvindingen verza-meltEriseigenlijkmaareacuteeacutendingdatBrammetjenietgoedkanstilzitten Dat kan wel eens proble-men geven op school en thuisZeker als er weer een vaas metbloemen of een bord spaghettiaan diggelen gaat ldquoIk word zo moe van die drukte in mrsquon hoofdrdquozuchtBramsoms
Brammetje verzamelde allerlei uitvindingen en leukewoorden ineenschriftjeLijktjedateenleukideeWelkeuitvindingenzoujijinjeschriftjekleven
FilmmakerswerkensomsgraagmetjongeacteursmetADHDZoalsRickLens(indefilmKAUWBOY)ldquoKinderen met ADHD hebben veel energie ze kunnen maar blijven doorgaan en omdat ze vaak in een fantasiewereld leven kunnen ze zich ook makkelijk inlevenrdquoOfDen-nisReinsma(MIJNAVONTURENDOORVSWCHWRMenMIDDENINDEWINTERNACHTldquoMet mijn acteren geef ik een voorbeeld aan andere kinderen Je moet niet denken lsquoik kan niksrsquo Want ondanks mijn ADHD kan ik mijn dromen waarmaken Het houdt me niet tegen om te doen wat ik graag wil acteren in een filmrdquo
Wist jedat ook zwemkampioenMi-chael Phelps ADHD heeft Daaromoefendehijzograaginhetzwembadenwonhellipachttiengoudentweezil-verenentweebronzenmedailles
CoenvanOverdamldquoHet huis waar we filmden was van iemand an-ders We mochten het lenen rsquos Avonds kwamen die mensen terug om er te slapen We filmden enkel overdag Soms moesten we papier voor de ramen plakken zodat het nacht leekrdquo
CoenvanOverdamis8 jaaroudenspeeldederolvanBrammetjeWelkescegravenevondhijhetleuksteldquoDe broek van de meester naar beneden trekken Eeacuten keer had ik per ongeluk ook zijn onderbroek afgetrokken Zelf doe ik bij-na nooit zulke rare dingen al ben ik soms wel een klein beetje ondeugendrdquo
Op wwwjekinobebrammetje-baas en httpwwwfilmfichesbenavigatieid=20komjemeertewetenoverBRAMMETJEBAAS
BiJlage mdash affiche
Stro
fe 1
Ikkleurnooitbinnendelijntjes
Ikhebsambalinmijnkont
Ikhoordeallerkleinstekraakjes
Ikkijkaltijdinhetrond
Ikzitnietstilenletnietop
Zittetikkenmetmijnpenen
Iedereenwordtgekvanmij
Maarikbenwieikben
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Ikhebgeheimekrachten
Waardooriknietstilkanstaan
Ikhebdesuperpow
er
Omaltijddoortegaan
Stro
fe 2
Somsalsikopschoolben
Houikmeinbedwang
Enpraatikheelerglangzaam
Enzoekdoordegang
Maarnaeenkleinkwartiertje
Komtdiesambalinmijnkont
Danjeuktm
ijnhelelichaam
Enspringikweerinhetrond
Wantvanallesnellehelden
Beniksuperman
Enookalwordjegekvanmij
Refre
inIkbenwieikben
Ikbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Gooim
einhetwater
Ikzwem
zosnelalseendolfijn
Ikhebgeentrampolinenodig
Omeenkangoeroetezijn
Stro
fe 3
Ookalbeniknietdesterkste
Nietdeslimstenietheelknap
Alsjemijvoorbijzietsprinten
Nouzetjedanmaarschrap
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Ikhebgeheimekrachten
Waardooriknietstilkanstaan
Ikhebdesuperpow
er
Omaltijddoortegaan
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Gooim
einhetwater
Ikzwem
zosnelalseendolfijn
Ikhebgeentrampolinenodig
Omeenkangoeroetezijn
BiJl
age
Eenfilmomzekerindeleraren-opleidingtegebruiken Inmijnklaszouikvooralingaanophetbespreekbaar maken van ge-voelens Brammetje loopt eenpaarkeerwegHoekonhijdatandersaangepakthebbenWatzoujijzeggendoen(Mieke)
Na een testvertoning voor een publiek dat werkzaam is in het onderwijs verzamelden we volgende reacties op BRAMMETJE BAAS Ben jij het met hen eens Zijn er re-acties die je verrassen Hoe zou jij deze film inschatten
Ikwilmetdefilmwerken indeOKANklas (anderstaligenieuwkomers) Ik wil methen een klasgesprek hou-denoverADHDenoverdeschoolorganisatie Zo kun-nenwepratenoververschil-lende opvoedingsstijlen ende aanpak in hun land vanherkomst(Carine)
IknameenlsquoBrammetjersquouitmijnklasgroepmeenaardevoorstellingenhijherkendezichvollediginhetverhaalHijheeftechtgenotenvandefilmenallesingeurenenkleurennaverteldHijkreegveelbegripvandegroepeniedereenbegonspontaanuiteigenerva-ringtevertellenVelenherkendenzichzelfenvoeldenzichnumeerbegrepenHeelleerzaamzowelvoordekinderenalsvoordeleer-krachtWantiniedereklaszitweleenBrammetje(Tanja)
Veel leerlingen zullen zich hierinherkennen of meer inzicht krijgenin het gedrag van lsquodrukkersquo kinde-renHopelijkkunnenzezoookwatmeer respectopbrengenvoorhenVolgens mij is de film niet alleenbruikbaar in de klas maar ook alsnascholing rond lsquoomgaan met kin-deren met andere nodenrsquo of rondlsquodifferentieumlren in de klasrsquo Hoe kanje zulkekinderenblijvenboeienenhoe belangrijk is het om naar hetkindzelfteluisteren(Els)
Vroegerwerd ikookvaakdeklasuitgestuurdvanwege lsquoovervloedigvragenstellenrsquoIkkonooknietstilzittenMaarikhebinmiddelsmeerdan50boekengeschrevenen vertaalddus ik kaacutenhetbestHelaasheefthet schoolsysteemmijn leergierigheiden leerpleziermeerver-pestdanversterkt(Suzanne)
BRAMMETJE BAAS was realistisch aangrijpendmaarhellip niet voor de voorziene leeftijdsgroep AlsmoedervaneenkindmetdezelfdekaraktertrekjesalsBramwas deze film confronterend en verhelderendAls zorgleerkracht enmentor van jonge leerkrachtenzieikveelmogelijkhedenommetdezefilmtewerkenIkzoudefilmgebruikenommetjongeleerkrachtentereflecterenovergt hunmaniervanlesgevengt kinderendiebijzondereaandachtvrageninhetge-woneonderwijs
gt hoe ineenschoolorganisatiemetkinderenwordtomgegaan(Katrijn)
Als leerkracht hebik veel opgestokenvan de inhoud Ik zalvoortaan met ande-re ogen kijken naarde overbeweeglijkekleuters in mijn klas(Chantal)
Droevethemarsquosaangekaartmetveelhumorhetuitkijkennaarheteersteleerjaarmaarniet lsquogezienrsquo worden door de leerkracht in je kwaliteiten enkel in je tekorten HetverdrietvandeoudersenvanBramzelfvondikheelaandoenlijkIkvinddezefilmergbruikbaarookvoorouderswienskindaanheteersteleerjaargaatbeginnenDefilmsteltenkeleoplossingenvoordiezekerbesprokenkunnenworden(Marina)
Alleen jammer dat ereen stereotiep van deoude leerkracht werdgemaakt(Inge)
Leukomteondervindendatjenietdeenigebentmetditsoortkinde-reninjeklasVooranderekinderenisdefilmeenmeerwaardeomdatzekinderenzoalsBrammetjesomslastigvindenindegroepenhennuvanuiteenanderdaglichtlerenbekijken(Aline)
Reacties uit het ondeRwijs
12
ldquoTegenwoordig heeft elk kind wel iets als het geen ADHD is dan is het wel iets andersrdquoZodenkenveelmenseneroverldquoAls ik dat kind een paar dagen onder handen kon nemen zou het rap opge-lost zijnrdquoOfzoalsdedirectricezegtwanneermamaBrammetjelsquoeeneigenzinnigenbijzonder jongetjersquo noemt ldquoAls ik van elke ouder die dat van zrsquon kind vindt een euro kreeg hoefde ik nooit meer te werkenrdquoZitStilldquoZulke uitspraken zijn erg pijnlijk voor de ouders Want de werkelijkheid is veel complexerrdquo
MeeroverADHDindefilmopwwwfilmfichesbendashzoekBRAM-METJEBAAS3
3 BrammetJe in ziJn hooFdldquoIk heb veel vragen in mrsquon hoofd Er zijn zoveel dingen om over na te denkenrdquo
- Waaromkrijgjetranenalsjeverdrietigbent- Waaromzijnweopdezewereld- Waaromruikenhondengraagaanelkaarskont- Watkanjeallemaaldoenmetdeblaadjesindetuin- Hoezouhetzijnalsjegeenhandenhad
GeenwonderdatBrambeweertldquoIk word zo moe van mrsquon hoofd Ik kan mrsquon hoofd niet uitzettenrdquo
Enkele scegravenesmakenduidelijk hoedat verlies van concentratiepreciesinzrsquonwerkgaatBvwanneerBrammetjemetbestekopzijnbordbeginttetikkenzijnaandachtvoorhetgesprekverliestenhelemaalopgaatinderitmischepatronenHijvergeetderestvandewereldldquoEr gebeurt altijd van alles De hele dag en de hele nachtrdquoEeacutenlossetandvolstaatomBrammetjesaandachtvolledigopteslorpenzodathijzichnietmeerkanconcentreren
DefilmhelptonsomBrammetjesmaniervandenkentebegrijpenNetzoalsLiseloreldquoJe bent zoals je bent En dat vind ik grappigrdquoZohelptzeBrammetjeomzichteverzoenenmetzichzelfldquoIk heb geleerd dat ik ben wie ik ben Soms erg druk maar niet dom en zeker niet saai En dat iedereen anders is dat is nou juist zo leuk Waarom we op deze wereld zijn dat weet ik nog steeds niet Ik ben alleen heel blij dat ik er benrdquo
opdracht muziek in Je hooFdAandeeettafelwordtBrammetjeafgeleiddoorallerleigeluidendieinzijnhoofdeenliedjevormenOokmetdeklaskanjemetdagelijksegebruiksvoorwerpeneenliedjeimproviseren
ElkeleerlingkiesteenvoorwerpDejufduidtiemandaandiezijngeluidmag latenhorenMetsommigevoorwerpenkan jemeerdaneacuteeacutengeluidmakenWelkgeluidklinkthetbesteNaenkeletellenduidtdejufeennieuwelsquomuzikantrsquoaanZogaatzeheeldeklasrondLaatverschillendemuzikantentegelijkaanhetwoordZoek samen een eenvoudig ritmisch patroon Tenslotte hoor jeeenliedjenetzoalsBrammetjeeenliedjeinzijnhoofdhoorde
13
4 BrammetJe in ziJn lichaamDedrukteraastnietalleendoorBrammetjeshoofdmaarookdoorzijn lijfAltijd ishij inbeweginghijwiebelt ritstzijnpennenzakopenentoetrektaanzijntruitrommeltopdebankhellipldquoBram kan je stoppen met wiebelenrdquovraagtdemeesterldquoNee ik kan er niets aan doen Mrsquon benen willen wiebelenrdquoBrammetjeisnietdebaasoverzrsquoneigenlichaamhijheeftgeencontroleTijdensdespeeltijdgulptalzijnopgekropteenergieineacuteeacutenkeernaarbuitenWanneerhijdeeettafelverandertineenknoeiboelraadtmoedermeteenldquoZware dag gehad op schoolrdquo
Dat gebrek aan controle kande omgeving irriteren Tijdens despeeltijdisBrammetjeeenlosgeslagenprojectielenwanneerLi-selorebijhemthuiskomtslaathijvanopwindingeeneistukopzijnhoofdZulkgedragwordtdooranderenalsnelals lsquoaanstel-lerigrsquobeoordeeldldquoHet is toch geen rotkindrdquovraagtmoederzichvertwijfeldaf
5 BrammetJe thuisldquoGeeft niksrdquozegtmoederalserweereenbeschuitmethagelslagop de grond valt ZitStil ldquoMoeders gedrag is nauwelijks realis-tisch Zelfs heel geduldige ouders geven de moed wel eens op Ouders mogen zich niet laten ontmoedigen door het rooskleurige beeld in de film Ik ken veel ouders die ontzettend goed bezig zijn met hun kindrdquo
Bramzorgtvooronnoemelijkveeldrukte inhuisVooralaan ta-felnietmetbestekspelenennietmorsenzijnbijnaonmogelij-ke uitdagingenHet klassieke systeem van lsquostraffenamp belonenrsquo(hetbordmetgroeneen rodebollen)brengtweinigzodenaandedijkWerkendeklassiekeopvoedingsmethodennietvooreenkindmetADHDZitStilldquoToch wel Aanmoedigingen en compli-mentjes helpen Net zoals bij elk ander kind moet je altijd uitgaan van een positieve aanpak Bij Brammetje werkt het niet omdat de werkpunten veel te vaag zijn lsquoRustig zijnrsquo en lsquogeen gekke dingen doenrsquo dat begrijpt Brammetje niet Zoiets kan hij niet inschattenrdquoBrammetjesbordstaatalgauwvolrodestippen
Omdatmamaenpapageloven ineenverschillendeaanpakvanBramsproblemengroeitdespanninginhuisVaderwildatBram-metjezichaanpastmoederzoektmanierenomhemtemotiverenZegaangillentegenelkaarenBramvoeltzichschuldigldquoStraks gaan papa en mama nog scheiden door mijn schuldrdquo ZitStilldquoADHD zet de ouder-kindrelatie onder druk Partners zouden el-kaar moeten aflossen bij de opvoeding van een kind maar als je niet op dezelfde lijn zit zorgt dat voor conflicten Dat werd in recent onderzoek bewezenrdquo
ldquoAls jij je best doet is er niks om je druk over te makenrdquoPapalegtdeverantwoordelijkheidopBramsschoudersDielastwordtzwaaromtedragenBramverliesterzijnzelfvertrouwenbijldquoIk doe alles fout Dat meester Vis me niet begrijpt dat gaat nog wel maar dat mama me niet meer begrijpt dat is pas ergrdquoDooraldiedrukwordtBrammetjenietenkellsquoschoolmoersquomaarzelfslsquolevens-moersquoHijisboosopdehelewereldldquoIk wou dat ik zo hoog kon springen dat ik niet meer op deze wereld was Als mijn raketbus af is vlieg ik weg van hierrdquoPaswanneerhetopschoolbetergaatvoeltBrammetjezichthuisookweerlekkerinzijnvel
14
een rustige omgevingZijnkinderenmetADHDgebaatbijeenrustigeomgevingDanis Brammetjes kamer geen ideale plek tot de nok gevuldmetspulletjesenobjectenVoorBramdegedroomdeomgevingomoptegaaninzijnverbeeldingzijnplakboekhellipofteschommelenaanhetplafondZorsquondrukkeomgevingzorgtvoorextrachaosAnderzijds iseenlsquoprikkelarmersquokamervooreenkindmetADHDonnoemelijksaai
6 BrammetJe op schoolldquoIk begrijp Brammetje heel goed Ik zit al 30 jaar in dit vak Ik heb meer van dit soort jongetjes gehad reuze intelligent maar ontzet-tend onaangepast om te leren Het is mijn plicht als leerkracht om dit aan te pakkenrdquoMeesterVisisnietvanplanomzijnaanpaktewijzigenomwillevaneacuteeacutenbelhamelindeklas
proBlemenVanwegehunconcentratieprobleemkrijgenkinderenmetADHDsomsleerproblemenMeesterVisldquoHij is voortdurend met andere dingen bezig Een beetje discipline je werk leren afmaken dat is belangrijk voor later Hij doet niksrdquo
DatkanzwaregevolgenhebbenvoorveelkinderenmetADHD gt Ze moeten soms hun jaar overdoen of veranderen van school IndefilmVolgensmeesterVisisookBrammetjeeenpoten-tieumlle lsquozittenblijverrsquoldquoKan je op een andere school wel stilzit-tenrdquo vraagt Liselore terechtWie garandeert dat Bram opeenandereschoolnietweereenleerkrachttreftdienietweetwat hijmetwiebelbenenmoet aanvangenDangaat Brammisschienwelvanschoolnaarschoolnaarschoolhellip
gt Door hun druk gedrag worden ze vaker gestraft dan andere kinderen IndefilmWanneerdemeesterindeturnlesiedereentotdeorderoeptdoetalleenBrammetjelekkervoortwanthellip
hijheefthetnietgehoordHijzitmezrsquongedachtenergensanders
gt Door die negatieve reacties krijgen ze vaak een laag zelfbeeldIn de filmWanneer Bram voor straf terug naar de kleuter-klaswordtgestuurdervaarthijdatalseengrotebeledigingBovendiendenktdemeesterdathijdomisBramkrijgthetgevoeldathijhelemaalniksgoedsmeerkandoen
gt De kinderen kunnen schoolmoe wordenIndefilmChineseofEgyptischelettershellipdewereldistekleinvoor Brammetjes onvermoeibare geest Hij raakt teleurge-steld inwatdeschooltebiedenheeftldquoIk vind groep 3 erg tegenvallenrdquoBramwordt schoolziekhij komtmetopzet telaat looptwegofdoetalsofhij ziek isHijgaatdemeestersteedsmeeralseenvijandbeschouwenndashhijmaakttekeningenwaaropmeesterVisopgruwelijkemanierenaanzrsquoneindkomt
gt Vaak hebben ze weinig vrienden IndefilmJevoeltdatdekinderenindeklaszichstilaante-genBrammetjekerenDestraffenvanmeesterViswerkendepesterijenvanmedeleerlingenindehand
15
hoe het anders kanMeesterMarkcreeumlertdmvenkelingrepeneenheelandereklas-situatie
1OmdatkinderenmetADHDbehoeftehebbenaanregelmaatishetbelangrijkdatzewetenwatervanhenverwachtwordt
BrammetjebijmeesterVisInheteersteleerjaarisallesnognieuwBramzietgeenstructuurenerkomenontzettendveelindrukkenophemafDatzorgtvoorveelafleidingBrammetje bijmeesterMarkOp verschillendemanierenwordtBrammetjes aandacht bij de les gehouden Soms gebruikt demeester een timer Indien nodig zet hij Bram (niet bestraffend)evenalleenineenbank
2Hetkindmoetregelmatigdekanskrijgenomzichtebewegenenenergiekwijtteraken
BrammetjebijmeesterVisDespeeltijdvolstaatvoorBrammetjenietomalzijnenergiekwijtterakenZekernietalshijvoorstrafmoetbinnenblijvenBrammetjebijmeesterMarkEvenfysiekontladenindeklashelptenormZerennenrondspelenindiaantjeenBrammagzichuit-leveninhetspringtouwAlslsquohulpjersquomagBramdoordegangenlopenomboodschappenaftelevereninandereklassenTochzitBrammetje in eerste plaats op school om te leren rondrennenmagenkelwanneerdedruktegrootwordt
3Het isbelangrijkdekinderencomplimentjes tegevenals zehuntakengoedafwerken
BrammetjebijmeesterVisldquoMeester Vis is altijd boos Niet eacuteeacuten aardig woordrdquoZelfsalshijhetgoedeantwoordweetkrijgtBramgeencomplimentjewanthelliphijhadzrsquonvingernietopgestokenBrammetjebijmeesterMarkAlslsquoboodschapperrsquowordthijoveralvriendelijkonthaald
hoe zit het BiJ onsCentrumZitStilldquoWij zien heel veel inzet in het Vlaamse onderwijs leerkrachten doen veel moeite Het is onze uitdaging om hen me-thodieken aan te reiken waarmee ze op maat kunnen werken van elke leerling In BRAMMETJE BAAS wordt alles opgelost met en-kele simpele trucs Plots vindt Brammetje wel zrsquon draai op school
In werkelijkheid is het probleem meestal veeleisender Het gaat niet om trucs maar om een nieuwe ingesteldheid Daarvoor zijn structurele veranderingen nodig Bijvoorbeeld
gt differentiatie in de klas
gt het systeem van vaste leerjaren kan aangepast worden
gt in het zorgbeleid van de school is niet altijd een plaats voor de ouders hoewel zij de enige constanten zijn in de opvoeding van het kind De problemen worden nog complexer in het secundair onderwijs wanneer kinderen niet meer zo happig zijn op de bemoeienis van hun ouders
gt sommige ouders vinden opvoeden de opdracht van de school en vergeten hun eigen verantwoordelijkheidrdquo
InbijlagevindjeeenaantalreactiesopBRAMMETJEBAASvanmensendieinhetonderwijsactiefzijnBenjeheteensmethunreacties
MeeroverADHDopschoolwwwfilmfichesbendashzoekBRAMME-TJEBAAS4
16
7 werken rond adhd in de klas
een leerling verteltIsereenleerlingindeklas(opschool)metADHDIshijzijbereidtegetuigenvoordeklasDatkanvoordeleerlingbedreigendlijkenzullendeklasgenotenhemhaarnietuitlachenBereidditgesprekvoormethetkindendeouderseventueelondersteunddoordeCLB-medewerkerzorgcooumlrdinatorhellipBespreekdemogelijkegevol-genvoordeleerlingenhoedeschoolhieropwilinspelen
Zorgervoordathetklasgesprekplaatsvindtineenveiligeomge-vingMaaktijdomvragentestellenZorgervoordatdekinderenrespectvolblijvenenbewaakgoedwathetkindmetADHDwelnietwil zeggenOok voor andere kinderenmet leerproblemenkanheteenaanleidingzijnomtevertellenoverwaarzehetmoei-lijkmeehebbenenhoezeermeeomgaan
Tijdens zorsquongesprekkunnenheelwat themarsquos aanbodkomenProbeertelkensterugtekoppelennaardeanderekinderenindeklasHerkennenzebepaaldeaspectenvanditgedragookbijzich-zelfMogelijkeaandachtspuntenzijnbijvoorbeeld
gt ADHD algemeen Hoe kijken de leerlingen tegen ADHDaan(KennenzenogkinderenmetADHDBegrijpenzewatADHDis)
gt Aandachtstekort voor een kindmetADHD is goedopletteneenmoeilijkeopgave(HerkenjeditWanneerkanjijmoeilijkoplettenindeklasWathelptjeombeteroptelettenVergeetjijsomsspullenWatkanjehelpenommindertevergeten)
gt HyperactiefkinderenmetADHDpratensomsveelofroepenantwoordendoordeklas(WanneerbenjezelfdrukZijnerles-senwaarinjeminderdrukbentWaarkanjijjeenergiekwijt)
gt Impulsiefeerstdoenendanpasdenken(HandeljijweleensondoordachtHerkennendeklasgenotenditZegjijaltijdmet-eenalsjeietsnietwelokeacutevindtKomterweleensruzievan)
gt EenovervolhoofdldquoMijnhoofdzitzovolrsquosAvondskaniknooitslapenrdquo(HebjijsomseenvolhoofdWatziteralle-maalinWaarmaakjijjezorgenoverWathelptjouomjehoofdlsquolegerrsquotemakenLigjesomswakkerWatdoejealsjenietkanslapen)
gt SpecifiekekwaliteitenkinderenmetADHDblinkenuitinspe-cifieke vaardigheden (Wat zijn de kwaliteiten van kinderenmetADHDZijnerdaarkwaliteitenbijdiejezelfookbezitWanneerkanjedezekwaliteitengoedgebruiken)
inleeFoeFeningenEnkeleeenvoudigeopdrachtenkunnenduidelijkmakenhoemoei-lijkhetisommetconcentratieproblemenomtegaangt deleerlingensluitenhunogenDeleerkrachtmaaktgeluidenenleerlingenwijzenmetdevingernaargeluidMaakdege-luidensteedssubtieler (bvpotloodslijpen)Duideventueeleenlsquostoorzenderrsquoaan(eenvandeleerlingen)diedeaandachtmoetafleidenmetanderegeluidenStopnaenkeleminutenenbespreekisconcentrerenmoeilijk
gt allekinderenstaanineenkringenstrekkenhunarmenuitDearmenwordengekruistenelkehandmoethuneenanderehand vinden in de cirkel Er ontstaat eengrote knoopDiemoetwordenontwardzonderelkaarshandenlostelaten
17
gt eacuteeacutenleerlingzitaantafeldeanderestaatervoorDezittendeleerling probeert in een boek te lezen de staande leerlingpakthetboekenbeweegthetzachtjesheenenweerDraainaeenpoosjederollenomLukthetomtelezenWetenzewatzegelezenhebbenHoewashetomte lezenterwijlerbewegingwasWerdenzeeronrustigdoor
gt dekinderenzittenineenlangerijDrievanhenkomennaarvorenennemeneenhoudingaandiezelangkunnenvolhou-denAllekinderenkijkenaandachtigEenkindgaatdeklasuitondertussenwordterbijdekinderenvooraaneenkleinig-heidveranderd(bvdeharenanderseenarmdeanderekantophellip)Hetkinddatopdegangstondmoetnuachterhalenwaterisveranderd
8 over centrum zitstilCentrum ZitStil is een belangen-vereniging voor iedereen die metADHDtemakenkrijgtZitStil geeft informatie vormingondersteuning en onderneemt
actie om alle personen die geconfronteerdwordenmet ADHD(ookoudersleerkrachtenopvoedersdokterswerkgeversenz)optimaaltelatenfunctionerenVoorleerkrachtendieeenADHD-vriendelijkklimaatwillencreeumlrenopschoolorganiseertZitStileen5-deligetrainingVoorhetuitwerkenvanlessenkanjeterechtinhet documentatiecentrum Zo streeft ZitStil naar gelijkheid vankansen ineenpogingomhet sociaal isolement rondADHD tedoorbreken
Op wwwzitstilbe vind je alles over het aanbod van CentrumZitStil Je vindt er ook algemene info (wwwzitstilbeadhd-addalgemeen)enfilmpjesoverADHDdiejeindeklaskangebruiken(ADHD-TV)
EenkleineselectievanboekenvoorkinderenofvolwassenenrondADHD(SommigezijnverkrijgbaarviadewebshopvanZitStil)middot VlinderndashMiriamBruijstensndashUitgeverijPicamiddot StijndeTreinndashCarolineCogenbackndashBalansmiddot ZenozweeftndashInneVandenBosschendashAbimomiddot ErziteenleeuwinmijndashKristienDieltiensndashUitgeverijClavis
middot ZevindenmedrukndashMartineDelfosndashUitgeverijSWPmiddot SusOctopusndashBavoDhooghendashUitgeverijDeEenhoornmiddot DeADHDvanAndreacutendashChristineKliphuisndashUitgeverijSjaloom
ampWildeboermiddot DeADHDsurvivalgidsndashJFTaylorndashUitgeverijSchoolsupportmiddot ADDaisyndashTirtsaEhrlichndashBalansmiddot Organiseerjezelf(zonderjehoofdteverliezen)ndashJanetSFox
ndashAbimomiddot InmijnkopstaatallesopzrsquonhoofdndashSylviavandenHeedendash
UitgeverijLannoomiddot ADHDLaatjenietswijsmakenndashHermienDeBackerndashUit-
geverijEpomiddot ZitstilopschoolOmgaanmetADHDindeklasndashRitaBol-
laertndashUitgeverijLannoomiddot SlimmaarhellipndashPegDawson amp RichardGuarendashUitgeverijHo-
grefemiddot DiagnoseADHDgidsvooroudersenhulpverlenersndashRussell
BarkleyndashUitgeverijPearssonCentrumZitStilKruishofstraat3412610WilrijkTel038303025infozitstilbewwwzitstilbe
MetbijzonderedankaandirecteurRiaVanDenHeuvelenpsycho-logeGilBormsvanCentrumZitStil voorhunbijdrageaandezelesmap
zingen met BrammetJeBRAMMETJEBAASeindigtmeteenliedoverlsquoanderszijnrsquogezon-gendoorJochemMyjer(eenpopulaireNederlandsekomiekdievanzijneigenADHDstoorniszijnhandelsmerkheeftgemaakt)Jekanhetliedopnieuwbeluisteren(viawwwbrammetjebaasnl)eneventueelmetdeheleklasmeezingenJevindtdetekstinbijlageBespreekmetdeklasdegevoelensdieinhetliedverwoordwor-denHerkennenzediegevoelensOpwelkemanierkwamenzeaanbodindefilm
18
BrammetjeprobeertgriptekrijgenopdeoverweldigendewereldrondomhemDatdoethijdoorwoordenenbegrippenteorde-neninzijnplakboekjeshijheefteenschriftwaarinhijdelsquoTop200rsquovandeallerbesteuitvindingenverzamelteneenschriftwaarinhijlsquogoeiewoordenenleukenamenrsquonoteertZobrengthijstructuurinzijnwereldbeeldMaarbovenalzijndezeschriftjeseenfeestvancreativiteiteninspiratieldquoPleister is geen goed woord maar wel een goede uitvinding Luxaflex is een goede uitvinding maar nog een beter woordrdquo
BrammetjebekijktalleuitvindingenmetkritischeblikdeGameBoydeWCdeautomatischetandenborstelhellipDeschaarisuiter-matepraktischndashineenkomischintermezzozienwehoedewerelderzonderscharenzouuitzienMaaropdeabsolutenummer1zethijdetrampolineBrammetjeheeftzelfookuitvindersambitiesDelsquoraketbusrsquomoetzijngroteverwezenlijkingworden
opdrachtKunnendeleerlingenzichnognamenofbegrippenherinnerenuitBramsplakschriftjes
Deleerlingenkunnenindividueelofklassikaalookhunuitvindingen-boeksamenstellenWatvindenzijde3besteuitvindingenooitLaathenintijdschriftenofreclamebladenzoekennaarfotorsquosomopteklevenHetkaneenaanleidingzijnomhetnutendegebruikstoe-passingvanbepaaldevoorwerpentebesprekenEventueelkunnenkinderendegekozenvoorwerpenookopeencreatievemanierillus-trerennetzoalsBrammetjedatdeedinzijnschriftjes
het gedicht van BrammetJeMeesterVisHetspijtmevanuwbeenMaarikbennietgemeenIkdenkveelinmrsquonhoofdIkhoopdatudatgelooftIkbenzoalsikbenSomsisdatnietzofijnMaarheelvaakookweerwelEnikkannietanderszijn
BRAMMETJES iS cREATiEf
19
EenfilmmakenisvaakeenlangenduurprocesErzijneenhele-boelmensenbijbetrokkendieallemaalhuneigentakenhebbenJekrijgtzenooitinbeeldtezienwantzewerkenlsquoachterdescher-menrsquoEnkeldeacteurskrijgjeophetschermtezien
DeregisseurstuurtaldiemensenGelukkighelptiedereengoedmeewanteenfilmmakenisnieteenvoudigKijkmaareensopdefilmsetvanBRAMMETJEBAAS
Achter de schermen heeft iedereen zijn eigen taak oa de came-raman setfotograaf geluidsman assistent
De cameraman (of-vrouw) staat achter decamera Hij zorgt dat al-lespreciesgefilmdwordtzoals de regisseur hetwilt De meeste scegraveneswordenenkelemalenop-genomenNadienbeslistde monteur in de mon-tagekamer welke beel-dener indefilmkomenEnkeldebesteopnameswordengebruiktde restgaatindeprullenbak
BEElDTAAl op DE SET
20
Decameraassistent(e)helptdecameramanwanneerhijzijnhan-denvolheeftenzorgtdatdelensvandecameralsquogefocustrsquoisZoishetbeeldaltijdscherpAlsdeacteurszichverplaatsenmoetdelensaangepastwordennetzoalsbijeenfototoestel
Via de zgn remote focus puller meet de assistent de afstand van camera tot acteurs en kiest de juiste lens
De lichtman zorgtdat alleswatgefilmdwordt goedbelicht isDoorsterkelampentegebruikenofeenschermdatdezonreflec-teertAllesmoethelderzichtbaarzijnHetgezichtvaneenacteurwordtbestnietbedektdoorschaduw
DegeluidsmanneemtallesopwatdeacteurszeggenHijheefteenmicrofoonaaneenlangestokndashdatheeteenboom(opzrsquonEngelsuitgesproken)ndashdiehijbovendeacteurshoudtZohorenwewatzezeggenzonderdatdemicrofooninbeeldisHijkanermeezelfstothoogineenboomreikenAchterafkandegeluids-mannoganderegeluidenopnemenzoalsbveenblaffendehondoffluitendevogeltjes
21
De regisseur behoudt het overzicht over de hele filmploeg Zevertelthoedeacteursdescegravenemoetenspelenenhoedecame-ramanallesmoetfilmenOpeenschermkijktzemeeofallesinordeisAchterafkanzemeebeslissenwelkebeeldenerpreciesgebruiktzullenworden
Brammetje wordt gefilmd voor een groen scherm Nadien wordt de tekst via de computer toegevoegd
De special effects supervisor zorgt voorhellipde speciale effectenTijdenshetfilmenmaakthijalleswatachterafmetdecomputerbewerktmoetwordenblauwofgroen (dekleurendiehetverstvanonzehuidverwijderdzijn)Nadienbewerkthijindiebeeldendegroeneenblauweelementen
22
De meester wordt gefilmd met een blauwe kous en een vals been Zijn echte been wordt met de computer weggetoverd
DeontwerperknutseltallerleispulletjesvoordefilmZowerddetitelinhetbeginvandefilmgemaaktmetkartonenlijmOokhetvissenhoofdvandemeesterwerdgeknutseld
23
De vissenkop wordt eerst getekend
De ontwerper heeft zijn eigen hoofd nage-maakt in gips Daarna maakt hij er een masker rond
Het vissenmasker is klaar
24
MeeroverdelsquomakingofrsquovanBRAMMETJEBAASwwwfilmfichesbendashzoekBRAMMETJEBAAS1
animatieBRAMMETJEBAASiseenspeelfilmlevendeacteursspelenhetverhaalinwerkelijkedecorsMaarnuendanwordthetverhaalonderbrokendoorkortestukjesanimatiefilmDiezijnvaakerggrappig
IneenanimatiefilmisallesmogelijkallerleivoorwerpenkunnentotlevenkomenDatisideaalomBrammetjesgekkeverbeeldingduidelijk te maken aan de kijkers Een mama met 1000 ogendoodbloedenzonderpleisterbewegendebenenzonderlichaameenmeestermeteenvissenkophellipwekrijgenhetallemaaltezienindeanimatiefragmentennetzoalsBramhetzietinzijnhoofdAlindeeerstefilmbeeldenziejeeenaantalvoorwerpenuitBram-metjeskamerdiehuneigenlevengaanleidenHerinnerjijjenogleukeanimatiefragmentenuitdefilm
knutseltipHebjeookzinomndashnetzoalsBrammetjendashaanhetknutselentegaanEenraketbusiswathooggegrepenmaareenlsquovliegtuigflesrsquoof een lsquoballonautorsquo zijn zeker haalbaar Je kan inspiratie vindenop httpwwwoutnumberedbenlcreatief-knutselenvliegtuig-knutselen-van-fles-karton en httpwwwozeykidsnlknutselenballon-auto-knutselen
KinderenmetADHDkunnenzichmeestalmoeilijkconcentre-renNetzoalsBrammetjehijkannietwerkenalszijntandlosstaatofalsereenvlieg indeklaszitDaardoorkrijgthij zijnsommennooit op tijd klaar Rustig stilzitten is voor kinderenmetADHDheelmoeilijkZittenerinjouwklasleerjaarschoolkinderenmetADHDWillenzeeroververtellen
BrammetjegaatnaarheteersteleerjaarInNederlandheetdatlsquogroep3rsquoNetzoalsbijonslerenkinderenerschrijvenen rekenenStil zitten indeklaszwijgenhuiswerkma-kenhellipvoorBrammetjeishetallemaalnieuw
BrammetjeBaaskaneenheleboeldingenHijkandrummenoptafelhoger springendanpapaenweldriemeisjesopdekartrekkenEnhij heeft eenplakboekwaarinhijzijn favoriete uitvindingen verza-meltEriseigenlijkmaareacuteeacutendingdatBrammetjenietgoedkanstilzitten Dat kan wel eens proble-men geven op school en thuisZeker als er weer een vaas metbloemen of een bord spaghettiaan diggelen gaat ldquoIk word zo moe van die drukte in mrsquon hoofdrdquozuchtBramsoms
Brammetje verzamelde allerlei uitvindingen en leukewoorden ineenschriftjeLijktjedateenleukideeWelkeuitvindingenzoujijinjeschriftjekleven
FilmmakerswerkensomsgraagmetjongeacteursmetADHDZoalsRickLens(indefilmKAUWBOY)ldquoKinderen met ADHD hebben veel energie ze kunnen maar blijven doorgaan en omdat ze vaak in een fantasiewereld leven kunnen ze zich ook makkelijk inlevenrdquoOfDen-nisReinsma(MIJNAVONTURENDOORVSWCHWRMenMIDDENINDEWINTERNACHTldquoMet mijn acteren geef ik een voorbeeld aan andere kinderen Je moet niet denken lsquoik kan niksrsquo Want ondanks mijn ADHD kan ik mijn dromen waarmaken Het houdt me niet tegen om te doen wat ik graag wil acteren in een filmrdquo
Wist jedat ook zwemkampioenMi-chael Phelps ADHD heeft Daaromoefendehijzograaginhetzwembadenwonhellipachttiengoudentweezil-verenentweebronzenmedailles
CoenvanOverdamldquoHet huis waar we filmden was van iemand an-ders We mochten het lenen rsquos Avonds kwamen die mensen terug om er te slapen We filmden enkel overdag Soms moesten we papier voor de ramen plakken zodat het nacht leekrdquo
CoenvanOverdamis8 jaaroudenspeeldederolvanBrammetjeWelkescegravenevondhijhetleuksteldquoDe broek van de meester naar beneden trekken Eeacuten keer had ik per ongeluk ook zijn onderbroek afgetrokken Zelf doe ik bij-na nooit zulke rare dingen al ben ik soms wel een klein beetje ondeugendrdquo
Op wwwjekinobebrammetje-baas en httpwwwfilmfichesbenavigatieid=20komjemeertewetenoverBRAMMETJEBAAS
BiJlage mdash affiche
Stro
fe 1
Ikkleurnooitbinnendelijntjes
Ikhebsambalinmijnkont
Ikhoordeallerkleinstekraakjes
Ikkijkaltijdinhetrond
Ikzitnietstilenletnietop
Zittetikkenmetmijnpenen
Iedereenwordtgekvanmij
Maarikbenwieikben
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Ikhebgeheimekrachten
Waardooriknietstilkanstaan
Ikhebdesuperpow
er
Omaltijddoortegaan
Stro
fe 2
Somsalsikopschoolben
Houikmeinbedwang
Enpraatikheelerglangzaam
Enzoekdoordegang
Maarnaeenkleinkwartiertje
Komtdiesambalinmijnkont
Danjeuktm
ijnhelelichaam
Enspringikweerinhetrond
Wantvanallesnellehelden
Beniksuperman
Enookalwordjegekvanmij
Refre
inIkbenwieikben
Ikbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Gooim
einhetwater
Ikzwem
zosnelalseendolfijn
Ikhebgeentrampolinenodig
Omeenkangoeroetezijn
Stro
fe 3
Ookalbeniknietdesterkste
Nietdeslimstenietheelknap
Alsjemijvoorbijzietsprinten
Nouzetjedanmaarschrap
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Ikhebgeheimekrachten
Waardooriknietstilkanstaan
Ikhebdesuperpow
er
Omaltijddoortegaan
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Gooim
einhetwater
Ikzwem
zosnelalseendolfijn
Ikhebgeentrampolinenodig
Omeenkangoeroetezijn
BiJl
age
Eenfilmomzekerindeleraren-opleidingtegebruiken Inmijnklaszouikvooralingaanophetbespreekbaar maken van ge-voelens Brammetje loopt eenpaarkeerwegHoekonhijdatandersaangepakthebbenWatzoujijzeggendoen(Mieke)
Na een testvertoning voor een publiek dat werkzaam is in het onderwijs verzamelden we volgende reacties op BRAMMETJE BAAS Ben jij het met hen eens Zijn er re-acties die je verrassen Hoe zou jij deze film inschatten
Ikwilmetdefilmwerken indeOKANklas (anderstaligenieuwkomers) Ik wil methen een klasgesprek hou-denoverADHDenoverdeschoolorganisatie Zo kun-nenwepratenoververschil-lende opvoedingsstijlen ende aanpak in hun land vanherkomst(Carine)
IknameenlsquoBrammetjersquouitmijnklasgroepmeenaardevoorstellingenhijherkendezichvollediginhetverhaalHijheeftechtgenotenvandefilmenallesingeurenenkleurennaverteldHijkreegveelbegripvandegroepeniedereenbegonspontaanuiteigenerva-ringtevertellenVelenherkendenzichzelfenvoeldenzichnumeerbegrepenHeelleerzaamzowelvoordekinderenalsvoordeleer-krachtWantiniedereklaszitweleenBrammetje(Tanja)
Veel leerlingen zullen zich hierinherkennen of meer inzicht krijgenin het gedrag van lsquodrukkersquo kinde-renHopelijkkunnenzezoookwatmeer respectopbrengenvoorhenVolgens mij is de film niet alleenbruikbaar in de klas maar ook alsnascholing rond lsquoomgaan met kin-deren met andere nodenrsquo of rondlsquodifferentieumlren in de klasrsquo Hoe kanje zulkekinderenblijvenboeienenhoe belangrijk is het om naar hetkindzelfteluisteren(Els)
Vroegerwerd ikookvaakdeklasuitgestuurdvanwege lsquoovervloedigvragenstellenrsquoIkkonooknietstilzittenMaarikhebinmiddelsmeerdan50boekengeschrevenen vertaalddus ik kaacutenhetbestHelaasheefthet schoolsysteemmijn leergierigheiden leerpleziermeerver-pestdanversterkt(Suzanne)
BRAMMETJE BAAS was realistisch aangrijpendmaarhellip niet voor de voorziene leeftijdsgroep AlsmoedervaneenkindmetdezelfdekaraktertrekjesalsBramwas deze film confronterend en verhelderendAls zorgleerkracht enmentor van jonge leerkrachtenzieikveelmogelijkhedenommetdezefilmtewerkenIkzoudefilmgebruikenommetjongeleerkrachtentereflecterenovergt hunmaniervanlesgevengt kinderendiebijzondereaandachtvrageninhetge-woneonderwijs
gt hoe ineenschoolorganisatiemetkinderenwordtomgegaan(Katrijn)
Als leerkracht hebik veel opgestokenvan de inhoud Ik zalvoortaan met ande-re ogen kijken naarde overbeweeglijkekleuters in mijn klas(Chantal)
Droevethemarsquosaangekaartmetveelhumorhetuitkijkennaarheteersteleerjaarmaarniet lsquogezienrsquo worden door de leerkracht in je kwaliteiten enkel in je tekorten HetverdrietvandeoudersenvanBramzelfvondikheelaandoenlijkIkvinddezefilmergbruikbaarookvoorouderswienskindaanheteersteleerjaargaatbeginnenDefilmsteltenkeleoplossingenvoordiezekerbesprokenkunnenworden(Marina)
Alleen jammer dat ereen stereotiep van deoude leerkracht werdgemaakt(Inge)
Leukomteondervindendatjenietdeenigebentmetditsoortkinde-reninjeklasVooranderekinderenisdefilmeenmeerwaardeomdatzekinderenzoalsBrammetjesomslastigvindenindegroepenhennuvanuiteenanderdaglichtlerenbekijken(Aline)
Reacties uit het ondeRwijs
13
4 BrammetJe in ziJn lichaamDedrukteraastnietalleendoorBrammetjeshoofdmaarookdoorzijn lijfAltijd ishij inbeweginghijwiebelt ritstzijnpennenzakopenentoetrektaanzijntruitrommeltopdebankhellipldquoBram kan je stoppen met wiebelenrdquovraagtdemeesterldquoNee ik kan er niets aan doen Mrsquon benen willen wiebelenrdquoBrammetjeisnietdebaasoverzrsquoneigenlichaamhijheeftgeencontroleTijdensdespeeltijdgulptalzijnopgekropteenergieineacuteeacutenkeernaarbuitenWanneerhijdeeettafelverandertineenknoeiboelraadtmoedermeteenldquoZware dag gehad op schoolrdquo
Dat gebrek aan controle kande omgeving irriteren Tijdens despeeltijdisBrammetjeeenlosgeslagenprojectielenwanneerLi-selorebijhemthuiskomtslaathijvanopwindingeeneistukopzijnhoofdZulkgedragwordtdooranderenalsnelals lsquoaanstel-lerigrsquobeoordeeldldquoHet is toch geen rotkindrdquovraagtmoederzichvertwijfeldaf
5 BrammetJe thuisldquoGeeft niksrdquozegtmoederalserweereenbeschuitmethagelslagop de grond valt ZitStil ldquoMoeders gedrag is nauwelijks realis-tisch Zelfs heel geduldige ouders geven de moed wel eens op Ouders mogen zich niet laten ontmoedigen door het rooskleurige beeld in de film Ik ken veel ouders die ontzettend goed bezig zijn met hun kindrdquo
Bramzorgtvooronnoemelijkveeldrukte inhuisVooralaan ta-felnietmetbestekspelenennietmorsenzijnbijnaonmogelij-ke uitdagingenHet klassieke systeem van lsquostraffenamp belonenrsquo(hetbordmetgroeneen rodebollen)brengtweinigzodenaandedijkWerkendeklassiekeopvoedingsmethodennietvooreenkindmetADHDZitStilldquoToch wel Aanmoedigingen en compli-mentjes helpen Net zoals bij elk ander kind moet je altijd uitgaan van een positieve aanpak Bij Brammetje werkt het niet omdat de werkpunten veel te vaag zijn lsquoRustig zijnrsquo en lsquogeen gekke dingen doenrsquo dat begrijpt Brammetje niet Zoiets kan hij niet inschattenrdquoBrammetjesbordstaatalgauwvolrodestippen
Omdatmamaenpapageloven ineenverschillendeaanpakvanBramsproblemengroeitdespanninginhuisVaderwildatBram-metjezichaanpastmoederzoektmanierenomhemtemotiverenZegaangillentegenelkaarenBramvoeltzichschuldigldquoStraks gaan papa en mama nog scheiden door mijn schuldrdquo ZitStilldquoADHD zet de ouder-kindrelatie onder druk Partners zouden el-kaar moeten aflossen bij de opvoeding van een kind maar als je niet op dezelfde lijn zit zorgt dat voor conflicten Dat werd in recent onderzoek bewezenrdquo
ldquoAls jij je best doet is er niks om je druk over te makenrdquoPapalegtdeverantwoordelijkheidopBramsschoudersDielastwordtzwaaromtedragenBramverliesterzijnzelfvertrouwenbijldquoIk doe alles fout Dat meester Vis me niet begrijpt dat gaat nog wel maar dat mama me niet meer begrijpt dat is pas ergrdquoDooraldiedrukwordtBrammetjenietenkellsquoschoolmoersquomaarzelfslsquolevens-moersquoHijisboosopdehelewereldldquoIk wou dat ik zo hoog kon springen dat ik niet meer op deze wereld was Als mijn raketbus af is vlieg ik weg van hierrdquoPaswanneerhetopschoolbetergaatvoeltBrammetjezichthuisookweerlekkerinzijnvel
14
een rustige omgevingZijnkinderenmetADHDgebaatbijeenrustigeomgevingDanis Brammetjes kamer geen ideale plek tot de nok gevuldmetspulletjesenobjectenVoorBramdegedroomdeomgevingomoptegaaninzijnverbeeldingzijnplakboekhellipofteschommelenaanhetplafondZorsquondrukkeomgevingzorgtvoorextrachaosAnderzijds iseenlsquoprikkelarmersquokamervooreenkindmetADHDonnoemelijksaai
6 BrammetJe op schoolldquoIk begrijp Brammetje heel goed Ik zit al 30 jaar in dit vak Ik heb meer van dit soort jongetjes gehad reuze intelligent maar ontzet-tend onaangepast om te leren Het is mijn plicht als leerkracht om dit aan te pakkenrdquoMeesterVisisnietvanplanomzijnaanpaktewijzigenomwillevaneacuteeacutenbelhamelindeklas
proBlemenVanwegehunconcentratieprobleemkrijgenkinderenmetADHDsomsleerproblemenMeesterVisldquoHij is voortdurend met andere dingen bezig Een beetje discipline je werk leren afmaken dat is belangrijk voor later Hij doet niksrdquo
DatkanzwaregevolgenhebbenvoorveelkinderenmetADHD gt Ze moeten soms hun jaar overdoen of veranderen van school IndefilmVolgensmeesterVisisookBrammetjeeenpoten-tieumlle lsquozittenblijverrsquoldquoKan je op een andere school wel stilzit-tenrdquo vraagt Liselore terechtWie garandeert dat Bram opeenandereschoolnietweereenleerkrachttreftdienietweetwat hijmetwiebelbenenmoet aanvangenDangaat Brammisschienwelvanschoolnaarschoolnaarschoolhellip
gt Door hun druk gedrag worden ze vaker gestraft dan andere kinderen IndefilmWanneerdemeesterindeturnlesiedereentotdeorderoeptdoetalleenBrammetjelekkervoortwanthellip
hijheefthetnietgehoordHijzitmezrsquongedachtenergensanders
gt Door die negatieve reacties krijgen ze vaak een laag zelfbeeldIn de filmWanneer Bram voor straf terug naar de kleuter-klaswordtgestuurdervaarthijdatalseengrotebeledigingBovendiendenktdemeesterdathijdomisBramkrijgthetgevoeldathijhelemaalniksgoedsmeerkandoen
gt De kinderen kunnen schoolmoe wordenIndefilmChineseofEgyptischelettershellipdewereldistekleinvoor Brammetjes onvermoeibare geest Hij raakt teleurge-steld inwatdeschooltebiedenheeftldquoIk vind groep 3 erg tegenvallenrdquoBramwordt schoolziekhij komtmetopzet telaat looptwegofdoetalsofhij ziek isHijgaatdemeestersteedsmeeralseenvijandbeschouwenndashhijmaakttekeningenwaaropmeesterVisopgruwelijkemanierenaanzrsquoneindkomt
gt Vaak hebben ze weinig vrienden IndefilmJevoeltdatdekinderenindeklaszichstilaante-genBrammetjekerenDestraffenvanmeesterViswerkendepesterijenvanmedeleerlingenindehand
15
hoe het anders kanMeesterMarkcreeumlertdmvenkelingrepeneenheelandereklas-situatie
1OmdatkinderenmetADHDbehoeftehebbenaanregelmaatishetbelangrijkdatzewetenwatervanhenverwachtwordt
BrammetjebijmeesterVisInheteersteleerjaarisallesnognieuwBramzietgeenstructuurenerkomenontzettendveelindrukkenophemafDatzorgtvoorveelafleidingBrammetje bijmeesterMarkOp verschillendemanierenwordtBrammetjes aandacht bij de les gehouden Soms gebruikt demeester een timer Indien nodig zet hij Bram (niet bestraffend)evenalleenineenbank
2Hetkindmoetregelmatigdekanskrijgenomzichtebewegenenenergiekwijtteraken
BrammetjebijmeesterVisDespeeltijdvolstaatvoorBrammetjenietomalzijnenergiekwijtterakenZekernietalshijvoorstrafmoetbinnenblijvenBrammetjebijmeesterMarkEvenfysiekontladenindeklashelptenormZerennenrondspelenindiaantjeenBrammagzichuit-leveninhetspringtouwAlslsquohulpjersquomagBramdoordegangenlopenomboodschappenaftelevereninandereklassenTochzitBrammetje in eerste plaats op school om te leren rondrennenmagenkelwanneerdedruktegrootwordt
3Het isbelangrijkdekinderencomplimentjes tegevenals zehuntakengoedafwerken
BrammetjebijmeesterVisldquoMeester Vis is altijd boos Niet eacuteeacuten aardig woordrdquoZelfsalshijhetgoedeantwoordweetkrijgtBramgeencomplimentjewanthelliphijhadzrsquonvingernietopgestokenBrammetjebijmeesterMarkAlslsquoboodschapperrsquowordthijoveralvriendelijkonthaald
hoe zit het BiJ onsCentrumZitStilldquoWij zien heel veel inzet in het Vlaamse onderwijs leerkrachten doen veel moeite Het is onze uitdaging om hen me-thodieken aan te reiken waarmee ze op maat kunnen werken van elke leerling In BRAMMETJE BAAS wordt alles opgelost met en-kele simpele trucs Plots vindt Brammetje wel zrsquon draai op school
In werkelijkheid is het probleem meestal veeleisender Het gaat niet om trucs maar om een nieuwe ingesteldheid Daarvoor zijn structurele veranderingen nodig Bijvoorbeeld
gt differentiatie in de klas
gt het systeem van vaste leerjaren kan aangepast worden
gt in het zorgbeleid van de school is niet altijd een plaats voor de ouders hoewel zij de enige constanten zijn in de opvoeding van het kind De problemen worden nog complexer in het secundair onderwijs wanneer kinderen niet meer zo happig zijn op de bemoeienis van hun ouders
gt sommige ouders vinden opvoeden de opdracht van de school en vergeten hun eigen verantwoordelijkheidrdquo
InbijlagevindjeeenaantalreactiesopBRAMMETJEBAASvanmensendieinhetonderwijsactiefzijnBenjeheteensmethunreacties
MeeroverADHDopschoolwwwfilmfichesbendashzoekBRAMME-TJEBAAS4
16
7 werken rond adhd in de klas
een leerling verteltIsereenleerlingindeklas(opschool)metADHDIshijzijbereidtegetuigenvoordeklasDatkanvoordeleerlingbedreigendlijkenzullendeklasgenotenhemhaarnietuitlachenBereidditgesprekvoormethetkindendeouderseventueelondersteunddoordeCLB-medewerkerzorgcooumlrdinatorhellipBespreekdemogelijkegevol-genvoordeleerlingenhoedeschoolhieropwilinspelen
Zorgervoordathetklasgesprekplaatsvindtineenveiligeomge-vingMaaktijdomvragentestellenZorgervoordatdekinderenrespectvolblijvenenbewaakgoedwathetkindmetADHDwelnietwil zeggenOok voor andere kinderenmet leerproblemenkanheteenaanleidingzijnomtevertellenoverwaarzehetmoei-lijkmeehebbenenhoezeermeeomgaan
Tijdens zorsquongesprekkunnenheelwat themarsquos aanbodkomenProbeertelkensterugtekoppelennaardeanderekinderenindeklasHerkennenzebepaaldeaspectenvanditgedragookbijzich-zelfMogelijkeaandachtspuntenzijnbijvoorbeeld
gt ADHD algemeen Hoe kijken de leerlingen tegen ADHDaan(KennenzenogkinderenmetADHDBegrijpenzewatADHDis)
gt Aandachtstekort voor een kindmetADHD is goedopletteneenmoeilijkeopgave(HerkenjeditWanneerkanjijmoeilijkoplettenindeklasWathelptjeombeteroptelettenVergeetjijsomsspullenWatkanjehelpenommindertevergeten)
gt HyperactiefkinderenmetADHDpratensomsveelofroepenantwoordendoordeklas(WanneerbenjezelfdrukZijnerles-senwaarinjeminderdrukbentWaarkanjijjeenergiekwijt)
gt Impulsiefeerstdoenendanpasdenken(HandeljijweleensondoordachtHerkennendeklasgenotenditZegjijaltijdmet-eenalsjeietsnietwelokeacutevindtKomterweleensruzievan)
gt EenovervolhoofdldquoMijnhoofdzitzovolrsquosAvondskaniknooitslapenrdquo(HebjijsomseenvolhoofdWatziteralle-maalinWaarmaakjijjezorgenoverWathelptjouomjehoofdlsquolegerrsquotemakenLigjesomswakkerWatdoejealsjenietkanslapen)
gt SpecifiekekwaliteitenkinderenmetADHDblinkenuitinspe-cifieke vaardigheden (Wat zijn de kwaliteiten van kinderenmetADHDZijnerdaarkwaliteitenbijdiejezelfookbezitWanneerkanjedezekwaliteitengoedgebruiken)
inleeFoeFeningenEnkeleeenvoudigeopdrachtenkunnenduidelijkmakenhoemoei-lijkhetisommetconcentratieproblemenomtegaangt deleerlingensluitenhunogenDeleerkrachtmaaktgeluidenenleerlingenwijzenmetdevingernaargeluidMaakdege-luidensteedssubtieler (bvpotloodslijpen)Duideventueeleenlsquostoorzenderrsquoaan(eenvandeleerlingen)diedeaandachtmoetafleidenmetanderegeluidenStopnaenkeleminutenenbespreekisconcentrerenmoeilijk
gt allekinderenstaanineenkringenstrekkenhunarmenuitDearmenwordengekruistenelkehandmoethuneenanderehand vinden in de cirkel Er ontstaat eengrote knoopDiemoetwordenontwardzonderelkaarshandenlostelaten
17
gt eacuteeacutenleerlingzitaantafeldeanderestaatervoorDezittendeleerling probeert in een boek te lezen de staande leerlingpakthetboekenbeweegthetzachtjesheenenweerDraainaeenpoosjederollenomLukthetomtelezenWetenzewatzegelezenhebbenHoewashetomte lezenterwijlerbewegingwasWerdenzeeronrustigdoor
gt dekinderenzittenineenlangerijDrievanhenkomennaarvorenennemeneenhoudingaandiezelangkunnenvolhou-denAllekinderenkijkenaandachtigEenkindgaatdeklasuitondertussenwordterbijdekinderenvooraaneenkleinig-heidveranderd(bvdeharenanderseenarmdeanderekantophellip)Hetkinddatopdegangstondmoetnuachterhalenwaterisveranderd
8 over centrum zitstilCentrum ZitStil is een belangen-vereniging voor iedereen die metADHDtemakenkrijgtZitStil geeft informatie vormingondersteuning en onderneemt
actie om alle personen die geconfronteerdwordenmet ADHD(ookoudersleerkrachtenopvoedersdokterswerkgeversenz)optimaaltelatenfunctionerenVoorleerkrachtendieeenADHD-vriendelijkklimaatwillencreeumlrenopschoolorganiseertZitStileen5-deligetrainingVoorhetuitwerkenvanlessenkanjeterechtinhet documentatiecentrum Zo streeft ZitStil naar gelijkheid vankansen ineenpogingomhet sociaal isolement rondADHD tedoorbreken
Op wwwzitstilbe vind je alles over het aanbod van CentrumZitStil Je vindt er ook algemene info (wwwzitstilbeadhd-addalgemeen)enfilmpjesoverADHDdiejeindeklaskangebruiken(ADHD-TV)
EenkleineselectievanboekenvoorkinderenofvolwassenenrondADHD(SommigezijnverkrijgbaarviadewebshopvanZitStil)middot VlinderndashMiriamBruijstensndashUitgeverijPicamiddot StijndeTreinndashCarolineCogenbackndashBalansmiddot ZenozweeftndashInneVandenBosschendashAbimomiddot ErziteenleeuwinmijndashKristienDieltiensndashUitgeverijClavis
middot ZevindenmedrukndashMartineDelfosndashUitgeverijSWPmiddot SusOctopusndashBavoDhooghendashUitgeverijDeEenhoornmiddot DeADHDvanAndreacutendashChristineKliphuisndashUitgeverijSjaloom
ampWildeboermiddot DeADHDsurvivalgidsndashJFTaylorndashUitgeverijSchoolsupportmiddot ADDaisyndashTirtsaEhrlichndashBalansmiddot Organiseerjezelf(zonderjehoofdteverliezen)ndashJanetSFox
ndashAbimomiddot InmijnkopstaatallesopzrsquonhoofdndashSylviavandenHeedendash
UitgeverijLannoomiddot ADHDLaatjenietswijsmakenndashHermienDeBackerndashUit-
geverijEpomiddot ZitstilopschoolOmgaanmetADHDindeklasndashRitaBol-
laertndashUitgeverijLannoomiddot SlimmaarhellipndashPegDawson amp RichardGuarendashUitgeverijHo-
grefemiddot DiagnoseADHDgidsvooroudersenhulpverlenersndashRussell
BarkleyndashUitgeverijPearssonCentrumZitStilKruishofstraat3412610WilrijkTel038303025infozitstilbewwwzitstilbe
MetbijzonderedankaandirecteurRiaVanDenHeuvelenpsycho-logeGilBormsvanCentrumZitStil voorhunbijdrageaandezelesmap
zingen met BrammetJeBRAMMETJEBAASeindigtmeteenliedoverlsquoanderszijnrsquogezon-gendoorJochemMyjer(eenpopulaireNederlandsekomiekdievanzijneigenADHDstoorniszijnhandelsmerkheeftgemaakt)Jekanhetliedopnieuwbeluisteren(viawwwbrammetjebaasnl)eneventueelmetdeheleklasmeezingenJevindtdetekstinbijlageBespreekmetdeklasdegevoelensdieinhetliedverwoordwor-denHerkennenzediegevoelensOpwelkemanierkwamenzeaanbodindefilm
18
BrammetjeprobeertgriptekrijgenopdeoverweldigendewereldrondomhemDatdoethijdoorwoordenenbegrippenteorde-neninzijnplakboekjeshijheefteenschriftwaarinhijdelsquoTop200rsquovandeallerbesteuitvindingenverzamelteneenschriftwaarinhijlsquogoeiewoordenenleukenamenrsquonoteertZobrengthijstructuurinzijnwereldbeeldMaarbovenalzijndezeschriftjeseenfeestvancreativiteiteninspiratieldquoPleister is geen goed woord maar wel een goede uitvinding Luxaflex is een goede uitvinding maar nog een beter woordrdquo
BrammetjebekijktalleuitvindingenmetkritischeblikdeGameBoydeWCdeautomatischetandenborstelhellipDeschaarisuiter-matepraktischndashineenkomischintermezzozienwehoedewerelderzonderscharenzouuitzienMaaropdeabsolutenummer1zethijdetrampolineBrammetjeheeftzelfookuitvindersambitiesDelsquoraketbusrsquomoetzijngroteverwezenlijkingworden
opdrachtKunnendeleerlingenzichnognamenofbegrippenherinnerenuitBramsplakschriftjes
Deleerlingenkunnenindividueelofklassikaalookhunuitvindingen-boeksamenstellenWatvindenzijde3besteuitvindingenooitLaathenintijdschriftenofreclamebladenzoekennaarfotorsquosomopteklevenHetkaneenaanleidingzijnomhetnutendegebruikstoe-passingvanbepaaldevoorwerpentebesprekenEventueelkunnenkinderendegekozenvoorwerpenookopeencreatievemanierillus-trerennetzoalsBrammetjedatdeedinzijnschriftjes
het gedicht van BrammetJeMeesterVisHetspijtmevanuwbeenMaarikbennietgemeenIkdenkveelinmrsquonhoofdIkhoopdatudatgelooftIkbenzoalsikbenSomsisdatnietzofijnMaarheelvaakookweerwelEnikkannietanderszijn
BRAMMETJES iS cREATiEf
19
EenfilmmakenisvaakeenlangenduurprocesErzijneenhele-boelmensenbijbetrokkendieallemaalhuneigentakenhebbenJekrijgtzenooitinbeeldtezienwantzewerkenlsquoachterdescher-menrsquoEnkeldeacteurskrijgjeophetschermtezien
DeregisseurstuurtaldiemensenGelukkighelptiedereengoedmeewanteenfilmmakenisnieteenvoudigKijkmaareensopdefilmsetvanBRAMMETJEBAAS
Achter de schermen heeft iedereen zijn eigen taak oa de came-raman setfotograaf geluidsman assistent
De cameraman (of-vrouw) staat achter decamera Hij zorgt dat al-lespreciesgefilmdwordtzoals de regisseur hetwilt De meeste scegraveneswordenenkelemalenop-genomenNadienbeslistde monteur in de mon-tagekamer welke beel-dener indefilmkomenEnkeldebesteopnameswordengebruiktde restgaatindeprullenbak
BEElDTAAl op DE SET
20
Decameraassistent(e)helptdecameramanwanneerhijzijnhan-denvolheeftenzorgtdatdelensvandecameralsquogefocustrsquoisZoishetbeeldaltijdscherpAlsdeacteurszichverplaatsenmoetdelensaangepastwordennetzoalsbijeenfototoestel
Via de zgn remote focus puller meet de assistent de afstand van camera tot acteurs en kiest de juiste lens
De lichtman zorgtdat alleswatgefilmdwordt goedbelicht isDoorsterkelampentegebruikenofeenschermdatdezonreflec-teertAllesmoethelderzichtbaarzijnHetgezichtvaneenacteurwordtbestnietbedektdoorschaduw
DegeluidsmanneemtallesopwatdeacteurszeggenHijheefteenmicrofoonaaneenlangestokndashdatheeteenboom(opzrsquonEngelsuitgesproken)ndashdiehijbovendeacteurshoudtZohorenwewatzezeggenzonderdatdemicrofooninbeeldisHijkanermeezelfstothoogineenboomreikenAchterafkandegeluids-mannoganderegeluidenopnemenzoalsbveenblaffendehondoffluitendevogeltjes
21
De regisseur behoudt het overzicht over de hele filmploeg Zevertelthoedeacteursdescegravenemoetenspelenenhoedecame-ramanallesmoetfilmenOpeenschermkijktzemeeofallesinordeisAchterafkanzemeebeslissenwelkebeeldenerpreciesgebruiktzullenworden
Brammetje wordt gefilmd voor een groen scherm Nadien wordt de tekst via de computer toegevoegd
De special effects supervisor zorgt voorhellipde speciale effectenTijdenshetfilmenmaakthijalleswatachterafmetdecomputerbewerktmoetwordenblauwofgroen (dekleurendiehetverstvanonzehuidverwijderdzijn)Nadienbewerkthijindiebeeldendegroeneenblauweelementen
22
De meester wordt gefilmd met een blauwe kous en een vals been Zijn echte been wordt met de computer weggetoverd
DeontwerperknutseltallerleispulletjesvoordefilmZowerddetitelinhetbeginvandefilmgemaaktmetkartonenlijmOokhetvissenhoofdvandemeesterwerdgeknutseld
23
De vissenkop wordt eerst getekend
De ontwerper heeft zijn eigen hoofd nage-maakt in gips Daarna maakt hij er een masker rond
Het vissenmasker is klaar
24
MeeroverdelsquomakingofrsquovanBRAMMETJEBAASwwwfilmfichesbendashzoekBRAMMETJEBAAS1
animatieBRAMMETJEBAASiseenspeelfilmlevendeacteursspelenhetverhaalinwerkelijkedecorsMaarnuendanwordthetverhaalonderbrokendoorkortestukjesanimatiefilmDiezijnvaakerggrappig
IneenanimatiefilmisallesmogelijkallerleivoorwerpenkunnentotlevenkomenDatisideaalomBrammetjesgekkeverbeeldingduidelijk te maken aan de kijkers Een mama met 1000 ogendoodbloedenzonderpleisterbewegendebenenzonderlichaameenmeestermeteenvissenkophellipwekrijgenhetallemaaltezienindeanimatiefragmentennetzoalsBramhetzietinzijnhoofdAlindeeerstefilmbeeldenziejeeenaantalvoorwerpenuitBram-metjeskamerdiehuneigenlevengaanleidenHerinnerjijjenogleukeanimatiefragmentenuitdefilm
knutseltipHebjeookzinomndashnetzoalsBrammetjendashaanhetknutselentegaanEenraketbusiswathooggegrepenmaareenlsquovliegtuigflesrsquoof een lsquoballonautorsquo zijn zeker haalbaar Je kan inspiratie vindenop httpwwwoutnumberedbenlcreatief-knutselenvliegtuig-knutselen-van-fles-karton en httpwwwozeykidsnlknutselenballon-auto-knutselen
KinderenmetADHDkunnenzichmeestalmoeilijkconcentre-renNetzoalsBrammetjehijkannietwerkenalszijntandlosstaatofalsereenvlieg indeklaszitDaardoorkrijgthij zijnsommennooit op tijd klaar Rustig stilzitten is voor kinderenmetADHDheelmoeilijkZittenerinjouwklasleerjaarschoolkinderenmetADHDWillenzeeroververtellen
BrammetjegaatnaarheteersteleerjaarInNederlandheetdatlsquogroep3rsquoNetzoalsbijonslerenkinderenerschrijvenen rekenenStil zitten indeklaszwijgenhuiswerkma-kenhellipvoorBrammetjeishetallemaalnieuw
BrammetjeBaaskaneenheleboeldingenHijkandrummenoptafelhoger springendanpapaenweldriemeisjesopdekartrekkenEnhij heeft eenplakboekwaarinhijzijn favoriete uitvindingen verza-meltEriseigenlijkmaareacuteeacutendingdatBrammetjenietgoedkanstilzitten Dat kan wel eens proble-men geven op school en thuisZeker als er weer een vaas metbloemen of een bord spaghettiaan diggelen gaat ldquoIk word zo moe van die drukte in mrsquon hoofdrdquozuchtBramsoms
Brammetje verzamelde allerlei uitvindingen en leukewoorden ineenschriftjeLijktjedateenleukideeWelkeuitvindingenzoujijinjeschriftjekleven
FilmmakerswerkensomsgraagmetjongeacteursmetADHDZoalsRickLens(indefilmKAUWBOY)ldquoKinderen met ADHD hebben veel energie ze kunnen maar blijven doorgaan en omdat ze vaak in een fantasiewereld leven kunnen ze zich ook makkelijk inlevenrdquoOfDen-nisReinsma(MIJNAVONTURENDOORVSWCHWRMenMIDDENINDEWINTERNACHTldquoMet mijn acteren geef ik een voorbeeld aan andere kinderen Je moet niet denken lsquoik kan niksrsquo Want ondanks mijn ADHD kan ik mijn dromen waarmaken Het houdt me niet tegen om te doen wat ik graag wil acteren in een filmrdquo
Wist jedat ook zwemkampioenMi-chael Phelps ADHD heeft Daaromoefendehijzograaginhetzwembadenwonhellipachttiengoudentweezil-verenentweebronzenmedailles
CoenvanOverdamldquoHet huis waar we filmden was van iemand an-ders We mochten het lenen rsquos Avonds kwamen die mensen terug om er te slapen We filmden enkel overdag Soms moesten we papier voor de ramen plakken zodat het nacht leekrdquo
CoenvanOverdamis8 jaaroudenspeeldederolvanBrammetjeWelkescegravenevondhijhetleuksteldquoDe broek van de meester naar beneden trekken Eeacuten keer had ik per ongeluk ook zijn onderbroek afgetrokken Zelf doe ik bij-na nooit zulke rare dingen al ben ik soms wel een klein beetje ondeugendrdquo
Op wwwjekinobebrammetje-baas en httpwwwfilmfichesbenavigatieid=20komjemeertewetenoverBRAMMETJEBAAS
BiJlage mdash affiche
Stro
fe 1
Ikkleurnooitbinnendelijntjes
Ikhebsambalinmijnkont
Ikhoordeallerkleinstekraakjes
Ikkijkaltijdinhetrond
Ikzitnietstilenletnietop
Zittetikkenmetmijnpenen
Iedereenwordtgekvanmij
Maarikbenwieikben
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Ikhebgeheimekrachten
Waardooriknietstilkanstaan
Ikhebdesuperpow
er
Omaltijddoortegaan
Stro
fe 2
Somsalsikopschoolben
Houikmeinbedwang
Enpraatikheelerglangzaam
Enzoekdoordegang
Maarnaeenkleinkwartiertje
Komtdiesambalinmijnkont
Danjeuktm
ijnhelelichaam
Enspringikweerinhetrond
Wantvanallesnellehelden
Beniksuperman
Enookalwordjegekvanmij
Refre
inIkbenwieikben
Ikbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Gooim
einhetwater
Ikzwem
zosnelalseendolfijn
Ikhebgeentrampolinenodig
Omeenkangoeroetezijn
Stro
fe 3
Ookalbeniknietdesterkste
Nietdeslimstenietheelknap
Alsjemijvoorbijzietsprinten
Nouzetjedanmaarschrap
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Ikhebgeheimekrachten
Waardooriknietstilkanstaan
Ikhebdesuperpow
er
Omaltijddoortegaan
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Gooim
einhetwater
Ikzwem
zosnelalseendolfijn
Ikhebgeentrampolinenodig
Omeenkangoeroetezijn
BiJl
age
Eenfilmomzekerindeleraren-opleidingtegebruiken Inmijnklaszouikvooralingaanophetbespreekbaar maken van ge-voelens Brammetje loopt eenpaarkeerwegHoekonhijdatandersaangepakthebbenWatzoujijzeggendoen(Mieke)
Na een testvertoning voor een publiek dat werkzaam is in het onderwijs verzamelden we volgende reacties op BRAMMETJE BAAS Ben jij het met hen eens Zijn er re-acties die je verrassen Hoe zou jij deze film inschatten
Ikwilmetdefilmwerken indeOKANklas (anderstaligenieuwkomers) Ik wil methen een klasgesprek hou-denoverADHDenoverdeschoolorganisatie Zo kun-nenwepratenoververschil-lende opvoedingsstijlen ende aanpak in hun land vanherkomst(Carine)
IknameenlsquoBrammetjersquouitmijnklasgroepmeenaardevoorstellingenhijherkendezichvollediginhetverhaalHijheeftechtgenotenvandefilmenallesingeurenenkleurennaverteldHijkreegveelbegripvandegroepeniedereenbegonspontaanuiteigenerva-ringtevertellenVelenherkendenzichzelfenvoeldenzichnumeerbegrepenHeelleerzaamzowelvoordekinderenalsvoordeleer-krachtWantiniedereklaszitweleenBrammetje(Tanja)
Veel leerlingen zullen zich hierinherkennen of meer inzicht krijgenin het gedrag van lsquodrukkersquo kinde-renHopelijkkunnenzezoookwatmeer respectopbrengenvoorhenVolgens mij is de film niet alleenbruikbaar in de klas maar ook alsnascholing rond lsquoomgaan met kin-deren met andere nodenrsquo of rondlsquodifferentieumlren in de klasrsquo Hoe kanje zulkekinderenblijvenboeienenhoe belangrijk is het om naar hetkindzelfteluisteren(Els)
Vroegerwerd ikookvaakdeklasuitgestuurdvanwege lsquoovervloedigvragenstellenrsquoIkkonooknietstilzittenMaarikhebinmiddelsmeerdan50boekengeschrevenen vertaalddus ik kaacutenhetbestHelaasheefthet schoolsysteemmijn leergierigheiden leerpleziermeerver-pestdanversterkt(Suzanne)
BRAMMETJE BAAS was realistisch aangrijpendmaarhellip niet voor de voorziene leeftijdsgroep AlsmoedervaneenkindmetdezelfdekaraktertrekjesalsBramwas deze film confronterend en verhelderendAls zorgleerkracht enmentor van jonge leerkrachtenzieikveelmogelijkhedenommetdezefilmtewerkenIkzoudefilmgebruikenommetjongeleerkrachtentereflecterenovergt hunmaniervanlesgevengt kinderendiebijzondereaandachtvrageninhetge-woneonderwijs
gt hoe ineenschoolorganisatiemetkinderenwordtomgegaan(Katrijn)
Als leerkracht hebik veel opgestokenvan de inhoud Ik zalvoortaan met ande-re ogen kijken naarde overbeweeglijkekleuters in mijn klas(Chantal)
Droevethemarsquosaangekaartmetveelhumorhetuitkijkennaarheteersteleerjaarmaarniet lsquogezienrsquo worden door de leerkracht in je kwaliteiten enkel in je tekorten HetverdrietvandeoudersenvanBramzelfvondikheelaandoenlijkIkvinddezefilmergbruikbaarookvoorouderswienskindaanheteersteleerjaargaatbeginnenDefilmsteltenkeleoplossingenvoordiezekerbesprokenkunnenworden(Marina)
Alleen jammer dat ereen stereotiep van deoude leerkracht werdgemaakt(Inge)
Leukomteondervindendatjenietdeenigebentmetditsoortkinde-reninjeklasVooranderekinderenisdefilmeenmeerwaardeomdatzekinderenzoalsBrammetjesomslastigvindenindegroepenhennuvanuiteenanderdaglichtlerenbekijken(Aline)
Reacties uit het ondeRwijs
14
een rustige omgevingZijnkinderenmetADHDgebaatbijeenrustigeomgevingDanis Brammetjes kamer geen ideale plek tot de nok gevuldmetspulletjesenobjectenVoorBramdegedroomdeomgevingomoptegaaninzijnverbeeldingzijnplakboekhellipofteschommelenaanhetplafondZorsquondrukkeomgevingzorgtvoorextrachaosAnderzijds iseenlsquoprikkelarmersquokamervooreenkindmetADHDonnoemelijksaai
6 BrammetJe op schoolldquoIk begrijp Brammetje heel goed Ik zit al 30 jaar in dit vak Ik heb meer van dit soort jongetjes gehad reuze intelligent maar ontzet-tend onaangepast om te leren Het is mijn plicht als leerkracht om dit aan te pakkenrdquoMeesterVisisnietvanplanomzijnaanpaktewijzigenomwillevaneacuteeacutenbelhamelindeklas
proBlemenVanwegehunconcentratieprobleemkrijgenkinderenmetADHDsomsleerproblemenMeesterVisldquoHij is voortdurend met andere dingen bezig Een beetje discipline je werk leren afmaken dat is belangrijk voor later Hij doet niksrdquo
DatkanzwaregevolgenhebbenvoorveelkinderenmetADHD gt Ze moeten soms hun jaar overdoen of veranderen van school IndefilmVolgensmeesterVisisookBrammetjeeenpoten-tieumlle lsquozittenblijverrsquoldquoKan je op een andere school wel stilzit-tenrdquo vraagt Liselore terechtWie garandeert dat Bram opeenandereschoolnietweereenleerkrachttreftdienietweetwat hijmetwiebelbenenmoet aanvangenDangaat Brammisschienwelvanschoolnaarschoolnaarschoolhellip
gt Door hun druk gedrag worden ze vaker gestraft dan andere kinderen IndefilmWanneerdemeesterindeturnlesiedereentotdeorderoeptdoetalleenBrammetjelekkervoortwanthellip
hijheefthetnietgehoordHijzitmezrsquongedachtenergensanders
gt Door die negatieve reacties krijgen ze vaak een laag zelfbeeldIn de filmWanneer Bram voor straf terug naar de kleuter-klaswordtgestuurdervaarthijdatalseengrotebeledigingBovendiendenktdemeesterdathijdomisBramkrijgthetgevoeldathijhelemaalniksgoedsmeerkandoen
gt De kinderen kunnen schoolmoe wordenIndefilmChineseofEgyptischelettershellipdewereldistekleinvoor Brammetjes onvermoeibare geest Hij raakt teleurge-steld inwatdeschooltebiedenheeftldquoIk vind groep 3 erg tegenvallenrdquoBramwordt schoolziekhij komtmetopzet telaat looptwegofdoetalsofhij ziek isHijgaatdemeestersteedsmeeralseenvijandbeschouwenndashhijmaakttekeningenwaaropmeesterVisopgruwelijkemanierenaanzrsquoneindkomt
gt Vaak hebben ze weinig vrienden IndefilmJevoeltdatdekinderenindeklaszichstilaante-genBrammetjekerenDestraffenvanmeesterViswerkendepesterijenvanmedeleerlingenindehand
15
hoe het anders kanMeesterMarkcreeumlertdmvenkelingrepeneenheelandereklas-situatie
1OmdatkinderenmetADHDbehoeftehebbenaanregelmaatishetbelangrijkdatzewetenwatervanhenverwachtwordt
BrammetjebijmeesterVisInheteersteleerjaarisallesnognieuwBramzietgeenstructuurenerkomenontzettendveelindrukkenophemafDatzorgtvoorveelafleidingBrammetje bijmeesterMarkOp verschillendemanierenwordtBrammetjes aandacht bij de les gehouden Soms gebruikt demeester een timer Indien nodig zet hij Bram (niet bestraffend)evenalleenineenbank
2Hetkindmoetregelmatigdekanskrijgenomzichtebewegenenenergiekwijtteraken
BrammetjebijmeesterVisDespeeltijdvolstaatvoorBrammetjenietomalzijnenergiekwijtterakenZekernietalshijvoorstrafmoetbinnenblijvenBrammetjebijmeesterMarkEvenfysiekontladenindeklashelptenormZerennenrondspelenindiaantjeenBrammagzichuit-leveninhetspringtouwAlslsquohulpjersquomagBramdoordegangenlopenomboodschappenaftelevereninandereklassenTochzitBrammetje in eerste plaats op school om te leren rondrennenmagenkelwanneerdedruktegrootwordt
3Het isbelangrijkdekinderencomplimentjes tegevenals zehuntakengoedafwerken
BrammetjebijmeesterVisldquoMeester Vis is altijd boos Niet eacuteeacuten aardig woordrdquoZelfsalshijhetgoedeantwoordweetkrijgtBramgeencomplimentjewanthelliphijhadzrsquonvingernietopgestokenBrammetjebijmeesterMarkAlslsquoboodschapperrsquowordthijoveralvriendelijkonthaald
hoe zit het BiJ onsCentrumZitStilldquoWij zien heel veel inzet in het Vlaamse onderwijs leerkrachten doen veel moeite Het is onze uitdaging om hen me-thodieken aan te reiken waarmee ze op maat kunnen werken van elke leerling In BRAMMETJE BAAS wordt alles opgelost met en-kele simpele trucs Plots vindt Brammetje wel zrsquon draai op school
In werkelijkheid is het probleem meestal veeleisender Het gaat niet om trucs maar om een nieuwe ingesteldheid Daarvoor zijn structurele veranderingen nodig Bijvoorbeeld
gt differentiatie in de klas
gt het systeem van vaste leerjaren kan aangepast worden
gt in het zorgbeleid van de school is niet altijd een plaats voor de ouders hoewel zij de enige constanten zijn in de opvoeding van het kind De problemen worden nog complexer in het secundair onderwijs wanneer kinderen niet meer zo happig zijn op de bemoeienis van hun ouders
gt sommige ouders vinden opvoeden de opdracht van de school en vergeten hun eigen verantwoordelijkheidrdquo
InbijlagevindjeeenaantalreactiesopBRAMMETJEBAASvanmensendieinhetonderwijsactiefzijnBenjeheteensmethunreacties
MeeroverADHDopschoolwwwfilmfichesbendashzoekBRAMME-TJEBAAS4
16
7 werken rond adhd in de klas
een leerling verteltIsereenleerlingindeklas(opschool)metADHDIshijzijbereidtegetuigenvoordeklasDatkanvoordeleerlingbedreigendlijkenzullendeklasgenotenhemhaarnietuitlachenBereidditgesprekvoormethetkindendeouderseventueelondersteunddoordeCLB-medewerkerzorgcooumlrdinatorhellipBespreekdemogelijkegevol-genvoordeleerlingenhoedeschoolhieropwilinspelen
Zorgervoordathetklasgesprekplaatsvindtineenveiligeomge-vingMaaktijdomvragentestellenZorgervoordatdekinderenrespectvolblijvenenbewaakgoedwathetkindmetADHDwelnietwil zeggenOok voor andere kinderenmet leerproblemenkanheteenaanleidingzijnomtevertellenoverwaarzehetmoei-lijkmeehebbenenhoezeermeeomgaan
Tijdens zorsquongesprekkunnenheelwat themarsquos aanbodkomenProbeertelkensterugtekoppelennaardeanderekinderenindeklasHerkennenzebepaaldeaspectenvanditgedragookbijzich-zelfMogelijkeaandachtspuntenzijnbijvoorbeeld
gt ADHD algemeen Hoe kijken de leerlingen tegen ADHDaan(KennenzenogkinderenmetADHDBegrijpenzewatADHDis)
gt Aandachtstekort voor een kindmetADHD is goedopletteneenmoeilijkeopgave(HerkenjeditWanneerkanjijmoeilijkoplettenindeklasWathelptjeombeteroptelettenVergeetjijsomsspullenWatkanjehelpenommindertevergeten)
gt HyperactiefkinderenmetADHDpratensomsveelofroepenantwoordendoordeklas(WanneerbenjezelfdrukZijnerles-senwaarinjeminderdrukbentWaarkanjijjeenergiekwijt)
gt Impulsiefeerstdoenendanpasdenken(HandeljijweleensondoordachtHerkennendeklasgenotenditZegjijaltijdmet-eenalsjeietsnietwelokeacutevindtKomterweleensruzievan)
gt EenovervolhoofdldquoMijnhoofdzitzovolrsquosAvondskaniknooitslapenrdquo(HebjijsomseenvolhoofdWatziteralle-maalinWaarmaakjijjezorgenoverWathelptjouomjehoofdlsquolegerrsquotemakenLigjesomswakkerWatdoejealsjenietkanslapen)
gt SpecifiekekwaliteitenkinderenmetADHDblinkenuitinspe-cifieke vaardigheden (Wat zijn de kwaliteiten van kinderenmetADHDZijnerdaarkwaliteitenbijdiejezelfookbezitWanneerkanjedezekwaliteitengoedgebruiken)
inleeFoeFeningenEnkeleeenvoudigeopdrachtenkunnenduidelijkmakenhoemoei-lijkhetisommetconcentratieproblemenomtegaangt deleerlingensluitenhunogenDeleerkrachtmaaktgeluidenenleerlingenwijzenmetdevingernaargeluidMaakdege-luidensteedssubtieler (bvpotloodslijpen)Duideventueeleenlsquostoorzenderrsquoaan(eenvandeleerlingen)diedeaandachtmoetafleidenmetanderegeluidenStopnaenkeleminutenenbespreekisconcentrerenmoeilijk
gt allekinderenstaanineenkringenstrekkenhunarmenuitDearmenwordengekruistenelkehandmoethuneenanderehand vinden in de cirkel Er ontstaat eengrote knoopDiemoetwordenontwardzonderelkaarshandenlostelaten
17
gt eacuteeacutenleerlingzitaantafeldeanderestaatervoorDezittendeleerling probeert in een boek te lezen de staande leerlingpakthetboekenbeweegthetzachtjesheenenweerDraainaeenpoosjederollenomLukthetomtelezenWetenzewatzegelezenhebbenHoewashetomte lezenterwijlerbewegingwasWerdenzeeronrustigdoor
gt dekinderenzittenineenlangerijDrievanhenkomennaarvorenennemeneenhoudingaandiezelangkunnenvolhou-denAllekinderenkijkenaandachtigEenkindgaatdeklasuitondertussenwordterbijdekinderenvooraaneenkleinig-heidveranderd(bvdeharenanderseenarmdeanderekantophellip)Hetkinddatopdegangstondmoetnuachterhalenwaterisveranderd
8 over centrum zitstilCentrum ZitStil is een belangen-vereniging voor iedereen die metADHDtemakenkrijgtZitStil geeft informatie vormingondersteuning en onderneemt
actie om alle personen die geconfronteerdwordenmet ADHD(ookoudersleerkrachtenopvoedersdokterswerkgeversenz)optimaaltelatenfunctionerenVoorleerkrachtendieeenADHD-vriendelijkklimaatwillencreeumlrenopschoolorganiseertZitStileen5-deligetrainingVoorhetuitwerkenvanlessenkanjeterechtinhet documentatiecentrum Zo streeft ZitStil naar gelijkheid vankansen ineenpogingomhet sociaal isolement rondADHD tedoorbreken
Op wwwzitstilbe vind je alles over het aanbod van CentrumZitStil Je vindt er ook algemene info (wwwzitstilbeadhd-addalgemeen)enfilmpjesoverADHDdiejeindeklaskangebruiken(ADHD-TV)
EenkleineselectievanboekenvoorkinderenofvolwassenenrondADHD(SommigezijnverkrijgbaarviadewebshopvanZitStil)middot VlinderndashMiriamBruijstensndashUitgeverijPicamiddot StijndeTreinndashCarolineCogenbackndashBalansmiddot ZenozweeftndashInneVandenBosschendashAbimomiddot ErziteenleeuwinmijndashKristienDieltiensndashUitgeverijClavis
middot ZevindenmedrukndashMartineDelfosndashUitgeverijSWPmiddot SusOctopusndashBavoDhooghendashUitgeverijDeEenhoornmiddot DeADHDvanAndreacutendashChristineKliphuisndashUitgeverijSjaloom
ampWildeboermiddot DeADHDsurvivalgidsndashJFTaylorndashUitgeverijSchoolsupportmiddot ADDaisyndashTirtsaEhrlichndashBalansmiddot Organiseerjezelf(zonderjehoofdteverliezen)ndashJanetSFox
ndashAbimomiddot InmijnkopstaatallesopzrsquonhoofdndashSylviavandenHeedendash
UitgeverijLannoomiddot ADHDLaatjenietswijsmakenndashHermienDeBackerndashUit-
geverijEpomiddot ZitstilopschoolOmgaanmetADHDindeklasndashRitaBol-
laertndashUitgeverijLannoomiddot SlimmaarhellipndashPegDawson amp RichardGuarendashUitgeverijHo-
grefemiddot DiagnoseADHDgidsvooroudersenhulpverlenersndashRussell
BarkleyndashUitgeverijPearssonCentrumZitStilKruishofstraat3412610WilrijkTel038303025infozitstilbewwwzitstilbe
MetbijzonderedankaandirecteurRiaVanDenHeuvelenpsycho-logeGilBormsvanCentrumZitStil voorhunbijdrageaandezelesmap
zingen met BrammetJeBRAMMETJEBAASeindigtmeteenliedoverlsquoanderszijnrsquogezon-gendoorJochemMyjer(eenpopulaireNederlandsekomiekdievanzijneigenADHDstoorniszijnhandelsmerkheeftgemaakt)Jekanhetliedopnieuwbeluisteren(viawwwbrammetjebaasnl)eneventueelmetdeheleklasmeezingenJevindtdetekstinbijlageBespreekmetdeklasdegevoelensdieinhetliedverwoordwor-denHerkennenzediegevoelensOpwelkemanierkwamenzeaanbodindefilm
18
BrammetjeprobeertgriptekrijgenopdeoverweldigendewereldrondomhemDatdoethijdoorwoordenenbegrippenteorde-neninzijnplakboekjeshijheefteenschriftwaarinhijdelsquoTop200rsquovandeallerbesteuitvindingenverzamelteneenschriftwaarinhijlsquogoeiewoordenenleukenamenrsquonoteertZobrengthijstructuurinzijnwereldbeeldMaarbovenalzijndezeschriftjeseenfeestvancreativiteiteninspiratieldquoPleister is geen goed woord maar wel een goede uitvinding Luxaflex is een goede uitvinding maar nog een beter woordrdquo
BrammetjebekijktalleuitvindingenmetkritischeblikdeGameBoydeWCdeautomatischetandenborstelhellipDeschaarisuiter-matepraktischndashineenkomischintermezzozienwehoedewerelderzonderscharenzouuitzienMaaropdeabsolutenummer1zethijdetrampolineBrammetjeheeftzelfookuitvindersambitiesDelsquoraketbusrsquomoetzijngroteverwezenlijkingworden
opdrachtKunnendeleerlingenzichnognamenofbegrippenherinnerenuitBramsplakschriftjes
Deleerlingenkunnenindividueelofklassikaalookhunuitvindingen-boeksamenstellenWatvindenzijde3besteuitvindingenooitLaathenintijdschriftenofreclamebladenzoekennaarfotorsquosomopteklevenHetkaneenaanleidingzijnomhetnutendegebruikstoe-passingvanbepaaldevoorwerpentebesprekenEventueelkunnenkinderendegekozenvoorwerpenookopeencreatievemanierillus-trerennetzoalsBrammetjedatdeedinzijnschriftjes
het gedicht van BrammetJeMeesterVisHetspijtmevanuwbeenMaarikbennietgemeenIkdenkveelinmrsquonhoofdIkhoopdatudatgelooftIkbenzoalsikbenSomsisdatnietzofijnMaarheelvaakookweerwelEnikkannietanderszijn
BRAMMETJES iS cREATiEf
19
EenfilmmakenisvaakeenlangenduurprocesErzijneenhele-boelmensenbijbetrokkendieallemaalhuneigentakenhebbenJekrijgtzenooitinbeeldtezienwantzewerkenlsquoachterdescher-menrsquoEnkeldeacteurskrijgjeophetschermtezien
DeregisseurstuurtaldiemensenGelukkighelptiedereengoedmeewanteenfilmmakenisnieteenvoudigKijkmaareensopdefilmsetvanBRAMMETJEBAAS
Achter de schermen heeft iedereen zijn eigen taak oa de came-raman setfotograaf geluidsman assistent
De cameraman (of-vrouw) staat achter decamera Hij zorgt dat al-lespreciesgefilmdwordtzoals de regisseur hetwilt De meeste scegraveneswordenenkelemalenop-genomenNadienbeslistde monteur in de mon-tagekamer welke beel-dener indefilmkomenEnkeldebesteopnameswordengebruiktde restgaatindeprullenbak
BEElDTAAl op DE SET
20
Decameraassistent(e)helptdecameramanwanneerhijzijnhan-denvolheeftenzorgtdatdelensvandecameralsquogefocustrsquoisZoishetbeeldaltijdscherpAlsdeacteurszichverplaatsenmoetdelensaangepastwordennetzoalsbijeenfototoestel
Via de zgn remote focus puller meet de assistent de afstand van camera tot acteurs en kiest de juiste lens
De lichtman zorgtdat alleswatgefilmdwordt goedbelicht isDoorsterkelampentegebruikenofeenschermdatdezonreflec-teertAllesmoethelderzichtbaarzijnHetgezichtvaneenacteurwordtbestnietbedektdoorschaduw
DegeluidsmanneemtallesopwatdeacteurszeggenHijheefteenmicrofoonaaneenlangestokndashdatheeteenboom(opzrsquonEngelsuitgesproken)ndashdiehijbovendeacteurshoudtZohorenwewatzezeggenzonderdatdemicrofooninbeeldisHijkanermeezelfstothoogineenboomreikenAchterafkandegeluids-mannoganderegeluidenopnemenzoalsbveenblaffendehondoffluitendevogeltjes
21
De regisseur behoudt het overzicht over de hele filmploeg Zevertelthoedeacteursdescegravenemoetenspelenenhoedecame-ramanallesmoetfilmenOpeenschermkijktzemeeofallesinordeisAchterafkanzemeebeslissenwelkebeeldenerpreciesgebruiktzullenworden
Brammetje wordt gefilmd voor een groen scherm Nadien wordt de tekst via de computer toegevoegd
De special effects supervisor zorgt voorhellipde speciale effectenTijdenshetfilmenmaakthijalleswatachterafmetdecomputerbewerktmoetwordenblauwofgroen (dekleurendiehetverstvanonzehuidverwijderdzijn)Nadienbewerkthijindiebeeldendegroeneenblauweelementen
22
De meester wordt gefilmd met een blauwe kous en een vals been Zijn echte been wordt met de computer weggetoverd
DeontwerperknutseltallerleispulletjesvoordefilmZowerddetitelinhetbeginvandefilmgemaaktmetkartonenlijmOokhetvissenhoofdvandemeesterwerdgeknutseld
23
De vissenkop wordt eerst getekend
De ontwerper heeft zijn eigen hoofd nage-maakt in gips Daarna maakt hij er een masker rond
Het vissenmasker is klaar
24
MeeroverdelsquomakingofrsquovanBRAMMETJEBAASwwwfilmfichesbendashzoekBRAMMETJEBAAS1
animatieBRAMMETJEBAASiseenspeelfilmlevendeacteursspelenhetverhaalinwerkelijkedecorsMaarnuendanwordthetverhaalonderbrokendoorkortestukjesanimatiefilmDiezijnvaakerggrappig
IneenanimatiefilmisallesmogelijkallerleivoorwerpenkunnentotlevenkomenDatisideaalomBrammetjesgekkeverbeeldingduidelijk te maken aan de kijkers Een mama met 1000 ogendoodbloedenzonderpleisterbewegendebenenzonderlichaameenmeestermeteenvissenkophellipwekrijgenhetallemaaltezienindeanimatiefragmentennetzoalsBramhetzietinzijnhoofdAlindeeerstefilmbeeldenziejeeenaantalvoorwerpenuitBram-metjeskamerdiehuneigenlevengaanleidenHerinnerjijjenogleukeanimatiefragmentenuitdefilm
knutseltipHebjeookzinomndashnetzoalsBrammetjendashaanhetknutselentegaanEenraketbusiswathooggegrepenmaareenlsquovliegtuigflesrsquoof een lsquoballonautorsquo zijn zeker haalbaar Je kan inspiratie vindenop httpwwwoutnumberedbenlcreatief-knutselenvliegtuig-knutselen-van-fles-karton en httpwwwozeykidsnlknutselenballon-auto-knutselen
KinderenmetADHDkunnenzichmeestalmoeilijkconcentre-renNetzoalsBrammetjehijkannietwerkenalszijntandlosstaatofalsereenvlieg indeklaszitDaardoorkrijgthij zijnsommennooit op tijd klaar Rustig stilzitten is voor kinderenmetADHDheelmoeilijkZittenerinjouwklasleerjaarschoolkinderenmetADHDWillenzeeroververtellen
BrammetjegaatnaarheteersteleerjaarInNederlandheetdatlsquogroep3rsquoNetzoalsbijonslerenkinderenerschrijvenen rekenenStil zitten indeklaszwijgenhuiswerkma-kenhellipvoorBrammetjeishetallemaalnieuw
BrammetjeBaaskaneenheleboeldingenHijkandrummenoptafelhoger springendanpapaenweldriemeisjesopdekartrekkenEnhij heeft eenplakboekwaarinhijzijn favoriete uitvindingen verza-meltEriseigenlijkmaareacuteeacutendingdatBrammetjenietgoedkanstilzitten Dat kan wel eens proble-men geven op school en thuisZeker als er weer een vaas metbloemen of een bord spaghettiaan diggelen gaat ldquoIk word zo moe van die drukte in mrsquon hoofdrdquozuchtBramsoms
Brammetje verzamelde allerlei uitvindingen en leukewoorden ineenschriftjeLijktjedateenleukideeWelkeuitvindingenzoujijinjeschriftjekleven
FilmmakerswerkensomsgraagmetjongeacteursmetADHDZoalsRickLens(indefilmKAUWBOY)ldquoKinderen met ADHD hebben veel energie ze kunnen maar blijven doorgaan en omdat ze vaak in een fantasiewereld leven kunnen ze zich ook makkelijk inlevenrdquoOfDen-nisReinsma(MIJNAVONTURENDOORVSWCHWRMenMIDDENINDEWINTERNACHTldquoMet mijn acteren geef ik een voorbeeld aan andere kinderen Je moet niet denken lsquoik kan niksrsquo Want ondanks mijn ADHD kan ik mijn dromen waarmaken Het houdt me niet tegen om te doen wat ik graag wil acteren in een filmrdquo
Wist jedat ook zwemkampioenMi-chael Phelps ADHD heeft Daaromoefendehijzograaginhetzwembadenwonhellipachttiengoudentweezil-verenentweebronzenmedailles
CoenvanOverdamldquoHet huis waar we filmden was van iemand an-ders We mochten het lenen rsquos Avonds kwamen die mensen terug om er te slapen We filmden enkel overdag Soms moesten we papier voor de ramen plakken zodat het nacht leekrdquo
CoenvanOverdamis8 jaaroudenspeeldederolvanBrammetjeWelkescegravenevondhijhetleuksteldquoDe broek van de meester naar beneden trekken Eeacuten keer had ik per ongeluk ook zijn onderbroek afgetrokken Zelf doe ik bij-na nooit zulke rare dingen al ben ik soms wel een klein beetje ondeugendrdquo
Op wwwjekinobebrammetje-baas en httpwwwfilmfichesbenavigatieid=20komjemeertewetenoverBRAMMETJEBAAS
BiJlage mdash affiche
Stro
fe 1
Ikkleurnooitbinnendelijntjes
Ikhebsambalinmijnkont
Ikhoordeallerkleinstekraakjes
Ikkijkaltijdinhetrond
Ikzitnietstilenletnietop
Zittetikkenmetmijnpenen
Iedereenwordtgekvanmij
Maarikbenwieikben
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Ikhebgeheimekrachten
Waardooriknietstilkanstaan
Ikhebdesuperpow
er
Omaltijddoortegaan
Stro
fe 2
Somsalsikopschoolben
Houikmeinbedwang
Enpraatikheelerglangzaam
Enzoekdoordegang
Maarnaeenkleinkwartiertje
Komtdiesambalinmijnkont
Danjeuktm
ijnhelelichaam
Enspringikweerinhetrond
Wantvanallesnellehelden
Beniksuperman
Enookalwordjegekvanmij
Refre
inIkbenwieikben
Ikbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Gooim
einhetwater
Ikzwem
zosnelalseendolfijn
Ikhebgeentrampolinenodig
Omeenkangoeroetezijn
Stro
fe 3
Ookalbeniknietdesterkste
Nietdeslimstenietheelknap
Alsjemijvoorbijzietsprinten
Nouzetjedanmaarschrap
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Ikhebgeheimekrachten
Waardooriknietstilkanstaan
Ikhebdesuperpow
er
Omaltijddoortegaan
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Gooim
einhetwater
Ikzwem
zosnelalseendolfijn
Ikhebgeentrampolinenodig
Omeenkangoeroetezijn
BiJl
age
Eenfilmomzekerindeleraren-opleidingtegebruiken Inmijnklaszouikvooralingaanophetbespreekbaar maken van ge-voelens Brammetje loopt eenpaarkeerwegHoekonhijdatandersaangepakthebbenWatzoujijzeggendoen(Mieke)
Na een testvertoning voor een publiek dat werkzaam is in het onderwijs verzamelden we volgende reacties op BRAMMETJE BAAS Ben jij het met hen eens Zijn er re-acties die je verrassen Hoe zou jij deze film inschatten
Ikwilmetdefilmwerken indeOKANklas (anderstaligenieuwkomers) Ik wil methen een klasgesprek hou-denoverADHDenoverdeschoolorganisatie Zo kun-nenwepratenoververschil-lende opvoedingsstijlen ende aanpak in hun land vanherkomst(Carine)
IknameenlsquoBrammetjersquouitmijnklasgroepmeenaardevoorstellingenhijherkendezichvollediginhetverhaalHijheeftechtgenotenvandefilmenallesingeurenenkleurennaverteldHijkreegveelbegripvandegroepeniedereenbegonspontaanuiteigenerva-ringtevertellenVelenherkendenzichzelfenvoeldenzichnumeerbegrepenHeelleerzaamzowelvoordekinderenalsvoordeleer-krachtWantiniedereklaszitweleenBrammetje(Tanja)
Veel leerlingen zullen zich hierinherkennen of meer inzicht krijgenin het gedrag van lsquodrukkersquo kinde-renHopelijkkunnenzezoookwatmeer respectopbrengenvoorhenVolgens mij is de film niet alleenbruikbaar in de klas maar ook alsnascholing rond lsquoomgaan met kin-deren met andere nodenrsquo of rondlsquodifferentieumlren in de klasrsquo Hoe kanje zulkekinderenblijvenboeienenhoe belangrijk is het om naar hetkindzelfteluisteren(Els)
Vroegerwerd ikookvaakdeklasuitgestuurdvanwege lsquoovervloedigvragenstellenrsquoIkkonooknietstilzittenMaarikhebinmiddelsmeerdan50boekengeschrevenen vertaalddus ik kaacutenhetbestHelaasheefthet schoolsysteemmijn leergierigheiden leerpleziermeerver-pestdanversterkt(Suzanne)
BRAMMETJE BAAS was realistisch aangrijpendmaarhellip niet voor de voorziene leeftijdsgroep AlsmoedervaneenkindmetdezelfdekaraktertrekjesalsBramwas deze film confronterend en verhelderendAls zorgleerkracht enmentor van jonge leerkrachtenzieikveelmogelijkhedenommetdezefilmtewerkenIkzoudefilmgebruikenommetjongeleerkrachtentereflecterenovergt hunmaniervanlesgevengt kinderendiebijzondereaandachtvrageninhetge-woneonderwijs
gt hoe ineenschoolorganisatiemetkinderenwordtomgegaan(Katrijn)
Als leerkracht hebik veel opgestokenvan de inhoud Ik zalvoortaan met ande-re ogen kijken naarde overbeweeglijkekleuters in mijn klas(Chantal)
Droevethemarsquosaangekaartmetveelhumorhetuitkijkennaarheteersteleerjaarmaarniet lsquogezienrsquo worden door de leerkracht in je kwaliteiten enkel in je tekorten HetverdrietvandeoudersenvanBramzelfvondikheelaandoenlijkIkvinddezefilmergbruikbaarookvoorouderswienskindaanheteersteleerjaargaatbeginnenDefilmsteltenkeleoplossingenvoordiezekerbesprokenkunnenworden(Marina)
Alleen jammer dat ereen stereotiep van deoude leerkracht werdgemaakt(Inge)
Leukomteondervindendatjenietdeenigebentmetditsoortkinde-reninjeklasVooranderekinderenisdefilmeenmeerwaardeomdatzekinderenzoalsBrammetjesomslastigvindenindegroepenhennuvanuiteenanderdaglichtlerenbekijken(Aline)
Reacties uit het ondeRwijs
15
hoe het anders kanMeesterMarkcreeumlertdmvenkelingrepeneenheelandereklas-situatie
1OmdatkinderenmetADHDbehoeftehebbenaanregelmaatishetbelangrijkdatzewetenwatervanhenverwachtwordt
BrammetjebijmeesterVisInheteersteleerjaarisallesnognieuwBramzietgeenstructuurenerkomenontzettendveelindrukkenophemafDatzorgtvoorveelafleidingBrammetje bijmeesterMarkOp verschillendemanierenwordtBrammetjes aandacht bij de les gehouden Soms gebruikt demeester een timer Indien nodig zet hij Bram (niet bestraffend)evenalleenineenbank
2Hetkindmoetregelmatigdekanskrijgenomzichtebewegenenenergiekwijtteraken
BrammetjebijmeesterVisDespeeltijdvolstaatvoorBrammetjenietomalzijnenergiekwijtterakenZekernietalshijvoorstrafmoetbinnenblijvenBrammetjebijmeesterMarkEvenfysiekontladenindeklashelptenormZerennenrondspelenindiaantjeenBrammagzichuit-leveninhetspringtouwAlslsquohulpjersquomagBramdoordegangenlopenomboodschappenaftelevereninandereklassenTochzitBrammetje in eerste plaats op school om te leren rondrennenmagenkelwanneerdedruktegrootwordt
3Het isbelangrijkdekinderencomplimentjes tegevenals zehuntakengoedafwerken
BrammetjebijmeesterVisldquoMeester Vis is altijd boos Niet eacuteeacuten aardig woordrdquoZelfsalshijhetgoedeantwoordweetkrijgtBramgeencomplimentjewanthelliphijhadzrsquonvingernietopgestokenBrammetjebijmeesterMarkAlslsquoboodschapperrsquowordthijoveralvriendelijkonthaald
hoe zit het BiJ onsCentrumZitStilldquoWij zien heel veel inzet in het Vlaamse onderwijs leerkrachten doen veel moeite Het is onze uitdaging om hen me-thodieken aan te reiken waarmee ze op maat kunnen werken van elke leerling In BRAMMETJE BAAS wordt alles opgelost met en-kele simpele trucs Plots vindt Brammetje wel zrsquon draai op school
In werkelijkheid is het probleem meestal veeleisender Het gaat niet om trucs maar om een nieuwe ingesteldheid Daarvoor zijn structurele veranderingen nodig Bijvoorbeeld
gt differentiatie in de klas
gt het systeem van vaste leerjaren kan aangepast worden
gt in het zorgbeleid van de school is niet altijd een plaats voor de ouders hoewel zij de enige constanten zijn in de opvoeding van het kind De problemen worden nog complexer in het secundair onderwijs wanneer kinderen niet meer zo happig zijn op de bemoeienis van hun ouders
gt sommige ouders vinden opvoeden de opdracht van de school en vergeten hun eigen verantwoordelijkheidrdquo
InbijlagevindjeeenaantalreactiesopBRAMMETJEBAASvanmensendieinhetonderwijsactiefzijnBenjeheteensmethunreacties
MeeroverADHDopschoolwwwfilmfichesbendashzoekBRAMME-TJEBAAS4
16
7 werken rond adhd in de klas
een leerling verteltIsereenleerlingindeklas(opschool)metADHDIshijzijbereidtegetuigenvoordeklasDatkanvoordeleerlingbedreigendlijkenzullendeklasgenotenhemhaarnietuitlachenBereidditgesprekvoormethetkindendeouderseventueelondersteunddoordeCLB-medewerkerzorgcooumlrdinatorhellipBespreekdemogelijkegevol-genvoordeleerlingenhoedeschoolhieropwilinspelen
Zorgervoordathetklasgesprekplaatsvindtineenveiligeomge-vingMaaktijdomvragentestellenZorgervoordatdekinderenrespectvolblijvenenbewaakgoedwathetkindmetADHDwelnietwil zeggenOok voor andere kinderenmet leerproblemenkanheteenaanleidingzijnomtevertellenoverwaarzehetmoei-lijkmeehebbenenhoezeermeeomgaan
Tijdens zorsquongesprekkunnenheelwat themarsquos aanbodkomenProbeertelkensterugtekoppelennaardeanderekinderenindeklasHerkennenzebepaaldeaspectenvanditgedragookbijzich-zelfMogelijkeaandachtspuntenzijnbijvoorbeeld
gt ADHD algemeen Hoe kijken de leerlingen tegen ADHDaan(KennenzenogkinderenmetADHDBegrijpenzewatADHDis)
gt Aandachtstekort voor een kindmetADHD is goedopletteneenmoeilijkeopgave(HerkenjeditWanneerkanjijmoeilijkoplettenindeklasWathelptjeombeteroptelettenVergeetjijsomsspullenWatkanjehelpenommindertevergeten)
gt HyperactiefkinderenmetADHDpratensomsveelofroepenantwoordendoordeklas(WanneerbenjezelfdrukZijnerles-senwaarinjeminderdrukbentWaarkanjijjeenergiekwijt)
gt Impulsiefeerstdoenendanpasdenken(HandeljijweleensondoordachtHerkennendeklasgenotenditZegjijaltijdmet-eenalsjeietsnietwelokeacutevindtKomterweleensruzievan)
gt EenovervolhoofdldquoMijnhoofdzitzovolrsquosAvondskaniknooitslapenrdquo(HebjijsomseenvolhoofdWatziteralle-maalinWaarmaakjijjezorgenoverWathelptjouomjehoofdlsquolegerrsquotemakenLigjesomswakkerWatdoejealsjenietkanslapen)
gt SpecifiekekwaliteitenkinderenmetADHDblinkenuitinspe-cifieke vaardigheden (Wat zijn de kwaliteiten van kinderenmetADHDZijnerdaarkwaliteitenbijdiejezelfookbezitWanneerkanjedezekwaliteitengoedgebruiken)
inleeFoeFeningenEnkeleeenvoudigeopdrachtenkunnenduidelijkmakenhoemoei-lijkhetisommetconcentratieproblemenomtegaangt deleerlingensluitenhunogenDeleerkrachtmaaktgeluidenenleerlingenwijzenmetdevingernaargeluidMaakdege-luidensteedssubtieler (bvpotloodslijpen)Duideventueeleenlsquostoorzenderrsquoaan(eenvandeleerlingen)diedeaandachtmoetafleidenmetanderegeluidenStopnaenkeleminutenenbespreekisconcentrerenmoeilijk
gt allekinderenstaanineenkringenstrekkenhunarmenuitDearmenwordengekruistenelkehandmoethuneenanderehand vinden in de cirkel Er ontstaat eengrote knoopDiemoetwordenontwardzonderelkaarshandenlostelaten
17
gt eacuteeacutenleerlingzitaantafeldeanderestaatervoorDezittendeleerling probeert in een boek te lezen de staande leerlingpakthetboekenbeweegthetzachtjesheenenweerDraainaeenpoosjederollenomLukthetomtelezenWetenzewatzegelezenhebbenHoewashetomte lezenterwijlerbewegingwasWerdenzeeronrustigdoor
gt dekinderenzittenineenlangerijDrievanhenkomennaarvorenennemeneenhoudingaandiezelangkunnenvolhou-denAllekinderenkijkenaandachtigEenkindgaatdeklasuitondertussenwordterbijdekinderenvooraaneenkleinig-heidveranderd(bvdeharenanderseenarmdeanderekantophellip)Hetkinddatopdegangstondmoetnuachterhalenwaterisveranderd
8 over centrum zitstilCentrum ZitStil is een belangen-vereniging voor iedereen die metADHDtemakenkrijgtZitStil geeft informatie vormingondersteuning en onderneemt
actie om alle personen die geconfronteerdwordenmet ADHD(ookoudersleerkrachtenopvoedersdokterswerkgeversenz)optimaaltelatenfunctionerenVoorleerkrachtendieeenADHD-vriendelijkklimaatwillencreeumlrenopschoolorganiseertZitStileen5-deligetrainingVoorhetuitwerkenvanlessenkanjeterechtinhet documentatiecentrum Zo streeft ZitStil naar gelijkheid vankansen ineenpogingomhet sociaal isolement rondADHD tedoorbreken
Op wwwzitstilbe vind je alles over het aanbod van CentrumZitStil Je vindt er ook algemene info (wwwzitstilbeadhd-addalgemeen)enfilmpjesoverADHDdiejeindeklaskangebruiken(ADHD-TV)
EenkleineselectievanboekenvoorkinderenofvolwassenenrondADHD(SommigezijnverkrijgbaarviadewebshopvanZitStil)middot VlinderndashMiriamBruijstensndashUitgeverijPicamiddot StijndeTreinndashCarolineCogenbackndashBalansmiddot ZenozweeftndashInneVandenBosschendashAbimomiddot ErziteenleeuwinmijndashKristienDieltiensndashUitgeverijClavis
middot ZevindenmedrukndashMartineDelfosndashUitgeverijSWPmiddot SusOctopusndashBavoDhooghendashUitgeverijDeEenhoornmiddot DeADHDvanAndreacutendashChristineKliphuisndashUitgeverijSjaloom
ampWildeboermiddot DeADHDsurvivalgidsndashJFTaylorndashUitgeverijSchoolsupportmiddot ADDaisyndashTirtsaEhrlichndashBalansmiddot Organiseerjezelf(zonderjehoofdteverliezen)ndashJanetSFox
ndashAbimomiddot InmijnkopstaatallesopzrsquonhoofdndashSylviavandenHeedendash
UitgeverijLannoomiddot ADHDLaatjenietswijsmakenndashHermienDeBackerndashUit-
geverijEpomiddot ZitstilopschoolOmgaanmetADHDindeklasndashRitaBol-
laertndashUitgeverijLannoomiddot SlimmaarhellipndashPegDawson amp RichardGuarendashUitgeverijHo-
grefemiddot DiagnoseADHDgidsvooroudersenhulpverlenersndashRussell
BarkleyndashUitgeverijPearssonCentrumZitStilKruishofstraat3412610WilrijkTel038303025infozitstilbewwwzitstilbe
MetbijzonderedankaandirecteurRiaVanDenHeuvelenpsycho-logeGilBormsvanCentrumZitStil voorhunbijdrageaandezelesmap
zingen met BrammetJeBRAMMETJEBAASeindigtmeteenliedoverlsquoanderszijnrsquogezon-gendoorJochemMyjer(eenpopulaireNederlandsekomiekdievanzijneigenADHDstoorniszijnhandelsmerkheeftgemaakt)Jekanhetliedopnieuwbeluisteren(viawwwbrammetjebaasnl)eneventueelmetdeheleklasmeezingenJevindtdetekstinbijlageBespreekmetdeklasdegevoelensdieinhetliedverwoordwor-denHerkennenzediegevoelensOpwelkemanierkwamenzeaanbodindefilm
18
BrammetjeprobeertgriptekrijgenopdeoverweldigendewereldrondomhemDatdoethijdoorwoordenenbegrippenteorde-neninzijnplakboekjeshijheefteenschriftwaarinhijdelsquoTop200rsquovandeallerbesteuitvindingenverzamelteneenschriftwaarinhijlsquogoeiewoordenenleukenamenrsquonoteertZobrengthijstructuurinzijnwereldbeeldMaarbovenalzijndezeschriftjeseenfeestvancreativiteiteninspiratieldquoPleister is geen goed woord maar wel een goede uitvinding Luxaflex is een goede uitvinding maar nog een beter woordrdquo
BrammetjebekijktalleuitvindingenmetkritischeblikdeGameBoydeWCdeautomatischetandenborstelhellipDeschaarisuiter-matepraktischndashineenkomischintermezzozienwehoedewerelderzonderscharenzouuitzienMaaropdeabsolutenummer1zethijdetrampolineBrammetjeheeftzelfookuitvindersambitiesDelsquoraketbusrsquomoetzijngroteverwezenlijkingworden
opdrachtKunnendeleerlingenzichnognamenofbegrippenherinnerenuitBramsplakschriftjes
Deleerlingenkunnenindividueelofklassikaalookhunuitvindingen-boeksamenstellenWatvindenzijde3besteuitvindingenooitLaathenintijdschriftenofreclamebladenzoekennaarfotorsquosomopteklevenHetkaneenaanleidingzijnomhetnutendegebruikstoe-passingvanbepaaldevoorwerpentebesprekenEventueelkunnenkinderendegekozenvoorwerpenookopeencreatievemanierillus-trerennetzoalsBrammetjedatdeedinzijnschriftjes
het gedicht van BrammetJeMeesterVisHetspijtmevanuwbeenMaarikbennietgemeenIkdenkveelinmrsquonhoofdIkhoopdatudatgelooftIkbenzoalsikbenSomsisdatnietzofijnMaarheelvaakookweerwelEnikkannietanderszijn
BRAMMETJES iS cREATiEf
19
EenfilmmakenisvaakeenlangenduurprocesErzijneenhele-boelmensenbijbetrokkendieallemaalhuneigentakenhebbenJekrijgtzenooitinbeeldtezienwantzewerkenlsquoachterdescher-menrsquoEnkeldeacteurskrijgjeophetschermtezien
DeregisseurstuurtaldiemensenGelukkighelptiedereengoedmeewanteenfilmmakenisnieteenvoudigKijkmaareensopdefilmsetvanBRAMMETJEBAAS
Achter de schermen heeft iedereen zijn eigen taak oa de came-raman setfotograaf geluidsman assistent
De cameraman (of-vrouw) staat achter decamera Hij zorgt dat al-lespreciesgefilmdwordtzoals de regisseur hetwilt De meeste scegraveneswordenenkelemalenop-genomenNadienbeslistde monteur in de mon-tagekamer welke beel-dener indefilmkomenEnkeldebesteopnameswordengebruiktde restgaatindeprullenbak
BEElDTAAl op DE SET
20
Decameraassistent(e)helptdecameramanwanneerhijzijnhan-denvolheeftenzorgtdatdelensvandecameralsquogefocustrsquoisZoishetbeeldaltijdscherpAlsdeacteurszichverplaatsenmoetdelensaangepastwordennetzoalsbijeenfototoestel
Via de zgn remote focus puller meet de assistent de afstand van camera tot acteurs en kiest de juiste lens
De lichtman zorgtdat alleswatgefilmdwordt goedbelicht isDoorsterkelampentegebruikenofeenschermdatdezonreflec-teertAllesmoethelderzichtbaarzijnHetgezichtvaneenacteurwordtbestnietbedektdoorschaduw
DegeluidsmanneemtallesopwatdeacteurszeggenHijheefteenmicrofoonaaneenlangestokndashdatheeteenboom(opzrsquonEngelsuitgesproken)ndashdiehijbovendeacteurshoudtZohorenwewatzezeggenzonderdatdemicrofooninbeeldisHijkanermeezelfstothoogineenboomreikenAchterafkandegeluids-mannoganderegeluidenopnemenzoalsbveenblaffendehondoffluitendevogeltjes
21
De regisseur behoudt het overzicht over de hele filmploeg Zevertelthoedeacteursdescegravenemoetenspelenenhoedecame-ramanallesmoetfilmenOpeenschermkijktzemeeofallesinordeisAchterafkanzemeebeslissenwelkebeeldenerpreciesgebruiktzullenworden
Brammetje wordt gefilmd voor een groen scherm Nadien wordt de tekst via de computer toegevoegd
De special effects supervisor zorgt voorhellipde speciale effectenTijdenshetfilmenmaakthijalleswatachterafmetdecomputerbewerktmoetwordenblauwofgroen (dekleurendiehetverstvanonzehuidverwijderdzijn)Nadienbewerkthijindiebeeldendegroeneenblauweelementen
22
De meester wordt gefilmd met een blauwe kous en een vals been Zijn echte been wordt met de computer weggetoverd
DeontwerperknutseltallerleispulletjesvoordefilmZowerddetitelinhetbeginvandefilmgemaaktmetkartonenlijmOokhetvissenhoofdvandemeesterwerdgeknutseld
23
De vissenkop wordt eerst getekend
De ontwerper heeft zijn eigen hoofd nage-maakt in gips Daarna maakt hij er een masker rond
Het vissenmasker is klaar
24
MeeroverdelsquomakingofrsquovanBRAMMETJEBAASwwwfilmfichesbendashzoekBRAMMETJEBAAS1
animatieBRAMMETJEBAASiseenspeelfilmlevendeacteursspelenhetverhaalinwerkelijkedecorsMaarnuendanwordthetverhaalonderbrokendoorkortestukjesanimatiefilmDiezijnvaakerggrappig
IneenanimatiefilmisallesmogelijkallerleivoorwerpenkunnentotlevenkomenDatisideaalomBrammetjesgekkeverbeeldingduidelijk te maken aan de kijkers Een mama met 1000 ogendoodbloedenzonderpleisterbewegendebenenzonderlichaameenmeestermeteenvissenkophellipwekrijgenhetallemaaltezienindeanimatiefragmentennetzoalsBramhetzietinzijnhoofdAlindeeerstefilmbeeldenziejeeenaantalvoorwerpenuitBram-metjeskamerdiehuneigenlevengaanleidenHerinnerjijjenogleukeanimatiefragmentenuitdefilm
knutseltipHebjeookzinomndashnetzoalsBrammetjendashaanhetknutselentegaanEenraketbusiswathooggegrepenmaareenlsquovliegtuigflesrsquoof een lsquoballonautorsquo zijn zeker haalbaar Je kan inspiratie vindenop httpwwwoutnumberedbenlcreatief-knutselenvliegtuig-knutselen-van-fles-karton en httpwwwozeykidsnlknutselenballon-auto-knutselen
KinderenmetADHDkunnenzichmeestalmoeilijkconcentre-renNetzoalsBrammetjehijkannietwerkenalszijntandlosstaatofalsereenvlieg indeklaszitDaardoorkrijgthij zijnsommennooit op tijd klaar Rustig stilzitten is voor kinderenmetADHDheelmoeilijkZittenerinjouwklasleerjaarschoolkinderenmetADHDWillenzeeroververtellen
BrammetjegaatnaarheteersteleerjaarInNederlandheetdatlsquogroep3rsquoNetzoalsbijonslerenkinderenerschrijvenen rekenenStil zitten indeklaszwijgenhuiswerkma-kenhellipvoorBrammetjeishetallemaalnieuw
BrammetjeBaaskaneenheleboeldingenHijkandrummenoptafelhoger springendanpapaenweldriemeisjesopdekartrekkenEnhij heeft eenplakboekwaarinhijzijn favoriete uitvindingen verza-meltEriseigenlijkmaareacuteeacutendingdatBrammetjenietgoedkanstilzitten Dat kan wel eens proble-men geven op school en thuisZeker als er weer een vaas metbloemen of een bord spaghettiaan diggelen gaat ldquoIk word zo moe van die drukte in mrsquon hoofdrdquozuchtBramsoms
Brammetje verzamelde allerlei uitvindingen en leukewoorden ineenschriftjeLijktjedateenleukideeWelkeuitvindingenzoujijinjeschriftjekleven
FilmmakerswerkensomsgraagmetjongeacteursmetADHDZoalsRickLens(indefilmKAUWBOY)ldquoKinderen met ADHD hebben veel energie ze kunnen maar blijven doorgaan en omdat ze vaak in een fantasiewereld leven kunnen ze zich ook makkelijk inlevenrdquoOfDen-nisReinsma(MIJNAVONTURENDOORVSWCHWRMenMIDDENINDEWINTERNACHTldquoMet mijn acteren geef ik een voorbeeld aan andere kinderen Je moet niet denken lsquoik kan niksrsquo Want ondanks mijn ADHD kan ik mijn dromen waarmaken Het houdt me niet tegen om te doen wat ik graag wil acteren in een filmrdquo
Wist jedat ook zwemkampioenMi-chael Phelps ADHD heeft Daaromoefendehijzograaginhetzwembadenwonhellipachttiengoudentweezil-verenentweebronzenmedailles
CoenvanOverdamldquoHet huis waar we filmden was van iemand an-ders We mochten het lenen rsquos Avonds kwamen die mensen terug om er te slapen We filmden enkel overdag Soms moesten we papier voor de ramen plakken zodat het nacht leekrdquo
CoenvanOverdamis8 jaaroudenspeeldederolvanBrammetjeWelkescegravenevondhijhetleuksteldquoDe broek van de meester naar beneden trekken Eeacuten keer had ik per ongeluk ook zijn onderbroek afgetrokken Zelf doe ik bij-na nooit zulke rare dingen al ben ik soms wel een klein beetje ondeugendrdquo
Op wwwjekinobebrammetje-baas en httpwwwfilmfichesbenavigatieid=20komjemeertewetenoverBRAMMETJEBAAS
BiJlage mdash affiche
Stro
fe 1
Ikkleurnooitbinnendelijntjes
Ikhebsambalinmijnkont
Ikhoordeallerkleinstekraakjes
Ikkijkaltijdinhetrond
Ikzitnietstilenletnietop
Zittetikkenmetmijnpenen
Iedereenwordtgekvanmij
Maarikbenwieikben
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Ikhebgeheimekrachten
Waardooriknietstilkanstaan
Ikhebdesuperpow
er
Omaltijddoortegaan
Stro
fe 2
Somsalsikopschoolben
Houikmeinbedwang
Enpraatikheelerglangzaam
Enzoekdoordegang
Maarnaeenkleinkwartiertje
Komtdiesambalinmijnkont
Danjeuktm
ijnhelelichaam
Enspringikweerinhetrond
Wantvanallesnellehelden
Beniksuperman
Enookalwordjegekvanmij
Refre
inIkbenwieikben
Ikbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Gooim
einhetwater
Ikzwem
zosnelalseendolfijn
Ikhebgeentrampolinenodig
Omeenkangoeroetezijn
Stro
fe 3
Ookalbeniknietdesterkste
Nietdeslimstenietheelknap
Alsjemijvoorbijzietsprinten
Nouzetjedanmaarschrap
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Ikhebgeheimekrachten
Waardooriknietstilkanstaan
Ikhebdesuperpow
er
Omaltijddoortegaan
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Gooim
einhetwater
Ikzwem
zosnelalseendolfijn
Ikhebgeentrampolinenodig
Omeenkangoeroetezijn
BiJl
age
Eenfilmomzekerindeleraren-opleidingtegebruiken Inmijnklaszouikvooralingaanophetbespreekbaar maken van ge-voelens Brammetje loopt eenpaarkeerwegHoekonhijdatandersaangepakthebbenWatzoujijzeggendoen(Mieke)
Na een testvertoning voor een publiek dat werkzaam is in het onderwijs verzamelden we volgende reacties op BRAMMETJE BAAS Ben jij het met hen eens Zijn er re-acties die je verrassen Hoe zou jij deze film inschatten
Ikwilmetdefilmwerken indeOKANklas (anderstaligenieuwkomers) Ik wil methen een klasgesprek hou-denoverADHDenoverdeschoolorganisatie Zo kun-nenwepratenoververschil-lende opvoedingsstijlen ende aanpak in hun land vanherkomst(Carine)
IknameenlsquoBrammetjersquouitmijnklasgroepmeenaardevoorstellingenhijherkendezichvollediginhetverhaalHijheeftechtgenotenvandefilmenallesingeurenenkleurennaverteldHijkreegveelbegripvandegroepeniedereenbegonspontaanuiteigenerva-ringtevertellenVelenherkendenzichzelfenvoeldenzichnumeerbegrepenHeelleerzaamzowelvoordekinderenalsvoordeleer-krachtWantiniedereklaszitweleenBrammetje(Tanja)
Veel leerlingen zullen zich hierinherkennen of meer inzicht krijgenin het gedrag van lsquodrukkersquo kinde-renHopelijkkunnenzezoookwatmeer respectopbrengenvoorhenVolgens mij is de film niet alleenbruikbaar in de klas maar ook alsnascholing rond lsquoomgaan met kin-deren met andere nodenrsquo of rondlsquodifferentieumlren in de klasrsquo Hoe kanje zulkekinderenblijvenboeienenhoe belangrijk is het om naar hetkindzelfteluisteren(Els)
Vroegerwerd ikookvaakdeklasuitgestuurdvanwege lsquoovervloedigvragenstellenrsquoIkkonooknietstilzittenMaarikhebinmiddelsmeerdan50boekengeschrevenen vertaalddus ik kaacutenhetbestHelaasheefthet schoolsysteemmijn leergierigheiden leerpleziermeerver-pestdanversterkt(Suzanne)
BRAMMETJE BAAS was realistisch aangrijpendmaarhellip niet voor de voorziene leeftijdsgroep AlsmoedervaneenkindmetdezelfdekaraktertrekjesalsBramwas deze film confronterend en verhelderendAls zorgleerkracht enmentor van jonge leerkrachtenzieikveelmogelijkhedenommetdezefilmtewerkenIkzoudefilmgebruikenommetjongeleerkrachtentereflecterenovergt hunmaniervanlesgevengt kinderendiebijzondereaandachtvrageninhetge-woneonderwijs
gt hoe ineenschoolorganisatiemetkinderenwordtomgegaan(Katrijn)
Als leerkracht hebik veel opgestokenvan de inhoud Ik zalvoortaan met ande-re ogen kijken naarde overbeweeglijkekleuters in mijn klas(Chantal)
Droevethemarsquosaangekaartmetveelhumorhetuitkijkennaarheteersteleerjaarmaarniet lsquogezienrsquo worden door de leerkracht in je kwaliteiten enkel in je tekorten HetverdrietvandeoudersenvanBramzelfvondikheelaandoenlijkIkvinddezefilmergbruikbaarookvoorouderswienskindaanheteersteleerjaargaatbeginnenDefilmsteltenkeleoplossingenvoordiezekerbesprokenkunnenworden(Marina)
Alleen jammer dat ereen stereotiep van deoude leerkracht werdgemaakt(Inge)
Leukomteondervindendatjenietdeenigebentmetditsoortkinde-reninjeklasVooranderekinderenisdefilmeenmeerwaardeomdatzekinderenzoalsBrammetjesomslastigvindenindegroepenhennuvanuiteenanderdaglichtlerenbekijken(Aline)
Reacties uit het ondeRwijs
16
7 werken rond adhd in de klas
een leerling verteltIsereenleerlingindeklas(opschool)metADHDIshijzijbereidtegetuigenvoordeklasDatkanvoordeleerlingbedreigendlijkenzullendeklasgenotenhemhaarnietuitlachenBereidditgesprekvoormethetkindendeouderseventueelondersteunddoordeCLB-medewerkerzorgcooumlrdinatorhellipBespreekdemogelijkegevol-genvoordeleerlingenhoedeschoolhieropwilinspelen
Zorgervoordathetklasgesprekplaatsvindtineenveiligeomge-vingMaaktijdomvragentestellenZorgervoordatdekinderenrespectvolblijvenenbewaakgoedwathetkindmetADHDwelnietwil zeggenOok voor andere kinderenmet leerproblemenkanheteenaanleidingzijnomtevertellenoverwaarzehetmoei-lijkmeehebbenenhoezeermeeomgaan
Tijdens zorsquongesprekkunnenheelwat themarsquos aanbodkomenProbeertelkensterugtekoppelennaardeanderekinderenindeklasHerkennenzebepaaldeaspectenvanditgedragookbijzich-zelfMogelijkeaandachtspuntenzijnbijvoorbeeld
gt ADHD algemeen Hoe kijken de leerlingen tegen ADHDaan(KennenzenogkinderenmetADHDBegrijpenzewatADHDis)
gt Aandachtstekort voor een kindmetADHD is goedopletteneenmoeilijkeopgave(HerkenjeditWanneerkanjijmoeilijkoplettenindeklasWathelptjeombeteroptelettenVergeetjijsomsspullenWatkanjehelpenommindertevergeten)
gt HyperactiefkinderenmetADHDpratensomsveelofroepenantwoordendoordeklas(WanneerbenjezelfdrukZijnerles-senwaarinjeminderdrukbentWaarkanjijjeenergiekwijt)
gt Impulsiefeerstdoenendanpasdenken(HandeljijweleensondoordachtHerkennendeklasgenotenditZegjijaltijdmet-eenalsjeietsnietwelokeacutevindtKomterweleensruzievan)
gt EenovervolhoofdldquoMijnhoofdzitzovolrsquosAvondskaniknooitslapenrdquo(HebjijsomseenvolhoofdWatziteralle-maalinWaarmaakjijjezorgenoverWathelptjouomjehoofdlsquolegerrsquotemakenLigjesomswakkerWatdoejealsjenietkanslapen)
gt SpecifiekekwaliteitenkinderenmetADHDblinkenuitinspe-cifieke vaardigheden (Wat zijn de kwaliteiten van kinderenmetADHDZijnerdaarkwaliteitenbijdiejezelfookbezitWanneerkanjedezekwaliteitengoedgebruiken)
inleeFoeFeningenEnkeleeenvoudigeopdrachtenkunnenduidelijkmakenhoemoei-lijkhetisommetconcentratieproblemenomtegaangt deleerlingensluitenhunogenDeleerkrachtmaaktgeluidenenleerlingenwijzenmetdevingernaargeluidMaakdege-luidensteedssubtieler (bvpotloodslijpen)Duideventueeleenlsquostoorzenderrsquoaan(eenvandeleerlingen)diedeaandachtmoetafleidenmetanderegeluidenStopnaenkeleminutenenbespreekisconcentrerenmoeilijk
gt allekinderenstaanineenkringenstrekkenhunarmenuitDearmenwordengekruistenelkehandmoethuneenanderehand vinden in de cirkel Er ontstaat eengrote knoopDiemoetwordenontwardzonderelkaarshandenlostelaten
17
gt eacuteeacutenleerlingzitaantafeldeanderestaatervoorDezittendeleerling probeert in een boek te lezen de staande leerlingpakthetboekenbeweegthetzachtjesheenenweerDraainaeenpoosjederollenomLukthetomtelezenWetenzewatzegelezenhebbenHoewashetomte lezenterwijlerbewegingwasWerdenzeeronrustigdoor
gt dekinderenzittenineenlangerijDrievanhenkomennaarvorenennemeneenhoudingaandiezelangkunnenvolhou-denAllekinderenkijkenaandachtigEenkindgaatdeklasuitondertussenwordterbijdekinderenvooraaneenkleinig-heidveranderd(bvdeharenanderseenarmdeanderekantophellip)Hetkinddatopdegangstondmoetnuachterhalenwaterisveranderd
8 over centrum zitstilCentrum ZitStil is een belangen-vereniging voor iedereen die metADHDtemakenkrijgtZitStil geeft informatie vormingondersteuning en onderneemt
actie om alle personen die geconfronteerdwordenmet ADHD(ookoudersleerkrachtenopvoedersdokterswerkgeversenz)optimaaltelatenfunctionerenVoorleerkrachtendieeenADHD-vriendelijkklimaatwillencreeumlrenopschoolorganiseertZitStileen5-deligetrainingVoorhetuitwerkenvanlessenkanjeterechtinhet documentatiecentrum Zo streeft ZitStil naar gelijkheid vankansen ineenpogingomhet sociaal isolement rondADHD tedoorbreken
Op wwwzitstilbe vind je alles over het aanbod van CentrumZitStil Je vindt er ook algemene info (wwwzitstilbeadhd-addalgemeen)enfilmpjesoverADHDdiejeindeklaskangebruiken(ADHD-TV)
EenkleineselectievanboekenvoorkinderenofvolwassenenrondADHD(SommigezijnverkrijgbaarviadewebshopvanZitStil)middot VlinderndashMiriamBruijstensndashUitgeverijPicamiddot StijndeTreinndashCarolineCogenbackndashBalansmiddot ZenozweeftndashInneVandenBosschendashAbimomiddot ErziteenleeuwinmijndashKristienDieltiensndashUitgeverijClavis
middot ZevindenmedrukndashMartineDelfosndashUitgeverijSWPmiddot SusOctopusndashBavoDhooghendashUitgeverijDeEenhoornmiddot DeADHDvanAndreacutendashChristineKliphuisndashUitgeverijSjaloom
ampWildeboermiddot DeADHDsurvivalgidsndashJFTaylorndashUitgeverijSchoolsupportmiddot ADDaisyndashTirtsaEhrlichndashBalansmiddot Organiseerjezelf(zonderjehoofdteverliezen)ndashJanetSFox
ndashAbimomiddot InmijnkopstaatallesopzrsquonhoofdndashSylviavandenHeedendash
UitgeverijLannoomiddot ADHDLaatjenietswijsmakenndashHermienDeBackerndashUit-
geverijEpomiddot ZitstilopschoolOmgaanmetADHDindeklasndashRitaBol-
laertndashUitgeverijLannoomiddot SlimmaarhellipndashPegDawson amp RichardGuarendashUitgeverijHo-
grefemiddot DiagnoseADHDgidsvooroudersenhulpverlenersndashRussell
BarkleyndashUitgeverijPearssonCentrumZitStilKruishofstraat3412610WilrijkTel038303025infozitstilbewwwzitstilbe
MetbijzonderedankaandirecteurRiaVanDenHeuvelenpsycho-logeGilBormsvanCentrumZitStil voorhunbijdrageaandezelesmap
zingen met BrammetJeBRAMMETJEBAASeindigtmeteenliedoverlsquoanderszijnrsquogezon-gendoorJochemMyjer(eenpopulaireNederlandsekomiekdievanzijneigenADHDstoorniszijnhandelsmerkheeftgemaakt)Jekanhetliedopnieuwbeluisteren(viawwwbrammetjebaasnl)eneventueelmetdeheleklasmeezingenJevindtdetekstinbijlageBespreekmetdeklasdegevoelensdieinhetliedverwoordwor-denHerkennenzediegevoelensOpwelkemanierkwamenzeaanbodindefilm
18
BrammetjeprobeertgriptekrijgenopdeoverweldigendewereldrondomhemDatdoethijdoorwoordenenbegrippenteorde-neninzijnplakboekjeshijheefteenschriftwaarinhijdelsquoTop200rsquovandeallerbesteuitvindingenverzamelteneenschriftwaarinhijlsquogoeiewoordenenleukenamenrsquonoteertZobrengthijstructuurinzijnwereldbeeldMaarbovenalzijndezeschriftjeseenfeestvancreativiteiteninspiratieldquoPleister is geen goed woord maar wel een goede uitvinding Luxaflex is een goede uitvinding maar nog een beter woordrdquo
BrammetjebekijktalleuitvindingenmetkritischeblikdeGameBoydeWCdeautomatischetandenborstelhellipDeschaarisuiter-matepraktischndashineenkomischintermezzozienwehoedewerelderzonderscharenzouuitzienMaaropdeabsolutenummer1zethijdetrampolineBrammetjeheeftzelfookuitvindersambitiesDelsquoraketbusrsquomoetzijngroteverwezenlijkingworden
opdrachtKunnendeleerlingenzichnognamenofbegrippenherinnerenuitBramsplakschriftjes
Deleerlingenkunnenindividueelofklassikaalookhunuitvindingen-boeksamenstellenWatvindenzijde3besteuitvindingenooitLaathenintijdschriftenofreclamebladenzoekennaarfotorsquosomopteklevenHetkaneenaanleidingzijnomhetnutendegebruikstoe-passingvanbepaaldevoorwerpentebesprekenEventueelkunnenkinderendegekozenvoorwerpenookopeencreatievemanierillus-trerennetzoalsBrammetjedatdeedinzijnschriftjes
het gedicht van BrammetJeMeesterVisHetspijtmevanuwbeenMaarikbennietgemeenIkdenkveelinmrsquonhoofdIkhoopdatudatgelooftIkbenzoalsikbenSomsisdatnietzofijnMaarheelvaakookweerwelEnikkannietanderszijn
BRAMMETJES iS cREATiEf
19
EenfilmmakenisvaakeenlangenduurprocesErzijneenhele-boelmensenbijbetrokkendieallemaalhuneigentakenhebbenJekrijgtzenooitinbeeldtezienwantzewerkenlsquoachterdescher-menrsquoEnkeldeacteurskrijgjeophetschermtezien
DeregisseurstuurtaldiemensenGelukkighelptiedereengoedmeewanteenfilmmakenisnieteenvoudigKijkmaareensopdefilmsetvanBRAMMETJEBAAS
Achter de schermen heeft iedereen zijn eigen taak oa de came-raman setfotograaf geluidsman assistent
De cameraman (of-vrouw) staat achter decamera Hij zorgt dat al-lespreciesgefilmdwordtzoals de regisseur hetwilt De meeste scegraveneswordenenkelemalenop-genomenNadienbeslistde monteur in de mon-tagekamer welke beel-dener indefilmkomenEnkeldebesteopnameswordengebruiktde restgaatindeprullenbak
BEElDTAAl op DE SET
20
Decameraassistent(e)helptdecameramanwanneerhijzijnhan-denvolheeftenzorgtdatdelensvandecameralsquogefocustrsquoisZoishetbeeldaltijdscherpAlsdeacteurszichverplaatsenmoetdelensaangepastwordennetzoalsbijeenfototoestel
Via de zgn remote focus puller meet de assistent de afstand van camera tot acteurs en kiest de juiste lens
De lichtman zorgtdat alleswatgefilmdwordt goedbelicht isDoorsterkelampentegebruikenofeenschermdatdezonreflec-teertAllesmoethelderzichtbaarzijnHetgezichtvaneenacteurwordtbestnietbedektdoorschaduw
DegeluidsmanneemtallesopwatdeacteurszeggenHijheefteenmicrofoonaaneenlangestokndashdatheeteenboom(opzrsquonEngelsuitgesproken)ndashdiehijbovendeacteurshoudtZohorenwewatzezeggenzonderdatdemicrofooninbeeldisHijkanermeezelfstothoogineenboomreikenAchterafkandegeluids-mannoganderegeluidenopnemenzoalsbveenblaffendehondoffluitendevogeltjes
21
De regisseur behoudt het overzicht over de hele filmploeg Zevertelthoedeacteursdescegravenemoetenspelenenhoedecame-ramanallesmoetfilmenOpeenschermkijktzemeeofallesinordeisAchterafkanzemeebeslissenwelkebeeldenerpreciesgebruiktzullenworden
Brammetje wordt gefilmd voor een groen scherm Nadien wordt de tekst via de computer toegevoegd
De special effects supervisor zorgt voorhellipde speciale effectenTijdenshetfilmenmaakthijalleswatachterafmetdecomputerbewerktmoetwordenblauwofgroen (dekleurendiehetverstvanonzehuidverwijderdzijn)Nadienbewerkthijindiebeeldendegroeneenblauweelementen
22
De meester wordt gefilmd met een blauwe kous en een vals been Zijn echte been wordt met de computer weggetoverd
DeontwerperknutseltallerleispulletjesvoordefilmZowerddetitelinhetbeginvandefilmgemaaktmetkartonenlijmOokhetvissenhoofdvandemeesterwerdgeknutseld
23
De vissenkop wordt eerst getekend
De ontwerper heeft zijn eigen hoofd nage-maakt in gips Daarna maakt hij er een masker rond
Het vissenmasker is klaar
24
MeeroverdelsquomakingofrsquovanBRAMMETJEBAASwwwfilmfichesbendashzoekBRAMMETJEBAAS1
animatieBRAMMETJEBAASiseenspeelfilmlevendeacteursspelenhetverhaalinwerkelijkedecorsMaarnuendanwordthetverhaalonderbrokendoorkortestukjesanimatiefilmDiezijnvaakerggrappig
IneenanimatiefilmisallesmogelijkallerleivoorwerpenkunnentotlevenkomenDatisideaalomBrammetjesgekkeverbeeldingduidelijk te maken aan de kijkers Een mama met 1000 ogendoodbloedenzonderpleisterbewegendebenenzonderlichaameenmeestermeteenvissenkophellipwekrijgenhetallemaaltezienindeanimatiefragmentennetzoalsBramhetzietinzijnhoofdAlindeeerstefilmbeeldenziejeeenaantalvoorwerpenuitBram-metjeskamerdiehuneigenlevengaanleidenHerinnerjijjenogleukeanimatiefragmentenuitdefilm
knutseltipHebjeookzinomndashnetzoalsBrammetjendashaanhetknutselentegaanEenraketbusiswathooggegrepenmaareenlsquovliegtuigflesrsquoof een lsquoballonautorsquo zijn zeker haalbaar Je kan inspiratie vindenop httpwwwoutnumberedbenlcreatief-knutselenvliegtuig-knutselen-van-fles-karton en httpwwwozeykidsnlknutselenballon-auto-knutselen
KinderenmetADHDkunnenzichmeestalmoeilijkconcentre-renNetzoalsBrammetjehijkannietwerkenalszijntandlosstaatofalsereenvlieg indeklaszitDaardoorkrijgthij zijnsommennooit op tijd klaar Rustig stilzitten is voor kinderenmetADHDheelmoeilijkZittenerinjouwklasleerjaarschoolkinderenmetADHDWillenzeeroververtellen
BrammetjegaatnaarheteersteleerjaarInNederlandheetdatlsquogroep3rsquoNetzoalsbijonslerenkinderenerschrijvenen rekenenStil zitten indeklaszwijgenhuiswerkma-kenhellipvoorBrammetjeishetallemaalnieuw
BrammetjeBaaskaneenheleboeldingenHijkandrummenoptafelhoger springendanpapaenweldriemeisjesopdekartrekkenEnhij heeft eenplakboekwaarinhijzijn favoriete uitvindingen verza-meltEriseigenlijkmaareacuteeacutendingdatBrammetjenietgoedkanstilzitten Dat kan wel eens proble-men geven op school en thuisZeker als er weer een vaas metbloemen of een bord spaghettiaan diggelen gaat ldquoIk word zo moe van die drukte in mrsquon hoofdrdquozuchtBramsoms
Brammetje verzamelde allerlei uitvindingen en leukewoorden ineenschriftjeLijktjedateenleukideeWelkeuitvindingenzoujijinjeschriftjekleven
FilmmakerswerkensomsgraagmetjongeacteursmetADHDZoalsRickLens(indefilmKAUWBOY)ldquoKinderen met ADHD hebben veel energie ze kunnen maar blijven doorgaan en omdat ze vaak in een fantasiewereld leven kunnen ze zich ook makkelijk inlevenrdquoOfDen-nisReinsma(MIJNAVONTURENDOORVSWCHWRMenMIDDENINDEWINTERNACHTldquoMet mijn acteren geef ik een voorbeeld aan andere kinderen Je moet niet denken lsquoik kan niksrsquo Want ondanks mijn ADHD kan ik mijn dromen waarmaken Het houdt me niet tegen om te doen wat ik graag wil acteren in een filmrdquo
Wist jedat ook zwemkampioenMi-chael Phelps ADHD heeft Daaromoefendehijzograaginhetzwembadenwonhellipachttiengoudentweezil-verenentweebronzenmedailles
CoenvanOverdamldquoHet huis waar we filmden was van iemand an-ders We mochten het lenen rsquos Avonds kwamen die mensen terug om er te slapen We filmden enkel overdag Soms moesten we papier voor de ramen plakken zodat het nacht leekrdquo
CoenvanOverdamis8 jaaroudenspeeldederolvanBrammetjeWelkescegravenevondhijhetleuksteldquoDe broek van de meester naar beneden trekken Eeacuten keer had ik per ongeluk ook zijn onderbroek afgetrokken Zelf doe ik bij-na nooit zulke rare dingen al ben ik soms wel een klein beetje ondeugendrdquo
Op wwwjekinobebrammetje-baas en httpwwwfilmfichesbenavigatieid=20komjemeertewetenoverBRAMMETJEBAAS
BiJlage mdash affiche
Stro
fe 1
Ikkleurnooitbinnendelijntjes
Ikhebsambalinmijnkont
Ikhoordeallerkleinstekraakjes
Ikkijkaltijdinhetrond
Ikzitnietstilenletnietop
Zittetikkenmetmijnpenen
Iedereenwordtgekvanmij
Maarikbenwieikben
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Ikhebgeheimekrachten
Waardooriknietstilkanstaan
Ikhebdesuperpow
er
Omaltijddoortegaan
Stro
fe 2
Somsalsikopschoolben
Houikmeinbedwang
Enpraatikheelerglangzaam
Enzoekdoordegang
Maarnaeenkleinkwartiertje
Komtdiesambalinmijnkont
Danjeuktm
ijnhelelichaam
Enspringikweerinhetrond
Wantvanallesnellehelden
Beniksuperman
Enookalwordjegekvanmij
Refre
inIkbenwieikben
Ikbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Gooim
einhetwater
Ikzwem
zosnelalseendolfijn
Ikhebgeentrampolinenodig
Omeenkangoeroetezijn
Stro
fe 3
Ookalbeniknietdesterkste
Nietdeslimstenietheelknap
Alsjemijvoorbijzietsprinten
Nouzetjedanmaarschrap
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Ikhebgeheimekrachten
Waardooriknietstilkanstaan
Ikhebdesuperpow
er
Omaltijddoortegaan
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Gooim
einhetwater
Ikzwem
zosnelalseendolfijn
Ikhebgeentrampolinenodig
Omeenkangoeroetezijn
BiJl
age
Eenfilmomzekerindeleraren-opleidingtegebruiken Inmijnklaszouikvooralingaanophetbespreekbaar maken van ge-voelens Brammetje loopt eenpaarkeerwegHoekonhijdatandersaangepakthebbenWatzoujijzeggendoen(Mieke)
Na een testvertoning voor een publiek dat werkzaam is in het onderwijs verzamelden we volgende reacties op BRAMMETJE BAAS Ben jij het met hen eens Zijn er re-acties die je verrassen Hoe zou jij deze film inschatten
Ikwilmetdefilmwerken indeOKANklas (anderstaligenieuwkomers) Ik wil methen een klasgesprek hou-denoverADHDenoverdeschoolorganisatie Zo kun-nenwepratenoververschil-lende opvoedingsstijlen ende aanpak in hun land vanherkomst(Carine)
IknameenlsquoBrammetjersquouitmijnklasgroepmeenaardevoorstellingenhijherkendezichvollediginhetverhaalHijheeftechtgenotenvandefilmenallesingeurenenkleurennaverteldHijkreegveelbegripvandegroepeniedereenbegonspontaanuiteigenerva-ringtevertellenVelenherkendenzichzelfenvoeldenzichnumeerbegrepenHeelleerzaamzowelvoordekinderenalsvoordeleer-krachtWantiniedereklaszitweleenBrammetje(Tanja)
Veel leerlingen zullen zich hierinherkennen of meer inzicht krijgenin het gedrag van lsquodrukkersquo kinde-renHopelijkkunnenzezoookwatmeer respectopbrengenvoorhenVolgens mij is de film niet alleenbruikbaar in de klas maar ook alsnascholing rond lsquoomgaan met kin-deren met andere nodenrsquo of rondlsquodifferentieumlren in de klasrsquo Hoe kanje zulkekinderenblijvenboeienenhoe belangrijk is het om naar hetkindzelfteluisteren(Els)
Vroegerwerd ikookvaakdeklasuitgestuurdvanwege lsquoovervloedigvragenstellenrsquoIkkonooknietstilzittenMaarikhebinmiddelsmeerdan50boekengeschrevenen vertaalddus ik kaacutenhetbestHelaasheefthet schoolsysteemmijn leergierigheiden leerpleziermeerver-pestdanversterkt(Suzanne)
BRAMMETJE BAAS was realistisch aangrijpendmaarhellip niet voor de voorziene leeftijdsgroep AlsmoedervaneenkindmetdezelfdekaraktertrekjesalsBramwas deze film confronterend en verhelderendAls zorgleerkracht enmentor van jonge leerkrachtenzieikveelmogelijkhedenommetdezefilmtewerkenIkzoudefilmgebruikenommetjongeleerkrachtentereflecterenovergt hunmaniervanlesgevengt kinderendiebijzondereaandachtvrageninhetge-woneonderwijs
gt hoe ineenschoolorganisatiemetkinderenwordtomgegaan(Katrijn)
Als leerkracht hebik veel opgestokenvan de inhoud Ik zalvoortaan met ande-re ogen kijken naarde overbeweeglijkekleuters in mijn klas(Chantal)
Droevethemarsquosaangekaartmetveelhumorhetuitkijkennaarheteersteleerjaarmaarniet lsquogezienrsquo worden door de leerkracht in je kwaliteiten enkel in je tekorten HetverdrietvandeoudersenvanBramzelfvondikheelaandoenlijkIkvinddezefilmergbruikbaarookvoorouderswienskindaanheteersteleerjaargaatbeginnenDefilmsteltenkeleoplossingenvoordiezekerbesprokenkunnenworden(Marina)
Alleen jammer dat ereen stereotiep van deoude leerkracht werdgemaakt(Inge)
Leukomteondervindendatjenietdeenigebentmetditsoortkinde-reninjeklasVooranderekinderenisdefilmeenmeerwaardeomdatzekinderenzoalsBrammetjesomslastigvindenindegroepenhennuvanuiteenanderdaglichtlerenbekijken(Aline)
Reacties uit het ondeRwijs
17
gt eacuteeacutenleerlingzitaantafeldeanderestaatervoorDezittendeleerling probeert in een boek te lezen de staande leerlingpakthetboekenbeweegthetzachtjesheenenweerDraainaeenpoosjederollenomLukthetomtelezenWetenzewatzegelezenhebbenHoewashetomte lezenterwijlerbewegingwasWerdenzeeronrustigdoor
gt dekinderenzittenineenlangerijDrievanhenkomennaarvorenennemeneenhoudingaandiezelangkunnenvolhou-denAllekinderenkijkenaandachtigEenkindgaatdeklasuitondertussenwordterbijdekinderenvooraaneenkleinig-heidveranderd(bvdeharenanderseenarmdeanderekantophellip)Hetkinddatopdegangstondmoetnuachterhalenwaterisveranderd
8 over centrum zitstilCentrum ZitStil is een belangen-vereniging voor iedereen die metADHDtemakenkrijgtZitStil geeft informatie vormingondersteuning en onderneemt
actie om alle personen die geconfronteerdwordenmet ADHD(ookoudersleerkrachtenopvoedersdokterswerkgeversenz)optimaaltelatenfunctionerenVoorleerkrachtendieeenADHD-vriendelijkklimaatwillencreeumlrenopschoolorganiseertZitStileen5-deligetrainingVoorhetuitwerkenvanlessenkanjeterechtinhet documentatiecentrum Zo streeft ZitStil naar gelijkheid vankansen ineenpogingomhet sociaal isolement rondADHD tedoorbreken
Op wwwzitstilbe vind je alles over het aanbod van CentrumZitStil Je vindt er ook algemene info (wwwzitstilbeadhd-addalgemeen)enfilmpjesoverADHDdiejeindeklaskangebruiken(ADHD-TV)
EenkleineselectievanboekenvoorkinderenofvolwassenenrondADHD(SommigezijnverkrijgbaarviadewebshopvanZitStil)middot VlinderndashMiriamBruijstensndashUitgeverijPicamiddot StijndeTreinndashCarolineCogenbackndashBalansmiddot ZenozweeftndashInneVandenBosschendashAbimomiddot ErziteenleeuwinmijndashKristienDieltiensndashUitgeverijClavis
middot ZevindenmedrukndashMartineDelfosndashUitgeverijSWPmiddot SusOctopusndashBavoDhooghendashUitgeverijDeEenhoornmiddot DeADHDvanAndreacutendashChristineKliphuisndashUitgeverijSjaloom
ampWildeboermiddot DeADHDsurvivalgidsndashJFTaylorndashUitgeverijSchoolsupportmiddot ADDaisyndashTirtsaEhrlichndashBalansmiddot Organiseerjezelf(zonderjehoofdteverliezen)ndashJanetSFox
ndashAbimomiddot InmijnkopstaatallesopzrsquonhoofdndashSylviavandenHeedendash
UitgeverijLannoomiddot ADHDLaatjenietswijsmakenndashHermienDeBackerndashUit-
geverijEpomiddot ZitstilopschoolOmgaanmetADHDindeklasndashRitaBol-
laertndashUitgeverijLannoomiddot SlimmaarhellipndashPegDawson amp RichardGuarendashUitgeverijHo-
grefemiddot DiagnoseADHDgidsvooroudersenhulpverlenersndashRussell
BarkleyndashUitgeverijPearssonCentrumZitStilKruishofstraat3412610WilrijkTel038303025infozitstilbewwwzitstilbe
MetbijzonderedankaandirecteurRiaVanDenHeuvelenpsycho-logeGilBormsvanCentrumZitStil voorhunbijdrageaandezelesmap
zingen met BrammetJeBRAMMETJEBAASeindigtmeteenliedoverlsquoanderszijnrsquogezon-gendoorJochemMyjer(eenpopulaireNederlandsekomiekdievanzijneigenADHDstoorniszijnhandelsmerkheeftgemaakt)Jekanhetliedopnieuwbeluisteren(viawwwbrammetjebaasnl)eneventueelmetdeheleklasmeezingenJevindtdetekstinbijlageBespreekmetdeklasdegevoelensdieinhetliedverwoordwor-denHerkennenzediegevoelensOpwelkemanierkwamenzeaanbodindefilm
18
BrammetjeprobeertgriptekrijgenopdeoverweldigendewereldrondomhemDatdoethijdoorwoordenenbegrippenteorde-neninzijnplakboekjeshijheefteenschriftwaarinhijdelsquoTop200rsquovandeallerbesteuitvindingenverzamelteneenschriftwaarinhijlsquogoeiewoordenenleukenamenrsquonoteertZobrengthijstructuurinzijnwereldbeeldMaarbovenalzijndezeschriftjeseenfeestvancreativiteiteninspiratieldquoPleister is geen goed woord maar wel een goede uitvinding Luxaflex is een goede uitvinding maar nog een beter woordrdquo
BrammetjebekijktalleuitvindingenmetkritischeblikdeGameBoydeWCdeautomatischetandenborstelhellipDeschaarisuiter-matepraktischndashineenkomischintermezzozienwehoedewerelderzonderscharenzouuitzienMaaropdeabsolutenummer1zethijdetrampolineBrammetjeheeftzelfookuitvindersambitiesDelsquoraketbusrsquomoetzijngroteverwezenlijkingworden
opdrachtKunnendeleerlingenzichnognamenofbegrippenherinnerenuitBramsplakschriftjes
Deleerlingenkunnenindividueelofklassikaalookhunuitvindingen-boeksamenstellenWatvindenzijde3besteuitvindingenooitLaathenintijdschriftenofreclamebladenzoekennaarfotorsquosomopteklevenHetkaneenaanleidingzijnomhetnutendegebruikstoe-passingvanbepaaldevoorwerpentebesprekenEventueelkunnenkinderendegekozenvoorwerpenookopeencreatievemanierillus-trerennetzoalsBrammetjedatdeedinzijnschriftjes
het gedicht van BrammetJeMeesterVisHetspijtmevanuwbeenMaarikbennietgemeenIkdenkveelinmrsquonhoofdIkhoopdatudatgelooftIkbenzoalsikbenSomsisdatnietzofijnMaarheelvaakookweerwelEnikkannietanderszijn
BRAMMETJES iS cREATiEf
19
EenfilmmakenisvaakeenlangenduurprocesErzijneenhele-boelmensenbijbetrokkendieallemaalhuneigentakenhebbenJekrijgtzenooitinbeeldtezienwantzewerkenlsquoachterdescher-menrsquoEnkeldeacteurskrijgjeophetschermtezien
DeregisseurstuurtaldiemensenGelukkighelptiedereengoedmeewanteenfilmmakenisnieteenvoudigKijkmaareensopdefilmsetvanBRAMMETJEBAAS
Achter de schermen heeft iedereen zijn eigen taak oa de came-raman setfotograaf geluidsman assistent
De cameraman (of-vrouw) staat achter decamera Hij zorgt dat al-lespreciesgefilmdwordtzoals de regisseur hetwilt De meeste scegraveneswordenenkelemalenop-genomenNadienbeslistde monteur in de mon-tagekamer welke beel-dener indefilmkomenEnkeldebesteopnameswordengebruiktde restgaatindeprullenbak
BEElDTAAl op DE SET
20
Decameraassistent(e)helptdecameramanwanneerhijzijnhan-denvolheeftenzorgtdatdelensvandecameralsquogefocustrsquoisZoishetbeeldaltijdscherpAlsdeacteurszichverplaatsenmoetdelensaangepastwordennetzoalsbijeenfototoestel
Via de zgn remote focus puller meet de assistent de afstand van camera tot acteurs en kiest de juiste lens
De lichtman zorgtdat alleswatgefilmdwordt goedbelicht isDoorsterkelampentegebruikenofeenschermdatdezonreflec-teertAllesmoethelderzichtbaarzijnHetgezichtvaneenacteurwordtbestnietbedektdoorschaduw
DegeluidsmanneemtallesopwatdeacteurszeggenHijheefteenmicrofoonaaneenlangestokndashdatheeteenboom(opzrsquonEngelsuitgesproken)ndashdiehijbovendeacteurshoudtZohorenwewatzezeggenzonderdatdemicrofooninbeeldisHijkanermeezelfstothoogineenboomreikenAchterafkandegeluids-mannoganderegeluidenopnemenzoalsbveenblaffendehondoffluitendevogeltjes
21
De regisseur behoudt het overzicht over de hele filmploeg Zevertelthoedeacteursdescegravenemoetenspelenenhoedecame-ramanallesmoetfilmenOpeenschermkijktzemeeofallesinordeisAchterafkanzemeebeslissenwelkebeeldenerpreciesgebruiktzullenworden
Brammetje wordt gefilmd voor een groen scherm Nadien wordt de tekst via de computer toegevoegd
De special effects supervisor zorgt voorhellipde speciale effectenTijdenshetfilmenmaakthijalleswatachterafmetdecomputerbewerktmoetwordenblauwofgroen (dekleurendiehetverstvanonzehuidverwijderdzijn)Nadienbewerkthijindiebeeldendegroeneenblauweelementen
22
De meester wordt gefilmd met een blauwe kous en een vals been Zijn echte been wordt met de computer weggetoverd
DeontwerperknutseltallerleispulletjesvoordefilmZowerddetitelinhetbeginvandefilmgemaaktmetkartonenlijmOokhetvissenhoofdvandemeesterwerdgeknutseld
23
De vissenkop wordt eerst getekend
De ontwerper heeft zijn eigen hoofd nage-maakt in gips Daarna maakt hij er een masker rond
Het vissenmasker is klaar
24
MeeroverdelsquomakingofrsquovanBRAMMETJEBAASwwwfilmfichesbendashzoekBRAMMETJEBAAS1
animatieBRAMMETJEBAASiseenspeelfilmlevendeacteursspelenhetverhaalinwerkelijkedecorsMaarnuendanwordthetverhaalonderbrokendoorkortestukjesanimatiefilmDiezijnvaakerggrappig
IneenanimatiefilmisallesmogelijkallerleivoorwerpenkunnentotlevenkomenDatisideaalomBrammetjesgekkeverbeeldingduidelijk te maken aan de kijkers Een mama met 1000 ogendoodbloedenzonderpleisterbewegendebenenzonderlichaameenmeestermeteenvissenkophellipwekrijgenhetallemaaltezienindeanimatiefragmentennetzoalsBramhetzietinzijnhoofdAlindeeerstefilmbeeldenziejeeenaantalvoorwerpenuitBram-metjeskamerdiehuneigenlevengaanleidenHerinnerjijjenogleukeanimatiefragmentenuitdefilm
knutseltipHebjeookzinomndashnetzoalsBrammetjendashaanhetknutselentegaanEenraketbusiswathooggegrepenmaareenlsquovliegtuigflesrsquoof een lsquoballonautorsquo zijn zeker haalbaar Je kan inspiratie vindenop httpwwwoutnumberedbenlcreatief-knutselenvliegtuig-knutselen-van-fles-karton en httpwwwozeykidsnlknutselenballon-auto-knutselen
KinderenmetADHDkunnenzichmeestalmoeilijkconcentre-renNetzoalsBrammetjehijkannietwerkenalszijntandlosstaatofalsereenvlieg indeklaszitDaardoorkrijgthij zijnsommennooit op tijd klaar Rustig stilzitten is voor kinderenmetADHDheelmoeilijkZittenerinjouwklasleerjaarschoolkinderenmetADHDWillenzeeroververtellen
BrammetjegaatnaarheteersteleerjaarInNederlandheetdatlsquogroep3rsquoNetzoalsbijonslerenkinderenerschrijvenen rekenenStil zitten indeklaszwijgenhuiswerkma-kenhellipvoorBrammetjeishetallemaalnieuw
BrammetjeBaaskaneenheleboeldingenHijkandrummenoptafelhoger springendanpapaenweldriemeisjesopdekartrekkenEnhij heeft eenplakboekwaarinhijzijn favoriete uitvindingen verza-meltEriseigenlijkmaareacuteeacutendingdatBrammetjenietgoedkanstilzitten Dat kan wel eens proble-men geven op school en thuisZeker als er weer een vaas metbloemen of een bord spaghettiaan diggelen gaat ldquoIk word zo moe van die drukte in mrsquon hoofdrdquozuchtBramsoms
Brammetje verzamelde allerlei uitvindingen en leukewoorden ineenschriftjeLijktjedateenleukideeWelkeuitvindingenzoujijinjeschriftjekleven
FilmmakerswerkensomsgraagmetjongeacteursmetADHDZoalsRickLens(indefilmKAUWBOY)ldquoKinderen met ADHD hebben veel energie ze kunnen maar blijven doorgaan en omdat ze vaak in een fantasiewereld leven kunnen ze zich ook makkelijk inlevenrdquoOfDen-nisReinsma(MIJNAVONTURENDOORVSWCHWRMenMIDDENINDEWINTERNACHTldquoMet mijn acteren geef ik een voorbeeld aan andere kinderen Je moet niet denken lsquoik kan niksrsquo Want ondanks mijn ADHD kan ik mijn dromen waarmaken Het houdt me niet tegen om te doen wat ik graag wil acteren in een filmrdquo
Wist jedat ook zwemkampioenMi-chael Phelps ADHD heeft Daaromoefendehijzograaginhetzwembadenwonhellipachttiengoudentweezil-verenentweebronzenmedailles
CoenvanOverdamldquoHet huis waar we filmden was van iemand an-ders We mochten het lenen rsquos Avonds kwamen die mensen terug om er te slapen We filmden enkel overdag Soms moesten we papier voor de ramen plakken zodat het nacht leekrdquo
CoenvanOverdamis8 jaaroudenspeeldederolvanBrammetjeWelkescegravenevondhijhetleuksteldquoDe broek van de meester naar beneden trekken Eeacuten keer had ik per ongeluk ook zijn onderbroek afgetrokken Zelf doe ik bij-na nooit zulke rare dingen al ben ik soms wel een klein beetje ondeugendrdquo
Op wwwjekinobebrammetje-baas en httpwwwfilmfichesbenavigatieid=20komjemeertewetenoverBRAMMETJEBAAS
BiJlage mdash affiche
Stro
fe 1
Ikkleurnooitbinnendelijntjes
Ikhebsambalinmijnkont
Ikhoordeallerkleinstekraakjes
Ikkijkaltijdinhetrond
Ikzitnietstilenletnietop
Zittetikkenmetmijnpenen
Iedereenwordtgekvanmij
Maarikbenwieikben
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Ikhebgeheimekrachten
Waardooriknietstilkanstaan
Ikhebdesuperpow
er
Omaltijddoortegaan
Stro
fe 2
Somsalsikopschoolben
Houikmeinbedwang
Enpraatikheelerglangzaam
Enzoekdoordegang
Maarnaeenkleinkwartiertje
Komtdiesambalinmijnkont
Danjeuktm
ijnhelelichaam
Enspringikweerinhetrond
Wantvanallesnellehelden
Beniksuperman
Enookalwordjegekvanmij
Refre
inIkbenwieikben
Ikbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Gooim
einhetwater
Ikzwem
zosnelalseendolfijn
Ikhebgeentrampolinenodig
Omeenkangoeroetezijn
Stro
fe 3
Ookalbeniknietdesterkste
Nietdeslimstenietheelknap
Alsjemijvoorbijzietsprinten
Nouzetjedanmaarschrap
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Ikhebgeheimekrachten
Waardooriknietstilkanstaan
Ikhebdesuperpow
er
Omaltijddoortegaan
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Gooim
einhetwater
Ikzwem
zosnelalseendolfijn
Ikhebgeentrampolinenodig
Omeenkangoeroetezijn
BiJl
age
Eenfilmomzekerindeleraren-opleidingtegebruiken Inmijnklaszouikvooralingaanophetbespreekbaar maken van ge-voelens Brammetje loopt eenpaarkeerwegHoekonhijdatandersaangepakthebbenWatzoujijzeggendoen(Mieke)
Na een testvertoning voor een publiek dat werkzaam is in het onderwijs verzamelden we volgende reacties op BRAMMETJE BAAS Ben jij het met hen eens Zijn er re-acties die je verrassen Hoe zou jij deze film inschatten
Ikwilmetdefilmwerken indeOKANklas (anderstaligenieuwkomers) Ik wil methen een klasgesprek hou-denoverADHDenoverdeschoolorganisatie Zo kun-nenwepratenoververschil-lende opvoedingsstijlen ende aanpak in hun land vanherkomst(Carine)
IknameenlsquoBrammetjersquouitmijnklasgroepmeenaardevoorstellingenhijherkendezichvollediginhetverhaalHijheeftechtgenotenvandefilmenallesingeurenenkleurennaverteldHijkreegveelbegripvandegroepeniedereenbegonspontaanuiteigenerva-ringtevertellenVelenherkendenzichzelfenvoeldenzichnumeerbegrepenHeelleerzaamzowelvoordekinderenalsvoordeleer-krachtWantiniedereklaszitweleenBrammetje(Tanja)
Veel leerlingen zullen zich hierinherkennen of meer inzicht krijgenin het gedrag van lsquodrukkersquo kinde-renHopelijkkunnenzezoookwatmeer respectopbrengenvoorhenVolgens mij is de film niet alleenbruikbaar in de klas maar ook alsnascholing rond lsquoomgaan met kin-deren met andere nodenrsquo of rondlsquodifferentieumlren in de klasrsquo Hoe kanje zulkekinderenblijvenboeienenhoe belangrijk is het om naar hetkindzelfteluisteren(Els)
Vroegerwerd ikookvaakdeklasuitgestuurdvanwege lsquoovervloedigvragenstellenrsquoIkkonooknietstilzittenMaarikhebinmiddelsmeerdan50boekengeschrevenen vertaalddus ik kaacutenhetbestHelaasheefthet schoolsysteemmijn leergierigheiden leerpleziermeerver-pestdanversterkt(Suzanne)
BRAMMETJE BAAS was realistisch aangrijpendmaarhellip niet voor de voorziene leeftijdsgroep AlsmoedervaneenkindmetdezelfdekaraktertrekjesalsBramwas deze film confronterend en verhelderendAls zorgleerkracht enmentor van jonge leerkrachtenzieikveelmogelijkhedenommetdezefilmtewerkenIkzoudefilmgebruikenommetjongeleerkrachtentereflecterenovergt hunmaniervanlesgevengt kinderendiebijzondereaandachtvrageninhetge-woneonderwijs
gt hoe ineenschoolorganisatiemetkinderenwordtomgegaan(Katrijn)
Als leerkracht hebik veel opgestokenvan de inhoud Ik zalvoortaan met ande-re ogen kijken naarde overbeweeglijkekleuters in mijn klas(Chantal)
Droevethemarsquosaangekaartmetveelhumorhetuitkijkennaarheteersteleerjaarmaarniet lsquogezienrsquo worden door de leerkracht in je kwaliteiten enkel in je tekorten HetverdrietvandeoudersenvanBramzelfvondikheelaandoenlijkIkvinddezefilmergbruikbaarookvoorouderswienskindaanheteersteleerjaargaatbeginnenDefilmsteltenkeleoplossingenvoordiezekerbesprokenkunnenworden(Marina)
Alleen jammer dat ereen stereotiep van deoude leerkracht werdgemaakt(Inge)
Leukomteondervindendatjenietdeenigebentmetditsoortkinde-reninjeklasVooranderekinderenisdefilmeenmeerwaardeomdatzekinderenzoalsBrammetjesomslastigvindenindegroepenhennuvanuiteenanderdaglichtlerenbekijken(Aline)
Reacties uit het ondeRwijs
18
BrammetjeprobeertgriptekrijgenopdeoverweldigendewereldrondomhemDatdoethijdoorwoordenenbegrippenteorde-neninzijnplakboekjeshijheefteenschriftwaarinhijdelsquoTop200rsquovandeallerbesteuitvindingenverzamelteneenschriftwaarinhijlsquogoeiewoordenenleukenamenrsquonoteertZobrengthijstructuurinzijnwereldbeeldMaarbovenalzijndezeschriftjeseenfeestvancreativiteiteninspiratieldquoPleister is geen goed woord maar wel een goede uitvinding Luxaflex is een goede uitvinding maar nog een beter woordrdquo
BrammetjebekijktalleuitvindingenmetkritischeblikdeGameBoydeWCdeautomatischetandenborstelhellipDeschaarisuiter-matepraktischndashineenkomischintermezzozienwehoedewerelderzonderscharenzouuitzienMaaropdeabsolutenummer1zethijdetrampolineBrammetjeheeftzelfookuitvindersambitiesDelsquoraketbusrsquomoetzijngroteverwezenlijkingworden
opdrachtKunnendeleerlingenzichnognamenofbegrippenherinnerenuitBramsplakschriftjes
Deleerlingenkunnenindividueelofklassikaalookhunuitvindingen-boeksamenstellenWatvindenzijde3besteuitvindingenooitLaathenintijdschriftenofreclamebladenzoekennaarfotorsquosomopteklevenHetkaneenaanleidingzijnomhetnutendegebruikstoe-passingvanbepaaldevoorwerpentebesprekenEventueelkunnenkinderendegekozenvoorwerpenookopeencreatievemanierillus-trerennetzoalsBrammetjedatdeedinzijnschriftjes
het gedicht van BrammetJeMeesterVisHetspijtmevanuwbeenMaarikbennietgemeenIkdenkveelinmrsquonhoofdIkhoopdatudatgelooftIkbenzoalsikbenSomsisdatnietzofijnMaarheelvaakookweerwelEnikkannietanderszijn
BRAMMETJES iS cREATiEf
19
EenfilmmakenisvaakeenlangenduurprocesErzijneenhele-boelmensenbijbetrokkendieallemaalhuneigentakenhebbenJekrijgtzenooitinbeeldtezienwantzewerkenlsquoachterdescher-menrsquoEnkeldeacteurskrijgjeophetschermtezien
DeregisseurstuurtaldiemensenGelukkighelptiedereengoedmeewanteenfilmmakenisnieteenvoudigKijkmaareensopdefilmsetvanBRAMMETJEBAAS
Achter de schermen heeft iedereen zijn eigen taak oa de came-raman setfotograaf geluidsman assistent
De cameraman (of-vrouw) staat achter decamera Hij zorgt dat al-lespreciesgefilmdwordtzoals de regisseur hetwilt De meeste scegraveneswordenenkelemalenop-genomenNadienbeslistde monteur in de mon-tagekamer welke beel-dener indefilmkomenEnkeldebesteopnameswordengebruiktde restgaatindeprullenbak
BEElDTAAl op DE SET
20
Decameraassistent(e)helptdecameramanwanneerhijzijnhan-denvolheeftenzorgtdatdelensvandecameralsquogefocustrsquoisZoishetbeeldaltijdscherpAlsdeacteurszichverplaatsenmoetdelensaangepastwordennetzoalsbijeenfototoestel
Via de zgn remote focus puller meet de assistent de afstand van camera tot acteurs en kiest de juiste lens
De lichtman zorgtdat alleswatgefilmdwordt goedbelicht isDoorsterkelampentegebruikenofeenschermdatdezonreflec-teertAllesmoethelderzichtbaarzijnHetgezichtvaneenacteurwordtbestnietbedektdoorschaduw
DegeluidsmanneemtallesopwatdeacteurszeggenHijheefteenmicrofoonaaneenlangestokndashdatheeteenboom(opzrsquonEngelsuitgesproken)ndashdiehijbovendeacteurshoudtZohorenwewatzezeggenzonderdatdemicrofooninbeeldisHijkanermeezelfstothoogineenboomreikenAchterafkandegeluids-mannoganderegeluidenopnemenzoalsbveenblaffendehondoffluitendevogeltjes
21
De regisseur behoudt het overzicht over de hele filmploeg Zevertelthoedeacteursdescegravenemoetenspelenenhoedecame-ramanallesmoetfilmenOpeenschermkijktzemeeofallesinordeisAchterafkanzemeebeslissenwelkebeeldenerpreciesgebruiktzullenworden
Brammetje wordt gefilmd voor een groen scherm Nadien wordt de tekst via de computer toegevoegd
De special effects supervisor zorgt voorhellipde speciale effectenTijdenshetfilmenmaakthijalleswatachterafmetdecomputerbewerktmoetwordenblauwofgroen (dekleurendiehetverstvanonzehuidverwijderdzijn)Nadienbewerkthijindiebeeldendegroeneenblauweelementen
22
De meester wordt gefilmd met een blauwe kous en een vals been Zijn echte been wordt met de computer weggetoverd
DeontwerperknutseltallerleispulletjesvoordefilmZowerddetitelinhetbeginvandefilmgemaaktmetkartonenlijmOokhetvissenhoofdvandemeesterwerdgeknutseld
23
De vissenkop wordt eerst getekend
De ontwerper heeft zijn eigen hoofd nage-maakt in gips Daarna maakt hij er een masker rond
Het vissenmasker is klaar
24
MeeroverdelsquomakingofrsquovanBRAMMETJEBAASwwwfilmfichesbendashzoekBRAMMETJEBAAS1
animatieBRAMMETJEBAASiseenspeelfilmlevendeacteursspelenhetverhaalinwerkelijkedecorsMaarnuendanwordthetverhaalonderbrokendoorkortestukjesanimatiefilmDiezijnvaakerggrappig
IneenanimatiefilmisallesmogelijkallerleivoorwerpenkunnentotlevenkomenDatisideaalomBrammetjesgekkeverbeeldingduidelijk te maken aan de kijkers Een mama met 1000 ogendoodbloedenzonderpleisterbewegendebenenzonderlichaameenmeestermeteenvissenkophellipwekrijgenhetallemaaltezienindeanimatiefragmentennetzoalsBramhetzietinzijnhoofdAlindeeerstefilmbeeldenziejeeenaantalvoorwerpenuitBram-metjeskamerdiehuneigenlevengaanleidenHerinnerjijjenogleukeanimatiefragmentenuitdefilm
knutseltipHebjeookzinomndashnetzoalsBrammetjendashaanhetknutselentegaanEenraketbusiswathooggegrepenmaareenlsquovliegtuigflesrsquoof een lsquoballonautorsquo zijn zeker haalbaar Je kan inspiratie vindenop httpwwwoutnumberedbenlcreatief-knutselenvliegtuig-knutselen-van-fles-karton en httpwwwozeykidsnlknutselenballon-auto-knutselen
KinderenmetADHDkunnenzichmeestalmoeilijkconcentre-renNetzoalsBrammetjehijkannietwerkenalszijntandlosstaatofalsereenvlieg indeklaszitDaardoorkrijgthij zijnsommennooit op tijd klaar Rustig stilzitten is voor kinderenmetADHDheelmoeilijkZittenerinjouwklasleerjaarschoolkinderenmetADHDWillenzeeroververtellen
BrammetjegaatnaarheteersteleerjaarInNederlandheetdatlsquogroep3rsquoNetzoalsbijonslerenkinderenerschrijvenen rekenenStil zitten indeklaszwijgenhuiswerkma-kenhellipvoorBrammetjeishetallemaalnieuw
BrammetjeBaaskaneenheleboeldingenHijkandrummenoptafelhoger springendanpapaenweldriemeisjesopdekartrekkenEnhij heeft eenplakboekwaarinhijzijn favoriete uitvindingen verza-meltEriseigenlijkmaareacuteeacutendingdatBrammetjenietgoedkanstilzitten Dat kan wel eens proble-men geven op school en thuisZeker als er weer een vaas metbloemen of een bord spaghettiaan diggelen gaat ldquoIk word zo moe van die drukte in mrsquon hoofdrdquozuchtBramsoms
Brammetje verzamelde allerlei uitvindingen en leukewoorden ineenschriftjeLijktjedateenleukideeWelkeuitvindingenzoujijinjeschriftjekleven
FilmmakerswerkensomsgraagmetjongeacteursmetADHDZoalsRickLens(indefilmKAUWBOY)ldquoKinderen met ADHD hebben veel energie ze kunnen maar blijven doorgaan en omdat ze vaak in een fantasiewereld leven kunnen ze zich ook makkelijk inlevenrdquoOfDen-nisReinsma(MIJNAVONTURENDOORVSWCHWRMenMIDDENINDEWINTERNACHTldquoMet mijn acteren geef ik een voorbeeld aan andere kinderen Je moet niet denken lsquoik kan niksrsquo Want ondanks mijn ADHD kan ik mijn dromen waarmaken Het houdt me niet tegen om te doen wat ik graag wil acteren in een filmrdquo
Wist jedat ook zwemkampioenMi-chael Phelps ADHD heeft Daaromoefendehijzograaginhetzwembadenwonhellipachttiengoudentweezil-verenentweebronzenmedailles
CoenvanOverdamldquoHet huis waar we filmden was van iemand an-ders We mochten het lenen rsquos Avonds kwamen die mensen terug om er te slapen We filmden enkel overdag Soms moesten we papier voor de ramen plakken zodat het nacht leekrdquo
CoenvanOverdamis8 jaaroudenspeeldederolvanBrammetjeWelkescegravenevondhijhetleuksteldquoDe broek van de meester naar beneden trekken Eeacuten keer had ik per ongeluk ook zijn onderbroek afgetrokken Zelf doe ik bij-na nooit zulke rare dingen al ben ik soms wel een klein beetje ondeugendrdquo
Op wwwjekinobebrammetje-baas en httpwwwfilmfichesbenavigatieid=20komjemeertewetenoverBRAMMETJEBAAS
BiJlage mdash affiche
Stro
fe 1
Ikkleurnooitbinnendelijntjes
Ikhebsambalinmijnkont
Ikhoordeallerkleinstekraakjes
Ikkijkaltijdinhetrond
Ikzitnietstilenletnietop
Zittetikkenmetmijnpenen
Iedereenwordtgekvanmij
Maarikbenwieikben
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Ikhebgeheimekrachten
Waardooriknietstilkanstaan
Ikhebdesuperpow
er
Omaltijddoortegaan
Stro
fe 2
Somsalsikopschoolben
Houikmeinbedwang
Enpraatikheelerglangzaam
Enzoekdoordegang
Maarnaeenkleinkwartiertje
Komtdiesambalinmijnkont
Danjeuktm
ijnhelelichaam
Enspringikweerinhetrond
Wantvanallesnellehelden
Beniksuperman
Enookalwordjegekvanmij
Refre
inIkbenwieikben
Ikbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Gooim
einhetwater
Ikzwem
zosnelalseendolfijn
Ikhebgeentrampolinenodig
Omeenkangoeroetezijn
Stro
fe 3
Ookalbeniknietdesterkste
Nietdeslimstenietheelknap
Alsjemijvoorbijzietsprinten
Nouzetjedanmaarschrap
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Ikhebgeheimekrachten
Waardooriknietstilkanstaan
Ikhebdesuperpow
er
Omaltijddoortegaan
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Gooim
einhetwater
Ikzwem
zosnelalseendolfijn
Ikhebgeentrampolinenodig
Omeenkangoeroetezijn
BiJl
age
Eenfilmomzekerindeleraren-opleidingtegebruiken Inmijnklaszouikvooralingaanophetbespreekbaar maken van ge-voelens Brammetje loopt eenpaarkeerwegHoekonhijdatandersaangepakthebbenWatzoujijzeggendoen(Mieke)
Na een testvertoning voor een publiek dat werkzaam is in het onderwijs verzamelden we volgende reacties op BRAMMETJE BAAS Ben jij het met hen eens Zijn er re-acties die je verrassen Hoe zou jij deze film inschatten
Ikwilmetdefilmwerken indeOKANklas (anderstaligenieuwkomers) Ik wil methen een klasgesprek hou-denoverADHDenoverdeschoolorganisatie Zo kun-nenwepratenoververschil-lende opvoedingsstijlen ende aanpak in hun land vanherkomst(Carine)
IknameenlsquoBrammetjersquouitmijnklasgroepmeenaardevoorstellingenhijherkendezichvollediginhetverhaalHijheeftechtgenotenvandefilmenallesingeurenenkleurennaverteldHijkreegveelbegripvandegroepeniedereenbegonspontaanuiteigenerva-ringtevertellenVelenherkendenzichzelfenvoeldenzichnumeerbegrepenHeelleerzaamzowelvoordekinderenalsvoordeleer-krachtWantiniedereklaszitweleenBrammetje(Tanja)
Veel leerlingen zullen zich hierinherkennen of meer inzicht krijgenin het gedrag van lsquodrukkersquo kinde-renHopelijkkunnenzezoookwatmeer respectopbrengenvoorhenVolgens mij is de film niet alleenbruikbaar in de klas maar ook alsnascholing rond lsquoomgaan met kin-deren met andere nodenrsquo of rondlsquodifferentieumlren in de klasrsquo Hoe kanje zulkekinderenblijvenboeienenhoe belangrijk is het om naar hetkindzelfteluisteren(Els)
Vroegerwerd ikookvaakdeklasuitgestuurdvanwege lsquoovervloedigvragenstellenrsquoIkkonooknietstilzittenMaarikhebinmiddelsmeerdan50boekengeschrevenen vertaalddus ik kaacutenhetbestHelaasheefthet schoolsysteemmijn leergierigheiden leerpleziermeerver-pestdanversterkt(Suzanne)
BRAMMETJE BAAS was realistisch aangrijpendmaarhellip niet voor de voorziene leeftijdsgroep AlsmoedervaneenkindmetdezelfdekaraktertrekjesalsBramwas deze film confronterend en verhelderendAls zorgleerkracht enmentor van jonge leerkrachtenzieikveelmogelijkhedenommetdezefilmtewerkenIkzoudefilmgebruikenommetjongeleerkrachtentereflecterenovergt hunmaniervanlesgevengt kinderendiebijzondereaandachtvrageninhetge-woneonderwijs
gt hoe ineenschoolorganisatiemetkinderenwordtomgegaan(Katrijn)
Als leerkracht hebik veel opgestokenvan de inhoud Ik zalvoortaan met ande-re ogen kijken naarde overbeweeglijkekleuters in mijn klas(Chantal)
Droevethemarsquosaangekaartmetveelhumorhetuitkijkennaarheteersteleerjaarmaarniet lsquogezienrsquo worden door de leerkracht in je kwaliteiten enkel in je tekorten HetverdrietvandeoudersenvanBramzelfvondikheelaandoenlijkIkvinddezefilmergbruikbaarookvoorouderswienskindaanheteersteleerjaargaatbeginnenDefilmsteltenkeleoplossingenvoordiezekerbesprokenkunnenworden(Marina)
Alleen jammer dat ereen stereotiep van deoude leerkracht werdgemaakt(Inge)
Leukomteondervindendatjenietdeenigebentmetditsoortkinde-reninjeklasVooranderekinderenisdefilmeenmeerwaardeomdatzekinderenzoalsBrammetjesomslastigvindenindegroepenhennuvanuiteenanderdaglichtlerenbekijken(Aline)
Reacties uit het ondeRwijs
19
EenfilmmakenisvaakeenlangenduurprocesErzijneenhele-boelmensenbijbetrokkendieallemaalhuneigentakenhebbenJekrijgtzenooitinbeeldtezienwantzewerkenlsquoachterdescher-menrsquoEnkeldeacteurskrijgjeophetschermtezien
DeregisseurstuurtaldiemensenGelukkighelptiedereengoedmeewanteenfilmmakenisnieteenvoudigKijkmaareensopdefilmsetvanBRAMMETJEBAAS
Achter de schermen heeft iedereen zijn eigen taak oa de came-raman setfotograaf geluidsman assistent
De cameraman (of-vrouw) staat achter decamera Hij zorgt dat al-lespreciesgefilmdwordtzoals de regisseur hetwilt De meeste scegraveneswordenenkelemalenop-genomenNadienbeslistde monteur in de mon-tagekamer welke beel-dener indefilmkomenEnkeldebesteopnameswordengebruiktde restgaatindeprullenbak
BEElDTAAl op DE SET
20
Decameraassistent(e)helptdecameramanwanneerhijzijnhan-denvolheeftenzorgtdatdelensvandecameralsquogefocustrsquoisZoishetbeeldaltijdscherpAlsdeacteurszichverplaatsenmoetdelensaangepastwordennetzoalsbijeenfototoestel
Via de zgn remote focus puller meet de assistent de afstand van camera tot acteurs en kiest de juiste lens
De lichtman zorgtdat alleswatgefilmdwordt goedbelicht isDoorsterkelampentegebruikenofeenschermdatdezonreflec-teertAllesmoethelderzichtbaarzijnHetgezichtvaneenacteurwordtbestnietbedektdoorschaduw
DegeluidsmanneemtallesopwatdeacteurszeggenHijheefteenmicrofoonaaneenlangestokndashdatheeteenboom(opzrsquonEngelsuitgesproken)ndashdiehijbovendeacteurshoudtZohorenwewatzezeggenzonderdatdemicrofooninbeeldisHijkanermeezelfstothoogineenboomreikenAchterafkandegeluids-mannoganderegeluidenopnemenzoalsbveenblaffendehondoffluitendevogeltjes
21
De regisseur behoudt het overzicht over de hele filmploeg Zevertelthoedeacteursdescegravenemoetenspelenenhoedecame-ramanallesmoetfilmenOpeenschermkijktzemeeofallesinordeisAchterafkanzemeebeslissenwelkebeeldenerpreciesgebruiktzullenworden
Brammetje wordt gefilmd voor een groen scherm Nadien wordt de tekst via de computer toegevoegd
De special effects supervisor zorgt voorhellipde speciale effectenTijdenshetfilmenmaakthijalleswatachterafmetdecomputerbewerktmoetwordenblauwofgroen (dekleurendiehetverstvanonzehuidverwijderdzijn)Nadienbewerkthijindiebeeldendegroeneenblauweelementen
22
De meester wordt gefilmd met een blauwe kous en een vals been Zijn echte been wordt met de computer weggetoverd
DeontwerperknutseltallerleispulletjesvoordefilmZowerddetitelinhetbeginvandefilmgemaaktmetkartonenlijmOokhetvissenhoofdvandemeesterwerdgeknutseld
23
De vissenkop wordt eerst getekend
De ontwerper heeft zijn eigen hoofd nage-maakt in gips Daarna maakt hij er een masker rond
Het vissenmasker is klaar
24
MeeroverdelsquomakingofrsquovanBRAMMETJEBAASwwwfilmfichesbendashzoekBRAMMETJEBAAS1
animatieBRAMMETJEBAASiseenspeelfilmlevendeacteursspelenhetverhaalinwerkelijkedecorsMaarnuendanwordthetverhaalonderbrokendoorkortestukjesanimatiefilmDiezijnvaakerggrappig
IneenanimatiefilmisallesmogelijkallerleivoorwerpenkunnentotlevenkomenDatisideaalomBrammetjesgekkeverbeeldingduidelijk te maken aan de kijkers Een mama met 1000 ogendoodbloedenzonderpleisterbewegendebenenzonderlichaameenmeestermeteenvissenkophellipwekrijgenhetallemaaltezienindeanimatiefragmentennetzoalsBramhetzietinzijnhoofdAlindeeerstefilmbeeldenziejeeenaantalvoorwerpenuitBram-metjeskamerdiehuneigenlevengaanleidenHerinnerjijjenogleukeanimatiefragmentenuitdefilm
knutseltipHebjeookzinomndashnetzoalsBrammetjendashaanhetknutselentegaanEenraketbusiswathooggegrepenmaareenlsquovliegtuigflesrsquoof een lsquoballonautorsquo zijn zeker haalbaar Je kan inspiratie vindenop httpwwwoutnumberedbenlcreatief-knutselenvliegtuig-knutselen-van-fles-karton en httpwwwozeykidsnlknutselenballon-auto-knutselen
KinderenmetADHDkunnenzichmeestalmoeilijkconcentre-renNetzoalsBrammetjehijkannietwerkenalszijntandlosstaatofalsereenvlieg indeklaszitDaardoorkrijgthij zijnsommennooit op tijd klaar Rustig stilzitten is voor kinderenmetADHDheelmoeilijkZittenerinjouwklasleerjaarschoolkinderenmetADHDWillenzeeroververtellen
BrammetjegaatnaarheteersteleerjaarInNederlandheetdatlsquogroep3rsquoNetzoalsbijonslerenkinderenerschrijvenen rekenenStil zitten indeklaszwijgenhuiswerkma-kenhellipvoorBrammetjeishetallemaalnieuw
BrammetjeBaaskaneenheleboeldingenHijkandrummenoptafelhoger springendanpapaenweldriemeisjesopdekartrekkenEnhij heeft eenplakboekwaarinhijzijn favoriete uitvindingen verza-meltEriseigenlijkmaareacuteeacutendingdatBrammetjenietgoedkanstilzitten Dat kan wel eens proble-men geven op school en thuisZeker als er weer een vaas metbloemen of een bord spaghettiaan diggelen gaat ldquoIk word zo moe van die drukte in mrsquon hoofdrdquozuchtBramsoms
Brammetje verzamelde allerlei uitvindingen en leukewoorden ineenschriftjeLijktjedateenleukideeWelkeuitvindingenzoujijinjeschriftjekleven
FilmmakerswerkensomsgraagmetjongeacteursmetADHDZoalsRickLens(indefilmKAUWBOY)ldquoKinderen met ADHD hebben veel energie ze kunnen maar blijven doorgaan en omdat ze vaak in een fantasiewereld leven kunnen ze zich ook makkelijk inlevenrdquoOfDen-nisReinsma(MIJNAVONTURENDOORVSWCHWRMenMIDDENINDEWINTERNACHTldquoMet mijn acteren geef ik een voorbeeld aan andere kinderen Je moet niet denken lsquoik kan niksrsquo Want ondanks mijn ADHD kan ik mijn dromen waarmaken Het houdt me niet tegen om te doen wat ik graag wil acteren in een filmrdquo
Wist jedat ook zwemkampioenMi-chael Phelps ADHD heeft Daaromoefendehijzograaginhetzwembadenwonhellipachttiengoudentweezil-verenentweebronzenmedailles
CoenvanOverdamldquoHet huis waar we filmden was van iemand an-ders We mochten het lenen rsquos Avonds kwamen die mensen terug om er te slapen We filmden enkel overdag Soms moesten we papier voor de ramen plakken zodat het nacht leekrdquo
CoenvanOverdamis8 jaaroudenspeeldederolvanBrammetjeWelkescegravenevondhijhetleuksteldquoDe broek van de meester naar beneden trekken Eeacuten keer had ik per ongeluk ook zijn onderbroek afgetrokken Zelf doe ik bij-na nooit zulke rare dingen al ben ik soms wel een klein beetje ondeugendrdquo
Op wwwjekinobebrammetje-baas en httpwwwfilmfichesbenavigatieid=20komjemeertewetenoverBRAMMETJEBAAS
BiJlage mdash affiche
Stro
fe 1
Ikkleurnooitbinnendelijntjes
Ikhebsambalinmijnkont
Ikhoordeallerkleinstekraakjes
Ikkijkaltijdinhetrond
Ikzitnietstilenletnietop
Zittetikkenmetmijnpenen
Iedereenwordtgekvanmij
Maarikbenwieikben
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Ikhebgeheimekrachten
Waardooriknietstilkanstaan
Ikhebdesuperpow
er
Omaltijddoortegaan
Stro
fe 2
Somsalsikopschoolben
Houikmeinbedwang
Enpraatikheelerglangzaam
Enzoekdoordegang
Maarnaeenkleinkwartiertje
Komtdiesambalinmijnkont
Danjeuktm
ijnhelelichaam
Enspringikweerinhetrond
Wantvanallesnellehelden
Beniksuperman
Enookalwordjegekvanmij
Refre
inIkbenwieikben
Ikbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Gooim
einhetwater
Ikzwem
zosnelalseendolfijn
Ikhebgeentrampolinenodig
Omeenkangoeroetezijn
Stro
fe 3
Ookalbeniknietdesterkste
Nietdeslimstenietheelknap
Alsjemijvoorbijzietsprinten
Nouzetjedanmaarschrap
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Ikhebgeheimekrachten
Waardooriknietstilkanstaan
Ikhebdesuperpow
er
Omaltijddoortegaan
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Gooim
einhetwater
Ikzwem
zosnelalseendolfijn
Ikhebgeentrampolinenodig
Omeenkangoeroetezijn
BiJl
age
Eenfilmomzekerindeleraren-opleidingtegebruiken Inmijnklaszouikvooralingaanophetbespreekbaar maken van ge-voelens Brammetje loopt eenpaarkeerwegHoekonhijdatandersaangepakthebbenWatzoujijzeggendoen(Mieke)
Na een testvertoning voor een publiek dat werkzaam is in het onderwijs verzamelden we volgende reacties op BRAMMETJE BAAS Ben jij het met hen eens Zijn er re-acties die je verrassen Hoe zou jij deze film inschatten
Ikwilmetdefilmwerken indeOKANklas (anderstaligenieuwkomers) Ik wil methen een klasgesprek hou-denoverADHDenoverdeschoolorganisatie Zo kun-nenwepratenoververschil-lende opvoedingsstijlen ende aanpak in hun land vanherkomst(Carine)
IknameenlsquoBrammetjersquouitmijnklasgroepmeenaardevoorstellingenhijherkendezichvollediginhetverhaalHijheeftechtgenotenvandefilmenallesingeurenenkleurennaverteldHijkreegveelbegripvandegroepeniedereenbegonspontaanuiteigenerva-ringtevertellenVelenherkendenzichzelfenvoeldenzichnumeerbegrepenHeelleerzaamzowelvoordekinderenalsvoordeleer-krachtWantiniedereklaszitweleenBrammetje(Tanja)
Veel leerlingen zullen zich hierinherkennen of meer inzicht krijgenin het gedrag van lsquodrukkersquo kinde-renHopelijkkunnenzezoookwatmeer respectopbrengenvoorhenVolgens mij is de film niet alleenbruikbaar in de klas maar ook alsnascholing rond lsquoomgaan met kin-deren met andere nodenrsquo of rondlsquodifferentieumlren in de klasrsquo Hoe kanje zulkekinderenblijvenboeienenhoe belangrijk is het om naar hetkindzelfteluisteren(Els)
Vroegerwerd ikookvaakdeklasuitgestuurdvanwege lsquoovervloedigvragenstellenrsquoIkkonooknietstilzittenMaarikhebinmiddelsmeerdan50boekengeschrevenen vertaalddus ik kaacutenhetbestHelaasheefthet schoolsysteemmijn leergierigheiden leerpleziermeerver-pestdanversterkt(Suzanne)
BRAMMETJE BAAS was realistisch aangrijpendmaarhellip niet voor de voorziene leeftijdsgroep AlsmoedervaneenkindmetdezelfdekaraktertrekjesalsBramwas deze film confronterend en verhelderendAls zorgleerkracht enmentor van jonge leerkrachtenzieikveelmogelijkhedenommetdezefilmtewerkenIkzoudefilmgebruikenommetjongeleerkrachtentereflecterenovergt hunmaniervanlesgevengt kinderendiebijzondereaandachtvrageninhetge-woneonderwijs
gt hoe ineenschoolorganisatiemetkinderenwordtomgegaan(Katrijn)
Als leerkracht hebik veel opgestokenvan de inhoud Ik zalvoortaan met ande-re ogen kijken naarde overbeweeglijkekleuters in mijn klas(Chantal)
Droevethemarsquosaangekaartmetveelhumorhetuitkijkennaarheteersteleerjaarmaarniet lsquogezienrsquo worden door de leerkracht in je kwaliteiten enkel in je tekorten HetverdrietvandeoudersenvanBramzelfvondikheelaandoenlijkIkvinddezefilmergbruikbaarookvoorouderswienskindaanheteersteleerjaargaatbeginnenDefilmsteltenkeleoplossingenvoordiezekerbesprokenkunnenworden(Marina)
Alleen jammer dat ereen stereotiep van deoude leerkracht werdgemaakt(Inge)
Leukomteondervindendatjenietdeenigebentmetditsoortkinde-reninjeklasVooranderekinderenisdefilmeenmeerwaardeomdatzekinderenzoalsBrammetjesomslastigvindenindegroepenhennuvanuiteenanderdaglichtlerenbekijken(Aline)
Reacties uit het ondeRwijs
20
Decameraassistent(e)helptdecameramanwanneerhijzijnhan-denvolheeftenzorgtdatdelensvandecameralsquogefocustrsquoisZoishetbeeldaltijdscherpAlsdeacteurszichverplaatsenmoetdelensaangepastwordennetzoalsbijeenfototoestel
Via de zgn remote focus puller meet de assistent de afstand van camera tot acteurs en kiest de juiste lens
De lichtman zorgtdat alleswatgefilmdwordt goedbelicht isDoorsterkelampentegebruikenofeenschermdatdezonreflec-teertAllesmoethelderzichtbaarzijnHetgezichtvaneenacteurwordtbestnietbedektdoorschaduw
DegeluidsmanneemtallesopwatdeacteurszeggenHijheefteenmicrofoonaaneenlangestokndashdatheeteenboom(opzrsquonEngelsuitgesproken)ndashdiehijbovendeacteurshoudtZohorenwewatzezeggenzonderdatdemicrofooninbeeldisHijkanermeezelfstothoogineenboomreikenAchterafkandegeluids-mannoganderegeluidenopnemenzoalsbveenblaffendehondoffluitendevogeltjes
21
De regisseur behoudt het overzicht over de hele filmploeg Zevertelthoedeacteursdescegravenemoetenspelenenhoedecame-ramanallesmoetfilmenOpeenschermkijktzemeeofallesinordeisAchterafkanzemeebeslissenwelkebeeldenerpreciesgebruiktzullenworden
Brammetje wordt gefilmd voor een groen scherm Nadien wordt de tekst via de computer toegevoegd
De special effects supervisor zorgt voorhellipde speciale effectenTijdenshetfilmenmaakthijalleswatachterafmetdecomputerbewerktmoetwordenblauwofgroen (dekleurendiehetverstvanonzehuidverwijderdzijn)Nadienbewerkthijindiebeeldendegroeneenblauweelementen
22
De meester wordt gefilmd met een blauwe kous en een vals been Zijn echte been wordt met de computer weggetoverd
DeontwerperknutseltallerleispulletjesvoordefilmZowerddetitelinhetbeginvandefilmgemaaktmetkartonenlijmOokhetvissenhoofdvandemeesterwerdgeknutseld
23
De vissenkop wordt eerst getekend
De ontwerper heeft zijn eigen hoofd nage-maakt in gips Daarna maakt hij er een masker rond
Het vissenmasker is klaar
24
MeeroverdelsquomakingofrsquovanBRAMMETJEBAASwwwfilmfichesbendashzoekBRAMMETJEBAAS1
animatieBRAMMETJEBAASiseenspeelfilmlevendeacteursspelenhetverhaalinwerkelijkedecorsMaarnuendanwordthetverhaalonderbrokendoorkortestukjesanimatiefilmDiezijnvaakerggrappig
IneenanimatiefilmisallesmogelijkallerleivoorwerpenkunnentotlevenkomenDatisideaalomBrammetjesgekkeverbeeldingduidelijk te maken aan de kijkers Een mama met 1000 ogendoodbloedenzonderpleisterbewegendebenenzonderlichaameenmeestermeteenvissenkophellipwekrijgenhetallemaaltezienindeanimatiefragmentennetzoalsBramhetzietinzijnhoofdAlindeeerstefilmbeeldenziejeeenaantalvoorwerpenuitBram-metjeskamerdiehuneigenlevengaanleidenHerinnerjijjenogleukeanimatiefragmentenuitdefilm
knutseltipHebjeookzinomndashnetzoalsBrammetjendashaanhetknutselentegaanEenraketbusiswathooggegrepenmaareenlsquovliegtuigflesrsquoof een lsquoballonautorsquo zijn zeker haalbaar Je kan inspiratie vindenop httpwwwoutnumberedbenlcreatief-knutselenvliegtuig-knutselen-van-fles-karton en httpwwwozeykidsnlknutselenballon-auto-knutselen
KinderenmetADHDkunnenzichmeestalmoeilijkconcentre-renNetzoalsBrammetjehijkannietwerkenalszijntandlosstaatofalsereenvlieg indeklaszitDaardoorkrijgthij zijnsommennooit op tijd klaar Rustig stilzitten is voor kinderenmetADHDheelmoeilijkZittenerinjouwklasleerjaarschoolkinderenmetADHDWillenzeeroververtellen
BrammetjegaatnaarheteersteleerjaarInNederlandheetdatlsquogroep3rsquoNetzoalsbijonslerenkinderenerschrijvenen rekenenStil zitten indeklaszwijgenhuiswerkma-kenhellipvoorBrammetjeishetallemaalnieuw
BrammetjeBaaskaneenheleboeldingenHijkandrummenoptafelhoger springendanpapaenweldriemeisjesopdekartrekkenEnhij heeft eenplakboekwaarinhijzijn favoriete uitvindingen verza-meltEriseigenlijkmaareacuteeacutendingdatBrammetjenietgoedkanstilzitten Dat kan wel eens proble-men geven op school en thuisZeker als er weer een vaas metbloemen of een bord spaghettiaan diggelen gaat ldquoIk word zo moe van die drukte in mrsquon hoofdrdquozuchtBramsoms
Brammetje verzamelde allerlei uitvindingen en leukewoorden ineenschriftjeLijktjedateenleukideeWelkeuitvindingenzoujijinjeschriftjekleven
FilmmakerswerkensomsgraagmetjongeacteursmetADHDZoalsRickLens(indefilmKAUWBOY)ldquoKinderen met ADHD hebben veel energie ze kunnen maar blijven doorgaan en omdat ze vaak in een fantasiewereld leven kunnen ze zich ook makkelijk inlevenrdquoOfDen-nisReinsma(MIJNAVONTURENDOORVSWCHWRMenMIDDENINDEWINTERNACHTldquoMet mijn acteren geef ik een voorbeeld aan andere kinderen Je moet niet denken lsquoik kan niksrsquo Want ondanks mijn ADHD kan ik mijn dromen waarmaken Het houdt me niet tegen om te doen wat ik graag wil acteren in een filmrdquo
Wist jedat ook zwemkampioenMi-chael Phelps ADHD heeft Daaromoefendehijzograaginhetzwembadenwonhellipachttiengoudentweezil-verenentweebronzenmedailles
CoenvanOverdamldquoHet huis waar we filmden was van iemand an-ders We mochten het lenen rsquos Avonds kwamen die mensen terug om er te slapen We filmden enkel overdag Soms moesten we papier voor de ramen plakken zodat het nacht leekrdquo
CoenvanOverdamis8 jaaroudenspeeldederolvanBrammetjeWelkescegravenevondhijhetleuksteldquoDe broek van de meester naar beneden trekken Eeacuten keer had ik per ongeluk ook zijn onderbroek afgetrokken Zelf doe ik bij-na nooit zulke rare dingen al ben ik soms wel een klein beetje ondeugendrdquo
Op wwwjekinobebrammetje-baas en httpwwwfilmfichesbenavigatieid=20komjemeertewetenoverBRAMMETJEBAAS
BiJlage mdash affiche
Stro
fe 1
Ikkleurnooitbinnendelijntjes
Ikhebsambalinmijnkont
Ikhoordeallerkleinstekraakjes
Ikkijkaltijdinhetrond
Ikzitnietstilenletnietop
Zittetikkenmetmijnpenen
Iedereenwordtgekvanmij
Maarikbenwieikben
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Ikhebgeheimekrachten
Waardooriknietstilkanstaan
Ikhebdesuperpow
er
Omaltijddoortegaan
Stro
fe 2
Somsalsikopschoolben
Houikmeinbedwang
Enpraatikheelerglangzaam
Enzoekdoordegang
Maarnaeenkleinkwartiertje
Komtdiesambalinmijnkont
Danjeuktm
ijnhelelichaam
Enspringikweerinhetrond
Wantvanallesnellehelden
Beniksuperman
Enookalwordjegekvanmij
Refre
inIkbenwieikben
Ikbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Gooim
einhetwater
Ikzwem
zosnelalseendolfijn
Ikhebgeentrampolinenodig
Omeenkangoeroetezijn
Stro
fe 3
Ookalbeniknietdesterkste
Nietdeslimstenietheelknap
Alsjemijvoorbijzietsprinten
Nouzetjedanmaarschrap
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Ikhebgeheimekrachten
Waardooriknietstilkanstaan
Ikhebdesuperpow
er
Omaltijddoortegaan
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Gooim
einhetwater
Ikzwem
zosnelalseendolfijn
Ikhebgeentrampolinenodig
Omeenkangoeroetezijn
BiJl
age
Eenfilmomzekerindeleraren-opleidingtegebruiken Inmijnklaszouikvooralingaanophetbespreekbaar maken van ge-voelens Brammetje loopt eenpaarkeerwegHoekonhijdatandersaangepakthebbenWatzoujijzeggendoen(Mieke)
Na een testvertoning voor een publiek dat werkzaam is in het onderwijs verzamelden we volgende reacties op BRAMMETJE BAAS Ben jij het met hen eens Zijn er re-acties die je verrassen Hoe zou jij deze film inschatten
Ikwilmetdefilmwerken indeOKANklas (anderstaligenieuwkomers) Ik wil methen een klasgesprek hou-denoverADHDenoverdeschoolorganisatie Zo kun-nenwepratenoververschil-lende opvoedingsstijlen ende aanpak in hun land vanherkomst(Carine)
IknameenlsquoBrammetjersquouitmijnklasgroepmeenaardevoorstellingenhijherkendezichvollediginhetverhaalHijheeftechtgenotenvandefilmenallesingeurenenkleurennaverteldHijkreegveelbegripvandegroepeniedereenbegonspontaanuiteigenerva-ringtevertellenVelenherkendenzichzelfenvoeldenzichnumeerbegrepenHeelleerzaamzowelvoordekinderenalsvoordeleer-krachtWantiniedereklaszitweleenBrammetje(Tanja)
Veel leerlingen zullen zich hierinherkennen of meer inzicht krijgenin het gedrag van lsquodrukkersquo kinde-renHopelijkkunnenzezoookwatmeer respectopbrengenvoorhenVolgens mij is de film niet alleenbruikbaar in de klas maar ook alsnascholing rond lsquoomgaan met kin-deren met andere nodenrsquo of rondlsquodifferentieumlren in de klasrsquo Hoe kanje zulkekinderenblijvenboeienenhoe belangrijk is het om naar hetkindzelfteluisteren(Els)
Vroegerwerd ikookvaakdeklasuitgestuurdvanwege lsquoovervloedigvragenstellenrsquoIkkonooknietstilzittenMaarikhebinmiddelsmeerdan50boekengeschrevenen vertaalddus ik kaacutenhetbestHelaasheefthet schoolsysteemmijn leergierigheiden leerpleziermeerver-pestdanversterkt(Suzanne)
BRAMMETJE BAAS was realistisch aangrijpendmaarhellip niet voor de voorziene leeftijdsgroep AlsmoedervaneenkindmetdezelfdekaraktertrekjesalsBramwas deze film confronterend en verhelderendAls zorgleerkracht enmentor van jonge leerkrachtenzieikveelmogelijkhedenommetdezefilmtewerkenIkzoudefilmgebruikenommetjongeleerkrachtentereflecterenovergt hunmaniervanlesgevengt kinderendiebijzondereaandachtvrageninhetge-woneonderwijs
gt hoe ineenschoolorganisatiemetkinderenwordtomgegaan(Katrijn)
Als leerkracht hebik veel opgestokenvan de inhoud Ik zalvoortaan met ande-re ogen kijken naarde overbeweeglijkekleuters in mijn klas(Chantal)
Droevethemarsquosaangekaartmetveelhumorhetuitkijkennaarheteersteleerjaarmaarniet lsquogezienrsquo worden door de leerkracht in je kwaliteiten enkel in je tekorten HetverdrietvandeoudersenvanBramzelfvondikheelaandoenlijkIkvinddezefilmergbruikbaarookvoorouderswienskindaanheteersteleerjaargaatbeginnenDefilmsteltenkeleoplossingenvoordiezekerbesprokenkunnenworden(Marina)
Alleen jammer dat ereen stereotiep van deoude leerkracht werdgemaakt(Inge)
Leukomteondervindendatjenietdeenigebentmetditsoortkinde-reninjeklasVooranderekinderenisdefilmeenmeerwaardeomdatzekinderenzoalsBrammetjesomslastigvindenindegroepenhennuvanuiteenanderdaglichtlerenbekijken(Aline)
Reacties uit het ondeRwijs
21
De regisseur behoudt het overzicht over de hele filmploeg Zevertelthoedeacteursdescegravenemoetenspelenenhoedecame-ramanallesmoetfilmenOpeenschermkijktzemeeofallesinordeisAchterafkanzemeebeslissenwelkebeeldenerpreciesgebruiktzullenworden
Brammetje wordt gefilmd voor een groen scherm Nadien wordt de tekst via de computer toegevoegd
De special effects supervisor zorgt voorhellipde speciale effectenTijdenshetfilmenmaakthijalleswatachterafmetdecomputerbewerktmoetwordenblauwofgroen (dekleurendiehetverstvanonzehuidverwijderdzijn)Nadienbewerkthijindiebeeldendegroeneenblauweelementen
22
De meester wordt gefilmd met een blauwe kous en een vals been Zijn echte been wordt met de computer weggetoverd
DeontwerperknutseltallerleispulletjesvoordefilmZowerddetitelinhetbeginvandefilmgemaaktmetkartonenlijmOokhetvissenhoofdvandemeesterwerdgeknutseld
23
De vissenkop wordt eerst getekend
De ontwerper heeft zijn eigen hoofd nage-maakt in gips Daarna maakt hij er een masker rond
Het vissenmasker is klaar
24
MeeroverdelsquomakingofrsquovanBRAMMETJEBAASwwwfilmfichesbendashzoekBRAMMETJEBAAS1
animatieBRAMMETJEBAASiseenspeelfilmlevendeacteursspelenhetverhaalinwerkelijkedecorsMaarnuendanwordthetverhaalonderbrokendoorkortestukjesanimatiefilmDiezijnvaakerggrappig
IneenanimatiefilmisallesmogelijkallerleivoorwerpenkunnentotlevenkomenDatisideaalomBrammetjesgekkeverbeeldingduidelijk te maken aan de kijkers Een mama met 1000 ogendoodbloedenzonderpleisterbewegendebenenzonderlichaameenmeestermeteenvissenkophellipwekrijgenhetallemaaltezienindeanimatiefragmentennetzoalsBramhetzietinzijnhoofdAlindeeerstefilmbeeldenziejeeenaantalvoorwerpenuitBram-metjeskamerdiehuneigenlevengaanleidenHerinnerjijjenogleukeanimatiefragmentenuitdefilm
knutseltipHebjeookzinomndashnetzoalsBrammetjendashaanhetknutselentegaanEenraketbusiswathooggegrepenmaareenlsquovliegtuigflesrsquoof een lsquoballonautorsquo zijn zeker haalbaar Je kan inspiratie vindenop httpwwwoutnumberedbenlcreatief-knutselenvliegtuig-knutselen-van-fles-karton en httpwwwozeykidsnlknutselenballon-auto-knutselen
KinderenmetADHDkunnenzichmeestalmoeilijkconcentre-renNetzoalsBrammetjehijkannietwerkenalszijntandlosstaatofalsereenvlieg indeklaszitDaardoorkrijgthij zijnsommennooit op tijd klaar Rustig stilzitten is voor kinderenmetADHDheelmoeilijkZittenerinjouwklasleerjaarschoolkinderenmetADHDWillenzeeroververtellen
BrammetjegaatnaarheteersteleerjaarInNederlandheetdatlsquogroep3rsquoNetzoalsbijonslerenkinderenerschrijvenen rekenenStil zitten indeklaszwijgenhuiswerkma-kenhellipvoorBrammetjeishetallemaalnieuw
BrammetjeBaaskaneenheleboeldingenHijkandrummenoptafelhoger springendanpapaenweldriemeisjesopdekartrekkenEnhij heeft eenplakboekwaarinhijzijn favoriete uitvindingen verza-meltEriseigenlijkmaareacuteeacutendingdatBrammetjenietgoedkanstilzitten Dat kan wel eens proble-men geven op school en thuisZeker als er weer een vaas metbloemen of een bord spaghettiaan diggelen gaat ldquoIk word zo moe van die drukte in mrsquon hoofdrdquozuchtBramsoms
Brammetje verzamelde allerlei uitvindingen en leukewoorden ineenschriftjeLijktjedateenleukideeWelkeuitvindingenzoujijinjeschriftjekleven
FilmmakerswerkensomsgraagmetjongeacteursmetADHDZoalsRickLens(indefilmKAUWBOY)ldquoKinderen met ADHD hebben veel energie ze kunnen maar blijven doorgaan en omdat ze vaak in een fantasiewereld leven kunnen ze zich ook makkelijk inlevenrdquoOfDen-nisReinsma(MIJNAVONTURENDOORVSWCHWRMenMIDDENINDEWINTERNACHTldquoMet mijn acteren geef ik een voorbeeld aan andere kinderen Je moet niet denken lsquoik kan niksrsquo Want ondanks mijn ADHD kan ik mijn dromen waarmaken Het houdt me niet tegen om te doen wat ik graag wil acteren in een filmrdquo
Wist jedat ook zwemkampioenMi-chael Phelps ADHD heeft Daaromoefendehijzograaginhetzwembadenwonhellipachttiengoudentweezil-verenentweebronzenmedailles
CoenvanOverdamldquoHet huis waar we filmden was van iemand an-ders We mochten het lenen rsquos Avonds kwamen die mensen terug om er te slapen We filmden enkel overdag Soms moesten we papier voor de ramen plakken zodat het nacht leekrdquo
CoenvanOverdamis8 jaaroudenspeeldederolvanBrammetjeWelkescegravenevondhijhetleuksteldquoDe broek van de meester naar beneden trekken Eeacuten keer had ik per ongeluk ook zijn onderbroek afgetrokken Zelf doe ik bij-na nooit zulke rare dingen al ben ik soms wel een klein beetje ondeugendrdquo
Op wwwjekinobebrammetje-baas en httpwwwfilmfichesbenavigatieid=20komjemeertewetenoverBRAMMETJEBAAS
BiJlage mdash affiche
Stro
fe 1
Ikkleurnooitbinnendelijntjes
Ikhebsambalinmijnkont
Ikhoordeallerkleinstekraakjes
Ikkijkaltijdinhetrond
Ikzitnietstilenletnietop
Zittetikkenmetmijnpenen
Iedereenwordtgekvanmij
Maarikbenwieikben
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Ikhebgeheimekrachten
Waardooriknietstilkanstaan
Ikhebdesuperpow
er
Omaltijddoortegaan
Stro
fe 2
Somsalsikopschoolben
Houikmeinbedwang
Enpraatikheelerglangzaam
Enzoekdoordegang
Maarnaeenkleinkwartiertje
Komtdiesambalinmijnkont
Danjeuktm
ijnhelelichaam
Enspringikweerinhetrond
Wantvanallesnellehelden
Beniksuperman
Enookalwordjegekvanmij
Refre
inIkbenwieikben
Ikbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Gooim
einhetwater
Ikzwem
zosnelalseendolfijn
Ikhebgeentrampolinenodig
Omeenkangoeroetezijn
Stro
fe 3
Ookalbeniknietdesterkste
Nietdeslimstenietheelknap
Alsjemijvoorbijzietsprinten
Nouzetjedanmaarschrap
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Ikhebgeheimekrachten
Waardooriknietstilkanstaan
Ikhebdesuperpow
er
Omaltijddoortegaan
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Gooim
einhetwater
Ikzwem
zosnelalseendolfijn
Ikhebgeentrampolinenodig
Omeenkangoeroetezijn
BiJl
age
Eenfilmomzekerindeleraren-opleidingtegebruiken Inmijnklaszouikvooralingaanophetbespreekbaar maken van ge-voelens Brammetje loopt eenpaarkeerwegHoekonhijdatandersaangepakthebbenWatzoujijzeggendoen(Mieke)
Na een testvertoning voor een publiek dat werkzaam is in het onderwijs verzamelden we volgende reacties op BRAMMETJE BAAS Ben jij het met hen eens Zijn er re-acties die je verrassen Hoe zou jij deze film inschatten
Ikwilmetdefilmwerken indeOKANklas (anderstaligenieuwkomers) Ik wil methen een klasgesprek hou-denoverADHDenoverdeschoolorganisatie Zo kun-nenwepratenoververschil-lende opvoedingsstijlen ende aanpak in hun land vanherkomst(Carine)
IknameenlsquoBrammetjersquouitmijnklasgroepmeenaardevoorstellingenhijherkendezichvollediginhetverhaalHijheeftechtgenotenvandefilmenallesingeurenenkleurennaverteldHijkreegveelbegripvandegroepeniedereenbegonspontaanuiteigenerva-ringtevertellenVelenherkendenzichzelfenvoeldenzichnumeerbegrepenHeelleerzaamzowelvoordekinderenalsvoordeleer-krachtWantiniedereklaszitweleenBrammetje(Tanja)
Veel leerlingen zullen zich hierinherkennen of meer inzicht krijgenin het gedrag van lsquodrukkersquo kinde-renHopelijkkunnenzezoookwatmeer respectopbrengenvoorhenVolgens mij is de film niet alleenbruikbaar in de klas maar ook alsnascholing rond lsquoomgaan met kin-deren met andere nodenrsquo of rondlsquodifferentieumlren in de klasrsquo Hoe kanje zulkekinderenblijvenboeienenhoe belangrijk is het om naar hetkindzelfteluisteren(Els)
Vroegerwerd ikookvaakdeklasuitgestuurdvanwege lsquoovervloedigvragenstellenrsquoIkkonooknietstilzittenMaarikhebinmiddelsmeerdan50boekengeschrevenen vertaalddus ik kaacutenhetbestHelaasheefthet schoolsysteemmijn leergierigheiden leerpleziermeerver-pestdanversterkt(Suzanne)
BRAMMETJE BAAS was realistisch aangrijpendmaarhellip niet voor de voorziene leeftijdsgroep AlsmoedervaneenkindmetdezelfdekaraktertrekjesalsBramwas deze film confronterend en verhelderendAls zorgleerkracht enmentor van jonge leerkrachtenzieikveelmogelijkhedenommetdezefilmtewerkenIkzoudefilmgebruikenommetjongeleerkrachtentereflecterenovergt hunmaniervanlesgevengt kinderendiebijzondereaandachtvrageninhetge-woneonderwijs
gt hoe ineenschoolorganisatiemetkinderenwordtomgegaan(Katrijn)
Als leerkracht hebik veel opgestokenvan de inhoud Ik zalvoortaan met ande-re ogen kijken naarde overbeweeglijkekleuters in mijn klas(Chantal)
Droevethemarsquosaangekaartmetveelhumorhetuitkijkennaarheteersteleerjaarmaarniet lsquogezienrsquo worden door de leerkracht in je kwaliteiten enkel in je tekorten HetverdrietvandeoudersenvanBramzelfvondikheelaandoenlijkIkvinddezefilmergbruikbaarookvoorouderswienskindaanheteersteleerjaargaatbeginnenDefilmsteltenkeleoplossingenvoordiezekerbesprokenkunnenworden(Marina)
Alleen jammer dat ereen stereotiep van deoude leerkracht werdgemaakt(Inge)
Leukomteondervindendatjenietdeenigebentmetditsoortkinde-reninjeklasVooranderekinderenisdefilmeenmeerwaardeomdatzekinderenzoalsBrammetjesomslastigvindenindegroepenhennuvanuiteenanderdaglichtlerenbekijken(Aline)
Reacties uit het ondeRwijs
22
De meester wordt gefilmd met een blauwe kous en een vals been Zijn echte been wordt met de computer weggetoverd
DeontwerperknutseltallerleispulletjesvoordefilmZowerddetitelinhetbeginvandefilmgemaaktmetkartonenlijmOokhetvissenhoofdvandemeesterwerdgeknutseld
23
De vissenkop wordt eerst getekend
De ontwerper heeft zijn eigen hoofd nage-maakt in gips Daarna maakt hij er een masker rond
Het vissenmasker is klaar
24
MeeroverdelsquomakingofrsquovanBRAMMETJEBAASwwwfilmfichesbendashzoekBRAMMETJEBAAS1
animatieBRAMMETJEBAASiseenspeelfilmlevendeacteursspelenhetverhaalinwerkelijkedecorsMaarnuendanwordthetverhaalonderbrokendoorkortestukjesanimatiefilmDiezijnvaakerggrappig
IneenanimatiefilmisallesmogelijkallerleivoorwerpenkunnentotlevenkomenDatisideaalomBrammetjesgekkeverbeeldingduidelijk te maken aan de kijkers Een mama met 1000 ogendoodbloedenzonderpleisterbewegendebenenzonderlichaameenmeestermeteenvissenkophellipwekrijgenhetallemaaltezienindeanimatiefragmentennetzoalsBramhetzietinzijnhoofdAlindeeerstefilmbeeldenziejeeenaantalvoorwerpenuitBram-metjeskamerdiehuneigenlevengaanleidenHerinnerjijjenogleukeanimatiefragmentenuitdefilm
knutseltipHebjeookzinomndashnetzoalsBrammetjendashaanhetknutselentegaanEenraketbusiswathooggegrepenmaareenlsquovliegtuigflesrsquoof een lsquoballonautorsquo zijn zeker haalbaar Je kan inspiratie vindenop httpwwwoutnumberedbenlcreatief-knutselenvliegtuig-knutselen-van-fles-karton en httpwwwozeykidsnlknutselenballon-auto-knutselen
KinderenmetADHDkunnenzichmeestalmoeilijkconcentre-renNetzoalsBrammetjehijkannietwerkenalszijntandlosstaatofalsereenvlieg indeklaszitDaardoorkrijgthij zijnsommennooit op tijd klaar Rustig stilzitten is voor kinderenmetADHDheelmoeilijkZittenerinjouwklasleerjaarschoolkinderenmetADHDWillenzeeroververtellen
BrammetjegaatnaarheteersteleerjaarInNederlandheetdatlsquogroep3rsquoNetzoalsbijonslerenkinderenerschrijvenen rekenenStil zitten indeklaszwijgenhuiswerkma-kenhellipvoorBrammetjeishetallemaalnieuw
BrammetjeBaaskaneenheleboeldingenHijkandrummenoptafelhoger springendanpapaenweldriemeisjesopdekartrekkenEnhij heeft eenplakboekwaarinhijzijn favoriete uitvindingen verza-meltEriseigenlijkmaareacuteeacutendingdatBrammetjenietgoedkanstilzitten Dat kan wel eens proble-men geven op school en thuisZeker als er weer een vaas metbloemen of een bord spaghettiaan diggelen gaat ldquoIk word zo moe van die drukte in mrsquon hoofdrdquozuchtBramsoms
Brammetje verzamelde allerlei uitvindingen en leukewoorden ineenschriftjeLijktjedateenleukideeWelkeuitvindingenzoujijinjeschriftjekleven
FilmmakerswerkensomsgraagmetjongeacteursmetADHDZoalsRickLens(indefilmKAUWBOY)ldquoKinderen met ADHD hebben veel energie ze kunnen maar blijven doorgaan en omdat ze vaak in een fantasiewereld leven kunnen ze zich ook makkelijk inlevenrdquoOfDen-nisReinsma(MIJNAVONTURENDOORVSWCHWRMenMIDDENINDEWINTERNACHTldquoMet mijn acteren geef ik een voorbeeld aan andere kinderen Je moet niet denken lsquoik kan niksrsquo Want ondanks mijn ADHD kan ik mijn dromen waarmaken Het houdt me niet tegen om te doen wat ik graag wil acteren in een filmrdquo
Wist jedat ook zwemkampioenMi-chael Phelps ADHD heeft Daaromoefendehijzograaginhetzwembadenwonhellipachttiengoudentweezil-verenentweebronzenmedailles
CoenvanOverdamldquoHet huis waar we filmden was van iemand an-ders We mochten het lenen rsquos Avonds kwamen die mensen terug om er te slapen We filmden enkel overdag Soms moesten we papier voor de ramen plakken zodat het nacht leekrdquo
CoenvanOverdamis8 jaaroudenspeeldederolvanBrammetjeWelkescegravenevondhijhetleuksteldquoDe broek van de meester naar beneden trekken Eeacuten keer had ik per ongeluk ook zijn onderbroek afgetrokken Zelf doe ik bij-na nooit zulke rare dingen al ben ik soms wel een klein beetje ondeugendrdquo
Op wwwjekinobebrammetje-baas en httpwwwfilmfichesbenavigatieid=20komjemeertewetenoverBRAMMETJEBAAS
BiJlage mdash affiche
Stro
fe 1
Ikkleurnooitbinnendelijntjes
Ikhebsambalinmijnkont
Ikhoordeallerkleinstekraakjes
Ikkijkaltijdinhetrond
Ikzitnietstilenletnietop
Zittetikkenmetmijnpenen
Iedereenwordtgekvanmij
Maarikbenwieikben
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Ikhebgeheimekrachten
Waardooriknietstilkanstaan
Ikhebdesuperpow
er
Omaltijddoortegaan
Stro
fe 2
Somsalsikopschoolben
Houikmeinbedwang
Enpraatikheelerglangzaam
Enzoekdoordegang
Maarnaeenkleinkwartiertje
Komtdiesambalinmijnkont
Danjeuktm
ijnhelelichaam
Enspringikweerinhetrond
Wantvanallesnellehelden
Beniksuperman
Enookalwordjegekvanmij
Refre
inIkbenwieikben
Ikbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Gooim
einhetwater
Ikzwem
zosnelalseendolfijn
Ikhebgeentrampolinenodig
Omeenkangoeroetezijn
Stro
fe 3
Ookalbeniknietdesterkste
Nietdeslimstenietheelknap
Alsjemijvoorbijzietsprinten
Nouzetjedanmaarschrap
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Ikhebgeheimekrachten
Waardooriknietstilkanstaan
Ikhebdesuperpow
er
Omaltijddoortegaan
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Gooim
einhetwater
Ikzwem
zosnelalseendolfijn
Ikhebgeentrampolinenodig
Omeenkangoeroetezijn
BiJl
age
Eenfilmomzekerindeleraren-opleidingtegebruiken Inmijnklaszouikvooralingaanophetbespreekbaar maken van ge-voelens Brammetje loopt eenpaarkeerwegHoekonhijdatandersaangepakthebbenWatzoujijzeggendoen(Mieke)
Na een testvertoning voor een publiek dat werkzaam is in het onderwijs verzamelden we volgende reacties op BRAMMETJE BAAS Ben jij het met hen eens Zijn er re-acties die je verrassen Hoe zou jij deze film inschatten
Ikwilmetdefilmwerken indeOKANklas (anderstaligenieuwkomers) Ik wil methen een klasgesprek hou-denoverADHDenoverdeschoolorganisatie Zo kun-nenwepratenoververschil-lende opvoedingsstijlen ende aanpak in hun land vanherkomst(Carine)
IknameenlsquoBrammetjersquouitmijnklasgroepmeenaardevoorstellingenhijherkendezichvollediginhetverhaalHijheeftechtgenotenvandefilmenallesingeurenenkleurennaverteldHijkreegveelbegripvandegroepeniedereenbegonspontaanuiteigenerva-ringtevertellenVelenherkendenzichzelfenvoeldenzichnumeerbegrepenHeelleerzaamzowelvoordekinderenalsvoordeleer-krachtWantiniedereklaszitweleenBrammetje(Tanja)
Veel leerlingen zullen zich hierinherkennen of meer inzicht krijgenin het gedrag van lsquodrukkersquo kinde-renHopelijkkunnenzezoookwatmeer respectopbrengenvoorhenVolgens mij is de film niet alleenbruikbaar in de klas maar ook alsnascholing rond lsquoomgaan met kin-deren met andere nodenrsquo of rondlsquodifferentieumlren in de klasrsquo Hoe kanje zulkekinderenblijvenboeienenhoe belangrijk is het om naar hetkindzelfteluisteren(Els)
Vroegerwerd ikookvaakdeklasuitgestuurdvanwege lsquoovervloedigvragenstellenrsquoIkkonooknietstilzittenMaarikhebinmiddelsmeerdan50boekengeschrevenen vertaalddus ik kaacutenhetbestHelaasheefthet schoolsysteemmijn leergierigheiden leerpleziermeerver-pestdanversterkt(Suzanne)
BRAMMETJE BAAS was realistisch aangrijpendmaarhellip niet voor de voorziene leeftijdsgroep AlsmoedervaneenkindmetdezelfdekaraktertrekjesalsBramwas deze film confronterend en verhelderendAls zorgleerkracht enmentor van jonge leerkrachtenzieikveelmogelijkhedenommetdezefilmtewerkenIkzoudefilmgebruikenommetjongeleerkrachtentereflecterenovergt hunmaniervanlesgevengt kinderendiebijzondereaandachtvrageninhetge-woneonderwijs
gt hoe ineenschoolorganisatiemetkinderenwordtomgegaan(Katrijn)
Als leerkracht hebik veel opgestokenvan de inhoud Ik zalvoortaan met ande-re ogen kijken naarde overbeweeglijkekleuters in mijn klas(Chantal)
Droevethemarsquosaangekaartmetveelhumorhetuitkijkennaarheteersteleerjaarmaarniet lsquogezienrsquo worden door de leerkracht in je kwaliteiten enkel in je tekorten HetverdrietvandeoudersenvanBramzelfvondikheelaandoenlijkIkvinddezefilmergbruikbaarookvoorouderswienskindaanheteersteleerjaargaatbeginnenDefilmsteltenkeleoplossingenvoordiezekerbesprokenkunnenworden(Marina)
Alleen jammer dat ereen stereotiep van deoude leerkracht werdgemaakt(Inge)
Leukomteondervindendatjenietdeenigebentmetditsoortkinde-reninjeklasVooranderekinderenisdefilmeenmeerwaardeomdatzekinderenzoalsBrammetjesomslastigvindenindegroepenhennuvanuiteenanderdaglichtlerenbekijken(Aline)
Reacties uit het ondeRwijs
23
De vissenkop wordt eerst getekend
De ontwerper heeft zijn eigen hoofd nage-maakt in gips Daarna maakt hij er een masker rond
Het vissenmasker is klaar
24
MeeroverdelsquomakingofrsquovanBRAMMETJEBAASwwwfilmfichesbendashzoekBRAMMETJEBAAS1
animatieBRAMMETJEBAASiseenspeelfilmlevendeacteursspelenhetverhaalinwerkelijkedecorsMaarnuendanwordthetverhaalonderbrokendoorkortestukjesanimatiefilmDiezijnvaakerggrappig
IneenanimatiefilmisallesmogelijkallerleivoorwerpenkunnentotlevenkomenDatisideaalomBrammetjesgekkeverbeeldingduidelijk te maken aan de kijkers Een mama met 1000 ogendoodbloedenzonderpleisterbewegendebenenzonderlichaameenmeestermeteenvissenkophellipwekrijgenhetallemaaltezienindeanimatiefragmentennetzoalsBramhetzietinzijnhoofdAlindeeerstefilmbeeldenziejeeenaantalvoorwerpenuitBram-metjeskamerdiehuneigenlevengaanleidenHerinnerjijjenogleukeanimatiefragmentenuitdefilm
knutseltipHebjeookzinomndashnetzoalsBrammetjendashaanhetknutselentegaanEenraketbusiswathooggegrepenmaareenlsquovliegtuigflesrsquoof een lsquoballonautorsquo zijn zeker haalbaar Je kan inspiratie vindenop httpwwwoutnumberedbenlcreatief-knutselenvliegtuig-knutselen-van-fles-karton en httpwwwozeykidsnlknutselenballon-auto-knutselen
KinderenmetADHDkunnenzichmeestalmoeilijkconcentre-renNetzoalsBrammetjehijkannietwerkenalszijntandlosstaatofalsereenvlieg indeklaszitDaardoorkrijgthij zijnsommennooit op tijd klaar Rustig stilzitten is voor kinderenmetADHDheelmoeilijkZittenerinjouwklasleerjaarschoolkinderenmetADHDWillenzeeroververtellen
BrammetjegaatnaarheteersteleerjaarInNederlandheetdatlsquogroep3rsquoNetzoalsbijonslerenkinderenerschrijvenen rekenenStil zitten indeklaszwijgenhuiswerkma-kenhellipvoorBrammetjeishetallemaalnieuw
BrammetjeBaaskaneenheleboeldingenHijkandrummenoptafelhoger springendanpapaenweldriemeisjesopdekartrekkenEnhij heeft eenplakboekwaarinhijzijn favoriete uitvindingen verza-meltEriseigenlijkmaareacuteeacutendingdatBrammetjenietgoedkanstilzitten Dat kan wel eens proble-men geven op school en thuisZeker als er weer een vaas metbloemen of een bord spaghettiaan diggelen gaat ldquoIk word zo moe van die drukte in mrsquon hoofdrdquozuchtBramsoms
Brammetje verzamelde allerlei uitvindingen en leukewoorden ineenschriftjeLijktjedateenleukideeWelkeuitvindingenzoujijinjeschriftjekleven
FilmmakerswerkensomsgraagmetjongeacteursmetADHDZoalsRickLens(indefilmKAUWBOY)ldquoKinderen met ADHD hebben veel energie ze kunnen maar blijven doorgaan en omdat ze vaak in een fantasiewereld leven kunnen ze zich ook makkelijk inlevenrdquoOfDen-nisReinsma(MIJNAVONTURENDOORVSWCHWRMenMIDDENINDEWINTERNACHTldquoMet mijn acteren geef ik een voorbeeld aan andere kinderen Je moet niet denken lsquoik kan niksrsquo Want ondanks mijn ADHD kan ik mijn dromen waarmaken Het houdt me niet tegen om te doen wat ik graag wil acteren in een filmrdquo
Wist jedat ook zwemkampioenMi-chael Phelps ADHD heeft Daaromoefendehijzograaginhetzwembadenwonhellipachttiengoudentweezil-verenentweebronzenmedailles
CoenvanOverdamldquoHet huis waar we filmden was van iemand an-ders We mochten het lenen rsquos Avonds kwamen die mensen terug om er te slapen We filmden enkel overdag Soms moesten we papier voor de ramen plakken zodat het nacht leekrdquo
CoenvanOverdamis8 jaaroudenspeeldederolvanBrammetjeWelkescegravenevondhijhetleuksteldquoDe broek van de meester naar beneden trekken Eeacuten keer had ik per ongeluk ook zijn onderbroek afgetrokken Zelf doe ik bij-na nooit zulke rare dingen al ben ik soms wel een klein beetje ondeugendrdquo
Op wwwjekinobebrammetje-baas en httpwwwfilmfichesbenavigatieid=20komjemeertewetenoverBRAMMETJEBAAS
BiJlage mdash affiche
Stro
fe 1
Ikkleurnooitbinnendelijntjes
Ikhebsambalinmijnkont
Ikhoordeallerkleinstekraakjes
Ikkijkaltijdinhetrond
Ikzitnietstilenletnietop
Zittetikkenmetmijnpenen
Iedereenwordtgekvanmij
Maarikbenwieikben
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Ikhebgeheimekrachten
Waardooriknietstilkanstaan
Ikhebdesuperpow
er
Omaltijddoortegaan
Stro
fe 2
Somsalsikopschoolben
Houikmeinbedwang
Enpraatikheelerglangzaam
Enzoekdoordegang
Maarnaeenkleinkwartiertje
Komtdiesambalinmijnkont
Danjeuktm
ijnhelelichaam
Enspringikweerinhetrond
Wantvanallesnellehelden
Beniksuperman
Enookalwordjegekvanmij
Refre
inIkbenwieikben
Ikbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Gooim
einhetwater
Ikzwem
zosnelalseendolfijn
Ikhebgeentrampolinenodig
Omeenkangoeroetezijn
Stro
fe 3
Ookalbeniknietdesterkste
Nietdeslimstenietheelknap
Alsjemijvoorbijzietsprinten
Nouzetjedanmaarschrap
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Ikhebgeheimekrachten
Waardooriknietstilkanstaan
Ikhebdesuperpow
er
Omaltijddoortegaan
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Gooim
einhetwater
Ikzwem
zosnelalseendolfijn
Ikhebgeentrampolinenodig
Omeenkangoeroetezijn
BiJl
age
Eenfilmomzekerindeleraren-opleidingtegebruiken Inmijnklaszouikvooralingaanophetbespreekbaar maken van ge-voelens Brammetje loopt eenpaarkeerwegHoekonhijdatandersaangepakthebbenWatzoujijzeggendoen(Mieke)
Na een testvertoning voor een publiek dat werkzaam is in het onderwijs verzamelden we volgende reacties op BRAMMETJE BAAS Ben jij het met hen eens Zijn er re-acties die je verrassen Hoe zou jij deze film inschatten
Ikwilmetdefilmwerken indeOKANklas (anderstaligenieuwkomers) Ik wil methen een klasgesprek hou-denoverADHDenoverdeschoolorganisatie Zo kun-nenwepratenoververschil-lende opvoedingsstijlen ende aanpak in hun land vanherkomst(Carine)
IknameenlsquoBrammetjersquouitmijnklasgroepmeenaardevoorstellingenhijherkendezichvollediginhetverhaalHijheeftechtgenotenvandefilmenallesingeurenenkleurennaverteldHijkreegveelbegripvandegroepeniedereenbegonspontaanuiteigenerva-ringtevertellenVelenherkendenzichzelfenvoeldenzichnumeerbegrepenHeelleerzaamzowelvoordekinderenalsvoordeleer-krachtWantiniedereklaszitweleenBrammetje(Tanja)
Veel leerlingen zullen zich hierinherkennen of meer inzicht krijgenin het gedrag van lsquodrukkersquo kinde-renHopelijkkunnenzezoookwatmeer respectopbrengenvoorhenVolgens mij is de film niet alleenbruikbaar in de klas maar ook alsnascholing rond lsquoomgaan met kin-deren met andere nodenrsquo of rondlsquodifferentieumlren in de klasrsquo Hoe kanje zulkekinderenblijvenboeienenhoe belangrijk is het om naar hetkindzelfteluisteren(Els)
Vroegerwerd ikookvaakdeklasuitgestuurdvanwege lsquoovervloedigvragenstellenrsquoIkkonooknietstilzittenMaarikhebinmiddelsmeerdan50boekengeschrevenen vertaalddus ik kaacutenhetbestHelaasheefthet schoolsysteemmijn leergierigheiden leerpleziermeerver-pestdanversterkt(Suzanne)
BRAMMETJE BAAS was realistisch aangrijpendmaarhellip niet voor de voorziene leeftijdsgroep AlsmoedervaneenkindmetdezelfdekaraktertrekjesalsBramwas deze film confronterend en verhelderendAls zorgleerkracht enmentor van jonge leerkrachtenzieikveelmogelijkhedenommetdezefilmtewerkenIkzoudefilmgebruikenommetjongeleerkrachtentereflecterenovergt hunmaniervanlesgevengt kinderendiebijzondereaandachtvrageninhetge-woneonderwijs
gt hoe ineenschoolorganisatiemetkinderenwordtomgegaan(Katrijn)
Als leerkracht hebik veel opgestokenvan de inhoud Ik zalvoortaan met ande-re ogen kijken naarde overbeweeglijkekleuters in mijn klas(Chantal)
Droevethemarsquosaangekaartmetveelhumorhetuitkijkennaarheteersteleerjaarmaarniet lsquogezienrsquo worden door de leerkracht in je kwaliteiten enkel in je tekorten HetverdrietvandeoudersenvanBramzelfvondikheelaandoenlijkIkvinddezefilmergbruikbaarookvoorouderswienskindaanheteersteleerjaargaatbeginnenDefilmsteltenkeleoplossingenvoordiezekerbesprokenkunnenworden(Marina)
Alleen jammer dat ereen stereotiep van deoude leerkracht werdgemaakt(Inge)
Leukomteondervindendatjenietdeenigebentmetditsoortkinde-reninjeklasVooranderekinderenisdefilmeenmeerwaardeomdatzekinderenzoalsBrammetjesomslastigvindenindegroepenhennuvanuiteenanderdaglichtlerenbekijken(Aline)
Reacties uit het ondeRwijs
24
MeeroverdelsquomakingofrsquovanBRAMMETJEBAASwwwfilmfichesbendashzoekBRAMMETJEBAAS1
animatieBRAMMETJEBAASiseenspeelfilmlevendeacteursspelenhetverhaalinwerkelijkedecorsMaarnuendanwordthetverhaalonderbrokendoorkortestukjesanimatiefilmDiezijnvaakerggrappig
IneenanimatiefilmisallesmogelijkallerleivoorwerpenkunnentotlevenkomenDatisideaalomBrammetjesgekkeverbeeldingduidelijk te maken aan de kijkers Een mama met 1000 ogendoodbloedenzonderpleisterbewegendebenenzonderlichaameenmeestermeteenvissenkophellipwekrijgenhetallemaaltezienindeanimatiefragmentennetzoalsBramhetzietinzijnhoofdAlindeeerstefilmbeeldenziejeeenaantalvoorwerpenuitBram-metjeskamerdiehuneigenlevengaanleidenHerinnerjijjenogleukeanimatiefragmentenuitdefilm
knutseltipHebjeookzinomndashnetzoalsBrammetjendashaanhetknutselentegaanEenraketbusiswathooggegrepenmaareenlsquovliegtuigflesrsquoof een lsquoballonautorsquo zijn zeker haalbaar Je kan inspiratie vindenop httpwwwoutnumberedbenlcreatief-knutselenvliegtuig-knutselen-van-fles-karton en httpwwwozeykidsnlknutselenballon-auto-knutselen
KinderenmetADHDkunnenzichmeestalmoeilijkconcentre-renNetzoalsBrammetjehijkannietwerkenalszijntandlosstaatofalsereenvlieg indeklaszitDaardoorkrijgthij zijnsommennooit op tijd klaar Rustig stilzitten is voor kinderenmetADHDheelmoeilijkZittenerinjouwklasleerjaarschoolkinderenmetADHDWillenzeeroververtellen
BrammetjegaatnaarheteersteleerjaarInNederlandheetdatlsquogroep3rsquoNetzoalsbijonslerenkinderenerschrijvenen rekenenStil zitten indeklaszwijgenhuiswerkma-kenhellipvoorBrammetjeishetallemaalnieuw
BrammetjeBaaskaneenheleboeldingenHijkandrummenoptafelhoger springendanpapaenweldriemeisjesopdekartrekkenEnhij heeft eenplakboekwaarinhijzijn favoriete uitvindingen verza-meltEriseigenlijkmaareacuteeacutendingdatBrammetjenietgoedkanstilzitten Dat kan wel eens proble-men geven op school en thuisZeker als er weer een vaas metbloemen of een bord spaghettiaan diggelen gaat ldquoIk word zo moe van die drukte in mrsquon hoofdrdquozuchtBramsoms
Brammetje verzamelde allerlei uitvindingen en leukewoorden ineenschriftjeLijktjedateenleukideeWelkeuitvindingenzoujijinjeschriftjekleven
FilmmakerswerkensomsgraagmetjongeacteursmetADHDZoalsRickLens(indefilmKAUWBOY)ldquoKinderen met ADHD hebben veel energie ze kunnen maar blijven doorgaan en omdat ze vaak in een fantasiewereld leven kunnen ze zich ook makkelijk inlevenrdquoOfDen-nisReinsma(MIJNAVONTURENDOORVSWCHWRMenMIDDENINDEWINTERNACHTldquoMet mijn acteren geef ik een voorbeeld aan andere kinderen Je moet niet denken lsquoik kan niksrsquo Want ondanks mijn ADHD kan ik mijn dromen waarmaken Het houdt me niet tegen om te doen wat ik graag wil acteren in een filmrdquo
Wist jedat ook zwemkampioenMi-chael Phelps ADHD heeft Daaromoefendehijzograaginhetzwembadenwonhellipachttiengoudentweezil-verenentweebronzenmedailles
CoenvanOverdamldquoHet huis waar we filmden was van iemand an-ders We mochten het lenen rsquos Avonds kwamen die mensen terug om er te slapen We filmden enkel overdag Soms moesten we papier voor de ramen plakken zodat het nacht leekrdquo
CoenvanOverdamis8 jaaroudenspeeldederolvanBrammetjeWelkescegravenevondhijhetleuksteldquoDe broek van de meester naar beneden trekken Eeacuten keer had ik per ongeluk ook zijn onderbroek afgetrokken Zelf doe ik bij-na nooit zulke rare dingen al ben ik soms wel een klein beetje ondeugendrdquo
Op wwwjekinobebrammetje-baas en httpwwwfilmfichesbenavigatieid=20komjemeertewetenoverBRAMMETJEBAAS
BiJlage mdash affiche
Stro
fe 1
Ikkleurnooitbinnendelijntjes
Ikhebsambalinmijnkont
Ikhoordeallerkleinstekraakjes
Ikkijkaltijdinhetrond
Ikzitnietstilenletnietop
Zittetikkenmetmijnpenen
Iedereenwordtgekvanmij
Maarikbenwieikben
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Ikhebgeheimekrachten
Waardooriknietstilkanstaan
Ikhebdesuperpow
er
Omaltijddoortegaan
Stro
fe 2
Somsalsikopschoolben
Houikmeinbedwang
Enpraatikheelerglangzaam
Enzoekdoordegang
Maarnaeenkleinkwartiertje
Komtdiesambalinmijnkont
Danjeuktm
ijnhelelichaam
Enspringikweerinhetrond
Wantvanallesnellehelden
Beniksuperman
Enookalwordjegekvanmij
Refre
inIkbenwieikben
Ikbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Gooim
einhetwater
Ikzwem
zosnelalseendolfijn
Ikhebgeentrampolinenodig
Omeenkangoeroetezijn
Stro
fe 3
Ookalbeniknietdesterkste
Nietdeslimstenietheelknap
Alsjemijvoorbijzietsprinten
Nouzetjedanmaarschrap
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Ikhebgeheimekrachten
Waardooriknietstilkanstaan
Ikhebdesuperpow
er
Omaltijddoortegaan
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Gooim
einhetwater
Ikzwem
zosnelalseendolfijn
Ikhebgeentrampolinenodig
Omeenkangoeroetezijn
BiJl
age
Eenfilmomzekerindeleraren-opleidingtegebruiken Inmijnklaszouikvooralingaanophetbespreekbaar maken van ge-voelens Brammetje loopt eenpaarkeerwegHoekonhijdatandersaangepakthebbenWatzoujijzeggendoen(Mieke)
Na een testvertoning voor een publiek dat werkzaam is in het onderwijs verzamelden we volgende reacties op BRAMMETJE BAAS Ben jij het met hen eens Zijn er re-acties die je verrassen Hoe zou jij deze film inschatten
Ikwilmetdefilmwerken indeOKANklas (anderstaligenieuwkomers) Ik wil methen een klasgesprek hou-denoverADHDenoverdeschoolorganisatie Zo kun-nenwepratenoververschil-lende opvoedingsstijlen ende aanpak in hun land vanherkomst(Carine)
IknameenlsquoBrammetjersquouitmijnklasgroepmeenaardevoorstellingenhijherkendezichvollediginhetverhaalHijheeftechtgenotenvandefilmenallesingeurenenkleurennaverteldHijkreegveelbegripvandegroepeniedereenbegonspontaanuiteigenerva-ringtevertellenVelenherkendenzichzelfenvoeldenzichnumeerbegrepenHeelleerzaamzowelvoordekinderenalsvoordeleer-krachtWantiniedereklaszitweleenBrammetje(Tanja)
Veel leerlingen zullen zich hierinherkennen of meer inzicht krijgenin het gedrag van lsquodrukkersquo kinde-renHopelijkkunnenzezoookwatmeer respectopbrengenvoorhenVolgens mij is de film niet alleenbruikbaar in de klas maar ook alsnascholing rond lsquoomgaan met kin-deren met andere nodenrsquo of rondlsquodifferentieumlren in de klasrsquo Hoe kanje zulkekinderenblijvenboeienenhoe belangrijk is het om naar hetkindzelfteluisteren(Els)
Vroegerwerd ikookvaakdeklasuitgestuurdvanwege lsquoovervloedigvragenstellenrsquoIkkonooknietstilzittenMaarikhebinmiddelsmeerdan50boekengeschrevenen vertaalddus ik kaacutenhetbestHelaasheefthet schoolsysteemmijn leergierigheiden leerpleziermeerver-pestdanversterkt(Suzanne)
BRAMMETJE BAAS was realistisch aangrijpendmaarhellip niet voor de voorziene leeftijdsgroep AlsmoedervaneenkindmetdezelfdekaraktertrekjesalsBramwas deze film confronterend en verhelderendAls zorgleerkracht enmentor van jonge leerkrachtenzieikveelmogelijkhedenommetdezefilmtewerkenIkzoudefilmgebruikenommetjongeleerkrachtentereflecterenovergt hunmaniervanlesgevengt kinderendiebijzondereaandachtvrageninhetge-woneonderwijs
gt hoe ineenschoolorganisatiemetkinderenwordtomgegaan(Katrijn)
Als leerkracht hebik veel opgestokenvan de inhoud Ik zalvoortaan met ande-re ogen kijken naarde overbeweeglijkekleuters in mijn klas(Chantal)
Droevethemarsquosaangekaartmetveelhumorhetuitkijkennaarheteersteleerjaarmaarniet lsquogezienrsquo worden door de leerkracht in je kwaliteiten enkel in je tekorten HetverdrietvandeoudersenvanBramzelfvondikheelaandoenlijkIkvinddezefilmergbruikbaarookvoorouderswienskindaanheteersteleerjaargaatbeginnenDefilmsteltenkeleoplossingenvoordiezekerbesprokenkunnenworden(Marina)
Alleen jammer dat ereen stereotiep van deoude leerkracht werdgemaakt(Inge)
Leukomteondervindendatjenietdeenigebentmetditsoortkinde-reninjeklasVooranderekinderenisdefilmeenmeerwaardeomdatzekinderenzoalsBrammetjesomslastigvindenindegroepenhennuvanuiteenanderdaglichtlerenbekijken(Aline)
Reacties uit het ondeRwijs
KinderenmetADHDkunnenzichmeestalmoeilijkconcentre-renNetzoalsBrammetjehijkannietwerkenalszijntandlosstaatofalsereenvlieg indeklaszitDaardoorkrijgthij zijnsommennooit op tijd klaar Rustig stilzitten is voor kinderenmetADHDheelmoeilijkZittenerinjouwklasleerjaarschoolkinderenmetADHDWillenzeeroververtellen
BrammetjegaatnaarheteersteleerjaarInNederlandheetdatlsquogroep3rsquoNetzoalsbijonslerenkinderenerschrijvenen rekenenStil zitten indeklaszwijgenhuiswerkma-kenhellipvoorBrammetjeishetallemaalnieuw
BrammetjeBaaskaneenheleboeldingenHijkandrummenoptafelhoger springendanpapaenweldriemeisjesopdekartrekkenEnhij heeft eenplakboekwaarinhijzijn favoriete uitvindingen verza-meltEriseigenlijkmaareacuteeacutendingdatBrammetjenietgoedkanstilzitten Dat kan wel eens proble-men geven op school en thuisZeker als er weer een vaas metbloemen of een bord spaghettiaan diggelen gaat ldquoIk word zo moe van die drukte in mrsquon hoofdrdquozuchtBramsoms
Brammetje verzamelde allerlei uitvindingen en leukewoorden ineenschriftjeLijktjedateenleukideeWelkeuitvindingenzoujijinjeschriftjekleven
FilmmakerswerkensomsgraagmetjongeacteursmetADHDZoalsRickLens(indefilmKAUWBOY)ldquoKinderen met ADHD hebben veel energie ze kunnen maar blijven doorgaan en omdat ze vaak in een fantasiewereld leven kunnen ze zich ook makkelijk inlevenrdquoOfDen-nisReinsma(MIJNAVONTURENDOORVSWCHWRMenMIDDENINDEWINTERNACHTldquoMet mijn acteren geef ik een voorbeeld aan andere kinderen Je moet niet denken lsquoik kan niksrsquo Want ondanks mijn ADHD kan ik mijn dromen waarmaken Het houdt me niet tegen om te doen wat ik graag wil acteren in een filmrdquo
Wist jedat ook zwemkampioenMi-chael Phelps ADHD heeft Daaromoefendehijzograaginhetzwembadenwonhellipachttiengoudentweezil-verenentweebronzenmedailles
CoenvanOverdamldquoHet huis waar we filmden was van iemand an-ders We mochten het lenen rsquos Avonds kwamen die mensen terug om er te slapen We filmden enkel overdag Soms moesten we papier voor de ramen plakken zodat het nacht leekrdquo
CoenvanOverdamis8 jaaroudenspeeldederolvanBrammetjeWelkescegravenevondhijhetleuksteldquoDe broek van de meester naar beneden trekken Eeacuten keer had ik per ongeluk ook zijn onderbroek afgetrokken Zelf doe ik bij-na nooit zulke rare dingen al ben ik soms wel een klein beetje ondeugendrdquo
Op wwwjekinobebrammetje-baas en httpwwwfilmfichesbenavigatieid=20komjemeertewetenoverBRAMMETJEBAAS
BiJlage mdash affiche
Stro
fe 1
Ikkleurnooitbinnendelijntjes
Ikhebsambalinmijnkont
Ikhoordeallerkleinstekraakjes
Ikkijkaltijdinhetrond
Ikzitnietstilenletnietop
Zittetikkenmetmijnpenen
Iedereenwordtgekvanmij
Maarikbenwieikben
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Ikhebgeheimekrachten
Waardooriknietstilkanstaan
Ikhebdesuperpow
er
Omaltijddoortegaan
Stro
fe 2
Somsalsikopschoolben
Houikmeinbedwang
Enpraatikheelerglangzaam
Enzoekdoordegang
Maarnaeenkleinkwartiertje
Komtdiesambalinmijnkont
Danjeuktm
ijnhelelichaam
Enspringikweerinhetrond
Wantvanallesnellehelden
Beniksuperman
Enookalwordjegekvanmij
Refre
inIkbenwieikben
Ikbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Gooim
einhetwater
Ikzwem
zosnelalseendolfijn
Ikhebgeentrampolinenodig
Omeenkangoeroetezijn
Stro
fe 3
Ookalbeniknietdesterkste
Nietdeslimstenietheelknap
Alsjemijvoorbijzietsprinten
Nouzetjedanmaarschrap
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Ikhebgeheimekrachten
Waardooriknietstilkanstaan
Ikhebdesuperpow
er
Omaltijddoortegaan
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Gooim
einhetwater
Ikzwem
zosnelalseendolfijn
Ikhebgeentrampolinenodig
Omeenkangoeroetezijn
BiJl
age
Eenfilmomzekerindeleraren-opleidingtegebruiken Inmijnklaszouikvooralingaanophetbespreekbaar maken van ge-voelens Brammetje loopt eenpaarkeerwegHoekonhijdatandersaangepakthebbenWatzoujijzeggendoen(Mieke)
Na een testvertoning voor een publiek dat werkzaam is in het onderwijs verzamelden we volgende reacties op BRAMMETJE BAAS Ben jij het met hen eens Zijn er re-acties die je verrassen Hoe zou jij deze film inschatten
Ikwilmetdefilmwerken indeOKANklas (anderstaligenieuwkomers) Ik wil methen een klasgesprek hou-denoverADHDenoverdeschoolorganisatie Zo kun-nenwepratenoververschil-lende opvoedingsstijlen ende aanpak in hun land vanherkomst(Carine)
IknameenlsquoBrammetjersquouitmijnklasgroepmeenaardevoorstellingenhijherkendezichvollediginhetverhaalHijheeftechtgenotenvandefilmenallesingeurenenkleurennaverteldHijkreegveelbegripvandegroepeniedereenbegonspontaanuiteigenerva-ringtevertellenVelenherkendenzichzelfenvoeldenzichnumeerbegrepenHeelleerzaamzowelvoordekinderenalsvoordeleer-krachtWantiniedereklaszitweleenBrammetje(Tanja)
Veel leerlingen zullen zich hierinherkennen of meer inzicht krijgenin het gedrag van lsquodrukkersquo kinde-renHopelijkkunnenzezoookwatmeer respectopbrengenvoorhenVolgens mij is de film niet alleenbruikbaar in de klas maar ook alsnascholing rond lsquoomgaan met kin-deren met andere nodenrsquo of rondlsquodifferentieumlren in de klasrsquo Hoe kanje zulkekinderenblijvenboeienenhoe belangrijk is het om naar hetkindzelfteluisteren(Els)
Vroegerwerd ikookvaakdeklasuitgestuurdvanwege lsquoovervloedigvragenstellenrsquoIkkonooknietstilzittenMaarikhebinmiddelsmeerdan50boekengeschrevenen vertaalddus ik kaacutenhetbestHelaasheefthet schoolsysteemmijn leergierigheiden leerpleziermeerver-pestdanversterkt(Suzanne)
BRAMMETJE BAAS was realistisch aangrijpendmaarhellip niet voor de voorziene leeftijdsgroep AlsmoedervaneenkindmetdezelfdekaraktertrekjesalsBramwas deze film confronterend en verhelderendAls zorgleerkracht enmentor van jonge leerkrachtenzieikveelmogelijkhedenommetdezefilmtewerkenIkzoudefilmgebruikenommetjongeleerkrachtentereflecterenovergt hunmaniervanlesgevengt kinderendiebijzondereaandachtvrageninhetge-woneonderwijs
gt hoe ineenschoolorganisatiemetkinderenwordtomgegaan(Katrijn)
Als leerkracht hebik veel opgestokenvan de inhoud Ik zalvoortaan met ande-re ogen kijken naarde overbeweeglijkekleuters in mijn klas(Chantal)
Droevethemarsquosaangekaartmetveelhumorhetuitkijkennaarheteersteleerjaarmaarniet lsquogezienrsquo worden door de leerkracht in je kwaliteiten enkel in je tekorten HetverdrietvandeoudersenvanBramzelfvondikheelaandoenlijkIkvinddezefilmergbruikbaarookvoorouderswienskindaanheteersteleerjaargaatbeginnenDefilmsteltenkeleoplossingenvoordiezekerbesprokenkunnenworden(Marina)
Alleen jammer dat ereen stereotiep van deoude leerkracht werdgemaakt(Inge)
Leukomteondervindendatjenietdeenigebentmetditsoortkinde-reninjeklasVooranderekinderenisdefilmeenmeerwaardeomdatzekinderenzoalsBrammetjesomslastigvindenindegroepenhennuvanuiteenanderdaglichtlerenbekijken(Aline)
Reacties uit het ondeRwijs
BiJlage mdash affiche
Stro
fe 1
Ikkleurnooitbinnendelijntjes
Ikhebsambalinmijnkont
Ikhoordeallerkleinstekraakjes
Ikkijkaltijdinhetrond
Ikzitnietstilenletnietop
Zittetikkenmetmijnpenen
Iedereenwordtgekvanmij
Maarikbenwieikben
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Ikhebgeheimekrachten
Waardooriknietstilkanstaan
Ikhebdesuperpow
er
Omaltijddoortegaan
Stro
fe 2
Somsalsikopschoolben
Houikmeinbedwang
Enpraatikheelerglangzaam
Enzoekdoordegang
Maarnaeenkleinkwartiertje
Komtdiesambalinmijnkont
Danjeuktm
ijnhelelichaam
Enspringikweerinhetrond
Wantvanallesnellehelden
Beniksuperman
Enookalwordjegekvanmij
Refre
inIkbenwieikben
Ikbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Gooim
einhetwater
Ikzwem
zosnelalseendolfijn
Ikhebgeentrampolinenodig
Omeenkangoeroetezijn
Stro
fe 3
Ookalbeniknietdesterkste
Nietdeslimstenietheelknap
Alsjemijvoorbijzietsprinten
Nouzetjedanmaarschrap
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Ikhebgeheimekrachten
Waardooriknietstilkanstaan
Ikhebdesuperpow
er
Omaltijddoortegaan
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Gooim
einhetwater
Ikzwem
zosnelalseendolfijn
Ikhebgeentrampolinenodig
Omeenkangoeroetezijn
BiJl
age
Eenfilmomzekerindeleraren-opleidingtegebruiken Inmijnklaszouikvooralingaanophetbespreekbaar maken van ge-voelens Brammetje loopt eenpaarkeerwegHoekonhijdatandersaangepakthebbenWatzoujijzeggendoen(Mieke)
Na een testvertoning voor een publiek dat werkzaam is in het onderwijs verzamelden we volgende reacties op BRAMMETJE BAAS Ben jij het met hen eens Zijn er re-acties die je verrassen Hoe zou jij deze film inschatten
Ikwilmetdefilmwerken indeOKANklas (anderstaligenieuwkomers) Ik wil methen een klasgesprek hou-denoverADHDenoverdeschoolorganisatie Zo kun-nenwepratenoververschil-lende opvoedingsstijlen ende aanpak in hun land vanherkomst(Carine)
IknameenlsquoBrammetjersquouitmijnklasgroepmeenaardevoorstellingenhijherkendezichvollediginhetverhaalHijheeftechtgenotenvandefilmenallesingeurenenkleurennaverteldHijkreegveelbegripvandegroepeniedereenbegonspontaanuiteigenerva-ringtevertellenVelenherkendenzichzelfenvoeldenzichnumeerbegrepenHeelleerzaamzowelvoordekinderenalsvoordeleer-krachtWantiniedereklaszitweleenBrammetje(Tanja)
Veel leerlingen zullen zich hierinherkennen of meer inzicht krijgenin het gedrag van lsquodrukkersquo kinde-renHopelijkkunnenzezoookwatmeer respectopbrengenvoorhenVolgens mij is de film niet alleenbruikbaar in de klas maar ook alsnascholing rond lsquoomgaan met kin-deren met andere nodenrsquo of rondlsquodifferentieumlren in de klasrsquo Hoe kanje zulkekinderenblijvenboeienenhoe belangrijk is het om naar hetkindzelfteluisteren(Els)
Vroegerwerd ikookvaakdeklasuitgestuurdvanwege lsquoovervloedigvragenstellenrsquoIkkonooknietstilzittenMaarikhebinmiddelsmeerdan50boekengeschrevenen vertaalddus ik kaacutenhetbestHelaasheefthet schoolsysteemmijn leergierigheiden leerpleziermeerver-pestdanversterkt(Suzanne)
BRAMMETJE BAAS was realistisch aangrijpendmaarhellip niet voor de voorziene leeftijdsgroep AlsmoedervaneenkindmetdezelfdekaraktertrekjesalsBramwas deze film confronterend en verhelderendAls zorgleerkracht enmentor van jonge leerkrachtenzieikveelmogelijkhedenommetdezefilmtewerkenIkzoudefilmgebruikenommetjongeleerkrachtentereflecterenovergt hunmaniervanlesgevengt kinderendiebijzondereaandachtvrageninhetge-woneonderwijs
gt hoe ineenschoolorganisatiemetkinderenwordtomgegaan(Katrijn)
Als leerkracht hebik veel opgestokenvan de inhoud Ik zalvoortaan met ande-re ogen kijken naarde overbeweeglijkekleuters in mijn klas(Chantal)
Droevethemarsquosaangekaartmetveelhumorhetuitkijkennaarheteersteleerjaarmaarniet lsquogezienrsquo worden door de leerkracht in je kwaliteiten enkel in je tekorten HetverdrietvandeoudersenvanBramzelfvondikheelaandoenlijkIkvinddezefilmergbruikbaarookvoorouderswienskindaanheteersteleerjaargaatbeginnenDefilmsteltenkeleoplossingenvoordiezekerbesprokenkunnenworden(Marina)
Alleen jammer dat ereen stereotiep van deoude leerkracht werdgemaakt(Inge)
Leukomteondervindendatjenietdeenigebentmetditsoortkinde-reninjeklasVooranderekinderenisdefilmeenmeerwaardeomdatzekinderenzoalsBrammetjesomslastigvindenindegroepenhennuvanuiteenanderdaglichtlerenbekijken(Aline)
Reacties uit het ondeRwijs
Stro
fe 1
Ikkleurnooitbinnendelijntjes
Ikhebsambalinmijnkont
Ikhoordeallerkleinstekraakjes
Ikkijkaltijdinhetrond
Ikzitnietstilenletnietop
Zittetikkenmetmijnpenen
Iedereenwordtgekvanmij
Maarikbenwieikben
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Ikhebgeheimekrachten
Waardooriknietstilkanstaan
Ikhebdesuperpow
er
Omaltijddoortegaan
Stro
fe 2
Somsalsikopschoolben
Houikmeinbedwang
Enpraatikheelerglangzaam
Enzoekdoordegang
Maarnaeenkleinkwartiertje
Komtdiesambalinmijnkont
Danjeuktm
ijnhelelichaam
Enspringikweerinhetrond
Wantvanallesnellehelden
Beniksuperman
Enookalwordjegekvanmij
Refre
inIkbenwieikben
Ikbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Gooim
einhetwater
Ikzwem
zosnelalseendolfijn
Ikhebgeentrampolinenodig
Omeenkangoeroetezijn
Stro
fe 3
Ookalbeniknietdesterkste
Nietdeslimstenietheelknap
Alsjemijvoorbijzietsprinten
Nouzetjedanmaarschrap
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Ikhebgeheimekrachten
Waardooriknietstilkanstaan
Ikhebdesuperpow
er
Omaltijddoortegaan
Refre
inIkbensnellerikbendrukker
Ikbenandersdanderest
Ikbennooitsaaiikbennooitstandaard
Ikbenderaarstevanhetnest
Gooim
einhetwater
Ikzwem
zosnelalseendolfijn
Ikhebgeentrampolinenodig
Omeenkangoeroetezijn
BiJl
age
Eenfilmomzekerindeleraren-opleidingtegebruiken Inmijnklaszouikvooralingaanophetbespreekbaar maken van ge-voelens Brammetje loopt eenpaarkeerwegHoekonhijdatandersaangepakthebbenWatzoujijzeggendoen(Mieke)
Na een testvertoning voor een publiek dat werkzaam is in het onderwijs verzamelden we volgende reacties op BRAMMETJE BAAS Ben jij het met hen eens Zijn er re-acties die je verrassen Hoe zou jij deze film inschatten
Ikwilmetdefilmwerken indeOKANklas (anderstaligenieuwkomers) Ik wil methen een klasgesprek hou-denoverADHDenoverdeschoolorganisatie Zo kun-nenwepratenoververschil-lende opvoedingsstijlen ende aanpak in hun land vanherkomst(Carine)
IknameenlsquoBrammetjersquouitmijnklasgroepmeenaardevoorstellingenhijherkendezichvollediginhetverhaalHijheeftechtgenotenvandefilmenallesingeurenenkleurennaverteldHijkreegveelbegripvandegroepeniedereenbegonspontaanuiteigenerva-ringtevertellenVelenherkendenzichzelfenvoeldenzichnumeerbegrepenHeelleerzaamzowelvoordekinderenalsvoordeleer-krachtWantiniedereklaszitweleenBrammetje(Tanja)
Veel leerlingen zullen zich hierinherkennen of meer inzicht krijgenin het gedrag van lsquodrukkersquo kinde-renHopelijkkunnenzezoookwatmeer respectopbrengenvoorhenVolgens mij is de film niet alleenbruikbaar in de klas maar ook alsnascholing rond lsquoomgaan met kin-deren met andere nodenrsquo of rondlsquodifferentieumlren in de klasrsquo Hoe kanje zulkekinderenblijvenboeienenhoe belangrijk is het om naar hetkindzelfteluisteren(Els)
Vroegerwerd ikookvaakdeklasuitgestuurdvanwege lsquoovervloedigvragenstellenrsquoIkkonooknietstilzittenMaarikhebinmiddelsmeerdan50boekengeschrevenen vertaalddus ik kaacutenhetbestHelaasheefthet schoolsysteemmijn leergierigheiden leerpleziermeerver-pestdanversterkt(Suzanne)
BRAMMETJE BAAS was realistisch aangrijpendmaarhellip niet voor de voorziene leeftijdsgroep AlsmoedervaneenkindmetdezelfdekaraktertrekjesalsBramwas deze film confronterend en verhelderendAls zorgleerkracht enmentor van jonge leerkrachtenzieikveelmogelijkhedenommetdezefilmtewerkenIkzoudefilmgebruikenommetjongeleerkrachtentereflecterenovergt hunmaniervanlesgevengt kinderendiebijzondereaandachtvrageninhetge-woneonderwijs
gt hoe ineenschoolorganisatiemetkinderenwordtomgegaan(Katrijn)
Als leerkracht hebik veel opgestokenvan de inhoud Ik zalvoortaan met ande-re ogen kijken naarde overbeweeglijkekleuters in mijn klas(Chantal)
Droevethemarsquosaangekaartmetveelhumorhetuitkijkennaarheteersteleerjaarmaarniet lsquogezienrsquo worden door de leerkracht in je kwaliteiten enkel in je tekorten HetverdrietvandeoudersenvanBramzelfvondikheelaandoenlijkIkvinddezefilmergbruikbaarookvoorouderswienskindaanheteersteleerjaargaatbeginnenDefilmsteltenkeleoplossingenvoordiezekerbesprokenkunnenworden(Marina)
Alleen jammer dat ereen stereotiep van deoude leerkracht werdgemaakt(Inge)
Leukomteondervindendatjenietdeenigebentmetditsoortkinde-reninjeklasVooranderekinderenisdefilmeenmeerwaardeomdatzekinderenzoalsBrammetjesomslastigvindenindegroepenhennuvanuiteenanderdaglichtlerenbekijken(Aline)
Reacties uit het ondeRwijs
Eenfilmomzekerindeleraren-opleidingtegebruiken Inmijnklaszouikvooralingaanophetbespreekbaar maken van ge-voelens Brammetje loopt eenpaarkeerwegHoekonhijdatandersaangepakthebbenWatzoujijzeggendoen(Mieke)
Na een testvertoning voor een publiek dat werkzaam is in het onderwijs verzamelden we volgende reacties op BRAMMETJE BAAS Ben jij het met hen eens Zijn er re-acties die je verrassen Hoe zou jij deze film inschatten
Ikwilmetdefilmwerken indeOKANklas (anderstaligenieuwkomers) Ik wil methen een klasgesprek hou-denoverADHDenoverdeschoolorganisatie Zo kun-nenwepratenoververschil-lende opvoedingsstijlen ende aanpak in hun land vanherkomst(Carine)
IknameenlsquoBrammetjersquouitmijnklasgroepmeenaardevoorstellingenhijherkendezichvollediginhetverhaalHijheeftechtgenotenvandefilmenallesingeurenenkleurennaverteldHijkreegveelbegripvandegroepeniedereenbegonspontaanuiteigenerva-ringtevertellenVelenherkendenzichzelfenvoeldenzichnumeerbegrepenHeelleerzaamzowelvoordekinderenalsvoordeleer-krachtWantiniedereklaszitweleenBrammetje(Tanja)
Veel leerlingen zullen zich hierinherkennen of meer inzicht krijgenin het gedrag van lsquodrukkersquo kinde-renHopelijkkunnenzezoookwatmeer respectopbrengenvoorhenVolgens mij is de film niet alleenbruikbaar in de klas maar ook alsnascholing rond lsquoomgaan met kin-deren met andere nodenrsquo of rondlsquodifferentieumlren in de klasrsquo Hoe kanje zulkekinderenblijvenboeienenhoe belangrijk is het om naar hetkindzelfteluisteren(Els)
Vroegerwerd ikookvaakdeklasuitgestuurdvanwege lsquoovervloedigvragenstellenrsquoIkkonooknietstilzittenMaarikhebinmiddelsmeerdan50boekengeschrevenen vertaalddus ik kaacutenhetbestHelaasheefthet schoolsysteemmijn leergierigheiden leerpleziermeerver-pestdanversterkt(Suzanne)
BRAMMETJE BAAS was realistisch aangrijpendmaarhellip niet voor de voorziene leeftijdsgroep AlsmoedervaneenkindmetdezelfdekaraktertrekjesalsBramwas deze film confronterend en verhelderendAls zorgleerkracht enmentor van jonge leerkrachtenzieikveelmogelijkhedenommetdezefilmtewerkenIkzoudefilmgebruikenommetjongeleerkrachtentereflecterenovergt hunmaniervanlesgevengt kinderendiebijzondereaandachtvrageninhetge-woneonderwijs
gt hoe ineenschoolorganisatiemetkinderenwordtomgegaan(Katrijn)
Als leerkracht hebik veel opgestokenvan de inhoud Ik zalvoortaan met ande-re ogen kijken naarde overbeweeglijkekleuters in mijn klas(Chantal)
Droevethemarsquosaangekaartmetveelhumorhetuitkijkennaarheteersteleerjaarmaarniet lsquogezienrsquo worden door de leerkracht in je kwaliteiten enkel in je tekorten HetverdrietvandeoudersenvanBramzelfvondikheelaandoenlijkIkvinddezefilmergbruikbaarookvoorouderswienskindaanheteersteleerjaargaatbeginnenDefilmsteltenkeleoplossingenvoordiezekerbesprokenkunnenworden(Marina)
Alleen jammer dat ereen stereotiep van deoude leerkracht werdgemaakt(Inge)
Leukomteondervindendatjenietdeenigebentmetditsoortkinde-reninjeklasVooranderekinderenisdefilmeenmeerwaardeomdatzekinderenzoalsBrammetjesomslastigvindenindegroepenhennuvanuiteenanderdaglichtlerenbekijken(Aline)
Reacties uit het ondeRwijs
