MAKROKLİMA İKLİM BÖLGELERİ

www.foross.net

1EKVATORAL İKLİM

Özellikleri:

GGöörrüüllddüüğğüü yyeerrlleerr:: 10 kuzey ve güney enlemleri arsında etkilidir. Özellikle Amazon veKongo Havzaları ile Malezya , Endonezya, Filipinler ve Papua Yeni Gine’de etkilidir

• Yıllık sıcaklık ortalaması 25 °C’nin üstündedir.• Yıllık ve günlük sıcaklık farkı en az olan iklimdir (1-2 °C civarında). Sebepleri: Güneş ışınlarının bütün yıl dike yakın açıyla düşmesi ve nemliliğin fazla

olmasıdır.• Her mevsim düzenli yağış alır. Fakat en fazla yağış güneş ışınlarının Ekvatora dik

geldiği tarihlerde görülür. Buharlaşma arttığı için.• Yağışlar oluşum bakımından Konveksiyon yağışlarına örnektir.• Yıllık yağış miktarı 2000 mm ‘nin üstündedir.

Bitki örtüsü bütün yıl yeşil kalan sık ve uzun boylu yağmur ormanlarıdır.Yağışların fazla olması ve yüksek sıcaklık kimyasal çözülmeyi artırmıştır.Topraklar fazla yıkandığı için verimi düşüktür ve kırmızı renkli Laterit topraklarıdır.

Ekvatoral bölgede 1000 m’nin altındaki yerlerde sık orman örtüsü, bataklıklar, yükseksıcaklık ve nem sebebiyle nüfus çok seyrektir.

MAKROKLİMA İKLİM BÖLGELERİ

www.foross.net

2YYAAZZLLAARRII YYAAĞĞIIŞŞLLII TTRROOPPİİKKAALL(( SSuubbttrrooppiikkaall -- SSaavvaann)) İİKKLLİİMMİİ

Özellikleri:

Görüldüğü yerler: Ekvatoral iklim ile çöl iklimi arasında görülür (10-20° kuzey ve güneyenlemleri arasında görülür)

Özellikleri

• Bu iklim bölgesinde güneş ışınları yılda iki kez dik açıyla düşer.· Güneş ışınlarının dik geldiği yaz dönemi yağışlı, kışlar kuraktır.• Sıcaklık ortalaması bütün yıl 20 °C’nin üstündedir.• Yıllık yağış miktarı 1000-1200 mm arasındadır.

Bitki örtüsü savandır. Savanlar uzun süre yeşil kalan, gür ve uzun boylu ot topluluklarıdır.Savan bitki örtüsü içinde yer altı sularının yüzeye çıktığı yerlerde ve akarsu boylarındaormanlar görülür

MAKROKLİMA İKLİM BÖLGELERİ

www.foross.net

3MMUUSSOONN İİKKLLİİMMİİ

Özellikleri:

Görüldüğü yerler: Güney Doğu Asya (Hindistan, Çin, Japonya, Bangladeş, Seylan)

Özellikleri

• Muson rüzgarlarından dolayı bu iklimde yaz mevsimi yağışlı , kışlar kuraktır. Buyönüyle savan iklimi ile benzerlik gösterir.

• Sıcaklık ortalaması bütün yıl 10 °C nin üstündedir.• Yıllık sıcaklık farkı Savan iklimine göre fazladır.• Yıllık yağış miktarı 1000-1500 mm civarındadır. Ancak kıyı kesimlerde bu yağış

miktarı çok daha fazla olabilmektedir. Örnek Hindistan’ın kuzey doğusunda yer alanÇerapunçi 12000 mm yağış almaktadır (Dünyanın en fazla yağış alan yeridir).

Bitki örtüsü kışın yaprağını döken geniş yapraklı muson ormanlarıdır.

MAKROKLİMA İKLİM BÖLGELERİ

www.foross.net

4ÇÇÖÖLL İİKKLLİİMMİİ

Özellikleri:

Yıllık yağış miktarı 150 mm’nin altında olan bölgelerde çöl iklimleri görülür.

ÇÇööll iikklliimmlleerrii ggöörrüüllddüüğğüü yyeerree ggöörree;;

a-Sıcak Çöller ( Tropikal)Dönenceler çevresinde görülür. Oluşmasında dünyanın günlük hareketinden kaynaklanandinamik yüksek basınç etkilidir.• Mutlak ve bağıl nem çok düşüktür. Bu sebeple günlük sıcaklık farkı en fazla olan

iklimdir.• Belirli bir yağış mevsimi yoktur. Bazı yıllar hiç yağış olmayabilir.• Mekanik çözülmenin en fazla olduğu iklimdir.• Yıllık sıcaklık farkı günlük sıcaklık farkı kadar yüksek değildir. Çünkü güneş ışınları bu

alanlara yıl boyunca dike yakın açıyla düşmektedir.Bitki örtüsü yok denecek kadar azdır. Cılız ot ve çalılıklarla kaktüs iklimin doğal bitkiörtüsünü oluştururlar.Çöllerde yer altı su seviyesinin yüzeye yakın olduğu veya çıktığı yerler olan vvaahhaalar canlıyaşamı için elverişli yerleri oluşturur. Vahaların en önemli tarım ürünü hhuurrmmaadır.

bb-- KKaarraassaall ÇÇöölllleerrIlıman kuşak kara içlerinde etrafı dağlarla çevrili çukur alanlarda görülür. Buralarda çölözellikleri görülme sebebi yağış azlığıdır.GGöörrüüllddüüğğüü yyeerrlleerr:: Kızılkum (Özbekistan), Karakum (Türkmenistan), Gobi (Moğolistan),Taklamakan (Çin) çölleridir.

MAKROKLİMA İKLİM BÖLGELERİ

www.foross.net

5IILLIIMMAANN OOKKYYAANNUUSS İİKKLLİİMMİİ

Özellikleri:

GGöörrüüllddüüğğüü yyeerrlleerr:: Genel olarak, 30° - 60° enlemleri arasında, karaların batı kıyılarındagörülür. Batı Rüzgârları ve sıcak su akıntıları etkisiyle oluşan iklim tipidir.Yurdumuzda KKaarraaddeenniizz kıyılarında bu iklime benzer iklim şartları görülür.

ÖÖzzeelllliikklleerrii::

• Yazlar serin, kışlar ılıktır. Her mevsim yağışlıdır.• En sıcak ay ortalaması 24-25 °C, en soğuk ay ortalaması 5-7 °C dir. Yıllık ortalama

13-15 °C dir.• Günlük ve yıllık sıcaklık farkı azdır. Nemlilik fazla olduğu için.• Yıllık yağış miktarı 1500 mm civarındadır. Yükseltisi fazla olan yerlerde bu miktar

artmaktadır.• En fazla yağış Sonbaharda, en az yağış ilkbaharda görülür.• Yağış oluşumu yamaç yağışı şeklindedir.

BBiittkkii öörrttüüssüü yayvan ve iğne yapraklı ağaçlardan oluşan ormanlardır. Ormanların tahripedildiği yerlerde çayırlar bulunur.

MAKROKLİMA İKLİM BÖLGELERİ

www.foross.net

6AAKKDDEENNİİZZ İİKKLLİİMMİİ

Özellikleri:

GGöörrüüllddüüğğüü yyeerrlleerr::

Genel olarak, 30° - 40° enlemleri arasında görülür.Akdeniz’e kıyısı olan ülkeler ( Libya ve Mısır hariç. Buralarda görülmeme sebebi yerşekillerinin engebesiz olmasıdır.)Avustralya’nın güneybatısı, G. Afrika Cumhuriyetinde Kap bölgesi, Şili’nin orta kesimlerive Kuzey Amerika’da Kaliforniya çevresinde etkilidirAkdeniz iklimi yurdumuzda; Akdeniz, Ege ve Güney Marmara kıyıları ile Güney DoğuAnadolu Bölgesinin batısında görülür.

ÖÖzzeelllliikklleerrii

• Yazlar sıcak ve kurak kışlar ılık ve yağışlıdır.• Yaz sıcaklığı güneş ışınlarının düşme açısına, kuraklık ise alçalıcı hava hareketlerine

bağlıdır.• En sıcak ay ortalaması 28-30°C, en soğuk ay ortalaması 8-10 °C’dir. Yıllık ortalama

18°C dir.• Kar yağışı ve don olayı çok ender görülür.• En fazla yağış kışın, en az yağış yazın düşer.• Kışın görülen yağışlar Cephesel kökenlidir. Cephesel yağışlar en fazla bu ikimde

görülür.• Yıllık yağış miktarı yükseltiye göre değişir. Ortalama 600-1000 mm arasındadır.

BBiittkkii öörrttüüssüü; kızılçam ormanlarının tahrip edilmesiyle ortaya çıkan makilerdir. MMaakkiiler,sürekli yeşil kalabilen, kısa boylu, sert yapraklı, kuraklığa dayanıklı, bodur bitkilerdir.Mersin, defne, kocayemiş, keçiboynuzu, zakkum, zeytin, süpürge çalısı gibi bitkilerbaşlıca maki türleridir. Makilerinde insanlar tarafından tahrip edilmesiyle ortaya garigbitki toplulukları oluşur.

MAKROKLİMA İKLİM BÖLGELERİ

www.foross.net

7OORRTTAA KKUUŞŞAAKK ((SSEERRTT)) KKAARRAASSAALL İİKKLLİİMMİİ

Özellikleri:

GGöörrüüllddüüğğüü yyeerrlleerr:: Deniz etkisinden uzak kara içlerinde ve ılıman kuşak karalarının doğukıyılarında (soğuk su akıntısından dolayı) görülür. Yurdumuzda ise Doğu AnadoluBölgesi’nde Erzurum –Kars Bölümünde görülen karasal iklim buna benzer.

ÖÖzzeelllliikklleerrii::

• Kış erken gelir, çok soğuk olur. Kar ortalama 80-90 gün toprak üstünde kalır. Yaz daerken gelir ve çok sıcak olur. Karlar hızla erir.

• En sıcak ay ortalaması 20 °C civarındadır. Bazen sıcaklık 30 °C ye kadarçıkabilmektedir.

• En soğuk ay ortalaması –10 °C civarındadır. Bazı günler –40 °C ye kadar sıcaklığındüştüğü de gözlenebilmektedir.

• Yıllık sıcaklık ortalaması 3-5 °C dir.• Yıllık sıcaklık farkı 40-50 °C ye kadar ulaşabilmektedir.• En fazla yağış ilkbahar ve yaz dönemlerinde düşmektedir. Karasallık arttıkça yağışlar

yaz mevsimine kaymaktadır. Ör. Erzurum – Kars bölümünde olduğu gibi.• En az yağış kışın düşmektedir ve kışın düşen yağışlar kar şeklindedir.• Yıllık yağış ortalaması 500-600 mm civarındadır.

Doğal bitki örtüsü bozkırdır (yaz yağışlarının fazlalığından dolayı alpin çayır şeklindedir.)Yağışın fazla olduğu yerlerde iğne yapraklı ormanlar (Tayga) vardır.Sibirya ve Kanada da iğne yapraklı ormanlara ttaayyggaa oorrmmaannllaarrıı adı verilir. Taygalar,Dünya ormanlarının % 15'ini oluştururlar.

MAKROKLİMA İKLİM BÖLGELERİ

www.foross.net

8TTUUNNDDRRAA İİKKLLİİMMİİ

Özellikleri:

GGöörrüüllddüüğğüü yyeerrlleerr:: Sibirya, İskandinavya Yarımadasının kuzeyinde, Kanada’nınkuzeyinde, Grönland adasının kıyı kesimlerinde görülür.

ÖÖzzeelllliikklleerrii::

· En sıcak ay ortalaması 10 °C yi geçmez.· Kışın sıcaklık –30, -40 °C'lara kadar iner.· Toprak yılın büyük bir kesiminde donmuş haldedir.· Sadece yazın sıcaklığın artması ile toprağın üst kısmındaki buzlar erir ve bataklıklar

oluşur.· Yıllık yağış miktarı 200-250 mm civarındadır.

BBiittkkii öörrttüüssüü

MAKROKLİMA İKLİM BÖLGELERİ

www.foross.net

9KKUUTTUUPP İİKKLLİİMMİİ

Özellikleri:

GGöörrüüllddüüğğüü yyeerrlleerr:: Güney Yarım Küre`de Antarktika ile Kuzey Yarım Küre`deGrönland`da etkilidir.

ÖÖzzeelllliikklleerrii::

· Kutup ikliminin görüldüğü yerler hemen hemen bütün yıl kar ve buzlarla kaplıdır.· Güney ışınları çok yatık geldiği için buralarda hava sürekli soğuktur.· Yıllık ortalama sıcaklık her zaman 0 C`nin altındadır.· Toprak, derinlere kadar sürekli donmuş haldedir.· Kutup ikliminde yağış, kar şeklinde ve azdır. Çünkü hava soğuk ve nem oranı

düşüktür. Onun için buralarda soğuk çöller vardır.· Yıllık ortalama yağış 250 mm dolayındadır.· Bu iklim bölgesi, GulfStream (Golfstrim) sıcak su akıntısının etkisiyle Kuzey Yarım

Küre`de biraz daha kutba doğru kaymıştır.· Sıcaklığın sürekli 0 C`nin altında olması ve toprağın devamlı donmuş halde bulunması

nedeniyle kutup iklim bölgeleri bitki örtüsünden yoksundur.

www.foross.net

BÜYÜK İKLİM TİPLERİ (MAKROKLİMA)

ÖZELLİKLERİ EKVATORALİKLİM

SAVAN(Yazı yağışlı

tropikal)

ÇÖLİKLİMİ MUSON AKDENİZ OKYANUS

İKLİMİ

ILIMANKARASAL

(STEP)

SERTKARASAL TUNDRA KUTUP

GÖRÜLDÜĞÜBÖLGELER

0º-10ºKUZEY-GÜNEY

10º-20ºKUZEY-GÜNEY

30ºD.Y.B.Dönenceler

veKARA

İÇLERİNDE

10º-20ºEnlemleri(G.D.Asya-

KuzeyAvustralya)

30º-40ºEnlemleri(Akdeniz,G.Afrika-

Kap,Orta Şili)

40º-60ºEnlemleri

Karaların BatıKesimleri

Orta KuşaktaKaraların İç

kesimleri

Sibirya,Kanada

60º-70ºEnlemleri

KutupÇevreleri ve

Grönland

YILLIKSICAKLIK

ORTALAMASI25º-28ºC 20ºC 21ºC 20ºC 15º-20ºC 15ºC 20ºC

En Soğuk ay-45ºC

En sıcak20ºC

-10ºC -20ºC

YILLIKSICAKLIK

FARKI 5ºC 5º-10ºC

GünlükSıcaklık Farkı

20ºCCivarında

5º-10ºC 20ºC 5º-10ºC 30ºC 65ºC 40ºC 25ºC

YILLIK YAĞIŞMİKTARI

2000-2500mm

(Düzenlidir)1.’dir

1500mm(Düzensiz)

4.’dür

200mm(Düzensiz)10.’dur

2000mm(Yaz yağışıgörülür-

düzensizdir)2.’dir

1000mm(Yaz kuraklığı

var,düzensizdir)

5.’dir

1500mm(Düzenli)3.’dür

500mm(Yaz yağışı

görülür,düzensizdir)

6.’dır

500mm(Yaz yağışı

görülür,düzensizdir)

7.’dir

250mm(Yaz yağışı

görülür,düzensizdir)

8.’dir

DünyadaEn az yağış

alanbölgedir

9.’dur

BİTKİÖRTÜSÜ

Sık ve genişyapraklı

ormanlar

Savan(yüksek

boylu otlar),orman

kümeleri

Kaktüs veCılız ot veçalılıklar

MusonOrmanları

Maki(Defne, zeytin,kekik, lavanta)

Karışık veİğne yapraklı

Ormanlarİğne Yapraklı

Orman veStep (Bozkır)

İğne yapraklıOrman,Tayga

Ormanları

Tundra(Cılız ot ve

bodurçalılık)

Buz ve Karile örtülü

olduğundanbitki yok

DİĞERÖZELLİKLERİ

LATERİTTOPRAKÇEŞİDİ

VARDIR

TAYFUN VEHORTUMGÖRÜLÜR

Arabistan,Gobi, Sahra,Büyük Kum,

Kalahari,Taklamakan

Assam böl.Çerapunçi

(12.000mmyağış alır)

Batı Avrupa,K-Güney

Amerika’nınBatı kıyıları