Building Holland 2018 - bodemenergienl.nl · SweBru Ingenieursbureau voor binnenklimaat en technische installaties sinds 1956, ca. 45 mensen, landelijk, utiliteitsbouw. Bureau organisatie:

Building Holland 2018

17-19 april 2018

Paul Gerats

Adviseur Energie

Nut en noodzaak van Bodemenergie bij

energielabel verbetering Utiliteit

Inleiding

SweBru Ingenieursbureau voor binnenklimaat en technische

installaties sinds 1956, ca. 45 mensen, landelijk,

utiliteitsbouw.

Bureau organisatie:

Expertisecentrum

Hoogwaardig Advies

Energie&

Duurzaam-heid

Projecten

Project-leiding

&Ontwerp

BIM & CAD

Exploitatie

Beheer & Onderhoud

Monitoring & Optimalisatie

Inleiding

Energie Index

Energielabels

Beleid en Handhaving

Energiebesparing

Rekenvoorbeelden

Energie-index

Nieuwbouw;

• EPC; NEN7120 EPG Gebouw

• Eis; EPC nul per 2020; per 2020 ook BENG;

Inleiding

Energie Index

Energielabels


Energiebesparing

Rekenvoorbeelden

Onderscheid EPC en BENG

• BENG norm komt in 2020 in de plaats van EPC.

• BENG-eisen (vanaf 2019 en 2020 voor Overheid resp. Markt).

Inleiding

Energie Index

Energielabels


Energiebesparing

Rekenvoorbeelden

Energielabels

Energielabels Bestaande Bouw;

• Label C in 2023

• Label A in 2030 (verwachting)

• Energieneutraal in 2050

• Overheid gaat sneller.

• Gebruikergebonden energie blijft buiten beschouwing.

Inleiding

Energie Index

Energielabels


Energiebesparing

Rekenvoorbeelden

Label A

(2030) Label C

(2023)

Energielabels

Inleiding

Energie Index

Energielabels


Energiebesparing

Rekenvoorbeelden

Energielabels beleid en handhaving

Inleiding

Energie Index

Energielabels


Energiebesparing

Rekenvoorbeelden

EED energie audit;

• Verplicht voor grote bedrijven en instellingen

(> 250 FTE; €50 mln jaaromzet of €43 mln balanstotaal).

• Alle energiebesparende maatregelen uitvoeren met

terugverdientijd < 5 jaar

• Handhaving door gemeenten

• incl. gebruikergebonden energie

Activiteitenbesluit;

• Min. label C voor alle gebouwen met BVO > 100 m2

(rijksmonumenten zijn vrijgesteld).

• Handhaving door ILT v.a. 2016.

• 8,6 PJ besparing in 2023.

Energiebesparing

Inleiding

Energie Index

Energielabels


Energiebesparing

Rekenvoorbeelden

Vermindering Energieverbruik

Inleiding

Energie Index

Energielabels


Energiebesparing

Rekenvoorbeelden

Inleiding

Energie Index

Energielabels


Energiebesparing

Rekenvoorbeelden

Rekenvoorbeeld 3 kantoorgebouwen

• Berekening EI-index

• Kantoorgebouwen op goed verhuurbare locaties voor de

komende 20 tot 30 jaar

• Aanpak berekening met oog op voortschrijdende

energiewetgeving, label C (2023), label A (2030)

• PvA stroomlijnen met vervangingstermijnen MJOP

• Scenario’s uitgerold voor 3 kantoorgebouwen:

• Gebouw 1, bouwjaar 1970, label G (EI = 4,32)

• Gebouw 2, bouwjaar 1990, label G (EI = 3,38)

• Gebouw 3, bouwjaar 2000, label E (EI = 2,28)

Technische en bouwkundige uitgangspuntenKantoorgebouw

Jaren '70 Jaren '90 Jaren '00

BVO (m2) 7.000 7.000 7.000

Glasopp. Gevel 35% 35% 35%

Enkel Glas x - -

Dubbel glas - x -

HR glas - - x

HR++ glas - - -

Buitenzonwering x - -

Screens - x x

Rc waarden 0,43 2 2,5

Qv10 2,5 2 0,6

TL-verlichting x x -

HF-TL verlichting - - x

CV HR 100 x - -

CV HR 104 - x -

CV HR 107 - - x

Mechanische koeling x x x

Balansventilatie (VV=2) x x x

WTW op ventilatie - - x

Radiatoren verwarming met thermostaat 50% x x x

Mechanische Koeling met ventilatie x x x

Inleiding

Energie Index

Energielabels


Energiebesparing

Rekenvoorbeelden

Uitwerking 3 kantoorgebouwen

Energiebesparende Maatregelen

A Vervanging ketel installaties (HR 107)

B Dubbel HR++ glas

C Triple glas + Qv10 = 0,4

D Na-isoleren gevel en dak

E Nieuwe gevels en dak in combinatie met Triple glas Qv10 = 0,4

F LED verlichting

G Gelijkstroommotoren pomp/ventilatoren

H Laag Temperatuurverwarming en Hoog Temperatuur Koeling (LTV en HTK)

I Warmtepomp met WKO i.c.m. LTV HTK

J PV Panelen 200 panelen á 290Wp

K Warmteterugwinning op ventilatie

Inleiding

Energie Index

Energielabels


Energiebesparing

Rekenvoorbeelden

Uitwerking 3 kantoorgebouwen

Voorbeeld jaren 70; enkelvoudige maatregelen

Jaren 70 kantoorgebouw Kantoorindex EI = 4,32 Label G

Energiebesparende Maatregelen Ramings-

investering ▲EI €/0,01 EI Label

A Vervanging ketel installaties € 72.000 0,14 € 5.143 G

B Dubbel HR++ glas € 205.000 0,45 € 4.556 G

C Triple glas + Qv10 € 550.000 0,52 € 10.577 G

D Na-isoleren gevel en dak € 145.000 0,77 € 1.883 G

E Nieuwe gevels, dak ,Triple glas (Qv10 = 0,4) € 3.000.000 1,79 € 16.760 F

F LED verlichting € 210.000 0,48 € 4.375 G

G Gelijkstroommotoren pomp/ventilatoren € 50.000 0,44 € 1.136 G

HLaag Temperatuurverwarming en Hoog

Temperatuur Koeling (LTV en HTK)€ 700.000 0,16 € 43.750 G

I Warmtepomp met WKO i.c.m. LTV HTK € 420.000 1,13 € 3.717 G

J PV Panelen 200 panelen á 290Wp € 75.000 0,31 € 2.419 G

K Warmteterugwinning op ventilatie € 50.000 0,18 € 2.778 G

Inleiding

Energie Index

Energielabels


Energiebesparing

Rekenvoorbeelden

Inleiding

Energie Index

Energielabels


Energiebesparing

Rekenvoorbeelden

Voorbeeld jaren 70 (Ei = 4,32); Maatregelenpakketten


Inleiding

Energie Index

Energielabels


Energiebesparing

Rekenvoorbeelden

Maatregelenpakket

Maatregel I II III IV

A Vervanging ketel

B Dubbel HR++ glas

C Triple glas + Qv10


E Nieuwe gevels en daken

F LED

G Gelijkstroommotoren

H LTV verw en HTK koeling

I WP met WKO

J PV panelen 200st.

K WTW op ventilatie

Investering € 732.000 € 807.000 € 1.780.000 € 4.505.000

EI 1,86 1,65 1,54 0,84

label D D C A

Pakket Maatregel ▲EI Investeringsraming €/punt EI Label

I ABDFGK 2,46 € 732.000 € 2.976 1,86 D

II ABDFGJK 2,67 € 807.000 € 3.022 1,65 D

III BDFGHIK 2,78 € 1.780.000 € 6.403 1,54 C

IV EFGHIJK 3,48 € 4.505.000 € 12.945 0,84 A

Inleiding

Energie Index

Energielabels


Energiebesparing

Rekenvoorbeelden


Inleiding

Energie Index

Energielabels


Energiebesparing

Rekenvoorbeelden



Inleiding

Energie Index

Energielabels


Energiebesparing

Rekenvoorbeelden

Maatregelenpakket


A Vervanging ketel

B Dubbel HR++ glas




F LED



I WP met WKO icm H

J PV panelen 200st.

K WTW op ventilatie

Investering € 310.000 € 515.000 € 1.430.000 € 2.055.000

EI 2,20 2,08 1,42 1,02

label E E C A


I FGK 1,18 € 310.000 € 2.627 2,20 E

II BFGK 1,30 € 515.000 € 3.962 2,08 E

III FGHIK 1,96 € 1.430.000 € 7.296 1,42 C

IV CFGHIJK 2,36 € 2.055.000 € 8.701 1,02 A

Inleiding

Energie Index

Energielabels


Energiebesparing

Rekenvoorbeelden


Inleiding

Energie Index

Energielabels


Energiebesparing

Rekenvoorbeelden



Inleiding

Energie Index

Energielabels


Energiebesparing

Rekenvoorbeelden

Maatregelenpakket


A Vervanging ketel

B Dubbel HR++ glas




F LED



I WP met WKO icm H

J PV panelen 200st.

K WTW op ventilatie

Investering € 260.000 € 335.000 € 1.380.000 € 1.455.000

EI 1,59 1,42 1,21 1,05

label C C B A


I FG 0,69 € 260.000 € 3.768 1,59 C

II FGJ 0,86 € 335.000 € 3.895 1,42 C

III FGHI 1,07 € 1.380.000 € 12.897 1,21 B

IV FGHIJ 1,23 € 1.455.000 € 11.829 1,05 A

Inleiding

Energie Index

Energielabels


Energiebesparing

Rekenvoorbeelden


Inleiding

Energie Index

Energielabels


Energiebesparing

Rekenvoorbeelden

Samenvatting /Conclusie

Getallen zijn indicatief en gelden alleen voor dit voorbeeld.

Afstemming MJOP, lange termijn strategie in

combinatie met energielabel is essentieel.

Toepassing WKO, LED, PV, WTW en DC motoren

en regeling is noodzaak bij elk voorbeeld.

AmbitieEnergielabel C € 250 /m2 € 200 /m2 € 35 /m2

Energielabel A € 650 /m2 € 300 /m2 € 215 /m2

MaatregelenEnergielabel C B, D, F, G, H, I, K F, G, H, I, J, K F, G,

Energielabel A E, F, G, H, I, J, K C, F, G, H, I, J, K F, G, H, I, J, K

Kantoor jaren "70 Kantoor jaren "90 Kantoor jaren "00

Toepassing WKO en WP noodzakelijk voor behalen energielabel

Kantoor jaren "70 Kantoor jaren "90 Kantoor jaren "00

Inleiding

Energie Index

Energielabels


Energiebesparing

Rekenvoorbeelden

Dank u voor uw aandacht;

Vragen?

Documents

Building Holland 2018 - bodemenergienl.nl · SweBru Ingenieursbureau voor binnenklimaat en technische installaties sinds 1956, ca. 45 mensen, landelijk, utiliteitsbouw. Bureau organisatie: