ISS သည Woodrow Wilson School ၏ ျပညသ႕ေရးရာ ႏင ႏငငတကာေရးရာဌာန ႏင the Bobst Center for Peace and Justiceတ႕ ပးေပါငးေဆာငရြကသည အစအစဥျဖစသည www.princeton.edu/successfulsocieties. ေဝဖနအၾကျပေပးရန ႏင ဤ စာတမးပါ နမနာျဖစရပမား ကမညသ႔အသးျပေနသည စသညအခကအလကမားေဝမရန စာဖတသမားက ISS က - iss@princeton.edu သ႕ ဖတေခၚပါသည။ 1 

BUILDING TRUST IN GOVERNMENTး

AFGHANISTAN’S NATIONAL SOLIDARITY PROGRAM, 2002-2013

အစးရ၌ ယၾကညမႈတညေဆာကျခငး

အာဖဂနနစၥတန၏ အမးသားစညးလးညညြတမႈအစအစဥ၊ ၂၀၀၂ -၂၀၁၃

အႏစခပ

၂၀၀၂ ခႏစ၌ အာဖဂနနစၥတန အစၥလာမၼစသမၼတႏငငေတာ၏ ၾကားျဖတအစးရသည တငးျပည၏

အဆငးရဆးေကးလကေဒသျပညသမားအတြက စးပြားေရးအခြငအလမးမား ခ႕ထြငေပးႏငရနႏင

တညစြာမေဝခယထားသည ႏငငသားစတဓာတတစခက ျမငတငေပးႏငရနအတြက ျမနဆနသည

နညးလမးမားက ရာေဖြခပါသည။ အာဖဂနနစၥတနႏငငမာ ႏစေပါငး ၃၀ တင တငးျပညက

ေထာငးလေမာငးေၾကေအာင ဖကစးခသည ပဋပကၡမ လြနေျမာကခါစသာရပါေသးသည။ လေနမႈ

အဆငအတနးမား လြနစြာနမကေနခပါသည။ မးဆကသစ အာဖဂနလငယမားမာ တညစြာ မေဝ

ထားသည ႏငငေရးရပဝနးတစခအတြငးမ အဖြ႕ဝငမားအျဖစ ဘယတနးကမ အတေန၊ အတ

အလပလပခၾကဖးသည မဟတပါ။ အခ႕ဆလင ျပညပႏငငမား၌ ဒကၡသညမားအျဖစသာ ေနထင

ႀကးျပငးခၾကရသမားျဖစပါသည။ ဤအတြကတ႔ျပနေဆာငရြကႏငရန ဆးျဖတခကခမတသ

အာဖဂနေခါငးေဆာငမားႏင ႏငငတကာမတဖကအဖြ႕မားက အမးသားစညးလးညညြတေရးအစ

အစဥ (the National Solidarity Program (NSP)) ဟ ေခၚဆေသာ ရပရြာလထက စမေမာငးႏင

သည ဖြ႕ၿဖးေရး (community-driven development) အစအစဥတစခကဖနတးခၾကပါသည။ NSP

အစအစဥက ဆငးရသည ရပရြာမားသ႔ လရာသးဖြ႕ၿဖးေရးေထာကပေငြမား (block grants) က

တက႐ကေပးအပခၿပး၊ ရနပေငြမားက ရပရြာကစမခန႔ခြသည ျပနလည ျပျပငတညေဆာကေရးႏင

ဖြ႕ၿဖးေရးလပငနးမားတြင အသးျပႏငေစရန ေကးရြာေနျပညသမားအား စြမးအားျဖညျမငတငေပး

ခပါသည။ ေရြးေကာကတငေျမာကထားသည ေကးရြာေကာငစတစခႏင မတဖကအရပဘကလမႈ

အဖြ႕အစညးတစခတ႔၏ အကအညျဖင ရပရြာတစခသည လမးမား၊ တတားမား၊ ေကာငးမား ႏင

ကနးမာေရးေဆးခနးမားက ကယတငေရြးခယ၊ စမကနးေရးဆြ၊ အေကာငအထညေဖာၿပး ထနး

သမးခပါသည။ စစဥေမာမနးထားသည အခ႕ေသာ အကးရလဒမား ျဖစေပၚလာမႈမရျခငးႏင ခ႐င

မားအသးသးအၾကား စမကနးေအာငျမငမႈႏႈနးမား အမးမးကြျပားေနျခငးမား ရသညတင ျပငပမ

အကျဖတဆနးစစမားအရ NSP စမကနးမားသည ေကးရြာေနျပညသမား၏ အေျခခလအပခက

မားရရမႈက တးတကေစျခငးႏင ရပရြာေဒသမား၌ ေရတစးပြားေရးျမငတင ႏငေရးအတြက ကည

ေပးရာတ႔တြင ေယဘယအားျဖင ေအာငျမငမႈရခေၾကာငး ေလလာေတြ႕ရခပါသည။ အစးရ၏

 Rashda Majeed ေအာငျမငေသာ လ႔အဖြ႕အစညးမားအတြက ဆနးသစတထြငမႈမား  

© 2014, Trustees of Princeton University ကးကားမႈပစမားႏင အသးျပရာတြင လကနာရမညအခကမားအတြက ဤစာတမးအဆးတြင ႏင႔ www.princeton.edu/successfulsocieties တြင ေဖာၿပထားသည။ 2 

စြမးေဆာငရည နမပါးေနသည ကာလတစခအတြငး NSP သည ေဒသႏရအဆင၌ ျမငသာ ထငရား

သည အကးသကေရာကမႈတစခက ျဖစေစခသည အစအစဥအနညးငယအနက တစခ အပါအဝင

ျဖစခသည။ သ႔တငေအာင အစအစဥ၏ အလရငရနပေငြမားႏင ျပငပမတဖကမား အေပၚမခမႈ

ေၾကာင ၎၏ ေရရညတညတႏငစြမးရမရႏငပတသက၍ သသယျဖစဖြယရာမားလညး ရလာ

ပါသည။

ဤျဖစရပေလလာခကအား ၂၀၁၃ခႏစ ၾသဂတလမ ႏဝငဘာလအတြငး အာဖဂနနစၥတနႏငင ကဘးၿမ႕၊ ဂာကာတာ၊ နယးေရာကႏင ဝါရငတနၿမ႕တ႔၌ ေတြ႕ဆ ေမးျမနးခကမားက အေျချပ၍ Rushda Majeed က ေရးသားျပစခပါသည။ ေမလ၊ ၂၀၁၄ တြင ထတေဝသည။ ကမၻာဘဏ၏ အကအည ျဖင Myanmar Multi-Donor Trust Fund မ ကခကာ ျမနမာဘာသာသ႔ ျပနဆထားျခငး ျဖစသည။

နဒါနး ၂၀၀၁ခႏစ ေႏာငးပငး၊ ႏစ၃၀ၾကာစစပြ

လြနေျမာကခန၌ အာဖဂနနစၥတန အစၥလာမၼစ သမၼတ

ႏငငေတာ စတငေပၚထြကလာခပါသည။ ၂၀၀၁ခႏစ၊

ဂာမနႏငင ဘြနးၿမ႕ေတာ၌ကငးပခေသာ ႏငငတကာ

ကြနဖရငတစခက အာဖဂန ၾကားျဖတ အာဏာပင

အဖြ႕ (Afghan Interim Authority) က

ကညဖြ႕စညးေပးခသည။ ယငးအဖြ႕မာ အဖြ႕ဝင ၃၀

ဥးပါဝငသည ေကာမတတစချဖစၿပး အေရးတႀကး

လအပခကမားက ေျဖရငးေဆာငရြကျခငး၊ အဖြ႕

အစညးစနစမေဘာငအသစမား ေရးဆြတညေဆာက

ျခငးႏင ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒအသစႏင ေရြး

ေကာကပြမားအတြက အဆငသငျဖစေအာင ျပငဆင

ျခငးမားအတြက တာဝနယေဆာငရြကရန ျဖစပါ

သည။ အာဏာပငအဖြ႕၏ ထပတနးဥးစားေပး ေဆာင

ရြကရနမားထမ တစခမာ ဗဟအစးရ၏ စြမးေဆာင

ရညက ျပသၿပး ႏငငသားမား၏ အသကေမြးမႈဘဝ

မားက တးတကေစရနျဖစသည။ အထးသျဖင

လဥးေရ၏ ၈၀% နးပါးရေသာ ေကးလက ေဒသမား

တြငေနထငၾကသည အာဖဂန ျပညသမား အတြက

ျဖစသည။

ထအခနက တငးျပညတြငရငဆငခရသည

အေနအထားမားက ျပနေျပာငးေျပာဆရငး Ashraf

Ghani Ahmadzai က ပငမျပနာရပသးခ

အေၾကာငးက အေလးထားေျပာျပပါသည - “စစပြ

ေၾကာင ႐ပပငးဆငရာမာ ေထာငးလေမာငးေၾက

ေအာင ပကစးခတယ။ ငါးႏစတာ မးေခါငခ

တာေၾကာင အရာရာေျခာကေသြ႕ၿပး ရာသဥတက

ဆးဝါးပကစးေနခတယ။ စတပငးဆငရာအရလညး

ထခကပကစးခတာပါပ။ လငါးသနးေလာက

ဒကၡသည ျဖစသြားတယ။ တစသနးခြေလာက ေနရာ

ေတြေရြ႕ေျပာငးၾကရတယ။ ကၽြနေတာတ႔ရ႕ ၿမ႕ျပ

အခကအခာေနရာေတြဆရင လးဝက ပကစးသြားခ

ရတာပါ”။ ၂၀၀၁ ႏဝငဘာ၌ ကလသမဂၢအထး

ကယစားလယ Lakhdar Brahimi ၏ အၾကေပးအျဖစ

ေဆာငရြကခၿပး၊ ေနာကပငးတြင အာဖဂန နစၥတန၏

အသြငကးေျပာငးေရးအစးရ၌ ဘ႑ာေရး ဝနႀကးျဖစ

လာခသည Ghani သည ထစနေခၚမႈမားအတြက

တ႔ျပနခကမားက ဒဇငးေရးဆြရာတြငအဓကကေသာ

အခနးက႑၌ ပါဝငခရပါသည။

တငးျပညက ဒကၡတြငးထဆြသြငးခေသာ ပဋ

ပကၡမားမာ ၁၉၇၃ ခႏစ၌ ဘရင Zahir Shah အာဏာ

မ ဖယရားခခရျခငးႏင ေနာငေျခာကႏစအၾကာ

ဆဗယကကးေကာမႈတ႔မ စတငချခငးဟ ဆရမည

ပင။ မြတစလင မဂာဟစဒငအဖြ႕မား အပါအဝင

ျပညပႏငငမားမပပးေပးထားေသာ ေတာလနေရး

အဖြ႕မားက ၁၉၉၂ ခႏစတြင ဆဗယကေကာ

ေထာကေနာကချပ အစးရက ျဖတခပစခၿပး အသြင

ကးေျပာငးေရး အစးရက ဖြ႕စညးခသည။ သ႔ေသာ

လညး ျပညတြငး၌ အာဏာအတြက ယဥၿပငတက

ခကမႈမားကေတာ ရေနခပါသည။ အာဖဂနနစၥတနမ

လမားစအပစျဖစသည Pashtun လမး အမားစပါဝင

ေသာ တာလဘနတကခကေရးသမားမားက ၁၉၉၄

ခႏစတြင ႏငငရ တငးေဒသ ၃၄ ခအနက ၁၂ ခ က

 Rashda Majeed ေအာငျမငေသာ လ႔အဖြ႕အစညးမားအတြက ဆနးသစတထြငမႈမား  

© 2014, Trustees of Princeton University ကးကားမႈပစမားႏင အသးျပရာတြင လကနာရမညအခကမားအတြက ဤစာတမးအဆးတြင ႏင႔ www.princeton.edu/successfulsocieties တြင ေဖာၿပထားသည။ 3 

စတငသမးပကႏငခသည။ ၁၉၉၄ မ ၂၀၀၁ အၾကား

တြင တာလဘနမားက ႏငငအာဏာက ရယႏငခၿပး၊

အာဖဂနႏငငသားမားစြာကစးရမထတလန႔ေစခသည

အစၥလာမၼစ ဥပေဒအား အစြနးေရာကစြာ ဖြငဆခက

(extreme interpretation of Islamic Law) က

ကငသးအေကာငအထညေဖာခသည။ 1 ၂၀၀၁ ခႏစ

ေႏာငးပငး၌ ေနတးအဖြ႕ဥးေဆာငသည ဝငေရာက

သမးပကမႈေၾကာင တာလဘန အစးရ ျပတကသြားခ

ၿပး အစးရသစတစခ ဖြ႕စညးေရးအတြက ေဆြးေႏြးမႈ

မားစတငႏငခပါသည။

တငးျပညမာ စစပြအတြငးမ ႐နးထြကလာခရ

ေသာေၾကာင ဆးျဖတခကခမတသမားက အေျခ

အေနအရပရပႏင လအပခကမားက အကျဖတ

စစေဆးၾကညႏငဖ႔ ႀကးပမးခၾကရသည။ ေနာကဆးရ

လဥးေရသနးေခါငစာရငး သ႔မဟတ အျခားေသာ

ပမနရရမညကနးဂဏနးအခကအလက ရငးျမစမား

မရျခငးေၾကာင သတ႔အေနျဖင တစပငးတစစစျဖစေန

သည အသငးအခကအလကမားကသာ အားကးေန

ခရေပသည။ စတပကဖြယရာ အေနအထားပင။

ဝါရငတနဒစမ အကးအျမတအတြကမဟတ

ေသာ ေအဂငစတစချဖစသည Population

Reference Bureau ၏ ခန႔မနးမႈအရ အာဖဂန လဥး

ေရးမာ ၁၈.၄ သနး ဝနးကငရသညဟဆသည။

သ႔ေသာလညး တငးတညနယနမတအတြငး လဥးေရ

မညမေနထငသည သ႔မဟတ ေကးရြာမညမရသည

က မညသမ အေသအခာမသႏငခပါ။ 2 လဥးေရ၏

ထကဝကခန႔မာ တစရကဝငေငြ ၁ ေဒၚလာေအာက

တြင ေနထငေနၾကရၿပး၊ 3 အလပလကမႏႈနး ခန႔မနး

ခကမားမာ အလပလပႏငေသာအရြယရ ႏငငသား

မား၏ ၈% မ ၄၀% အၾကား ရပါသည။ 4 ပမးမ

သကတမးမာ ၄၅.၃ ႏစျဖစၿပး၊ ကမၻာေပၚ၌ ေမြးကငးစ

အရြယ ေသဆးႏႈနး အျမငဆးတငးျပည လညး ျဖစပါ

သည။5 လဥးေရ ၉၀% ခန႔၏ အနးဆး ကနးမာေရး

ဌာနမာ တစနာရထကမကသည လမးေလာကအကြာ

အေဝးတြင တညရပါသည။ 6 ႏငင၏ ခန႔မနးေျခ

၁၃၀၀၀၀ ကလမတာရသည လမးမား၏ ဆယပ

တစပခန႔ကသာ ေကာငးမြနသည အေနအထားတြင

ရေနပါသည။7 ေကာငးအပႏမႈႏႈနးမာ ေယာကားေလး

၄၃% ႏင မနးကေလး ၃% သာရပါသည။8

ကလသမဂၢဒကၡသညမားဆငရာမဟာမငးႀကး

႐းမ ခန႔မနးခကအရ ၂၀၀၂ ခႏစတြင ဒကၡသည ၂

သနးေကာ ျပနလညဝငေရာကလာခေသာေၾကာင

နညးပါးလသည အခြငအလမးမားအတြက ဖအားမား

ပမျဖစေပၚလာခရပါသည။9

“အာဖဂနနစၥတနဟာ က႐ႈးေနတ ႏငင (failed

state) တစခပ” ဟ Mohammed Ehsan Zia က ေျပာ

သည။ သက ၂၀၀၂ မ ၂၀၁၀ အထ ေကးလကေဒသ

ျပနလညထေထာငေရးႏင ဖြ႕ၿဖးေရး ဝနႀကးဌာန

(Ministry of Rural Rehabilitation and

Development (MRRD)) တြင အႀကးအကအျဖစ

တာဝနထမးေဆာငခသျဖစသည။ တငးျပညမာ

လအပခကမား တငးၾကမးျပညေနခပါသည။ အထး

သျဖငေတာ လျခမႈ ျပညလညရရေရး၊ စးပြားေရး

တးတကမႈ၊ စကပးေရး ထတလပမႈ ႏင ပညာေရး ႏင

ကနးမာေရးဝနေဆာငမႈမားျဖစသည။ “ဒဥးစားေပး

စရာေတြထကေန ျပနၿပး ဥးစားေပးသတမတရမာပါ”

ဟ သကေျပာသည။

စနေခၚမႈ (THE CHALLENGE) အာဖဂနနစၥတနမ မဝါဒခမတသမားသည

တငးျပညက ျပနလညတညေဆာကႏငေရးအတြက

နညးလမးတစခ ရာၾကခပါသည။ ႏငငတကာ အလ

ရငမား တကတြငေတြ႕ဆၿပး ပဋပကၡအလြန

ျပနလညတညေဆာကေရးအတြက ဘ႑ာေရး

အေထာကအပအျဖစ အေမရကနေဒၚလာ ၄.၅

ဘလယ ထညဝငသြားရန ကတျပေသာအခါ

ၾကားျဖတအာဏာပငအဖြ႕ သမၼတ Hamid Karzai က

“ရပရြာျပညသေတြက သတ႔ရ႕ ကယပငအရငးအျမစ

ေတြက ကယတငစမခန႔ခြေစႏငမယ ေဒသႏရ

စြမးအားျဖညျမငတငေရးအစအစဥတစခ (a local

empowerment program) အေကာငအထညေဖာ

ေဆာငရြကသြားဖ႔ ကၽြနေတာတ႔ ရညရြယထား

 Rashda Majeed ေအာငျမငေသာ လ႔အဖြ႕အစညးမားအတြက ဆနးသစတထြငမႈမား  

© 2014, Trustees of Princeton University ကးကားမႈပစမားႏင အသးျပရာတြင လကနာရမညအခကမားအတြက ဤစာတမးအဆးတြင ႏင႔ www.princeton.edu/successfulsocieties တြင ေဖာၿပထားသည။ 4 

ပါတယ။ ဒလအစအစဥမးက ေဆာငရြကျခငး

အားျဖင တရားနညးလမးကတ ေခါငးေဆာငေတြ

ေပၚထြကလာေစၿပး သတ႔ရ႕ ရပရြာေဒသေတြမာ

ရငဆငၾကေတြ႕ေနရတ အေရးကစၥေတြက ကငတြယ

ေျဖရငးေစႏငမာျဖစပါတယ။ တစၿပငတညးမာပ

အနာဂတမာ တငပငညႏႈငးေဆြးေႏြးမႈဆငရာ

ဒမကေရစ (consultative democrary) ထြနးကား

လာဖ႔အတြက အေျခခေကာငးတစခ ခမတႏငမာ

ျဖစပါတယ” ဟ ေၾကညာခပါသည။10

တညစြာမေဝထားသည ႏငငသား

အမတလကၡဏာ ခယခကတစခ (a sense of

shared national identity) ကဖနတးႏငေရးမာလညး

ဤစမကနး၏ အေရးႀကးလေသာ အစတအပငး

တစရပျဖစသည။ Ghani က “အဓကတြနးအား

ကေတာ အာဖဂနေတြအားလးဟာ အာဖဂနနစၥတန

ႏငငေတာသစရ႕ ႏငငသားေတြပျဖစတယဆတ

အငဒယာက အေျခတညၿပး စညးလးညညႊတမႈ

အခကအခာ တစခ ဖနတးႏငဖ႔ပါ။ အခြငအေရးေတြ၊

တာဝနေတြန႔အတေပါ။ သတမတခကေဘာငေတြ

(parameters) က အခြငထးခေတြအတြကသာျဖစတ

နယပယကေန ဆငးရမြေတမႈန႔ ေဘးဖယထတမႈဆ

တ နယပယေတြဆက ေရြ႕ေျပာငးပစခငပါတယ။” ဟ

ဆသည။ ဤသေဘာထားကပင Zia က “၂၀၀၂ ခႏစ

မာတနးက လမႈပါဝငခြငရမႈ(social inclusion) ဟာ

တငးျပညမာ အေရးအႀကးဆးလအပခကပါပ။ လမႈ

ေပါငးစညးညညြတမႈ (social cohesion) က ႀကးမား

ကယျပန႔တ အတငးအတာန႔ ျမငတငေပးႏငမယ

တစခတညးေသာ နညးလမးက လေတြက ဘအကး

တစခအတြက အတတကြ အလပလပခငးတာပလ႔

ကၽြနေတာတ႔ စဥးစားခတယဗ” ဟထပတျပေျပာ

ဆပါသည။

စးပြားေရးအခြငအလမးမား လငလငျမနျမန

ေပၚေပါကျဖစထြနးလာဖ႔ကလညး အေရးႀကးပါသည။

ၿငမးခမးသညကာလအတြငးအပခပသည အစးရ၏

ေကာငးကးသကေရာကမႈက ေဒသႏအဆင၌ ျပသ

ႏငရနလပါသည။ အဘယေၾကာငဆေသာ လေတြမာ

သတ႔ဘဝတြင ေကာငးေသာ ေျပာငးလမႈမား

ဘာတစခမ ျဖစလာသညက မေတြ႕ရပါက ပဋပကၡ

မား အလြယတကျပနလညအသကဝငလာႏငေသာ

ေၾကာငပင။

ၾကမးတမးသည ေျမမကႏာသြငျပငႏင အျမ

လလ လျခမႈမရချခငးမားေၾကာင အတတကာလမ

အစးရမားအတြက အဆပါရညမနးခကမားက ျပညမ

ေအာင ေဆာငရြကဖ႔ ခကခေစခပါသည။ စတရနး

ကလမတာ ၆၅၀၀၀၀ နးပါး သ႔မဟတ စတရနး မင

ေပါငး ၂၅၀၀၀၀ ခန႔ အတြငး လဥးေရ သနး ၃၀ ခန႔

ပ႕ႏ႕ေနထငလကရၿပး ပါကစၥတန၊ အရန၊

တာမငနစၥတန၊ ဥဇဘကစၥတန၊ တာဂစၥတန ႏင

တ႐တ တ႔ျဖင နယနမတခငး ထစပ လကရသည

ကနးတြငးပတႏငငတစခ ျဖစပါသည။ အစြနအဖား

ေဒသမားမ အာဖဂနမားစြာမာ ဗဟအစးရအရာရ

တစဥးတစေလမပင ျမငဖးျခငးမရၾကပါ။11

မၾကာေသးမကမဖြ႕စညးထားခေသာ အစးရ

သညလညး အစအစဥတစခက ႏငငရ တငးေဒသ ၃၄

ခ စလးတြင အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကရန

အတြက စမအပခပမႈႏင ဘ႑ာေရးဆငရာ ဖြ႕စညး

တညေဆာကပ ကငးမေနခပါသည။ ဝနႀကးဌာန

အမားစတြင ဝနထမးအငအားလေလာကမႈ မရခ

သညအျပင ျပညသ႕ဝနထမးမားမာ ဤကသ႔ ႏငင၏

ေနရာေဒသအားလး၌ ဝနေဆာငမႈမားေပးရန

ရညရြယထားသည ရညမနးခကႀကးမားလေသာ

ႏငငလးဆငရာ အစအစဥႀကးတစခက စမခန႔ခြေရး

ႏင စပလဥးၿပး သငတနး သ႔မဟတ အေတြ႕ၾက မရ

သ႔မဟတ အနညးငယမသာ ရၾကပါသည။

ထ႔ျပင ႏငင၏ၿမ႕ေတာ ကဘး ျပငပမ ဗဟ

အစးရဝနထမးမားမာမၾကာခဏဆသလပငအႏရာယ

မားသည အေနအထားတြင လပကငၾကရပါသည။

အဘယေၾကာငဆေသာ တငးေဒသႏင ေဒသႏရ

အဆငမ commanders ဟ ေခၚဆၾကသည

အခ႕ေသာေဒသမားက ထနးခပ ထားၿပး

ယငးနယေျမမားတြင လပပငခြငအာဏာက

လကရတြငကငစြကငသးေနေသာ သးျခားရပတည

 Rashda Majeed ေအာငျမငေသာ လ႔အဖြ႕အစညးမားအတြက ဆနးသစတထြငမႈမား  

© 2014, Trustees of Princeton University ကးကားမႈပစမားႏင အသးျပရာတြင လကနာရမညအခကမားအတြက ဤစာတမးအဆးတြင ႏင႔ www.princeton.edu/successfulsocieties တြင ေဖာၿပထားသည။ 5 

ေရးဝါဒ ေခါငးေဆာငမားက ဗဟအစးရ၏ အစ

အစဥအား ၎တ႔၏ နးစပရာအသငးအဝငးႏင ၎တ႔

၏ အရငးအျမစမား ထနးခပမႈအေပၚ ၿခမးေျခာကမႈ

တစခအျဖစ ယဆႏငဖြယရာ ရေသာေၾကာင

ျဖစသည။ 12

အာဖဂနနစၥတန၏ ေခါငးေဆာငသစမား

အေနျဖင အာဖနဂနလမးမား၊ ၎တ႔၏ေဒသႏရ

ေခါငးေဆာငမား အၾကားတြင ရေနသည မညသည

ဗဟအစးရကမဆ သသယႀကးျခငး၊ ယၾကညမႈကငးမ

ျခငးဟသည ကယျပနသည ေနာကခအေျခအေနမား

အတြငး၌ ဤစနေခၚခကမားအားလးက ေျဖရငး

ေဆာငရြကရမည ျဖစပါသည။ Ghani က “လေတြက

နးစပရာအကာအကြယယၾကတ ပစတစခန႔ အကင

ျဖစေနၾကၿပ။ ေျမရငယာရငေဟာငးေတြအေပၚ မခရင

ခမယ၊ ေသနတရတ commanders ေတြအေပၚ

မခရငမမခမယေပါ” ဟေျပာသည။ ယငး

commanders မားမာ ႀကးမားသည နယေျမမားက

ဆယစႏစမားစြာၾကာေအာင လႊမးမးခပကငလာခ

သမားျဖစၿပး အခ႕ေသာေနရာမား၌ မးႏြယစ စနစ

ျဖင ဆကႏြယလကရပါသည။13 ဗဟဝနႀကးဌာနမား

သ႔ အစရငခရသည ျပညသ႕ဝနထမးမားမာ ေဒသႏရ

လပငနးမားအေပၚ လႊမးမးမႈအာဏာရသည ေဒသ

commander မား သ႔မဟတ အပခပေရးမ းမား

ဖနတးထားသည ပကတအေျခအေန အတြငး၌သာ

လပကငၾကရပါသည။14

ကနဥးတြင ပကဆက အဓကျပနာ

မဟတခပါ။ အာဖဂနနစၥတန အစးရသစ အေနျဖင

ေငြေၾကးျပတလတမႈ ရခသညတင ႏငငတကာအလ

ရငမားက ျပနလညတညေဆာကေရးအတြက ရနပ

ေငြပပးရနႏင ဖြ႕ၿဖးေရးအတြက လအပေသာ ရနပေငြ

မား ေပးအပရန စတအားထကသနလက

ရပါသည။ 15 သ႔တငေအာင ပကဆက တငးျပည

အတြငး ျဖန႔ေဝ ေပးပ႔ရာမာ ျပနာရေနခပါသည။

တာလဘနမား အပခပခေသာ ႏစကာလမားအတြငး

ဘဏလပငနးက႑ ၿပပကခရၿပး တငးျပည ၏

စးပြားေရးမာ ေငြစက ျဖငသာ လညပတရသည

အေျခအေနသ႔ ဆကေရာကခရသည။ 16 ၂၀၀၅ မ

၂၀၀၆ ေႏာငးပငးအထ NSP အစအစဥ၏ ေပါငးစပ

ညႏႈငးေရး႐း၌ အဖြ႕ဝငအျဖစ လပကငခသည

Mukhtarullah Mukhtar က “တငးေဒသတစခ႕မာ

တရားဝင ဘဏစနစမရဘး၊ ေဝးလတ နယေျမေတြ

မာလညး ဘဏကေနေဆာငရြကႏငမယ

လမးေၾကာငး မရဘး” ဟ ထအခနက ျပနေျပာငး

ေျပာျပပါသည။ အာဖဂနနစၥတန ဗဟဘဏသည

လညး အကန႔အသတျဖငသာ ဖြငလစႏငပါသည။

စမကနးေရးဆြသမားအေနျဖင စးပြားေရးဘဏမား

မရသည နယေျမမား၌ ရနပေငြမား ထတေပးႏငမည

နညးလမးမားက ရာေဖြခရပါသည။

ဝနေဆာငမႈမားေပးျခငးအတြကေအာငျမငမႈ

ဆသညမာ အစးရ၏အစအစဥက ေထာကခမႈရေရး

အေပၚ လႊမးမးႏငစြမးရသည စစတပ၊ မးႏြယစႏင

ဘာသာေရး ေခါငးေဆာငမားက စညး႐းသမးသြငးႏင

မႈအေပၚတြငသာမကပ လေတြ၏၎တ႔အခငးခငးႏင

ႏငင၏ စနစမေဘာငအသစမားျဖင ဆကသြယ

ဆကဆမႈအေပၚ ေတြးေခၚယဆပမား ေျပာငးလပစ

ႏငျခငးအေပၚတြငလညး မလညေန ပါသည။

တ႔ျပနမႈတစခ ခမတျခငး (FRAMING A

RESPONSE) ၾကားျဖတအာဏာပငအဖြ႕သည စနေခၚမႈ

မားရေနသည အေျခအေနအတြငးမ တငးျပညက

စစညးႏငမည မဟာဗဟာတစရပကရာေဖြခပါသည။

အဆျပခကေရးဆြျခငးက အာဖဂနအရာရမားပါဝင

သည အဖြ႕ငယတစခက တာဝနေပးခၿပး ထအဖြ႕အား

ကလသမဂၢမ အၾကေပးပဂၢလမားက အေထာကအက

ေပးခသည။ ဤတြင သမၼတ Karzai ၏ အၾကေပး

ျဖစသ (၂၀၀၂ ဇလငလ အစတြင ဘ႑ာေရး

ဝနႀကးျဖစလာသ) Ghani က ဥးေဆာငမႈအခနးက႑

မ ပါဝငခပါသည။ အဖြ႕တြင လသားခငးစာနာ

ေထာကထားမႈႏင ဖြ႕ၿဖးမႈ အစအစဥမား ဒဇငးေရး

ဆြျခငး၊ စမခန႔ခြျခငးတ႔၌ ဆယစႏစမားစြာ အေတြ႕

အၾကရခသ Zia ၊ အစးရမဟတေသာ အဖြ႕အစညး

 Rashda Majeed ေအာငျမငေသာ လ႔အဖြ႕အစညးမားအတြက ဆနးသစတထြငမႈမား  

© 2014, Trustees of Princeton University ကးကားမႈပစမားႏင အသးျပရာတြင လကနာရမညအခကမားအတြက ဤစာတမးအဆးတြင ႏင႔ www.princeton.edu/successfulsocieties တြင ေဖာၿပထားသည။ 6 

မား (NGOs) တြငႏစေပါငးမားစြာ လပကငခၿပး

International Rescue Committee ၌ ဒတယ

ညႊနၾကားေရးမး အျဖစလပကငခသ Mohammad

Hanif Atmar ႏင ၾကားျဖတအာဏာပင အဖြ႕

(Interim Authority) က ျဖစတညလာေစခေသာ

၂၀၀၁ခႏစ ဘြနး သေဘာတညခက (2001 Bonn

Agreement) အတြက ကလသမဂၢ၏ ဥပေဒ

အတငပငချဖစၿပး၊ ေနာကပငးတြင အာဖဂန အစးရ၏

အၾကေပးျဖစလာသ Clare Lockhart တ႔လညး ပါဝင

ခပါသည။

အတတအေတြ႕အၾကမ သငယျခငး (Learning from past experience) Ghani က အငဒနးရားတြငလညး အလားတ

ရညမနးခကမားရရေရးအတြက လြနခသည ေလးႏစ

ခန႔ကတညးက ဆနးသစတထြငသည အစအစဥ

တစခက စတငေဆာငရြကေနေၾကာငး ၾကားသထား

ပါသည။ ယခငက မႏေဗဒပါေမာကၡတစဥးျဖစသ

Ghani သည အာဖဂနနစၥတနသ႔ မျပနမက ကမာၻ႕

ဘဏ၌ အလပလပခသျဖစသည။ သ၏ တကသလ

အခနးေဖာ မႏေဗဒပညာရငတစဥးျဖစသည

Scott Guggenheim မာ ကမၻာဘဏတြင လပကငခ

ၿပး အငဒနးရားႏငင၌ ရပရြာလထစမေမာငးႏငသည

ဖြ႕ၿဖးေရး (community-driven development) က

စမးသပရာတြင ဥးေဆာငကညခသျဖစသည။

Kecamatan Development Program

ဟေခၚေသာ အငဒနးရားမႀကးပမးခကတြင ရပရြာ

ျပညသမားအား ျပညသ႕ေဆာကလပေရးစမခကမား

သ႔မဟတ လမႈအစအစဥမားက အဆျပေစၿပး၊ ပပး

ကညသ (facilitators) မား၏ အကအညျဖင အစ

အစဥမားက ေရးဆြ အေကာငအထညေဖာေစကာ၊

အရငးအျမစမားအတြက အျခားေသာ ရပရြာမားျဖင

ယဥၿပငေစျခငးတ႔ျဖင စြမးအားျဖည ျမငတငေပးခ

သည။ ေရြးခယခရသညေကးရြာမားသည ၎တ႔

ေဆာငရြကရမည လပငနးႏငပတသကၿပး ဝနေဆာင

မႈမားအားလးအတြက အလပသမားမား၊ ေပးသြငးသ

မားက တက႐က စာခပခပဆျခငး၊ စမကနးမားက

ႀကးၾကပစစေဆးျခငး၊ စြမးေဆာငမႈအတြက အစရငခ

ေစျခငး၊ ျပျပငထနးသမးမႈႏင ေရရညတညတေရး

အတြက အစအစဥမားဖနတးျခငးတ႔က ကယတင

ေဆာငရြကပါသည။ ေထာကပေငြ (ဂရန႔) မားအား

ဗဟအစးရရနပေငြမ ရပရြာ၏ အထးဘဏအေကာင

မားအတြငးသ႔ တကေရာက လႊပ႔ပါသည။ Ghani က

Guggenheim ထ ဖနးဆကေခၚဆၿပး အာဖဂနနစၥ

တနမ တငးေဒသမား (provinces) မားသ႔ အခက

အလက ရာေဖြမႈခရးတစခ (a fact-finding trip)

သြားေရာကရန ေျပာဆတငျပခသည။

ဤခရးစဥသည အငဒနးရားအစအစဥအား

အာဖဂနနစၥတန၌ လကဖကေအာင ျပျပငအသးျပရန

ႏင တငးျပည၏ ေဝးလေဒသမားတြင ကာလရညၾကာ

စြာေဆာငရြကခေသာ ရပရြာစမခကမားမ သငခနးစာ

အေတြ႕အၾကမားက ေပါငးစပအသးျပႏငရန

အတြက အငဒယာမား ထြကေပၚေစခပါသည။

Guggenheim ႏင သ၏ တြဖကမားက ေကးလကေန

ျပညသမားျဖင စကားေျပာဆၿပး ရပရြာမားတြင

မညသ႔ စစညးလပေဆာငၾကသညက ေမးျမနးခ

သည။ ရလာႏငသည အႏရယမား၊ စစနယရငမား

(warlords) သ႔မဟတ အျခား အခြငထးခမားမ မမတ႔

ကယကးအတြက ျဖတယသမးပကႏငေျခႏင လမႈ

အရငးအႏး အဆင (the level of social capital)

သ႔မဟတ ရပရြာမားအတြင အတတကြလပေဆာင

ႏငစြမး စသညအေၾကာငးအရာမားက သတ႔က

အကျဖတႏငဖ႔ ႀကးပမးခၾကပါသည။

အဖြ႕သည မကဆကႏင ကေနဒါႏငငမားမ

community-driven development အစအစဥမားက

ေလလာၾကညခေသာလညး အငဒနးရား၏

Kecamatan Development Program ကသ႔ေသာ

ႀကးပမးခကမးအတြက ျဖစႏငဖြယရာ အေျခခ

ေဖာငေဒးရငး တစခက တညေဆာကႏငမည

community-driven အစအစဥမား အာဖဂနနစၥတန

တြင ရေနေၾကာငး ေလလာေတြ႕ရခ သည။ United

Nations Human Settlements Program (UN-

 Rashda Majeed ေအာငျမငေသာ လ႔အဖြ႕အစညးမားအတြက ဆနးသစတထြငမႈမား  

© 2014, Trustees of Princeton University ကးကားမႈပစမားႏင အသးျပရာတြင လကနာရမညအခကမားအတြက ဤစာတမးအဆးတြင ႏင႔ www.princeton.edu/successfulsocieties တြင ေဖာၿပထားသည။ 7 

Habitat) မ ဥးေဆာငသည The Community

Forums (Community Fora ဟလညးေခၚသည)

သည အာဖဂနနစၥတနေျမာကပငး Mazar-e-Sharif

ေဒသတြင လပငနးမား စတငေဆာငရြကေနခၿပးျဖစ

သည။ UN-Habitat ၏ ေဒသဆငရာ အစအစဥ

မနေနဂာျဖစသ Samantha Reynolds Leader က

Ghaniႏငသ၏အဖြ႕အား the Forums အစအစဥတြင

ေငြကနေၾကးကသပမမားဘ ရပရြာျပညသမားက

မညသ႔ စစညး၊ စညး႐း၊ လႈ႕ေဆာထားေၾကာငးက

အာဖရနနစၥတန ေျမာကအလယပငးမ Pahjshir

ခငဝမးေဒသ သ႔ဖတေခၚျပသခသည။

The Forums က လမႈပပးကညသ ၃၀၀၀

ႏင အငဂနယာမားက ေဆာငရြကျခငးျဖစၿပး ရပရြာ

ျပညသမားအား မမတ႔ကယတင စနစမေဘာငမား

တညေဆာကေစျခငး၊ စမကနးမားစမခန႔ခြေစျခငး

ႏင ရနပေငြရာေဖြျမငတငျခငးတက လပေဆာငေစ

ႏငရန ကညပပးပါသည။ The Forum က

ဘာသာေရးႏင ယဥေကးမႈႏႈနးစမားျဖင ကကည

ေအာင ေဆာငရြကပါသည။ ၎၏ စညးမဥးမားႏင

လပငနးစဥမားမာ ႐ႈပေထြးမႈသပမရလပါ။ Leader

ႏင Abdul Baqi Popal ၊ Najib Amiri ၊ Habib Rahimi

တ႔ပါဝငေသာ UN-Habitat ႐းသည Ghani ၏

အဖြ႕အား စတငၿပး အၾကဥာဏမားေပးခပါသည။

The Forums ၏ အေတြ႕အၾကက ရပရြာမား

တြင သသားထငရားသည လမႈအရငးအႏး ရေၾကာငး

ျပသ ေနသညဟ Lockhart က ေျပာသည။ “အဒတနး

က ဆရင သတ႔ဟာ ၂၃ ႏစတာ စစပြအတြငးမာ

ဆကလက ရငသနရပတညခၿပး ကၽြမးကငမႈ

အသပညာ (know-how)န႔ လမႈန႔အဖြ႕အစညးဆငရာ

အရငးအႏး (social and institutional capital) ေတြ

ေကးရြာအဆငမာ အားေကာငးစြာ ရေနခတာပါ” ဟ

ဆသည။

မတစ ၁ ၊ Community Forums

၁၉၉၅ခႏစတြင ရပရြာလထေခါငးေဆာငးမား၏ သေဘာတလကခမႈႏငအတ UN-Habitat သည ပထမ

ဆး community forum က အာဖဂနနစၥတနေျမာကပငးမ လဥးေရ ၇၀၀၀၀၀ ရေသာ ၿမ႕ေတာတစချဖစသည

Mazar-e-Sharif ခ႐ငတြင စတငအေကာငအထညေဖာခသည။ ၎သည ရာစႏစမားစြာကငသးခေသာ

အယအဆျဖစသည “Shura” ဆသည အမားသေဘာတညမႈတညေဆာကျခငးႏင တငပငညႏႈငးမႈျဖစစဥတစခ

အေပၚ အေျချပထားျခငးျဖစသည။ UN-Habitat မ ေဒသ အစအစဥမနေနဂာ Samantha Reynolds Leader က

“ျပနာေတြဆးဝါးလာတအခါမာ လေတြဟာ ဝငးဝနးစစညးၿပး ဒျပနာေတြက ေျဖရငးဖ႔ႀကးပမးတာပါ” ဟ

ေျပာျပ သည။ The community forum ၏ အငဒယာမာ ဤပငကယစ႐ကလကၡဏာရပအေပၚတြင တည

ေဆာကထားၿပး၊ ရပရြာေဒသမားစြာတြင အမးသမးမားျဖင ေဆြးေႏြးမႈမား၏ ရလဒတစခအျဖစ တစျဖညးျဖညး

ခငး တးတကျဖစထြနးလာခသည။

အားလးပါဝငႏငေအာင ဒဇငးေရးဆြထားေသာ the forum အစအစဥသည အထးသျဖင အမးသမးမား

ႏင ဆငးရႏြမးပါးသမား၏ လအပခကမားအေပၚ အေလးထားခပါသည။ အစအစဥတြင အမးသား၊

အမးသမးမား စ႐းၿပး ရပရြာ၏ အေရးတႀကးလအပခကမားက ေဆြးေႏြးကာ၊ ဝနေဆာငမႈမား ေကာငးမြနေရး

သ႔မဟတ ဝငေငြမားတးျမငေရးအတြက နညးလမးမား ရာေဖြႏငမည ဘကမလကေသာစညးေဝးရာေနရာတစခ

(a neutral meeting place) က စစဥပပးေပးပါသည။

Forum အစညးအေဝးမားႏင ဆကစပလႈပရားေဆာငရြကခကမားက လကခကငးပေပးမည

အေဆာကအဥးတစခအတြက ကနကစရတအျဖစ ကနဥး ဂရန႔တစခအျဖစ ေဒၚလာ ၉၉၀၀ ေပးအပပါသည။

ေနာက တျဖညးျဖညးခငးျဖင forum တစခစခငးသည အျမထပမကနကမညစရတမားအတြက ရနပေငြရရရန

 Rashda Majeed ေအာငျမငေသာ လ႔အဖြ႕အစညးမားအတြက ဆနးသစတထြငမႈမား  

© 2014, Trustees of Princeton University ကးကားမႈပစမားႏင အသးျပရာတြင လကနာရမညအခကမားအတြက ဤစာတမးအဆးတြင ႏင႔ www.princeton.edu/successfulsocieties တြင ေဖာၿပထားသည။ 8 

ဝငေငြ ရရေရး လပငနးမားက ေဆာငရြကလာခၾကသည။ အဖြ႕ဝငသးဥးပါသည ဘတအဖြ႕က forum

တစခခငးစႏင ၎၏ ဝငေငြရရေရးလပငနးမားႏင အျမတအစြနးမေဝမႈ (၂၀% က အလပသမားမားအတြက

ေပးၿပး ၈၀% က လပငနးမားလညပတရန ရပရြာရနပေငြတစခသ႔ ေပးအပသည) တ႔အေပၚ စမခန႔ခြပါသည။

၎က ရပရြာမ အေရးပါအရာေရာကသမားပါဝငသည အတငပငခ ဘတအဖြ႕တစခက အစရငခတငျပရပါသည။

သးပတလင တစႀကမျပလပသည အစညးအေဝးတစခတြင စမခန႔ခြေရးအဖြ႕က ဘ႑ာေရးအစရငခစာက

တငျပၿပး၊ အနာဂတ အစအစဥမားက ေဆြးေႏြးတငပငပါသည။ အမးသမးမားက ေခါငးေဆာငမႈေနရာမားတြင

ရယထားၿပး၊ အဆငအားလးတြင ပါဝငေဆာငရြကၾကပါသည။ Mazar မ အျခားေသာ ခ႐ငမားကလညး ဤမဒယ

ကပင ယသးလာခၾကရာ ၁၉၉၈ ႏစလယပငးေရာကခနတြင ၿမ႕ေတာတြင ခ႐င ၇ ခစလး၌ အနညးဆး forum ၁

ခစျဖင forum ၁၁ ခအထ ေဆာငရြကလက ရခသည။ အားလးက ဆကစပလႊမးျခထားသည ဖြ႕ၿဖ းေရး အဖြ႕

အစညးတစခက forums မားအားလး၏ ေဆာငရြကမားက ေပါငးစပညႏႈငးေပးပါသည။ ၁၉၉၅ မ ၁၉၉၈ ခႏစ

အထ Community Forums စမကနးသည အာဖဂနနစၥတနမ အျခားေသာ ေဒသမားသ႔လညး ပ႕ႏ႔သြားခရာ

ေနာကဆး၌ ၿမ႕ေတာႀကးငါးခႏင ေကးလကေဒသရပရြာ ၂ ခ တ႔တြင စစေပါငး ၃၃ ခ အထ ေရာကရခသည။

Forums မားတြင သကေမြးပညာသငတနးမား၊ လငယေရးရာလႈပရားမႈမား၊ ေျမျမပမငးရငး

လငးေရးႏင ကနမာေရးေစာငေရာကမႈလပငနးမားက စစညးေဆာငရြကေလရပါသည။ ရြာသရြာသားမားက

ယငးဝနေဆာငမႈမားအတြက အခေၾကးေငြမားေပးၾကပါသည။ ထမသာ Forums မားသည ကနကစရတမား

အတြက ျပနကာမႏငမညျဖစသည။ လြနစြာဆငးရသမားကေတာ အခေၾကးေငြကငးလြတခြငျပပါသည။ Forums

မားသည ရပရြာမားအား ရနပေငြရာေဖြျမငတငႏငေစခၿပး၊ အဖြ႕အစညးစနစမားတညေဆာကႏငေစခ ကာ၊

စမကနးမားကလညး စမခန႔ခြႏငေစခပါသည။

၁၉၉၈ တြင တာလဘနတ႔လကေအာကသ႔ Mazar ေဒသ ကေရာကသြားသညအခါ တာလဘနတ႔က

community forums မားက ပတပစခၾကသည။ သ႔ေသာလညး ထနးခပထားသျဖစသည တာလဘန

စစတငးမး (Taliban commander)က အဆပါစနစအား ျပနလညအသကသြငးေပးဖ႔ ခြငျပမျပ

အမးသမးမားက သြားေရာကေမးျမနးခ ၾကပါသည။ Leader က ေျပာျပသညမာ သမက “မနကနေၾကာငးျပဖ႔

ကရမကမးစာအပက သးၿပးေျပာတယ။ သ က လကခေပးပါတယ။ တာလဘနအစးရက forums ေတြက

အမးသားဘကအျခမးန႔ အမးသမးဘကအျခမးဆၿပး ႏစပငးခြလကတယ။ တစနညးတစဖအားျဖင

ဆကလပလ႔ေအာငေတာ သတ႔ လပေပးခပါတယ” ဟဆသည။ အမအေျချပလႈပရားေဆာငရြကမႈ (home-

based activities)မားစြာကလညး သတ႔က စတငေဆာငရြကခ ပါသည။ Forums မားမာ ၂၀၀၁

ခႏစမတငမအထ တာလဘနအစးရလကထကတြင ဆကလကေဆာငရြကကာ ခ႕ထြငႏငခပါသည။

အာဖဂနနစၥတနႏငငအား ၂၀၀၁ ခႏစ၌ ေနတးဥးေဆာင၍ ဝငေရာက သမးပကသည ကာလအတြငး၌လညး

forums မားမာ ဆကလကေဆာငရြကေနခပါသည။

NSP အစအစဥသည Community Forums စမကနးထမ တနဖးႀကးမားသည သငခနးစာမား ေလလာ

သငယႏငခပါသည။ NSP က ကညဒဇငးေရးဆြေပးခသည Clare Lockhart က “The Community Fora

စမကနးဟာ အခနေတြအမားႀကးရငးၿပး အေျခခေဖာငေဒးရငးတစခက တညေဆာကေပးခတာပါ။ forums ေတြ

မရခဘး ဆရင NSP က လငလငျမနျမနေဆာငရြက အေကာငအထညေဖာႏငစရာ အေၾကာငးမရေလာကပါဘး”

ဟ ေျပာပါသည။

 Rashda Majeed ေအာငျမငေသာ လ႔အဖြ႕အစညးမားအတြက ဆနးသစတထြငမႈမား  

© 2014, Trustees of Princeton University ကးကားမႈပစမားႏင အသးျပရာတြင လကနာရမညအခကမားအတြက ဤစာတမးအဆးတြင ႏင႔ www.princeton.edu/successfulsocieties တြင ေဖာၿပထားသည။ 9 

အစအစဥက ဒဇငးေရးဆြျခငး (Designing the program) ၂၀၀၂ ေဖေဖာဝါရလတြင National

Solidarity Program ဟ ေခၚဆေသာ

အာဖဂနနစၥတန၏ ရပရြာလထကစမေမာငးႏငသည

အစအစဥ (community-driven development

program) အတြက အစအစဥအၾကမးေဖာျပခက

(outlines) မားက စတငပေဖာေရးဆြႏငခသည။

အငဒနးရားမာကသ႔ပင အာဖဂနရပရြာမားသည ၎

တ႔၏ ဥးစားေပးလပငနးမားေဖာထတသတမတျခငး၊

စမကနးေရးဆြျခငးႏင စမခကမားက စမခန႔ခြျခငး၊

ရလဒမားက အစရငခတငျပျခငးတ႔က ကယတင

တာဝနယေဆာငရြကသြားရမညျဖစသည။ ခ႐ငတစခ

အတြငးမ ေကးရြာတစခခငးစသည ၎၏ ရပရြာ

ဖြ႕ၿဖးေရးေကာငစ (community development

council (CDC)) အဖြ႕ဝငေနရာမားအတြက

ေရြးေကာကပြမား ျပလပသြားရမညျဖစသည။ ျဖစႏင

ပါက လ႕ဝကမေပးစနစက ကငသးသြားရမညျဖစ

သည။ သ႔မသာ မညသက မညသညကယစားလယ

ေလာငးက မေပးခေၾကာငး မညသကမသရႏငမည

မဟတေပ။ ရြာသရြာသားမားက သးႏစသကတမးရ

သည စမခန႔ခြေရးေကာမတတြင တာဝနယမည

အဖြ႕ဝင ၁၆ ဥးမ ၂၄ ဥးအထ ေရြးေကာကတငေျမာက

ေပးရမညျဖစသည။ ေရြးေကာကခကယစားလယမား

တြင အမးသား၊ အမးသမးအေရအတြက တညစြာ

ပါဝငရမညျဖစသည။ ၎တ႔သည ေကာမတတစခ

သ႔မဟတ ကား၊ မ ခြျခားထားသည ဆပေကာမတ ႏစ

ခ တ႔တြငတာဝနယသြားရမညျဖစသည။ ေရြးေကာက

ပြက ခငလတရားဝငမႈရရနအတြက အနညးဆး

အရြယေရာကၿပးသ လဥးေရ ၆၀% မ ဆႏၵမေပးရ

မညျဖစသည။ ဝငေငြရာေဖြေရး လပငနးမားတြင

ထားရသည အကန႔အသတမားမလြ၍ ေကာငစမား

သည စမကနးမားက စစဥျခငး အေကာငအထည

ေဖာျခငးႏင တးတကမႈအစရငချခငးမား ေဆာငရြက

ရာတြင ၎တ႔၏ ရပရြာျပညသမားျဖင အတလပ

ေဆာငရမညျဖစသည။

ကနဥးတြင ဒဇငးေရးဆြသမားသည NSP

အစအစဥအား အငဒနးရားပစအတငး လကလပၿပး

စမခကမား ေရးဆြျပငဆငျခငးႏင အေကာငအထည

ေဖာျခငးမားအတြက ရပရြာမားက ကညပပးရန

ျပညတြငးမ ကညပပးသ (facilitators) မားျဖစသည

အာဖဂန အတငပငခ ကြနယကတစခက အသးျပရန

စဥးစားခပါသည။ သ႔ေသာလညး စစပြေၾကာင

တငးျပည၏ ရပရြာမားစြာတြင စြမးေဆာငရည ခ႕တ

ခရသျဖင၊ အစအစဥက အမားျပညသထ ကနဥး

ထတျပနေၾကညာၿပးေနာက ဒဇငးအဖြ႕သည Aga

Khan Development Network ႏင International

Rescue Committee ကသ႔ေသာ အနဂအ အဖြ႕

အစညးမားျဖင ေဆြးေႏြးညႏႈငးခၿပး ကညပပးေရး

အခနးက႑ (facilitation role) က လကခ

ေဆာငရြကေပးရန ကမးလမးခသည။

ဘ႑ာေရးေထာကပမႈကေတာ ကမၻာဘဏ

မ စမခန႔ခြသည ဗဟရနပေငြမတဆင လရာသးဖြ႕ၿဖး

ေရး ေထာကပေငြ (block grants) ပသ႑နျဖင

ႏစႏစလငတစႀကမ ရရမညျဖစသည။ block grants

မား၏ ပမာဏမာ ေကးရြာတစခခငးစမ မသားစ

အေရအတြကအေပၚတြင မတညမညျဖစသည။ အစ

အစဥတြင မသားစတစစက ေဒၚလာ ၂၀၀ ႏႈနးျဖင

တြကခက ခထားေပးမညျဖစၿပး မသားစအေရ

အတြက ၃၀၀ သ႔မဟတ ထထကပပါကလညး

အမားဆးပမာဏ အျဖစ ေဒၚလာ ၆၀၀၀၀ ေပးအပ

မညျဖစသည။ ရပရြာမားဘကမ စမကနးကနက

စရတ၏ ၁၀% က ေျမအရျဖစေစ၊ လပအားအရ

ျဖစေစ ထညဝငသြားရမညျဖစသည။

ဗဟရနပေငြ (The central fund) သည

စမကနးရနပေငြမားက ဘ႑ာေရး ဝနႀကးဌာန၏

အထးအေကာင တစခသ႔ ေပးပ႔ပါသည။ ထမတဆင

block grants မားက ရပရြာကစမခန႔ခြသည ဘဏ

အေကာငမားသ႔ အရစကျဖင ထတေပးပါသည။ ရနပ

 Rashda Majeed ေအာငျမငေသာ လ႔အဖြ႕အစညးမားအတြက ဆနးသစတထြငမႈမား  

© 2014, Trustees of Princeton University ကးကားမႈပစမားႏင အသးျပရာတြင လကနာရမညအခကမားအတြက ဤစာတမးအဆးတြင ႏင႔ www.princeton.edu/successfulsocieties တြင ေဖာၿပထားသည။ 10 

ေငြမားက ေဒသႏရအစးရမားႏင အျခား ဝနႀကး ဌာန

မားက ျဖတေကာၿပး တက႐ကေပးအပျခငးျဖစသည။

အငဒနးရားပစႏင မတညသညမာ NSP ၏

ဒဇငးတြင ေကးရြာမားအခငးခငးအၾကား ယဥၿပငမႈ

တစခမ ထညသြငးမႈ မျပျခငးပင။ အငဒနးရားမဒယ

တြငမ ေဒသႏရမ လ႔မလင/အခြငထးခ/အထကလႊာ

(elites) မားက အရငးအျမစမားက ကယကး

အတြက ျဖတယသမးပကႏငမႈ အႏရယက ေလာခ

ႏငရနအတြက ရပရြာမားအၾကားပးေပါငးဖြ႕စညးထား

သညဖရမ (intercommunity forum) က

အေကာငးဆးအျဖစ ယဆသည စမခကမားကသာ

ရနပေငြ ေပးအပခးျမငျခငးျဖစသည။ အာေခးေဒသ

ကသ႔ေသာ အငဒနးရားမ တညၿငမမႈမရဆး ေဒသမား

တြငသာ အစးရက ဤလအပခကက အသးမျပဘ

ေကးရြာမားအားလးသ႔ ဂရန႔မား ေပးအပျခငး

ျဖစသည။ ယဥၿပငမႈေၾကာင ပဋပကၡျဖစပြားမညက

စးရမသျဖင အာဖဂနစမကနးေရးဆြသမားက

အာေခးေဒသ ဥပမာကယၿပး ယဥၿပငမႈအစတအပငး

က ဖယထားခသည။

NSP ၏ ဒဇငးတြင ရနပေငြမား ေဒသႏရ

အဆငသ႔ ေရာကရပါက တာဝနခမႈေသခာေစရန

အျခားေသာ လပထးလပနညးမားကလညး သတမတ

ခပါသည။ ရပရြာ ဖြ႕ၿဖးေရးေကာငစ CDC တစခခငးစ

၏ ဥက႒မားသည ဒဥက႒၊ ဘ႑ာေရးမးတ႔ႏင အတ

အသအမတျပဘဏတစခတြင အေကာငတစခ ဖြင

ရပါမည။ မညသည ရပရြာရနပေငြ ထတယမႈအတြက

မဆ ၎တ႔ သးဥးစလးသည အျခားေသာ ေကာငစ

အဖြ႕ဝငတစႏငအတ လကမတထးေပးရမည ျဖစ

သည။ လကမတထးသ ေလးဥးအနက အနညးဆး

တစဥးမာ အမးသမးျဖစရပါမည။ ေကာငစမားသည

ဝငေငြႏင သးစြမႈဆငရာ အေသးစပ ဘ႑ာေရး

မတတမးမားက ထနးသမးထားရမညျဖစၿပး၊

ထသတငး အခကအလကမားအား အမားျပညသ

သရႏငေအာင ေဆာငရြကေပးရပါမည။

NSP ဒဇငးတြင အငဒနးရားအစအစဥကသ႔

ပင အမးသမးမားပါဝငမႈက အေလးထားခသည။

ေကာငစတစခခငးစတြင အမးသမး ၃၀% ပါဝငရ

မညျဖစသည။ အမးသား၊ အမးသမးကယစားလယ

မားအေနျဖင အတတကြ သ႔မဟတ သးျခားစေတြဆ

ၿပး၊ လြတလြပစြာ ေဆာငရြကႏငပါသည။ NSP သည

ကညပပးမႈ မတဖကမား (အစအစဥျဖစ ေျမာကေရး

အတြက နညးပညာအကအညႏင ကၽြမး ကငမႈ တ႔က

ကညပပးေပးသည ႏငငတကာအပစ မားႏင NGOs

မား) ကလညး ေကာငစမား၊ ေကာမတမားက

အေထာကအကေပးမည ဝနထမးမားခန႔အပရာတြင

အမးသမးမား ခန႔အပရန တကတြနးခပါသည။

သ႔ေသာလညး အငဒနးရားတြငကသ႔ တငျပသည

စမခကမား၏ အနညးဆးထကဝကက အမးသမး

အစအဖြ႕မားက အဆျပျခငးျဖစရမည ဆသည

လအပခကကေတာ ထညသြငးထားမႈ မရခပါ။

အစအစဥ၏ သေဘာတရား (concept) က

ေရးဆြတညေဆာကေနရငး NSP အဖြ႕ဝငမားသည

အငဒနးရား အစအစဥက ပမအေသးစပေလလာ

ႏငရနအတြက အငဒနးရားသ႔ သြားေရာကခၾကပါ

သည။ အငဒနးရားစနစမ သေဘာကႏစၿခကမသည

အစတအပငးႏစခက Popal က ေျပာျပသညမာ

“တစခကေတာ စာရငးဇယားထနးသမးမႈ သ႔မဟတ

မတတမး ထနးသမးမႈပါ။ ရနပေငြေပးအပျခငး

အတြက ဒါက သပက အေရးႀကးပါတယ။ ေနာက

တစခကေတာ တငပငေဆြးေႏြးမႈန႔ ဥးစားေပး

သတမတမႈပါ။ လေတြ အတတကြစစညးၿပး ေဆြးေႏြး

တငပငၾကတ ပစပါ” ဟ ဆပါသည။

အစပငး၌ Popal ႏင အျခားအဖြ႕ဝငမား

သည အငဒနးရားမဒယက အာဖဂန၏ ေနာကခအေျခ

အေနတြငယသးပါက အထးစနေခၚမႈမားေပၚေပါက

လာမညက စးရမခၾကပါသည။ ဥပမာအားျဖင

“အာဖဂနနစၥတနမက စာတတေျမာကမႈႏႈနး အရမး

နမတာေၾကာင ဒမဒယက ပတကးလ႔ ျဖစပါမလား

ဆၿပး ကၽြနေတာတ႔မာ စးရမမႈ ရခပါတယ” ဟ

ဆသည။ ထ႔ျပင လပငနးကစၥအမားစက ရပရြာမား

က ေဆာငရြကမညျဖစေသာလညး အစးရသည

block grants မား လႊေျပာငးေပးျခငး၊ မတဖက

 Rashda Majeed ေအာငျမငေသာ လ႔အဖြ႕အစညးမားအတြက ဆနးသစတထြငမႈမား  

© 2014, Trustees of Princeton University ကးကားမႈပစမားႏင အသးျပရာတြင လကနာရမညအခကမားအတြက ဤစာတမးအဆးတြင ႏင႔ www.princeton.edu/successfulsocieties တြင ေဖာၿပထားသည။ 11 

မားျဖင စာခပခပဆျခငး၊ ရလဒမားေစာငၾကည

စစေဆးျခငး ႏင အျခားေသာ အေရးႀကးသည တာဝန

မားတြင အခနးက႑တစခမ ပါဝငေနရဥးမညျဖစ

သည။ ဤကစၥရပမားက ေဆာငရြကႏငေလာက

သည စြမးေဆာငရညကေတာ ခကျခငးလကငငး

မျမငေတြ႕ရေသးပါ။ အဖြ႕သည ေနရာေဒသမားစြာ၌

အနညးႏငအမားဆသလ လညပတေဆာငရြကႏင

စြမးရသည ျပညသ႔ဝနထမး (civil service)

အငအားစတစခ တာလဘနတ႔က ခနထားခေၾကာငး

ႏင ၎တ႔အား အစးရမ ရနပေငြ လေလာကစြာ ပပးမႈ

မရခေၾကာငးကလညး ေလလာေတြ႕ရခသည။

ေကးရြာေပါငး ၂၀၀၀၀ ပါဝငမညဟ အဖြ႕က

ခန႔မနးခၿပး ၁၀ ႏစအတြငး၌ ထအေရအတြက၏

ႏစဆ ျဖစလာမညဟ ခန႔မနးထားပါသည။ အစအစဥ

ေရးဆြသမားက NSP ၏ ကနဥးစမးသပမႈအဆင

(initial pilot phase) အျဖစ ႏငငရ တငးေဒသ ၃၄ခ

(34 provinces) စလး၌ တငးေဒသ တစခလင ၎၏

ေကးလကခ႐ငသးခ၌ အေကာငအထညေဖာေဆာင

ရြကသြားရန ဆးျဖတခသည။ ကနဥးစမးသပမႈ

(pilot) နညးလမးက အသးျပျခငးျဖင ကနဥး

အေကာငအထညေဖာေဆာငရြက ရာတြင ရရခေသာ

သငခနးစာမားက ျပနလည သးသပၿပး လအပသည

ျပျပငေျပာငးလမႈမားက ျပလပႏငမညျဖစသည။

မခငအဖြ႕အစညး/ဌာနတစခကရာေဖြျခငး (Finding an institutional home) Ghani သည အစအစဥဒဇငးေရးဆြမႈအဆင

တစေလာကလး၌ Karzai ၏ ေထာကခမႈကရေအာင

စည႐းႏငခသည။ ႏငင၏ မးႏြယစ၊ တငးရငးသားႏင

အျခား ေခါငးေဆာငမား၏ ညလာခတစခ (an

assembly of tribal, ethnic, and other leaders)

ျဖစေသာ loya Jirga က Karzai က ၾကားျဖတအစးရ

သမၼတအျဖစ ၂၀၀၂ ဇြနလတြင ေရြးေကာက

တငေျမာကခပါသည။ Lockhart က “အဓက

ေသာခကက သမၼတရ႕ ေထာကခပါဝငမႈကရဖ႔ပေလ။

Ghani က သ႕ရ႕ အၾကေပးခပအျဖစလပခတယ။

သတ႔ႏစဥးက မနကတငး အၾကာႀကးစကားေျပာေလ

ရတသေတြပါ။ ဒအစအစဥကလညး Karzai ရ႕

ပငကယစတအချဖစတ ျပနလညတညေဆာကေရး

မာ ရပရြာျပညသေတြက ဗဟအခကအခာကေန

ပါဝငေစဖ႔ဆတာန႔ အေတာေလးက ကကညေနပါ

တယ” ဟ ေျပာျပပါသည။

NSP အစအစဥက အစးရ၏ ဥးစားေပး

ဖြ႕ၿဖးမႈအစအစဥမား စစဥေရးဆြဖနတးရာ ေနရာ

ဌာနတစခအျဖစ ၂၀၀၂ ခႏစ ဧၿပလတြင တည

ေထာငခေသာ Afghanistan Assistance

Coordination Authority ၏ ေအာကမ အျခားေသာ

ဥးစားေပးအစးရအစအစဥမားႏငအတယာယပးေပါငး

ထားရခပါသည။ NSP အစအစဥ၏ ဒဇငးေရးဆြမႈ

အဆငက ထေနရာတြင ေဆာငရြကခပါသည။

ႏငငလးဆငရာအဆင၌ အစအစဥအား

စမခန႔ခြမႈက ဝနႀကးဌာနအသစျဖစေသာ ေကးလက

ေဒသ ျပနလညထေထာငေရးႏင ဖြ႕ၿဖးေရး

ဝနႀကးဌာန (Ministry of Rural Rehabilitation and

Development) က တာဝနယသြားမညျဖစသည။

MRRD ၏ လပပငခြငအာဏာ/တာဝန (mandate) မာ

အေျခခအေဆာကအဥး၊ စကပးေရး၊ ဝငေငြရရေရး၊

ေသာကသးေရႏင ေကးရြာအဆင ဆညေျမာငးစနစ

စသညတ႔ ပါဝငေသာ စမခကမားက ေကးလက

ေဒသရပရြာမားက စမေဆာငရြကရာတြင ကညေပး

ရနျဖစသည။ “MRRD က NSP အတြက သဘာဝမခင

ဌာနပ” ဟ Zia ကဆသည။ အဖြ႕ဝငတစဥးျဖစသ

Atmar သည ဧၿပ ၂၀၀၂ တြင MRRD၏

ဝနႀကးျဖစလာခသည။ ေနာကပငးတြင MRRD သည

NSP စမကနး အေကာငအထညေဖာေရး ယနစ ႏင

ေဒသဆငရာ (regional) စမခန႔ခြမႈယနစ ၆ ခ၊

တငးေဒသ (provincial) စမခန႔ခြမႈ ယနစ ၃၄ ခ တ႔က

လကခ ေနရာခထားေပးသည မခငဌာန ျဖစလာခ

ပါသည။

လပငနးစတငျခငး (GETTING DOWN TO

WORK)

 Rashda Majeed ေအာငျမငေသာ လ႔အဖြ႕အစညးမားအတြက ဆနးသစတထြငမႈမား  

© 2014, Trustees of Princeton University ကးကားမႈပစမားႏင အသးျပရာတြင လကနာရမညအခကမားအတြက ဤစာတမးအဆးတြင ႏင႔ www.princeton.edu/successfulsocieties တြင ေဖာၿပထားသည။ 12 

NSP ၏ ကနဥးအဆငက ပထမဥးဆး ပပး

ကညမႈမတဖက ရရၿပးေနာက ေမလ ၂၀၀၃ တြင

စတငခၿပး ၂၀၀၇ ခႏစ မတလအထ ၾကာျမငခပါသည

။ ေနာကအဆငမားတြင အစအစဥက ခ႐ငမားတးခ႕

ၿပး ေဆာငရြကခသည။ ဒတယအဆင (second

phase) (ဧၿပ ၂၀၀၇ မ စကတငဘာ ၂၀၁၁ အထ)

ၿပးစးသည အခနတြင အစအစဥသည အာဖဂနနစၥ

တနေကးလကေဒသ ၆၀% နးပါးက လႊမးျခႏငခၿပး၊

တစႏစလင ဘတဂက ေဒၚလာသနး ၂၅၀ နးပါး ရရ

ခေၾကာငး NSP ၏ အမ ေဆာင ညႊနၾကားေရးမးျဖစ

ၿပး၊ ေနာကပငးတြင MRRD ၏ အစအစဥမားဆငရာ

ဒတယဝနႀကး ျဖစလာသ Mohammad Tariq Ismati

က ေျပာျပပါသည။ တတယအဆင (third phase)

(ေအာကတဘာ ၂၀၁၀ မ စကတငဘာ ၂၀၁၅ အထ)

ၿပးဆးခနတြင အစအစဥသည ပပးကညမႈမတဖက

၃၄ ဖြ႕၏ အကအညႏငအတ ႏငင၏ ၉၀%က

လႊမးျခ ေဆာငရြကႏငခပါသည။

မေဘာငတစခခမတျခငး (Establishing a framework) NSP အစအစဥတြင ဝနႀကးဌာနမားစြာႏင

သကဆငသည လပငနးမားပါဝငေနသျဖင ဤ

community-driven development အစအစဥသစ

သည အစးရအတြငး၌ ပဋပကၡရငးျမစတစခ

ျဖစလာႏငဖြယရာ အလားအလာရေနပါသည။

နားလညမႈ လြမားျခငးမား မျဖစေစရနႏင လပပငခြင

အာဏာ ၿပငဆငမႈမား ေလာခႏငရနအတြက ပငမ

အဖြ႕သည အဖြ႕ဝင ၁၂ ဥးပါဝငေသာ ပကငေကာမတ

(a 12-member steering committee) က အဓက

ဝနႀကးမားထမ ေထာကခအားေပးမႈ၊ သေဘာတညမႈ

ရယႏငေစရနႏင ေႏာငေႏးၾကန႔ၾကာမႈမားက အသ

ေပးႏငရနအတြက ဖြ႕စညေပးခသည။ ေကာမတတြင

ဘ႑ာေရးႏင ႏငငျခားေရးဝနႀကးမား ႏင အမးသမး

ေရးရာဝနႀကး တ႔အပါအဝငျဖင ဝနႀကးဌာန ၁၀ခမ

ကယစားလယမားပါဝငပါသည။ ဒတယသမၼတက

ေကာမတတြင ဥက႒အျဖစေဆာငရြကၿပး၊ ေကာမတ

သည အဆငျမင အၾကေပးလမးညႊနမႈမားက ေပးပါ

သည။

MRRD ဝနႀကးဌာနသည အစအစဥက စမ

ခန႔ခြရနႏင NSP ၏ ပပးကညမႈမတဖကမား၏

လပေဆာငခကမားက ႀကးၾကပကြပကႏငရန ဂာမန

ဖြ႕ၿဖးေရးေအဂငစ GIZ (DeutscheGesellschaft für

Internationale Zusammenarbeit) ၏ အကအည

က ရယခပါသည။ Ismati က “ျပညသ႕ဝနထမးေတြ

အေပၚမာပ အလးစမခေနလ႔မရဘးေလ။ သတ႔မာက

စြမးေဆာငရညန႔ (နညးပါးတ) လပခလစာ ျပနာ

ေတြ ရေနပါတယ” ဟ ဆသည။ အခ႕ေသာ အစးရ

ဝနထမးမားက ဤအစအစဥ၏ ျဖစေျမာကႏငစြမး

အေပၚ အမနတကယပင သေဘာ႐းျဖငသသယရ

ၾကသလ၊ အခ႕ကလညး ဤအစအစဥမ ေပးအပမည

ရနပေငြက ထနးခပခြင ရလၾကပါသည။ Atmar ႏင

သ၏ လကေထာကမားက community-driven

development သည အေရးႀကးေၾကာငး၊ ျဖစသင

ျဖစထကေၾကာငး ဝနထမးမားအား ဆြေဆာင စညး႐း

ရသညအျပင၊ ရနပေငြမားအား အျခားရညရြယခက

မားအတြက တစလြ အသးချခငးက MRRD ဝနႀကး

ဌာနက လးဝ သညးခမညမဟတေၾကာငး ေျပာဆ

ရပါသည။

GIZ မ ဝနထမးမားက ေန႔စဥလပငနးေဆာင

ရြကမႈမားက ႀကးၾကပၿပး၊ လအပသညအခါတြင

ျပနာကညေျဖရငးေပးပါသည။ ဂာမနေအဂငစ

သည block grants မားအား ရပရြာဘဏအေကာင

မားသ႔ လႊေျပာငးေပးပ႔ရာတြင စမခန႔ခြျခငး၊ စမခက

မားက အကျဖတျခငးႏင အတညျပျခငး၊ ေစာငၾကည

စစေဆးျခငး ႏင အစရငခမႈက စမခန႔ခြျခငး စသည

တ႔ကလညး တာဝနယေဆာငရြကေပးပါသည။ NSP

႐းက ႀကးၾကပကြပကမႈက ေဆာငရြကၿပး GIZ အား

၎၏ ကတကဝတမားအတငး ပပးရန တာဝနခေစ

ပါသည။

အခနကာလတစခ ၾကာျမငခၿပးေနာက

MRRD မ NSP အစအစဥသည စနစအဆငအတနး

ျမငမားသည ဌာနတြငး ဖြ႕စညးပတစခက တည

 Rashda Majeed ေအာငျမငေသာ လ႔အဖြ႕အစညးမားအတြက ဆနးသစတထြငမႈမား  

© 2014, Trustees of Princeton University ကးကားမႈပစမားႏင အသးျပရာတြင လကနာရမညအခကမားအတြက ဤစာတမးအဆးတြင ႏင႔ www.princeton.edu/successfulsocieties တြင ေဖာၿပထားသည။ 13 

ေဆာကႏငခသည။ ညႊနၾကားမႈဥးစးဌာနတစခ (a

directorate) မ အလ ရငႏင အစးရ ဆကဆေရး၊

ရနပေငြရာေဖြျမငတငေရး၊ လပငနးေဆာငရြကမႈမား

ႏင အစအစဥေရးဆြမႈမားက စမခန႔ခြျခငးျဖစသည။

အစအစဥတြင ကြငးဆငးလပငနးပပးေရးယနစတစခ၊

ခ႐င႐းမားႏင အႏရာယျမငမားသည စမခကမားက

စမခန႔ခြသည ႐းတစခ တ႔လညး ပါဝငပါသည။

ဘ႑ာေငြ၊ ဝယယမႈႏင အစရငခမႈတ႔က သတမတျပငဆငျခငး (Setting up finances, procurement, and reporting) အာဖဂနနစၥတနအစးရသစတြင စြမးေဆာင

ရည မရျခငးႏင ႏငင၏ ခန႕ေနေသာ ဘ႑ာေရး

က႑ တ႔ေၾကာင NSP အစအစဥသည ဘ႑ာေရး၊

ဝယယေရး၊ ႏငအစရငချခငးတ႔အတြက ကမၻာဘဏ

၏ လမးညႊနခကမားအေပၚ အားကးခရသည။

လရာသးဖြ႕ၿဖးေရးေထာကပေငြမား (block

grants) ႏင NSP အစအစဥက ဘ႑ာေရးပပးမည

ပကဆက ႏငင၏ အမးသားဘတဂကႏင ဖြ႕ၿဖးေရး

အစအစဥမားက ေထာကပရနအတြက အလရငမား

စေပါငးထညဝငသည ရနပေငြတစရပ (a multidonor

fund) အျဖစ ကမၻာဘဏက ေမလ ၂၀၀၂ ခႏစတြင

တညေထာငေပးခေသာ အာဖဂနနစၥတန ျပညလည

တညေဆာကေရး ရနပေငြ (Afghanistan

Reconstruction Trust Fund) မ ရရျခငးျဖစသည။

ပြငလငးျမငသာမႈစနစမား ထညသြငးထားသည

Trust Fund ရနပေငြ သည အလရငမားအား ႏငင

အတြငးသ႔ အလေငြမား ထညဝငေပးႏငရနအတြက

အေရးႀကးေသာ စနစယႏရား (mechanism) တစခ

အျဖစ ပပး ေပးပါသည။17 ရနပေငြသည ျပငပမ ထည

ဝငမႈမားက ေပါငးစပညႏႈငးေပးၿပး အလေငြမားက

ဘ႑ာေရးဝနႀကးဌာနမတဆင MRRD သ႔ေပးပ႔ပါ

သည။ အေစာဆး ရငးႏးထညဝငသမားတြင ကမၻာ

ဘဏ၊ UK Department for International

Development ႏင နယသာလန၊ ေနာေဝ ႏင

ဂာမနႏငငမားမ ဖြ႕ၿဖးေရးေအဂငစမား ပါဝငပါသည။

(အေမရကနႏငငက ၂၀၀၅ ခႏစတြင ရနပေငြသ႔

ထညဝငခသည) ၂၀၁၃ ခႏစေရာကခနတြင ကမၻာ

ဘဏ၏ ႏငငတကာ ဖြၿဖးေရးအသငး (International

Development Association) မ ထညဝငမႈ

အေမရကနေဒၚလာ ၄၃၇.၈၄ သနး (၂၂%)၊

Afghanistan Reconstruction Trust Fund မ

ေဒၚလာ ၁၃၆၉.၄၈ သနး (၆၉%) ၊ အျခားႏငငမားမ

တက႐က ထညဝင မႈ ေဒၚလာ ၁၃၀.၈ သနး (၇%)

ႏင Japan Social Development Fund မ ေဒၚလာ

၄၁.၈၁ သနး (၂%) အသးသးရခပါသည။

NSP ၏ ဘ႑ာေရးစမခန႔ခြမႈစနစမားမာ

အစးရႏင အလရငမားမ လကခႏငသည အေန

အထား ျဖစရပါမည။ ဘ႑ာေရးဝနႀကးဌာနသည

MRRD အတြက အထးအေကာငတစခ ဖနတးေပး

ထားၿပး၊ NSP အစအစဥ၏ တစႏစတာ ဘတဂက

အားလးက ရနပေငြသ႔ ထညသြငးေပးထားကာ၊

မနေနဂာမားအား ပကဆမားက ကာလအပငးအျခား

အလက ေပးေဝရနအတြက ေစာငဆငးေနရမည

အစား တရားဝငခြငျပခကႏင ညညြတသည

အသးျပမႈျဖစပါက ထတေပးရနခြငျပထားပါသည။

ဤသ႔ ပမနစအတငးမဟတေသာ (nonstandard)၊

႐းရငးလြယကေအာငလပထားသည လပထး

လပနညးမားသည ဘ႑ာေရးဝနႀကးဌာန၏ ပမန

သတမတထားေသာ ခြငျပမန႔ေပးမႈ လပငနးစဥမား

က လစလ႐ႈထားျခငးျဖစၿပး၊ block grants မားက

ျဖန႔ေဝေပးပ႔ျခငးအတြက ေခာေမြ႕လြယကေအာင

ပပး ေပးပါသည။

Mukhtar က “ပမးမအားျဖငေတာ ဝနႀကး

ဌာနေတြဟာ သတ႔ရ႕ တစႏစတာ ဘတဂကရ႕ ၃၀

ကေန ၄၀% ေလာက ကပ သးပါတယ။ ဒါေပမယ

NSP ကေတာ သ႔ပကဆက သးႏငတယ။ ၂၀၀၆

ခႏစမာ ကၽြနေတာတ႔ ေဒၚလာ သနး ၂၀၀ ရတယ၊

အကနသးလကတယ။ ကၽြနေတာတ႔ရ႕ စမကနးေရး

ဆြမႈ အေပၚအေျခခၿပးေျပာရရင ေဒၚလာ ၃၆၂

သနးက သးစြပစႏငတ စြမးေဆာငရည ကၽြနေတာတ႔

မာ ရခပါတယ” ဟ ေျပာပါသည။

 Rashda Majeed ေအာငျမငေသာ လ႔အဖြ႕အစညးမားအတြက ဆနးသစတထြငမႈမား  

© 2014, Trustees of Princeton University ကးကားမႈပစမားႏင အသးျပရာတြင လကနာရမညအခကမားအတြက ဤစာတမးအဆးတြင ႏင႔ www.princeton.edu/successfulsocieties တြင ေဖာၿပထားသည။ 14 

ဘ႑ာေငြမားက ေဝးလသည ေဒသမားသ႔

ထေရာကစြာ ျဖန႔ေဝႏငေရးတြင သသာထငရားသည

ျပနာတစခက ၾကခရသည။ စးပြားေရးဘဏစနစ

တစခ မရသညအေနအထားေၾကာင Ghani က

အာဖဂနနစၥတန ဗဟဘဏအား ၎၏ တငး ေဒသ

ဘဏခြမားတြင ရပရြာဘဏအေကာငမား ဖြငလစ

ထားရေပးရန ညႏႈငးခသည။ ထ႔အျပင သက

ဗဟဘဏအား ေဝးလသည ေဒသမားတြင ဘဏခြ

မားဖြငလစရန တကတြနးခသည။ ထမသာ ယၾကည

စတခရသည ေငြေၾကး ေရြ႕ေျပာငးမႈျဖစေအာင ကည

ပပးေပးႏငမည ျဖစသည။

ကမၻာဘဏသည ၎၏ ပမနမဝါဒမားအရ

လပ႐းလပစဥမဟတသည ခြငးခကတစခအျဖစ

NSP အစအစဥအား ဘဏမရသည ေနရာေဒသမား

သ႔ block grants မား ေပးပ႔ႏငရန အာဖဂနနစၥတန

ႏငငမ ပမန/တရားဝငမဟတေသာ (informal)

ဘ႑ာေရး ၾကားခအဖြ႕မား (financial

intermediaries) အေပၚ အမျပေဆာငရြကျခငးက

ခြငျပခပါသည။ havala ဟေခၚသည ပမန / တရားဝင

မဟတေသာ စနစ (informal system) သည

အာဖဂနနစၥတနႏငငႏင အျခားေသာ ႏငငမားတြင

လြနခသည ဆယစႏစမားစြာကတညးက ထေရာက

စြာ အသးျပေနၾကသည စနစတစချဖစပါသည။ ႏငင

၏ တစေနရာမ ေငြလႊပ႔လသက အျခားတစေနရာမ

ေငြ လကခမညသထ ေငြလႊပ႔ႏငရန ၾကားခပြစားမား

အား လႊပ႔ခေပးၿပး လႊခငးရပါသည။ ပြစားမားက

သကဆငရာ ေအးဂငမားသ႔ ေငြေပးၿပးေနာက

ေငြလႊလကခသက ထတယႏငသည စနစျဖစသည။

၂၀၀၄ မ ၂၀၀၉ ခႏစအထ ဘ႑ာေရးဝနႀကးျဖစသ

Anwar ul-Haq Ahady က havala စနစက မသး

မျဖစေသာေၾကာင သးရျခငးျဖစေၾကာငး ရငးျပပါ

သည။ “ကၽြနေတာတ႔ လကေတြ႕ကဖ႔လတယေလ”

ဟ သက ေျပာပါသည။

ႏငငတြင ပဂၢလကစးပြားေရးဘဏမား

လေလာကစြာ ရလာသညအခါ NSP သည havala

ေငြလႊ ပြစားမားက အသးျပျခငးအား ရပဆငးခပါ

သည။ သ႔ေသာလညး ၂၀၀၇-၀၈ တြင လကနကကင

သပန လႈပရားမႈေၾကာင ရပရြာကယစားလယမား

တငးေဒသ ဘဏမားသ႔ သြားေရာကၿပး ေငြထတ

ယကာ ေငြမားက ၎တ႔ ေကးရြာမားသ႔ ျပနသယယ

လာဖ႔ လြနစြာ အႏရာယမားလသျဖင havala ေငြလႊ

ပြစားမားက ထပမအသးျပခရပါသည။

အလရငမား၏ ဝယယမႈစညးမဥးမား

(procurement rules) အရ community

development council တစခသည အာဖဂနေငြ

၂၅၀၀၀ ေအာက သ႔မဟတ ၂၀၀၃ ခႏစႏႈနးအရ

အေမရကန ေဒၚလာ ၅၈၄ ဝနးကငထကနညးသည

တနဖးရေသာ ကနပစၥညးမားက ေရာငးသ တစဥး

တညးထမ ဝယယႏငပါသည။ သ႔ေသာ အာဖဂနေငြ

၂၅၀၀၀ မ ၇၅၀၀၀ (အေမရကနေဒၚလာ ၁၇၅၂)

အထ ကနကမည ကနပစၥညးမားအတြကဆပါက

CDC တစခ သည ဝယယမႈစာခပမခပမ အနညးဆး

အေရာငး ေခၚေစး ႏႈနးထား ၃ ခ (three quotes) ရယ

ရမည ျဖစသည။ အလားတပင အာဖဂနေငြ ၇၅၀၀၁ မ

၃ သနး (အေမရကနေဒၚလာ ၇၀၀၀၀ ခန႔) အထ

ကနကမည ပစၥညးမားျဖစပါက CDC သည ေဒသႏရ

သတငးစာတြင ေၾကာျငာထညသြငးၿပး ေရာငးသမား

အား တငဒါယဥၿပငရန ဖတေခၚ၍ ယဥၿပငမႈ အေသး

စပအခကအလကမားက ေဖာျပရပါသည။ အကယ၍

ေရာငးသ တစဥးတညး ရပါက သ႔မဟတ တရားဝင

အသအမတျပ ေရာငးသ တစဥးသာ ရေနပါက

ေကာငစ တစခသည အာဖဂနေငြ ၃ သနးအထ

တနဖးရေသာ ကနပစၥညးမားအတြက ေရာငးသျဖင

တက႐က စာခပခပဆႏငပါသည။ ေကာငစသည

အေရးေပၚအေျခအေနမား ရပါက သ႔မဟတ အကး

အျမတအတြကမဟတေသာ တရားဝင အဖြ႕အစညး

မားထမ သကသာသညေစးႏႈနးျဖင ကနပစၥညးမား

ရႏငပါက အလားတ တက႐ကဝယယႏငပါသည။

စနစက GIZ က ေစာငၾကည စစေဆးၿပး

MRRD ႏင ဘ႑ာေရးဝနႀကးဌာနသ႔ တးတကမႈ အစ

ရငခစာ တငသြငးပါသည။ ၎တ႔မတဆင အစရငခ

စာမားက ကမၻာဘဏသ႔ ဆကလကေပးပ႔ပါသည။

 Rashda Majeed ေအာငျမငေသာ လ႔အဖြ႕အစညးမားအတြက ဆနးသစတထြငမႈမား  

© 2014, Trustees of Princeton University ကးကားမႈပစမားႏင အသးျပရာတြင လကနာရမညအခကမားအတြက ဤစာတမးအဆးတြင ႏင႔ www.princeton.edu/successfulsocieties တြင ေဖာၿပထားသည။ 15 

အခ႕ေသာ အလရငမားက ရပရြာမားအား ႏငင

တကာမ စာရငးကင ကငထးမားအတငး မျဖစမေန

လကနာေဆာငရြကေစရန ေတာငးဆၾကပါသည။

ဥပမာဆရလင ရြာသရြာသားမားသည ပကဆ

ထတေပးရန GIZ မ အတညျပႏငမႈ မတငမတြင

မရငး ေျပစာမားအားလးက ကဘး (Kabul) သ႔ ပ႔ရန

တာဝန ရပါသည။ မျဖစမေနေတာငးဆမႈက NSP အစ

အစဥေရးဆြသမားက သေဘာတလကခမႈ မရေသာ

လညး လအပခကက ပမတငးၾကပစစေဆးသြားရန

ဆးျဖတခၾကပါသည။ သ႔ေသာလညး ဤလပငနးစဥ

ေၾကာင ေနာကဆကတြ ေထာကပေငြ အရစမားက

ထတေပးရာတြင အလြနအမငးၾကန႔ၾကာမႈမားက ျဖစ

ေစခရာ တစခါတစရ၌ ႏစႏစအထပင ၾကန႔ၾကာခပါ

သည။

ေထာကခမႈ တညေဆာကျခငး (Building support) ၂၀၀၂ ခႏစ ေအာကတဘာလတြင အစ

အစဥဒဇငးက အမားျပညသထ အဖြ႕က ထတျပန

ေၾကညာၿပးခနတြင လမႈကညမႈ အဖြ႕အစညးမားစြာ

က ဆန႔ကငဆႏၵျပခၾကပါသည။ အစအစဥအေပၚ

အနဂအအဖြ႕ အစညးမား၏ ယၾကညမႈကငးမျခငးမာ

အဓကအေရးကစၥသးခအေပၚတြင မတညေနပါသည။

ပထမတစခအေနျဖင ေဒသႏရႏင ေဒသမ

commanders မားက ႏငင၏ အစတအပငးမားက

ထနးခပထားဆျဖစသျဖင ရပရြာဖြ႕ၿဖးေရးေကာငစ

မားအတြက ေရြးေကာကပြမားက ခပကငအပငစး

ႏငေၾကာငး အဖြ႕အစညးမားက ေျပာဆၾကပါသည။

ဒတယတစခမာ ဘာသာေရးႏင ယဥေကးမႈဆငရာ

အကဆတမႈမားအရ အခ႕က အမးသမးမားသည

ေကာငစမားတြင ပါဝငရန သ႔မဟတ အေထာက

အကျပဝနထမးမားအျဖစေဆာငရြကရန ေစာလြနး

ေနေသးသညဟ ေစာဒကတကျခငးျဖစသည။

တတယတစခမာ block grants မား အား တက႐က

လႊေပးျခငးအေပၚ အနဂအမားက ေစာဒကတကျခငး

ျဖစသည။ ၎တ႔ အဖြ႕အစညးမားက အရငးအျမစ

မားအား ထးတမးစဥလာအႀကးအကမားထသ႔ ေပးပ႔

ေပးႏငေၾကာငး၊ ထ႔ေနာက အႀကးအကမားက ရနပ

ေငြမားက မညသ႔ သးစြသငသညက ဆးျဖတေပးႏင

မညျဖစေၾကာငး တငျပေတာငးဆျခငးျဖစသည။

ေနာကဆးတြငေတာ အေပးအယတစခက

ျပလပခပါသည။ အစအစဥအေၾကာငး ျပညသမား

သရလာေအာင ေဆာငရြကျခငး၊ အစညးအေဝးမား

ကည ကငးပေပးျခငး၊ ဥးစားေပးမား သတမတႏငရန

ရြာသ ရြာသားမားျဖင အတတကြ အလပလပျခငး၊

ေကာငစေရြးေကာကပြမားက အေထာကအကေပး

ျခငးႏင အဆျပလႊာေရးသားမႈ၊ ဝယယမႈႏင

အစရငခမႈဆငရာ နညးပညာအေထာကအပမား

ေပးျခငး စသညတ႔ေဆာငရြကေပးမည ပပးကညမႈ

မတဖကမားအျဖစ ႏငငတကာ အဖြ႔အစညးမားက

ထညသြငးရန NSP က ဒဇငးေရးဆြသမားက သေဘာ

တခပါသည။ သ႔ေသာလညး NSP ဒဇငးေရးဆြသမား

သည စမခကမားက ရပရြာမားမ ကယတငေရြးခယ

သြားေစရနကသာ ဆကလက သတမတခသည။ ေရြး

ခယသည လပငနးသည လအနညးငယအတြက

မဟတဘ၊ ရပရြာအတြက ျဖစရမညဆသည ကန႔

သတမႈတစခသာထားရပါသည။ ေကာငစေရြးေကာက

ပြမား ကလညး အစအစဥ၏ အဓက အစတအပငး

တစခအျဖစ ဆကလကထားရခပါသည။ “သတ႔က

ကၽြနေတာကေျပာတယ ‘ကယသေဘာဆႏၵ

အေလာက ထးတမးစဥလာ ေခါငးေဆာငေတြ ေရြး

ေကာကတငေျမာကတာဆရင ကၽြနေတာတ႔ကလညး

အတညျပလကခေပးမာပါ’” ဟ Ghani က ျပနလည

ေျပာျပသည။ “ဒါေပမယ တရားနညးလမးကမႈ ရ႕

ရငးျမစဟာ တစဥးတစေယာကခငးရ႕ ဆႏၵမပ ျဖစရ

ပါမယ”။

အကယ၍ ဖြ႕ၿဖးေရးရနပေငြမားက ရပရြာ

မားသ႔ လႊေျပာငးေပးၿပးေနာက မသမာသမား

လကထသ႔ ပကဆမားေရာကရသြားပါက မမတ႔မ

တာဝနယရမညက အနဂအမားက စးရမၾကပါသည။

Zia က “ဒပကဆေတြဟာ ေလလြငဆး႐ႈးသြားလမ

မယ၊ စစနယရင (warlords) ေတြ ခးတာ၊ ဝကတာ

ခရလမမယ ဆၿပး သတ႔က ေျပာၾကပါတယ” အေပး

 Rashda Majeed ေအာငျမငေသာ လ႔အဖြ႕အစညးမားအတြက ဆနးသစတထြငမႈမား  

© 2014, Trustees of Princeton University ကးကားမႈပစမားႏင အသးျပရာတြင လကနာရမညအခကမားအတြက ဤစာတမးအဆးတြင ႏင႔ www.princeton.edu/successfulsocieties တြင ေဖာၿပထားသည။ 16 

အယအျဖစ၊ “အနဂအေတြန႔ ခပတ စာခပေတြမာ

အကယ၍ တစစတစခ ျဖစလာပါက သတ႔န႔ မသက

ဆငပါဆၿပး စာပဒတစခ ထညေပးရတယ” ဟ Zia က

ေျပာျပပါသည။

၂၀၀၃ ခႏစ စကတငဘာလသ႔ ေရာကသည

အခါတြင MRRD သည UN-Habitat ၊ the

International Rescue Committee ၊ BRAC ၊

ဘဂၤလားေဒရအေျခစက NGO တစခ ၊ Oxfam ၊ the

Aga Khan Development Network ႏင CARE

International စသည ႏငငတကာ အဖြ႕အစညး

ေပါငး ၂၂ ခ က ပပးကညမႈမတဖကအျဖစ

ေဆာငရြကေပးရန စာခပခပဆႏငခသည။ ၎တ႔

က ခ႐ငမားအတအကသတမတ၍ တာဝနခထားေပး

ခၿပး မတဖကတစဖြ႕ခငးစသည စမခကမား ျပငဆင

ေရးဆြျခငး၊ အေကာငအထညေဖာျခငးႏင စမခန႔ခြ

ျခငးတ႔တြင ရပရြာျပညသလထ ပးေပါငးပါဝငမႈ

အားေကာငး လာေအာင ေဆာငရြကခၾကသည။

(၂၀၁၃ ခႏစေရာကခနတြင မတဖက အဖြ႕ ၃၃ ခ

အထ ပါဝငလာခသည။ UN-Habitat အျပင

မတဖကမားအျဖစ အာဖဂန NGO ၉ ခ ၊ ႏငငတကာ

NGO ၂၁ ခ ၊ ျပညတြငးကမၸဏတစခ ႏင ႏငငတကာ

ကမၸဏ တစခတ႔ ပါဝငပါသည။) GIZ က မတဖက

အဖြ႕မား၏ အလပက ေစာငၾကပၾကည႐ႈရသည

အျပင အလးစစမခန႔ခြမႈႏင ႀကးၾကပကြပကမႈမားက

လညး ကငတြယရပါသည။

ရပရြာဖြ႕ၿဖးေရးေကာငစမား တညေထာငျခငး (Establishing Community Development Concils) ရပရြာမားသ႔ ခဥးကပၿပး NSP ၏

သေဘာတရားႏင လပထးလပနညးမားက မတဆက

ရငးလငးရန ပပးကညေရးမတဖက တစဖြ႕ခငးစသည

လမႈ စညး႐းေရးမးမား (social organizers) အျဖစ

သထားၾကသည ေဒသႏရ ပပးကညသ (local

facilitators) တစဥး သ႔မဟတ ႏစဥးက တာဝနခ

ထားပါသည။ အာဖဂန စညး႐းေရးမ းမားသည ရပရြာ

လထျဖင အလပလပဖးသည အေတြ႕အၾကတစခ႕

ရထား ရမည ျဖစသည။ သတ႔သည တာဝနထမး

ေဆာငသည ေဒသမလာသ ျဖစလင ကစၥမရေသာ

လညး တာဝနထမးေဆာငသည ေကးရြာကလ ေတာ

မျဖစရပါ။ ပပးကညေရးမတဖကမားသည ဘာသာ

ေရး ႏင လမႈေရး သတမတခကမားျဖင လကေလာ

ညေထြျဖစေအာင လငႏင မယား သ႔မဟတ ေမာငႏမ

အတြမားက ငားရမးခန႔ထားေလရခသည။ သ႔မသာ

ပပးကညသ အမးသမး (female facilitator) သည

မသားစဝင အမးသားျဖင ခရးအတသြားရန သင

ေတာမညျဖစသည။ Popal က “ပညာတတပဂၢလ

ေတြက ရာေတြ႕ဖ႔ ခကပါတယ။ ဒါေပမယ တကယ

ျပနာက အမးသမး က ရာေဖြရတာပါ။ CDC ေတြ

က အမးသား၊ အမးသမး ေတြန႔ အလပလပႏငဖ႔

စတြ ရာေဖြခန႔ထားႏငဖ႔ ကၽြနေတာတ႔ အတတႏငဆး

ႀကးစားခပါတယ။ ဒါေပမယလညး ခ႐ငတငးမာ ဒလ

စတြမး ေတြ႕ႏငဖ႔က သပက ခကခပါတယ” ဟ

ဆသည။

အစအစဥအေၾကာငး ရငးျပရနႏင ရပရြာ

အစညးအေဝးတစချပလပရနအတြက သေဘာတ

ခြငျပမႈရရႏငရန ပပးကညသမားသည ေကးရြာ

တစခမထးတမးစဥလာေခါငးေဆာငမား၊ အဓက

ဆးျဖတခက ခမတသမားျဖင ကနဥးအစညးအေဝး

ျပလပပါသည။ ပပးကညသက အစအစဥအေၾကာငး

ရငးျပၿပးသညအခါ ရပရြာအဖြ႕ဝငမားက ပါဝငမည၊

မပါဝငမညက လကမားေထာငၿပးဆးျဖတႏငပါသည။

ဖြ႕ၿဖးေရးေကာငစမားအတြက ေရြးေကာက

ပြမား ကငးပႏငရန လမႈစညး႐းေရးမးမားသည

အမေထာငစ အေရအတြက ေကာကယျခငးႏင အပစ

ခြျခငးမားက ရပရြာႏငအတ လပေဆာငပါသည။

ထးတမးစဥလာ ေခါငးေဆာငမားကသာ ဆကလက

သစၥာချခငးမးမဟတဘ လြတလပသညေရြးခယမႈ

မားအျဖစ ထငဟပေစမည ေကာငစတစခ ျဖစေပၚ

လာေစရနအတြက ဒဇငးေရးဆြထားသည လပငနးစဥ

မတဆင အပစ တစစစသည ကယစားလယ တစဥး

က ေရြးေကာကတငေျမာကရပါသည။ NSP အစအစဥ

 Rashda Majeed ေအာငျမငေသာ လ႔အဖြ႕အစညးမားအတြက ဆနးသစတထြငမႈမား  

© 2014, Trustees of Princeton University ကးကားမႈပစမားႏင အသးျပရာတြင လကနာရမညအခကမားအတြက ဤစာတမးအဆးတြင ႏင႔ www.princeton.edu/successfulsocieties တြင ေဖာၿပထားသည။ 17 

သည ျပညသမားအား ကယစားလယေလာငးအျဖစ

ဝငေရာက အေရြးခမညအေၾကာငးက ႀကတင

ေၾကညာရန တကတြနးမႈ မျပခပါ။ အဘယေၾကာင

ဆေသာ အစအစဥသည ၾသဇာအာဏာႀကးသည

ရပရြာ အဖြ႕ဝငမားမ ေရြးေကာကပြအေပၚ စးမး

ျခယလယသြားႏငမည အခြငအေရး သ႔မဟတ

ဆြေဆာငမႈမကလးမားက ဖနတးျခငးမ ေရာငရားလ

ေသာေၾကာင ျဖစသည။ ထအစား ပပးကညသမား

သည အပစတစခခငးစမ ရပရြာျပညသမားက အတ

တကြစစညးၿပး မမတ႔ႏစသကသည ကယစားလယ

မား၏ အမညမားက စာရြကမားေပၚတြင ခေရးေစပါ

သည။ အပစမားသည ကယစားလယတစဥးခငးက

သးျခားစ ဆႏၵမေပးပါသည။ ရလဒမားက ေၾကညာ

သညအခါ ဒတယအပစက ဆႏၵမေပးၿပး ေနာကထပ

ဤ အတငး ဆကသြားပါသည။

“ဒေရြးေကာကပြ ဒဇငးန႔ နညးစနစက

အားလးအတြက လြတလပၿပး၊ ပြငလငးျမငသာမႈ

ရပါတယ။ စစနယရငေတြ (warlords) န႔ ရပရြာ ေခါငး

ေဆာငေတြလညး ပါဝငယဥၿပငႏငပါတယ။ သတ႔

အေရြးခရရငလညး ဒါက တစဥးစာ၊ တစေယာကစာ

သာျဖစပါတယ။ ဥးေဆာငထနးခပခြငရရသြား တ သ

မဟတပါဘး” ဟ Zia က ေျပာသည။

ေကာငစတစခခငးစသညဆကသြယညႏႈငး

ေရးမး တစဥး၊ စာရငးကင တစဥး ႏင ဘ႑ာထနး

တစဥးက ေရြးေကာကရၿပး၊ ဝယယေရး ဆပေကာ

မတ၊ နညးပညာေကာမတႏင ေစာငၾကညစစေဆး

ေရး ေကာမတတ႔က ဖြ႕စညးရပါသည။ အခ႕ေသာ

ေကာငစမားက လငယပါဝငမႈ၊ အမးသမးေရးရာ ႏင

အျခားေသာ ကစၥရပမားအတြက ေကာမတမား

ထပတးၿပး ဖြ႕စညးခၾကသည။ အခ႕ေသာ ရပရြာမား

က မမတ႔ ကယပင မေပး စနစမားက စစဥ အသးျပ

ခသညမ လြ၍ ေရြးေကာကပြမားက ႏငင၏ အစတ

အပငး အမားစတြင ျပနာတစစတစရာ မျဖစခဘ

ေအာငျမငစြာ ကငးပႏငခသည။ အခ႕ေကးရြာမား

က NSP အစအစဥတြင ပါဝငလေသာလညး စာရြက

ျဖင မထညရသည ေရြးေကာကပြက မလပလၾကပါ။

ထအစား သတ႔က လကေထာငျခငး သ႔မဟတ တနးစ

ျခငးျဖင မညသည ကယစားလယေလာငး က မညမ

သေဘာကႏစသကေၾကာငး မခြပါသည။ အခ႕ေသာ

ေကးရြာမားတြငမ ေကာငစ၌ အမးသမးမားက

ထညသြငးမညမဟတေၾကာငး သ႔မဟတ အမးသမး

မားသာ ပါဝငမည သးျခား CDC တစခ

ဖြ႕စညးေပးမည ျဖစေၾကာငး ေျပာဆၾကပါသည။

NSP ေခါငးေဆာငမားသည ဤကသ႔ေသာ

အေျခအေနမား၌ ေျပာငးသာျပငသာရသည နညး

လမးက ေရြးခယရၿပး၊ အေျခခစညးမဥးမားျဖင

အနညးဆး ကကညမႈရေစေရးအတြက အေတြ႕အၾက

ရေသာ မတဖကအဖြ႕မားျဖင အလပလပခရပါသည။

ၿမ႕ေတာ ကဘး ရ GIZ မ Anita Anastacio က

“အေစာပငးႏစေတြမာတနးက လျခေရးေၾကာင

ေရြးေကာကပြေတြဟာ ခ႐ငေတြန႔ တငးေဒသေတြ

အားလးမာ တစသမတတညး မျဖစခဘး။ ဒါေပမယ

ျဖစစဥက တတႏငသမ လကလၾကည႐ႈစစဥေပးႏငခ

တယလ႔ေတာ ေျပာရမာပါ” ဟ မတခကျပသည။

ေကာငစေရြးေကာကပြမားက ထးတမးစဥ

လာ ေကးရြာ ေခါငးေဆာငမႈမဟတသည အျခားေသာ

ေရြးခယႏငစရာ တစခက ေပၚထြကေစေလရပါသည။

ေယဘယအားျဖင ေကာငစအဖြ႕ဝငေနရာ သးပတစပ

ခန႔မာ ရပရြာမ လငယမား ျဖစသည။ အမးသမးမား

လညး ကယစားျပခြင ရရၾကပါသည။ အမးသမး

ကယစားျပမႈ အဆငမားမာ ရပရြာမား အၾကား

အမးမး ကြျပားမႈေတာ ရပါသည။ Popal ၏ ေျပာျပ

ခကအရ Kandhar တြင ေရြးေကာကခ ေကာငစ

အဖြ႕ဝင ၅၂၃ ဥး ရသညအနက ၁၀၃ ဥး သ႔မဟတ

၂၀% နးပါးမာအမးသမးမားျဖစသညဟသရပါသည။

ေယဘယအားျဖင ထးတမးစဥလာေခါငး

ေဆာငမားသည ေကာငစမားက လကခၾကၿပး၊ အခ႕

ကလညး ေရြးေကာကပြတြင ဝငေရာကယဥၿပငပါ

သည။ Asia Foundation အဖြ႕အစညး၏ အမးသမး

စြမးအားျဖညျမငတငမႈႏင ဖြ႕ၿဖးမႈ ဒါ႐ကတာျဖစသ

Palwasha Kakar က “ေဒသႏရ jirgas [ထးတမး

စဥလာ ေကာငစမား] ေတြက သတ႔က ၿခမးေျခာကမႈ

 Rashda Majeed ေအာငျမငေသာ လ႔အဖြ႕အစညးမားအတြက ဆနးသစတထြငမႈမား  

© 2014, Trustees of Princeton University ကးကားမႈပစမားႏင အသးျပရာတြင လကနာရမညအခကမားအတြက ဤစာတမးအဆးတြင ႏင႔ www.princeton.edu/successfulsocieties တြင ေဖာၿပထားသည။ 18 

တစခလ႔ သေဘာမထားၾကပါဘး။ အလျဖစရတ

အေၾကာငးတစခကလညး CDCs ေတြက ဖြ႕ၿဖးေရး

သကသကအတြက ဥးတညတ ေကာငစေတြျဖစလ႔

ပါ။ အပခပေရးေခါငးေဆာငေတြ (maliks) က

ကေတာ ေဒသအပခပေရးမးေတြ န႔ ပမန အပခပ

ေရး ဖြ႕စညးတညေဆာကပထမာ ပါဝင ခတဆက

ေနတာပါ” ဟ သးသပေျပာဆပါသည။

“maliks တစခ႕ကေတာ CDC ေတြက ၿခမး

ေျခာကမႈအျဖစ သေဘာမထားဘးရယေတာ မဟတ

ပါဘး” ဟ Kakar က ျဖညစြကေျပာသည။ “ဒါေပမယ

ပပးကညေရးမတဖကန႔ MRRD က ဒကစၥက ၾကား

ဝငေျဖရငးေပးခပါသည။”

ေရြးေကာကပြမားႏင ပတသကၿပး မရငးပပး

ကညေရးမတဖက ၂၂ ဖြ႕စလးႏင MRRD ဝနထမးမား

က ေတြ႕ဆေမးျမနးခေသာ Kakar က “ကၽြနမသြား

ေရာကေလလာခတ CDC အမားစမာ ရပရြာျပညသ

၈၀% ေလာကလာေရာက မေပးခၾကတာက ေတြ႕ရ

ပါတယ။ ေရြးေကာကပြေတြ ေခာေခာေမြ႕ေမြ႕ျဖစဖ႔

ပပးကညေရးမတဖကအဖြ႕ေတြန႔ MRRD ကလညး

ပမနအားျဖင အဆငသင ရေနၿပး ကညေပးခၾကပါ

တယ” ဟ မတခကျပပါသည။

သ႔ေသာလညး အခ႕ေသာ ေလလာသမား

က ထစဥက အာဖဂနနစၥတနမ ဘဝအေျခအေနအရ

ေကာငစေရြးေကာကပြမား၏ လြတလပပြငလငးမႈ ႏင

မတမႈအေပၚ သသယရၾကပါသည။ အာဖဂနနစၥတန

တြင ၁၈ ႏစတင သေတသနျပၿပး အလပလပခေသာ

Sippi Azarbaijani-Moghaddam က “ေရြးေကာကပြ

ေတြက ရငလငးစနစကၿပး၊ ပြငးလငးျမငသာလတယ

ေတာ မဟတပါဘး။ ဒါက NSP ရ႕ ခ႕ယြငးခက

မဟတပါဘး။ ေရြးေကာကပြက ျခယလယဖ႔ ရပရြာထ

မာ ဘယသက ဘယလအာဏာရသလ ဆတ အေပၚ

မတညေနတာပါ။ ႏစေပါငး ၃၀ ၾကာ စစပြက

ျဖတသနးလာခရၿပးတအခါမာ လေတြဟာ ေငြန႔

ပတသကတ ကစၥဆရင တစေယာကန႔ တစေယာက

ယၾကညမႈ မရၾကပါဘး။ ရပရြာေတြထမာ ယၾကညမႈ န႔

စညးလးညညြတမႈရတယဆၿပး အႀကးႀကး ယဆထား

ၾကပါတယ။ ဒါေပမယ ရပရြာေတြထမာ လေတြက

အကြကြအျပားျပားျဖစေနတာပါ” ဟ ဆသည။

ေကာငစႏင ရပရြာျပညသမားက သငတနးေပးျခငး (Training council and community members) ပပးကညေရးမတဖကအဖြ႕မားသည ေရြး

ေကာကခ ေကာငစအဖြ႕ဝငမားႏင ရပရြာျပညသမား

က NSP ဥးတညခကမား၊ ရပရြာစစညး/စညး႐း/လႈ႕

ေဆာျခငး (community mobilization) ၊ ေရြးေကာက

ပြ သတမတခကမားႏင လပထးလပနညးမား၊ စာရငး

ဇယား မတတမးတငထနးသမးျခငး၊ ဝယယျခငး ႏင

ေဒသႏရအစးရႏင အဖြ႕အစညးမားျဖင ဆကဆမႈ

တညေဆာကျခငး စသည အေၾကာငးအရာ မားက

ေလကင သငတနးေပးပါသည။ ထ႔အျပင ရပရြာမား

က ဥးစားေပးကစၥမား ေဖာထတသတမတရန၊

ရညမနးခကပနးတငမား ခမတရန၊ မဆႏၵရငမားျဖင

အတတကြလပေဆာငရန ႏင စမကနးအစအစဥမား

ေရးဆြရနအတြကလညး သငတနးေပးပါသည။ အခ႕

ကလညး လငယလမးညႊနမႈ၊ ေခါငးေဆာငမႈ၊ လ႔အခြင

အေရး၊ အေျခခဥပေဒ သ႔မဟတ ပဋပကၡေျဖရငးမႈ

စသည ေခါငးစဥမားက ထပျဖညၿပး သငတနး ေပးၾက

သည။

မတဖကအဖြ႕တစဖြ႕ခငးစသည NSP ၏

သေဘာတရားမားႏင လပထးလပနညးမားက ေဖာျပ

ထားသည လပငနးဆငရာ စလကစြ (standard

operating manual) တစခက အသးျပရသည။

အာဖဂနနစၥနမ ကလသမဂၢဖြ႕ၿဖးမႈအစအစဥ (UNDP)

တြင တာဝနထမးေဆာငၿပး၊ လကစြမား ျပစရာတြင

ပါဝငကညခသ Friedrich Affolter က “အာဖဂန NSP

ရ႕ လမႈစညး႐းေရးမးေတြဟာ ရပရြာက ဘယလ

စညး႐းလႈေဆာရမလဆတာ နားလညၾကပါတယ။

လကစြေတြဟာ ဘယလလပရမလ အေသးစပေဖာျပ

ထားတာမဟတပါဘး၊ လမးညႊနခကေတြသာျဖစပါ

တယ။ အခမစလပဖးတသေတြလညးပါပါတယ။ NSP

အစအစဥအတငး အနညးန႕အမား လကနာၿပး လပ

 Rashda Majeed ေအာငျမငေသာ လ႔အဖြ႕အစညးမားအတြက ဆနးသစတထြငမႈမား  

© 2014, Trustees of Princeton University ကးကားမႈပစမားႏင အသးျပရာတြင လကနာရမညအခကမားအတြက ဤစာတမးအဆးတြင ႏင႔ www.princeton.edu/successfulsocieties တြင ေဖာၿပထားသည။ 19 

ရငေတာ လကစြေတြဟာ အသးတညပါတယ” ဟ

ရငးျပပါသည။

အာဖဂန တနဖးမား၊ ႏႈနးစမားျဖင

ေကာငးစြာ ေရာယကထားသည နညးလမးတစခ

အျဖစ အစအစဥ၏ သေဘာတရားအယအဆက

ခငလ အားေကာငးစြာ တငျပႏငရနအတြက အဖြ႕

သည ဘာသာေရးႏင ယဥေကးမႈ ေနာကခအေျခ

အေနမားက အေျချပ၍ ရပရြာအဖြ႕ဝငမားအား အစ

အစဥအေၾကာငး ရငးလငတငျပႏငမည လကစြက

ျပစခသည။ Popal က “သငတနးလကစြေတြက ဒဇငး

ေရးဆြတအခါမာ ေဆာငရြကခကတငးအတြက

ကရမ ကမးပဒ surah တစခစထညသြငးပါတယ။

ဥပမာအားျဖင တငပငေဆြးေႏြးမႈရ႕ အေရးႀကးပန႔

ပတသကတ ကမးပဒ တစခ၊ ပြငလငးျမငသာမႈန႔

ပတသကတ ကမးပဒ တစခ စသျဖငေပါ။ ဒေတာ

သငတနးဒဇငးရ႕ အစတအပငးအမားစဟာ

အစၥလာမ အေျခခစညးမဥးေတြအေပၚမာ အေျခခ

ထားတာ ျဖစတအတြကေၾကင ေကးလကေဒသက

လေတြက ဒါက အလြယတက လကခႏငပါတယ။

ဒါဟာ ႏငငျခားက အငဒယာ မဟတပါဘး” ဟဆ

သည။

NSP ၏ပပးကညသမားသည ေရြးေကာကခ

ေကာငစအဖြ႕ဝငသစမားႏငအတ ဝယယမႈ ပစမား

ျဖညစြကျခငးႏင ေနာကပငးတြင အစရငခမႈ ပစမား

က ျဖညစြကေရးသားျခငးတ႔တြင ကညေဆာငရြက

ေပးခသည။ မတဖကအဖြ႕မားကလညး ရပရြာမ

ေတာငးဆခကမားက တ႔ျပနေပးၿပး၊ အဆျပလႊာ

ေရးသားျခငး ႏင ဘ႑ာေရးဆငရာ သမတစရာမား

က သငတနးေပးခသည။

ေအာငျမငမႈအရဆး အနဂအအဖြ႕စညးမား

မာ အေျခခလအပခကမားက ေကာလြန၍ ရပရြာျဖင

ပညာေရး၊ အပခပေရး သ႔မဟတ အမးသမးေကာင

စမား ဆငရာ ကစၥရပမားတြင ပါဝငေဆာငရြကခ

ၾကသည။ အခ႕က ႏငငအတြငးရ တကသလမားမ

အငဂငနယာမားက ေခၚလာခၿပး စမကနးမားတြင

ပါဝငလပေဆာငကာ ရပရြာမားအတြက နညးပညာ

အကအညမား ပပးေပးခၾကသည။

Kakar က “ရပရြာေတြရ႕ စြမးေဆာငရညက

တညေဆာကႏငဖ႔က အားေကာငးတ ပပးကညမႈ

မတဖကေတြလပါတယ။ အဖြ႔အားလးက လပႏငခ

တာေတာမဟတပါဘး။ ဒါေပမယ အေတာမာမား

ကေတာ လပႏငခပါတယ။ UN-Habitat ၊ Aga Khan

န႔ International Rescue Committee အဖြ႕ေတြဟာ

အၾသခးကးရေလာကေအာင လပႏငခပါတယ” ဟ

မတခကျပသည။

International Rescue Committee သည

ရပရြာမားအသးသးအၾကား အငဒယာမား မေဝ

ဖလယႏငရန CDCs မား အျပနအလနေလလာေရး

အစအစဥက ေထာကပေပးခသည။ ၎တ႔အဖြ႕သည

ဘာသာေရးေခါငးေဆာငမားျဖငလညး နးနးကပကပ

အလပလပခၿပး အစၥလာမဘာသာေရး ပညာရငမား

ပါဝငသည တငးေဒသအဆင ဘာသာေရးဆငရာ

အထး ေဆာငရြကမႈ ေကာမတ (Special Action

Committee for Religious Affairs) က ဖြ႕စညး

ခသည။ ပညာရငမားက အဖြ႕အစညးက ဘာသာေရး

ဆငရာ ကစၥရပမားႏင ပတသက၍ အၾကေပးၿပး၊ NSP

အစအစဥအေၾကာငး အမားသရေအာငေျပာဆျခငး၊

ေထာကချခငး မားက ျပလပပါသည။18 ႏငငတကာ

ေထာကပကညေရးေအဂငစတစချဖစသည Mercy

Corps ကလညး အမးသားမားက အရငဆး

သငတနးေပးကာ၊ ယၾကညမႈ တညေဆာကၿပးေနာက

အမးသမးမားအတြက သငတနးမား ဆကလက

ျပလပပါသည။ အခနကာလတစခၿပးေနာက အဖြ႕

သည ေတာငပငး Helmand တငးေဒသ မ ခ႐ငရစခ၌

ေဒသႏရအစးရမ သငတနးေနရာ ပပးမႈႏငအတ

အမးသား ၁၀၀၀၀ ႏင အမးသမး ၃၀၀၀ တ႔က

သငတနးေပးႏငခသည။

ပပးကညေရးမတဖကမားသည ေဒသႏရ

ရပရြာမားျဖင ဆကဆေရးတညေဆာကရာတြင

အဓကကသည အခနးက႑မ ပါဝငခပါသည။ Karka

က “မတဖကအဖြ႕မားက mullahs ၊ maliks မား ၊

 Rashda Majeed ေအာငျမငေသာ လ႔အဖြ႕အစညးမားအတြက ဆနးသစတထြငမႈမား  

© 2014, Trustees of Princeton University ကးကားမႈပစမားႏင အသးျပရာတြင လကနာရမညအခကမားအတြက ဤစာတမးအဆးတြင ႏင႔ www.princeton.edu/successfulsocieties တြင ေဖာၿပထားသည။ 20 

အၾကေပးပဂၢလမားျဖင ဆကသြယမႈမား တည

ေဆာကထားႏငၿပး သတ႔က ေခၚယၿပး အၾကဥာဏ

ေတာငးခလ႔ရေအာင လပေပးထားတအခါမာ” သတ႔

အေနအျဖင အထေရာကဆးျဖစေအာင ပလပႏင

ေၾကာငး ေျပာပါသည။

စမကနးမား အေကာငအထညေဖာျခငး (Implementing projects) NSP မ ပပးကညသမားသည ေကာငစမား

ႏင ရပရြာျပညသမားျဖင ေတြ႕ဆ၍ ေကးရြာ ဖြ႕ၿဖး

ေရး အစအစဥမားႏင တစခခငးအလက စမခကမား

ေရးဆြေဆာငရြကရန ကညခသည။ စမခကတစခ

သည ရပရြာအတြက ကယျပန႔သည အကးရလဒမား

က ေပးႏငရမညျဖစသည။ ရပရြာမားသည ေယဘယ

အားျဖင ေသာကသးေရ ရရမႈတးတကေရး ႏင မလာ

စနစမား၊ လမးမား၊ တတားမား၊ ေကာငးမား ႏင

ကနးမာေရးေဆးခနးမား၊ လပစစဓာတအားလငးမား

ႏင ဆညေျမာငးစနစမား စသကသ႔ အေျခခလအပ

ခကမားက ျဖညဆညးေပးႏငၿပး၊ ရလဒမားက

တငးတာႏငသည စမခကမားက ေရြးခယေလ ရပါ

သည။

ရပရြာတစခသည အေသးစပ စမခက

အစအစဥ (detailed project plan) ႏင NSP

လမးညႊနခကမားႏင ကကညသည ဘတဂကတ႔က

ေရးဆြၿပးသညအခါ အတညျပမႈႏင ရနပေငြေပးအပမႈ

ရရႏငရန ပပးကညေရးမတဖကအဖြ႕က အဆျပလႊာ

က MRRD သ႔ ေပးပ႔ပါသည။ အေရးအသားႏင

အတြကအခကဆငရာ အခကအခရသည ေနရာမား

တြင ပပးကညသ (facilitators) မားက ကည

ေဆာငရြကေပးပါသည။ ၎တ႔သည ေကာငစမားမ

ပစၥညးပစၥယမား ဝယယမႈ ႏင အလပသမားမား

ငားရမးမႈတ႔တြငလညး ကညေပးပါသည။ NSP အစ

အစဥအရ ေဒသႏရ လပသားမားကသာ ငားရမး

ေသာေၾကာင အစအစဥသညသကဆငရာနယေျမ

တြင အလပအကငအခြငအလမးမားက ခကျခငးျဖစ

ေပၚေစခပါသည။

တးတကမႈက ေစာငၾကညႏငရန ရပရြာ

သည CDC အဖြ႕ဝငမဟတေသာ ၄ ဥးပါအဖြ႕တစခ

က ေရြးေကာကတငေျမာကၿပး စမခကမား အေကာင

အထညေဖာရာတြငတာဝနရသည ေကာငစႏင ရပရြာ

အဖြ႕ဝငမားက ၾကည႐ႈစစေဆးမတသားရန တာဝန

ေပးပါသည။ ေလးဥးအဖြ႕သည CDC ၏ block grant

ဆငရာ ဘ႑ာေရးစမခန႔ခြမႈ အေပၚ ေစာငၾကညၿပး၊

စမခကဆက (project site) မားသ႔ သြားေရာက၍

တးတကမႈက အကျဖတပါသည။ NSP သည

အခ႕ေသာနယေျမမားတြင ရြာသရြာသားမားအား

စမခကအေကာငအထညေဖာမႈ အဆငအမးမး၏

ေနာကဆးအေျခအေနမား ႏင ဓာတပမားက

ဆလဖနးမား အသးျပ၍ နယေျမရ NSP ႐းသ႔

ေပးပ႔ရန တကတြနး ခသည။

ေကးရြာေကာငစတစခခငးသည စမခက

မား၏ အေျခအေနအရပရပက သရႏငရနအတြက

ပမနအစညးအေဝးမားျပလပပါသည။ အစညးအေဝး

မားသ႔ ရပရြာျပညသမား လြတလပစြာ တကေရာက

ႏငပါသည။ Popal က “အစညးအေဝးသြားတကတ

သေတြဟာ ဘာေတြျဖစေနသလ၊ ဘယသေတြက

ငားရမးခန႔ထားသလ၊ ဘယသ႕ကေတာ မငားဘးလ၊

ဘယသက ဘယသက မကႏာသာေပးသလ၊

ဘယသကေတာ ဥးစားေပးမခရဘးလ ဆတာက

သျမငႏငပါတယ” ဟ ဆသည။ ရပရြာျပညသမား

သည ပပးမႈ မတဖကအဖြ႕မားႏင MRRD ၏ခ႐ငရး

မားသ႔လညး သြားေရာကၿပး သတငးအခကအလက

မားေပးျခငး သ႔မဟတ မေကနပခကမားတငၾကား

ျခငးတ႔က ျပလပႏငပါသည။ အခ႕ဆလ င ၿမ႕ေတာ

ကဘး အထသြားေရာကၿပး ပမနမဟတေသာ အေျခ

အေနမားက အစရငခတငျပၾကပါသည။ (ေနာကပငး

တြင MRRD ၌ ပဋပကၡကငတြယေျဖရငးေရးယနစ

တစခက တညေထာငခသည)

သ႔ေသာလညးစနစတြငသသာထငရားသည

ခ႕ယြငးခကမား ရေနခပါသည။ အထးသျဖင အစရင

ခလႊာ ပစမား (reporting forms) မာ ျပနာတစခ

ျဖစသညဟ Popal က ဆသည။ “ကမၻာဘဏရ႕ ပစ

 Rashda Majeed ေအာငျမငေသာ လ႔အဖြ႕အစညးမားအတြက ဆနးသစတထြငမႈမား  

© 2014, Trustees of Princeton University ကးကားမႈပစမားႏင အသးျပရာတြင လကနာရမညအခကမားအတြက ဤစာတမးအဆးတြင ႏင႔ www.princeton.edu/successfulsocieties တြင ေဖာၿပထားသည။ 21 

(forms) ေတြက ေကးရြာေတြအတြက သပၿပး

အသးမတညဘး၊ လကေတြ႕မကဘးဗ” ဟ သက

ေျပာသည။ “ပစေတြသာ လြယက႐းရငးမယဆရင

လေတြက ကယဘာသာကယ ဒါက လပႏငခမာ

ျဖစၿပး ေကးရြာေတြမာလညး စြမးေဆာငရညက တည

ေဆာကႏငခမာပါ။ အခဟာကေတာ ပပးကညသ

ေတြကပ ပစအမားစက ျဖညစြကေရးသားေပးခၾက

တာေလ။ လအပခကအတငးေတာ ရလာတယ

ဒါေပမယ ရပရြာမာ ရရရမယ စြမးေဆာငရညက

ကေတာ ကၽြနေတာတ႔ လခငတ အတငးအတာ

သ႔မဟတ ႏႈနး အတငး မတညေဆာကႏငခဘးေပါ။”

ထ႔ျပင NSP စမခကမားက အတညျပခက

ရရရန ၿမ႕ေတာကဘးရ MRRD ႐းသ႔ေပးပ႔ရန လအပ

ခကက သသာထငရားသည ေႏာငေႏးၾကန႔ၾကာမႈမား

က ျဖစေပၚေစေလရခသည။ NSP မ လပငနးဆငရာ

ညႊနၾကားေရးမးျဖစသ Ghulam Rasoul Rasouli က

“NSP အဆင - ၁ အဆျပလႊာေတြ န႔ အဆင၂ ၊ ၃ ရ႕

အစတအပငး တစခ႕ထက အဆျပလႊာေတြ က

တငးေဒသစမခန႔ခြမႈ ယနစေတြမာ လကခေပး တယ။

အဒကေနမ ထပမၿပးစစေဆး အတညျပႏငဖ႔

အတြက စာရြကစာတမးေတြက ႐းခပေတြဆက

ေပးပ႔ရပါတယ။ အဒအတြက ပမမအားျဖင သး၊ ေလး

လ ေလာက အခနယရတာေၾကာင လပငနးစဥတစခ

လးကၾကန႔ၾကာသြားေစပါတယ။ ဒါေၾကာငအေသးစား

ျပငဆငမႈေတြအတြကန႔ အဆျပလႊာ တစေစာငဟာ

Badakshan ကေန ကဘး ၊ ေနာက ကဘးကေန

ျပနၿပး Badakshan က အသြားအျပန လပေနရ

တာဟာ တစႏစေလာက ၾကာသြားႏငပါ တယ” ဟ

ေျပာျပပါသည။ (ေနာကပငးတြင NSP အဆင ၂ ႏင ၃

တြင ေႏာငေႏးမႈမားက သသာစြာ ေလာခႏငရန

Web-based စမခန႔ခြမႈ စနစတစခက အသးျပခပါ

သည။)

မတစ ၂ (က) ၊ NSP အစအစဥက ပပးကညျခငး - The Aga Khan Development Network

၂၀၀၄ ခႏစတြင MRRD ဝနႀကးဌာနသည Aga Khan Development Network က NSP အစအစဥ၏

ပပးကညမႈ မတဖကအဖြ႕တစခအျဖစ ႏငင၏ အလယပငးႏင အေရ႕ေျမာကပငး ေဒသမားျဖစသည Bamiyan ၊

Baghlan ၊ Takhar ႏင Badakhshan တ႔၌ ကညေဆာငရြကေပးရန ခန႔အပခသည။ Aga Khan Development

Network သည အဆပါ နယေျမမားတြင ၂၀၀၂ ခႏစကတညးကတညးက လပငနးမားေဆာငရြကခပါသည။

တငးေဒသတစခစအတြက the Aga Khan Development Network သည ညႏႈငးေရးမ းတစဥး၊

ကြငးဆငးမနေနဂာတစဥး၊ သငတနးမးတစဥး၊ လမႈစညး႐းေရးမး ႏစဥး ႏင အငဂနယာတစဥး (ပမနအားျဖင

ခ႐ငတစခလငတစဥး) တ႔ပါဝငေသာ ေရြ႕လားအဖြ႕ (mobile team) တစခက ဖြ႕စညးထားခသည။ အဖြ႕၏

အရြယအစားႏင ပါဝငသမားမာ ေဒသႏရအေနအထားမားအေပၚမတညၿပး ကြျပားပါသည။ ဥပမာအားျဖင

Bamiyan ေဒသတြင အမးသမးမားအပါအဝင အဖြ႕ဝငမားခန႔အပႏငဖ႔ လြယကေသာလညး Badakshan

အတြငး မ ခ႐ငအခ႕တြငမ ထသ႔ခန႔အပႏငရန ခကခပါသည။

The Aga Khan အဖြ႕မပပးကညသမားသည အရာရမား၊ ထးတမးစဥလာေခါငးေဆာငမားျဖင အရငဆး

ေတြ႕ဆကာ အစအစဥအေၾကာငး ရငးလငးခသည။ သတ႔သည NSP ၏ အကးရလဒမားက အေလးထား သရေစ

မည ေဒသႏရ ကမပနးတစခ စစဥခၿပး၊ ရပရြာတစခခငး၌ ရြာသရြာသားမားအား ေနာင ၁၀ ႏစတြင မမတ႔

ေကးရြာက မညသည အေနအထားမး ျဖစေစခငသညက စဥးစားပေဖာၾကညခငးသည အနာဂတေမာမနးခက

ေလကငခနးမား (visioning exercises) မတဆင ေကးရြာဖြ႕ၿဖးမႈ အစအစဥတစခက ကညပေဖာေရးဆြေပးခ

သည။ သတ႔သည ရပရြာတစခက ၎၏ ရညမနးခကပနးတငမားဆ ဥးတညသြားႏငရန အေထာကအကျဖစ

မည အေျခခမမား စတငသတမတေပးၿပး၊ ရပရြာအဖြ႕ဝငမားအား အမးမးေသာေရြးခယမႈမားမ ျဖစလာႏငသည

 Rashda Majeed ေအာငျမငေသာ လ႔အဖြ႕အစညးမားအတြက ဆနးသစတထြငမႈမား  

© 2014, Trustees of Princeton University ကးကားမႈပစမားႏင အသးျပရာတြင လကနာရမညအခကမားအတြက ဤစာတမးအဆးတြင ႏင႔ www.princeton.edu/successfulsocieties တြင ေဖာၿပထားသည။ 22 

အစအစဥက အလကသငျပငဆငေျပာငးလျခငး (Adapting the program) MRRD ဝနႀကးဌာနသည NSP အစအစဥ

ဒဇငးမ အဓကအစတပငးမားက နဂအတငးထားရခ

ေသာလညး လအပသည ျပငဆငမႈမားကေတာ

ျပလပခပါသည။

အစအစဥ၏ ဒတယအဆင (၂၀၀၇ - ၁၁)

တြင NSP သည ရနပေငြမေထာကပမည စမခကမား

စာရငးက ျပစထားခသည။ အဘယေၾကာငဆေသာ

အဆပါ စမခကမားသည နညးပညာပငးအရ အဆင

ျမငမားသည တတကၽြမးမႈမားလအပျခငး သ႔မဟတ

ေရရညတညတဖ႔ မလြယျခငး တ႔ေၾကာငျဖစသည။

သကေရာကမႈမား က ထညသြငးစဥးစားေစျခငးျခငး ဖအားကခႏငသညအဆျပလႊာမား (stress-tested

proposals) ရရေစရန ကညေပးခပါသည။ စာတတေျမာကမႈအခကအခရသည ရပရြာမား၌ the Aga Khan

အဖြ႕သည ရပရြာအဖြ႕ဝငမားအား ဝယယမႈႏင အစရငခလႊာပစမား ျဖညထားရာတြင ကညေဆာငရြကေပးခ

သည။ the Aga Khan အဖြ႕ဝငမားသည ေခါငးေဆာငမႈ၊ ပဋပကၡေျဖရငးမႈ၊ သဘာဝေဘးအႏရာယ ေလာခေရး

ႏင အျခားေသာ အေၾကာငးအရာမားကလညး ျဖညစြကသငတနးမား ပပးေပးခၾကပါသည။

ေနာကပငး တတယအဆင (third phase) တြင အဖြ႕ဝငမားသည လမႈစစေဆးမႈ ေကာမတမား (social

audit committees) ဖြ႕စညးေပးခသည။ ယငးေကာမတမားသည တာဝနခမႈမား ပမျဖစေပၚေစေရးအတြက

ဘ႑ာေငြမားအား အႀကမႀကမစစေဆးၿပး၊ ထသတငးအခကအလကက အမားျပညသမ ၾကညရႈႏငရန ထားရ

ေပးပါသည။ ဤနညးအားျဖင ရပရြာျပညသမားသည မမတ႔ ေခါငးေဆာငမား မညသ႔ လပေဆာငထားေၾကာငး

က ေတြ႕ျမငသရႏငမညျဖစသည။

The Aga Khan network သည NSP အစအစဥက အပငးလက ေဆာငရြကသည ကာလတစမကနးမား အစား

ေရရညအစအစဥတစရပျဖစလာေအာင ပသြငးႏငရန လပေဆာငခပါသည။ ၎တ႔သည ရပရြာ ဖြ႕ၿဖးေရး

ေကာငစမားအား ကယအားကယကးၿပး ဘာလပလ႔ရႏငမညက စဥးစားႏငေစရန ကညေပးခသည။ ပပးကည

သမားသည NSP အစအစဥတြင ပမနအားျဖင ထညသြငးဆကဆေလမရသည တငးေဒသ (provincial) ႏင

ခ႐င (district) အဆငမ အရာရမားျဖငလညး ထေတြ႕ခတဆကႏငရန ႀကးပမးခသည။

အဖြ႕အစညး၌ အစအစဥညႊနၾကားေရးမးအျဖစ ၂၀၀၅ မ ၂၀၀၇ အၾကား လပကငခသ Zishan Karim

က “အလပ႐ေဆြးေႏြးပြေတြန႔ NSP က ျဖညစြကအေထာကအကျပတ အျခားစမကနးေတြမာ သတ႔ေတြ

ပါဝငလာေအာငထညသြငးပါတယ။ ေဒသႏရအရာရေတြန႔ ရပရြာအဖြ႕ဝငေတြအၾကားမာ ခတဆကမႈေတြ

ေကာငးမြနစြာ ရေနတာဟာ အစအစဥရ႕ ေရရညတညတမႈအတြက အဓကကတ အရာတစခပါ” ဟ ေျပာသည။

ယခငက Aga Khan ၏လသားခငးစာနာေထာကထားမႈလပငနးမားတြင ေဆာငရြကခၾကသည ပပး

ကညသ (facilitators) မားအေနျဖင သတ႔၏ တာဝနအသစအတြက အလကသငျပငဆငၾကရပါသည။ Aga

Khan network ၏ ရနပေငြပပးမႈ မတဖကျဖစသည Aga Khan Foundation မ ျပငပဆကဆေရးႏင ဂရန႔ စမ

ခန႔ခြမႈ အႀကးအကျဖစသ Joanne Trotter က “အရငတနးက ကၽြနမတ႔န႔ အတလပခတသေတြအားလးက

ကၽြနမတ႔ ေလကငသငၾကားေပးခပါတယ။ ကၽြနမတ႔ရ႕ ဝနထမးေတြဟာ သတ႔ရပရြာေတြက ကညေပးလသ

ေတြျဖစပါတယ။ ဒါေပမယလညး ဝနထမးေတြအေနန႔ သတ႔ဟာ အဆငေျပေခာေမြ႕ေအာင ပပးတသေတြ

(facilitators) ပျဖစတယ၊ အေထာကအပလာၿပးေပးအပတာ (delivering assistance) မဟတဘးဆတာက

ကြကြျပားျပား နားလညဖ႔ တစႏစ၊ တစႏစခြေလာကေတာ အခနယလကရတယ” ဟ မတခကျပေျပာသည။

(အဟန႔အတားမားႏင ရလဒမားက မတစ ၂ (ခ) တြငၾကညပါ)

 Rashda Majeed ေအာငျမငေသာ လ႔အဖြ႕အစညးမားအတြက ဆနးသစတထြငမႈမား  

© 2014, Trustees of Princeton University ကးကားမႈပစမားႏင အသးျပရာတြင လကနာရမညအခကမားအတြက ဤစာတမးအဆးတြင ႏင႔ www.princeton.edu/successfulsocieties တြင ေဖာၿပထားသည။ 23 

ဥပမာအားျဖင ဆလာ စမခကမား သ႔မဟတ

ဆညမား ေဆာကလပျခငး စသညတ႔ျဖစသည။

ထ႔ျပင NSP သည အစရငခမႈလပငနးစဥ

တြငလညး ပစမား (forms) က ၿမ႕ေတာကဘးအထ

ေပးပ႔တငသြငးရမညအစား ရပရြာႏင တငးေဒသ

အဆငမားတြငသာ လကခကငတြယရန ခြငျပျခငး

ျဖင ႐းရငးလြယကေအာင ျပငဆငခသည။ ဤေျပာငး

လမႈေၾကာင အထးသျဖင ရနပေငြမားရရေရးႏင

စပလဥးသည ၾကန႔ၾကာမႈမားက ေလာခႏငခသည။

စမခကေျမာကမားစြာသည အစအစဥေရး

ဆြသမား မနးဆထားသညထက ျမနဆနစြာ

တးတကၿပးေျမာကခေသာေၾကာင အစအစဥသည

block-grants မားက ထတေပးရာတြင မလက

သးရစ ခြ၍ ထတေပးခရာမ ေျပာငးလၿပး ၉၀% ႏင

၁၀% အျဖစ ႏစရစခြထတေပးခသည။ NSP အစ

အစဥသည ေနာကဆးထတေပးရမည ၁၀% က

သကဆငရာ ရပရြာက စမခက ၇၀% ၿပးေျမာကသည

အခါတြင ထတေပးပါသည။ တတယအဆင အတြငး၌

ဝနႀကးဌာနသည စမခကတစခခငးအတြက အတည

ျပၿပးသညအခါတြင block grants တစခလးက ရပရြာ

ဘဏအေကာငးမားသ႔ လႊေျပာငးေပးရန ဆးျဖတခ

သည။ သ႔ေသာလညး ေကာငစမားအေနျဖင ပကဆ

က သတမတထားသည အရစမားအလကသာ

ထတယႏငပါသည။

၂၀၁၀ ခႏစတြင ေရ႕ေဆာငဥးစးၿပး

ေဆာငရြကႏငမႈ (initiative) က ျပသႏငၿပး၊ အေတြ႕

အၾကရရထားသည ရပရြာမားက အသအမတျပျခငး၊

ဂဏျပခးျမငျခငးအျဖစ NSP သည ထပေၾကာ

ေထာကပေငြ (repeater grants) မား စတင ေပးအပ

ခသည။ ကနဥးအႀကမ block grants မားက

ေအာငျမငစြာအသးျပႏငခသည ေကးရြာေပါငး

၁၂၀၀၀ အတြက ဒတယအႀကမထပမ၍ block

grants မားခေပးျခငး ျဖစပါသည။ NSP စမခကမား

က ယခငက အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကဖး

သည ရပရြာမားမာ စညး႐းလႈ႕ေဆာရန ပမလြယက

ၿပး ပမနအားျဖင အရညအေသြးျမငမားသည စမခက

မားက ေရးဆြေဆာငရြကႏငၾကပါသည။ ယငးရပရြာ

မားသည ရပရြာမထညဝငရန လအပသည ၁၀%

ထက ပမၿပး ထညဝငေလရၾကပါသည။ ထ႔အျပင

ယငးရပရြာမားသည ရပရြာမားအသးသးမ block

grants မားက ေပါငးၿပး ပမႀကးမားသည စမကနးမား

က အေကာငအထညေဖာၾကပါသည။

စမအပခပမႈဘကတြငမ ၂၀၀၇ ခႏစတြင

GIZ သည အစအစဥေစာငၾကညစစေဆးမႈတာဝနက

ႏငငတကာ အၾကေပးႏစဥး ပါဝငအေထာကအက

ေပးထားသည အာဖဂနအဖြ႕အစညးမားသ႔ လႊေျပာငး

ေပးခသည။ ဘ႑ာေငြေရးရာမားကေတာ ဆကလက

ၿပး ႀကးၾကပခသည။

အခကအခမားက ေကာလႊားျခငး

(OVERCOMING OBSTACLES) အစအစဥက ျပငဆငေဆာငရြကေနစဥတြင

ေမာမနးမထားသည ျပနာမား ေပၚေပါကလာခပါ

သည။ ဥပမာအားျဖင NSP အစအစဥက စတငခၿပး

ေနာက MRRD ဝနႀကးဌာနသည အျခားေသာ ဝနႀကး

ဌာနမားျဖင ခကခသည ဆကဆေရးတစခက ရင

ဆငခရသည။ ထ႔အျပင အခနကာလတစခၾကာျမင

ၿပးေနာက ရပရြာေကာငစမားအၾကား ၿပငဆငမႈမား

ေပၚေပါကလာခရာ လျခေရးအေျခအေန ပမခကခ

ေစခသည။

ဝနႀကးဌာနမားအၾကားဆကဆမႈကစမခန႔ခြျခငး (Managing interministerial relations) ျဖစတတသညသေဘာသဘာဝအတငးပင

NSP အစအစဥသ႔ အလ ရငမား က မားျပားသည

ေငြေၾကးပမာဏက ထညဝငသညအခါ အျခားဝနႀကး

ဌာနမားမ အရာရမားအေနျဖင အားကမနာလ ျဖစၾက

ရၿပး၊ အစအစဥ၏ ကယျပန႔သည လပပငခြင အေပၚ

နာလခခကျဖစၾကရပါသည။ Popal က “အခန တစခ

မာေတာ ဒါက အေတာက ျပငးျပငးထနထနျဖစလာခ

ပါတယ။ အစးရအဖြ႕ အတြငးမာေတာငမေပါ။ ဝနႀကး

တစခ႕က သမၼတက ေစာဒကတကေျပာဆလာၾက

 Rashda Majeed ေအာငျမငေသာ လ႔အဖြ႕အစညးမားအတြက ဆနးသစတထြငမႈမား  

© 2014, Trustees of Princeton University ကးကားမႈပစမားႏင အသးျပရာတြင လကနာရမညအခကမားအတြက ဤစာတမးအဆးတြင ႏင႔ www.princeton.edu/successfulsocieties တြင ေဖာၿပထားသည။ 24 

တယ။ သတ႔က ‘MRRD က ေဆးခနးေတြ၊

ေကာငးေတြ ေဆာကေနေတာ၊ ကၽြနေတာတ႔

ဝနႀကးဌာနေတြက ပတပစ ရေတာမာလား၊ သတ႔က

ေကးလကေဒသ ဖြ႕ၿဖးေရးတငမဟတဘး တျခား

က႑ေတြအားလးက လကလပေနတာ’ ဆၿပး

ေျပာတတ ၾကပါတယ” ဟဆသည။

မတစ ၂ (ခ) ၊ The Aga Khan Development Network ၊ စနေခၚမႈမား ႏင ရလဒမား

ရနပေငြထတေပးျခငး၌ၾကန႔ၾကာမႈမားက ပပးကညေရးမတဖကမား၏ အလပက ပမခကခေစပါသည။

မလေရးဆြထားေသာ ဒဇငးအရ NSP သည ရပရြာမားက block grants မား ထပေၾကာၿပး ေပးရမညျဖစသည။

သ႔ေသာလညး ၁၀ ႏစတာ ကာလတြင နယေျမမားစြာသည တစႀကမသာ ရရခၾကၿပး ပပးေရးအဖြ႕မားႏင ရပရြာ

မားအၾကား ဆကဆေရးမာ မေျပမလညျဖစလာခရပါသည။

မၾကာခဏပင The Aga Khan Development Network အဖြ႕သည NSP ရနပေငြမ အမနတကယ

ထတယႏငရန ေစာငဆငးေနရစဥတြင ရပရြာစမခကမားအား ကယတင ဘ႑ာေငြ ေထာကပေပးထားခရသည။

Trotter က “ကၽြနမတ႔သာ ေပးမထားႏငခဘးဆရင လထရ႕ သေဘာထားက ေတာေတာႀကးက ျခားနားေနမာပါ”

ဟ ဆသည။

Aga Khan အဖြ႕သည စစဥေဆာငရြကမႈကလညး အေတြ႕အၾကေပၚ အေျခခ၍ ျပငဆငခသည။ “CDC

ေတြအတြက ပထမအႀကမစမခကေတြက ၾကညၾကညတယ။ ဘယလျဖစခသလေပါ။ ပထမအႀကမမာဆရင ေငြ

ထတႏငဖ႔ ၾကန႔ၾကာတာေတြန႔ ဝနထမးေတြကသငတနးေပးဖ႔လတာ၊ ေရြးေကာကပြလပငနးစဥေတြ မနမန

ကနကနျဖစေအာင လပေနရတာေတြေၾကာင ၁၈ လ ကေန လ ၃၀ အထ ၾကာသြားခတယ” ဟဆသည။ အဖြ႕

သည ဆကလပသြားရသည ေကးရြာအစအစဥမား၌ ျဖစလာႏငသည အဆပါၾကန႔ၾကာမႈမားႏင ရပရြာမား

အတြက အဖြ႕၏ ကယပင ေရရည ဖြ႕ၿဖးမႈအစအစဥတ႔က ႀကတငမနးဆထားႏငခပါသည။

ျပနာအခကအခမားရသညတင ၂၀၁၃ ခႏစေရာကသညအခါတြင the Aga Khan Development

Network သည အာဖဂနနစၥတန အလယပငးႏင အေရ႕ေျမာကေဒသမားတြင ရပရြာေကာငစေပါငး ၁၂၅၀ က

တညေထာငေပးႏငခသည။ အဖြ႕သည ေကာငစမား၏ စြမးေဆာငရညႏင ေဒသႏရအပခပေရး၌ ပါဝငမႈ

အားေကာငးလာေစရန အစအစဥေရးဆြျခငး၊ သငတနးေပးျခငးမား ထပမတးခ႕ျပလပခပါသည။ Aga Khan

ေဖာငေဒးရငး၏ ေထာကပမႈျဖင ေကာငစမားသည ေဒသႏရအေျခခအေဆာကအဥး ၂၀၀၀ ႏင သကေမြးပညာ

သငတနး စမခကမားက ခ႐ငငါးခတြင ေဆာငရြကခၿပး ရပရြာလအပခကမားက ေျဖရငးေပးခသည။

အစအစဥညႏႈငးေရးမးျဖစသ Zishan Karim က “NSP အစအစဥဟာ ႀကးမားတ အေျပာငးအလ တစခ

က လပေဆာငခတယလ႔ ကၽြနမထငတယ။ ေပးထားခကအေျခအေနထမာ အစအစဥဟာ ဝနေဆာငမႈေတြ

ျဖစေျမာကေအာင ေပးခတယ။ လမားစြာရ႕ ဘဝေတြက သသသာသာ ေျပာငးလေပးခၿပး အမးသမး၊ အမးသား

ေတြအတြက ေဆြးေႏြး ၊ ပါဝငလာေစမယ ပလကေဖာငးတစခက ဖနတးေပးခပါတယ။ ျပညသေတြ ၊ အထးသျဖင

ေကးလကေဒသေတြက ျပညသေတြအေနန႔ သထားဖ႔ သပအေရးႀကးတာတစခကေတာ သတ႔ရ႕အစးရဟာ

ဝနေဆာငမႈေတြ ေပးအပႏငဖ႔ အမနတကယ ႀကးစားခတယ ဆတာပါပ” ဟ ဆပါသည။

 Rashda Majeed ေအာငျမငေသာ လ႔အဖြ႕အစညးမားအတြက ဆနးသစတထြငမႈမား  

© 2014, Trustees of Princeton University ကးကားမႈပစမားႏင အသးျပရာတြင လကနာရမညအခကမားအတြက ဤစာတမးအဆးတြင ႏင႔ www.princeton.edu/successfulsocieties တြင ေဖာၿပထားသည။ 25 

ဤကသ႔ေသာ လပပငခြငနယပယဆငရာ

အျငငးပြားမႈမားက ေျဖရငးရာတြင NSP အစအစဥ

တြင ပါဝငသအားလးက ကယစားျပသည ႏႈငးဆ

ခငခနၿပး ဘကစေထာငစပါဝငသည ႀကးပမးခက

တစခ လအပပါသည။ NSP ပကငေကာမတက

အျငငးပြားခကမားက ေျဖရငးႏငရန ႀကးပမးေနစဥ

တြင ျပတသားခငမာသည အလရငမား၏ ပပးမႈ

ေၾကာင အစအစဥသည ေရ႕ဆကသြားႏငခပါသည။

အစးရအဖြ႕၏ ေထာကခမႈလအပေၾကာငး သထား

သည အတြက MRRD သည အျခားဝနႀကးဌာနမား

ျဖင ဆကဆေရးတးတကေကာငးမြနလာေစရန ႀကး

စားအားထတခရသည။ ထ႔သ႔ႀကးစားအားထတရာ

တြငပါဝငသည အေရးႀကးေသာ အစတအပငးတစခ

မာ အစအစဥ၏ ရညရြယခကမားအား အျခား ဝနႀကး

ဌာနမားမာ နားလညသေဘာေပါကလာေစရနႏင

အစအစဥသည အာဖဂနနစၥတနအတြက ေကာငးမြန

သည အရာတစချဖစေၾကာငး ပညာေပးျခငးျဖစသည။

ယခငက ဘ႑ာေရးဝနႀကးျဖစသ Ahady

က “ဘယဝနႀကးဌာနတငးကမဆ ဘ႑ာေရးဝနႀကး

ဌာနဟာ မျဖစမေန ပးေပါငးေဆာငရြကရပါတယ။

အထးသျဖငေတာ ဘတဂကႀကးမားတ ဝနႀကးဌာန

ေတြေပါ။ ဒအစအစဥရ႕ သေဘာသဘာဝက

ကၽြနေတာက နညးနညး သသယရတယဆတာက

သတ႔က သပါတယ။ MRRD ဝနႀကး Hanif Atmar က

ကၽြနေတာက Herat ေဒသဆေခၚသြားၿပးျပတယ။

သတ႔ရ႕ စမခကအခ႕က ေတြ႕ျမငၿပးတအခါမာ

ကၽြနေတာ နားလညသေဘာေပါကသြားပါတယ။

ဘ႑ာေရးဝနႀကးဌာနရ႕ ပးေပါငးေဆာငရြကမႈကရဖ႔

က သပအေရးႀကးတယဆတာက သတ႔နားလညၾက

ပါတယ။ နားလညတအေလာကလညး ကၽြနေတာတ႔

ဝနႀကးဌာနန႔ နးနးကပကပဆကဆတယ။ အစအစဥ

အဆငေတြအလက သတငးအခကအလကေပးတာ

ေတြ စသျဖင လပပါတယ” ဟ ေျပာျပပါသည။

အၿပငေကာငစမားက စမခန႔ခြျခငး (Managing competing councils) CDCs မားသည ဝနႀကးဌာနမား၊ ေအဂငစ

မားႏင အလရငမားကပါ အျခားအၿပငအစအစဥမား

သ႔မဟတ ဖြ႕ၿဖးေရးေကာငစမား စတငေဆာငရြက

လာသညအခါတြင ေမာလငမထားေသာ ႐ႈပေထြးမႈ

မားက ၾကေတြ႕လာရပါသည။ ဥပမာဆရလင ၂၀၀၉

ခႏစတြင ဗဟ၏ေအာကအဆငမ အပခပေရး

အတြက တာဝနရေသာ အစးရေအဂငစတစချဖစ

သည ေဒသႏရအပခပေရးဆငရာ လြတလပေသာ

ညႊနၾကားမႈဥးစးဌာန (Independent Directorate of

Local Governance) က ခ႐ငမား၊ တငးေဒသမား

အတြက အာဖဂန သြားေရာကေထာကကေရး

အစအစဥ (Afghan Social Outreach Program) က

ေဆာငရြကလာခသည။ Outreach Program သည

အစးရတြင ထးတမးစဥလာေခါငးေဆာငမားအား

ထညသြငးပါဝငေစျခငးျဖင ႏငငသားမားႏင ႏငင

ေတာအၾကား ယၾကညမႈတညေဆာငႏငေစရန ရည

ရြယျခငးျဖစသည။19

အၾကေပး Lockhart က Afghan Social

Outreach Program သည “အထကေအာက သြား

တ စနစျဖစတာေၾကာင အခနတစခမာေတာ ေအာက

အထကသြားတ ပစျဖစတ CDC ေတြန႔ ထပတက

ေတြ႕ေတာတာပါပ။ အထးသျဖငေတာ ခ႐ငအဆငမာ

ေပါ” ဟ မတခကျပေျပာသည။ ထ႔အျပင ၂၀၁၁ ခႏစ

တြင ေဒသႏရအပခပေရးဆငရာ လြတလပသည

ညႊနၾကားမႈဥးစးဌာနက သးျခား ေကးရြာေကာငစမား

ဖြ႕စညးရနအတြက ေရြးေကာကပြမား ကငးပရန စစဥ

ခသည။ ဥးစးဌာနသည CDC မားအား တရားဝင ေရြး

ေကာကခ government bodies မားအျဖစ

ေဆာငရြကမညက မလလားခေသာေၾကာငျဖစသည။

MRRD ႏင NSP ၏ ပပးကညေရးမတဖကအဖြ႕မားက

မ CDC မားက ေကးရြာေကာငစမားအျဖစ ထားရရန

တြနးအားေပးခၾကပါသည။

 Rashda Majeed ေအာငျမငေသာ လ႔အဖြ႕အစညးမားအတြက ဆနးသစတထြငမႈမား  

© 2014, Trustees of Princeton University ကးကားမႈပစမားႏင အသးျပရာတြင လကနာရမညအခကမားအတြက ဤစာတမးအဆးတြင ႏင႔ www.princeton.edu/successfulsocieties တြင ေဖာၿပထားသည။ 26 

ညႊနၾကားမႈဥးစးဌာနတြင ခ႐ငအဆင

ေအာကသ႔ တးခ႕ေရာကရရန စြမးေဆာငရည မရ

ေၾကာငး သနားလညခသညအေလာက MRRD ႏင

ညႊနၾကားမႈဥးစးဌာနတ႔၏ ဆကဆေရးမာ တစျဖညး

ျဖညး တးတကေကာငးမြနလာခပါသည။ (၂၀၁၃

ခႏစတြင CDC မားအား အဆပါကစၥက ပါလမနမ

ေျဖရငးၿပးခန မတငမအထ ယာယ ေကးရြာ

ေကာငစမားအျဖစ ထားရရန သတမတခသည)

အလရငမားကလညး တစခါတစရတြင

NSP အစအစဥႏင ထပတေနသည ႀကးပမးခကမး

ျဖစၿပး၊ ရပရြာေထာကခမႈက အၿပငရေအာငလပသည

တငးေဒသ၊ ခ႐ငႏင ေဒသႏရေကာငစမားက ဖြ႕စညး

သ႔မဟတ ဘ႑ာေငြေထာကပတတၾကပါသည။

ကညေထာကပမႈေပါငးစပညႏႈငးေရးအတြက ၂၀၀၂

ခႏစတြင တညေထာငခေသာ ကလသမဂၢက ပပး

သည တငးေဒသေပါငးစပညႏႈငးေရးအဖြ႕အစညးမား

သည အျမတမးေကာငစမား ပမျဖစေပၚလာေစခ

ပါသည။ အလရငမား သ႔မဟတ တငးေဒသ

အပခပေရးမားကလညး အျခားေကာငစမားက

ဖြ႕စညးခၾကသည။20 အေရ႕ပငးႏင အေရ႕ေတာငပငး

တြင အလ ရင ရနပေငြ ပပးကညမႈျဖင Paktia ၊

Paktika ၊ Laghman ႏင Khost တငးေဒသမားမ

အပခပေရးမးမားသည တငးေဒသအဆင မဝါဒႏင

အလပအဖြ႕မားက ဖြ႕စညးတညေထာငခသည။ 21

၂၀၀၅ ခႏစတြင MRRD ၊ ျပညထေရးဝနႀကးဌာန၊

ဘ႑ာေရးဝနႀကးဌာန၊ ျပညသ႕ဝနထမးေကာမရင၊

စးပြားေရးဝနႀကးဌာနႏင အလ ရငအဖြ႕မားမ

ကယစားလယမားပါဝငသည အလပအဖြ႕တစဖြ႕

သည လပငနးမားထပေနသည ျပနာအတြက

အေျဖရာဖ႔ ႀကးပမးခေသာလညး ေအာငျမငမႈမရခ

ပါ။22 (မတစ ၃ က ၾကညပါ)

မတစ ၃ ၊ ပဋပကၡ - တငးေဒသျပညလညတညေဆာကေရးအဖြ႕မားႏင NSP အစအစဥ

၂၀၀၂ ခႏစတြင အေမရကနျပညေထာငစသည ေဝးလၿပး၊ မလျခသည နယေျမမား၌ လျခေရး

တးတကလာေစရန၊ ျပနလညတညေဆာကေရးအတြက အေထာကအပေပးရန ႏင ဗဟအစးရ၏ တညရမႈက

ခ႕ထြငႏငရနရညရြယသည အရပဘက-စစဘက ပးေပါငး အဖြ႕မားအျဖစ တငးေဒသျပနလညတညေဆာကေရး

အဖြ႕မား (Provincial Reconstruction Teams (PRTs)) က ဖြ႕စညးၿပး ရနပေငြပပးခသည။ PRT မား

တျဖညးျဖညး ႀကးထြား လာသညအခါ အျခားႏငငမားက အခ႕အဖြ႕မားက တာဝနခြယခၾကသည။ ၂၀၀၃ ခႏစ

ေႏာငးပငးတြင နယးဇလန၊ ၿဗတနႏင ဂာမနတ႔က Bamiyan ၊ Mazar-e Sharif ႏင Kunduz တငးေဒသမားက

အသးသး စမခန႔ခြခၾကသည။

PRT မားသည အခ႕ေသာနယေျမမားတြင NSP ႏင လကတြလပေဆာငခပါသည။ NSP လပငနးစဥ

အေပၚ ေလးစားမႈထားၿပး CDC မားျဖင အလပလပႏငဖ႔ႀကးစားခပါသည။ ရပရြာအဖြ႕ဝငမားက သေဘာတပါက

PRT မားသည block grants မားက အျပညအဝ မပပးႏငသည ရပရြာဖြ႕ၿဖးေရး အစအစဥမားမ စမခကမားက

လညး ရနပေငြပပးေပးခသည။ Zia က “PRT ေတြ ေတာေတာမားမားဟာ ျဖညစြကကညေပးႏငခပါတယ။ PRT

ေတြဟာ CDC ေတြက ရနပေငြမပပးခဘး။ သတ႔လပေပးတာက ေကးရြာရ႕ ထပမျဖညစြကလအပခကေတြက

တက႐က ပပးတနညးန႔ ေျဖရငးေပးခတာျဖစပါတယ။ ဘာေၾကာငလဆေတာ သတ႔က ကနထ႐ကေတြ

ကေနတဆင လပေဆာငတာေၾကာငမ႔လပါ” ဟ ဆပါသည။ အခ႕ေသာ CDC မားသည အျခားအဖြ႕မားထက

PRT အဖြ႕မားျဖငသာ ပမေဆာငရြကလၾကပါသည။

သ႔ေသာလညး ေဒသႏရဖြ႕ၿဖးမႈ ႀကးပမးခကမားမ ရလဒမား ျမနဆနစြာျဖစေပၚရန ဒဇငးေရးဆြထား

သည PRT မားသည ျပနာမားက ဖနတးခပါသည။ ေကးရြာေနျပညသမားသည PRT အဖြ႕မားက ျပညပမ

စစေရးအရ ဝငေရာကစြကဖကမႈ၏ လကရးအဖြ႕အစညးအျဖစ ယဆေလရၿပး PRT အဖြ႕ျဖင အတလပကငသည

 Rashda Majeed ေအာငျမငေသာ လ႔အဖြ႕အစညးမားအတြက ဆနးသစတထြငမႈမား  

© 2014, Trustees of Princeton University ကးကားမႈပစမားႏင အသးျပရာတြင လကနာရမညအခကမားအတြက ဤစာတမးအဆးတြင ႏင႔ www.princeton.edu/successfulsocieties တြင ေဖာၿပထားသည။ 27 

က ျမငေတြ႕မခလၾကပါ။ ကဘးမ လြတလပသည သေတသနအဖြ႕အစညးတစချဖစေသာ Afghanistan

Research and Evaluation Unit တြင သေတသအျဖစ ေဆာငရြကခဖးသ Palwasha Kakar က “အခနၾကာလာ

တာန႔အမ အေျခအေနဆးလာခပါတယ။ တစခါတစရမာ ရပရြာျပညသေတြဟာ အဆငမေျပတ အေတြ႕အၾက

ေတြရလကတအခါမာ ပးေပါငးေဆာငရြကမႈက ႐တသမးသြားၾကပါတယ။” ဟ ဆသည။

အခ႕ေသာ PRT အဖြ႕မားက အစးရအစအစဥမားက အေႏာငအယကမျဖစေစရန ေရာငရားၾကေသာ

လညး၊ စစမဟာမတတပဖြ႕မားသည ေဒသႏရေခါငးေဆာငမား၊ CDC မားျဖင မၾကာခဏ ထပတက ျပနာ

တကေလရခသည။ စစဘကအရာရမား၊ သတမနမား ႏင အျခားကၽြမးကငသမား ပါဝငသည PRT အဖြ႕ဝငမား

သည မလျခသည ေကးရြာမားသ႔ လာေရာကရာတြင စစသးသခပကာယာဥမားက အသးျပၾကၿပး၊ ၎တ႔၏

တညရမႈႏင လပငနးေဆာငရြကမႈမားက အာဖဂနႏငငသားမားအၾကား မေကနပမႈမားက ျဖစေပၚလာေစခပါ

သည။

PRT မားက စမခန႔ခြသည ႏငငမားမာ မတညသည လပနညးလပဟနမားအသးသးက အသးျပၾကပါ

သည။ ၿဗတသဥးေဆာငေသာ PRT အဖြ႕မားသည CDC မားျဖင အတလပေဆာငလျခငးမရၾကပါ။ ထအစား

ထးတမးစဥလာ မးႏြယစဖြ႕စညးပမားမတဆငသာ ေဆာငရြကရန ေရြးခယၾကပါသည။ ကမာၻ႕ဘဏမ အပခပမႈ

အၾကေပးျဖစသ Richard Hogg က “CDC ေတြဟာ မလျခတေဒသေတြထကစာရင လျခတေဒသေတြမာ အမား

ႀကးပၿပး လပႏငေလရပါတယ။ အႏရာယမားတနယေျမေတြမာဆရင သတဟာထေရာကေအာင မလပႏငပါဘး။

ဒါေၾကာင CDC ေတြန႔ တြမလပရတ အေၾကာငးရငးတစခ႕ေတာ ရပါတယ။” ဟ မတခကျပ ေျပာပါသည။

အေမရကနစစတပ၏ မဝါဒတစခေၾကာငလညး အထးျပနာျဖစခရပါသည။ အဘယေၾကာငဆေသာ

၎က ခ႐ငအစးရမားႏင ခ႐ငေကာငစအဖြ႕ဝငမားက အစးရမားႏင ေအာကအဆငမ ေကာငစ အဖြ႕ဝငမား

ထက ပၿပးေပးခေသာေၾကာင ေကးရြာေကာငစဝငမားစြာသည ခ႐ငေကာငစဝငမားအျဖစလပကငရနေရြးခယခ

ၾကပါသည။ ယငးေကးရြာအဖြ႕ဝငမား CDC မားမ ႏတထြကသြားသညအခါတြင ေကးရြာ၏ စမကနးေရးဆြမႈ

လပငနးစဥမားက ထခကေစမည စြမးေဆာငရည ဟာကြကမားျဖစေပၚလာေစခၿပး တစခါတစရတြင

ယငးနယေျမ၌ NSP လပငနးက ရပဆငးခရပါသည။ ထ႔အျပင PRT မားသည ပကဆမားက ရပရြာမားသ႔ NSP

က ေပးသည ႏႈနးထက ပမျမနဆနစြာ ထတေပးခၾကသည။ Popal က “လေတြကေျပာလာၾကတယ ‘ခငဗားတ႔က

တစႏစေလာက ေျပာဆၿပးမ ေဒၚလာ ၆၀၀၀၀ ေပးတယ။ PRT ကၾကညေလ။ သတ႔ကေရာကလာၿပး

ႏစလအတြငးမာပ ရနပေငြေပးတယ’ ေပါ” ဟ ေျပာျပပါသည။

စစဘကဆငရာ အေရးေပၚကယဆယေရး ရနပေငြသည တစခါတစရတြင NSP အစအစဥမားျဖင

ထပတကျပနာျဖစခရပါသည။ လကငငးထြကေပၚရလဒ (output) ကၾကညၿပး ေငြေပးေခရသည PRT

ကနထ႐ကတာမားသည ေနာကခအေျခအေနက နားမလညၾကဘ၊ ရပရြာမားျဖငလညး တငပငေဆြးေႏြးမႈ

မရသညအျပင၊ အရညအေသြးညဖငးသည လပငနးမားကသာ လပေဆာငေလရခသည။

ထ႔ျပင PRT အဖြ႕မားစြာသည CDC မား၊ ရပရြာမားျဖင တငပငေဆြးေႏြးမႈ မျပလပဘ စမခကမားက

အေကာငအထညေဖာခၾကသည။ ဥပမာအားျဖင PRT မားသည တစခါတစရတြင လကတြနးေရတငစကမား

တပဆငျခငး သ႔မဟတ စာသငေကာငးမားတညေဆာကျခငးတ႔က ျပလပၿပး ရပရြာက ဤအရာမားက

လခငသလား ဆသညကပင ေမးျမနးအကျဖတျခငး မရခပါ။ တာလဘနအဖြ႕မားက ရပရြာေထာကခမႈ မရသည

PRT စမခကမားအား ပစမတထားေလရခသည။ “အမားအားျဖငေတာ PRT ေတြဟာ NSP က ထခကအားနညး

ေအာငလပခတယလ႔ ေျပာရမာပါပ” ဟ Popal က ေျပာပါသည။

၂၀၁၃ ခႏစေရာကခနတြငေတာ PRT အမားစက ပတသမးခၿပးျဖစပါသည။

 Rashda Majeed ေအာငျမငေသာ လ႔အဖြ႕အစညးမားအတြက ဆနးသစတထြငမႈမား  

© 2014, Trustees of Princeton University ကးကားမႈပစမားႏင အသးျပရာတြင လကနာရမညအခကမားအတြက ဤစာတမးအဆးတြင ႏင႔ www.princeton.edu/successfulsocieties တြင ေဖာၿပထားသည။ 28 

မတညၿငမသညနယေျမမား၌ NSP အစအစဥက စမခန႔ခြျခငး (Managing the NSP in unstable areas) တာလဘနမားကNSP ပထမအဆငအတြငး

၌ ျပငးထနသည ၿခမးေျခာကမႈ အႏရာယ တစစ

တစရာမေပးခပါ။ ရပရြာမ ကယတင စမခန႔ခြ သည

စမခကမားျဖစေအာင အစအစဥေရးဆြသမားက

အေလးထား စစဥခေသာ ေၾကာင ျဖစႏငပါသည။23

Kakar က “ရပရြာက အျပညအဝလကခပါဝငလာတ

ေနရာေတြမာ NSP စမခကေတြဟာ ပမနအားျဖင

တကခကမခရပါဘး။ NSP အစအစဥက ေကာငးေတြ

တညေဆာကတအခါမာ ကာကြယမႈရပါတယ။ တာလ

ဘနေတြက ဒါေတြဟာ ရပရြာက ကယတငေဆာင

ရြကပငဆငတ အရာေတြလ႔ အသအမတျပထားၿပး

စမခကေတြက ပမနအားျဖင မထၾကပါဘး” ဟ

ေျပာျပသည။

သ႔ေသာလညး ၂၀၀၆ ခႏစေရာကခနတြင

တာလဘနအဖြ႕သည အစးရကျဖတခႏငရန

ဆကလကႀကးပမးလာခရာ ပနကနတကခကမႈမား

၄၀၀% အထ ျမငတကလာခၿပး၊ လအေသ

အေပာကအေရအတြကမာလညး ၈၀၀% ေကာအထ

ျမငတကလာခသည။ 24 တာလဘနမားက ေကးရြာ

ေခါငးေဆာငမား၊ အႀကးအကမား ႏင အစးရအရာရ

မားက ပစမတထားၿပး သတျဖတလာခပါသည။ အခ႕

ေသာနယေျမမားတြင ရပရြာမားသည NSP စမခက

မားက ဆကလကေဆာငရြကႏငျခငးမရေတာဘ

ရပတန႔ခရသည။ အထးသျဖင ႏငင၏ ေတာငပငး

တြင ျဖစသည။

တစခနတညးမာပင အစးရႏင အလရငမား

သည အစအစဥတြငပါဝငလေသာ ေဝးလေဒသမားမ

ရပရြာမားကလညး ခနလပထားချခငး မျပရန

ဆးျဖတခၾကသည။ ကမၻာဘဏသ႔ ၂၀၀၇ ခႏစတြင

ေျပာငးေရႊ႕လပကငခေသာလညး အလပသစတြင

NSP အတြကသာ ဆကလကေဆာငရြကခသည NSP

အစအစဥညႏႈငးေရးမး Zishan Karim က “ရပရြာ

ေတြဘကကေန အစအစဥက လလားမႈ ရမပ ရမာပါ။

ဒလမမဟတရင ဒါကေဆာငရြကေနစရာ အေၾကာငး

မရပါဘး။ အစအစဥမာ ရပရြာေတြက ပးေပါငးေဆာင

ရြကမႈ သေဘာတညခကေတြ လကမတထးခငးၿပး

ေသခာေအာငလပရပါတယ” ဟ ေျပာပါသည။

ျမငမားလာသည အၾကမးဖကမႈေၾကာင အစ

အစဥေရးဆြသမားသည NSP တြငအေျပာငး

အလမား မျဖစမေနျပလပခရပါသည။ ၂၀၀၈ ခႏစ

တြင MRRD ႏင ကမၻာဘဏတ႔သည အႏရာယ

ျမငမားနယေျမမား၌ အေကာငအထညေဖာမႈ

မဟာဗဟာ (High-Risk-Area Implementation

Strategy) က ေရးဆြခၾကသည။ အစအစဥေရးဆြသ

မားသည အႏရာယဆငရာ အမးအစား ေလးခ ခြကာ

လျခ၊ မလျခ၊ အလြနမလျခမႈ၊

လြနကျပငးထနစြာမလျခ (secure, insecure, highly

insecure, and extremely insecure) ဟ၍ ႏငငက

အပငးမား ခြျခားသတမတခပါသည။ ေတာငပငးမ

Kandahar တငးေဒသကသ႔ ေဝးလ သ႔မဟတ

မလျခသည နယေျမမားအတြက NSP သည ပပးမႈ

မတဖကမားအား ရာသကာလ၊ ေဝးလမႈႏင လျခေရး

အေျခအေနမားအေပၚမတည၍ အသးစရတမား ေပး

ျခငးျဖင ဆြေဆာငစညး႐းခသည။

အေကာငအထညေဖာမႈ မဟာဗဟာအရ

ပပးကညမႈမတဖကအဖြ႕မားမ ဝနထမးမားအေနျဖင

အကယ၍ ရပရြာတြင သြားေရာကလပကငရန

အႏရာယ အလြနမားပါက ခ႐င သ႔မဟတ တငးေဒသ

ဌာနမားမတဆင ေဆာငရြကရန ခြငျပထားပါသည။

ရပရြာအဖြ႕ဝငမားအား NSP လပထးလပနညးမားက

သငတနးပ႔ချခငးအား ေဘးကငးလျခမႈ ပရသည

ခ႐င သ႔မဟတ တငးေဒသ ၿမ႕ေတာမားတြင

ေဆာငရြကႏငပါသည။ ေကးရြာေရြးေကာကပြမား

က မျဖစမေနကငးပရန မလပါ။ ရပရြာျပညသမားက

CDC အဖြ႕ဝငမားက အဆျပခန႔အပႏငပါသည။

အကယ၍ ရပရြာတစခသည ေရြးေကာကပြျပလပ

မညဆပါက စေဝးၿပးမေပးမညအစား ဆႏၵမမားက

တစအမတက တစအမတက တစအမဆငး လကလ

ေကာကယသည နညးက အသးျပႏငပါသည။ အခ႕

 Rashda Majeed ေအာငျမငေသာ လ႔အဖြ႕အစညးမားအတြက ဆနးသစတထြငမႈမား  

© 2014, Trustees of Princeton University ကးကားမႈပစမားႏင အသးျပရာတြင လကနာရမညအခကမားအတြက ဤစာတမးအဆးတြင ႏင႔ www.princeton.edu/successfulsocieties တြင ေဖာၿပထားသည။ 29 

ေသာနယေျမမားတြင လအမားစေဝးၿပး ကယစား

လယမားအျဖစအားလးက လကခသမားက ေရြးခယ

သညနညးကလညး အသးျပႏငပါသည။ ေကာငစ

တစခခငးတြင ကယစားလယ အမားဆး ေလးဥး

ပါဝငႏငၿပး အကယ၍ အမးသမးမား မပါဝငဖ႔

ရပရြာက ဆးျဖတလင ဤအတငးပင ဖြ႕စညးႏငပါ

သည။

ပပးကညေရးမတဖကအဖြ႕မား အေနျဖင

NSP ဆငရာ တာဝနမားက ကငတြယေဆာငရြက

ေပးရနအတြက ျပငပမ လမႈစညး႐းေရးမးမားအစား

ေကးရြာမ တစစတစဥးက ခန႔ထားႏငပါသည။ Popal

က “လျခမႈမရတ နယေျမေတြအတြက ကၽြနေတာ

တ႔မာရတ ေစာငၾကည စစေဆးေရး နညးစနစက

အကန႔အသတန႔ပ ရတာဆေတာ အဒပဂၢလက

ယၾကညဖ႔ကလြၿပး တျခားေရြးခယစရာ မရဘးေလ”

ဟ ဆပါသည။ ပပးကညမႈ မတဖကအဖြ႕မားႏင

ေကးရြာပပးကညသမားအျပင NSP သည ျပငပမ

ေစာငၾကညစစေဆးသမား (third-party monitors)

အား အခေၾကးေငြေပးၿပး ေနာကဆကတြ ျဖညစြက

လပငနးမားက ေဆာငရြကေစပါသည။ ေစာငၾကည

စစေဆးသမားမ လပငနးဆဒမားသ႔ သြားေရာက

ၾကည႐ႈႏငမႈ မရပါက ရပရြာမားအား စမခက ၿပးစး

ေၾကာငး သကေသအေထာကအထားအျဖစ ဓာတပ

မားတငသြငးရန ခြငျပခသည။

အႏရာယျမငမားသည နယေျမမားတြင

လပငနးေဆာငရြကရာ၌ ရပရြာမားႏင ၎တ႔၏

ပပးကညမႈမတဖကမားအၾကားတြင နးနးကပကပ

ေပါငးစပညႏႈငးမႈ ရဖ႔လပါသည။ ရပရြာအဖြ႕ဝငမား

သည မတဖကအဖြ႕မားအား ၎တ႔ လာေရာကရန

အႏရာယမားပါက သတေပးရမညျဖစသည။

မတဖက အဖြ႕မားက ရပရြာမားအဖြ႕ဝငမားအား

မမတ႔ ေကးရြာမားသ႔ ေငြသားမား သယယသြားျခငး

မျပဘ ဝယယစရာမားက တငးေဒသၿမ႕ေတာတြင

အၿပး အျပတ ဝယယသြားရန တကတြနးခပါသည။

အႏရာယျမငမားနယေျမမားအတြက မဟာ

ဗဟာက မလျခသည နယေျမမားစြာတြင အသးျပ

ခေသာလညး ၎၏ အကးသကေရာကမႈက တငး

တာႏငရန ခကခပါသည။ အႏရာယျမငမားေဒသမား

သ႔ သြားေရာကခသည Karim က “NSP ဟာ ႏငငရ႕

လျခမႈရတ ေနရာေဒသေတြမာ အေကာငးဆး လပ

ေဆာငႏငခတယလ႔ ကၽြနမထငတယ။ ဒါေပမယ

အႏရာယျမငမားတ နယေျမေတြမာကေတာ ရပရြာ

ေတြက စညး႐းလႈ႔ေဆာရတာန႔ ဖြ႕ၿဖးေရးေကာငစ

အဖြ႕ဝငေတြ ေရြးေကာကတငေျမာကတာေတြမာ

အခကအခေတြ အမားႀကး ရေနတာေၾကာင ဒါက

NSP (စညးလးညညြတေရးအစအစဥ) လ႔ ေခၚရမာ

ေတာင ခပခကခကပါပ။ Uruzgan တငးေဒသထက

ကၽြနမသြားခတ ရပရြာတစခ႕မာဆရင ဘယသေတြ

က ရပရြာကယစားလယေတြလဆတာေတာင သသ

ကြကြ မရဘး။ ရပရြာျပညသေတြက ဒအစအစဥက

မသၾကပါဘး။ ဒါမးက ရပရြာစညး႐းလႈ႕ေဆာမႈ န႔

ေရြးေကာကပြေတြက ေကာငးေကာငးလပႏငတ ႏငင

ရ႕ အျခားေနရာေဒသေတြက အေတြ႕အၾကန႔ဆရင

လးဝက ကြာျခားေနတာပါ။” ဟ ေျပာပါသည။

ဖြ႕ၿဖးေရးေထာကပေငြၾကန႔ၾကာမႈမားကရငဆငေျဖ ရငးျခငး (Grappling with block-grant delays) မၾကာခဏပင အလရင ရနပေငြပပးမႈသည

NSP သ႔တငသြငးသည ရပရြာစမကနး လအပခက

မားအတငး လကမေအာင ျဖညတငးေပးႏငျခငးမရခ

ပါ။ ယခငက NSP မနေနဂာျဖစသ Mukhtar က

“၂၀၀၆ မတငခငအထ၊ အေကာငထမာ ပကဆရ

တအခါမာ ကၽြနေတာတ႔က စမခကေတြအတြက

တစပတက ေဒၚလာ ၆ သနးကေန ၇ သနးေလာက

အထ ထတေပးရပါတယ။ ဒါေပမယ အလရငဘက

က ပကဆက ေႏးေကြးတႏႈနးန႔ပ ျပနျဖညတငးေပးပါ

တယ။ NSP ဟာ အေကာငထမာ ပကဆရရင တစ

ရကက ေဒၚလာ တစသနး သးစြႏငစြမးရပါတယ” ဟ

ဆသည။

NSP မနေနဂာမားသည ေႏာငေႏးၾကန႔ၾကာ

မႈမားအတြငးမာပင အလပလပခၾကရပါသည ။ NSP

၏ လပငနး ဒါ႐ကတာအျဖစ ၂၀၀၅ တြင

 Rashda Majeed ေအာငျမငေသာ လ႔အဖြ႕အစညးမားအတြက ဆနးသစတထြငမႈမား  

© 2014, Trustees of Princeton University ကးကားမႈပစမားႏင အသးျပရာတြင လကနာရမညအခကမားအတြက ဤစာတမးအဆးတြင ႏင႔ www.princeton.edu/successfulsocieties တြင ေဖာၿပထားသည။ 30 

တာဝနထမးေဆာငခသ Karim Merchant က

“ကၽြနေတာတ႔ ျမနျမနဆနဆန သငယခတယ။

အေကာငထမာ အရေငြ ထားခတယ။ စာရငးဇယား

ေတြ စာခပစာတမးေတြအားလးက ဘ႑ာေရးႏစ

အတြငး ၿပးျပတေအာင ရငးလငးရတယ။ ဒါျပင

အာဖဂနအစးရရ႕ သတမတခကအတငး မတလကစ

ၿပး ႏစလၾကာ ရနပေငြထတယသးစြမႈေတြရပဆငး

တာက လကနာေဆာငရြကရတယ။ ဒဇငဘာကစၿပး

ရနပေငြထတယသးစြတာေတြက အရနေလာခရ

တယ။ NSP အဆင ၂ မာေတာ ႏငငအခငးခငး

အၾကား ရနပေငြပပးမႈ (bilateral funding) က

စတငၿပး တက႐ကရယခတယ” ဟ ေျပာသည။

သ႔တငေအာင ေႏာငေႏးၾကန႔ၾကာမႈမားမာ

တစခါတစရတြင ႀကးမားလၿပး ပနက႐ႈငးသည

ျပနာမား ရေနေၾကာငး ထငဟပေနခပါသည။

Aga Khan Development Network ၏ ရနပေငြပပးမႈ

မတဖက အဖြ႕ျဖစသည Aga Khan Foundation ၏

ျပငပဆကဆေရးႏင ဂရနစမခန႔ခြမႈ အႀကးအက

ျဖစသ Joanne Trotter က “NSP အတြက ႀကးမားတ

ေငြပမာဏထညဝငဖ႔ ကတျပထားခၾကပါတယ။

ဒါေပမယ ခန႔မနးတအတငးေတာ ဝငေရာကမလာခ

ပါဘး။ အလ ရငတစခ႕က ေပးတာ ေႏးေကြးပါတယ။

ရနပေငြေတြ ဝငေရာကလာၿပဆတအခါမာလညး

ဒါဟာ NSP အတြကဆၿပး သးသန႔လာထားတာ

မးမဟတပါဘး။ အဒေတာ ဘ႑ာေရးဝနႀကးဌာနန႔

MRRD အၾကားက ဆကဆေရးအေနအထားအေပၚ

မတညၿပး ပဋပကၡေပၚထြကလာတာကလညး ျမငရႏင

ပါတယ” ဟ ေျပာပါသည။

ထ႔ျပင ဗဟဘဏႏင NSP တ႔သည တစခါ

တစရတြင ပကဆအား ရပရြာအေကာငသ႔ လႊပ႔ေပး

ရန အခနၾကာျမငစြာ ယခရပါသည။ NSP မ Rasouli

က “NSP အဆင ၁ န႔ ၂ ေတြမာ ေျခာကလကေန

ရစလ ေလာကအထ ၾကန႔ၾကာတာေတြ ရခတယ။

ကၽြနေတာတ႔က စာရြကစာတမးေတြကပ စစေဆး

ၾကည႐ႈေနတာပါ။ ကၽြနေတာတ႔မာ ဒလစမခက ေပါငး

ေထာငန႔ခၿပး ပကဆရဖ႔ တနးစေစာငေနၾကတာက

လကခ ေဆာငရြကေနခရတာပါ။ ဒါက ၿပးေျမာကမႈ

အရ ၾကညမယဆရင စမကနးစကဝနး (project

cycle) တစခလးအေပၚ သကေရာကမႈ ရခပါတယ။

အလရငေတြက NSP အဆင ၂ ရ႕ ဒတယ အပငး န႔

NSP အဆင ၃ တ႔အတြက ႏစမားစြာ ထညဝငမယ

ဂရန႔ေတြ (multiyear grants) ေပးဖ႔ ကတျပတ

အခါမာ ဒျပနာဟာ ေျပလညသြားပါတယ” ဟ

ဆသည။ ရပရြာဘဏအေကာငမားသ႔ ေပးပ႔လ႔မရ

ေသာ နယေျမမားအတြက ယၾကညစတခရသည

havala ေငြလြ ပြစားမားက ရာေဖြရသညမာလညး

ခကခပါသည။

ၾကန႔ၾကာျခငးဆသညမာ တစနညးအားျဖင

အရနအဟနပကျခငးပင။ Popal က “ပထမဆး

အရစက လႊေျပာငးေပးၿပးတအခါ ရပရြာျပညသေတြ

က ဒတယ အရစအတြက ႏစလေစာငေပးႏငပါတယ။

ငားထားတ ပနးရဆရာ ဒါမမဟတ အလပၾကမး

သမားေတြက ဒတယအရစေရာကမလာမခငး ႏစလ

ၾကာေအာင ေစာငခငးထားလ႔ေတာ မရပါဘး” ဟ

ေျပာျပပါသညည။ အခ႕ေသာ ျဖစရပမား၌ block

grant ထတယဖ႔ ေစာငဆငးေနရစဥတြင ပပး

ကညေရး မတဖကမားက ၎တ႔ကယပငပကဆမား

က ထတေပးထားခပါသည။ တစနညးအားျဖငလညး

မတဖကအဖြ႕မားသည တစခါတစရတြင ၎တ႔၏

စာခပပါအစတအပငးအခ႕အရ ေငြရရမႈမရဘ

ေဆာငရြကေပးသည ဆသည သေဘာပငျဖစသည။

Block-grant ေႏာငေႏးၾကန႔ၾကာမႈက

ေအာကေျခမ ႏငငသားမားအေပၚတြငလညး စးရမ

ပပနမႈမားက ျဖစေစခပါသည။ လမားစြာသည အစးရ

အေပၚ ယၾကညစတခႏငစြမး ႏင အလရငမားအေပၚ

မခအားထားႏငစြမးအေပၚ သသယမား စတငျဖစေပၚ

လာခသည။ Rasouli က “NSP အဆင ၁ န႔ ၂ မာ

ကၽြနေတာတ႔ဟာ တငးေဒသအသးသးကေန ဒအထ

ခရးႏငေရာကလာၿပး သတ႔ရ႕အရငးအျမစေတြ

လာေရာက ေတာငးဆၾကတ လေပါငးမားစြာက

ရငဆင ေျဖရငးခရပါတယ။ တစခါတစရမာဆရင

သတ႔ဟာ အစးရကေပးတ ဒကတကဝတေတြဟာ

 Rashda Majeed ေအာငျမငေသာ လ႔အဖြ႕အစညးမားအတြက ဆနးသစတထြငမႈမား  

© 2014, Trustees of Princeton University ကးကားမႈပစမားႏင အသးျပရာတြင လကနာရမညအခကမားအတြက ဤစာတမးအဆးတြင ႏင႔ www.princeton.edu/successfulsocieties တြင ေဖာၿပထားသည။ 31 

အလမအညာေတြပ … ေပးထားတအျခားကတ

ေတြလညး ဘယေတာမ ျဖစလာမာမဟတဘး ဆၿပး

ေတြးလာၾကပါတယ” ဟဆသည။ သ႔ေသာလညး

“အခေတာ ဒါက ျပနာမဟတေတာပါဘး။ အခဆ

ရင ရပရြာေတြဟာ ေရာကလာၿပး သတ႔ေကးရြာေတြ

က NSP မာ ထညသြငးေပးဖ႔ေတာင လာေျပာၾကပါ

တယ” ဟ သက မတခကျပပါသည။

မတစ ၄ ၊ အႏရာယျမငမားနယေျမမား၌ NSP အစအစဥက အေကာငအထညေဖာျခငး

၂၀၀၇ ခႏစတြင NSP သည Afghanistan Rehabilitation and Education Program (AREP) ျဖင

စာခပခပဆခသည။ AREP သည အာဖဂန အနဂအတစချဖစၿပး ၿမ႕ေတာကဘး၊ Jalalabad ႏင တငးေဒသ

ခႏစခတြင ႐းမားရပါသည။ ပပးကညေရးမတဖကအဖြ႕အျဖစ AREP သည အာဖဂနနစၥတနႏင ပါကစၥတန

နယစပ အနးရ Paktika တငးေဒသထမ Barmal ခ႐င တြင လပငနးမားေဆာငရြကခပါသည။ ၾကမးတမးသည

ေျမမကႏာသြငျပငျဖစျခငး၊ ေဝးခေခါငဖားျဖစျခငးႏင တာလဘနလႈပရားမႈမားရျခငးတ႔ေၾကာင အႏရာယ ျမငမား

သည နယေျမတစခ ျဖစၿပး အေရးႀကးသည အေျခခအေဆာကအဥးႏင ဝနေဆာငမႈမား လအပလကရေသာ

ေဒသ ျဖစပါသည။ လျခေရးအေၾကာငးျပခကမားေၾကာင ႏငငတကာအနဂအမားက ထနယေျမတြင လပငနး

ေဆာငရြကႏငျခငး မရပါ။

AREP သည Barmal တြင လပငနးေဆာငရြကရန ေဒသခမားက ဝနထမးအျဖစ ခန႔အပခသည။ ေဒသခ

ဝနထမးမားသည (တစခါတစရ၌ မးႏြယစေခါငးေဆာငမားပင ပါဝငပါသည) သတ႔၏ ရပရြာမားႏင ပတသက၍

ေကာငးစြာ နားလညသမားျဖစၿပး၊ အစအစဥက လကခလာေစေရးအတြက ေဒသချပညသမားက ခဥးကပ ေျပာ

ဆႏငၾကပါသည။ ယငးေဒသခဝနထမးမားသည ရပရြာႏင ဘာသာေရးေခါငးေဆာငမားျဖင ဆကဆေရး

ေကာငးစြာ တညေဆာကႏငၾကၿပး၊ ေဒသချပညသမားကလညး ၎တ႔က လကခမႈရခပါသည။

ပထမဆးအဆငအေနျဖင AREP မ ပပးကညသမားက NSP အစအစဥ၏ အကးခစားမႈမားက ရပရြာ

မားသ႔ ရငးလငးေျပာျပခပါသည။ ျဖစရပအမားစတြင ေတြ႕ရေလရသလပင ျပညသမားသည ေယဘယအားျဖင

NSP အစအစဥမ ရႏငမည တနဖးက ေတြ႕ျမငၾကပါသည။ AREP မ အစအစဥမနေနဂာ Barakatulla Rasooli က

တာလဘနမားပငျဖစျဖစ အစးရကဆန႔ကငသည ျပညသမားပငျဖစျဖစ NSP အစအစဥကေတာ ဆန႔ကငစရာ

အေၾကာငး သပမရဟ မတခကျပေျပာပါသည။ “ဘာေၾကာငလဆေတာ တာလဘနအမားစကလညး ဒရပရြာ

ေတြကပေလ၊ သတ႔လညး အကးခစားရတာပကး” ဟ ဆပါသည။

ေရြးေကာကပြမားႏင ယဥပါးမႈအေလအထ သပမရသျဖင ရပရြာျပညသမားသည CDC ေကာငစမား

ေရြးေကာကတငေျမာကရန မဝမရ႕ျဖစေလ ရခသည။ Rasooli က “ကယအတြက အလပလပေပးမယ သက

ေရြးခယေပးရမာ ျဖစပါတယဆၿပး ရပရြာျပညသေတြက ေျပာရပါတယ” ဟေျပာျပသည။ ေကာငစအဖြ႕ဝငမား

အားလးနးပါးမာ အမးသားမားျဖစၾကသည။ Barmal သည အႏရာယျမငမားနယေျမတစချဖစေသာေၾကာင NSP

က ၎၏ လအပခကတစချဖစေသာ CDC မား၌ အမးသမးပါဝငမႈက ေဘးဖယထားခပါသည။ (အစအစဥ၌

စစေပါငး အမးသမးပါဝငမႈမာ ၅% ျဖစသညဟ Rasooli က ေျပာပါသည)

ရပရြာမားတြင သငတနးပ႔ခမႈ မျပလပႏငေသာေၾကာင AREP ပပးကညသမားသည တငးေဒသ

ၿမ႕ေတာ Sharana တြင သငၾကားပ႔ခခရပါသည။ သငတနးတြင ေလးဥးပါ CDC ေကာငစက မညသ႔ ေရြးေကာက

တငေျမာကရမည၊ စမခကမားက မညသ႔ေရြးခယၿပး ဒဇငးေရးဆြရမည၊ လအပေသာ အေထာကအပပစၥညးမား

က မညသ႔ ဝယယရမည၊ block grants မားက မညသ႔ စမခန႔ခြရမညႏင စမခက တးတကမႈက မညသ႔

ေစာငၾကည စစေဆးရမည စသည လမးညႊနခကမားပါဝငပါသည။

 Rashda Majeed ေအာငျမငေသာ လ႔အဖြ႕အစညးမားအတြက ဆနးသစတထြငမႈမား  

© 2014, Trustees of Princeton University ကးကားမႈပစမားႏင အသးျပရာတြင လကနာရမညအခကမားအတြက ဤစာတမးအဆးတြင ႏင႔ www.princeton.edu/successfulsocieties တြင ေဖာၿပထားသည။ 32 

အစအစဥေရးဆြသမားသည block-grant

ထတေပးျခငးက ပမနေဆာငရြကေပးႏငမႈ မရျခငး

အေပၚ စတပကလကပကျဖစၾကရပါသည။ Block

grants မားက ႏစႏစလင တစႀကမ ပမနထတေပး

ႏငရန ရညရြယစစဥထားေသာလညး NSP သည

ရပရြာတစခက ၁၀ ႏစမ ဂရန႔တစႀကမသာ ထတေပး

ႏငခသည။ အစးရက အၾကေပးခသည Guggenheim

က “ဒါႀကးတစခလးက ပမန၊ ခန႔မနးလ႔ရတ grants

ေတြန႔ သြားဖ႔ ခန႔မနေရးဆြထားခတာပါ [ႏစစဥ

သ႔မဟတ အနညးဆး သးႏစလငတစႀကမ]။

တကယလ႔မား သတ႔က ဂရန႔က တစႏစစတငးမာ

ဆကၿပး ဆကၿပး ေပးသြားႏငခရင စတခယၾကညမႈ

လ ပရမယ၊ အကးသကေရာကမႈလညး ပၿပးႀကးမား

ပါလမမယ။ အငဒနးရားမာဆရငကၽြနေတာတ႔ အဒ

လ လပသြားတာပါ။ ႏစစဥႏစတငးမာ ရနပေငြန႔ ဘာ

ေတြ လပၾကမလဆၿပး ေဆြးေႏြးညႏႈငးၾကရပါတယ”

ဟ ေျပာပါသည။

အလရငမားသည ျပနာ၏ အဓကရငး

ျမစမား ျဖစသည။ အလရငမား၏ စေပါငးရနပေငြ သ႔

ထညဝငမႈမားမာ ျပတေတာငးျပတေတာငး ျဖစေန

ခပါသည။ ျဖစေပၚလာသည ရလဒတစခအျဖစ

ေအာကေျခတြငမ ကနကစရတမားမာ ပမျမငမားလာ

ခပါသည။ အေနာကပငး Farah တငးေဒသ ကယစား

ျပ ပါလမနအမတ ျဖစသ Rangina Kargar က

“ျပနာေတြ ျဖစခတယ။ စမခကႀကး တစခ႕က

စထားႏငၿပးၿပ၊ ဒါေပမယ ဂရန႔က ေရာက မလာတာ

ဒါမမဟတ ေနာကကၿပးမ ေရာကလာတာ ဒါမမဟတ

ေနာကႏစထအထ ၾကန႔ၾကာသြားတာမးေပါ။ အဒ

၂၀၀၇ ခႏစတြင NSP သည Barmal ေဒသသ႔ block grants မား လႊပ႔ရာတြင havala ပြစားေငြလႊစနစ

က အားကးခရပါသည။ သ႔ေသာေနာကပငး၌ ရပရြာဘဏအေကာငမားက အသးျပခပါသည။

ရပရြာအဖြ႕ဝငမားက မမတ႔ အေကာငအထညေဖာလသည စမခကမားက ေဖာထတသတမတၿပးသည

အခါတြင၊ AREP ဝနထမးမားသည ကဘးမ NSP ရးသ႔ တငသြငးရမည အစအစဥမား၊ အဆျပလႊာမား

ျပငဆငေရးသားရာတြင ရပရြာအဖြ႕ဝငမားက ကညေပးခၾကသည။ ရပရြာမားသည ဆညတမမား၊ ေရတြငးမား၊

လကတြနးေရတငစကမား၊ လမးမား၊ လပစစမး ႏင အမးသမးမားအတြက သကေမြးပညာသငတနး စသည

လပငနးမားက ေရြးခယေလရပါသည။ တးတကမႈက ေစာငၾကညမတသားႏငရနအတြက AREP သည လမႈ

စညး႐းေရးမးမား၊ CDC မား၊ ရပရြာျပညသမား ႏင သးျခားလြတလပသည ေစာငၾကညသမားက အမျပခသည။

အဆပါ ရငးျမစ အသးသးထမ အစရငခခကမားက ႏႈငးယဥၾကညခပါသည။ အခ႕ေသာ ျဖစရပမား၌

သးျခားလြတလပသညေစာငၾကညသမားအတြက သြားေရာကရနခကခသညအခါတြင ၎တ႔ႏငအတ ရပရြာ

အဖြ႕ဝငမားက လကပါေပးခသည။ “တာလလနအဖြ႕ေၾကာင လာမၾကညခငတ ေစာငၾကညသက ရြပရြာက

သြားေရာကေခၚယၿပး လပငနးဆကေတြထ လကျပပါတယ” ဟ Rasooli က ေျပာျပသည။

၂၀၁၃ ခႏစ ေရာကသညအခါတြင ရပရြာေပါငး ၄၀ သည စမခကေပါငး ၆၅ ခက တာလဘနအဖြ႕မ

ဝငေရာကေႏာကယကမႈတစစတစရာ မရခဘ စတင သ႔မဟတ အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကႏငခပါသည။

“ရပရြာအတြက အကးခစားမႈျမငမားတ စမခကဆရင တာလဘနေတြအေနန႔ ဘာမေျပာလ႔မရပါဘး။ တာလဘန

ေတြဟာ ရပရြာက ဆန႔ကငၿပး ဘာမလပလ႔မရပါဘး။ ဒါေပမယ အစအစဥတစခဟာ ရပရြာက မတငပ

လပေဆာငမယဆရငေတာ တာလဘနအဖြ႕ဟာ စမခကက တကခကႏငပါတယ” ဟ Rasooli ဆသည။

“ဒအစအစဥဟာ ျပညသေတြက အမားႀကးကညေပးႏငခပါတယ။ ရပရြာ ျပညသ ၉၉% က တက႐က

အကးခစားမႈရရေစပါတယ။ ျပညသေတြဟာ လပငနးက ေရြးခယတယ၊ ဘဏကေန ပကဆယတယ၊

ပစၥညးေတြ ဝယယၿပး အေကာငအထညေဖာၾကပါတယ။ အစအစဥအေပၚ ယၾကညမႈ ရၾကပါတယ။ ဒါေၾကာငလ

အစအစဥက ေထာကခၾကတာေပါ” ဟ သးသပေျပာပါသည။

 Rashda Majeed ေအာငျမငေသာ လ႔အဖြ႕အစညးမားအတြက ဆနးသစတထြငမႈမား  

© 2014, Trustees of Princeton University ကးကားမႈပစမားႏင အသးျပရာတြင လကနာရမညအခကမားအတြက ဤစာတမးအဆးတြင ႏင႔ www.princeton.edu/successfulsocieties တြင ေဖာၿပထားသည။ 33 

အခါမာ စနေခၚမႈေတြ ရငဆငလာရပါတယ။

ဘာေၾကာငလဆေတာ လပငနးက ရပဆငးလကရ

တယ။ ေနာက လအနညးၾကာတအခါ ျပနစရျပန

တယ” ဟ ေျပာပါသည။

NSP အစအစဥက အားေကာငးစြာ စတငခ

ၿပးေနာက အစအစဥက ေႏးေကြးသြားေစခသည

အဟန႔အတားမား အေၾကာငးက Lockhart က

ျပနလညေျပာျပပါသည။ “ကနဥးႏစေတြမာတနးက

အရနေတာေတာရခပါတယ။ ဂရန႔ေတြ

ေတာကေလာက ဝငေရာကလာခတယ။ စနစက

လညး အထငကလာတယ။ ကမာၻ႕ဘဏကလညး

အဆငေျပေအာင လကေလာေပးခပါတယ။ ပမန

ဘ႑ာေရးစနစမး မဟတတ havala ေငြလြႊစနစမး

က သးဖ႔ခြငျပေပးခတယ။ ဒါေပမယ ေနာကပငးမာ

ေတာ အစအစဥဟာ အခကအခအဟန႔အတားေတြ

ၾကလာရတယ။ လျခေရးကစၥ၊ အလရငအေထာက

အပေတြ တစပငးတစစစျဖစေနတာ၊ ကမၻာဘဏရ႕

တငးကပမႈ စတာေတြေပါ။ ပပးကညေရးမတဖက

အဖြ႕ေတြက ေငြေပးေခဖ႔ကလညး စတငၿပး တ႔ဆငး

ထားခရတာေၾကာင ၾကန႔ၾကာမႈေတြျဖစေစခၿပး

ယၾကညမႈလညး ဆး႐ႈးခရပါတယ” ဟဆပါသည။

၂၀၁၄ ခႏစတြင NSP အစအစဥသည ႏငင

ရ ခ႐ငမားအားလးက လႊမးျခႏငရန ရညရြယခ

ပါသည။ သ႔ေသာလညး အလရငမား၏ NSP

အတြက ရနပေငြထညဝငမႈမာ ေႏးေကြးခေသာ

ေၾကာင ၿပးျပညစသည လႊမးျခမႈျဖစရန ခကခခရ

ပါသည။

ရလဒမားက ဆနးစစအကျဖတျခငး

(ASSESSING RESULTS) NSP အစအစဥ၏ အကးသကေရာကမႈက

အကျဖတရာတြင စနေခၚမႈအခ႕က ေတြ႕ရပါသည။

ဥးစးဥးေဆာငခသမား၏ ေျပာၾကားမႈအရ အစအစဥ

သည ၎၏ မလရညမနးခကမားထကပင ေကာ

လြန ေရာကရခသညဟ ဆသည။ ေကးလကေဒသ

ျပနလညထေထာငေရးႏင ဖြ႕ၿဖးေရးဝနႀကးဌာန

(MRRD) တြင အစအစဥမားဆငရာ ဒညႊနမ းမသည

ဝနႀကးတာဝနအထ ထမးေဆာငခၿပး ေနာကပငးတြင

မဝါဒအၾကေပးအျဖစလပကငသ Zia က “အစအစဥ

ဟာ တကယကပ သ႔ရ႕ မလရညမနးခကေတြထက

ေကာလြန ေရာကရခၿပး၊ သ႔ရ႕ေအာငျမငမႈက ကၽြန

ေတာတ႔အားလးကအအားသငေစခပါတယ။ အာဖဂန

နစၥတနျပညသေတြဟာ အစအစဥက ဒေလာကထ

လကခယၾကညၾကလမမယလ႔ ကၽြနေတာတ႔ေမာမနး

မထားမဘး။ ျပညသေတြဟာ ေရြးေကာကပြေတြမာ

ပါဝငၾကတယ၊ ထညဝငကညၾကတယ၊ ဒါေတြအားလး

ကလညး ပြငလငးျမငသာေအာင လပၾကတယ။

အႀကးမားဆးေအာငျမငမႈကေတာ ျပညသအားလး

အတြက ဘအစအစဥတစခ ျဖစတာေၾကာင လမႈ

ေပါငးစညး ညညြတမႈ (social cohesion) က

ျမငတငႏငခတာပါ။” ဟ ဆပါသည။

ေအာကေျခတြငၾကညမညဆပါက NSP

သည ေကးလကေဒသျပညသမားထ ေအာငျမငစြာ

ေရာကရခသည အနညးငယမေသာ အစအစဥမား

အနက တစခ ျဖစပါသည။ အကးသကေရာကမႈ

လဥးေရ အေရအတြက (number) သကသကကသာ

ၾကညသည လကငငးထြကေပၚရလဒ (output) အရ

ေျပာရမညဆလင ရရခေသာ အေရအတြကမားမာ

အထငႀကးေလာကဖြယရာရပါသည။ အစအစဥက

၂၀၀၃ ခႏစတြင ေကးလကေဒသမ ရပရြာေပါငး

၅၀၀၀ ျဖင စတငခၿပး၊ ပထမအဆင (first phase)

ၿပးစးခါနးအခနတြင ႏငငရ တငးေဒသ ၃၄ ခ စလးမ

ခ႐င ၁၉၃ ခတြင ႏငငလဥးေရ၏ သးပတစပခန႔ျဖစ

သည အာဖဂနျပညသ ၁၀.၅ သနးက လႊမးျခ ေဆာင

ရြကႏငခပါသည။ ၂၀၀၉ ခႏစေရာကခနတြင NSP

သည အာဖဂနျပညသ ၁၇ သနး အေပၚ လပငနးမား

ျဖင အကးသကေရာကေစခသည ရပရြာဖြ႕ၿဖးေရး

ေကာငစေပါငး ၂၁၈၀၀ ေကာ၏ ေရြးေကာကပြမားက

ႀကးၾကပစစဥေပးႏငခသည။ ၂၀၁၃ ခႏစေရာကခန၌

NSP သည အေမရကနေဒၚလာ ၁ ဘလယ ေကာက

လရာသး ဖြ႕ၿဖးေရးေထာကပေငြမား (block grants)

အျဖစ ရပရြာမားက ထတေပးႏငခၿပး၊ စမခကေပါငး

 Rashda Majeed ေအာငျမငေသာ လ႔အဖြ႕အစညးမားအတြက ဆနးသစတထြငမႈမား  

© 2014, Trustees of Princeton University ကးကားမႈပစမားႏင အသးျပရာတြင လကနာရမညအခကမားအတြက ဤစာတမးအဆးတြင ႏင႔ www.princeton.edu/successfulsocieties တြင ေဖာၿပထားသည။ 34 

၅၅၀၀၀ ေကာက ၿပးစးခသညအျပင၊ ေကာငစေပါငး

၃၂၀၀၀ ကလညး ဖြ႕စညးတညေထာငေပးႏငခပါ

သည။

ဒဇငးေရးဆြခသမားအေနျဖင ခငလသည

ၿပးေျမာကေအာငျမငမႈမားက ခ႐ငမားစြာ ညႊနျပႏငပါ

သည။ စမခကမားတြင အေသးစားေရအားလပစစ

စက႐မား၊ ေကာငးမား၊ လမးမား၊ ဆညေျမာငး ႏင

ေရတကစားမႈကာကြယေရးစနစ ႏင ေသာကသးေရ

ရရေရး စသညလပငနးမားပါဝငခပါသည။

Key Indicators (ညႊနးကနးမား)

NSP I and II

NSP III (December 2013)*

NSP IIIA

(1stBG)

NSP IIIB (RBG)

ပပးကညမႈမတဖကအဖြ႕မားျဖငစာခပခပသည ရပရြာအေရအတြက ၂၃၁၈၀ ၁၃၉၇၅ ၁၁၈၄၄

စညး႐းလႈ႕ေဆာေဆာငရြကခသည ရပရြာအေရအတြက ၂၀၁၃၁ ၁၁၈၄၂ ၁၀၁၅၁

CDCs မား ေရြးေကာက/ျပနေရြးေကာကသည ရပရြာအေရအတြက ၂၀၁၃၁ ၁၁၇၆၁ ၁၀၁၅၇

CDPs မားၿပးစး/ျပနလညျပငဆငခသည ရပရြာအေရအတြက ၂၀၁၃၁ ၁၁၅၃၀ ၉၅၄၆

စမခကမားတငသြငးခသည ရပရြာအေရအတြက ၂၀၁၃၁ ၁၁၂၈၉ ၉၁၀၇

ရနပေငြေထာကပေပးခသည ရပရြာအေရအတြက (အနညးဆး တစစတတစပငးအျဖစ) ၂၀၁၃၁ ၁၀၉၂၆ ၇၅၂၃

Block-grant က အျပညအဝအသးခခသည ရပရြာအေရအတြက ၂၀၁၃၁ ၄၇၅၀ ၆၉

တငသြငးခေသာ စမခကအဆျပလႊာအေရအတြက ၄၇၂၀၂ ၁၉၉၇၅ ၁၂၆၆၇

အတညျပခေသာ စမခကအဆျပလႊာအေရအတြက ၄၇၂၀၂ ၁၉၉၇၅ ၁၂၆၆၇

ရနပေငြေထာကပေပးခသည စမခကအဆျပလႊာအေရအတြက (အနညးဆး တစစတတစပငးအျဖစ)

၄၇၂၀၂ ၁၉၄၄၇ ၁၀၄၄၃

ၿပးစးခေသာ စမခကအေရအတြက ၄၆၃၃၁ ၉၈၃၄ ၁၂၄

ပတသမးခေသာ စမခကအေရအတြက ၄၇၂၀၂ ၁၀၁၁၂ ၁၃၂

BG = block grant CDCs = community development councils (ရပရြာဖြ႕ၿဖးေရးေကာငစမား) CDPs = community development plans (ရပရြာဖြ႕ၿဖးမႈအစအစဥမား) * Source: NSP Third Quarter Report (23 September – 21 December 2013)1

                                                                 1 Quarterly Reports 1392 (21 March 2013 – 19 March 2014). Accessed at http://www.nspafghanistan.org/default.aspx?Se1=27.

 Rashda Majeed ေအာငျမငေသာ လ႔အဖြ႕အစညးမားအတြက ဆနးသစတထြငမႈမား  

© 2014, Trustees of Princeton University ကးကားမႈပစမားႏင အသးျပရာတြင လကနာရမညအခကမားအတြက ဤစာတမးအဆးတြင ႏင႔ www.princeton.edu/successfulsocieties တြင ေဖာၿပထားသည။ 35 

ေထာကခပါဝငခသမားက NSP စမခကမား

သည ကနကစရတသကသာၿပး၊ တာရညခသည

အရညအေသြးျဖစေအာင ေဆာငရြကႏငခသညဟ

သေဘာတၾကပါသည။ UN-Habitat မ Popal က

“စမခကေတြရ႕ အရညအေသြးကေကာငးမြနပါတယ။

ကနကစရတလညးမမားဘး။ ၿပးေတာလညး ေစာင

ၾကညစစေဆးမႈန႔ အစရငခမႈကလညး အရမးေကာငး

မြနပါတယ” ဟ ေျပာပါသည။ ကမာၻ႕ဘဏ၏ အဆ

အရ NSP စမခကမားသည အလရငမားက

တကရကတညေဆာကသည စမခကမားထက

၃၀% ပ၍ ေစးသကသာသညဟ သရပါသည။ 25

ေဒသႏရမကယတငပါဝငပငဆငမႈ (local

ownership) ႏင ထညဝငမႈ အဆငျမငမားျခငးက

အေၾကာငးရငးတစခ ျဖစႏငပါသည။ ယခငက NSP

ညႊနၾကားေရးမး ျဖစသ Ismati က “ရပရြာျပညသ

ေတြဟာ သတ႔ပငဆငတ အရငးအျမစေတြထကေန

၅၀% ထကမက စမခကအတြက ထညဝငေပးခတ

ဥပမာေတြ ရပါတယ” ဟ ဆသည။

NSP ၏ စာရငးစစ အစရငခခကမားအရ

အကငပကျခစားမႈႏႈနး နညးေၾကာငး ေတြ႕ရပါသည။

ရပရြာဘကမ ၁၀ % ထညဝငျခငးသည ျခစားမႈနမပါး

ရျခငး၏ အေၾကာငးရငးတစချဖစသညဟ ေလလာသ

မားက ညႊနးျပ သးသပၾကပါသည။ Zia က “အကယ၍

ခငဗားန႔ ကၽြနေတာန႔က ေကးရြာတစခတညးမာပ

အတေနမယ။ ခငဗားက ေကာငစအဖြ႕ဝငတစဥး ျဖစ

ၿပး ကၽြနေတာကေတာ အဖြ႕ဝငမဟတဘး ဒါေပမယ

သတမတထားတ စမခကကနကစရတ ၁၀ %

အတြက ထညဝငရမယဆတအခါမာ ကၽြနေတာပက

ဆ ဒထမာ ပါဝငေနတာေၾကာင ခငဗားက ကၽြနေတာ

က အျမေစာငၾကညေနမာပေလ” ဟ ရငးျပပါသည။

Mukhtar က “၂၀၀၇ ခႏစမာ စမခကေပါငး

၂၂၀၀၀ ေလာကက NSP က အေကာငအထညေဖာ

ေဆာငရြကခရာမာ အကငပကျခစားမႈန႔ပတသကၿပး

ျဖစရပ ၁၆ ခပ ရခပါတယ” ဟ ဆပါသည။ ပကဆ

အလြသးစားျပလပမႈမားျဖစေပၚသညအခါ ေကာငစ

မား၊ ရြာသရြာသမားတြင အျမတာဝနရသညေတာ

မဟတပါ။ အခ႕ေသာ ျဖစရပမားတြင havala ေငြလႊ

ပြစားမားက ရနပေငြမားက အလြသးစား လပခၾက

ေၾကာငး သရပါသည။ (ဤသ႔ေသာ ျဖစရပတစခ

ေၾကာင အစးရႏင ကမာၻ႕ဘဏတ႔သည havala ပြစား

ေငြလႊစနစဆငရာ လမးညႊနခကမားက ျပနလည

သးသပခၾကရပါသည)

သ႔ေသာလညး ကညေထာကပမႈက ရပရြာ

မားအားလးကထထေရာကေရာကအသးခႏငခသည

ေတာမဟတပါ။ block grants မား၏ ပမာဏသည

ေကးရြာမားအတြက သးစြႏငရန ႀကးမားလြနးခပါ

သည။ ဤအခကအေပၚ Forum Project တြငရရခ

ေသာ အေတြ႕အၾကမားက အေျခခ၍ UN-Habitat မ

မနေနဂာ Leader က ေထာကခေျပာၾကားသညမာ -

“ဘဏကေန ရလာတ ေဒၚလာ ၆၀၀၀၀ ဆတာက

တစႀကမတညးန႔ သးပစႏငဖ႔ဆရင အေတာက

မားလြနးတ ပမာဏပါ” ဟဆသည။ သ႔ေသာလညး

the Asia Foundation မ Kakar က အခ႕ေသာ ရပ

ရြာမားအတြကေတာ ဤေထာကပေငြပမာဏသည

သပၿပး မႀကးမားလပါဟ ဆသည။ “ဒါက ရပရြာအေပၚ

မာမတညပါတယ။ ရပရြာရ႕ မတဖကအဖြ႕ေတြအေနန႔

သတ႔ရ႕ ရပရြာေတြက ပကဆသးစြႏငဖ႔ ဘယလ

သငတနးေပးႏငခသလ ဆတအေပၚမာ မတညပါ

တယ” ဟ သကေျပာပါသည။

ကယျပန႔သည အကးသကေရာကမႈ

(broader impact) က NSP က ေပးႏငခသလား

ဆသညကေတာ ခငလစြာညႊနျပႏငဖ႔ သပမလြယက

လပါ။ NSP ၏ စြမးေဆာငရညက အသကေမြး

ဝမးေကာငးမႈဘဝမားက တးတကေစခမႈ ရမရ၊ လမႈ

အရငးအႏး (social capital) တညေဆာကႏငချခငး

ရမရက ဆလျခငး ျဖစပါသည။ ေသးငယသည

ေကးရြာအေျချပ ျပညသ႔ေဆာကလပေရးစမခကမား

မာ အေထာကအကျဖစသညဟ ဆႏငေသာလညး

အေျခခအေဆာကအအစမကနးမားက ေပးစြမးႏင

သည အေရးႀကးေသာ ပ႕ႏ႕ကးစကမႈသကေရာက

ခကမား (important spillover effects) က

ထတလပ ေပးႏငစြမး မရေလာကပါ။ ၂၀၀၄ မ ၂၀၀၉

 Rashda Majeed ေအာငျမငေသာ လ႔အဖြ႕အစညးမားအတြက ဆနးသစတထြငမႈမား  

© 2014, Trustees of Princeton University ကးကားမႈပစမားႏင အသးျပရာတြင လကနာရမညအခကမားအတြက ဤစာတမးအဆးတြင ႏင႔ www.princeton.edu/successfulsocieties တြင ေဖာၿပထားသည။ 36 

အၾကား ဘ႑ာေရးဝနႀကးျဖစသ Ahady က “ရပရြာ

က ဝနေဆာငမႈတစခ႕ေပးအပတ သေဘာအရၾကည

မယဆရငေတာ အစအစဥကေကာငးပါတယ။ ဒါေပ

မယ ဒါဟာ ေရရညတညတတ ဖြ႕ၿဖးမႈက ဥးတညေစ

မယ အစအစဥဟတရ႕လား။ ကၽြနေတာကေတာ

ဆညေျမာငးစမခကေတြပျဖစျဖစ၊ လပစစထတလပ

ေရး စမခကေတြပျဖစျဖစ၊ အျမတမးရေနမယ

အေသး၊ အလတ၊ အႀကးစား စမခကေတြက ပ

သေဘာကပါတယ။ ကၽြနေတာတ႔ျပညသေတြက

အခနအၾကာႀကး အလပအကငေပးထားႏငမယ

စမခကေတြေပါ” ဟ သးသပေျပာၾကားပါသည။

မတစ ၅ ၊ အေကာငအထညေဖာရာ၌ ျဖစေပၚသည မကြမား

ႏငငတစဝနးလးတြင NSP ၏ အေျခခမမားမေျပာငးလေသာလညး အေကာငအထညေဖာေဆာငရာ

တြင ေဒသအလက မကြမား (variations) ရခပါသည။

NSP သည the Community Forum Project ႏင အျခား လသားခငးစာနာေထာကထားမႈ အစအစဥမား

လပငနးေဆာငရြကခဖးသည ေနရာမား၌ လကခမႈက အလြယတက ရရေၾကာငး ေတြ႕ရခပါသည။ ယခငက NSP

မ ညႊနၾကားေရးမးျဖစသ Karim Merchant က “Badakshan န႔ Bamiyan လ ေနရာမးေတြမာဆရင လေတြဟာ

Aga Khan ၊ UN-Habitat တ႔လ အနဂအေတြန႔ အလပလပခၾကပါတယ။ the Community Fora ကေန NSP

အစအစဥက ခနကးခရာမာ သပၿပး အဆငေျပခတာေတာမဟတပါဘး။ block grants ရ႕ ေဝစ ေရာကလာတ

အခါမာ ယၾကညမႈေတြအားေကာငးစြာရရခပါတယ။ ဒါေပမယ ေတာငပငးမာကေတာ မယၾကညမႈက အျမတမး

အတငးအတာတစခန႔ ရေနပါတယ။ ကၽြနမတ႔က အေကာငးဆးလေတြ ေရြးခယေပးထားတာေတာငမ မယၾကည

မႈ အတငးအတာတစခက ရေနတာပါပ” ဟ ေျပာျပပါသည။

အစအစဥသည ေပါငးစညးညညြတမႈရသည ရပရြာမားတြင အေကာငးဆးလပႏငခပါသည။

လမႈပဋပကၡမား သ႔မဟတ တအေႏြးေႏြး ႏငငေရးၿပငဆငမႈမား ျမငမားသည နယေျမမားတြင အစအစဥသည

သပမေကာငးလသည ရလဒမားကသာ ရရခပါသည။ ရပရြာမားအား စေပါငး၍ဆးျဖတခကမားခမတေစရန

လပေဆာငသညအခါတြင NSP အစအစဥသည စညးလးညညြတမႈက တညေဆာကရမညအစား ဆန႔ကငဘက

သကေရာကမႈတစခကသာ ျဖစေစခပါသည။

လျခေရး၊ ကာလရာသ ႏင ေဝးလမႈ တ႔က NSP အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကမႈမားအေပၚ

သကေရာကမႈ ရခပါသည။ လျခေရးကစၥသည အစအစဥအတြက ၿခမးေျခာကမႈတစခ ျဖစခသည။ အထးသျဖင

Kandahar ကသ႔ေသာ ေတာငပငးနယေျမမားႏင ပါကစၥတနျဖင ထစပလကရေသာ အေရ႕ပငး တငးေဒသမား

တြငျဖစသည။ NSP အစအစဥ အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကေသာ အႏရာယျမငမားေဒသမားတြင

မတဖကအဖြ႕မားအေနျဖင ၎တ႔၏ ဝနထမးမား ၿခမးေျခာကခရ သ႔မဟတ အႏရာယျပခရေသာအခါ

လပငနးမားက ရပဆငးခရပါသည။ ဤကသ႔ေသာနယေျမမား၌ CDC အဖြ႕ဝငမားေရြးေကာကတငေျမာကရာ

တြင အဆငေျပသလခြငျပေပးခရေလ ရပါသည။ အစအစဥမားျပငဆငေရးဆြရနအတြက အခနနညးပါးခၿပး၊

ျပညသမားကလညး လအပသည အကးသကေရာကမႈရမရထက အလြယတက ေဖာေဆာငလ႔ရသည စမခက

မားကသာ ေရြးခယေလရခသည။

အာဖဂနနစၥတန၏ ရာသဥတႏင ေျမမကႏာသြငျပငကလညး ခကခမႈမား ျဖစေစခပါသည။ ျပငးထနစြာ

ဆးႏငးကျခငး၊ မးရြာျခငးမားေၾကာင လပငနးမားက ရပဆငးခရၿပး တစခါတစရတြင ေျခာကလခန႔ ၾကာေအာင

ရပဆငးထားခရသည။ ေတာငတနးမားႏင ဆးဝါးသည လမးမားေၾကာင ေရာကရမႈက အကန႔အသတျဖစေစခၿပး

NSP စတငရန ႏင ဆကလကေဆာငရြကႏငရန ႀကးပမးခကမားက အဟန႕အတားျဖစေစခပါသည။ ျဖစလာ

 Rashda Majeed ေအာငျမငေသာ လ႔အဖြ႕အစညးမားအတြက ဆနးသစတထြငမႈမား  

© 2014, Trustees of Princeton University ကးကားမႈပစမားႏင အသးျပရာတြင လကနာရမညအခကမားအတြက ဤစာတမးအဆးတြင ႏင႔ www.princeton.edu/successfulsocieties တြင ေဖာၿပထားသည။ 37 

လမႈအရငးအႏး တညေဆာကမႈႏင

ပတသက၍ အကးသကေရာကမႈမား ျဖစေပၚလာခ

သညဟ ဆႏငေသာလညး အခ႕မာ အားေကာငးမႈ

သပမရလပ၊ အခ႕ကလညး ခဏသာ ခသည

အေျခအေနမား က ေတြ႕ရပါသည။ NSP အစအစဥ

သည မးဆကသစေခါငေဆာငမားက ေရ႕ထြကလာ

ေစၿပး ရပရြာက စြမးအားျဖညျမငတငရာတြင ကညရန

တကတြနးခသည။ NSP ေပါကေပါကလာေရးတြင

အဓကအခနးက႑မ ပါဝငခသ Ghani က “အရင

ေခါငးေဆာငေဟာငးထက ၄၀% ေလာက ျပနလည

ပါဝငလာတယ။ ဒါေပမယ ၆၀% က ေခါငးေဆာငသစ

ေတြျဖစပါတယ” ဟဆသည။ အစအစဥသည

အပခပေရး၌ အမးသမးမား၏ ပါဝငမႈ အားေကာငး

လာေအာငလညး လပေဆာငခပါသည။ 26 ၂၀၀၆

ခႏစတြင အဂၤလနႏငင Yorkတကသလကျပလပ

ေသာ လမႈအရငးအႏး အေပၚ အဓကထားေလလာ

သည NSP အစအစဥ သကတမးဝက အကျဖတဆနး

စစခက (midterm evaluation) တြင “(၁) အစးရ၏

စနစအေပၚ လထယၾကညမႈ တးတကချခငး (၂)

ရပရြာ ဆကဆေရးမား တးတကလာချခငး (၃)

ႏငငေတာ - အရပဘကလ႔အဖြ႕အစညး ဆကဆေရး

မား တးတကလာချခငးႏင (၄) CDC မား၏

စြမးအားျပညဝမႈ တ႔က အေထာကအထားျပသႏငခ

သည။”27

ကမာၻ႔ဘဏက ရနပေငြပပးၿပးေဆာငရြက

သည အႀကးစား အကးသကေရာကမႈအကျဖတဆနး

စစခက (large-scale impact evaluation) တြင

အစအစဥသည ေရရညတညျမေသာ အကးသက

ေရာကမႈ မရခေၾကာငး ေတြ႕ရခသည။ လရာသး

ေထာကပေငြ (block grants) မားသည ရပရြာမား၌

ေရတအတြငး စးပြားေရးျမငတငေပးႏငခေသာလညး

“စားသးမႈ သ႔မဟတ ပစၥညးပငဆငမႈ (consumption

သည ရလဒတစခအျဖစ အနဂအမားအေနျဖင Ghor ၊ Nuristan ႏင Daykundi ကသ႔ေသာ ေဝးလေခါငသ

တငးေဒသမားအတြက အရညအခငးျပညမေသာ ေဒသႏရဝနထမးမား ခန႔အပထားႏငရန အခကအခ ျဖစလာခ

ပါသည။

ပပးကညေရးမတဖကအဖြ႕မား၏ စြမးေဆာငရညကလညး လပငနးအေကာငအထညေဖာမႈအေပၚ

သကေရာကမႈ ရခသည။ Aga Khan Development Network ႏင UN-Habitat ကသ႔ေသာ NSP အစအစဥက

၎တ႔ ယခငကတညးက လပငနးေဆာငရြကခဖးသည နယေျမမား၌ အေကာငအထညေဖာရမည မတဖကမား

သည ႏငင သ႔မဟတ တာဝနကသည တငးေဒသမားသ႔ ယခမစတငေရာကလာသည အဖြ႕မားထက

ပမေကာငးမြနစြာ လပေဆာငႏငခပါသည။ မတဖကအဖြ႕မားသည Zabul ၊ Helmand ၊ Nimruz ႏင Kandahar

တ႔တြင ဝနထမးရာေဖြခန႔အပႏငဖ႔ အခကအခၾကေတြ႕ခၾကရပါသည။ MRRD အႀကးအက Zia က စြမးေဆာင

ရည အားနညးသည အနဂအမားသည ေကာငးစြာ မလပေဆာငႏငခေၾကာငး လကခေျပာဆပါသည။ “တစခ႕

အဖြ႕ေတြန႔ဆရင စာခပေတြပယဖကလကရတယ” ဟ သကေျပာျပသည။ “ေလကငသငၾကားေပးထားတ

ဝနထမး သ႔မဟတ သြားေရးလာေရးအတြက ေမာေတာယဥ အမးမး စတ အရငးအျမစေတြသပၿပးမရတ

မတဖကအဖြ႕ေတြဟာ ခန႔မနးလ႔ရတ အခကအခေတြက ေတြ႕ၾကခရပါတယ။

ေငြထတေပးမႈၾကန႔ၾကာျခငးမားကလညး NSP အား ထခကေစေသာသကေရာကမႈျဖစေစခပါသည။

သေတတ Palwasha Kakar က “အစပငးမာတနးက ေမ ာလငခကေတြအမားႀကးပါပ။ ရပရြာေတြကလညး

သပက စတအားထကသနလာခပါတယ။ ဒါေပမယ ရနပေငြပပးမႈ ခနးေျခာကလာတအခါမာ သတ႔ဟာ စတပက

လကပကျဖစခၾကရပါတယ။ ရနပေငြပပးမႈ ကနခမးၿပးတေနာကမာ ရပရြာေတြန႔ဆကလကၿပး အလပလပႏငခ

တ ပပးကညမႈမတဖကအဖြ႕က နညးနညးေလးပရခတာပါ” ဟ ဆပါသည။

 Rashda Majeed ေအာငျမငေသာ လ႔အဖြ႕အစညးမားအတြက ဆနးသစတထြငမႈမား  

© 2014, Trustees of Princeton University ကးကားမႈပစမားႏင အသးျပရာတြင လကနာရမညအခကမားအတြက ဤစာတမးအဆးတြင ႏင႔ www.princeton.edu/successfulsocieties တြင ေဖာၿပထားသည။ 38 

or asset ownership) ကသ႔ေသာ ေရရည စးပြားေရး

အကးရလဒမားအေပၚတြင သကေရာကႏငမႈ အကန႔

အသတျဖငသာ ရခပါသည။”28 ထ႔အျပင အကျဖတ

ဆနးစစခက၌ အစအစဥသည “ဗဟအစးရ၊ ဗဟ

ေအာကအဆငအစးရႏင ပးေပါငးေဆာငရြကသ အဖြ႕

မားအေပၚ ထားရသည ေကးရြာျပညသမား၏

သေဘာထားအျမငမားက တးတကေစခေသာလညး

စမခကမားၿပးစးသြားခၿပး ေနာကပငး အခနၾကာလာ

သညႏငအမ ယငးသေဘာထားအျမငမား အားနညး

သြားခသည”ဟ မတခကျပထားပါသည။ NSP သည

“ေအာကဆးအဆငမ ေဒသႏရအပခပေရး အရည

အေသြးအေပၚ ေကးရြာေနအမးသားမားမ ထားရ

သည သေဘာထားအျမငကလညး ပဆးလာေစခ

သည။” သ႔ေသာလညး အစအစဥသည စမကနးမား၌

အမးသမးပါဝငမႈႏင အမားျပညသအေရးကစၥ၌

အမးသမးမား၏ အခနးက႑ အေပၚ အမးသားမား

မ လကခမႈက တးျမငေပးႏငခသည။ ခြျခားဆကဆ မႈ

မထားေရး စညးမဥးမားေၾကာငျဖစပါသည။29 မညသ႔

ပငဆေစ ေလလာခကတြင NSP စမခကမားသည

သန႔ရငးသည ေသာကသးေရ၊ လပစစ၊ စာသင

ေကာငးမားႏင ကနးမာေရးေဆးခနးမား ရရေရးက

တးတကေစခေၾကာငး မတခကျပသးသပထားပါ

သည။

Aga Khan Development Network မ

Trotter က အကျဖတခကသည အစအစဥ၏ အကး

သကေရာကမႈအေပၚ ေလာေပါ ပငးျဖတသြားမညက

စးရမ ေၾကာငးေျပာပါသည။ “ကမာၻ႔ဘဏရ႕ အက

ျဖတခကမာ ၾကညတ ကစၥေတာေတာမားမားက

NSP အစအစဥမာ လပဖ႔ ထညသြငးစဥးစားမႈ မရခတ

အရာေတြပါ” ဟ သကေျပာျပပါသည။ “ၿငမးခမးေရး၊

ပဋပကၡ၊ ဂနဒါ ေတြန႔ ပတသကၿပး NSP အတြက

ဥးတညခကပနးတငေတြ … ဒါေတြတစခမ

ထညသြငးခတာမမဟတဘ” ဟဆသည။ အစအစဥ

န႔ပတသကၿပး “ေျပာဆေရးသားေနၾကတာေတြဟာ

ေကးရြာတစရြာမာ ေဒၚလာ ၆၀၀၀၀ န႔ လပေဆာငႏင

ေလာကမယ အေနအထားထက ျမငလြနးေနပါတယ။

ကၽြနမတ႔ေတြ႕ျမငခရတ အၾသဝမးသာစရာ အေကာငး

ဆး အရာေတြထက တစခကေတာ ေကးရြာဖြ႕ၿဖးေရး

အစအစဥတစခရ႕ ဘယေလာကကေတာ ပကဆ

မရဘန႔ လပေဆာငႏငသလ ဆတာပါပ” ဟ သက

ျဖညစြကေျပာျပသည။

ဘ႑ာေရးဝနႀကးေဟာငး Ghani က

“အာဖဂနေကးရြာေတြက ေဒၚလာသနးတစေထာင

ေပးခတာဟာ အေလာငးအစားတစခက လပခရတ

သေဘာပါပ။ ဒါေပမယ ဒအစအစဥဟာ ႏငငက

အျခားေသာ ဘယ ေဒၚလာသနးေထာငခသးစြမႈ

ထကမဆ ပၿပး ထေရာကအကးမားေအာင

သးႏငခတယလ႔ ထငပါတယ” ဟ သးသပေျပာျပခ

ပါသည။

ျပနလညသးသပခကမား (REFLECTIONS) အာဖဂနနစၥတန၏ အမးသားစညးလးည

ညြတေရး အစအစဥ (NSP) သည အခ႕ေသာ

ရႈေထာငမားအရ လအပခကမားရခသညတင အေရး

ပါသည ေအာငျမငမႈမားက ရရခစားခရပါသည။ ဒဇငး

ေရးဆြခသမား ရရရန ႀကးပမးခသည အခ႕ေသာ

အနးကပဆး ရညမနးခကပနးတငမားက ျဖစေျမာက

ေအာငျမငေအာင လပေဆာငႏငခသည။ အဓကအား

ျဖင လပငနး ေလးခ ျဖစပါသည။ ပထမဆးအေနျဖင

NSP သည သမၼတ Hamid Karzai ႏင ဘ႑ာေရးဝန

ႀကး Ashraf Ghani Ahmadzi တ႔အပါအဝင အဓက

အႀကးအကမားထမ ထပပငးအဆငေထာကခမႈက

ရယႏငချခငးျဖစသည။ အစအစဥေရးဆြေရးအဖြ႕၏

အားေကာငးသည နညးပညာစြမးေဆာငရည

ကလညး (စမခန႔ခြမႈႏင အေကာငအထညေဖာမႈ

ႏစခစလး၌ ႏငငတကာမ ပါဝငကညမႈႏငအတ)

ပပးကညျခငး၊ သငယျခငးႏင အလကသင ျပငဆင

ေျပာငးလျခငး နညးလမးမားျဖင၊ ခကခသည

ပဋပကၡအလြန ေနာကခအေျခအေန၌ အစအစဥအား

လငလငျမနျမန ေရ႕ဆကသြားႏငေရးအတြက

အေထာကအက ျဖစခပါသည။ ဘ႑ာေရးဆငရာ

ဖြ႕စညးတညေဆာကမႈစနစကလညး အာဖဂနရပရြာ

 Rashda Majeed ေအာငျမငေသာ လ႔အဖြ႕အစညးမားအတြက ဆနးသစတထြငမႈမား  

© 2014, Trustees of Princeton University ကးကားမႈပစမားႏင အသးျပရာတြင လကနာရမညအခကမားအတြက ဤစာတမးအဆးတြင ႏင႔ www.princeton.edu/successfulsocieties တြင ေဖာၿပထားသည။ 39 

မား၏ ျပငးျပေသာဆႏၵအခ႕က အလ ရငမားမ

ေထာကပေပးေစႏငမည ပ႔ေဆာငေရးယာဥတစခ

သဖြယ ျဖစခသည။ ျဖစရပဥပမာမားစြာတြင

အစအစဥက ၂၀၀၁ ခႏစ NATO ဝငေရာကလာမႈ

မတငမက အနဂအအဖြ႕အစညးမားမ ရပရြာမား

အတြငး တညေဆာကထားခေသာ ယၾကညမႈ

အေပၚတြင အေျချပၿပး တညေဆာကလပေဆာငႏင

ခပါသည။

အစအစဥ၏ ပထမအဆငအား ရပရြာမားသ႔

ေရာကရေစရန ၂ ႏစစြနးစြနးခန႔ အခနယခရၿပး၊ ထမ

စတငကာ လပငနးနယပယက တျဖညးျဖညးတးခ႕

သြားႏငခသည။ သ႔တငေအာင ကလသမဂၢ ႏင

အာဖဂနအစးရအတြက ယခငက အၾကေပးလပခသ

Clare Lockhart က “ျဖစပကဘာလဆေတာ

အလငအျမနအကးသကေရာကေစေရး အစအစဥ

မား ဆၿပးေျပာၾကတ အျခားေသာ ဘယအစအစဥ

ထကမဆ NSP အစအစဥက ေစာၿပး ေဆာငရြကႏငခ

တာပါပ။ မတညတ အစအစဥ အေသးစားေလး ေတြ

အမားႀကး လပမယအစား အခနေလးနညးနညးယၿပး

အစအစဥတစခမာ ရငးႏးျမပႏတာက ပေကာငးပါ

တယ” ဟ ဆပါသည။

Community-driven development ၏

ေကာငးကးမားရသညတင အာဖဂနနစၥတနႏင

အငဒနးရားကသ႔ေသာ အျခားႏငငမားတြင ၎အား

အစးရစြမးေဆာငရည တညေဆာကရမည ရညမနး

ခကမ လမးလြမႈအျဖစ ေဝဖနမႈမားလညး ရပါသည။

အစအစဥသည အာဖဂနနစၥတနအစးရအား ၎၏

အလပမားပမေကာငးမြနစြာ သ႔မဟတ ပမ ထေရာက

အကးျဖစထြနးေအာငလပေဆာငႏငစြမးရလာေစရန

အတြက အားျဖညေပးႏငမႈ မရခသေလာကပင။

အစးရလပငနးစဥမားအား ေရာငကြငးေကာလႊားျခငး

က လအပေနသညရပရြာမားသ႔ ပကဆက လငျမန

စြာ ေပးပ႔ႏငေစပါသည။ ထ႔အျပင NSP ၏ ေအာက

အထက ဒဇငး (bottom-up design) က အစးရ

တရားဝင ပါဝငလာေစေရးအတြက အခနေပးရမည

ေနရာမား၌ အလြယတက လပေဆာငႏငေစပါသည။

သ႔ေသာလညး အစအစဥသည အစးရဝနေဆာငမႈ

နယပယ၏ျပငပမသာ လပငနးေဆာငရြကခၿပး၊

အစးရ ဝနထမးမားက ေလကငသငၾကားေပးရမည

အစား ေငြေၾကးေျမာကမားစြာေပးရသည ပဂၢလက

ကနထ႐ကတာမားကသာ ခန႔အပခပါသည။

အခ႕ေသာႏငငမား၌ အစးရမားသည

တျဖညးျဖညးခငးျဖင ေနာကပငးတြင community-

driven development အစအစဥမားႏင ေဒသႏရ

အစးရစနစမားအၾကားမ ဆကသြယဆကဆမႈမားက

တရားဝငပမနျဖစေစရနသတမတျပ႒ာနးခၾကပါသည

။ ထနညးအားျဖင ခရငမား၊ တငးေဒသမား၏

ႏငငသားမားအေပၚ တ႔ျပနေဆာငရြကေပးႏငစြမးက

အားေကာငးေအာင လပေဆာငခၾကပါသည။

သ႔ေသာလညး ၂၀၁၃ ခႏစတြင အာဖဂနနစၥတန

သည ႏငငေရး၊ ဘ႑ာေရးႏင စမအပခပမႈတ႔အရ

ဗဟခပကငမႈ ျမငမားသည ႏငငတစချဖစေနဆ

ပင။ 30 အစးရက ကညအားျဖညရန NSP ႏင

ဆကစပအစအစဥမားအား အသးျပမျပ ႏင မညသ႔

အသးျပမညဆသည ဆးျဖတခကမားမာ တငးျပည

၏ေဆာငရြကရနအစအစဥစာရငးတြင ကနရေနဆ

ပင ျဖစပါသည။

 Rashda Majeed ေအာငျမငေသာ လ႔အဖြ႕အစညးမားအတြက ဆနးသစတထြငမႈမား  

© 2014, Trustees of Princeton University ကးကားမႈပစမားႏင အသးျပရာတြင လကနာရမညအခကမားအတြက ဤစာတမးအဆးတြင ႏင႔ www.princeton.edu/successfulsocieties တြင ေဖာၿပထားသည။ 40 

 Rashda Majeed ေအာငျမငေသာ လ႔အဖြ႕အစညးမားအတြက ဆနးသစတထြငမႈမား  

© 2014, Trustees of Princeton University ကးကားမႈပစမားႏင အသးျပရာတြင လကနာရမညအခကမားအတြက ဤစာတမးအဆးတြင ႏင႔ www.princeton.edu/successfulsocieties တြင ေဖာၿပထားသည။ 41 

ျဖစစဥျပအခနဇယား

၁၉၇၃ ဘရင Zahir Shah က Mohammad Daoud Khan က ေသြးေျမမက အာဏာသမးဖယရား

၁၉၇၈ People’s Democratic Party of Afghanistan (Afghan Communist Party) က အစးရအာဏာရယ

ဒဇငဘာ ၁၉၇၉ ဆဗယကျပညေထာငစက အာဖဂနနစၥတနက ကးေကာ ၁၉၉၂ - ၉၆ အာဖဂနနစၥတနျပညတြငးစစ ၁၉၉၄ - ၂၀၀၁ တာဘဘနအဖြ႕က တငးျပည၏နယေျမအမားစက ထနးခပ ၁၉၉၅ ပထမဆး community forum က Mazar-e-Sharif တြငစတင ၁၉၉၅ - ၉၉ အာဖဂနနစၥတန၏ အျခားအစတအပငးမားသ႔ Forums မားပ႕ႏ၊ တညေနရာ

ခႏစခတြင စစေပါငး ၃၃ ခ ၁၉၉၆-၂၀၀၁ တာလဘနအဖြ႕က အာဖဂနနစၥတန၏နယေျမအမားစက ထနးခပ၊ Mazar-e-

Sharif ၿမ႕ေတာတာလဘနလကတြငးသ႔ကေရာက ၁၉၉၈ Mazar-e-Sharif တြင ခ႐င forums ၁၁ ခ ေဆာငရြက ဒဇငဘာ ၂၀၀၁ အေမရကနဥးေဆာငသည စစဆငေရးေၾကာင တာလဘနအစးရ ဖယရားခရ ဒဇငဘာ ၂၀၀၁ တငးျပညက အပခပရနအတြက အာဖဂနနစၥတနၾကားျဖတအစးရ ဖြ႕စညးရန

Bonn Agreement (အျမတမးအစးရအဖြ႕အစညးမား ျပနလညတညေထာငႏငမႈ မတငမအတြငး အာဖဂနနစၥတနအတြက ယာယ အစအစဥမား သေဘာတညခက)လကမတေရးထး

ဒဇငဘာ ၂၀၀၁ International Security Assistance Force (ေနတးဥးေဆာငသည လျခေရး မစရင)

၁၁ - ၁၉ ဇြန ၂၀၀၂ အေရးေပၚ Loya Jirga (မးႏြယစ/တငးရငးသား ညလာခ) ကဘးတြငကငးပျပလပ

ေမ ၂၀၀၃ Community forum projects ၂၂ခက NSP အတြက စာခပခပဆ ေမ ၂၀၀၃ - မတ ၂၀၀၇ NSP Phase I ၄ ဇနနဝါရ ၂၀၀၄ Loya Jirga ညလာခက အာဖဂနဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒသစက အတညျပ ဧၿပ ၂၀၀၄ NSP I ၏ အစအစဥ အေကာငအထညေဖာမႈႏင စတငမႈက ရပရြာ ၅၀၀၀ ျဖင

စတင ေအာကတဘာ ၂၀၀၅ CDCs ၁၀၀၀၀ ဖြ႕စညးတညေထာင ဧၿပ ၂၀၀၇ - စကတငဘာ ၂၀၁၁ NSP Phase II ဒဇငဘာ ၂၀၀၇ အေမရကနေဒၚလာ သနး ၄၀၀ က NSP မ ၂၀၀၇ ခႏစတြင ထတေပးခ မတ ၂၀၀၉ CDCs ၂၁၈၀၀ ေကာ ဖြ႕စညးတညေထာငခၿပးျဖစ ဧၿပ ၂၀၀၉ အေမရကနေဒၚလာ ၅၉၃သနးက NSP မ ၂၀၀၉ ခႏစတြင ထတေပးခ ဇြန ၂၀၁၀ ကမာၻ႕ဘဏက NSP phase III က အတညျပ ေအာကတဘာ ၂၀၁၀ - စကတငဘာ ၂၀၁၅

NSP phase III

ၾသဂတ ၂၀၁၂ CDCs ၃၀၀၀၀ တညေထာငခၿပးျဖစ စကတငဘာ ၂၀၁၂ စမခက ၅၀၀၀၀ ၿပးစး ေအာကတဘာ ၂၀၁၂ အေမရကနေဒၚလာ သနး ၁ ေထာငေကာက block grants အျဖစ ရပရြာမားသ႔

ထတေပးခၿပးျဖစ

 

 

ေအာငျမငေသာ လ႔အဖြ႔အစညးမားအတြက တထြငဆနးသစမႈမား (Innovations For Successful Societies-ISS)

အစအစဥက ၿဖစရပနမနာ ေလလာထားမႈမားႏင အျခားထတေ၀မႈမားက သတမတလမးညႊနခကမားႏငညေသာ

ေအာကေဖာျပပါအသးျပမႈအတြက ကနကစရတမရေစဘ ရရႏငပါသည။ ISS အခကအလကသမးရာ website

ကစတကးအႀကဥာဏမား၏ ဘဏတစခအျဖစ အသးျပရန ရညရြယၿပး၊ မတညေသာ ျပျပငေျပာငးလေရး

နညးဗဟာမား၏ အားနညးခက၊ အားသာခကမားကလကေတြ႔ကငသးေနသမားႏင ပညာသငဆရေကာငးသား

မားက သးသပႏငရနႏင ဆကစပစဥးစားရမညအေၾကာငးအရာမား၏ အကးသကေရာကမႈမားက ခနဆႏငရန

ျဖစပါသည။ ျဖညစြကလေသာေခါငးစဥမားႏင စဥးစားရနေမးခြနးမား၊ ျပငဆငခကမား၊ ၿဖစရပနမနာ ေလလာ

ခကမားက မညသ႔အသးျပလကရသည စသည စာဖတသ၏ တန႔ျပနမႈမားက ISS က ႀကဆပါသည။

iss@princeton.edu.

အသးျပရနသတမတခကမား

ISS၏ websiteမ မညသညစာရြကစာတမးကမဆ လကခရယျခငးမျပမ၊ အသးျပမညသမားသည

ထစာရြကစာတမးမားရရႏငေစရန သတမတခကမားကဖတ႐ႈ၍ သေဘာတလကခရမညျဖစသည။

သတမတခကမားတြင www.princeton.edu/successfulsocieties ႏင Princeton တကသလမ ရရႏငသည

သတငးအခကမားကအသးျပလသည မညသမဆႏင Princeton တကသလအၾကားတြင ဥပေဒဆငရာ

သေဘာတညခကတစခပါ၀ငပါသည။

ဤသတငးအခကအလကမားကလႊေျပာငးလကခရယျခငး သ႔မဟတ အသးချခငးျပလပရာတြင

အသးျပသမားအေနျဖင-

(က) website မ လႊေျပာငးလကခရယထားသည စာရြကစာတမးက အေမရကနႏငငမပင ခြငဥပေဒ

(Title 17, United State Code) ျဖင ကာကြယထားေၾကာငးသရၾကပါသည။

( ခ ) ၎စာရြကစာတမးမားကပညာေရးႏင သကဆငေသာ၊ ပညာရငဆနေသာ၊ စးပြားေရး

မဟတေသာ ရညရြယခကမားအတြကသာအသးျပၾကပါမည။

( ဂ ) ဤသတငးအခကအလကမား၏ မညသညအပငးကမဆ အျခားတတယ အဖြ႔အစညး ထသ႔

ေရာငးချခငး၊ လႊေျပာငးျခငး၊ ခြေ၀ျခငး၊ ခြငျပခကျဖင ထတေပးျခငး၊ ငားရမးျခငး သ႔မဟတ

အသေပးျခငးတ႔ ျပလပမညမဟတပါ။ (တတယအဖြ႔အစညး၏ website တြင

ျပနလညထတေ၀ျခငး သ႔မဟတ ျပသျခငးျပလလင Princeton တကသလ၏ ISS အစအစဥ

သ႔မဟတ စာၾကညတကထမ တကျပတသားေသာ၊ စာျဖငေရးသားထား ေသာ၊ ခြငျပခက

လအပမညျဖစသည)

(ဃ) ဤစေဆာငးထားသည သတငးအခကအလကမား ေပါငးစပပါ၀ငသည သ႔မဟတ

မျငမးထားသည ထတေ၀မႈမား၊ တငျပခကမား သ႔မဟတ အျခားဆကသြယ လပေဆာငမႈ

 

 

မားအားလးတြင ထသတငးအခကအလကမားမာ ISS website မ ရရေၾကာငးက

အသအမတျပေဖာျပပါမည။ အႀကျပလသည ကးကားေဖာျပခက ပစမာ ေအာကပါအတငးျဖစ

ပါသည-

[စာေရးသ (ေဖာျပထားလင)], [ေခါငးစဥ],Innovations For Successful Societies, Princeton

University, http://princeto.edu/successfulsocieties မ ရရသည။ [website မ ရရသညေန႔]

( င ) ကစၥရပအလက ေလလာခကတြင အသးျပထားသည ကးကားခကမားသည ေတြ႔ဆေမးျမနး

ခရသ၏ ပဂၢလေရးဆငရာအျမင႐ႈေထာငျဖစေၾကာငးသရၾကပါသည။ စေဆာငး ထားသည

သတငးအခကအလကမား၏ တကမနကနမႈအတြက ႀကးပမး ထားေသာလညး Princeton

University သည online မ ရရသည မညသညသတငးအခကမားအတြကမဆ တကမနကနမႈ၊

ျပညစမႈ၊ အခနမမႈ သ႔မဟတ အျခား၀ေသသ လကၡဏာမားအတြက အာမခမညမဟတပါ။

( စ ) အခကအလကစေဆာငးသမးသည ပစႏင/ သ႔မဟတ အေၾကာငးအရာႏင website က

ျပငဆငမည၊ ေနာကဆးအေျခအေနႏင ကကညေအာငျပလပမည သ႔မဟတ အခန

ကာလအလက မြမးမမညကသရၾကပါသည။

(ဆ) အခကအလကမားသမးထားရမႈကရယရနႏင အသးျပရနမာမမတ႔၏ ကယပင

စြန႔စားမႈျဖစေၾကာငးလကခပါသည။ သမးထားမႈမ အခကအလကမားကအသးျပျခငးမ

ေပၚေပါကလာသည မညသညဆး႐ႈးမႈမား သ႔မဟတ ပကစးမႈမားအတြကမဆPrinceton

University တြင တာ၀နရေစမညမဟတပါ။ သမးထာမႈစနစ၏ လပေဆာင

ခကႏငပတသကေသာမညသညမားယြငးမႈ သ႔မဟတ ေပာကဆးမႈအတြကမဆ Princeton

University က တာ၀နမရပါ။

ISS သည Princeton University ၏ Woodrow Wilson ျပညသ႔ေရးရာႏင ႏငငတကာေရးရာေကာငးႏင

Bobst Center for Peace & Justice တ႔ ပးေပါငးေဆာငရြကသည အစအစဥ တစချဖစပါသည။ Woodrow Wilson

ေကာငးသည ျပညသ႔၀နထမးအလပမားအတြက ေကာငးသားမားက ျပငဆငေပးၿပး မ၀ါဒပငးႏင အပခပမႈပငးတြင

ပညာရပပငး သေတသနလပငနးမားကပပးေပးပါသည။ ၿငမးခမးေရးႏင မတမႈအတြက Bobst Center ၏

ရညမနးခကမာ ႏငငမားအတြငးႏင နယျခားတစေလာက လးတြင တငးရငးသားဓေလထးစႏင

ဘာသာေရးယၾကညမႈ မားအတြက ႏစဖကနားလညမႈႏင ေလးစားမႈမ တဆင ၿငမးခမးေရးႏင တရားမတမႈဆငရာ

အေၾကာငးတရားမား တးပြားလာေစရနျဖစပါသည။

 

 

1 Ahmed Rashid, Taliban: The Story of the Afghan Warlords, Pan Books, 2001, p. 2. 2 United Nations agencies estimates based on crude birth and death rates. http://countrystudies.us/afghanistan/36.htm. 3 In 2005, a National Risk and Vulnerability Assessment found that 42% of the people surveyed lived below the poverty line, which was $14 per month at the time—or less than 50 cents a day—and 20% were just slightly above that line. The levels would have been higher at the end of the conflict. International Monetary Fund. “Islamic Republic of Afghanistan: Poverty Reduction Strategy Paper,” Country Report No. 08/153, May 2008, p. 27. 4 World Bank modeled International Labour Organization estimate of unemployment, data.worldbank.org/indicator?SL.UEM.TOTL.ZS?page, and Central Intelligence Agency country statistics, 2005. The World Bank figure pertains to people eligible for and looking for work. 5 “The Rise of the South: Human Progress in a Diverse World,” Human Development Report 2013, United Nations Development Programme, 2, 2013. http://hdr.undp.org/sites/default/files/Country-Profiles/AFG.pdf. 6 http://www.usaid.gov/afghanistan/health. 7 “Government of Afghanistan Signs $125 Million Grant with the World Bank to Improve Rural Roads,” 22 July 2012. http://www.worldbank.org/en/news/press-release/2012/07/22/government-of-afghanistan-signs-usd125- million-grant-with-the-world-bank-to-improve-rural-roads. 8 Frauke de Weijer, “A Capable State in Afghanistan: A Building without a Foundation?” Working Paper, Center for International Development, Harvard University, 2013, 10. 9 “UNHCR ups estimate for 2002 Afghan returns,” 7 June 2002. http://www.unhcr.org/3d00d8664.html. 10 Statement of H.E. Hamid Karzai, Chairman of the Interim Administration of Afghanistan: A Vision for Afghanistan, January 2002. 11 Mark Evans and Sultan Barakat, “Post-war reconstruction, policy transfer and the World Bank: The case of Afghanistan’s National Solidarity Programme,” Policy Studies 33:6 (2012), 549. 12 Sarah Lister, “Understanding State-Building and Local Government in Afghanistan,” Crisis States Research Center, May 2007, 7. 13 Ibid., 3. 14 Ibid., 11-12. 15 From 2002 onward, external aid financed Afghanistan’s entire development budget and, on average, 45% of the operating budget, making Afghanistan one of the most aid-dependent countries in the world. Frauke de Weijer, “A Capable State in Afghanistan, 6. 16 Dinesh Narayanan, “The rebirth of Afghanistan's banking system,” Forbes India, 14 November 2001. 17 http://www.artf.af/. 18 Kimberly A. Maynard, “The Role of Culture, Islam, and Tradition in Community Driven Reconstruction: The International Rescue Committee’s Approach to Afghanistan’s National Solidarity Program,” March 2007, 7. 19Michael Shurkin, “Subnational Government in Afghanistan,” RAND Corporation, 2011, 12.  20 Lister, “Understanding State-Building,” 8. 21 Ibid., 9. 22 Ibid., 8-9. 23 Gregory Warner, “The Schools the Taliban Won’t Torch,” Washington Monthly, 18 December 2007. 24 Seth G. Jones, “The Rise of Afghanistan’s Insurgency: State Failure and Jihad,” International Security 32:4, Spring 2008, 7. http://www.mitpressjournals.org/doi/pdf/10.1162/isec.2008.32.4.7. 25 “National Solidarity Program: A Hidden Success,” Institute for State Effectiveness, 2008, 2.

                                                                 

 

 

                                                                                                                                                                                                       26 Sultan Barakat and Arne Strand, “Mid-term Evaluation Report of the National Solidarity Programme (NSP), Afghanistan,” 2006, 91. 27 Ibid., viii. 28 Andrew Beath, Fotini Christia, and Ruben Enikolopov, “Randomized Impact Evaluation of Afghanistan’s National Solidarity Programme, 2013, xi. 29 Ibid., ix.  30 Lister, “Understanding State-Building,” 4.