Cam nang Thanh lap Hop tac xa

Dự án Hỗ trợ thể chế phát triển Hợp tác xãtại miền Bắc Việt Nam

SỔ TAYTHÀNH LẬP HỢP TÁC XÃ

Hà Nội - 2009

“Ấn phẩm này được thực hiện với sự giúp đỡ của Liên minh Châu Âu.Nội dung ấn phẩm chỉ thuộc trách nhiệm của tác giả

và trong mọi trường hợp đều không phản ánh quan điểm của Liên minh Châu Âu”

Tài liệu này tập hợp kết quả nghiên cứu hệ thống các văn bản pháp luật Việt Nam,các cuộc điều tra về hợp tác xã và tham khảo các tiêu chuẩn áp dụng trong lĩnh vựchợp tác xã trên thế giới.

Bộ sổ tay được xây dựng với phương châm đưa thông tin pháp lý liên quan đếnlĩnh vực hợp tác xã Việt Nam tới đông đảo các đối tượng quan tâm. Các vấn đềchính được đề cập xoay quanh hợp tác xã, tổ hợp tác, các mô hình hợp tác xã đanghình thành và các cơ quan chuyên môn sẽ tham gia vào công tác tư vấn về lĩnhvực hợp tác xã.

Với mục tiêu trên, nhóm cán bộ Phòng Pháp lý và Tổ chức của Dự án AID-Coop(Dự án Hỗ trợ thể chế phát triển Hợp tác xã tại miền Bắc Việt Nam) quyết định xâydựng một bộ gồm 3 cuốn sổ tay pháp lý và thực hành trên cơ sở nắm bắt và phântích nhu cầu của các đối tác liên quan đến dự án.

Quyển 1: Sổ tay “Thành lập Hợp tác xã”Quyển 2: Sổ tay “Tổ chức và hoạt động của Hợp tác xã”Quyển 3: Sổ tay “Chính sách hỗ trợ Hợp tác xã”

Tính chất của bộ sổ tay này không thực sự chuyên sâu về mặt pháp lý mà tập trungđề cập đến thực tế hoạt động của lĩnh vực hợp tác xã tại Việt Nam. Các nội dungchính liên quan đến Luật hợp tác xã năm 2003, các nghị định áp dụng và chínhsách hỗ trợ hợp tác xã được mô tả và hướng dẫn dựa trên thực tiễn về lĩnh vực hợptác xã với sự kết hợp với các mô hình tham khảo trên thế giới đã được kiểm chứngvà chấp nhận.

Mỗi cuốn sổ tay được giới thiệu và phổ biến chủ yếu tại ba tỉnh miền Bắc Việt Namđược dự án hỗ trợ là: Vĩnh Phúc, Phú Thọ và Ninh Bình.

Xin gửi lời cảm ơn đến đội ngũ cán bộ biên soạn bộ sổ tay: Bà Hương Trần KiềuDung và Bà Isabelle Magueur. Xin trân trọng cảm ơn về sự đóng góp ý kiến của VụHợp tác xã - Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Liên minh Hợp tác xã Việt Nam, các cơ quanchuyên môn và Liên minh Hợp tác xã ba tỉnh Vĩnh Phúc, Phú Thọ, Ninh Bình, các Hợptác xã tư vấn là đối tác của Dự án: Hợp tác xã Tư vấn và Hỗ trợ phát triển nôngnghiệp Hạ Hòa – Phú Thọ (HaDevA), Hợp tác xã Dịch vụ phát triển nông thôn ThanhBa – Phú Thọ (Corudes), Trung tâm Tư vấn và Phát triển nông thôn Sông Hồng -Vĩnh Phúc, cùng các hợp tác xã liên quan và toàn thể cán bộ Dự án AID-Coop.

Lời mở đầu

Trưởng Dự án AID-CoopJean-Sébastien Canals

Lời giới thiệu1

Tính đến cuối năm 2008, cả nước có 18.180 hợp tác xã (HTX), trong đó 8.622 HTXnông nghiệp, 3.064 HTX công nghiệp- tiểu thủ công nghiệp, 869 HTX thương mại- dịch vụ, 1.086 HTX giao thông vận tải, 478 HTX thuỷ sản, 2.743 HTX dịch vụ điện,1.022 quỹ tín dụng nhân dân và 296 HTX thuộc các loại hình khác như HTX môitrường, HTX dược, HTX y tế, HTX chăm sóc sức khoẻ cộng đồng, HTX nhà ở, HTXtrường học, v.v,...

Cả nước hiện có 46 liên hiệp hợp tác xã (LHHTX) trong lĩnh vực: thương mại, nhà ở,tiểu thủ công nghiệp, khai thác thuỷ sản... Các LHHTX được thành lập chủ yếu ởThành phố Hồ Chí Minh, Thành phố Hà Nội, Thành phố Cần Thơ, Thành phố HảiPhòng...

Năm 2007, kết quả điều tra tại 1.244 HTX thuộc tất cả các lĩnh vực cho thấy: có 87,1%HTX hoạt động có lãi, 90,3% HTX có trích lập các quỹ, 55,5% HTX có chia lãi cho xãviên.

Ngoài ra, hiện nay có khoảng 300.000 tổ hợp tác, trong đó có khoảng 90.000 tổ hợptác trong lĩnh vực nông nghiệp, 70.000 tổ hợp tác trong lĩnh vực phi nông nghiệpvà khoảng 150.000 tổ hợp tác trong lĩnh vực tín dụng và dịch vụ.

Tính đến cuối năm 2008, tổng số xã viên hợp tác xã có khoảng 7.800.970 xã viên.Thu nhập bình quân của HTX năm 2008 đạt khoảng 79,66 triệu đồng/năm.

Theo số liệu thống kê chính thức, tính bình quân từ năm 1995 đến năm 2006, chỉriêng kinh tế tập thể với nòng cốt là hợp tác xã (theo nghĩa hẹp, chưa tính kinh tếxã viên) đóng góp gần 8,43% tổng sản phẩm quốc nội (GDP). Trong khi đó, khu vựckinh tế tư nhân (bao gồm các doanh nghiệp hoạt động theo Luật Doanh nghiệp)cũng chỉ chiếm 7,79%. Khu vực kinh tế nhà nước đóng góp 39,18%. Khu vực kinhtế cá thể đóng góp 32,63%. Khu vực kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài đóng góp11,94%.

Nếu tính cả kinh tế thành viên hợp tác xã và thành viên tổ hợp tác, kinh tế tập thể(theo nghĩa rộng) chiếm trên 15% tổng sản phẩm quốc nội (GDP), tương đươngvới mức đóng góp của khu vực kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài.

Những số liệu trên đây phản ánh rõ nét sự phát triển của phong trào Hợp tác xã ởViệt Nam cũng như vài trò quan trọng của kinh tế tập thể nói chung và Hợp tác xãnói riêng đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của cả nước.

NHÓM BIÊN SOẠN

1 Thông tin do Vụ Hợp tác xã - Bộ Kế hoạch và Đầu tư và Liên minh Hợp tác xã Việt Nam cung cấp.

5

Mục lục

NHẬN THỨC VỀ HỢP TÁC XÃ ............................................................................................................... 7

1. Hợp tác xã là gì? ...................................................................................................................................... 7

2. Lợi ích khi thành lập Hợp tác xã là gì? ...................................................................................8

2.1. Lợi ích kinh tế - xã hội ......................................................................................................8

2.2. Các chính sách hỗ trợ của Nhà nước đối với HTX...........................................12

3. Lợi ích khi gia nhập Hợp tác xã là gì? .....................................................................................12

THỦ TỤC THÀNH LẬP HỢP TÁC XÃ .................................................................................................14

1. Các bước thành lập Hợp tác xã như thế nào? ..................................................................14

1. 1. Bước 1: Sáng lập viên và ý tưởng thành lập HTX mới ................................16

1.2. Bước 2: Thực hiện nghiên cứu tính khả thi ........................................................21

1.3. Bước 3: Xây dựng phương án sản xuất, kinh doanhvà kế hoạch hoạt động .................................................................................22

1.4. Bước 4: Báo cáo với UBND cấp xã nơi dự định đặt trụ sở chính ...........23

1.5. Bước 5: Tiến hành các hoạt động tuyên truyền, vận động......................24

1.6. Bước 6: Xây dựng dự thảo Điều lệ HTX ..............................................................25

1.7. Bước 7: Chuẩn bị và tiến hành Hội nghị thành lập HTX ............................28

1.8. Bước 8: Đăng ký kinh doanh ......................................................................................31

1.9. Bước 9: Tổ chức triển khai hoạt động của HTX ..............................................34

2. Đặt tên Hợp tác xã như thế nào ? ..............................................................................................35

2.1. Nguyên tắc đặt tên của HTX.........................................................................................35

2.2. Quy định cấm trong đặt tên HTX .............................................................................36

2.3. Cách thức lập và đặt bảng hiệu của HTX .............................................................36

6

CÁC CHÍNH SÁCH HỖ TRỢ THÀNH LẬP HỢP TÁC XÃ .......................................................37

1. Nội dung hỗ trợ thành lập Hợp tác xã...................................................................................37

2. Trình tự hỗ trợ thành lập Hợp tác xã.......................................................................................38

Phụ lục 1: Thủ tục chuyển đổi tổ hợp tác sang Hợp tác xã.................................................40

Phụ lục 2: Mẫu đơn đăng ký kinh doanh ........................................................................................41

Phụ lục 3: Mẫu lập danh sách xã viên ...............................................................................................42

Phụ lục 4: Địa chỉ liên hệ một số đối tác của Dự án .................................................................43

7

1. HỢP TÁC XÃ LÀ gì?

Hợp tác xã là tổ chức kinh tế tập thể do các cá nhân, hộ gia đình, pháp nhân cónhu cầu, lợi ích chung, tự nguyện góp vốn, góp sức lập ra theo quy định của LuậtHợp tác xã để phát huy sức mạnh tập thể của từng xã viên tham gia HTX, cùngnhau thực hiện có hiệu quả các hoạt động sản xuất, kinh doanh và nâng cao đờisống vật chất, tinh thần, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Điều 1 - Luật Hợp tác xã năm 2003

Định nghĩa trên phản ánh những điểm cơ bản sau đây:(1). HTX là tổ chức kinh tế tập thể. Các xã viên là chủ của HTX, có toàn quyền quyết

định những vấn đề tổ chức, hoạt động và phân phối lợi ích trong HTX trên cơsở những quy định của Luật Hợp tác xã và những văn bản liên quan.

(2). Hợp tác xã có thể được thành lập khi có số lượng xã viên từ 7 trở lên2, đượcđăng ký và hoạt động tất cả các ngành, nghề mà pháp luật không cấm3.

(3). HTX có tư cách pháp nhân, hoạt động như một loại hình doanh nghiệp, bìnhđẳng với các doanh nghiệp khác. HTX tự chủ, tự chịu trách nhiệm về các nghĩavụ tài chính trong phạm vi vốn điều lệ, vốn tích luỹ và các nguồn vốn khác củaHợp tác xã theo quy định của pháp luật.

(4). HTX là tổ chức mang tính xã hội, mở rộng cho tất cả những ai có nguyện vọngtham gia HTX. HTX ra đời dựa trên sự hợp tác, hợp lực, tự nguyện của các xã viênnhằm tạo ra sức mạnh tập thể, giải quyết những vấn đề mà từng xã viên riênglẻ không thể làm được, hoặc làm không hiệu quả.

(5). HTX hoạt động và phát triển dựa trên nguyên tắc: dân chủ, bình đẳng, côngkhai và đoàn kết. Mỗi xã viên có 1 phiếu bầu.

(6). Mục tiêu hoạt động của HTX là mang lại lợi ích vật chất và tinh thần cho tất cảcác xã viên, tập thể và cộng đồng.

(7). Xã viên có trách nhiệm và nghĩa vụ tuân thủ, thực hiện tốt những quy địnhtrong Điều lệ của HTX, hợp tác, xây dựng phát triển HTX.

NHẬN THỨC VỀ HỢP TÁC XÃ

2 Xem Điều 11, Luật Hợp tác xã năm 2003.3 Xem Điều 15, Luật Hợp tác xã năm 2003

SỔ TAY “THÀNH LẬP HỢP TÁC XÃ”

8

2. LỢi ÍCH KHi THÀNH LẬP HỢP TÁC XÃ LÀ gì?2.1. Lợi ích kinh tế - xã hội

Ví dụ: HTX Chăn nuôi lợn Sơn Lôi ở huyện Bình Xuyên, tỉnh Vĩnh Phúc

HTX có 23 hộ xã viên. Trung bình, mỗi hộ xã viên có khoảng 50 con lợn. Họ cùnghợp tác thành lập HTX, họ thu được nhiều lợi thế trong việc mua sản phẩm đầuvào và tiêu thụ sản phẩm.

- Đối với sản phẩm đầu vào:

• HTX mua được cám rẻ vì trung bình khi mua 1000 bao cám HTX được giảm4 triệu đồng; Xã viên mua cám của HTX sẽ rẻ hơn giá thị trường khoảng5000-6000 đồng/bao. Bình quân, mỗi năm 23 hộ xã viên giảm được 72 triệuđồng chi cho việc mua cám lợn.

• HTX thuê dịch vụ kiểm tra, tư vấn chăn nuôi cũng thuận tiện và chi phí íthơn. Bình thường, nếu một hộ gia đình riêng lẻ thuê kiểm tra, tư vấn rất tốnkém. Trong khi đó, khi thành lập HTX, một ngày HTX có thể thuê chuyên giakiểm tra, tư vấn cho đồng thời 10 hộ gia đình chăn nuôi lợn nên chi phí sẽthấp hơn.

• Khi HTX phát triển tốt, HTX có thể mua máy chế biến thịt lợn tại chỗ. Trongkhi đó, một hộ gia đình riêng lẻ rất khó có khả năng mua được các máy móchiện đại này.

- Đối với sản phẩm đầu ra:

• Nếu từng hộ bán riêng lẻ, bên thu mua thường trả giá rẻ. Khi các hộ cùngnhau thành lập HTX, họ có thể tiếp cận thị trường thuận lợi hơn và thươnglương với bên thu mua giá cao hơn.

• HTX đại diện cho các hộ gia đình đứng ra làm đầu mối ký kết hợp đồng vớicác cơ sở, doanh nghiệp tiêu thụ sản phẩm.

- Mặt khác, khi thành lập HTX, các hộ gia đình chăn nuôi có thể cùng nhau chiasẻ kiến thức, kinh nghiệm, đoàn kết, hợp tác kinh doanh, tức là không còn sựcạnh tranh giữa từng hộ chăn nuôi.

♦♦ Khi xã viên là người sản xuất trực tiếp, họ có nhiều cơ hội tiếp cận các sảnphẩm đầu vào với giá hợp lý cũng như có cơ hội tiếp cận thị trường trong việc tiêuthụ sản phẩm. Đồng thời, họ được hưởng các dịch vụ tư vấn, kỹ thuật thuận lợi hơn.

9


- Hơn nữa, việc thành lập HTX cũng mang lại ưu thế trong việc đàm phán với chínhquyền địa phương như xin cấp đất để phát triển hoạt động của hợp tác xã vàtham gia các chương trình ứng dụng công nghệ, kỹ thuật tiên tiến của địaphương,...

10


♦♦ Khi xã viên là người lao động của Hợp tác xã, họ được tham gia vào việcquản lý, điều hành và giám sát HTX, họ có việc làm và được hưởng tiền lương, tiềncông thỏa đáng tương ứng với đóng góp của họ cho HTX và được hưởng các quyềnlợi, chế độ khác theo quy định của pháp luật.

Ví dụ 1: HTX Nhà ở - Chung cư 17T10 Trung Hoà – Nhân Chính, Cầu Giấy – Hà Nội192 hộ gia đình ở chung cư đã thành lập HTX nhà ở để HTX thay mặt xã viên tổchức đấu thầu các dịch vụ và tự tổ chức làm một số dịch vụ.

Ngành nghề kinh doanh của HTX nhà ở chủ yếu là dịch vụ cho người dân chungcư như: dịch vụ bảo vệ, trông giữ xe, ăn uống, giải khát, dọn vệ sinh môi trường,bảo trì chung cư,...

Lợi nhuận thu được từ khách hàng (phần lớn là người dân sống ở chung cư) sẽquay lại phục vụ lợi ích cho chính khách hàng đó. Cụ thể, mặt bằng để gửi xe ô tô,xe máy mỗi tháng của chung cư thu được khoảng 40 triệu đồng, HTX sẽ lấy tiền đóđể trả lương cho nhân viên bảo vệ là những người chưa có việc làm ở chung cư, sốcòn dư ra sẽ chi trả cho các khoản dịch vụ công cộng khác như phí vệ sinh môitrường, điện thoại…Nhờ đó, các xã viên (các hộ gia đình ở chung cư) gần nhưkhông phải trả các khoản tiền dịch vụ (như phí vận hành cầu thang máy, phí vệsinh, phí trông xe....).

Ví dụ 2: HTX Giao thông vận tải Hoàng Việt ở Thành phố Vĩnh Yên, tỉnh Vĩnh Phúctập hợp được 35 xe ôtô chở khách. Khi tham gia HTX, xã viên vừa có điều kiện thuậnlợi được khai thác nhiều tuyến xe, vừa được hưởng dịch vụ sửa chữa xe của HTX vớigiá ưu đãi. Ngoài ra, HTX cũng hỗ trợ, quản lý, giúp đỡ xã viên đổi mới phương tiệnvà nâng cao chất lượng phục vụ khách hàng.

♦♦ Khi xã viên là người cung cấp, sử dụng dịch vụ, họ được hưởng các hànghoá, dịch vụ có chất lượng tốt với những điều kiện thuận lợi nhất.

11

Ví dụ 1: Quỹ tín dụng nhân dân La Phù ở huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ HTX thu hút được trên 600 thành viên với tổng nguồn vốn hoạt động đạt 14 tỷđổng. HTX chủ yếu cung cấp nguồn vốn cần thiết để đáp ứng nhu cầu phát triểnkinh tế của thành viên như: mở rộng sản xuất chăn nuôi, trồng trọt, mở mang ngànhnghề, giải quyết việc làm cho con em xã viên.

Ví dụ 2: Hợp tác xã Nông nghiệp Hợp Tiến ở huyện Yên Khánh, tỉnhNinh Bình và HTX Dịch vụ nôngnghiệp Hợp Thịnh, huyện TamDương, tỉnh Vĩnh Phúc

Các HTX này thực hiện dịch vụ tíndụng nội bộ, cho xã viên vay để đầutư phát triển sản xuất với thủ tục vayđơn giản, không phải thế chấp tàisản, lãi suất được tính thấp hơn hoặcnhư lãi suất ngân hàng theo từng thời điểm.

Ví dụ: Hợp tác xã Tư vấn và Hỗ trợ phát triển nông nghiệp Hạ Hòa, tỉnh Phú Thọ(HaDevA) và Hợp tác xã Dịch vụ phát triển nông thôn Thanh Ba (Corudes), tỉnhPhú Thọ.

Đây là hai HTX cung cấp dịch vụ tư vấn trong lĩnh vực nông nghiệp. Các xã viêncùng đóng góp kinh nghiệm và kiến thức chuyên môn để phục vụ sự phát triển củacộng đồng địa phương. Họ được Hợp tác xã trả lương (tức là có thu nhập thườngxuyên) và cùng chia nhau lợi nhuận thu được từ hoạt động của Hợp tác xã đồngthời tham gia vào quá trình quản trị, kiểm soát Hợp tác xã.

♦♦ Khi xã viên là người gửi tiết kiệm hoặc người đi vay, nếu họ thành lập HTXtín dụng (Quỹ tín dụng nhân dân) họ được hưởng lãi tiết kiệm với mức thỏa đáng,được tiếp cận tín dụng dễ dàng hơn với lãi suất thấp nhất có thể. Ngoài việc huyđộng vốn của xã viên, HTX tín dụng còn có thể huy động vốn từ các cá nhân, tổchức trong và ngoài nước và tiếp cận các nguồn vốn tài trợ của Nhà nước.

Ngoài ra, các loại hình HTX khác có thể thực hiện dịch vụ tín dụng nội bộ (chỉ choxã viên vay) khi HTX đáp ứng các yêu cầu và quy định của pháp luật liên quan.

3. LỢi ÍCH KHi giA NHẬP HỢP TÁC XÃ LÀ gì?

Khi gia nhập HTX, xã viên sẽ được hưởng các lợi ích sau:(1). Được ưu tiên làm việc cho HTX và được trả công lao

động theo quy định của điều lệ HTX;

(2). Được hưởng lãi chia theo vốn góp, công sứcđóng góp và theo mức độ sử dụng dịchvụ của HTX đối với xã viên;

12

4 Nghị định số 88/2005/NĐ-CP ngày11 tháng 7 năm 2005 về một sốchính sách hỗ trợ khuyến khích pháttriển HTX; Thông tư Số 02/2006/TT-BKH ngày 13 tháng 2 năm 2006 củaBộ Kế hoạch và Đầu tư về hướngdẫn thực hiện một số điều tại Nghịđịnh số 88/2005/NĐ-CP ngày 11tháng 7 năm 2005 của Chính phủ vềmột số chính sách hỗ trợ, khuyếnkhích phát triển HTX.

2.2. Các chính sách hỗ trợ của Nhà nước đối với HTX4:HTX được Nhà nước hỗ trợ trong các lĩnh vực sau:

• Hỗ trợ chuẩn bị thành lập HTX;• Hỗ trợ đào tạo nguồn nhân lực;• Hỗ trợ về đất đai;• Hỗ trợ về tín dụng;• Hỗ trợ xúc tiến thương mại;• Hỗ trợ lao động, việc làm;• Hỗ trợ ứng dụng đổi mới công nghệ;• Hỗ trợ đầu tư cơ sở hạ tầng;• Ưu đãi đầu tư.

(Xin tham khảo Sổ tay “Chính sách hỗ trợ HTX“)

13


(4). Được hưởng các phúc lợi của HTX.

(3). Được cung cấp các thông tin kinh tế - kỹ thuật cần thiết; được HTX hỗ trợ đàotạo, bồi dưỡng và nâng cao trình độ nghiệp vụ;

14


1. CÁC BướC THÀNH LẬP HỢP TÁC XÃ NHư THế NÀo ?

Bước 1: Sáng lập viên và ý tưởng thành lập HTX mớiBước 2: Thực hiện nghiên cứu tính khả thiBước 3: Xây dựng phương án sản xuất, kinh doanh và kế hoạch hoạt động Bước 4: Báo cáo cho UBND cấp xã nơi dự kiến đặt trụ sở chínhBước 5: Tiến hành các hoạt động tuyên truyền, vận động Bước 6: Xây dựng dự thảo Điều lệ HTXBước 7: Chuẩn bị và tiến hành Hội nghị thành lập Bước 8: Đăng ký kinh doanh Bước 9: Tổ chức triển khai hoạt động của HTX

THỦ TỤC THÀNH LẬP HỢP TÁC XÃ

15

Sơ đồ các bước thành lập Hợp tác xã

a. Ý tưởng thành lập HTX

Ý tưởng thành lập HTX:

• (hoặc) một nhóm người có chung nhu cầu,cùng cam kết sẽ hợp tác với nhau trongsản xuất, kinh doanh sản phẩm haythực hiện dịch vụ trong một số lĩnh vựcnhất định,

• (hoặc) một người, một tổ chức, doanhnghiệp hay một cơ quan chức năng củađịa phương.

Ví dụ 1: Hợp tác xã Chăn nuôi và Phát triển bò sữa ở xã Thái Hòa, huyện Lập Thạch,tỉnh Vĩnh Phúc được thành lập từ ý tưởng của một người chăn nuôi bò sữa. Anh đãtập hợp được 42 người nuôi bò sữa tham gia HTX.

Ví dụ 2: Một số HTX Chăn nuôi lợn ở các tỉnh Hải Dương, Vĩnh Phúc được thành lậptừ ý tưởng, đề xuất của nhiều hộ gia đình chăn nuôi lợn và Dự án Dialogs thuộc Tổchức GRET tại Việt Nam.

Ví dụ 3: Liên minh HTX tỉnh Phú Thọ đề xuất ý tưởng thành lập các HTX Môi trườngở huyện Thanh Ba sau khi đã phân tích tình hình và khả năng của địa phương tronglĩnh vực này.

1.1. Bước 1: Sáng lập viên và ý tưởng thành lập HTX mới

b. Sáng lập viên

Sáng lập viên có thể là:• Cá nhân (bao gồm cả cán bộ, công chức); • Hộ gia đình;• Pháp nhân.

16

17


Đối với cá nhân:

- Phải là công dân Việt Nam, đủ 18 tuổi, cóđủ mọi năng lực hành vi dân sự.

- Có đơn xin gia nhập HTX; tán thành Điềulệ, Nội quy, Quy chế của HTX.

- Góp vốn theo quy định của Điều lệHTX.

- Góp sức dưới các hình thức trực tiếpquản lý, trực tiếp tham gia lao độngsản xuất, tư vấn cung cấp kiến thứckinh doanh và khoa học kỹ thuật choHTX tuỳ thuộc vào nhu cầu của HTX.

Đối với cán bộ, công chức:

- Phải được sự đồng ý bằng văn bản của thủtrưởng cơ quan trực tiếp quản lý.

- Có đủ điều kiện như các quy định đối với cá cánhân.

- Không được giữ các chức danh sau:Trưởng Ban quản trị hoặc thành viên Banquản trị, Trưởng Ban kiểm soát hoặcthành viên Ban kiểm soát, Chủ nhiệm,Phó chủ nhiệm HTX, Kế toán trưởnghoặc kế toán viên và các cán bộ chuyênmôn nghiệp vụ của hợp tác xã.

18

Đối với hộ gia đình:

- Các thành viên của hộ gia đình có tàisản chung để hoạt động kinh tếnhư: quyền sử dụng đất, quyềnsử dụng rừng, tài sản lưu động(bàn, ghế, tủ,...) hay các tài sản cốđịnh khác (như nhà cửa,…) phụcvụ sản xuất, kinh doanh của hộgia đình.

- Hộ gia đình phải cử người đại diệnbằng giấy uỷ quyền.

- Người đại diện của hộ phải có đủ điều kiện như các quy định đối với cá nhân.

- Khi muốn thay đổi người đại diện, hộ gia đình phải có đơn đề nghị Ban quản trịxem xét, quyết định.

Đối với pháp nhân:

- Pháp nhân là tổ chức (trừ quỹ xã hội và quỹtừ thiện) được thành lập một cách hợppháp, có cơ cấu tổ chức chặt chẽ, có tàisản độc lập với các cá nhân và tổ chứckhác và chịu toàn bộ trách nhiệm đối vớitài sản của mình; tham gia vào các mốiquan hệ pháp lý dưới tên của mình.

- Pháp nhân phải có đơn xin gianhập HTX, người đứng tên trongđơn phải là đại diện theo phápluật của pháp nhân.

- Pháp nhân phải tham gia vào hoạtđộng của HTX, thực hiện các nghĩa vụcủa một xã viên theo quy định của Điều lệ HTX.

- Pháp nhân phải góp vốn, góp sức theo quy định của Điều lệ HTX.


19

Thông thường, một hoặc nhiều người có thể tập hợp lại với nhau để đưa ra kếhoạch thành lập HTX. - Những người này phải cùng có nhu cầu hợp tác, thấy được lợi ích của HTX, - Họ có kiến thức về lĩnh vực hoạt động dự tính của HTX, - Họ có ý tưởng, chiến lược, định hướng về khả năng phát triển của HTX,- Họ sẽ tuyên truyền, vận động những người khác tham gia vào kế hoạch thành

lập HTX.

c. Cam kết và năng lực

HTX hoạt động như một loại hình doanh nghiệp, làm việc dựa trên nguyên tắc giámsát dân chủ bởi các xã viên. Thành công của HTX phụ thuộc vào việc xã viên thamgia vào hoạt động của HTX. Cam kết của xã viên vào quá trình thành lập HTX dựatrên 3 phương diện sau:

(1). Giá trị và nguyên tắc hợp tác: xã viên phải tôn trọng các giá trịcủa HTX như tương trợ, chịu trách nhiệm cá nhân và tập thể, dânchủ, công bằng, bình đẳng và đoàn kết. Xã viên cần cam kết sửdụng dịch vụ của HTX;

(2). Cam kết tài chính-nguồn lực: mỗi xã viên phải đầu tư tài chính,nguồn lực vào HTX bằng cách góp vốn, góp sức theo quy địnhcủa Điều lệ HTX;

(3). Thời gian dành cho HTX: các xã viên cần đầu tư thời gian choHTX, gắn bó với HTX, thực hiện các nghĩa vụ và trách nhiệm đối vớiHTX.

Xã viên cần có lòng nhiệt tình với kế hoạch thành lập HTX. Mặt khác, để HTX đượcquản lý tốt và hoạt động hiệu quả, HTX cần tập hợp các thành viên có năng lựcnhất định (tùy theo từng lĩnh vực hoạt động của HTX và vị trí của xã viên trong HTX), bao gồm:

• Chuyên môn, kỹ thuật (cần thiết trong việc làm ra sản phẩm, dịch vụ của HTX);

• Marketing (cần thiết để kinh doanh sản phẩm);

• Quản lý (cần thiết để đảm bảo việc vận hành của HTX);

• Điều hành (cần thiết để lãnh đạo và đảm bảo tính minh bạch trong hoạt động của HTX).

20

d. Mục tiêu, chiến lược

Sáng lập viên, phải cùng nhau xác định rõ mục tiêu của HTX cũng như chiến lượcphát triển của HTX trong tương lai.

Các mục tiêu phải rõ ràng, cụ thể, có thể đánh giá được và có thể đạt được. Từ cácmục tiêu này, các thành viên sẽ xác định các hoạt động của HTX. Trong trường hợpcó nhiều mục tiêu đặt ra, các thành viên phải xếp loại ưu tiên cho các mục tiêu đó.

Ví dụ: HTX nông nghiệp có mục tiêu là cung cấp vật tư chất lượng cao với giá cạnhtranh và chiến lược của họ là tham gia vào sự phát triển của cộng đồng.

Để xác định chiến lược và các mục tiêu của HTX, sáng lập viên cần trả lời cáccâu hỏi sau:

• Tại sao chúng ta cần tập hợp nhau lại và thành lập HTX? Chúng ta sẽ gặp khókhăn gì nếu không thành lập HTX?

• Chúng ta phải làm gì? ở đâu? như thế nào?

• Sau khi thành lập HTX, xã viên sẽ được hưởng lợi ích gì?

• Cộng đồng có được hưởng lợi từ các dịch vụ và sản phẩm do HTX chúng tacung cấp không?

Lời khuyên thực tế: Đề nghị đơn vị tư vấn

Ngay khi sáng lập viên có ý tưởng thành lập HTX, họ có thể tiến hành đềnghị một trong các đơn vị sau làm đơn vị tư vấn toàn bộ quy trình thànhlập HTX :

- Các HTX tư vấn như: HTX Dịch vụ phát triển nông thôn Thanh Ba - PhúThọ (Corudes), HTX Tư vấn và Hỗ trợ phát triển nông nghiệp Hạ Hòa - PhúThọ (HaDevA), Trung tâm Tư vấn và Phát triển nông thôn Sông Hồng -Vĩnh Phúc,…

- Các cơ quan chuyên môn tư vấn (Phòng Nông nghiệp huyện, Chi cụcHTX, Liên minh HTX,…).

21


1.2. Bước 2: Thực hiện nghiên cứu tính khả thi

Bước 2 là bước đánh giá các cơ hội thành công của đề ánthành lập HTX thông qua nghiên cứu tính khả thi để tìmhiểu liệu HTX có cơ hội phát triển và tồn tại lâu dàikhông?

Nội dung của nghiên cứu tính khả thi:

Nghiên cứu tính khả thi bao gồm 6 phần:

• Một đánh giá hiện trạng nhằm đánh giá khảnăng tiếp nhận đề án hợp tác trong môi trườngđịa phương;

• Một nghiên cứu thị trường;

• Một nghiên cứu kỹ thuật về các nhu cầu vật chất cần thiết để thực hiện đềán: nhà xưởng, máy móc, công cụ...;

• Một nghiên cứu về cơ cấu, tổ chức xác định rõ quy trình kỹ thuật của đề án;

• Một nghiên cứu pháp lý để đánh giá tính hợp lý của mô hình HTX đối với đềán này (tìm hiểu Luật Hợp tác xã và các văn bản pháp luật liên quan...);

• Một nghiên cứu tài chính cho phép đánh giá tổng chi phí và các sản phẩmcủa HTX cũng như kết quả hoạt động của HTX.

Nếu nghiên cứu tính khả thi tỏ ra không thuyết phục, sáng lập viên sẽ phảihướng đến một đề án khác. Trong trường hợp ngược lại, sáng lập viên sẽtiếp tục bước tiếp theo.

22

Phương án sản xuất, kinh doanh và kế hoạch hoạt động tốt phải đáp ứng đượccác yêu cầu sau:

• Thể hiện rõ các mục tiêu cần đạt được;

• Mô tả các biện pháp nhằm đạt được các mục tiêu đã đề ra;

• Xác định các nguồn tài chính và nhân lực cho hoạt động sản xuất, kinh doanh;

• Mô tả cách thức tìm được các nguồn lực này;

• Dự báo các kết quả sẽ đạt được.

1.3. Bước 3: Xây dựng phương án sản xuất, kinh doanh và kếhoạch hoạt động


Phương án sản xuất, kinh doanh là kim chỉ nan định hướng phát triểnHTX và là công cụ quý giá để huy động nguồn lực. Trong quá trình tiếnhành thành lập HTX, phương án sản xuất, kinh doanh và kế hoạch hoạtđộng sẽ được bổ sung, hoàn thiện và được thảo luận, thống nhất tại Hộinghị thành lập.

23

Theo quy định tại Điều 10 - Luật Hợp tác xã năm2003, sáng lập viên phải báo cáo bằng văn bảnvới UBND cấp xã (xã, phường, thị trấn) nơi dựđịnh đặt trụ sở chính của HTX các vấn đề sau:

• Ý tưởng thành lập HTX, dự kiến nơi đặttrụ sở chính của HTX;

• Phương án sản xuất, kinh doanh và kếhoạch hoạt động của HTX.

Ngoài ra, sáng lập viên có thể báo cáo vớiUBND cấp xã về:

• Số lượng cá nhân, hộ gia đình,pháp nhân có nguyên vọng thamgia HTX;

• Dự kiến thời gian tổ chức Hội nghị thành lập HTX.

1.4. Bước 4: Báo cáo với UBND cấp xã nơi dự định đặt trụ sở chính

Việc báo cáo với UBND cấp xã chỉ mang tính thông báo, không mang ýnghĩa xin phép. Vì vậy, ngay sau khi thông báo cho UBND cấp xã, các sánglập viên có thể tiến hành các khâu chuẩn bị cần thiết để thành lập HTX(tuyên truyền, vận động, xây dựng dự thảo điều lệ…) mà không cần phảichờ đợi được sự đồng ý hay không đồng ý cho thành lập của UBND cấp xã.

24

(1). Tuyên truyền miệng;

(2). Dán niêm yết, panô, aphích;

(3). Phát tờ rơi và quảng cáo khi có sự kiện chung;

(4). Tổ chức hội thảo, hội nghị về HTX và những vấn đề liên quan đếnHTX;

(5). Phương tiện thông tin đại chúng: đài, báo, ti vi.

Hình thức tuyên truyền, vận động ?

Để khuyến khích các thể nhân, pháp nhân, các hộ gia đình vàcác công chức tham gia HTX, sáng lập viên tuyêntruyền và vận động các vấn đề sau:

• Sự cần thiết phải thành lập HTX;

• Giới thiệu đề án xây dựng HTX,phương án sản xuất và kinh doanh,kế hoạch hoạt động của HTX;

• Giải thích các nguyên tắc và giá trịHTX, lợi ích khi tham gia HTX;

• Nội dung của Luật Hợp tác xã vàcác văn bản pháp luật liên quan;

• Chủ trương, chính sách của Đảng,Nhà nước và chính quyền địa phương vềkinh tế tập thể, tình hình phát triển HTX trên cả nước và trong địa phương.

Sau khi được tuyên truyền, vận động, các thành viên trong cộng đồng tự nguyệnviết đơn xin gia nhập HTX gửi tới sáng lập viên.

1.5. Bước 5: Tiến hành các hoạt động tuyên truyền, vận động

Thông thường, Bước 5 có thể được tiến hành đồng thời với Bước 4 (Báo cáo với UBND cấp xã nơi dự định đặt trụ sở chính).

a. Cơ sở xây dựng Điều lệ HTX 5

Điều lệ HTX phải:

(1). Phù hợp với quy định tại Điều 12 Luật Hợp tác xã năm2003;

(2). Được xây dựng dựa trên Mẫu hướng dẫn xây dựngĐiều lệ Hợp tác xã do Chính phủ ban hành (Nghị địnhsố 77/2005/NĐ-CP ngày 09/6/2005), và Mẫu hướng dẫn xây dựng Điều lệ Quỹtín dụng nhân dân cơ sở do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam ban hành (Quyếtđịnh số 05/2006/QĐ-NHNN ngày 20 tháng 01 năm 2006);

(3). Không trái với các quy định của pháp luật có liên quan;

(4). Phù hợp với điều kiện cụ thể của lĩnh vực hoạt động sản xuất, kinh doanh củaHTX và của xã viên.

5 Điều 7, Khoản 1 Nghị đinh 177/2004/NĐ-CP ngày 12 tháng 10 năm 2004 của Chính phủ quy định chitiết thi hành một số điều của Luật Hợp tác xã năm 2003.


1.6. Bước 6: Xây dựng dự thảo Điều lệ HTX

25

b. Nội dung Điều lệ HTX

Điều lệ HTX cần quy định 5 nhóm vấn đề sau:

Nhóm 1: Các vấn đề liên quan đến HTX- Tên của HTX và biểu tượng của HTX (nếu có);

- Địa chỉ trụ sở chính của HTX;

- Ngành, nghề sản xuất, kinh doanh của HTX.

Nhóm 2: Các vấn đề liên quan đến Xã viên - Điều kiện, thủ tục gia nhập và ra khỏi HTX của xã viên; - Quyền của xã viên;- Nghĩa vụ của xã viên.

Thông thường, Bước 6 có thể được tiến hành đồng thời với Bước 4 (Báo cáo UBND cấp xã nơi dự định đặt trụ sở chính).

26


Nhóm 3: Các vấn đề liên quan đến quản lý kinh tế - tài chính HTX

- Vốn điều lệ của HTX;

- Vốn góp tối thiểu: mức góp, hình thức góp và thời hạn góp vốn; điều kiện trả lạivốn góp cho xã viên;

- Thẩm quyền và phương thức huy động vốn;

- Nguyên tắc trả công và thanh toán các khoản lỗ;

- Hình thức chia lãi theo vốn góp, theo công sức đóng góp của xã viên hoặc theomức độ sử dụng dịch vụ của HTX;

- Trích lập, quản lý và sử dụng các quỹ của HTX;

- Thể thức quản lý, sử dụng, bảo toàn, xử lý tài sản chung và vốn tích luỹ của HTXkhi HTX đang hoạt động cũng như trong trường hợp bị giải thể.

Nhóm 4: Các vấn đề liên quan đến tổ chức HTX, bộ máy quản lý, điều hànhHTX

- Mô hình tổ chức của HTX;

- Chức năng, quyền hạn, nhiệm vụ và trách nhiệm của Ban quản trị và Trưởng banquản trị, Chủ nhiệm HTX, Ban kiểm soát và Trưởng ban kiểm soát cũng như cácbộ phận giúp việc cho HTX;

- Người đại diện theo pháp luật của HTX;

- Thể thức tiến hành Đại hội xã viên và thông qua quyết định của Đại hội xã viên.

Nhóm 5: Các vấn đề liên quan đến xử lý vi phạm và các quy định áp dụng

- Biện pháp xử lý vi phạm điều lệ HTX và nguyên tắc giải quyết tranh chấp nội bộ;

- Thể thức sửa đổi điều lệ HTX;

- Các quy định khác do Đại hội xã viên tự quyết định nhưng không trái với quyđịnh của pháp luật.

27

Trong trường hợp cần có các quy định chi tiết cho những hoạt động cụ thểcủa Hợp tác xã mà Điều lệ không quy định hết thì Hợp tác xã xây dựng các nộiquy, quy chế riêng cho từng hoạt động đó (Ví dụ: quy chế làm việc của Banquản trị, Trưởng Ban quản trị và Chủ nhiệm HTX; quy chế hoạt động tàichính, quy chế quản lý tài sản,..).

Nội quy và quy chế của HTX thường được hoàn thiện sau khi thành lập HTXvà trình Đại hội xã viên thông qua.

Nội quy chung của HTX thường quy định những vấn đề sau:

- Chính sách nhân sự (thử việc, tuyển dụng, thuê nhân viên);

- Giờ làm việc, giờ nghỉ, ngày nghỉ, ngày phép;

- Chế độ lương, thưởng, trợ cấp (bảo hiểm);

- Họp hành và đào tạo;

- Hoạt động;

- Vai trò và chức năng của Ban quản trị, Chủ nhiệm, Phó chủ nhiệm, uỷ viênBan quản trị, kiểm soát viên;

- Trách nhiệm của xã viên;

- Quản lý tài chính và quản lý/ sử dụng công cụ lao động;

- Xây dựng ngân sách và phân chia lợi nhuận;

- Khen thưởng và kỷ luật.

c. Nội quy chung của HTX

28

6 Điều 11- Luật Hợp tác xã năm 2003

a) Những người tham gia Hội nghị thành lập HTX

- Các sáng lập viên và những đối tượng khác mongmuốn tham gia HTX như thể nhân, phápnhân, công chức và các hộ gia đình;

- Khách mời nếu HTX mong muốn: chínhquyền địa phương, các cơ quan chuyên môn,Liên minh HTX, các tổ chức, hiệp hội, đoàn thể...

b) Công tác chuẩn bị Hội nghị thành lậpHTX

- Chuẩn bị địa điểm, thời gian;

- Xác định thành phần tham gia Hội nghịthành lập: danh sách thành viên, danh sách đạibiểu;

- Xây dựng chương trình và nội dung Hội nghị thành lập: Hội nghị thảo luận vàthống nhất các nội dung sau: (Điều 11 - Luật Hợp tác xã năm 2003)

• Phương án sản xuất, kinh doanh;

• Kế hoạch hoạt động của HTX;

• Dự thảo điều lệ HTX;

• Tên; biểu tượng (nếu có) của HTX;

• Lập danh sách xã viên.

c) Những nội dung được thảo luận và biểu quyết theo đa số tại Hội nghị thànhlập6

Hội nghị thành lập HTX biểu quyết theo đa số các vấn đề sau:- Danh sách xã viên;

- Điều lệ, nội quy (nếu có) của HTX;

1.7. Bước 7: Chuẩn bị và tiến hành Hội nghị thành lập HTX

29


- Thành lập một hoặc các bộ máy quản lý/điều hành HTX theo 2 phương thức cóthể;

- Ban kiểm soát, trong đó Trưởng ban được bầu trong số các thành viên của Bannày;

- Biên bản Hội nghị thành lập HTX.

Đối với HTX thành lập một bộ máy vừa quản lý vừa điều hành: - Hội nghị thành lập HTX sẽ bầu:

• Ban quản trị, Ban kiểm soát;

• Chủ nhiệm HTX (đồng thời kiêm Trưởng Ban quản trị).

- Hội nghị thành lập HTX quyết định số lượng phó chủ nhiệm HTX.

Đối với HTX thành lập riêng bộ máy quản lý và bộ máy điều hành: - Hội nghị thành lập HTX sẽ bầu:

• Ban quản trị và Trưởng Ban quản trị;

• Ban kiểm soát và Trưởng Ban kiểm soát.

- Ban quản trị bổ nhiệm, miễn nhiệm Chủ nhiệm HTX, hoặc thuê Chủnhiệm HTX để điều hành HTX;

- Ban quản trị bổ nhiệm, miễn nhiệm (theo quy định của Điều lệ HTX) cácphó chủ nhiệm do Chủ nhiệm HTX giới thiệu.

30


d. Các nguyên tắc thảo luận và biểu quyết thông qua7

(1). Biểu quyết theo đa số với trên 50% xã viên tham gia Hội nghị thành lập tánthành (hình thức biểu quyết do Hội nghị quyết định: bỏ phiếu kín hoặc giơ tay);

(2). Trong trường hợp biểu quyết mà số phiếu tán thành và không tán thành ngangnhau thì số phiếu biểu quyết của bên có người chủ trì cuộc họp là quyết định;

(3). Những nội dung chưa được trên 50% số xã viên tham gia Hội nghị tán thànhsẽ tiếp tục được thảo luận trong các hội nghị tiếp theo.

7 Xem Điều 7, Khoản 3, Nghị đinh 177/2004/NĐ-CP ngày 12 tháng 10 năm 2004 của Chính phủ quyđịnh chi tiết thi hành một số điều của Luật Hợp tác xã năm 2003.

31

a. Hồ sơ và cơ quan đăng ký kinh doanh

Sau Hội nghị thành lập HTX, người đại diện theopháp luật của HTX sẽ lập hoàn chỉnh các vănbản, lập và nộp hồ sơ đăng ký kinh doanh tại cơquan đăng ký kinh doanh đã lựa chọn. Tùy điềukiện cụ thể, HTX có thể chọn cơ quan đăng kýkinh doanh tại cấp huyện hoặc cấp tỉnh nơi HTXdự định đặt trụ sở chính.

1.8. Bước 8: Đăng ký kinh doanh

32

b. Để được cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, HTX phải có đủ các điềukiện gì? (Điều 15 – Luật Hợp tác xã năm 2003)

(1). Ngành, nghề sản xuất, kinh doanh ghi trong hồ sơ phải là ngành, nghề sảnxuất, kinh doanh mà pháp luật không cấm;

(2). Trong hồ sơ phải ghi rõ tên, biểu tượng (nếu có) của HTX như quy định tạiĐiều 8 Luật Hợp tác xã năm 2003;

(3). Có vốn điều lệ. Trường hợp kinh doanh ngành, nghề mà Chính phủ quy địnhphải có vốn pháp định8 thì vốn điều lệ HTX không được thấp hơn vốn pháp định9;

(4). Hồ sơ hợp lệ (theo quy định tại Điều 13 Luật Hợp tác xã năm 2003);

(5). Người đại diện theo pháp luật của HTX phải nộp đủ lệ phí đăng ký kinhdoanh theo quy định.

Cơ quan Đăng ký kinh doanh phải xem xét quyết định cấp Giấy chứng nhậnđăng ký cho HTX trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày nhận được hồ sơ. Nếu từchối thì phải thông báo cho HTX biết.

8 Xem Nghị định của Chính phủ số 141/2006/NĐ-CP ngày 22 tháng 11 năm 2006 về ban hành danhmục mức vốn pháp định của các tổ chức tín dụng; Nghị định của Chính phủ số 14/2007/NĐ-CP ngày19 tháng 01 năm 2007 quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Chứng khoán; Nghị định củaChính phủ số 174/1999/NĐ-CP ngày 09 tháng 12 năm 1999 về quản lý hoạt động kinh doanh vàng;Nghị định của Chính phủ số 153/2007/NĐ-CP ngày 15 tháng 10 năm 2007 quy định chi tiết và hướngdẫn thi hành Luật Kinh doanh bất động sản.Ví dụ: Vốn pháp định của Quỹ tín dụng nhân dân là 1 tỷ đồng.9 Vốn pháp định là mức vốn tối thiểu do pháp luật quy định.

Cơ quan Đăng ký kinh doanh không được yêu cầu người thành lập HTX nộpthêm bất kỳ giấy tờ nào khác ngoài hồ sơ quy định tại Điều 13 Luật Hợp tácxã năm 2003.

33


c. Trường hợp bị từ chối cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanhTrường hợp 1: Nếu HTX thấy việc từ chối là hợp lý và đúng đắn:

- HTX thành lập phải hoàn chỉnh, bổ sung vào hồ sơ những nội dung mà cơ quanđăng ký kinh doanh yêu cầu, rồi nộp lại hồ sơ cho cơ quan đăng ký kinh doanh đểđược cấp giấy chứng nhận.

Trường hợp 2: Nếu HTX không đồng ý với việc từ chối cấp Giấy chứng nhận đăng ký kinhdoanh:

- Người đại diện hợp pháp của HTX có thể khiếu nại hành chính đến cơ quan cấpgiấy chứng nhận đăng ký kinh doanh;

- Trong trường hợp HTX không đồng ý với quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu,người đại diện hợp pháp của HTX có thể:

• (hoặc) tiếp tục khiếu nại hành chính đến cơ quan cấp cao hơn của cơ quancấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh;

• (hoặc) khởi kiện ra tòa hành chính.

34


Khi nào HTX có tư cách pháp nhân và có thể bắt đầu hoạt động?

(1). HTX có tư cách pháp nhân và có quyền hoạt động kể từ ngày được cấp Giấychứng nhận đăng ký kinh doanh;

(2). Đối với những lĩnh vực và ngành nghề kinh doanh có điều kiện theo quy địnhcủa pháp luật: HTX được đầu tư vào những lĩnh vực này hoặc kinh doanhnhững ngành nghề đó khi có đủ điều kiện kinh doanh10 theo quy định củapháp luật.

10 Điều kiện kinh doanh là yêu cầu mà HTX phải có hoặc phải thực hiện khi kinh doanh ngành, nghề cụthể, được thể hiện bằng giấy phép kinh doanh, giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh, chứng chỉhành nghề, chứng nhận bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp, yêu cầu về vốn pháp định hoặc yêu cầukhác (Điều 7, Luật Doanh nghiệp năm 2005)

1.9. Bước 9: Tổ chức triển khai hoạt động của HTX

35

Chú ý: Tên viết tắt, con dấu, bảng hiệu của Hợp tác xã, các hình thức quảngcáo, giới thiệu, giấy tờ giao dịch của Hợp tác xã phải có ký hiệu “HTX”, liênhiệp hợp tác xã phải có ký hiệu “LHHTX”.

(3). HTX có thể sử dụng các ký hiệu của ngành, nghề, kinh doanh hoặc các ký hiệukhác để đặt tên.

Nếu tên gọi của HTX có chứa các yếu tố miêu tả sản phẩm hoặc dịch vụ củaHTX thì tên gọi đó phải được cơ quan phụ trách chứng nhận chất lượng sảnphẩm xác nhận.

Ví dụ 1: HTX Dịch vụ nông nghiệp Ấm Hạ,Ví dụ 2: HTX Dệt xuất khẩu Phú Cát, Ví dụ 3: HTX Thúy Thanh Hải.

2. ĐặT TêN HỢP TÁC XÃ NHư THế NÀo?2.1. Nguyên tắc đặt tên của HTX

(1). HTX được tự chọn tên của mình. Tên của HTX phải được đăng ký tại cơ quan nhànước có thẩm quyền và được bảo hộ theo quy định của pháp luật.

(2). Tên riêng phải được viết bằng tiếng Việt, ngoài ra có thể chứa các chữ cái, chữsố hoặc ký hiệu đọc được. Tên HTX phải ghi đầy đủ và tên viết tắt (tiếng Việt vàtiếng nước ngoài).

HTX có thể viết tên bằng tiếng nước ngoài, là tên được dịch từ tiếng Việt sang tiếng nướcngoài tương ứng. Khi dịch sang tiếng nước ngoài, tên riêng của HTX có thể giữ nguyêntên tiếng Việt hoặc có thể được dịch toàn bộ sang tiếng nước ngoài.

Ví dụ 1: Tên tiếng Việt: HTX Dịch vụ phát triển nông thôn (Corudes) ở Thanh Ba, Phú Thọ.Tên tiếng nước ngoài: Cooperative Rural Development services (Corudes).

Ví dụ 2: Tên tiếng Việt: HTX Tư vấn và Hỗ trợ phát triển nông nghiệp Hạ Hòa (HaDevA) ở Phú Thọ.Tên tiếng nước ngoài: Ha Hoa Development of Agriculture (HaDevA).

36

11 Điều 9, Nghị định 87/2005/NĐ-CP ngày 11 tháng 7 năm 2005 về Đăng ký kinh doanh HTX.

Chi nhánh hoặc văn phòng đại diện của HTX cũng phải có bảng hiệu riêngghi rõ tên chi nhánh hoặc văn phòng đại diện và tên của HTX.

2.2. Quy định cấm trong đặt tên HTX 11

(1). Không được đặt trùng tên hoặc lấy tên có thể gây nhầm lẫn với một HTX đãđăng ký trước mà Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh của HTX đó vẫn đangcó hiệu lực;

(2). Không được lấy tên của các cơ quan Nhà nước, quân đội nhân dân, các tổ chứckinh tế-chính trị để đặt toàn bộ hoặc một phần tên riêng cho HTX trừ khi đượccác cơ quan, tổ chức có liên quan đồng ý;

(3). Không được dùng những từ ngữ, ký hiệu có thể gây ảnh hưởng đến truyềnthống lịch sử, văn hoá, đạo đức và phong tục tập quán của quốc gia để đặt tênriêng cho HTX.

2.3. Cách thức lập và đặt bảng hiệu của HTX Bảng hiệu được viết bằng tiếng Việt và có thể có phụ đề bằng một (hoặc nhiều)ngoại ngữ với font chữ nhỏ hơn và đặt bên dưới tiếng Việt;

- Bảng hiệu phải có ký hiệu “HTX”, hoặc cụm từ “Hợp tác xã”;

- Bảng hiệu không được chứa yếu tố mang tính quảng cáo.

37

1. CÁC CHÍNH SÁCH HỖ TRỢ THÀNH LẬP HỢP TÁC XÃ

Nội dung hỗ trợ thành lập Hợp tác xã

Khi thành lập HTX, sáng lập viên hay HTX được Nhà nước hỗ trợ các vấn đề sau:

- Thông tin, tư vấn kiến thức về Hợp tác xã;

- Dịch vụ tư vấn xây dựng Điều lệ Hợp tác xã;

- Tư vấn hoàn thiện các thủ tục để thành lập, đăng ký kinh doanh và tổ chức hoạtđộng Hợp tác xã;

- Hỗ trợ kinh phí thành lập Hợp tác xã mới.

CÁC CHÍNH SÁCH HỖ TRỢ THÀNH LẬP HỢ TÁC XÃ


38

2. TRìNH Tự HỖ TRỢ THÀNH LẬP HỢP TÁC XÃ


- Đại diện của Hợp tác xã chuẩn bị thành lập hoặc sáng lập viên nộp đơntheo mẫu có xác nhận của Uỷ ban nhân dân xã, phường, thị trấn nơiHợp tác xã dự định đặt trụ sở chính cho Uỷ ban nhân dân cấp huyệnhoặc cơ quan chức năng do Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh phân công.

- Uỷ ban nhân dân cấp huyện (hoặc cơ quan có chức năng) sẽ thông báobằng văn bản cho đối tượng có nhu cầu hỗ trợ về: thời gian, địa điểm,phương thức tổ chức và các nội dung được hỗ trợ (trong thời hạn 15ngày làm việc).

Ví dụ: tại tỉnh Phú Thọ

- Các sáng lập viên hay HTX có thể đề nghị tư vấn kiến thức, thủ tục…tại Liên minhHTX tỉnh Phú Thọ và các Phòng, Ban chức năng của tỉnh, huyện (như Phòng Nôngnghiệp huyện, Phòng Công thương, Chi nhánh Ngân hàng Nhà nước Việt Nam…).

- Ngân sách tỉnh Phú Thọ hỗ trợ cho việc thành lập mới HTX (đã được cấp Giấychứng nhận đăng ký kinh doanh) như sau:

• Mức hỗ trợ không quá 12 triệu đồng/ HTX (đối với các HTX thuộc địa bàn cácxã đặc biệt khó khăn và an toàn khu);

• Mức hỗ trợ không quá 10 triệu đồng/ HTX (với các HTX thuộc địa bàn các xãcòn lại).

- Thủ tục xin hỗ trợ kinh phí thành lập HTX mới: Ngay từ Bước 1 (giai đoạn có ýtưởng thành lập HTX) sáng lập viên phải gửi đơn đề nghị hỗ trợ lên Liên minh HTXtỉnh Phú Thọ (đơn phải có xác nhận của UNBD cấp huyện). Sau khi có Giấy chứngnhận đăng ký kinh doanh, HTX phải nộp bổ sung cho Liên minh HTX tỉnh Phú Thọcác giấy tờ sau:

• Bản sao Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh của HTX (không cần côngchứng);

• Các chứng từ thuê tư vấn, trợ giúp như: hợp đồng, văn bản xác nhận nợ,chứng từ…

39

Ví dụ: tại tỉnh Ninh Bình:

- Các sáng lập viên hay HTX có thể đề nghị tư vấn kiến thức, thủ tục… tại Liênminh HTX tỉnh Ninh Bình và các Phòng, Ban chức năng của tỉnh, huyện (nhưPhòng Nông nghiệp huyện, Phòng Công thương, Chi nhánh Ngân hàng Nhànước Việt Nam…);

- Về việc xin hỗ trợ kinh phí thành lập HTX mới: các sáng lập viên hay HTX nộp đơnlên UBND cấp huyện, UBND cấp huyện gửi hồ sơ lên Liên minh HTX tỉnh NinhBình. Sau khi có quyết định của UBND tỉnh Ninh Bình, Liên minh HTX tỉnh sẽ thôngbáo và chuyển kinh phí hỗ trợ cho các HTX.

- Thủ tục xin hỗ trợ kinh phí thành lập HTX mới ở tỉnh Ninh Bình: ngay từ Bước 1(giai đoạn có ý tưởng thành lập HTX) sáng lập viên phải gửi đơn đề nghị hỗ trợlên UBND cấp huyện (đơn phải có xác nhận của UNBD cấp xã). Sau khi có Giấychứng nhận đăng ký kinh doanh, HTX phải nộp bổ sung cho UBND cấp huyện cácgiấy tờ sau:

• Bản sao giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh của HTX (không cần côngchứng);

• Các chứng từ thuê tư vấn, trợ giúp như: hợp đồng, văn bản xác nhận nợ,chứng từ…

40

12 Xem Điều 111 Bộ luật Dân sự năm 2005.13 Hợp đồng hợp tác kinh doanh là hình thức đầu tư được ký giữa các nhà đầu tư nhằm hợp tác kinhdoanh phân chia lợi nhuận, phân chia sản phẩm mà không thành lập pháp nhân (Điều 3, Luật Đầu tưsố 59/2005/QH11 ngày 29/11/2005)14 Xem Thông tư của Bộ Kế hoạch và Đầu tư số 04/2008/TT-BKH ngày 09 tháng 07 năm 2008 hướng dẫnmột số quy định tại nghị định số 151/2007/NĐ-CP ngày 10 tháng 10 năm 2007 của Chính phủ về tổchức và hoạt động của Tổ hợp tác.

Phụ lục 1: THỦ TỤC CHUYểN ĐỔi TỔ HỢP TÁC SANg HỢP TÁC XÃ

1. Tổ hợp tác là gì?Tổ hợp tác12:

• Được hình thành trên cơ sở hợp đồng hợp tác13;

• Có chứng thực của Uỷ ban nhân dân cấp xã (xã, phường, thị trấn);

• Của từ ba cá nhân trở lên;

• Cùng đóng góp tài sản, công sức;

• Để thực hiện những công việc nhất định, cùng hưởng lợi, cùng chịu tráchnhiệm.

2. Các bước chuyển đổi tổ hợp tác thành HTX14?(1). Tổ hợp tác phải thông báo bằng văn bản về chấm dứt hoạt động của mình cho

Ủy ban nhân dân cấp xã, nơi đã chứng thực hợp đồng hợp tác: trong thời hạn7 ngày làm việc, kể từ ngày chấm dứt hoạt động;

(2). Tiến hành các bước thành lập một HTX bình thường (theo hướng dẫn nêu trên).

PHỤ LỤC

41


Phụ lục 2: MẫU ĐơN ĐăNg KÝ KiNH DoANH

42

Phụ lục 3: MẫU LẬP DANH SÁCH XÃ ViêN


43

Phụ lục 4: ĐịA CHỉ LiêN Hệ MộT Số Đối TÁC CỦA Dự ÁN AiD-CooP

1. Liên minh HTX tỉnh Phú ThọĐịa chỉ: đường Tiên Sơn, phường TiênCát, Thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ

Điện thoại: 0210.3812933Fax: 0210.3847638

E-mail: [email protected]

Chủ tịch Liên minh: Ông Phan Văn Công

2. Liên minh HTX tỉnh Vĩnh PhúcĐịa chỉ: Số 5, đường Hai Bà Trưng,phường Khai Quang, Thành phố VĩnhYên, tỉnh Vĩnh Phúc

Điện thoại: 0211.3842960Fax: 0211.3842758

Chủ tịch Liên minh: Ông Trần Quốc Việt

3. Liên minh HTX tỉnh Ninh BìnhĐịa chỉ: Số 10, phường Đông Thành,Thành phố Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình

Điện thoại: 030.3872590Fax: 030.3874236


Chủ tịch Liên minh: Ông Phạm Mạnh Hà

4. HTX Tư vấn và Hỗ trợ phát triểnnông nghiệp Hạ Hòa (HaDevA)Địa chỉ: Khu 8, thị trấn Hạ Hòa, huyệnHạ Hòa, tỉnh Phú Thọ

Điện thoại: 0210.3883043Fax: 0210.3883043


Đại diện bởi: Ông Nguyễn Kim Trọng,Chức vụ: Chủ nhiệm HTX

5. HTX Dịch vụ Tư vấn phát triểnNông thôn Thanh Ba (Corudes)Địa chỉ: Khu 9, thị trấn Thanh Ba, huyệnThanh Ba, tỉnh Phú Thọ

Điện thoại: 0210.3885213Fax: 0210.3885213

E-mail: [email protected] Đại diện bởi: Ông Dương Văn Tuy,Chức vụ: Chủ nhiệm HTX

6. Trung tâm Tư vấn và Phát triểnnông thôn Sông Hồng Địa chỉ: số 236, Lý Thường Kiệt, phườngĐồng Tâm, Thành phố Vĩnh Yên, tỉnhVĩnh Phúc

Điện thoại: 0211.3867811Fax:0211.3867811

Email: [email protected]

Đại diện bởi: Bà Vũ Thị Lợi,

Chức vụ: Giám đốc Trung tâm

7. HTX Liên doanh các Trang trạiNho QuanĐịa chỉ: xã Phú Long, huyện Nho Quan, tỉnhNinh Bình

Điện thoại: 030.2476838Fax: 030.3846330

Đại diện bởi: Ông Thiệu Quang Hành,Chức vụ: Chủ nhiệm HTX

Giấy phép xuất bản số: 170-2009/CXB/14-94/GTVT, do Nhà xuất bản Giao thông vận tải cấpngày 1 tháng 4 năm 2009. In 1000 cuốn, khổ 14,5 x 20,5cm tại Công ty In Hoàng Minh. In xong và nộp lưu chiểu tháng 4 năm 2009.

Biên soạn:Jean Sébastien CANALS

Hương Trần Kiều Dung

Isabelle Magueur

Biên tập:Jean Sébastien CANALS

Vũ Thế Hà

Hương Trần Kiều Dung

Isabelle Magueur

Mỹ thuật:

Xuân Thủy

Tổ chức Nghiên cứuvà Chuyển giao Công nghệ

Dự án Hỗ trợ thể chế phát triển HTXtại miền Bắc Việt Nam

Dự án AiD-CoopPhòng 503, nhà B1, Khu Đoàn Ngoại giao Vạn Phúc

298 Kim Mã, Hà Nội, Việt NamĐT: (84-4) 3726 3793; Fax: (84-4) 3846 4514

E-mail: [email protected]: http://aid-coop.gret.org.vn

Documents

Cam nang Thanh lap Hop tac xa