Amphibia - czynna ochrona płazów

kampania edukacyjna skierowana do

mieszkańców woj. kujawsko-pomorskiego

Projekt pn. „Amphibia czynna ochrona płazów” sfinansowano ze środków

Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu

Cele projektu:

• podniesienie świadomości ekologicznej społeczeństwa w zakresie ochrony płazów,

• obalenie negatywnych przesądów dotyczących tej grupy zwierząt, • zwiększenie zaangażowania społeczeństwa w sprawy ochrony

przyrodniczego • podniesienie świadomości ekologicznej społeczeństwa w zakresie

zagrożeń dla bytowania płazów wynikających z niezgodnego z zasadami zrównoważonego rozwoju korzystania ze środowiska.

Opis projektu:• realizowany na terenie woj. kuj-pom.• skierowany do uczniów i nauczycieli klas IV-VI

szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych,• działania do realizacji:- promocja i koordynacja projektu pn. „Amphibia - czynna ochrona

płazów”,- warsztaty edukacyjne dla nauczycieli przyrody i biologii,- organizacja wystawy plakatowej na terenie szkół,- organizacja zajęć monitoringowych dla uczniów,- przeprowadzenie kampanii medialnej,- wykonanie i ustawienie stanowisk do badań ekologii stawu.

Efekty projektu:• organizacja warsztatów dla 35 nauczycieli przyrody i biologii z woj.

kujawsko-pomorskiego,

Efekty projektu:• przeprowadzenie przez uczniów i nauczycieli badań

monitoringowych w 28 szkołach

Zespół Szkół w Dąbrowie ChełmińskiejS.P. Zakrzewek

S.P. Kowalewo PomorskieZespół Szkół w Łubiance

Efekty projektu:• organizacja wystawy plakatowej w 31szkołach,• zamieszczenie materiałów edukacyjnych –

plakatów w obiektach, autobusach gminnych z woj. kujawsko-pomorskiego,

Efekty projektu:• zakup środków dydaktycznych w postaci przewodników i

zestawów do badań wody,• przygotowanie stanowisk do zajęć z zakresu ekologii

stawu na terenie Szkoły Leśnej na Barbarce,

Efekty ekologiczne projektu:• podniesienie świadomości ekologicznej dzieci i młodzieży w zakresie

ochrony płazów,• podniesienie świadomości ekologicznej społeczeństwa w zakresie

zagrożeń dla bytowania płazów, wynikających z niezgodnego z zasadami zrównoważonego rozwoju korzystania ze środowiska,

• wskazanie sposobów korzystania z zasobów środowiska zapewniających zrównoważony rozwój,

• zwiększenia poparcia społecznego dla inicjatyw mających na celu ochronę gatunków zagrożonych,

• rozwijanie wśród młodzieży i dzieci zamiłowań przyrodniczych oraz wrażliwości na potrzeby środowiska naturalnego.

NAZWA SZKOŁY OPIEKUNSzkoła Podstawowa w Więcborku

Grażyna Łazanowska

Szkoła Podstawowa nr 1 w Gniewkowie

Agata Sokołowska

Agnieszka Bochat

Zespół Szkół nr 1 im. Anny Wazówny w Golubiu - Dobrzyniu

Anna Puchałka

Zespół Szkół im. J. Korczaka w Łubiance

Anna Socha

Hanna Hermann

I Liceum Ogólnokształcące w Żninie

Anna Strzelecka

Szkoła Podstawowa w Młyńcu

Barbara Winkler

Szkoła Podstawowa w Ostaszewie

Beata Dembińska

Szkoła Podstawowa w Zadusznikach

Beata Wyrzykowska

Zespół Szkół nr 15 w Toruniu

Grażyna Walecka- Trocha

Bernadeta Jankowska

Lista placówek oświatowych biorąca

udział w projekcieNAZWA SZKOŁY OPIEKUN

Szkoła Podstawowa w Pęperzynie

Bożena Betyn

Szkoła Podstawowa w Zakrzewku

Dorota Łoś

Szkoła Podstawowa w Kowalewie Pomorskim

Elżbieta Kuciak-Olszewska

Szkoła Podstawowa w Samsiecznie

Elżbieta Mikołajczyk

Zespół Szkół w Karnkowie Elżbieta Wojciechowska

Gimnazjum w Zespole Szkół nr 1 w Łysomicach

Ewa Szczepańska

Szkoła Podstawowa w Starogrodzie

Grażyna Bukowska

Szkoła Podstawowa w Zawdzie

Grażyna Kołodziejska

Ewa Bartkowska

Szkoła Podstawowa nr 11 w Toruniu

Grażyna Kruszka

Jędrzej Iżycki

Maria Narczewska

NAZWA SZKOŁY OPIEKUNZespół Szkół w Występie Violetta Biniaś

Szkoła Podstawowa w Dobrzejewicach

Iwona Kosek

Zespół Szkół nr 8 w Toruniu Jolanta Kosiorek

Zespół Szkół SP i Gimnazjum im. Ziemi Kujawskiej

Lidia Pomianowska

Lidia Tuszyńska

Szkoła Podstawowa w Zespole Szkół nr 1 w Łysomicach

Lucyna Góralska

Gimnazjum nr 1 im. Ziemi Kujawskiej w Gniewkowie

Maciej Stysiał

Szkoła Podstawowa nr 3 w Toruniu

Maria Kuroczycka

Izabela Goździkiewicz

Zespół Placówek Oświatowych w Wielgiem

Teresa Włodarska

Szkoła Podstawowa w Nadrożu

Wioletta Majewska

Lista placówek oświatowych biorąca

udział w projekcie

Podsumowanie wyników akcji

RODZAJE ZBIORNIKÓW WODNYCH ZLOKALIZOWANYCH W CZASIE AKCJI

Rodzaj zbiornika wodnego

Liczba odnotowanych

akwenów

Jezioro 25

Staw rybny 24

Zbiornik przeciwpożarowy 7

Torfowisko 2

Staw parkowy 8

Wyrobisko 1

Rów melioracyjny 2

Inne 7*

SUMA 76

Jezioro

Staw rybny

Zbiornik przeciwpożarowy

Torfowisko

Staw parkowy

Wyrobisko

Rów melioracyjny

Inne

Parametry chemiczne zbiornika

1. Kowalewo Pomorskie

2. Biskupice

3. Dobrzejewice

4. Żnin, j.Czaple

5. Golub Dobrzyń, starorzecze

6. Jez. Więcborskie

7. Zaduszniki

8. Nadróż, zb.7

9. Nadróż, zb.5

10. Zakrzewek, staw

11. Starogród

12. Toruń, Park Bydgoski

13. Łysomice, park przydworski

14. Łysomice, zbiornik ppoż.

Dobrym wskaźnikiem eutrofizacji i jakości wody jest stężenie związków azotu. Występuje on w wodzie w formie jonów azotanowych III lub V i amonowych.

Łubianka

0,01

0,1

1

10

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14NO3

NO2

NH4

Lp. NO3 NO2 NH4 pH

1 10 0,1 0,2 7

2 5 0,02 0,05 7

3 10 0,02 0,05 9

4 4 0,02 0,05 7

5 1 0,02 0 7,5

6 10 0,02 0,2 8

7 0 0,02 0,05 8

8 10 0,02 0,2 9

9 10 0,02 0,2 7

10 0 0,02 0,05 9

11 10 0,02 0,05 9

12 0 0,02 0,1 8

13 0 0,02 0,2 8

14 8 0,02 0,2 8

Obecność amoniaku, przy niewielkim stężeniu azotanów (III) świadczy o świeżym zanieczyszczeniu wody ściekami.Jeżeli amoniak i jony azotanowe (III) występują w zbliżonych stężeniach może to świadczyć o dawnym zanieczyszczeniu.Zdecydowana przewaga jonów azotanowych (V) świadczy o procesie samooczyszczania wód po dawnym zanieczyszczeniu.

MAKSYMALNE LICZBY STWIERDZEŃ OSOBNIKÓW PŁAZÓW W WYBRANYCH DO OBSERWACJI

ZBIORNIKACH

Gatunki płazów

Zaduszniki Samsieczno KarnkowoToruń

Podgórz

Łysomice – park

przydworski

Golub Dobrzyń

Wielgie, zbiornik 1

Wielgie, zbiornik

2

Jezioro Więcbors

kie

Toruń, staw przy

szpitalu

Żaba trawna 35 11 50 58 15 5 40 64 8Żaba moczarowa 3 1 3

Żaba jeziorkowa 15 1 1 10

Żaba śmieszka 3 2 112

Żaba wodna 35 15 10 20 1 117 12Rzekotka drzewna 3 3 1 5

Ropucha szara 2 5 100 2 1 1 30

Grzebiuszka ziemna 1 1

Kumak nizinny 5 1

Duże zanieczyszczenie zbiorników, silna izolacja wpływają na liczebność płazów.

Gatunki płazówŁysomice –

zbiornik ppoż.

Nadróż zb.5

Nadróż zb.7

Nadróż zb.11

Dąbrowa Biskupia zb.1

Dąbrowa Biskupia

zb.2

Starogród Chełmiński

Żnin, jezioro Czaple

Żaba trawna 28 20 42 5 4 3 25

Żaba moczarowa 7 6

Żaba jeziorkowa 4 5 9

Żaba śmieszka 3 8 5

Żaba wodna 3 60 65 32 32 48 4 95

Rzekotka drzewna 2 6 1

Ropucha szara 2 5 1 2 7 2

Kumak nizinny 4 2

Otoczenie szkoły jest niezwykle bogate w zbiorniki wodne. Mozaikowość i dostępność zbiorników dla zwierząt sprzyja ich różnorodności.

Gatunki płazów

Toruń „Park

Bydgoski”

Toruń – zbiornik

przy szosie Bydgoskiej

Zakrzewek – rów

melioracyjny

Zakrzewek - staw

Zakrzewek –

wyrobisko żwirowe

Kowalewo Pomorskie –

rów melioracyjny

Biskupice SłomowoŁubianka

- Kozielec

Dobrzejewice

Żaba trawna 10 20 8 10 8 4Żaba moczarowa 11 5 10 30 4 18 7

Żaba jeziorkowa 20 40 9 3 9

Żaba śmieszka 6 2 15 9

Żaba wodna 29 5 3 10 4 2 4 13Rzekotka drzewna

2 1 3

Ropucha szara 6 1 1 1 3

Ropucha zielona 2

Traszka zwyczajna 2 5

Rów posłużył jako miejsce rozrodu gatunkom wczesnowiosennym. Później zwierzęta nie mogły z niego korzystać gdyż wysechł.

Łączne liczby osobników płazów

Gatunek Liczba osobników

Żaba trawna 473

Żaba moczarowa 105

Żaba jeziorkowa 126

Żaba śmieszka 165

Żaba wodna 619

Rzekotka drzewna 27

Ropucha szara 172

Grzebiuszka ziemna 2

Kumak nizinny 12

Ropucha zielona 2

Traszka zwyczajna 7

0 100 200 300 400 500 600 700

Żaba trawna

Żaba moczarowa

Żaba jeziorkowa

Żaba śmieszka

Żaba wodna

Rzekotka drzewna

Ropucha szara

Grzebiuszka ziemna

Kumak nizinny

Ropucha zielona

Traszka zwyczajna

Gat

unki

pła

zów

Liczba osobników

Struktura dominacji we wszystkich próbach jest zbliżona. Widać to również przy podsumowaniu zebranych wyników.

Wynika to z tego, że najczęściej spotykanymi gatunkami były: żaba trawna Rana temporaria, żaba wodna Rana esculenta i ropucha szara Bufo bufo.

http://www.fotografie.waw.pl

www.herpetologia.waw.pl www.herpetologia.waw.pl

Fot. J. Mazgajska

Przyczyny śmiertelności płazów

• Za najczęstsze przyczyny śmiertelności płazów uznano ruch samochodowy, który utrudniał migrację tych zwierząt. Najbardziej drastyczne dane pochodzą z Karnkowa, gdzie uczniowie znaleźli w pobliżu zbiornika przeszło sto martwych osobników. Większość badanych zbiorników leży w pobliżu szos na co wskazują mapki wykonywane przez uczniów.

http://www.celestynow.pl

Amanda Wawrzyniak, Samsieczno

Co zrobić gdy chcemy zaopiekować się ważnym dla zwierząt obszarem?

• "Użytkami ekologicznymi są zasługujące na ochronę pozostałości ekosystemów, mających znaczenie dla zachowania różnorodności biologicznej - naturalne zbiorniki wodne, śródpolne i śródleśne oczka wodne, kępy drzew i krzewów, bagna, torfowiska, wydmy, płaty nieużytkowanej roślinności, starorzecza, wychodnie skalne, skarpy, kamieńce, siedliska przyrodnicze oraz stanowiska rzadkich lub chronionych gatunków roślin, zwierząt, i grzybów, ich ostoje oraz miejsca rozmnażania lub miejsca sezonowego przebywania."

Ustawa o ochronie przyrody z 2004 roku

Założenia projektu pn. „Amphibia – czynna ochrona płazów 2009”

• Przeprowadzenie zajęć edukacyjnych dla dzieci i młodzieży z woj. kujawsko-pomorskiego (zajęcia na terenie Osady Leśnej - 30 grup/klas, opracowanie i druk plansz edukacyjnych wykonanych na materiale nieprzemakalnym),

• Wystawa na terenie szkół z województwa kujawsko-pomorskiego, • Zajęcia monitoringowe dla uczniów z woj. kujawsko-pomorskiego w

okresie marzec-czerwiec (prowadzenie pierwszych zajęć monitoringowych przez pracownika Szkoły Leśnej, opracowanie broszury podsumowującej projekt, przeprowadzenie w okresie wrzesień- listopad spotkań na temat zagrożeń i ochrony płazów na terenie placówek objętych monitoringiem),

• Kampania medialna na terenie województwa kujawsko-pomorskiego (przekazanie plakatów do gmin, szkół i placówek kulturalnych)