twitterdailymotionyoutubefacebook

Elementlerin malzemeye katt zelliklerAlam elementlerinin eliin zelliklerine genel faydal etkileriMaksimum %2,06 karbon ieren demir karbon alamlar elik olarak adlandrlr.Karbon: Mukavemet ve sertleme kabiliyeti salar. ekillenebilirlii ve kaynak kabiliyetini azaltr.Krom: Sertleme derinlii, sl mukavemet, korozyona dayankllk salar. Krom paslanmaz eliklerin temel alam elementidir.Nikel: Sertleme derinlii, sneklik, sl genlemeManganez: Dayanm artrr.Sertleme derinlii, kaynak kabiliyeti, sneklii gelitirir. Kkrt (S) ile balanarak(MnS), kkrdn sebep olaca krlganl (krlgan FeS bileimini) engeller.Silisyum: Yksek scakla dayankllk ve manyetik zellikleri gelitirir; ekme dayanmn ve elastikiyeti gelitirir. Oksijen giderici olarak elikte yer alr.Molibden: Isl mukavemet, temper(menevi) gevreklii, korozyona, anmaya dayankllk salar.Vanadyum: Isl mukavemet, temperlenmeye dayankllk salar. Tane kltc ve karbr yapc etkisi vardr; dayanm artrr. Sertleebilme kabiliyetini gelitirir.Tungsten: Isl sertlik, temperlenmeye dayankllk, anma mukavemeti salar. Ykselen scaklkta sertlii korur. Bu nedenle hz eliklerinde vs yararlanlr.Kobalt: Alaml takm eliklerinde kullanlan bir alam elementidir. Takm eliklerinin scakta sertliini muhafaza etmesi iin kullanlr. Anma mukavemeti salar.Alminyum: Kavlanmaya kar dayankllkTitanyum (Ti): Vanadyum gibi tane kltc etkisi vardr. Ancak bu etkisi vanadyumun etkisinden daha yksektir.Alminyum (Al): Oksijen gidermek iin kullanlr. Akma dayanmn ve darbe tokluunu arttrc etki gsterir. Ayrca alminyumun tane kltc etkisi vardr, nitrasyon eliklerinin temel alamelementidir. Baz mikro alaml eliklerde de nitrr ve karbonitrr oluturan mikro alam elementi olarak da kullanlr.Kurun (Pb): Haddelenebilirlii azaltr. Haddeleme esnasnda kopmalara neden olur, yzey kalitesini olumsuz ynde etkiler. eliklerin talal ekillendirme kabiliyetine artrr, bu yzden otomateliklerinde alam elementi olarak kullanlr.Azot (N): stenmeyen bir elementtir. Azot krlganlna neden olur, eme zelliklerini ok ktletirir.Bakr (Cu): Akma ve ekme dayanmn arttrr, yzde uzamay ve ekillenebilirlii azaltr. Korozyon dinencini ykseltir.Kalay (Sn): Akma ve ekme dayanmlarn pek etkilemez, fakat scak haddelemelerde sorunlar yaratr.Nikel (Ni): Nikelin darbe tokluunu ve tavl eliklerde dayanm artrr. Nikel stenitik paslanmaz eliklerin kromdan sonra ikinci en nemli alam elementidir. stenitik paslanmaz eliklerde kinikel miktar %7-20 arasndadr.Kkrt (S): Akma ve ekme mukavemetine etkisi yok denecek kadar azdr. Fakat malzemenin yzde uzamasna ve tokluuna etkisi ok fazladr. Kkrt malzemenin tokluunu ve snekliininemli lde azaltr. Kkrt elik iinde eliin retiminden kalan bir elementtir ve yukarda belirtilen istenmeyen zellikleri nedeniyle yapdan mmkn mertebe uzaklatrlr. Sadece talalekillendirilmeye uygun otamat eliklerinde kkrt miktar yksek tutulur.Fosfor (P): Fosfor eliin akma ve ekme dayanmn arttrr, yzde uzamay ve eme zelliklerini ok fazla ktletirir, souk krlganlk yaratr, talal ekillendirme kabiliyetini arttrr. Fosforelik iinde retim ilemlerinden kalan bir elementtir ve istenmeyen zellikleri nedeniyle mmkn mertebe yapdan uzaklatrlr.

ELEMENTLERN ELK ALAIMI ZERNDEK ETKLER

Si Mn* Mn** Cr Ni* Ni** Al W V Co Mo S P

Sertlik artar artar azalr artar artar azalr - artar artar artar artar - artar

Mukavemet artar artar artar artar artar artar - artar artar artar artar - artar

Akma Noktas artar artar azalr artar artar azalr - artar artar artar artar - artar

Uzama azalr deimez azalr azalr deimez artar - azalr deimez azalr azalr azalr azalr

Darbe Direnci azalr deimez - azalr deimez artar azalr - artar azalr artar azalr azalr

Elastisite artar artar - artar - - azalr - artar - - - -

Scakladayanm artar deimez - artar artar artar - artar artar artar artar - -

Soutma hz azalr azalr azalr azalr azalr azalr - azalr azalr artar azalr - -

Anma direnci azalr azalr - artar azalr - - artar artar artar artar - -

Dvlebilirlik azalr artar azalr azalr azalr azalr azalr azalr artar azalr azalr azalr azalr

lenebilirlik azalr azalr azalr - azalr azalr - azalr - deimez azalr artar azalr

Oksitlenmeeilimi azalr deimez azalr azalr azalr azalr azalr azalr azalr azalr artar - azalr

Korozyon direnci - - - azalr - artar - - artar - - azalr artar

(*) ostenitik elik - (**) perlitik elik

Malzeme Seim Rehberi

YAYGIN MALZEME GRUPLARI (COMMON MATERIAL GROUPS)

Malzeme Tanm Material No Germany DIN Turkiye Japan JIS USAAISI/SAE

HamSertlikBrinell(HB)

SERT.SONRASI

(aftertempering)

OLASISERTLK

ekmedayanm(Tensile

Strength)Rm(MPa)

N/mm2

10 ELKLER

10.1 Manyetik Yumuak elikler (Magnetic Soft Steels)

1.1013 RFe100

1.1015 RFe60

SPK ad ile de anlr. 4mm'ye kadar sac kesme kalplar, souk ekilverme kalplar, apak alma kalplar, kesme baklar, sac basmakalplar, tala kaldrma ve anmaya dayankl kalp elemanlar,andrc tozlar presleme takmlarnda ve ahap ileme takmlarndakullanlr.

1.2080 X210Cr12 X210Cr12 SKD1 D3

Frezeli kayc miller yksek torsiyon milleri ve kesici takm malafalaryapmnda kullanlr. 1.7035 41Cr4

41Cr4(5140) SCr440(H)(M) 5140

Scak i elii- Enjeksiyon kalplar. Yksek scaklkta almaya okelverilidir. Termal ok direnci ve termal yorgunluk direnci yksektir.Tm ynlerde yeterli tokluk zelliini verir. Derin sertletirme,ilenebilirlik ve parlatlabilirlii iyidir. Isl ilemde arplmaya kardirenlidir.

ORVARSupreme

PremiumAISI H13,

W.-Nr.1.2344

180 HB(tavl) HRc42-52

HRc52 - 1820

N/mm2 HRc45- 1420 N/mm2

Termal ok dayanm yksek , tokluunu uzun sre muhafaza edebilen, yksek sl iletkenlie sahip scak i takm eliidir. Su ile soutulankalplarda tercih edilir. Ar metallerin basnl dkmnde , scakdvme ve ekil verme kalplarnda , alminyum , bakr, pirin gibimalzemelerin ekstrzyon kalplarnda kullanlr.

1.2365 X32CrMoV3 3 X32Cr3Mo3V H10 250-350>HRc38

(HRc50'de

1720N/mm2)850-1200

Yksek verimli scak i kalplar ve maalarda, enjeksiyonkalplarnda. 1.2367 X40CrMoV5 3 250-350

>HRc38-HRc56 850-1200

Metal enjeksiyon kalplar, plastik enjeksiyon kalplar UPKR1.2340 ESRX38CrMoV51

MOD H11 248 HRc53

1.2419 105 WCr 6 SKS31/SKS2/SKS3- 250-350 >HRc38 850-1200

1.2542 45 WCrV 7 TakudiuSeiko SW8 S1 250-350 >HRc38 850-1200

Souk i takm elii olarak da kullanlr. 1.2550 60 WCr V 7 S1 250-350 >HRc38 850-1200

1.2567 X30 WCrV 5 3 250-350 >HRc38 850-1200

Hardened, tempered steels 1200N/mm2 1.2581 X30 WCrV 9 3 SKD5 H21 250-350 >HRc38 850-1200

1.2622 X60WCrMoV9 250-350 >HRc38 850-1200

1.2678 X45CoCrWV 5 5 5 250-350 >HRc38 850-1200

Scak i el.- HRc37-42 sertlikte veya tavl durumdadr. ahmerdanpreslerde, scak dvme ve ekillendirme kalplarnda,yksek s vedarbeye dayankldr. HRc40-44'ye sertletirilmi olarak kullanlr.

1.2714 56NiCrMoV7 350-450 52-58 850-1200

Plastik kalp el - Ayna parlakl alnabilir (HRc27-33). Cam elyaftakviyeli andrc plastikler ve PVC dndaki tm termoset plastikkalplarda kalp, maa, itici olarak kullanlr. Plastik enjeksiyon,ekstrzyon, iirme kalplar. n sertletirilmitir. arplma riski ve slilem maliyeti yoktur. Standart 1.2738in bir miktar gelitirilmiformudur. Plastik kalplar iin ok uygun olup,tataksesuarlarnda,bro malzemelerinde ve aralarnda, her trlekillendirme kalplarnda kullanlr, polisajlama zellii yksektir.Genel olarak kalnl 400 mm'den byk olan plastik enjeksiyonkalplarnda kullanlr.

ImpaxSupreme

1.2738 ESR40CrMnNiMo8-6-4 P20 290-330 HRc50-55 1080

Yksek anma dayanm ve parlaklk elde edilebilir. 1.2764

En yksek performansl scak i elii, 3% Co ierir. 1.2885

Plastik kalp el - Orijinal sertliinde ilenir ve kullanlr. Isl ilemeuygun deildir. Impax'a gre mekanik zellikleri (kme, ezilme,anma direnci, yksek tokluk, mukavemet) daha gelikin olmasnaramen ilenebilirlik kabiliyeti ayn sertlik seviyesi iin daha iyidir.Islileme uygun deildir. Sadece Nitrrleme ile yzey sertlii artrlabilirilendikten sonra.

NIMAX(Uddeholm

patent)NIMAX 400-500 1200

Plastik kalp el.- Yksek korozyon direnci, yksek s iletim ve iyisouma kabiliyeti, dk kalp bakm maliyeti, uzun kalp mr. PVCgibi korozyona yol aan malzemelerin kalbnda, lens gibi hassasyzey gerektiren kalplarda ve andrc malzemelerde tercih edilir.

STAVAX(annealed)AISI

420modified

AISI420 190 HRc45-521780

(HRc50'de)1420

(HRc45'de)

Korozyon direnci ve kaliteli yzey finishi gerektiren byk kalplar iintasarlanmtr. Derin sertletirilebilme zellii iyidir. Gvenli bir imalatiin yeterli tokluk ve yumuaklktadr. Dk korozyon bakm maliyetive yksek parlatlabilme zellii sunar. Anma direnci yksektir.Medikal, optik endstrilerinde tercih edilir.

UDDEHOLMMIRRAX

ESR Plastikkalp elii

AISI 420modified

Annealedto

approx.250HB.

1780N/mm2

(HRC50'de)

1500N/mm2

(HRc45'de)

10.5.3 Sertletirilmi Temperlenmi elikler (Hardened Tempered Steels) (sertlikleri belirtilenden daha yksek olabilir)/ Genel olarak talakaldrlabilme zellikleri iyidir

Dili, aft, teker imalat 1.5864 35NiMo18 250-350 >HRc38 850-1200

1.6580 30CrNiMo8 1 SNCM1 250-350 >HRc38 850-1200

Tat, motor, aparat, direksiyon, anzman (zorlanmal) paralarnimalatnda. 1.7361 32CrMo12 250-350 >HRc38 850-1200

Dayanm, sneklilik ve elastiklikte fazla beklentilerin olduu paralar. 1.7707 30CrMoV9 250-350 >HRc38 850-1200

ok fazla zorlanan, byk apl spiral, helis yaylar ve bilezik yaylar. 1.8161 58CrV4 HB240 HB240 850-1200

10.5.4 Nitrasyon elikleri (Nitriding Steels) / lenebilirlik zellikleri iyidir

Anmaya zorlanan her trl paralar. 1.8515 31CrMo12 250-350 >HRc38 850-1200

Plastik ekstrzyon makinelerinin vida ve kovanlarnda,dililer, tmeitteki millerde, makine paralarnda, plastik enjeksiyonmakinelerinde helezon ve silindir olarak kullanlr.

1.8519 31CrMoV9 250-350 >HRc38 850-1200

1.8523 39CrMoV13 9 250-350 >HRc38 850-1200

Yuvarlak llerde bulunur (HRc27-33) 1.8550 34CrAlNi7 250-350 >HRc38 850-1200

10.5.5 Rulman elikleri

1.3505 100Cr6 (W3)

1.7701 51CrMoV4

elik ve slfrl paslanmaz elik 1.4125 X105Cr Mo17 SUS440C 440C

Tekno Takm sitesindeki ierik, site sahibinin izni olmadan baka bir yaynda kullanlamaz. @2013 Tarayc olarak Chrome kullanlmas nerilir.

Ikitelli O.S.B. Eskoop San.Sit. A3 Blok No :151-156 34306 Basaksehir/ Istanbul TURKIYETEL : 0212 671 15 90 (pbx) FAKS : 0212 671 15 95 e-mail : info@teknotakim.com

perlitic Beyaz temper dkm - Dvlebilir. - lenmeye msaittir,sertletirilebilir, slah edilebilir. Pedal, dili kutusu, fren tanburu, kalncidarl paralar, vb.

0.8040 GTW40 190

Beyaz temper dkm - Islah edilebilir. 0.8045 GTW- 45 FCMPW45

Beyaz temper dkm - Islah edilebilir. 0.8055 GTW55 FCMPW55 240

Beyaz temper dkm - Islah edilmi olarak kullanlr. naat madeniaksam, makine gvdeleri, vb. 0.8065 GTW- 65

Temper dkme demir(black heart malleable cast iron GTS)

ferritic Siyah temper dkm - yi ilenebilir. Makine paralar, vb. 0.8135 GTS35 FCMB35 130

ferritic Siyah temper dkm - Cvata anahtarlar,manivelalar Yksekdayanml perlitik temper dkm. 0.8145 GTS45 FCMP45 130

perlitic Siyah temper dkm - Dili kutular (anzuman Kutular)Kranklar 0.8155 GTS55 FCMP55 230

perlitic Siyah temper dkm - kaln cidarl makine paralar ,Mutfakaletleri, fren balatalar, vb. 0.8165 GTS65 230

perlitic Siyah temper dkm - Islah edilmi olarak kullanlr. 0.8170 GTS70 FCMP70

30.3 Kresel Grafitli Dvlebilir Dkme Demir (Nodular graphite malleable cast irons) - Sertlik (Hardness) HB200 - ekme Mukavemeti (Tensile

strength) < 700N /mm2

ferritic Dkm gvenlii, yksek krank milleri, Kavrama paralar,dkmle imal edilecek borular,Trbin kanatlar v.s. 0.7033 GGG-35.3 160

ferriticDkm gvenlii, yksek krank milleri, Kavrama paralar,dkmle imal edilecek borular,Trbin kanatlar v.s. 0.7040

GGG40(EN-GJS400) FCD40 60-40-18

135-185

ferriticDkm gvenlii, yksek krank milleri, Kavrama paralar,dkmle imal edilecek borular,Trbin kanatlar v.s. 0.7043 GGG- 40.3 FCD45 200

ferriticDkm gvenlii, yksek krank milleri, Kavrama paralar,dkmle imal edilecek borular,Trbin kanatlar v.s. 0.7050

GGG50(EN-GJS500) FCD50 65-45-12 230

perlitic Dkm gvenlii, yksek krank milleri, Kavrama paralar,dkmle imal edilecek borular,Trbin kanatlar v.s. 0.7060

GGG60(EN-GJS600) FCD60 80-55-06 260

30.4 Kresel Grafitli Dvlebilir Dkme Demir (Nodular graphite malleable cast irons) - Sertlik (Hardness) < 200 -300 HB - ekme Mukavemeti

(Tensile strength) < 700 - 1000 N /mm2

perlitic 0.7070 GGG70(EN-GJS700) FCD70 100-70-03 290

perlitic 0.7080 GGG80(EN-GJS800) 120-90-02 330

Malzeme Seim Rehberi - Tekno Takm

http://www.teknotakim.com/malzeme-bilgisi1.php 8 -> 8