Centrum reaktywacja - raport merytoryczny

1

Gdańsk - Śródmieście

Raport końcowy podsumowujący warsztaty

prowadzone w ramach projektu „Centrum – Reaktywacja”

Przygotowanie i koordynacja realizacji projektu:

Karol Spieglanin

Przygotowanie i przeprowadzenie warsztatów, opracowanie redakcyjne raportu:

Piotr Lorens

Współpraca redakcyjna:

Wojciech Nowik

Opracowanie grafik:

Ewelina Szulc, Krzysztof Maciasz, Paweł Mrozek, Marcin Szneider, Ewa Spieglanin

Gdańsk, styczeń 2013r.

2

1. Cele i zakres Projektu „Centrum – Reaktywacja”

1.1. Wprowadzenie

Niniejszy raport stanowi podsumowanie prac prowadzonych w ramach Projektu Centrum

Reaktywacja, realizowanego w 2012r. przez Forum Rozwoju Aglomeracji Gdańskiej (FRAG)

we współpracy z Instytutem Kultury Miejskiej, Politechniką Gdańską i Towarzystwem

Urbanistów Polskich. Przygotowanie i realizacja projektu była możliwa dzięki wsparciu

udzielonego przez Fundację im. Stefana Batorego.

1.2. Cele projektu

Projekt miał na celu wypracowanie przez społeczność lokalną podstawowych zasad

kształtowania przestrzeni Śródmieścia Gdańska. Działanie to obejmowało diagnozę

problemów występujących na obszarze dzielnicy Śródmieście, znalezienie sposobów ich

rozwiązania oraz określenie kierunków rozwoju tego strategicznego dla miasta obszaru, przy

bezpośrednim udziale społeczności lokalnej oraz wszystkich potencjalnych interesariuszy

procesu rozwoju dzielnicy.

1.3. Uzasadnienie podjęcia działań w ramach Projektu

Obszar Śródmieścia Gdańska obejmuje ok 600 ha powierzchni. Granice dzielnicy są

jednoznacznie określone. Od zachodu stanowi je linia obwałowań nowożytnych, od

południowego wschodu opływ Motławy oraz Martwa Wisła od północy. Na dzień

30.09.2011r. obszar zamieszkuje 29 076 osób. Sytuacja śródmieścia Gdańska na tle centrów

dużych miast Polski wyróżnia się w sposób szczególny. W następstwie II Wojny Światowej

około 90% jego zabudowy przestało istnieć oraz dokonano niemal całkowitej wymiany

ludności. Odbudowa Śródmieścia, ze względów politycznych, została zrealizowana w formie

robotniczego osiedla mieszkaniowego, któremu na najcenniejszym kulturowo obszarze

Głównego Miasta nadano formy historyzujące oraz zachowano w znacznym stopniu dawny

układ urbanistyczny. Przyjęta koncepcja odbudowy oraz wspomniane realia polityczno -

ekonomiczne spowodowały, że centrum Gdańska utraciło w znacznym stopniu cechy oraz

funkcje śródmiejskie, które także na skutek powstania zespołu miejskiego Trójmiasta zostały

rozproszone. Proces marginalizacji przestrzennej dzielnicy został dodatkowo wzmocniony

wprowadzeniem w obszarze samego Śródmieścia arterii komunikacyjnych o charakterze

tranzytowym, a także rezygnacją z obsługi znacznej części dzielnicy komunikacją publiczną.

Ponadto obserwowane jest niewystarczające nasycenie lokalami i przestrzeniami o funkcji

centrotwórczej. Powyższe czynniki powodują pogłębiający proces marginalizacji Śródmieścia

w odniesieniu do miasta i regionu.

3

Dlatego też od paru lat podejmowane są działania związane z koncepcją dokończenia

odbudowy, co prowadzi do powstania sporu na linii: użytkownicy przestrzeni publicznych –

mieszkańcy dzielnicy walczący o zachowanie prawa do prywatności i intymności. Proces ten

jest dodatkowo wzmacniany zachodzącymi znaczącymi zmianami w zakresie infrastruktury

komunikacyjnej miasta (realizacja licznych tras o charakterze obwodnicowym, omijających

Śródmieście) oraz pojawiającymi się znaczącymi inwestycjami, zarówno publicznymi jak i

prywatnymi (m. in. Europejskie Centrum Solidarności, Muzeum II Wojny Światowej, Teatr

Szekspirowski i inne).

Mimo tych działań oraz realizacji formalnego procesu planowania przestrzennego, brak jest

kompleksowej wizji rozwoju dzielnicy, łączącej propozycje związane z potrzebami i

oczekiwaniami czterech głównych grup interesariuszy: mieszkańców obszaru, mieszkańców

całego miasta, turystów i odwiedzających oraz przedstawicieli firm i instytucji, prowadzących

swą działalność na przedmiotowym obszarze. Tym samym wiele z proponowanych i

realizowanych przedsięwzięć prowokuje różnego rodzaju konflikty i protesty społeczne,

których konsekwencją jest dalsza degradacja poszczególnych fragmentów przestrzeni.

Najbardziej jaskrawym przykładem jest tu rozwój funkcji usługowych w obszarze Głównego

Miasta. Równocześnie jednym z najważniejszych konfliktów jest odmienność oczekiwań co

do roli zarówno całego obszaru jak i jego poszczególnych części reprezentowanych przez

mieszkańców obszaru a resztą społeczności miasta czy wręcz całej aglomeracji.

Równocześnie od szeregu lat prowadzone są przez władze Gdańska procesy planistyczne,

mające na celu zbudowanie polityki przestrzennej rozwoju obszaru. Jednakże zapisy te

często nie spotykają się z akceptacją społeczną, bywają także doraźnie zmieniane z uwagi na

pojawiające się potrzeby poszczególnych inwestorów oraz gestorów terenów. Niestety,

działania te prowadzone są przy ograniczonym (wyznaczanym jedynie przez formalne zapisy

wynikające z Ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym) udziale społeczności

lokalnej. Można więc stwierdzić iż obecne zapisy polityki planistycznej mają charakter

jedynie formalny, nie reprezentując całej złożoności sytuacji społeczno – gospodarczej

obszaru oraz oczekiwań różnych grup interesariuszy.

Z analizy istniejącej sytuacji wynika potrzeba podjęcia partnerskiego dialogu pomiędzy

wszystkimi grupami interesariuszy, mającego na celu przygotowanie spójnej (w sensie

zarówno przestrzennym jak i w odniesieniu do oczekiwań poszczególnych grup) koncepcji

rozwoju przestrzennego Śródmieścia Gdańska. Przy przygotowaniu projektu postawiono

więc sobie za główny cel przygotowanie takiej propozycji na drodze partnerskiego dialogu

pomiędzy wszystkimi zainteresowanymi stronami, w tym – przy udziale ekspertów oraz

reprezentantów władz miejskich. Równocześnie – w celu zagwarantowania wdrożenia

osiągniętych rezultatów – koniecznym stało przełożenie zapisów w/w koncepcji na

konkretne propozycje modyfikacji zapisów planistycznych dla poszczególnych obszarów i

dzielnic Śródmieścia.

4

Efektem zrealizowanego projektu stało się opracowanie społecznej koncepcji rozwoju

Śródmieścia w formule elementów do strategii rozwoju obszaru. Ponadto wypracowane

zostały konkretne wnioski do zmian w miejscowych planach zagospodarowania

przestrzennego, studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania oraz innych

dokumentów strategicznych, opracowywanych lub modyfikowanych w mieście.

Można także stwierdzić iż dotychczas żadna z organizacji czy instytucji nie podejmowała

podobnych działań ani nie miała planów w tym zakresie w stosunku do przedmiotowego

obszaru. Próby zaplanowania rozwoju przestrzennego w drodze partycypacji społecznej są

natomiast podejmowane w różnych miastach Polski, a ich inicjatorami są zwykle organizacje

społeczne. Podobne projekty realizują obecnie m. in. Toruńska Fundacja Stare Miasto z

Pracownią Zrównoważonego Rozwoju oraz Stowarzyszenie im. Stanisława Brzozowskiego.

1.4. Sposób realizacji projektu

Projekt miał na celu wypracowanie przez społeczność lokalną oraz wszystkich interesariuszy

wizji rozwoju obszaru, co pozwoliłoby na osiągnięcie społecznego konsensusu co do

kierunków rozwoju Śródmieścia. Tym projekt przyczyni się do minimalizacji konfliktów

pomiędzy aktorami "gry o przestrzeń" oraz do zwiększenia udziału społeczeństwa w procesie

planowania rozwoju miasta. Zespół realizujący projekt zakłada iż wypracowane w trakcie

spotkań wnioski zostaną wprowadzone do zapisów nowelizowanych miejscowych planów

zagospodarowania przestrzennego oraz wykorzystane w formułowaniu innych polityk dla

obszaru Śródmieścia. Koordynatorzy projektu mają także nadzieję iż sukces przedsięwzięcia

zachęci władze miejskie do podejmowania obywatelskiej dyskusji nad kierunkami

zagospodarowania innych dzielnic Gdańska, a wręcz i do rozwoju społecznej debaty nad

kierunkami rozwoju całego organizmu miejskiego. Dodatkowym rezultatem stało się

wzmocnienie kompetencji urzędników oraz lokalnej organizacji społecznej w prowadzeniu

podobnych projektów. Tym samym projekt miał pionierski w skali kraju charakter, jako że

dotychczas podejmowano jedynie nieliczne próby społecznego określania kierunków

przekształceń w odniesieniu do niewielkich obszarów zdegradowanych.

Projekt został zrealizowany poprzez zbudowanie partnerskiej platformy dyskusji o

kierunkach kształtowania przedmiotowej przestrzeni. Do udziału w nim zaproszeni zostali

wszyscy mieszkańcy miasta, a w sposób szczególny - mieszkańcy Śródmieścia. Utworzyli oni

obywatelskie forum dialogu, a biorąc udział w serii warsztatów z udziałem innych

interesariuszy procesu rozwoju obszaru oraz specjalistów z zakresu urbanistyki, architektury,

architektury krajobrazu, nauk społecznych i in. wypracowali kluczowe elementy finalnego

dokumentu - studium rozwoju dzielnicy.

5

Wprowadzeniem do projektu stało się zebranie doświadczeń innych organizacji w zakresie

podejmowania społecznych debat nad kształtem zagospodarowania przestrzennego dzielnic

miejskich. W szczególności dotyczyło to Torunia (realizacja projektu RESTART), Gdańska

(realizacja projektu dotyczącego Placu Waryńskiego we Wrzeszczu), Krakowa, miast śląskich

(w tym w odniesieniu do programów realizowanych przez Śląski Związek Gmin i Powiatów)

oraz miasta Starogard Gdański, realizującego przedsięwzięcie związane z przebudową

kluczowych przestrzeni publicznych miasta (Rynek Starego Miasta, Al. Wojska Polskiego).

Zebranie niezbędnych materiałów na temat Śródmieścia, usystematyzowanie i strukturyzacja

zebranych danych oraz wyciągnięcie wniosków stało się bazą do doprecyzowania

metodologii prac warsztatowych.

Równolegle rozpoczęto działania mające zachęcić mieszkańców do wzięcia udziału w

projekcie. Przewidywano udział w projekcie czterech głównych grup interesariuszy:

mieszkańców obszaru, mieszkańców całego miasta, turystów i odwiedzających oraz

przedstawicieli firm i instytucji, prowadzących swą działalność na przedmiotowym obszarze.

W działaniach promocyjnych akcentowano znaczenie projektu dla przyszłego kształtu

Śródmieścia oraz kluczową rolę jego uczestników w tym procesie. Opracowane zostały także

elementy składające się na kompleksowy system identyfikacji wizualnej oraz interaktywna

strona internetowa. W informowanie mieszkańców zostały zaangażowane rozmaite

podmioty działające w dzielnicy, takie jak biblioteki, szkoły, parafie, instytucje kultury,

kawiarnie. Informacja o projekcie była umieszczana na plakatach, ulotkach oraz w serwisach

społecznościowych. Wiadomość o przystąpieniu do projektu oraz jego przebiegu pojawiała

się w lokalnych mediach papierowych i elektronicznych. Uruchomione zostało także biuro

projektu, które ma charakter otwarty i stało się stałym punktem kontaktowym dla wszystkich

zainteresowanych przedsięwzięciem w którym można na bieżąco uzyskać informacje o jego

przebiegu czy podyskutować o oczekiwaniach interesariuszy.

Kolejnym etapem projektu stało się określenie uwarunkowań wpływających na obecne

procesy rozwoju i przekształceń śródmieścia, w tym - określenie pól możliwych konfliktów.

Na tym etapie realizowane były spotkania warsztatowe oraz badania ankietowe społeczności

lokalnej. Ankiety, opracowane przez zespół projektu, służyły zasięgnięciu opinii grona

społeczności lokalnej, szerszego niż tylko uczestnicy warsztatów. Informacje w nich zebrane

stały się punktem wyjścia dla dalszych prac warsztatowych. Prowadzenie badań terenowych

było także elementem promocji projektu.

Na podstawie wyników ankiet oraz prac warsztatowych określona została wizja rozwoju

obszaru, a jej uszczegółowienie nastąpiło poprzez pracę nad poszczególnymi zagadnieniami

problemowymi. Następnie, po zakończeniu pierwszej części prac nad całością dzielnicy,

przystąpiono do szczegółowych prac warsztatowych. Wyodrębnienie roboczych obszarów

poddzielnicowych pozwolilo na określenie docelowych wizji ich ukształtowania.

6

Po etapie opracowywania priorytetów dzielnicowych powrócono do poziomu całościowej

analizy w celu określenia priorytetów strategicznych. Dokonano wówczas hierarchizacji

priorytetów oraz ich integracji na poziomie urbanistycznym. Zakończeniem projektu stało się

przygotowanie finalnej wizji ukształtowania obszaru oraz szczegółowych wytycznych

dotyczących modyfikacji obecnej polityki planistycznej miasta. Nastąpiło to przy aktywnym

zaangażowaniu mieszkańców w proces projektowania przekształceń przestrzeni. W

konsekwencji jego realizacji nastąpiło zwiększenie poziomu identyfikacji i akceptacji

mieszkańców dla działań naprawczych oraz wykreowanie wizerunku Śródmieścia jako

naturalnego i atrakcyjnego miejsca realizacji potrzeb mieszkańców miasta. Wyniki prac

zostały przedstawione w trakcie konferencji podsumowującej projekt oraz w postaci

zwartego raportu, który zostanie także opublikowany i udostępniony wszystkim

zainteresowanym.

Grupa planująca – czyli wszyscy uczestnicy warsztatów – została utworzona poprzez:

� personalne zapraszanie zidentyfikowanych kluczowych interesariuszy (eksperci,

aktywiści lokalni),

� zaproszenie przedstawicieli kluczowych interesariuszy, do których będzie można

wystosować zaproszenie (wspólnoty mieszkaniowe, firmy),

� szeroką promocję, umożliwiającą uczestnictwo wszystkich potencjalnie

zainteresowanych współtworzeniem wizji rozwoju obszaru.

Praca przebiegała zgodnie z metodą pełnej partycypacji, co oznaczało podjęcie przez grupę

planującą dyskusji nad danym problemem i samodzielne wypracowanie najlepszej opcji jego

rozwiązania. Metoda ta pozwala na podjęcie dialogu pomiędzy poszczególnymi grupami

interesu zanim powstanie sytuacja konfliktowa, tym samym minimalizując ryzyko jej

wystąpienia na późniejszym etapie procesów rozwojowych. Metoda ta - znana także jako

metoda "charrette" - jest praktyką wielu krajów zachodnich, a jak dotychczas w niewielkim

stopniu stosowana w odniesieniu do budowania polityki rozwoju urbanistycznego w Polsce.

Bazowała ona na przygotowaniu, przeprowadzeniu i podsumowaniu serii warsztatów, przy

czym każdy z nich miał jasno zdefiniowany cel, metodę prowadzenia oraz oczekiwane

rezultaty. Całość prac została przygotowana w sposób umożliwiający wypracowanie

założonego na wstępie efektu. Można tę metodę określić jako syntezę projektowania

strategicznego i urbanistycznego, przy kompleksowym wykorzystaniu partycypacji

społecznej.

Przystępując do Projektu przewidywano, iż weźmie w nim udział co najmniej 50-70

mieszkańców, choć faktyczna liczba uczestników – zgodnie z zasadą iż spotkania forum są

otwarte dla wszystkich zainteresowanych – mogła być znacznie większa. W sytuacji wysokiej

frekwencji prowadzono pracę w podgrupach, a następnie syntezę uzyskanych wyników w

7

toku prac plenarnych. Z uwagi na otwarty charakter spotkań w sposób naturalny

występowała rotacja ich uczestników spotkań. W szczególności dotyczyło to spotkań, w

trakcie których dyskutowano zagadnienia odnoszące się do poszczególnych części

Śródmieścia. Tak zarysowany program działań stanowił nowe i pionierskie w skali miasta

przedsięwzięcie.

1.5. Partnerzy przy realizacji projektu

Jak wspomniano w rozdziale 1.1., projekt został przygotowany i zrealizowany przez Forum

Rozwoju Aglomeracji Gdańskiej (FRAG) – instytucję pozarządową podejmującą działania

mające na celu propagowanie najlepszych pod względem funkcjonalnym, estetycznym,

technicznym, ekonomicznym, społecznym i środowiskowym, rozwiązań komunikacyjnych,

urbanistycznych i architektonicznych na obszarze aglomeracji gdańskiej. W działaniach

stowarzyszenia szczególny nacisk kładziony jest na pobudzanie udziału mieszkańców w

dyskusji o rozwoju miasta. Wynika to z przekonania iż poziom partycypacji społecznej w

procesie planowania przestrzennego jest alarmująco niski, co prowadzi do powstawania

szeregu konfliktów i sytuacji problemowych. Dotychczasowe działania FRAG polegały m.in.

na organizacji publicznych debat o jakości przestrzeni publicznych w mieście, opiniowaniu

projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, organizacji

happeningów, kreowaniu dyskusji publicznej wokół tematów związanych z rozwojem

przestrzeni miejskiej, skutecznym przekonywaniu władz miejskich do podjęcia działań

oczekiwanych przez mieszkańców. Tym samym Forum dysponuje dobrym rozpoznaniem

sytuacji w zakresie problemów i wyzwań wiążących się z kształtowaniem przestrzeni

Śródmieścia Gdańska. Niniejszy projekt – bazując na tej wiedzy i doświadczeniu – stanowi

próbę wypracowania rozwiązań systemowych, wiążących się zarówno z określeniem

kierunków zmian w odniesieniu do struktury funkcjonalno – przestrzennej dzielnicy,

wniosków do polityki planistycznej w tym obszarze jak i w zakresie przygotowania i

prowadzenia dialogu społecznego mającego na celu wspólne (przez wszystkich

interesariuszy) wypracowanie rozwiązań w odniesieniu do dwóch pierwszych zagadnień.

Realizacja projektu była możliwa dzięki wsparciu Fundacji Stefana Batorego, finansującej

prace związane z jego przygotowaniem i przeprowadzeniem, a także dzięki współpracy z

szeregiem instytucji, wspomagających działalność Forum. W szczególności dotyczy to

Miejskiej Instytucji Kultury Gdańsk 2016 – później przekształconej w Instytut Kultury

Miejskiej (która udostępniła salę do prowadzenia warsztatów), Towarzystwa Urbanistów

Polskich O/Gdańsk (które stanowiło zaplecze eksperckie w dziedzinie planowania i

urbanistyki), Politechnika Gdańską oraz Radą Miasta i Radą Dzielnicy (które to instytucje są

zainteresowane wynikami projektu oraz rozwojem dialogu społecznego w mieście).

Podkreślić także należy iż koncepcja projektu zdobyła aprobatę władz miejskich, które

wyraziły zainteresowanie wykorzystaniem jego rezultatów. Radny, wiceprzewodniczący

8

Komisji Rozwoju Przestrzennego i Ochrony Środowiska stał się członkiem zespołu, biorącym

udział w pracach na wszystkich etapach realizacji projektu. Był także osobą pośredniczącą w

kontaktach między władzami miasta a zespołem projektowym.

1.6. Etapy realizacji projektu

W ramach projektu przewidywano do realizacji następujące działania, obejmujące kolejno:

Etap I – styczeń – luty 2012

1. Podjęcie współpracy z innymi organizacjami realizującymi w różnych miastach Polski

podobne działania, analiza ich doświadczeń oraz określenie wniosków dotyczących

uszczegółowienia metodologii proponowanego przedsięwzięcia;

2. Zebranie i analiza informacji dotyczących obszaru Śródmieścia Gdańska, w tym w

szczególności odnoszących się do problemów społecznych, ekonomicznych i

przestrzennych obszaru oraz występowania rozmaitych konfliktów pomiędzy

rozmaitymi interesariuszami;

3. Seminarium robocze I – określenie finalnej metodologii proponowanych działań

4. Promocja planowanych działań z udziałem społeczności lokalnej i interesariuszami

projektu, zidentyfikowanie i zaproszenie do udziału wszystkich kluczowych

przedstawicieli poszczególnych grup interesariuszy;

Etap II – marzec – październik 2012

5. Warsztat I – społeczna diagnoza i określenie problemów rozwoju śródmieścia

Gdańska, zidentyfikowanie kluczowych zagadnień istotnych dla określenia zasad

jego kompleksowego rozwoju;

6. Warsztat II – określenie społecznej wizji rozwoju Śródmieścia miasta, w tym w

odniesieniu do poszczególnych kluczowych dla jego rozwoju zagadnień;

7. Warsztaty lokalne (2 dn.), obejmujące kolejno dzielnice:

� Główne Miasto, Nowe Ogrody, Wyspa Spichrzów,

� Stare Miasto i Osiek, Młode Miasto

� Dolne Miasto, Długie Ogrody, Stare Przedmieście, Biskupia Górka

8. Warsztat IV – integracja wypracowanych propozycji, identyfikacja i rozwiązanie

możliwych konfliktów, określenie spójnych założeń przestrzennych dla całości

obszaru, określenie stref o zróżnicowanym modelu funkcjonowania;

9

Etap III – listopad – grudzień 2012

9. Seminarium robocze II – wstępne określenie pola koniecznych zmian w odniesieniu

do polityki planistycznej miasta

10. Warsztat V – określenie propozycji modyfikacji polityki planistycznej miasta w

odniesieniu do całości obszaru oraz jego poszczególnych części

11. Opracowanie raportu końcowego

12. Publikacja raportu

13. Konferencja końcowa

14. Przygotowanie sprawozdania merytorycznego i finansowego z realizacji projektu.

1.7. Cel i forma warsztatów

Celem warsztatów było podjęcie partnerskiej dyskusji pomiędzy wszystkimi interesariuszami

obszaru Śródmieścia. Spotkania warsztatowe stanowiły kluczowy element projektu,

umożliwiający stworzenie forum wymiany idei i myśli z zakresu polityki przestrzennej.

Realizacja tak postawionego zadania wiązała się z realizacją szeregu celów szczegółowych, w

tym:

• stworzeniem założeń kompleksowej strategii rozwoju obszaru historycznego

Śródmieścia Gdańska

• integracją zagadnień przestrzennych, społecznych i gospodarczych

• podjęciem partnerskiej dyskusji pomiędzy interesariuszami przekształceń Śródmieścia

– bez wstępnych założeń co do spodziewanego wyniku

Przyjęto, że w trakcie warsztatów pracować będziemy metodą partycypacyjną – z

bezpośrednim zaangażowaniem społeczności lokalnej i reprezentantów zainteresowanych

stron i instytucji. Tym samym, wszystkie decyzje podejmowane były metodą konsensusu w

trakcie prac warsztatowych. Równocześnie całość prac, podzielona na szereg sesji

realizowanych w trakcie kolejnych dni, została przygotowana w sposób umożliwiający

optymalne wykorzystanie czasu uczestników spotkania.

Całość prac warsztatowych została przygotowana i przeprowadzona przez dr hab. Piotra

Lorensa z Politechniki Gdańskiej. Warsztaty te, stanowiące główną część prac związanych z

10

Projektem, odbywały się od kwietnia do grudnia 2012r. w salach Instytutu Kultury Miejskiej

oraz Technikum Łączności w Gdańsku

1.8. Zakres raportu końcowego

W ramach niniejszego raportu ujęto zarówno wyniki prac przygotowawczych, realizowanych

przez zespół przygotowujący Projekt, jak i efekty prac warsztatowych, prowadzonych przy

aktywnym udziale wszystkich zainteresowanych mieszkańców miasta.

Załącznikiem do raportu jest zestaw plansz, na których zamieszczono opracowane w wyniku

prac warsztatowych mapy i schematy obejmujące uwarunkowania oraz koncepcje

przekształceń Śródmieścia.

1.9. Uczestnicy warsztatów

Łącznie w pracach warsztatowych udział wzięło około 200 osób, reprezentujących rozmaite

instytucje i organizacje, a także – osoby prywatne – mieszkańcy dzielnicy. Zaznaczyć jednak

trzeba iż nie wszyscy brali udział we wszystkich sesjach warsztatowych. Zbiorcza lista

uczestników spotkań została zamieszczona w aneksie do niniejszego raportu.

11

2. Uwarunkowania rozwoju dzielnicy

Podstawą do prac warsztatowych stała się analiza uwarunkowań rozwoju dzielnicy.

Dokonano jej w sposób zarówno ekspercki (w ramach etapu I prac nad projektem) jak i

warsztatowy. Podsumowaniem tego etapu stały się wnioski do dalszych prac, dotyczących

koniecznych do podjęcia działań.

2.1. Prezentacje wprowadzające – dotyczące uwarunkowań ogólnomiejskich

Wprowadzeniem do prac warsztatowych stało się opracowanie – w trybie eksperckim – szeregu dokumentów obrazujących uwarunkowania rozwoju i przekształceń Śródmieścia wynikające z jego położenia w strukturze miasta, w tym – wobec realizowanych i planowanych przekształceń funkcjonalno – przestrzennych. Na poniższych planszach przedstawiono najważniejsze analizy przeprowadzone w ramach tego etapu.

Ryc. 2.1. Lokalizacja głównych funkcji w strukturze miasta. Opr. P. Mrozek

Pierwsza z przeprowadzonych analiz pozwoliła na ukazanie położenia obszaru Śródmieścia w

strukturze funkcjonalno – przestrzennej miasta. Uwagę zwraca tu peryferyjne położenie

dzielnicy, w tym – na obrzeżu głównych koncentracji terenów mieszkaniowych.

12

Konsekwencją tej sytuacji jest mniejsza niż ma to miejsca w wypadku innych miast o

koncentrycznej strukturze i centralnym położeniu dzielnicy śródmiejskiej ranga dzielnicy i

zdominowanie jej przez funkcje mieszkaniowe.

Ryc. 2.2 Struktura powiązań komunikacyjnych – transport indywidualny. Opr. K. Maciasz

Analizie poddano także położenie Śródmieścia w miejskiej i regionalnej strukturze powiązań

komunikacyjnych. I tak, na kolejnej planszy ujęto także planowane w najbliższej przyszłości

realizacje oraz będące na etapie budowy elementy układu drogowego, w tym – będące na

różnym stopniu zaawansowania. Jak wynika z tego schematu, obszar Śródmieścia jest już

obecnie (a w najbliższej przyszłości będzie w stopniu jeszcze większym) dobrze powiązane

komunikacyjnie z resztą miasta, co zresztą uznać można za przyczynę dużego stopnia

wykorzystania samochodu osobowego w korzystaniu przez mieszkańców miasta z funkcji

zlokalizowanych w granicach przedmiotowego obszaru.

Bardzo podobnie rzecz ma się w odniesieniu do struktury powiązań w zakresie transportu

zbiorowego. Większość linii istniejących dochodzi do obszaru Śródmieścia. Dotyczy to w

szczególności transportu szynowego (Szybkiej Kolei Miejskiej oraz tramwajów), który

odgrywa najważniejszą rolę w budowaniu sieci powiązań komunikacyjnych dzielnicy.

13

Ryc. 2.3. Struktura powiązań komunikacyjnych – transport zbiorowy. Opr. K. Maciasz

Ryc. 2.4. Kluczowe projekty i przedsięwzięcia zmieniające strukturę powiązań. Opr. P. Mrozek

14

Podobnie, planowane i realizowane nowe inwestycje w tym zakresie pozwalają na dalsze

polepszanie dostępności Śródmieścia dla mieszkańców pozostałych dzielnic miasta. W

szczególności wskazać tu należy na projekt dalszej rozbudowy układu tramwajowego oraz

realizację w nieodległej przyszłości sztandarowej inwestycji komunikacyjnej regionu –

Pomorskiej Kolei Metropolitalnej.

Ryc. 2.5. Główne projekty i przedsięwzięcia obecnie realizowane i planowane do realizacji.

Opr. P. Mrozek

Na koniec wreszcie na uwagę zasługuje obecna skala ruchu inwestycyjnego w obszarze

miasta. Oszacowanie tego zjawiska wiąże się z określeniem ilości i charakteru realizowanych i

planowanych do podjęcia w najbliższym czasie inwestycji. Dotyczy to zarówno funkcji

mieszkaniowych jak i handlowo – usługowych czy administracyjnych i biznesowych. Na tym

tle uznać można iż obszar Śródmieścia stanowi ważne – choć nie jedyne i chyb a nie

najważniejsze – miejsce koncentracji nowych inwestycji miejskich. Zaobserwować można

tendencję do ich lokalizacji w obszarze całego tzw. Centralnego Pasma Usługowego oraz na

obszarze tzw. Gdańska Południe. Uwagę zwraca także postępujący proces intensyfikacji

funkcji portowych w rejonie Portu Północnego.

15

2.2. Prezentacje wprowadzające – dotyczące uwarunkowań wiążących się ze strukturą funkcjonalno – przestrzenną dzielnicy

Podobnie jak miało to miejsce w odniesieniu do lokalizacji obszaru Śródmieścia w całości

struktury miasta, analizy wymagały także uwarunkowania wewnętrzne jego przekształceń.

Jednym z najważniejszych elementów stało się tu określenie generalnej struktury

użytkowania i zagospodarowania obszaru (ryc. 2.6 i 2.7). Odczytać tu można konsekwencje

funkcjonalno – przestrzenne rozwoju obszaru w okresie powojennym, w tym – nadmierne

zdominowanie Śródmieścia przez funkcje mieszkaniowe oraz wypełnienie jego przestrzeni –

w dużej części – przez struktury o charakterze typowym. Jednocześnie odczytać można wciąż

istniejącą koncentrację funkcji o charakterze ponadlokalnym w obszarze tzw. Zachodniego

Frontu Śródmieścia (rejon ul. Okopowej, Wałów Jagiellońskich oraz ul. 3 Maja) przy

równoczesnym – mimo zachodzących procesów restrukturyzacji – utrzymywaniem się funkcji

przemysłowo – składowych w jego północnej części.

Ważnymi uwarunkowaniami jest także struktura przestrzeni publicznych i powiązań

komunikacyjnych wewnątrz obszaru (ryc. 2.8 i 2.9). Uwidacznia się tu wyraźnie podział

obszaru na część dostępną pieszo (głównie rejony Starego i Głównego Miasta, najbardziej

atrakcyjne turystycznie) oraz resztę, obecnie głównie dostępną poprzez układy komunikacji

zbiorowej i indywidualnej. Sytuacja ta nie jest korzystną dla żadnej z w/w części dzielnicy.

Natomiast sytuacja społeczno – ekonomiczna dzielnicy (ryc. 2.10) nie przedstawia się w

sposób zasadniczo odmienny od reszty miasta czy też drugiego obszaru śródmiejskiego

Gdańska jakim jest Wrzeszcz. Oznacza to iż przedmiotowa dzielnica nie wyróżnia się z

otoczenia szczególnymi warunkami życia czy prowadzenia działalności usługowej i

biznesowej, co świadczyć może o jej niższej – niż należałoby oczekiwać – atrakcyjności.

Wiązać się to może z istniejących i potencjalnych konfliktów pomiędzy głównymi

interesariuszami – aktorami „gry o przestrzeń Śródmieścia” (ryc. 2.11).

Wszystkie te analizy posłużyły do sformułowania głównych – zdaniem zespołu eksperckiego

pracującego nad tą częścią Projektu Centrum – Reaktywacja – wyzwań stojących przed

obszarem Śródmieścia (ryc. 2.12). Wśród nich odnaleźć można m.in. kwestie

zagospodarowania terenów wolnych (w tym licznych kompleksów terenów

poprzemysłowych), rewitalizacji i przekształceń wielu dzielnic Śródmieścia oraz konieczności

zdecydowanego polepszenia poziomu powiązań pomiędzy poszczególnymi jego częściami (w

tym – poprzez sieci przestrzeni publicznych). Zagadnienia te stały się następnie przedmiotem

prac warsztatowych.

16

Ryc. 2.6. Obecna struktura użytkowania przestrzeni Śródmieścia. Opr. E. Szulc

17

Ryc. 2.7. Obecna struktura zagospodarowania przestrzeni Śródmieścia. Opr. E. Szulc

18

Ryc. 2.8. Obecna struktura i charakter przestrzeni publicznych w obszarze Śródmieścia. Opr. E. Szulc

19

Ryc. 2.9. Obecna struktura głównych powiązań komunikacyjnych w przestrzeni Śródmieścia. Opr. K. Maciasz

20

Ryc. 2.10. Obecna sytuacja społeczna i ekonomiczna Śródmieścia. Opr. E. Spielganin

21

Ryc. 2.11. Obserwowane konflikty pomiędzy głównymi interesariuszami w przestrzeni Śródmieścia. Opr. E. Szulc

22

Ryc. 2.12. Zaobserwowane główne wyzwania stojące przed obszarem Śródmieścia. Opr. E. Szulc

23

2.3. Warsztatowe określenie zapisów analizy SWOT dla dzielnicy

Początek prac warsztatowych wiązał się z uzupełnieniem analizy eksperckiej sytuacji obszaru

Śródmieścia o ustalenia dotyczące zapisów Analizy SWOT dla dzielnicy. Analiza ta pozwala na

szybkie określenie uwarunkowań przekształceń wybranych obszarów. Każdy z uczestników

spotkania otrzymał ankietę, w której określił – jego zdaniem - najważniejsze:

– Siły (silne strony – obecnie obserwowane, wewnętrzne) – Słabości (słabe strony – obecnie obserwowane, wewnętrzne) – Szanse (mogące wystąpić w przyszłości, zewnętrzne) – Zagrożenia (mogące wystąpić w przyszłości, zewnętrzne)

Zbiorcze wyniki tej analizy przedstawiono w tabeli poniżej:

Siły Słabości

• Mentalne centrum

• Dziedzictwo historyczne, bogata historia, dziedzictwo historyczne (średniowiecze, II WŚ, Solidarność), dziedzictwo kulturowe, najnowsza historia (Lech Wałęsa, Solidarność)

• Położenie geograficzne

• Unikatowa architektura, architektura- zabytki, fajna sylweta Gdańska, architektura Głównego Miasta

• Położenie nad wodą, sieć dróg wodnych, Motława, usytuowanie nad wodą

• Wielokulturowość

• Magnes turystyczny, atrakcja turystyczna – popularność, centrum turystyczne

• Przestrzeń – skala miasta – bardzo przyjazne

• Dzieło odbudowy 1945-55

• Dostępność uliczek dla pieszych

• Różnorodność krajobrazu

• Historyczny układ urbanistyczny miasta zwróconego ku wodzie, historyczny układ urbanistyczny

• Nowe inwestycje (knajpy)

• Tożsamość miejsca, jego klimat, poczucie tożsamości

• Zróżnicowana zabudowa

• Gdańsk jest marką

• Jarmark Dominikański

• ASP

• Usługi publiczne

• Centrum administracyjne i kulturowe

• Gastronomia, rozrywka

• Brak powojennej rekonstrukcji

• Brak spójności architektonicznej (Podwale)

• Kontrasty i chaos urbanistyczny

• Brak infrastruktury wodnej, dostęp do wody, Gdańsk odwrócony tyłem do wody, odwrócenie się inwestycji od wody

• Brak skutecznej komunikacji, błędy w projektowaniu arterii komunikacyjnych, zła komunikacja, słaba komunikacja, komunikacja

• Śmietnik w przestrzeni publicznej (brak regulacji), brak estetyki,

• Brak zieleni

• Rozbicie

• Brak przestrzeni publicznej do wspólnego spędzania czasu

• Brak spójnej idei i pomysłów na rozwój dzielnicy

• Brak dbałości o zabytki

• Brak miejsc parkingowych

• Rozpoczęte długotrwałe inwestycje

• Słaby kapitał społeczny, natężenie problemów społecznych, przekrój społeczny (starzejące się społeczeństwo), słaba świadomość społeczności, brak przekroju wiekowego, starzenie się dzielnicy

• Brak spójności między miejscowymi planami

• Podwale Przedmiejskie

• Restrykcje Urzędu Konserwatorskiego o brak strategii dotyczącej zabytków

• Peryferyjność miasta

• Zaniedbanie tkanki historycznej i infrastruktury

• Jest na uboczu aglomeracji

24

• Sezonowa turystyka

• Brak funduszy

• Dużo wolnych parceli, tereny - nieużytki

• Jakość Jarmarku

• Urzędnicy (czynsze, cisza nocna)

• Nie jest bezpiecznie, tdz „dzielnica patologiczna”

• Przesadne podwyższanie prestiżu dzielnicy

• Zanik funkcji śródmiejskich (banki)

• Nieuregulowane sprawy własnościowe

• Drogie mieszkalnictwo

• Konflikt mieszkańcy Śródmieścia konta pozostali

Szanse Zagrożenia

• Duże tereny inwestycyjne, nowe miejsca na dobre inwestycje, przestrzeń na rozbudowę, istnienie dużej ilości terenów rozwojowych, dużo wolnych parceli

• Rozwój dzielnic ościennych

• Napływ nowych mieszkańców, młodzi ludzie, klasa kreatywna

• Atrakcyjność turystyczna, miejsce turystyczne

• Plan zagospodarowania

• Rozwój portu lotniczego, lepsza komunikacja ze światem

• Wykorzystanie przestrzeni na tereny zielone, Zieleń (jeśli się pojawi), tereny rekreacyjne

• Dostęp do wody, rozwój wodnych szlaków komunikacyjnych, Motława (ku wodzie), odpływy Motławy

• Powiększenie mariny

• Duże zainteresowanie różnych grup społecznych dobrem rozwoju Gdańska

• Poprawa estetyki

• Waterfront – jeśli się wykształci

• ECS, Muzeum II WŚ, bastiony, Europejskie Centrum Solidarności

• Wycięcie z ruchu pewnych ulic

• Może być unikalne w skali kraju

• Rozwój rozrywek

• ASP

• Działalność instytucji kulturalnych i społecznych

• Partnerstwo publiczno-prywatne, demokracja partycypacyjna

• Różnorodność

• Marginalizacja w strukturze miasta

• Spekulacyjne nabywanie nieruchomości

• Napływ nowych mieszkańców

• Suburbanizacja

• Przejęcie zysków z używania walorów przez duże konsorcja

• Zniszczenie dziedzictwa, zaniedbane zabytki poza centrum turystycznym

• Polityka

• Rozbudowa miasta na zewnątrz

• Brak zaangażowania finansowego w projekty powstające w Centrum

• Przybywanie placówek, które nic nie wprowadzają

• Postępujące zaśmiecenie przestrzeni publicznej, architektury

• Niekontrolowany rozwój, brak spójnej polityki rozwoju, brak konkretnych planów rewitalizacyjnych (brak spójnej koncepcji)

• Gentryfikacja obszaru

• Starzenie się społeczeństwa

• Młode Miasto, Wrzeszcz, konkurencyjność Gdyni

• Monopol funkcji turystycznych – wypierających codzienne funkcje

• Dalsze wyludnienie, wyludnianie się dzielnicy

• Tzw. „Przegadanie tematu” – zniechęcenie mieszańców

• Prywatyzacja przestrzeni

• Utrata charakteru historycznego

• Zanikanie funkcji miastotwórczych

25

2.4. Warsztatowe określenie głównych problemów rozwoju dzielnicy

Kolejny etap prac warsztatowych dotyczył określenia głównych problemów rozwoju

dzielnicy. Zadanie to zostało zrealizowane w grupach roboczych, Na bazie dyskusji w grupach

określono najważniejsze problemy rozwoju dzielnicy, których zbiorcza lista przedstawia się

następująco:.

1. Niedokończona odbudowa Głównego Miasta w myśl przewodniej idei ulic Długiej,

Mariackiej, Piwnej

2. Brak zabudowy północnego cypla Wyspy Spichrzów

3. Szpecące obszary przy kościele Mariackim, Świętojańskiej, Spichrzowej i Rajskiej

4. Brak zagospodarowania terenu przy kościele Św. Mikołaja

5. Niewłaściwe ulokowanie pomnika Św. Wojciecha

6. Zamknięta przestrzeń Zbrojowni, brak jej zagospodarowania

7. Brak dialogu między mieszkańcami a władzami

8. Brak dobrej infrastruktury (jakość dróg, parkingi, ścieżki rowerowe, toalety)

9. Brak przestrzeni publicznej dobrej jakości – do wspólnego spędzania czasu

10. Problem ciszy nocnej i konflikty na tym tle

11. Konflikty między mieszkańcami a innymi „użytkownikami” miasta

12. Peryferyjność miasta

13. Bariery komunikacyjne

14. Brak szacunku dla historycznej tkanki miejskiej

15. Zły stan infrastruktury

16. Chaotyczny charakter zabudowy – niska jakość przestrzeni publicznej

17. Brak zieleni, sztuki, kultury, brak promocji

18. Brak finansów publicznych na realizację nowych wyzwań w obszarze Śródmieścia

19. Brak spójnej koncepcji zagospodarowania obszaru

20. Ograniczenia konserwatorskie

21. Problemy geologiczne

22. Niedostateczny udział społeczeństwa w procesach decydowania o przyszłości

obszaru

23. Marginalizacja pieszego w przestrzeniach ulic

24. Dezintegracja Śródmieścia

25. Brak utożsamienia się mieszkańców z miejscem

26. Niewystarczający rozwój układów partnerstwa publiczno-prywatnego

27. Odwrócenie miasta tyłem do wody

28. Brak zagospodarowania pustych przestrzeni (brak pierzei)

29. Brak infrastruktury (światło)

30. Brak gospodarza (nie tylko administracyjnego)

31. Niewykorzystanie dostępu do rzeki, wody

26

32. Brak polityki transportowej (miejsca parkingowe, autobusy, tramwaje)

33. Braki w zakresie usług i wydarzeń kulturalnych

34. Nieuregulowane kwestie prawne, własnościowe

35. Nieprzemyślane oddawanie przestrzeni prywatnym inwestorom

36. Decyzje podejmowane za plecami mieszkańców

37. Polityka miejska skierowana pod potrzeby turystów a nie mieszkańców

38. Niewykorzystana tożsamość miejsca, tożsamość Gdańszczanina

39. Słaba promocja miasta

40. Brak spójnej polityki wszystkich liderów opinii społecznej

41. Konflikty, różnice oczekiwań mieszkańców śródmieścia

42. Brak wewnętrznej komunikacji w obszarze Śródmieścia

43. Brak strategii rozwoju funkcji usług

44. Nieumiejętność egzekwowania polityki przestrzennej (dziury w ziemi)

45. Brak estetyki, brud, mentalność mieszkańców

46. Konflikty wewnętrzne pomiędzy różnymi grupami mieszkańców wynikające z różnych

wizji rozwoju dzielnic

47. Brak więzi emocjonalnej z historią miasta

48. Dominacja funkcji komunikacyjnych w urbanistyce

49. Peryferyjność w aglomeracji miejskiej

50. Degradacja architektoniczna

2.5. Warsztatowe określenie uwarunkowań rozwoju dzielnicy

wynikających z położenia w strukturze miasta i metropolii

Na bazie przedstawionych wcześniej opracowań eksperckich kolejnym etapem prac

warsztatowych stało się określenie uwarunkowań rozwoju dzielnicy wynikających z

położenia w strukturze miasta i metropolii. Każdy z uczestników spotkania wypełnił ankietę,

w której określił najważniejsze – jego zdaniem - uwarunkowania rozwoju dzielnicy w

odniesieniu do:

– Położenia dzielnicy w strukturze metropolii

– Położenia dzielnicy w mieście

– Strukturą powiązań komunikacyjnych

– Planowanymi i realizowanymi powiązaniami komunikacyjnymi

Zbiorcze wyniki tej ankiety przedstawiono poniżej. Pamiętać przy tym należy iż na poniższych

listach znalazły się wszystkie zapisy zgłoszone przez uczestników warsztatów, które nie były

27

jednak później przedmiotem eksperckiej analizy, czego efektem może być występowanie

pewnych sprzeczności pomiędzy poszczególnymi zapisami:

Uwarunkowania związane z położeniem dzielnicy w strukturze metropolii:

• Położenie na uboczu, nie jest centrum rozrywkowym ani handlowym

• Centrum historyczne – możliwość rozwoju w oparciu o dziedzictwo historyczne

• Struktura metropolii – warunki geograficzne uniemożliwiają utworzenie centrum

metropolii

• Gdańsk - miasto wojewódzkie

• Obecność szlaków wodnych

• Jedyny obszar o zabudowie starszej niż 100 lat

• Centrum administracyjne

• Peryferyjność położenia względem reszty obszaru metropolii

• Ukierunkowanie obecnych procesów rozwoju w stronę południowo-zachodnim

• Brak magnesu funkcjonalnego

Uwarunkowania związane z położeniem dzielnicy w strukturze miasta:

• Położenie w strefie ciągów wodnych, możliwość rozwoju komunikacyjnego

• Możliwość rozwoju tkanki miejskiej wokół ścisłego centrum

• Fragmentaryczna przestrzeń

• Brak łączności z obszarami mieszkaniowymi

• Niezamieszkałe centrum

• Niewykształcona kultura miejska

• Brak balansu między usługami dla turystów i mieszkańców

• Miejsce identyfikacji Gdańska na zewnątrz

• Peryferyjność Śródmieścia

• Uwarunkowania konserwatorskie (pomnik historii)

• Uwarunkowania przyrodnicze (strefa krawędziowa wysoczyzny morenowej – Żuławy)

• Jedyny obszar pozwalający na rozwój transportu wodnego

• Reprezentacyjna przestrzeń publiczna

• Brak wysokiej jakości przestrzeni rekreacyjnej

• Brak mieszkańców w pobliżu poza Śródmieściem (w sąsiedztwie)

• Podwale Przedmiejskie dzielące Śródmieście

28

Uwarunkowania związane ze strukturą powiązań komunikacyjnych:

• Końcowy przystanek w strukturze komunikacji

• Dostęp do różnych środków komunikacji

• SKM – rozwiązanie nietypowe

• Podwale Przedmiejskie i tory tramwajowe rozcinają Śródmieście

• Powiązanie obu stron Motławy

• Pomorska Kolej Metropolitalna

• Obwodnica Południowa i Metropolitalna

• Przystanek Śródmieście SKM, tramwaje wodne

• Brak skutecznych rozwiązań komunikacji publicznej

• Przeciążenie dróg ruchem tranzytowym

• Niedostateczne wykorzystanie komunikacji wodnej

• Linearny układ komunikacyjny

• Brak sieci komunikacyjnej wewnątrz Śródmieścia

• Niedostosowanie do codziennych potrzeb użytkowników

• Brak wykorzystania dróg wodnych

• Nie dochodzi SKM – główny środek transportu

Uwarunkowania związane z planowanymi i realizowanymi znaczącymi zamierzeniami

infrastrukturalnymi:

• Brak bezpośredniego połączenia z PKM

• Nowy przystanek SKM przy Bramie Wyżynnej

• Brak właściwej koncepcji rozwoju infrastruktury miejskiej w powiązaniu z masową

obsługą ruchu turystycznego

• Linia na Morenę

• Zagospodarowanie terenów postoczniowych

• Kolej Metropolitalna – zagrożenie

• Obwodnica Południowa – szansa na odciążenie miasta

• Budowa miejsc parkingowych dostosowanych do potrzeb mieszkańców

• Działania o charakterze rewitalizacyjnym

• Przebudowa Targu Siennego

• Zagospodarowanie terenu postyczniowego oraz Wyspy Spichrzów

• Stacja SKM Śródmieście i węzeł komunikacji

• Obwodnica Południowa

• Kładka pomiędzy Ołowianką i Pobrzeżem

• Wyprowadzenie tranzytu z Centrum dzięki Obwodnicy Południowej

29

• Wałowa – odciąża węzeł Okopowa

• SKM Śródmieście – cudowny ratunek

• Tunel pod Martwą Wisłą

• Brak parkingów – systemu parkowania


wynikających ze struktury funkcjonalno – przestrzennej Śródmieścia

Podobnie jak miało to miejsce w odniesieniu do uwarunkowań związanych z położeniem

dzielnicy (przedstawionych w rozdziale 2.5), na bazie przedstawionych wcześniej opracowań

eksperckich kolejnym etapem prac warsztatowych stało się określenie uwarunkowań

rozwoju dzielnicy wynikających z jej struktury funkcjonalno – przestrzennej. Każdy z

uczestników spotkania wypełnił ankietę, w której określił najważniejsze – jego zdaniem -

uwarunkowania rozwoju dzielnicy w odniesieniu do:

– Struktury przestrzennej dzielnicy

– Układu przestrzeni publicznych

– Układu komunikacyjnego





Uwarunkowania związane ze strukturą przestrzenną dzielnicy:

• Historyczna zabudowa

• Oddalenie usług od komunikacji miejskiej

• Niespójna struktura zabudowy (kontrast starej, historycznej zabudowy i

komunistycznej, nowoczesnej)

• Niski poziom gęstości tkanki miejskiej

• Tereny zdegradowane – tereny rozwojowe

• Strefy ochrony konserwatorskiej

• Brak serca Śródmieścia

• Zbyt ciasne ulice wynikające ze średniowiecznej genezy miasta

• Brak jednorodności funkcjonalnej (Stare Przedmieście jest niespójne z Głównym

Miastem)

• Fragmentacja przestrzenna

30

• Znaczna ilość przestrzeni rozwojowych

• Atrakcyjność mieszkaniowa

• Śródmieście izolowane od reszty tkanki miejskiej

• Chaos form przestrzennych

• Skrajne różne formy intensywności zagospodarowania poszczególnych części (bo to

nie są dzielnice) Śródmieścia

• Historyczny układ ulic niedostosowany do współczesnych potrzeb komunikacyjnych

• Brak ciągłości zabudowy

• Duża ilość niezagospodarowanych nabrzeży

• Obostrzenia konserwatorskie

• Położenie nad wodą – podmokły grunt utrudnieniem dla inwestorów

Uwarunkowania związane z układem przestrzeni publicznych:

• Drogi wodne – przestrzeń publiczna – odbudowa i zagospodarowanie na rzecz

turystyki wodnej

• Brak systemu powiązań przestrzeni publicznej

• Koncentracja atrakcyjnych przestrzeni publicznych jedynie na Głównym Mieście

• „Odwrócenie się” od wody

• Urwane przestrzenie, brak kontynuacji poza dzielnicą

• Niska jakość przestrzeni publicznej

• Brak ciągłości przestrzeni publicznych

• Brak wykorzystania przestrzeni wodnych

• Brak urządzonej zieleni rekreacyjnej wewnątrz Śródmieścia

• Brak połączeń z obszarami rekreacji

• Potencjał przestrzeni przy wodzie

• Niezagospodarowane podwórka

• Arterie komunikacyjne atomizują fragmenty dzielnic

• Niedokończona odbudowa po wojnie

• Brak spójności

Uwarunkowania związane z układem komunikacyjnym:

• Brak dużych parkingów (w tym wielopoziomowych) przy trasie na Warszawę

• Brak przedłużenia trasy ul. Chmielnej jako wylotu na południe przy torach kolejowych

• Utrudniony dostęp do usług

• Wprowadzenie komunikacji alternatywnej np. sieć rowerowa (wypożyczalnie i ścieżki,

parkingi rowerowe)

31

• Transport zbiorowy (rowery miejskie, riksze)

• Ogromny potencjał rowerowy do wykorzystania

• Niewystarczająca obsługa parkingowa

• Nierozwinięty układ komunikacji zbiorowej – słaba dostępność

• Zaniedbane trasy prowadzące do przystanków (tunele itd.)

• Rozdzielenie Głównego Miasta i Dolnego Miasta

• Brak obsługi komunikacji publicznej

• Brak komunikacji wodnej

• Brak intuicyjności powiązań komunikacyjnych

• Podwale Przedmiejskie – koszmar komunikacji dzielący Śródmieście przestrzennie

• Brak alternatywnych rozwiązań dla Podwala Przedmiejskiego (Nowa Sandomierska?

Nowa Wałowa?)

• Martwa strefa w centralnej części Starówki

• Niewykorzystanie dróg wodnych

• Brak SKM, niedrożne, zakorkowane drogi

• Motława barierą – brak pomysłów na jej pokonanie

• Brak kompleksowej komunikacji wewnątrz Śródmieścia


wynikających z sytuacji społecznej i gospodarczej Śródmieścia

Kolejnym etapem prac warsztatowych, związanych z określaniem uwarunkowań rozwoju

dzielnicy Śródmieście, stało się określenie tychże wynikających z jej sytuacji społecznej i

gospodarczej. Podobnie jak miało to miejsce w odniesieniu do poprzednich etapów, każdy z


uwarunkowania rozwoju dzielnicy w odniesieniu do:

– Sytuacji społecznej dzielnicy

– Sytuacji ekonomicznej dzielnicy

– Istniejących i potencjalnych konfliktów pomiędzy poszczególnymi grupami

użytkowników przestrzeni





32

Uwarunkowania związane z sytuacją społeczną:

• Starzejące się społeczeństwo, starzenie się społeczeństwa, wysoka średnia wieku,

dzielnica wymierająca, starzenie się ludności, starzenie się,

• Bezpieczeństwo - problem

• Niski status materialny

• Polaryzacja społeczeństwa

• Wyludnienie

• Niski status społeczny mieszkańców

• Dysproporcje społeczne, kontrasty w statusie materialnym

• Brak prężnie działające lokalnej społeczności

• Bardzo niski wskaźnik wykrywalności przestępstw (ich ilość)

• Napływ nowych mieszkańców

• Gentryfikacja

• Emigracja do innych dzielnic

• Dwa obszary: starzenie się populacji na Głównym Mieście, bezrobocie, przestępczość

na Dolnym Mieście

Uwarunkowania związane z sytuacją gospodarczą:

• Potencjał

• Presja kapitału

• Niska skala nabywcza lokalnych mieszkańców, niski potencjał nabywczy mieszkańców

• Sezonowość, niestabilne dochody

• Oferta mieszkaniowa skierowana tylko do bogatych i kapitału spekulacyjnego

• Możliwości zysków na zagospodarowaniu terenów postindustrialnych (np. stocznia),

budynki pofabryczne na Dolnym Mieście

• Strefa prestiżowa gospodarczo

• Potrzeba przychylnej polityki władz wobec podmiotów gospodarczych

• Brak wsparcia dla lokalnych przedsiębiorców (wypieranie ich)

• Wysokie ceny najmu / kupna lokali

• Niejasna polityka miasta

• Inwestorzy wybierają Sopot

• Ludzie są biedniejsi niż w innych dzielnicach

• Niewykorzystanie potencjału gospodarczego

• Potencjalnie dużo miejsc pracy

• Brak partycypacji mieszkańców w życiu gospodarczym dzielnicy

• Wycofanie przemysłu bez alternatywnego zatrudnienia

33

Uwarunkowania związane z istniejącymi i potencjalnymi konfliktami pomiędzy

poszczególnymi grupami społecznymi / użytkownikami przestrzeni:

• Nowi mieszkańcy vs. Starzy, mieszkańcy nowi vs. Mieszkańcy rdzenni

• Użytkownicy zmotoryzowani vs. Piesi, kierowcy vs. Rowerzyści, piesi, rolkarze

• Instytucje społeczne vs. Developerzy

• Cisza nocna vs. knajpki

• Mieszkańcy czują się obywatelami drugiej kategorii wobec turystów – nie mają

powodów by czuć się gospodarzami, turysta vs. Stary człowiek

• Konflikt pomiędzy starszymi mieszkańcami a restauratorami – problemy z rozwojem

rozrywki

• Turyści kontra mieszkańcy – potrzeby jednych i drugich powinny być uwzględnione,

niechęć wspólnot do gastronomii

• Nowi mieszkańcy nie asymilują się z obecnymi

• Mieszkańcy vs. Właściciele lokali użytkowych, mieszkańcy vs. Restauratorzy, część

mieszkańców vs. restauratorzy

• Deweloper vs. Codzienny użytkownik / miasto

• Konflikt w sprawie kierunków rozwoju architektonicznego


wynikających z planowanych procesów rozwoju miasta i

Śródmieścia

Finalnym etapem prac warsztatowych, związanych z określaniem uwarunkowań rozwoju

dzielnicy Śródmieście, stało się określenie tychże wynikających z planowanych procesów

rozwoju. Podobnie jak miało to miejsce w odniesieniu do poprzednich etapów, każdy z


uwarunkowania rozwoju dzielnicy w odniesieniu do planów i procesów rozwoju metropolii,

miasta jak i samej dzielnicy.

Zbiorcze wyniki tej ankiety przedstawiono poniżej. Podobnie jak w przypadku poprzednio

przeprowadzonych analiz pamiętać należy iż na poniższych listach znalazły się wszystkie

zapisy zgłoszone przez uczestników warsztatów, które nie były jednak później przedmiotem

eksperckiej analizy, czego efektem może być występowanie pewnych sprzeczności pomiędzy

poszczególnymi zapisami:

34

Uwarunkowania związane z planowanymi procesami rozwoju Metropolii:

• Dominująca strefa kulturalna

• Rozwój przemysłu nieprodukcyjnego (biura projektowe, parki technologiczne, itd.)

• PKM, kolej metropolitalna – osłabienie roli śródmieścia na rzecz Wrzeszcza

• Rozbudowa lotniska, modernizowany port lotniczy – szansa rozwoju ruchu

turystycznego

• Ring drogowy omijający Śródmieście

• Wzbogacenie funkcji ponadregionalnej (ECS, Muzeum IIWŚ)

• Obwodnica Południowa – odciążenie Śródmieścia od ruchu tranzytowego

• Zwiększona atrakcyjność turystyczna

• Ze względu na unikatowość budynków zabytkowych rozwój jakiejkolwiek części

metropolii będzie miał wpływ na rozwój Śródmieścia

Uwarunkowania związane z planowanymi procesami rozwoju miasta:

• Młode Miasto – powstanie i rozwój

• Olszynka i Rudniki – tereny potencjalne dla rozwoju i inwestycji

• Tramwaje wodne

• Nowe tereny mieszkaniowe

• Rozwój funkcji biurowych (niezrozumiała koncentracja Wrzeszcz, Przymorze, Oliwa)

• Brak popytu na wysokiej jakości mieszkaniówkę (przez np. Garnizon)

• SKM Śródmieście – usprawnienie połączeń komunikacyjnych

• Rozwój dzielnicy Gdańsk Południe – szansa dla Śródmieścia

• Tunel pod Martwa Wisłą

• Południowa Obwodnica Gdańska odciąży Śródmieście

• Stadion – potencjalne miejsce organizacji imprez również kulturalnych

• Rozwój dzielnic ościennych

• Deprecjonowanie rozwoju Śródmieścia w kontekście rozmycia funkcji śródmiejskich

po innych dzielnicach miasta (Wrzeszcz, Oliwa)

Uwarunkowania związane z planowanymi procesami rozwoju Śródmieścia:

• Tworzenie waterfrontu – wykorzystanie dróg wodnych w rozwoju Śródmieścia.

Połączenie funkcji lądowych i wodnych

• Węzeł „Czerwony Most”

• Pokonanie bariery Motławy

• Powstanie muzeów: ECS, Muzeum IIWŚ

• Planowany rozwój Młodego Miasta na terenach po-stoczniowych

35

• Rozwój nowych stref w Śródmieściu: Wyspa Spichrzów, Targ Sienny i Rakowy, Polski

Hak, Młode Miasto

• Planowany rozwój Mariny

• Same funkcje administracyjne bez żadnych innych sąsiedztwie

• Dogęszczenie zabudowy, dogęszczenie Wyspy Spichrzów, dogęszczanie struktury

zabudowy

• Nowe ośrodki kulturalne

• Wprowadzenie na duża skalę handlu

• Obiekty o funkcji kulturalnej – ECS, Muzeum IIWŚ

• Nowa mieszkaniówka

• Rozwój instytucji kulturalnych, akcji społecznych i NGO

2.9. Podsumowanie części analitycznej

Przeprowadzone prace eksperckie i warsztatowe pozwoliły na zebranie stosunkowo

szerokiego materiału do dalszych prac nad założeniami do kompleksowej strategii rozwoju

obszaru Śródmieścia. Jednocześnie uznać można iż generalne wnioski z prac warsztatowych i

eksperckich wzajemnie się potwierdziły, co świadczyć może o ich zasadności i możliwości

uznania za prawidłową podstawę do dalszych prac warsztatowych.

36

3. Wizja rozwoju Śródmieścia

Kluczowym elementem prac nad Projektem Centrum – Reaktywacja stało się sformułowanie

wizji rozwoju dzielnicy śródmiejskiej w Gdańsku. Pojęciem wizji określać tu będziemy

docelowy, idealny stan stan dzielnicy, opisywany w kategoriach zarówno przestrzennych jak

i społeczno – ekonomicznych. Nie ma więc ta wizja charakteru stricte urbanistycznego – jej

sformułowanie przypomina raczej zapisy tworzone w związku ze strategią rozwoju miasta.

Sformułowania wizji dokonano metodą warsztatową, w dwóch etapach: w trakcie sesji

plenarnej (kiedy to sformułowano wstępną listę zapisów) oraz podczas pracy w grupach

(kiedy to sformułowano zapisy odnoszące się do poszczególnych kluczowych grup

zagadnień). Każdy z tych etapów przedstawiono w kolejnych rozdziałach raportu.

3.1. Główne zapisy dotyczące wizji rozwoju dzielnicy

Na bazie poprzednich analiz zespół pracujący na warsztatach sformułował wstępną wizję

rozwoju dzielnicy. Zadanie to zrealizowano metodą „burzy mózgów”, co oznacza iż lista

zapisów została sporządzona w kolejności zgłaszania kolejnych propozycji. Jej porządkowanie

nastąpiło dopiero w drugim etapie prac warsztatowych.

I tak, na wstępnej liście elementów mogących złożyć się na wizje rozwoju dzielnicy znalazły

się:

• Spójne i jednolite zasady gospodarowania przestrzenia obszaru

• Miejsce dla działalności niszowych – szansa dla początkujących

• Dzielnica współtworzona przez mieszkańców

• Obszar przyciągający witalne osoby

• Lepsze powiązanie Głównego Miasta ze Starym Przedmieściem i Dolnym Miastem

• Wysoki poziom bezpieczeństwa

• Dzielnica powiązana z zielonym otoczeniem

• Kolejka widokowa

• Przestrzeń otwarta na nowe technologie

• Szeroka oferta noclegowa

• Świadomie kształtowana panorama miasta

• Spójna i estetyczna mała architektura

• Wysoka jakość przestrzeni publicznych

• Przestrzeń żywa, nie tylko „skansenowa”

• Dobra komunikacja obszaru z całym regionem

• Dzielnica dobrze wypromowana – także w całym regionie

• Centrum – zielone

• Dzielnica spójna społecznie

37

• Miasto przyjazne żeglarzom

• Atrakcyjna przestrzeń publiczna

• Miasto czynne 24h na dobę

• Upamiętnienie wybitnych gdańszczan

• Strefa piesza

• Jednolita architektura dzielnicy

• Zabudowa pierzejowa, o miejskim charakterze

• Komunikacja piesza zielonymi korytarzami

• Kreatywne zagospodarowanie podwórek

• Zagospodarowanie dzielnicy nawiązujące do przeszłości historycznej

• Innowacyjnie zagospodarowane tereny postoczniowe

• Nowe miejsca pracy

• Centrum biznesowe aglomeracji

• Centrum otwarte na wodę

• Przestrzeń wielu działań kulturalnych

• Dzielnica czysta

• Wielofunkcyjna przestrzeń

• Przestrzeń spójna, bez rażących podziałów i dysonansów

• Dzielnica łącząca pokolenia, żywa a jednocześnie zróżnicowana społecznie

• Przestrzeń dostępna transportowo

• Obszar przyjazny rowerzystom i osobom niepełnosprawnym

• Obszar przyjazny dla dzieci i młodzieży

• Śródmieście – motorem rozwoju całego Trójmiasta

• Eleganckie centrum miasta

• Miejsce atrakcyjne dla wszystkich mieszkańców metropolii – przyciągające

odwiedzających przez cały rok

• Lepiej wykorzystany istniejący potencjał dzielnicy

• Dzielnica ekologiczna

• Mniej tandety

• Przestrzeń unikatowa, rozpoznawalna w Europie

• Brak reklam wielkoformatowych, zaburzających architekturę dzielnicy

• Właściwie wykształcone systemy przestrzeni półprywatnych dla mieszkańców

• Jasno zarysowana perspektywa rozwojowa dzielnicy

• Dzielnica prestiżowa

• Dobre zarządzanie dzielnicą

• Centrum życia studenckiego

• Miejsce dialogu społecznego

• Jasne określenie gospodarza miejsca

38

• Bałtyckie centrum kongresowe

• Miejsce przyjazne artystom ulicznym

• Gęsta zabudowa

• Pracownie dla artystów

• Miasto pełne turystów

• Atrakcyjne, „żywe” muzea

• Przestrzeń z zadbanymi zabytkami architektury

• Centrum biznesowe i kulturalne południowego Bałtyku

• Wyspa Spichrzów wizytówką obszaru

• „Downtown” na Młodym Mieście

• Duża gęstość zaludnienia, przestrzeń wielokulturowa

• Zrewitalizowane Dolne Miasto

• Dzielnica zrównoważona pod każdym względem

• Wykorzystane turystycznie, komercyjnie i rekreacyjnie drogi wodne

• Przestrzeń otwarta na nową architekturę

• Odbudowane mosty zwodzone

3.2. Uszczegółowienie wizji rozwoju Śródmieścia w odniesieniu do

poszczególnych zagadnień

Sformułowane w trakcie „burzy mózgów” zapisy dotyczące wizji rozwoju Śródmieścia zostały

następnie uporządkowane w odniesieniu do sześciu kluczowych zagadnień: urbanistyki,

gospodarki, komunikacji, społeczeństwa, architektury oraz kultury i tożsamości.

I tak, w trakcie sesji warsztatowej, na bazie dyskusji w grupach określono najważniejsze

zapisy dotyczące wizji rozwoju dzielnicy w odniesieniu do w/w wybranych zagadnień. Zapisy

te przedstawiają się następująco:

Zagadnienie: URBANISTYKA

• Spójność pomiędzy historycznymi dzielnicami

• Tradycyjny, zwarty, gęsty układ urbanistyczny

• Rozwinięty system przestrzeni publicznych

• Wielofunkcyjne centrum (kulturowe, rozrywkowe, gospodarcze, itd.)

• Obiekty – magnesy połączone ze sobą (wiążące przestrzenie publiczne)

• Rozwinięty i zagospodarowany system przestrzeni nadwodnych

• Wysoka jakość przestrzeni (utworzenie / przywrócenie nastroju)

39

Zagadnienie: GOSPODARKA

• Dobre zarządzanie

• Zagęszczone, żywe miasto

• Wielofunkcyjne

• Dostępne

• Miejsca pracy

• Młode Miasto (centrum kongresowe)

• Hub turystyczny

Zagadnienie: KOMUNIKACJA

• Komunikacja zbiorowa (tramwaj po obrębie Śródmieścia, reaktywacja linii

tramwajowych

• Parkingi podziemne / strefy buforowe

• Likwidacja barier dla pieszych i niepełnosprawnych

• Infrastruktura rowerowa (ścieżki, wypożyczalnia, integracja z jezdniami)

• Komunikacja wodna (mariny, tramwaj wodny)

• Likwidacja tranzytu samochodowego

Zagadnienie: SPOŁECZEŃSTWO

• Zapewnienie większej ilości miejsc przyjaznych młodym i starszym („współczesne

trzepaki”)

• Aktywizacja mieszkańców (wydarzenia integrujące – festyny, kiermasze)

• Większa aktywność rad dzielnic

• Przystępność cenowa (na każdą kieszeń)

• Opieka nad bezdomnymi

• Bezpieczeństwo

Zagadnienie: KULTURA I TOŻSAMOŚĆ

• Wielokulturowość wynikająca z tożsamości historycznej miasta

• Wykorzystanie istniejącego potencjału miejsc, przestrzeni i instytucji miasta

• Bałtyckie Centrum Kongresowe

• Miejsce do życia i pracy dla artystów

• Szerokie spektrum oferty kulturalnej i skuteczna informacja

• Osiedlowe / lokalne centra kultury i dialogu – forum spotkań

40

Zagadnienie: ARCHITEKTURA

• Pierzejowa zabudowa – odbudowa starych kwartałów

• Dogęszczenie zabudowy Śródmieścia

• Nowoczesna architektura – otwarcie na współczesne trendy – nowe technologie

• Poszanowanie historycznego kontekstu

• Zróżnicowana struktura zabudowy mieszkaniowej, intensywna zabudowa

wielorodzinna i jednorodzinna

• Zachowanie stoczniowego – industrialnego charakteru Młodego Miasta

• Wysoka jakość architektury rekonstruowanej i nowoprojektowanej

• Wysoka jakość małej architektury i detalu

Zapisy te posłużyły sformułowaniu kolejnych zapisów odnoszących się zarówno do całego

obszaru Śródmieścia jak i poszczególnych jego dzielnic.

41

4. Cele rozwoju dzielnicy

Kolejnym etapem prac warsztatowych stało się sformułowanie celów rozwoju dzielnicy. Podobnie jak

w odniesieniu do wizji, zapisy dotyczące celów zostały sformułowane przez podgrupy pracujące nad

tymi zagadnieniami w trakcie sesji warsztatowych. I tak, finalne zapisy przedstawiają się następująco:


• Uspójnienie jakości i standardu przestrzeni

• Powrót do tradycyjnego układu urbanistycznego oraz kształtowanie nowej zabudowy

zgodnie z daną wizją

• Tworzenie ciągłych, spójnych sieci ciągów publicznych

• Wprowadzenie i zachowanie (uzupełnienie, usprawnienie) różnych funkcji w centrum

• Tworzenie i powiązanie z centrum waterfrontów

• Ożywienie życia miejskiego poprzez wykreowanie spójnej sieci magnesów –

elementów tworzących powiązania przestrzenne

• Ujednolicenie, poprawa – wzrost jakości przestrzeni (utworzenie, przywrócenie

nastroju)

• Wykreowanie „forum miejskiego”


• Uporządkowanie kwestii własności gruntów i wyłączenie obszaru Śródmieścia z

obszaru Portu Gdańsk

• Zapewnienie właściwej obsługi komunikacyjnej obszarów

• Podział przestrzeni Śródmieścia na obszary o preferowanych funkcjach i opracowanie

programów gospodarczych

• Wygenerowanie inwestorów

• Wydzielenie stref przyjaznych turystom (puby, hotele) – Główne Miasto i Długie

Pobrzeże

• Świadome zarządzanie nieruchomościami i lokalami

• Przemyślana polityka ludnościowa


• Dostępność komunikacyjna całodobowo (nocny autobus i tramwaj)

• Utworzenie systemu wypożyczalni rowerów

• Uspokojenie ruchu samochodowego (strefy płatne)

• Utworzenie systemu parkingów podziemnych

• Utworzenie sieci przystanków komunikacji wodnej nie tylko dla ruchu turystycznego

• Bilet za symboliczną złotówkę na komunikację zbiorową

42


• Większa infrastruktura całodobowa i oświetlenie, przestrzenie otwarte,

wprowadzenie życia w podwórkach

• Budowa żłobków , nowych przedszkoli i atrakcyjnych placów zabaw – „współczesnych

trzepaków”

• Wspieranie miejscowego rzemiosła, drobnej przedsiębiorczości, popularyzacja

małych warsztatów

• Stworzenie nowych domów kultury dla ludzi w każdym wieku

• Wspieranie działań kulturalnych dla lokalnych mieszkańców poprzez umożliwienie

artystom działania w tej przestrzeni

• Wprowadzenie cyklicznych wydarzeń podwórkowych np. festyny, kiermasze,

wyprzedaże sąsiedzkie

• Większa partycypacja mieszkańców w podejmowanych przez miasto decyzjach


• Skuteczna komunikacja społeczeństwa z zarządzającymi miastem

• Dynamiczne, otwarte imprezy wielokulturowe

• Wykorzystanie istniejących przestrzeni na różnorodne działania kulturalne

• Egzekwowanie potrzeb kulturalnych mieszkańców, gości, rezydentów od

zarządzającymi miastem – służebność administracji miasta względem potrzeb

kulturalnych

• Wykorzystanie potencjału szkół artystycznych a także innych instytucji (Muzea,

filharmonia, opera, BWA, itd.)

• Skuteczny system rozpowszechniania informacji

• Uwolnienie obszarów kultury od odgórnej administracji – możliwość realizacji

projektów autorskich

• Strategia dostępności kultury, pobudzenie potrzeb korzystania i uczestniczenia


• Zmiana planu miejscowego

• Rozdzielenie funkcji konserwatora i architekta miejskiego

• Przeniesienie funkcji konserwatora wojewódzkiego na konserwatora miejskiego

• Konsekwencja w realizacji zwycięskich projektów

• Nakaz realizacji konkursów architektonicznych w miejscach prestiżowych

• Katalog mebli miejskich

• Podniesienie świadomości społecznej

• Zróżnicowanie sposobów inwestowania w Śródmieściu

• Wysoka zabudowa w Młodym Mieście

43

5. Określenie funkcji poszczególnych dzielnic Śródmieścia

Na bazie zapisów dotyczących wizji rozwoju Śródmieścia przystąpiono do określenia

wiodących funkcji dla poszczególnych jego dzielnic. Przyjęto przy tym podział na dzielnice

historyczne, o utrwalonych nazwach. Równocześnie podzielono cały obszar na trzy

zasadnicze obszary, dla których w dalszej części warsztatów opracowano szczegółowe

wytyczne. Podział ten przedstawiono na rycinie 5.1:

Ryc. 5.1. Podział obszaru Śródmieścia na dzielnice historyczne i obszary dalszych prac

warsztatowych. Opr. M. Szneider

44

Następnie, metodą ankietową, określono preferencje członków grupy planującej co do

możliwych funkcji każdej z tych dzielnic. Zbiorcze wyniki tej ankiety zamieszczono w tabeli

poniżej i jednocześnie zaprezentowano w postaci graficznej na rycinie 5.2.

Obszar Funkcja 1 Funkcja 2

Główne Miasto 3 x Turystyczna 2 x Mieszkaniowa 1 x Rekreacja

3 x Kultura 2 x Turystyczna 1 x Mieszkaniowa 1 x Gastronomia

Stare Miasto 3 x Mieszkaniowa 1 x Rekreacja 1 x Kultura 1 x Biurowa

2 x Usługowa 2 x Mieszkaniowa 1 x Usługowa 1 x Turystyczna 1 x Edukacja

Młode Miasto 4 x Biurowa 1 x Mieszkaniowa 1 x Kultura

2 x Mieszkaniowa 1 x Turystyczna 1 x Kultura 1 x Biznesowa 1 x Biurowa

Stare Przedmieście 3 x Mieszkaniowa 1 x Rekreacja 1 x Kultura 1 x Edukacja 1 x Administracja

2 x Rekreacja 1 x Turystyczna 1 x Kultura 1 x Edukacja 1 x Biurowa

Dolne Miasto 5 x Mieszkaniowa 1 x Rekreacja

4 x Kultura 3 x Rekreacja

Długie Ogrody 5 x Mieszkaniowa 1 x Biurowa

2 x Usługowa 1 x Turystyka 1 x Parkingowa 1 x Mieszkaniowa 1 x Handel 1 x Brak rezerw terenowych

Polski Hak 3 x Mieszkaniowa 2 x Rekreacja 1 x Marina

2 x Biurowa 1 x Rekreacja 1 x Mieszkaniowa 1 x Brak rezerw terenowych 1 x Biznesowa

Wyspa Spichrzów 3 x Mieszkaniowa 3 x Kultura

2 x Mieszkaniowa 1 x Strefa prestiżu 1 x Rozrywka 1 x Rekreacja 1 x Handel 1 x Brak rezerw terenowych

Biskupia Górka 3 x Mieszkaniowa 2 x Kultura 1 x Rekreacja

3 x Rekreacja 2 x Edukacja 1 x Mieszkaniowa

Grodzisko 4 x Rekreacja 2 x Edukacja

3 x Turystyczna 2 x Rekreacja 2 x Kultura 1 x Edukacja

Nowe Ogrody 4 x Administracja 1 x Biznesowa 1 x Biurowa

2 x Biurowa 1 x Usługi 1 x Parkingowa 1 x Mieszkaniowa 1 x Komunikacja

45

Ryc. 5.2. Wstępne określenie struktury funkcjonalnej obszaru Śródmieścia. Opr. P. Mrozek

46

6. Określenie sposobu ukształtowania przestrzennego

poszczególnych obszarów

Kolejnym etapem prac warsztatowych stało się wstępne określenie sposobu ukształtowania

przestrzennego poszczególnych obszarów. Dokonano tego – podobnie jak w odniesieniu do

programu funkcjonalnego dzielnicy – metodą ankietową. Zbiorcze wyniki tych ankiet

zaprezentowano w tabeli poniżej oraz na rycinie 6.1.:

Obszar Sposób ukształtowania

Główne Miasto 5 x Tradycyjnie zwarte kwartały miejskie 1 x Kwartały o charakterze rozluźnionym z dużym udziałem zieleni

Stare Miasto 5 x Tradycyjnie zwarte kwartały miejskie 1 x Kwartały o charakterze rozluźnionym

Młode Miasto 2 x Tradycyjnie zwarte kwartały miejskie 1 x Pojedyncze obiekty ulokowane na dużych działkach z zachowaniem części zabytkowej 1 x Kwartały zabudowy o charakterze rozluźnionym z dużym udziałem zieleni i wody 1 x Kwartały zabudowy o charakterze rozluźnionym 1 x Intensywna zabudowa niekwartałowa z zielenią

Stare Przedmieście 3 x Tradycyjnie zwarte kwartały miejskie 1 x Tradycyjnie zwarte kwartały miejskie z dużym udziałem zieleni 1 x Kwartały zabudowy o charakterze rozluźnionym z dużym udziałem zieleni 1 x Intensywna zabudowa niekwartałowa

Dolne Miasto 4 x Tradycyjnie zwarte kwartały miejskie 1 x Zachowanie istniejącej 1 x Tradycyjnie zwarte kwartały miejskie z dużym udziałem zieleni

Długie Ogrody 4 x Tradycyjnie zwarte kwartały miejskie 1 x Tradycyjnie zwarte kwartały miejskie z dużym udziałem zieleni i wody 1 x Intensywna zabudowa niekwartałowa

Polski Hak 1 x Zabudowa rozluźniona z zielenią 1 x Pojedyncze obiekty ulokowane na dużych działkach oraz duży udział zieleni i wody 1 x Kwartały zabudowy rozluźnionej 1 x Kwartały zabudowy o charakterze rozluźnionym z niewielkim udziałem zieleni 1 x Kwartały zabudowy o charakterze rozluźnionym z dużym udziałem zieleni

Wyspa Spichrzów 4 x Tradycyjnie zwarte kwartały miejskie 1 x Zwarta zabudowa otwarta na wodę z udziałem zieleni 1 x Pojedyncze obiekty

Biskupia Górka 3 x Tradycyjnie zwarte kwartały miejskie 1 x Zwarta zabudowa 1 x Tradycyjnie zwarte kwartały miejskie z dużym udziałem zieleni 1 x Kwartały o charakterze rozluźnionym 1 x Intensywna zabudowa niekwartałowa

Grodzisko 4 x Teren wolny od zabudowy 1 x Tereny zielone 1 x Kwartały o charakterze rozluźnionym z dużym udziałem zieleni

Nowe Ogrody 2 x Zwarta zabudowa 2 x Tradycyjnie zwarte kwartały miejskie 1 x Zwarta zabudowa pierzejowa z dużym udziałem zieleni 1 x Zwarta zabudowa pierzejowa

47

Ryc. 6.1. Wstępne określenie struktury ukształtowania zabudowy poszczególnych dzielnic

Śródmieścia. Opr. M. Szneider

48

7. Podstawowe działania do podjęcia

Na bazie wyników powyższych prac w trakcie warsztatów określono także najważniejsze

działania do podjęcia w odniesieniu do poszczególnych grup zagadnień. Wzorem

poprzednich etapów, prace te skoncentrowano na sześciu kluczowych zagadnieniach:

urbanistyce, gospodarce, komunikacji, społeczeństwie, architekturze oraz kulturze i

tożsamości. Zapisy te przedstawiają się następująco:


• Kompleksowa odbudowa Wyspy Spichrzów

• Usunięcie tranzytu ze Śródmieścia (ulice tranzytowe jako miejska aleja)

• Rewitalizacja zdegradowanych dzielnic

• Wprowadzenie linii tramwajowej (Śródmieście – Podwale Staromiejskie/Szeroka – Młode Miasto)

• Przedłużenie Bulwaru Długiego Pobrzeża na resztę brzegów

• Ożywienie dróg wodnych poprzez kreację waterfrontów

• Tworzenie akademików w budynkach będących własnością miasta


• Poprawa dostępności transportowej

• Wyodrębnienie stref przyjaznych turystom

• „Ring Kulturalny”

• Uporządkowanie kwestii własności

• Funkcjonalne uaktywnienie strefy wodnej (uaktywnienie przepisów ds. akwenów i nabrzeży)

• Wygenerowanie inwestorów


• Uruchomić linię tramwajową Łąkowa – Hucisko – Podwale Staromiejskie – Targ Rybny – Nowa Wałowa

• Ograniczyć ruch tranzytowy na Podwalu Przedmiejskim

• Wyznaczyć miejsca i uruchomić wypożyczalnie rowerów

• Wprowadzenie biletów za tdz. 1 złoty – promocja komunikacji zbiorowej

• Wyczyścić brzegi Motławy, wykonać bulwary i przystanki tramwajów wodnych, zakupić statki

• Przebudowa Podwala Przedmiejskiego (zwężenie jezdni, zasadzenie drzew, ścieżki rowerowe)

49


• Dbanie o istniejącą już kulturę i infrastrukturę (rewaloryzacja)

• Inwestycje kulturalne – domy kultury, galerie, muzea

• Bezpieczeństwo – lepsze oświetlenie, więcej patrolów policji

• Wspieranie inicjatyw oddolnych przez miasto

• Rozwój mariny

• Rozwój infrastruktury rekreacyjnej


• Zagęszczenie zabudowy z uwzględnieniem przystępnych cenowo miejsc pracy dla rzemieślników i artystów

• Budowa centrum kongresowego

• Wyspa Spichrzów dla kultury

• Spójne działania instytucji i zarządzających miastem związane z informacją o kulturze

• Rozplanowanie spójnych obszarów rekreacji i zieleni w oparciu o wodę


• Przebudowa, zwężenie Podwala Przedmiejskiego

• Uzupełnienie tkanki miejskiej (Wyspa Spichrzów, dziura przy NOT, Targ Sienny i Rakowy, Młode Miasto)

• Zagospodarowanie brzegów rzek i kanałów

• Remont nawierzchni chodników i elewacji

• Przebudowa skweru przy Szerokiej

• Realizacja podziemnych parkingów

50

8. Określenie głównych obszarów interwencji

Z uwagi na zakładany przestrzenny charakter opracowania przygotowywanego w ramach

projektu Centrum – Reaktywacja, w uzupełnieniu do zagadnień charakterystycznych dla

dokumentów określających wieloaspektową strategię rozwoju koniecznym stało się także

szczegółowe określenie wytycznych urbanistycznych. Punktem wyjścia stały się tu

opracowane na wcześniejszych etapach prac założenia dotyczące wizji rozwoju oraz celów

przekształceń obszaru. Na tej bazie – w sposób warsztatowy – określono trzy główne typy

obszary interwencji – a więc możliwych przemian i przekształceń o różnym charakterze. W

tej grupie znalazły się:

• przestrzenie publiczne – jako kluczowe elementy decydujące o tożsamości i obrazie

dzielnicy, a także o jej przyjazności dla wszystkich zainteresowanych użytkowników;

• obszary do objęcia działaniami inwestycyjnymi – w tym związanymi z realizacją

nowych założeń architektonicznych i urbanistycznych oraz wiążących się z

wprowadzaniem nowych funkcji miejskich;

• obszary do objęcia działaniami rewitalizacyjnymi, w tym – o różnym charakterze.

W trakcie dyskusji warsztatowych określono najważniejsze elementy wymagające podjęcia

działań w obrębie każdej z grup. Oznacza to iż nie wymieniono tu wszystkich istotnych

przestrzeni w obrębie dzielnicy, a jedynie te, które wymagają interwencji. Poniżej

wymieniono elementy wyłonione w trakcie warsztatów w obrębie każdej z grup, a także

przedstawiono ich lokalizację na kolejnych rycinach.

I tak, wśród przestrzeni publicznych wymagających podjęcia działań znalazły się:

I. Długie Pobrzeże

II. Rejon ul. Rajskiej i Heweliusza

III. Droga do Wolności

IV. Bulwar Raduni

V. Podwale Staromiejskie

VI. Targi: Sienny, Rakowy, Węglowy

VII. Podwale Przedmiejskie

VIII. VIII. Ul. Okopowa

IX. IX. Plac Wałowy

X. X. Bulwary Motławy

XI. XI. Zespół ulic Chmielna –

Stągiewna

XII. XII. Opływ Motławy – część

zachodnia

XIII. XIII. Opływ Motławy – część

wschodnia

XIV. XIV. Rejon ul. Łąkowej

XV. XV. Bulwary Nowej Motławy

XVI. XVI. Ul. Długie Ogrody

51

Ryc. 8.1. Przestrzenie publiczne w obrębie Śródmieścia wymagające przekształceń. Opr. M.

Szneider

52

Z kolei wśród zidentyfikowanych obszarów do objęcia działaniami inwestycyjnymi grupa

pracująca na warsztatach wymieniła:

1. Tereny postoczniowe

2. Rejon „Gazowni” i „Elmoru”

3. Rejon Pl. Solidarności

4. Rejon budynku NOT-u

5. Zaplecze Urzędu Miasta

6. Targ Sienny i Rakowy

7. Rejon budynku LOT-u

8. Południowa pierzeja Podwala

Przedmiejskiego

9. Planty Podwala Przedmiejskiego

10. Rejon Muzeum Narodowego

11. Rejon ul. Toruńskiej

12. Rejon ul. Chmielnej

13. Rejon Podwala Przedmiejskiego

14. Rejon Hotelu „Novotel”

15. Północna część Wyspy Spichrzów

16. Rejon dawnych Zakładów

Mięsnych

17. Polski Hak

18. Pierzeja ul. Długie Ogrody

19. Okolice stadionu GKS Wybrzeże

20. Rejon „Blaszanki”

Natomiast wśród zidentyfikowanych obszarów do rewitalizacji wymieniono następujące

obszary:

A. Stocznia Cesarska

B. Stare Miasto

C. Rejon ul. Kowalskiej

D. Główne Miasto

E. Żabi Kruk

F. Rejon Placu Wałowego

G. Biskupia Górka

H. Dawne fortyfikacje

I. Dolne Miasto

K. Rejon ul. Długie Ogrody

L. Rejon ul. Dziewanowskiego

M. Rejon ul. Głębokiej

Ustalenia te posłużyły do określenia szczegółowych wytycznych dotyczących kształtowania

przestrzeni każdego z wyłonionych na wcześniejszym etapie prac trzech obszarów

tworzących strukturę Śródmieścia. Wytyczne te przedstawiono następnie w zbiorczej formie

w rozdziale 10 niniejszego raportu.

53

Ryc. 8.2. Tereny w obszarze Śródmieścia oczekujące na nowe inwestycje. Opr. M. Szneider

54

Ryc. 8.3. Tereny w obszarze Śródmieścia wymagające podjęcia działań rewitalizacyjnych. Opr.

M. Szneider

55

9. Opracowania dzielnicowe

Jak wspomniano w rozdziale 5 niniejszego raportu, na wcześniejszym etapie prac

warsztatowych zadecydowano o uszczegółowieniu zapisów przygotowywanej strategii dla

Śródmieścia w odniesieniu do trzech zasadniczych jego części, charakteryzujących się

obecnie nieco odmiennym charakterem. Części te to:

• Obszar północno – zachodni Śródmieścia, obejmujący takie dzielnice historyczne jak:

Główne Miasto, Młode Miasto, Stare Miasto, Grodzisko, Nowe Ogrody;

• Obszar południowo – zachodni Śródmieścia, obejmujący takie dzielnice historyczne

jak: Biskupia Górka, Stare Przedmieście, Wyspa Spichrzów;

• Obszar wschodni Śródmieścia, obejmujący takie dzielnice historyczne jak: Dolne

Miasto, Długie Ogrody, Polski Hak.

Podział ten przedstawiono także na rycinach zamieszczonych w rozdziale 5. Natomiast w

ramach dalszych prac warsztatowych dla każdego z tych obszarów określono:

• Charakterystykę roli obszaru w strukturze przestrzennej Gdańska;

• Określenie szczegółowych uwarunkowań rozwoju obszaru;

• Wizję rozwoju obszaru oraz jej uszczegółowienie;

• Szczegółowe wytyczne dotyczące charakteru funkcjonalnego i architektonicznego

wyróżnionych przestrzeni publicznych i obszarów, wymagających podjęcia działań w

odniesieniu do danego obszaru;

Podsumowaniem tych prac stały się zbiorcze wytyczne urbanistyczne do przekształceń

całości struktury Śródmieścia, opisane w dalszych rozdziałach raportu.

56

9.1. Obszar północno – zachodni Śródmieścia – obejmujący dzielnice:

Główne Miasto, Młode Miasto, Stare Miasto, Grodzisko, Nowe

Ogrody

9.1.1. Charakterystyka roli obszaru w strukturze przestrzennej Gdańska

W trakcie sesji warsztatowej określono – w grupach roboczych – główne zapisy dotyczące

roli danego obszaru w:

Strukturze metropolii i miasta:

• Centrum administracyjne miasta

• Turystyka i tożsamość

• Gastronomia i rozrywka

• Atrakcja turystyczna

• Centrum kulturalno-administracyjne

• Historyczne centrum miasta

• Centrum turystyczne i administracyjne

• Peryferyjne położenie w strukturze metropolii

• Duża rezerwa terenów inwestycyjnych

• Wizytówka miasta

• Historyczna tożsamość

• Najbardziej wartościowa historyczna tkanka

• Centrum turystyczne

• Zagłębie turystyczne oparte na dziedzictwie kulturowym

• Funkcje administracyjne (UW, UM, UŚ, ZUS)

• Funkcja reprezentacyjna i wizerunkowa

Strukturze całego obszaru Śródmieścia:

• Rozrywkowo–rekreacyjna

• Handlowo–usługowa

• Kultura

• Relatywnie najbardziej reprezentacyjny

• Najbardziej uczęszczany

• Najlepiej wyposażony w infrastrukturę miejską

• Koncentracja usług, kultury i rozrywki

• Centralne położenie w strukturze Śródmieścia

• Grodzisko – zielone płuca Śródmieścia

• Centrum handlowe

57

• Centrum skupiające działalność kulturalną

• Dominująca rola historyczna

• Dobrze skomunikowana

• Centrum

• Zwarta tkanka miejska i wolne parcele stanowiące potencjał

• Dysproporcje w zabudowie (Starówka vs. Młode Miasto)

• Najbardziej reprezentacyjna część Śródmieścia

• Największe konflikty społeczne

• Funkcje rekreacyjne dla mieszkańców Śródmieścia

• Funkcja mieszkaniowa – najgęściej zaludniony obszar Śródmieścia

• Funkcje kulturalne

Strukturze powiązań komunikacyjnych:

• Węzeł komunikacyjny o znaczeniu ogólno miejskim

• Na przecięciu i na styku głównych osi komunikacyjnych

• Słabo rozwinięta struktura komunikacji publicznej

• Zachodnia i południowa strona obszaru są najlepiej obsługiwane

• Rosnący udział komunikacji wodnej ale wciąż niewystarczający

• Dworzec PKP, SKM i PKS (węzeł komunikacyjno-przesiadkowy)

• Skrzyżowanie głównych dróg krajowych (1 i 7)

• Szlak turystyki wodnej (Żegluga Gdańska)

• Trasa przelotowa – główny wjazd do miasta

• Intensywny ruch pieszy

• Wylot białej floty na zewnątrz oraz „raczkująca” komunikacja tramwaj wodnych

• Wewnętrzne obszary centrum pozbawione komunikacji publicznej

• Węzeł przesiadkowy

• Tranzyt

• Połączenie wodne np. z Półwyspem Helskim

• Obciążenie tranzytowe

• Strasznie słabo skomunikowane z resztą miasta

• W ogóle nie skomunikowane wewnętrznie

• Słabo wykorzystana komunikacja śródlądowa

• Główny węzeł przesiadkowy dla Gdańska i okolic

• Główne korytarze transportowe W-Z i Trasa Średnicowa

• Wnętrze jest najbardziej skomunikowane transportem publicznym

58

9.1.2. Określenie szczegółowych uwarunkowań rozwoju obszaru

Kolejnym etapem stało się określenie szczegółowych uwarunkowań rozwoju obszaru w

odniesieniu do szeregu zagadnień. I tak, w gronie tych zapisów znalazły się zapisy dotyczące

uwarunkowań odnoszących się do:

Sytuacji przestrzennej:

• Ochrona konserwatorska

• Znaczne obszary inwestycyjne położone w centrum miasta

• Znaczna ilość obszarów nadwodnych

• Ukształtowanie geograficzne (duże różnice poziomów terenu, cieki wodne, podmokły

teren)

• Uwarunkowani konserwatorskie

• Bariery komunikacyjne (Podwale Grodzkie, Wały Jagiellońskie)

• Duże dysproporcje rozwoju poszczególnych ulic

• Duża ilość terenów pod zabudowę – inwestycje

• Niewykorzystany potencjał miejsc istniejących

• Brak przestrzeni rekreacyjnej

• Zastana historyczna struktura urbanistyczna (zabytkowa, postoczniowa)

• Topografia terenu – rozbudowana sieć wodna

• Dysproporcje charakteru zabudowy (wieżowce, kamienice, bloki)

• Konieczność uzupełnienia lub budowy tkanki miejskiej

• Stare podziały przestrzenne (ochrona konserwatorska)

• Przeszkody wodne (brak mostów)

• Zachowanie historycznych podziałów

• Układ przestrzenny – uzupełnienie historycznej zabudowy nowymi budynkami

• Ograniczona przestrzeń

• Zwarta struktura (oprócz Młodego Miasta)

• Duże zróżnicowanie poszczególnych fragmentów

• System kanałów

Sytuacji społecznej:

• Najwyższa w mieście średnia wieku mieszkańców

• Niski poziom bezpieczeństwa

• Rozwarstwienie społeczne


• Dominujący mieszkalny charakter dzielnicy – ujemne znaczenie

• Brak miejsc, przestrzeni integracji społecznej

59

• Brak oferty (kulturalnej, rekreacyjnej, handlowej) dla wszystkich mieszkańców

Śródmieścia (aglomeracji trójmiejskiej)

• Duże pole występowania konfliktów społecznych

• Duża dysproporcja demograficzna, majątkowa, kulturowa

• Trudne warunki mieszkaniowe (hałas miasta, brak parkingów)

• Wysoki odsetek osób nisko sytuowanych

• Przewaga osób starych

• Duże kontrasty ekonomiczno-społeczne pomiędzy sąsiadującymi kwartałami

• Starzejące się społeczeństwo

• Odpływ mieszkańców (szczególnie młodych)

• Rozwarstwienie ekonomiczno-społeczne (biedni i bogaci)


• Wykluczenia poszczególnych grup społecznych

• Brak zaangażowania i aktywności mieszkańców

Sytuacji ekonomicznej:

• Znaczne rozwarstwienie dochodów

• wysoka aktywność gospodarcza

• Duża liczba turystów wydających pieniądze

• Wypieranie drobnej przedsiębiorczości przez banki

• Niska siła nabywcza mieszkańców

• Śródmieście jako miejsce pracy

• Rosnący potencjał turystyczny

• Brak zrównoważonego rozwoju dla wszystkich korzystających z Centrum – atuty poza

Śródmieściem

• Obszar atrakcyjny dla branży turystycznej i hotelarskiej

• Resztki przemysłu stoczniowego (Stocznia Gdańska SA)

• Problem z przyciągnięciem funkcji biurowej (ale całkiem sport istniejący potencjał)

• Słaba opłacalność prowadzenia podstawowej działalności handlowo-usługowej

• Nastawienie działalności handlowej wyłącznie na turystykę

• Niska opłacalność inwestycyjno – budowlana

• Wysoka renta gruntowa

• Nakręcanie gospodarki przez funkcje turystyczno-kulturowe

• „główne Miasto” zarabia na siebie w porównaniu do reszty

• Pauperyzacja (ubożenie społeczeństwa)

• Polaryzacja (rozwarstwienie społeczeństwa)

• Ceny nieruchomości niedostosowane do sytuacji społeczno – ekonomicznej

60

Istniejących i potencjalnych konfliktów pomiędzy poszczególnymi grupami:

• Mieszkańcy kontra rozrywka

• Konflikt pomiędzy pieszymi a użytkownikami pojazdów

• Nowoczesna architektura-kontra historyczna

• Zmotoryzowani i piesi

• Mieszkańcy kontra „imprezowicze”

• Rozbieżność oczekiwań względem usług (usługi prestiżowe, kontra usługi pierwszej

potrzeby)

• Opór wspólnot mieszkaniowych przed inwestycjami w gastronomii

• Ignorancja władz miasta w stosunku do potrzeb mieszkaniowych

• Mieszkańcy pragnący spokoju a interesy branży turystyczno-rozrywkowej

• Różnice w wizjach rozwoju miasta (historyczna, futurystyczna) np. konserwator vs.

deweloperzy

• Konflikt pomiędzy zwolennikami komunikacji pieszej poprzecznej a rzeczna, wzdłużną

• Konserwator kontra deweloper

• Konflikt pomiędzy mieszkańcami a przyjezdnymi

• Turyści i mieszkańcy – hałas, życie nocne w sezonie

• Wypieranie funkcji mieszkaniowych przez usługowe (mieszkańców nie stać na czynsz)

• Deweloperzy (nowa zabudowa) przeciw historycznemu charakterowi dzielnicy

• Goście kontra mieszkańcy (turyści, studenci itd.)

• Inwestor vs. Miasto , inwestor vs. Mieszkańcy

• Kierowcy , parkujący kontra piesi i rowerzyści

9.1.3. Wstępne zapisy dotyczące wizji rozwoju obszaru

Kolejnym etapem prac stało się określenie – metodą „burzy mózgów” – wstępnej wersji

zapisów dotyczących rozwoju obszaru. I tak, wśród zgłoszonych w trakcie sesji plenarnej

zapisów znalazły się:

• Obszar dobrze powiązany i skomunikowany z resztą miasta

• Spójna a jednocześnie różnorodna architektura obszaru

• Miejsca publiczne – tereny realizacji różnorodnych aktywności społecznych

• Wysoka jakość małej architektury i nawierzchni ulic i placów

• Obszar odwiedzany przez cały rok

• Rozwinięta całoroczna oferta dla zróżnicowanej klienteli, w tym o różnej zasobności

portfela

• Porządne, estetyczne zieleńce

• Atrakcyjna, otwarta dla wszystkich przestrzeń publiczna

• Spójny system przestrzeni publicznych obszaru

61

• Wysoka gęstość zabudowy

• Atrakcyjny front wodny – w tym w szczególności na odcinku od Mostu Zielonego do

Młodego Miasta

• Interesująco i przyjaźnie dla mieszkańców zagospodarowane podwórka

• Nowe, liczne powiązania obu brzegów Motławy

• Przestrzeń czysta i uporządkowana

• Całoroczna, szeroka oferta kulturalna dla różnorodnych odbiorców

• Gęsta sieć komunikacji publicznej

• Uporządkowana sprawa zwierząt – w tym miejsc wyprowadzania, sprzątania itp.

• Eliminacja ruchu samochodowego

• Zrealizowany system parkingów strategicznych

• Przyjazna dla pieszych nawierzchnia ulic i placów

• Nowi mieszkańcy

• Urządzone place zabaw

• Ochrona konserwatorska dźwigów stoczniowych

• Kontynuowana produkcja stoczniowa

• Zlikwidowane bariery komunikacyjne i przestrzenne

• Zabudowane „dziury w ziemi”

• Dzielnica przyjazna rowerzystom i niepełnosprawnym

• Odnowa i rewaloryzacja istniejącej zabudowy

• Nowe miejsca pracy

• Dzielnica artystów

• Powszechnie dostępne wypożyczalnie rowerów

• Spójne i jednocześnie elastyczne zarządzanie obszarem

• Szybka, sprawna realizacja inwestycji

• Dzielnica dobrze wykorzystująca swoje nadwodne położenie

• Rozwinięte usługi i gastronomia, w tym dla mieszkańców

• Ochrona wartościowych obiektów nie wpisanych do rejestru zabytków

• Eliminacja tranzytu drogowego

• Uporządkowana struktura własności gruntów

• Przestrzeń pamięci o wydarzeniach i postaciach

• Otoczone opieka kluczowe dla lokalnej tradycji i krajobrazu miejsc i lokalizacji, a także

lokalnych tradycji

• Kluby seniora

• Wykorzystanie potencjału Grodziska jako obszaru zielonego

• Wykorzystanie potencjału uczelni artystycznych

• Sprawy system informacji przestrzennej

• Zabudowa wysoka na Młodym Mieście

62

• Szersze chodniki

• Węższe jezdnie

• Ograniczone parkowanie na chodnikach

• Sprawne służby porządkowe

• Wysoki poziom bezpieczeństwa publicznego

9.1.4. Uszczegółowienie zapisów dotyczących wizji rozwoju obszaru

Sformułowane w trakcie „burzy mózgów” zapisy dotyczące wizji rozwoju danego obszaru

zostały następnie uporządkowane w odniesieniu do sześciu kluczowych zagadnień:

urbanistyki, gospodarki, komunikacji, społeczeństwa, architektury oraz kultury i tożsamości.




Zagadnienie: SPOŁECZNOŚĆ

1. zburzenie więzi społecznych – akcje społeczne, konsultacje, dialog

2. dogęszczenie dzielnicy nowymi mieszkańcami (młode rodziny)

3. oferta mieszkaniowa dla mniej zamożnych

4. działania zmierzające do większej identyfikacji z miejscem zamieszkania


1. szeroka i całoroczna oferta skierowana do różnych grup odbiorców (mieszkańców i

gości, także w różnym wieku)

2. wyjście muzeów poza mury – atrakcyjna oferta tychże

3. pracownie i warsztaty dla artystów oraz rzemieślników (miejscowych i rezydentów)

4. wykorzystanie potencjału uczelni artystycznych (ASP, Akademia Muzyczna)

5. reaktywacja tradycji marynistycznych

6. intensyfikacja, wymiana kontaktów kulturowych państw bałtyckich oraz aktywizacja i

stworzenie szlaków turystycznych

7. stworzenie strategii ochrony dziedzictwa kultury materialnej i niematerialnej (miejsca

pamięci, historii, miejsca istotne dla tradycji także miejsca pomniejsze: Klub ZEJMAN,

Dźwigi stoczniowe)

Zagadnienie: PRZESTRZEŃ

1. gęsta zabudowa pierzejowa – domykanie kwartałów

2. uzupełnienie plomb

3. nowoczesna architektura w dialogu z historycznym otoczeniem

4. system przestrzeni publicznych najwyższej jakości

63

Zagadnienie: PRZESTRZENIE PUBLICZNE

1. meble miejskie dospołecznienie

2. wysoka jakość zastosowanych materiałów

3. dostępne i przyjazne dla wszystkich niezmotoryzowanych (rowerzyści, piesi,

niepełnosprawni)

4. powiązanie sieci przestrzeni publicznych oraz systemów zieleni

5. ciekawe wykorzystanie wody w przestrzeni, udrożnienie przejść wzdłuż i przez wodę

6. likwidacja przejść podziemnych lub ich modernizacja w sposób innowacyjny

7. wykorzystanie trasy przy murach miejskich

8. toalety publiczne

9. indywidualizacja mebli miejskich

10. brak reklam wielkoformatowych, system egzekwowania

11. tematyzacje przestrzeni

12. funkcje centro i kulturotwórcze

Zagadnienie: TRANSPORT

1. polepszenie dostępności transportowej Śródmieścia – tramwaj na Głównym i Starym

Mieście

2. zamknięcia dla ruchu obszaru Głównego, eliminacja funkcji tranzytowej z Wałów

Jagiellońskich

3. likwidacja przejść podziemnych i zwężenie Podwala Przedmiejskiego

4. nawierzchnie przyjazne dla rowerzystów, matek z wózkami i osób na szpilkach

5. system parkingowy na obrzeżach Śródmieścia

6. niedopuszczenie do powstania węzła Czerwony Most

7. obniżenie parteów ul. Nowa Wałowa do klasy ulicy zbiorczej

8. likwidacja estakady w ciągu Okopowej

9. nowe powiązania transportowe brzegów Motławy

Zagadnienie: GOSPODARCZE

1. Młode Miasto – nowa przestrzeń biurowa

2. strefa bez ciszy nocnej – aktywizacja życia nocnego

3. atrakcyjne budownictwo komunalne

4. tworzenie ulic handlowych – sklepy w parterach

5. tworzenie nowych miejsc pracy – zarabianie w Śródmieściu świadczy o śródmiejskości

6. większa liczba tanich miejsc noclegowych

64

9.1.5. Określenie lokalizacji nowych funkcji miejskich w przestrzeni

W trakcie kolejnego etapu prac warsztatowych określono możliwość lokalizacji nowych

funkcji miejskich w przestrzeni danego obszaru. Dokonano tego poprzez wypełnienie

przygotowanej ankiety, przy czym posłużono się listą wypracowanych wcześniej obszarów

możliwych przekształceń i inwestycji. Każdy z uczestników spotkania posługiwał się przy tym

następującą skalą:

• Zdecydowanie należy lokalizować daną funkcję: 2 pkt

• Raczej można lokalizować daną funkcję: 1 pkt

• Nie mam zdania: 0 pkt

• Raczej nie można lokalizować danej funkcji: -1 pkt

• Zdecydowanie nie można lokalizować danej funkcji -2 pkt

Zbiorcze wyniki ankiety przedstawiono w tabeli poniżej:

Wyróżnione obszary

Handel Gastronomia, Rozrywka, Rekreacja

Biura, Administracja, Firmy

Mieszkania Przemysł, Składy, centra logistyczne

Parkingi strategiczne

Jakie inne?

1. Tereny

postoczniowe

2 4

1 3

0 0

-1 1

-2 0

su

ma 10

2 6

1 2

0 0

-1 0

-2 0

su

ma 14

2 6

1 2

0 0

-1 0

-2 0

su

ma 14

2 6

1 2

0 0

-1 0

-2 0

su

ma 14

2 0

1 0

0 0

-1 1

-2 7

su

ma -15

2 2

1 3

0 0

-1 1

-2 2

su

ma 2

Kultura,

zostawić

istniejące

stocznie

2. Rejon

„Gazowni” i

„Elmoru”

2 3

1 2

0 0

-1 3

-2 0

su

ma 5

2 5

1 2

0 0

-1 1

-2 0

su

ma 11

2 3

1 3

0 1

-1 1

-2 0

su

ma 8

2 7

1 1

0 0

-1 0

-2 0

su

ma 15

2 0

1 0

0 0

-1 1

-2 7

su

ma -15

2 1

1 3

0 0

-1 0

-2 4

su

ma -3

kultura

3. Rejon Pl.

Solidarności

2 1

1 2

0 3

2 3

1 3

0 2

2 5

1 2

0 0

2 0

1 3

0 4

2 0

1 0

0 0

2 1

1 1

0 2

65






Jakie inne?

-1 2

-2 0

su

ma 2

-1 0

-2 0

su

ma 9

-1 0

-2 1

su

ma 10

-1 1

-2 0

su

ma 2

-1 0

-2 8

su

ma -16

-1 2

-2 2

su

ma -3

4. Rejon

Budynku NOT-u

2 5

1 2

0 1

-1 0

-2 0

su

ma 12

2 2

1 6

0 0

-1 0

-2 0

su

ma 10

2 2

1 5

0 0

-1 0

-2 1

su

ma 7

2 1

1 4

0 1

-1 2

-2 0

su

ma 4

2 0

1 0

0 0

-1 0

-2 8

su

ma -16

2 1

1 0

0 2

-1 1

-2 4

su

ma -7

Nauka,

edukacja

5. Zaplecze

Urzędu Miasta

2 0

1 2

0 4

-1 2

-2 0

su

ma 0

2 0

1 0

0 5

-1 2

-2 1

su

ma -4

2 6

1 2

0 0

-1 0

-2 0

su

ma 14

2 4

1 3

0 0

-1 1

-2 0

su

ma 10

2 0

1 0

0 0

-1 0

-2 8

su

ma -16

2 3

1 3

0 1

-1 0

-2 1

su

ma 7

parking

6. Targ Sienny /

Rakowy

2 7

1 1

0 0

-1 0

-2 0

su

ma 15

2 6

1 2

0 0

-1 0

-2 0

su

ma 14

2 4

1 3

0 0

-1 1

-2 0

su

ma 10

2 1

1 2

0 2

-1 3

-2 0

su

ma 1

2 0

1 0

0 0

-1 0

-2 8

su

ma -16

2 1

1 5

0 0

-1 1

-2 1

su

ma 4

7. Rejon

Budynku LOT-u

2 4

1 3

0 1

-1 0

-2 0

su

ma 11

2 7

1 0

0 1

-1 0

-2 0

su

ma 14

2 0

1 5

0 2

-1 0

-2 1

su

ma 3

2 0

1 1

0 2

-1 3

-2 2

su

ma -6

2 0

1 0

0 0

-1 0

-2 8

su

ma -16

2 1

1 2

0 0

-1 1

-2 4

su

ma -5

Kultura,

oświata

66






Jakie inne?

8. Południowa

pierzeja

Podwala

Przedmiejskieg

o

2 2

1 6

0 0

-1 0

-2 0

su

ma 10

2 0

1 6

0 2

-1 0

-2 0

su

ma 6

2 4

1 3

0 0

-1 1

-2 0

su

ma 10

2 2

1 6

0 0

-1 0

-2 0

su

ma 10

2 0

1 0

0 1

-1 0

-2 7

su

ma -14

2 1

1 2

0 1

-1 1

-2 3

su

ma -3

Węzeł

przesiadko

wy

9. Planty

Podwala

Przedmiejskieg

o

2 0

1 4

0 1

-1 1

-2 2

su

ma -1

2 6

1 1

0 1

-1 0

-2 0

su

ma 13

2 0

1 2

0 0

-1 3

-2 3

su

ma -7

2 0

1 2

0 2

-1 2

-2 2

su

ma -4

2 0

1 0

0 1

-1 0

-2 7

su

ma -14

2 1

1 2

0 1

-1 2

-2 2

su

ma -2

kultura

67

9.1.6. Określenie charakteru architektonicznego nowych inwestycji w

przestrzeni dzielnicy

W trakcie kolejnego etapu prac warsztatowych określono charakter architektoniczny

możliwych nowych inwestycji w przestrzeni. Dokonano tego poprzez wypełnienie




• wskazany charakter: 1 pkt

• niepożądany charakter: -1 pkt

• nie mam zdania: 0 pkt

Przedstawiono przy tym możliwe sposoby ukształtowania przestrzennego poszczególnych

terenów:

• Kwartały zabudowy nawiązujące charakterem do układu XIX-wiecznego

• Wielkoskalarne założenia miejskie o uporządkowanym charakterze – w tym

nawiązujące do struktury kwartałowej

• Pojedyncze obiekty ulokowane na dużych działkach


Wyróżnione obszary Kwartały zabudowy

nawiązujące charakterem

do układu XIX-wiecznego

Wielkoskalarne założenia

miejskie o uporządkowanym

charakterze

Pojedyncze obiekty

ulokowane na dużych

działkach

1. Tereny postoczniowe

1 2

0 3

-1 3

suma -1

1 7

0 0

-1 1

suma 6

1 1

0 1

-1 6

suma -5

2. Rejon „Gazowni” i „Elmoru”

1 3

0 3

-1 2

suma 1

1 6

0 0

-1 2

suma 4

1 0

0 1

-1 7

suma -7

3. Rejon Pl. Solidarności

1 3

0 3

-1 2

suma 1

1 3

0 3

-1 2

suma 1

1 1

0 2

-1 5

suma -4

68






charakterze

Pojedyncze obiekty


działkach

4. Rejon Budynku NOT-u

1 7

0 1

-1 0

suma 7

1 2

0 4

-1 2

suma 0

1 1

0 1

-1 6

suma -5

5. Zaplecze Urzędu Miasta

1 7

0 1

-1 0

suma 7

1 2

0 4

-1 2

suma 0

1 0

0 0

-1 8

suma -8

6. Targ Sienny / Rakowy

1 3

0 2

-1 3

suma 0

1 6

0 1

-1 1

suma 5

1 0

0 1

-1 7

suma -7

7. Rejon Budynku LOT-u

1 7

0 1

-1 0

suma 7

1 1

0 4

-1 3

suma -2

1 0

0 0

-1 8

suma -8

8. Południowa pierzeja Podwala

Przedmiejskiego

1 7

0 1

-1 0

suma 7

1 2

0 2

-1 4

suma -2

1 0

0 1

-1 7

suma -7

9. Planty Podwala Przedmiejskiego

1 4

0 3

-1 1

suma 3

1 4

0 1

-1 3

suma 1

1 1

0 1

-1 6

suma -5

69

9.1.7. Określenie charakteru architektonicznego przestrzeni publicznych

dzielnicy


przestrzeni publicznych dzielnicy. Dokonano tego poprzez wypełnienie przygotowanej

ankiety, przy czym posłużono się listą wypracowanych wcześniej obszarów przestrzeni

publicznych. Każdy z uczestników spotkania posługiwał się przy tym następującą skalą:





Wyróżnione

przestrzenie

Historyzujące Współczesne „Designerskie” Awangardowe Tematyczne,

narracyjne

Medialne Zielone

I. Długie

Pobrzeże

1 6

0 1

-1 1

suma 5

1 3

0 2

-1 3

suma 0

1 5

0 1

-1 2

suma 3

1 4

0 2

-1 2

suma 2

1 3

0 1

-1 4

suma -1

1 0

0 0

-1 8

suma -8

1 2

0 2

-1 4

suma -2

II. Rejon ul.

Heweliusza i

Rajskiej

1 0

0 2

-1 6

suma -6

1 8

0 0

-1 0

suma 8

1 6

0 1

-1 1

suma 5

1 1

0 3

-1 4

suma -3

1 1

0 1

-1 6

suma -5

1 6

0 1

-1 1

suma 5

1 3

0 2

-1 3

suma 0

III. Droga do

Wolności

1 1

0 2

-1 5

suma -4

1 7

0 0

-1 1

suma 6

1 8

0 0

-1 0

suma 8

1 7

0 1

-1 0

suma 7

1 8

0 0

-1 0

suma 8

1 2

0 3

-1 3

suma -1

1 2

0 2

-1 4

suma -2

IV. Bulwar

Raduni

1 5

0 0

-1 3

suma 2

1 3

0 3

-1 2

suma 1

1 4

0 1

-1 3

suma 1

1 1

0 5

-1 2

suma -1

1 2

0 2

-1 4

suma -2

1 1

0 1

-1 6

suma -5

1 8

0 0

-1 0

suma 8

V. Podwale

Staromiejskie

1 4

0 3

-1 1

suma 3

1 5

0 0

-1 3

suma 2

1 4

0 1

-1 3

suma 1

1 2

0 3

-1 3

suma -1

1 0

0 3

-1 5

suma -5

1 1

0 1

-1 6

suma -5

1 6

0 1

-1 1

suma 5

70

Wyróżnione

przestrzenie


narracyjne

Medialne Zielone

VI. Targi:

Sienny, Rakowy

i Węglowy

1 3

0 2

-1 3

suma 0

1 6

0 1

-1 1

suma 5

1 7

0 0

-1 1

suma 6

1 5

0 2

-1 1

suma 4

1 1

0 1

-1 6

suma -5

1 6

0 0

-1 2

suma 4

1 2

0 4

-1 2

suma 0

VII. Podwale

Przedmiejskie

1 2

0 2

-1 4

suma -2

1 7

0 1

-1 0

suma 7

1 4

0 3

-1 1

suma 3

1 3

0 2

-1 3

suma 0

1 1

0 2

-1 5

suma -4

1 1

0 2

-1 5

suma -4

1 6

0 1

-1 1

suma 5

9.1.8. Określenie charakteru funkcjonalnego przestrzeni publicznych

dzielnicy

W trakcie kolejnego etapu prac warsztatowych określono charakter funkcjonalny przestrzeni

publicznych dzielnicy. Dokonano tego poprzez wypełnienie przygotowanej ankiety, przy czym

posłużono się listą wypracowanych wcześniej obszarów przestrzeni publicznych dzielnicy.

Każdy z uczestników spotkania posługiwał się przy tym następującą skalą:





Wyróżnione przestrzenie Przestrzeń

wielofunkcyjna

Przestrzeń o

dominującej funkcji

usługowej

Przestrzeń o


rekreacyjnej

Przestrzeń

symboliczna i

prestiżowa

I. Długie Pobrzeże

1 4

0 1

-1 3

suma 1

1 6

0 1

-1 1

suma 5

1 6

0 1

-1 1

suma 5

1 6

0 2

-1 0

suma 6

II. Rejon ul. Heweliusza i

Rajskiej

1 8

0 0

-1 0

suma 8

1 8

0 0

-1 0

suma 8

1 0

0 3

-1 5

suma -5

1 1

0 3

-1 4

suma -3

71


wielofunkcyjna

Przestrzeń o


usługowej

Przestrzeń o


rekreacyjnej

Przestrzeń

symboliczna i

prestiżowa

III. Droga do Wolności

1 1

0 3

-1 4

suma -3

1 1

0 5

-1 2

suma -1

1 1

0 2

-1 5

suma -4

1 8

0 0

-1 0

suma 8

IV. Bulwar Raduni

1 1

0 1

-1 6

suma -5

1 0

0 1

-1 7

suma -7

1 8

0 0

-1 0

suma 8

1 1

0 2

-1 5

suma -4

V. Podwale Staromiejskie

1 8

0 0

-1 0

suma 8

1 6

0 1

-1 1

suma 5

1 1

0 3

-1 4

suma -3

1 0

0 1

-1 7

suma -7

VI. Targi: Sienny, Rakowy i

Węglowy

1 8

0 0

-1 0

suma 8

1 8

0 0

-1 0

suma 8

1 1

0 3

-1 4

suma -3

1 6

0 0

-1 2

suma 4

VII. Podwale Przedmiejskie

1 8

0 0

-1 0

suma 8

1 6

0 2

-1 0

suma 6

1 3

0 1

-1 4

suma -1

1 0

0 3

-1 5

suma -5

72

9.1.9. Określenie charakteru działań rewitalizacyjnych w przestrzeni

obszaru

Finalny etap prac warsztatowych w odniesieniu do przedmiotowego obszaru wiązał się z

określeniem charakteru działań rewitalizacyjnych. Ponownie dokonano tego poprzez

wypełnienie przygotowanej ankiety, przy czym posłużono się listą wypracowanych wcześniej

obszarów niezbędnych do objęcia działaniami rewitalizacyjnymi. Każdy z uczestników

spotkania posługiwał się przy tym następującą skalą:




Zbiorcze wyniki ankiety przedstawiono w tabeli poniżej: Wyróżnione przestrzenie Działania związane

z ożywieniem

społecznym

Działania związane z

ożywieniem

ekonomicznym


uzupełnieniami

zabudowy


polepszeniem stanu

przestrzeni

wspólnych

A. Stocznia Cesarska 1 6

0 1

-1 1

suma 5

1 8

0 0

-1 0

suma 8

1 6

0 2

-1 0

suma 6

1 7

0 0

-1 1

suma 6

B. Stare Miasto

1 7

0 1

-1 0

suma 7

1 5

0 1

-1 2

suma 3

1 8

0 0

-1 0

suma 8

1 7

0 1

-1 0

suma 7

C. Rejon ul. Kowalskiej 1 4

0 1

-1 3

suma 1

1 3

0 2

-1 3

suma 0

1 1

0 2

-1 5

suma -4

1 7

0 1

-1 0

suma 7

D. Główne Miasto

1 7

0 1

-1 0

suma 7

1 4

0 2

-1 2

suma 2

1 8

0 0

-1 0

suma 8

1 8

0 0

-1 0

suma 8

73

9.2. Obszar południowo – zachodni Śródmieścia – obejmujący dzielnice:

Biskupia Górka, Stare Przedmieście, Wyspa Spichrzów





• Sąsiedzi turystycznego centrum

• Najbardziej perspektywiczny kierunek rozwoju Śródmieścia

• Brak sprecyzowanej roli tych dzielnic

• Każda z tych dzielnic ma bliski kontakt z wodą

• Peryferyjne położenie

• Lokalizacja głównych instytucji administracyjnych miasta i województwa

• Główne niepubliczne uczelnie wyższe

• Degradacja obszaru i zapomnienie

• Niezamieszkałe lub patologiczne rejony

• Historyczne tereny z potencjałem

• Urzędy – ośrodki władzy

• Muzea i galerie – ośrodki kultury

• Uczelnie i szkoły – ośrodki oświaty

• Korytarz komunikacyjny – tranzyt

• Funkcje administracyjne

• Definiuje tożsamość historyczna miasta – bastiony

• Obszar zapomniany


• „WS” najbardziej atrakcyjna lokalizacyjnie

• „BG” i „SP” bramą do Śródmieścia

• „WS” najmniej zaludniona

• Zaplecze mieszkaniowe

• Obszary mieszkaniowe o różnym stopniu utrzymania

• Funkcja rekreacyjna

• Główny obszar turystyki wodnej

• Omijane przez turystów

• Brak hoteli, gastronomii, biur

• Brak przestrzeni publicznych

• Działania kulturalne o różnym zakresie

74

• Potencjalne tereny inwestycyjne

• Funkcje mieszkaniowe

• Oświata – szkoły wyższe

• Kulturalno-religijne


• Podwale Przedmiejskie odcinające te obszary

• Trasa W-Z i Trakt odcinające „BG”

• Ogólnie brak oferty komunikacji miejskiej dla tych trzech obszarów

• Południowa brama miasta

• Położenie na przecięciu głównych szlaków tranzytowych (1 i 7)

• Brak komunikacji wewnątrz obszarów

• Odcięcie tranzytem

• Brak komunikacji publicznej

• Brak wykorzystania dróg wodnych

• Odcięcie od Centrum obszaru Śródmieścia

• Korytarz komunikacyjny

• Obszar rozbity przez drogi

• Komunikacja dzieli Śródmieście i opracowywany obszar – oddziela je od siebie

• Brak powiązań z układem wodnym – brak dostępu pieszych do wody (ścieżki piesze i

rowerowe)






• Nadwodna lokalizacja (rzeki, kanały)

• Duże różnice wysokościowe (Biskupia Górka i tereny Wyspy)

• Oryginalna zabudowa historyczna (Brama Nizinna, kościoły, mieszkaniówka)

• Bliskość atrakcyjnego Głównego Miasta

• Nadrzeczne położenie

• Potencjał historycznej zabudowy

• Podwale Przedmiejskie i W-Z odcinające te obszary od reszty Śródmieścia

• Mnogość terenów inwestycyjnych na Wyspie Spichrzów

• Brak wizji miasta dla „BG” i „SP”

• Bliskość Głównego Miasta

75

• Bliskość układu wodnego

• Sąsiedztwo głównych węzłów komunikacyjnych

• Fragmentacja środowiska przecięciem głównych dróg komunikacyjnych – odcięcie od

reszty Śródmieścia

• Chaos przestrzenny

• Tereny inwestycyjne o różnym charakterze


• Zróżnicowanie w długości i sposobie zamieszkiwania

• Zagrożenie patologią

• Istniejące patologie społeczne

• Dużo niezamieszkałych terenów

• Skrajnie niski poziom bezpieczeństwa

• Dzielnice wymierające – brak nowych inwestycji mieszkaniowych (poza WS)

• Mała aktywizacja lokalnych społeczności (poza BG)

• Niska zamożność mieszkańców

• Duża liczba mieszkań komunalnych

• Wyraźny kontrast majątkowy pomiędzy grupami społecznymi

• Wysoki poziom patologii społecznych

• Patologia

• Powolny proces wymiany mieszkańców


• Zróżnicowanie inwestycji – potencjał dla przyszłych inwestorów

• Dekapitalizacja niektórych obszarów zabudowy

• Bieda rdzennych mieszkańców

• Bogactwo tkanki napływowej

• Niewykorzystany potencjał ekonomiczny

• Zaniedbana tkanka miejska na tych obszarach

• Większość lokali to lokale komunalne

• Mało atrakcyjne tereny dla mieszkańców pozostałej części miasta (poza WS)

• Brak inwestycji innych niż mieszkaniowe

• Znaczne bezrobocie

• Duży udział terenów niedostępnych i niezainwestowanych

• Obszary niedoinwestowanie

• Wysoki stopień bezrobocia

• Brak większych zakładów pracy (przedsiębiorstw)

• Nowe inwestycje – głównie Wyspa Spichrzów

76


• Nowi – bogaci mieszkańcy kontra starzy – biedni

• Parkujący mieszkańcy kontra parkujący urzędnicy pracujący w tej samej części

dzielnicy

• Biedni rdzenni mieszkańcy kontra nowi bogaci

• Miasto vs. Inwestorzy

• Dążenie mieszkańców do kultury vs. Dążenie części patologicznej do starych

nawyków

• „WS” nowi mieszkańcy – kontra starzy mieszkańcy

• „WS” miasto kontra inwestorzy

• Rozwarstwienie społeczne (status społeczny, majątkowy, wykształcenie)

• Mieszkańcy Tereni i innych terenów Gdańska korzystający z dróg komunikacyjnych

przebiegających przez obszar

• Właściciele terenów niedostępnych(zamkniętych) kontra władze miasta

• Mieszkańcy i potencjalni turyści

• Prestiż instytucji vs. Stan materialny mieszkańców

• Ruch tranzytowy vs. Piesi

• Zwolennicy odbudowy w formie historycznej vs. W formie współczesnej

• Nowi mieszkańcy zamkniętych osiedli vs. Otwarte przestrzenie publiczne





• Zabudowany północny cypel Wyspy Spichrzów

• Dobre skomunikowanie obszaru Szybka Koleją Miejską

• Nowy gmach Muzeum Narodowego

• Odremontowana zabudowa Biskupiej Górki

• Powiązanie z innymi dzielnicami m.in. koleją linową

• Biskupia Górka polskim Bairro Alto

• Bulwary wokół Wyspy Spichrzów

• Nowa siedziba opery na terenie obszaru

• Zlikwidowana bariera Podwala Przedmiejskiego

• Schody ruchome w poternie na Biskupią Górkę

• Odtworzone punkty widokowe

• Tereny atrakcyjne kulturalnie

• Wyspa Spichrzów – hotele, restauracje, galerie artystyczne i in., park, ogród

botaniczny

77

• Wykorzystanie wody – transport i rekreacja

• Wykorzystane i atrakcyjnie zagospodarowane nabrzeża

• Plac Wałowy przestrzenią dla kultury

• Centrum akademickie

• Odrestaurowany targ Maślany (d. Plac Wintera)

• Powiązanie poszczególnych dzielnic siecią przestrzeni publicznych

• Biura na Starym Przedmieściu

• Odrestaurowanie istniejącej architektury

• Rozwój nowych usług

• Uporządkowane chodniki i nawierzchnie

• Tereny zieleni

• Reurbanizacja blokowiska na Starym Przedmieściu

• Uzupełnienie luk w zabudowie

• Wyburzenie punktowców

• Park na północnym krańcu Wyspy Spichrzów

• Udostępnienie na cele publiczne fortyfikacji podziemnych

• Lepsze powiązania z Głównym Miastem

• Rozwój gastronomii

• Parkingi podziemne i wielopoziomowe

• Rozwinięta gastronomia

• Komunikacja publiczna wewnątrz dzielnicy

• Tramwaj wodny za 3,40 zł

• Rozwinięta infrastruktura rowerowa

• Odnowiona tkanka społeczna

• Inteligentne miasto – okamerowane, reagujące

• Tereny wypoczynkowe dla mieszkańców i turystów

• Odbudowane spichlerze

• Biskupia Górka bez Policji

• Spektakularne inwestycje – magnes dla dzielnicy

• Fontanna multimedialna na Opływie Motławy

78









1. pojawienie się średniej klasy społecznej

2. uatrakcyjnienie warunków mieszkaniowych co doprowadzi do zmian w strukturze

społecznej

3. wpływ na mentalność i świadomość poprzez propagowanie imprez

społecznościowych np. Dni Sąsiada, happeningi

4. inwestycje w tereny rekreacyjne, place zabaw, parki, prowadzące do wzrostu

godności dzielnicy

5. przez zagospodarowanie WS obszar zostanie udostępniony turystom i mieszkańcom

6. społeczeństwo świadome historycznej wartości miejsca zamieszkania przez akcje

promocyjne i edukacyjne


1. przywrócenie rangi istniejącym zabytkom

2. nowe gmachy Muzeum i Opery

3. aktywizacja Życia studenckiego

4. wspieranie istniejących inicjatyw niszowych artystycznych

5. lokalizacja prestiżowej imprezy artystycznej

6. zachowanie „legend miejskich”


1. przełamanie wewnętrznych i zewnętrznych barier przestrzennych

2. reurbanizacja i uzupełnienie zabudowy

3. wykreowanie systemu przestrzeni publicznych, powiązanych z reszta Śródmieścia

4. zagospodarowanie terenów bastionów – powiązanie z fortyfikacjami na Biskupiej

Górce

5. zachowanie tożsamości przestrzeni poszczególnych dzielnic

6. wykorzystanie potencjału wody

79


1. wyeliminowanie tranzytu

2. przystanek SKM Centrum

3. wprowadzenie komunikacji publicznej wewnątrz dzielnic

4. sieć komunikacji pieszej wewnątrz i pomiędzy dzielnicami

5. strzeżone parkingi rowerowe i ścieżki

6. wykorzystanie potencjału szlaków wodnych

7. Gratis : kolejka linowa


1. wykorzystanie funduszy unijnych do podniesienia atrakcyjności obszaru

2. zwiększenie atrakcyjności obszarów dla celów mieszkaniowych

3. nowe inwestycje tworzące nowe miejsca pracy

4. duże centrum handlowe jako przeciwwaga dla Madisson’a

5. wykorzystanie istniejącej infrastruktury kolejowej prowadzącej do dawnego dworca

kolejowego













80

Wyróżnione obszary Handel Gastronomia,

Rozrywka,

Rekreacja

Biura,

Administracja,

Firmy

Mieszkania Przemysł,

Składy,

centra

logistyczne

Parkingi

strategiczne

Inne –

jakie?

10. Rejon Muzeum

Narodowego

2 0

1 2

0 1

-1 0

-2 2

su

ma -2

2 2

1 2

0 1

-1 0

-2 0

su

ma 4

2 1

1 3

0 1

-1 0

-2 0

su

ma 5

2 1

1 2

0 1

-1 1

-2 0

su

ma 4

2 0

1 0

0 0

-1 0

-2 5

su

ma -8

2 0

1 2

0 0

-1 0

-2 3

su

ma -2

11. Rejon ul.

Toruńskiej

2 2

1 2

0 0

-1 1

-2 0

su

ma 6

2 1

1 4

0 0

-1 0

-2 0

su

ma 4

2 0

1 4

0 0

-1 1

-2 0

su

ma 4

2 3

1 2

0 0

-1 0

-2 0

su

ma 7

2 0

1 0

0 0

-1 0

-2 5

su

ma -8

2 1

1 2

0 1

-1 0

-2 1

su

ma 2

12. Rejon ul.

Chmielnej

2 2

1 2

0 0

-1 1

-2 0

su

ma 4

2 1

1 4

0 0

-1 0

-2 0

su

ma 5

2 1

1 2

0 1

-1 0

-2 1

su

ma 2

2 5

1 0

0 0

-1 0

-2 0

su

ma 8

2 0

1 0

0 0

-1 0

-2 5

su

ma -8

2 0

1 0

0 0

-1 2

-2 3

su

ma -6

13. Rejon Podwala

Przedmiejskiego

2 1

1 2

0 1

-1 0

-2 1

su

ma 1

2 1

1 4

0 0

-1 0

-2 0

su

ma 4

2 4

1 1

0 0

-1 0

-2 0

su

ma 8

2 1

1 2

0 1

-1 1

-2 0

su

ma 2

2 0

1 0

0 0

-1 0

-2 5

su

ma -8

2 0

1 2

0 1

-1 0

-2 2

su

ma 0

81


Rozrywka,

Rekreacja

Biura,

Administracja,

Firmy


Składy,

centra

logistyczne

Parkingi

strategiczne

Inne –

jakie?

14. Rejon Hotelu

„Novotel”

2 1

1 3

0 0

-1 0

-2 1

su

ma 2

2 4

1 1

0 0

-1 0

-2 0

su

ma 7

2 1

1 3

0 0

-1 0

-2 1

su

ma 2

2 0

1 5

0 0

-1 0

-2 0

su

ma 4

2 0

1 5

0 0

-1 0

-2 0

su

ma 4

2 0

1 3

0 0

-1 0

-2 2

su

ma 1

15. Północna część

Wyspy Spichrzów

2 1

1 2

0 1

-1 0

-2 1

su

ma 2

2 5

1 0

0 0

-1 0

-2 0

su

ma 10

2 0

1 2

0 1

-1 1

-2 1

su

ma -1

2 1

1 4

0 0

-1 0

-2 0

su

ma 6

2 0

1 0

0 0

-1 0

-2 5

su

ma -10

2 0

1 1

0 0

-1 0

-2 4

su

ma -7












terenów:






82






charakterze

Pojedyncze obiekty


działkach

10. Rejon Muzeum Narodowego

1 5

0 0

-1 0

suma 5

1 3

0 0

-1 2

suma 1

1 0

0 1

-1 4

suma -4

11. Rejon ul. Toruńskiej

1 3

0 2

-1 0

suma 3

1 3

0 0

-1 2

suma 1

1 0

0 1

-1 4

suma -4

12. Rejon ul. Chmielnej

1 5

0 0

-1 0

suma 5

1 0

0 1

-1 4

suma -4

1 0

0 0

-1 5

suma -5

13. Rejon Podwala Przedmiejskiego

1 4

0 0

-1 1

suma 3

1 2

0 1

-1 2

suma 0

1 0

0 0

-1 5

suma -5

14. Rejon Hotelu „Novotel”

1 4

0 0

-1 1

suma 3

1 2

0 1

-1 2

suma 0

1 0

0 0

-1 5

suma -5

15. Północna część Wyspy Spichrzów

1 2

0 2

-1 1

suma 1

1 1

0 0

-1 4

suma -3

1 1

0 1

-1 3

suma -2

83


dzielnicy









Wyróżnione

przestrzenie


narracyjne

Medialne Zielone

VIII. Ul.

Okopowa

1 1

0 1

-1 3

suma -2

1 5

0 0

-1 0

suma 5

1 0

0 4

-1 1

suma -1

1 0

0 1

-1 4

suma -4

1 0

0 1

-1 4

suma -4

1 1

0 0

-1 4

suma -3

1 4

0 1

-1 0

suma 4

IX. Plac

Wałowa

1 3

0 1

-1 1

suma 2

1 2

0 1

-1 2

suma 0

1 4

0 1

-1 0

suma 4

1 1

0 0

-1 4

suma -3

1 0

0 0

-1 5

suma -5

1 0

0 0

-1 5

suma -5

1 3

0 1

-1 1

suma 2

X. Bulwary

Motławy

1 2

0 0

-1 3

suma -1

1 5

0 0

-1 0

suma 5

1 4

0 0

-1 1

suma 3

1 0

0 1

-1 4

suma -4

1 1

0 1

-1 3

suma -2

1 0

0 0

-1 5

suma -5

1 3

0 2

-1 0

suma 3

XI. Zespół ulic

Chmielna –

Stągiewna

1 4

0 0

-1 1

suma 3

1 4

0 1

-1 0

suma 4

1 1

0 1

-1 3

suma -2

1 0

0 1

-1 4

suma -4

1 3

0 1

-1 1

suma 2

1 0

0 1

-1 4

suma -4

1 1

0 0

-1 4

suma -3

XII. Opływ

Motławy –

część

zachodnia

1 2

0 0

-1 3

suma -1

1 2

0 2

-1 1

suma 1

1 4

0 1

-1 0

suma 4

1 3

0 0

-1 2

suma 1

1 0

0 2

-1 3

suma -3

1 1

0 0

-1 4

suma -3

1 5

0 0

-1 0

suma 5

84


dzielnicy










wielofunkcyjna

Przestrzeń o dominującej

funkcji usługowej

Przestrzeń o dominującej

funkcji rekreacyjnej

Przestrzeń symboliczna i

prestiżowa

VIII. Ul. Okopowa

1 2

0 2

-1 1

suma 1

1 4

0 0

-1 1

suma 3

1 0

0 0

-1 5

suma -5

1 3

0 0

-1 2

suma 1

IX. Plac Wałowa

1 3

0 1

-1 1

suma 2

1 2

0 1

-1 2

suma 0

1 3

0 0

-1 2

suma 1

1 1

0 2

-1 2

suma -1

X. Bulwary Motławy

1 4

0 1

-1 0

suma 4

1 4

0 1

-1 0

suma 4

1 4

0 1

-1 0

suma 4

1 2

0 1

-1 2

suma 0

XI. Zespół ulic Chmielna -

Stągiewna

1 5

0 0

-1 0

suma 5

1 5

0 0

-1 0

suma 5

1 0

0 0

-1 5

suma -5

1 2

0 2

-1 1

suma 1

XII. Opływ Motławy –

część zachodnia

1 2

0 1

-1 2

suma 0

1 1

0 0

-1 4

suma -3

1 5

0 0

-1 0

suma 5

1 1

0 1

-1 3

suma -2

85


obszaru










Wyróżnione przestrzenie Działania związane

z ożywieniem

społecznym


ożywieniem

ekonomicznym


uzupełnieniami

zabudowy


polepszeniem stanu

przestrzeni

wspólnych

E. Żabi Kruk 1 3

0 2

-1 0

suma 3

1 4

0 1

-1 0

suma 4

1 4

0 1

-1 0

suma 4

1 4

0 1

-1 0

suma 4

F. Rejon Placu Wałowego 1 5

0 0

-1 0

suma 5

1 5

0 0

-1 0

suma 5

1 4

0 1

-1 0

suma 4

1 5

0 0

-1 0

suma 5

G. Biskupia Górka

1 5

0 0

-1 0

suma 5

1 4

0 0

-1 1

suma 3

1 5

0 0

-1 0

suma 5

1 4

0 1

-1 0

suma 4

H. Dawne fortyfikacje 1 1

0 2

-1 2

suma -1

1 2

0 1

-1 2

suma 0

1 0

0 1

-1 4

suma -4

1 5

0 0

-1 0

suma 5

86

9.3. Obszar wschodni Śródmieścia – obejmujący dzielnice: Dolne Miasto,

Długie Ogrody, Polski Hak





• Sportowa (stadion żużlowy)

• Przelotowa – tranzytowa

• Przemysłowa (składy, magazyny)

• Funkcja kulturalna (Filharmonia i CSW)

• Mieszkaniowa

• Handel – motoryzacja

• Słabo skomunikowane z resztą metropolii

• Peryferyjność – kameralność

• Przestrzeń kultury

• Ważna rola rekreacyjna (turystyka wodna)

• Znaczenie w kulturalnym życiu miasta

• Ośrodek akademicki


• Rekreacyjno-kulturalna (CSW Łaźnia, festiwale FETA i Narracje, odpływ Motławy,

Bastiony)

• Mieszkaniowa

• Edukacyjna (Akademia Medyczna)

• Rekreacyjno-sportowa (odpływ Motławy i żużel)

• Mieszkalna

• Bezpłatny parking

• Zmiana charakteru z funkcji przemysłowej na mieszkaniową

• Bariery komunikacyjne (obszary odizolowane)

• Motława i fortyfikacje jako miejsce rekreacji dla mieszkańców Gdańska

• Zaplecze mieszkaniowe

• Zielone płuca Śródmieścia

• Zaplecze oświatowe

87


• Komunikacyjno-tranzytowa

• Brak oferty komunikacyjnej dla mieszkańców i obszarów atrakcyjnych inwestycyjnie

• Brak parkingów – polityki parkingowej dla obszaru

• Tranzyt

• Wąskie gardło

• Wykorzystywana jako korytarz a nie cel podróży

• Dobra dostępność komunikacyjna piesza(powiązana z centrum)

• Utrudniona dostępność do komunikacji miejskiej

• Parkingi

• Rola tranzytowa (przecięcie trasy wschód-zachód)

• Komunikacja wodna






• Dużo terenów wodnych i pod zabudowę

• Zabytkowa zabudowa, zachowana tkanka miejska

• Bezpośrednie sąsiedztwo wody

• Silne bariery wewnętrzne i zewnętrzne w postaci trasy W-Z i Motławy

• Duża ilość terenów niezagospodarowanych

• Zdegradowana przestrzeń (zarówno zabudowa jak i infrastruktura)

• Braki w zabudowie

• Wysoce zniszczona substancja zabytkowa (autentyczna)

• Rozcięcie obszaru przez ulice Ułańska – Elbląska

• Nie używana zabudowa wymagająca przekształceń

• Zaostrzone wytyczne konserwatorskie

• Bariery komunikacyjne

• Niska jakość przestrzeni publicznych (i całego zasobu dzielnicy)

88


• Słaby kapitał społeczny (wykluczenie i bezrobocie)

• Stereotypowa opinia o mieszkańcach

• Słaba oferta edukacyjna

• Napływ nowych mieszkańców (dzięki nowym inwestycjom)

• Patologie

• Starzejące się społeczeństwo

• Patologie społeczne (Dolne Miasto, Sienna Grobla)

• Niska gęstość zaludnienia (część północna)

• Ograniczona oferta spędzania czasu wolnego dla dzieci i młodzieży

• Silna identyfikacja z miejscem

• Problemy społeczne

• Wysoki odsetek osób w wieku powyżej 50 lat

• Duży napływ nowych, młodych mieszkańców


• Duże bezrobocie

• Brak miejsc pracy

• Brak inwestycji

• Tereny inwestycyjne, które są zablokowane

• Tanie mieszkania

• Duże bezrobocie

• Duża część mienia komunalnego

• Niski status społeczny mieszkańców

• Wysoki procent bezrobocia bo nie opłaca się pracować

• Coraz mniej miejsc pracy w dzielnicy

• Brak gastronomii


• Konflikt pomiędzy właścicielami lokali a miastem

• Mieszkańcy – deweloperzy

• Konflikt mentalny (stereotypowe myślenie)

• Wojna o to czym palimy w piecach

• Konflikt pomiędzy mieszkańcami z pieskami i bez piesków

• Konflikty pomiędzy lokalnymi grupami młodzieży

• Konflikt pomiędzy mieszkańcami tkwiącymi w patologii a lokalnymi działaniami na

rzecz kultury i rewitalizacji

• Podział społeczności lokalnej (rejonizacja)

89

• Podział społeczności : Starzy vs. Młodzi

• Podział społeczności : pracujący vs. Niepracujący





• Przywrócony pierwotny charakter przestrzeni publicznych

• Przywrócona wysoka jakość przestrzeni miejskiej

• Obszar kompleksowo zrewitalizowany

• Zrehabilitowane istniejące struktury miejskie

• Nowa zabudowa i uzupełnienie istniejących struktur w sposób nawiązujący do

obecnego charakteru przestrzeni

• Odejście od pseudohistorycznych stylizacji architektury

• Porządek i estetyka przestrzeni

• Wysoki poziom bezpieczeństwa obszaru

• Scalenie funkcjonalne obszaru

• Dzielnica muzyczno-artystyczna

• Rewaloryzacja istniejących założeń i realizacja nowych kompleksów zieleni

• Zielony bulwar na ul. Łąkowej

• Przywrócenie tramwaju na ul. Łąkowej

• Wielofunkcyjna dzielnica Polski Hak

• Rozwinięta sieć usług, w tym – gastronomii

• Komunikacja miejska na Polski Hak

• Nowe miejsca pracy na terenach poprzemysłowych

• Ochrona reliktów budownictwa przemysłowego

• Polepszenie stanu środowiska

• Usprawnienie systemu grzewczego dzielnicy

• Połączenie Ołowianki ze Starym Miastem

• Wyburzenie wieżowca przy ul. Chłodnej 1

• Przełamanie bariery przestrzennej stworzonej przez Trasę W-Z

• Integracja społeczna mieszkańców

• Aktywizacja społeczności lokalnej

• Deptak na Długich Ogrodach

• Lepsza opinia o dzielnicy

• Więcej miejsc parkingowych

• Wzrost poczucia związku społeczności lokalnej z dzielnicą – poczucie przynależności

90

• Najmodniejsza dzielnica Gdańska

• Dzielnica o unikatowej tożsamości

• Zagospodarowana przestrzeń nadwodna

• Nowoczesna architektura na Polskim Haku

• Dzielnica pływających domów

• Rozbudowana oferta spędzania wolnego czasu dla dzieci

• Lepszy stan dróg

• Interesująca oferta w zakresie rozrywki i spędzania wolnego czasu dla osób starszych

• Campus akademicki na terenach poprzemysłowych

• Dzielnica rozrywki na terenach poprzemysłowych









1. aktywizacja zawodowa mieszkańców

2. programy dla osób wykluczonych

3. zagospodarowanie czasu wolnego dzieciom i młodzieży

4. stworzenie miejsc spotkań (biblioteka, dom kultury, kawiarnia)

5. rozwój sieci opieki społecznej i medycznej

6. programy integracyjne dla mieszkańców, użytkowników i potencjalnych

użytkowników (obalanie negatywnych stereotypów)


1. kontynuacja i rozwój działalności Centrum Muzyczno-Kongresowego na Ołowiance

2. Zwiększenie oddziaływania Uczelni – Akademii Muzycznej na przestrzeń

3. zachowanie klimatu dzielnicy, sprzyjającego rozwojowi sztuki alternatywnej

4. większa promocja wydarzeń typu Narracje, Feta – większy udział mieszkańców

5. Park Kultury

6. Turystyka , site-specific z zachowaniem okolicznych legend, klimatu, historii

91


1. uzupełnienie istniejącej tkanki – zagospodarowanie wolnych terenów

2. likwidacja barier komunikacyjnych

3. rewitalizacja! Już!

4. spójna polityka inwestycyjna

5. rozsądny program konserwatorski

6. podniesienie poziomu ochrony dziedzictwa, świadomości społecznej, estetyki


1. Podwale Przedmiejskie – łączy a nie dzieli

2. przywrócony tramwaj oraz nowa linia do Polskiego Haka itd.

3. Parkingi podziemne pod Długimi Ogrodami

4. przejazdy dla rowerów (system wypożyczalni)

5. metro!

6. połączenia pieszo-rowerowe w poprzek rzeki


1. zmniejszeniu udziału przemysłu na rzecz innych gałęzi gospodarki

2. zwiększenie udziału turystyki i rekreacji wodnej (hotele na Dolnym Mieście)

3. zwiększenie dostępności komunikacji publicznej i indywidualnej na Siennej Grobli)













92


Rozrywka,

Rekreacja

Biura,

Administracja,

Firmy


Składy,

centra logistyczne


Inne – jakie?

16. Rejon dawnych Zakładów Mięsnych

2 0

1 3

0 0

-1 0

-2 1

suma 1

2 2

1 1

0 1

-1 0

-2 0

suma 5

2 1

1 3

0 0

-1 0

-2 0

suma 5

2 4

1 0

0 0

-1 0

-2 0

suma 8

2 0

1 0

0 0

-1 0

-2 4

suma -8

2 0

1 0

0 0

-1 0

-2 4

suma -8

kultura

17. Polski Hak

2 0

1 3

0 1

-1 0

-2 0

suma 3

2 1

1 2

0 1

-1 0

-2 0

suma 4

2 2

1 2

0 0

-1 0

-2 0

suma 6

2 4

1 0

0 0

-1 0

-2 0

suma 8

2 0

1 0

0 1

-1 0

-2 3

suma -6

2 0

1 1

0 0

-1 1

-2 2

suma -4

kultura


2 4

1 0

0 0

-1 0

-2 0

suma 8

2 3

1 1

0 0

-1 0

-2 0

suma 7

2 2

1 2

0 0

-1 0

-2 0

suma 6

2 3

1 1

0 0

-1 0

-2 0

suma 7

2 0

1 0

0 0

-1 0

-2 4

suma -8

2 0

1 0

0 0

-1 0

-2 4

suma -8

Parking podziemny


2 1

1 2

0 1

-1 0

-2 0

suma 4

2 2

1 1

0 1

-1 0

-2 0

suma 5

2 2

1 2

0 0

-1 0

-2 0

suma 6

2 0

1 1

0 2

-1 0

-2 1

suma -1

2 0

1 0

0 0

-1 2

-2 2

suma -6

2 2

1 1

0 0

-1 1

-2 0

suma 4


2 1

1 0

0 2

-1 1

-2 0

suma 1

2 0

1 2

0 2

-1 0

-2 0

suma 2

2 2

1 2

0 0

-1 0

-2 0

suma 6

2 4

1 0

0 0

-1 0

-2 0

suma 8

2 0

1 0

0 0

-1 0

-2 4

suma -8

2 0

1 0

0 0

-1 0

-2 4

suma -8

kultura

93












terenów:






94


nawiązujące charakterem do

układu XIX-wiecznego



charakterze

Pojedyncze obiekty


działkach

16. Rejon dawnych Zakładów Mięsnych

1 2

0 1

-1 1

suma 1

1 3

0 1

-1 0

suma 3

1 0

0 0

-1 4

suma -4

17. Polski Hak

1 1

0 1

-1 2

suma -1

1 4

0 0

-1 0

suma 4

1 2

0 0

-1 2

suma 0


1 4

0 0

-1 0

suma 4

1 0

0 0

-1 4

suma -4

1 0

0 0

-1 4

suma -4


1 1

0 1

-1 2

suma -1

1 3

0 1

-1 0

suma 3

1 2

0 0

-1 2

suma 0


1 4

0 0

-1 0

suma 4

1 3

0 1

-1 0

suma 3

1 0

0 1

-1 3

suma -3

95


dzielnicy









Wyróżnione

przestrzenie


narracyjne

Medialne Zielone

XIII. Opływ

Motławy – część

wschodnia

1 1

0 1

-1 2

sum

a -1

1 2

0 1

-1 1

sum

a 1

1 2

0 1

-1 1

sum

a 1

1 1

0 0

-1 3

sum

a -2

1 3

0 1

-1 0

sum

a 3

1 0

0 0

-1 4

sum

a -4

1 3

0 0

-1 1

sum

a 2

XIV. Rejon ul.

Łąkowej

1 4

0 0

-1 0

sum

a 4

1 2

0 2

-1 0

sum

a 2

1 1

0 0

-1 3

sum

a -2

1 1

0 0

-1 3

sum

a -2

1 1

0 1

-1 2

sum

a -1

1 0

0 0

-1 4

sum

a -4

1 1

0 1

-1 2

sum

a -1

XV. Bulwary

Nowej Motławy

1 0

0 0

-1 4

sum

a -4

1 4

0 0

-1 0

sum

a 4

1 4

0 0

-1 0

sum

a 4

1 2

0 1

-1 1

sum

a 1

1 0

0 1

-1 3

sum

a -3

1 0

0 0

-1 4

sum

a -4

1 1

0 1

-1 2

sum

a -1

XVI. Ul. Długie Ogrody

1 0

0 0

-1 4

sum

a -4

1 4

0 0

-1 0

sum

a 4

1 4

0 0

-1 0

sum

a 4

1 2

0 0

-1 2

sum

a 0

1 1

0 0

-1 3

sum

a -2

1 1

0 1

-1 2

sum

a -1

1 1

0 1

-1 2

sum

a -1

96


dzielnicy










wielofunkcyjna

Przestrzeń o


usługowej

Przestrzeń o


rekreacyjnej

Przestrzeń

symboliczna i

prestiżowa

XIII. Opływ Motławy – część wschodnia

1 0

0 0

-1 4

sum

a -4

1 0

0 0

-1 4

sum

a -4

1 4

0 0

-1 0

sum

a 4

1 0

0 2

-1 2

sum

a -2

XIV. Rejon ul. Łąkowej 1 4

0 0

-1 0

sum

a 4

1 4

0 0

-1 0

sum

a 4

1 0

0 0

-1 4

sum

a -4

1 3

0 1

-1 0

sum

a 3

XV. Bulwary Nowej

Motławy 1 2

0 0

-1 2

sum

a 0

1 2

0 1

-1 1

sum

a 1

1 4

0 0

-1 0

sum

a 4

1 2

0 1

-1 1

sum

a 1

XVI. Ul. Długie Ogrody 1 4

0 0

-1 0

sum

a 4

1 3

0 1

-1 0

sum

a 3

1 0

0 1

-1 3

sum

a -3

1 3

0 0

-1 1

sum

a 2

97


obszaru










Wyróżnione przestrzenie Działania

związane z

ożywieniem

społecznym


ożywieniem

ekonomicznym


uzupełnieniami

zabudowy


polepszeniem stanu

przestrzeni

wspólnych

I. Dolne Miasto 1 4

0 0

-1 0

sum

a 4

1 4

0 0

-1 0

sum

a 4

1 4

0 0

-1 0

sum

a 4

1 4

0 0

-1 0

sum

a 4

K. Rejon ul. Długie Ogrody 1 3

0 1

-1 0

sum

a 3

1 3

0 1

-1 0

sum

a 3

1 4

0 0

-1 0

sum

a 4

1 4

0 0

-1 0

sum

a 4

L. Rejon ul.

Dziewanowskiego

1 4

0 0

-1 0

sum

a 4

1 3

0 0

-1 1

sum

a 2

1 3

0 0

-1 1

sum

a 2

1 4

0 0

-1 0

sum

a 4

M. Rejon ul. Głębokiej 1 2

0 0

-1 2

sum

a 0

1 1

0 3

-1 0

sum

a 1

1 2

0 2

-1 0

sum

a 2

1 4

0 0

-1 0

sum

a 4

98

10. Zbiorcze przedstawienie wniosków dotyczących

poszczególnych obszarów interwencji

Na bazie wyników prac warsztatowych w odniesieniu do poszczególnych obszarów

Śródmieścia przygotowano zbiorcze zestawienie wytycznych dotyczących kształtowania

układów przestrzeni publicznych dzielnicy, zagospodarowywania terenów wolnych lub

wymagających daleko idących przekształceń funkcjonalno – przestrzennych jak i terenów

wymagających podjęcia działań rewitalizacyjnych. Wyniki tych prac zaprezentowano w

postaci graficznej na poniższych rycinach.

I tak, w odniesieniu do układu przestrzeni publicznych zaprezentowano oczekiwany

charakter funkcjonalny i architektoniczny poszczególnych elementów układu. Zgodnie z

przyjętą wcześniej metodologią na rycinach zaprezentowano jedynie te elementy układy

przestrzeni publicznych, które wymagają podjęcia kompleksowych działań. Pominięto na

tych rysunkach natomiast elementy istniejące, dobrze wykształcone i funkcjonujące.

Jednocześnie należy pamiętać iż nie we wszystkich wypadkach wyniki prac warsztatowych są

jednoznaczne – co oznacza iż przyszli projektanci tych przestrzeni będą musieli podjąć

wysiłek powiązania rozmaitych sposobów ich kształtowania.

Podobnie, na kolejnym zestawie rycin zaprezentowano określony w trakcie sesji

warsztatowych charakter funkcjonalny i architektoniczny nowego zagospodarowania

terenów wolnych lub wymagających kompleksowych przekształceń. Zagospodarowanie tych

terenów wiązać się będzie z wytworzeniem nowej jakości przestrzeni i wykreowaniem

nowych korytarzy rozwoju urbanistycznego w obszarze Śródmieścia.

Ostatnim elementem stało się określenie charakteru działań rewitalizacyjnych w odniesieniu

do wyróżnionych terenów. Działanie to związane jest w mniejszym stopniu z

przekształceniami przestrzennymi (jeśli już to raczej z odnową istniejących struktur), a raczej

obejmuje ono zadania związane z kompleksowym ożywieniem społecznym i gospodarczym.

Wszystkie te elementy składają się na kompleksową koncepcję przekształceń obszaru

Śródmieścia jako przestrzeni spójnej, a jednocześnie przestrzennie zróżnicowanej, zgodnie

z wnioskami wyrażanymi w trakcie prac warsztatowych.

99

Ryc. 10.1. Określenie charakteru funkcjonalnego przestrzeni publicznych wymagających

przekształceń. Opr. P. Mrozek

100

Ryc. 10.2. Określenie charakteru architektonicznego przestrzeni publicznych wymagających


101

Ryc. 10.3. Określenie charakteru funkcjonalnego terenów możliwych inwestycji lub


102

Ryc. 10.4. Określenie charakteru architektonicznego terenów możliwych inwestycji lub


103

Ryc. 10.5. Określenie charakteru działań rewitalizacyjnych. Opr. P. Mrozek

104

11. Warsztatowe określenie istniejących konfliktów

funkcjonalno – przestrzennych w obszarze Śródmieścia

Przedostatnim etapem prac warsztatowych stało się określenie zarówno istniejących jak i

potencjalnych konfliktów funkcjonalno – przestrzennych w obszarze Śródmieścia. W trakcie

prac w podgrupach zidentyfikowano najważniejsze z nich. I tak, wśród wyróżnionych zapisów

znalazły się m.in.:

1. Główne Miasto – konflikt funkcji mieszkaniowej i usługowej

2. Główny układ komunikacyjny – konflikt pomiędzy pieszymi a zmotoryzowanymi

3. Koncentracje nowych inwestycji mieszkaniowych – konflikt pomiędzy „starymi” a

„nowymi” mieszkańcami

4. Dolne Miasto – obawa przed eksmisją biedniejszych mieszkańców

5. Młode Miasto – wypieranie przez nową zabudowę reliktów dawnych struktur

przemysłowych

6. Koncentracje nowych inwestycji mieszkaniowych – grodzenie przestrzeni

7. Parkingi strategiczne – konflikt z innymi użytkownikami przestrzeni sąsiadujących

8. Główny układ komunikacyjny – przyszłe zwężenie ulic vs. Wygoda kierowców

9. Linia tramwajowa – zwolennicy kontra przeciwnicy

10. Kamienna Grobla – mieszkańcy kontra potencjalni turyści i restauratorzy

11. Angielska Grobla – luksusowe apartamenty i ich mieszkańcy kontra potencjalni turyści

i restauratorzy

12. Długie Ogrody – dojazd do Filharmonii Bałtyckiej i parking dla autokarów a potrzeby

mieszkańców

13. Kładka na Ołowiankę – żeglarze kontra piesi

14. Most w ciągu ul. Nowej Wałowej – użytkownicy kontra przyszli mieszkańcy okolicy

Zapisy te zostały następnie pogrupowane z uwagi na ich obecne bądź przyszłe

występowanie, a wypracowane wnioski – zamieszczone na rycinie poniżej.

105

Ryc. 11.1. Główne obszary i pola konfliktów przestrzennych. Opr. M. Szneider

106

12. Obecny kształt polityki planistycznej w odniesieniu do

obszaru Śródmieścia Gdańska

Obecna polityka planistyczna w obszarze Śródmieścia jest dość jednoznacznie określona

poprzez zapisy miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Zbiorcze

przedstawienie tychże zamieszczono na poniższej rycinie.

Ryc. 12.1. Zbiorcze zestawienie obecnych zapisów planów miejscowych dla obszaru

Śródmieścia Gdańska. Materiały UM Gdańsk.

107

13. Warsztatowe określenie sugestii dotyczącej modyfikacji

polityki planistycznej w obszarze śródmieścia

W trakcie ostatniej sesji warsztatowej, w oparciu o przedstawione zapisy dotyczące polityki

przestrzennej oraz o zapisy z poprzednich warsztatów, określono wnioski dotyczące

kierunków modyfikacji istniejącej polityki planistycznej w odniesieniu do obszaru

Śródmieścia. Zapisy te określono w odniesieniu do szeregu zagadnień.

Poszczególne grupy wypracowanych zapisów przedstawiają się następująco:

• Objęcie zapisami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego rejonu ul.

Rajskiej

• Jednoznaczne wydzielenie – jako osobnej kategorii zapisów planistycznych –

przestrzeni publicznych (w odniesieniu do wszystkich planów na obszarze

Śródmieścia)

• Objęcie spójnym systemem przestrzeni publicznych całego obszaru Śródmieścia oraz

powiązanie go z głównymi instytucjami kultury i administracji

• Wprowadzenie spójnych zapisów dotyczących formy architektonicznej

poszczególnych dzielnic historycznych

• Wprowadzenie kodów urbanistycznych (przestrzennych i funkcjonalnych) oraz

kolorystycznych dla poszczególnych obszarów

• Budowa – poprzez decyzje przestrzenne – jednoznacznej tożsamości obszaru i jego

poszczególnych dzielnic

• Kreowanie przestrzeni półpublicznych i instytucji społecznych oraz infrastruktury

społecznej dedykowanych mieszkańcom Śródmieścia

• Jednoznaczne uregulowanie rodzaju funkcji możliwych do umieszczenia w parterach

– „nie dla banków”

• Uszczegółowienie zapisów planistycznych w południowej części Wyspy Spichrzów

• Weryfikacja przebiegu linii zabudowy – konieczność dążenia do odtworzenia

historycznych narysów poszczególnych kwartałów

• Eliminacja funkcji przemysłowej z obszaru Polskiego Haka

• Uszczegółowienie zapisów planistycznych dla przestrzeni przeznaczonych na funkcje

komunikacyjne – w tym dotyczących charakteru, przekroju, wyposażenia ulic,

charakteru detalu i małej architektury

• Ograniczenie realizacji „zielonych” wysp centralnych oraz rezygnacja z zielonych

poboczy wzdłuż ulic na rzecz bardziej miejskiego charakteru przestrzeni

• Wzbogacenie zapisów dotyczących przestrzeni przeznaczonych na funkcje

komunikacyjne o szczegółowe regulacje dotyczące realizacji przestrzeni publicznych o

określonym, zgodnym z ustaleniami poczynionymi w trakcie warsztatów, charakterze

108

• Wprowadzenie regulacji dotyczących architektury obiektów inżynierskich – w tym

mostowych

• Weryfikacja planowanego układu komunikacyjnego w oparciu o pożądany a nie

przewidywany rozkład ruchu, powiązana z weryfikacją polityki komunikacyjnej na

szczeblu miasta i metropolii

• Powiązanie przestrzenne Głównego Miasta i Starego Przedmieścia – w tym poprzez

zwężenie przekroju Podwala Przedmiejskiego, przywrócenie przejść pieszych w

poziomie ulicy oraz odbudowę południowej pierzei tej ulicy

• Jednoznaczne określenie charakteru zagospodarowania układu plantów gdańskich

(rejon Podwala Przedmiejskiego i Podwala Staromiejskiego) – w tym przemyślenie ich

częściowej zabudowy

• Przywrócenie otwartego charakteru przestrzeni Placu Dominikańskiego

• Wprowadzenie linii tramwajowej wewnątrz obszaru ścisłego Śródmieścia, w tym w

szczególności w układzie ul. Szerokiej i Grobli oraz powiązanie Głównego Miasta i

Młodego Miasta, przywrócenie (lub wprowadzenie) komunikacji szynowej

(tramwajowej) w ciągach ul. Toruńskiej, Łąkowej i Chmielnej

• Rozwój systemu tras rowerowych

• Wycofanie się z planów realizacji założeń parkingowych w rejonie Bramy Oliwskiej –

pozostawienie terenu jako miejsca imprez masowych

• Realizacja kompleksów parkingowych o charakterze strategicznym na obrzeżach

dzielnicy i powiązanie ich z rozbudowanymi układami transportu publicznego

• Utrzymanie zielonego charakteru ul. 3 maja, wprowadzenie ww. układów komunikacji

tranzytowej pod ziemię

• Ograniczenie wysokościowe i kubaturowe nowej zabudowy – zakaz realizacji

przeskalowanych obiektów i zespołów

• Weryfikacja struktury przestrzennej Młodego Miasta – wprowadzenie struktury o

charakterze drobniejszym, bazującej na „małych kwartałach” miejskich a nie na

obiektach i założeniach wielkoprzestrzennych

• Utworzenie na terenie Młodego Miasta przestrzeni zieleni oraz wydzielenie w jego

obszarze przestrzeni przeznaczonych na Muzeum Sztuki Współczesnej i ew. na

potrzeby innych działań artystycznych

• Weryfikacja przebiegu układu wodnego Śródmieścia

• Ukształtowany spójny system przestrzeni publicznych o charakterze nadwodnym,

wykorzystujący kompleksowo odbudowane i wybudowane nabrzeża Motławy

• Układ komunikacji wodnej jako element uzupełniający systemu komunikacji

publicznej – pełne powiązanie

• Wykształcenie kluczowej dla dzielnicy Długie Ogrody przestrzeni zieleni w rejonie

dawnego Pałacu Mniszchów

• Rekompozycja przestrzeni modernistycznych osiedli mieszkaniowych

109

• Wprowadzenie regulacji dotyczących współpracy urbanistów, architektów i

architektów krajobrazu przy planowaniu poszczególnych fragmentów przestrzeni

• Wyprzedzające realizowanie pełnej infrastruktury technicznej w odniesieniu do

obszarów przekształceń i inwestycji

• Wprowadzenie instrumentów zarządzania rozwojem przestrzennym przyczyniających

się do zobligowania właścicieli do realizacji określonych form zagospodarowania

terenu

Zagadnienia te mają różnorodny charakter, odnoszą się one także zarówno do obszaru

całego Śródmieścia jak i poszczególnych jego części. Wymagają także przedyskutowania na

forach profesjonalnych oraz dalszych uszczegółowień, w tym – przymiarek projektowych dla

poszczególnych obszarów.

110

14. Podsumowanie – społeczna koncepcja przekształceń

obszaru Śródmieścia Gdańska

Niniejszy raport stanowi pierwszą próbę określenia założeń kompleksowej strategii

przekształceń obszaru Śródmieścia Gdańska. Zawarte w nim wyniki prac warsztatowych – w

tym odnoszące się do kształtu i charakteru przestrzeni publicznych, przestrzeni nowych

inwestycji oraz obszarów rewitalizacji – stanowią wytyczną dla dalszych prac planistycznych.

Próbą przedstawienia kierunku tychże jest zawarta poniżej synteza prac – w postaci ogólnej

koncepcji przekształceń obszaru Śródmieścia Gdańska.

Koncepcja ta została opracowana na bazie wyników prac warsztatowych i stanowi ich spójne

podsumowanie. Zawarto w niej zarówno wytyczne dotyczące kształtowania układów

ulicznych i przestrzeni publicznych jak i dotyczące sposobu ukształtowania poszczególnych

dzielnic Śródmieścia. Ważnym elementem stało się przy tym określenie zarówno docelowego

układu funkcjonalnego obszaru jak i form zagospodarowania przestrzeni oraz charakteru

niezbędnych do podjęcia działań rewitalizacyjnych. Tym samym nie jest to koncepcja

urbanistyczna w sensie jedynie przestrzennym – obejmuje ona także elementy istotne z

uwagi na sposób realizacji proponowanych rozwiązań.

Istotnym elementem nowości – w odniesieniu do dotychczas funkcjonujących dokumentów

planistycznych – jest zarysowanie w koncepcji w/w spójnego układu przestrzeni publicznych.

Obejmować on powinien szereg różnorodnych elementów, przy czym funkcje i charakter

tychże były szeroko dyskutowane w trakcie kolejnych warsztatów. Z kolei jeśli chodzi o układ

drogowy to w koncepcji nie przedstawiono zasadniczo nowych rozwiązań – jedynie

powiązano go w większym stopniu z przestrzeniami publicznymi oraz przylegającymi

obszarami. Wszystkie te działania miały na celu powiązanie ze sobą poszczególnych dzielnic i

obszarów śródmieścia i wytworzenie spójnej, choć różnorodnej całości funkcjonalno –

przestrzennej. I tak, przykładowo, w przedstawionej koncepcji Młode Miasto jest ściśle

powiązane z resztą Śródmieścia za pomocą wszystkich w/w sposobów.

Poniższy rysunek nie zawiera wielu szczegółów, które były dyskutowane w trakcie kolejnych

spotkań warsztatowych. Dlatego też traktować go należy jako swoisty zwornik wielu

podjętych wcześniej decyzji. Przy chęci wykorzystania tego materiału do prac planistycznych

koniecznym jest więc także odniesienie się do w/w wcześniejszych prac, zawartych na

poprzednich stronach niniejszego raportu.

111

Ryc. 14.1. Społeczna koncepcja przekształceń obszaru Śródmieścia Gdańska. Opr. P. Mrozek

112

Należy mieć nadzieję iż władze Gdańska – po przeanalizowaniu wniosków wypracowanych w

trakcie trwających ponad rok prac eksperckich i warsztatowych – zdecydują się na

weryfikację polityki planistycznej w odniesieniu do przedmiotowej dzielnicy, a co za tym idzie

– na zbudowanie kompleksowej polityki jej rozwoju, w tym z wykorzystaniem

przedstawionych powyżej założeń.

113

Aneks 1

Zbiorcza lista uczestników spotkań warsztatowych

Alaburda Oskar Alkiewicz Olaf Ałunowski Daniel Antosz-Kowalska Julia Asspes Anna Baranowska Alicja Barański Marek Branowska Alicja Buach Marek Cebulska Małgorzata Charkiewicz Jakub Chmielewski Wojciech Chyrek Tomasz Czaja Dariusz Czarnecki Sławomir Decaire Melissa Dębiec Andrzej Drewing Marzena Dybicki Andrzej Dziedzic Wojciech Elert Jan Falkowska Dominika Figel Jakub Gadzinowska Anna Gaurycza Michał Gdowska Anna Gdwska Anna Genowska Elwira Gerszewski Maciej Gibczyńska Marta Górecka Estera Górski Jacek Grzędziński Rafał Grzęzicki Rafał Hoppe Mateusz Huszcza Emilia Jakuć Łukasz Jałoszyński Krzysztof Jarniewski Przemysław Kaźmierczak Julian Kiełbińska Katarzyna

Kilanowska Aneta Komierowska-Dębiec Dorota Kondracki Paweł Koprowski Krzysztof Kozyra Tomasz Krośnicka Karolina Kubik Katarzyna Kuchrczyk Dorota Kuczumow Maciej Kuoblach Małgorzata Kutnow Agnieszka Ladziński Aleksander Lebiedziński Sebastian Logemann Daniel Maciasz Krzysztof Matyjaszczyk Beata Matyjaszczyk Hanna Mazanowicz-Keinze Katarzna Mazur Maciej Michałek Dorota Michel Stainsław Mikołajczyk Agata Milewska Hanna Mokwiński Wojciech Mrozek Agnieszka Mrozek Paweł Murawski Piotr Myszkiewicz Krzysztof Naga Mateusz Nawrot Ryszard Niesiołowska Agata Niewczas Paweł Obracht-Prondzyńska Hanna Oczoł Przemysław Opoczyński Jakub Orłowski Aleksander Ostrowska Natalia Ostrowski Damian Paczos Jarosław Papiński Tomasz Pasta Piotr

114

Pawlikowska Ada Pawlikowska Paula Perchuć Maria Perz Bartłomiej Piaszczyńska Olga Pieczulska Katarzyna Piotrowska Barbara Piotrowska Iwona Piotrowski Radosław Pióra Katarzyna Pochwatka Karolina Podlewski Wojciech Polakiewicz Małgorzata Popieralski Adam Popowicz Andrzej Ptak Tomasz Puciłowska Paulina Pujdak Alicja Pytlak Katarzyna Ratajska Marlena Rembowska Marta Rościszewska Monika Salubowska-Handall Natalia Sawicka Elżbieta Serafin Monika Sikora Michał Sitkowska Izabela Słodkowski Dariusz Sobczyk Grzegorz

Spieglanin Adam Spieglanin Ewa Spieglanin Karol Spieglanin Wiesława Starzyk Katarzyna Strąk Tomasz Suchanek Maciej Szadokierska Marta Szneider Marcin Szota Joanna Szulc Ewelina Szymański Michał Szyszlak Marcin Ślefarska Kamila Śmigielski Marek Tomaszowska Barbara Tynek Michał Waligórska Dorota Wasilewska Joanna Wiklent Grażyna' Wintorowicz Igor Wiszniewska Joanna Witczak Grzegorz Wittner Bartosz Woroniecka Elżbieta Załuska Dorota Zawistowska Katarzyna Ziniewicz Hubert

115

Aneks 2

Lista członków Forum Rozwoju Aglomeracji Gdańskiej

zaangażowanych w prace eksperckie oraz przygotowanie i

przeprowadzenie warsztatów

Adam Popieralski

Maciej Suchanek

Marcin Szneider

Ewelina Szulc

Marta Gibczyńska

Julia Antosz - Kowalska

Jarosław Paczos

Paweł Mrozek

Jakub Opoczyński

Dariusz Czaja

Krzysztof Koprowski

Krzysztof Maciasz

Marcin Szyszlak

Aleksander Ladziński

Michał Szymański

Karol Spieglanin

Documents

Centrum reaktywacja - raport merytoryczny