13-1/รายงานฉบบสมบรณ

บทท� 13 กรอบการเจรจาและแนวทางการเจรจาเปดการคาเสร

ภายใตกรอบอาเซยน+3 และอาเซยน+6 และมาตรการรองรบ

บนพ�นฐานผลการศกษาวเคราะหท!รายงานไวในบทท! 2-12 ขางตน ไทยควรมทาทตอการเจรจาและพจารณากาหนดกรอบการเจรจาและแนวทางการเจรจาจดทาความตกลงการคาเสรอาเซยน+3 และ/หรออาเซยน+6 พรอมท �งกาหนดและดาเนนการมาตรการรองรบ ปรบตวและเยยวยา ผไดรบผลกระทบ ตลอดจนใชประโยชนจากความตกลงอยางเตมท!ดงน�

13.1 กรอบการเจรจา

13.1.1 กรอบครอบคลมประเทศสมาชก

ประเทศไทยมความตกลงการคาเสรกบประเทศในกลม+3 และ+6 แลว ท �งในกรอบทวภาคและอาเซยน+1 ซ!งดเหมอนวาไทยและอาเซยนไดเปดเสรการคาและการลงทนอยางกวางขวางแลวพอสมควร และไดประโยชนจากการเปนศนยกลางการคา (Hub) โดยมประเทศในกลม+3 และ +6 เปนคคาบรวาร (Spoke) แตในความเปนจรงประเทศในกลม+3 และ +6 ตางกมความตกลงการคาเสรกบประเทศอ!นๆ อกหลายประเทศจงมไดเปนคคาบรวารของไทยและอาเซยน แตตางกเปนศนยกลางการคาในตวเอง ดงน �นประโยชนจากการเปนศนยกลางการคาจงมไดเกดข�นจรง เพราะถกหกลางดวยการแขงขนเปนศนยกลางการคาของประเทศอ!นๆ ท �งในกลม+3 และ+6 และประเทศนอกกลมดงกลาว

ท!สาคญสภาพท!มความตกลงการคาเสรทวภาคและการรวมกลมการคาเสรหลายทวภาคและหลายกลมเชนน� มผลเสยท!เกดเปนกฎเกณฑการคาหลายกฎเกณฑหลายมาตรฐาน เพ!มความยงยากซบซอนในการทาธรกรรมการคาระหวางประเทศ ซ!งกลายเปนอปสรรคการคาในตวเอง และเพ!มตนทนธรกรรมท!บ !นทอนหกลางประโยชนของการเปดเสรการคา ย!งกวาน �นยงมการสงวนรายการสนคาออนไหวและสนคาท!ไมรวมในความ ตกลง (Exclusion) ไวเปนจานวนมาก แตกตางกนไปตามความตกลงฯ ซ!งมผลบดเบอนโครงสรางอตราการคมครองแทจรงไปจากเดม เพ!มการคมครองแทจรงแกสนคาหรออตสาหกรรมบางสาขาและลดการคมครองแทจรง สาหรบสนคาหรออตสาหกรรมสาขาอ!นๆ ยากท!จะเขาใจทศทางการเปล!ยนแปลงของโครงสรางอตราการคมครองอยางแทจรง ท �งยงมผลเบ!ยงเบนการคาโดยการนาเขามากข�นจากแหลงท!มความสามารถในการแขงขนต!าท!ไดรบสทธพเศษตามความตกลงฯ แทนการนาเขาจากแหลงท!มความสามารถในการแขงขนสงแตไมไดรบสทธพเศษตามความตกลงฯ ซ!งเปนการสญเสยส�นเปลองทรพยากรและสวสดการสงคมของประเทศและคนไทยโดยเปลาประโยชน

โครงการศกษาผลกระทบจากการเปดตลาดการคาเสรภายใตกรอบอาเซยน+3 และอาเซยน+6

และแนวทางการเจรจาท $เหมาะสมสาหรบประเทศไทย

13-2/รายงานฉบบสมบรณ

ดงน �น จงจาเปนและสมควรอยางย!งท!จะจดทาความตกลงการคาเสรท!ครอบคลมประเทศสมาชกท!มความตกลงการคาเสรทวภาคและการรวมกลมการคาเสรอยแลว เพ!อบรณาการความตกลงการคาเสรเหลาน �นใหเปนความตกลงการคาเสรท!ครอบคลมประเทศสมาชกกวางขวางและเปนอนหน!งอนเดยวกน ซ!งจะมผลขจดการเบ!ยงเบนการคา การบดเบอนการจดสรรทรพยากร ความยงยากซบซอนของกฎเกณฑการคา และมผลสรางความโปรงใสในโครงสรางอตราการคมครองแทจรงสาหรบอตสาหกรรมในประเทศ ลดตนทนการทาธรกรรมการคา เพ!มการใชประโยชนตามความตกลงฯ เกดประโยชนจากการเปดเสรการคาอยางแทจรงและเตมท! โดยการจดทาความตกลงอาเซยน+3 หรออาเซยน+6 ซ!งเปนข �นตอนหน!งท!นาสนใจในกระบวนการเปดเสรท!สมบรณในระดบพหภาค

ผลการวเคราะหดวยตวแบบดลยภาพท !วไปหรอ GTAP ซ!งรายงานไวในบทท! 10 แสดงใหเหนวาประเทศไทยจะไดรบประโยชนสทธ (วดดวยอตราการเจรญเตบโตของ GDP และดวยมลคาสวสดการสงคม (Social Welfare)) ในระดบเศรษฐกจมหภาคจากการทาความตกลงการคาเสรในกรอบอาเซยน+6 มากกวากรอบอาเซยน+3 เพราะมฐานการผลตและตลาดท!กวางใหญและหลากหลายกวา ทาใหมความเก�อกลกนในการคาสนคาบรการ ปจจยการผลต และการลงทนมากกวา และในขณะเดยวกนลดผลเสยจากการเบ!ยงเบนการคาระหวางประเทศภายใตการรวมกลมการคาเสรไดมากกวา ประโยชนสทธท!ไดมากข�นน� ไดมาจากการไดอตราแลกเปล!ยนการคาท!ดข �น (1 หนวยสนคาออกแลกเปนสนคาเขาไดมากข�น) และการจดสรรทรพยากรในประเทศท!มประสทธภาพสงข�น (ขยายการผลตในภาคการผลตท!มประสทธภาพสงและลดการผลตในภาคการผลตท!ประสทธภาพต!า) ภาระภาษตอรายไดของประชาชนลดลงมากกวา และมการกระจายภาระภาษอยางเทาเทยมดกวา ซ!งสวนใหญเน!องมาจากการลดภาระภาษศลกากร และเพ!มรายไดจากภาษรายไดตามการขยายตวของระบบเศรษฐกจโดยมไดเพ!มอตราภาษรายได ท �งยงมการกระจายรายไดไปสแรงงานท �งท!มฝมอและไรฝมอรวมถงเจาของทนดกวา โดยเจาของท!ดนและทรพยากรธรรมชาตจะไดรบอตราผลตอบแทนลดลง ซ!งเปนการกระจายรายไดท!เหมาะสมเพราะเปนการเพ!มผลตอบแทนตอเจาของปจจยการผลตตามผลตภาพและลดผลตอบแทนตอเจาของปจจยการผลตท!แปรตามความม !งค !งโดยการครอบครองท!ดนและทรพยากรธรรมชาต

อาจมขอพจารณาวาการเจรจาในกรอบอาเซยน+6 ครอบคลมประเทศท!เขารวมเจรจามากกวา และมความแตกตางหลากหลาย ท �งระดบการพฒนาเศรษฐกจ ระบบเศรษฐกจสงคมและวฒนธรรม และนโยบายเศรษฐกจและการเมองระหวางประเทศ จงอาจมความยงยากในการเจรจาไมสามารถบรรลความตกลงไดโดยเรว จงควรเจรจาจดทาความตกลงฯ ในกรอบอาเซยน+3 ไปกอนแลวคอยขยายวงเพ!ม ออสเตรเลย นวซแลนด และอนเดย เปนอาเซยน+6 ในโอกาสตอไป อยางไรกด ขอพจารณาน�ไมมขอมลและวธการวเคราะหเชงวทยาศาสตรสนบสนนไดอยางหนกแนน ประเทศท!จะเขารวมเจรจาในกรอบอาเซยน+3 คอ จน เกาหลใตและญ!ปน กมความออนไหวตอกนในดานการเมองระหวางประเทศอยมาก จงไมมหลกประกนวาการเจรจาทาความตกลงฯ ในกรอบอาเซยน+3 จะบรรลความตกลงไดโดยงายและรวดเรวกวากรอบอาเซยน+6 ท �งยงมความเปนไปไดวา ออสเตรเลย นวซแลนด และอนเดย จะมบทบาทท!เพ!มความเปนกลางและความสมดลในการเจรจาประเดนตางๆ ท!จะครอบคลมในความตกลงฯ โดยอาเซยนอาจแสวงหาแนวรวมจากแตละประเทศในกลม+6 ตามความสนใจและประโยชนรวมกนในแตละประเดน เพ!อเพ!มอานาจตอรอง (Bargaining power) กบประเทศอ!นๆ ในกลมประเทศ+6 ท!จะผลกดนการเจรจาใหเปนไปตามแนวทางท!เหมาะสมกบอาเซยนและสรางเสรมความเปนศนยกลางอาเซยน (ASEAN Centrality)การเจรจาในกรอบอาเซยน+3 ไปกอนจะยงไมเกดบรณาการ

โครงการศกษาผลกระทบจากการเปดตลาดการคาเสรภายใตกรอบอาเซยน+3 และอาเซยน+6

และแนวทางการเจรจาท $เหมาะสมสาหรบประเทศไทย

13-3/รายงานฉบบสมบรณ

ครอบคลมอก 3 ประเทศท!ไทยและอาเซยนไดทาความตกลงการคาเสรไวแลว และมความเส!ยงท!จะเกดเปนความตกลงฯ ใหมท!ทบซอนและแตกตางจากความตกลงฯ ท �งหลายท!มอยแลว ซ!งหากเปนเชนน �นกไมเปนประโยชนเทาใดนก และการขยายวงเปนอาเซยน+6 ในภายหลงกจะตองส�นเปลองคาใชจายและเวลาในการเจรจาอกไมนอย ท �งยงเสยโอกาสท!พงไดจากการบรณาการท!สมบรณกวาหากเจรจาในกรอบอาเซยน+6 ไปเลยต �งแตน�ไป

หากพจารณาถงความกาวหนาในการจดทาความตกลงการคาเสร Trans-Pacific Strategic Economic Partnership (TPP) ประกอบดวย สหรฐอเมรกา ออสเตรเลย บรไน ชล มาเลเซย นวซแลนด เปร สงคโปร เวยดนาม และญ!ปน ซ!งไดดาเนนการเจรจาไปแลว 6 รอบ และมความคบหนาดวยด ท �งยงมประเทศตางๆ ท!แสดงความสนใจเขารวมกลมดวย เชน แคนาดา ฟลปปนส ญ!ปน เกาหลใต และไตหวน กจะเหนไดวาการเจรจาจดทาความตกลงฯ กรอบอาเซยน+3 ไมทนกบพฒนาการของการรวมกลมในภมภาคเอเชยแปซฟค เพราะ 4 ประเทศในกลมอาเซยนไดเขารวมการเจรจา TPP แลว และอก 1 ประเทศมความสนใจจะเขารวม ความตกลงการคาเสรในกรอบอาเซยน+3 จงขาดพลงและความนาสนใจลงไป อาเซยนจะตองผลกดนการรวมกลมในกรอบอาเซยน+6 เปนอยางนอย จงจะเปนการบรณาการความตกลงการคาเสรท!มนยสาคญ

ดงน �นการจดทาความตกลงฯ ในกรอบอาเซยน+6 จงเปนทางเลอกข �นต!าและดกวากรอบอาเซยน+3 ย!งกวาน �นยงควรพจารณาถงการท!ไทยจะเขารวมกลม TPP หากไมมความคบหนาในการจดทาความตกลงฯ อาเซยน+6 รวมท �งการขยายวงไปสความตกลงการคาเสรเอเปค

13.1.2 กรอบครอบคลมประเดนการเจรจา

เน!องจากประเทศตางๆ ท!อยในกรอบเจรจาอาเซยน+6 ตางกมความตกลงการคาเสรกบประเทศตางๆ ท �งในกลมน�เองและท!อยนอกกลมหลายความตกลง ซ!งมกรอบครอบคลมประเดนเจรจากวางขวาง และลกแตกตางกน การทาความตกลงในกรอบอาเซยน+6 ท!มกรอบครอบคลมประเดนเจรจาท!มความกวางและลกท!แตกตางจากความตกลงท!ทาไปแลวในกรอบตางๆ เหลาน �น จะไมเกดผลประโยชนตอกลมและแตละประเทศสมาชกมากนก เพราะจะยงถกจากดดวยกฎระเบยบ และมาตรการท!ลกล !น ซ!งมผลเบ!ยงเบนการคาการลงทนอนเปนผลเสยของการจดทาความตกลงกลมการคาเสร ย!งกวาน �นกฎระเบยบ และมาตรการท!ลกล !นกนน�ยงเปนอปสรรคและเพ!มตนทนการคาการลงทนระหวางประเทศสมาชกดวย ดงน �นกรอบประเดนเจรจาในการรวมกลมอาเซยน+6 จงควรครอบคลมประเดนเจรจาท!กวางขวางท!สด โดยครอบคลมทกประเดนท!มอยแลวในความ ตกลงท!ไทยทาไวแลวกบประเทศในกลมอาเซยน+6 แตละประเทศทกประเทศ ทกกรอบความตกลง และมความลกไมนอยกวาท!ทาความตกลงผกพนไวแลวในกรอบใดๆ ท!ลกท!สดในแตละประเดน เพ!อใหกรอบความตกลงอาเซยน+6 เปนกรอบความตกลงท!บรณาการความตกลงทกกรอบของไทย ซ!งจะมผลขจดการบดเบอนการคาการลงทนระหวางประเทศท!เกดจากความตกลงตางๆ ดงกลาว และลดอปสรรคความไมสะดวก และตนทนทางการคา (Transaction cost) ท!ไมจาเปนและไมพงประสงค

เพ!อใหสอดคลองและเปนกระบวนการขยายผลและกาวหนาในการเปดเสรการคา และการลงทนอยางเปนระบบในกระบวนการประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (AEC) และพฒนาไปสกระบวนการเปดเสรการคาและการลงทนพหภาค กรอบประเดนเจรจาควรครอบคลมทกประเดนในกรอบประชาคมเศรษฐกจอาเซยน และเปาหมายความลกของการผกพนในแตละประเดนสอดคลองและเปนอนหน!งอนเดยวกนกบเปาหมายในกรอบประชาคมเศรษฐกจ

โครงการศกษาผลกระทบจากการเปดตลาดการคาเสรภายใตกรอบอาเซยน+3 และอาเซยน+6

และแนวทางการเจรจาท $เหมาะสมสาหรบประเทศไทย

13-4/รายงานฉบบสมบรณ

อาเซยนในกรอบเวลาเดยวกนหรอลาชากวาเพยงเลกนอยท!สด ท �งน�เพ!อลดการบดเบอนการคาและการลงทนระหวางประเทศท!เกดจากกระบวนการประชาคมเศรษฐกจอาเซยน และสงเสรมความเปนศนยกลาง (Centrality)ของอาเซยน ซ!งจะเพ!มความสาคญและอานาจตอรองของอาเซยนในการเจรจาการคาและการลงทนในเวทโลก

ประเดนเจรจาท!สาคญในกรอบการเจรจาเปดเสรการคาและการลงทนท!กรอบความตกลงการคาเสรของประเทศสมาชกในกลมอาเซยน+6 และโดยเฉพาะอยางย!งประเทศไทยครอบคลมอยแลว ไดแก

• การเปดตลาดสนคา ซ!งรวมท �งการลดภาษศลกากร และมาตรการท!ไมใชภาษศลกากร เชน มาตรการดานสขอนามย (SPS)มาตรการดานเทคนค (TBT)มาตรการตอบโตการทมตลาด และการอดหนน เปนตน

• กฎถ!นกาเนดสนคา

• การอานวยความสะดวกทางการคาและพธการศลกากร

• การเปดตลาดบรการ

• การเปดเสรการลงทน

• การจดซ�อจดจางโดยรฐ

• การคมครองทรพยสนทางปญญา

• นโยบายแขงขนทางการคา

• การพฒนาท!ย !งยน

• การยตขอขดแยง

ประเดนเหลาน�มความสมพนธกนอาจสงเสรมกนหรอขดแยงกนไดข�นอยกบขอกาหนดผกพนในความตกลงโดยจาเปนตองพจารณาไปดวยกน เพ!อใหสอดคลองกน สงเสรมกน และมความโปรงใสในการเปดเสรการคาการลงทน เกดการแขงขนอยางเทาเทยมและเปนธรรม เพ!อบรรลวตถประสงค และไดรบประโยชนเตมท!จากการเปดเสรอยางแทจรง

13.2 แนวทางการเจรจา

13.2.1 แนวทางการเจรจาโดยท �วไป

เพ!อใหการจดทาความตกลงเปดเสรการคาและการลงทนเกดผลสมฤทธ kตามยทธศาสตรปฏรประบบเศรษฐกจของไทยใหมการพฒนาเจรญเตบโตอยางมเสถยรภาพ เสมอภาคและย !งยน การเจรจาจดทาความตกลงการคาเสรในกรอบอาเซยน+6 ควรมแนวทางเจรจาโดยท !วไปดงน�

1. ความสอดคลองกบวสยทศน เปาหมายและยทธศาสตรการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศไทย

โครงการศกษาผลกระทบจากการเปดตลาดการคาเสรภายใตกรอบอาเซยน+3 และอาเซยน+6

และแนวทางการเจรจาท $เหมาะสมสาหรบประเทศไทย

13-5/รายงานฉบบสมบรณ

การเปดการคาเสรมใชจดมงหมายในตวเอง หากแตเปนเคร!องมอในการทาใหเกดการจดสรรทรพยากรอนจากดของประเทศอยางมประสทธภาพท!สดท!จะสรางสวสดการสงคมหรอความอยดกนดมสขของประชากรโดยรวมสงสดอยางย !งยนในระยะยาวซ!งกาหนดโดยวสยทศน เปาหมายและยทธศาสตรการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศ ดงน �นแนวทางการเปดเสรการคาและการลงทนจงตองสอดคลองกบวสยทศน เปาหมาย และยทธศาสตรการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศ เปาหมายท!สาคญคอ อตราการเจรญเตบโตของผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (GDP) เสถยรภาพทางเศรษฐกจและสงคม ความเทาเทยมในการกระจายรายไดและทรพยสน และความย !งยนของการเจรญเตบโตและทรพยากรธรรมชาตและส!งแวดลอม ดงน �นการเปดเสรการคาจงตองดาเนนไปตามแผนพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต เพ!อสอดคลองและเปนสวนหน!งของแผนฯ โดยพจารณาการเปดเสรเปนชองทางในการระดมทรพยากรจากตางประเทศมาใชในกระบวนการพฒนาเศรษฐกจและสงคมภายใตแผนฯ ท!กาหนดไว และในการเพ!มมลคาท!เกดจากการใชทรพยากรภายในประเทศและท!ระดมมาจากตางประเทศใหเกดประโยชนสงสด

2. ความสอดคลองกบกระบวนการเปดเสรในกรอบพหภาค

การเปดเสรการคาและการลงทนท!เกดประโยชนสงสดตอประเทศใดๆ และประเทศท!เหลอในโลกคอการเปดเสรในกรอบพหภาค (Multilateral trade and investment liberalization) ซ!งเปนกระบวนการท!องคการการคาโลก (WTO) เปนผดาเนนการในปจจบน การจดทาความตกลงการคาเสรในกรอบภมภาคและทวภาคอาจมขอเสยอยในตว เน!องจากอาจมผลบดเบอนการคา (Trade diversion) ระหวางประเทศในความตกลงฯ กบประเทศนอกความตกลงฯ เพ!อลดและขจดผลเสยดงกลาว จงควรจดทาความตกลงการคาเสรในกรอบภมภาคและทวภาค โดยมวตถประสงคมใชเพ!อเปนทางเลอกท!แขงขนหรอเบ!ยงเบนจากกระบวนการเปดการคาเสรในกรอบพหภาค แตในทางตรงขามควรมวตถประสงคเพ!อเปนข �นตอนและกระบวนการเรงรดสนบสนนและกาวไปสการเปดเสรแบบพหภาค ดงน �นจงควรจดทาความตกลงท!สอดคลองกาวหนาและพรอมท!จะขยายผลไปสการเปดเสรพหภาค

3. การมขอยกเวนสนคาหรอบรการออนไหว

ผลการศกษาในบทท! 10 แสดงใหเหนวาการมขอยกเวนสนคาออนไหวมผลลดขนาดของผลประโยชนจากการเปดเสรลงไมนอย ผลประโยชนท!ลดลงสวนใหญเกดจากการยกเวนสนคาออนไหวของไทยเอง การยกเวนสนคาออนไหวโดยไมมเหตผลเพยงพอจงเปนการคมครองผผลตท!ไมมประสทธภาพ ไมสงเสรมจงใจใหเกดการพฒนาขดความสามารถในการแขงขนและเปนการเสยผลประโยชนของประเทศไทยสวนรวมเพ!อรกษาผลประโยชนของคนสวนนอย แนวทางท!ถกตองคอการเปดเสรสนคาหรอบรการท!ไมมเหตผลเพยงพอท!จะยกเวนการเปดเสร (หรอจดเปนสนคาหรอบรการออนไหว) เพ!อรกษาเพ!มพนผลประโยชนของประเทศไทยสวนรวมโดยจดใหมการชวยเหลอชดเชยผเสยผลประโยชนสวนนอย

เหตผลท!มกถกนามาอางเปนเหตผลสาคญในการยกเวนการเปดเสรหรอจดเปนสนคาหรอบรการออนไหว ไดแก เหตผลเพ!อรกษาความม !นคง ศลธรรม และศลปวฒนธรรมของชาต ในกรณท!เหตผลเหลาน�ถกนามาอาง สมควรท!จะพจารณาอยางรอบคอบวาจะมการเปดเสรในลกษณะและเง!อนไขอยางไร จะมผลกระทบตอความม !นคง ศลธรรมหรอศลปวฒนธรรมจรงหรอไมอยางไร และมวธการรกษาความม !นคง ศลธรรม ศลปวฒนธรรมท!ดอยางแทจรงอยางไร การปกปองคมครองปดก �นการเขาถงตลาดโดยคนตางชาตเปนการ

โครงการศกษาผลกระทบจากการเปดตลาดการคาเสรภายใตกรอบอาเซยน+3 และอาเซยน+6

และแนวทางการเจรจาท $เหมาะสมสาหรบประเทศไทย

13-6/รายงานฉบบสมบรณ

รกษาความม !นคง ศลธรรม ศลปวฒนธรรมท!ดไดผลจรงหรอไม ในหลายกรณการปกปองคมครอง ปดก �นการเขาถงโดยคนตางชาตมไดมผลเปนการรกษาความม !นคง ศลธรรม ศลปวฒนธรรมท!ดและไดผลจรงเสมอไป แตการเปดเสรกลบอาจมผลดในการสรางความเขมแขงและพฒนาดานความม !นคง ศลธรรม ศลปวฒนธรรมไดดกวา

4. กรอบเวลาในการดาเนนการเปดเสรตามเปาหมาย

ความตกลงเปดเสรการคาและการลงทนในกรอบพหภาค การรวมกลมภมภาคและทวภาคท!จดทากนมาแลวมกกาหนดกรอบเวลาในการดาเนนการใหบรรลเปาหมายในเวลา 10-15 ป และบางกรณกกาหนดกรอบเวลายาวนานถง 20 ป ความจรงแลวการเปดเสรซ!งเปนเคร!องมอในการปฏรประบบเศรษฐกจใหมประสทธภาพมความสามารถในการแขงขนและเกดการพฒนาอยางมเสถยรภาพ เสมอภาคและย !งยนน �น ย!งดาเนนการเรวเทาไรย!งด กรอบเวลาท!จะดาเนนการใหบรรลเปาหมายจงควรส �นท!สดเทาท!จาเปนในการปรบเปล!ยนแกไขส!งท!เปนขอจากดอย เชนการปรบเปล!ยนเทคโนโลยเคร!องมอเคร!องจกร การพฒนาทกษะบคลากร การแกไขกฎระเบยบ มาตรฐานและมาตรการตางๆ ของภาครฐในการจงใจและกากบดแล การกาหนดกรอบเวลายาวนานเกนความจาเปนนอกจากจะเปนการเสยโอกาสท!มคาย!งแลว ยงเกดการเสยเปรยบประเทศอ!นท!ปรบตวเรวกวา ย!งกวาน �น มกปรากฏวาในทางปฏบตมไดมการดาเนนการปรบตวในเวลาอนควรและเกดเปนปญหาและผลเสยรนแรง

โดยท !วไปแลวกรอบเวลา 5 ป นาจะยาวนานเพยงพอท!จะดาเนนการปรบตว ท �งในภาคเอกชนและภาครฐ รวมท �งการแกไขกฎหมายท!เก!ยวของ ภาครฐจงตองมความม !นคงในกรอบเวลาและมมาตรการจงใจ สงเสรม เรงรดการปรบตวใหทนเวลา ซ!งจะเปนการลดความเส!ยงสาหรบภาคเอกชนและเกดผลสมฤทธ kในการปฏรประบบเศรษฐกจ

5. มาตรการพเศษสาหรบคนยากจนดอยโอกาส

เน!องจากคนยากจนดอยโอกาสเปนผท!มขอจากดในการปรบตวและมโอกาสและทางเลอกนอยท!สด จงมกเปนผไดรบผลกระทบทางลบและไมไดรบ/ใชประโยชนจากความตกลงการคาเสรใดๆ จงควรมมาตรการพเศษเพ!อชวยเหลอบรรเทาผลกระทบทางลบตอคนกลมน� และเพ!อการปรบตวใหไดมโอกาสและเขาถงการใชประโยชนจากความตกลงฯ เทาเทยมกบผอ !น มาตรการพเศษดงกลาวน�ไมควรเปนมาตรการชะลอการบงคบใชขอตกลงกบคนกลมน� หากแตควรเปนมาตรการสนบสนนเพ!มขดความสามารถ ขจดขอจากด ขอเสยเปรยบของคนกลมน�ใหมโอกาสและความสามารถสงข�นเทาเทยมและเปนพเศษกวาคนกลมอ!น

6. ความโปรงใสของความตกลง

ความตกลงตองมความโปรงใสเขาใจงาย ซ!อตรงจรงใจตามเจตนารมณของการเปดเสร ไมมโครงสรางท!ซบซอนซอนเง!อนไขแอบแฝงเจตนากดกนการแขงขน ปดก �นการเขาถงตลาดของคคาคแขงขนจากประเทศภาคโดยการกาหนดขอผกพนท!ไมสอดคลองกนระหวางขอผกพนแนวราบ (Horizontal commitment) กบขอผกพนเฉพาเจาะจง (specific commitment) หรอโดยการกาหนดขอยกเวนปลกยอยมากมาย

โครงการศกษาผลกระทบจากการเปดตลาดการคาเสรภายใตกรอบอาเซยน+3 และอาเซยน+6

และแนวทางการเจรจาท $เหมาะสมสาหรบประเทศไทย

13-7/รายงานฉบบสมบรณ

ความตกลงท!โปรงใสชวยใหภาคเอกชนมความเขาใจชดเจนในนโยบายของรฐ สามารถวางแผนธรกจและดาเนนการปรบตวไดอยางเหมาะสมกบกรอบเวลาตามความตกลงท!รฐผกพนไว มความเส!ยงต!าและมตนทนการปรบตวต!า ท �งยงสามารถใชประโยชนจากความตกลงไดอยางเตมท!และกวางขวางและเพ!มโอกาสแกผประกอบการขนาดยอมและเกษตรกรรายยอยในการไดรบประโยชนจากการเปดเสร

13.2.2 แนวทางการเจรจารายประเดน

13.2.1.1 การเปดตลาดสนคา

มาตรการภาษศลกากร

ในปจจบนประเทศไทยและประเทศอ!นๆ ในกลมอาเซยน+6 ตางกมความตกลงการคาเสรในกรอบภมภาคและทวภาคหลายความตกลง แตละความตกลงมแผนการลดภาษศลกากรแตกตางกน ทาใหเกดเปนโครงสรางภาษศลกากรหลายโครงสรางซบซอน มผลใหอตราการคมครองแทจรงตออตสาหกรรมตางๆ ไมโปรงใส ยากท!ภาคธรกจเอกชน ผประกอบการจะเหนความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบภายใตมาตรการภาษไดชดเจน เปนปญหาในการวางแผนธรกจและการลงทน ท �งยงไมสามารถใชประโยชนจากการเปดเสรไดเทาท!ควรและมตนทนสงเกนความจาเปนในการเขาใชสทธประโยชนตามความตกลง ย!งกวาน �นโครงสรางภาษของแตละประเทศภายใตความตกลง ยงมลกษณะบดเบอนการคา ซ!งเปนผลเสยของความตกลงการคาเสรในกรอบภมภาคและทวภาค

ประเทศไทยจงควรมแนวทางการเจรจาท!จะใหมแผนการลดภาษศลกากรท!ลดความแตกตางหลากหลายของอตราภาษระหวางประเทศภาคความตกลง และระหวางชนดสนคาเขาสอตราเดยวโดยเรว โดยครอบคลมทกชนดสนคาและมขอยกเวนสาหรบสนคาออนไหวนอยท!สด เพ!อลดการบดเบอนการคา ลดคาใชจายในการคาและในการใชสทธประโยชนตามความตกลงฯ มผลขยายการสรางการคา (Trade creation) อยางเตมท!ตามความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบของประเทศภาค และมผลสงเสรมโครงขายการผลต (Production network) และเพ!มความเขมแขงของฐานการผลตในภมภาคท!มขดความสามารถในการแขงขนสง

เน!องจากผลการวเคราะหในบทท! 10 แสดงวาประโยชนจากการทาความตกลงการคาเสรในกรอบอาเซยน+6 สวนใหญเกดจากการเปดเสรของไทยเอง ไทยจงควรจดทาแผนการเปดเสรในดานการลดภาษศลกากรอยางเปนระบบท!สอดคลองสงเสรมการปฏรปโครงสรางเศรษฐกจไทย โดยการปรบลดอตราภาษสาหรบสนคาท!มอตราภาษสงลงใหมากและเรว โดยมเปาหมายลดลงใหเปนอตรา 0 ในกรอบเวลา 5-8 ป โดยเฉพาะอยางย!งสนคาท!เปนเคร!องมอ เคร!องจกรและวตถดบตนน�า ซ!งจะมผลเพ!มขดความสามารถในการแขงขนของอตสาหกรรมกลางน�าและปลายน�า และมผลสงเสรมการลงทนโดยตรงในประเทศไทยท!เปนสวนรวมในโครงขายการผลต (Production network) ในภมภาค พรอมกนน�กสามารถและควรปรบลดอตราภาษศลกากรสาหรบสนคาอตสาหกรรมข �นกลางน�าและปลายน�าตามไป โดยรกษาอตราการคมครองแทจรงตออตสาหกรรมเหลาน�ไมใหสงข�น และทยอยลดอตราการคมครองแทจรงสาหรบอตสาหกรรมปลายน�า โดยการลดอตราภาษศลกากรเปนอตราเดยวกนท!อตรา 0 ในท!สดในกรอบเวลา 10-12 ป เพ!อกระจายประโยชนไปยงอตสาหกรรมตอเน!องไปขางหนา (Forward linkage industries) และผบรโภคในทายท!สด (ดรายละเอยดเพ!มเตมจาก ดร.สมชย ฤชพนธ และคณะ 2546) ตามแผนการลดภาษศลกากรของไทยเองน� คณะผเจรจาอาจเจรจาแลกเปล!ยน (Request and

โครงการศกษาผลกระทบจากการเปดตลาดการคาเสรภายใตกรอบอาเซยน+3 และอาเซยน+6

และแนวทางการเจรจาท $เหมาะสมสาหรบประเทศไทย

13-8/รายงานฉบบสมบรณ

offer) กบประเทศท!รวมเจรจาใหลดอตราภาษสาหรบสนคาท!เปนความสนใจสงออกของไทยท!ยงเผชญอตราภาษสงอย

สาหรบสนคาออนไหวและสนคาท!ยกเวนในการลดอตราภาษ ไทยควรพจารณาถอนรายการสนคาออนไหวและสนคาท!ยกเวนภายใตความตกลงทวภาคและอาเซยน+1 ออกมาเขาสแผนการลดภาษใหมากท!สดและโดยเรวท!สด และเสนอแลกเปล!ยนกบการลดอตราภาษสาหรบสนคาออนไหวและสนคายกเวนของประเทศท!รวมเจรจาโดยเลอกรายการสนคาออนไหวและสนคายกเวนท!เปนความสนใจสงออกของไทยท!ยงเผชญอตราภาษสงอย

ท �งน�การลดอตราภาษดงกลาวน� แมไทยจะดาเนนการลดอตราภาษฝายเดยวกยงไดประโยชนตอการพฒนาเศรษฐกจไทย แตจะไดประโยชนย!งข�นหากสามารถเจรจาตอรอง จงใจใหประเทศคคายอมลดอตราภาษตามขอเรยกรองของไทยได

มาตรการท!ไมใชภาษศลกากร

มาตรการท!ไมใชภาษโดยท !วไปอยภายใตกฎเกณฑตามความตกลงพหภาค ปญหาอยท!มการปฏบตบงคบใชท!ไมโปรงใส และมการเพ!มเง!อนไขขอกาหนดท!เขมงวดย!งข�น โดยเปนความตองการของผบรโภค และมผลเพ!มตนทนคาใชจายในการผานการตรวจสอบคณสมบตคณภาพของผลตภณฑตามท!กาหนด เน!องจากเปนความตองการของผบรโภค การเจรจาทาความตกลงจงไมคอยมผลในทางปฏบต

แนวทางการเจรจาท!เหมาะสมคอ การเพ!มความโปรงใสในการบงคบใชกฎเกณฑมาตรฐานท!ผกพนไว และการเพ!มขดความสามารถ (Capacity building) ในการตรวจสอบรบรองการผานมาตรฐาน ใหมบรการตรวจสอบท!มประสทธภาพ รวดเรว ตนทนต!าและโปรงใส และการเพ!มขดความสามารถในการยกระดบมาตรฐานคณภาพในกระบวนการผลตและผลตภณฑใหสอดคลองกบความตองการของตลาด

การเพ!มขดความสามารถท!จะผานมาตรฐานตางๆ ภายใตมาตรการทางเทคนคและมาตรการดานสขอนามยท!สาคญ ไดแก

- ความสามารถเขาถงขอมล มาตรฐาน กฎเกณฑ และเง!อนไขตางๆ ภายใตมาตรการตางๆ อยางครบถวน ทนสมย เขาใจงาย ชดเจน และปฏบตตามได

- ความสามารถท!จะผลตสนคาไดคณภาพตามมาตรฐานท!กาหนด - ความสามารถท!จะผานการตรวจสอบรบรองคณภาพสนคาตามมาตรฐานท!กาหนดในเวลาส �นและ

คาใชจายต!า - ความสามารถท!จะปรบเปล!ยนตามการเปล!ยนแปลงขอกาหนด มาตรฐาน กฎเกณฑและเง!อนไข

ตางๆ ภายใตมาตรการน �นๆ ไดเปนอยางด การเพ!มขดความสามารถในดานตางๆ ดงกลาวน� อาจทาไดดท!สดหากไดรบความรวมมอจากประเทศ

ท!ดาเนนมาตรการทางเทคนคและมาตรการดานสขอนามยในดานตางๆ เชน - การจดทาระบบเทคโนโลยสารสนเทศและฐานขอมลสารสนเทศเก!ยวกบมาตรการตางๆ ดงกลาวท!

ครบถวน ทนสมย เขาใจงาย ชดเจน พรอมท �งคมอการปฏบตสาหรบผใช - การถายทอดเทคโนโลยการผลตท!ไดมาตรฐานตามท!กาหนด

โครงการศกษาผลกระทบจากการเปดตลาดการคาเสรภายใตกรอบอาเซยน+3 และอาเซยน+6

และแนวทางการเจรจาท $เหมาะสมสาหรบประเทศไทย

13-9/รายงานฉบบสมบรณ

- การจดต �งหนวยตรวจสอบรบรองคณภาพท!ไดรบความเช!อถอจากผบรโภคและประเทศท!กาหนดมาตรฐานดงกลาว ท!มประสทธภาพ ประหยดเวลาและคาใชจายในการตรวจสอบรบรองคณภาพ

- การปรบเปล!ยนเทคโนโลยการผลตตามความเหมาะสมตามการเปล!ยนแปลงของขอกาหนด มาตรฐานตางๆ

กฎถ!นกาเนดสนคา

ความตกลงการคาเสรท!ประเทศในกลมอาเซยน+6 เปนภาคอยหลากหลายความตกลงตางกมกฎถ!นกาเนดสนคาแตกตางกนท �ง ระหวางชนดสนคาและระหวางความตกลงฯ บางกฎมผลบดเบอนแหลงผลตและแหลงวตถดบ ช�นสวน อปกรณ สนคาข �นกลาง เปนอปสรรคตอการสรางโครงขายการผลตในภมภาคใหเปนฐานการผลตท!มประสทธภาพและมขดความสามารถในการแขงขนสง และไมเอ�อตอการจดสรรทรพยากรของประเทศภาคอยางมประสทธภาพ ท �งยงเปนภาระตนทนสงในการใชสทธประโยชนตามความตกลงการคาเสรท!ผกพนแลว ย!งกวาน �นยงสรางความไมเทาเทยมในโอกาสระหวางผประกอบการขนาดยอมกบผประกอบการขนาดใหญ โดยผประกอบการขนาดยอมเปนฝายเสยเปรยบเปนอยางมาก

แนวทางการเจรจาท!เหมาะสมคอ การกาหนดกฎถ!นกาเนดสนคาท!ไมบดเบอนแหลงผลตและแหลงวตถดบ งายตอการปฏบตตามกฎและการตรวจผานพธการศลกากร สอดคลองและสงเสรมการเกดเครอขายการผลตในภมภาคท!สอดคลองกบความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบของประเทศในกลมอาเซยน+6 โดยการยอมรบการสะสมถ!นกาเนดสนคาภายในภมภาค การมเง!อนไขจากดแหลงกาเนดนอยท!สด และหลกเล!ยงการใชกฎถ!นกาเนดสนคาเฉพาะรายสนคา (ซ!งมกถกใชเปนเง!อนไขคมครองหรอจากดการแขงขนในสนคาบางข �นตอนการผลตในหวงโซอปทานหรอโครงขายการผลต) และการทาใหกฎถ!นกาเนดสนคาท!แตละประเทศใชอยเปนอนหน!งอนเดยวกน (Harmonization)

พธการศลกากรและการอานวยความสะดวกทางการคา

การลดข �นตอนและความยงยากในการผานพธการศลกากรเปนประเดนสาคญในเร!องการอานวยความสะดวกทางการคา การลดข �นตอนและความยงยากในการผานพธการศลกากร อาจทาไดหลายประการเชน

• การจดทาพกดศลกากรใหเปนอนหน!งอนเดยวกน (Harmonization of tariff nomenclature) • การกาหนดอตราภาษศลกากรสาหรบสนคาตางพกดศลกากรใหเปนอตราเดยวกน • การใชระบบเทคโนโลยสารสนเทศในพธการศลกากร • การใชเคร!องเอกซเรยในการตรวจผานศลกากร • การรวมบรการและการตรวจผานและอนญาตขามพรมแดนท!เก!ยวของกบกฎระเบยบและ

หนวยงานหลายดานเปนศนยเดยว (Single window) ซ!งตองมคาตอบและอานาจตดสนใจ1 • การลด/เลก กฎระเบยบ ข �นตอนท!ไมจาเปนและซบซอน และทาใหกฎระเบยบ ข �นตอนตางๆ

เขาใจงาย ปฏบตตามงายและโปรงใส

1 จากการแลกเปล!ยนขอคดเหนกบนกลงทนตางประเทศหลายรายท!มการลงทนโดยตรงในประเทศไทย ไดรบขอคดเหนวาศนยบรการ ณ

จดเดยว (One Stop Services) ท!ดาเนนการอยยงไมสามารถใหคาตอบหรอแกปญหาเบดเสรจ ณ ท!น �น จงยงไมมผลอานวยความสะดวกแกผประกอบการไดเทาท!ควร

โครงการศกษาผลกระทบจากการเปดตลาดการคาเสรภายใตกรอบอาเซยน+3 และอาเซยน+6

และแนวทางการเจรจาท $เหมาะสมสาหรบประเทศไทย

13-10/รายงานฉบบสมบรณ

นอกจากพธการศลกากรแลว ยงอาจเพ!มความสะดวกทางการคา ซ!งจะลดตนทนการคา (Transaction cost) และเพ!มขดความสามารถในการแขงขนของผประกอบการไทยไดอกในดานตางๆ เชน การปรบปรงประสทธภาพการทาเรอท!จะมผลลดเวลาและคาใชจายในการขนถายสนคา การปรบปรงประสทธภาพดานการขนสงและระบบโลจสตกสภายในประเทศ

ท �งน� อาจมแนวทางการเจรจาในการทาความตกลงใหมความรวมมอทางเทคนคในการเพ!มความสามารถ (Capacity building) ในดานท!เก!ยวของดงกลาว และเรยกรองใหประเทศคเจรจาปรบปรงกฎระเบยบ ข �นตอนพธการตางๆ รวมท �งทาใหเปนอนหน!งอนเดยวกน (Harmonization) ระหวางประเทศภาค

การเปดตลาดบรการ

บรการเปนภาคเศรษฐกจท!มความสาคญมากและมากข�นอยางรวดเรว มบรการใหมๆ ท!สามารถคาขายระหวางประเทศไดมากมายหลากหลาย บรการบางชนดเปนบรการสนองความตองการบรโภคเปนหลก และบางชนดเปนบรการสนบสนนการผลตเพ!มประสทธภาพและความสามารถในการแขงขนของผประกอบการเกษตร อตสาหกรรม และบรการตางๆ การเปดเสรตลาดบรการเหลาน�จะมผลเพ!มสวสดการประชาชนและประสทธภาพการผลตของผประกอบการไทย อยางไรกดยงมบรการท!สาคญๆ ท!มความออนไหวและมปญหาในการกากบดแล จาเปนตองเตรยมความพรอมและสรางความเขาใจ วสยทศนรวมกนภายในประเทศใหชดเจน เพ!อวางแผนเปดเสรอยางถกตองเหมาะสม ดงน �นการเจรจาในประเดนการเปดตลาดบรการจงควรมแนวทางดงน� (ดรายละเอยดแนวทางการเปดเสรภาคบรการตางๆ ในบทท! 4)

1. ใช positive list approach

2. เปดตลาดบรการใหมากชนดบรการหลกและบรการยอยท!สดและเรวท!สด โดยเฉพาะอยางย!งบรการหลกและบรการยอยท!มลกษณะเหมาะสมกบตลาดแขงขนเสร บรการท!ใชเทคโนโลยใหมท!ประเทศไทยไมม และบรการท!นกลงทนตางประเทศถอหนโดยเปดเผยและ/หรอโดยแอบแฝงเปนสดสวนสงอยแลว

3. สาหรบบรการท!เปดเสร ควรลด/ยกเลกเง!อนไขท!เปนขอจากดหรอเปนอปสรรคตอการลงทนและการดาเนนงานบรการใหมากท!สด และเปดโอกาสใหมการแขงขนอยางกวางขวางและเทาเทยม

4. เนนการกากบดแล โดยมมาตรการ กฎ กตกา ระเบยบ ท!ชดเจน โปรงใส โดยเฉพาะอยางย!งเพ!อคมครองสทธประโยชนของผบรโภค/ผใชบรการ ความมประสทธภาพ เสถยรภาพ และความม !นคงของบรการ ความเสมอภาคในการเขาถงตลาดของผใหบรการและผใชบรการ และการแขงขนท!เทาเทยมในตลาดบรการน �นๆ โดยการปรบปรงและบงคบใชกฎหมายวาดวยการแขงขนทางการคา (Competition law) อยางเขมแขงและมประสทธผลจากการแทรกแซงกลไกตลาดในลกษณะท!บดเบอนราคาในตลาดสนคาและบรการและตลาดปจจยการผลต

5. สาหรบบรการท!สงวนไวช !วคราว ควรกาหนดกรอบเวลาเพ!อเตรยมความพรอมอยางชดเจนโดยไมใหเวลานานเกนควร โดยมเหตผลสาคญของการสงวนไวช !วคราว เพ!อการเตรยมความพรอมดานการกากบดแลท!เหมาะสมและมประสทธผลในการคมครองผบรโภค รกษาเสถยรภาพและ

โครงการศกษาผลกระทบจากการเปดตลาดการคาเสรภายใตกรอบอาเซยน+3 และอาเซยน+6

และแนวทางการเจรจาท $เหมาะสมสาหรบประเทศไทย

13-11/รายงานฉบบสมบรณ

ความม !นคงทางเศรษฐกจและสงคม ความมประสทธภาพของบรการ และความเสมอภาคในการเขาถงตลาดของผใหบรการและผใชบรการ

การเปดเสรการลงทน

ประเทศไทยอยในสถานภาพท!เปล!ยนไปจากเดมจากท!มความสนใจไดประโยชนจากการรบการลงทนจากตางประเทศเปนสาคญ เปนมความสนใจและไดประโยชนจากท �งการรบการลงทนจากตางประเทศและการไปลงทนในตางประเทศ ดงน �นแนวทางการเจรจาดานการเปดเสรการลงทนจงตองพจารณาประโยชนท �ง 2 ดาน คอท �งดานท!จะดงดดความสนใจของนกลงทนตางประเทศใหเขามาลงทนในประเทศไทย และดานท!นกลงทนไทยจะไดรบความสะดวกและประโยชนอนควรอยางเตมท!จากการไปลงทนในตางประเทศบนพ�นฐานขอตกลงกฎเกณฑเดยวกน โดยมแนวทางการเจรจาดงน�

1. ผอนปรนเง!อนไข ขอจากด และลด/เลกมาตรการท!เปนอปสรรคตอการลงทนท!ไมจาเปนหรอไมมผลบงคบใชในทางปฏบตหรอผลงทนสามารถหลบเล!ยงไดไมยาก เชน ขยายสดสวนการถอหนโดยคนตางชาต ขยายปรมาณและสดสวนแรงงานฝมอตางชาต ขยายเวลาการอนญาตใหพานก (Visa) และอนญาตใหทางาน (Work permit) ในประเทศไทยไดนานข�นและเปนเวลาท!สอดคลองกน (3-5 ป)

2. มมาตรการกากบดแลใหมการแขงขนอยางเทาเทยม ภายใตกฎหมายวาดวยการแขงขนทางการคาท!ปรบปรงใหเขมแขงและมผลบงคบใชอยางมประสทธผล

3. ลด/เลกมาตรการจงใจดานสทธประโยชนทางภาษในการสงเสรมการลงทนเปนรายๆ

4. ขจดมาตรการภาษท!สรางความเหล!อมล�าลาเอยงระหวางผประกอบการโดยขนาดและโดยประเภทกจการ เวนแตเพ!อชดเชยความเสยเปรยบหรอพฒนาขดความสามารถในการแขงขนของผประกอบการขนาดเลกและผดอยโอกาส

5. เปดเสรการลงทนในภาคอตสาหกรรมอยางกวางขวางโดยใช negative list

6. เปดเสรการลงทนในภาคเกษตรเฉพาะในกจการท!ใชเทคโนโลยสงและมผลตอเน!องในการพฒนาภาคการเกษตรของไทย โดยใช positive list

7. สงวนการลงทน (ยกเวน) ในกจการท!คกคามหรอส�นเปลองทรพยากรธรรมชาตและส!งแวดลอม และศลปวฒนธรรมอยางแทจรง

8. ไมคมครองการลงทนจากตางประเทศในลกษณะการกยม (Loans) และการลงทนในหลกทรพย (Portfolio investment)

การจดซ�อจดจางภาครฐ

การเปดเสรดานการจดซ�อจดจางภาครฐจะเปนประโยชนในการพฒนาระบบการจดซ�อจดจางของรฐใหมความโปรงใสและมประสทธภาพมากข�น และยงอาจเปดโอกาสใหผประกอบการไทยไดเขาแขงขนในตลาดจดซ�อจดจางภาครฐในประเทศในกลมอาเซยน+6 ได ท �งน�จะตองมการสรางความพรอมใหแกผประกอบการไทยในการเขาถงตลาดตางประเทศ และความพรอมของภาครฐไทยในการพฒนาระบบ วธการ ระเบยบ กฎเกณฑในการเปดใหผประกอบการตางชาตเขามาแขงขนในการจดซ�อจดจางของภาครฐ

โครงการศกษาผลกระทบจากการเปดตลาดการคาเสรภายใตกรอบอาเซยน+3 และอาเซยน+6

และแนวทางการเจรจาท $เหมาะสมสาหรบประเทศไทย

13-12/รายงานฉบบสมบรณ

อน!งการเปดตลาดจดซ�อจดจางภาครฐอาจมเง!อนไขขนาดวงเงนข �นต!าท!เหมาะสมตามแตประเภทของงาน/โครงการ โดยพจารณาถงการใหโอกาสแกผประกอบการไทย และประสทธภาพของการจดซ�อจดจาง

การคมครองทรพยสนทางปญญา

การคมครองทรพยสนทางปญญาภายใตกรอบ WTO นบวาเหมาะสมพอสมควรแลว แมวาประเทศไทยยงมฐานะเปนผไดประโยชนจากการใชทรพยสนทางปญญาในราคาท!ไมแพงเกนไป แตกตองพจารณาถงประโยชนในระยะยาวจากการคมครองทรพยสนทางปญญาท!เขมแขงเพยงพอท!จะจงใจใหมการวจยและพฒนา และประดษฐคดคนสรางนวตกรรม

การเจรจาควรใหความสนใจกบการสรางความรวมมอในการพฒนาขดความสามารถในการวจยและพฒนา การสรางนวตกรรม การสรางวฒนธรรมของการเคารพสทธในทรพยสนทางปญญา และการบรหารจดการจดทะเบยนคมครองทรพยสนทางปญญา

การแขงขนทางการคา

ประเทศในภมภาคอาเซยน+6 ยงมนโยบายและกฎหมายวาดวยการแขงขนทางการคาท!แตกตางกน จงมชองวางท!เกดการแขงขนท!ไมเทาเทยมกน ท �งยงมการคมครองสวสดการผบรโภคท!ไมเขมแขงเทาท!ควร

การเจรจาควรใหความสนใจท!จะรวมมอกนจดทานโยบายและกฎหมายวาดวยการแขงขนทางการคาใหเปนอนหน!งอนเดยวกน และเพ!มขดความสามารถในการบงคบใชกฎหมายวาดวยการแขงขนทางการคาอยางโปรงใสและมประสทธผล และสรางความเขมแขงในการคมครองสวสดการผบรโภค

การพฒนาท!ย !งยน

การขยายตวทางเศรษฐกจอยางรวดเรวของหลายประเทศในภมภาคอาเซยน+6 มผลสรางความทรดโทรมรอยหรอตอทรพยากรธรรมชาตและส!งแวดลอมในประเทศเหลาน �นและท �งภมภาคโดยรวม การเปล!ยนแปลงโครงสรางประชากรเขาสสงคมประชากรสงวยมนยสาคญตอความย !งยนของการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจและความม !นคงของมนษย นอกจากน�การเจรญเตบโตท!ไมสมดล เพ!มความไมเทาเทยมทางรายไดและทรพยสนภายในประเทศหลายประเทศ และระหวางประเทศซ!งอาจนาไปสปญหาสงคมท!รนแรงข�น

ดงน �นควรมการเจรจารวมมอกนในการพฒนาเศรษฐกจและสงคมในภมภาคในแนวทางท!รกษาการเจรญเตบโตในระดบพอเพยง มเสถยรภาพ กระจายประโยชนอยางท !วถง (Inclusive) และเสมอภาค ลดชองวางการพฒนา (Narrowing development gap) อนรกษทรพยากรธรรมชาตและส!งแวดลอม ประหยดพลงงาน และใชพลงงานท!สรางใหมได (Renewable energy resource) แทนพลงงานท!ใชแลวหมดไป เพ!มการระดมใชทรพยากรทนท!สะสมไดในภมภาคเพ!อการพฒนาสวนท!ลาหลงในภมภาค

โครงการศกษาผลกระทบจากการเปดตลาดการคาเสรภายใตกรอบอาเซยน+3 และอาเซยน+6

และแนวทางการเจรจาท $เหมาะสมสาหรบประเทศไทย

13-13/รายงานฉบบสมบรณ

การยตขอขดแยง

เพ!อสรางความม !นใจและสงเสรมการลงทนและการคาในภมภาค ประเทศอาเซยน+6 ควรรวมมอกนกาหนดวธการและกระบวนการท!โปรงใสและเปนธรรมในการแกปญหาขอขดแยงท!อาจเกดข�นระหวางรฐกบรฐ และเอกชนกบรฐ และใหความคมครองเอกชนจากการใชอานาจรฐโดยมชอบ ท �งน�ตองสงวนไวซ!งอานาจรฐในการรกษาอานาจอธปไตย ความม !นคงแหงรฐ ศลปวฒนธรรม และทรพยากรสาธารณะของประเทศ

13.3 มาตรการรองรบปรบตวและเยยวยา

การเปดเสรการคาและการลงทนมผลเพ!มโอกาสขยายตลาดสาหรบสนคาท!มความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบและมความสามารถในการแขงขนสง สาหรบสนคากลมน�ผบรโภคในประเทศอาจตองซ�อในราคาท!สงข�นบาง ขณะเดยวกนกมผลเพ!มการแขงขนจากสนคานาเขาท!ประเทศภาคมความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบและมความสามารถในการแขงขนสง ผประกอบการในประเทศท!ไมมความสามารถในการแขงขนอาจถกแยงตลาด ขายสนคาไดนอยลงและราคาต!าลง บางรายอาจถงกบเลกกจการไป แตฝายผบรโภคสนคากลมน�ในประเทศกอาจไดประโยชนจากราคาสนคาถกลง โดยรวมผบรโภคจะสามารถปรบตวทางดานการบรโภคไดไมยากเพราะมโอกาสเลอกสนคาบรโภคไดกวางขวางหลากหลาย ทดแทนสนคาท!ราคาแพงข�นดวยสนคาท!ราคาถกลงโดยมสวสดการโดยรวมสงข�น

ผประกอบการอาจมปญหาในการปรบตวในการเขาถงและใชประโยชนจากโอกาสท!เปดข�นและตลาดท!ขยายตว แมวาจะมความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบ แตกอาจมขอจากดในการขยายตวหรอการเปล!ยนแปลงบางประการท!จาเปนเพ!อใหสอดคลองกบความตองการของตลาดท!ขยายข�น หรอเพ!อดาเนนการไดสอดคลองกบกฎระเบยบ วธการในการเขาถงโอกาสดงกลาว ผประกอบการขนาดใหญอาจมความพรอมในการปรบตวดงกลาวน�ไดด แตผประกอบการขนาดกลางและขนาดยอมอาจมขอจากดในการปรบตวเพ!อใหไดรบประโยชนเตมท!จากความตกลงฯ

ผประกอบการในกลมสนคาท!ตองเผชญการแขงขนจากสนคานาเขามากข�น อาจมสวนหน!งท!มความสามารถในการแขงขนสงและมความพรอมท!จะเผชญการแขงขนไดด แตกจะมสวนหน!งท!ไมสามารถปรบตวรบการแขงขนได โดยเฉพาะอยางย!งผประกอบการขนาดกลางและขนาดยอม ท �งในภาคอตสาหกรรม เกษตรกรรม และบรการ ดงน �น ภาครฐจงควรมมาตรการท!เหมาะสมท!จะชวยจงใจ เอ�ออานวย และสงเสรมการปรบตว รวมท �งเยยวยาผประกอบการท!มปญหาเหลาน�

มาตรการท!ดควรมลกษณะท!สาคญดงน�

1. อาศยและสงเสรมการทางานของกลไกตลาด

2. เขาถงไดอยางกวางขวางเทาเทยมโดยไมเฉพาะเจาะจงเปนรายอตสาหกรรม เกษตรกรรมหรอบรการ และไมจาเปนตองประเมนความเสยหายเปนรายๆ เสยกอน เพราะเปนเร!องยงยากไมคมคา

3. มาตรการชวยเหลอสอดคลอง ตอบสนองปญหาและความตองการของผประกอบการแตละราย ซ!งตางกมปญหาและความตองการแตกตางหลากหลาย

โครงการศกษาผลกระทบจากการเปดตลาดการคาเสรภายใตกรอบอาเซยน+3 และอาเซยน+6

และแนวทางการเจรจาท $เหมาะสมสาหรบประเทศไทย

13-14/รายงานฉบบสมบรณ

4. เปนมาตรการท!มประสทธภาพกลาวคอ ใชทรพยากรท!จดสรรไวไปเพ!อการใชประโยชนในการปรบตวของผประกอบการอยางเตมท! โดยมตนทนในการบรหารจดการและดาเนนการมาตรการชวยเหลอนอยท!สด

5. เปนมาตรการท!มประสทธผล กลาวคอ ผประกอบการท!ไดรบความชวยเหลอสามารถปรบตวไดเปนผลสาเรจย !งยน ไมตองคอยรบความชวยเหลออยางตอเน!องไมรจบ

6. เปนมาตรการท!เปดกวางเพ!อการปรบตวหรอปฏรป อตสาหกรรม เกษตรกรรมและบรการในประเทศ โดยไมจากดอยกบความตกลงการคาเสรภายใตกรอบความตกลงใดโดยเฉพาะ เพราะการปรบตวท!สนองตอบตอความตกลงการคาเสร ความตกลงหน!งๆ เปนการปรบตวท!ไมย !งยน ไมคมคาและอาจผดทศทาง

หากพจารณาปญหา อปสรรค ขอจากดในการพฒนาและปรบตวเพ!อรองรบการแขงขนและใชประโยชนจากโอกาสท!เปดข�นจากการคาเสร อาจจดกลมมาตรการรองรบปรบตวและเยยวยาไดเปนกลมมาตรการท!สาคญคอ

1. มาตรการสนเช!อ 2. มาตรการคลง 3. มาตรการดานสารสนเทศ 4. มาตรการดานสถาบน 5. มาตรการสรางเสรมตลาดแขงขน 6. มาตรการรองรบความเส!ยง

13.3.1 มาตรการสนเช�อ

ในการปรบตวรองรบการเปดเสรการคาและการลงทน ผประกอบการในทกภาคเศรษฐกจ (อตสาหกรรม เกษตรกรรม บรการ) มความจาเปนและตองการสนเช!อเพ!อการลงทนปรบเปล!ยนเทคโนโลยการผลต เคร!องจกรเคร!องมอท!ทนสมย เพ!อเพ!มประสทธภาพและผลตภาพ ยกระดบคณภาพผลผลผลต ประหยดพลงงาน ลด/ขจดปญหาส!งแวดลอม พฒนาฝมอแรงงาน วจยและพฒนาผลตภณฑและกระบวนการผลต โยกยายแหลงท!ต �ง ฯลฯ ท �งน�ไมวาเพ!อเผชญการแขงขนจากสนคานาเขาหรอเพ!อใชประโยชนขยายตลาดท!เปดกวางข�น ความตองการสนเช!อมาก/นอย เพ!อวตถประสงคใดบางดงกลาว ยอมแตกตางกนไปข�นกบผประกอบการแตละราย ขนาดของผประกอบการ ปญหา/ขอจากดท!แตละรายเผชญอย และทศทางการปรบตวของผประกอบการแตละราย

การอานวยสนเช!อเพ!อการปรบตวน�ควรอาศยและสงเสรมการทางานของกลไกตลาดดานการเงนและการลงทนและใชสถาบนการเงนภาคเอกชนและภาครฐท!มอยแลวเปนหลก

สนเช!อเพ!อการปรบตวภาคอตสาหกรรมและบรการ

สาหรบผประกอบการในภาคอตสาหกรรมและบรการ ธนาคารเพ!อการสงออกและนาเขาแหงประเทศไทย และธนาคารพฒนาวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมแหงประเทศไทย มความเหมาะสมในการเปนตวการขบเคล!อนการอานวยสนเช!อเพ!อการปรบตวของผประกอบการ โดยการใหสนเช!อโดยตรงแกผประกอบการท!รองขอและค�าประกนสนเช!อท!ผประกอบการขอจากธนาคารพาณชยตางๆ การค�าประกนสนเช!อท!

โครงการศกษาผลกระทบจากการเปดตลาดการคาเสรภายใตกรอบอาเซยน+3 และอาเซยน+6

และแนวทางการเจรจาท $เหมาะสมสาหรบประเทศไทย

13-15/รายงานฉบบสมบรณ

ผประกอบการขอจากธนาคารพาณชยจะชวยลดภาระความเส!ยงของธนาคารพาณชยผใหสนเช!อ ซ!งจะมผลใหธนาคารพาณชยสามารถลดอตราดอกเบ�ยเงนกแกผประกอบการ

มาตรการน�จะมผลดงธนาคารพาณชยเขามามสวนรวมสงเสรมกลไกตลาดและเพ!มการแขงขนในตลาดการเงน ขยายวงเงนสนเช!อเพ!อการปรบตวไดกวางขวางท !วถง เพ!มโอกาสการเขาถงสนเช!อของผประกอบการการไดรบสนเช!อเพ!อการปรบตวตรงตามความตองการของผประกอบการแตละราย ท �งยงเปนการใชทรพยากรทนอยางประหยด มประสทธภาพและประสทธผลท!สด ส!งท!รฐตองทาสาหรบมาตรการน�คอการเพ!มทนแกธนาคารเพ!อการสงออกและนาเขาแหงประเทศไทย และธนาคารพฒนาวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมแหงประเทศไทย เทาน �น ไมจาเปนตองใชทรพยากรเพ!อการอ!นใด เพราะสถาบนท!เก!ยวของในการดาเนนการลวนมประสบการณเช!ยวชาญอยแลว และจะมประสทธภาพย!งข�นเน!องจากไดการประหยดจากขนาดในการใหบรการย!งข�น ในการน�รฐบาลอาจอนมตเพ!มทนตามความตองการเบ�องตนและทยอยเพ!มไดอกตามความจาเปนและสามารถตรวจสอบประเมนผลไดงายและรวดเรว

สนเช!อเพ!อการปรบตวภาคเกษตรกรรม

สาหรบผประกอบการในภาคเกษตรกรรม ธนาคารเพ!อการเกษตรและสหกรณการเกษตรและธนาคารออมสน มความเหมาะสมอยางย!งในการเปนหนวยงานดาเนนการมาตรการอานวยสนเช!อเพ!อการปรบตวแกเกษตรกรทกประเภทโดยตรง เพ!อการปรบปรงเทคโนโลยการเพาะพนธ การเล�ยง การเพาะปลก การเกบเก!ยว การเกบรกษา การแปรรปผลผลตเกษตร การปรบปรงคณภาพผลผลต การปรบเปล!ยนเปนเกษตรอนทรยและเกษตรปลอดสารพษ การเปล!ยนกจการหรออาชพจากการเกษตรเดมเปนการเกษตรประเภทอ!น หรอกจการอ!นท!ไมใชการเกษตร ฯลฯ

ธนาคารออมสนนอกจากจะอานวยสนเช!อโดยตรงแกเกษตรกรแลว ยงมบทบาทท!นาจะทาอกประการหน!ง คอการใหสนเช!อแกธนาคารเพ!อการเกษตรและสหกรณการเกษตร เพ!อใหสนเช!อตอเกษตรกรภายใตมาตรการน� บทบาทน�เหมาะสมอยางย!งในฐานะท!ธนาคารออมสนเปนผระดมเงนออมในทองถ!น สมควรอยางย!งท!จะใชเงนออมในทองถ!นเพ!อการลงทนในทองถ!น แทนท!จะนาเงนในทองถ!นมารวมและใชลงทนในสวนกลาง หรอโครงการลงทนขนาดใหญในท!อ!นๆ นอกทองถ!นท!ระดมเงนออมได ซ!งจะเปนการกระจายทนท!ท !วถงและเทาเทยมข�น

ธนาคารเพ!อการเกษตรและสหกรณการเกษตรกอาจรวมมอกบธนาคารพาณชยในทองถ!นในการอานวยสนเช!อเพ!อการปรบตวภาคเกษตรกรรม โดยการแลกเปล!ยนขอมลความเส!ยงทางธรกจและความเส!ยงเก!ยวกบผขอสนเช!อ ซ!งจะชวยใหธนาคารพาณชยในทองถ!นและธนาคารเพ!อการเกษตรและสหกรณการเกษตรสามารถขยายสนเช!อเพ!อการเกษตรไดมากข�นและอตราดอกเบ�ยต!าลง

ส!งท!ภาครฐตองทาสาหรบมาตรการน�คอการเพ!มทนแกธนาคารเพ!อการเกษตรและสหกรณการเกษตร ตามความจาเปน และปรบปรงนโยบาย กฎระเบยบของธนาคารเพ!อการเกษตรและสหกรณการเกษตร และธนาคารออมสนตามความจาเปน

โครงการศกษาผลกระทบจากการเปดตลาดการคาเสรภายใตกรอบอาเซยน+3 และอาเซยน+6

และแนวทางการเจรจาท $เหมาะสมสาหรบประเทศไทย

13-16/รายงานฉบบสมบรณ

13.3.2 มาตรการการคลง

เพ!อจงใจและสงเสรมการปรบตวของผประกอบการและการลงทนในเกษตรกรรม อตสาหกรรมและบรการเพ!อการใชประโยชนความตกลงการคาเสรและรองรบ เยยวยาผประกอบการท!ไดรบผลกระทบทางลบ รวมท �งอตสาหกรรมและบรการสนบสนนและท!ไดรบผลกระทบตอเน!อง (Supporting industries and services and backward/forward linkage industries and services) รฐควรพจารณาใชมาตรการทางการคลง โดยเฉพาะอยางย!งภาษและเงนอดหนนในลกษณะท!เหมาะสม ไดแก

1. การใหหกคาเส!อมเคร!องจกรในอตราเรง สาหรบกจการในภาคการผลตท!มการปรบลดภาษศลกากร ซ!งจะมผลใหผประกอบการไดรบประโยชนจากการลดภาระภาษในกจการท!ดาเนนการอย สามารถออมและลงทนในเคร!องจกรใหมเทคโนโลยใหมไดเรวข�น อตสาหกรรมท!ใชทนเขมขนเคร!องจกรมลคาสงกจะไดรบประโยชนจากมาตรการน�มากตามสวน จงสอดคลองเหมาะสมกบทศทางความจาเปนท!ตองปรบตว

2. การใหหกลดหยอนภาษหรอให Investment tax allowance หรอ tax credit สาหรบการลงทนเพ!อเปล!ยนเทคโนโลยใหสงข�น เพ!อประหยดพลงงาน เพ!อลดปญหามลภาวะ เพ!อการยกระดบคณภาพมาตรฐานของผลตภณฑ เพ!อการวจยและพฒนา เพ!อพฒนาฝมอแรงงาน มาตรการน�เปนมาตรการเสรมกบมาตรการสนเช!อท!เสนอขางตน ซ!งจะจงใจใหผประกอบการลงทนเพ!อการดงกลาวมากข�น สอดคลองกบทศทางการปรบตวท!ถกตองตามระดบการพฒนาวสยทศนการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศไทย

3. การสงเสรมการลงทนในกจการบรการทดสอบคณภาพมาตรฐานผลตภณฑ โดยให Investment tax allowance หรอ tax credit แกผลงทน รวมท �งการอานวยความสะดวกแกผลงทนดวยมาตรการสงเสรมการลงทนของ BOI

กรมสรรพากรสามารถดาเนนการมาตรการดงกลาวขางตนไดทนท โดยไมตองเสยคาใชจายเพ!มเตมในการดาเนนการ ทรพยากรท!ตองใชคอ รายไดจากภาษท!ขาดหายไป แตกเปนการโอนยายไปเปนคาภาษท!ผประกอบการประหยดได โดยไมมการสญเสยส�นเปลองทรพยากรท!แทจรงของประเทศแตประการใด แตการโอนยายทรพยากรในกรณน�มผลเปนการใชประโยชนในทางท!ปรบปรงเทคโนโลยและคณภาพตางๆ ในระบบเศรษฐกจและสงคมใหดข �น สอดคลองกบทศทางท!ตองปรบตวของผประกอบการไทย การดาเนนมาตรการโดยกรมสรรพากรมผลกวางขวางครอบคลมผประกอบการทกภาคการผลต และทกขนาดท!อยในฐานภาษ มความเทาเทยมและเปนสดสวนกบขนาดของทนท!ตองมการปรบเปล!ยน และโปรงใส ปราศจากการใชดลพนจเปนรายๆ และไมเฉพาะเจาะจงตอผไดรบการสงเสรมการลงทน มาตรการน�ดาเนนการไดทนทและตอเน!อง โดยไมตองจากดเวลาดาเนนการ จงเปนมาตรการท!สงเสรมการปรบตวอยางตอเน!อง สม!าเสมอ กวางขวางและเทาเทยม

13.3.3 มาตรการดานสารสนเทศ

การขาดขอมล เขาไมถงขอมล ไดรบขอมลไมทนเวลา ไมทนสมย ไมตรงความตองการ ไมเพยงพอแกการใชประโยชน เปนอปสรรคและขอจากดท!สาคญตอผประกอบการทกภาคสวนในการพฒนาขดความสามารถในการแขงขนและปรบตวใหทนสถานการณ ดงน �นเพ!อลดและขจดปญหา อปสรรค ขอจากดในดานน� ควรมการพฒนาระบบสารสนเทศ ฐานขอมลท!ผประกอบการและประชาชนท !วไปเขาถงไดโดยสะดวก เก!ยวกบ

• เทคโนโลยการผลต

โครงการศกษาผลกระทบจากการเปดตลาดการคาเสรภายใตกรอบอาเซยน+3 และอาเซยน+6

และแนวทางการเจรจาท $เหมาะสมสาหรบประเทศไทย

13-17/รายงานฉบบสมบรณ

• การตลาด • ปจจยการผลต • ราคาสนคาและราคาปจจยการผลต • ขอตกลงตางๆ ภายใตความตกลงการคาเสรตางๆ • คมอการปฏบตในการใชสทธประโยชนตามความตกลงการคาเสรตางๆ • ฯลฯ

ฐานขอมลดงกลาวอาจจดทาโดยหนวยงานท!รบผดชอบในแตละเร!องจดทาโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศและมการปรบปรงใหทนสมยอยเสมอ และมเน�อหาท!เขาใจงายและตรงตามความสนใจใชประโยชนของผประกอบการ

13.3.4 มาตรการพฒนาสถาบน

การสรางเสรมการรวมกลมของเกษตรกรรายยอย และผประกอบการอตสาหกรรมและบรการขนาดยอม เปนสหกรณ สมาคม ชมรม ใหมความเขมแขง มบทบาทในการพฒนาและรกษาสทธและประโยชนของสมาชกเปนมาตรการท!สาคญ ประสบการณท!ผานมาการพฒนาในดานน�ไมคอยประสบความสาเรจเทาท!ควร จงควรมการศกษาประเมนผลเพ!อปรบปรงวธดาเนนการใหไดผลดย!งข�น สามารถสรางอานาจตอรองในตลาดปจจยการผลตและตลาดผลผลต และรวมมอกนปรบปรงประสทธภาพการผลตและผลตภาพไดผลดย!งข�น

นอกจากน� การสรางเสรมความเขมแขงดานการคมครองผบรโภคกเปนอกดานหน!งท!ตองมการพฒนาเชงสถาบน โดยครอบคลมท �งดานการพฒนาองคกร บคลากร และทนดาเนนงานการคมครองผบรโภค และโดยเฉพาะอยางย!งการใหขอมลความรแกผบรโภค

13.3.5 มาตรการดานทรพยากรมนษย

ทรพยากรมนษยเปนปจจยสาคญท!สดในการปรบตวเขากบสภาวะเศรษฐกจภายใตการเปดเสรการคาและการลงทนระหวางประเทศ ในชวงเวลาท!ผานมาการพฒนาทรพยากรมนษยของไทยลาหลงกวาท!ควร เกดชองวางคณภาพทรพยากรมนษยท!จะรองรบเทคโนโลย จงมความจาเปนเรงดวนท!จะตองเรงรดพฒนาทรพยากรมนษยใหทนกบความตองการ โดยเฉพาะอยางย!งในดานตอไปน�

1. การพฒนาเกษตรกรใหมความรพ �นฐานการทาการเกษตรท!ดและความรทางเทคโนโลยการเกษตรพ�นฐานและทนสมย โดยผานวทยากรระดบตาบล (Agricultural Extension Worker) และผานส!อเทคโนโลยสารสนเทศ

2. การพฒนาคณภาพแรงงานข �นพ�นฐาน ดานวนยการทางาน จตสานกดานความปลอดภย จตสานกดานสขอนามยและจตสานกดานมาตรฐานคณภาพ และความรพ �นฐานเพ!อพรอมรองรบการถายทอดเทคโนโลยทนสมยลาสด ท �งหมดน�ควรอยในหลกสตรการศกษาระดบประถมศกษา มธยมศกษาและอาชวศกษา

3. การพฒนาทกษะฝมอแรงงานเฉพาะดานท!ขาดแคลนในอตสาหกรรมท!ขยายตวสง เชน อตสาหกรรมยานยนต ไฟฟา อเลกทรอนกส ฯลฯ โดยหลกสตรอาชวศกษา โดยเนนทกษะฝมอและความร

โครงการศกษาผลกระทบจากการเปดตลาดการคาเสรภายใตกรอบอาเซยน+3 และอาเซยน+6

และแนวทางการเจรจาท $เหมาะสมสาหรบประเทศไทย

13-18/รายงานฉบบสมบรณ

พ�นฐานทางเทคโนโลยแตละสาขา เพ!อใหพรอมท!จะรองรบการถายทอดและปรบตวเขากบเทคโนโลยใหมๆ ไดเสมอ

4. การฝกอบรมเสรมสรางทกษะฝมอแรงงานเพ!อทางานกบเทคโนโลยใหมลาสด ซ!งสมาคม/ชมรม อตสาหกรรม เหมาะสมท!จะเปนผดาเนนการ โดยภาครฐสมควรใหการสนบสนนดวยมาตรการทางการคลง เชน ใหผประกอบการท!รวมสนบสนนการฝกอบรมนาคาใชจายลงทนเคร!องจกรอปกรณเพ!อการฝกอบรมและคาใชจายดาเนนการฝกอบรมมาหกลดหยอนภาษรายไดนตบคคลไดเตมจานวนหรอมากกวา

5. ปรบปรงหลกสตรและระบบการเรยนการสอนดานอาชวศกษา ชางฝมอ วทยาศาสตร เทคโนโลย วศวกรรม ใหดงดดความสนใจและสรางนสยวจยและพฒนาและความคดสรางสรรค

6. ปรบปรงหลกสตรการศกษาทกระดบช �นและทกสาขาใหมการพฒนาทกษะทางภาษา คณตศาสตรและวทยาศาสตรไปพรอมกน แทนท!จะแบงแยกเปนสายวทยาศาสตร/คณตศาสตร สายภาษาศาสตร/อกษรศาสตร และสายอาชวศกษา ซ!งกอใหเกดปญหาในปจจบนท!มชางวศวกรและนกวทยาศาสตรสวนใหญท!ขาดทกษะทางภาษาและบคลากรดานอ!นๆ ท!ขาดความรความเขาใจพ�นฐานในการรองรบการพฒนาเทคโนโลย ซ!งเปนอปสรรคตอการพฒนาเทคโนโลยของประเทศไทยใหทนความกาวหนาทางเทคโนโลยของโลก

7. ปฏรประบบคาตอบแทน จากตามคณวฒการศกษาเปนตามความขาดแคลนแรงงาน/ฝมอ/ความร

13.3.6 มาตรการรองรบความเส�ยง

การเปดเสรการคาและการลงทนมผลเช!อมโยงระบบเศรษฐกจไทยกบภาวะเศรษฐกจโลกมากข�น ซ!งเพ!มโอกาสของการรบผลกระทบความผนผวนของภาวะเศรษฐกจโลก ซ!งอยนอกเหนออานาจการบรหารจดการของรฐบาลไทยมากข�น รฐจงตองเตรยมความพรอมท!จะบรหารจดการรองรบผลกระทบจากความผนผวนภายนอกอยางมประสทธภาพและทนเหตการณ ดงน�รฐจงตองมมาตรการประกนความเส!ยง ลดขนาดและลดความรนแรงของผลกระทบจากภายนอก เชน

1. มาตรการปองกนความเส!ยงระดบมหภาคเก!ยวกบการเคล!อนยายทนและความผนผวนในอตราแลกเปล!ยนเงนตราระหวางประเทศ

2. มาตรการปองกนความเส!ยงดานรายไดเกษตรกรอนเน!องมาจากความผนผวนของราคาสนคาเกษตรและรายไดจากการสงออกสนคาเกษตร ท!มสาเหตมาจากความผนผวนของอปสงคและอปทานในตลาดโลก

3. มาตรการปองกนความเส!ยงดานรายไดของแรงงานท!ไดรบผลกระทบจากความผนผวนในภาวะเศรษฐกจโลก

นอกจากน�ในการพฒนาการเกษตรของไทย ควรพจารณามาตรการปองกนความเส!ยงของเกษตรกรไทยจากภยธรรมชาตดวย

จงควรมการศกษาออกแบบมาตรการท!เหมาะสมในการปองกนความเส!ยงตางๆ ดงกลาวอยางรอบคอบ

โครงการศกษาผลกระทบจากการเปดตลาดการคาเสรภายใตกรอบอาเซยน+3 และอาเซยน+6

และแนวทางการเจรจาท $เหมาะสมสาหรบประเทศไทย

13-19/รายงานฉบบสมบรณ

13.4 แนวทางการเพ�มการใชประโยชนจากความตกลงการคาเสร

สถาบนวจยเพ!อการพฒนาประเทศไทย (2554)2 ไดทาการศกษาการใชประโยชนจากความตกลงการคาเสรของภาคอตสาหกรรมไทยสาขาตางๆ พบวาผสงออกไดรบประโยชนดานภาษศลกากรจากความตกลงการคาเสรรวมเปนมลคา 1.02 แสนลานบาทหรอรอยละ 3.09 ของมลคาการสงออกท �งหมดของไทยไปประเทศคความตกลง และผนาเขาไดรบประโยชนดานภาษศลกากรรวมเปนมลคา 5.92 หม!นลานบาทหรอ รอยละ 2.74 ของมลคาการนาเขาท �งหมดของไทยจากประเทศคความตกลง ซ!งผลประโยชนสวนใหญเกดจากการคากบประเทศอาเซยน (รอยละ 67 สาหรบการสงออกและรอยละ 51 สาหรบการนาเขา) แตมการใชประโยชนจากความตกลงการคาเสรกบประเทศ+6 ไมมากนก สถาบนวจยเพ!อการพฒนาประเทศไทย (2554) ไดทาการรวบรวมแบบสอบถามและสมภาษณความคดเหนของผประกอบการท!ใชประโยชนจากความตกลงการคาเสร เพ!อศกษาถงปญหาและอปสรรคจากการขอใชสทธประโยชนจากความตกลงการคาเสร สรปไดดงตอไปน�

1. ผประกอบการไมสามารถเขาถงแหลงขอมลสาคญท!เก!ยวของกบการขอรบสทธประโยชน เชน อตราภาษภายใตความตกลงการคาเสรและกฎวาดวยถ!นกาเนดสนคา

2. การเปล!ยนไปใชรหสพกดศลกากร HS 2007 ทาใหผประกอบการเกดความสบสนและการตความรหสพกดศลกากรของสนคาแตกตางกนท �งในระดบผประกอบการกนเอง และในระดบผประกอบการกบหนวยงานของรฐ

3. การลดภาษศลกากรภายใตความตกลงการคาเสรของสนคาบางรายการไมสามารถจงใจใหผประกอบการใชสทธประโยชน เน!องจากกระบวนการขอใบรบรองถ!นกาเนดสนคา (Certificate of Origin : C/O) มตนทนทางธรกรรมมากกวาผลประโยชนท!ผประกอบการไดรบจากการลดภาษศลกากร

4. เจาหนาท!มดลยพนจในการตรวจสอบเอกสารแตกตางกน ทาใหในบางคร �งถกปฏเสธการออกใบรบรองแหลงกาเนดของสนคาและเจาหนาท!ไมสามารถใหคาแนะนาไดอยางรวดเรวและชดเจน

5. กระบวนการพจารณาตรวจโครงสรางตนทนและการออกใบรบรองแหลงกาเนดของสนคาใชเวลานาน

6. ผประกอบการเขาใจวาการเปดเผยโครงสรางตนทนการผลตเพ!อขอใบรบรองถ!นกาเนดสนคา จะสงผลใหตองเสยภาษเงนไดนตบคคลเพ!มข�นกวาท!เปนอย และผประกอบการไมเตมใจเปดเผยโครงสรางตนทนการผลตเน!องจากเปนความลบทางการคา

7. เอกสารท!ใชในการตรวจโครงสรางตนทนและใบลงทะเบยนรบรองถ!นกาเนดสนคามความซบซอน/กรอกยาก/ตองกรอกขอมลมากเกนความจาเปน

2 สถาบนวจยเพ!อการพฒนาประเทศไทย (2011), โครงการเพ!มขดความสามารถภาคอตสาหกรรมภายใตนโยบายเศรษฐกจระหวาง

ประเทศของไทย (ระยะท! 2) เสนอตอสานกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

โครงการศกษาผลกระทบจากการเปดตลาดการคาเสรภายใตกรอบอาเซยน+3 และอาเซยน+6

และแนวทางการเจรจาท $เหมาะสมสาหรบประเทศไทย

13-20/รายงานฉบบสมบรณ

8. ข �นตอนการออกใบตราสงสนคาทางเรอ (Bill of Lading: B/L) หรอใบตราสงสนคาทางอากาศ (Air Waybill: AWB) เพ!อใชเปนเอกสารประกอบในการย!นขอใบรบรองถ!นกาเนดสนคาใชเวลายาวนานทาใหสงใบรบรองถ!นกาเนดสนคาถงลกคาชา

9. สนคาสงออกของผประกอบการบางรายการไมสามารถขอใชสทธประโยชนเพ!อลดอตราภาษศลกากรไดเน!องจากเปนสนคานอกกรอบการลดอตราภาษและสนคาสงออกบางรายการท!ไดรบสทธประโยชนแตไมสามารถใชสทธประโยชนไดเน!องจากถกจากดดวยโควตาของประเทศคความตกลง

10. สนคาสงออกบางรายการไมผานกฎวาดวยถ!นกาเนดสนคาสงผลใหผประกอบการไมสามารถขอใชสทธประโยชนได เชน สนคาสงออกไปญ!ปนไดแก อาหารสตว (HS 230910) ไมผานเกณฑการเพ!มมลคาในประเทศรอยละ 40 (VA 40%)

11. ผประกอบการดานการสงออกขนาดกลางและเลก (SMEs) ไมมกาลงคนเพยงพอสาหรบการปรบเปล!ยนระบบบญชเพ!อใหสอดคลองตามขอกาหนดท!ระบในถ!นกาเนดสนคา

12. ผผลต/ซพพลายเออรบางรายไมใหความรวมมอในการสงเอกสารสาหรบใชขอใบรบรองแหลงกาเนดวตถดบ/สนคาและบางคร �งเอกสารท!ไดรบไมสามารถใชขอใบรบรองแหลงกาเนดวตถดบ/สนคาไดเน!องจาก ไมระบพกดศลกากร ไมระบถ!นกาเนดสนคา

เพ!อเพ!มโอกาสและความสามารถในการใชสทธประโยชนจากความตกลงการคาเสรตางๆ ภาครฐควรพจารณาดาเนนการดงตอไปน�

1. ภาครฐควรจดทาเวบไซตท!รวบรวมขอมลอตราภาษและกฎถ!นกาเนดสนคาภายใตความตกลงการคาเสรตางๆ ภายในเวบไซตเดยว เพ!อใหผประกอบการสามารถเขาถงขอมลท!ถกตองทนสมยและเปนทางการได

2. ภาครฐควรปรบปรงตารางการลดภาษและกฎวาดวยถ!นกาเนดสนคาของประเทศไทยและประเทศคความตกลงใหทนสมยซ!งปจจบนใชรหสพกดศลกากร HS 2007 และ HS 2012 แตตารางการลดภาษและกฎวาดวยถ!นกาเนดสนคาท!แพรหลายอยอางองรหสพกดศลกากร HS 2002 ซ!งสรางความยงยากใหกบผประกอบการในการแปลงรหสพกดศลกากร

3. ภาครฐควรพฒนาและประชาสมพนธระบบการขอใบรบรองถ!นกาเนดสนคาดวยลายมอช!ออเลกทรอนกส (Digital Signature) ซ!งชวยลดระยะเวลาและคาใชจายในการของใบรบรองถ!นกาเนดสนคาของผประกอบการไดเปนอยางมาก

4. ภาครฐควรใหขอมล คาปรกษา และจดทาคมอเก!ยวการขอใหกรมศลกากรพจารณาลวงหนา (Advanced Ruling) สาหรบการตรวจสอบพกดศลกากร อตราศลกากร และกฎวาดวยถ!นกาเนดสนคา เพ!อลดปญหาการตความพกดศลกากรไมตรงกนระหวางผประกอบการกบกรมศลกากร

5. ภาครฐควรสรางความเขาใจท!ถกตองแกผประกอบการถงการเปดเผยโครงสรางตนทนการผลตเพ!อขอใบรบรองถ!นกาเนดสนคาซ!งจะไมสงผลตอการเสยภาษเงนไดนตบคคล เน! องจากในปจจบน

โครงการศกษาผลกระทบจากการเปดตลาดการคาเสรภายใตกรอบอาเซยน+3 และอาเซยน+6

และแนวทางการเจรจาท $เหมาะสมสาหรบประเทศไทย

13-21/รายงานฉบบสมบรณ

ผประกอบการเขาใจวาการเปดเผยโครงสรางตนทนการผลตจะสงผลใหกรมสรรพากรเรยกเกบภาษเงนไดนตบคคลเพ!มเตม

6. หนวยงานภาครฐควรพฒนาและปรบปรงคมอปฏบตการสาหรบเจาหนาท! ตลอดจนเพ!มการฝกอบรมใหแกเจาหนาท!เปนระยะๆ เพ!อลดปญหาดลยพนจของเจาหนาท!และควรกาหนดตวช�วดประสทธภาพการดาเนนงาน ตามระยะเวลาท!ใชในการพจารณา และจานวนขอรองเรยนจากผประกอบการ

7. กรมเจรจาการคาควรเนนเจรจาใหประเทศคความตกลงนารายการสนคาซ!งอยนอกกรอบรายการลดภาษเปนรายการสนคาท!จะท!ลดภาษ และควรเจรจาเพ!อขยายโควตาการสงออกสนคาใหมากข�น ซ!งจะชวยเพ!มโอกาสใหผประกอบการสามารถขอใชสทธประโยชนจากความลงการคาเสร

8. กรมเจรจาการคาควรเจรจาเพ!อผอนคลายกฎถ!นกาเนดสนคาในรายการสนคาท!มความเขมงวดจากประเทศคความตกลง3 ซ!งจะสงผลใหผประกอบการสามารถใชสทธประโยชนจากความตกลงการคาเสรไดเพ!มสงข�นอยางมนยสาคญ

9. ภาครฐควรเพ!มการประชาสมพนธการขอใชสทธประโยชนจากความตกลงการคาเสรในอตสาหกรรมซ!งมอตราการใชสทธประโยชนต!าเชน ผสงออกส!งทอ อเลกทรอนกส เคร!องหนง รองเทา เคร!องจกรและเคร!องใชไฟฟา เปนตน

3 รายการสนคาท!ควรเจรจาขอใหประเทศคความตกลงผอนคลายกฎแหลงกาเนดสามารถดไดจากงานศกษาของ สถาบนวจยเพ!อการ

พฒนาประเทศไทย (2011), โครงการเพ!มขดความสามารถภาคอตสาหกรรมภายใตนโยบายเศรษฐกจระหวางประเทศของไทย(ระยะท! 2) เสนอตอสานกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

โครงการศกษาผลกระทบจากการเปดตลาดการคาเสรภายใตกรอบอาเซยน+3 และอาเซยน+6

และแนวทางการเจรจาท $เหมาะสมสาหรบประเทศไทย

13-22/รายงานฉบบสมบรณ

ตารางท� 13.1: สรปมาตรการรองรบปรบตวและเยยวยาสาหรบการทาความตกลงเปดเสรทางการคา

มาตรการ ลกษณะของมาตรการและกจกรรม หนวยงานรบผดชอบ ประมาณการงบประมาณ

1. มาตรการสนเช!อ อาศยและสงเสรมการทางานของกลไกตลาดดานการเงนและการลงทนและใชสถาบนการเงนภาคเอกชนและภาครฐท!มอยแลวเปนหลก

1.1 สนเช!อเพ!อการปรบตวและพฒนาภาคอตสาหกรรมและบรการ

การใหสนเช!อโดยตรงแกผประกอบการท!รองขอและค�าประกนสนเช!อท!ผประกอบการขอจากธนาคารพาณชยตางๆ เพ!อการปรบปรงเทคโนโลยการผลตใหทนสมย ประหยดพลงงาน ลดปญหาส!งแวดลอม พฒนาคณภาพผลผลต ยายแหลงท!ต �ง พฒนาฝมอแรงงาน ฯลฯ

การค�าประกนสนเช!อท!ผประกอบการขอจากธนาคารพาณชยจะชวยลดภาระความเส!ยงของธนาคารพาณชยผใหสนเช!อ ซ!งจะสงผลตอไปเปนการลดอตราดอกเบ�ยเงนกแกผประกอบการ โดยเฉพาะอยางย!งผประกอบการขนาดกลางขนาดยอม (SMEs)

- ธนาคารเพ!อการสงออกและนาเขาแหงประเทศไทย - ธนาคารพฒนาวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมแหงประเทศไทย

เพ!มทนแกธนาคารเพ!อการสงออกและนาเขาแหงประเทศไทยและธนาคารพฒนาวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมแหงประเทศไทย ในเบ�องตนแหงละ 5 พนลานบาท และพจารณาเพ!มทนเพ!มเตมอกตามความจาเปนในภายหลง (ตองศกษาในรายละเอยดเพ!มเตมเพ!อประมาณการงบประมาณท!เหมาะสม)

1.2 สนเช!อเพ!อการปรบตวและพฒนาภาคเกษตรกรรม

อานวยสนเช!อเพ!อการปรบตวแกเกษตรกรทกประเภทโดยตรง เพ!อการปรบปรงเทคโนโลยการผลต การเกบเก!ยว การเกบรกษา การแปรรปผลผลตเกษตร การปรบปรงคณภาพผลผลต การปรบเปล!ยนเปนเกษตรอนทรยและเกษตรปลอดสารพษ การเปล!ยนกจการหรออาชพจากการเกษตรเดมเปนการเกษตรประเภทอ!น หรอกจการอ!นท!ไมใชการเกษตร ฯลฯ

ธนาคารออมสนนอกจากจะอานวยสนเช!อโดยตรงแกเกษตรกรแลว ยงมบทบาทท!นาจะทาอกประการหน!ง คอการใหสนเช!อแกธนาคารเพ!อการเกษตรและสหกรณการเกษตร เพ!อใหสนเช!อตอเกษตรกรภายใตมาตรการน�

- ธนาคารเพ!อการเกษตรและสหกรณการเกษตร - ธนาคารออมสน

เพ!มทนแกธนาคารเพ!อการเกษตรและสหกรณการเกษตรในเบ�องตน 5 พนลานบาท และพจารณาเพ!มเตมอกตามความจาเปน และปรบปรงนโยบาย กฎระเบยบของธนาคารเพ!อการเกษตรและสหกรณการเกษตร และธนาคารออมสน เพ!อครอบคลมและรองรบภารกจและทศทางของนโยบายและบรการท!กฎ ระเบยบปจจบนไมเอ�ออานวย (ตองศกษาในรายละเอยดเพ!มเตมเพ!อประมาณการงบประมาณท!เหมาะสม)

2. มาตรการการคลง เปนมาตรการทางภาษและเงนอดหนนในลกษณะท!เหมาะสมเพ!อจงใจและสงเสรมการปรบตวของผประกอบการและการลงทนในอตสาหกรรมและบรการสนบสนนและตอเน!อง (Supporting industries and services and backward/forward linkages)

โครงการศกษาผลกระทบจากการเปดตลาดการคาเสรภายใตกรอบอาเซยน+3 และอาเซยน+6

และแนวทางการเจรจาท $เหมาะสมสาหรบประเทศไทย

13-23/รายงานฉบบสมบรณ

มาตรการ ลกษณะของมาตรการและกจกรรม หนวยงานรบผดชอบ ประมาณการงบประมาณ

2.1 การใหหกคาเส!อมเคร!องจกรในอตราเรง สาหรบกจการในภาคการผลตท!มการปรบลดภาษศลกากร

ผประกอบการไดรบประโยชนจากการลดภาระภาษในกจการท!ดาเนนการอย สามารถออมและลงทนในเคร!องจกรใหม เทคโนโลยใหมไดเรวข�น อตสาหกรรมท!ใชทนเขมขน เคร!องจกรมลคาสงกจะไดรบประโยชนจากมาตรการน�มากตามสวน จงสอดคลองเหมาะสมกบทศทางความจาเปนท!ตองปรบตว

กรมสรรพากร เงนรายไดภาษท!รฐจดเกบไดนอยลงเน!องจากการหกคาเส!อมเคร!องจกรในอตราเรง (Forgone tax income) (ตองศกษาในรายละเอยดเพ!มเตมเพ!อประมาณการเงนรายไดภาษท!รฐจะจดเกบไดนอยลงเน!องจากมาตรการน�)

2.2 การใหหกลดหยอนภาษหรอให Investment tax allowance หรอ tax credit สาหรบการลงทนเพ!อการพฒนาขดความสามารถในการแขงขน

เปนมาตรการจงใจใหผประกอบการลงทนเพ!อเปล!ยนเทคโนโลยใหสงข�น เพ!อประหยดพลงงาน เพ!อลดปญหามลภาวะ เพ!อการยกระดบคณภาพมาตรฐานของผลตภณฑ เพ!อการวจยและพฒนา เพ!อพฒนาฝมอแรงงาน

กรมสรรพากร โดยปรกษากบกระทรวงอตสาหกรรมในการกาหนดคณลกษณะและเง!อนไขของการลงทนท!เขาขายไดรบสทธหกลดหยอนภาษตามมาตรการน�

เงนรายไดภาษท!รฐจดเกบไดนอยลงเน!องจากการลดหยอน (Forgone tax income) (ตองศกษาในรายละเอยดเพ!มเตม เพ!อประมาณการเงนรายไดภาษท!รฐจะจดเกบไดนอยลงเน!องจากมาตรการน�)

2.3 การสงเสรมการลงทนในกจการบรการทดสอบรบรองคณภาพมาตรฐานผลตภณฑ โดยให Investment tax allowance หรอ tax credit แกผลงทน รวมท �งการอานวยความสะดวกแกผลงทนดวยมาตรการสงเสรมการลงทนของ BOI

สงเสรมจงใจใหเกดการลงทนในกจการบรการ ทดสอบรบรองคณภาพผลตภณฑ ซ!งจะเพ!มความสะดวก ลดคาใชจายในการไดใบรบรองคณภาพผลตภณฑตามเกณฑมาตรฐานทางเทคนคและสขอนามย

เปนมาตรการเสรมการพฒนาคณภาพของผลตภณฑของประเทศใหทดเทยมและเปนท!ยอมรบในระดบสากลเพ!อเพ!มมลคาผลตภณฑและยกระดบขดความสามารถในการแขงขนในตลาดระดบสงและมผลคมครองสวสดภาพของผบรโภคในประเทศ

หนวยงานใหการสงเสรม: - กรมสรรพากร - สานกงานคณะกรรมการสงเสรมการลงทน (BOI)

หนวยงานกากบการดาเนนงานบรการทดสอบคณภาพ: - สานกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต (มกอช.) - สานกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม (สมอ.) - สานกงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) - สานกมาตรฐานสนคานาเขาสงออก กรมการคาตางประเทศ

เงนรายไดภาษท!รฐจดเกบไดนอยลงเน!องจากการลดหยอน (Forgone tax income) เปนมลคาไมมากนก

3. มาตรการดานสารสนเทศ 3.1 เวบไซต สารสนเทศการคาเสร

พฒนาระบบสารสนเทศ ฐานขอมลท!ผประกอบการและประชาชนท !วไปเขาถงไดโดยสะดวก เก!ยวกบ

• เทคโนโลยการผลต • การตลาด • ปจจยการผลต • ราคาสนคาและราคาปจจยการผลต • ขอตกลงตางๆ ภายใตความตกลง

หนวยงานท!รบผดชอบจดทาฐานขอมลในแตละเร!อง - กรมสงเสรมอตสาหกรรม - กรมสงเสรมการเกษตร - สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.) - สานกงานพฒนาการวจย

ตองศกษาในรายละเอยดขนาดฐานขอมลและความตองการ IT hardware และ software ท!เหมาะสม

โครงการศกษาผลกระทบจากการเปดตลาดการคาเสรภายใตกรอบอาเซยน+3 และอาเซยน+6

และแนวทางการเจรจาท $เหมาะสมสาหรบประเทศไทย

13-24/รายงานฉบบสมบรณ

มาตรการ ลกษณะของมาตรการและกจกรรม หนวยงานรบผดชอบ ประมาณการงบประมาณ

การคาเสรตางๆ • คมอการปฏบตในการใชสทธ

ประโยชนตามความตกลงการคาเสรตางๆ

• ฯลฯ จดทาโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศและ

มการปรบปรงใหทนสมยอยเสมอ และมเน�อหาท!เขาใจงายและตรงตามความสนใจใชประโยชนของผประกอบการ จดทาเปนเครอขายฐานขอมลบนเวบไซตเช!อมถงกน

การเกษตร (สวก.) - กรมการคาภายใน - กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ - กรมศลกากร - กรมสงเสรมการสงออก - สานกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม - สานกงานเศรษฐกจการเกษตร - ฯลฯ

4. มาตรการดานสถาบน 4.1 สรางเสรมพลงกลม

- เกษตรกรรายยอย

- ผประกอบการขนาดยอม

-ผบรโภค

การสรางเสรมการรวมกลมของเกษตรกรรายยอย และผประกอบการอตสาหกรรมและบรการขนาดยอม เปนสหกรณ สมาคม ชมรม ใหมความเขมแขง รวมท �งการสรางเสรมความเขมแขงดานการคมครองผบรโภคครอบคลมท �งดานการพฒนาองคกร บคลากร และทนดาเนนงานการคมครองผบรโภค และโดยเฉพาะอยางย!งการใหขอมลความรแกผบรโภค

- กรมสงเสรมสหกรณ - กรมการพฒนาชมชน

กระทรวงมหาดไทย - สภาอตสาหกรรมแหง

ประเทศไทย - สถาบนพฒนาองคกรชมชน

(องคการมหาชน) กระทรวงพฒนาสงคมและความม !นคงของมนษย

- กลมประชาสงคมตางๆ - องคการ/สานกงานคมครอง

ผบรโภค

ตองศกษารายละเอยดเพ!มเตม

5. มาตรการดานทรพยากรมนษย

ลดชองวางคณภาพทรพยากรมนษยท!จะรองรบการพฒนาของเทคโนโลยการผลต

5.1 การพฒนาเกษตรกรใหมความรพ �นฐานการทาการเกษตรท!ดและความรทางเทคโนโลยการเกษตรพ�นฐานและทนสมย

โดยผานวทยากรระดบตาบล (Agricultural Extension Worker) และผานส!อเทคโนโลยสารสนเทศ

- กรมวชาการเกษตร - กรมสงเสรมสหกรณ - กรมสงเสรมการเกษตร - สานกงานพฒนาการวจย

การเกษตร (องคการมหาชน)

- กรมพฒนาท!ดน - กรมชลประทาน - กรมประมง - กรมปศสตว

ตองศกษารายละเอยดเพ!มเตมเพ!อประมาณการงบประมาณ

5.2 การพฒนาคณภาพแรงงานข �นพ�นฐาน เพ!อพรอมรองรบการถายทอดเทคโนโลยทนสมยลาสด

ใหครอบคลมในหลกสตรการศกษาข �นพ�นฐานระดบประถมศกษา ระดบมธยมศกษา และระดบอาชวศกษา

- วนยการทางาน - จตสานกดานความปลอดภย - จตสานกดานสขอนามย - จตสานกดานมาตรฐานคณภาพ - ความรพ �นฐานทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย

- กระทรวงแรงงาน - กระทรวงศกษาธการ

ไมจาเปนตองส�นเปลองงบประมาณเพ!มเตมมากนก เพยงปรบเน�อหาในหลกสตร

โครงการศกษาผลกระทบจากการเปดตลาดการคาเสรภายใตกรอบอาเซยน+3 และอาเซยน+6

และแนวทางการเจรจาท $เหมาะสมสาหรบประเทศไทย

13-25/รายงานฉบบสมบรณ

มาตรการ ลกษณะของมาตรการและกจกรรม หนวยงานรบผดชอบ ประมาณการงบประมาณ

5.3 การพฒนาทกษะฝมอแรงงานเฉพาะดานท!ขาดแคลนในอตสาหกรรมท!ขยายตวสง

โดยหลกสตรอาชวศกษา และเนนทกษะฝมอและความรพ �นฐานทางเทคโนโลยแตละสาขา เพ!อใหพรอมท!จะรองรบการถายทอดและปรบตวเขากบเทคโนโลยใหมๆ ไดเสมอ

กรมพฒนาฝมอแรงงาน กรมอาชวศกษา

ตองศกษารายละเอยดเพ!มเตมเพ!อประมาณการงบประมาณ

5.4 การฝกอบรมเสรมสรางทกษะฝมอแรงงานเพ!อทางานกบเทคโนโลยใหมลาสด

ภาครฐใหการสนบสนนดวยมาตรการทางการคลง เชน ใหผประกอบการท!รวมสนบสนนการฝกอบรมนาคาใชจายลงทนเคร!องจกรอปกรณเพ!อการฝกอบรมและคาใชจายดาเนนการฝกอบรมมาหกลดหยอนภาษรายไดนตบคคลไดเตมจานวนหรอมากกวา

สมาคม/ชมรมอตสาหกรรมภาคเอกชน กรมสรรพากร

เงนภาษท!รฐจดเกบไดนอยลงไมมากนก

5.5 ปรบปรงหลกสตรและระบบการเรยนการสอนดานอาชวศกษา ชางฝมอ วทยาศาสตร เทคโนโลย วศวกรรม

ใหดงดดความสนใจและสรางนสยวจยและพฒนา

กระทรวงศกษาธการ ตองศกษารายละเอยดเพ!มเตมเพ!อประมาณการงบประมาณ

5.6 ปรบปรงหลกสตรการศกษาทกระดบช �นและทกสาขา

ใหมการพฒนาทกษะทางภาษา คณตศาสตรและวทยาศาสตรไปพรอมกน

กระทรวงศกษาธการ ตองศกษารายละเอยดเพ!มเตมเพ!อประมาณการงบประมาณ

5.7 ปฏรประบบคาตอบแทน

จากตามคณวฒการศกษาเปนตามความขาดแคลนแรงงาน/ฝมอ/ความร

- สานกงานขาราชการพลเรอน - สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย - หอการคาไทยและสภาหอการคาแหงประเทศไทย

ตองศกษารายละเอยดเพ!มเตม

6. มาตรการรองรบความเส!ยง

เพ!อเตรยมความพรอมท!จะบรหารจดการรองรบผลกระทบจากความผนผวนภายนอกอยางมประสทธภาพและทนเหตการณ ดงน �น รฐจงตองมมาตรการประกนความเส!ยง ลดขนาดและลดความรนแรงของผลกระทบจากภายนอก และรกษาเสถยรภาพรายไดของเกษตรกรและแรงงาน

6.1 มาตรการปองกนความเส!ยงระดบมหภาค

รกษาเสถยรภาพของการเคล!อนยายทนและอตราแลกเปล!ยนเงนตราระหวางประเทศ โดยการมวนยทางการเงนและการคลง และการมธรรมาภบาล (Good Governance) ท �งในภาครฐและภาคเอกชน

- กระทรวงการคลง - ธนาคารแหงประเทศไทย

- สานกงานคณะกรรมการกากบหลกทรพยและตลาดหลกทรพย

ไมตองจดสรรงบประมาณเปนการเฉพาะ

โครงการศกษาผลกระทบจากการเปดตลาดการคาเสรภายใตกรอบอาเซยน+3 และอาเซยน+6

และแนวทางการเจรจาท $เหมาะสมสาหรบประเทศไทย

13-26/รายงานฉบบสมบรณ

มาตรการ ลกษณะของมาตรการและกจกรรม หนวยงานรบผดชอบ ประมาณการงบประมาณ

- สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย - สมาคมธนาคารไทย

- หอการคาไทยและสภาหอการคาแหงประเทศไทย

6.2 มาตรการรกษาเสถยรภาพรายไดเกษตรกร

6.2.1 มาตรการประกนรายไดเกษตรกร

6.2.2 ตลาดสนคาเกษตรลวงหนา

รกษาเสถยรภาพรายไดของเกษตรกรจากความผนผวนของราคาสนคาเกษตรและรายไดจากการสงออกสนคาเกษตรท!มสาเหตมาจากความผนผวนของอปสงคและอปทานในตลาดโลก

- กระทรวงการคลง - กระทรวงพาณชย - กรมสงเสรมการเกษตร

ตองศกษารายละเอยดเพ!มเตมเพ!อประมาณการงบประมาณอดหนนรายไดเกษตรกรภายใตมาตรการประกนรายไดเกษตรกร

- ตลาดสนคาเกษตรลวงหนาแหงประเทศไทย

ไมตองจดสรรงบประมาณเพ!อการน�

6.3 มาตรการประกนภยพชผลเกษตรท!ประสบความเสยหายจากภยธรรมชาต

การปองกนความเส!ยงของเกษตรกรไทยจากภยธรรมชาต

-กรมการประกนภย -กระทรวงเกษตรและสหกรณ -บรษทประกนภย

อาจตองจดงบประมาณลงทนโครงสรางพ�นฐานในการบรหารจดการทรพยากรน�าเพ!อแกปญหาภยแลงและน�าทวม

6.4 มาตรการประกนสงคมและการวางงาน

กองทนจายคาชดเชยแกแรงงานท!ประสบภาวะวางงานและชวยจดหางานทดแทนเม!อภาวะเศรษฐกจโลกผนผวน

- สานกงานประกนสงคม ตองใชงบประมาณตามสดสวนเงนสมทบจากภาครฐ

โครงการศกษาผลกระทบจากการเปดตลาดการคาเสรภายใตกรอบอาเซยน+3 และอาเซยน+6

และแนวทางการเจรจาท $เหมาะสมสาหรบประเทศไทย

13-27/รายงานฉบบสมบรณ

บรรณานกรม

สถาบนวจยเพ!อการพฒนาประเทศ, (2011), โครงการเพ!มขดความสามารถภาคอตสาหกรรมภายใตนโยบายเศรษฐกจระหวางประเทศของไทย (ระยะท! 2) เสนอตอ สานกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

สมชย ฤชพนธ และคณะ, (2003), รายงานวจยฉบบสมบรณ โครงการ “การปฏรปภาษศลกากรและมาตรการภาษเพ!อการสงออก” สนบสนนโดยสานกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.)