CHƢƠNG 5: ĐỘ CO GIÃN VÀ ỨNG DỤNG

LƢƠNG XUÂN VINH

Trƣờng Đại Học Kinh Tế - Tài Chính

vinhlx@uef.edu.vn

Tháng 12 - 2016

E las t ic it y a n d I t s Ap p l ic a t io n L Ƣ Ơ N G X U Â N V I N H D e c e mbe r 2016 1 / 45

Bao gồm

E las t ic it y a n d I t s Ap p l ic a t io n L Ƣ Ơ N G X U Â N V I N H D e c e mbe r 2016 2 / 45

Độ co giãn của cầu

Độ co giãn của cầu theo giá và các nhân tổ ảnh hƣởng

Sự đa dạng của đƣờng cầu

Tổng doanh thu và độ co giãn của cầu theo giá

Độ co giãn của cầu theo thu nhập

Độ co giãn của cung

Độ co giãn của cung theo giá và các yếu tố ảnh hƣởng

Các loại đƣờng cung

Ba ứng dụng của cung cầu và độ co giãn

Độ co giãn của cầu theo giá

E las t ic it y a n d I t s Ap p l ic a t io n L Ƣ Ơ N G X U Â N V I N H D e c e mbe r 2016 3 / 45

Elasticity: Độ co giãn

Độ co giãn: số đo mức độ phản ứng của lƣợng cầu hoặc lƣợng

cung đối với các yếu tố tác động lên nó.

Độ co giãn thƣờng dùng nhất là: độ co giãn của cầu theo giá,

đƣợc xác định bởi:

Độ co giãn của cầu theo giá

E las t ic it y a n d I t s Ap p l ic a t io n L Ƣ Ơ N G X U Â N V I N H D e c e mbe r 2016 4 / 45

Khi giá tăng từ $1 đến $2 thể hiện giá tăng 100.

Khi giá tăng từ $2 đến $3 thể hiện giá tăng 50% .

Khi giá tăng từ $3 đến $4 thể hiện giá tăng 33%.

Khi giá tăng từ $10 đến $11 thể hiện giá tăng 10%

Chú ý rằng, bất kể giá tăng lên $1 trong mỗi trƣờng hợp, phần trăm

thay đổi trong giá trở nên nhỏ hơn khi bắt đầu với những giá trị

lớn hơn

Độ co giãn của cầu theo giá

Ví dụ 1

Ví dụ, giả sử rằng một sự gia tăng 10 phần trăm của giá kem làm cho số

lƣợng kem bạn mua giảm 20 phần trăm.

Độ co giãn của cầu theo giá:

E las t ic it y a n d I t s Ap p l ic a t io n L Ƣ Ơ N G X U Â N V I N H D e c e mbe r 2016 5 / 45

Độ co giãn của cầu theo giá

E las t ic it y a n d I t s Ap p l ic a t io n L Ƣ Ơ N G X U Â N V I N H D e c e mbe r 2016 6 / 45

Ví dụ 2

Tính độ co giãn của cầu theo giá khi giá thay đổi từ 20 đô la thành 5 đô la.

Tính độ co giãn của cầu theo giá khi giá thay đổi từ 5 đô la thành 20 đô la.

Độ co giãn của cầu theo giá

Bài tập 1

Tính độ co giãn của cầu theo giá khi giá thay đổi từ 20 đô la thành 15 đô la.

E las t ic it y a n d I t s Ap p l ic a t io n L Ƣ Ơ N G X U Â N V I N H D e c e mbe r 2016 7 / 45

Độ co giãn của cầu theo giá

E las t ic it y a n d I t s Ap p l ic a t io n L Ƣ Ơ N G X U Â N V I N H D e c e mbe r 2016 8 / 45

Phƣơng pháp trung điểm: Một cách tốt hơn để tính tỷ lệ phần

trăm thay đổi và độ co giãn.

Ví dụ: Điểm A giá 4 đô la, có sản lƣợng là 120, điểm B giá 6 đô la, có

sản lƣợng là 80.

Từ điểm A đến điểm B, giá tăng 50%, lƣợng giảm 33%, độ co giãn

0,66. Từ điểm B đến điểm A, giá giảm 33%, lƣợng tăng 50% khi đó

độ co giãn 1,5.

Độ co giãn của cầu theo giá

E las t ic it y a n d I t s Ap p l ic a t io n L Ƣ Ơ N G X U Â N V I N H D e c e mbe r 2016 10 / 45

Ví dụ 3

Tính độ co giãn của cầu theo giá khi giá thay đổi từ 20.5 đô la thành 19.5 đô la.

Độ co giãn của cầu theo giá

Bài tập 2

Giả sử số lƣợng cầu giảm từ 60 đến 40 khi giá tăng từ $3 đến $5. Tính độ co giãn

của cầu theo giá sử dụng phƣơng pháp trung điểm.

E las t ic it y a n d I t s Ap p l ic a t io n L Ƣ Ơ N G X U Â N V I N H D e c e mbe r 2016 10 / 45

Độ co giãn của cầu theo giá

Cầu đƣợc gọi:

Co giãn khi mà độ co giãn của cầu theo giá lớn hơn 1

Không co giãn khi mà độ co giãn của cầu theo giá nhỏ hơn 1

Co giãn đơn vị khi mà tỉ lệ phần trăm thay đổi của lƣợng bằng tỉ

lệ phần trăm thay đổi của giá.

Chú ý: Khi tính toán độ co giãn của cầu theo giá sẽ ra âm nhƣng chúng ta

chỉ lấy giá trị tuyệt đối của nó.

E las t ic it y a n d I t s Ap p l ic a t io n L Ƣ Ơ N G X U Â N V I N H D e c e mbe r 2016 11 / 45

Độ co giãn của cầu theo giá

E las t ic it y a n d I t s Ap p l ic a t io n L Ƣ Ơ N G X U Â N V I N H D e c e mbe r 2016 12 / 45

Độ co giãn của cầu theo giá và các nhân tố ảnh hƣởng?

Sự sẵn có của các hàng hóa thay thế gần gũi: Các loại hàng hóa có nhiều

hàng hóa thay thế gần gũi sẽ có cầu co giãn hơn bởi vì ngƣời tiêu dùng sẽ dễ

dàng chuyển từ sản phầm này sang sản phẩm khác hơn.

Hàng hóa thiết yếu và hàng hóa xa xỉ: Cầu của hàng hóa thiết yếu có xu

hƣớng không co giãn, trong khi đó hàng xa xỉ có cầu co giãn.

Định nghĩa thị trƣờng: Thị trƣờng theo nghĩa hẹp có cầu co giãn hơn cầu trên

thị trƣờng theo nghĩa rộng vì sẽ dễ tìm các loại sản phẩm thay thế.

VD: Kem, một thị trƣờng theo nghĩa hẹp hơn sẽ có cầu co giãn hơn vì dễ dàng

tìm kem Vani thay cho kem dâu và ngƣợc lại.

Sự đa dạng của đƣờng cầu

Cầu hoàn toàn không co giãn. Ví dụ: Vé máy bay dịp tết.

E las t ic it y a n d I t s Ap p l ic a t io n L Ƣ Ơ N G X U Â N V I N H D e c e mbe r 2016 13 / 45

Sự đa dạng của đƣờng cầu

E las t ic it y a n d I t s Ap p l ic a t io n L Ƣ Ơ N G X U Â N V I N H D e c e mbe r 2016 14 / 45

Cầu không co giãn. VD: Xăng, điện…..

Sự đa dạng của đƣờng cầu

Cầu co giãn đơn vị

E las t ic it y a n d I t s Ap p l ic a t io n L Ƣ Ơ N G X U Â N V I N H D e c e mbe r 2016 15 / 45

Sự đa dạng của đƣờng cầu

Cầu co giãn. VD: Bƣởi da xanh, các loại nông sản,….

E las t ic it y a n d I t s Ap p l ic a t io n L Ƣ Ơ N G X U Â N V I N H D e c e mbe r 2016 16 / 45

Sự đa dạng của đƣờng cầu

Cầu co giãn hoàn toàn

E las t ic it y a n d I t s Ap p l ic a t io n L Ƣ Ơ N G X U Â N V I N H D e c e mbe r 2016 17 / 45

Tổng doanh thu và độ co giãn của cầu theo giá

Tổng doanh thu = giá x sản lƣợng = P x Q

Điều gì sẽ xảy ra khi giá tăng lên?

E las t ic it y a n d I t s Ap p l ic a t io n L Ƣ Ơ N G X U Â N V I N H D e c e mbe r 2016 18 / 45

Tổng doanh thu và độ co giãn của cầu theo giá

Sự tăng l ên trong g iá sẽ dẫn đến :

E las t ic it y a n d I t s Ap p l ic a t io n Ƣ Ơ N G X U Â N V I N H D e c e mbe r 2016 20 / 45

Sự giảm xuống trong tổng doanh thu khi cầu co giãn.

Sự tăng lên trong tổng doanh thu khi cầu không co giãn.

Sự không thay đổi trong doanh thu khi cầu co giãn đơn vị

Tổng doanh thu và độ co giãn của cầu theo giá

Trƣờng hợp cầu không co giãn

E las t ic it y a n d I t s Ap p l ic a t io n L Ƣ Ơ N G X U Â N V I N H D e c e mbe r 2016 20 / 45

Tổng doanh thu và độ co giãn của cầu theo giá

Trƣờng hợp cầu co giãn

E las t ic it y a n d I t s Ap p l ic a t io n L Ƣ Ơ N G X U Â N V I N H D e c e mbe r 2016 21 / 45

Tổng doanh thu và độ co giãn của cầu theo giá

Trong ngắn hạn:

Nếu cầu co giãn, 1% tăng lên trong giá sẽ giảm nhiều hơn 1% trong số

lƣợng bán ra và tổng doanh thu sẽ giảm.

Nếu cầu không co giãn, 1% tăng lên trong giá sẽ giảm ít hơn 1% trong số

lƣợng bán ra và tổng doanh thu sẽ tăng.

Nếu cầu co giãn đơn vị, 1% tăng lên trong giá sẽ giảm 1% trong số lƣợng

bán ra và tổng doanh thu sẽ không thay đổi.

E las t ic it y a n d I t s Ap p l ic a t io n L Ƣ Ơ N G X U Â N V I N H D e c e mbe r 2016 22 / 45

Tổng doanh thu và độ co giãn của cầu theo giá

Độ co giãn trên đƣờng cầu tuyến tính

E las t ic it y a n d I t s Ap p l ic a t io n L Ƣ Ơ N G X U Â N V I N H D e c e mbe r 2016 23 / 45

Tổng doanh thu và độ co giãn của cầu theo giá

Tổng doanh thu với sự co giãn đơn vị

Khi cầu co giãn đơn vị, ở mức giá $12.50, tổng doanh thu đạt giá trị lớn

nhất

E las t ic it y a n d I t s Ap p l ic a t io n L Ƣ Ơ N G X U Â N V I N H D e c e mbe r 2016 24 / 45

Độ co giãn của cầu theo thu nhập: Đo lƣờng sự thay đổi lƣợng cầu khi thu

nhập của ngƣời tiêu dùng thay đổi.

E las t ic it y a n d I t s Ap p l ic a t io n L Ƣ Ơ N G X U Â N V I N H D e c e mbe r 2016 25 / 45

Độ co giãn của cầu theo giá chéo

E las t ic it y a n d I t s Ap p l ic a t io n L Ƣ Ơ N G X U Â N V I N H D e c e mbe r 2016 26 / 45

Độ co giãn của cầu theo giá chéo: Đo lƣờng sự thay đổi lƣợng cầu khi giá

của một loại hàng hóa liên quan thay đổi

Độ co giãn của cung

E las t ic it y a n d I t s Ap p l ic a t io n L Ƣ Ơ N G X U Â N V I N H D e c e mbe r 2016 30 / 45

Độ co giãn của cung: Đo lƣờng lƣợng cung thay đổi bao nhiêu trƣớc sự

thay đổi của giá.

Cung thƣờng co giãn hơn trong dài hạn so với trong ngắn hạn.Trong

ngắn hạn, các công ty không dễ thay đổi quy mô các nhà máy của họ

để sản xuất nhiều hơn hay ít hơn một loại hàng hóa.

Chú ý rằng tất cả các phần trăm thay đổi đều đƣợc tính theo phƣơng

pháp giá trị trung bình.

Độ co giãn của cung

Cung hoàn toàn không co giãn

E las t ic it y a n d I t s Ap p l ic a t io n L Ƣ Ơ N G X U Â N V I N H D e c e mbe r 2016 28 / 45

Độ co giãn của cung

Cung không co giãn

E las t ic it y a n d I t s Ap p l ic a t io n L Ƣ Ơ N G X U Â N V I N H D e c e mbe r 2016 29 / 45

Độ co giãn của cung

Cung co giãn đơn vị

E las t ic it y a n d I t s Ap p l ic a t io n L Ƣ Ơ N G X U Â N V I N H D e c e mbe r 2016 30 / 45

Độ co giãn của cung

Cung co giãn

E las t ic it y a n d I t s Ap p l ic a t io n L Ƣ Ơ N G X U Â N V I N H D e c e mbe r 2016 31 / 45

The Elasticity of Supply

Cung co giãn hoàn toàn

E las t ic it y a n d I t s Ap p l ic a t io n L Ƣ Ơ N G X U Â N V I N H D e c e mbe r 2016 32 / 45

Độ co giãn của cung

Ví dụ 4

Tính độ co giãn của cung theo giá khi giá Pizza tăng từ 20 lên 30

dollars

E las t ic it y a n d I t s Ap p l ic a t io n L Ƣ Ơ N G X U Â N V I N H D e c e mbe r 2016 33 / 45

Bài tập

E las t ic it y a n d I t s Ap p l ic a t io n L Ƣ Ơ N G X U Â N V I N H D e c e mbe r 2016 34 / 45

Bài tập

E las t ic it y a n d I t s Ap p l ic a t io n L Ƣ Ơ N G X U Â N V I N H D e c e mbe r 2016 35 / 45

Bài tập

E las t ic it y a n d I t s Ap p l ic a t io n L Ƣ Ơ N G X U Â N V I N H D e c e mbe r 2016 40 / 45

1. Nếu hệ số co giãn của cầu theo thu nhập là 1 số âm thì hàng hóa đó phải

là:

Hàng thông thƣờng.

Hàng cấp thấp.

Hàng xa xỉ

2. Nếu hệ số co giãn chéo của 2 hàng hóa là 1 số âm thì 2 hàng hóa đó phải

là:

Mặt hàng bổ sung.

Mặt hàng thay thế.

Mặt hàng không liên quan nhau

Bài tập

E las t ic it y a n d I t s Ap p l ic a t io n L Ƣ Ơ N G X U Â N V I N H D e c e mbe r 2016 37 / 45

Hàng hóa nào có cầu co giãn nhiều hơn?

1. Gạo và xe hơi

2. Sách giáo khoa và tiểu thuyết

3. Kem và kem vani

4. Xăng dùng trong 6 tháng và xăng dùng trong 2 năm.

5. Hàng hóa nào có cung co giãn nhiều hơn?

6. Khu nghỉ mát bên bờ biển và khu nghỉ mát xa bờ biển.

7. Lƣợng xe hơi trong 6 tháng và lƣợng xe hơi trong 2 năm

Bài tập

E las t ic it y a n d I t s Ap p l ic a t io n L Ƣ Ơ N G X U Â N V I N H D e c e mbe r 2016 38 / 45

Bài tập

E las t ic it y a n d I t s Ap p l ic a t io n L Ƣ Ơ N G X U Â N V I N H D e c e mbe r 2016 39 / 45

Câu hỏi ôn tập

1. Hãy định nghĩa độ co giãn của cầu theo giá và độ co giãn của cầu theo thu

nhập.

2. Hãy liệt kê và giải thích bốn yếu tố quyết định độ co giãn của cầu

theo giá đã thảo luận trong chƣơng này.

3. Lợi thế chính của việc sử dụng phƣơng pháp trung điểm để tính

độ co giãn là gì?

4. Nếu độ co giãn lớn hơn 1, cầu là co giãn hay không co giãn? Nếu độ co

giãn bằng 0, cầu hoàn toàn co giãn hay hoàn toàn không co giãn?

5. Trên một đồ thị cung và cầu, hãy chỉ ra mức giá cân bằng,

lƣợng cân bằng và tổng doanh thu của nhà sản xuất.

E las t ic it y a n d I t s Ap p l ic a t io n L Ƣ Ơ N G X U Â N V I N H D e c e mbe r 2016 40 / 45

Câu hỏi ôn tập

6. Nếu cầu không co giãn, giá tăng sẽ làm tổng doanh thu thay đổi nhƣ thế

nào? Giải thích?

7. Chúng ta gọi hàng hóa có độ co giãn của cầu theo thu nhập nhỏ hơn 0

là hàng hóa gì?

7. Độ co giãn của cung theo giá đƣợc tính nhƣ thế nào? Giải thích nó đo lƣờng cái gì?

8. Các bức tranh của Picasso có độ co giãn của cung theo giá là bao nhiêu?

9. Độ co giãn của cung theo giá thƣờng cao hơn hay thấp hơn trong dài hạn so với

ngắn hạn? Tại sao?

10.Làm thế nào độ co giãn có thể giải thích việc ngăn chặn ma túy làm giảm việc sử dụng

ma túy nhƣng lại làm tăng tội phạm liên quan đến ma túy?

E las t ic it y a n d I t s Ap p l ic a t io n L Ƣ Ơ N G X U Â N V I N H D e c e mbe r 2016 41 / 45