CHÖÔNG 2 SÖÏ PHAÙT TRIEÅN CUÛA TÖ TÖÔÛNG

QUAÛN TRÒI. BOÁI CAÛNH LÒCH SÖÛ II. TRÖÔØNG PHAÙI QUAÛN TRÒ COÅ

ÑIEÅNIII. TRÖÔØNG PHAÙI TAÂM LYÙ XAÕ HOÄI IV. TRÖÔØNG PHAÙI ÑÒNH LÖÔÏNG V. TRÖÔØNG PHAÙI HOÄI NHAÄP TRONG

QUAÛN TRÒVI. TRÖÔØNG PHAÙI QUAÛN TRÒ HIEÄN

ÑAÏI

I. BOÁI CAÛNH LÒCH SÖÛ

4 moác quan troïng1. Tröôùc coâng nguyeân : tö töôûng quaûn trò sô

khai, gaén lieàn vôùi toân giaùo & trieát hoïc2. Theá kyû 14 : söï phaùt trieån cuûa thöông maïi

thuùc ñaåy söï phaùt trieån cuûa quaûn trò3. Theá kyû 18 : cuoäc caùch maïng coâng nghieäp

taïo ra nhöõng bieán ñoåi lôùn trong xaõ hoäi, ñoøi hoûi phaûi nghieân cöùu lyù thuyeát QT

4. Cuoái theá kyû 19-ñaàu theá kyû 20 : Taùc phaåm “nhöõng nguyeân taéc QT khoa hoïc” cuûa W. Taylor (1911) ñaùnh daáu söï ra ñôøi cuûa caùc lyù thuyeát quaûn trò

II. TRÖÔØNG PHAÙI QT COÅ ÑIEÅN

1. Tröôøng phaùi quaûn trò khoa hoïc2. Tröôøng phaùi quaûn trò haønh chính•1. tröôøng phaùi quaûn trò khoa hoïc•Tröôøng phaùi naøy quan taâm ñeán naêng suaát lao ñoäng thoâng qua vieäc hôïp lyù hoaù caùc böôùc coâng vieäc.

Federich W Taylor (1856 - 1915) : •Caùc tö töôûng chính cuûa oâng ñöôïc taäp trung trong taùc phaåm noåi tieáng “Nhöõng nguyeân taéc trong quaûn trò khoa hoïc ”

• 4 nguyeân taéc quaûn trò khoa hoïc cuûa Taylor 1. Xaây döïng cô sôû khoa hoïc cho caùc coâng vieäc vôùi

nhöõng ñònh möùc vaø caùc phöông phaùp phaûi tuaân theo

2. Choïn coâng nhaân moät caùch khoa hoïc, chuù troïng kyõ naêng vaø söï phuø hôïp vôùi coâng vieäc, huaán luyeän moät caùch toát nhaát ñeå hoaøn thaønh coâng vieäc

3. Khen thöôûng ñeå baûo ñaûm tinh thaàn hôïp taùc, trang bò nôi laøm vieäc moät caùch ñaày ñuû vaø hieäu quaû.

4. Phaân nhieäm giöõa quaûn trò vaø saûn xuaát, taïo ra tính chuyeân nghieäp cuûa nhaø quaûn trò.

Ngöôøi cuøng tö töôûng

Frank & Lillian Gilbreth : Frank (1868 -1924) vaø Lillian (1878 -1972) laø nhöõng ngöôøi tieân phong trong vieäc nghieân cöùu thôøi gian - ñoäng taùc.Henry Gantt : OÂng phaùt trieån sô ñoà Gantt moâ taû doøng coâng vieäc caàn ñeå hoaøn thaønh moät nhieäm vuï, vaïch ra nhöõng giai ñoaïn cuûa coâng vieäc theo keá hoaïch, ghi caû thôøi gian hoaïch ñònh vaø thôøi gian thöïc söï

•2. Tröôøng phaùi quaûn trò haønh chính•Tröôøng phaùi quaûn trò haønh chính (toång quaùt) phaùt trieån nhöõng nguyeân taéc quaûn trò chung •cho moät toå chöùc- tö töôûng chuû ñaïo theå hieän qua 14 nguyeân taéc quaûn trò toång quaùt

1. Phaân chia coâng vieäc 2. Thaåm quyeàn vaø traùch nhieäm 3. Kyû luaät 4. Thoáng nhaát chæ huy 5. Thoáng nhaát ñieàu khieån 6. Lôïi ích caù nhaân phuï thuoäc lôïi ích chung 7. Thuø lao xöùng ñaùng.8. Taäp trung vaø phaân taùn 9. Heä thoáng quyeàn haønh (tuyeán xích laõnh

ñaïo) 10. Traät töïï.11. Coâng baèng.12. OÅn ñònh nhieäm vuï.13. Saùng kieán.14. Tinh thaàn ñoaøn keát.

Người cuøng tư tưởng

Max Weber (1864 - 1920) laø moät nhaø xaõ hoäi hoïc ngöôøi Ñöùc, coù nhieàu ñoùng goùp vaøo lyù thuyeát quaûn trò thoâng qua vieäc phaùt trieån moät toå chöùc quan lieâu baøn giaáy•Khaùi nieäm quan lieâu baøn giaáy ñöôïc ñònh nghóa laø heä thoáng chöùc vuï vaø nhieäm vuï ñöôïc xaùc ñònh roõ raøng, phaân coâng phaân nhieäm chính xaùc, caùc muïc tieâu phaân bieät, heä thoáng quyeàn haønh coù toân ti traät töï.

Nhöõng ñaëc tính cuûa chuû nghóaNhöõng ñaëc tính cuûa chuû nghóa quan quan

lieâu cuûa Weberlieâu cuûa Weber •1. Phaân coâng lao ñoäng vôùi thaåm quyeàn vaø traùch nhieäm ñöôïc qui ñònh roõ vaø ñöôïc hôïp phaùp hoaù nhö nhieäm vuï chính thöùc.•2. Caùc chöùc vuï ñöôïc thieát laäp theo heä thoáng chæ huy, moãi chöùc vuï naèm döôùi moät chöùc vuï khaùc cao hôn.•3. Nhaân söï ñöôïc tuyeån duïng vaø thaêng caáp theo khaû naêng qua thi cöû, huaán luyeän vaø kinh nghieäm. •4. Caùc haønh vi haønh chaùnh vaø caùc quyeát ñònh phaûi thaønh vaên baûn.•5. Quaûn trò phaûi taùch rôøi sôû höõu•6. Caùc nhaø quaûn trò phaûi tuaân thuû ñieàu leä vaø thuû tuïc. Luaät leä phaûi coâng baèng vaø ñöôïc aùp duïng thoáng nhaát cho moïi ngöôøi.

III. TRÖÔØNG PHAÙI TAÂM LYÙ XAÕ HOÄI

Elton Mayo (1880-1949) : nghieân cöùu taïi nhaø maùy Hawthornes ñaõ keát luaän raèng “yeáu toá xaõ hoäi” môùi chính laø taùc nhaân taêng naêng suaát lao ñoäng töùc laø giöõa taâm lyù vaø taùc phong coù moái lieân heä raát maät thieát.•Vôùi vieäc nhaán maïnh ñeán quan heä con ngöôøi trong quaûn trò, caùc nhaø quaûn trò phaûi tìm caùch taêng söï thoaû maõn taâm lyù vaø tinh thaàn cuûa nhaân vieân

III. TRÖÔØNG PHAÙI TAÂM LYÙ XAÕ HOÄI

•Lyù thuyeát taâm lyù xaõ hoäi trong quaûn trò (lyù thuyeát taùc phong) nhaán maïnh ñeán vai troø cuûa yeáu toá taâm lyù, tình caûm, quan heä xaõ hoäi cuûa con ngöôøi trong coâng vieäc. •Lyù thuyeát naøy cho raèng hieäu quaû cuûa quaûn trò do naêng suaát lao ñoäng quyeát ñònh, nhöng naêng suaát lao ñoäng khoâng chæ do caùc yeáu toá vaät chaát quyeát ñònh maø coøn do söï thoaû maõn caùc nhu caàu taâm lyù xaõ hoäi cuûa con ngöôøi.

Ngöôøi cuøng tö töôûng

Abraham Maslow (1908-1970) : Laø nhaø taâm lyù hoïc ñaõ xaây döïng moät lyù thuyeát veà nhu caàu cuûa con ngöôøi goàm 5 baäc ñöôïc xeáp töø thaáp leân cao theo thöù töï :•1. Nhu caàu vaät chaát.•2. Nhu caàu an toaøn.•3. Nhu caàu xaõ hoäi.•4. Nhu caàu ñöôïc toân troïng.•5. Nhu caàu töï hoaøn thieän.

Ngöôøi cuøng tö töôûng

Douglas Mc Gregor ( -1964) : Chòu aûnh höôûng cuûa Mayo vaø Maslow, oâng phaùt trieån lyù thuyeát taùc phong trong quaûn trò •Mc Gregor cho raèng thay vì nhaán maïnh ñeán cô cheá kieåm tra thì nhaø quaûn trò neân quan taâm nhieàu hôn ñeán söï phoái hôïp hoaït ñoäng.

IV. TRÖÔØNG PHAÙI ÑÒNH LÖÔÏNG

•Tröôøng phaùi ñònh löôïng trong quaûn trò vôùi quan ñieåm tieáp caän laø hieäu quaû cuûa QT phuï thuoäc vaøo chaát löôïng cuûa caùc quyeát ñònh ñöôïc ñeà ra. Ñeå ra quyeát ñònh ñuùng caàn aùp duïng lyù thuyeát ra quyeát ñònh vaø caùc coâng cuï ñònh löôïng vaøo giaûi quyeát vaán ñeà.

IV. TRÖÔØNG PHAÙI ÑÒNH LÖÔÏNG

1. Coi troïng quaù trình ra quyeát ñònh vaø cô sôû khoa hoïc cuûa caùc quyeát ñònh

2. Quaù trình ra quyeát ñònh phaûi vaän duïng caùc lyù thuyeát ra quyeát ñònh

3. Duøng caùc moâ hình toaùn hoïc ñeå giaûi quyeát vaán ñeà.

4. Coi maùy tính laø coâng cuï cô baûn trong vieäc giaûi quyeát caùc baøi toaùn quaûn trò.

IV. TRÖÔØNG PHAÙI ÑÒNH LÖÔÏNG

•Tröôøng phaùi ñònh löôïng thaâm nhaäp haàu heát trong moïi toå chöùc chöùc hieän ñaïi vôùi nhöõng kyõ thuaät phöùc taïp.•Ñoùng goùp raát lôùn trong vieäc naâng cao trình ñoä hoaïch ñònh vaø kieåm tra hoaït ñoäng.•Caùc khaùi nieäm vaø kyõ thuaät cuûa lyù thuyeât naøy töông ñoái khoù hieåu ñoái vôùi caùc nhaø quaûn trò

V. TRÖÔØNG PHAÙI HOÄI NHAÄP TRONG QUAÛN TRÒ

•1. Tröôøng phaùi “Quaù trình Quaûn trò”•Quan ñieåm cuûa khaûo höôùng naøy ñöôïc ñeà caäp töø ñaàu theá 20 qua tö töôûng cuûa Henri Fayol, nhöng thöïc söï chæ phaùt trieån maïnh vaø trôû thaønh moät phöông phaùp tieáp caän veà quaûn trò töø naêm 1960 do coâng cuûa Harold Koontz. •Tö töôûng naøy cho raèng quaûn trò laø moät quaù trình lieân tuïc cuûa caùc chöùc naêng quaûn trò ñoù laø hoaïch ñònh, toå chöùc, ñieàu khieån vaø kieåm soaùt

Quaù trình quaûn tròQuaù trình quaûn trò

Hoaïch ñònh

Toå chöùc

Ñieàu khieån

Kieåm tra

V. TRÖÔØNG PHAÙI HOÄI NHAÄP TRONG QUAÛN TRÒ

•2. Tröôøng phaùi “Ngaãu nhieân”•Lyù thuyeát naøy cho raèng kyõ thuaät quaûn trò thích hôïp cho moät hoaøn caûnh nhaát ñònh tuyø thuoäc vaøo baûn chaát vaø ñieàu kieän cuûa hoaøn caûnh ñoù. •Trong quaûn trò luoân coù söï taùc ñoäng cuûa nhöõng yeáu toá ngaãu nhieân,vì theá khoâng theå coù moät khuoân maãu giaûi quyeát cho taát caû caùc tröôøng hôïp maø phaûi linh hoaït vaän duïng

V. TRÖÔØNG PHAÙI HOÄI NHAÄP TRONG QUAÛN TRÒ

•3. Tröôøng phaùi “Quaûn trò heä thoáng”•Coi toå chöùc(doanh nghieäp) laø moät heä thoáng vaø hoaït ñoäng cuûa noù vaän haønh theo nguyeân lyù cô baûn cuûa lyù thuyeát heä thoáng. Giöõa caùc boä phaän cuûa heä thoáng coù moái quan heä taùc ñoäng höõu cô vôùi nhau, baát kyø moät thay ñoåi duø nhoû cuûa heä thoáng con cuõng coù aûnh höôõng ñeán caû heä thoáng vaø ngöôïc laïi.

VI. TRÖÔØNG PHAÙI QUAÛN TRÒ HIEÄN ÑAÏI

•1. Lyù thuyeát Z•Lyù thuyeát Z ñöôïc moät giaùo sö ngöôøi Myõ goác Nhaät Baûn laø giaùo sö William Ouchi xaây döïng treân cô sôû aùp duïng caùch quaûn lyù cuûa Nhaät Baûn vaøo caùc coâng ty Myõ. Lyù thuyeát ra ñôøi naêm 1978, chuù troïng ñeán quan heä xaõ hoäi vaø yeáu toá con ngöôøi trong toå chöùc

VI. TRÖÔØNG PHAÙI QUAÛN TRÒ HIEÄN ÑAÏI

•2. Tieáp caän theo 7-yeáu toá (7’S) : Strategy-Structure-System-Style-Skill-Staff-Shared Values•Caùch tieáp caän naøy nhaán maïnh raèng trong quaûn trò caàn phaûi phoái hôïp haøi hoaø 7 yeáu toá quaûn trò coù aûnh höôûng leân nhau, khi moät yeáu toá thay ñoåi keùo theo caùc yeáu toá khaùc cuõng bò aûnh höôûng