TAÂM LYÙ QUAÛN LYÙ & NGHEÄ THUAÄT LAÕNH

ÑAÏO

GV : MBA.Phaïm Ngoïc Phöông

VIEÄN QUAÛN TRÒ DN - 2009VIEÄN QUAÛN TRÒ DN - 2009

-LÖU HAØNH NOÄI BOÄ--LÖU HAØNH NOÄI BOÄ-

TAÂM LYÙ QUAÛN LYÙ & NGHEÄ THUAÄT

LAÕNH ÑAÏO

Phaàn 1 : Taâm lyù Quaûn lyù.

Phaàn 2 : Ngheä thuaät laõnh ñaïo.

Phaàn 3 : Xaây döïng taäp theå vöõng maïnh.

Phaàn 1 : TAÂM LYÙ QUAÛN LYÙ

1.Taâm lyù caù nhaân vôùi coâng taùc quaûn lyù & phaân coâng.

2.Taâm lyù taäp theå & öùng duïng trong quaûn lyù.

KHAÙI NIEÄM VEÀ CON NGÖÔØI

Con ngöôøi laø 1 thöïc theå thoáng nhaát goàm 3 maët : Sinh vaät, xaõ hoäi, vaø taâm lyù.

- Veà maët sinh vaät : Noùi tôùi nhöõng yeáu toá thuoäc baåm sinh & di truyeàn, nhöõng quaù trình sinh hoïc & heä thoáng baûn naêng

- Veà maët xaõ hoäi : Con ngöôøi laø toång hoøa caùc moái quan heä XH, vôùi nhöõng vò trí, vai troø, traùch nhieäm, quyeàn lôïi nhaát ñònh trong taäp theå, coäng ñoàng XH.

- Veà maët taâm lyù : Nhôø coù ngoân ngöõ, coù lao ñoäng & soáng thaønh XH maø con ngöôøi coù möùc ñoä phaùt trieån taâm lyù hôn caùc ñoäng vaät khaùc, tö duy tröøu töôïng, tö duy khaùi quaùt, tö duy saùng taïo, coù tình caûm, coù yù chí, coù yù thöùc vaø töï yù thöùc, …

- Khi taùc ñoäng tôùi 1 ngöôøi chuùng ta caàn phaûi chuù yù ñeán caû 3 maët ñoù.

1. TAÂM LYÙ CAÙ NHAÂN

- Ñoäng cô- Khí chaát (Tính khí)- Tính caùch- Naêng löïc- Caûm xuùc-tình caûm- Voâ thöùc & cô cheá töï veä

1/ ÑOÄNG CÔ

-Ñoäng cô coù theå ñöôïc moâ taû nhö laø moät löïc löôïng beân trong thuùc ñaåy haønh vi cuûa con ngöôøi.

-Ñoäng cô ñöôïc taïo bôûi nhöõng nhu caàu chöa ñöôïc thoûa maõn khi chuùng trôû neân caêng thaúng.

NHU CAÀU-Nhu caàu laø caùi taát yeáu, töï

nhieân, laø thuoäc tính taâm lyù cuûa con ngöôøi, laø nhöõng ñoøi hoûi caàn phaûi ñöôïc thoaû maõn ñeå toàn taïi & phaùt trieån.

-Khi nhu caàu ñaõ ñaït tôùi khaùt voïng thì noù bieán thaønh ñoäng cô thuùc ñaåy haønh ñoäng.

-Nhö vaäy caùi taïo ra ñoäng löïc chính laø nhu caàu

LAØM THEÁ NAØO TAÏO RA & DUY TRÌ ÑOÄNG CÔ ÔÛ NV ?

-Caùc lyù thuyeát veà ñoäng cô : 1/Thuyeát nhu caàu 5 baäc cuûa Maslow 2/Hoïc thuyeát 2 nhaân toá cuûa

Frederick Herzberg 3/Hoïc thuyeát cuûa David Mc.Clelland 4/Hoïc thuyeát cuûa Clayton Anderfer 5/Thuyeát mong ñôïi cuûa Victor Vroom

CAÁP BAÄC NHU CAÀU THEO MASLOW

NC QUAN HEÄNC QUAN HEÄXAÕ HOÄIXAÕ HOÄI

NC TÖÏ NC TÖÏ HOAØNHOAØNTHIEÄNTHIEÄN

NC ÑÒA NC ÑÒA VÒVÒ

NC AN TOAØNNC AN TOAØN

NC SINH LYÙ TÖÏ NC SINH LYÙ TÖÏ NHIEÂNNHIEÂN

DEÃ THOÛADEÃ THOÛAMAÕNMAÕN

KHOÙKHOÙTHOÛATHOÛAMAÕNMAÕN

NHU CAÀU CÔ BAÛN THEO AÙ ÑOÂNG

1.THÖÏC2.Y 3.DI4.TRUÙ5.LAÏC

•6. TÍN•7. AN•8. TRI•9. SÓ•10. TRAÙNG•……

QUAN TROÏNG CUÛA ÑOÄNG CÔ :- Taïo ra & ñaùp öùng nhu caàu theo

töøng böôùc-töøng caáp ñoä, heát NC naøy ñeán NC khaùc cho NV phuø hôïp vôùi töøng giai ñoaïn phaùt trieån & höùng thuù-quan taâm cuûa hoï, kheùo leùo laùi vaøo muïc ñích chung.

- D.Carnegie : “Muoán daãn duï ai laøm vieäc gì theo yù ta, chæ coù caùch laø laøm cho ngöôøi aáy phaùt khôûi caùi yù muoán laøm vieäc ñoù”

- Ñöøng laøm “maát theå dieän-maát höùng” cuûa ngöôøi ta

2/ KHÍ CHAÁT (TÍNH KHÍ)

1. Tính khí laø moät thuoäc tính taâm lyù caù nhaân, phaûn aûnh cöôøng ñoä, toác ñoä & söï caân baèng cuûa caùc quaù trình taâm lyùdieãn ra beân trong cuûa 1 caù nhaân, tröôùc moät söï vieäc hoaëc moät hieän töôïng nhaát ñònh & ñöôïc bieåu hieän qua haønh vi öùng xöû haøng ngaøy cuûa hoï.

2. Tính khí chuû yeáu do heä thaàn kinh baåm sinh cuûa con ngöôøi quyeát ñònh.

Boán loaïi tính khí cô baûn

CÖÔØNG ÑOÄ HOAÏT CÖÔØNG ÑOÄ HOAÏT ÑOÄNGÂÑOÄNGÂ

CUÛA HEÄ THAÀN CUÛA HEÄ THAÀN KINHKINH

TRAÏNG THAÙI TRAÏNG THAÙI CUÛA HEÄ CUÛA HEÄ

THAÀN KINHTHAÀN KINH

TOÁC ÑOÄ TOÁC ÑOÄ CHUYEÅN ÑOÅI CHUYEÅN ÑOÅI GIÖÕA 2 QUAÙ GIÖÕA 2 QUAÙ

TRÌNHTRÌNH

TÍNH TÍNH CHAÁT

CHAÁTTÍNH KHÍTÍNH KHÍ

LINH HOAÏTLINH HOAÏT MaïnhMaïnh Caân Caân baèngbaèng

Nhanh Nhanh (Linh hoaït)(Linh hoaït)

ÑIEÀM TÓNHÑIEÀM TÓNH

SOÂI NOÅISOÂI NOÅI

ÖU TÖÖU TÖ

MaïnhMaïnh

MaïnhMaïnh

YeáuYeáu

Caân Caân baèngbaèngKhoâng Khoâng

caân caân baèngbaèngKhoâng Khoâng caân caân

baèngbaèng

Chaäm, Chaäm, khoâng khoâng

linh hoaïtlinh hoaït

NhanhNhanh

Chaäm, Chaäm, khoâng linh khoâng linh

hoaïthoaït

ÖU NHÖÔÏC ÑIEÅM CUÛA CAÙC LOAÏI TÍNH KHÍ

1.Tính khí linh hoaït : - Öu ñieåm : Taùc phong töï tin

vui veû hoaït baùt, quan heä roäng raõi, deã tieáp xuùc. Deã thích nghi vôùi söï thay ñoåi cuûa moâi tröôøng. Naêng ñoäng, nhieàu saùng kieán möu meïo.

- Nhöôïc ñieåm : Tình caûm thay ñoåi nhanh choùng (vui, buoàn), nhaän thöùc vaán ñeà nhanh nhöng khoâng saâu.

- Coâng vieäc : - Thích hôïp vôùi nhöõng coâng vieäc ñoåi môùi, hoaït ñoäng soâi noåi-linh hoaït.

- Khoâng thích hôïp nhöõng coâng vieäc ñôn ñieäu, ñoøi hoûi kieân trì.

2. Tính khí ñieàm tónh :- Öu ñieåm : Taùc phong khoan thai

ñieàm ñaïm, ít bò moâi tröôøng kích ñoäng. Laøm vieäc thöôøng nguyeân taéc, nhaän thöùc vaán ñeà saâu saéc.

- Nhöôïc ñieåm : Ít saùng kieán, nhaän thöùc chaäm vaø coù khuynh höôùng baûo thuû, khaû naêng thích nghi vôùi söï thay ñoåi cuûa moâi tröôøng keùm.

- Coâng vieäc : Thích hôïp vôùi

coâng taùc Keá hoaïch, toå chöùc nhaân söï, caùc coâng vieäc lieân quan ñeán cheá ñoä chính saùch, quy taéc, quy ñònh, quy trình,…. Maø ñoøi hoûi caån thaän & nguyeân taéc.

- Khoâng thích hôïp Cvieäc ñoøi hoûi phaûn öùng nhanh, maïo hieåm quyeát ñoaùn

3. Tính khí soâi noåi :

- Öu ñieåm : Taùc phong maïnh baïo, trong quan heä trung thöïc thaúng thaén, laøm vieäc nhieät tình, soâi noåi, taùo baïo.

- Nhöôïc ñieåm : Taùc phong thöôøng haáp taáp, voäi vaøng. Trong quan heä deã noùng naûy, deã caùu, deã bò khích ñoäng. Tình caûm deã thay ñoåi.

- Coâng vieäc : Thích hôïp vôùi coâng vieäc ñoåi môùi, ñoøi thöû thaùch giai ñoaïn ñaàu, khoâng thích hôïp vôùi coâng vieäc nhaân söï, ñoái ngoaïi.

4. Tính khí öu tö :

- Öu ñieåm : Hoï coù traùch nhieäm cao trong coâng vieäc. Taùc phong quan heä nheï nhaøng. Trong ñieàu kieän oån ñònh hoï thöôøng laøm vieäc toát, kieân trì, nhaãn naïi.

- Nhöôïc ñieåm : Taùc phong thöôøng ruït reø töï ti. Ngaïi giao tieáp, khoù thích nghi vôùi ñieàu kieän thay ñoåi cuûa moâi tröôøng. Trong coâng vieäc thöôøng thuï ñoäng.

- Coâng vieäc : Thích hôïp coâng vieäc ñoøi hoûi kieân trì nhaãn naïi, oån ñònh & coù söï chæ ñaïo cuï theå. Khoâng thích hôïp coâng vieäc nhaân söï, maïo hieåm, saùng taïo.

LÖU YÙ VEÀ TÍNH KHÍ- Tính khí do heä thaàn kinh baåm sinh

quyeát ñònh laø chuû yeáu, nhöng thöïc teá coøn bò chi phoái bôûi tuoåi taùc, kinh nghieäm, …

- Phaûi chaáp nhaän ngöôøi ta khaùc mình- Phaûi söû duïng con ngöôøi phuø hôïp

vôùi coâng vieäc.- Tính khí gioáng nhau thöôøng ñaåy

nhau, vaø khaùc nhau thöôøng huùt nhau.

3/ TÍNH CAÙCH1. Tính caùch thöôøng ñöôïc hieåu laø söï

keát hôïp caùc thuoäc tính taâm lyù cô baûn vaø beàn vöõng cuûa con ngöôøi, bieåu hieän thaùi ñoä cuûa con ngöôøi vôùi hieän thöïc & bieåu hieän qua haønh vi cuûa con ngöôøi ñoù (Söï toát-xaáu cuûa con ngöôøi).

2. Noäi dung tính caùch : Bao goàm : . Thaùi ñoä ñoái taøi saûn . . Thaùi ñoä ñoái vôùi baûn thaân. . Thaùi ñoä ñoái vôùi lao ñoäng. . Thaùi ñoä ñoái vôùi coäng ñoàng.

LÖU YÙ VEÀ TÍNH CAÙCH- Tính caùch hình thaønh thöôøng do

quaù trình giaùo duïc-giao tieáp vaø töï ñaøo luyeän baûn thaân cuûa con ngöôøi laø chuû yeáu.

- Ngoaøi ra tính caùch coøn phuï thuoäc caùc yeáu toá khaùc nhö : Vò trí xaõ hoäi, trình ñoä VH, lyù töôûng, moâi tröôøng giao tieáp, … Tính caùch coù theå thay ñoåi (theo thôøi gian, hoaøn caûnh, aùp löïc, …)

- Ngöôøi Quaûn lyù neân taïo “theá hieåm” ñeå NV khoù coù ñieàu kieän “Vöôït raøo” ! Khoâng neân quaù tin caäy vaøo quaù trình tính caùch NV

- Taïo ñieàu kieän ñeå tính caùch toát-tích cöïc naûy nôû phaùt trieån trôû thaønh neáp soáng Vaên hoaù, seõ keàm cheá NV toát hôn caû nhöõng Quy ñònh ngaët ngheøo.

4/ NAÊNG LÖÏC CAÙ NHAÂN

- Naêng löïc caù nhaân thöôøng ñöôïc hieåu laø nhöõng phaåm chaát taâm lyù nhaát ñònh , maø nhôø ñoù moät caù nhaân coù theå thöïc hieän hay hoaït ñoäng thaønh coâng trong moät laõnh vöïc naøo ñoù.

- Khoâng ai hoaøn toaøn khoâng coù moät naêng löïc gì, vaø cuõng khoâng ai coù naêng löïc treân taát caû caùc lónh vöïc khaùc nhau.

- Naêng löïc ñöôïc phaùt hieän qua traûi nghieäm.

- Neân söû duïng NV theo höôùng phaùt huy ñöôïc naêng löïc cuûa hoï toát nhaát & chuù troïng phaùt trieån NV theo höôùng ña naêng

- Trong moät soá tröôøng hôïp ñaëc bieät coù theå keàm cheá 1 soá naêng löïc naøo ñoù khoâng coù lôïi cho söï phaùt trieån toå chöùc.

- Naêng löïc coù theå döï ñoaùn ?

5/ CAÛM XUÙC-TÌNH CAÛM

- Caûm xuùc laø nhöõng rung caûm cuûa con ngöôøi ñoái vôùi nhöõng söï vaät vaø hieän töôïng coù lieân quan ñeán vieäc thoaû maõn hay khoâng thoaû maõn nhu caàu.

- Trong giao tieáp, nhöõng caûm xuùc tích luyõ daàn daàn seõ hình thaønh nhöõng tình caûm töông öùng.

- Caûm xuùc-tình caûm chi phoái nhaän thöùc cuûa con ngöôøi trong giao tieáp maïnh hôn caû lyù trí.

- TC-XC laø choã maïnh nhaát nhöng cuõng laø choã yeáu nhaát cuûa con ngöôøi

- Ra aân roài haõy ra uy.

6/ VOÂ THÖÙC VAØ CÔ CHEÁ TÖÏ VEÄ

1.Voâ thöùc laø nhöõng hieän töôïng taâm lyù khoâng coù söï tham gia cuûa yù thöùc vaø chuùng xaûy ra ngoaøi söï kieåm soaùt cuûa con ngöôøi.

2. Voâ thöùc hình thaønh töø baûn naêng töï nhieân hoaëc töø hoaït ñoäng quaù quen thuoäc maø coù.

3. Cô cheá töï veä thöôøng thuoäc daïng voâ thöùc, giuùp con ngöôøi töï baûo veä vaø caân baèng taâm lyù.

LÖU YÙ VEÀ CÔ CHEÁ TÖÏ VEÄ

1. Con ngöôøi luoân coù khuynh höôùng “töï baûo veä mình” tröôùc moïi söï ñe doaï-hieåm nguy-chæ trích, …duø hoï coù sai loãi. Neân caàn phaân ñònh nhieäm vuï raïch roøi ñeå traùnh ñoå thöøa traùch nhieäm qua laïi.

2. Tröôùc khi goùp yù pheâ bình, neân khen ngôïi.

3. Söû duïng kheùo leùo theá “Boái thuyû”.

4. Ñöøng doàn ngöôøi ta ñeán chaân töôøng

2. TAÂM LYÙ TAÄP THEÅ- Söï laây lan taâm lyù.- Hieän töôïng aùp löïc nhoùm-Vaên hoaù toå chöùc.

- Hieän töôïng baét chöôùc.- Cô caáu chính thöùc-khoâng chính thöùc.

1. SÖÏ LAÂY LAN TAÂM LYÙ

- Laây lan taâm lyù laø quaù trình chuyeån toaû caûm xuùc töø caù theå naøy sang caù theå khaùc ôû caáp ñoä taâm sinh lyù naèm ngoaøi söï taùc ñoäng cuûa yù thöùc

- Noùi caùch khaùc laø quaù trình maø moät ngöôøi naøy töï ñöa mình vaøo traïng thaùi taâm lyù cuûa ngöôøi khaùc moät caùch voâ thöùc.

- Haõy luoân duy trì taâm lyù tích cöïc cho nhaân vieân töø thaùi ñoä & haønh vi cuûa ngöôøi quaûn lyù.

2. HIEÄN TÖÔÏNG AÙP LÖÏC NHOÙM-VAÊN HOAÙ TOÅ CHÖÙC

- Trong giao tieáp taäp theå, phaûn öùng cuûa 1 thaønh vieân thöôøng bò chi phoái bôûi phaûn öùng cuûa soá ñoâng.

- Moät caùch cuï theå theo kieåu “Ai sao toâi vaäy”.

- Bieåu hieän khaùc cuûa hieän töôïng aùp löïc nhoùm laø “vaên hoaù toå chöùc”

a) KHAÙI NIEÄM VHTC

- Vaên hoaù TC laø nhöõng chuaån möïc, khuoân maãu coù tính truyeàn thoáng maø moïi thaønh vieân cuûa DN phaûi noi theo, phaûi thöïc hieän.

- VHTC laø nhöõng nhaän thöùc toàn taïi trong caùc thaønh vieân cuûa moät DN, coù khaû naêng chi phoái moïi haønh ñoäng, suy nghó vaø nhöõng thoùi quen cuûa hoï.

- Xaây döïng VHTC taïo thuaän lôïi cho coâng taùc SX-KD nhö : Heát vieäc-khoâng heát giôø, ngöôøi toát luoân ñeán sôùm, VH chaêm soùc khaùch haøng, …

b) CAÙC YEÁU TOÁ CAÁU THAØNH VHTC

- Nhöõng giaù trò coát loõi- Nhöõng chuaån möïc- Nhöõng nieàm tin- Nhöõng huyeàn thoaïi- Nhöõng nghi thöùc taäp theå- Nhöõng ñieàu caám kî

NHÖÕNG GIAÙ TRÒ COÁT LOÕI

Laø nhöõng ñieàu moïi ngöôøi trong DN cho laø ñuùng ñaén, cao caû, coù giaù trò, laø thöôùc ño ñeå ñaùnh giaù – so saùnh moät ngöôøi naøo ñoù

Ví duï :- Vöøa hoàng vöøa chuyeân- Hieäu quaû coâng vieäc laø thöôùc ño- Caàn kieäm, lieâm chính, chí coâng, voâ

tö

NHÖÕNG CHUAÅN MÖÏCLaø nhöõng quy taéc khoâng chính thöùc

veà haønh vi öùng xöû cuûa moïi ngöôøi. Ví duï :

- Vôùi caáp treân phaûi trung thöïc – toân troïng

- Vôùi ñoàng nghieäp phaûi thaân aùi – giuùp ñôõ

- Vôùi khaùch haøng phaûi nhieät tình – taän tuïy – chöøng möïc – kheùo leùo.

- ….

NHÖÕNG NIEÀM TIN

Laø nhöõng ñieàu truyeàn tuïng veà söï thaønh coâng cuûa nhöõng caù nhaân naøo ñoù ñeå moïi ngöôøi noi theo. Ví duï : Moät nhaân vieân baùn haøng naøo ñoù, nhôø kieân nhaãn vaø kheùo leùo, ñaõ ñem veà cho DN nhöõng khaùch haøng lôùn ñeán baát ngôø.

NHÖÕNG HUYEÀN THOAÏILaø nhöõng nieàm tin ñöôïc truyeàn

tuïng nhöng khoâng theå kieåm chöùng ñoä xaùc thöïc cuûa noù, thöôøng huyeàn thoaïi hay noùi veà ngöôøi laäp ra DN ñaàu tieân.

Ví duï :- Ngöôøi xaây Chôï Lôùn xuaát thaân baùn ve chai

- Chuû ngaân haøng “Thaàn taøi tín nghóa” ñaõ töøng laø moät ngöôøi chaên boø.

NHÖÕNG NGHI THÖÙC TAÄP THEÅ

Ñöôïc laäp ra ñeå thoáng nhaát yù chí vaø haønh ñoäng cuûa moïi thaønh vieân trong DN, nhaèm raøng buoäc traùch nhieäm veà maët tinh thaàn cuûa nhöõng caù nhaân. Ví duï : -Lôøi theà Hy – poâ – crat vôùi Baùc syõ môùi ra tröôøng.

- Leã “Nghing OÂng” vôùi daân ngheà ghe caù.

- …

NHÖÕNG ÑIEÀU CAÁM KÎLaø nhöõng quy ñònh baát thaønh vaên,

thaäm chí baát thaønh ngoân, trong nhöõng ngaønh ngheà nhaát ñònh. Ví duï :

- Chôû meøo ñen treân xe khaùch- AÊn caù laät leân vôùi ngheà ghe caù

bieån- To tieáng, caõi vaõ vôùi khaùch trong

ngheà baùn haøng – Chaêm soùc KH.

VAÊN HOAÙ TOÅ CHÖÙC•VHTC ñöôïc taïo ra töø

nhöõng nhaø quaûn trò caáp cao vaø duy trì nhôø nhaø quaûn trò cô sôû.QT CAÁP QT CAÁP

CAOCAO

QT CAÁP QT CAÁP TRUNGTRUNG

QT CAÁP CÔ SÔÛQT CAÁP CÔ SÔÛ

NHAÂN NHAÂN VIEÂNVIEÂN

3. HIEÄN TÖÔÏNG BAÉT CHÖÔÙC

- Baét chöôùc laø söï moâ phoûng, taùi taïo, laäp laïi caùc haønh ñoäng, haønh vi, taâm traïng, caùch thöùc suy nghó, öùng xöû cuûa moät ngöôøi hay moät nhoùm ngöôøi naøo ñoù.

- Baét chöôùc töø döôùi leân treân theo baäc thang xaõ hoäi.

- Ngöôøi quaûn lyù theá naøo, nhaân vieân theá aáy.

4.CÔ CAÁU CHÍNH THÖÙC-KHOÂNG CHÍNH THÖÙC

- Cô caáu chính thöùc : Nhöõng ngöôøi ñöôïc boå nhieäm, giöõ moät vò trí nhaát ñònh.

- Cô caáu khoâng chính thöùc : Nhöõng “thuû lónh khoâng chính quy”.

- Ñieàu khieån taäp theå caàn phoái hôïp caû cô caáu chính thöùc vaø khoâng chính thöùc.

Phaàn 2 : NGHEÄ THUAÄT LAÕNH ÑAÏO

- Söû duïng quyeàn löïc ñuùng möùc

- Laõnh ñaïo vaø phong caùch laõnh ñaïo

- Laõnh ñaïo theo tình huoáng

1. SÖÛ DUÏNG QUYEÀN LÖÏC ÑUÙNG MÖÙC

- Quyeàn löïc vaø söï aûnh höôûng.- Cô sôû cuûa quyeàn löïc.- Aûnh höôûng cuûa caùc loaïi

quyeàn löïc.- Nhöõng nguyeân taéc söû duïng

quyeàn löïc.

1.1 QUYEÀN LÖÏC & SÖÏ AÛNH HÖÔÛNG

-Söï aûnh höôûng : Aûnh höôûng laø söï taùc ñoäng cuûa 1 beân leân phía beân kia.

-Quyeàn löïc : Quyeàn löïc laø naêng löïc cuûa chuû theå trong vieäc aûnh höôûng tôùi ñoái töôïng.CHUÛ THEÅCHUÛ THEÅ ÑOÁI ÑOÁI

TÖÔÏNGTÖÔÏNG

TAÙC TAÙC ÑOÄNGÑOÄNG

PHAÛN PHAÛN HOÀIHOÀI

NHAØ QUAÛN NHAØ QUAÛN TRÒTRÒ

CAÙ NHAÂN & CAÙ NHAÂN & NHOÙMNHOÙM

1.2 CÔ SÔÛ CUÛA QUYEÀN LÖÏC

• Quyeàn löïc cuûa moät caù nhaân do nhieàu yeáu toá caáu thaønh :

. Quyeàn löïc vò trí . Quyeàn löïc caù nhaân . Quyeàn löïc chính trò

a) QUYEÀN LÖÏC VÒ TRÍ

1. Quyeàn haïn chính thöùc (Quyeàn hôïp phaùp)

2. Söï kieåm soaùt ñoái vôùi caùc nguoàn löïc vaø phaàn thöôûng.

3. Söï kieåm soaùt ñoái vôùi söï tröøng phaït.

4. Söï kieåm soaùt ñoái vôùi thoâng tin.5. Söï kieåm soaùt moâi tröôøng.

b) QUYEÀN LÖÏC CAÙ NHAÂN

- Taøi naêng chuyeân moân.- Söï thaân thieän/trung thaønh

cuûa ñoái töôïng (Quyeàn tham chieáu).

- Söùc haáp daãn, loâi cuoán.- Söï can ñaûm, gan daï.- Söï tín nhieäm cuûa ngöôøi khaùc.

c) QUYEÀN LÖÏC CHÍNH TRÒ

- Quyeàn löïc chính trò ñöôïc taïo ra töø caùc ñaëc ñieåm cuûa quyeøân löïc vò trí.

- Nhöng noù cuõng thöôøng ñöôïc taïo ra bôûi caùc quaù trình hoaït ñoäng trong toå chöùc nhö :

. Vieäc kieåm soaùt ñoái vôùi quaù trình ra quyeát ñònh.

. Vieäc lieân minh. . Vieäc keát naïp. . Vieäc theå cheá hoaù.

AÛNH HÖÔÛNG CUÛA CAÙC LOAÏI QUYEÀN LÖÏC

1/ Quyeàn hôïp phaùp : Ñoái töôïng tuaân thuû vì tin raèng chuû theå coù quyeàn ra meänh leänh-yeâu caàu, maø ñoái töôïng coù nghóa vuï phaûi chaáp haønh.

2/ Quyeàn chuyeân moân : Ñoái töôïng tuaân thuû vì tin raèng chuû theå coù nhöõng kieán thöùc veà caùch giaûi quyeát toát nhaát.

3/ Quyeàn tham chieáu : Ñoái töôïng tuaân thuû vì khaâm phuïc chuû theå vaø muoán ñaït ñeán söï chaáp thuaän cuûa chuû theå.

4/ Quyeàn trao phaàn thöôûng : Ñoái töôïng tuaân thuû nhaèm ñaït ñöôïc phaàn thöôûng maø hoï tin raèng noù ñöïôc kieåm soaùt vaø chi phoái bôûi chuû theå.

5/ Quyeàn tröøng phaït : Ñoái töôïng tuaân thuû, phuïc tuøng nhaèm ñeå traùnh söï tröøng phaït maø hoï tin raèng noù ñöôïc kieåm soaùt vaø chi phoái bôûi chuû theå.

NHÖÕNG NGUYEÂN TAÉC SÖÛ DUÏNG QUYEÀN LÖÏC

1/ Quyeàn löïc thöôøng aån chöùa trong noù söï phuû ñònh, phaûn khaùng. Laø con dao saéc-phöông tieän toát & cuõng khoâng toát, tuyø theo muïc ñích söû duïng.

2/ Quyeàn löïc chæ ñöôïc söû duïng coù hieäu quaû vaø mang laïi ñieàu toát ñeïp moät khi noù phuø hôïp vôùi phong caùch cuûa ngöôøi laõnh ñaïo vaø muïc ñích laõnh ñaïo.

3/ Ngöôøi naøo caûm thaáy mình khoâng coù quyeàn löïc vaø khoâng vaän duïng ñöôïc nguoàn goác-cô sôû cuûa quyeàn löïc, thì ngöôøi ñoù seõ thöïc söï khoâng coù quyeàn löïc.

4/Ngöôøi coù khaû naêng aûnh höôûng ngöôøi khaùc, chi phoái ñöôïc chieàu höôùng söï vieäc nhaèm ñaït keát quaû thì ngöôøi ñoù seõ coù ngöôøi khaùc ñi theo, vaø ñoù laø ngöôøi laõnh ñaïo.

2. LAÕNH ÑAÏO VAØ PHONG CAÙCH LAÕNH ÑAÏO

- Khaùi nieäm laõnh ñaïo - Hieäu quaû laõnh ñaïo- Phong caùch laõnh ñaïo

2.1 KHAÙI NIEÄM LAÕNH ÑAÏO

•- Laõnh ñaïo laø cö xöû cuûa moät caù nhaân khi anh ta chæ ñaïo caùc hoaït ñoäng cuûa nhoùm ñeå ñaït tôùi nhöõng muïc tieâu chung.

• - Laõnh ñaïo laø quaù trình aûnh höôûng tôùi nhöõng hoaït hoaït ñoäng cuûa nhoùm coù toå chöùc ñeå ñaït tôùi muïc tieâu.

2.2 HIEÄU QUAÛ LAÕNH ÑAÏO

MOÄT SOÁ TIEÂU CHUAÅN PHOÅ BIEÁN ÑEÅ ÑO HIEÄU QUAÛ LAÕNH ÑAÏO

- Nhoùm hay toå chöùc cuûa ngöôøi laõnh ñaïo thöïc hieän nhieäm vuï cuûa hoï moät caùch thaønh coâng hoaëc ñaït tôùi caùc muïc tieâu cuûa nhoùm hay toå chöùc ñoù.

-Thaùi ñoä tích cöïc cuûa caáp döôùi ñoái vôùi laõnh ñaïo vaø yeâu caàu-ñoøi hoûi cuûa hoï veà coâng vieäc.

- Toå chöùc coù söï phaùt trieån sau moät thôøi gian.

2.3 PHONG CAÙCH LAÕNH ÑAÏO

- Laø caùch thöùc theo ñoù ngöôøi laõnh ñaïo cö xöû vôùi nhöõng ngöôøi döôùi quyeàn vaø phaïm vi caùc vaán ñeà maø hoï ñöôïc pheùp ra caùc quyeát ñònh.

- Laø daïng haønh vi maø ngöôøi ñoù theå hieän khi thöïc hieän caùc noã löïc aûnh höôûng tôùi hoaït ñoäng cuûa nhöõng ngöôøi khaùc theo nhaän thöùc cuûa ñoái töôïng.

- Coù nhieàu tieâu chí phaân loaïi PCLÑ :

1/Caên cöù vaøo möùc ñoä quan taâm ñeán coâng vieäc vaø quan taâm ñeán con ngöôøi : PC töø 1.1 ñeán 9.9

2/Caên cöù vaøo möùc ñoä söû duïng quyeàn löïc cuûa ngöôøi laõnh ñaïo : PC ñoäc ñoaùn-daân chuû-töï do

a)MAÏNG LÖÔÙI THEÅ HIEÄN PCLÑAÏO

11 55 99

QU

AN

TA

ÂM

ÑE

ÁN

NH

AÂ

N

QU

AN

TA

ÂM

ÑE

ÁN

NH

AÂ

N

VIE

ÂN

VIE

ÂN

QUAN TAÂM ÑEÁN COÂNG QUAN TAÂM ÑEÁN COÂNG VIEÄCVIEÄC

11

55

991.91.9 9.9.

99

5.55.5

1.11.1

5.95.9

9.19.1

PHONG CAÙCH LAÕNH ÑAÏO 1.9

Quan taâm toái ña ñeán con ngöôøi-Raát ít quan taâm ñeán coâng vieäc :

- Deã chòu - Bieát ñaùnh giaù ngöôøi khaùc - Traùnh caùc maët tieâu cöïc - Khoâng bieát traû lôøi “Khoâng” - Toân kính - Khoâng thích baát ñoàng - Khen quaù möùc

- Muoán giuùp ñôõ thaùi quaù - Caû tin - Toân kính - Töï traùch mình voâ tình laøm

maát loøng ngöôøi khaùc - Nhaõ nhaën vaø yù ñònh toát - Nhaïy caûm, deã maát loøng - An uûi vaø giuùp ñôõ

- Neù traùnh tranh luaän- Tìm kieám söï haøi hoaø - Nghe ngöôøi khaùc noùi tröôùc

khi coù yù kieán- Nhaân nhöôïng ñeå ñöôïc chaáp

nhaän- …

PHONG CAÙCH 1.1Quan taâm ít nhaát ñeán caû con

ngöôøi vaø coâng vieäc, bieåu hieän ôû :

- Thôø ô - Xem moïi vieäc dieãn bieán ra sao - Gaùc laïi ñaõ - Truùt traùch nhieäm - Phuûi tay - Thaûn nhieân - Ñöùng ngoaøi cuoäc

- Maëc cho moïi söï cöù troâi ñi - Sao nhaõng traùch nhieäm - Khoâng ñoùng goùp - Chôø moïi ngöôøi haønh ñoäng

tröôùc - Thuû theá - Cöù töø töø coøn thôøi gian - Töø chöùc - Traùnh muõi coâng kích - ….

PHONG CAÙCH 5.5

Quan taâm moät caùch trung bình ñeán caû con ngöôøi vaø coâng vieäc, bieåu hieän ôû :

- Thaän troïng - Tìm söï thoaû hieäp - Tuaân thuû - Thích caùch laøm trung dung - Thích nhöõng gì ñaõ qua thöû thaùch - Thích laøm theo tieàn leä - Vöøa tieán haønh vöøa xem xeùt, löïa

caùch

- Raøo ñoùn yù kieán baát lôïi baèng söï khen ngôïi

- Theo ña soá - Bôi giöõa hai doøng nöôùc - Ñoùn gioù - Coá gaéng laø ngöôøi luoân hoaøn

thaønh nhieäm vuï - Chôø yù ngöôøi khaùc

PHONG CAÙCH 9.1Quan taâm toái ña ñeán coâng vieäc-toái

thieåu ñeán con ngöôøi, bieåu hieän ôû : - Khoáng cheá, thoáng trò - Ngaét lôøi - Quyeát ñònh vaø baûo ngöôøi khaùc

phaûi laøm gì - Quyeát ñònh khoâng thay ñoåi - Ñoøi hoûi - Chôø ñôïi söï vaâng lôøi - Ñe neït

- Vaán ñeà naøo cuõng coù caâu traû lôøi - Noân noùng - Luïc vaán - Ñeø beïp - Luoân ñöùng phía sau thuùc moïi ngöôøi - Saün saøng traùch maéng - Nhìn moïi vaät raïch roøi ñen traéng - Cöùng nhaéc - Töï cho mình laø ngöôøi thuû lónh

coâng trình - Baûo moïi ngöôøi laøm maø khoâng

giaûi thích

PHONG CAÙCH 9.9

Quan taâm toái ña ñeán caû coâng vieäc vaø con ngöôøi, bieåu hieän ôû :

- Thaúng thaén, tröïc tieáp - Töï tin - Quyeát ñoaùn - Quyeát taâm - Vui thích vôùi coâng vieäc - Tìm hieåu söï vieäc - Taäp trung vaøo vaán ñeà thöïc - Theo ñuoåi vieäc ñang laøm

- Trình baøy vaán ñeà khoâng uùp môû - Traïng thaùi tinh thaàn “Laøm ñöôïc” - Chæ tieâu cao - Xaùc ñònh nguyeân do saâu sa - Saùng taïo - Côûi môû - Tích cöïc - Öu tieân roõ raøng - Oùc suy nghó - Xaùc laäp muïc tieâu coù söùc

khuyeán khích

- Noùi ñieàu mình nghó - Ñuùng haïn - Cöùng raén - Khuyeán khích moïi ngöôøi

tham gia - Khoâng ích kyû

b)PCLÑ THEO MÖÙC ÑOÄ SÖÛ DUÏNG QUYEÀN LÖÏC

- PC ñoäc ñoaùn : Ngöôøi laõnh ñaïo naém baét vaø quyeát ñònh taát caû, caáp döôùi chæ bieát thi haønh

- PC daân chuû : Caáp döôùi ñöôïc tham gia goùp yù vaøo nhöõng quyeát ñònh cuûa taäp theå

- PC töï do : Ngöôøi laõnh ñaïo gaàn nhö khoâng tham gia hoaëc raát ít tham gia vaøo coâng vieäc cuûa caáp döôùi vaø nhoùm.

3. LAÕNH ÑAÏO THEO TÌNH HUOÁNG

• Thuyeát chu kyø möùc ñoä tröôûng thaønh cuûa ngöôøi lao ñoäng.

- Paul Hersey & Ken Blanchart cho raèng thaønh coâng cuûa ngöôøi laõnh ñaïo laø söï phuø hôïp giöõa phong caùch laõnh ñaïo vaø tình huoáng cuï theå.

- Hai oâng ñaõ ñöa ra ñònh nghóa chu kyø veà möùc ñoä tröôûng thaønh cuûa ngöôøi lao ñoäng.

4 GIAI ÑOAÏN TRÖÔÛNG THAØNH

- Giai ñoaïn 1 : Ngöôøi baét ñaàu nhieät tình

- Giai ñoaïn 2 : Ngöôøi hoïc vieäc vôõ moäng

- Giai ñoaïn 3 : Ngöôøi tham gia mieãn cöôõng

- Giai ñoaïn 4 : Ngöôøi thöïc hieän tuyeät ñænh

NGÖÔØI BAÉT ÑAÀU NHIEÄT TÌNH (GÑ1)

- Môùi nhaän coâng vieäc neân hieåu bieát veà coâng vieäc chöa nhieàu

- Kyõ naêng laøm vieäc chöa cao- Nhöng laïi raát haêm hôû, nhieät

tình

NGÖÔØI HOÏC VIEÄC VÔÕ MOÄNG (GÑ2)

- Khi baét tay vaøo coâng vieäc thì nhöõng maët traùi cuûa vaán ñeà boäc loä.

- Neáu möùc nhieät tình tröôùc ñoù caøng cao thì hoï seõ thaát voïng caøng lôùn.

- Trong khi ñoù trình ñoä vaø kyõ naêng laøm vieäc coøn thaáp.

NGÖÔØI THAM GIA MIEÃN CÖÔÕNG (GÑ3)

- ÔÛ giai ñoaïn naøy, trình ñoä vaø kyõ naêng laøm vieäc ñaõ ñöôïc phaùt trieån vaø hoaøn thieän.

- Tuy nhieân traïng thaùi taâm lyù laø khoâng oån ñònh, coù luùc thì nhieät tình ôû möùc raát cao, coù luùc laïi raát thaáp.

NGÖÔØI THÖÏC HIEÄN TUYEÄT ÑÆNH (GÑ4)

- ÔÛ giai ñoaïn naøy ngöôøi lao ñoäng coù möùc ñoä tröôûng thaønh cao caû veà coâng vieäc laãn taâm lyù.

- Hoï bieát caùch thöùc thöïc hieän coâng vieäc moät caùch toát nhaát, ñoàng thôøi cuõng luoân saün loøng thöïc hieän coâng vieäc, do ñoù keát quaû coâng vieäc thöôøng raát cao.

CHU KYØ VEÀ MÖÙC ÑOÄ TRÖÔÛNG THAØNH CUÛA NGÖÔØI LAO ÑOÄNG

MÖÙC ÑOÄ TRÖÔÛNG THAØNH

VEÀ COÂNG VIEÄC

VEÀ TAÂM LYÙ

CAÙC GIAI ÑOAÏN CUÛA CHU KYØ

4 3 12

CAO THAÁP THAÁP

CAO BIEÁN ÑOÅI THAÁP CAO

CAO

PHONG CAÙCH LAÕNH ÑAÏO PHUØ HÔÏP VÔÙI CAÙC GIAI

ÑOAÏN- Giai ñoaïn 1 : Phong caùch chæ

ñaïo- Giai ñoaïn 2 : Phong caùch keøm

caëp- Giai ñoaïn 3 : Phong caùch hoã

trôï- Giai ñoaïn 4 : Phong caùch uûy

quyeàn

PHONG CAÙCH CHÆ ÑAÏO (S1)

- Ngöôøi laõnh ñaïo ñöa ra caùc chæ daãn cuï theå vaø giaùm saùt chaët cheõ vieäc thöïc hieän caùc chæ daãn.

- Töùc laø quan taâm ñeán coâng vieäc nhieàu, quan taâm ñeán con ngöôøi ít.

PHONG CAÙCH KEØM CAËP (S2)

- Ngöôøi laõnh ñaïo giaûi thích caùc quyeát ñònh, gaàn guõi ñeå giaùm saùt, giuùp ñôõ vaø ñoäng vieân ngöôøi döôùi quyeàn.

- Töùc laø quan taâm ñeán coâng vieäc nhieàu, quan taâm ñeán con ngöôøi nhieàu.

PHONG CAÙCH HOÃ TRÔÏ (S3)

- Gaàn guõi, thaûo luaän vaán ñeà vôùi ngöôøi döôùi quyeàn, khai thoâng caùc vöôùng maéc vaø taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho ngöôøi döôùi quyeàn hoaøn thaønh nhieäm vuï.

- Töùc laø quan taâm ñeán coâng vieäc ít, quan taâm ñeán con ngöôøi nhieàu.

PHONG CAÙCH UÛY QUYEÀN (S4)

- Giao nhieäm vuï vaø môû roäng quyeàn cho ngöôøi döôùi quyeàn töï giaûi quyeát coâng vieäc ñöôïc giao

- Töùc laø quan taâm ñeán coâng vieäc ít, quan taâm ñeán con ngöôøi ít.

MÖÙC ÑOÄ TRÖÔÛNG THAØNH

VEÀ COÂNG VIEÄC

VEÀ TAÂM LYÙ

4 3 12

CAO THAÁP THAÁP

CAO BIEÁN ÑOÅI THAÁP CAO

CAO

CHÆ ÑAÏO S1

KEØM CAËP S2HOÃ TRÔÏ S3

UÛY QUYEÀN S4

QUAN TAÂM COÂNG VIEÄC

Ít Nhieàu

QU

AN

TA

ÂM

CO

N N

GÖ

ÔØ

I

Ít

Nhieàu

Phaàn 3 : XAÂY DÖÏNG TAÄP THEÅ VÖÕNG MAÏNH

- Traùch nhieäm coâng vieäc ñöôïc xaùc ñònh roõ raøng ñeán töøng caù nhaân

- Duy trì vaên hoaù toå chöùc thuaän lôïi cho coâng vieäc, VHTC ñieàu chænh haønh vi nhaân vieân.

XAÂY DÖÏNG TAÄP THEÅ VÖÕNG MAÏNH

- Taïo ra nhöõng eâ-kíp, caùc nhoùm laøm vieäc aên yù.

- Duy trì söï caïnh tranh giöõa caùc nhoùm.

- Giaûi quyeát kòp thôøi nhöõng maâu thuaãn noäi boä.