Chu Giai Luat Thien Kien - TK Thich Tam Hanh Dich

8/3/2019 Chu Giai Luat Thien Kien - TK Thich Tam Hanh Dich

1/537

Theravda(Thng-ta b)

Ch Gii Lut Thin Kin

Samantapsdik Nma VinayatthakathHn dch: Tng-gi-bt--la (Sanghabhadra)

Vit dch: T kheo Tm-Hnh (Carna-citto Bhikkhu)Pht Lch 2543 (1999)--- o0o ---Ngun

http://thuvienhoasen.orgChuyn sang ebook 26-8-2009

Ngi thc hin : Nam Thin [email protected] Audio Ti Website http://www.phatphaponline.org

Mc Lc

Li Ngi DchLi Tri nQuyn th nht

Phm TaPhm Bt-X-T: Kt tp Php tngPhm A-Dc Vng: Kt tp Php-tng

Quyn th haiQuyn th baQuyn th tQuyn th nm

Phm i Mc-Kin-Lin

Quyn th suPhm Ca-lan- (Kalandaka-vagga)Quyn th byQuyn th tmQuyn th chnQuyn th miQuyn th mi mtQuyn th mi hai
http://phatphaponline.org/kinh/Audio/Thuyet%20Phap/Gioi%20Luat/http://phatphaponline.org/kinh/Audio/Thuyet%20Phap/Gioi%20Luat/


2/537

Php tng-tn th hai (Sanghdisesa.2)Quyn th mi ba

Php tng-tn th ba (Sanghdisesa-3).Php tng-tn th t (Sanghdisesa.4)Php tng-tn th nm (Sanghdisesa, 5)

Php tng gi b thi sa 6 (Sanghadisesa 6)Gii tng tn 7 (Sanghdisesa 7)Gii tng- tn th 8 (Sanghdisesa, 8)Gii Tng Tn 9 (Sanghdisesa 9)Php Tng tn th 10 (Sanghdisesa 10)Php Tng tn 11 (Sanghdisesa 11)Php Tng tn th 12 (Sanghdisesa 12)

Quyn th mi bnPhp Tng tn 13 (Sanghdisesa 13)Hai Php Bt nh (Aniyata)Php Bt nh Th Hai (Aniyata)

1. Gii th nht (Nissaggiyapcittiya 1)2. Gii th hai (Nissaggiyapcittiya 2)3. Gii th ba (N.P 3)4. Gii th t ( N.P 4)5. Gii th nm (N.P 5)6. Gii th su (P.N 6)

Quyn th mi lm7.Gii th 7 ( N.P 7)8.Gii th 8 (N.P 8)9.Gii th 9 (P.N 9)10.Gii th 10 ( P.N 9 - 10?)11.Gii th 11 (P.N 11)12.Gii th 12 (P.N 12)13.Gii th 13 (P.N 13)14.Gii th 14 (P.N 14)15.Gii th 15 (P.N 15)16.Gii th 16 (N.P 16)17.Gii th 17 (P.N 17)18.Gii th 18 (P.N 18)19.Gii th 19 (P.N 19)20.Gii th 20 - 23 (N.P 20 - 23)24.Gii th 24 (P.N 24)(Thiu 4 gii: t gii 25 n gii 28)29.Gii 29 (P.N 29)30.Gii th 30 (P.N 30)

Quyn th mi suGII T KHEO NI

Quyn th mi byGii tng (nimitta) v Cng gii (sima)

Quyn th mi tm


3/537

Kin v y Ca Thi Na (Kathina).Kin v t kheo nyPhm i c X Li Pht hi Ba Ly v lut hnh

-ooOoo-

"Vinayo Ssana Mlam"Gii Lut L Nn Tng Ca Pht Php

-oOo-

Li Ngi Dch

Ch gii lut Thin-kin, nguyn bn Thin kin t b sa (Paly:

Samantapsdik) 18 cun, do Tng-gi-bt--la (Sanghabhadra - Chng-Hin, t Ngi Buddhaghosa) dch t thi Nam-T, vo khong Vnhminh nm th 06 Dng lch nm 488 ti cha Trc lm, Qung chu,Trung quc, gii thch Lut Theravda theo truyn tha ca Thng ta bTch-lan. B ch gii ny l mt trong nm b lun gii thch v lut trongLut b thuc Hn dch Bc truyn i tng kinh lu hnh ti Trung quc vc a vo i chnh tn tu i tng kinh N.1462, tp 24 do Nht bn

bin tp.

T Quyn 1 n Quyn 5 ghi li mt phn sinh hot ca Tng on sau khi

Pht Nit bn, cc cuc kit tp kinh in v s truyn tr lut tng, ch ttruyn tha, sinh hot tng on... n s vic Trng lo Mahinda con traivua A-dc truyn Pht gio sang Tch lan. T Quyn 5 tr v sau gii thchgii bn t kheo v cc kin . i chiu b lut ny vi Nam truyn itng kinh th phn Ta nm phn Thin-kin lut ch t tp 70, phn svua A-dc v ch t truyn tha phn i vng thng s tp 65, tQuyn 5 tr v sau nm phn tn trong Lut tng t tp 1 n 5.

B lun ny l mt bn sao dch t bn ch gii Lut tng Nam truyn ca

Lun s Pht-Minh Buddhaghosa son thut vo u th k th V. Trong Blun ny c ni n s vic khng chp nhn cc hc gii lin quan n thpPht trong phn chng hc php ca lut T phn. Th t v ni dung giithch tng hc gii trong b ny theo th t lut tng Nam truyn v quanim ca Thng ta b Tch lan m ti liu trch dn l Lut tngTheravda, Thanh tnh o lun Visuddhimagga ca Ngi Pht Minh vnhng mu chuyn v tr lut ti Tch-lan.


4/537

Nguyn bn, cc gii khng ghi r th t, chng ti cho thm th t theoch thch ca tng i chnh v gii bn ca Lut tng Theravda.

Trong phn gii thch, c nhng cu khng nu r chnh vn Lut m chgii thch, chng ti dch theo nhng on tng ng trong Lut tng

Nam truyn.

Vi nhng cu m nguyn bn trch dn Thanh tnh o lun nhng tingha, ti dch theo nhng cu tng ng trong bn Vit dch Thanh tnho ca Ny s Tr Hi.

Phn gii thch tng hc gii v cc Kin , gp nhng ch kh hiu,chng ti da theo phn gii thch trong Lut xut gia ca Ngi H tng, T

thanh tnh gii ca Ngi Bu chn v T phn hp ch, Yt ma yt ch caHa thng Tr th dch.

Ngoi ra, gp nhng ch ngoi kh nng, khng tm c ti liu, chng tic tham kho kin ni Thy Vin-Minh v i c H-Php Bu long.

Bn Hn dch ny khng y nh nguyn bn ch gii bng Ply caNgi Buddhaghosa, c mt s hc gii b lc i, phn gii thch cng chnu ra nhng vn cn thit. Ngay c trong phn gii thch ny, nu khngi chiu vi Lut tng Nam truyn v tham kho cc bn ch thch khc vlut th cng kh nhn nh c cc vn m tc gi mun ni.

Dch b lut ny, chng ti hy vng gii thiu n c gi mt tc phm caPht gio Nam truyn nm trong h Hn dch Bc truyn i tng kinh mtrc y c cc v lut s theo h Bc truyn ng Nam thngtrch dn trong cc bn ch thch v lut trong Lut b Hn dch. ng thi,chng ti cng mun ng gp mt phn ti liu v lut Theravda cho quv Tng ny trong cc h phi Vit nam c lu tm nguyn cu v Lut.

Ngoi ra, bn dch ny cng p ng mt phn tm nguyn dch Tng

lut ra Vit ng ca Thy Tnh Hnh, i loan.

Nhng thut ng, danh t, nhng vn m bn Hn vn phin m hay giithch theo cch Hn dch, chng ti ghi Ply vo ngi c d nhn nh.Tuy nhin, c nhng on, chng ti ghi c nguyn vn Ply vo cc vc gi ch gip chng ti r ngha vn nu pht hin nhng ch sai


5/537

nhm hay khng ng vi truyn thng Lut ca Theravda do ngi dchhay t bn Hn dch th chng ti s sa li v ch thch r.

Sau khi dch xong, ti c Lut s Thch ng Minh chng ngha cho tngcun.

Bn dch ny, chng ti s dng nhng thut ng ang dng trong cc blut ca Nam tng v Bc tng bng Vit ng ang lu hnh. Tuy nhin, vnc nhng cu, nhng on s kh hiu i vi nhng v cha quen tip cnvi vn lut v l iu chng ti khng th lm khc i c.

y l bn dch cha hon chnh, ti thnh knh mong cc v thin tri thcch dy cho nhng ch sai, st bn dch ny c sa cha hon chnhhn.

Long sn Vihra, Nha-trangMa h PL 2543T kheo Tm-Hnh (Carna Citto Bhikkhu)

--ooOoo--

Con thnh knh dng bn dch ny n:

- Ha thng Siu Vit, cha K vin, Si gn- Ha thng H Nhn, cha Thin Lm, Hu- Thy Vin-Minh, cha Bu Long, Si gn

truyn gii v hng dn con sng phm hnh trong php lut ca cPht.

Carna Citto Bhikkhu (T kheo Tm-Hnh)

--ooOoo

Ti Liu Tham Kho

Trong qu trnh dch, chng ti tham kho cc b:

Hn dch Nam truyn Lut tng, i loanHn dch Nam truyn i tng kinh, i loan


6/537


7/537

- Lut s Thch ng Minh hoan h tn tnh ch dy v chng nghatng quyn.

Thn tng cc bn php B trong cc tr x trn cng nhng ni m ti c thi gian c may mn chung sng v cng nhau tu hc chnh php.

Hi hng cng c ny n cc Pht t h tr ti liu, tnh ti photocopyv tt c hu tnh.

Nguyn nh uy lc ca Php bo ny, Tng Lut Vit ng sm hon thnh,con lun c sinh n nhng ni Pht php ang thnh hnh tu hc theoChnh php.

T kheo Tm-Hnh,

Nha Trang, 1999

--- o0o ---

Quyn th nht

Phm Ta

-ooOoo-

Thnh knh nh l ch Pht .

ng trong trm c kip, Thi gian khng th lng,V tt c chng sinh, n tn ni cc nhc, khp th gian, Quy y i-t-bi.Do khng bit gio php, Sinh t mi th gian,Ci u xin nh l, Php vi diu thm thm.Ph tr tan nt ht, Li v minh phin no.Bc Gii-nh-tu, Gii thot, hnh vin mn,

Tu tp nhiu cng c, Tng bo rung phc tt,Con nht tm quy ngng, em u mt knh ly.Quy knh Tam-Bo ri, Xin thuyt ngha T-ny, chnh php trng tn, Li ch khp chng sinh,

Nguyn em cng c ny, Tiu tr cc nn c,Ai a thch tr gii, Gii thot cc kh au.


8/537

-oOo-

Thnh knh nh l c Th Tn, ng Cng, Chnh Bin Tri

Xin thuyt minh rng: - Gii lut c ni ln u tin khi c Th Tn ti T-Lan-Nh (Tena samayena buddho bhagav veranjyam viharati). iuny c u Ba Ly (Upli) l v ng u ni ra trong i hi kt tp giai chng 500 v T kheo. V sao? Khi mi thnh o, Nh Lai n vnLc-d chuyn php lun T-, cui cng thuyt php Tu Bt La(Subhadda). Khi lm xong nhng iu cn lm, gia rng cy Sa-la thucquc vng h Mt-la (Mla) nc Cu-thi-na (Kusinar) vo lc rng sngngy 15 thng 2 (Visakh punnamadivasa paccsasamaya), Ngi nhp V-d Nit-bn.

Sau by ngy, t nc Dip-Ba (Pv) Ca Dip cng 500 T kheo tngtr v nc Cu-thi-na thm ving Th Tn. Trn ng gp mt o s, CaDip hi:

- ng gp i s ca ti khng?

o s p:

- Sa mn C-m thy ca ng qua i by ngy ri. Sau khi v y Nit-bn, tri ngi n cng dng, ti ly c hoa tri Mn--la ny .

Nghe Pht Nit-bn, Ca Dip cng cc i T kheo quay qut khc lcng ln ra t. Khi y, c T kheo tn Tu-Bt--La Ma-Ha-La (Subhadramahallaka) ni rng thi ngng li i, c g ng khc, khi i sa-mn ycn sng th vic ny tnh, vic ny bt tnh, vic ny nn lm, vic nykhng nn lm; t nay ty theo thch ca ta, mun lm th lm, khng lmth thi.

Im lng ghi nh li ni y, Ca-Dip suy ngh: c php cha pht sinh, hy

kt tp php-tng. Nu chnh php c mt i th li ch cho chng sinh.

Ca-Dip li suy ngh: khi cn ti th, Pht bo A-Nan rng sau khi Ta Nit-bn, nhng php v gii c ni ra l v Thy cao c ca ng (Dhammoca vinayo ca desito pannatto so vo mam' accayena satth), v vy Ta sthuyt php y.


9/537

Ca-Dip thm ngh: khi cn ti th Nh Lai em y ca-sa (Ksyanivatthni) cho ta. V c Pht tng bo cc T kheo rng khi Ta vo thinnh th nht, Ca-Dip cng vo nh y; nh vy l Nh Lai khen ngi ta.Ta c thnh li m mn khng khc g Pht. l nh cng c ca NhLai ban cho ta. Cng nh ngi trng s ci o gip ang mc trao cho conmnh bo n bo h ging di. Nh Lai bit v ni trc rng sau khi Ngidit , Ca-Dip s h tr chnh php. Th nn Nh Lai ban y y cho ta.

Tp hp cc T kheo tng, Ca-Dip ni:

- Trc y, ti nghe Tu-bt--la ma-ha-la ni rng khi i sa-mn cnsng, vic ny tnh vic ny bt tnh, vic ny nn lm vic ny khng nnlm, t nay theo thch ca ta, mun lm th lm, khng lm th thi. Thacc trng lo, chng ta nn kt tp php-tng v lut-tng.

Cc T kheo tha vi i c Ca-Dip:

- i c nn la chn cc T kheo. Ny i c Ca-Dip , v i-tn Tkheo thng sut tt c chn b phn ca Pht php(Sakalanavangassatthussana pariyattidhare), tt c hc nhn Tu--hon,T--hm, khng ch s trm hay ngn v (aneka sate anekasahassa). Bci-tn T kheo thng hiu ba tng, t n bn (v ngi) bin, c nng lcthn thng ln, chng ba t tr, c Pht khen ngi, ch c 499 v. i ci Ca-Dip l do ch chn la c 499 v, v trng lo A-Nan (Ananda)ang a v hu hc (Sekha sakaraniya) nn khng c tnh vo. Nhngnu khng c trng lo A-Nan th khng c ngi kt tp php.

V ngn chn nhng s ph bng, i c Ca-Dip (Mahkassapa) khngchn ly A-Nan. Do , cc T kheo tha:

- A-Nan tuy a v hu hc nhng trc y thn cn Pht nn th trkinh v k (Sutta geyya), mn chung php, l bc k lo, l em con chtrong thn tc Thch-Ca ca Nh Lai, li khng cn thn cn vi ba c. i

c Ca-Dip, nn nhn ly A-Nan s 500 v; y l kin ca thnh-chng.

Cc v i c T kheo suy ngh: nn kt tp php tng u? ThnhVng- x (Rjagaha) c y cc vic cho sinh hot, chng ta nn n an c ba thng kt T-ny tng, khng nn cc T kheo khc an c . V sao? S cc T kheo khc khng ty thun, nn bo h i ni khc.


10/537

By gi, i c Ca-Dip bch nh kit-ma (nattidutiyakamma) c ni rtrong phm Tng-k (Samgitikkhandhaka).

Sau khi Nh Lai Nit-bn, l hi (sdhukilana) c t chc sut by ngyv cng dng (Dhtupja) x-l trong by ngy, ko di n na thng, vch cn mt thng ri na l ma h.

Bit gn n an c, Ca-Dip bo cc trng lo: ng lc chng ta lnng n thnh Vng X.

i c Ca-Dip a 250 T kheo i bng mt ng. i c A-Nu-Lu- (Anuruddhatthera) a 250 T kheo i bng ng khc. Hin gi A-

Nan gi ca-sa (pattacvara) ca Nh Lai vi chng T kheo vy quanh i

n tr x c ca Nh Lai ti nc X-v (Svatt). Gp li A-Nan, nhndn thnh X-v, bun kh khc lc hi:

- Hin nay Nh Lai u m ngi n mt mnh vy?

Mi ngi go khc nh l Nh Lai mi va vo Nit-bn. Hin gi A-Nangio ha mi ngi bng php v thng. Sau khi gio ha, A-Nan vovn K-th (Jetavana), m ca phng ca Pht (Dasabalenavasitagandhakuti), em ging ta ca Ngi (mancapitha) ra ngoi lau chiv vo trong dn ra phng, sau khi lau qut, vt b hoa cng dng ho,ri xp t ging ta li nh c. Hin gi A-Nan lm cc vic cng dngnh khi Pht cn ti th.

Sau khi Pht nhp Nit-bn, A-Nan ngi qu nhiu, thn th mt nhc, muniu tr nn phi dng sa ly trong li dng ti cha trong ba ngy. Khi yc B-la-mn Tu-b-na (Subha-mvana) n thnh A-Nan. A-Nan p:

- Hm nay ti dng thuc nn khng nhn li c, ngy mai s n.

Hm sau, A-Nan em theo mt trng lo T kheo n nh Tu-b-na. VTu-b-na hi v ngha ca kinh, th nn trong phm th mi ca A-hmgi l kinh Tu-b-na (Dghanikye Subha-suttam nma dasamam suttam).

Sau khi sa cha phng x ti vn K-th xong, mun nhp h an c nnA-Nan i n thnh Vng-x.


11/537

i c Ca-Dip, A Nu Lu v chng T kheo cng n thnh Vng-x. Trng thy c 18 cha ln u b hao v sau khi Nh Lai dit , cc Tkheo vt b gi mc y v cc vt khc ngn ngang ra i, nn ba bi nhvy, c 500 i c b s theo li Pht dy, sa cha phng nh (vihra

parivena). Nu khng sa cha th ngoi o s ni rng khi cn sng, sa-mn C-m sa cha phng x, sau khi Nit-bn t vt b i. V ngnnga s ch bai ny, cn phi sa cha. Ca-Dip ni: - Khi cn ti th, cPht khen ngi vic trc tin ca an c l sa cha phng x.

Sau khi tnh ton d tr, Ca-Dip n gp vua A-X-Th xin chi ph.Thy T kheo n, vua ly st t lm l v tha: i c cn vic g?

Ca-Dip p: - C mi tm cha ln u b h, mun sa cha li, nh vuabit cho.

Vua p: - Lnh thay.

Vua cung cp ngi n sa cha. Trong thng trc ma h, Ca-Dip sacha xong cha. Sau , tn gi n gp nh vua tha:

- Vic sa cha cha xong, hin nay chng ti mun kt tp php-tng vt-ny-tng.

Vua p:

- Rt tt, cu chc nguyn thnh tu.

Nh vua li ni:

- Con s chuyn php-lun uy lc ca vua cha (ncakka), cc i c sdin thuyt php lun v thng (Dhammacakka). Con xin tun hnh s saikhin ca cc i c.

Chng tng p:- Trc tin, xy dng ging ng.

Vua hi: - Xy dng ch no?

p: - C th xy bn cnh ca thin tht sn trc ca ni -bn-na-ba-la (Vebhrapabbatapassa Sattapanniguhdvra), v ni y yn tnh.


12/537

Vua tha: - Rt tt.

Nh vo uy lc ca vua A-x-th cng nh bng k xo ca T-x-thin ci tri ao-l th hai (vissakamma), khng bao lu ging ng honthnh vi y ko ct, vch ngn, hnh lang, chm khc nhiu kiu k l.Trn ging ng, c trang tr vi nhng vt bu xinh p, treo cc loihoa rc r khp ni. Di t cng vy, trang tr bng cc loi xinh p kl khng khc cung in ca Phm-thin (Brahmavimna). Nm trm tangi hng v phng Bc c tri bng nm len dy. Li na, trong snhng ta cao c trang tr bng cc loi bu, chic ta cao tinh xo xinhp nht c chn t hng v phng ng chun b lm ta thuyt

php.

Chng tng bo A-Nan: - Ngy mai, tp hp chng tng, kt tp tng lut

nhng thy cn a v Tu--hon o th lm sao gia nhp c. Thych thi ch.

Khi y, A-Nan suy ngh: - Ngy mai thnh chng kt tp php, ta vi a vs hc lm sao vo c?

Vo u m, A-Nan qun nim v thn (Kyagatya satiy vtinmetv)mi n na m cng cha chng c. A-Nan suy ngh: Trc y, ThTn c dy rng ta tu tp cc cng c, nu nhp thin nh th mauchng la-hn, li Pht dy l chc tht, ch v tm ta tinh cn thi qu, t nay

phi tu tp thun theo trung o.

T ch kinh hnh (camkama), sau khi i ra sch chn ri vo phng, A-Nan ngi trn ging. Mun ngh ngi mt cht nn nghing ngi nhnm xung, trong lc chn va hng t, u cha ng gi th tn gichng qu La-hn. Nu c ngi hi rng trong Pht php, v no c okhng trong bn t th i ng nm ngi th chnh l A-Nan.

By gi vo ngy th hai gia thng tc l ngy 17 thng su, sau khi ng

trai, thu xp y bt xong, i c Ca-Dip tp tng vo php-ng(Dhammasabh). Mun biu hin s chng c cho i chng bit, hin giA-Nan khng cng i vo vi chng tng. vo bn trong, tng th th tan ta xong, cha li ch ngi ca A-Nan. Tun t cc v h ta knh lthng ta, n ch trng, h hi: - Ch ny dnh cho ai?

p: - cho A-Nan.


13/537

Hi: - A-Nan ang u?

Bit tm nim ca chng tng, A-Nan hin thn tc, bin mt khi ch c vhin thn ra ch ngi.

Sau khi chng tng an ta, i Ca-Dip tha: -Cc trng lo, thuytPhp-tng hay Lut-tng trc?

Cc T kheo p: - i c, tng Lut l mng sng ca Pht-php(Buddhassanassa yu). Tng lut tn ti th Pht-php tn ti. Th nn,chng ta kt tp tng lut trc.

Hi: - Ai lm php-s?

- Xin c trng lo u-ba-ly (Upali).

Trong chng c ngi hi: - V sao A-Nan khng lm php-s c?

p: - A-Nan khng lm php-s c. V sao? Khi cn ti th, Pht thngkhen ngi rng trong t Thanh vn ca Ta, u-Ba-Ly l ngi tr lut nht.

Trong chng c ngi ni: - ng lc hi u-Ba-Ly kt tp Lut-tng.

Tn gi Ma-ha Ca-Dip tc bch yt-ma hi u-Ba-Ly: - Trng lo tnggi lng nghe. Nu thi gian thch hp vi tng, tng ng , ti xin hi u-Ba-Ly v nhng iu trong php t-ny. y l li tc bch.

u-Ba-Ly tc bch yt-ma: - i c tng gi lng nghe. Nu thi gianthch hp vi tng, tng ng . Ti xin tr li v php T-ny vi i cCa-Dip . y l li tc bch.

Sau khi bch yt-ma xong, u-Ba-Ly chnh n y phc, hng v i chngT kheo, lm l st t, sau ln ta an ta, cm qut ng che trc mt.Sau khi an ta, Ca-Dip hi u-Ba-Ly: - Trng lo, gii Ba-la-dy th nht(Pathama parjika) c ni ra u v cho ai?


14/537

p: - c ch T-x-ly (Vesly), pht sinh do Tu--Na con ca Ca-Lan- (Sudinna Kalandakaputta).

Hi: - Phm ti g?

p: - Phm ti bt tnh hnh (Methunadhamma).

Ca-Dip hi u-Ba-Ly v ti, nhn duyn, ngi phm, s ch gii, chthm (Vatthu, Nidna, puggala, Pannatti, anupannatti), c ti (patti) cnghi, khng c ti (anpatti) cng hi. Nh vy, i Ca-Dip hi v ?cu-Ba-Ly tr li tng tn v nguyn nhn gc ngn ca php Ba-la-dy thnht cho n th hai, th ba, th t. Do , gi l phm bn Ba-la-dy.

Tun t hi v (13) Tng-gi-b-thi-sa (sanghdisesa), hai php bt-nh

(Aniyata), ba mi php Ny-tt-k-ba-d- (nissaggiyapcittiya), chnmi hai php Ba-d- (pcittiya), bn php Ba-la---x-ny(ptidesaniya), by mi lm php Chng-hc (sekhiya), by php Dit-trnh (adhikaranasamatha). Nh vy l kt tp xong phn i Ba-la--mc-xoa (mah-ptimokkha = mah-vibhanga). Tip theo l hi v tm php Ba-la-dy ca ny gi l phm Ba-la-dy, mi by php Tng-gi-b-thi-sa, bami php Ny-tt-k-ba-d-, (mt trm) su mi su php Ba-d-, tm

php Ba-la---x-ny, by mi lm php Chng hc, by php Dit-trnh. Nh vy l kt tp xong phn Ba-la--mc-xoa ca T kheo ny. Thn, kt tp v Kin- (khandhaka), n Ba-l-b-la (Hn dch: Tam tn tyt ma) (parivna)... nh vy l tng lut c kt tp hon tt. i c Ca-Dip em ht tng vn ra hi v c u-Ba-Ly tr li y , nn gi l

Nm-trm-la-hn kt tp tng-lut. Sau , trng lo u-Ba-Ly h qutxung v ri khi ta cao, hng v cc i c T kheo lm l. Sau khi lml, tn gi tr v ch ngi c.

i Ca-Dip ni: - kt tp lut-tng xong, n lt kt tp php-tng thv no lm php s?

Khi y, cc T kheo c trng lo A-Nan. i c Ca-Dip tc bch yt-ma: Trng lo tng gi lng nghe. Nu thi gian thch hp vi tng, tngchp nhn, ti xin hi trng lo A-Nan v php-tng. y l li tc bch.

Tn gi A-Nan li tc bch: - i c tng lng nghe. Nu thi gian thchhp vi tng, tng chp thun, ti xin tr li vi i c Ca-Dip v php-tng. y l li tc bch.


15/537

By gi, A-Nan ri khi ch ngi, by vai o bn phi, nh l i c tngri ln ta, cm ly qut bng ng.

i c Ca-Dip hi A-Nan: - Kinh Phm-vng trong php-tng cthuyt ra u?

A-Nan p: - Kinh y c thuyt ti cn nh vn xoi ca Vua(Rjgraka Ambalatthik) trn on ng gia thnh Vng-x v Na-lan- (Nlanda).

Hi: - Pht sinh do ai?

p: - Pht sinh do hai ngi l Tu-bi-d Ba-l-b-x-ca v b-la-mn Kin-

a (Suppyya paribbjaka, Brahmadattamnavaka).

i c Ca-Dip hi A-Nan v nhn duyn u ui ca Kinh Phm-vngxong, th n hi v Kinh Sa-mn qu (Smannaphala) c thuyt u?

A-Nan p: - c thuyt ti vn K-b (Jvakambavana) thnh Vng-x.

Hi: - Thuyt cho ai?

p: - c thuyt cho vua A-x-th con ca Phm-kh... (AjtasattuVedehiputta).

Nh vy, nh cc nhn duyn u ui ca kinh Sa-mn qu, theo phngphp nh vy, Ca-Dip hi v nm B-kinh (panca-nikya). Th no l nmB-kinh?

p: - Kinh Trng A-hm (gama, Dgha-Nikya), Trung A-hm(Majjhima-Nikya), Tng-thut-a (Samyutta-Nikya), ng-qut-a-la

(Anguttara-Nikya), Khut--ca (Khuddaka-Nikya).

Hi: - Kinh Khut--ca l g?

p: - Tr bn b A-hm ra, tt c nhng php khc do Pht dy u gi lKhut--ca kinh.


16/537

Tt c tp-kinh u do A-Nan ni li, tr tng Lut. Li Pht dy ch c mtv nhng phn bit thnh hai cng nng. Theo v ca li ni php m chiathnh ba l u, gia, cui; tam tng cng nh vy bao gm Gii, nh, Tunhng phn theo hnh thc ging nhau th c nm B kinh, nu phn bitring tng loi th c chn b kinh. Nh vy, tnh theo tng nhm (t) th ctm vn php tng (php-un).

Hi: - Sao gi l mt v?

p: - T khi chng qu V-thng chnh-ng chnh-gic cho n khi voNit-bn, trong bn mi lm nm ny, Th Tn thuyt ging gio php chotri, rng, d-xoa, cn-tht-b, a-tu-la, khn-na-la, ma-hu-la-gi, ngi v

phi nhn... ch l mt v; ch c mt tnh cht gii thot l mt v.

Hi: - Th no l hai?

p: - l php-tng v lut-tng.

Hi: - Ni u, gia, cui l g?

p: - Pht dy c u, gia, cui; l ba.

Ni k:

Lu chuyn v s kip,i mi khng ngng ngh,Ch tm k lm nh,Ti sinh nhiu kip kh.Nh i! Thy ngi ri,Khng cn lm nh na,Tt c xng, gn, ct,Nt ht khng ti sinh.Tm thot phin no,

i tn, t Nit-bn. -- (Dhammapada 153,154)

By gi, c v php-s (Buddhaghosa) (Keciyad have ptubhavantidhamm ti khandhake udnagtham hues panaptipadadivasesabbannubhvappattassa somanassamyannena paccaykram

paccavekkhantassa uppann udnagth ti veditabh) gii thch k u--nany l: - Khi va chng nht-thit-tr vo ngy th ba trong thng, Nh Lai


17/537

vui mng qun st cc nhn duyn ni ni ln l bi k, y l li ni utin.

chng php duyn sinh, Kin--ca c ni.

Khi sp nhp Nit-bn, Nh Lai dy bo cc T kheo:

- Sng trong php ca Ta, cc thy khng nn li bing; y l li dy tihu. Nhng li ni gia hai thi gian trn, gi l ni gia.

Hi: - Ba tng l g?

p: - Tng T-ny (Lut), tng Tu-a-la (Kinh), tng A-t-m (Lun).(Vinayapitaka, suttantapitaka, abhidhammapitaka); gi l tam tng.

Hi: - Tng T-ny (Lut) l g?

p: - Hai b Ba-la--mc-xoa, hai mi ba kin-, ba-l-b-la; gi ltng T-ny. {Dve vibhangnni (2 t-bng-gi), Dvvsati Kha dhakni (22Kin-), sotasa parivr (16 phm ba-l-b-la)} gi l tng T-ny.

Hi: - Tng Tu-a-la (kinh) l g?

p: - ng u l kinh Phm-vng, tt c 34 kinh (catuttimsa-sutta) uxp vo Trng A-hm; ng u l Cn-mu-la-ba-l-da (Mlapariyya-sutta - Kinh Php mn cn bn), tt c 152 (252?) kinh u xp vo TrungA-hm; ng u l -gi-a-la-a-b--na (Oghatara-apadna samp.Oghaturana-sutta), tt c 7762 kinh u xp vo Tng-thut-a, ng u ltrit-a-ba-l-da--na tu-a-la (cittapariydna-sutta), tt c c 9557 kinhu xp vo ng-khut-a-la; php c-d, khu a na, y Pht, a gi ny

ba a, t ma na, t a, th l gi , bn sinh, ny th b, ba tr tham t ,Pht chng tnh kinh, nh dng tng (Khuddakaptha - Php ngn,Dhammapada - Php c, Udna - T thuyt, Itivuttaka - Bn s, Suttanipta

- Tp kinh, Vimnavatthu - S tch cung tri, Petavatthu - S tch ng qu,Ther - Trng lo tng k, Therigth - Trng lo ny k, Jtaka - Bnsinh, Niddesa - Mc lc, Patisambhid - Con ng a n tr tu,Apadna (d) - Chin thng ca c Pht, Buddhavamsa - Php h ca Pht,Cariypitaka - Tng thnh-hnh) chia thnh mi lm phn u xp voKhut--ca. y gi l kinh tng.


18/537

Hi: - A-t-m (lun) tng l g?

p: - L php tng gi t bng gi sut ca tha da ma ca bt xoa bc gila bn na k ca tha bt du (dhammasangani - php-tp-lun, vibhanga -

phn-bit-lun, dhtukath - phm-tr-php, puggalapannatti - nhn-thi-thit-lun, kathvatthu - thuyt-s, yamaka - song-lun, patthna - nhn-duyn-lun).

y l tng A-t-m.

Hi: - T-ny (lut) ngha l g?

p:

em n nhiu s tt,iu phc nghip thn, mingBc bit ngha lut,Ging ngha lut nh vy.

Hi: - Nm thin ca Ba-la--mc-xoa l g?

p: - ng u l Ba-la-di, gm nm thin thnh by nhm ti (by t) lmu s cc loi gii (mtika) a n thnh tu phm hnh vng chc, bngnhng phng tin rng ri kt gii, ty theo nhng hnh ng bt thinca thn v ming, y l gi ly thn khu nghip nn gi l T-ni-da.

Hi: - Tu-a-la (Kinh) ngha l g?

p:

M by nhiu gio ngha,Li thin nh hoa laKinh v v dng tuyn,

Thng-mc, ch qun xuynGi l Tu-a-la,Ngha thm thm vi diu.

Hi: - M by ngha l g?

p: - Ngha l t m by ra ngha v lm ngi khc hiu ngha.


19/537

Hi: - Li thin l g?

p: - Trc qun st tm h, sau mi ni ra li ton thin.

Hi: - Tr ra nh hoa la l g?

p: - Nh gi la tr ti tt th kt ht la chc.

Hi: - Kinh v l g?

p: - Nh si ch (ngang dc) nn dt c.

Hi: - Dng tuyn l g?

p: - Nh sui, ly c nhiu nc v chy ra mi.

Hi: - Thng mc l g?

p: - Nh dy mc thng c th loi b phn cong ca khc g.

Hi: - nh (si ch) l g?

p: - Nh hoa c si ch xu li th b gi thi cng khng phn tn, tu-a-la cng nh vy, xu kt cc php tng li lm cho khng phn tn.

Hi: - A-t-m (lun) l g?

p:

C ngi , thc php,Khen ngi v phn on,Php tng trng c thuyt,

Gi l A-t-m.

Trong bi k ni v A-t-m ny th , thc, khen ngi, phn on, tngtrng l ngha A-t-m.

Hi: - (ngh) l g?


20/537

p: - Trong kinh c cu: C ngi ni ngh rt mau l nh th no, lngha ch ca A-t-m.

Hi: - (Tri) thc l g?

p: - Lun tht r v ch ti ca cu kinh; gi l ngha tri thc ca t-m.

Hi: - Khen ngi l g?

p: - Vua trong cc lun vua (Rjbhran); y l ngha khen ngi caa-t.

Hi: - Phn on l g?

p: - A-t c y cc nng lc; y l ngha phn on ca a-t.

Hi: - Tng trng l g?

p: - A-t c rt nhiu (abhikkanta) (Hn gi l trng); y l nghatng trng (adhika) ca a-t.

Li ni rng sinh ln Sc-gii, tm t qun khp mt phng, l nghaca thc, bit r sc, thanh cho n xc l ngha ca thc. Tn thn nghal php v thng trong php hu hc, php v hc th gian; y l ngha tn thn. Phn on ngha l tip xc vi php th (nh n m) chiu bit, l ngha phn on. Trng ngha l php v i khng thlng c l php v thng; l ngha trng. Nn hiu ngha a-t vingha nh vy. m ngha l php.

Hi: - Tng (pitaka) ngha l g?

K p:

Kho tr, cha ngha v,Theo ngha kh c hcTa gom li ni chung,Ngi hiu ngha kho cha,


21/537

L ngha ca tng. (pitakam pitakatthavid pariyattibhjanatthato hu tenasamodhnetv tayo pivinyadayo neyya)

Hi: - Tng l g?

p: - Tng ngha l hc; y l kho cha php. Nh trong kinh c cu: Nhngi cm dao, ba bn i n (atha puriso gaccheyya kuddlapitakamdya'ti); y l ngha kh c (bhjana). ni chung v ngha ca batng, phi bit c hai ngha. ni lc v T-ny-tng, cha tr cng gi lcha ngha, Tu-a-la cng nh vy. Li ni rng A-t-m cng l chang, vy l bit r. Li na, cc s vic ch dy Pht php trong tng ldng cc ngn ng phn bit ty theo s tri buc m hc loi tr tngsu xa, ph tan tng hp ly, tun t theo ngha m ph din ra bng vnt. Nay, tun t trnh by ngha ba tng ny.

Ngay trong A-t ni a-t c nhng ngha l , thc, tn thn, on tit, vtqua, rng, ln, v thng. ngha l ghi nh. Thc l phn bit. Tn thn lthng c bc thnh khen ngi. on tit l phn bit tng k. Vt qual vt qua cc php khc. Rng l php rng ri nht trong cc php. Lnl php v i nht trong cc php. V thng l khng php no snh bng.Ch m c ngha l c, tha, h. C ngha l t chng sinh vo ngthin. Tha ngha l nhn ly chng sinh khng cho i vo ba ng c. Chh ngha l ng h chng sinh lm cho c cc s khoi lc. Tng l vtcha. Vt cha l g? Vt cha ngha l c kh nng t tp s nhiu.

Hi: - Tng (a-t-m) v a-t-m l ng hay khc ngha?

p: - ng ngha.

Hi: - Nu ng ngha th ch ni a-t-m l , cn g phi ni tng?

p: - Thnh nhn thuyt php mun cho cu vn phi y nn t thmch tng. ngha ba tng cng nh vy. Li na, v ch bo, v gio dc, v

phn bit, v gi gn, v x b, v tng su xa, v ly hp. T kheo n nino cng nn ph din r tt c ngha nh vy. Ba tng nh vy theo uyc tun t nh vy hin r ngha ng, ty ti li, ty so snh, ty gio

php, ty theo kin chp tri vo s sai khc ca danh sc. Ngi no y theot-ny m thc hnh th c nhp nh; c nh th y ba t-tr. Thnn gii l gc ca vic tu tp. Nh chnh nh nn t c c su thnthng. Ngi no tu hc A-t-m th pht sinh tr tu chn tht. Tr tu


22/537

chn tht pht sinh th bn bin ti. Ngi no ty thun theo gii lutth t c th gian lc.

Th gian lc l g? Ngi c tnh gii th c tri ngi khen ngi, thngnhn bn s cng dng ca th gian. Trong th gian lc ny loi tr dclc. Nh trong kinh ni rng: hiu bit li Pht dy nn con khng sngti gia m xut gia hc o v chng c o qu. Ngi c o nh vonng lc gii, nh, tu.

Ngi theo iu c l do khng c tr tu. Do khng c tr tu nn hiu saili Pht dy. Do hiu sai nn ph bng Nh Lai, to cc nghip c, t hithn mnh. Theo nhn duyn ny, t kin pht sinh trn lan. Do km hc va-t-m m bt p tm lm gp th tm sinh phng dt suy ngh lung tung.

Nh trong kinh c bo cc T kheo: - C bn php khng nn suy ngh m

suy ngh, th lm cho tm pht cung. Php-s (Buddhaghosa) ni: Nh vy,tun t ni qua vic ph gii, t kin, lon tm, thin, bt thin.

K ni:

y khng y ,t c do hnh ng,T kheo a thch hc,Phi mn trng php ny.

Bit ngha tng nh vy, cn phi bit tt c li Pht dy. A-hm ngha lg?

Php-s ni: - C nm A-hm. Mt: Trng A-hm. Hai: Trung A-hm. Ba:Tng-dc-a a-hm. Bn: ng-khut-a-la a-hm. Nm: Qut--ca a-hm.

Hi: - Trng A-hm l nhng g?

p:- Gm ba phm, ng u l kinh Phm-Vng, tng cng c 34 kinhu xp vo ba phm nn gi l Trng A-hm.

Php-s hi: - V sao gi l trng (di)?

p: - Tp hp cc bi php tht di nn gi l trng.


23/537

Hi: - Sao gi l A-hm?

p: - A-hm ngha l t tp dung cha. Nh trong kinh ni: Pht dy ccT kheo rng trong ba ci ny, Ta khng thy mt A-hm no nh sc-sinha-hm, ch l ni t tp ca chng sinh ; l ngha ny vy. Trung A-hmcng nn bit l khng di, khng ngn nn gi l trung. C mi lm phm,ng u l kinh Cn-Hc, tt c l 152 kinh gi l Trung A-hm.

Vo thng by, i Ca-Dip kt tp thnh tu php ca ng Thp-lcxong. Thun theo mi ngi, mt t hoan h khen ngi: Lnh thay, lnhthay.

Cho n tn bin gii nc, khp ni u chn ng su cch v xut hinnhiu tng tt p k diu. y gi l kt tp ln u ca i chng 500 v

La-hn. Nh c k ni:

Nm trm v trong i,La-hn kt php ny,Gi kt-tp Nm-trm,Xin Ch-hin cng bit.

(y loke, satehi pancahi kat tena pancasat ti ca, tereh'eva katatt ca therikti pavuccatti)

Hi: - Khi y, i chng ni: i Ca-Dip hi u-Ba-Ly ni kt gii, phmx, nhn duyn, ngi phm v gii Ba-la-dy, nh th no xin i c cho

bit.

p: - Thi gian, nhn duyn, v ngi no m kt gii, y l th lp ktgii, ti s ni ra: Khi y, c Pht T-lan-nh... (tena samayana BuddhoBhagav Veranjyam viharati).

Hi: - Vic ny c ni li lc no?

p: - Ni trong ln kt tp u tin vi 500 v.

Nh vy, ln lt cc ngha c trnh by ra.

Hi: - V sao u-Ba-Ly ni ra?


24/537

p: - V i Ca-Dip .

Hi: - Nh vy gii bn ban hnh, vy ai ang gi gn, ngi gi ang u?

p: - Ti s ni ngun gc, nay xin ni ngha tng cu. Khi y, c Pht T-lan-nh. y l ngun gc ca lut-tng c ni ra nh vy. Trnglo u-Ba-Ly th tr vi c Pht khi Ngi cha nhp Nit-bn. Ngn vn vLa-hn chng su thn thng th tr vi u-Ba-Ly. Sau khi Th Tn Nit-

bn, ng u l i Ca-Dip vi i chng t bi tp hp khp t Dim-ph-l (Jambusirivhaya).

Ai th tr? - u tin l u-Ba-Ly, ri tun t cc v lut s truyn tr,cho n cc i c trong i chng th ba th tr. Tun t nu ra danh hiu

cc v thy y l u-Ba-Ly, i-tng-cu, T-na-cu, Tt-gi-ph, Mc-kin-lin-t-t-tu (Dsaka, Sonaka, Siggava, Tissa Maggaliputta) nm v nychin thng phin no, tun t truyn tr lut khng gin on ci Dim-

ph-l, cho n tt c cc v lut s th ba u xut pht t u-Ba-Ly, lk tha theo u-Ba-Ly.

V sao? Chnh u-Ba-Ly c nghe gii lut t kim-khu ca Pht, ghi nhtrong tm ri ban pht cho ngi khc. Trong nhng ngi c bit, c vs khng th tnh ht l bc hc-nhn, Tu--hon, T--hm, A-na-hm;c n mt ngn i-tn T kheo (Khnsava - lu tn). i-tng-cu l t ca u-Ba-Ly, trc tip nghe thy dy, t hiu r ht l su xa. C v s

bc hc nhn mi c lnh th, c mt ngn i tn T kheo. T-cu-na l t ca i-tng-cu; sau khi hc lut trc tip vi thy, c tng t hiuthu r lut. C v s bc hc-nhn mi c lnh th, c mt ngn i tnT kheo. Tt-gi-ph l t ca T-na-cu. Sau khi trc tip hc lut vithy, trong s 1000 v A-la-hn, vi cn tnh ti thng Tt-Gi-Ph hiu

bit v lut. Vi v s bc hc nhn mi c lnh th, c trm ngn v si tn T-kheo.

Khi y, ti Dim-ph-l c v s chng T-kheo. Theo thn lc ca Mc-Kin-Lin-T -Tu, i chng th ba mun tng T-ny nh vy hin dintrong Dim-ph-l (Evam idam vinayapitakam jampudipe tva imyacariyaparamparya yva tatiyasamgiti tva bhatan ti veditabbam). Cc

php s tun t th tr cho n i chng th ba; nn bit nh vy.

Hi: - i chng th ba l g?


25/537

p:- y l (cc i c) kt tp xong diu php rc r bng tr tu vo lnth (ba).

C bi k khen ngi:

Nm trm v tr th,Vi tr tu sng sut,i c Ca-Dip-Bang u nm trm v.Cng nh n ht du,Vo V-d Nit-bn.

---o0o---

Phm Bt-X-T: Kt tp Php tng

By gi, theo thi gian ngy m, thnh chng tun t ra i. Sau khi ThTn Nit-bn 100 nm (Vassasataparinibbute Bhagavati), trong nhm T-kheo Bt-X-T thnh T-X-Ly (Veslik Vajjiputtakbhikkh) phtsinh mi iu phi php T-X-Ly. Mi iu y l:

1. Mt, dim tnh - mui tnh. (kappati singilonakappo)2. Hai, nh ch tnh - hai ngn tay (kappati dvangulakappo)3. Ba, t lc gian tnh - gia hai lng xm tnh (kappati gmantarakappo)4. Bn, tr x tnh (kappati vsakappo)5. Nm, ty tnh (kappati anumatikappo)6. Su, cu tr tnh (kappati cinnakappo)7. By, sinh ha hp tnh (kappati amathitakappo)

8. Tm, thy tnh (kappati jalogi ptum)9. Chn, bt ch l ni-s n tnh - ta c khng bin tnh (kappatiadasakam nisidnam)

10. Mi, kim ngn tnh (kappati jtarparajatam).

Mi iu phi php ny xut hin ti T-X-Ly. C ngi con ca Tu-Na-Ca thuc ging Bt-X-T tn l A-Tu ( Tesam Susungaputto Klsoko


26/537

nma rj pakkho ahosi) lm vua v ng h phe Bt-X-T. Khi y, trnglo Da-Tu-Cu-Ca (Yasa Kkandakaputta) l con ca Ca-Cn-, ang idn vo vng Bt-X, nghe xut hin mi iu phi php ti thnh T-X-Ly do nhm T-kheo Bt-X-T. V ngh rng ta khng nn mi y m cho php c Thp-lc b ph hoi, hy tm phng tin dit c php ynn trng lo i n T-X-Ly. Khi y, trng lo Da-Tu-Cu Ca-Kin--T tr ging ng Cu-t-gi-la thuc rng i-Lm.

Trong lc thuyt gii, cc T-kheo Bt-X-T em bt ng y nc tgia T-kheo tng. Khi cc u-b-tc (upsaka) T-X-Ly n, nhngT-kheo y bo h ty cng dng tin cho chng tng, na tin (msaka),hay mt tin tng sm y phc... tt c nhu cu c ni ra. S vic kt tpT-ny tng ny vi ng s 700 T-kheo nn gi l By trm T-kheo kttp T-ny tng. C hai vn T-kheo tp hp trong hi ny. Trng lo T-

kheo Da-T-Na ng ra vn ng t chc vic ny. Gia chng T-kheoBt-X-T, trng lo Ly-B-a (Revata) hi v Tt-B-Ca (Sabbakmin)p, cng nhau em lut tng ra quyt on mi vic phi php v dp tts tranh chp.

Sau , Tt-B-Ca tha: - i c, gi y chng ta nn kt tp php vlut.

H chn la nhng v T-kheo thng sut ba tng cho n nhng v chngba t tr. Sau khi chn xong, ti vn B-L-Ca (Vtukrma) T-X-Ly,khi i chng tp hp, tin hnh theo ng nh lc Ca-Dip kt tp phptng ln u. Tt c s cu bn trong Pht php u b loi tr, y c vo tng hi, y c A-hm hi, y c chi tit hi, y c cc php-t hi(Pitakavasena, Nikyavasena, Angavasena Dhammakkhandhavasena); tt c

php-tng v T-ny tng u c kt tp ht. Nh vy, vo thng tm, ichng ny kt tp xong.

C k khen ngi:

By trm v trong i,Gi By-trm kt tp,Nh ni trc,Cc v nn bit vy.

Khi y, Tt-B-Ca-My (Sabbakmin), T-M (Slha), Ly-B-a, Qut-X-Tu-T-a, Da-Tu (Revata, Khujjasobhita, Yasa), B-Na-Tham-Phc-a


27/537

(Snasambhta) u l t ca i c A-Nan-. Hai v Tu-Ma-Nu-B(Sumana), Ta-Gi-Mi (Vsabhagmin) u l t ca A-Nu-Lu-(Anurudha), tng gp c Pht; ni k:

i chng hp ln hai,Ni li ht i php,Php c kt tp li,Lm xong vic cn lm,Cc T-kheo lu tn,Gi kt tp ln hai.

---o0o---

Phm A-Dc Vng: Kt tp Php-tng

Cc v i c suy ngh rng: Vo i ng lai, trong php ca i-schng ta c nh bn nh vy xy ra na hay khng v cc v y thy trongi tng lai s c phi php nh bn ni ln.

Sau thi im ny chng 100 nm, vo nm th 18, c vua A-Dc (soka)nc Ba-T-L-Pht (Ptaliputta) ra i. Vua chinh phc tt c t ai ciDim-ph-l (sakala-jambudpa), rt tin tng Pht-php (Buddhassana)nn cng dng v s. By gi, thy vua A-Dc tin tng Pht-php nhvy, cc ngoi o, Phm ch (titthiya) tham lam s cng dng nn chenvo Pht php lm sa-mn nhng vn phng s ngoi o nh c, dng

php ngoi o gio ha mi ngi. Nh bn ln ny trong Pht php, dotham dc nhn bn to thnh. Khi y, cc i c suy ngh rng trong itng lai chng ta gp nh bn y khng. Sau khi qun st, bit khng sngn lc y nn h suy ngh: -Ai s truyn b c Pht-php trong tnglai?

Qun st khp trong Dc-gii, khng tm c ngi no, li qun st thgii Phm-thin (Brahmaloka), cc i c thy c mt v tri ngn tui th

tng thin qun php-tng. Cc i c ngh rng chng ta nn nthnh v tri ny ging h vo th gian, th thai vo nh B-la-mn Mc-Kin-Lin, sau chng ta s gio ha lm cho ngi y xut gia; sau khixut gia, v y s thng t tt c Pht-php, chng ba t tr, ph tan ngoio, phn quyt cc php tranh ci, chnh n v h tr Pht-php.


28/537

Sau khi suy ngh nh vy, cc v i c ny n gp v Phm-thin. Phm-thin ny tn l -Tu (Tissa). n gp -Tu, cc v i c ni rng n100 nm sau vo nm th 18 c cu bn ln pht sinh trong gio php ca

Nh Lai. Chng ti xem xt khp th gian trong Dc-gii khng thy c mtngi no h tr Pht-php c; xem n Phm-thin thy ch c ng. Lnhthay, ngi thin, nu ng xung th gian th php ca c Thp-lc(Dasabalassa ssana) s c ng h tr.

Phm-thin -Tu nghe cc i c ni rng mnh s tr dit c cu bnpht sinh trong Pht-php nn rt vui mng ni: - Lnh thay! Xin vng.

c Phm thin y cam kt ng xong, cc i c ri khi ci Phmthin.

Khi y, c i c Ha-Ca-B (Siggava), Chin--Bt-X (Candavajji).Hai v ny bc tr ba tng, thng ba t-tr (Tipitakadhara pattapatisambhidakhnsava), chng i-tn A-la-hn trong chng thiu nin. Nhng hai v nykhng tham d ngn trnh-s (kt-tp ln hai). Cc v i c ni vi haitrng lo: Hai v khng tham d vic ngn c trnh-s ng lc nnchng tng y vo vic ny tr pht hai v. Tng lai, c v Phm-thin tn-Tu s sinh vo nh B-la-mn Mc-Kin-Lin. Hai v hy chia nhau,mt ngi n tip nhn v cho xut gia; mt ngi dy hc Pht-

php.

Sau , cc v i c A-la-hn ty theo tui th di ngn m tun t voNit-bn.

C bi k:

Chng th hai By-trm,Ha hp dit phi php,V tng lai gio php, lm cho trng tn,

Bc i-tn t ti,Chng c ba t tr,C nng lc thn thng,Vn khng thot v thng,Ti xin k danh hiu, truyn n sau ny,Vy i sng v thng,


29/537

Bit r kh sng cn,Nu mun c bt t,Nn chuyn cn tinh tn.

Ni v chng tng th hai ny, Ma-ha Phm-thin -Tu (TissaMahbrahman) t Phm thin gii ging h sinh vo nh B-la-mn Mc-Kin-Lin (Moggalibrahmana). Khi y, thy -Tu thc thai vo nh B-la-mn Mc-Kin-Lin, hng ngy Ha-Ca-B n nh y kht thc cho n

by nm. V sao? V to iu kin ha . Sut c by nm, ti nh ny,tn gi khng kht thc c thc n, xin nc cng khng c. Qua bynm, tn gi vn n kht thc, c ngi trong nh ni: n xong ri,xin i c hy i sang nh khc.

Ha-Gia-B suy ngh: c h ni n, vy nn tr v.

Trn ng t ch khc tr v nh, gp Ha-B-Ca, B-la-mn kia ni: - icha! Ny ngi xut gia, c phi va ra khi nh ti, c c g khng?

p: - c.

V n nh, B-la-mn ny hi gia nhn: - C cho T-kheo kht thc mng khng?

p: - Khng cho g c.

Ni: - T-kheo ni di, nu ngy mai ng y n y, ta s hi cho r.

Sng hm sau, B-la-mn ngi ch trc ca. Khi i c Ha-Ca-B n,B-la-mn hi: - Ny i c! Hm qua ng ni c nhn c nhng chcchn khng c g; v sao ni di, php T-kheo c c ni di khng?

i c Ha-Ca-B p: - Ti n nh ng by nm nhng khng cg c, hm qua c nghe gia nhn ni bo ti i sang nh khc; th nn ni

c c.

B-la-mn thm ngh: - T-kheo ny ch c li ni m ni c c. Lnhthay! Chnh l ngi bit . Nu c n ung, tt ngi y rt hoan h.

B-la-mn lin vo trong, ly phn thc n ca mnh dng cng cho Ha-Ca-B v tha rng t nay v sau, xin ngi n y nhn thc n.


30/537

Do , hng ngy Ha-Ca-B n nhn thc n. Thy Ha-Ca-B y uynghi nn B-la-mn sinh tm hoan h. Khi c tm hoan h, ng ta lithnh: - i c! T nay v sau ng n kht thc nh khc na, m nth thc y lun.

Ha-Ca-B im lng nhn li.

Hng ngy, sau khi th thc, tn gi ging dy Pht php ri ra v. By gi,con trai ngi B-la-mn va c 16 tui, hc xong ba sch Vi- theo

php B-la-mn (Tinnam vednam pragu ahosi). Thiu nin B-la-mn nyva t Phm-thin ging h nn cn a thch s tnh khit, chn trc ghdi ring cho mnh khng cho ngi khc dng chung. Khi sp n gp thyhc, chn gh di ring cho mnh, lau chi sch s, treo ln gia nh ri mi

ra i. Sau , i c Ha-Ca-B n nh, suy ngh: n lc ri, ta ti lui y nhiu nm nhng cha ni chuyn vi thiu nin B-la-mn ny, nndng cch g ha n y.

Tn gi dng thn lc che mt khng thy c gh di trong nh, ch thygh di (pallanka) ca thiu nin B-la-mn. Thy tn gi Ha-Ca-B n,B-la-mn tm gh ngi khp ni nhng khng c, ch thy gh ca conmnh nn ly a cho tn gi ngi.

Tr v nh, thy Ha-Ca-B ngi trn gh di ca mnh chn nn thiunin B-la-mn rt tc gin. Anh ta hi gia nhn: Ai em gh di ta chncho sa-mn ngi vy.

Khi Ha-Ca-B th thc xong, thiu nin B-la-mn bt tc gin. ic ni vi thiu nin ny: - Ny con! Con bit c g?

p: - Tha Sa-mn, con chng bit c g?

Hi: - Vy ai bit?

Thiu nin B-la-mn hi Ha-Ca-B:

- Sa-mn bit php Vi- khng?

Hi nh vy v cho l Sa-mn ny u bit ht.


31/537

i c Ha-Ca-B thng sut c ba sch Vi-, Cn-th (Nighandu) (Hndch l sch vn vt), Khai-th (ketubha), Y- -ha-t (Itihsa,Akkharappabheda), phn bit c tt c vn t. Thiu nin B-la-mn nyc nhng php cn nghi ng cha thng hiu c. V sao? Do thy cu takhng hiu r. Thiu nin B-la-mn ny hi Ha-Ca-B tng vn nangii v c gii p tn cng.

Ha-Ca-B ni vi thiu nin B-la-mn: - Con hi nhiu ri, n lt tahi mt vic; con hy tr li.

Thiu nin B-la-mn ni: - Lnh thay! Tha Sa-mn, con s phn bit mtr li.

Ha-Ca-B em trong hai tm (cittayamaka) ra hi: - Tm ca ngi no

pht sinh th khng dit, tm ca ngi no b dit th khng sinh, tm cangi no khi dit th dit, tm ngi no khi sinh th sinh (Yassa cittamuppajjati na nirujjati, tassa cittam nirujjhissati n'uppajjissati, yassa v panacittam nirujjhissati n'uppajjissati, tassa cittam uppajjati na nirujjhati).

Khi y, ht ng ln tri ri li ci nhn xung t, khng bit ti sao c nnthiu nin B-la-mn hi li Sa-mn: - Tha Sa-mn, y l ngha g?

p: - y l Vi- ca Pht. (Buddhamanta)

Thiu nin B-la-mn tha: - i c dy cho con c khng?

p: - c.

Hi: - Lm sao c hc?

p: - Nu con xut gia th sau c hc.

By gi, rt vui mng, n gp cha, thiu nin B-la-mn y tha rng: - Sa-

mn ny bit Vi- ca Pht, con mun n hc; nhng vi hnh thc otrng th tc th Sa-mn khng dy, bo con xut gia sau mi c hc.

Sau khi suy ngh, cha ni: - Lnh thay! Nu con xut gia, hc Vi- xonghy mau v nh.


32/537

Thanh nin B-la-mn suy ngh: - Ta n hc Vi- vi Sa-mn ny, sau khihc xong s tr v.

Khi sp ln ng, cha m rn dy: - Con phi c gng hc tp, cho phpcon ln ng.

p: - Con khng dm phin cha m rn dy.

Khi y, con ngi B-la-mn n gp Ha-Ca-B v c tn gi cholm sa di, ri em 32 php thin nh (v thn th) dy cho v ny t duy.Trong thi gian ngn, v ny c Tu--hon o.

Ha-Ca-B suy ngh: Thanh nin ny c o tch, khng cn thch vnh. Nh ht ging rang chy khng cn mc na, sa di ny cng nh

vy.

Tn gi li ni: - Nu ta cho hc php thin nh su xa th ngi ny schng qu A-la-hn v thch sng an tnh, khng cn chu hc Pht-phpna. T nay, ta nn a v ny n gp Chin--Bt-X (Candavajjittherassasantika) hc Pht-php v thc hin c nh ca ta.

Ha-Ca-B ni: - Lnh thay! Sa di n y (ehi tvam smanera), con c thn gp i c Chin--Bt-X hc Pht-php khng? n ni, contha vi v y rng: i c, thy con sai n y hc tp Pht php.

c Sa di ny tha, Chin--Bt-X p:

- Lnh thay sa di, ngy mai s hc.

Sau , -Tu c hc tt c Pht-php ch tr lut tng. Sau khi hc tp,-Tu c th gii c tc v cha y mt nm thng sut Lut tng.Khi hiu bit ht ba tng, -Tu c ha thng v A-x-l(cariyupajjhya) em ht Pht php giao ph cho ri ty theo tui th m

h vo Nit-bn.

Khi y, -tu chuyn tu thin nh, chng qu La-hn, em Pht php gioha mi ngi.

By gi, vua Tn-u-Sa-La (Bindusara) c c trm (101) ngi con. Saukhi vua Tn-u-Sa-La qua i, trong bn nm vua A-Dc git ht cc anh


33/537

em khc, ch cn li mt ngi em cng m (ekamtikam tissakumaramthapsantika). Qua bn nm, vua A-Dc mi t xng vng. T khi Pht vo

Nit-bn n nay l 218 nm (Tathgatassa parinibbnato dvinnamvassasatnam upari atthrasame 218 vasse sakala-jambudipe-ekarajjabhisekam ppuni). Sau , vua A-Dc thng lnh ht c ci Dim-

ph-l. Tt c vua khc u phc tng. Uy thn ca vua bao trm c hkhng n mt t trong mt do-tun.

Hng ngy, cc qu thn ao A-nu-t (anotattadaha) em n tm gnh c16 chum nc dng cho vua. Khi y tin tng Pht php nn vua A-Dc em tm chum nc dng T-kheo tng; hai chum dng n v thng batng; hai chum tng cho phu nhn ca vua, v x dng bn chum. Hngngy, qu thn ni Tuyt dng cy nh rng mm mi thm p(dantakattha) tn la-a (ngalat) dng cho vua. Vua em cy ch rng ny

ban phu nhn v th n trong cung mt vn su ngn ngi, su vn T-kheo trong cha, dng hng ngy y . Li c qu thn ni Tuyt dngtri thuc tn A-ma-lc, Ha-la-lc (agadmalaka, agadaharitaka). Loi triny mu vng kim, hng v him c. Li c qu thn dng tri Am-la chn(ambapakka). Hng ngy, li c qu thn dng nm loi y phc mu hongkim v khn tay (hatthapunchanapattaka), dng nc mt hin thnh, dnghng thoa, hoa x-. Vua rng di bin dng thuc tr mt danh ting(anjana). Ti b ao A-nu-t c la thm t nhin c chut bc sch v,ly ra ht go sch. Hng ngy, chim anh v mang 90 gnh go ny ndng vua. Ong mt lm t trong cung ca vua, dng mt cung cp cho vua.Bay n ch vua , chim Ca-lng-tn-gi (karavikasakuna) ca ht nhng mthanh ha nh lm vui lng vua. Nh vua c nhng uy thn nh vy.

Mt hm, vua lm xch kha bng vng, sai ngi a vua rng bin v.Vua rng bin ny sng lu mt kip nn tng thy bn c Pht thi qukh. Khi vua rng n ni, vua mi ngi vo ta s t v che lng trng trn, em cc loi hng hoa cng dng. Vua A-Dc ci chui ngc angmang, eo cho vua rng bin, em mt vn su ngn k n vy quanh cng

dng v ni vi vua rng: - Nghe c Nh Lai c tng tt c bit, tamun nhn thy, long vng hy hin ra cho.

Nghe lnh vua, bng thn lc ca mnh, vua rng bin bin thn mnh rahnh tng Nh Lai (Sammsambuddhassa rpa) trang nghim bng cccng c vi diu vi ba mi hai tng tt, tm mi v p nh hoa sen,hoa Ut-ba-la n xinh p trn mt nc, trang hong vi nhng nh sng


34/537

xanh, vng, , trng chiu xa mt tm nh cc ngi sao trn khng trung,nh cu vng, nh in quang xoay trn ta ra, nh ni vng rc r bngnh sng cc loi chu bu chung quanh; tt c mi ngi nhn khng chn;cc phm, thin, rng, d-xoa, cn-tht-b... chm ch chim ngng trongsut by ngy m. Nhn thy thn tng Nh Lai, vua A-Dc rt hoan h.

Trong sut ba nm t khi ln ngi, ch bit phng s ngoi o(bhirakapsanda), n nm th t nh vua mi c tn tm vi Pht php.

Nh vua phng s ngoi o v khi ti v ph vng ca vua l Tn-u-Sa-La tin tng ngoi o, cng dng cho su vn B-la-mn hng ngy. Vuav phu nhn, trong cung u phng th ngoi o v tha hnh theo tnngng ca cha. Mt hm, vua A-Dc t chc cng dng cc B-la-mn.

Ngi trn in, vua nhn thy cc B-la-mn nhn ng hai bn khng cphp tc g c. Thy nh vy, vua suy ngh: Ta s tuyn chn, chc chn c

nhng v php tc v s cng dng cc v y.

Sau khi suy ngh, vua bo cc i thn: - Ny cc khanh, ai c phng s ccSa-mn, B-la-mn th mi h vo cung ta s cng dng.

Cc quan p: - Lnh thay.

Sau khi tr v, cc quan mi nhng v Ny-kin- (nighantha), ngoi o...m h phng s vo cung vua. n ni, cc quan tu: - y l cc v la-hnca chng ti.

Khi y, vua A-Dc b tr nhng ch ngi cao thp p xu khng gingnhau v bo cc ngoi o ty theo kh nng ca mnh m ngi vo ch.

Nghe vua ni nh vy, cc ngoi o ngi theo s thch mnh. C ngingi trn gh di, hoc ngi trn tm vn. Thy nh vy, vua suy ngh:

Nhng ngoi o ny nht nh khng c php tc.

Ngh nh vy, vua ni: - Ngoi o nh vy tht khng ng cng dng.

Do , sau ba n, vua ra lnh h ra v ngay.

Mt hm, bn ca s (shapanjara) trn cung in, thy mt sa-di tn lN-C- (Nigrodha) ang i ngang trc in vi dng i uy nghi vngvng (Iriypathsampanna). Vua hi: - y l Sa-di no vy?


35/537

Cn thn p: - Sa-di N-C-, l con ca Tu-Ma-Na con trng ca tinvng (Bindusraranno jetthaputtassa Sumanarjakumrassa putto).

Php-s (Buddhaghosa) ni: Sau y, tun t ta s k li nhn duyn y. Saukhi vua Tn-u-Sa-La b bnh qua i, t nc Ut-chi (ujjenirajja) l nic phong, vua A-Dc tr v nc ca cha v git ngay thi t Tu-Ma-Nav t gi ly vic nc. Sau khi git thi t Tu-Ma-Na, vua A-Dc kimsot ht trong cung. V ca Tu-Ma-Na c thai c mi thng, thay iy phc i trn, n thn Chin--la (candlagma) gn thnh. Gn thn, ccy i th tn N-C-. C mt v tri lm th thn y. Thy v caTu-Ma-Na, th thn ni: - Hy n y.

Nghe thn cy gi, b ny lin n ni. Dng thn lc ca mnh, th thnha ra mt ci nh v bo b y:

- B hy trong nh ny.

Nghe bo nh vy, b y vo nh v ngay m y sinh c mt b trai nnngi m t tn l N-C-. V vy, ch thn Chin--la cung knh cungcp khng khc g n t thy ngi ch. Khi y, vng phi ny sngtrong ngi nh ca th thn n by nm v N-C- ln by tui.

Khi y, c v T-khu A-la-hn tn l B-Lu-Na (Mahvaruna) dng thnthng qun st N-C-, thy c nhn duyn c ha , nn suy ngh: n lc ri, s cho cu b y lm sa-di.

Tn gi n gp Vng phi xin N-C- lm sa-di. Sau khi c vngphi chp nhn, tn gi th cho N-C- lm sa-di. Khi tc cha ri htxung t, sa-di ny chng A-la-hn (khuragge yeva arahattam ppuni).Mt hm, sau khi dn dp, sa-di ny mc y phc ng hong n gp thymnh cng dng ri cm y bt (Pattacvaram dya) i n ch ngim, vo thnh bng ca Nam, i ngang trc cung in v nh ra ca phang. Khi y, ang kinh hnh qua li v hng ng trn in, thy sa-di

N-C- vi uy nghi nh c ang i nhn di t cch by tc nn tmnh vua tr nn thanh tnh...s vic ny nh ni trc; s ni tip theo.

By gi, vua A-Dc suy ngh: V sa-di ny uy nghi c ch ng hong ttn, tt c php li ca bc thnh (lokuttaradhamma).


36/537

Sau khi gp sa-di ny, nh vua rt hoan h tin tng, pht sinh tm t bi. Vsao? Trong i qu kh, sa-di ny l anh vua A-Dc, cng nhau lm cccng c. C bi k:

Do nhn duyn i trc, Nn i ny hoan h,

Nh hoa Ut-la-bt (uppala) N ti tt trong nc.

Khi tm t bi pht sinh, vua A-Dc khng km lng c, vi vng saiba i thn i gi sa-di y. Cc i thn i lu nhng khng thy tr v.Vua li sai ba i thn khc n bo sa-di: - Sa-di i! Hy n mau.

Khi y, vi uy nghi nghim trang, sa-di ny t tn i n. Thy sa di n,vua bo hy t xem xt m chn ch ngi ty . Quan st khp mi ngi,

bit r khng c T-kheo, sa di nh ngi vo ta cao c che lng trng nnra du vua nhn bt. Thy sa di ra du, vua thm ngh: sa di ny chc lgia ch.

Sau khi a bt cho vua, sa di ngi vo ta ca vua. Nh vua ly thc n camnh dng cho sa di. Sa di ch nhn thc n va no. Sau khi sa di th traixong, vua hi: - Ny sa di! Thy c bit ht li dy ca thy khng?

p: - Ti bit mt phn nh.

Vua ni: - Lnh thay, xin ni cho ti nghe.

p: - Lnh thay, i vng, ti s ni.

Sau khi suy ngh: theo kh nng tip thu ca vua m ta ni php c chnguyn (Dhammapada); sa di ni na bi k:

Sng khng bing nhc l Nit-bnAi sng bing nhc l sinh t.

(Appamdo amatapadam, pamdo maccuno padam - Dh.21 -Gii vi cam l o,phng dt vi t knh - Php c kinh, Phng dt phm).

Nghe xong, vua ni vi sa di: - Ti nghe ri, xin ni tip cho ht.


37/537

Sau khi sa di ch nguyn, vua tha: - Hng ngy xin cng dng tm phnn.

Sa di p: - Lnh thay, ti xin dng li cho thy (upajjya)

Vua hi: - Thy ca sa di l ai?

p: - V khng gy ti, thy ti th qu trch l thy ti.

Vua ni: - Xin dng thm tm phn na.

Sa di p: - Lnh thay! Xin dng li cho A-x-l (Acariya).

Vua hi: - A-x-l l ai?

p: - V gio dc cho bit chnh php l A-x-l ca ti.

Vua ni: - Lnh thay! Ti dng thm tm phn na.

Sa di ni: - Tm phn ny xin dng n T-kheo tng.

Vua hi: - T-kheo tng l ai?

Sa di p: - L ni m thy ti, A-x-l ca ti, v ti y ch vo cgii c tc.

Nghe ni, vua cng hoan h, ni vi sa di: - Nu nh vy, ti xin dng thmtm phn na.

Sa di p: - Lnh thay! Xin nhn.

Sau khi nhn li, hm sau sa di a 32 v n cung vua. Th thc xong, vuahi sa di: Cn c T-kheo khc khng?

p: - Cn c.

Vua ni: - Nu c, xin a thm 32 v n na.

C nh vy, ln tun t tng dn n su vn v. By gi, su vn chngngoi o b mt phn cng dng. i c N-Ha- dy bo vua v phu


38/537

nhn trong cung cng cc quan u th ba qui y v nm gii cm. Tn tmca vua v mi ngi tng gp bi khng c thi lui. V chng tng, vua xydng cha ln lm tr x cho tng, hng ngy cng dng su vn v.Vua ra lnh tm vn bn ngn quc vng do vua thng lnh xy dng tmvn bn ngn cha ln, tm vn bn ngn thp ti cc nc. c vua ralnh nh vy, cc nc u hoan h thc hin.

Mt hm, vua t chc hi i b th (mahdna) Tng-gi-lam A-Dc(Asokrma). Sau khi b th, ngi gia su vn T-kheo tng, vua tha: Bnvt cng dng (cathi paccayehi pavretv) l thuc men, thc n, y phc,nga c, trm xin dng cho tng theo yu cu.

Sau khi tha nh vy, vua hi:

- Cc i c! Php ca Pht gm bao nhiu loi?

T-kheo p: - C chn phn php, chia thnh tm vn bn ngn php-t.

Nghe nh vy, vi tm ch thnh v php, vua thm ngh: Ta nn xy tmvn bn ngn ngi cha cng dng tm vn bn ngn php-t.

Ngay hm y, vua b ra chn mi su c ngn tin, v gi i thn n, borng:

- Hy sai s gi n bo tm vn bn ngn nc ca ta thng lnh, c mtnc xy dng mt ngi cha.

Chnh nh vua t xy dng cha A-Dc. Bit vua mun xy dng thnhcha ln, chng tng lin sai mt T-kheo tn Nhn--Qut-a (Indagutta)l bc lu tn A-la-hn c i thn lc lm tng tri s vic trong cha. Thytrong cha c ch no khim khuyt, Nhn--Qut-a dng thn lc camnh sa cha cho hon ho. Bng tin ca vua dng v thn lc ca La-hn, sau ba nm ngi cha hon thnh. Sau khi cha cc nc hon thnh,

h n tu vua. Cng n trong mt ngy, h gp t tng, tha:

- Cha xy xong.

T tng vo tu vua:

- Tm vn bn ngn ngi cha ca tm vn bn ngn nc xy xong.


39/537

Sau khi khen ngi lnh thay, vua sai mt i thn nh trng tuyn b chathp hon tt, by ngy sau s c hi b th cng dng to ln, tt cnhn dn trong ngoi trong nc u th tm gii (attha slangni) thntm thanh tnh, sau by ngy mi ngi trang sc ng hong n nhn lnhvua. Nh ch thin vy quanh Thin--thch, quc ca vua A-Dc cngc trang nghim nh vy. Nhn dn i d hi khng chn, cng nhau vocha chim ngng.

Khi y, chng tng tp hp c tm c T-kheo tng, chn mi su vn T-kheo ny. Trong chng ny, c mt vn La-hn. Cc v T-kheo tng suyngh: Ta nn dng thn lc lm cho vua thy c cng c m mnh to,c thy nh vy ri th sau lm cho Pht php cc k thnh hnh. Dngnng lc thn thng, cc T-kheo lm cho trong mt lc vua thy c tt c

cc cha thp, tt c nhng cng c do s b th s cng dng ca vuatrong tt c vng t ngang dc bn phng n tn b bin ca vua thnglnh ci Dim-ph-l. c thy nh vy ri, vua rt hoan h, bch vichng tng:

- Hin nay, con lm vic i b th cng dng Nh Lai, trong lng hoan hnh vy, c ai lm bng con khng?

Khi y, trong tng c Mc-Kin-Lin-T -Tu p li cho vua. -Tu trli:

- Khi Pht cn ti th, mi ngi cng dng khng bng vua, khng ai cth hn vua c.

Nghe -Tu ni, vua hoan h v cng, suy ngh: Lm vic b th ln trongPht php khng ai bng ta, ta nn th tr Pht php nh con yu mn cha,th khng cn g nghi ng na.

Khi y, vua hi T-kheo tng:

- i vi Pht php, trm vo c cha?

Nghe vua hi, thy bn cnh vua c vng t tn Ma-H- (Mahinda) y nhn duyn, nn -Tu suy ngh: Nu vng t ny c xut gia thPht php hng thnh v cng.


40/537

Sau khi suy ngh, -Tu tha vi vua: - i vng, cng c nh th nyvn cha vo Pht php c. Nh c ngi em by loi qu bu chngcht t mt t ln tn ci Phm-thin ra b th, nhng vn cha c votrong Pht php, hung chi s b th nh vua m mong c vo.

Vua hi: - Lm sao c vo php phn?

p: - Ngi ngho hay giu cho con rut ca mnh xut gia th c voPht php.

Nghe ni nh vy, vua suy ngh: Ta b th nh vy m cng cha c voPht php vy ta nn tm cch c vo.

Nhn sang hai bn, thy Ma-H-, vua suy ngh: Em ta l -Tu t xut

gia nn phi lp Ma-H- lm thi t, nhng a ln lm thi t l tt haycho xut gia l tt.

Vua bo Ma-H-: - Con c thch xut gia khng?

Thy ch mnh l -Tu xut gia, Ma-H- c mun xut gia,nghe vua hi nh vy, rt vui mng tha:

- Tht con mun xut gia. Nu con xut gia, i vng c php phntrong Pht php.

Khi y, c vng n tn Tng-Gi-Mt-a (Sanghamitt) m trc ychng xut gia theo -Tu, ang ng cnh anh mnh. Vua hi Tng-Gi-Mt-a: - Con thch xut gia khng?

p: - Tht mun.

Vua ni: - Nu con xut gia th tt lm.

Bit tm ca h, vua rt hoan h hng v T-kheo tha:

- i c, xin chng tng hai con ca ti ti c vo Pht php.

Lut Thin kin T-b-sa

- Quyn th nht -


41/537

--- o0o ---

Quyn th hai

-ooOoo-

Sau khi nhn li, chng tng c Mc-Kin-Lin-T -Tu lm ha thng,Ma-Ha--B (Mahdeva) lm A-x-l, truyn mi gii; i c Mt-Xin- (Majjhantika) lm A-x-l truyn gii c-tc. Khi y, 20 tuinn Ma-H- th gii c-tc. Ngay ti gii n(upasampadsmmandala), v ny chng lu tn la-hn vi ba t tr, suthn thng.

A-x-l ca Tng-Gi-Mt-a l A-Do-Ba-La (yupli), ha tng tn lm-Ma-Ba-La (Dhammapli). Khi y va 18 tui nn Tng-Gi-Mt-ac xut gia v th su php ti gii n. Vua ln ngi c su nm thhai ngi con xut gia.

Khi hc kinh v lut tng vi thy mnh, Ma-H- th tr thng thuc ttc Pht php trong ba tng, ng u trong 1000 bn ng hc.

Vua A-Dc ln ngi c chn nm, c T-kheo tn -Tu con ng Cu-a(Kontiputta Tissa) b bnh nng, bng bt i xin thuc v ch c mtming b (sappi) nn bnh cng nng thm v sp cht. Khi sp vin tch, vny nhn nh vi cc T-kheo:

- Sng trong ba ci, cn thn ch li bing.

Ni xong, v ny bay ln ngi trn h khng, t ha ra la ha thiu thnmnh m vo Nit-bn. Nghe mi ngi truyn nhau vic cng dng v y,vua suy ngh: - Trong nc ca ta m T-kheo li khng xin thuc c.

Do , vua lp nhng kho cp thuc v cha y dc liu (pokkharani) bn ca thnh. Khi y, bn hng cc ca thnh thuc nc Ba-Tht-L-Pht c 4000 nh khch (Sabh). Hng ngy, cc nh y nhn c 5000tin np cho vua. Vua em 1000 dng i c Ny-C-, 1000 chi dngcng dng hoa hng cho thp tng, 1000 cung cp php ng, 1000cng cc v lut s, mt vn cng chng tng, mt vn dng chi ph kho cp


42/537

thuc bn ca thnh. By gi, Pht php hng thnh, cc ngoi o suy vi.B mt li dng, h i kht thc khp ni nhng khng xin c. V ikht hnh h, h tm nh vo Pht php lm sa-mn nhng vn gi theo

php c ca mnh gio ha mi ngi; cho l php l lut nn khnghnh tr theo uy nghi c ch php lut ca Pht v khng n sng trongcha, nhng n ngy b tt (uposatha) li vo gia tng. Do , cc T-kheo thanh tnh khng chu sinh hot chung vi h.

Thy vy, Mc-Kin-Lin-T -Tu suy ngh: - Trnh-s pht sinh,khng bao lu na s ln mnh, nu ta trong tng chng th khng ditc trnh-s.

Sau khi em t giao cho Ma-H-, tn gi Mc-Kin-Lin-T -Tuvo n c mt mnh ni yn tnh trong ni A-h-h (Ahogangpabbata).

Cc T-kheo ngoi o mun Pht-php thnh nh bn nn em sch v camnh xen vo gio php. H vn hnh tr theo php ca mnh nh th la,t nng c nm chi phn thn th (keci panctape tappanti), hay vo nckhi tri rt lnh, hoc ph hoi Pht php. Th nn, cc T-kheo chn chnhkhng chu b tt, t-t v lm tng-s vi h. Nh vy, ko di n bynm khng thuyt gii c.

Bit s vic ny, vua A-Dc sai mt i thn n tng-gi-lam A-Dc, thavi chng tng nn gio dc nhau dit tr s u tranh m cng ha hpthuyt gii.

Nhn lnh vua, i thn n cha, em lnh vua tha vi chng tng nhngkhng ai chu hng ng c. i thn nh tr v bn vi quan cn thn:Vua c sc lnh bo chng tng phi chm dt s bt ha nhng khng aithun theo c, bn ra sao?

V cn thn p:

- Ti thy, khi i vng i chinh phc cc nc, ai khng thun theo u bgit cht. Vic ny cng nn lm nh th.

Nghe cn thn ni nh vy, s thn n cha tha vi thng ta:

- Vua ra sc lnh chng tng phi ha hp thuyt gii nhng h khng tuntheo.


43/537

Thng ta p:

- Cc T-kheo chn chnh khng chu b tt chung vi cc T-kheo ngoio ch chng phi khng tun lnh vua.

Khi y, t thng ta tr xung, tun t b git cht cho n lt vng -Tu th ngng li. Thy cc T-kheo b git, -Tu suy ngh: V quan nyvng sc lnh, v hiu sai li vua nn git chng tng.

V quan hi: - -Tu ny l ai?

p: - L em rut ca vua.

Khi vua A-Dc ln ngi, lp em lm thi t. Mt hm vo rng du ngon,thy cc con nai giao hp nhau, thi t suy ngh: Cc con nai ny n c ungnc l m cn nh vy. Hung chi cc T-kheo trong phng cha,ging nm mm mi, n ung va ming, sao li khng c vic y.

Du ngon v, n gp vua, thi t tu:

- Va ri thn du ngon, thy cc con nai c ci giao hp nhau. Loi scsinh n c ung nc l m cn c vic y, cc T-kheo tng trong chac cng dng y , l no khng c vic y.

Nghe tu nh vy, vua suy ngh: - Chng phi ch nghi ng m li nghi ng.

Mt hm, thi t -Tu v xc phm vua, b vua tc gin bo:

- T nay trm cho khanh ln ngi vua trong by ngy, sau trm s git.

By gi, by ngy y tuy c lm vua, ngy m hng th ca nhc, nung, c phc v cc cch nhng tm trng thi t -Tu khng thch

th g c, thn th gy yu, bun kh v cng. V sao? V s cht. Sau byngy, vua hi -Tu:

- V sao khanh gy yu nh vy, n ung, ca nhc khng va hay sao?

p: - B s cht hnh h, tm khng thch th g c.


44/537

Nghe tu nh vy, vua bo -Tu: - bit by ngy na mi cht mkhanh cn lo s nh vy, hung chi cc T-kheo lun lun lo s v thngtrong tng hi th, tm no c nhim trc g.

Nghe vua ni xong, -Tu pht sinh tn tm vi Pht php.

Mt hm, thi t -Tu du ngon i sn, dn dn n ni vng v (aranna)thy mt T-kheo ang ngi tn l m-V-c(yonakamahdhammarakkhita). C mt con voi b nhnh cy, qut cho T-kheo ny. Thy nh vy, rt hoan h, thi t mong c: n bao gi ta mic nh T-kheo kia.

Bit tm nguyn ca -Tu, T-kheo m-V-c dng thn lc bay lnh khng v ngi trn khng trung. Lm cho -Tu trng thy, T-kheo h

xung h nc ln cha A-Dc (Asokrme pokkharani) v ngi ngtrn nc, thot tng-gi-l, ut-a-la-tng (sanghti, uttarsanga) nm lnkhng trung ri xung nc tm ra.

Trng thy i c ny c thn thng ln nh vy, thi t -Tu rt hoan hni:

- Hm nay, ta s xut gia.

Khi tr v cung, thi t tu vua:

- Thn mun xut gia, xin i vng thng tnh cho c xut gia.

Nghe -Tu xin xut gia, nh vua rt kinh ngc bo rng: - Trong cung vigi p, mn n trm v thm ngon, khoi lc thch , v sao khanh li xutgia?

Bng mi cch, vua khuyn v ny t b nh trn.

Vi ch kin c khng thay i, -Tu p:

- Gi p hoan lc trong cung ch l tm thi, hi hp s chia ly.

Nh vua cm thn khen: - Lnh thay!


45/537

Vua sai cc quan sa sang ng s, qut dn sch s, dng c treo phntrang tr rc r. Sau khi trang tr xong, cc quan tu vua: - trang tr hontt.

Sau khi thu ly triu phc, mo thin quan, chui ngc anh lc ca thi t,vua b tr hng ngn xe nga vy quanh h tng thi t n cha. Thy thit -Tu xut gia, chng tng rt hoan h. C ngi chun b sn tng-gi-l, ut-a-la-tng, an--hi (antaravsaka), bnh bt (patta) n ch chothi t c xut gia ngay. Khi y, thi t i n thin phng(padhnaghara) gp T-kheo m-V-c cu xin xut gia. C mt ngnng t con nh ho qu cng xut gia theo thi t, Thy thi t xut gia,nhn dn trong nc suy ngh: Thi t tn qu nh vy m cn b vng v xut gia tu o, chng ta bn cng th c g m lu luyn. Ngh nh vynn c v s ngi xut gia theo. Vua A-Dc ln ngi c bn nm th thi

t xut gia. Chng ca Tng-Gi-Mt-a l chu ca vua tn A-K B-La-Mn (Aggibrahman) c mt con trai, nghe thi t xut gia, rt kinh ngcvui mng, n gp nh vua, tu rng: Con cng mun theo thi t xut gia,xin i vng cho php.

Vua khen ngi v cho php v ny cng xut gia trong mt ngy vi thi t.Khi y, c nhiu ngi thuc ng cp st-l xut gia theo chnh php nnPht php hng thnh.

Tr li vic trc... -Tu ni:

- Nn bit v quan ny hiu sai vua nn git cc T-kheo.

Git cha xong, b T-kheo -Tu ng ra ngn cn nn v quan ny khngth git c na. B ao qua mt bn, v quan ny v tu vua:

- Thn phng mnh i vng bo cc T-kheo ha hp thuyt gii nhngh khng tun theo. Cn c vo ti y, thn tun t x trm h nhnggit cha ht th b T-kheo -Tu ngn cn nn khng th git na, vy c

git T-kheo -Tu khng?

Nghe v quan ny tu git cc T-kheo, vua rt kinh hi au kh ngt ngln ra t. Sau khi c ri nc, mt lc sau tnh dy, vua bo v quanny:


46/537

- Than i! Ta sai ngi n cha v mun cho chng tng ha hp thuytgii, sao li t tin git cht chng tng?

ch thn n cha, vua bch vi ch tng:

- Trc y, con c sai mt v quan n khuyn ch tng ha hp thuytgii ch khng bo h git cc T-kheo. V quan ny t tin git oan chngtng, khng bit ti li ca vic ny thuc v ai?

C T-kheo p:

- Do vua nn git vy ti thuc vua.

C v ni: - C hai u b ti.

C mt T-kheo hi vua:

- Tm vua nh th no, c tm git khng?

Vua p:

- Con sai h i vi to cng c ch khng c tm git hi.

V kia ni:

- Nu tm vua nh vy th vua khng c ti m ngi git b ti.

Nghe khc nhau nh vy, vua sinh ra h nghi, hi cc T-kheo:

- Ai c th tr c s nghi ng ca con. Nu ngi no tr c tm hnghi ny th con s xy dng li Pht php.

Cc T-kheo p:

- Ngi Mc-Kin-Lin-T -Tu c th dit tr s nghi ng ny kin lpPht php.

Lp tc, vua phi bn v php s (Dhammakathika), mi v c ngn T-kheoty tng cng ln ng. Vua li sai bn i thn, mi ngi u c ngnty tng, cng nhau i n rc i c Mc-Kin-Lin-T -Tu tr v.


47/537

Hai phi b cng nhau vo ni A-h-h nghnh n Mc-Kin-Lin-T -Tu. n ni, h tha vi -Tu: - Nh vua cho gi -Tu.

Nhng -Tu khng i. Vua li phi tm php s, mi v vi ngn T-kheoty tng v tm i thn, mi ngi cng c ngn ngi ty tng n gp-Tu. n ni h cng ni: - Vua cho gi -Tu.

Nhng -Tu vn khng i. Trng i lu ngy m hai phi on trn cngcha v, vua sinh nghi ng hi cc v i c:

- Tha i c! Con sai hai phi on i nghnh n Mc-Kin-Lin-T-Tu lu m sao vn cha thy v.

Chng tng p:

- S ngi i n truyn sai vua, ni l vua cho gi -Tu nn ngi khngn.

Vua li hi:

- Ni li thnh nh th no ngi chu n?

p:

- Nu tha rng Pht php b mai mt, xin i c n h c n cngnhau dng li Pht php th ngi s n.

Nghe nh vy, vua li sai mi su v php s, mi v vi ngn T-kheo tytng; mi su i thn, mi v vi ngn ty tng i mi. Vua li hi:

- V php s y gi (mahallanka) hay tr (dahara)?

Chng tng p: - V y gi.

Vua ni:

- Nu v y gi, nn dng xe (sivka) rc.

p: - i xe khng c.


48/537

Vua li hi: - V i c y tr ni no?

p: - Trong ni A-h-h.

Vua ni: - Nh vy nn em thuyn b (nvsanghta) i rc.

Vua ra lnh cho s gi:

- n ni, ngi phi thnh i c ln thuyn ln v sai ngi mang binhkh bo v chung quanh.

Khi n ni A-h-h, on s gi em lnh vua tha vi i c:

- Bch ngi! Pht php b mai mt, xin ngi h c i n cng nhau dngli Pht php.

Nghe s gi tha nh vy, i c y ni:

- Ti xut gia ch v Pht php, nay ng lc.

ng dy thu xp ta c, -Tu suy ngh: Ngy mai, ta s n nc Ba-tht-ly-pht.

m y, vua A-Dc mng thy s vic nh sau: C mt voi trng n, dngvi thoa ln u vua, ko ly tay vua. Sng mai, vua gi tng s(supinajjhyaka) n, bo:

- Ta nm mng thy s vic nh vy, l lnh hay d?

C mt tng s p: - Nm ly tay vua l bc Sa-mn tn qu(Samnanga).

Nghe tng s ni xong, nh vua c bo tin phi ra ngoi nghnh n.Vua ch thn li xung nc ngp n gi. i c -Tu mun ln b,vua a tay phi ly. Trong lc i c -Tu nm ly tay vua, cn thnrt kim mun chm tn gi. V sao? Theo vng php (critta) ca vua A-Dc, nu ai nm u hoc tay ca vua th b cht u; th nn h rt kimmun git.


49/537

Thy c bng kim trong nc, vua quay u li ni: - Than i! Trc yta ra lnh cho i thn n cha khuyn chng tng ha hp thuyt gii, lihiu sai ta nn git cc T-kheo, by gi ngi li mun git na hay sao,thi thi! ng gy ti cho ta na.

Php s hi: - T-kheo khng c nm tay k bch y, v sao y cnm?

p: - Vua i thnh n v mun nghe php, vy vua l t ca i c nnc nm tay. Khi y, a i c n tr x khu-vn (yyna) c

phng v ba lp, vua ch thn ra chn v thoa du cho i c, sau ngi qua mt bn. Vua suy ngh: V i c ny c th tr dit nghi ng chota khng, nu tr c nghi ng ca ta th tr dit c s tranh chp v sau xy dng li Pht php. Ta hy th v i c ny.

Vua tha: - Con mun thy nng lc thn thng (Ptihriya), xin ngi thhin.

-Tu ni: - Vua mun thy nhng loi thn thng no?

Vua p: - Con mun thy mt t chn ng.

-Tu hi: - Mun chn ng mt bn hay chn ng tt c?

Vua hi: - Hai hin tng ny, ci no kh hn?

-Tu p:- V d ci mm ng ng y nc, c ngi lay ng mm,ton th nc b lay ng l kh hay ch lay ng na phn nc l kh?

Vua p: - Ch lay ng na phn nc th rt kh.

-Tu p: - ng vy, ny i vng.

Vua ni: - Con mun thy nc na ng na khng ng.

-Tu bo vua: - Trong chu vi bn do tun gip bn phng, ging dy lmranh gii (Sma). Phng ng t xe, phng Nam t nga, phng Tyt ngi, phng Bc t mm nc. t ngi, nga, xe ti ranh gii, mtchn trong gii v mt chn ngoi gii; mm nc t mt na trong gii vmt na ngoi gii.


50/537

Sau khi vua lm nh vy xong, -Tu nhp vo thin th t ri xut khithin, hng v vua ni: - Ny i vng Thin-Kin hy xem.

i c -Tu dng thn lc lm cho phn ngoi ranh gii trong bn dotun bn phng u chn ng mnh nhng bn trong ranh gii vn ngyn. Phn xe, nga, ngi ngoi ranh gii b chn ng, phn bn trongvn ng yn; na phn nc b chn ng na phn nc kia vn ngyn. Thy thn lc ca i c nh vy, nh vua rt hoan h, suy ngh: Snghi ng trc y ca ta, t nay c chm dt v c php trong Pht php

b tiu dit.

Nh vua hi i c -Tu:

- Trc y con c sai mt i thn n cha ra lnh cho ch tng ha hpthuyt gii, nhng i thn ny t git cc T-kheo, ti ny ai chu?

-Tu hi: i vng c git khng?

p: - Con khng c git.

-Tu ni: Nu khng c git th vua v ti.

Nhn , -Tu thuyt cho vua nghe kinh Bn-Sanh (Jtaka Tittirajataka,Gi-c bn-sinh kinh): Pht dy - Ny cc T-kheo, phi c tm tnh tontrc ri sau mi to thnh nghip, tt c nghip ca hnh ng u do tm.

-Tu k li chuyn trong kinh Bn-Sinh: Ny i vng! Ngy xa c mtcon chim Gi-c b ngi nht di t, lo bun ku cu. Do ng loi ttp n v b ngi git cht. Gi-c hi o s (tpasa): - Con c ti khng?

o s p: - Khi con ku cu c tm git hi ng loi khng?

Gi-c p: - Con gi bn b n nhng khng c tm git hi.

o s ni: - Nu khng c tm git hi th con khng c ti. V ni bi k:

Hnh ng khng gy nghip,Nu khng do tm sai,Ngi thin gi vng tm,


51/537

Nn khng b ti li.

(Na paticcakammam phusati mano ce na ppadussati, appossukkassabhadrassa na ppam upalimpati)

Sau khi tun t dng cc phng tin lm cho vua hiu, i c -Tu litrong vn by ngy ch dy cho vua r y l Lut, y l phi lut; y lPhp, y l phi php; y l li Pht dy, y l tri li Pht dy.

Sau by ngy, vua ra lnh dng vch ngn ra tng ni, nhng ngi ngquan im tp trung vo mt ni, nhng ngi khc quan im tp trung voni khc, v c mi ni nh vy a ra mt T-kheo. ch thn vua hi vy: - i c! Pht php l g? (kimvdi sammsambuddho)

C T-kheo p l thng (Sassatavda), c ngi p l on(ucchedavda), c ngi ni l phi tng (asnnivda), c ngi ni phitng phi phi tng (nevasanninnivda), c ngi ni th Nit-bn(ditthadhammannibbnavda).

Nghe nhng T-kheo no ni nh vy, vua bit y khng phi l T-kheom l ngoi o (annatitthiya). Sau khi bit r nh vy, vua cho nhng ngoio ny mc y phc trng ca th tc ri ui ra, bt hon tc. Cn linhng ni ngn khc c su vn T-kheo. Vua li hi: - i c! Pht phpl g?

p: - Pht phn bit thuyt ging (Vibhajjavda).

Sau khi cc T-kheo ni nh vy, vua li hi i c -Tu:

- Pht c phn bit thuyt khng?

p: - ng nh vy, i vng.

Bit Pht php thanh tnh, vua bch vi cc i c: - Xin cc i c btt thuyt gii.

Vua sai ngi bo v chng tng ri tr v thnh. Sau khi vua ra v, chngtng tp hp c su vn T-kheo. Trong chng ny Mc-Kin-Lin-T -Tu l thng ta ph tan chng ngoi o t kin. Chng tng chn ramt ngn T-kheo thng ba tng, chng ba t-tr. Theo nh i c Ca-


52/537

Dip tp hp chng tng i hi th nht v Tu-Na-Cu (Sonaka,Samp.Yasatthera) tp hp chng ln th hai kt tp tng lut, tt c Pht-

php u c thanh tnh khng cn cu bn, kt tp php tng trong ln thba ny c hon tt trong chn thng. Khi y, mt t chn ng su cch.Do c mt ngn T-kheo cng ni ra nn gi l kt tp ln th ba.

Php s hi: - Trong ba ln kt tp ny, ai lm lut s trong ci Dim-ph-lny? Ti xin tun t k tn cc v y: th nht l u-Ba-Ly, th hai l -T-Cu (Dsak), th ba l Tu-Na-Cu (Sonaka), th t l Tt-Gi-B(Siggava), th nm l Mc-Kin-Lin-T -Tu. Nm v lut s ny tun tem tng lut truyn li cho nhau ci Dim-ph-l ny cho n khi kt tplut tng ln th ba.

Sau khi kt tp ln th ba ny, khi Mc-Kin-Lin-T -Tu sp Nit-bn

em lut tng truyn li cho t l Ma-H- con trai vua A-Dc. NgiMa-H- em tng lut n nc S-T (Tch lan). Khi Ma-H- spvo Nit-bn, trao li cho t l A-Lt-Tht (Arittha). T v sau, cngnhau truyn th n ngy nay, nn bit nh vy.

Ta s k li danh hiu nm v lut s em lut tng t t Dim-ph-l nnc S-T. V th nht tn Ma-H-, v th hai tn a-Du (Itthiya), vth ba tn Ut--Du (Uttiya), v th t tn Tham-B-Lu (Sambala), v thnm tn Bt--Sa (Bhaddanma). Nm v php s ny c tr tu v cng,thn thng v ngi, c ba t tr, cng nhau dy bo t nc S-T.

Khi Ma-H- sp Nit-bn giao ph li cho t l A-Lt-Tht. V nytrao li cho t l -Tu-t-a (Tissadatta). V ny truyn li cho tl Gi-La-Tu-Mt-Na (Klasumana). V ny truyn li cho t l a-Gi-

Na (Dghanmaka). V ny truyn li cho Tu-Mt-Na (Dghasumana). Vny truyn li cho Gi-La-Tu-Mt-Na (Klasumana). V ny truyn li chom-V-c (Dhammarakkita). V ny truyn li cho -Tu (Tissa). Vny truyn li cho -B (Deva). V ny truyn li cho Tu-Mt-Na(Sumana). V ny truyn li cho Chuyn-Na-Gi (Clanga). V ny truyn

li cho m-V-B-Ly (Dhamma - plinma). V ny truyn li cho X-Ma(Khemanma). V ny truyn li cho u-Ba--Tu (Upatissa). V nytruyn li cho Php-Ph. V ny truyn li cho A-B-Da (Abhaya). V nytruyn li cho -B (Cla-Deva). V ny truyn li cho T-B (Sva). Ccv lut s nh trn vi tr tu nht, thn thng v ngi, c ba t-tr,chng i-tn La-hn. Cc v s trng nh vy truyn tha khng dt chon ngy nay.


53/537

Php s ni: - Ti xin k li nhn duyn t u: Khi y ti nc Ba-Tht-L-Pht, sau khi kt tp ln th ba xong, tn gi Mc-Kin-Lin-T -Tusuy ngh: Trong tng lai, Pht php s trng tn u?

Tn gi dng thn thng qun st ci Dim-ph-l, thy Pht php s hngthnh bin a. Bit nh vy, tn gi tp hp chng tng bo cc trnglo: - Qu v hy em Pht php n thit lp cc ni bin a.

Cc T-kheo p: - Lnh thay!

Khi y, i c Mt-Xin- (Majjhantika) c phi n trong nc K-Tn Kin--La-Tht (Kasmra - gandhra). i c Ma-Ha -B (Mah-deva) n nc Ma--B-Mt--La (Mahisakamandala).Lc-Kh-a

(Rakkhita) n nc B-Na-B-Tu (Vanavsi). m-V-c (Yonaka-Dhammarakkhita) n nc A-Ba-Lan-a-Ca (Aparataka). Ma-Ha m-V-c (Mah-dhammarakkhita) n nc Ma-Ha-Lc-Tht (Maharattha).Ma-Ha-Lc-Kh-a n th gii Du-Na (Yonakaloka - l t Hn). Mt-Th-Ma (Majjhima) n cc nc cnh Tuyt Sn (Himavantapadesa). Tu-Na-Ca, Ut-a-Ca (Sonaka, Uttara) n nc Kim-a (Suvannabhmi - Minin). Ma-H-, Ut--D, Tham-Lu-B, Bt- (Uttiya, Sambala,Bhaddasla) n nc S-T (Shaladpa = Tambapannidpa - Tch lan) ucng nhau thit lp Pht php. Cc i c y u c nm v kt hp nhaucng i n cc nc kin lp Pht php.

Ti nc K Tn c long vng tn A-La-B-Lu (Aravla). Vo lc latrong c nc ang kt ht, long vng ny lm ma ln lm cho cy la bngp nc tri ra bin. Khi y, phi on nm v T-kheo ca i c Mt-Xin- t nc Ba-tht-l-pht bay ln khng trung, h xung ao A-la-b-lu bn sn Tuyt Sn v i ng nm ngi trn mt nc. ng t quynthuc ca Long vng vo tha: - Long vng! Khng bit ngi no mc y

phc mu [(bhandu) (ksvavasana)] ang trn mt nc, xm phmn a phn chng ta.

Nghe bo, rt gin d, bc ra khi cung, thy i c Mt-Xin-, longvng cng tc gin d di thm nn thi trin nhiu php thn thng trn hkhng gy kinh hi cho Mt-Xin- v cc T-kheo. Long vng ligy gi bo, ma ln, sm st chp sng, ni sp , cy ci ngnghing, c h khng nh sp xung. ng t ca long vng li tp trungtt c cc rng nh khc cng phun ra khi la d di, ma gch ln


54/537

mun gy khng b cho i c Mt-Xin-. Thy cc v ny khng s hig c, bn rng la mng: - Nhng k trc u, cc ng l ai m mc y phcmu nh vy?

B mng chi nh vy nhng nhan sc ca i c khng b thay i. Longvng li mng chi: - Hy bt chng li nh cho cht i.

Sau khi la mng nh vy, long vng ku binh chng hin ra cc thn thngnhng vn khng hng phc c i c.

Dng nng lc thn thng ca mnh, i c Mt-Xin- trn p thnthng ca bn rng v bo: - Ny long vng! Gi nh ngi c th ra lnhcho tt c ch thin, loi ngi cng n gy khng b cng khng lm layng mt si lng ca ta. Nu ngi c ly ni Tu di v cc ni nh nm

trn ta i na th cng khng th xm phm n ta c.

Nghe i c ni nh vy, long vng suy ngh: Ta thi th thn thngqu mt mi ri m cng khng xm phm c v y.

Rt phn n nhng long vng nh phi ng yn. Bit r tm ca longvng, i c em php v cam l ra gio ha lm cho chng hoan h quy

phc. Sau khi tip nhn c php cam l, long vng lin th ba qui y vnm gii cm. Tm vn bn ngn quyn thuc u th tr nm gii. Nghei c Mt-Xin- thuyt php ri, cc qu d-xoa, kin-bt-b(gandhabba), cu-bn-tr (kumbhanda) Tuyt sn lin th tr tam quy vnm gii. Li c d-xoa nm ngi (pancaka) cng quyn thuc l d-xoan Ha-L--Da (Hartakin) vi 500 ngi con c o qu Tu--hon.

Khi y, i c Mt-Xin- bo vi tt c d-xoa v long vng rng tnay v sau ch nn gin d, ch tn ph ma mng ca dn chng, nn ctm t bi vi tt c chng sinh lm cho h c an lc.

Tt c cc rng, qu p: - Lnh thay! Xin tun theo li i c ch dy.

Ngay hm y, long vng t chc cng dng to ln, sai ngi hu emlong ta bng by bu ca mnh cho i c Mt-Xin- dng. Sau khi ic an ta, long vng ng bn cnh long ta, cm qut qut cho tn giMt-Xin-. By gi, vo nhng ngy l, nhn dn nc K tn Kin--lc-xoa thng tp hp n gp long vng. n cung in ny, thy i


55/537

c Mt-Xin-, h ni vi nhau: - T-kheo ny c thn lc ny thng clong vng.

Do , mi ngi nh l i c Mt-Xin-, ri ngi xung. Tn githuyt ging kinh Tc-Th-D (Asivisopamasuttanta - kinh X D) cho mingi nghe. C tm vn chng sinh c o qu, ngn ngi xut gia.

Php-s ni: - T v sau, khp nc K-tn c sng rc bi mu y c-sa.

C bi k:

Nc K-tn Kin ,Khi y Mt-Xin-,

Gio ha Long vng d,Lm cho th qui gii,Li c rt nhiu ngi,Gii thot khi tri buc,Tm vn c thin nhn,C ngn ngi xut gia.

Sau khi n nc Ma--ta-mn--la, i c Ma-Ha -B thuyt gingkinh Thin-S (Devadtasutta). C bn vn ngi c o qu v cng nhauxut gia. C bi k:

Ma-Ha -B, C i thn lc,Chng ba t-tr, n Ma--ta.Thuyt ging kinh Thin-S thot cc chng sinhBn vn c thin nhn,u cng nhau xut gia.

n nc B-Na-Ba-T, i c Lc-Kh-a ngi trn khng trung thuyt

kinh V-Th (Anamataggapariyyakatha). C su vn ngi c thin nhn(Dhammacakkhu - php nhn). By vn ngi xut gia. Nm trm ngi cha(Vihra) c dng ln. C bi k:

i c Lc-Kh-a,C sc thn thng ln,n Ba-na-ba-t,


56/537

An ta trn h khng,Thuyt ging kinh V-th,Nhiu ngi c thin nhn,By ngn ngi xut gia,Nm trm cha c ct.

n nc A-Ba-Lan-a, i c m-V-c thuyt kinh Ha-T-D(Aggik khandhpamasuttantakath) lm cho nhn dn hoan h. C su vnngi c thin nhn, c ung nc php cam l (Dhammmata). Thanhnin v thiu n thuc chng tc St-l (Khattiya), u xut gia 1000 ngi.Vy l Pht php c truyn khp, C bi k:

i c m-V-c,C sc thn thng ln,

n A-B-Lan-a,Ging kinh d ng-la,Mi ngi c thin nhn,Ung nc php cam l,C mt ngn T-khu,V mt ngn T-khu-ny.

n nc Ma-Ha-Lc-Tht, i c Ma-Ha m-V-c thuyt ging kinhMa-Ha-Na-La--Ca-Dip bn sinh (mahnradakassapajtaka) lm chotm vn bn ngn ngi c c o, ba ngn ngi xut gia, Pht phpc truyn khp nh vy. C bi k:

i c Ma-Ha-m,C sc thn thng ln,n Ma-Ha-Lc-Tht,Thuyt kinh Ca-Dip bn,V s c o qu,Ba ngn ngi xut gia.

n x s Du-Na, i c Ma-Ha Lc-Kh-a thuyt ging kinh Ca-La-La-Ma (Klakrmasuttanta). C by vn ba ngn ngi c o qu, by ngnngi xut gia lm cho Pht php c truyn rng y. C bi k:

Ma-Ha Lc-Kh-a,C sc thn thng ln,n t nc Du-Na,


57/537

Thuyt kinh Ma-Ca-La,Nhiu ngi c o qu,C ngn ngi xut gia.

n vng cnh Tuyt Sn, i c Mt-Th-Ma, Ca-Dip, -B, Thun-T--Tu, Sa-Ha--B (Kassapagotta, Alakadeva, Dumdubhissara,Sahadeva) thuyt ging kinh S-Chuyn-Php-Lun(Dhammacakkappavattanasuttanta). C tm c ngi chng c o qu.

Nm v i c ny gio ha cho nm vng quc, cho nm ngn ngixut gia. Nh vy l Pht php c truyn b vng Tuyt Sn. C bi k:

i c Mt-Th-Ca,C sc thn thng ln,n bn vng Tuyt Sn,

Thuyt kinh Chuyn-php-lun.Chng sinh c o qu,Nm ngn ngi xut gia.

i c Tu-Na-Ca-Na-Ut-a-La n nc Kim-a. Ti y, khi noVng phi sinh con th c mt n d-xoa t bin c i vo vng cung btn tr y. Trong lc va sinh c mt b trai, phu nhn ca vua trng thyi c Tu-Na-Ca n, th rt s hi v cho rng y l bn ca n d-xoann sai em binh kh n nh git tn gi. Tu-Na-Ca hi: - V sao em binhkh n?

Mi ngi p: - Trong cung c sinh tr con, m bn ca n d-xoa nh bt n tht, ng khng phi l bn ca chng hay sao?

p: - Ta khng phi l bn ca n d-xoa, chng ta l Sa-mn, t bvic git hi, gi gn mi iu thin, rt tinh tn. Ta c thin php.

Nghe trong cung c sinh tr con, n d-xoa cng ty tng ra khi bin, bonhau: - Vua sinh con, ta hy n bt n tht.

Thy bn d-xoa n, nhng ngi trong nc, cung vua rt kinh s, chyi bo vi i c. Khi y, i c Tu-Na-Ca ha ra mt m ng d-xoanhiu gp bi bn kia v bao vy chng li. Thy m ng d-xoa ny, bnn d-xoa suy ngh: Bn d-xoa kia chim nc ny ri, ang tin nmun bt chng ta n.


58/537

Vi suy ngh nh vy, bn n d-xoa vi b chy khng kp nhn li, b mng d-xoa rt theo n mt dng. i c Tu-Na-Ca li tng kinh chnguyn phng v khp t nc khng cho cc d-xoa xm phm c vthuyt ging kinh Phm-vng (Brahmajlasuttanta) cho mi ngi. C suvn ngi c o qu. C nhiu ngi th tr ba quy y v nm gii. Bangn nm trm ngi xut gia lm T-kheo tng v mt ngn nm trm T-kheo ny. Nh vy l Pht php c truyn b rng.

Php s ni: T n nay, nu sinh con, vua ni ny u t tn l Tu-Ut-a-La (Sonuttara). C bi k:

i c Tu-Na-Ca,T-kheo Ut-a-Ca,C sc thn thng ln,

i n nc Kim-a,Thuyt ging kinh Phm-vng,Chng sinh c o qu,Ba ngn nm trm tng,Mt ngn nm trm ny.

c i c Mc-Kin-Lin-T -Tu sai i vi chng tng i n oS-T, ngi Ma-H- suy ngh: - Nn i lc ny hay khng?

Sau khi nhp nh qun st, tn gi bit rng vua nc A-nu-la-(Anurdhapura) o S-t l Vn-Tr-T-Ba (Mutasva) gi yu,khng th tip nhn s gio ha. Nu n gio ha, Pht php cngkhng trng tn vy nn li, cha n lc i. Khi vua qua i, thi t lnngi, ta s cng nhau n truyn b Pht php. Lc ny, ta nn v qungoi, thm ving mu hu. Sau khi n nc ca m, ta s khng tr v ym i lun n o S-t.

Sau khi n gp bn-s nh l t gi, Ma-H- cng ch tng ri khitng-gi-lam A-dc. on ny c su v, Ma-H- l thng ta, sa di l

Tu-Mt-Na (Sumana) con ca Tng-Gi-Mt-a v thm mt u-b-tc tnl Bn-u-Ca (Bhanduka) cng nhau ln ng. Qua khi thnh Vng x,n thn Nam Sn (dakkhinagirijanapada), on ngi tip tc i n ncca m Ma-H-.

Php s ni: - V sao? Trc y, khi c phong cho nc Ut-chi(Ujjen), trn ng n nc y, ngang qua thn T--T (Vedisanagara)


59/537

di chn ni Nam-Sn, vua A-Dc c v trng gi rt giu sang g congi cho lm v. n nc kia, hong nam Ma-H- c sinh ra . KhiMa-H- ln mi bn tui, A-Dc ln ngi vua v v li thn T--T, nc Ut-Chi. Th nn, trong kinh vn c ghi ch: Vo thng su,Ma-H- n gp m.

Khi Ma-H- n nc ca m, ngi m ra nghnh n, ly st duichn, mi th trai v dng cng cha ln hiu T-a-T.

Sau khi tr ti cha ny mt thi gian ngn, Ma-H- suy ngh: Ni ny,vic lm xong, n lc ln ng cha?

Tn gi li suy ngh: Hy ch vua A-Dc sai s n o S-t (Shaladpa,Samp.Lankdipa) phong cho thi t Thin-i -Tu (Devnampiyatissa) ln

ngi vua ri ta s sang . Nu thi t y c ln ngi, li c vua A-Dcphong vng v nghe c cng c ca Nh Lai th rt vui mng. Ch vuay i n ni Mi-sa-gi (Missakapabbata), ta s n gp, mt thng sau sn .

Vo ngy mi lm thng t, khi chng tng tp hp b tt, cng nhau tnhton, mi ngi u ni: - n lc nn i.

Php s ni: - Khi y c ni k khen ngi:

Thng ta Ma-H-,i c Ut-a-Du,i c Ut--Du,i c Bt--a,i c Tham-B-Lu,Sa di Tu-Ma-Na,u chng ba t tr,Thin nam Bn-u-Ca, chng c o-tch,

y l cc o s.

Khi y, bit vua Tr-T-B qua i, Thin--Thch ging h, tha viMa-H-: - Vua A-Nu-La- nc S-T qua i, thi t Thin-i-Tu ni ngi. Con nh ngy xa khi cn ti th, Pht c bo trc T-kheo Ma-H- s lm hng thnh Pht php nc S-T. V vy i cnn i ngay, con cng i theo n ni y. Khi y, di ci B , dng thin


60/537

nhn qun st khp th gian, thy Pht php s hng thnh nc S-T nnPht ra lnh cho con rng hy i cng i c Ma-H- sang o S-t xy dng Pht php. Th nn, con mi tha nh vy.

Nghe Thin--Thch ni nh vy xong, t ni Voi T-a-T(vedisakapabbata), i c Ma-H- cng i chng bay ln h khng baysang o S-T nc A-Nu-La-, n ni My-Sa-Ca hng ng, hxung. Th nn, t n nay ni ny c gi l ni Voi (cetiyapabbata).Php s ni: - C bi k ni rng:

li thn T-a,Tri qua ba mi ngy, n lc ln ng,i sang o S-T,

T lc-a Dim-ph,Tun t bay sang o,Nh nhn bay trn khng,Thng hng ng th t,Cc v i c ny,To nhn duyn u tin,Nh m my ln nNi hng ng nc ny,Trn nh ni Mi-sa,H nh nhng h xung.

Khi cc v i c ny vi Ma-H- l thng ta n o S t, vo nmth 236 sau c Pht nhp Nit-bn, nn bit y l thi im bt u Pht

php c truyn b sang o S-t.

Pht nhp Nit-bn khi vua A-X-Th ln ngi c tm nm. Vo nmny, ng t S-T (Shakumara) va ln ngi vua o S-t.

Li c ng t tn T-X-Na (Vijaya) n o S-t, kin thit ch an n

cho nhn dn. Khi y vua t Dim-ph tn l Ut--Da-Bt--La(Udayabhadra) ln ngi vua c 14 nm.

Khi T-X-Na qua i o S-t th Ut--Da-Bt--La lm vuac 15 nm.


61/537

Ti nc S-t, Bn-u--Tu--B (Panduvsadeva) ln ngi vua thti Dim-ph-l, vo lc Na-Ca-Trc-T-Ca (Ngadassaka) ln ngi vua 20 nm.

Khi vua Bn-u--Tu--B qua i, A-B-Na (Abhaya) ln lm vua thti Dim-ph-l, vua tn Tu-Tu-Pht-Na-Ca (Susunga) lm vua 17 nm.

Ti o S-t, khi A-B-Da lm vua c 20 nm, c B-Qun-Tr-Ca-B-Da (pakundakbhaya) ni binh nh chim ngi v ln lm vua.

Ti ci Dim-ph, vua tn Ca-A-Dc (Klsoka) tr v c 16 nm th vuaBa-Qun-Tr-Ca-Ba-Da tr v 18 nm.

Vua Dim-ph-l tn Chin--Qut-a (Candagutta) tr v c 14 nm

th vua Ba-Qun-Tr-Ca-Ba-Da o S-t qua i v Vn-Tr-T-Ba lnlm vua.

Ti Dim-ph-l, khi A-Dc ngi vua c 17 nm (th ti o S-t )Vn-Tr-T-Ba qua i v vua Thin-i -Tu ln thay th.

Khi Pht nhp Nit-bn, vua A-Nu-Lu- (Anurudha) v vua Mn-Tr(Munda) u ti v 8 nm. Vua Na-Ca-i-B-Ca (Ngadassaka) lm vuac 14 nm, Tu-Tu-Pht-Na-Ca lm vua 18 nm th con ln ni ngi hiul A-Dc (Asoka, Klsoka) lm vua c 18 nm. Vua A-Dc c 10 ngicon u ln ngi vua trong thi gian 22 nm.

Sau , Mn-Nan- (Nava Nanda) thay ln lm vua trong 22 nm. Li cChin--Qut-a lm vua trong 24 nm. Vua Tn-u-Sa-La (Bindusra)ln thay ngi trong 28 nm.

Vua A-Dc ln ni ngi c 18 nm th Ma-H- l con vua i n oS-t; nn bit th t cc triu i vua nh vy.

Khi y, v i trnh sao hn xu nn vua Thin-i -Tu ra lnh cc quannh trng truyn lnh vua s ra khi thnh trnh hn xu. Sau khi truynlnh, cng bn vn ngi vy quanh ra khi thnh n ni My-sa-ca, vuamun sn bn. Khi y, trong ni c mt thn cy mun lm cho vua gp ic Ma-H- nn ha ra mt con nai ang t t i n c gn vua. Thycon nai, vua lin ging cung lp tn mun bn vi ngh: Ta phi bntrng con nai ny.


62/537

Nai chy v hng ng X-b--la (Ambatthalamagga) v vua rt theon X-b--la (Ambatthala). Bit gn n ch Ma-H-, con nai binmt.

Thy vua n gn, Ma-H- suy ngh: ta hy dng thn lc lm cho vuach thy ta ch khng thy ngi khc. i c Ma-H- gi -Tu: - Ny-Tu hy n y.

Nghe gi n, vua suy ngh: Trong t nc ny, ai li dm gi tn ta, y lai vy m mc y phc c may thnh bng cch ct rc ra(Chinnabhinnapatadhara Bhanduksvavasana) li gi tn ta.

Vi s nghi ng, vua hi: - Ngi no vy, l thn hay qu?

i c Ma-H- p: - Chng ti l Sa-mn Thch-t ca c Php-Vng, v thng tng n i vng nn t Dim-ph-l n y.

Trc y, vua Thin-i -Tu v vua A Dc c giao tip quen bitnhau qua th tn. Vua Thin-i -Tu vi tng mo uy nghim c , cngn ni tn Xa-a-ca (Chtakapabbata). Rng tre bn cnh ni ny c baloi tre ln nh trc xe. Mt tn ng-trng, hai tn Hoa -trng, ba tniu-trng. ng-trng c mu trng nh bc, dy vng qun quanh.Hoa-trng c cc loi hoa anh lc mu vng bic en trng. iu-trngging nh sinh vt, c cc loi chim nh chim ng, chim diu (hamsa-hukkuta-jvajivaka) chim k b, chim th-t-ca v cc loi chng sinh bnchn.

Php s ni: - Xa c bi k (Dpava):

Bn ni Xa-a-ca,C mt rng tre rm,Trong c ba loi tre,

Mu sc trng nh bc,Vng, trng, , xanh, en,Dy vng qun um tm,Cc chim, th bn chn,Nhiu loi hoa chiu sng.


63/537

Trong bin sn xut ra nhiu bu vt nh san h, ngc ma ni, vng bc... Lic tm loi chu ngc qu l M-chu, Tng-chu, xa-chu, B-la-ca chu,B-la-da chu, Trin ch chu, Ca-cu--b-la chu, Th gian chu (atthamutt: - Hyamutt, gajamutt, rathamutta, Amalakamutta, Vralayamutta,angulivetthakamutta, kakudhaphalamutta, ptakikamutta). Vua Thin-i -Tu sai s em ba loi tre trn v cc bu vt cng tm loi ngc qu trndng cho vua A-Dc. Nhn nhng vt ny, vua A-Dc rt vui mng v pl vi nm loi vng phc l lng, pht, kim, mo v giy by bu cngv s bo vt (panjarajakakudhabhandni: chatta, cmara, khagga, moli,ratana-pduka). Nhng tng vt qu gi nh ci t-v qu (Dakkhinvatta-sankha), bt lun y nc sng Hng (Gangodaka), hoa trang sc tai(vatamsaka), bnh qu bng vng (bhinkra), mt cp y phc mu en mtnh tc, khn tay (hatthapunchana), chin-n xanh (haricandana), bt tmu bnh minh (arunavannamattika), qu dut mu vng (hartaka), qu xoi

(malaka), cc c gi p.

Php s ni li bi k xa (dpava):

Mo vua pht, lng, kim,Giy trang tr by bu,Bnh vng vi t-v,Cp y phc en mt,Bt vng trang b ,ng nc ao A-nu,Khn tay qu trng sch,Chin n xanh v gi,t trng mu bnh minh,Thuc tr mt ca rng,Tri xoi, A-l-lc,Thuc cam l qu bu,Go do anh-v dng,S lng nm trm gnh,Nhng bu vt p ny,

Nh cng c A-Dc.

Nhng bu vt trn l tng vt th gian (Amisapannkra), li c nhng tngvt Tam bo (Dhammapannkr). Vua A-Dc ni: - Ta quy y Pht, Phpv Tng bo, lm ngi u-b-tc; y l php ca ngi Thch t i viTam-bo. Ngi hy ch tm tn th Pht php ny.


64/537

Vua A-Dc a l vt th tn p li tng vt ca vua Thin-i -Tu vphong vng v cho vua ny. Vo ngy rm thng ba, vua Thin-i -Tunhn lnh vng v. Sau mt thng,

Documents

Chu Giai Luat Thien Kien - TK Thich Tam Hanh Dich