CHƯƠNG 6: KHOA HỌC CÔNG NGHỆ VỚI PHÁT TRIỂN · PDF filelý thuyết, định lý, định ... hiện tượng, quá trình, những quy ... ô nhiễm môi trường (không

CHƯƠNG 6:KHOA HỌC CÔNG NGHỆ VỚIPHÁT TRIỂN KINH TẾ 1

NỘI DUNG NGHIÊN CỨU

6.1. Tổng quan về khoa học và công nghệ

6.2. Tác động của khoa học công nghệ với phát triển

kinh tế

6.3. Phân tích tác động của yếu tố công nghệ trong

hàm sản xuất

6.4. Đổi mới công nghệ và phát triển kinh tế2

TÀI LIỆU THAM KHẢO

• Slide bài giảng;

• Perkins, D. H. (2013), Economics of development, New

York, W. W. Norton & Company: Chap 4.

3

6.1. TỔNG QUAN VỀ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆKhoa học

• Khoa học là tập hợp những hiểu biết về tự nhiên, xã hội vàtư duy được thể hiện bằng những phát minh, dưới dạng cáclý thuyết, định lý, định luật, nguyên tắc.

• Khoa học là hệ thống tri thức tích luỹ trong lịch sử và đượcthực tiễn chứng minh, phản ánh những quy luật khách quancủa thế giới bên ngoài cũng như của hoạt động tinh thần củacon người.

4


• Bản chất của khoa học là sự khám phá các hiện tượng, cácthuộc tính vốn tồn tại một cách khách quan làm thay đổinhận thức của con người.

• Đặc điểm: các phát minh khoa học được xem như kiến thứccủa nhân loại, do đó, nó phải được truyền bá rộng rãi trêntoàn thế giới.

5


• Phân loại:• Theo đối tượng nghiên cứu: bao gồm khoa học tự nhiên và khoa

học xã hội.• Khoa học tự nhiên nghiên cứu các sự vật, hiện tượng, quá trình, những quy

luật vốn có trong tự nhiên.• Khoa học xã hội nghiên cứu các hiện tượng, quá trình vận động, quy luật

của xã hội, hành động, ứng xử của con người.• Theo cách tổ chức nghiên cứu khoa học: bao gồm khoa học cơ bản

và khoa học ứng dụng.• Khoa học cơ bản xác định những quy luật, phương hướng và phương pháp

để triển khai khoa học ứng dụng.• Khoa học ứng dụng xác định những nguyên tắc, quy tắc và phương pháp cụ

thể để ứng dụng khoa học cơ bản vào thực tế.

6

6.1. TỔNG QUAN VỀ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆCông nghệ• Công nghệ là tập hợp các phương pháp, quy trình, kỹ năng,

bí quyết, công cụ và phương tiện để biến đổi các nguồn lựcthành sản phẩm hay dịch vụ phục vụ cho đời sống xã hội.

• Đặc điểm : Các giải pháp công nghệ đóng góp trực tiếp vàosản xuất và đời sống, do đó được trao đổi trên thị trường vàđược Nhà nước bảo hộ.

7

6.1. TỔNG QUAN VỀ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆCông nghệ

• Công nghệ là sự kết hợp giữa “phần cứng” và “phần mềm”:

– Phần cứng: trang thiết bị: máy móc thiết bị, công cụ, nhà xưởng

– Phần mềm: bao gồm 3 yếu tố:

• Yếu tố con người: gồm kỹ năng tay nghề, kinh nghiệm… của

người lao động.

• Yếu tố thông tin: gồm quy trình, bí quyết, phương pháp, dữ liệu

thiết kế…

• Yếu tố tổ chức: gồm cách thức bố trí, sắp xếp, điều phối, quản

lý… 8

6.1. TỔNG QUAN VỀ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆMối quan hệ giữa Khoa học và Công nghệ

KHOA HỌC CÔNG NGHỆ- Tìm kiếm, phát hiện quy luật, hiện

tượng...

- Được đánh giá qua việc nhận thức các quyluật, hiện tượng.

- Tri thức khoa học là tài sản chung, khôngphải là hàng hoá.

- Hoạt động khoa học cần có thời gian dài.

- Áp dụng khoa học vào thực tế dưới dạngcác phương pháp, quy trình…

- Được đánh giá qua mức độ đóng góp củacông nghê trong nền kinh tế va xã hội.

- Công nghệ được xem là hàng hoá đặc biệt.

- Công nghệ có thể bị thay thế nhanhchóng.

9

6.2. TÁC ĐỘNG CỦA KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆTRONG KINH TẾMở rộng khả năng sản xuất, thúc đẩy tăng trưởng và PTKT:• Giúp con người tăng khả năng phát hiện, khai thác và sử dụng các

nguồn tài nguyên thiên nhiên; tăng chất lượng lao động; tăng khảnăng huy động, phân bổ và sử dụng vốn đầu tư…

• Tạo điều kiện chuyển từ phát triển kinh tế theo chiều rộng sangphát triển kinh tế theo chiều sâu…

10

6.2. TÁC ĐỘNG CỦA KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆTRONG KINH TẾThúc đẩy quá trình hình thành và chuyển dịch cơ cấu kinh

tế:

• Đẩy nhanh tốc độ phát triển các ngành, phân công lao độngxã hội sâu sắc hơn, xuất hiện nhiều ngành, lĩnh vực mới thay đổi cơ cấu kinh tế giữa các ngành và nội bộ ngành:• Tỷ trọng nông nghiệp có xu hướng giảm, tỷ trọng công nghiệp và

dịch vụ có xu hướng tăng.

• Những ngành có hàm lượng chất xám cao được mở rộng, lao độngtri thức dần chiếm ưu thế, mức độ đô thị hóa tăng nhanh.

11

6.2. TÁC ĐỘNG CỦA KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆTRONG KINH TẾTăng sức cạnh tranh của hàng hóa, thúc đẩy phát triển kinh

tế thị trường:

• Áp dụng tiến bộ KHCN giúp doanh nghiệp tối ưu hóa việcsử dụng các nguồn lực sản xuất, tối đa hóa lợi ích, tối thiểuhóa chi phí sản xuất, nâng cao số lượng, chất lượng sảnphẩm, quy mô sản xuất tăng, tạo lợi thế trong cạnh tranh.

• Các nước đi đầu về KHCN có ưu thế về xuất khẩu tư bản,chuyển giao khoa học và công nghệ sang các nước khác.

12

6.2. TÁC ĐỘNG CỦA KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆTRONG KINH TẾ• Làm suy thoái chất lượng môi trường sống của con người: ô

nhiễm môi trường (không khí, tiếng ồn, độ ẩm, ánh sáng,chất phóng xạ…), mất cân bằng sinh thái…

• Gây ra các bệnh nghề nghiệp làm ảnh hưởng tới sức khỏecon người.

• Ảnh hưởng đến các quan hệ xã hội.

13

6.3. PHÂN TÍCH TÁC ĐỘNG CỦA YẾU TỐ CÔNGNGHỆ TRONG HÀM SẢN XUẤT

14


Yếu tô công nghê trong hàm sản xuất Cobb-Douglas:

Kết quả biến đổi: g = t + αk + βl + γr

• k, l, r: tốc độ tăng trưởng của các yếu tố đầu vào: vốn, laođộng, tài nguyên thiên nhiên

• t: hệ số phản ánh tác động của khoa học công nghệ

15


Hàm sản xuất Solow-Swan:

Hàm sản xuất: Y = Kα L(1-α)

hay: y = f(k) = kα

Kết quả biến đổi: Δk = i – δk = skα – δktrong đo k = K/L; y = Y/L; i = I/L với I = S = sY

va δ là ty suất khấu hao

16



17



Dư đoán của mô hình:

• Tỷ lê tiết kiệm s cao hơn k* cao hơn• k* cao hơn y* cao hơn

Các quốc gia có ty lê tiết kiệm va đầu tư cao hơn sẽ có mứcvốn va thu nhập cân bằng bình quân cao hơn trong dài hạn

18


Yếu tô công nghê trong hàm sản xuất Solow-Swan:

Hàm sản xuất: Y = Kα LE(1-α)

LE là sô lao động hiệu quả (khác với L thông thường)

E là sư hiệu quả của lao động được tích hợp lại trong ngườilao động nhơ có tiến bô KHCN.

hay: y = f(k) = kα

Kết quả biến đổi: Δk = i – δk = skα – (δ+n+g)ktrong đo k = K/LE; y = Y/LE; i = I/LE (với I = S = sY); δ làty suất khấu hao; n là tốc đô tăng lao động; g là tốc đô tăngcủa KHCN (g = ΔE/E)

19


Yếu tô công nghê trong hàm sản xuất Solow-Swan:

20

6.4. ĐỔI MỚI CÔNG NGHỆ VỚI PHÁT TRIỂNKINH TẾ(1) Những vấn đê cơ bản của đổi mới công nghệ:

3 phương thức tác động của đổi mới công nghệ:• Đổi mới công nghệ trung hòa: số lượng và cách kết hợp các yếu tố

đầu vào không đổi nhưng nhờ chuyên môn hóa sản xuất nên đạtsản lượng cao hơn, làm cho đường PPF dịch chuyển ra phía ngoài.

• Đổi mới công nghệ theo hướng tiết kiệm lao động hoặc vốn nhưngvẫn đạt sản lượng cao hơn.

• Đổi mới công nghệ làm tăng năng lực vốn hoặc lao động: khi chấtlượng, kỹ năng của lực lượng lao động được nâng cao hoặc sửdụng có hiệu quả hơn các tư liệu sản xuất hiện có.

21


Nghiên cứu và triển khai (R&D - Research & Development)• R&D được hiểu một cách đầy đủ bao gồm: nghiên cứu - phát triển

sản phẩm (Product R&D), nghiên cứu - phát triển bao bì(Packaging R&D), nghiên cứu - phát triển công nghệ (TechnologyR&D), nghiên cứu - phát triển quá trình (Process R&D).

• Để hoạt động này phát huy tính hiệu quả của nó, cần có sự bảo hộsở hữu trí tuệ cho các sản phẩm và Chính phủ cần hỗ trợ cho hoạtđộng này.

22


Chuyển giao công nghệ:

• DCs chủ yếu quan tâm đến việc tạo ra các sản phẩm tinh vi,thị trường rộng lớn và các phương pháp sản xuất theo côngnghệ tiên tiến, sử dụng nhiều vốn, có kỹ năng và trình độquản lý cao, tiết kiệm lao động và nguyên liệu khan hiếm.

• LDCs quan tâm nhiều hơn đến các sản phẩm đơn giản, côngnghệ vừa phải, tiết kiệm vốn, sử dụng nhiều lao động và sảnxuất cho thị trường nhỏ hơn.

Nhu cầu chuyển giao công nghệ từ DCs sang LDCs.

23

6.4. ĐỔI MỚI CÔNG NGHỆ VỚI PHÁT TRIỂNKINH TẾ(2) Nội dung của đổi mới công nghệ:

Đổi mới sản phẩm:

• Là việc tạo ra một sản phẩm hoàn toàn mới, hoặc cải tiếncác sản phẩm truyền thống theo hướng hoàn thiện sản phẩmhiện có về mẫu mã, kiểu dáng, nguyên liệu, các thông số kỹthuật.

• Kết quả:

24

6.4. ĐỔI MỚI CÔNG NGHỆ VỚI PHÁT TRIỂNKINH TẾ(2) Nội dung của đổi mới công nghệ:

Đổi mới quy trình sản xuất:

• Là việc cải tiến hiệu quả của quy trình công nghệ nhằmnâng cao năng suất máy móc thiết bị và năng suất lao động.

• Kết quả:

25

Documents

CHƯƠNG 6: KHOA HỌC CÔNG NGHỆ VỚI PHÁT TRIỂN · PDF filelý thuyết, định lý, định ... hiện tượng, quá trình, những quy ... ô nhiễm môi trường (không