1

นางสาวสธรช วญ�หตถกจ รหส : 521910243 Section: 001

Coco Chanel “ปฏวตแฟช�นเพ�อความเปนผหญง”

รายงานฉบบนนาเสนอสทธมนษยชนในมมมองของแฟช�น โดยเร�มจากเกร�นนาถงนยามคาวา

แฟช�น และการแผขยายอทธพลของความเจรญในรปแบบ Westernization จากนนจะกลาวถงชวประวตของ

Coco Chanel วาทาอะไร ท�ไหน อยางไร และสรปแนวทางของเธอดวยทฤษฏทางสงคม นอกจากน รายงาน

ยงอธบายถงแฟช�นกบสทธมนษยชนผานเคร�องแตงกายกระโปรงสม พรอมทงสรปบทบาทสทธมนษยชน

ของ Coco Chanel โดยในสวนสดทายของรายงานนนจะกลาวถงส�งท�ผศกษาไดเรยนรจากการทารายงาน

ในปจจบนผหญงกบการแตงกายนนกลายเปนเร�องธรรมดาท�ผหญงจะสามารถเยบปกถกรอย

เลอกใชเสอผาและเคร�องแตงกายไดอยางอสรเสรตามความพงพอใจของตน จงไมใชเร�องแปลกท�ผลตภณฑ

รานคาตาง ๆ สาหรบผหญงจะมมากขนสอดคลองกบปรมาณความตองการของผบรโภค แตส�งท�ดงดดใจ

สาหรบสนคาผลตภณฑเหลานกคอ “แฟช�น” (Fashion) ท�ในระดบสากลนนมการเปล�ยนแปลงอยตลอดเวลา

แตความหมายของคาวา แฟช�น ตามราชบณฑตยสถานนน หมายถง สมยนยม แบบ หรอวธการท�นยมกน

ท�วไปช�วระยะเวลาหน�ง ถาจะกลาวใหเหนภาพไดชดเจนถงคาวา “แฟช�น” อาจกลาวไดวา ลกษณะการแตง

กายของผหญงในยคศตวรรษท� 19 กบลกษณะการแตงกายในยคศตวรรษท� 20 นนมความแตกตางกน

(ค.ศ.1801-1900, พ.ศ. 2344-2443 และ ค.ศ.1901-2000, พ.ศ. 2444-2543) ตามพลวตรของสงคมโลก

หากอารยะธรรมของโลกมการพฒนาความเจรญกาวหนาในดานตาง ๆ ท�แตกตางกนตามยคสมย

ประวตศาสตรโลกและมการยายแหลงความเจรญท�ชดเจนตามท� Alvin Toffler ไดกลาวไวในหนงสอ

Revolutionary Wealth หรอ ความม�งค�งปฏวต วา ฐานความม�งค�งในคล�นลกท�หน�ง นนเกดขนจากการปฏวต

เกษตรกรรมในเอเชย และคล�นลกท�สองเกดขนในยโรปดวยการปฏวตอตสาหกรรม ซ� งเกดขนในชวง

ศตวรรษ 19 เปนตนมา โดยความม�งค�งดงกลาวจะสงผลตออานาจและดลแหงอานาจในระบบโลก โดย

ในชวงศตวรรษท� 19 ท�เปนรอยตอกบศตวรรษท� 20 หลงสนสดสงครามโลกคร งท� 2 ท�ฐานความม�งค�งไดยาย

ไปยงอเมรกาแทน แตดวยในชวงท�ยโรปเปนศนยกลางแหงความม�งค�งน เอง ท�เกดแนวคดยค Modern และ

เกดการกระบวนการทาใหเปนแบบตะวนตก ( Westernization) เพ�อใหเกดความทนสมยและการพฒนาตาม

อารยะธรรมตะวนตก โดยในชวงเวลาดงกลาว ฝร�งเศส เปนชาตมหาอานาจาตหน�งท�มอทธพลตอการ

เปล�ยนแปลงในระบบโลก และส�งท�โดดเดนของฝร�งเศสคอ ศลปะ ท�เดนชดมาตงแตยคบาโรคในศตวรรษท�

15 ท�ดาเนนเร�อยมาจนถงศตวรรษท� 19 จงไมมากเกนไปท�จะกลาววา ศลปวฒนธรรมฝร�งเศสเปนหน�งใน

2

ศลปวฒนธรรมท�มอทธพลและเปนตนแบบของการใชชวตของผคนท�วโลก ไมวาจะเปนการกน การแตงตว

หรอการออกแบบท�เปนเอกลกษณท�บางคร งผคนตางช�นชมกบความงามของส�งเหลาน โดยไมรตววา น�คอ

หน�งในความงามท�มาจากอทธพลของฝร�งเศส

ผท�ทาใหศลปะการแตงตวของผหญงต�นตวขนท�วโลกเปนฝมอของผหญงชาวฝร�งเศส ท�ใครหลาย ๆ

คนรจกเธอผานแบรนดสนคาชนนาภายใตช�อ “ชาแนล” (Chanel) ท�ออกแบบสนคาผลตภณฑเคร�องประดบ

และเคร�องแตงกายสาหรบสตรท�มรปแบบเฉพาะเปนของตวเอง ไมเหมอนใคร สตรท�วโลกพงปรารถนาท�จะ

ใชสนคาภายใตช�อ Chanel ไมวาจะเปนบคคลท�มฐานะในระดบสงท�นยมใชกน หรอแมกระท�งบคคลท�ม

ฐานะไมคอยสงกยงอยากจะใชเชนกน ความนยมท�ผานรนแลวรนเลาดวยนยามแหงคาวา ผนาแหงแฟช�น

นนมไดเส�อมคลายจากยคเร�มแรกของ Chanel แตอยางใด ใครหลายคนอาจจะมองเสอผา เคร�องแบบ และ

การแตงกายเปนเพยงแฟช�นท�ประดบกายเพ�อความสวยงาม โกหรในเชงสญลกษณของทนนยม แตใครจะ

นกวาเสอผาท�ดธรรมดา จนไมมความสาคญไปมากกวาการสวมใสสาหรบรางกายจะกลายเปนจดเร�มตนท�

สาคญของความเทาเทยมของผหญงและผชาย ท�แมแตผหญงเองกอาจหลงลมไป

กอนหนายคสมยปจจบนผหญงถกลดรอนสทธดานตาง ๆ มาอยางยาวนาน จนผท�อยในฐานะผหญง

เองกยงไมทราบเลยดวยซ าวาแทจรงแลวตนเองกควรมสทธเสรภาพในสถานภาพเชนเดยวกบผชาย ไมใช

เปนเพศลาดบท� 2 (The Second sex) รองจากผชาย ความเหล�อมลาของชายและหญงในลกษณะเชนนได

กลายเปนความเช�อของสงคมสวนใหญท�วโลกเม�อนานมาแลว และกมผหญงนอยคนนกท�จะกลาลกขนมา

แสดงจดยนของเธอเอง ในประวตศาสตรมผหญงจานวนมากท�มบทบาทตอสงคมในระดบสงแตกมกถกทา

ทายหรอกล�นแกลงโดยผชายเสมอ หรอแมแตผหญงดวยกนเองบางคนกยงไมชอบดวยซ าไป ทาใหพวกเธอ

ท�ลกขนมาเปนกระบอกเสยงใหแกผหญงในสงคมยคนนดเหมอน คนดอร นหวแขง หรออาจเลยเถดจนเปน

บคคลไมพงคบหาเพราะจะสรางความป�นปวนใหกบสงคม ผหญงเกง ๆ จานวนมากจงถกทาลายช�อเสยง

ศกดg ศร หรอแมกระท�งชวตของพวกเธอ เปนเหตใหมผหญงนอยคนท�จะกลาออกมาแสดงบทบาททางสงคม

เพ�อผหญงดวยกนเอง แตเม�อถงยคสมยใหม บทบาทของผหญงเร�มไดรบการยอมรบมากย�งขน เน�องดวย

สงคมสมยใหมคอย ๆ ซมซบกบเร�องสทธและเสรภาพแหงความเปนมนษยท�เทาเทยมกนมากขน แตถง

อยางไรสงคมโดยท�วไปกยงไมเปดกวางมากพอท�จะใหผหญงมสทธเทาเทยมกบผชาย โดยเฉพาะความเช�อ

อยางผด ๆ ท�มกจะเหยยดหยามความเปนผหญงของสงคม

แมในสงคมจะมสทธมากขนเพยงใด แตกยงไมเพยงพอท�ผหญงจะสามารถมชวตไดอยางอสระ

อยางท�พวกเธอสวนใหญตองการได แมแตในประเทศสงคมของประเทศท�ไดช�อวาสทธและเสรภาพอยาง

3

สหรฐอเมรกา กยงมการถกเถยงกนถงเร�องการยอมรบบทบาทของสตรจนถงทกวนน และคงไมมโอกาส

เชนนหากไมมผหญงท�มความกลา ความเช�อม�นในตนเองท�สามารถแสดงออกไดอยางเตมท� โดยไมสน

สายตาใครวาจะมองเธอหรอคอนขอดเธออยางไร ซ� งผหญงหลาย ๆ คนทมบทบาทเชนนอยางโดดเดน

ในชวงศตวรรษท� 20 ท�ถอไดวาเปนยคท�สงคมเร�มปรบตวแบบกาวกระโดดสสงคมยคใหม ซ� งหน�งในผหญง

ท�กลาลกขนมาเปล�ยนแปลงความคดและบทบาทของผหญงดวยกนและยนอยแถวหนาอยางไมเกรงกลวใคร

ช�อของเธอกคอ “โคโค ชาแนล” (Coco Chanel)

Coco Chanel เธอมช�อจรงวา กาเบรยล บองเออร ชาแนล (Gabriel Bonheur Chanel) เกดเม�อวนท� 19

สงหาคม ป ค.ศ. 1883 (พ.ศ. 2426) ในซอมร ซ� งตงอยทางตอนใตของฝร�งเศส Gabriel เปนพ�สาวคนโตใน

จานวนพ�นอง 5 คน ชวตในวยเดกของเธอยากจนและเปนลกนอกสมรสของพนกงานขายของ จนกระท�งอาย

ได 6 ป แมของเธอไดเสยชวตลง ทงเธอกบนองอก4 คนไวกบพอ แตหลงจากนนหน�งสปดาหพอของเธอก

ทงเธอไป Gabriel และพ�นองของเธอถกสงตวไปยงสถานสงเคราะหเดกกาพราของจงหวด และถกเลยงด

โดยแมช ซ� งชวตเดกยากจนแรนแคนในสถานสงเคราะหนนดจะไมมอนาคตสกเทาไรสาหรบเธอ เธอจงเกด

ความคดท�จะหลบหนจากสถานสงเคราะห จนกระท�งอาย 18 ป เธอตดสนใจออกมาเผชญโชคชะตาดวย

ตวเอง

หลงจากนนไมนาน Gabriel Chanel เดกสาวไดทาการลบประวตของตวเธอเองและสรางหลกฐาน

ใหมท�ไมเวนแตเร�องของพอเธอเอง เปนเหตใหขอมลในสวนประวตของเธอไมตรงกน เชนวา แมของ

Chanel เสยชวตลงตอนเธออาย 12 ป ทง ๆ ท�ตามจรงแลวคอตอนอาย 6 ป หรอปเกดของเธอจาก 1883 เปน

1893 เปนตน ซ� งการกระทาดงกลาวถอวาเปนส�งท�ผดกฎหมายฝร�งเศสในตอนนน ทวาอดตอนขมข�นกยาก

สาหรบเธอท�ยอมรบและปราณท�จะอยกบมน

งานแรกของ Gabriel Chanel เร�มตนจากการเปนลกมออยในรานตดเสอเสอแหงหน�ง โดยในชวง

เวลาดงกลาวเธอมความใฝฝนท�จะเปนนกแสดงในโรงละคร ดวยการน เธอจงผลกดนตวเองดวยการเปน

นกรองคาเฟเพ�อใหถงฝ�งฝน และในชวงน เองท�เธอเร�มใชช�อ Coco แทน Gabriel ช�อเดมของเธอ โดยช�อ

Coco นนบางมาจากผฟงดนตรท�ฟงเพลงของเธอเองซ� งมาจาก"Ko Ko Ri Ko" แตสาหรบตวเธอแลว Coco

คอช�อเรยกสน ๆ อกรปแบบหน�งของคาวา Cocotte ในภาษาฝร�งเศสท�แปลไดวา “เมยเกบ” (Kept Women)

ซ� งกตรงกบความเปนจรงของชวตเธอท�ไมเคยแตงงานและกไมเคยมทายาทสายโลหตแตอยางใด

4

ดานชวตรกของ Coco Chanel นน เร�มตนตอนท�เธออาย 20 ป รกแรกของ Coco เกดกบชายท�มช�อวา

“เอเตยง บอลซอง” (Etiene Balsan) นายทหารลกคาขาประจาสมยท�เธอเปนนกรอง และจากฐานะทางสงคม

ของ Balsan จงทาใหเธอมเพ�อน ๆ ท�มฐานะดในสงคมชนชนสง สงผลใหเธอไดผนเสนทางจากชวตนกรอง

มาสเสนทางของนกออกแบบแฟช�น โดยประกายความคดของเธอท�มองเหนคานยมของสงคมชนชนสงท�

มกจะชอบแตงกายอวดกนในแวดวงสงคม ประกอบกบเพ�อน ๆ ของคนรกเธอไดพบปะนนมแฟช�นท�

หลากหลาย ทาใหเกดภาพการแตงตวท�ไมซ าแบบอยเสมอ จนกลายเปนวา Coco ตองปรบตวใหเขากบสงคม

ใหมของเธอ โดยเร�มแรกเธอเกดความคดสรางสรรคในการประดษฐหมวก โดย Coco ไดรบการสนบสนน

จากชายคนรกและเร�มมกจการเลก ๆ เปนของตวเอง

หลงจากเลกรากบรกแรก เธอกไดพบกบ Arthur Capel นกอตสาหกรรมผร� ารวยและตกหลมรกเขา

ทนท ซ� งในภายหลงเศรษฐหนมไดชวยใหกจการของ Coco เตบโตและขยายจากหมวกเปนเสอผา ซ� งเปนท�

รจกในนามของหองเสอ Chanel ท� Deauville ในป 1913 (พ.ศ. 2456) หลงจากนนชวตคของเธอกพลกผนอก

คร งดวยการเปนภรรยาลบของ Grand Duke Dimitri แหงรสเซย ผซ� งเปดโอกาสให Chanel ไดออกนาหอม

Chanel No.5 ขนในป ค.ศ. 1922 (พ.ศ. 2465) ซ� งถอเปนนาหอมตวแรกของโลกท�ผลตจากกล�นสงเคราะห

และคร งแรกสาหรบนาหอมท�ออกภายใตช�อนกออกแบบ

ในทศวรรษท� 30 Chanel ถอไดวา Coco Chanel ไดขนมาถงจดสงสดของวงการแฟช�น ผลงานของ

เธอไดรบความนยมท�วทงปารสและอเมรกา ในชวงสงครามโลกคร งท�สองปารสถกยดโดยนาซเยอรมน เปน

เหตจาเปนท�ทาใหเธอตองปดกจการ ในระหวางนน Coco ไดมความสมพนธกบ Hans Gunther von

Dicklage ครกซ� งเปนเจาหนาท�ระดบสงของนาซ ทาใหช�อเสยงเธอตกต�าลงและถกเนรเทศจากสงคมปารสถง

15 ป กวาเธอจะมโอกาสกลบเขาสวงการแฟช�นอกคร งในป ค.ศ. 1954 (พ.ศ. 2479) ซ� งอยในชวงวย 70 ป

ดานการออกแบบและแฟช�น หลงจากท� Chanel เขาสวงการแฟช�นเตมตว เธอเร�มมทศนะท�ขดแยง

กบแฟช�นตามยคสมยท�สาว ๆ ชาวปารสนยมสวมใสกน Chanel ไมชอบชดยาว ๆ ท�นยมกนในตอนนน

เพราะเธอเหนวามนรมรามทาใหเคล�อนไหวไมอสระ และทาใหผหญงปารสแตละคนเดนเหนกนคลายหน

กระบอก ขณะท�กระโปรงสมท�ยาวกรอมเทาจนมองไมเหนรองเทานน เธอเหนวา ถาเปนอยางนนแลวผหญง

ปารสจะซอรองเทาสวย ๆ ใสไปทาไมกน Chanel ยงเกลยดหมวกปกใหญท�เม�อเวลาสวมใสแลวจะปกปด

ใบหนาท�แทจรงไปเสยคร� งแถมยงเพ�มนาหนกบนศรษะเวลาเดนดวยซ าไป เธอคดวาแฟช�นแบบน นาจะจบ

ไปพรอมกบศตวรรษท� 19 ไดแลว แตสาวๆ ปารสยงคงสวมใสกนอก ทาไมถงไมมใครดแลสาว ๆ พวกนกน

หรออยางไร? ตรงกนขามกบพวกผชายท�สามารถสวมใสนอยชนอยางไรกได นกจะไปไหนมาไหนกไมตอง

5

คอยกงวลกบความรมรามอยางผหญง จากทศนคตท�มตอแฟช�นน เอง ทาให Coco Chanel ไดลกขนมาปฏวต

แฟช�นเสยใหม โดยใชตวเธอเองเปนหนทดลอง

Chanel สรางคอลเลคชนของเธอเองตามส�งท�เธอเหนวาควรดวยดไซนดวยความแปลกแหวกแนว

ขน เปนผลใหผคนในปารสตองตกตะลง เม�อเธอนามนออกมาใสโชวตามทองถนน จากกระโปรงยาว ๆ เธอ

ตดสนจนเหลอแคเพยงเขา เอาพวกสมท�ทาใหกระโปรงบานออกเสย เอาเคร�องรดเอวออก และยงเอาสวนท�

เนนทรวงอกใหเตงตมออกไปดวย ชดของเธอคอการปลอยใหทกส�งทกอยางดเปนธรรมชาต พรอมกบม

หมวกใบเลก ๆ เทานนสวมอยบนศรษะ เพ�อเผยใหเหนใบหนาไดอยางชดเจน สวนสท�เธอเลอกใชนน

Chanel ไมชอบสสนในรปแบบเดม ๆ ท�ผหญงดจรตจะกรานจนเกนไป แตหนมาใชสขาวกบสดา ท�ทาให

ผหญงดมความม�นใจมากย�งขน นอกจากนนแลว Chanel ยงเลอกใชผายดหรอผาท�มความพลวไหว ท�ทาให

ผหญงดมชวตชวามากย�งขน เธอ คอ ผท�ทาใหผหญงรจกกบเสอคารดแกนท�สวมใสสบายและไมเหมอนใคร

นอกจากนนแลวเธอยงทาใหสททรงตรง หรอแมแตกางเกงท�เปนขอหามสาหรบผหญงสมยนน ซ� งเปนเร�อง

ผดปกตเลยทเดยวท�ไมมใครคดวาผหญงจะใสกางเกงได ไมมใครคดวาผหญงจะสวมใสเดรสท�ทาจากผา

สาหรบตดกางเกงในผชาย และกไมมใครคดดวยวาผหญงจะใสเสอเชตผกเนคไทแบบผชายได แต Coco เธอ

คดและทาไดอยางประสบผลสาเรจ

จดเดนหรอเอกลกษณของ Channel ท�สาคญคอ การหยบยมไอเดยนาเสอผาผชายมาประยกตใชเปน

เสอผาผหญงเพ�อความสะดวก คลองตว ของผหญงยคใหมซ� งเธอสามารถผสมผสานความเปนผหญงอสระ

และผหญงเซกซ�ไดอยางลงตว รวมทงเช�อมสายสมพนธของความคดท�วาผหญงทางานกบผหญงท�ตองการ

ความสวยงามสามารถอยรวมกนไดภายในคนเดยว

ในชวงแรก ๆ ท�เธอนาคอลเลคชนเธออกโชว ผคนตางหวรอวาเสอผาอยางน ใครจะกลาใส นน

เกดขนแมในหมผหญงดวยกนเอง แต Chanel มความพยายามอดทนท�จะกลาคดกลาทาสรางสรรคส�งใหม ๆ

ดวยการเปนคนนารองดวยตวเธอเองเพยงคนเดยว ไมวาเธอจะไปท�ไหนงานอะไร เธอกจะสวมใสชดท�เธอ

ออกแบบเองในทกแหงหน จนกระท�งผคนเร�มจะคนชน และชอบในส�งท�เธอทามากขน ซ� งตอมาสาว ๆ ใน

ปารสตางกเร�มเขาไปหาเลอกซอในรานของเธอมาสวมใสบาง จนกระท�งรานเสอผาอ�น ๆ เร�มทาตามแบบ

ของเธอ และในท�สดช�อของ Chanel กกลายเปนช�อท�ผหญงฝร�งเศสใหความสนใจและตดตามการแตงกาย

ของเธอ ดวยเหตน เธอจงเปนสญลกษณของผหญงในยคสมยใหม และนยามแหงแฟช�นของผหญงกเกดขน

6

ธรกจการออกแบบเสอผาของ Coco Chanel เจรญรงเรองถงขดสดแมในชวงสมนสงครามโลกคร งท�

1 ป ค.ศ. 1914 (พ.ศ. 2157) เน�องจากรานเสอผาตาง ๆ ปดตวลงเน�องจากหวาดภยสงคราม แตรานของ

Chanel ยงเปดใหบรการ ประกอบกบผหญงเร�มเหนประโยชนจากเสอผาท� Chanel คดขนดวยเหตผลท�วา

เวลาท�พวกเธอว�งหลบภยสงครามจะไดไมตองคอยกวาดชายกระโปรงขนยามหลบภย หรอแมแตการว�งหรอ

หาท�หมอบเวลามประกาศถกขาศกโจมต สงผลใหหลงสงครามสนสดลง Coco Chanel ไดกลายเปนผนา

แฟช�นไปโดยปรยาย ท� ณ เวลานนไมวาเธอจะทาอะไรส�อตาง ๆ ไมวาจะเปนนตยสาร หนงสอพมพกจะลง

ขาวของเธอไมเวนแตละวน

ในชวงสงครามโลกคร งท�สองในป ค.ศ.1939 (พ.ศ. 2482) ท�กลายเปนจดพลกผนหลงจากเธอตอง

ปดรานและมความสมพนธกบทหารนาซ ทาใหเธอตองออกจากปารสไป อทธพลทางดานแฟช�นของเธอเร�ม

ลดบทบาทลง ประกอบกบในตอนนนเกดแฟช�นใหมท�เรยกวา New Look ของนกออกแบบไฟแรงอยาง

ครสเตยน ดออร (Christian Dior) เขามาครองตลาดแทน ชวงเวลานนเธอถกวพากษวจารณวาแกเกนกวาท�จะ

กลบมาเปนผนาการออกแบบไดอก ทวา Chanel กยงคงพยายามออกแบบตอไป จนกระท�งวย 88 ป ได

เสยชวตลงในวนท� 10 มกราคม ค.ศ.1971 (พ.ศ. 2514)

จากประวตชวตของเธอโดยยอพอจะสรปไดวา ดวยสภาพแวดลอมทางสงคมและกระบวนการ

เรยนรทางสงคมของ Chanel เอง ท�ทาใหเธอตองปรบเปล�ยนตวเองเพ�อใหเขากบสงคมของเธอ และมวธคด

ทศนคตท�แตกตางจากผหญงท�วไป ไมวาจะเปนความความทะเยอทะยานเพ�อท�จะกาวผานอดตและไมทาให

เธอกลบไปสความยากลาบากอยางในวยเดก ท�สรางแรงผลกดนใหเธอเตบโตดวยการขวนขวายในความ

เจรญ กาวหนาเพ�อชวตของเธอเอง และดวยการเปล�ยนแปลงทางสงคมท�เธอไดพบปะในชวงวยสาวกไดทา

ใหเธอหนมาประกอบธรกจในดานการออกแบบเสอผา ซ� งไมอาจปฏเสธไดวาเบองหลงการประสบ

ความสาเรจของเธอนนสวนหน�งมาจากการสนบสนนของบรรดาคนรกของเธอ เปนผลให Chanel กลายเปน

หมายสาวผร� ารวยอยางไมลาบากอกตอไป แตเธอไมประสบความสาเรจในชวตครอบครว ดงท�ทราบกนดวา

เธอมความสมพนธกบบรษมากหนาหลายตา ช�อเสยง เกรยตยศและความม�งค�ง เหลาน แลกมาดวยความโดด

เด�ยว ท�ไมทราบวาเปนความบงเอญหรอเปนความประชดชนของเธอเองกนแน ท�เลอกใชช�อแทนตน วา

Coco ท�แสดงความหมายโดยนยวา “เมยเกบ” และสาเหตของการท�เธออยอยางโดดเด�ยวนนสวนหน�งอาจ

เปนเพราะปมดอยของเธอในวยเดกท�ถกทอดทงจากครอบครว และการท�เธอเปนลกนอกสมรสกอาจทาให

เธอไมยดถอในเร�องการแตงงาน นอกจากนนแลวการท�เธอถกสงคมหวรอกบการออกแบบเสอผาในชวง

เร�มตนนน ทาใหภาพพจนของเธอเปนผหญงท�มความม�นใจแหงยค ไมวาจะเปนภาพการคบบหร�ระหวางนว

7

มอ การอาบแดด การใสเสอแจคเกตแบบท�ผชายชอบใสกน ตดผมสนตงแตสาวจนแกชรา สวมหมวกเบเรต

อยางเกไก ท�ทาใหสงคมปารสตองชอก กลบพฤตกรรมของเธอท�เลอกอสรเสรอยางผชายแทนท�จะเปนสาว

ผดในชดกระโปรงสมแทน ซ� งพฤตกรรมของเธอนนถอไดวาเปนการตอตานความเปนผหญงฝร�งเศสอยาง

สดขวเลยทเดยว

แมแตการออกแบบเสอผาของเธอท�ดเรยบงายและเนนโทนขาวดานนหากมองในทฤษฎทางสงคม

สามารอธบายไดวา รปแบบของเสอผาท�สวมใสสบายนนไดรบอทธพลมาจากการแตงกายท�เรยบงายและ

งามสงาของนางช ท�จะแตงโทนขาวดาในชวงสมยท�เธออยในสถานสงเคราะห หรอแมแตไอเดยเสอผาสไตล

รสเซยท�ใสเสอโคชหลวม ๆ สบาย ๆและกางเกง กลวนมาจากแฟนหนมนายทหารของเธอเอง ย�งไปกวานน

Chanel ยงรจกและนาผาทวดไปออกแบบหลงจากท�มสายสมพนธกบ Duke of Westminster อดตและ

ประสบการณของเธอเหลานลวนสรางแรงบนดาลใจในการออกแบบจนเปนแฟช�นในแบบของเธอเอง ท�ทก

วนนผคนรจกเธอพรอมกบสญลกษณตว “ซ” ไขวประดบบนสนคาทกชนของเธอภายใตช�อ Chanel

นกสทธมนษยชนสาหรบ Coco Chanel นนตวเธอเองไมเคยเรยกตวเองวาเปนนกสทธสตร

(Feminist) แตอยางใดเธอเรยกส�งท�เธอทาวาเปนการแสดงออกถงความเปนหญงเพ�อผหญงทงหลาย

(Femininity) ซ� งส�งท�เกดจากการออกแบบเสอผาของเธอ ท�ไมเพยงเปนการพลกบทบาทของแฟช�นเทานน

แตยงเปนการแสดงถงความเทาเทยมกนระหวางผหญงและผชาย

กอนหนาท� Chanel จะเขามายนหยดในวงการแฟช�น ผหญงยคนนตางสวมใสชดกกระโปรงสมไก

ท�ลกษณะของกระโปรงจะมโครงบานออกเหมอนเลาไก ซ� งหากจะมองในบรบทของการเปรยบเทยบและ

การตความของแฟช�นกบสทธมนษยชนของผหญงในยคนนท�แทบจะไมมสทธดวยซ านน อาจอธบายไดวา

โครงท�บานออกเปรยบเสมอนกรงขงสาหรบผหญงท�ถกสงคมจากดในเร�องสทธตาง ๆ ท�ลอมกรอบตวพวก

เธอเอาไว เพราะเพยงแคการสวมใสกระโปรงสมท�อปมาไดวาเปนกรงขงกเทากบผหญงหรอเธอเหลานนท�

สวมใสมนบนรางกายของเธอยอมรบตอความไมเทาเทยมในสทธท�ผหญงควรจะม ยอมตกเปนพลเมองชนท�

สองของสงคม ทง ๆ ท�ไมวาจะชายหรอหญงนน คณคาในความเปนมนษยนนไมไดดอยคากวากนเลย การท�

ผหญงยอมใหความเปนผหญงตกเปนรองความเปนผชายนนดจะเปนเร�องปกตวสยของสงคมสมยนน

ไมเวนแมแตสเสอผาของชดกระโปรงสมท�ดฉดฉาดหลากเฉด ราวกบวาเม�อเธอสวมใสลงบน

รางกายของเธอมนจะเปนการบงบอกถงความสวยงามท�เปนสญลกษณของการเชดหนาชตาของสามหรอพอ

ของเธอ ท�นาสนใจกวานนคอ ในประวตศาสตรผชายมองผหญงแควาเธอคอสญญะแหงความโลภ และเขา

8

อาจเปนเหย�อท�โชครายจากความนาราคาญเหลาน ดงนนทางท�ดเขาหรอผชายจะตองกดกนเธอออกจากพวก

เขาเหลานน ดวยตรรกะท�วา น�คอการปองกน ซ� งเหนไดอยางชดเจนจากแฟช�นของการแตงกายท�ถก

ออกแบบโดยผชายเพ�อผหญง ดงนนการสวมใสชดท�มกรงครอบรางกายเอาไวตงแตคณผหญงอยในบาน

หรอกาวเทาออกจากบาน กเพยงพอท�จะแสดงใหเหนแลววา ผหญงถกเลอกปฏบตดวยกฎเกณฑอกรปแบบ

หน�งของสงคมท�ไมตางอะไรกบการจบสตวท�มความหวโหยไวใหหางจากผคน ดวยคาอธบายท�วา น�คอ

“การปกปอง”

การปกปองผหญงโดยผชายในสงคมท�ปฏวตอตสาหกรรมแลวในยโรป การใสชดกระโปรงสมนน

ดจะรมรามและลาบากสาหรบการเคล�อนไหวใด ๆ แตในคาอธบายอกดานหน�งน�คอการปกปองการเขาถง

หรอชดใกลผหญง และน�คอการปองกนอาชญากรรมของผหญงจากคนแปลกหนาท�ตองการจะทารายเธอ

โดยท�ผออกกฎนนคอผลาซ� งกคอ ผชายเสยเอง นอกจากนนวาทกรรมของการปกปองผหญงยงหมายรวมไป

ถงเร�องสขภาพ ท�กอนหนานนแฟช�นการแตงกายสาหรบผหญงเปนเพยงการใสเสอผาหรอกระโปรงทบกน

หนาเปนชน ๆ กระโปรงสมจงเปนทางเลอกท�ดกวาตวเลอกอ�น ๆ

ผหญงในศตวรรษท� 19 และศตวรรษท� 20 ในชวงตน นนจดไดวาเปนผหญงท�มความอดทนอดกลน

อยางสงตอสงคมท�พวกเธอดารงอยในชวงเวลานน ในทางกลบกนบางสวนของสงคมกมองวาชดกระโปรงท�

มกรงสตวครอบรางกายนนคออกกาวของเสรภาพสาหรบผหญง น�อาจจะไมใชความเหนท�ดท�สดจาก

ผเช�ยวชาญในดานเพศสภาพแตอยางใด หากแตคอมมมองอกดานหน�งท�สะทอนใหเหนถง นยยะของ

กระโปรงสมท�มตอบทบาททางสงคมท�ไมเทาเทยมของผหญงในยคสมยดงกลาว

ดงนนการท� Coco Chanel ลกขนมาทาส�งใดส�งหน�งสาหรบผหญงโดยใชความเปนผหญงของเธอใน

การแสดงออกนน คอ การปฏเสธวธคดและการเลอกปฏบตของผหญงท�ถกกระทาโดยผชาย มนอาจจะเปน

เร�องเลกนอยในชวตประจาวนท�ใครสกคนจะลกจากวถเดม ๆ จากการต�นนอนแลวสวมใสเสอผาท�เคยมมาท�

ถกเลอกใหแลววาน�คอเสอผาท�ดพอแลวสาหรบคณ มนจะชวยปกปองคณจากผคนท�จองจะทารายคณเสยเอง

แต Coco เธอเลอกท�จะบอกกลบผหญงทกคนวา แมเธอหรอคณจะเปนผหญง แตเรากมสทธเสรภาพท�จะ

เลอกใสเสอผาท�สวมใสสบายนอยชนและไดรบการปกปองเหมอนท�ผชายทาได เธอสรางเสอผาท�มความ

งามในรปแบบของความเรยบงายของเธอเอง ท�ตองการจะส�อถงเสรและอสระท�เธอไดทาหรอสวมใสในส�ง

ท�ตวเองไมชอบ ไมใชเสอผาหรอคานยมหรอทศนคตท�เธอตองเปนจากส�งท�เธอถกสงคมยดเยยดใหเธอเปน

วาเชาวนน เม�อคณต�นนอน คณจะสวมใสอะไรออกจากบาน คงจะไมเกนจรงไปนกหากจะกลาววา Coco

Chanel ไดกลายเปนผสรางจตสานกใหมแหงความเปนผหญงอยางท�ผหญงควรจะเปน ในส�งท�ผหญงควรจะ

9

ม ดวยการตระหนกและรบรคณคาของความผหญงดวยตวตนของผหญงเอง โดยไมใชแควธการท�ผคน

ภายนอกมทศนคตหรอมมมองตอผหญง แตยงรวมไปถงวธการท�ผหญงมองตนเองจากภายใน

การแสดงออกของเธออยางชดแจง ท�ไมวาจะเปนขอหามท�หามผหญงใสกางเกงหรอเนคไท เธอคน

นกฉกกฎเกณฑเหลานมาแลวทงสน แมจดเรมตนของส�งท�เธอไดกระทาลงไปอาจเปนดเปนตวตลกของ

สงคมหรอการถกดแคลนจากผคนท�ไมเวนแตเพศหญงดวยกนเอง แต Coco Chanel ยงคงยดม�นในความคด

ของเธอดวยการท�เธอตองเผชญกบโชคชะตาท�โหดรายมาตงแตเดก ท�ทายท�สดส�งท�เธอไดทากตอบแทนเธอ

ดวยการท�ผหญงท�ช�อ Coco Chanel เปนผนาในการปฏวตแฟช�นของผหญงอยางท�ไมเคยมมากอน

จรงอยท�ในยคสมยกอนหนาเธอหรอในยคเดยวกนกบเธออาจจะมนกสทธสตรจานวนมากมายท�

เรยกรองหรอตอสเพ�อผหญงดวยกน อยาง Simone de Beauvoir ท�ถอไดวาเปนผหญงขบถแหงยคดวย

สญลกษณของสทธสตรกบวาทกรรม One is not born a woman, one becomes one ท�แปลไทยไดวา ผหญง

ไมไดเกดมาเพราะเปนผหญง แตผหญงกลายเปนส�งท�เรยกวาผหญง ถาน�คอความถกตองถงสทธและความ

เทาเทยมท� Simone de Beauvoir เรยกรอง Coco Chanel ช�อของผหญงท�ใชความเปนผหญงของเธอพสจน

แลววาเธอทาได และทามนไดดเสยดวย เพราะแฟช�นท�เธอสรางขนไมใชสาหรบตวเธอเพยงคนเดยว หรอ

เฉพาะเจาะจงแตเพยงหญงสาวชาวปารส หรอหยดย งเพยงแคเฉพาะผคนในยคของเธอ ทวาในท�วทกมมโลก

ทกทองถนนท�ผหญงเดนผาน ท� ๆโลกถกทาใหแคบลง ท�ท�ไมวากาลเวลาจะเปล�ยนแปลงไปเปนสบหรอ

ย�สบป หรอตอจากน เปนทศวรรษหรอศตวรรษ คณหรอใครกตามท�เปนผหญงหรออาจจะไมใชผหญงตางก

คนพบขอเทจจรงท�วา ผหญงใสกางเกงได ผกเนคไทได หรอจะสวมใสอะไรกไดบนรางกายของเธอตามท�

เธอผนนจะปรารถนา ดงวลเดดของ Chanel ท�วา “Fashion is not something that exists in dresses only.

Fashion is in the sky, in the street, fashion has to do with ideas, the way we live, what is happening.”

หรอกคอ “แฟช�นไมไดเปนเพยงบางส�งท�ปรากฏอยบนชดท�เราสวมใสเทานน แฟช�นอยบนทองฟา บนทอง

ถนน แฟช�นเก�ยวกบเร�องความคด แนวทางท�เราดาเนนชวตและส�งท�กาลงเปนไป” คาพดของ Coco Chanel

บคคลท�สรางความแตกตางของคาศพทท�วา “เสอผาสาหรบผหญง” และ “เสอผาสาหรบผชาย”

จากการท�ไดเรยนรจากส�งท� Coco Chanel ไดทาในชวงชวตหน�งของเธอนน คอ หลาย ๆ

คร งท�คนเราโดยท�วไปจะหลงลมและไมสนใจและหลงลมถงสทธมนษยชนอนนอยนดท�เก�ยวของกบสทธ

ขนพนฐานของมนษย ทง ๆ ท�สทธและความเทาเทยมควรจะไดรบการตระหนกใสใจและใหความสาคญไม

นอยไปกวาเร�องของการเมองและศาสนา จนบางคร งการเรยกรองเพ�อเปล�ยนแปลงสทธท�ถกหลงลมจาก

10

ผคน ทง ๆ ท�ในทางกฎหมายระหวางประเทศไดใหการคมครองและยอมรบในเร�องของสทธมนษยชนไว

อยางชดเจนและเปนลายลกษณอกษรท�มความเปนสากล ซ� งในกรณของ Coco Chanel ในดานสทธมนษยชน

นนสอดคลองกบหลกปฏญญาสากลในขอท� 1 และ 7 โดยมเนอหา ดงน

ขอท� 1. มนษยทงหลายเกดมาอสระเสรและเทาเทยมกนทงศกดg ศรและสทธทกคนไดรบการประสทธประสาทเหตผลและมโนธรรม และควรปฏบตตอกนอยางฉนทพ�นอง

ขอท� 7. ทก ๆ คนตางเสมอกนในกฎหมายและชอบท�จะไดรบความคมครองตามกฎหมายเทาเทยมกนโดยปราศจากการเลอกปฏบตใด ๆ ทก ๆ คนชอบท�จะไดรบการคมครองอยางเสมอหนาจากการเลอกปฏบตใด ๆ อนเปนการลวงละเมดปฏญญาน และตอการยยงสงเสรมใหเกดการเลอกปฏบตเชนนน

บทบญญตดงกลาวออกโดยท�ประชมสมชชาใหญแหงสหประชาชาตเม�อวนท� 10 ธนวาคม 1948

(พ.ศ. 2419) ซ� งความเทาเทยมระหวางชายและหญงอาจไมมบทบญญตไวในเอกสารดงกลาวกเปนได หาก

ไมมการเรยกรองหรอใหความสาคญถงการมอยของสทธนน หากมองกลบมาท�ปจจบน ประเดนเร�องความ

เทาเทยมระหวางชายและหญง สทธสตรกยงคงเปนประเดนถกเถยงท�สาคญในบรรดาเร�องสทธมนษยชน ซ� ง

อาจจะไมใชเร�องใหม ทวากยงเปนเร�องท�เปล�ยนไปตามบรบทใหมของพลวตรโลก

ท�เหนไดชดและเปนรปธรรมมากท�สดของไมพน สงคมอสลาม ท�ผชายและผหญงยงมความเหล�อม

ลากนอยอยางชดเจน ทงน อาจเปนเพราะหลกศาสนาท�เครงครด หรอความศรทธานบถอในศาสนากด หาก

จะมเร�องบางเร�องอยางสทธในการแตงกายของผหญงอสลามท�ตองปกปดมดชดตงแตหวจดเทานน กมการ

ตงประเดนและถกเถยงในแวดวงวชาการเชนกน ทวาเปนเร�องละเอยดออนระหวางสทธและศาสนา และยาก

ท�จะเลอกไดวาส�งใดควรจะเปนส�งท�นามาเปนบรรทดฐานในการปฏบตมากกวากน

ขณะท�ในสงคมไทยเร�องความเทาเทยมระหวางชายและหญงนนดจะเปนเร�องท�มความเสมอภาค

ในทางกฎหมาย ทวาดวยจารตประเพณ วถชวต ทศนคตของผคนท�มมาแตเน�นนานกยงบงชวา สงคมไทยยง

เปนสงคมท�ผชายเปนใหญ ไมวาจะเปนสถาบนครอบครวท�เปนหนวยท�เลกท�สดของสถาบนทางสงคมกถก

กาหนดและเขาใจโดยท�วไปวา พอผซ� งเปนเพศชายนนเปนหวหนาครอบครว หรอคาสภาษตท�วา ผชายเปน

ชางเทาหนา ผหญงเปนชางเทาหลง หรอแมแตสถาบนการศกษาในระดบอดมศกษาท�นกศกษาหญงตองใส

กระโปรง นกศกษาชายใสกางเกง ทง ๆ ท�นกศกษาหญงกมสทธท�จะใสกางเกงไปเรยนไดเหมอน ๆ กบ

นกศกษาชาย แตดวยมารยาททางสงคมและอาจารยกลมอนรกษนยมกจะมองวา การท�นกศกษาหญงใส

11

กางเกงขายาวมาเรยนนนไมเรยบรอย และเปนการลบหลแกสถาบนการศกษาตลอดจนเปนการไมใหเกรยต

แกอาจารยผสอน หรอแมแตการบงคบใสชดครยพระราชทานเพ�อรบปรญญาบตรท�มขอหามมากมาย ไมวา

จะเปนระเบยบพธการ ตลอดจนการถายรปชดครยท�อาจผดกฎหมายตามราชอาณาจกรไทย ในมาตรา 112 ท�

บญญตขนเพ�อเปนการปกปองสถาบนพระมหากษตรยอนเปนสถาบนสงสดของปวงชนชาวไทย ทงท�สทธ

ในการสวมใสชดครยนน ใครกตามท�สวมชดครยของตวเองท�ไมวาจะไดมาจากการเชาหรอการซอขาย เขา

เหลานนยอมมสทธท�จะแสดงออกตอชดครยอยางไรกได ทวาท�น�ประเทศไทยเพยงแคถายรปท�ไมใครกตาม

สวมชดครยแลวลงไปนอนกบพนหญาหรอพนดน กอาจถกประณามถงความจงรกภกดตอสถาบน

พระมหากษตรยได และถากรณดงกลาวเปนท�เผยแพรในท�สาธารณะ เขาหรอเธอท�สวมชดครยนนกอาจถก

สงคมประชาทณฑดวยวธการการลาแมมดกเปนได

ดงนนการปดกนสทธบางอยางจากสงคมในปจจบนแมจะดเปนเร�องเลกนอย ท�สามารถเอาหไปนา

เอาตาไปไรนน ดจะเปนเร�องท�ไมถกตอง หากละเลยดวยเหตผลวา กเปนแบบนมาตงนานแลว หรอคนอ�น

เขากไมเหนจะวาอะไร น�นแสดงวาไมปจเจกชนกสงคมเอง ท�เปนผลดรอนสทธตาง ๆ ดวยตนเอง ไมใช

เพราะธรรมชาตท�เปล�ยนแปลงไมไดหรอ ไมมทางเปนไปไดท�จะแกไข คาวา “สทธ” ตอใหเปนหนวยท�ยอย

ท�สดบนรางกายของปจเจกชน หากไมมจตสานกท�จะหวงแหนถงความเทาเทยมหรอสทธขนพนฐานของ

การเปนมนษยเสยแลว กคงไมมประโยชนอะไรท�จะถามหาความยตธรรมในสงคม เพราะแคเพยงคณสวม

ใสส�งใดหรออะไรไปบนรางกายของคณ แคนนกเพยงพอแลวท�เราจะกลาวถงสทธมนษยชนขนพนฐานได

อยางเตมปากเตมคาวา น�คอสทธขนพนฐานท�เราสมควรจะไดรบในฐานะมนษยคนหน�งเหมอนกน

12

บรรณานกรม

วกรม กรมดษฐ.โกโก ชาแนล ผสรางตานานแฟช�นสตร. หนงสอพมพโพสต ทเดย .ประจาวน

อาทตยท� 1 กรกฎาคม 2550

เอกนร พรปรดา.Coco Chanel ผหญงผปฏวตความเปนหญง. 100 คนดง ผมอทธตอความ

เปล�ยนแปลงของสงคมโลกยดใหม.กรงเทพฯ : มายก, 2550: หนา 111-119

Alvin Toffler, Heidi Toffler. ความม�งค�งปฏวต ;สฤณ อาชวานนทกล แปล , พมพคร งท� , กรงเทพฯ :

สานกพมพมตชน, 2552

Bio True story. Coco Chanel biography Retrieved December 26, 2011, from

http://www.biography.com/people/coco-chanel-9244165 Coco Chanel. How she was influential? .Retrieved December 26, 2011, from

http://melanie6391.tripod.com/id2.html

Daniel Leonhard.(2004). Social Life" from the Second Sex (1953) Simone de Beauvoir.In

Purdy(Ed.). The Rise of Fashion: A Reader.(p126-138) . University of Minnesota Press, Minneapolis Feminine leadership Personal Power of Women. Coco Chanel - Feminist or Feminine? Retrieved

December 26, 2011, from http://www.feminine-leadership.com/blog/archives/148 Katy. (2010). The Fashion Historian. The Cage Crinoline as a Social Metaphor Retrieved

December 26, 2011, from http://thefashionhistorian.blogspot.com/2010/09/cage-crinoline-as-social-metaphor.html

Searchquote. Coco Chanel Quotes & Sayings. Retrieved December 26, 2011, from

http://www.searchquotes.com/quotes/author/Coco_Chanel/6/

Suites Culturelles. Mademoiselle Coco. Retrieved December 26, 2011, from http://suitesculturelles.wordpress.com/2010/05/07/mademoiselle-coco/

13

United Nations (n.d.).The Universal Declaration of Human Rights Retrieved December 26, 2011, from http://www.un.org/en/documents/udhr/

Women’s Fashion@suite101. French Fashion Designer Coco Chanel: The Female Couturier Who Created a French Fashion Revolution. . Retrieved December 26, 2011, from http://amy-sillup.suite101.com/coco-chanel-a187325#

หมายเหต : ไดพยายามหาหนงสอเพ�อประกอบการทารายงานแลว แตไมสามารถหาได รายงาน

ฉบบน จงมแหลงขอมลจากเวบไซตเปนสวนมาก