27
COMUNU DE SANTU LUSSURZU Provintzia de Aristanis C.A.P. 09075 0783/55191 Ê0783/5519227 Novas de Santu Lussurzu Fozu periòdicu de informatzione istituzionale de su Comunu de Santu Lussurzu Annu III n° 1 de su mese de Austu 2015 A torrau a apèrrere s’Isportellu Linguìsticu Comunale in su Comunu de Santu Lussurzu. Su 3 de su mese de Austu, a torrau a apèrrere in su Comunu de Santu Lussurzu s’Isportellu Linguìsticu Comunale pro sa Limba Sarda. S’Isportellu est apèrtu comente narat su calendariu postu a suta e est allogiàdu in sa Biblioteca Comunale, in su segundu aposentu a manu manca a pustis de s’intrada. S’Operadore est a disponimentu de totu sos tzitadinos pro cale siat informatzione chi pertocat sa Limba e sa Cultura Sarda. Cun s’apèrtura de s’Isportellu Linguìsticu at a comintzare finas unu servitziu periòdicu de informatzione istitutzionale intre s’Amministratzione Comunale e sos tzitadinos, in limba sarda, poita custos, siant semper informados de sas faìnas chi s’Amministrtzione fàghet e finas pro ammentàre cussas iscadentzias de prus importu, dende in su matessi tempus visibilidàde pùblica e ufìtziale a su sardu, una limba ancora bia in sa comunidade nostra, ma chi si faeddat solu in situatziones informales e pagu in cuntestos ufìtziales e pius pagu ancora s’iscriet. Novas de Santu Lussurzu si podet arrètzire finas a domo, bastat a ddu pedire, imbiende una punta de bullette elettrònicu a s’indiritzu: www.comunesantulussurgiu.or.it iscriende “cherzo arrètzire Novas de Santulussurzu” cun su nòmene, su sambenau e s’indiritzu de posta elettrònica a in ue si cheret chi s’imbiet. Sa redatzione de Novas de Santu Lussurzu est contivizàda de su Servitziu Linguìsticu Sardu de su Comunu de Santu Lussurzu, Operadore, Gonario Carta. Onnia nùmeru de Novas de Santu Lussurzu at a èssere integradu de curiosidàdes a suba de sa limba sarda, comente pro esempiu nòmenes de logu, aìnas de triballu, ammentos istòricos, grammatica e arrègulas de iscritura de su sardu, ditzios ecc. S’ant a pigare in cunsideriu totu sos azudos pro fàghere unu triballu prus compriu,

COMUNU DE SANTU LUSSURZU - WordPress.com€¦ · COMUNU DE SANTU LUSSURZU Provintzia de Aristanis C.A.P. 09075 0783/55191 Ê0783/5519227 Novas de Santu Lussurzu Fozu periòdicu de

  • Upload
    others

  • View
    0

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: COMUNU DE SANTU LUSSURZU - WordPress.com€¦ · COMUNU DE SANTU LUSSURZU Provintzia de Aristanis C.A.P. 09075 0783/55191 Ê0783/5519227 Novas de Santu Lussurzu Fozu periòdicu de

COMUNU DE SANTU LUSSURZUProvintzia de Aristanis

C.A.P. 09075 0783/55191 Ê0783/5519227

Novas de Santu LussurzuFozu periòdicu de informatzione istituzionale de su Comunu de Santu Lussurzu

Annu III n° 1 de su mese de Austu 2015

A torrau a apèrrere s’Isportellu Linguìsticu Comunale in su Comunu de Santu Lussurzu.Su 3 de su mese de Austu, a torrau a apèrrere in su Comunu de Santu Lussurzu s’Isportellu Linguìsticu Comunale pro sa Limba Sarda. S’Isportellu est apèrtu comente narat su calendariu postu a suta e est allogiàdu in sa Biblioteca Comunale, in su segundu aposentu a manu manca a pustis de s’intrada.S’Operadore est a disponimentu de totu sos tzitadinos pro cale siat informatzione chi pertocat sa Limba e sa Cultura Sarda.Cun s’apèrtura de s’Isportellu Linguìsticu at a comintzare finas unu servitziu periòdicu de informatzione istitutzionale intre s’Amministratzione Comunale e sos tzitadinos, in limba sarda, poita custos, siant semper informados de sas faìnas chi s’Amministrtzione fàghet e finas pro ammentàre cussas iscadentzias de prus importu, dende in su matessi tempus visibilidàde pùblica e ufìtziale a su sardu, una limba ancora bia in sa comunidade nostra, ma chi si faeddat solu in situatziones informales e pagu in cuntestos ufìtziales e pius pagu ancora s’iscriet.Novas de Santu Lussurzu si podet arrètzire finas a domo, bastat a ddu pedire, imbiende una punta de bullette elettrònicu a s’indiritzu: www.comunesantulussurgiu.or.it iscriende “cherzo arrètzire Novas de Santulussurzu” cun su nòmene, su sambenau e s’indiritzu de posta elettrònica a in uesi cheret chi s’imbiet.Sa redatzione de Novas de Santu Lussurzu est contivizàda de su Servitziu Linguìsticu Sardu de su Comunu de Santu Lussurzu, Operadore, Gonario Carta.Onnia nùmeru de Novas de Santu Lussurzu at a èssere integradu de curiosidàdes asuba de sa limba sarda, comente pro esempiu nòmenes de logu, aìnas de triballu, ammentos istòricos, grammatica e arrègulas de iscritura de su sardu, ditzios ecc.S’ant a pigare in cunsideriu totu sos azudos pro fàghere unu triballu prus compriu,

Page 2: COMUNU DE SANTU LUSSURZU - WordPress.com€¦ · COMUNU DE SANTU LUSSURZU Provintzia de Aristanis C.A.P. 09075 0783/55191 Ê0783/5519227 Novas de Santu Lussurzu Fozu periòdicu de

poita sa Limba e sa Cultura Sarda siant semper prus avaloradas, afortziadas e isvilùpadas.

Comunu de Santulussurzu Provìntzia de Aristanis

Santulussurzu su 24 de su mese de Austu 2015

Ogetu: Lege n.482/99, “Normas in matèria de tutela de sas minorias linguìsticas istòricas”. Incomintzu de sas attividàdes de s’Isportellu Linguìsticu subra comunale. Annualidàde de finantziamentu 2011.

A sos sennores Amministradores e a sos sennores DipendentesAmministradores e Dipendentes garbosos, teneus su praghere de s’infòrmare ca de su 3 de su mese de Austu 2015, at torrau a apèrrere in su Comunu de Santulussurzu, s’Isportellu Linguìsticu pro sa Limba Sarda, aparitzadu cunforme a sos articulos 9 e 15 de sa Lege 482/99 in ogetu.S’Isportellu ocànnu puru est unu servìtziu subra comunale, poite, paris cun su Comunu de Bonàrcadu (capu filera) ddu ant cumpartzidu finas sos Comunes de Baulau, Boàtiri, Milis, Narabulia, Nurachi, Seneghe,Tramatza, e Santulussurzu.S’isportellu at a èssere de azudu pro sos Amministradores, pro sos Dipendentes e pro totu sos Tzitadinos chi cherent impreare su sardu siat in s’oralidàde, siat in s’iscritura.S’Isportellu Linguìsticu ispoddiat duncas servìtzios de interpretariadu/tradusidura pro totu cussos chi, siant Cossizeris, Assessores, Sindigu, cherent impreare su sardu in sos Organismosissoro; pro su personale dipendente de su Comunu, chi cheret iscriere in limba sarda puru sosAtos Amministrativos chi produint.S’Operadore de s’Isportellu est a su metessi tempus a disponimentu de totu sos tzitadinos pro cale siat informazione, profundamentu, duda, curiosidàde, bibliografia chi pertocat sa limba sarda, pro consulèntzias terminològicas e tradutologicas e pro cossizos chi pertocant sas arrègulas de iscritura de su sardu.S’Ufìtziu de sa Limba Sarda e s’Isportellu Linguìsticu Comunale est allògiadu in sa BibliotecaComunale e est apèrtu comente narat su calendariu assentau a suta.Sutaliniende de s’importu mannu de sa propòsta pro chi sa limba sarda tènzat visibilidàde e s’impreat in s’Amministratzione Pùblica a costazu de s’italianu. Cunfidènde in sa condiscendentzia de bois àteros, si mandaus sos saludos pius bellos.

Su Sindigu Diego Loi

Calendariu de apèrtura de s’Isportellu Linguìsticu de Santulussurzu pro su 2015/2016.Onnia Lunis de sas deghe a mesudie (10.00 – 12.00) e onnia zobia de sas oto a sas deghe (08.00-10.00)

Page 3: COMUNU DE SANTU LUSSURZU - WordPress.com€¦ · COMUNU DE SANTU LUSSURZU Provintzia de Aristanis C.A.P. 09075 0783/55191 Ê0783/5519227 Novas de Santu Lussurzu Fozu periòdicu de

S’Operadore de s’Isportellu LinguìsticuDot. Gonario Carta

S’Operadore de s’Isportellu Linguìsticu est a disponimentu de totu sos tzitadinos pro cale siat informazione, profundamentu, dùda, curiosidàde chi pertocat sa limba sarda e sas arrègulas de iscritura de su sa limba sarda.

Ufìtziu de sa Limba SardaIsportellu Linguìsticu de Santulussurzu

Su 3 de Austu de su 2015, a torradu apèrrere s’Ufìtziu de sa Limba Sarda, est a nàrrere s’Isportellu Linguìsticu in su Comunu de Santu Lussurzu. S’Isportellu est subra-comunale, poìta divèrsos Comunes sunt assotziàos paris e s’operadore andat a totue.Su progetu, finantzìadu dae sa Lege 15 de Nadale de su 1999 n° 482 intitulàda: “Normas in matèria de tutela de sas minorias linguìsticas istòricas”. Annàda de finantziamentu 2011.Su progetu de ocànnu est nomenàu: “In limba e pro sa limba”, diat a èssere: “In lingua e per la lingua”.Su Comunu de Santu Lussurzu, paris cun sas Amministratziones Comunales de Bonàrcadu (capu-filera), Baulau, Boàtiru, Milis, Narabulia, Nurachi, Seneghe e Tramatza, ant crèfidu ancora, pro sa prima bòrta pro unos, e sa segunda o sa de tres pro àteros, triballare pro promovere s’impreu de su sardu non solu in famìlia ocun sos amigos e cun sa zente chi si tenet cunfidèntzia, ma finas in situatziònes formales, mescamente in s’Amministratzione Pùblica, afortiende su linguàgiu giuridicu-aministrativu e iscriende puru cantos atos de s’Amministratzione in limba sarda.Duncas, s’Ufìtziu e s’Isportellu linguìsticu est su riferimentu istitutzionale chi permitit in sos Comunos assotziàdos, de promovere e de avalorare sa limba e sa cultura sarda, cunforme a sas leges de setore.In sa bidda de SantuLussurzu ,su nòmene est a beru intitulàdu a su Santu martire, ddue bivint 2664 persones, Lussurzesos, in unu territoriu istèrridu 99,67 Kmq.In SantuLussurzu, siat su comunu, siat sa comunidàde, est meda interessàda a sa cultura e a sas traditziones. Mentovàda e connota meda est “Sa Carrela ‘e nanti”, una cursa de caddos chi si fàghet pro Carresegare ( s’urtima domìniga, su lùnis de sa pudda, su martis de coa). “Cantigos in Carrela”, est una manifestatziòne chi si fàghet onni annu in sas carrelas de su tzentru istòricu de sa bidda. Sunt cantigos fatos de coros traditzionales, chi benint de diversas biddas de Sardigna e fias de àteras regiones de su Continente e de Estero. ‘Ateras manifestatziones chi si fàghent onni annu, sunt cussas de sa Chida Santa. Sos rìtos comintzant giai in Caresima pro acabbàre sa die de Pasca Manna.S’òmine in SantuLussurzu at lassadu arràstas chi benint de allargu in su tempus, giai in su neulìticu cun tumbas de gigantes, nuraghes, domus de janas. Poscas sos

Page 4: COMUNU DE SANTU LUSSURZU - WordPress.com€¦ · COMUNU DE SANTU LUSSURZU Provintzia de Aristanis C.A.P. 09075 0783/55191 Ê0783/5519227 Novas de Santu Lussurzu Fozu periòdicu de

punicos e sos romanos, sos tempos de sos Giuicados e prus a curzu sa ribellìa contra a sos Piemontesos, cun Giovanni Maria Angioj, pro arribare a tempos de oe.Sa bidda de Santulussurzu paret un anfiteàtru, inghiriàda de buscos de elighe, de chercu, de castanza; arrìcu de abbas, rios e funtas.Connotas e mentovàdas sunt sasfuntanas de Santu Lenardu, Sa Preda Lada, Funtana Urtigu, Abbaiumpa, s’Ena ‘e s’Alinu, sa funtana ‘e Sos Crabalzos, totus a inghiriu de sa bidda, ma finas a intro de SantuLussurzu una funtana chi at tentu importu mannu Su Sauccu.In SantuLussurzu podet èssere de importu finas pro s’economia, su turismu. Sa bellesa de su logu, sos buscos, sas funtanas de abba frisca, su tzentru istòricu,sas traditziones, sa biddighedda de Santu Lenardu, totu custu podet dare unu contributu mannu pro isvilupare su turismu. Cherzo narrere una cosa de importu mannu, chi pertocat s’urbanistica. SantuLussurzu tenet unu tzentru istòricu bellu meda, forzis forzis unu de sos menzus de Sardigna, ca cun traballos bene fatos finas a oe de ristruturatzione, ddu at cunservadu bene meda, permitende de mantènnere totu su patrimòniu istòricu e artisticu de in antis: preda picada, arcos de basalu e de trachite in diferentes colores. Sas domos betzas sunt istadas restauradas, arrespetende s’istrutura de origine.Unu setore de importu mannu pro s’isvilupu de sa bidda de Santulussurzu est de siguru s’agricoltura e sa zootecnia. Medas Lussurzesos triballant ancora in su sartu;massaios, pastores e bacarzos. Sos pegos de ulu de arràzza Sardo-Modicana, sa Melina, pesàdas iscàpas in logos apertos. Sos caddos. Sas arbeghes. Binzas e livarios.S’artigianau, un àteru setore de importu. Maistos de ferru, maistos de linna, maistos de pedde, in bidda e non solu sunt meda pretziados.Pro su chi pertocat sa limba sarda, custa est connota e foeddada de mannos e minores, segundu sa bariedade locale, su Lussurzesu.Oe in die, in SantuLussurzu, s’agatant atos aministrativos, deliberas, regulamentos, normativas de lege, istatutu, certificatziones diversas , iscritas in sardu puru.De importu mannu est su concordu de su situ internet de su Comunu, iscrittu in sardu, cun su forum interativu , pro fàghere a manera chi sa zente, sene si movere dae domo issoro, podet interbènnere peri su web e praticare e iscriere in limba sarda.S’Isportellu chi oe torrat apèrrere, est inghiadu in custa carrèla, diat a èssere de sensibilitzare sa zente a sa cultura de s’identidade a tennere a contu e avalorare su patrimòniu istòricu, linguìsticu e culturale.Si custu tennere a contu e avalorare balet meda pro sos costumenes, pro sas usantzias, tantu de prus balet pro sa limba. Custu non pro pagu cabùda de torrare a su tempus coladu a su connotu, o pro èssere a càlchi moda passizera, ma de seguru comente testimòniantzia de una realidàde chi est bene bia e cheret chi totu custu arribet a sa zente benidora.Su progetu de custa annualidade 2011 pertocat mescamente:

Page 5: COMUNU DE SANTU LUSSURZU - WordPress.com€¦ · COMUNU DE SANTU LUSSURZU Provintzia de Aristanis C.A.P. 09075 0783/55191 Ê0783/5519227 Novas de Santu Lussurzu Fozu periòdicu de

1)S’apèrtura de s’Isportellu Linguìsticu Comunale;2)Sa formatzione de su personale de su Comunu (su progetu est paris cun sa Provìntzia de Aristanis);3)Interbèntos culturales (custu puru paris cun sa Provìntzia de Aristanis);4)Promotzione de sa limba sarda cun sos medios de comunicatziones massivos ( su progetu est paris cun sa Provìntzia de Aristanis).

Ite si cheret fàghere?-Fàghere atividàde de intèrprete pro sa zente chi ddu preguntat e ddu cheret.-Bortare in limba sarda (LSC), atos de su Comunu, de sa Provìntzia de sa Regione de cale siat tipu (ordinantzias, determinas, deliberas ecc.).-Tennere a contu su giassu internet de su Comunu pro su chi pertocat sa limba e sacultura sarda.-Agiudare, in su Cussizu Comunale e in sos àteros Organismos, candu serbit, cun sutraballu de interpretazione e de bortadura.-Isvilupare e interbènnere pro avalorare in dònnia logu sa limba e sa cultura sarda segùndu sa Lege Regionale n°26/97, sa Lege Natzionale n°482/99 e totu sas àteras normativas europeas.-Tennere cuncordia cun sos rapresentantes de sas Consultas Comunales (L.R. n°26/97 art.8), pro bìdere sos criterios de s’atividàde e iscurtare sos parrères e sas propostas de triballu.-Avalorare su triballu de sas Associatziones reconnotas.-Triballare paris cun sas iscolas de onnia livellu (maternas, elementares, segundàrias de primu e de segundu gradu), totu custu pro sensibilitzare e fàghere connoscherre sa cultura e sa limba sarda.-Mòvere modos e dies pro si ponnere a cunfrontu paris cun àteras realidades de duas limbas (bilingues), cale sunt su Trintinu Altu Adige, sa Badde de Aosta, su Friuli Venezia Giulia, e àteras realidàdes Europeas.-De importu mannu meda, su èssere a cuncordu cun s’Ufìtziu de sa Limba e de sa Cultura Sarda de sa Provìntzia de Aristanis, pro su chi pertocat sa formazione de supersonale dipendente e su chi pertocat sa promotzione pro mesu de sos medios decomunicatzione massivos.

Totu custu poite?-Pro afortziare sa zente benidora, cun zogos, cuncursos a tèma, chircas ecc. finas utilitzende tecnologias noas, totu custu pro punghere sos pizzinnos a s’interessare.-Fàghere iscolas de bortadura, triballende segundu s’edade e sa connoschentzia desas persones de sa limba sarda.-Si ponnere a cuncordu cun sos Istitutos de chirca e de Istudiu, pro avalorare semper prus sa limba e sa cultura sarda.-Tennere a contu meda sos cantigos de dònnia zenia, custu comente mediu pro connoschere sa lingìstica e pro unu cuncambiu culturale.Pro acabbàre, naramus ca s’Isportellu, Linguìsticu Comunale est su riferimentu

Page 6: COMUNU DE SANTU LUSSURZU - WordPress.com€¦ · COMUNU DE SANTU LUSSURZU Provintzia de Aristanis C.A.P. 09075 0783/55191 Ê0783/5519227 Novas de Santu Lussurzu Fozu periòdicu de

istituzionale in su Comunu de SantuLussurzu pro sa limba e sa cultura sarda, chi permitit de promòvere e avalorare in bidda sa limba e sa cultura sarda, cunforme asas leges de setore.

S’Isportellu Linguìsticu est apèrtu:Onnia Lunis de sas deghe a mesudie (10.00 - 12.00) e onnia Zòbia de sas deghe e mesa a mesudie e mesu (10.30-12.30)S’Isportellu Linguìsticu est collocadu in su Palatzu in ue est sa biblioteca Comunale, in su segundu aposentu a manu manca a pustis de s’intrada.

Bos SaludoS’Opèradore de s’Ispotellu Linguìsticu

(dot.Gonario Carta)Pro calesisiat informatzione, profundamentu, duda, curiosidade chi pertocat sa limba sarda, si podet fintzas telefonare a su nùmeru de telefono (3349358721)e-mail: [email protected]

Austu: ndi benit de su latinu Augustus mensis, chi bolit nai mesi cunsagrau a Augustu s’imperadori. Diziu: “Chini marrat sa bingia in Austu, prenit sa carrada de mustu”.

A ischire prus limbas cumbenit:Cumintza cun su sarduProamus a lu nàrrere in sardu.

S’Ufìtziu Limba Sarda de su Comunu de Santulussurzu provat a chistionare de problemas sotziales in sardu cun una filera de màgines chi tratant argumentos comente sa ghia de sos bufadores, s’amistade, sos betzos e sa violèntzia contra de sas fèminas.

Page 7: COMUNU DE SANTU LUSSURZU - WordPress.com€¦ · COMUNU DE SANTU LUSSURZU Provintzia de Aristanis C.A.P. 09075 0783/55191 Ê0783/5519227 Novas de Santu Lussurzu Fozu periòdicu de
Page 8: COMUNU DE SANTU LUSSURZU - WordPress.com€¦ · COMUNU DE SANTU LUSSURZU Provintzia de Aristanis C.A.P. 09075 0783/55191 Ê0783/5519227 Novas de Santu Lussurzu Fozu periòdicu de

Su Sardu agiudat a imparare fintzas s’inglesu

UFÌTZIU LIMBA SARDA

Sos ufìtzios de limba e cultura sarda sunt dae annos una realtade presente e de importu pro sas Amministratziones Pùblicas. S’isportellu linguìsticu est unu servìtziu nàschidu cun s’intentu de amparare su sardu, sa limba chi est parte manna de s’identidade e de sa cultura nostra. Est istadu apertu gràtzias a sos contributos de sa Leze 482 de su 15 de Nadale de su ’99 (Norme in materia di tutela delle minoranze linguistiche storiche) e a su traballu mannu chi faghent paris s’istadu, sa Regione e sos Comunes.Si cheret duncas fàghere intrare sa Limba Sarda in sos ufìtzios de s’Amministratzione Pùblicae custu est solu unu de sos passos chi tocat a pònnere pro arribare a artu, pro arribare, cun impinnu e amore pro sa limba, fintzas a su Bilinguismu. Naramus “Bilinguismo” cando duas limbas (sardu e italianu in custu casu) benint reconnotas a manera ufitziale dae s’istadu, ambas duas benint impreadas pro faeddare de totu chentze chi una siat cunsiderada prus importante de s’àtera. Custu at a tènnere resurtados mannos pro sos sardos:

S’impreu efetivu e fitianu de ambas sas limbas dae parte de totus sos sardos;

Su reconnoschimentu ufitziale de su sardu dae parte de s’Istadu;

Sa presèntzia de sardu e italianu in sos cartellos, in sa toponomàstica e in sas comunicatziones de onni ratza;

Su bilinguismu in sas iscolas;

Sa cussèntzia noa chi nos faghet bìere su sardu comente limba e non prus comente dialetto. Sunt fainas de s’isportellu:

1)Impreare sa limba sarda cun chie andat a Comune, dare e difùndere informatziones a sos ufìtzios e a sos tzitadinos de sos Comunes chi faghent parte de su prozetu;2)Traballare paris cun sos àteros Comunes e cun s’ufìtziu de sa Limba e de sa Cultura Sarda de sa Provìntzia de Aristanis;3) Fàghere de tràmite intre sas Amministratziones e sos tzitadinos, sas iscolas, sos sòtzios

culturales e sos àteros entes presentes in sos comunes chi faghent parte de su prozetu;4) Bortare e difùndere documentos in limba sarda a manera de permìtere s’impreu de su

sardu in sos ufìtzios, in sos Cussizos Comunales e in sos assessoraos de sos Comunes chi faghent parte de su prozetu;5) Fàghere, sìghere, aggiornare su situ internet de sos Comunes chi faghent parte de su

prozetu;6) Incorazare e sensibilizare sos zòvanos pro chi torrent a imprearesa limba sarda;7) Fàghere a manera chi sa comunidade potzat cumprèndere s’importàntzia de sa pròpiaidentidade;8) Traballare pro chi s’arribet a una realtade sòtziu culturale prus unida;9) Ispronare sas relatziones e sos raportos sotziales intre sas comunidades pro chi bi potzat èssere unu iscàmbiu semper ativu.

Page 9: COMUNU DE SANTU LUSSURZU - WordPress.com€¦ · COMUNU DE SANTU LUSSURZU Provintzia de Aristanis C.A.P. 09075 0783/55191 Ê0783/5519227 Novas de Santu Lussurzu Fozu periòdicu de

Ma semus nois, sos tzitadinos in antis de totu, chi devimus fàghere totu su possìbile pro mantènnere bia sa limba, pro dda difùndere, valorizare ca est parte de nois, de s’identidade nostra. Tocat duncas a traballare cun impinnu e passèntzia pro arribare a tènnere una cussèntzia linguìstica noa chi siatcapatza de lassare a unu chirru cuss’idea mala de sardu impreadu dae zente pòbera e pagu istudiada ebbia. In custa manera amus a bìere sa limba nostra comente una richesa chi non tenet prètziu.In custu caminu chi amus leadu, at tentu e sighit a tènnere una parte de importu s’azudu de sa Regione. Est pròpriu in ie chi est istada fata sa Delìbera de su 28 de abrile de su 2006 chi at aprovadu unas cantas normas ortogràficas de riferimentu pro sa limba sarda iscrita in essida daes’Amministratzione Pùblica: Sa limba Sarda Comuna. Dae sa nàschida est istadacuntestada e criticada, ma de su restu custu est su chi capitat a totus sas noas chiiscumpiliant s’òrdine de sas cosas. At a èssere menzus, imbetzes, a dda bìere comente unu mèdiu, isperimentale e semperapertu a cambiamentos e/o arrichimentos, chi pro sa prima borta permitit a nois sardos de tènnere una limba codificada, normas iscritas chi sunt sas solas chi ddi podent torrare cussa dignidade de limba chi no at tentu pro meda, tropu tempus. Su de tènnere una limba iscrita de riferimentu noncheret nàrrere ca amus a pèrdere sas variedades locales (comente calicunu at pensadu), ca custas sunt una richesa e nemos nos nde ddas podet leare: est unu diritu e finas unu dovere su de sìghere afaeddare sa variedade pròpria.

normativaS’amparu de sas Limbas de Minoria, e duncas finas de su sardu, agat unu azudu mannu in unas cantas lezes internatzionales, natzionales e regionales:

Dichiarazione Universale dei Dirittidell’Uomo

Dichiarazione universale dei dirittiLinguistici

Carta europea delle lingue regionali eMinoritarie

Convenzione quadro per la protezionedelle minoranze nazionali – Strasburgo

Legge 482/1999 " Norme in materia ditutela delle minoranze linguistichestoriche "

Legge regionale n. 26, del 15 ottobre1997, "Promozione e valorizzazionedella cultura e della lingua dellaSardegna"

Page 10: COMUNU DE SANTU LUSSURZU - WordPress.com€¦ · COMUNU DE SANTU LUSSURZU Provintzia de Aristanis C.A.P. 09075 0783/55191 Ê0783/5519227 Novas de Santu Lussurzu Fozu periòdicu de

PRO ND’ISCHIRE DE PRUSLingua Sarda

Ditzionàriu de sa Limba Sarda – MarioPudduhttp://www.ditzionariu.org/home.asp

Correttore ortografico per la linguasardahttp://www.ditzionariu.org/correttore.asp

Dizionario Universale della Lingua diSardegna Italiano-Sardo-ItalianoAntonino Rubattuhttp://www.toninorubattu.it/ita/DULSSARDO-ITALIANO.htmhttp://www.sardegnadigitallibrary.it/

Intervista alla dottoressa AntonellaSorace, importante studiosa che sioccupa di studi sul bilinguismohttp://www.youtube.com/user/Piccolingo

LINGUA SARDA COMUNALingua/Grafia Sarda Comunahttp://www.limbasarda.it/lingui/LSC.pdf

Proposte sperimentali dei lineamentigrammaticali comuni di Lingua Sardahttp://www.sardegnacultura.it/documenti/7_108_20090205130352.pdf

Glossario Amministrativo a caratteresperimentalehttp://www.sardegnacultura.it/documenti/7_108_20090205122945.pdf

Deliberazione n. 16/14 del 18.04.2006"Limba Sarda Comuna. Adozionedelle norme di riferimento a caratteresperimentale per la lingua scritta inuscita dell'Amministrazione regionale"(pdf)http://www.regione.sardegna.it/documenti/1_74_20060503165407.pdf

INFORMATI ONLINE

Page 11: COMUNU DE SANTU LUSSURZU - WordPress.com€¦ · COMUNU DE SANTU LUSSURZU Provintzia de Aristanis C.A.P. 09075 0783/55191 Ê0783/5519227 Novas de Santu Lussurzu Fozu periòdicu de

a) Lingua Sardahttp://it.wikipedia.org/wiki/Lingua_sarda

b) Ditzionàriu de sa Limba Sarda –Mario Pudduhttp://www.ditzionariu.org/home.asp

c) Correttore ortografico per lalingua sardahttp://www.ditzionariu.org/correttore-.asp

d) Dizionario Universale dellaLingua di Sardegna Italiano-Sardo-Italiano AntoninoRubattuhttp://www.toninorubattu.it/ita/DULS-SARDO-ITALIANO.htme)http://www.sardegnadigitallibrary.it/

Intervista alla dottoressaAntonella Sorace, importantestudiosa che si occupa di studi sulbilinguismohttp://www.youtube.com/user/Pic

Un programma esperimentale dieducazione linguistica in Sardgna di Roberto Bolognesi Università di Amsterdamhttp://www.romaniaminor.net/ianua/Torino/Torino09.pdf

A ischire prus limbas cumbenit:Cumintza cun su sarduProamus a lu nàrrere in sardu.

Po incomintzare, naraus ca est de importu mannu connoschere sos nòmenes de sos cumponentesde sa familia.

Babu Padre- BabboMaridu- Pobiddu MaritoFizu- Fillu- Figiu FiglioFrade- Fradi (carrale) Fratello (carnale)Tiu- Ziu- Ciu ZioFradile- Fradili-Fardile CuginoNebode- Nebodi Nipote

Page 12: COMUNU DE SANTU LUSSURZU - WordPress.com€¦ · COMUNU DE SANTU LUSSURZU Provintzia de Aristanis C.A.P. 09075 0783/55191 Ê0783/5519227 Novas de Santu Lussurzu Fozu periòdicu de

Connau- Connadu CognatoZeneru- Ghenneru- Generu GeneroSocru- Srogu- Sogru SuoceroJaiu- Babbai Nonno ( padre del padre o della madre)Nonnu Padrino (di battesimo o di cresima)Fizolu- Figiolu FiglioccioGomparte- Compare- Gompai CompareMama Mamma-MadreMuzere- Pobidda- Mulleri MoglieFiza- Figia- Filla FigliaSorre- Sorri SorellaTia- Zia- Cia ZiaSorresta- Sorrestra CuginaNeta NipoteConnada CognataNura SuoceraSocra- Sroga- Sogra SuoceraMamai- Jaia Nonna (madre della madre o del padre)Nonna Madrina (di battesimo o di cresima)Fizola Figlioccia

Comare- Gomai Comare

Decàlogu de sa Limba Sarda.

• Su sardu est sa limba istòrica de sa Sardigna, signàle primu de s’identidade natzionale de sos Sardos.• Su Sardu est s’arrichesa nosta prus manna e che a totu sas àtras limbas, est patrimòniu nodìdu de s’umanidade.• Sa presèntzia ufìtziale de su sardu in dònnia logu e s’impreu, est fiànza de paridade cun sas àtras limbas e cunditzione de su tempusbenidore suu.• Cale siat forma de sa limba, siat de su logu, siat de sa persone, est sa base naturale e bia de sa limba matessi, manifestatzione e garantzia de sa vida sua.• Sa connoschèntzia e sa pràtica individuale e sotziale de su sardu nd’assigurat sa fortza oe e cras.• Donniùnu, in cale siat logu e ocasione privada o pùblica tenet suderetu de foeddare in sardu e de l’iscriere e de ddu lègere.• Sa norma iscrita de riferimentu o istandard est unu cumplementu de sa limba orale e de sas variedades locales de sa limba matessi. Duncas non las escluent e non las sustìtuint. Est che una bandera po sos Sardos, chi mèdiat sa richesa e sa diversidade de sa limba foeddada de donniunu cun s’universalidade

Page 13: COMUNU DE SANTU LUSSURZU - WordPress.com€¦ · COMUNU DE SANTU LUSSURZU Provintzia de Aristanis C.A.P. 09075 0783/55191 Ê0783/5519227 Novas de Santu Lussurzu Fozu periòdicu de

e sa comodidade de unu modellu iscritu po totus.• S’iscritura, duncas, afortziat sa limba sarda foeddada, est signale de continuidade istòrica, fianza de progressu, mediu chi podet assegurare sa presèntzia in cale siat logu e cale siat tempus.• Sa connoschèntzia e sa pratica de àtras limbas est mèdiu de cuncàmbiu cun sos àtros, ma non podet minimare o negare su deretu de donniunu de nois a sa pratica ufìtziale de sa limba nosta.• Donniunu de nois podet e depet fàghere sa parte sua po afortziare sa limba sarda. Lu depet fàghere “como” e “innoghe”, canemos mènzus de sos Sardos podet assegurare sa vida de su sardu.

Orari di Ricevimento al Pubblico del Sindaco e della Giunta

SINDACO: il mercoledì, dalle ore 16 alle ore 19 - il venerdì, dalle ore 10 alle ore 13.

ASSESSORI: il martedì, dalle ore 10 alle ore 12.30 - il giovedì, dalle ore 10 alle ore 12.30

Dies e oras chi su Sinnigu e sa Giunta arretzint su pùblicu

SU SINNIGU: su mercuris, dae sas bator (16.00) a sas sete de sero (19.00) - sa chenàbura, dae sas deghe (10.00) a sa una de manzanu (13.00).

ASSESSORES: su martis, dae sas deghe a mesudie e mesa (10.00 -12.30) – sa zobia, dae sas deghe a mesudie e mesa (10.00-12.30)

Festival Percorsi Teatrali

Page 14: COMUNU DE SANTU LUSSURZU - WordPress.com€¦ · COMUNU DE SANTU LUSSURZU Provintzia de Aristanis C.A.P. 09075 0783/55191 Ê0783/5519227 Novas de Santu Lussurzu Fozu periòdicu de

Michael Margotta: TRAINING E SCRIPT ANALYSISMassimo Zordan – Evelina Bassu: “Conoscersi per poter Conoscere”

www.percorsiteatrali.it

mercoledì 5 agosto alle ore 11.30 presso la sede del Teatro del Segno in via Giardini 51 a Cagliari sisvolgerà la conferenza stampa di presentazione del VII Festival Percorsi Teatrali

Interverranno il direttore artistico Stefano Ledda, il sindaco di Santu Lussurgiu Diego Loi e il vicesindaco Francesca Citroni (assessore con delega alle politiche giovanili, cultura, sviluppo localee politiche comunitarie).

Festival Percursos Teatralies

Michael Margotta: TRAINING E SCRIPT ANALYSISMassimo Zordan – Evelina Bassu: “Conoscersi per poter Conoscere”

www.percorsiteatrali.it

mercuris su 5 austu a sas unnighi e mesa (11.30) in su zassu de su Teatro del Segno in bia Giardini51 in Casteddu s’at a fàghere sa cunferèntzia de imprenta de presentada de su de VII Festival

Percorsi Teatrali

Ddue ant a èssere su direttore artisticu Stefano Ledda, su sinnigu de Santu Lussurzu Diego Loi e su vicesinnigu Francesca Citroni (assessore cun dèlega a sas politicas giovaniles, cultura, isvilupu locale e politicas comunitarias).

Page 15: COMUNU DE SANTU LUSSURZU - WordPress.com€¦ · COMUNU DE SANTU LUSSURZU Provintzia de Aristanis C.A.P. 09075 0783/55191 Ê0783/5519227 Novas de Santu Lussurzu Fozu periòdicu de

CALENDARIU DE SOS ATOBIOS CUN SU PUBLICU

S’8 de austu a sas oto de sero (20.00) - Inauguratzione de sos traballos de su festival

mustrantzia de marionetas a filu pro sos pitzinnos e sos mannos: Su filarmonicoProduzione Teatro Tages - Imbentu e regia de Agostino Cacciabue e Rita Xaxa - cun Agostino Cacciabue e Rita Xaxa

PARCU DE SA BIBLIOTECA

Su 9 de austu a sas deghe de note ( 22.00) - mustrantzia teatrale

KALEND’A MAJA Calendimaggioproduidu dae su Teatro del Segno - Iscritu, dirigidu e ispertadu dae Alessandra Leoe cun Alessandro Muroni – cantu, boghe recitante, pianu e percussionesFederica Josè Are – cantu e contrabbassuEllo Pitti – cantu, chiterra, e pipajolu traessu

PARCU DE SA BIBLIOTECA

Su 10 de austu a sas deghe e mesa de note (22.30) TEATRO DA BALCONE bator pièces in sos passitzeris de sa Bidda

S’11 de austu a sas deghe de note (22.00) Mustrantzia/Cuntzertu

EDITH SAS BOGHES DE S’ANIMAProdutzione officinAcustica cun ANNALISA MAMELI (boghe) e CORRADO ARAGONI (pianu)arrangiamentos e diretzione Musicale Corrado AragoniASPRONE DE SA CRESIA BIA DE SOS PARAS MINORES

Su 12 de austu aore 22.30 TEATRO DA BALCONE quattro pièces nei balconi del Paese

Su 13 de austu a sas deghe de note (22.00) contzertu

HARPSCAPES CONCERTO pro arpa elètrica live electronics e visualsde e cun RAOUL MORETTIASPRONE DE SA CRESIA BIA DE SOS PARAS MINORES

Su 14 de austu a sas deghe e mesa de note (22.30) TEATRO DA BALCONE bator pièces in sos passitzeris de sa Bidda

Su 15 de austu a sas deghe de note (22.00) mustràntzia/cuntzertu

BELLA, BELLA, BELLA… SA BECCESAprodutzione Teatro del Segnode e cun Rossella Faae cun Giacomo Deiana – chiterra, Nicola Cossu – ContrabassuStefano Sibiriu – Percussiones

Su16 de austu a sas deghe de note (22.00)

Page 16: COMUNU DE SANTU LUSSURZU - WordPress.com€¦ · COMUNU DE SANTU LUSSURZU Provintzia de Aristanis C.A.P. 09075 0783/55191 Ê0783/5519227 Novas de Santu Lussurzu Fozu periòdicu de

FESTA DE ACCABU DE SU FESTIVAL

Est lompidu s’istadiale: atentzione a sos fogos Dònnia annu in Sardigna su fogu faghet dannos meda a s’ambiente e a sos òmines chi, in prus de pèrdere bestiàmene, pasturas, frutetos, olivàrios, càpitat chi s’istrùpient o fintzas chi morzant istudande su fogu o chircande de salvare sutraballu issoro. Sa manera menzus pro firmare su fogu est a non ddu pònnere aposta e a non si ddu fàghere iscapare pro su pagu incuru. Donniunu depet fàghere atentzione a non causare dannos cun su fogu. In cale si siat tempus de s’annu, ma prus che totu in s’istadiale, est perigulosu meda a che fulliare in terra o dae s’automòbile cantos de sigaretas e alluminos. Chie tenet propiedades in su sartu depet dare atentu chi nudda potzat causare ischintiddas e pampas e chi non ddue siat cosa chi potzat pigare fogu cun facilidade. In prus, a intro de sas datas istabilidas dae sa Regione, depent èssere fatas sas doas de protetzione pro su fogu.

Si bides fogu: avisa luego e poni·di a su seguru!

PRUS ATENTZIONE, PRUS PAGU FOGOS!Si cherimus bene a s’isula nostra, faghimus.ddu a bìdere!!In su 1300 chie poniat fogu nche ddi segaiant sa manu dereta si non pagaiat su dannu (Carta de Logu) Cussu de sos fogos est semper unu problema mannu meda in s’istiu. In custa istajone, cando non proet, sos àrbures si nche sicant e bastat pagu pro ddis fàghere pigare fogu. Sas oras prus perigulosas sunt: dae sas undighi de manzànu a sas ses de sero Finas pro su 2015 sa Regione at aprontadu, comente aiat zai fatu sos annos in antis, unas cantas mesuras pro parare fronte a su problema de sos fogos. Pro assegurare una publitzitade de gabale, su manifestu est istadu apicadu in totus sos entes pùblicos, in sos comunes, iscolas, portos, aeroportos e istruturas turìstisticas de Sardigna.Sas règulas cunfirmant cantu est istadu aprovadu s’annu passadu: si podet

Page 17: COMUNU DE SANTU LUSSURZU - WordPress.com€¦ · COMUNU DE SANTU LUSSURZU Provintzia de Aristanis C.A.P. 09075 0783/55191 Ê0783/5519227 Novas de Santu Lussurzu Fozu periòdicu de

afoghizare dae su primu a su 30 de làmpadas e dae su 15 de cabudanni a su 31 de santugaine, cun su permissu de sos servìtzios territoriales de sa Forestale e solu si su tempus ddu permitit. In prus, si si presentant prozetos ispetzìficos a suSìndigu e si issu ddos aprovat, si podent afoghizare terrinos prus mannos de 10 ètaros. Mancari sos inditos dados dae sa Regione Sardigna siant de importu mannu in sabatalla contra de su fogu, tocat a nois a fàghere atentzione cando ddu manizamus, pro non fàghere dannu a cosas e pessones.

COMENTE TI DEVES CUMPORTARE SI BIDES FOGU

Ordinamentos contra sos fogos 2015 - 2016de sa Regione Autonoma de sa Sardigna

DISPOSTAS GENERALES DE COMENTE TI DEVES CUMPORTARE SI BIDES FOGU:RÈSUMENE LÌBERU DE SU TITULU I ARTÌCULOS 1, 2 E 3

SI BIDES PAMPA O MANCARI FUMU EBBIA, TZÈRRIA IMMEDIATU A SUNÙMERU BIRDE 1515 DE SA FORESTALE, A SU 113 DE SA POLITZIA E A SU 112DE SOS CARABINERIS PRO CHI BI SIAT SU TEMPUS DE APRONTARE TOTU PRO

DD'ISTUDARE; NON PENTZES MAI CHI ÀTERE DD’APAT ZAI FATU

SI ISCHIS COSA CHI POTZAT AZUDARE A ISCOBÈRRERE CHIE AT POSTU SUFOGU, DEVES TZERRIARE SOS NÙMEROS INDITADOS IN SUBRA;

SI BIDES CHI EST PIGHENDE FOGU, DEVES CHIRCARE DE DD'ISTUDARE CUNCHIMUZA, MA SOLU SI SES SEGURU CHI FAGHET A TI NCHE FUIRE;

NON TI FRIMES A DD’ABBAIDARE: SU FOGU NO EST UN ISPETÀCULU

NO ABARRES MAI A INGHÌRIU DE SU FOGU O IN LOGOS IN UE TIRAT BENTU;

NON RUGRES S'ISTRADA PRENA DE FUMU O PAMPA; NON LASSES SAMACHINA IN MESU DE S'ISTRADA: DEVET ABARRARE LÌBERA PRO FÀGHERE

Page 18: COMUNU DE SANTU LUSSURZU - WordPress.com€¦ · COMUNU DE SANTU LUSSURZU Provintzia de Aristanis C.A.P. 09075 0783/55191 Ê0783/5519227 Novas de Santu Lussurzu Fozu periòdicu de

PASSARE SAS MACHINAS PRO ISTUDARE SU FOGU

NON LASSES SA MÀCHINAS PRO ISTUDARE SU FOGU; NO ABARRES IN VATUDE ÀTERAS MÀCHINAS E, SI FAGHET, TORRA IN DAE SEGUS;

NARA A SAS ISCUADRAS DE SUCURSU CALES SUNT SAS ISTRADAS E SOSCAMMINOS IN UE EST MENZUS A PASSARE;

PONE A DISPONIMENTU DE CHIE EST ISTUDENDE SU FOGU RISERVA DE ABBA E ATERAS ATRETZADURAS;

SI SES INGHIRIADU DAE SU FOGU:

CHIRCA DE TI NCHE FUIRE O ABARRA IN UNU ZASSU SEGURU IN UE NON BISIAT COSA CHI DIAT PÒDERE LEARE FOGU; ABARRA A UNA DISTÀNTZIA CHI

SIAT A SU NESSI BATOR BORTAS PRUS MANNA DE SA LONGHESA DE SAPAMPA

RUGRA SU FOGU IN UE B'AT PRUS PAGU PAMPA E PASSA IN SU TRETU ZAIBRUSIADU;

SI SES IN MARE, ABARRA IN S'ISPIÀGIA E INTRA A S'ABBA,EST SU LOGU PRUSSEGURU;

NON CHIRCHES DE COBERARE MÀCHINAS, MOTO, TENDAS O CANTU B'AT AINTRO; DIAS PÒDERE ABARRARE IN MESU SENA TI NCHE PÒDERE FUIRE;

SINNALA SA PRESÈNTZIA TUA;

ISTRÈSIA DAE SU FOGU BÒMBOLAS DE GAS E BOTOS DE LÌCUIDU CHI PODENTLEARE FOGU;

NON LASSES SA DOMO SI NON SES SEGURU DE TI NCHE PÒDERE FUIRE;

ISTUDA S'INTERRUTORE ZENERALE DE SA LUGHE; SIZILLA CUN PAPERIADESIVU O PANNOS ISSUSTOS GHENNAS E VENTANAS; APRONTA BOTOS DEABBAE PANNOS ISSUSTOS E CHIRCA AMPARU IN SOS ZASSOS PRUS A INTRO

DE SA DOMO; ALENA CUN UNU PANNU ISSUSTU IN BUCA

Page 19: COMUNU DE SANTU LUSSURZU - WordPress.com€¦ · COMUNU DE SANTU LUSSURZU Provintzia de Aristanis C.A.P. 09075 0783/55191 Ê0783/5519227 Novas de Santu Lussurzu Fozu periòdicu de

CANDO B'AT PRUS PERÌGULU - SU PERÌODU DAE SU PRIMU DE LÀMPADAS ASU BÌNDIGHI DE SANTUAGAINE EST CUSSU PRUS PERIGULOSU PRO SU FOGU

IN SOS BUSCOS.

IN CUSTU PERÌODU NON SI PODENT ALLUMARE FOGOS, NEN MANCU PROAFOGHIZARE ISTULA!!

- IN TOTUS SOS ÀTEROS MESES DE S'ANNU, FORAS DE CUSSOS INDITADOS,SUNT PROIBIDAS TOTUS CUSSAS ATZIONES CHI PODENT FÀGHERE PIGARE

FOGU

COSAS DE FÀGHERE PRO PREVÈNNERE SOS FOGOS - AMMENTA!!! NO ABRUSESCOMAS E NON NCHE FÙLIES DAE SA MÀCHINA E NON LASSES IN TERRA

ALLUMINOS, TZICAS E CALE SI SIAT ÀTERA COSA ALLUMADA: S’ERBA SICA CHIB’EST ORU ORU DE SAS ISTRADAS, DE SAS FERROVIAS ECC, PODET LEARE

FOGU, DUNCAS FULIA.NCHE S’ÀLIGA IN SOS LOGOS A POSTA;

- NO ABRUSES CHIMUZA,PAZA E ATEROS RESURSOS DE CAMPAGNA SENALEARE TOTUS SAS MESURAS DE SEGURESA. RESPETA SOS INDITOS DE SA

REGIONE!! ARA BENE UNU CANTU DE TERRINU TOTU A INGHÌRIU CA IN PAGUTEMPUS SU FOGU TI NCHE PODET ISFUZIRE;

CANDO PIGAT SU FOGU, S’ARRISCU DE DANNU NO EST PRO ÀRBURES E ANIMALES EBBIA, MA FINAS PRO TOTU S’ECOSISTEMA NOSTRU E, DUNCAS, FINTZAS PRO S’ÒMINE, CHI NDE FAGHET PARTE

Comente onni annu, ma non bastant mai sos cussìgios de sa Politzia e de sos carabinieris pro unu problema chi torrat comente su tempus malu:

Pro non tènnere sa domo isrobada in tempus de fèrias

In custu tempus de fèrias sa Politzia de Istadu at publicadu carchi cussìgiu pro nontènnere sa domo isrobada cando si andat a foras de domo. Su primu est de noiscrìere in Facebook (o in àteros social network) a in ue si andat, cantu si b'abarrat ecando si recuit a domo.

Page 20: COMUNU DE SANTU LUSSURZU - WordPress.com€¦ · COMUNU DE SANTU LUSSURZU Provintzia de Aristanis C.A.P. 09075 0783/55191 Ê0783/5519227 Novas de Santu Lussurzu Fozu periòdicu de

Bidu chi gente meda a custas cosas non bi pensat, amus pensadu de nde fàghereuna locandina e de la publicare in custa pagina a manera chi chie cheret si la potzatleghere e finas iscarrigare e dare a chie est interessadu.

Ammentamus chi ocannu passadu finas sos Carabineris aiant publicadu una filera decussìgios pro sos betzos, chi podides agatare a suta in custa pàgina.

Cussìgios de sa Politziapro sos chi bessint foras de domo in vacantzia

No iscries, pro ddu fàghere ischire, in sos social network a in ue andas, cantu tempusb’abarras e cando torras.Incàrriga gente fidada de ti retirare sa posta, pro chi sosmalintentzionados non s’abbìgient chi mancas dae domo.Pone unu dispositivu automàticu chi allumat e istudat lughe, ràdiu e televisione pro carchi ora onni die.Afrisca bene ghenna e ventanas, e non lasses sa crae in suta de su tapeteddu o in logu nòdidu.Non lasses puntas de billete apitzigadas a sa ghenna, ca sicumprendet luego chi non b’at nemos in domo.Chistiona cun sos bighinos pro chi istent a s’oretu.

E in ùrtimu:si agatas sa ghenna de domo iscangiadaNO INTRES !!ca bi podet àere ancora gente a intro!Mègius telèfona a su 113.

Cussigios pro sa siguresa de sa domo

Page 21: COMUNU DE SANTU LUSSURZU - WordPress.com€¦ · COMUNU DE SANTU LUSSURZU Provintzia de Aristanis C.A.P. 09075 0783/55191 Ê0783/5519227 Novas de Santu Lussurzu Fozu periòdicu de

Ddoe est calicuna simpre faina chi si podet fàghere cun fatzilidade pro che istruliare sos malintentzionados e chi podent pàrrere sene cabu, ma dae s’esperièntzia direta chi tenimus bos cunsigiamos.

A esèmpiu non est difficile pensare chi sos primos logos in ue sos furuncos in chirca de dinari e de oro sunt sos guardarrobas, sos calassios, sos vasos, sos letos, sos tapetos ecc e ddoe sunt ancora meda persones chi los impreat. Duncas si depides cuare in domo balores, chircade de tènnere unu pagu de inventiva.

Est prima de totu de importu faghere sa fotografia a sos ogetos chi podent èssere furados, ca casu mai benzant furados est de importu dare a sas fortzas de s’òrdine finas sas fotografias pro nde tènnere connoschentzia

Custu servìtziu est de cabale pro tènnere sas informatziones e sas fotografias de sos ogetos denuntziados e/o tzapados a manera de fàghere prus fatzile a sos propietàrios sa chirca tra is benes crobados e nde otènnere su torru.

http://questure.poliziadistato.it/bacheca/

Cando in domo non ddui ses

Pro pagu tempus

• Lassa calche lughe aalluta, sa radiu, s'impiantu stereo o sa televisore in funtzione.

• Serra sempre sa gianna a crae e non lasses sas craes a suta de su tapetinu o in

Page 22: COMUNU DE SANTU LUSSURZU - WordPress.com€¦ · COMUNU DE SANTU LUSSURZU Provintzia de Aristanis C.A.P. 09075 0783/55191 Ê0783/5519227 Novas de Santu Lussurzu Fozu periòdicu de

àteros logos in ue totus ddue podent lòmpere.

• Ammenta chi sas iscritas in sa ghenna faghent bidere chi in domo non ddui est nemos.

• Si ddoe tenes ogetos de balia chi deves lassare in domo, fotògrafa.los: ca si ddosfurant nde podes fàghere prus fàtzile sa chirca.

• Faghe.lu ischire a sos de bighinadu poita fatzant atentu a sonos suddidos in domo. A sinuncas non fàghere a mancu de zerriare su 113.

• Si torrende a domo, agatas sa ghenna aberta, no intres. Su furuncu si podet bortare Non faghes s'eroe e telefona luego a su 113

Pro tempus prus longu

• Non faghes ischire a chie non si devet is programmas tuos de biagiu e vacantzias. Istranside de publicare in sos social network (Facebook o àteros) sos programas bostros de biagiu poita custas informatziones podent lòmpere finas a manera indireta a persones malintentzionadas;

• Pone, si podet, unu dispositivu automaticu chi, de in tantu in tantu, allumat sas lughes, sa radiu, sa televisione.

• Faghe a manera chi in sa cassitta de sas litteras non abarret pro meda tempus sa posta, pregontende a unu de bighinadu de la leare.

• Non faghere ischire sa data de cando faghes rientru e, finas in sa segreteria telefonica, non lasses informatziones ca non ses in domo.

Una domo sigura

• Faghe siguras ghennas e ventanas. Sa mengius cosa est una ghenna brindada cun afriscu antifura e spioncinu.

• Si podes pone in domo unu sistema de antifura eletrònicu o bidros antisfundamentu.In alternativa balent semper is retzadas, russas e non prus largas de 12 centimetros.

• Si s'interruttore de sa lughe est in foras, faghe a manera chi nissunu ddu podet tocare e potzat istacare sa currente.

• Est mengius de non tennere in domo dinari meda, gioiellos o ogetos de balore.

Page 23: COMUNU DE SANTU LUSSURZU - WordPress.com€¦ · COMUNU DE SANTU LUSSURZU Provintzia de Aristanis C.A.P. 09075 0783/55191 Ê0783/5519227 Novas de Santu Lussurzu Fozu periòdicu de

• Ammenta.di chi lughe e sonos tenent a largu sos malintintzionados: si ses solu lassa sa lughe alluta in duas o prus aposentos pro fàghere bidere ca in domo ddoe sunt prus persones.

• Se ses in domo pone su gantzu o sa cadena de siguresa;

si t’intendes in perigulu tzirria luego su 113.

• Si ti servet una crae noa, incàrriga una persone fidada a dda fàghere, non lasses sa targhitedda cun su nùmene e s’induritzu.

• Si perdes sa crae de domo o dda furant, càmbia s’afriscu.

• Assicura.di, bessende e rientrende, chi sa ghenna de domo e su portone de su palatzu siant tancados.

• Non faghes ischire, foras de sos familiares, si in domo ddoe sunt ogetos de balore o cassias fortes e nemmancu in ue est sa tzentralina de s’allarme.

Cussìgios de sos Carabineris a sos betzos

Sa Legione Carabineris de Casteddu at aprontadu unu Vademecum pro agiudare asos betzos a non nche rùere in sas trampas de sos malintentzionados.

REGIONE CARABINERIS “SARDIGNA”

Autoridade Provintziale de Aristanis

Istatzione de is Carabineris de Santu Lussurzu

Viale Azuni 44

Sighi sos cussìgios nostros:

Non si fideis mai de sas aparièntzias.

Su tramperi pro si fàghere aperrire sa ghenna e intrare in domo de boisàteros, si presentat in diferentes modos.

Page 24: COMUNU DE SANTU LUSSURZU - WordPress.com€¦ · COMUNU DE SANTU LUSSURZU Provintzia de Aristanis C.A.P. 09075 0783/55191 Ê0783/5519227 Novas de Santu Lussurzu Fozu periòdicu de

Medas bortas est una persone distinta, elegante e prus che totu garbosa. Narat de èssere unu funzionàriu de sas Postas, de s’INPS o de una Sotziedade de Servìtzios, comente cussa de sa lughe, de s’abba, de su gas ecc. e a bortas fintzas de sos Carabineris, de sa Finantzia o de sa Politzia.

Amentai-si ca de sòlitu s’ispetzione de sas utentzias de domo, benit fatu prima cun d’unu avisu, in ue si narat s’arresone, sa die e s’ora de sa ispetzioni de su tècnicu/funzionàriu.

Unu prontuàriu in “pindulas”, podet èssere de agiudu:

• No aperides mai a sa gente non connota e non ddus fadeis intrare a domo. Siaisdifidentes cun sa gente non connota chi benit a domo bostra in oras non sòlitas,prus che totu cando seis solos in domo;

• A ònnia modu, prima de aberrere sa ghenna, controllade bene e si non connoschides sa persone, aperide sa ghenna cun sa cadenedda de siguresa;

• Prima de ddu fàghere intrare, assegurai-si de s’identidade e fai-si bidere su tesserinu de reconnoschimentu;

• Si seis ancora diffidentes, e si carchi cosa non bos cumbinchet, telefonai a s’Ufìziu de zona de s’Ente e controllade si est beru su controllu. Istade atentos a non tzerriare a sos nùmeros de telèfonos donados de s’istràngiu, poita podentèssere frassos e podet rispòndere unu complitze;

Custos sunt una pariga de cussìgios fàtziles de sos Carabineris chi ispiegant chi adies de oe est mègius a no abèrrere ghenna a gente chi non si connoschet (mancucando si presentat che funtzionàriu pùblicu), de no andare solos ne a sa Banca, ne asa Posta ne a butega, de no abèrrere a chie pedit limùsina e àteros cussìgios chipodent agiudare a salvare portafòlliu e vida.

S'Ufìtziu Limba Sarda at bortadu custu documentu in sardu e chie cheret lu podetiscarrigare e impreare.

Page 25: COMUNU DE SANTU LUSSURZU - WordPress.com€¦ · COMUNU DE SANTU LUSSURZU Provintzia de Aristanis C.A.P. 09075 0783/55191 Ê0783/5519227 Novas de Santu Lussurzu Fozu periòdicu de

Cunsitzos pro cumbatere su caldu

S'istadiale est lòmpidu, eris su 10 de Austu, su termometru singiaiat 34 grados.Ite fàghere pro cumbatere su caldu?In sas dies chi faghet callentu meda, b'at finas umididade e custu est perigulosu pro sa salude, ca si suerat e si perdent licuidos ma non si rinfriscat nudda.

Sigomente si perdent licuidos, custos depent èssere reicuilibraos e duncas, si depet bùffare. Ma non dònnia licuidu est giustu, ca su licuidu de bùffare est s'abba. Bùffai duncas abba meda, asumancu unu litru e mesu o finas duos a sa die.S'abba depet èssere frisca ma non tropu, bùffai abba mancari non si tengiat sìdiu.Non bùffeis ne arculu, ne birra e nemancu caffè, ca custos licuidos sunt istimolantes e callentant de prus su corpus.Si podes abbarra.dì in domo, pruschetotu in sas oras de su callentu meda, tiada a èssere de sas 11 de mangianu a sas 6 de sero.Non si depent fàghere traballos graes e pruschetotu a conca a sole.Pausa.dì in logu friscu.Infrisca sa domo, aberi sas ventanas in sas oras prus friscas, pruschetotu a de note.A intre die serra totu su logu. Imprea si podes bentuladores o conditzionadores.

Besti.di cun bistimentas lèbias de linu o de ambaghe chi sunt fibras naturales, chi lassant alènare su corpus.

Papa cosas lebias e chi non ddue cheret meda cottura. Papa frutas e bìrduras friscas. Ista atentu a comente custois sas cosas de papare, non ddas lesses foras desu friguriferu.

Si leas meighinas pro su coro o sa pressione (diurèticos), pregunta a su dotore ite diat èssere mengius a papare e a buffare.

Adesioni Spazio Bambini

Si faghet ischire a sa popolazione ca s’Ufìtziu de sos Servìtzios

Page 26: COMUNU DE SANTU LUSSURZU - WordPress.com€¦ · COMUNU DE SANTU LUSSURZU Provintzia de Aristanis C.A.P. 09075 0783/55191 Ê0783/5519227 Novas de Santu Lussurzu Fozu periòdicu de

Sotziales cheret pigare a cunsideriu sas manifestatziones de interessu pro s’apertura de su Servìtziu “Spazio Bambini” a incumintzare de su mese de Ghennarzu 2016.

TOPONOMÀSTICA: LIMBA REALE E CRITÈRIOS DE TRASCRITZIONE UNIVERSALES

Una novidade chi tenet 10 annos pro torrare a su connotu sa toponomàstica e ufitzializare su sardu

Sos Nùmenes De LoguSos nùmenes de sos logos sunt sa mustra prus nòdida de sa diversidadelinguìstica de unu pòpulu. Ma sunt finas sa testimoniatzia de s’istòria sua e desas limbas faeddadas dae sos poderios istràngios chi ant ocupadu unuterritòriu in tempos antigòrios. In totue e duncas finas in Sardigna.

Est de importu mannu, tando, a dare a sos nùmenes de logu su cunsideru prusmannu: s’ufitzialidade, duncas una presèntzia in ònnia logu, mescamente insos cartellos istradales.

Sa Toponomàstica est sa sièntzia chi istùdiat custos nùmenes e duncas estcapatza de istabilire sa pronùntzia e iscritura giusta issoro, chi a bias est istadadeformada dae topògrafos, geògrafos o funtzionàrios istràngios chi nonconnoschiant sa limba sarda.

Como sa lege sarda 26/97 e s’istatale 482/99 cunsentint de pònnere in maneraufitziale sos nùmenes de logu in sardu. Carchi amministratzione l’at giai fatu,comente sa Provìntzia de Nùgoro in su 2001 cun NÙGORO e in su 2003 (postain òpera su 2006) cun su progetu chi at interessadu 36 comunos de saprovìntzia in ue su nùmene in sardu fiat diferente dae s'ufitziale: Oniai, Lòcula,Garteddi, Oroteddi, Durgali, Ulìana, etc.. Ma su restu de sos entes ant fatupagu o nudda, e cando l’ant fatu o lu sunt faghende, arriscant de operare inmanera folclòrica, dende a su sardu una parte minore o culturale, cun cartellosin ue s’italianu est cun caràteres prus mannos e su sardu est postu a pustis,cun caràtere prus minore, in mesu de virguleddas, etc., in una positzione eistadu subordinados.

REGIONESARDA-ComunosOe sa Regione sarda s'at leadu s'incàrrigu de afortigare sa presèntzia de sosmacrotopònimos in sardu cun sa publicatzione de una carta geogràfica cun sosnùmenes giustos in sardu. In prus, at pagadu e fatu pònnere deghinas decartellos de intrada/essida in biddas de cada chirru de Sardigna. Semus

Page 27: COMUNU DE SANTU LUSSURZU - WordPress.com€¦ · COMUNU DE SANTU LUSSURZU Provintzia de Aristanis C.A.P. 09075 0783/55191 Ê0783/5519227 Novas de Santu Lussurzu Fozu periòdicu de

cuntentos meda de custu cumintzu, cun s'isperu chi intro de pagu tempus,b'apat cartellos toponomàsticos in sardu in totue e fatos cun critèriu.

Critèrios sientìficos e de bonu sensuA dolu mannu, in carchi Comunu ant leadu delìberas de ufitzializatzione de sunùmene de sa bidda, cunfiende, a bias, in cussìgios de consulentes espertos desardu ma non de sos critèrios isseberados dae sa RAS pro custosmacrotopònimos. Su critèriu fundamentale est su de "iscrìere sos topònimos cunforma a sapronùntzia reale de como", chi currispondet a una visione sientìfica e de bonusensu. Sunt essende a campu, duncas, cartellos cun nùmenes basados ingrafias chi currispondent in parte a sa pronùntzia: Onne, Ilartzi, Adoni, etc.Sos consulentes de sos Comunos si basant in su fatu chi custos topònimosperdent sa F-, sa B- o sa G- de su cumintzu, cando custas paràulas suntpretzèdidas dae vocale, in unas cantas variedades. Ma, comente càpitat prototu sas paràulas, finas in custa variedades, sa F, B, G, abbarrant cando suntpretzèdidas dae N o dae prepositzione "a": isto in Fonne, Bilartzi,Gadoni; ando a Fonne, Bilartzi, Gadoni! Si esseret giustu su critèriu dechie proponet sos topònimos sena cunsonante de incumintzu, su prus de sasparàulas si diant dèvere iscrìere cumintzende in vocale: èmina, umu, ogu, igu,enu, ena, entu, inu, onu, ustu, ama, atu e NON (comente est prus giustu)fèmina, fumu, fogu, figu, fenu, bena, bentu, binu, bonu, gustu, gama,gatu.

Gosi no andat bene. Tocat a operare in manera unìvoca, coerente, paritària,ufitziale a beru, comente faghent àteras limbas che a sa nostra.

Duncas sos cartellos giustos sunt Fonne, Bilartzi, Gadoni, etc.!

Una lege pro sa toponomàsticaPro regulare custa matèria bi bolet una lege apòsita de toponomàstica e unacumissione ufitziale chi istùdiet e vàlidet sos topònimos (a su mancu sosextracomunales), catzende·nche·los dae sas ideas incoerentes de carchiconsulente comunale.