Upload
moe
View
52
Download
0
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Contextuele deaccentuering in het Nederlands als tweede taal: waar gaat dat accent naartoe?. Evelyn Bosma, Johanneke Caspers, Frida Kramm, Olga Kruming & Polona Reya. Onderzoekswerkgroep NT2. MA-college opleiding Dutch Studies, Universiteit Leiden - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
Contextuele deaccentuering in het Nederlands als tweede taal: waar gaat dat accent naartoe?
Evelyn Bosma, Johanneke Caspers, Frida Kramm, Olga Kruming & Polona Reya
Dag van de Fonetiek 2011 2
Onderzoekswerkgroep NT2
• MA-college opleiding Dutch Studies, Universiteit Leiden
• Deelnemers: Evelyn Bosma, Frida Kramm, Olga Kruming en Polona Reya
• Begeleidster: Johanneke Caspers• Onderzoeksgebied
– prosodie van NT2-spraak– accentuering/deaccentuering– productie
Dag van de Fonetiek 2011 3
Achtergrond• Prosodie =
'het geheel van eigenschappen van een spraakuiting die niet herleid kunnen worden tot de opeenvolging van klinkers en medeklinkers' (Rietveld & van Heuven, 2009)
• Talen verschillen qua prosodie• Er is invloed van T1 op accentplaatsing in T2
(Rasier & Hiligsmann, 2007)• NT2-sprekers maken accentueringsfouten
(Noorlander, 2011)• Foute accentuering kan tot slecht begrip leiden
(Hahn, 2004)
Dag van de Fonetiek 2011 4
Accentuering/deaccentuering in West-Germaanse talen
• Informatiestatus vs. accentuering– de belangrijkste informatie in een zin wordt
geaccentueerd (vaak nieuwe informatie)– herhaalde, vage, algemene en gegeven
informatie worden gedeaccentueerd• ‘deaccenting’: a word that we might expect
to be accented fails to be accented in a context where it has recently been mentioned (Ladd, 1996)
Dag van de Fonetiek 2011 5
Contextuele deaccentuering
• Noorlander (2011, nota onderzoeks-werkgroep 2010)
• verband tussen incorrecte accentplaatsing in NT2 en moedertaal
• typologisch contrast: Germaanse vs. Romaanse T1
• Vooral deaccentuering van gegeven informatie leidde tot fouten in accentplaatsing
Dag van de Fonetiek 2011 6
Voorbeeld
• [Ken je deze BOEKEN?] Ik LEES geen boeken
• Deaccentuering van gegeven informatie (boeken) impliceert accentverschuiving
• Romaanse NT2-sprekers: accent gaat naar negatie (geen), niet naar werkwoord (lees): Ik lees GEEN boeken
Dag van de Fonetiek 2011 7
Typologisch contrast en accentuering
Germaanse talen Fins-Oegrische talenNederlandsDuits
Hongaars
accentplaatsing is deels plastisch (Rasier & Hiligsmann, 2007)
sterke correlatie tussensyntaxis en accentplaatsing(Olaszy et al., 2000)
focuspositie vóór de persoonsvorm (Olaszy et al., 2000:191);negatie trekt focus aan (ib., Nádasdy, 2004)
Dag van de Fonetiek 2011 8
DeaccentueringDuits Hongaars
Specifiek geval van contextuele deaccentueringContext
[Kennst du dieses Buch?]
[Ken je dit boek?]
[Ismered ezt a könyvet?]
[Ken(je) dit een boek?]
DoelstructuurNein, ich LESE keine Bücher.
Nee, ik LEES geen boeken.
Nem, NEM olvasok könyveket.
Nee, NIET lees(ik) boeken.
Dag van de Fonetiek 2011 9
Hypotheses
1. Deaccentuering van gegeven informatie en accentuering van nieuwe informatie is zowel bij Duitse als bij Hongaarse NT2-sprekers geen probleem
2. In zinnen met deaccentuering van gegeven informatie en een negatie zullen de Hongaarse NT2-sprekers het accent daar leggen en niet op de persoonsvorm
Dag van de Fonetiek 2011 10
Aanpak
• Stimulusmateriaal:– lopende tekst met 4 condities (zie volgende slide)– doel: zo natuurlijk mogelijke spraak, maar wel
gestuurd– “Op vakantie”
• Voorleestaak– opnames in het fonetisch lab
• Analyse:– Labeling gerealiseerde accentposities door 4
moedertaalsprekers
Dag van de Fonetiek 2011 11
ConditiesDoelconditie: 1) deaccentuering van gegeven informatie in zinnen met
niet, geen of albv. ‘[Eigenlijk zou ik liever een regenpak meenemen]
maar ik HEB geen regenpak.
Controlecondities:2) deaccentuering van gegeven informatie in zinnen
zonder niet, geen of al3) accentuering van nieuwe informatie in zinnen zonder
niet, geen of al4) accentuering van nieuwe informatie in zinnen met niet,
geen of al
Dag van de Fonetiek 2011 12
Proefpersonen• Hongaarse gevorderde NT2-sprekers
– 2 mannen en 6 vrouwen (8)– studierichting taal- en letterkunde– 21 - 25 jaar
• Duitse gevorderde NT2-sprekers– 8 vrouwen– 21 - 34 jaar
• Controlegroep NT1-sprekers– 3 vrouwen en 6 mannen– 20 - 35 jaar
Dag van de Fonetiek 2011 13
Resultaten conditie 1 (“Ik HEB geen regenpak”)
Dag van de Fonetiek 2011 14
Resultaten conditie 2(“Als het SLECHT weer wordt ...”)
Dag van de Fonetiek 2011 15
Dag van de Fonetiek 2011 16
Voorlopige conclusies
• Hypothese 1 klopt: gevorderde NT2-sprekers hebben geen problemen met accentueren van nieuwe informatie en deaccentueren van gegeven informatie
• Hypothese 2 klopt deels: in zinnen van het type “Ik LEES geen boeken” plaatst ¾ van de Hongaarse NT2-sprekers het accent niet op de persoonsvorm
Dag van de Fonetiek 2011 17
Discussie en verdere analyse
• Controlegroep accentueert in conditie 1 soms anders dan verwacht
• Stimulusproblemen• Voorleesproblemen
• Mogelijk effect verblijfsduur NT2-sprekers
Dag van de Fonetiek 2011 18
Referenties• Hahn, L.D. (2004) Primary stress and intelligibility: Research to motivate the
teaching of suprasegmentals, TESOL Quarterly, 38 (2), 201-233.• Koutny, I., P. Olaszi & G. Olaszy (2000) Prosody prediction from Text in
Hungarian and its Realization in TTS Conversation, International Journal of Speech Technology 3, 187-200.
• Ladd, D.R. (1996) Intonational Phonology, Cambridge: Cambridge University Press.
• Nádasdy, Á. (2004) Felülkerekedő hangsúlyszabályok, MaNcs, XVI, 47 http://seas3.elte.hu/delg/publications/modern_talking/66.html
• Noorlander, P. (2011) Dat is toch ook wel bekend? Een fonetisch onderzoek naar de deaccentuering van de modale partikels toch, ook en wel en gegeven informatie in gesproken Nederlands als tweede taal. Nota Onderzoekswerkgroep NT2, Universiteit Leiden.
• Rasier, L.& P. Hiligsmann (2007) Prosodic transfer from L1 to L2. Theoretical and methodological issues. Nouveaux cahiers de linguistique franҫaise 28, 41-66.
• Rietveld, A.C.M. & V.J. Van Heuven (2009) Algemene Fonetiek, Bussum: Coutinho, hoofdstuk 12, 277-295.