1

9.SINIF COĞRAFYA DERSİ KAVRAM HARİTALARI

Karşılıklı İlişki

Geleceğe aktaracak

Sahiplenecek

Koruyacak

Kullanacak Düzenleyecek Planlayacak

DOĞA

Su, İklim, Yer şekli,

Bitki, Toprak

İNSAN Nüfus, Yerleşme,

Kültür, Ekonomi,

Politika

Coğrafi Bilinç (Yerel, Ulusal, Kültürel)

2

COGRAFYA

‘ın bir dalıdır.

Doğal Sistemler

‘ın bir dalıdır.

Beşerî Sistemler

‘in alt dalıdır. ‘in alt dalıdır.

Jeomorfoloji Klimatoloji

‘in alt dalıdır.

Hidroğrafya

‘in alt dalıdır.

Biocoğrafya

inceler.

İklim ve iklim

elemanlarını

inceler.

Yeryüzü şekillerini

inceler.

Su kütlelerini

İnceler.

Bitki ve hayvan

topluluklarını

3

Hava Küre Su Küre Taş Küre Canlı Küre

DOĞAL SİSTEMLER

‘yi inceler ‘yi inceler ‘yi inceler ‘yi inceler

Klimatoloji Hidrografya Jeomorfoloji Biyocoğrafya

DOĞAL ÇEVRE

4

HARİTA BİLGİSİ ve BECERİSİ – COĞRAFİ KONUM KAVRAM HARİTASI

‘nın çizilmiş halidir.

DÜNYA

‘yı ortadan ikiye böler

Harita

Ölçek

Ekvator

Avrupa

Kuzey

Yarım Küre

Güney

Yarım Küre

Avustralya

Paralel Dairesi

Paraleller

Meridyenler

Doğu Yarım

Küre

Meridyen Yayı

Başlangıç

Meridyeni

Batı Yarım

Küre

‘daki küçültme oranıdır.

‘larda yer bulmaya yarar

‘un kuzeyinde kalır.

‘un güneyinde kalır.

‘u dik olarak keser.

‘a paraleldir

‘den oluşur.

‘den oluşur.

‘de yer alır.

‘de yer alır.

Griniç’ten geçer. Doğusunda kalır

Asya

‘de yer alır.

Batısında kalır.

‘de yer alır.

Amerika

5

CBS

Bilgisayar

Yazılımı

Kullanılacak

Coğrafi veri

Bilgisayar

Donanımı

İşi bilen

Yetişmiş Eleman

Organizasyon

6

YER YUVARLAĞI (Şekli, hareketleri) ve EVREN KAVRAM HARİTASI

‘nin

‘in içinde yer alır ‘nde yer alır ‘ın içindedir

‘ın kendine özgü şeklidir ‘Uzay’da hareket eder

Kendi etrafında. Güneş etrafında Mevsimler oluşur

Kutuplardan basıktır. Ekvatordan şişkincedir

Gece-gündüz oluşur

Yörüngede döner

Fazladır. Azdır.

EVREN

SAMANYOLU

GALAKSİSİ

DÜNYAMIZ

YILDIZLAR

GÜNEŞ

SİSTEMİ

GEZEGENLER

AY

GEOİT

ELİPS

Biçiminde

YER

ÇEKİMİ

7

İKLİM ve HAVA DURUMU KAVRAM HARİTASI

‘e göre daha kısa

sürelidir. ‘nu inceler

Kemosfer Troposfer Stratosfer Şemosfer İyonosfer Etki eder.

İKLİM

BASINÇ ve

RÜZGARLAR

NEMLİLİK ve

YAĞIŞ

SICAKLIK

BİTKİ

ÖRTÜSÜ AKARSU

REJİMİ

KONUT

TİPLERİ

NÜFUS

DAĞILIŞI

HAVA DURUMU

METEOROLOJİ

ATMOSFER

8

İngiltere Kanada

Gulf-Stream Labrador

Mevsimlik Yerel

Sürekli Sıcak Soğuk

Rüzgarlar

Okyanus Akıntıları

Bakı Bitki Örtüsü

(‘a etki eder) (‘a etki eder)

(‘a etki eder)

Yer şekilleri Kara ve Deniz Dağılışı

(‘a etki eder)

Güneş Işınlarının Geliş Açısı

Enlem Yıllık Hareket Günlük Hareket

(‘a etki eder) (‘a etki eder)

Yükselti Nemlilik

SICAKLIK

9

(Ölçer)

(Ölçer)

BASINÇ

YOĞUNLUK

KKK SICAKLIK YER ÇEKİMİ YÜKSELTİ

RÜZGÂR ALÇAK

BASINÇ

YÜKSEK

BASINÇ

SÜREKLİ

RÜZGÂRLAR

ALİZELER B.RÜZG. KUT.RÜZG.

MEVSİMLİK

RÜZGÂRLAR

YAZ

MUSONU

KIŞ

MUSONU

YEREL

RÜZGÂRLAR

SOĞUK SICAK MELTEM TROPİKAL

Barometre

Anemometre

10

Ölçer Ölçer

İç Anadolu Bölgesi

Karadeniz Bölgesi

Akdeniz Bölgesi

Ekvatoral Savan Muson Çöl Akdeniz Okyanus Karasal Step Kutup Tundra

Kenya Gine Hindistan Libya İtalya İngiltere Sibirya Türkiye Grönland K.Asya

NEMLİLİK ve YAĞIŞ

NEM YAĞIŞ

PLÜVYOMETRE

KONVEKSİYONEL

OROGRAFİK

CEPHE YAĞIŞLARI

HİGROMETRE

MAKSİMUM NEM

BAĞIL NEM MUTLAK NEM

İKLİM TİPLERİ

SICAK İKLİMLER ILIMAN İKLİMLER SOĞUK İKLİMLER

11

YER ŞEKİLLERİNİ OLUŞTURAN İÇ KUVVETLER KAVRAM HARİTASI

Sial Sima Alt Üst İç Dış

( Oluşmuştur) ( Oluşmuştur) ( Oluşmuştur) ( Oluşmuştur) Buzul Çağı Buzul Sonrası Dön.

Eski ve İlkel Taşkömürü Tortullaşma Alp Kıvrımları Şiddetli Soğuma Buzulların Erimesi

Canlılar (‘ ndandır) İnsanın zuhuru

I. ZAMAN II. ZAMAN

İLKEL ZAMAN

Kuzey Anadolu Dağları Toroslar IV. ZAMAN

Petrol, Linyit, Tuz,

Bor Yatakları

III. ZAMAN

YERYUVARLAĞI

YER KABUĞU MANTO ÇEKİRDEK

JEOLOJİK DEVİRLER

PREKAMBRİEN PALEOZOİK MEZOZOİK SENOZOİK ANTROPOZOİK

12

Kubbemsi Çanak Haymana Obruk Transgresyon Regresyon Taşeli Kıvrılma

Sonucu oluşur Yükselir Jeoantiklinal

Alçalır Jeosenklinal Kırılma

Denizlerimiz Kıyı Ege Dağları Kıyı Ege Ovaları Ergene, Çukurova

(Yunt, Aydın vb.) ( Gediz, Menderes vb.)

Derinlik Yüzeysel

(‘i inceleyen bilim) Sismoloji

(‘i ölçer) Sismograf

(En Yüksek) Hiposantr-Episantr

Ağrı Dağı Volkanik Dağ Lav En yıkıcı Tektonik Volkanik Çöküntü Erciyes Krater Tüf Fay Hatları Righter

Tsunami

Hasan Kaldera Lapilli K.Anadolu (Liman Dalgası)

Mercalli-Sieberg

Karadağ Krater Gölü Volkan Bombası

Marmara Depremi

Karacadağ Memrut Maar

İÇ

KUVVETLER

OROJENEZ (Dağ Oluşumu)

EPİROJENEZ (Kıta Oluşumu)

ANTİKLİNAL SENKLİNAL

HORST GRABEN

VOLKANİZMA DEPREMLER

13

YER ŞEKİLLERİNİ OLUŞTURAN DIŞ KUVVETLER KAVRAM HARİTASI

DIŞ KUVVETLERİN OLUŞTURDUĞU AŞINIM ŞEKİLLERİ

Yamaçların Doğal Dengesinin Doğal Afetler(Deprem,Sel,Fırtına)

Bozulması

(‘a neden olur) (‘a neden olur)

(‘a neden olur) (‘ a neden olur) (‘a neden olur) (‘a neden olur)

Kuvvetli Eğim Yağış Taş ve Toprakların Tabakaların uzanış

Yapısal Özellikleri Doğrultusu

Eğime Dik Nöbetleşe

Sürüm Ekim Taraçalama

Bitki Örtüsünü Çevre Bilinci

(‘nu önler) (‘nu önler) Korumak

(‘nu önler) (‘nu önler) (‘nu önler)

(‘u ile savaşır) TEMA

(‘a neden olur) (‘ a neden olur) (‘a neden olur) (‘a neden olur)

Eğim Bitki Örtüsünden Yanlış Arazi Aşındırıcı Güçlerin

Yoksunluk Kullanımı Etkisi

Tarla Açma Su, Rüzgar

Aşırı Otlatma

Eğime paralel Sürüm

Nadas

HEYELAN

TOPRAK EROZYONU

14

AKARSULARIN OLUŞTURDUĞU YERYÜZÜ ŞEKİLLERİ

Aşındırma Taşıma Biriktirme

AKARSU AŞINDIRMASI İLE OLUŞAN YERYÜZÜ ŞEKİLLERİ

Çağlayan

Şelale

Dev Kazanı

Çentik V.

Kanyon V. Boğaz V.

Geniş Tabanlı V.

Yatık Yamaçlı V.

AKARSU AŞINDIRMASI İLE OLUŞAN YERYÜZÜ ŞEKİLLERİ

AKARSULAR

AKARSU AŞINDIRMASI

VADİ MENDERES PLATO

PENEPLEN PERİ BACASI KIRGIBAYIR

AKARSU BİRİKTİRMESİ

BİRİKİNTİ KONİSİ DAĞ ETEĞİ OVASI DAĞ İÇİ OVASI

TABAN SEV. OVASI TARAÇA (SEKİ) DELTA OVASI

15

YERALTI SULARI ve KAYNAKLAR

Vadi Kaynakları Tabaka Kaynakları Yamaç Kaynağı

Gayzer Kaynaklar

Artezyen Kaynaklar Karstik Kaynaklar Fay Kaynakları

YERALTI SULARININ AŞINDIRMA ŞEKİLLERİ

KAYNAKLAR

AŞINDIRMA

ŞEKİLLERİ

LAPYA

DOLİN UVALA

POLYE KÖR VADİ

DÜDEN OBRUK MAĞARA KARSTİK KÖPRÜ

BİRİKTİRME

ŞEKİLLERİ TRAVERTENLER SARKIT,DİKİT,SÜTUNLAR

16

Eymir, Moğan Tuz,İznik

Sera, Tortum Nemrut

Erçek Kestel

Van Gölü Kaçkar

İskandinavya

B. ve K. Çekmece

Atatürk, Keban (Suni)

BUZULLAR, BUZUL AŞINDIRMA ve BİRİKTİRME ŞEKİLLERİ

Takke Buzulu

Vadi Buzulu Sirk Buzulu

Örtü Buzulu

GÖLLER ve

ÇEŞİTLERİ

SET GÖLLERİ

Alüvyal

ÇANAK GÖLLERİ

Heyelan

Lav

Volkanik

Moren

Kıyı

Baraj

Tektonik

Volkanik

Karstik

Buzul

BUZUL

ÇEŞİTLERİ

17

Sirkler Buzul Vadileri Cilalı Yüzeyler

Hörgüç Kayalar

Moren Setleri Sander Düzlükleri Drumlin

RÜZGÂRLAR, RÜZGÂR AŞINDIRMA ve BİRİKTİRME ŞEKİLLERİ

BUZUL

AŞINDIRMASI

BUZUL

BİRİKTİRMESİ

RÜZGAR

AŞINDIRMASI

ÇÖL KALDIRIMI KOVUKLAR(Tafoni) ÇÖL ÇAKILLARI

YARDANGLAR MANTAR KAYA ŞAHİT KAYALAR

RÜZGÂR

BİRİKTİRMESİ

LÖSLER KUM YIĞINLARI BARKANLAR

18

(aşındırır) (aşınım şeklidir)

(aşınım şeklidir)

(birikim şeklidir) (birikim şeklidir)

Yoğunluk Farkı Akdeniz Karadeniz Seviye Farkı

(‘a neden olur)

Gel-git (med-cezir) Dalgalar

Almanya

Hollanda Kıyılarda

(Haliç)

DALGA ve AKINTILARIN OLUŞTURDUĞU BAŞLICA YERYÜZÜ ŞEKİLLERİ

(‘na örnektir) (‘ne örnektir) (‘ne örnektir)

Ölüdeniz(Fethiye) K.ve B.Çekmece, Durusu Kapıdağ Yarımadası

DALGALAR Abrazyon Falaez

Aşınım

Düzlüğü Birikim

Düzlüğü Kumsallar

AKINTILAR

KIYI ŞEKİLLERİ

KIYI OKLARI LAGÜN TOMBOLO

19

Tropikal Kıyılar Doğu Avustralya

Karadeniz, Akdeniz

İsveç, Norveç Ege

G. Şili

Finlandiya

İstanbul Boğazı

Çanakkale Boğazı

İskandinavya Haliç

Odessa, Dinyeper Muğla-Dalyan Adriyatik Denizi

BEŞERİ SİSTEMLER KAVRAM HARİTASI

Tarihi C. Siyasi C

Tarım Enerji

Ticaret Turizm

Sanayi Yerleşme

Ulaşım Nüfus

KIYI TİPLERİ

BOYUNA KIYILAR

ENİNE KIYILAR

RİA TİPİ KIYILAR

DALMAÇYA TİPİ SETLİ KIYILAR LİMANLI KIYILAR

FİYORT TİPİ KIYILAR

SKYER TİPİ

SAÇAK RESİFLİ ATOLLER

BEŞERİ SİSTEMLER

YERLEŞME

COĞRAFYASI

NÜFUS

COĞRAFYASI

TARIM

COĞRAFYASI

SANAYİ

COĞRAFYASI

ULAŞIM

COĞRAFYASI

BEŞERİ SİSTEMLER

20

MEKÂNSAL SENTEZ: TÜRKİYE

TÜRKİYE’NİN YERYÜZÜ ŞEKİLLERİ KAVRAM HARİTASI

Orojenik Volkanik (‘e örnektir) Kıyı Ovaları İç Ovalar

(‘e örnektir) (‘e örnektir) İç Anadolu Bölgesi’ndedir (‘na örnektir) (‘na örnektir)

En yüksek dağımızdır Bozok Haymana Cihanbeyli Obruk Çukurova Konya

K. Anadolu Dağları (Kıvrım D.) Ağrı (5137m.) Bafra Eskişehir

Süphan Doğu Anadolu Bölgesi’ndedir Çarşamba Iğdır

Nemrut

Bolu D. Giresun D. Tendürek Delta Çöküntü

Erciyes Kars Ardahan Erzurum

Hasan

Toroslar (Kıvrım D.) Melendiz

Karadağ G.Doğu Anadolu Bölgesi’ndedir

Karacadağ

Batı Orta G.Doğu

G.Antep Şanlıurfa

Sönmüş Volkanlardır.

Bey D. Aladağlar Akdeniz Bölgesi’ndedir Taşeli

Batı Anadolu Dağları (Kırıklı Yapı) Marmara Bölgesi’ndedir Çatalca-Kocaeli

Ergene

Horst (Dağ) Graben (Ova) Ege (İç Batı Anadolu) Bölgesi’ndedir

Yunt D. Gediz Yazılıkaya

YERYÜZÜ ŞEKİLLERİ

DAĞLAR PLATOLAR OVALAR

21

Ilıman Ilıman Soğuk ve Sert

Akdeniz B.

Yazı yağışlı

Kışı Yağışlı Ege B. Her mevsim Yağışlı Kışı Kurak

Yazları Kurak G.D.Anadolu, G.Marmara

Cephe Yağışları Tipik olarak görülür Tipik olarak Görülür

Don olayı nadirdir. Karadeniz Kıyılarında K. Doğu Anadolu

Bitki Örtüsüdür Orografik Yağışlar Don olayı çoktur

Maki Bitki Örtüsüdür Bitki Örtüsüdür

Ormanlar Bozkır

TÜRKİYE İKLİMİ

AKDENİZ İKLİMİ KARADENİZ İKLİMİ KARASAL İKLİM

22

TÜRKİYE’DE ETKİLİ OLAN BASINÇ VE RÜZGÂRLAR KAVRAM HARİTASI

Basra Sibirya

İzlanda Karadeniz’in Doğusu Asor Karadeniz’ in Batısı

Akdeniz’in Doğusu Afrika’nın Kuzeyi

Sibirya ile kışın

(Etkiler) (Etkiler) birleşirse

(Etkiler) Sert soğuklar

Yazın Kışın Neden Olur Ayaz

Kışın

Az Yağış

Neden Olur Neden Olur

Kış ılıklığına Kışların soğuk geçmesine

BASINÇ MERKEZLERİ

ALÇAK BASINÇ YÜKSEK BASINÇ

RÜZGÂRLAR

KARAYEL YILDIZ POYRAZ

LODOS KIBLE KEŞİŞLEME

GÜN BATISI POYRAZ

23

TÜRKİYE’DE ETKİLİ OLAN NEMLİLİK ve YAĞIŞ KAVRAM HARİTASI

D. Karadeniz Kıyıları

Karadeniz Bölgesi

Karadeniz Akdeniz (Rize 2400mm)

(En fazladır)

(En fazladır)

İç Anadolu

Orografik Yağışlar Fazladır

(En azdır)

Konya Develi Tuz Gölü

(Azdır)

İç ve G.Doğu Anadolu Cephesel Kökenlidir İlkbaharda görülür

Akdeniz(Kışın) Konveksiyonel Yağış İç Anadolu

Yaz yağışı alır

Karadeniz Doğu Anadolu (En fazladır) Don Olayı

KÜRESEL ORTAM: BÖLGELER ve ÜLKELER

NEMLİLİK ve YAĞIŞ

24

DOĞAL

İŞLEVSEL

İKLİM YER ŞEKİLLERİ

BİTKİ

SU YER ALTI

KAYNAKLARI

NÜFUS- YERLEŞME

İDARİ-

POLİTİK EKONOMİK

KÜLTÜREL

Bölge kavram haritası

BÖLGE

25

ÇEVRE

SORUN BOYUTU

PLANLAMA BOYUTU KULLANMA

EĞİTİM

KORUMA

YÖNETİM

ORMAN TAHRİBİ OZON SEYRELMESİ

ASİT YAĞMURLARI KÜRESEL ISINMA

EROZYON ÇARPIK KENTLEŞME ANIZ

YANGINLARI

KİRLİLİK ELEKTROMANYETİK KATI ATIK

HAVA SU

TOPRAK

GÜRÜLTÜ NÜKLEER

Çevre kavram haritası

26

27

Ekosistem kavram haritası

EKOSİSTEM

İKLİM

HAYVAN

SU

BİTKİ İNSAN

TOPRAK

28

ÇÇEEVVRREE

SSOORRUUNNLLAARRII GGÜÜRRÜÜLLTTÜÜ KKİİRRLLİİLLİİĞĞİİ

HHAAVVAA KKİİRRLLİİLLİİĞĞİİ

SSUU KKİİRRLLİİLLİİĞĞİİ

TTOOPPRRAAKK KKİİRRLLİİLLİİĞĞİİ

DDEENNİİZZ vvee KKIIYYII KKİİRRLLİİLLİİĞĞİİ

NNÜÜKKLLEEEERR KKİİRRLLİİLLİİKK

KKAATTII AATTIIKK KKİİRRLLİİLLİİĞĞİİ

EERROOZZYYOONN

AASSİİTT YYAAĞĞMMUURRLLAARRII

KKÜÜRREESSEELL IISSIINNMMAA

OOZZOONN TTAABBAAKKAASSIINNIINN

İİNNCCEELLMMEESSİİ

OORRMMAANN TTAAHHRRİİBBİİ

Çevre sorunları kavram haritası

29