Cvetna pateka na mirot - za humanosta i u ...poraka.org.mk/wp-content/uploads/2014/10/Glasilo-PORAKA...Cvetna pateka na mirot - za humanosta i u~itelotCvetnaCvetna pateka na mirot

CM

YB

CM

YB

CM

YB

Glasilo na Republi~kiot centar za poddr{ka na lica so intelektualna popre~enost Broj 4 godina XXVII

C M Y B

C M Y B

C M Y B

Cvetna pateka na mirot - za humanosta i u~itelotCvetna pateka na mirot - za humanosta i u~itelotCvetna pateka na mirot - za humanosta i u~itelotCvetna pateka na mirot - za humanosta i u~itelot

C M Y B

CM

YB

Poznatiot umetnik i golem humanist, @ivko Popovski – Cvetin, zaedno so RaskoLozanoski, profesor i pretstavnik na Zdruènieto na prosvetni rabotnici, sokorisnicite na dnevniot centar – PORAKA Radovi{ i so u~enicite od SOU „KostaSusinov” – Radovi{, realiziraa rabotilnica pod mototo: „Cvetna pateka na mirot – zahumanosta i u~itelot”.

Za moment po masite se rasposla livada od cve}iwa preto~ena vo crteìte na umetnikotkoj gi sozdava{e so golema ume{nost. Korisnicite na po~etokot bea v~udonevideni iiznenadeni od brzinata na sozdavawe na prekrasnite cvetni crteì, no pozitivnataenergija na umetnikot i negovata bliskost so niv gi pottikna da pravat obidi danacrtaat ne{to svoe so cvetni motivi. Pottik za pogolema inspiracija na umetnikot beanasmevkite i pesnite od strana na korisnicite koi gi stoplija srcata na gostite. Sesozdade navistina prekrasna rabotna i kreativna atmosfera me|u site prisutni, a@ivko Popovski – Cvetin na site im podari cveten crte` koj }e bide navistinaskapocen detaq vo sekoj dom.

Zaedni~ka rabotilnicana korisnicite na dnevniot

centar - PORAKA Skopje sostudentite na Fakultetot

za likovna umetnost - Skopje




Neumornite race na ovoj golem umetnik sozdadoa golem broj na sliki koi }e bidat dadenina proda`ba so humanitaren karakter, a sobranite sredstva }e bidat nameneti zapotrebite na dnevniot centar – PORAKARadovi{.

2

Glasilo na Republi~kiot centar za poddr{ka na lica so intelektualna popre~enost - PORAKA -

“PORAKA”Glasilo na Republi~kiot centar zapoddr{ka na lica so intelektualnapopre~enost - PORAKAGlasiloto izleguva sekoi 3 meseci

Glaven i odgovoren urednik:Violeta Dimoska

Ureduva~ki odbor:Vasilka DimoskaVlado KrstovskiMaja Gacoska

Grafi~ko oblikuvawe i pe~at:Data Pons, SkopjeTira` 1.000 primerociDekemvri 2014 g. Broj 4, god. XXVII

Adresa na RCPLIP - PORAKA:”Orce Nikolov” br. 122, 1000 Skopje;tel.: 329 69 61; faks: 329 69 60E-mail: [email protected]: www.poraka.org.mk

Spored Ministerstvoto za kulturana RM, so odluka 07-2613/2, zaglasiloto PORAKA se pla}apovlastena dano~na stapka od 5%.

Dadenite sogleduvawa i upotrebu-vanata terminologija vo odredeninapisi od odredeni avtori ne goodrazuvaat oficijalnoto misle-we i stavovi na RCPLIP - PORAKA.

Otvoren den na dnevniot centar zalica so intelektualna popre~enost

- PORAKA Skopje -Republi~kiot centar za poddr{ka na lica so intelektualna

popre~enost – PORAKA vo ramkite na svojata programa za odbeleùvawena 3-ti Dekemvri, Me|unarodniot den na licata so popre~enost,organizira{e Otvoren den na dnevniot centar za lica so intelektualnapopre~enost – PORAKA Skopje. Otvoreniot den se odrà na 5.12.2014godina so po~etok od 11:00 ~asot.

Otvoreniot den se organizira{e so cel da se podigne stepenotna poznavawe i razbirawe na potrebite i problemite so koi sesoo~uvaat licata so intelektualna popre~enost i da se zgolemi svestaza pozitivnite pridobivki od nivnoto vklu~uvawe vo sekojdnevniotìvot na zaednicata. Vo tekot na otvoreniot den se prezentiraaaktivnostite na dnevniot centar – PORAKA Skopje, a prisutnite imaamo`nost da se druàt so korisnicite na dnevniot centar.

Vo ramkite na Otvoreniot den, a po povod me|unarodniot den nalica so popre~enost, RCPLIP – PORAKA vra~i 3-to DekemvriskiBlagodarnici na poedinci, institucii i organizacii koi vo tekotna 2014 godina dale svoj pridones vo ostvaruvaweto naprogramskite aktivnosti na RCPLIP - PORAKA. Dobitnici nablagodarnici, kako izraz na priznanie za sorabotkata i poddr{kata naprogramskite aktivnosti na Dnevniot centar za lica so intelektualnapopre~enost - PORAKA Skopje, se: G-din Koce Trajanovski, Gradona~alnikna Grad Skopje; Oddelenie za socijalna, detska i zdravstvena za{tita,Sektor za javni dejnosti - Grad Skopje i Fakultet za likovna umetnost– Skopje. Isto taka, dobitnici na blagodarnici, kako izraz na priznanieza sorabotkata i poddr{kata za opremuvawe na socijalna servisnaslu`ba - dneven centar za lica so intelektualna popre~enost seMakedonski Telekom AD Skopje i T-Mobile Makedonija AD Skopje.

SODR@INA

2 stranaOtvoren den na dnevniot centar -PORAKA Skopje

3 stranaIzlo`ba vo Fakultetot zalikovna umetnost

4 - 8 stranaAktivnosti na lokalniteorganizacii na RCPLIP -PORAKA po povod Me|unarodniotden na licata so popre~enost

9 i 10 stranaAktivnosti na Obedineti nacii

11 stranaAktivnosti na EASPD soEvropskiot parlament

12 stranaAktivnosti na Evropskiot forumza popre~enost

13 stranaSoop{tenie na EASPD

14 stranaAktivnosti na ENIL i ECCL

15 stranaAktivnosti na dnevnite centri ilokalnite organizacii naRCPLIP - PORAKA

16 stranaNa{a stranicaRabotilnica vo dnevniot centar -PORAKA Radovi{

3


Aktivnosti na RCPLIP - PORAKA

Izlo`ba na rakotvorbi i izrabotki od korisnicitena dnevniot centar za lica so intelektulna

popre~enost - PORAKA Skopje

Po povod 3-ti dekemvri - Me|unaroden den nalicata so popre~enost, Republi~kiot centar zapoddr{ka na lica so intelektualna popre~enost –PORAKA, vo sorabotka i so poddr{ka od Fakultetotza likovna umetnost – Otsek Grafika, postaviizlo`ba na rakotvorbi i izrabotki od korisnicitena dnevniot centar za lica so intelektualnapopre~enost - PORAKA Skopje. Celta na izlo`batabe{e da se prezentiraat i istaknat mo`nostite ipotencijalite na licata so intelektualna popre~enost.Izlo`bata be{e postavena vo Fakultetot za likovnaumetnost, vo Suli An – Stara ~ar{ija vo Skopje.Otvoraweto na izlo`bata be{e na 24 noemvri, a trae{edo 5 dekemvri 2014 godina.

Na samiot den na otvoraweto prisustvuvaabrojni posetiteli koi bea zainteresirani da gipoglednat rakotvorbite, me|u koi bea i korisnicitena dnevniot centar, no i studentite od Fakultetot zalikovna umetnost.

„Deneska gi gledame rezultatite od nekolku-godi{nata sorabotka so profesorite i studentite naovoj fakultet. Izlo`bata pokaùva prekrasni delaso {to direktno vlijaeme na razbivawe napredrasudite {to gi sledat licata so intelektualnapopre~enost. Vo naredniot period }e organiziramemnogubrojni aktivnosti niz celata dràva so {tosakame da pridoneseme vo prifa}aweto na ovie licai nivnite semejstva od strana na javnosta izaednicata”, re~e d-r Vasilka Dimoska, programskimenaxer vo RCPLIP – PORAKA. „Se zabeleùvanamaluvawe na predrasudite, no, sepak, tie se navisoko nivo. Ovie lica i nivnite semejstva vo

Republi~kiot centar za poddr{ka na lica so intelektualna popre~enost – PORAKA postavi izlo`bana rakotvorbi izraboteni od korisnici na dnevniot centar za lica so intelektualna popre~enost– PORAKA Skopje vo Suli an – Stara ~ar{ija, so poddr{ka na studenti i profesori od Fakultetotza likovna umetnost.

sekojdnevniot ̀ ivot vo na{eto op{testvo, za ̀ al, sesoo~uvaat so diskriminacija, lo{i pogledi, nevkusnikomentari. Tokmu vakvite aktivnosti se ~ekor napredvo osloboduvawe od ovie predrasudi i stigma”, dodaded-r Dimoska.

Profesorot Ladislav Cvetkovski od Katedrataza grafika na FLU istakna deka sorabotkata so licataso intelektualna popre~enost im pomognala da nau~atda bidat podobri lu|e, kako treba da se odnesuvaat ida gi spoznaat razli~nostite vo op{testvoto. „Ovaasorabotka trae pove}e godini i e na inicijativa naprofesorot Ibrahim Bedi. Zadovolstvoto ne e odprakti~en aspekt, tuku od toa {to na{ite studentiimaa mo`nost preku rabotata so korisnicite nadnevniot centar – PORAKA Skopje da gi sru{at svoitepredrasudi i polesno da gi prifatat lu|eto razli~niod sebe”, re~e Cvetkovski.

4


Aktivnosti na lokalnite organizacii na RCPLIP - PORAKA

Aktivnosti na lokalnite organizacii na RCPLIP -PORAKA po povod 3 Dekemvri, me|unarodniot den na

licata so popre~enost

Centarot za poddr{ka na lica so intelek-tualna popre~enost – PORAKA Demir Hisarorganizira{e i sprovede niza aktivnosti zaodbeleùvawe na 3 Dekemvri, Me|unarodniot den nalicata so popre~enost. Vo periodot od 4-ti do 30-tinoemvri trae{e konkursot za likovni i literaturnitvorbi na koj u~estvo zedoa u~enicite od osnovnoto isrednoto obrazovanie na tema: „Ne ostavajte ne sami”.Na 3-ti dekemvri, CPLIP – PORAKA Demir Hisar vosorabotka so SOU „Krste Petkov Misirkov”, osnovniteu~ili{ta, a pod pokrovitelstvo na Gradona~alnikotna Op{tinata, vo salata na srednoto u~ili{te odràodbeleùvawe na tema: “Odr`liv razvoj: Poddr{ka odtehnologijata”. Na odbeleùvaweto prisustvuvaa golembroj na sorabotnici me|u koi: pretstavnici od lokal-nata samouprava, u~ili{tata, institucii, nevladiniorganizacii, biznis sektorot, ~lenovi na CPLIP –PORAKA Demir Hisar i drugi gra|ani. Prisutnite gipozdravi pretsedatelot na CPLIP – PORAKA DemirHisar, Qube Dim~evski koj gi prezentira{eaktivnostite na organizacijata vo izminatata godina.Vo ramkite na programata za odbeleùvawe name|unarodniot den na licata so popre~enost beaproglaseni najdobrite literaturni i likovni tvorbi.Na nagradenite im bea dodeleni diplomi i skromninagradi vo knigi i u~ili{en pribor {to gi obezbediCPLIP – PORAKA Demir Hisar i demirhisarskitepoeti i pisateli Slavko Krstevski, Zlatko Bo{evski,Zoran Kotevski, Biljana Solun~evska i D-r.MendeSolun~evski. CPLIP – PORAKA Demir Hisar dodeli iblagodarnici za uspe{na sorabotka vo ostvaruvawetona programskite aktivnosti na organizacijata. Na krajotprisutnite imaa mo`nost da ja razgledaat izlo`bataod likovni tvorbi izraboteni od u~enicite odosnovnite i srednoto u~ili{te postavena vo salata.

na invalidski organizacii, CPLIP – PORAKA [tiporganizira{e druèwe na ~lenovite na socijalniotklub. Be{e organiziran i kviz natprevar za dotoga{steknatite znaewa na licata so intelektualnapopre~enost. I na ovoj den sorabotnicite, prijatelitei poddrùva~i dojdoa vo poseta i donesoa skromnipodaroci. Pretstavnicite na fabrikata za izrabotkana ~evli Bargala a.d. podarija kompjuter, a UMS naVMRO DPMNE pe~atar. Crkvata SV. Nikola i DSUISKRA, isto taka, donesoa prigodni podaroci.Odbeleùvaweto na ovoj den be{e prosleden izabeleàn i od del od lokalnite mediumi – TV IRIS.

Centarot za poddr{ka na lica so intelek-tualna popre~enost – PORAKA Debar, me|unarodniotden na licata so popre~enost prigodno go odbeleà na2-ri dekemvri. Na nastanot pokraj ~lenovite na CPLIP– PORAKA Debar prisustvuvaa i sorabotnici odMakedonija i Albanija, kako i pretstavnici odHrvatskata fabrika za {iewe na razni proizvodiSINERGA vo Struga. Nastanot zapo~na so obra}awe napretsedatelot na CPLIP – PORAKA Debar, Bekim Ame,i sekretarot, Mali} Alajbegu koi go istaknaa zna~ewetona ovoj me|unaroden den na licata so popre~enost i giprezentiraa aktivnostite na organizacijata voizminatata godina koi bea proprateni so videoprezentacija. Programata prodolì so recital i pesnipodgotveni od lica so intelektualna popre~enost odDebar i Centar @upa, a ~lenovi na CPLIP – PORAKADebar. Vo tekot na nastanot prisutnite sorabotnicina organizacijata, me|u koi i pretstavnici nalokalnata samouprava, go izrazija svoeto zadovolstvood dosega{nata sorabotka so organizacijata, no giprezentiraa i idnite planovi za prodlabo~uvawe naponatamo{noto zaedni~ko deluvawe so celunapreduvawe na pravata na licata so intelektualnapopre~enost na teritorija na op{tinite Debar i Centar@upa. Potoa, vo ime na kompanijata SINERGA- Horvat

^lenovite na Centarot za poddr{ka na licaso intelektualna popre~enost – PORAKA [tip, ovaagodina, 3-ti Dekemvri go odbeleàa so poseta naDràvnoto sredno u~ili{te „ISKRA” [tip kade delod ~lenovite go imaat oformeno srednoto obrazovanie.Na 4-ti dekemvri vo svoite prostorii vo Zaednicata

5



Zagreb, na ~lenovite na CPLIP – PORAKA Debar imbea dodeleni jakni protiv do`d i maici. Na kraj,pretsedatelot na CPLIP – PORAKA Debar nanajzaslu`nite im dodeli priznanija vo znak nablagodarnost za ostvarenata uspe{na sorabotka.Programata na nastanot zavr{i so toa {to prisutniteimaa mo`nost da gi razgledaat crteìte izraboteniod deca so intelektualna popre~enost. Nastanot gosledea i lokalnite televiziski i radiostanici.

potrebite i problemite so koi se soo~uva ovaa grupana gra|ani, a koi moàt da vlezat kako predlog voBuxetot na op{tina Strumica za narednata 2015 godinakako i za nivna dopolnitelna inkluzivnost,socijalizacija i olesnuvawe na ìvotot. Na istiotsostanok prisustvuvaa i ~lenovite na CPLIP – PORAKAStrumica. Posebno tie razgovaraa i komentiraa zauslovite vo Dnevniot centar za deca so intelektualnapopre~enost vo Strumica i od strana naGradona~alnikot be{e kaàno deka }e prezemat merkii aktivnosti za da izlezat vo presret na barawata naCPLIP – PORAKA Strumica.

Centarot za poddr{ka na lica so intelek-tualna popre~enost – PORAKA Tetovo go odbeleà 3Dekemvri, me|unarodniot den na lica so popre~enostso niza aktivnosti. Na 2-ri dekemvri ~lenovi naCPLIP – PORAKA Tetovo ostvarija rabotna sredba soGradona~alni~kata na Op{tina Tetovo, Teuta Arifi, irazgovaraa za problemite i potrebite na licata sointelektualna popre~enost. Istiot den vo Kulturniotdom „Iqo Antevski – Smok” Tetovo, be{e otvorenaizlo`ba na 56 crteì izraboteni od 31 u~enik odposebnite paralelki pri osnovnite u~ili{ta „AndrejaSavevski ]i}i{“ i „Lirija” i od decata od Dnevniotcentar vo Tetovo. Organizacijata na „Ve{ta èna” odTetovo preku svoite ~lenovi, aktivisti na siteprisutni im donesoa razni prehranbeni doma{niproizvodi – slatki, i razni sokovi izraboteni odracete na ve{tite ̀ eni. Pobedni~kata od godina{niotizbor od Ve{ta èna, Mitana Petrovska, im podarigolema torta na ovie deca. Na ovaa manifestacija be{eprisutna i gradona~alni~kata na op{tina Tetovo, TeutaArifi, so svoite sorabotnici, koja gi pozdraviprisutnite i napomena deka }e se zaloì za podobroutre vo site sferi na ìvotot na licata sopopre~enost. So muzika i igra decata se zabavuvaa ise druèa dva ~asa.

Kako i sekoja godina, taka i ovaa, Centarot zapoddr{ka na lica so intelektualna popre~enost -PORAKA Strumica go odbeleà me|unarodniot den nalicata so popre~enost 3 Dekemvri. Ovaa godina denotbe{e odbeleàn zaedno so Crveniot Krst Strumica.Dvete nevladini organizacii sorabotuvaa voorganizirawe na humanitarna priredba koja ve~erta na03.12.2014 godina (sreda) se odrà vo Domot na ARM popovod Denot na licata so popre~enost. Pretstavniciteod ovie dve organizacii izloìja na proda`ba ra~noizraboteni ~estitki i novogodi{ni ukrasi, a zaedni~kise potrudija da organiziraat i bogata zabavna programavo koja nastapija mladi folkloristi, peja~i i poeti.Sobranite pari~ni sredstva od humanitarnatapriredba se nameneti za licata so intelektualnapopre~enost, konkretno, sredstvata }e bidatiskoristeni za finansiska poddr{ka na socijalniotklub pri CPLIP – PORAKA Strumica. Istiot den,Gradona~alnikot na op{tina Strumica, Zoran Zaev, voDomot na ARM, pred odrùvaweto na gorespomenatiothumanitaren nastan, odrà tradicionalen sostanok solicata so popre~enost. Na sredbata se razgovara{e za

Centarot za poddr{ka na lica so intelek-tualna popre~enost – PORAKA Skopje realizira{eniza aktivnosti so koi go odbeleà ovogodine{niotme|unaroden den na licata so popre~enost. Na 24-tinoemvri be{e otvorena izlo`bata na rakotvorbi iizrabotki od korisnicite na dnevniot centar za licaso intelektualna popre~enost – PORAKA Skopje.Izlo`bata be{e postavena vo Fakultetot za likovna

6


umetnost, vo Suli -An Stara ~ar{ija, vo periodot od24.11. do 5.12.2014 godina. Ovaa aktivnost be{eorganizirana od Republi~kiot centar za poddr{ka nalica so intelektualna popre~enost – PORAKA sopoddr{ka na Fakultetot za likovna umetnost.Sledniot den ~lenovi na Rotari klub Centar – Skopjego posetija dnevniot centar i se zapoznaa so rabotatai funkcioniraweto na ovaa servisna slu`ba, kako ina organizacijata vo celina. Rotari klub Centar –Skopje, voedno donira{e prehranbeni produkti zapotrebite na dnevniot centar za lica so intelektualnapopre~enost – PORAKA Skopje. Na 26-ti noemvristudentite na Fakultetot za likovna umetnost – otsekvajarstvo zaedno so korisnicite na dnevniot centarrealiziraa rabotilnica na koja izrabotuvaa rakotvorbipo povod novogodi{nite praznici. U~enicite od OU„Quben Lape” gi pre~ekaa korisnicite na dnevniotcentar na 1-vi dekemvri. i zaedni~ki rekreiraa isportuvaa vo sportskata sala na ova u~ili{te. Napokana od Crveniot krst na grad Skopje, koj voedno i jaorganizira{e aktivnosta, korisnicite na dnevniotcentar go posetija dnevniot centar za cerebralnaparaliza na 3-ti dekemvri. Na 5-ti Dekemvri RCPLIP– PORAKA organizira{e otvoren den na dnevniot centarza lica so intelektualna popre~enost – PORAKA Skopjepri {to prisutnite imaa mo`nost da se druàt sokorisnicite na dnevniot centar, a so cel da se podignestepenot na poznavawe i razbirawe na potrebite iproblemite so koi se soo~uvaat licata sointelektualna popre~enost i da se zgolemi svesta zapozitivnite pridobivki od nivnoto vklu~uvawe vosekojdnevniot ìvot na zaednicata. Vo tekot naotvoreniot den CPLIP – PORAKA Skopje dodeliblagodarnici na svoite sorabotnici i poddrùva~i narabotata na organizacijata i servisnata slu`ba.

Vo odbeleùvaweto na 3 Dekemvri, me|una-rodniot den na lica so popre~enost, se priklu~i iCentarot za poddr{ka na lica so intelektualnapopre~enost – PORAKA Kriva Palanka. Glavnatamanifestacija se odrà vo prostoriite na dnevniotcentar vo Kriva Palanka kade prisustvuvaa golem brojna ~initeli koi deluvaat vo poleto naintelektualnata popre~enost, no i drugi sorabotnicina CPLIP – PORAKA Kriva Palanka. Manifestacijatazapo~na so u~enicite od osnovnite u~ili{ta vo KrivaPalanka i Rankovce koi imaa podgotveni programi odora, pesni, dramska sekcija, ~itawe na li~ni tvorbiitn. Potoa site zaedno prodolìja so druèwe,razgovor i spodeluvawe na razli~ni iskustva. CPLIP– PORAKA dodeli i pofalnici i diplomi napobednicite od prethodno sprovedeniot konkurs zaizrabotka na likovni tvorbi na tema: „Odr`liv razvoj:Poddr{ka od tehnologijata”. Se realizira{e ipredvidenata poseta na tri semejstva koi imaat decaso popre~enost, a se redovni u~enici vo osnovnotoobrazovanie.

Centarot za poddr{ka na lica so intelek-tualna popre~enost – PORAKA Radovi{ realizira{eniza aktivnosti za odbeleùvawe na 3 Dekemvri,me|unarodniot den na lica so popre~enost. Programataza odbeleùvawe na ovogodine{niot den gi slede{enasokite predloèni od Obedinetite nacii i temata:„Odr`liv razvoj: Poddr{ka od tehnologijata”. CPLIP– PORAKA Radovi{ na lokalno nivo se obide da giafirmira i da gi vklu~i licata so intelektualnapopre~enost, korisnici na dnevniot centar, voaktivnosti povrzani so obrazovanie, kultura isocijalen ìvot vo sredini koi im se pristapni ipoznati. Na 28-mi noemvri se organizira{e poseta vorabotilnicata za proizvodstvo na kilimi„DEKORTEKSTIL” kade ima vraboteni 80 lica.Korisnicite na dnevniot centar se zapoznaa soprocesot na proizvodstvo na kilim~iwa za molewe koigi upotrebuvaat pripadnicite na islamskataveroispoved i koi se nameneti prete`no za izvoz voTurcija i Avganistan. Novootvorenata sendvi~ara „Ri-Hri” na 2-ri dekemvri gi pokani korisnicite nadnevniot centar – PORAKA Radovi{ da ja posetat ovaasendvi~ara i da probaat del od nivnite specijaliteti.Na 3-ti dekemvri, vo prostoriite na dnevniot centar –


7


PORAKA Radovi{ se odrà sve~enoto odbeleùvawena me|unarodniot den na licata so popre~enost na koeprisustvuvaa golem broj na sorabotnici i poddrùva~ina organizacijata i servisnata slu`ba. Vo tekot nanastanot kratok osvrt za zna~eweto na 3 Dekemvri,me|unaroden den na licata so popre~enost, no i zapotrebite i mo`nostite na licata so intelektualnapopre~enost i nivno vklu~uvawe vo site sferi naìveeweto dade Tatjana Kostadinova, socijalenrabotnik vo Dnevniot centar. CPLIP – PORAKARadovi{ dodeli blagodarnici na poedinci iorganizacii koi vo izminatata godina gi poddràaprogramskite aktivnosti na organizacijata, no ipoddr{ka za funkcioniraweto na dnevniot centar zalica so intelektualna popre~enost. Prisutni bealokalnite mediumi TV Kobra i TV Emi koi postojanogi sledat site aktivnosti i pomagaat votransparentnosta na realiziraweto na programskiteaktivnosti na CPLIP – PORAKA Radovi{. Na 5.12. voposeta na dnevniot centar be{e prateni~kata voSobranieto na Republika Makedonija od Radovi{, g-|aNada Cipu{eva, koja se zapozna so aktivnostite naCPLIP – PORAKA Radovi{ i na dnevniot centar, sopotrebite i problemite so koi se soo~uvaorganizacijata vo obezbeduvaweto na kontinuitetotna raboteweto na servisnata slu`ba koja zasega eobezbedena samo od Republi~kiot centar za poddr{kana lica so intelektualna popre~enost – PORAKA. Voizminatiot period be{e postavena proda`na izlo`bana ra~ni izrabotki i suveniri izraboteni odkorisnicite na dnevniot centar. Sobranite sredstva}e bidat iskoristeni za potrebite na dnevniot centar.Vo znak na odbeleùvaweto na 3 Dekemvri,me|unarodniot den na licata so popre~enost, a zapotrebite na dnevniot centar za lica so intelektualnapopre~enost – PORAKA Radovi{, Gradona~alnikot naOp{tina Radovi{ donira{e personalen kompjuter,Zamenik generalniot direktor na rudnikot „Bu~im”donira{e dva laptop kompjuteri, direktorot na„Ishrana-Bu~im” podari novogodi{na elka koja gi krasiprostoriite na dnevniot centar, a pak Gradona~alnikotna Op{tina Kon~e donira{e materijali za rabotnaokupacija na korisnicite i kancelariski materijaliza rabotewe vo dnevniot centar.

Centarot za poddr{ka na lica so intelek-tualna popre~enost – PORAKA Gevgelija ovaa godinago odbeleà 3 Dekemvri, me|unarodniot den na lica sopopre~enost pod mototo: „Odr`liv razvoj: Poddr{kaod tehnologijata”. Odbeleùvaweto na ovoj zna~aen den,CPLIP – PORAKA Gevgelija go zapo~na na 28-mi noemvrivo prostoriite na socijalniot klub so realizirawe narabotilnica za izrabotka na ~estitki i ukrasnipredmeti. Istiot den be{e sprovedena i poseta naMeteorolo{kata stanica vo Gevgelija kade e vrabotena~lenka na CPLIP – PORAKA Gevgelija, preku oglasotza vrabotuvawe na lica so popre~enost. Licata sointelektualna popre~enost se zapoznaa so rabotata nanivnata drugarka, no i so funkcioniraweto nameteorolo{kata stanica. Na 2-ri dekemvri CPLIP –PORAKA Gevgelija odrà raboten sostanok me|uroditelite na lica so intelektualna popre~enost ipretstavnici od Centarot za socijalna rabota iAgencijata za vrabotuvawe. Na sostanokot serazgovara{e za vklu~uvawe na licata so intelektualnapopre~enost vo site sferi na ìveeweto, so osobenakcent na temata: “Odr`liv razvoj: Poddr{ka odtehnologijata”. Be{e istaknato deka razvojot na novitetehnologii vlijaat i vrz ìveeweto na licata sointelektualna popre~enost. Poradi toa, treba da imse ovozmoì pristap do site novi tehnologii,vklu~itelno i informacisko-komunikaciskite. Nasostanokot, isto taka, be{e naglaseno deka rabotnitesredini treba da bidat prilagodeni, inkluzivni ipristapni za licata so intelektualna popre~enost zada moàt tie vo celost da u~estvuvaat i dapridonesuvaat so svojata rabotna sila. Seto toa }e imovozmoì da bidat ramnopravni i da se tretiraat sodostoinstvo i po~it. Vo ramkite na odbeleùvawetona me|unarodniot den na lica so popre~enost se vklu~ii lokalniot medium vo Gevgelija, koj gi pokriva{enastanite organizirani od strana na CPLIP – PORAKAGevgelija.

Centarot za poddr{ka na lica so intelek-tualna popre~enost – PORAKA Vinica, po povod 3Dekemvri, me|unarodniot den na licata so popre~enost,a vo sorabotka so zdruènieto na telesni invalidi„Mobilnost” organizira{e tribina na tema: „Odr`livrazvoj: Poddr{ka od tehnologojata”. Tribinata se odràna 4-ti dekemvri vo Domot na Kulturata vo Vinica nakoja prisustvuvaa golem broj na ~initeli vo oblastana popre~enosta koi deluvaat na lokalno nivo.Prisutnite diskutiraa vo odnos na pra{awata koi gizasegaat licata so popre~enost vo op{tinata,problemite so koi se soo~uvaat, no i za mo`nostite ina~inite za nadminuvawe na tie pote{kotii.Pretsedatelkata na Sovetot na Op{tina Vinica,Blagica Andonova, vo svojata diskusija gi naglasikapacitetite i potencijalite na licata so popre~enost.So upotreba na vistinskite tehnologii i razumnoprilagoduvawe, licata so popre~enost moàt vo celostda gi izvr{uvaat svoite rabotni zada~i. Me|unarodniotden na licata so popre~enost be{e iskoristen i da sepotencira deka asistivnata tehnologija se pove}e nao|aprimena vo u~ili{tata poto~no vo nastavata so decata


8


so pre~ki vo razvojot. Pretsedatelot na CPLIP –PORAKA Vinica dodeli blagodarnici na institucii ipoedinci koi na razli~en na~in gi poddrùvale licataso intelektualna popre~enost vo izminatata godina.Tribinata be{e mediumski pokriena od lokalnitemediumi.

Centarot za poddr{ka na lica so intelek-tualna popre~enost – PORAKA Prilep, vo JOUGradska Biblioteka “Borka Taleski” – Prilep, podmototo “Nikoj ne moè da mu zabrani na soncetopodednakvo da ne gree site” na 2-ri dekemvri odràtribina na tema “Integracija na licata sointelektualna popre~enost vo op{testvoto”, so celda go odbeleì me|unarodniot den na licata sopopre~enost. Sekretarot na CPLIP - PORAKA Prilepgi pozdravi prisutnite i gi prezentira{e celite naovaa aktivnost. Asen S. Stamenov, koj voedno e avtorna monografijata za CPLIP – PORAKA Prilep,govore{e za organizacijata, odnosno nejzinitepo~etoci, raboteweto, predizvicite, padovite iuspesite. Meri Trpeska, defektolog, gi zapoznaprisutnite so zdravstveniot sistem vo na{ata zemja,odnosno onie delovi koi se odnesuvaat na licata sointelektualnata popre~enost. Podetalno govore{e zapogodnostite, osloboduvawata, tretmanite,

konsultaciite i sl. {to im se ponudeni na ovie lica,no sekako i predizvicite so koi {to ovie lica sesoo~uvaat posle napolnuvaweto na 26 godi{na vozrastkoga pove}e ne se oslobodeni od zdravstvenaparticipacija. Elena Petreska, psiholog, dade svoegledi{te od profesionalen i od privaten aspekt. Taanaglasi deka licata so intelektualna popre~enost sedel od na{iot ìvot i sekojdnevie, a nie treba da giprifatime i da se nau~ime kako da gi slu{ame nivnitepotrebi. Tie gi imaat istite prava kako nas, istitepotrebi, istite èlbi, a na{a obvrska e da giprifatime ovie lica i da pomogneme da tie se~uvstvuvaat del od op{testvoto. Aneta Risteska,doktor po defektologija, naglasi deka intelek-tualnata popre~enost ne e bolest tuku sostojba. Taaisto taka gi potencira{e i predizvicite so koi sekoesemejstvo se soo~uva, i odnesuvaweto na sredinata iop{testvoto kon ovie lica. Kako posledni svoeizlagawe imaa Sneàna Stojkoska i Rade Aljakoski,~lenovi na CPLIP – PORAKA Prilep, koi kakoroditeli na lica so intelektualna popre~enostnesebi~no gi spodelija svoite ìvotni prikazni,sekojdnevnite predizvici so koi se soo~uvaat i na~inotna koj gi pominuvaat site barieri zatoa {toop{testvoto gi diskriminira i gi degradira ovie lica.Tribinata be{e prosledena od lokalnite mediumi.


Nacionalniot sovet na invalidski organizacii na Republika Makedonija ovaa godina 3 dekemvri,me|unaroden den na licata so popre~enost, go odbeleà vo sorabotka so Institutot za defektologijapri Filozofskiot fakultet vo Skopje.

Po povod 3 dekemvri, me|unaroden den na licata so popre~enost, Nacionalniot sovet na invalidskiorganizacii na Republika Makedonija vo sorabotka so Institutot za defektologija organizira{e trkaleznamasa na tema: „Statusot na licata so invalidnost vo Republika Makedonija”. Trkaleznata masa se odrà voprostoriite na Rektoratot na Univerzitetot „Sv.Kiril i Metodij” vo Skopje so po~etok od 11 ~asot. Natrkaleznata masa prisustvuvaa golem broj na ~initeli koi deluvaat vo poleto na popre~enosta. Prisutnitegovorea za zakonskata regulativa koja se odnesuva na licata so popre~enost vo na{ata dràva, ponatamu segovore{e i za temata predloèna od ON „Odr`liv razvoj: vetuvawe za tehnologija”, kako i za kreiraweto nainkluzivni kulturi vo Republika Makedonija.Vo tekot na trkaleznata masa se promovira{e i Zbornik na trudovi„Sovremeni aspekti na specijalnata edukacija i rehabilitacija na lica so invalidnost”.

Aktivnosti na NSIOM

Trkalezna masa na tema: „Statusot na licata soinvalidnost vo Republika Makedonija”

9


Pove}e od edna milijarda lu|e, ili okolu 15%od svetskoto naselenie, ìvee so nekakov oblik napopre~enost i op{to gledano imaat poslabo zdravje,poniski obrazovni postignuvawa, pomali ekonomskimo`nosti i povisoki stapki na siroma{tija otkolkulicata bez popre~enost, se naglasi vo Obedinetitenacii po povod Me|unarodniot den na licata sopopre~enost.

Odbeleùvaj}i go denot, Generalniot sekretarBan Ki-mun re~e deka licata so popre~enost sesoo~uvaat so ograni~uvawa i pote{kotii poradinedostigot od servisni slu`bi {to im se naraspolagawe.

„Preku adaptivna, asistivna i inkluzivnatehnologija licata so popre~enost moàt da postignatmnogu vo svoite zaednici i na rabotnoto mesto” re~e g-din Ban. Toj voedno naglasi kako rabotodavcite moàtda ja iskoristat tehnologijata za da sozdadat sredinikoi }e bidat produktivni za licata so popre~enost ivo celost da se iskoristat nivnite ve{tini ikapaciteti.

„Tehnologijata, isto taka, moè da im pomognelicata so popre~enost fateni vo prirodni katastrofiso toa {to }e ovozmoì deka kriti~nite informaciistigaat do niv” dodade g-din Ban.

Ovogodine{niot me|unaroden den, na tema:Odr`liv razvoj: Poddr{ka od tehnologijata }e gorazgleda ova pra{awe vo kontekst na post-2015razvojnata agenda.

Da ne se po{teduvame od naporite da seobezbedi deka politikite, nasokite i tehnologiite od21 vek se pristapni za licata so popre~enost, iosetlivi za nivnite perspektivi i iskustva” re~e g-din Ban.

Obedinetite nacii ja definiraatpopre~enosta, kako sostojba ili funkcija zna~itelnonaru{ena vo odnos na voobi~aenoto kaj edna individua.Poimot ~esto se koristi za osvrnuvawe nafunkcioniraweto na poedinecot, vklu~uvaj}i fizi~koo{tetuvawe, senzorno o{tetuvawe, kognitivnoo{tetuvawe, intelektualno o{tetuvawe, mentalnabolest i razli~ni vidovi na hroni~ni bolesti.

Vo momentot 80 procenti od site lica sopopre~enost ̀ iveat vo zemjite vo razvoj i 50 procentiod niv ne moàt da si dozvolat zdravstvena grià.Pove}e od 100 milioni lica so popre~enost se deca, adecata so popre~enost se so skoro 4 pati pogolemaverojatnost da iskusat nasilstvo otkolku decata bezpopre~enost.

Licata so popre~enost se isto taka vo pogolemrizik da iskusat nasilstvo, no i stigma, diskri-

minacija i neznaewe za popre~enosta, a voedno postoii nedostig na socijalna poddr{ka za onie koi se griàtza niv.

Dokazite pokaùvaat deka koga se otstranuvaatbarierite za nivnata inkluzija i licata sopopre~enost se zajaknuvaat za vo celost da u~estvuvaatvo op{testveniot ìvot, toga{ celata zaednica imabenefit.

Barierite so koi se soo~uvaat licata sopopre~enost se poradi toa, {teta za op{testvoto kakocelina, a pristapnosta e potrebna za da se postignenapredok i razvoj za site.

Konvencijata na ON za pravata na lica sopopre~enost – potpi{ana od 159 dràvi ~lenki iusvoena od Generalnoto sobranie vo 2006 godina –priznava deka postoeweto na barierite ja so~inuvacentralnata komponenta na popre~enosta.

Spored Konvencijata, popre~enosta e razvoenkoncept koj „e rezultat od interakcijata me|u licataso o{tetuvawa i barierite vo stavovite i sredinatakoi go popre~uvaat nivnoto celosno i efektivnou~estvo vo op{testvoto na ednakva osnova so drugite”.

Vo sedi{teto na ON, Denot se odbeleà sonekolku panel diskusii za odr`livi razvojni celi zavklu~uvawe na popre~enosta, namaluvawe na riziciod katastrofi i reagirawe vo vonredni sostojbi,osposobuva~ki rabotni sredini kako i filmskiproekcii i muzi~ki izvedbi.

Organizirani od Oddelot za ekonomski isocijalni raboti (UN-DESA), nastanite bea poseteniod pretstavnici na dràvite ~lenki, gra|anskotoop{testvo, kako i privatniot sektor.

Me|unarodniot den na licata so popre~enostbe{e vospostaven po usvojuvaweto na rezolucija odGeneralnoto sobranie vo oktomvri 1992 godina, za dase promovira svesnosta i da se mobilizira poddr{kaza kriti~ni pra{awa koi se odnesuvaat na inkluzijatana licata so popre~enost vo op{testvoto i razvojot.

PORAKA od Generalniot sekretar na ON popovod 3 Dekemvri, Me|unarodniot den na

licata so popre~enost

Ovaa godina me|unarodniot den na licata sopopre~enost se fokusira na temata „Odr`liv razvoj:Poddr{ka od tehnologijata”. Tehnologijata go promenisvetot, znaewata gi donese na dofat i go pro{irispektarot na mo`nosti. Licata so popre~enost moàtvo golema mera da imaat korist od vakvite napredoci,no sepak premnogu od niv nemaat pristap do ovieneophodni alatki.

Aktivnosti na Obedinetite nacii

Me|unaroden den na licata so popre~enost,3 dekemvri 2014 godina

Tema: Odr`liv razvoj: Poddr{ka od tehnologijata

Da ne se po{teduvame od naporite da se obezbedi deka politikite, nasokite i tehnologiiteod 21 vek se pristapni za licata so popre~enost

10


Kako {to me|unarodnata zaednica raboti vonasoka da razvie ambiciozna i inspirativna post-2015razvojna agenda, koja nema da ostavi nikoj zad sebe,nie mora da ja iskoristime mo}ta na tehnologijata zarazvoj za site. Preku adaptivna, asistivna iinkluzivna tehnologija licata so popre~enost moàtda postignat mnogu vo svoite zaednici i na rabotnitemesta. Rabotodava~ite moàt da ja iskoristat tehno-logijata za da sozdadat povolni sredini za licata sopopre~enost da moàt da najdat produktivnovrabotuvawe i vo celost da gi iskoristat nivniteve{tini i kapaciteti.

Tehnologijata, isto taka, moè da im pomognelicata so popre~enost fateni vo prirodni katastrofiso toa {to }e ovozmoì deka kriti~nite informaciistigaat do niv. Ednakvo va`no, tehnologijata moè dani pomogne da gi vklu~ime odredenite potrebi nalicata so popre~enost vo podgotvenosta idejstvuvaweto pri prirodni katastrofi.

Da ne se po{teduvame od naporite da seobezbedi deka politikite, nasokite i tehnologiite od21 vek se pristapni za licata so popre~enost, iosetlivi za nivnite perspektivi i iskustva. Zaednoda deluvame za podobra idnina koja e inkluzivna,pravi~na i odr`liva za site.

Zaedni~ka izjavaSpecijalen izvestuva~ za pravata na lica so

popre~enost, Catalina Devandas AguilarKomitet za pravata na lica so popre~enost

Specijalen pratenik na Generalniotsekretar za popre~enost i pristapnost,

Lenin Moreno

Po povod me|unarodniot den na licata sopopre~enost, nie - Specijalen izvestuva~ za pravatana lica so popre~enost, Komitetot za pravata na licaso popre~enost i Specijalen pratenik na Generalniotsekretar za popre~enost i pristapnost – bi sakale dagi zdruìme na{ite glasovi za:

Pozdravuvawe na neodamne{noto nazna~uvawena prviot Specijalen izvestuva~ za pravata na licaso popre~enost od strana na Sovetot za ~ovekoviprava, Catalina Devandas Aguilar. So sozdavaweto na ovojnov mandat, sistemot na ON prodolùva da gi zajaknuvasvoite napori da gi priznava, promovira, implementirai sledi pravata na licata so popre~enost.

êstitawe na dràvite ~lenki i partneri zavetuva~kite napredoci vo vklu~uvaweto na pravata nalica so popre~enost vo post-2015 razvojnata agendakoja e odr`liva, inkluzivna i pristapna, i da japoddrìme na{ata kontinuirana poddr{ka i sorabotkaso cel da se osigura deka postignatite napredoci }ese zadràt i deka celite }e se preto~at vo zna~ajniakcii i pokazateli kade licata so popre~enost seodrazeni kako nositeli na ~ovekovi prava i kakoagenti, no i korisnici na razvojot.

Pozdravuvawe na prezemenite ~ekori od stranana dràvite ~lenki za da se osigura realizacijata napravata na licata so popre~enost vo situacii na riziki humanitarni vonredni sostojbi koi se vo soglasnostso ~len 11 od Konvencijata za pravata na lica sopopre~enost, vklu~itelno preku promovirawe napristap kon popre~enosta zasnovan na ~ovekovi pravavo podgotvitelniot proces na Tretata Svetskakonferencija za namaluvawe na rizici odkatastrofi, koja }e se odrì vo mart 2015 godina voJaponija, i zalo`bata na nekolku nositeli na akcii,vodeni od Specijalniot pretstavnik na Generalniotsekretar za namaluvawe na rizici od katastrofi,zemjata doma}in i Fondacijata Nipon, so celkonferencijata da bide celosno pristapna za licataso popre~enost.

Pottiknuvawe na pretstavnici na dràvite~lenki koi }e prisustvuvaat na Konferencijata naON za klimatski promeni vo Lima, Peru, da go zematpredvid vlijanieto na klimatskite promeni voìvotite na licata so popre~enost i da vklu~atreferenci za nivnite prava i potrebi do dokumentite{to }e proizlezat od ovaa konferencija.

Naglasuvawe deka ovie procesi i drugi sli~nimora da se vodat spored Konvencijata na ON za pravatana lica so popre~enost i da gi imaat ~ovekovite pravavo svojata sr`. Ratifikacijata e vaèn prv ~ekor; toapretstavuva obvrska za implementacija. Poradi toanie izleguvame so povik do site nositeli na akcii– dràvi ~lenki, Sovetot za ~ovekovi prava, agenciina ON, nacionalni institucii za ~ovekovi prava,organizacii na lica so popre~enost i po{irokotogra|ansko op{testvo – da deluvaat za univerzalnaratifikacija na Konvencijata na ON za pravata nalica so popre~enost i Fakultativniot protokol.So 151 dogovorni stranki od 2006 godina pa navamu,Konvencijata svedo~i za impresiven broj naratifikacii vo kratok vremenski period. Toapretstavuva jasen dokaz za va`nosta {to dràvite japridodavaat na ispolnuvawe na prazninata za za{tita{to porano gi prave{e licata so popre~enost nevidlivivo naporite za ~ovekovi prava. So netrpenieo~ekuvame da se odlu~ite za patot kon univerzalnaratifikacija zaedno so site vas.

Aktivnosti na Obedinetite nacii

11


Aktivnosti na EASPD

Na vakov zna~aen den kako {to e Me|unarodniotden na licata so popre~enost, obezbeduva~ite naservisni slu`bi od cela Evropa se sobraa zaedno voEvropskiot parlament i zaedno so evropskitepoliti~ari gi analiziraa prioritetite za sektorot zapopre~enost vo sledniot mandaten period. Generalniotsekretar na EASPD, Luk Zelderloo, be{e moderator nasesijata i gi prezentira{e stavovite na obezbeduva~itena servisni slu`bi vo odnos na glavnite pra{awa vosektorot za popre~enost: Paketot za rabotni mesta,rast i investicii na Juncker; potrebata od posilnasocijalna dimenzija vo Evropskiot semestar,srednoro~niot pregled na strategijata Evropa 2020;rabotniot plan 2015-2020 od Evropskata strategija zapopre~enost i postignatiot napredok vo Evropa vo odnosna implementacijata na Konvencijata na ON za pravatana lica so popre~enost osobeno preminot od institu-cionalni vo servisni slu`bi vo mestoto na ̀ iveewe.

EASPD ja povika Evropskata komisija daiskoristi del od paketot na Juncker za da se naso~atakciite na dràvite ~lenki preku soodveten izve{tajkako da se otvori potencijalot za kreirawe na rabotnimesta vo sektorot za socijalni i zdravstveni servisnislu`bi i da se zajakne socijalnata dimenzija vokonkretnite preporaki za 2015 godina za sekoja zemja.EASPD voedno gi povikuva Evropskiot parlament iEvropskata komisija da izdadat studija nameneta dagi sobere na edno mesto najdobrite primeri nana~eloto za partnerstvo, kade gra|anskoto op{testvoi javnite vlasti deluvale zaedni~ki za da go unapredatkreiraweto na politikite i da obezbedat deka YouthGuarantee moè da im pomogne na najisklu~enite odpazarot na trudot i koi imaat potreba od poddr{kapri vrabotuvaweto.

Pretstavuvaj}i gi Liberalite, Marian Harkin,(IE/ALDE) naglasi: „Evropskiot parlament ja imaodgovornosta da sledi dali inkluzivniot rast seprimenuva vo procesot na Evropskiot semestar vosekoja zemja i da bide proaktiven, da bara socijalnadimenzija”. Vo taa nasoka, taa dodade: „treba da

obezbedime deka specifi~nite preporaki za sekojazemja gi zemaat predvid socijalnite aspekti i serezultat na evaluacijata od socijalnite ishodi”. Vosvojot del, Adam Kosa (HU/EPP) ukaà deka voizminatiot mandat samo 4% od strukturnite fondovibile potro{eni za popre~enost, no vo Evropa licataso popre~enost pretstavuvaat 10% od naselenieto. Tojporadi toa spomena deka „Evropskiot parlament moèda predloì da investira minimum 10% od socijalnitei strukturnite fondovi na EU za sektorot zapopre~enost”. Toj dodade „Obezbeduva~ite na servisnislu`bi i korisnicite se dviè~kata sila kojaovozmoùva golema promena za licata so popre~enostvo Evropa. Konvencijata na ON za pravata na lica sopopre~enost ne e magi~na alatka, no moè da se koristiza da se bara akcija. Evropskiot parlament vosorabotka so obezbeduva~ite na servisni slu`bi moèda osigura deka fondovite korektno se tro{at” dodadetoj. Helga Stevens (BE/ECR) ja istakna va`nosta da senapravat zaednicite pristapni za licata sopopre~enost za da moàt da nudat aletrnativa nainstituciite. „Treba da ge promenime mentalitetotod specijalizirana grià vo grià vo mestoto naìveewe, a toa e mo`no samo ako op{testvoto e bezbarieri. Toa e voedno i vladina odgovornost: ako po-edinci veruvaat vo inkluzija, i licata so popre~enost}e imaat benefit od ednakvi mo`nosti” re~e taa.

Od Evropskata komisija, Immaculada Placenia,naglasi deka edna od klu~nite temi za sektorot zapopre~enost vo slednite godini }e bide pravilnaupotreba na fondovite na EU. Taa re~e deka:„Evropskata strategija za popre~enost be{e kreiranaza da se dade vreme i stabilnost vo fazata naimplementacija. Noviot raboten plan na ovaa strategija}e bide izdaden vo juni, po povratnite informacii odKomitetot na ON za pravata na licata so popre~enost.”Taa dodade deka „Evropskata komisija obrnuvapogolemo vnimanie na pristapnosta bidej}i e preduslovza licata so popre~enost da gi uìvaat site pravadadeni vo Konvencijata na ON”. Taa se osvrna i na

Prioritetite na noviot Evropski parlamentvo odnos na sektorot za popre~enost

12


Aktivnosti na EASPD

Aktivnosti na EDF - Evropski forim za popre~enost

Vo po~etokot na noemvri, na sostanok naOdborot na EDF se sretnaa pretstavnici odorganizacii na lica so popre~enost od celaEvropa. Sostanokot go otvori pretsedatelot naEDF, a po nego govore{e [efot na oddelenieto zapravata na lica so popre~enost pri Evropskatakomisija, Maria Luisa Cabral. EDF usvoi merki socel dvièweto za popre~enost da se podgotvi zacelosno u~estvo vo noviot politi~ki period kojse otvori vo Evropskata unija po Evropskiteizbori i obnovenata Evropska komisija.

Vo svojot govor, pretsedatelot na EDFpotencira{e deka ova e su{tinski period. „Dvièwetoza popre~enost naskoro }e bide pred va`ni politi~kipra{awa, za koi naporno rabote{e vo tekot naizminatata decenija, kako na primer, Evropskiot Aktza pristapnost, Direktivata za nediskriminacija,izve{tajot na Evropskata unija do Komitetot naON za pravata na lica so popre~enost, pregledot naEvropa 2020 i Evropskata strategija zapopre~enost”, re~e pretsedatelot, potenciraj}i jaodgovornosta {to ja imaat noviot Evropskiparlament i novata Komisija kon nivnite 80milioni gra|ani so popre~enost. „2015 }e bideklu~na godina za politikite, }e bide godina koga nascenata vo oblasta na popre~enosta }e stapat noviakteri, a nie }e treba u{te edna{ da se obideme da

bideme uspe{ni vo obidite da gi napravime pravatana licata so popre~enost dolgoro~en politi~kiprioritet”, zaklu~i toj na krajot od svoeto izlagawe.

Od svoja strana, noviot {ef na Oddelenietoza pravata na lica so popre~enost pri Komisijata,zboruva{e za va`nosta na implementacijata naKonvencijata na ON za pravata na lica sopopre~enost od strana na EU, {to }e se prezentiraslednata godina vo izve{tajot do Komitetot na ON kade}e se objasni dotoga{ postignatoto vo ovaa oblast.Maria Luisa Cabral isto taka re~e deka Evropskiotakt za popre~enost }e bide glavniot prioritet zanovata Komisija, a voedno spomena deka Komisijata}e dostavi pregled na Strategijata za popre~enostdo krajot na 2015 godina.

Vo tekot na sostanokot EDF ja usvoi i svojatapoliti~ka agenda za 2015 godina naglasuvaj}i japotrebata od kontinuirana rabota vo zajaknuvawe nakapacitetot na dvièweto i vo celosnataimplementacija na Konvencijata na ON za pravatana lica so popre~enost vo site oblasti nakreirawata na politiki na nivo na EU. Vo taa nasoka,do Komitetot na ON za pravata na lica sopopre~enost, EDF }e podnese svoj alternativenizve{taj na izve{tajot koj EU go podgotvi, a giopfa}a oblastite i akciite koi se izostaveni voizve{tajot na EU.

EDF ja povikuva EU da odgovori na predizvicite vosledniot period za gra|anite so popre~enost

Direktivata za javni nabavki: „treba da im pomognemena nabavuva~ite da ja vr{at svojata rabota na pravilenna~in informiraj}i gi za barawata za pristapnost.”

EASPD raboti na izve{taj vo senka vklu~uvaj}ii preporaki za zabrzuvawe na implementacijata naKonvencijata na ON vo Evropa. Edno od glavnite barawae da se razgleda, vo Evropskata strategija zapopre~enost, su{tinskata uloga {to ja igraatsocijalnite i zdravstvenite servisni slu`bi voosposobuvaweto na licata so popre~enost celosno dabidat vklu~eni vo op{testvoto i da se vospostavatspecifi~ni politiki koi go poddrùvaat ovoj proces.Poradi toa, EASPD gi povikuva instituciite na EUda finansiraat obuki na vlastite i personalotvklu~en vo menaxiraweto na ESI fondovite; da seosigura deka standardite za ~ovekovi prava se exante i ex post kriteriumi za site {emi na EU zafinansirawe i da se podobri monitoringot naupotrebata na ovie fondovi so cel da se izbegnebilo kakva zloupotreba i finansirawe nainstitucii.

Od S&D grupata, Jutta Steinruck (DE/S&D)naglasi deka „Od su{tinsko zna~ewe e politikite zapopre~enost da ne se gledaat kako minorna tema vo

socijalnite politiki, tuku da se vklu~at vo redovnitetekovi na site poliwa od politikite. Eden odprioritetite e efektivna za{tita od diskriminacija”.Vo taa nasoka, Jean Lambert (UK/Greens) re~e dekanoviot parlamentaren sostav treba da se fokusira naaktivna i socijalna inkluzija i kako da se spravuva sodisbalansi i diskriminacija. „Komitetot zavrabotuvawe i socijalni raboti podetalno }erazgleduva kako se koristat fondovite na EU i dalivo Evropskiot semestar }e ima ne{to za pristap dogrià. Vo taa smisla, griàta za lica so popre~enost,osobeno licata so te{ka popre~enost ne e voop{tounapredena”.

Pretsedatelot na EASPD, Franz Volfmayr, jazatvori sesijata so prezentacija na godi{natastrategija na EASPD. Toj istakna deka „vklu~uvawetona aspektite od politikata za popre~enost voredovnite tekovi e vo samiot fokus na raboteweto naEASPD”. Poradi toa, pove}egodi{nata strategija sestremi kon razvivawe na strukturen razvoj na politikii akcii preku vklu~uvawe ne samo na obezbeduva~i naservisni slu`bi, tuku i na lica so popre~enost,nivnite semejstva, drugi socijalni sektori i novina~ini na finansirawe.

13


Aktivnosti na EASPD

Povtorno sme svedoci na neprifatlivi usloviza ìveewe na licata so popre~enost vo Evropa.Neodamna mediumite osudija nov skandal. Vo ovojslu~aj alarmot se slu~i vo eden gr~ki centar za decaso popre~enost koj go rakovodi gr~kata vlada.Prenesena preku BBC, vo informacijata se opi{uvaatuàsnite uslovi za ̀ iveewe vo centarot vo Lechaina,malo grat~e na jugot na Grcija.

Ovoj nov slu~aj se priklu~i kon beskrajnatalista na institucii vo Evropa koi prodolùvaat sorabota bez po~it na pravata propi{ani vo Konvencijatana ON za pravata na lica so popre~enost i voKonvencijata za pravata na deteto. I pove}e odnesoodvetnite praktiki i kr{ewa na ~ovekovite pravavo centarot vo Lechaina ve}e bile kritikuvani odgr~kiot naroden pravobranitel pred tri godini voizve{taj publikuvan vo mart 2011 godina. Vo izve{tajotse veli deka postoi „zna~aen nedostig na servisnislu`bi koi se obezbeduvaat za {titenicite, a {torezultira od nedostigot na personal kako i odprirodata na institucijata – nedostig na standardi,nedovolna grià, sistemsko zanemaruvawe na{titenicite i nepovolni uslovi za rabota –”. Ottoga{pa navamu, mnogu malku ili voop{to nema napredok.

Evropskata asocijacija na obezbeduva~i naservisni slu`bi (EASPD) smeta deka ovaa situacijau{te edna{ ja istaknuva va`nosta da se imadovolen broj i obu~eni profesionalci vosektorot, kako i potrebata da se iznajde re{eniena evropsko nivo bidej}i vakvi skandali vooblasta na ~ovekovite prava postojanoproizleguvaat vo mnogu evropski dràvi ~lenki.Jasno e deka toa e evropski problem, pa spored toaEU mora da deluva i da im pomogne na dràvite~lenki da se podobruvaat vo ovaa oblast.

Trojkata pove}e se fokusira na ekonomskite rabotiotkolku na ~ovekovi prava

Koga ovoj slu~aj be{e prijaven za prv pat,narodniot pravobranitel ve}e im prepora~al nagr~kite vlasti da odobrat novi regulativi i da gotransformiraat sistemot za obezbeduvawe grià voGrcija kako i modelot za rezidencijalna grià. Gr~kotoministerstvo za trud i socijalno osiguruvawereagira{e velej}i deka gr~kata vlada e podgotvena dagi podobri uslovite za ̀ iveewe vo ovaa institucija,no i vo drugite sli~ni centri za zdravstvena grià voGrcija. Tie, voedno, obrnaa vnimanie i na pote{kotiiteso koi se sre}avaat pri angaìrawe na pogolem brojprofesionalci i vo podobruvaweto na kvalitetot nasocijalnite servisni slu`bi poradi posledovatelniteprogrami za ekonomsko prilagoduvawe i krajnogolemite kratewa na javnite tro{oci koi bilenametnati vrz Grcite od strana na Trojkata,

U{te eden skandal vo oblasta na ~ovekovi prava:vreme e EU da deluva!

pretstavena od Me|unarodniot monetaren fond,Evropskata centralna banka i Evropskata komisija.

Soglasno izve{tajot na Organizacijata zaekonomska sorabotka i razvoj gr~kite javni socijalnitro{oci se namaleni za okolu 20% do 10% od BDP od2009 godina navamu. EASPD àli {to se ~ini dekaTrojkata pove}e politi~ko vnimanie obrnala naekonomskite raboti otkolku na ~ovekovite prava nasvoite gra|ani. Vreme e Evropskata unija da go promenivakviot na~in na razmisluvawe pred evropskite gra|anida ja izgubat doverbata vo sposobnosta na EU da deluvavo nivni interes.Soglasno seto ova, EASPD ja povikuva Evropskata unija:- Da se postavi gledi{teto za ~ovekovite prava

vo su{tinata na kreiraweto na evropskitepolitiki.

- Da se obezbedi deka standardite za ~ovekoviprava }e stanat ex ante i ex post kriterium zasite {emi za finansirawe na EU.

- Da se izmeri i da se zeme vo predvid vlijanietona namaluvawata {to go imale vrz uìvawetona ~ovekovite prava vo Evropa. Toa moè da seslu~i preku razvojot i inkluzijata nasocijalnite i zdravstvenite pokazateli voevropskite i nacionalnite procesi na kreirawepolitiki na isto nivo, ako ne povisoko, otkolkumakroekonomskite.

- Da se zajakne socijalnata perspektiva vo Evrop-skiot semestar preku upotrebata na ovie pokaza-teli za da se izmeri socijalnoto vlijanie napreporakite specifi~ni za sekoja zemja, kako ida se dadat socijalno orientirani preporaki dosite dràvi ~lenki na EU vklu~eni vo procesot.Istiot metod za merewe treba da se koristi ivo celost da se zeme vo predvid, vo sitekreirawa na evropski politiki vo idnina.

14


Aktivnosti na Evropskata mreà za samostojno ìveewe (ENIL) iEvropskata koalicija za ìveewe vo zaednicata (ECCL)

^lenot 19 od Konvencijata na ON za pravata nalica so popre~enost povikuva dràvite potpisni~kida go priznaat ednakvoto pravo na licata sopopre~enost da ìveat vo zaednicata, istaknuvaj}ideka sekoe lice so popre~enost ima ednakvo pravo napristap do rezidencijalni i servisni slu`bi vomestoto na ̀ iveewe. Isto taka vo ~lenot se veli dekavladite mora da gi obezbedat servisnite slu`bi ipotrebnata poddr{ka za da se olesni ìvotot vozaednicata.

Na 5-ti juni 2014 godina, Evropskata komisijago izdade inicijalniot izve{taj za implementacijatana Konvencijata na ON za pravata na lica sopopre~enost vo Evropskata unija. Denes, Evropskatamreà za samostojno ̀ iveewe – Evropskata koalicijaza ìveewe vo zaednicata (ENIL-ECCL) prezentiraaizve{taj vo senka, koj bara na Komitetot za pravata nalica so popre~enost da mu se obezbedat informaciikoi bi bile od pomo{ pri ocenuvaweto na stepenot dokoj Evropskata unija se pridrùva kon svoite obvrskisoglasno ~lenot 19 od Konvencijata za pravata na licaso popre~enost.

Izve{tajot se prezentira{e na 14-ti noemvri2014 godina na nastan organiziran vo sorabotka so Zeroproektot na Fondacijata ESSL i Centarot evropskafondacija.

Na prezentacijata ima{e otvorena diskusija od{irok spektar na ~initeli od Evropskite instituciii organizacii koi deluvaat vo oblasta na popre~enosta.Me|u govornicite na nastanot bea Maria Luisa Cabral,[ef na oddelenieto za prava na licata so popre~enostpri Evropskata komisija i Raluka Bunea od Inicija-tivata za mentalno zdravje na otvoreno op{testvo.

Cabral ima{e interesno izlagawe vo koe sekoncipira{e odgovorot na Evropskata komisija zaizve{tajot, so {to se istakna, me|u drugoto, dekamerkite za {tedewe vo Evropskata unija dovele dozgolemeni nivoa na institucionalizacija vo mnogudràvi ~lenki na EU.

Po golem broj na slu~ai koi se odnesuvaat nazloupotrebata na strukturnite fondovi za razvoj i,vo nekoi primeri duri i gradewe na institucii, KamilaParker, sovetnik za mentalno zdravje i ~ovekovi prava,ja povika Evropskata komisija da gi suzbie vakvitelo{i praktiki.

ENIL i ECCL prezentiraa izve{taj vo senka zaimplementacijata na ~lenot 19 od Konvencijata na ON za

pravata na lica so popre~enost

Evropskata mreà za samostojno ̀ iveewe (ENIL) i Evropskata koalicija za ̀ iveewe vo zaednicata(ECCL) go prezentiraa nivniot izve{taj vo senka so koj se ocenuva ulogata na ~lenot 19 odKonvencijata na Obedinetite nacii za pravata na lica so popre~enost vo zakonodavstvoto nadràvite ~lenki na EU.

So stotici iljadi Evropejci so popre~enost koise segregirani vo institucii i izolirani vo svoitedomovi, bez pristap do razli~ni servisi za samostojnoìveewe, ENIL-ECCL smetaat deka ~lenot 19 e od klu~nozna~ewe za implementacija na Konvencijata za pravatana lica so popre~enost kako takva. êtiri godini poratifikacijata na Konvencijata za pravata na lica sopopre~enost od strana na EU, {emite za li~naasistencija i drugi servisni slu`bi vo mestoto naìveewe se u{te nedostasuvaat niz celata Evropskaunija, kako i ostanatite redovni kapaciteti i servisnislu`bi – vklu~uvaj}i obrazovanie, zdravstvena griài transport – vo golema mera se se u{te nedostapni zalicata so popre~enost vo mnogu dràvi ~lenki.

I pokraj mnogute pozitivni inicijativi odEvropskata komisija, kako na primer usvojuvaweto naStrategijata za popre~enost 2010 – 2020 ivklu~uvaweto na Konvencijata za pravata na lica sopopre~enost vo novite regulativi za upotreba naEvropskite strukturni i investiciski fondovi(Strukturni fondovi), ENIL-ECCL smetaat deka moèmnogu pove}e da se napravi za da se ovozmoì podobrousoglasuvawe so ~lenot 19. Izve{tajot se fokusirana dve oblasti – akcii prezemeni od EU za da seobezbedi deka Strukturnite fondovi se koristat dapoddr{ka na proekti koi gi promoviraat pravata nalicata so popre~enost na ̀ ivot i u~estvo vo zaednicatai ulogata na EU vo naglasuvaweto na va`nosta od{emite za li~na asistencija.

So naslov „Realizirawe na pravoto nasamostojno ìveewe: Dali Evropskata unija ekompetentna da se soo~i so predizvicite?”, izve{tajotvo senka na ENIL-ECCL predlaga niza pra{awa koiKomitetot na Obedineti nacii za pravata na lica sopopre~enost treba da gi postavi pri razgleduvawetona usoglasuvaweto na EU so Konvencijata za pravatana lica so popre~enost koe }e se slu~uva vo septemvri2015 godina.

Tie se nadevaat deka dokolku Komitetot usvoibilo koi od preporakite }e se pomogne vo naglasuvawetona pove}eslojnite barieri so koi se u{te se soo~uvaatlicata so popre~enost vo EU i deka pravoto nasamostojno ̀ iveewe }e bide staveno visoko na agendatana EU i na dràvite ~lenki.

15



Osven sproveduvaweto na aktivnosti odproektot “So kompjuter do polesno u~ewe”, CPLIP -PORAKA Strumica vo izminatite dva meseci rabote{ei na zajaknuvawe na sorabotkata so drugi zdruènija iorganizacii na gra|ani kako edna od celite nabrojanivo Godi{nata programa za rabota.

Na 6-ti noemvri ~lenovite na CPLIP – PORAKAStrumica go posetija Dnevniot centar za lica sointelektualna popre~enost PORAKA Radovi{, sezapoznaa so na~inot na koj toj funkcionira, kako i solicata koi go posetuvaat. Od strana na socijalniotrabotnik, vraboten vo dnevniot centar, ni bea pokaànipredmetite izraboteni od korisnicite kako del odkreativnata rabota, a osven prostorijata za dnevenprestoj, imavme mo`nost da gi vidime i prostoriiteza sportuvawe, za gradinarstvo i rabota so kompjuteri.Od na{a strana na licata koi go posetuvaat Dnevniotcentar im bea dodeleni paketi so mle~ni proizvodi –donacija od strumi~ka firma. Osven zapoznavawe souslovite za rabota vo Dnevniot centar, celta naposetata be{e i interakcija na ~lenovite sointelektualna popre~enost so korisnicite koi goposetuvaat centarot. Zaradi toa bea predvideni izaedni~ki aktivnosti – izrazuvawe preku crtawe ifolklorni igri. So pretsedatelkata na CPLIP –PORAKA Radovi{ napravivme sporedba pome|uuslovite za rabota vo tamo{niot Dneven centar iuslovite za rabota vo neodamna otvoreniot Dnevencentar za lica so intelektualna popre~enost voStrumica. Za posetata na centarot be{e napravenokratko izvestuvawe od edna lokalna televizija, a svoi

Vo ramkite na me|uop{tinskata sorabotkapome|u CPLIP - PORAKA Skopje i CPLIP - PORAKARadovi{, korisnicite na dnevniot centar - PORAKASkopje na 09.11.2014 godina go posetija dnevniot centar- PORAKA Radovi{. Za vreme na posetata bea realizi-rani zaedni~ki aktivnosti vo dnevniot centar, posetana crkvata Sv.Ilija i zaedni~ki ru~ek vo restoran.Celata aktivnost mediumski be{e pokriena od stranana lokalnite TV mediumi.

Aktivnosta be{e organizirana od strana naRCPLIP - PORAKA, so poddr{ka na gradona~alnikotna Grad Skopje i gradona~alnikot na Op{tina Radovi{.

Aktivnosti na CPLIP – PORAKA Strumica

izjavi dadoa pretsedatelkite na zdruènijata.Sredbata zavr{i so zaedni~ki ru~ek na licata sointelektualna popre~enost od dvete organizacii.

Na vra}awe, po ̀ elba na nekoi od prisutnite,go posetivme i manastirot vo selo Oraovica.

Od po~etokot na oktomvri CPLIP – PORAKAStrumica ostvari nekolku sredbi so volonterite odCrven krst na op{tina Strumica. Volonterite od Crvenkrst nekolkupati gi posetija ~lenovite na CPLIP –PORAKA Strumica vo prostoriite na Socijalniot klub,im doniraa didakti~ki materijali i u~estvuvaa vorabotata so niv. Tie se zapoznaa i so tekovniot proektza vklu~uvawe na kompjuterite vo edukacijata nalicata so intelektualna popre~enost i soedukativnite materijali koi se koristat za taa cel.Pokraj toa, izrazija ̀ elba vo idnina na na{ite ~lenovida im prezentiraat ednostavni tehniki za davawe prvapomo{. Za edna od posetite informira{e lokalenteleviziski medium.

Aktivnosti na dnevniot centar – PORAKA SkopjeKako del od vospostavenata sorabotka so

Fakultetot za likovna umetnost, ~ii profesori se~lenovi na Rotari klubot Skopje - Centar proizlezeaktivnost za nivna poseta vo dnevniot centar izapoznavawe so aktivnostite na istiot. @elbata nanekoj na~in da pomognat kolku {to toa nivnitemo`nosti go dozvoluvaat i da pridonesat vo rabotatana dnevniot centar, ~lenovite na Rotari klubotodlu~ija da ja realiziaraat preku donacija voprehranbeni produkti i materijali za rabota.Iskaùvame golema blagodarnost i se nadevame dekasorabotkata }e prodolì vo idnina.

CM

YB

CM

YB

CM

YB

Glasilo na Republi~kiot centar za poddr{ka na lica so intelektualna popre~enost Broj 4 godina XXVII

C M Y B

C M Y B

C M Y B

Cvetna pateka na mirot - za humanosta i u~itelotCvetna pateka na mirot - za humanosta i u~itelotCvetna pateka na mirot - za humanosta i u~itelotCvetna pateka na mirot - za humanosta i u~itelot

C M Y B

CM

YB

Poznatiot umetnik i golem humanist, @ivko Popovski – Cvetin, zaedno so RaskoLozanoski, profesor i pretstavnik na Zdruènieto na prosvetni rabotnici, sokorisnicite na dnevniot centar – PORAKA Radovi{ i so u~enicite od SOU „KostaSusinov” – Radovi{, realiziraa rabotilnica pod mototo: „Cvetna pateka na mirot – zahumanosta i u~itelot”.

Za moment po masite se rasposla livada od cve}iwa preto~ena vo crteìte na umetnikotkoj gi sozdava{e so golema ume{nost. Korisnicite na po~etokot bea v~udonevideni iiznenadeni od brzinata na sozdavawe na prekrasnite cvetni crteì, no pozitivnataenergija na umetnikot i negovata bliskost so niv gi pottikna da pravat obidi danacrtaat ne{to svoe so cvetni motivi. Pottik za pogolema inspiracija na umetnikot beanasmevkite i pesnite od strana na korisnicite koi gi stoplija srcata na gostite. Sesozdade navistina prekrasna rabotna i kreativna atmosfera me|u site prisutni, a@ivko Popovski – Cvetin na site im podari cveten crte` koj }e bide navistinaskapocen detaq vo sekoj dom.







Neumornite race na ovoj golem umetnik sozdadoa golem broj na sliki koi }e bidat dadenina proda`ba so humanitaren karakter, a sobranite sredstva }e bidat nameneti zapotrebite na dnevniot centar – PORAKARadovi{.

Documents

Cvetna pateka na mirot - za humanosta i u ...poraka.org.mk/wp-content/uploads/2014/10/Glasilo-PORAKA...Cvetna pateka na mirot - za humanosta i u~itelotCvetnaCvetna pateka na mirot