Czy płeć ma znaczenie? Kobieta, mężczyzna i komunikowanie

Mgr Iwona Leonowicz-Bukała

Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w siedzibą

w Rzeszowie

Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w siedzibą w Rzeszowie

Proces przekazywania treści między uczestnikami – nadawcą i odbiorcą – za pomocą znaków (werbalnych i niewerbalnych).

Dotyczy porozumiewania się ludzi, poprzez język pisany lub mówiony (temu zwykle towarzyszy język ciała).

Wysyłanie komunikatów jest świadome, intencjonalne i celowe.


Ludzie różnią się od siebie w kwestii komunikowania:

Mają inne cele komunikacyjneRozmawiają na inne tematyMniej lub bardziej skutecznie używają

komunikacji niewerbalnej, czyli pozasłownej Inaczej traktują partnerów rozmowyUżywają innych słów


Od wykształcenia Od poziomu intelektualnego Od środowiska Od wykonywanej pracy Od indywidualnych cech

osobowości Od wychowania


Naukowcy od dawna próbują odpowiedzieć na to pytanie…


Mężczyźni mówią mniej - ich celem jest wywieranie wpływu i ugruntowanie swojej pozycji. Mężczyznom zależy na władzy.

Kobiety mówią więcej – ich celem jest nawiązanie łączności. Kobietom zależy na intymności.

ALE: w grupie mieszanej (w której są mężczyźni) kobiety mówią mniej.


Ponadto Lakoff twierdziła, że kobiety: częściej przepraszają w trakcie rozmowy

(Przepraszam, ale myślę, że…); stosują prośby niebezpośrednie i grzeczne polecenia

(Chce mi się pić zamiast Podaj mi wody) zwykle rzadko używają wulgaryzmów i szorstkich słów; są lepszymi słuchaczami (zadają dodatkowe pytania); wykazują w rozmowie niepewność i

podporządkowanie się zewnętrznej dominacji (Nie wiem, czy można tak powiedzieć, ale…, Nie znam się na tym, ale…);

używają wielu banalnych słów (szczególnie przymiotników, jak cudowny, boski, niesamowity, itp.);

bardziej dbają o poprawność języka i wymowy.


Późniejsze badania (K. Dindia, S. Lipsitz Bem) dowiodły, że:

Różnice między kobietami i mężczyznami nie są tak duże, jak przypuszczała Lakoff

Zarówno część kobiet komunikuje się w sposób typowy dla mężczyzn, jak i część mężczyzn komunikuje się w sposób typowy dla kobiet

Dlatego zadano inne pytania: Do jakiego stopnia płeć wpływa na komunikowanie? I co jeszcze ma wpływ?


Płeć biologiczna jest faktem, czymś odgórnie człowiekowi narzuconym.

Zgodnie z posiadaną płcią biologiczną dzieci w każdym społeczeństwie wychowywane

są odpowiednio do ról społecznych, jakie kobietom i mężczyznom są przypisane.


Płeć ma wpływ na to, jak jesteś wychowywany, a co za tym idzie- na styl konwersacyjny jaki reprezentujesz.

Jeśli jesteś dziewczynką – bawisz się lalkami, „w pielęgniarkę” oraz „w dom” – uczysz się współpracy z innymi i troski o nich. Mówisz językiem porozumienia. Jeśli jesteś chłopcem - chodzisz po drzewach, grasz w piłkę, bierzesz udział w rowerowych wyścigach – uczysz się rywalizacji i bycia najlepszym. Mówisz

językiem sprawozdania.


Kobiety komunikując się z innymi nastawione są na współpracę, nawiązanie i podtrzymanie więzi, wytworzenie atmosfery intymności, bliskości i wspólnoty.

Mężczyźni komunikują się głównie w celach pozyskania lub przekazania informacji oraz potwierdzenia swojego statusu w grupie, potwierdzenia swego – jak najwyższego - miejsca w hierarchii.

Jednak każda osoba może nabyć styl konwersacji właściwy płci przeciwnej. Mężczyzna może

komunikować się jak kobieta, a kobieta – jak mężczyzna.


Można zadać pytanie, czy istnieją różnice w budowie i funkcjach mózgu kobiet i mężczyzn, które mogą wpływać na sposób komunikowania się?

1. Mózg mężczyzn jest większy, ale nie ma to wpływu na inteligencję oraz sposób komunikowania.

2. Faktem jest specjalizacja półkul mózgowych (tzw. lateralizacja) / R. Ornstein

3. Kobiety mają lepiej rozwiniętą prawą półkulę - intuicyjną, mężczyźni – lewą, logiczną.


Różnice u kobiet i mężczyzn występują na poziomie 1-2%.

Ornstein zaczął dowodzić, że ta dychotomia ma odzwierciedlenie w życiu społecznym. Według niego w społeczeństwach zachodnich system kształcenia rozwija zdolności półkuli lewej, w społeczeństwach wschodnich – zdolności półkuli prawej.


W badaniach nad komunikacją kobiet i mężczyzn zrezygnowano zatem z mówienia o „różnicach płciowych”.

Kategorię „płci biologicznej” (ang. sex) zastąpiono kategorią „rodzaju”

– „płci kulturowej/społecznej” (ang. gender).

Badania nad płcią kulturową nazywamy gender studies.


Gender to – jak wspomniano – płeć kulturowa. Gender to cechy i zachowania uważane w danej kulturze za

odpowiednie dla kobiety i mężczyzny (Rhoda Unger).

Gender to etykietka społeczna, która nie odnosi się do fizjologii. Gender to schemat służący społecznej kategoryzacji jednostek (Carolyn Sherif).


gender to stworzone przez społeczeństwo role, zachowania, aktywności i atrybuty jakie dane społeczeństwo uznaje za odpowiednie dla mężczyzn i kobiet. Poczucie przynależności do tych ról płciowych nazywamy tożsamością płciową.

Innymi słowy: kobieta i mężczyzna to kategorie płciowości biologicznej (sex), zaś kobiecy i męski – kategorie płci kulturowej/społecznej (gender) Kategorie kobiecości i męskości różnią się w

zależności od kultury społeczeństwa

Źródło: www.who.int


W koncepcji gender najważniejsze jest to, że różnice między kobietami i mężczyznami są uwarunkowane społecznie, a nie biologicznie.

Podłoże różnic wynika z procesu socjalizacji, uczenia się i odmiennych doświadczeń społecznych kobiet i mężczyzn Kobiety i mężczyźni wyrastają w świecie różnych słów i różnych priorytetów.

Jeśli dziewczynki są uczone, że mają dbać o innych – będą to robić; jeśli chłopcy są uczeni, że nie wolno im płakać – nie będą tego robić. Te same zależności odnoszą się do komunikacji, która wynika ze stereotypowego obrazu kobiety i mężczyzny. Komunikujesz się tak a nie inaczej, bo uznano, że tak powinieneś/powinnaś komunikować się jako mężczyzna/kobieta.


Deborah Tannen proponuje traktować komunikację między mężczyznami a kobietami jak komunikację międzykulturową, przy założeniu, że uczestnicy nie uświadamiają sobie, iż reprezentują odmienne kultury,…[usiłują] uczciwie

ze sobą rozmawiać, lecz czasem wydaje się, że mówią różnymi językami, czy choćby dialektami.


Kobiety Mężczyźni

Najważniejsza jest sympatia Najważniejszy jest szacunek

Celem jest bliskość Celem jest wysoki status

Narzędziem są: Narzędziem są:

pytaniamiłe słowa

komplementyzainteresowanie

unikanie konfliktu

interesujące opowieścianegdotydowcipy

wchodzenie w konflikt

Gadatliwe w domu Gadatliwi publicznie


Komunikacja kobiet i mężczyzn różni się.

Źródłem tych różnic jest wychowanie, a nie fizjologia.

Dlatego kobieta może mówić jak mężczyzna, a mężczyzna jak kobieta.

Kobiety zwykle dążą do nawiązania wspólnoty i współpracy, mężczyźni – do konkretnego przekazania informacji oraz potwierdzenia swego statusu.

Mężczyźni i kobiety mówią innymi dialektami – dialektami rodzajowymi (Deborah Tannen).


Słownik terminologii medialnej pod red. Walerego Pisarka, Universitas, Kraków 2006.

W. Pisarek, Wstęp do nauki o komunikowaniu, WAiP, Warszawa 2008.

M. Bugajski, Język w komunikowaniu, PWN, Warszawa 2006.

B. Dobek-Ostrowska, Komunikowanie polityczne i publiczne, Warszawa 2007.

Linda Brannon, Psychologia rodzaju, GWP, Gdańsk 2002.

Em Griffin, Podstawy komunikacji społecznej, GWP, Gdańsk 2003.


Slajdy: 3,9, 10, 20 – ilustracje autorstwa Aleksandry Anzel (zgoda autorki na wykorzystanie)

Slajd 4: ilustracja autorstwa Iwony Leonowicz-Bukały

Pozostałe ilustracje: clipart programu Microsoft Office - Powerpoint 2007.

Documents

Czy płeć ma znaczenie? Kobieta, mężczyzna i komunikowanie