Czy są kraje i branże odporne na kryzys? · Ukraina ^s}Á v] Litwa µsP ] Procentowy udział krajów w TOP 50 4,2% 1% •W 2011 roku 27 spośród 50 analizowanych banków odnotowało

Warszawa, 30 sierpnia 2012 r.

Czy są kraje i branże odporne na kryzys?

Prezentacja wyników badania największych firm

w Europie Środkowej

1. Jak kraje poradziły sobie z kryzysem 2008-2009?

2. W których sektorach odnotowano największe wzrosty przychodów?

3. Które branże straciły?

4. Jak polskie przedsiębiorstwa wyglądają na tle regionu?

5. Wrażliwość krajów Europy Środkowo-Wschodniej na kryzysy

6. Podsumowanie

Agenda

2

3

Jak kraje poradziły sobie z kryzysem 2008-2009?

-155%

-109%

-97%

-90%

-88%

-87%

-80%

-67%

-53%

-38%

-35%

-16%

-6%

-4%

3%

12%

-200% -150% -100% -50% 0% 50%

Macedonia

Estonia

Słowacja

Litwa

Bośnia i Hercegowina

Serbia

Łotwa

Bułgaria

Słowenia

Rumunia

Chorwacja

Ukraina

Czarnogóra

Polska

Węgry

Czechy

Stopa zwrotu z inwestycji skorygowana zmiennością w porównaniu z benchmarkiem, Q2 2008 do Q2 2009

• Sztywne reżimy kursowe i fundusze pomocowe IMF w większości krajów zapobiegły silnemu osłabieniu walut

krajowych, ale nie powstrzymały odpływy kapitału z rynku akcji.

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%

UKRAINA

Polska

SERBIA

WĘGRY

RUMUNIA

Czechy

ALBANIA

Słowenia

MOLDAWIA

Chorwacja

Kosowo

Czarnogóra

Słowacja

Estonia

Bułgaria


Litwa

ŁOTWA

Macedonia

NCU/USD zmiana, Q2 2008 do Q2 2009

Uwaga:

• pionowa linia na poziomie 11% odzwierciedla deprecjację kursu

EUR/USD od Q2 2008 do Q2 2009,

• czerwony kolor słupków wskazuje na istnienie reżimu sztywnego

kursu walutowego,

• kraje zaznaczone dużymi literami uzyskiwały finansowe wsparcie

z IMF w połowie 2008 r.

Uwaga:

• benchmark stanowi indeks DJIA.

Źródło: Reuters EcoWin, Eurostat, IMF, Classification of Exchange Rate Arrangements and Monetary Policy Frameworks as of April 31, 2008.

4

-17,6%

-17,6%

-17,3%

-17,3%

-9,3%

-7,7%

-6,3%

-6,0%

-5,7%

-5,0%

-5,0%

-4,7%

-4,1%

-2,4%

0,6%

1,3%

1,3%

4,9%

7,7%

-20% -15% -10% -5% 0% 5% 10%

Łotwa

Litwa

Ukraina

Estonia

Słowenia

Węgry

Rumunia

Mołdawia

Czechy

Chorwacja

Słowacja

Bułgaria

Serbia

Macedonia

Czarnogóra

Polska


Kosowo

Albania

PKB, zmiana, Q2 2008 do Q2 2009

-35,1%

-28,2%

-27,6%

-22,3%

-20,1%

-19,4%

-17,8%

-16,9%

-16,3%

-16,3%

-12,4%

-12,1%

-8,8%

-8,5%

-0,1%

4,5%

-40% -30% -20% -10% 0% 10%

Ukraina

Czarnogóra

Estonia

Serbia

Słowenia

Węgry

Litwa

otwa

Słowacja

Chorwacja

Bułgaria

Czechy

Rumunia

Macedonia

Polska


Produkcja przemysłowa, zmiana, Q2 2008 do Q2 2009

Jak kraje poradziły sobie z kryzysem 2008-2009?

• Znacznie lepsze dopasowanie do indeksów giełdowych wykazują wskaźniki sektora realnego, co tłumaczy związek sytuacji

mikro- i makroekonomicznej.

• Największe spadki dynamiki produkcji przemysłowej i PKB miały miejsce w małych otwartych gospodarkach.

• Małe gospodarki bałkańskie doświadczyły mniejszych spadków wskaźników, ale są one mniej otwarte i bardziej

zapóźnione w rozwoju niż gospodarki krajów nadbałtyckich, więc kryzys dotarł do nich z opóźnieniem i był słabszy.

Metodologia badania

5

• To już szósta edycja badania największych przedsiębiorstw Europy Środkowej.

• Badanie obejmuje 18 krajów Europy Środkowej oraz Ukrainę.

• Analizujemy przychody (skonsolidowane) największych przedsiębiorstw za 2011 rok oraz I kwartał

2012 roku wyrażone w euro po kursie średnim z danego okresu.

• Prezentowane średnie zmiany zostały wyznaczone poprzez wyliczenie mediany zmian.

W 2011 roku sektor wyrobów przemysłowych kontynuował wzrost

przychodów

Średnia zmiana przychodów w ujęciu rocznym - 2011 do

2010

• Tegoroczne badanie potwierdza, że rok 2011 był rokiem utrzymującego się wzrostu – mediana wzrostu przychodów

wyniosła 10%.

• Wzrost w branży wyrobów przemysłowych był wynikiem dobrej koniunktury sektora chemicznego oraz metalurgicznego,

które z kolei związane były z dobrą ogólnoświatową koniunkturą na produkty tej branży.

• Przychody firm z sektora energetycznego wzrosły głównie na skutek wyższych ceny ropy naftowej oraz innych surowców

naturalnych.

• W 2011 roku sektor budowlany zanotował największe wzrosty, korzystając między innymi z rozliczenia kontraktów

infrastrukturalnych na EURO 2012.

• Jedynym sektorem, który odnotował spadek przychodów był sektor TMT. Ujemna dynamika wynika z nasycenia rynku

operatorów telefonii stacjonarnej i komórkowej.

6

Źródło: Analiza Deloitte

Średnia zmiana przychodów w ujęciu rocznym - 2010 do

2009

21%

17%

12%

10%

7%

6%

2%

-3%

-25% -5% 15% 35%

Sektor budowlany

Wyroby przemysłowe

Energetyka i zasoby naturalne

ŚREDNIA

Dobra konsumpcyjne i transport

Farmaceutyki i ochrona zdrowia

Sektor publiczny

Technologie, media i telekomunikacja

23%

13%

11%

8%

8%

5%

2%

1%

-25% -5% 15% 35%

Wyroby przemysłowe


ŚREDNIA



Sektor budowlany

Sektor publiczny


Wyniki za I kwartał 2012 roku potwierdzają nadchodzące spowolnienie

gospodarcze

Średnia zmiana przychodów w ujęciu kwartalnym –

Q1 2012 do Q1 2011

• Wyniki spółek w pierwszym kwartale 2012 roku wskazują na istotne wyhamowanie wzrostu we wszystkich sektorach.

• Spółki z sektora dóbr konsumpcyjnych i transportu w pierwszym kwartale 2012 roku odnotowały tylko nieznacznie niższy

wzrost niż w całym 2011 roku (6% w 1Q 2012 względem 7% w 2011 roku).

• W przypadku sektora budowlanego pierwszy kwartał 2012 roku przyniósł wzmocnienie trendów obserwowanych na

danych rocznych, jednak sektor ten jest reprezentowany w badaniu przez tylko 11 spółek a sam wzrost prawdopodobnie

nie jest możliwy do podtrzymania w dłuższym terminie.

7


21%

6%

5%

4%

3%

-3%

-4%

-8%

-25% -5% 15% 35%

Sektor budowlany



ŚREDNIA

Wyroby przemysłowe

Sektor publiczny



Średnia zmiana przychodów w ujęciu kwartalnym –

Q1 2011 do Q1 2010

35%

23%

17%

13%

12%

11%

11%

-3%

-5% 5% 15% 25% 35%

Wyroby przemysłowe


ŚREDNIA


Sektor budowlany

Sektor publiczny



W 2011 sektor wyrobów przemysłowych odnotował największy wzrost

reprezentacji

Największe spółki według sektorów

• W 2011 roku branża wyrobów przemysłowych (obejmująca firmy metalurgiczne, chemiczne czy maszynowe) odnotowała

drugi raz z rzędu wzrost reprezentacji na liście największych spółek, który wynosi obecnie 26%.

• Reprezentacja spółek z branży dóbr konsumpcyjnych i transportu, które w relatywnie dobrej kondycji przeszły przez

kryzys, obniżyła się względem 2009 roku na skutek lepszej kondycji pozostałych branż.

• Spadek reprezentacji sektora energetycznego wynika z konsolidacji branży (Vattenfall, Energa), a nie z niskiej dynamiki

przychodów.

8


Co trzecia największa spółka z regionu pochodzi z Polski

Największe spółki według krajów pochodzenia

• Polskie spółki stanowią największą grupę spośród wszystkich krajów. W porównaniu do zeszłorocznej listy

reprezentacja polskich spółek zmniejszyła się z 35% do 33%, na co wpływ miała szybsza dynamika wzrostu w

innych krajach, jak również zmiany strukturalne (konsolidacje w sektorze energetycznym: przejęcie aktywów Vattenfalla

oraz konsolidacja grupy Energa).

• Rok 2011 był kolejnym rokiem wzrostu udziału spółek ukraińskich, których przychody wzrosły średnio o 24% (do

rankingu weszły głównie spółki z sektorów wyrobów przemysłowych i dóbr konsumpcyjnych).

9


Wzrosty przychodów w 2011 roku było widoczne niemal we wszystkich

krajach regionu…

Średnia zmiana przychodów w ujęciu rocznym - 2011 do 2010

• We wszystkich krajach Europy Środkowej 2011 rok był okresem kontynuacji wzrostów zanotowanych rok

wcześniej, tak w euro, jak i w walutach lokalnych.

• Liderami wzrostu były spółki z Ukrainy oraz Rumunii. Spółki ukraińskie odnotowały prawie 2,5 krotnie większy od średniej

wzrost przychodów.

• Polskie spółki rosły w tempie nieco poniżej średniej dla regionu.

• Firmy z Czech odnotowały wzrosty o ponad połową mniejsze niż średnia.

• Słabsza koniunktura występuje w niektórych krajach bałkańskich – Słowenii i Chorwacji.

10


3% 4% 5% 7%9% 9% 10% 11%

13% 13%16% 17%

24%

35%

45%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

45%

50%

…I kwartał 2012 jednak może wskazywać na nadchodzące spowolnienie

gospodarcze

Średnia zmiana przychodów w ujęciu kwartalnym - Q1 2012 do Q1 2011

• W pierwszym kwartale 2012 roku dynamika przychodów uległa spowolnieniu – wzrost wyniósł 4% względem 10% za cały

2011 rok.

• Ukraina nadal kontynuuje wzrost większy od średniej, ale jest on o połowę mniejszy niż w roku 2011.

• Rumuńskie spółki pozostały w gronie najdynamiczniej rosnących.

• Polskie spółki rosną o połowę wolniej od średniej. Jednakże te wzrosty charakteryzują się niższą zmiennością w

porównaniu do innych krajów.

11


1 podmiot

-5%

0%2% 2% 3% 3% 3% 4%

6% 6%

11% 12%

22%

-10%

-5%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

1 podmiot

Brak danych

Rok 2011 był rekordowym rokiem pod względem sumy przychodów w historii

rankingu

Suma przychodów największych spółek na liście największych przedsiębiorstw

• Suma przychodów największych przedsiębiorstw Europy Środkowej wyniosła 707 mld EUR.

• Największe spółki regionu osiągnęły historycznie największe przychody – przekroczyły one poziom z rekordowego

przedkryzysowego roku 2008.

• Wzrost sumy przychodów wyniósł 13% i był on mniejszy niż w 2010 roku, kiedy to prawie 20% wzrost spowodowany był

odbiciem od poziomów kryzysowych.

• Przychody najmniejszej spółki w badaniu wzrosły z 418 mln EUR w 2010 roku do 479 mln EUR w 2011 roku.

• Średnie przychody wszystkich spółek wyniosły 797 mln EUR w 2010 roku, oraz 859 mln EUR w 2011 roku co oznacza

prawie 8% wzrost. 12


+11%

Banki odnotowały nieznaczny wzrost aktywów w 2011 roku

Suma aktywów banków TOP 50 (mld EUR)

596

621

627

580

585

590

595

600

605

610

615

620

625

630

2009 2010 2011

Polska 28%

Czechy 16%

Węgry 12%

Rumunia 10%

Chorwacja 10%

Słowacja 8%

Ukraina 6%

Słowenia 4%

Litwa 4% Bułgaria 2%

Polska

Czechy

Węgry

Rumunia

Chorwacja

Słowacja

Ukraina

Słowenia

Litwa

Bułgaria

Procentowy udział krajów w TOP 50

4,2%

1%

• W 2011 roku 27 spośród 50 analizowanych banków odnotowało wzrost aktywów.

• Mediana wzrostu aktywów dla wszystkich 50 banków wyniosła 1 proc i była niższa od mediany w 2010 roku (3,2%).

• Średnia zmiana zysku netto wyniosła 10,8%.

• Najliczniejszą reprezentację wśród 50 największych banków nadal posiada Polska 14 banków. Kolejnymi krajami są

Czechy i Węgry odpowiednio z ośmioma i sześcioma instytucjami.

Firmy ubezpieczeniowe odnotowały znacznie niższe tempo wzrostu składki

przypisanej brutto niż w 2010 roku

Suma składki przypisanej brutto TOP 50 (mld EUR) Procentowy udział krajów w TOP 50

21,1

23,323,5

19,5

20

20,5

21

21,5

22

22,5

23

23,5

24

2009 2010 2011

9,9%

0,8%

Polska, 34%

Czechy, 22%

Węgry, 12%

Rumunia, 10%

Słowacja, 8%

Słowenia, 8%

Chorwacja, 4% Serbia, 2%

Polska

Czechy

Węgry

Rumunia

Słowacja

Słowenia

Chorwacja

Serbia

• Sektor ubezpieczeniowy w 2011 roku odnotował średni wzrost składki przypisanej brutto wyrażonej w euro na poziomie

około 1,5 proc. – mniej niż 50 w 2010r roku (około 6 proc.).

• Aż 23 z 50 największych ubezpieczycieli odnotowało stratę w 2011 r. Średnia zmiana zysku netto wyniosła -3.5%.

• Lista największych ubezpieczycieli pozostaje zdominowana przez firmy z Polski (17 firm) i Czech (11 firm).

Wrażliwość krajów Europy Środkowo-Wschodniej na kryzysy

AL. BIH BG HR CZ EST HU KS LV LT MK MD MNE PL RO SRB SK SLO UA

Q2'2009 - Q1'2012

Reserves (months of

imports) 6 4 5 8 3

EMS 6 2 5 3 4 5 2 5 6 8

EMS EMS 6

3-yr change - 1 - 1 - 2 1 - 1 0,3 - 2 - 0,2 - 1 1 0,1 0,5 0,3 - 2 - 1 - 1

REER (%, '+'

appreciation) - 9,9 - 3,3 - 3,3 - 3,1 - 3,7 1,0 - 8,4 - 0,5 1,8 0,8 - 4,6 9,4 n.a. - 9,1 - 9,8 - 8,0 - 0,6 - 0,3 6,0

3-yr change - 4,8 - 1,8 - 4,0 - 7,9 0,6 - 1,1 - 1,7 4,5 - 7,5 - 4,6 - 4,5 9,3 n.a. 4,0 - 2,4 - 6,1 - 3,0 - 4,1 4,7

GDP dynamic (%) - 0,2 1,3 0,5 - 1,0 - 0,8 3,7 - 1,4 4,4 5,6 3,9 - 1,4 4,7 0,5 3,8 0,8 - 1,1 3,1 - 0,9 2,0

3-yr change - 11,7 1,2 1,7 - 2,3 4,1 12,8 1,6 12,8 3,9 9,7 5,0 12,4 2,4 11,4 0,3 - 3,9 10,5 1,2 0,3

Domestic credit change

(% GDP) 2,6 0,2 - 1,1 - 0,4 0,2

EMS n.a. 3,4 - 0,2 - 0,5 - 0,8 - 1,3 - 0,8 - 0,3 - 1,0 - 0,9

EMS 0,1 - 1,3

3-yr change - 1,5 0,5 - 3,4 - 2,1 - 1,0 n.a. 7,1 0,7 0,3 - 2,5 - 2,8 - 2,5 - 1,0 - 3,7 - 1,0 - 1,2 - 1,2

Gross National Savings

(% GDP) n.a. n.a. 18,5 17,9 22,6 20,9 17,2 n.a. 20,3 9,6 n.a. n.a. n.a. 9,3 n.a. n.a. 18,6 19,4 n.a.

3-yr change n.a. n.a. 0,1 - 2,0 7,0 1,7 1,2 n.a. - 12,4 - 1,5 n.a. n.a. n.a. - 7,2 n.a. n.a. 3,9 - 1,0 n.a.

Trade Balance (% GDP) - 23,7 - 27,9 - 1,0 0,0 2,9 6,4 7,2 - 37,7 - 3,8 - 1,9 - 19,5 - 40,8 - 23,8 - 1,7 - 5,3 - 16,9 4,1 1,3 - 5,2

3-yr change 2,8 - 0,2 14,1 4,5 0,1 6,5 5,3 - 0,4 4,4 3,6 2,1 1,8 9,5 1,1 4,2 0,7 6,0 1,8 - 0,4

Inflation (%) 2,7 1,4 2,4 3,4 3,3 4,1 5,7 2,2 1,9 2,9 2,3 4,0 4,4 4,0 3,1 6,1 3,8 2,6 - 0,1

3-yr change 0,5 - 0,8 1,4 2,2 3,4 4,5 0,8 5,9 - 0,2 0,3 3,6 4,5 2,3 - 0,5 - 1,9 - 2,4 3,2 3,2 - 15,6

Stock Market (%) n.a. - 35 - 15 - 24 - 26 - 3 - 24 n.a. - 16 - 14 - 28 n.a. - 25 - 19 - 23 - 42 - 17 - 30 - 59

3-yr change n.a. - 36 7 - 11 0,3 108 13 n.a. 54 88 - 27 n.a. - 38 22 21 - 23 - 44 - 50 - 11

Short-term Debt (% of

exports) n.a. 3,3 38,7 29,2 18,7 40,1 24,6 47,5 80,0 16,1 n.a. n.a. n.a. 34,5 70,5 6,9 n.a. 161 35,8

3-yr change n.a. 0,1 - 31,8 5,2 - 0,7 - 15,9 - 3,1 - 10,1 - 2,1 - 13,0 n.a. n.a. n.a. - 3,3 - 21,0 - 14,8 n.a. - 7,7 6,1

FDI (% GDP) 7,5 2,3 4,5 2,6 1,6 6,4 0,7 8,0 4,6 2,8 3,9 3,0 11,9 1,2 1,4 - 9,1 2,4 2,4 4,6

3-yr change - 0,4 0,9 - 7,9 - 2,6 0,2 6,5 - 0,2 0,8 4,5 0,1 1,9 - 4,5 - 23,9 - 0,1 - 4,3 - 1,9 - 1,5 2,9 0,2

15

• Uwaga: zacieniowane są wskaźniki o niekorzystnych wynikach.

• Źródło: Reuters EcoWin, Eurostat.

Podsumowanie

• Rok 2011 przyniósł kolejny dwucyfrowy wzrost średnich przychodów (o 10%).

• Suma przychodów największych spółek regionu przekroczyła o 11% poziom z rekordowego 2008

roku (635 mld EUR w 2008 roku względem 707 mld EUR w 2011 roku).

• Wysokie wzrosty i wzrost reprezentacji spółek odnotowały firmy z Ukrainy, które uzyskały wysoką

dynamikę przychodów (24%) korzystając z koniunktury w sektorze wyrobów przemysłowych i

dóbr konsumpcyjnych.

• Spółki z Rumunii również odnotowały znaczne wzrosty przychodów głównie dzięki wzrostom w

sektorze wyrobów przemysłowych (mediana wzrostów 28%) oraz w sektorze energetycznym

(mediana wzrostów przychodów wynoszącej 21%).

• Sektor wyrobów przemysłowych jest motorem wzrostu regionu.

• I kwartał 2012 może świadczyć o nadchodzącym spowolnieniu.

• Banki i firmy ubezpieczeniowe odnotowały minimalne wzrosty w stosunku do 2010 roku.

16

Kontakt

17

• Tomasz Ochrymowicz

Partner, Doradztwo Finansowe

+48 (22) 511 04 56

[email protected]

• Rafał Antczak

Członek Zarządu

+48 (22) 511 00 43

[email protected]

• Patryk Darowski

Manager, Doradztwo Finansowe

+48 (22) 511 04 11

[email protected]

mailto:[email protected]



Nazwa Deloitte odnosi się do jednej lub kilku jednostek Deloitte Touche Tohmatsu Limited,

prywatnego podmiotu prawa brytyjskiego z ograniczoną odpowiedzialnością i jego firm

członkowskich, które stanowią oddzielne i niezależne podmioty prawne. Dokładny opis struktury

prawnej Deloitte Touche Tohmatsu Limited oraz jego firm członkowskich można znaleźć na stronie

www.deloitte.com/pl/onas

© 2012 Deloitte Polska. Member of Deloitte Touche Tohmatsu Limited

http://www.deloitte.com/pl/onas

Documents

Czy są kraje i branże odporne na kryzys? · Ukraina ^s}Á v] Litwa µsP ] Procentowy udział krajów w TOP 50 4,2% 1% •W 2011 roku 27 spośród 50 analizowanych banków odnotowało