DATA DRIVEN URBANISATION

CITY TRANSFORMATION FORUM

Op woensdag 3 februari kwamen in Hoofddorp zo’n 40 bestuurders van bedrijven, gemeenten, ministeries en kennisinstituten bijeen voor het jaarlijkse City Transformation Forum, georganiseerd door Cofely en Dura Vermeer.

De bijeenkomst stond in het teken van het thema Data Driven Urbanisation. Onder leiding van moderator Jan Peter Balkenende (partner Corporate Responsibility bij EY) werd de groep bijgepraat over de trends en dilemma’s rondom Big Data en de uitdagingen van een Data Driven Duurzame Stad.

Sander Klous, professor Big Data Ecosystems aan de Universiteit van Amsterdam gaf twee keynote speeches die elk gevolgd werden door een plenair panel waar 3 tot 4 deelnemers hun visie gaven en er ruimte was voor discussie.

City Transformation Forum

DATA DRIVEN URBANISATIONDe nieuwe economie, sharing economy, urbanisatie, robotisering; trends waar zowel het bedrijfsleven als de overheid op dit moment mee geconfronteerd worden. En ze hebben allemaal dezelfde gemene deler: het zijn data driven ontwikkelingen. Wat is de rol van big data en wat betekent het voor de maatschappij en de economie? Hoe kunnen topbestuurders van bedrijven, overheden en maatschappelijke organisaties binnen het spanningsveld dat Data Driven Urbanisation heet de juiste dingen doen?

Door: Dianne Huiberts, Dura Vermeer

Volgens Jan Peter Balkenende, partner Corporate Responsibi-lity bij EY en moderator op het

City Transformation Forum, zijn er drie trefwoorden die de nieuwe rol van een onderneming beschrijven: creating shared value -zowel de economische als maatschappelijke waarde-, lange termijn visie en new alliances. ‘In de nieuwe economie draait het om de economische functie. Werk kan dan wel overgeno-men worden door robots, maar we zien daardoor ook nieuwe functies ontstaan. Ik zie een sociale dimensie. Bijvoorbeeld de nieuwe communicatiepatronen die onder de sharing economie vallen, maar ook innovaties waarvan het grootste deel op sociaal vlak zit. Dat merk je ook binnen ondernemingen. Bijvoorbeeld dat er andere verhoudingen met het per-soneel ontstaan, zoals mede eigendom. De morele component wordt belang-rijker en het valt mij op dat er telkens gesproken wordt over “values”; wat zijn de waarden van onze onderneming? We gaan richting een nieuwe economie met totaal nieuwe technologieën. Dat brengt een andere mindset. Wat je doet, hoe je het doet en waarom je het doet, zijn de vragen die elke onderneming zich moet blijven stellen.’

Balkenende vindt het fascinerend om te zien hoe bedrijven bezig zijn met hun maatschappelijke verantwoordelijkheid binnen de urbanisatietrend. ‘70% van de bevolking woont straks in steden. De kwaliteit van leven staat centraal, en niet alleen in Nederland. Human Capitol Ci-ties waarin nieuwe verbindingen gelegd worden, lokale groeperingen, overheden en kenniscentra trekken meer en meer samen op. Veelal data driven. Maar wat is de exacte rol van big data?’

Volgens Sander Klous, professor Big Data Ecosystems aan de Universiteit van Amsterdam, is big data de toekomst van de informatiesamenleving. ‘Mensen hebben veel extremere verwachtingen over hoe dingen gaan dan tien jaar geleden. Hoe ga je als bedrijf of overheid voldoen aan deze verwachtingen? Data is het antwoord. Je hebt data nodig.’ Data is allang niet meer een IT-begrip, maar wordt op meer afdelingen binnen een bedrijf toegepast. Tegenwoordig maken we zo veel mogelijk meetbaar en mensen zijn altijd met wat voor device dan ook met elkaar in verbinding. Dat levert ontzettend veel data op en biedt zowel bedrijven en overheden als gebruikers tal van nieuwe mogelijkheden. De manier waarop technologieën data verzenden, ontvangen en toepassen zorgen voor grote veranderingen in de markt.

‘BIG DATA IS DE TOEKOMST VAN DE

INFORMATIE-SAMENLEVING’

Klous heeft bij CERN bijgedragen aan de ontdekking van het higgsdeeltje. Het experiment was naar zijn zeggen de Champions League van big data. Hij wilde kijken wat je met al die data kan doen in de praktijk. Zo werd Klous bijvoorbeeld geïnspireerd door BitTor-rent, een techniek waar via peer-to-peer computing heel veel data betrouwbaar van de ene naar de andere kant ge-bracht kan worden. Het liet een revo-lutie ontstaan in het delen van muziek. ‘Nieuwe partijen komen op omdat we op een andere manier met data om kunnen gaan. En dat gaat snel. Downloaden is al weer achterhaald, in plaats daarvan streamen we nu muziek. We zien een

heleboel grote spelers verdwijnen en nieuwe terugkomen. Niet alleen in de muziekwereld, maar ook bijvoorbeeld in de reisbranche met Booking.com en Airb-nb die de hele sector op zijn kop hebben gezet. Het is data gedreven industrie en iedere sector kan hier vroeg of laat aan geloven,’ waarschuwt Klous. ‘De financië-le sector is op dit moment in de ban van de Bitcoin. Niet zo zeer vanwege de coin zelf, maar het protocol dat hier onder zit. De transacties zijn verdeeld over een netwerk. Hierdoor is geen tussenpersoon meer nodig, het netwerk bewaakt de transacties. Dit geeft enorme voorde-len voor banken waar hele afdelingen de transacties afhandelen. Die zijn niet meer nodig. Voor de klant levert het een snellere afwikkeling, niet meer een dag wachten, maar 20 milliseconden.’

Volgens Klous konden we altijd redelijk inschatten wat nieuwe ontwikkelingen konden betekenen voor de markt. Maar inmiddels zijn er ook ontwikkelingen waar we niets van begrijpen en we dus ook niet weten wat ze gaan doen. Wat Bitcoin heeft gedaan voor geldtrans-acties, wil Ethereum doen voor sociale media, berichten-apps, en nog veel meer. Het moet ervoor zorgen dat het uitwisse-len van informatie en het vastleggen van afspraken decentraal en peer-to-peer, zonder tussenkomst van overheden, notarissen of grote bedrijven geregeld kunnen worden. Klous: ‘Dit soort tech-nologieën creëren een nieuwe dimensie waarin alle data en transacties zitten. Het speelt zich af in cyberspace waar-door het niet meer te herleiden is waar de informatie vandaan komt. Waarom zouden we dan nog belasting over die diensten betalen? Aan welk land?’

‘When is a trend going to disrupt your business?’‘Die kans is dusdanig groot. Vroeg of laat komt er een partij die uit heeft gevonden hoe je legaal nuttige dingen met data driven technologieën kan doen en vaak ontketent dit in revoluties,’ aldus Klous. Nog zo’n enorme impact van data in de maatschappij is de banenkwestie. We zien dat tot aan 1980 de banencrises ongeveer even lang duurden. Nu duurt het steeds langer voor dat mensen die tijdens een crisis hun baan verliezen ander werk vinden. Klous: ‘We dachten altijd dat investeringen in ICT-systemen niet leidde tot minder banen, wel andere banen. Maar hoe zit het dan met die mensen? Door de crisis raken ze hun baan kwijt en kunnen ze hetzelfde werk niet meer vinden. Die baan bestaat niet meer en wordt door computers gedaan. De transities gaan steeds dieper en dieper. Het duurt steeds langer voor mensen om ander werk te vinden. 95% kans dat we over een paar jaar geen accountants meer nodig hebben, dus we moeten nú nadenken over wat je met die mensen aan moet. Het soort baan verandert. Heb je ooit gehoord van een Recreational Therapist? De mensen zelf zijn zich echter nog niet bewust van wat er aan de hand is. Mensen in de United States zijn gevraagd naar waarom zij denken dat zij hun baan kwijt zijn. Hun antwoorden: het komt door de lage lonen landen, immigranten, etc. Al met al zit er een maatschappelijke uitdaging.’ Big Brother, that’s us‘Nog zo’n fundamenteel element in de maatschappij,’ vervolgt Klous, ‘Big Bro-ther, that’s us! We zijn allemaal kritisch op de Facebooks en Twitters. Maar we zijn zelf de aanstichter. Als ik een restau-rant zoek, wil ik dat mijn telefoon weet in welke stad ik ben, in welk gezelschap, etc. Het systeem dat mij adviseert moet kennis van mij hebben. Bovendien willen we het gratis. Heb je daar wel eens over nagedacht? Als je er niet voor betaalt ben je ook niet de klant, maar het pro-duct. Wij zijn niet de klant van Google of Facebook, maar het product. Zij zijn ons aan het consumeren om een zo goed mogelijk product te leveren aan hun ech-te klant, de partijen die hen betalen.’

TransparantieDe donkere kant aan big data is de privacy. Bedrijven moeten zorgvuldig omgaan met analyses, in het belang van de gebruiker. Transparantie is daarbij

het sleutelwoord. ‘Als je niet transpa-rant bent over hoe je data verzamelt en toepast ga je de strijd aan met je eigen geloofwaardigheid. Bij het toepassen van big data is de randvoorwaarde transpa-rantie. Als je er niet helder over commu-niceert, doe het dan gewoon niet. Het kan flinke reputatieschade opleveren als die dingen uitkomen,’ aldus Klous.

‘We denken dat we in een wereld leven die heel transparant is omdat internet ons toegang geeft tot alles. Maar niets is minder waar. Je krijgt op jouw per-soon getunede info te zien. Algoritmes zorgen voor een enorme invloed op jouw mening. De Filter Bubble gaat heel ver. Systemen dwingen ons tot een bepaald gedrag. Denk maar aan de poortjes op een station of je TomTom. Dat levert een enorme verantwoordelijkheid op voor degene die de systemen bouwt. En voor zo ver ik kan zien wordt die verantwoor-delijkheid, MVO verantwoord, nog niet genomen,’ vult Klous aan.

Shared value creation‘Big data is uitermate geschikt om allerlei voorbeelden van shared value creation te creëren. Daarbij draait het om de win-win. Zowel de organisatie die iets aanbiedt, als de klant moeten er van profiteren. Bijvoorbeeld creditcardmaat-schappijen, die kijken of een transactie is gedaan in de buurt van het mobieltje van de kaarteigenaar. Wanneer er een afwijking is, wordt de kaarthouder op de hoogte gebracht. Zo wordt de klant niet te pas en te onpas geblokkeerd en de maatschappij ondervindt minder fraude,’ vertelt Klous.

Hij vervolgt: ‘Het draait om een bepaald evenwicht in de maatschappij en wat voor regels horen daar nou bij? Iedereen gaat voor zijn eigen belang en dat levert niet altijd het optimale evenwicht. Denk bijvoorbeeld aan de file waar we elke dag allemaal in gaan staan. Wat voor regels moet je nou bedenken om het fileleed te verminderen? Weer een voorbeeld waar big data bij helpt. TU Delft stuurt op wijkniveau de verkeerslichten aan waardoor de toestroom op de snelweg gedoseerd is. Lokaal moet men een paar minuten langer wachten, maar uiteinde-lijk zijn ze sneller op hun werk omdat de doorstroom op de snelweg beter is. Je kan op individueel niveau gaan sturen. De route op jouw telefoon is aangepast aan alle andere routes en geeft daardoor voor iedereen het beste resultaat.’

Data kan echter ook heel misleidend zijn. ‘Handelen met een beperkte hoeveel-heid data kan grote gevolgen hebben. Bijvoorbeeld op de aandelenmarkt. Het ene systeem maakt een fout en de rest reageert. Je moet er altijd voor zorgen dat de kwaliteit van data op orde is en dat er met voldoende kennis uitspraken gedaan worden,’ waarschuwt Klous.

VooroplopenVolgens Klous lopen we in Nederland zeker voorop als het gaat om de infor-matiesamenleving: ‘Bijvoorbeeld op het gebied van Smart Logistics. TNO is heel ver op het vlak van cooperate driving, auto’s die met elkaar communiceren. Ook kunnen we patronen herkennen met au-tomatische analyses. We kunnen bijvoor-beeld paniek zien aankomen en daardoor tijdig verstandige keuzes maken bij grote evenementen.’ Klous vervolgt: ‘In Nederland hebben we de kennis en kunde om op wereldniveau onderscheid te maken. We zijn klein genoeg om te kunnen experimenteren, groot genoeg om serieus genomen te worden en geavanceerd genoeg om het uit te voeren.’

City Transformation Forum

PANELSPEECHES

Hessel Dikkers (CIO NS)

‘Ons reizigersaantal groeit nog elk jaar. Maar de NS zit vast in een fysieke wereld; rails, stations en treinen. Data helpt. We hebben twee concepten. Met Smart Stations gebruiken we onze rijke databron: de OV-chipkaart. Waar komen reizigers binnen en waar gaan ze er uit? Het helpt ons bij grote stations die in forse verbouwingen zetten of een druk-teprobleem hebben. Het andere concept is de virtuele trein. Tijdens een pilot heb-ben we sensoren ingebouwd in de trein. Daardoor wisten we waar het druk was en waar niet. Deze data was gekoppeld aan een app en borden op het station waardoor reizigers konden zien waar ze in de rein moesten stappen voor een plek. Naast de grotere zitkans was het andere voordeel dat de reizigers sneller in en uit de trein konden waardoor we meer conform dienstregeling konden rijden. Een win-win situatie voor zowel de NS als de reiziger.’

Maarten Schurink (Gemeentesecretaris Utrecht)

‘In de gemeente Utrecht hebben we de Woninginbraakvoorspeller. Waar wordt komende week ingebroken? De voorspel-ler heeft het 56% goed. Het systeem werkt o.a. met een aantal factoren die een verhoogde kans op inbraak geven en inbraakcijfers. Maar wat doe je nou met deze uitkomsten? Ga je de bewo-ners een brief schrijven? Wat doet de verzekering ermee? Gaan we de inbreker helpen, want waar men het niet verwacht is waarschijnlijk minder patrouille. Wat wij met zijn allen nog te weinig doen is troughput. We zeggen dat er aan allerlei regels voldaan moet worden, maar er zijn bijna geen middelen om het te reguleren. De huidige privacywetgeving stamt uit 1995. Door de ontwikkelingen met datagebruik en technologieën is dat allang achterhaald. Wat voor type regels hebben we nodig? Bedrijven moeten er niet op vastlopen, het moet geen belem-

mering zijn voor nieuwe technieken. En wie is verantwoordelijk voor alle data die in de cloud zit en van hot naar her gaat? Welke overheid gaat dat reguleren? Gebruikers moeten weten hoe het zit, transparantie is belangrijk. Dan kunnen mensen zelf kiezen. Ik vind dit een kwes-tie voor debat.’

Gert Bravenboer (Managing Director Digital Factory Proces Industries and Drives Siemens Nederland) ‘Big data is een “guided principle”. De extreme verwachtingen in de industrie maken de etnische discussie heel erg noodzakelijk. Het begint met ambitie. Je moet de beste willen zijn, of de veiligste of de meest waardevolle, ethische, duur-zame, etc. Naar mijn mening ontbreekt die ambitie in de industrie. Ik loop er dagelijks tegen aan dat als wij laten zien wat voor waarde je kan creëren met big data dat er angst heerst en veel mensen “nee” zeggen. Veel consumenten zijn angstig geworden omdat het internet data open legt. Wat mij betreft moet er dan ook een tweede internet zijn, een industrial internet bestaande uit netwer-ken waar je data veilig kan consumeren. We moeten onze organisatie klaar maken voor de 21e eeuw.’

Léon Wijnands (Head of Sustainability ING Bank)

‘Mensen gedragen zich als burger anders dan als consument. De burger vindt bijvoorbeeld dat we heel duurzaam moeten zijn, maar zelf doen we dat niet. Plofkipverkoop stijgt bijvoorbeeld na een campagne van Wakker Dier. Mensen zijn gericht op de korte termijn en willen van nature het eigen nut maximaliseren. Het meest ideale model? Als jullie allemaal duurzaam doen, kan ik blijven doen wat ik wil. In welke mate kan big data ons daar nou in helpen? Hoe krijgen we meer inzicht waardoor we ook ons gedrag

gaan veranderen? “What’s in it for me” is erg belangrijk. Door goede informa-tievoorziening wordt collectief gedrag vergroot. Informatie kan gedrag sturen, maar dan moet het wel voldoende op-leveren. Hoe gemakkelijker we het voor mensen maken, hoe groter de stap is die we kunnen zetten.’

Roland Pechtold (CEO vandervalk+degroot, Raad van Toezicht World Expo 2025)

‘De grote transitie in de energiewereld -van olie naar elektra- gaat ook gebeuren in de databranche en ik verwacht nog sneller dan we denken. Nederland heeft veel kennis op logistiek vlak. Op dit mo-ment zijn er 200.000 mensen werkzaam in de logistieke hub Rijnland en nog eens 150.000 rondom Schiphol. Ook zijn er 150.000 mensen werkzaam in de data en dat is waar we ons op moeten focussen. Van de logistieke en energietransitie naar een datatransitie waar we toekomst in op willen bouwen. Data is de nieuwe logistieke wereld. Er moeten netwerken gebouwd worden. Maar hoe kunnen we private initiatieven groeien naar lande-lijke initiatieven? Hoe krijg je iedereen mee?’

Coraline Bronsky (Financieel Directeur Natuurmonumenten)

‘Natuurmonumenten doet meer voor mensen dan jullie denken. We helpen bij het klimaatproof maken van steden, be-schermen tegen wateroverlast en zorgen voor de aanwezigheid van groen, wat psychisch en sociaal een heel belangrijke factor is. We leveren ook biobrandstof-fen, hout en duurzaam vlees uit onze natuurgebieden. En ook bij ons speelt big data een rol. De boswachter zie je vaak met de iPad. We hebben een heleboel data over onze natuurgebieden. We zien precies wat er aan de hand is, hoeveel beesten en plantjes er zijn, welk onder-

houd waar nodig is en doen tevreden-heidsonderzoeken onder de bezoekers. Drones laten de mensen zien hoe mooi de natuurgebieden zijn en geven ons te-vens veel informatie ten behoeve van het beheer. Big data kan ons veel leren over duurzaamheid en de natuur in en om een stad. Bijvoorbeeld met informatie over hoe mensen hun leefomgeving ervaren en wat ze doen om die te beïnvloeden. We zien veel kansen voor big data, maar ook gevaar. Als je big data alleen voor je eigen gewin gebruikt, kan dat het MVO en duurzaamheid in de weg staan. Gelukkig zijn er genoeg goede voorbeel-den, bijvoorbeeld samenwerkingen met bouwbedrijven voor vergroening van da-ken, tijdelijke natuur op tijdelijk braaklig-gende terreinen en samenwerkingen met burgers om informatie over dieren en insecten in de stedelijke achtertuin te verzamelen.’

Phillipe Raets (Gemeentesecretaris Rotterdam)

‘Geld en regels waren de twee tou-wen waar je aan kon trekken volgens de overheid. Nu is het complexer. Het makkelijkste antwoord is zeggen dat de overheid de regierol moet nemen. Wat betekent dat dan? Wij hebben de rol om te agenderen. Wij kunnen faciliteren. Soms op de klassieke manier met geld, maar onze grote kracht zit in onze amb-tenaren. Die weten hoe een wijk in elkaar zit en hoe de mensen daar handelen. Dat is een asset die je kan gebruiken en de rol die de overheid moet pakken. De overheid moet opnieuw een plek zoeken in de complexer wordende samenleving. Het leiderschap zit in Rotterdam heel ver in de stad. Het draait om aanwezig zijn. Onze burgemeester gaat regelmatig de stad in om te praten met de burgers en haalt, door met hen in gesprek te gaan, bruikbare informatie op. We nemen hier-door de mensen mee in de beweging die de stad maakt.’

• Jan Peter Balkenende - Partner, Corporate Responsibility EY• Franc van den Berg - Partner, Cleantech and Sustainability EY• Annet Bertram - Gemeentesecretaris Den Haag• Leon Blits - Director Global Financing Benelux IBM• Michiel de Brauw - CFO Havenbedrijf Amsterdam• Gert Bravenboer - Directeur Digital Factory, Proces Industries and

Drives Siemens Nederland• Coraline Bronsky - Financieel directeur Natuurmonumenten• Irene ten Dam - Domeinmanager Groen Economic Board Utrecht• Hessel Dikkers - CIO NS• Anita van den Ende - Directeur Klimaat, Lucht en Geluid en

plaatsvervangend directeur-generaal Milieu en Internationaal Ministerie van Infrastructuur & Milieu

• Peer Everts - Manager Bedrijfsbureau Exploitatie RET• Guido Frenken - Algemeen Directeur Cofely West Nederland BV• Sebastian de Groot - Founder Barqo• Robert Hansen - Countrymanager BeNeLux Cargill Grain and

Oilseeds, Cargill• Rinske van Heiningen - Senior Manager European Affairs AkzoNobel• Ralph Henderix - Directeur Advin• Willemieke Hornis - Projectleider Beleidsverkenning Smart Cities

en IenM-aanpak Stad en Voorzitter Jong IenM Ministerie van Infrastructuur & Milieu

• Marga de Jager - Directeur Merk & Leden en Lid Raad van Bestuur ANWB

• Sander Klous - Professor Big Data Ecosystems Universiteit van Amsterdam

• Robert Kroon - Program Director Business Development ARCADIS• Leo Kusters - Algemeen Directeur TNO Leefomgeving• Albert Meijer - Professor Public Innovation Universiteit Utrecht• Robert Metzke - Senior Director Group Strategy & Alliances Philips• Roland Pechtold - CEO vandervalk+degroot• Philippe Raets - Gemeentesecretaris Rotterdam• Maarten Schurink - Gemeentesecretaris Utrecht• Olivier Smit - Commercieel Directeur KNSB• Johan Stokking - Tech Lead The Things Network• Henk van Straten - Schrijver• Mustafa Tanriverdi - Head of Marketing & Investments Gemeente

Haarlemmermeer• Vera Tolkach - Consultant KPMG Sustainability• Jan van de Ven - Manager Smart Outdoor Eneco• Age Vermeer - Divisiedirecteur Dura Vermeer Divisie Infra• Hein Versteegen – Directeur Dura Vermeer Beton- en Waterbouw • Martijn van Vliet - Chief Economist Gemeente Amsterdam• Mascha van Vuuren - Algemeen Directeur Cofely Energy & Infra BV• Jan van der Wel - CEO Technolution• Marco Wijnakker - Co-Founder & Partner Applifi ed• Léon Wijnands - Global Head of Sustainability ING Bank• Theo Winter - Lid Raad van Bestuur Dura Vermeer• Jan de Wit - Director Advisory Group Smart Urban Environment

Royal HaskoningDHV• Peter Zijlema - VP & Director of Sales IBM

City Transformation Forum

DEELNEMERS

Ik liep laatst over straat. Er kwam me een vrouw tegemoet. Toen we elkaar pas-seerden dacht ik haar te kennen. Noem het maar een kleine disruptive moment. Het ging heel snel. Ze zag me niet en was me al voorbij. Het knaagde. Mijn reflex was om mijn telefoon uit mijn binnenzak te pakken en te Googlen: Wie liep ik net voorbij? Toen ik dat besefte schoot ik in de lach. Het leek ineens krankzinnig. Maar zo raar was het eigenlijk niet. Het kán in feite al. Heel eenvoudig zelfs, met GPS en dergelijke. Er is zelfs een dating app die volgens dit principe werkt. Happn, waarmee je kunt zien welke leuke meisjes je waar bent tegengekomen. In principe zou je die app algemeen kunnen maken, zodat je van iederéén weet waar hij liep, en hoe laat, en wie het was. Natuurlijk kan dit al. Mijn verbazing is anno nu bijna naïef te noemen. Er zullen op dit moment vast een paar AIVD’ers in een schimmig kantoortje schaterlachend zitten mee te luisteren.

Het is een moeilijke paradox. We willen wel de lusten - datingapps, zelfrijdende auto’s, op maat gemaakte artikelen, Pepe de vriendelijke servicerobot, bescher-ming tegen terrorisme, en zei ik al datin-gapps? - we willen wel de lusten, maar we willen niet de lasten.

En hier wordt het interessant. Want die lasten, niemand weet precies wat die zijn. De lasten zijn hypothetisch, theo-retisch, plausibel, maar vooral vaag, en daarom beangstigend. De lasten zijn grotendeels nog maar een gevoel. Denk aan Pepe de robot die ineens niet meer vriendelijk is, die maanden voor onze oma heeft gezorgd en haar dan ineens niet meer herkent of, erger nog, haar iets aan aandoet. Denk aan een stel agenten in burger aan de deur die je internetgedrag hebben bestudeerd en je daarom als dreiging voor de veiligheid zien en je in een wit busje gooien. Denk aan een hacker die al je gegevens steelt, je complete identiteit. Een evil vilain die inbreekt in een computersysteem en bulderlachend alle zelfrijdende auto’s richting een afgrond stuurt. Weten jullie

City Transformation Forum

AFSLUITENDE COLUMNDoor: Henk van Straten

nog, de film Wall-E? Mensen zijn dikke luiaards geworden, verhuisd naar een andere planeet, gepapt en nat gehouden door robots. Ik zag Sander daarstraks naar een zinnetje wijzen: When is a trend going to disrupt your business? Maar de vraag die de gewone burger zich stelt, is: When is a trend going to disrupt my life?

De lasten zijn een gevoel, een angst. En ik denk dat die angst ons als een speer in het hart raakt van ons menszijn. Dat is wat we vrezen te verliezen. Ons mens-zijn. Onze autonomie. Het gevoel dat we meer zijn dan een nummer, een setje data, een homp vlees dat zijn handen en hersenen eigenlijk niet meer nodig heeft. Zoals eerder al werd gezegd: Voor Face-book zijn we een product, geen klant. Dat idee boezemt angst in. Niemand wil een product zijn.

We willen vooruit, en we willen achteruit. De toekomst in, en terug in de tijd. We kopen de nieuwe iPhone en boeken een spirituele reis naar de bergen, waar geen bereik is. Met één muisklik willen we zien hoe onze afzetmarkt zich gedraagt, maar we willen bier drinken dat lokaal en onafhankelijk is gebrouwen. We hebben allemaal Facebook, maar óp Facebook willen we ons onderscheiden door middel van foto’s en tekst. Overigens is dit van alle tijden: eerst vooruit willen, dan de toekomst vrezen, dan terugverlangen naar wat was. De angst om onszelf te verliezen.

Het maakt ons onrustig. We weten niet welke kant we op willen. Het gaat te snel. En omdat we het niet bijhouden, en niet helemaal snappen, en omdat de lusten zo lekker zijn en de lasten zo vaag, wan-trouwen we de grote bedrijven en, mis-schien ook wel, de overheid en gemeen-te, op z’n minst een beetje. Een term als Data Driven Urbanisation helpt daar niet bepaald bij. Kom op, wie ziet er bij deze term geen grijze stad waarin alles is geautomatiseerd en elk mens op de voet wordt gevolgd door camera’s, is voorzien van een chip en mogelijk zelfs van A naar B wordt gebracht door de strengere en

hardhandigere broer van Pepe, van wie je in alle haast natuurlijk niet eens even je datingapp mag aanslingeren.

We denken in termen van wij en zij. Wij, de burgers, en zij, de Silicon Valley-ach-tige bedrijven en de mannen in pak in Den Haag - sorry, Jan-Peter. Want in ons hoofd regelen zij alles, maar zij hebben geen gezicht. Zij trekken aan te touwtjes achter spiegelende ramen in wolkenkrabbers. Nee, die ramen zijn voor de gewone burger niet transparant. Ons lot ligt in andermans handen, zo voelt het. We hebben er geen zicht op, en daarom wantrouwen we, en daarom zijn we onrustig en misschien een beetje bang. Het gebrek aan controle; is daar niet een groot deel van onze zorgen aan toe te schrijven? Zelfs onze woede en vooroordelen, want het zijn nog steeds de buitenlanders die onze banen hebben ingepikt. De werkelijke reden dringt niet eens tot ons door. Maar als ons naviga-tiesysteem hapert raken we gefrustreerd. Het zou niet meer moeten kunnen. In die zin éísen we vooruitgang.

Misschien is dit de werkelijk uitdaging voor beleidsmakers, bedrijven en weten-schappers. Ons gevoel. Ons vertrouwen. Onze menselijkheid. Om die drie dingen - die vanmiddag, geloof ik onder het kopje values vielen- bij iedere nieuwe stap in acht te nemen. En dan bedoel ik niet dat je ons moet sussen. Ik bedoel dat je ons moet laten zien dat ook u een mens bent; dat dat blijkt uit uw handelingen en beslissingen. Geef ons een kliko om op te staan, en laat ons over het muurtje kijken, zodat we zien dat het daar veilig is, en dat u deugt. Want dat wij en zij gevoel; dat is gevaarlijk. Daar begint iets te groeien, te broeien.

Goed, dan slinger ik nu Tinder weer aan. Even op mijn telefoon kijken of er hier nog leuke vrouwen zijn. Dank u wel.