cng n tp mn Khoa hc qun l

Cu 1: Anh/ ch hy nu ni dung c bn ca thuyt c Tr v Php Tr. Hai thuyt ny ging v khc nhau im no ? Cc u im v hn ch ca hai

thuyt ny l g ? Theo anh/ch, hai thuyt ny c ngha trong cng tc qun l trong thi i hin nay khng ?

Tr li : 1. Ni dung (t tng chnh)

Ni dung thuyt c tr ca Khng T ch yu bn v quan nim con ngi l thin, c lng nhn, c l cng c qun l cng vi phng php qun l c bn l nu gng v gio ho. T tng chnh ca ng bao gm hai nguyn tc:

Nguyn tc th nht l ci g mnh khng mun th ng lm cho ngi khc Nguyn tc th hai l mnh mun ng vng th lm cho ngi ta ng vng, mnh mun

cng vic ca mnh c thnh t th cng lm cho cng vic ca ngi khc thnh t ng phn chia cc gi tr x hi thnh ng thng: Nhn - L - Ngha - Dng - Tn ; chia ra cc

mi quan h x hi thnh tam cng: bao gm quan h vua - ti, cha - con, thy - tr. Theo :

- Nhn: l yu thng con ngi nh yu thng chnh bn thn mnh v nhng ngi thn thch ca mnh, gip ngi khc thnh cng: mun mnh thnh cng th cng gip ngi khc thnh cng; ngi qun t hc o th yu ngi, tiu nhn hc o th d sai khin. Nhn khng c ngha l nhu nhc, dung tng ti li ca dn m phi kin quyt trng tr nhng ngi vi phm trt t an ninh chung. - L l hnh thc ca nhn, khc k phc L vi Nhn tc l p mnh theo l L v Nhn. Ngi Nhn ra ca phi nh tip khch qu, tr dn phi nh lm l ln, iu g mnh khng mun ai lm cho mnh th khng nn lm cho ai. Thiu Nhn th L ch l hnh thc, gi di, ngi khng c c nhn th l m lm g.

- Ngha: l thy vic g ng lm th ta phi lm, khng mu tnh li ca c nhn mnh. Cch x s ca ngi qun t, khng nht nh phi lm nh vy mi c, khng nht thit nh kia l c, c hp ngha th lm. Ngha gn lin vi Nhn. - Dng: l qu cm, kin cng, dm hy sinh thn mnh v ngha ln, dm vt qua mi kh khn t c mc ch. Dng l biu hin, l bn phn ca nhn.

- Tr: l s sng sut, hiu bit ngi, bit yu nhng ngi ng yu v bit ght nhng k ng ght. Bit b tr con ngi theo cng vic, ng ngi ng vic, bit gip ngi khc nhng khng hi ngi, khng hi ta, tr gi li nhn. Tr c li cho Nhn, Khng T ch trng ti kh nng hiu ngi, dng ngi ca bc qun t. Tin ph, hu gio l lm cho dn giu ri mi n gio dc h. Hai phng php qun l c bn ca Khng T l nu gng v gio ho - Phng php nu gng: l bn thn ngi qun t khng c cu danh, cu li cho ring mnh, nghim khc vi mnh v rng lng vi ngi. - Phng php gio ho: l mun dn dt dn chng th nh cm quyn phi bit dng l tit, c hnh m gio ho th h s bit t h thn m cm ho tr nn tt lnh. Hoc nh cm quyn nn c dng nhng ngi t lnh, ti cn; cn nhng k yu sc nn gio ho h. Nh vy, dn khuyn nhau lm iu lnh, vui vi iu lnh.

* u, nhc im: + u im: - Hc thuyt c Tr cao s tu dng o c c nhn, tnh nhn vn, tinh thn nhn o, tiu chun cn phi c i vi nh Qun l; tr thnh nn tng t tng trit trong X hi phong kin Trung Quc, n c coi l quc gio trong sut hn 2000 nm qua, ng thi n

cn c nh hng mnh m n nhiu quc gia khc Phng ng nh Vit Nam, Nht Bn, Hn Quc. - Ch ra c c s qun l nhn s tin b, chn ngi da trn c s ti c. - cao chnh sch i ng thu ht, tp hp ngi hin ti. - Ch ra chnh sch cai tr dn.

+ Nhc im: - Xu hng tuyt i ho c tr, Qu cao c tr, d lm gim hiu qu Qun l - Ch trng nng c nh hnh khng thy r vai tr cc k quan trng ca php lut v c xu hng ph nhn t tng php tr. - Quan im ca Khng T v trng ngha khinh li cng c nhng mt hn ch.

- C nhng im mang tnh bo th, o tng, thiu dn ch. 2. Ni dung c bn ca thuyt Php tr (Hn Phi T)

Cng c qun l ca Hn Phi T l php lut trong Php l quan trng nht. ng v Php nh ci khun ci thc, ci trt t, ci tiu chun o lng hnh vi con ngi. Khng c nc no lun mnh hay lun yu. Nc no thi hnh php lut cng cng th nc mnh, ngc li th nc s yu. Vua l ngi c quyn ban hnh lut php. Nhng vic ban hnh lut php cn phi c quan tm n nguyn tc v phi tun theo nguyn tc.

Phng php qun l ch yu l thng pht v cng ch. Php lut phi m bo: - Php lut phi kp thi thay i cho ph hp vi thi th: Thi thay m php lut

khng i th nc bin, i thay m cm lnh khng i th t nc b chia ct, cho nn thnh nhn tr dn th php lut phi theo thi m bin

- Php lut phi vit mt cch d hiu dn d bit v d thi hnh: Ci g ch nhng k s c u c tinh t mi hiu c th khng nn ban hnh v khng phi ai cng u c u c tinh t c. iu g ch nhng bc thnh hin mi lm c th khng nn ban hnh lm php tc.

- Php lut phi c p dng mt cch ph bin mang tnh ph cp, cng bng vi mi i tng, mi ngi : nh php lut, t ra hnh pht nghim khc: cu ho cho dn, tr ho cho thin h, cho m ng khng hip p s t, k mnh khng ln t ngi yu, ngi gi c hng ht tui tri, tr em m ci c nui ln

Php lut l quan trng, song khng th thiu Thut (phng php qun l) v Th (Quyn lc): Php - Th - thut. - Th: L s tn trng quyn lc ti cao, quyn ca ngi cai tr, l quyn uy do a v em li, ngi c quyn m khng c th th kh m sai c ngi khc : Khng c nc no lun mnh, khng c nc no lun yu. Ngi thi hnh php lut m cng cng th nc mnh, ngi thi hnh php lut m nhu nhc th nc yu. c th, Vua phi c mi ngi tn trng v tun theo trit . Vua cn phi nm ht cc quyn thng pht. Vic thng pht phi tun theo nguyn tc. Thng th phi tn, pht th phi tt (cng quyt). Thng hu pht nng. Trng pht khng cha quan li, thng khng b st dn thng.

- Thut: + Hn Phi T nhn nh rng bn cht con ngi l c thy lang kho mt vt thng,

ngm mu bnh nhn u phi v tnh ct nhc m ch v li. Th ng xe mong nhiu ngi giu sang, cn th ng quan ti th mong nhiu ngi cht yu. Khng phi v th ng xe c lng nhn v th ng quan ti tn nhn m ch v ngi ta khng giu sang th khng mua xe, ngi ta khng cht th quan ti khng bn c.

+ Thut dng ngi: Sc mt ngi khng ch ni m ng, tr mt ngi khng bit ht mi vic, dng mt ngi khng bng dng c mt nc. Bc vua thp km dng ht kh nng ca mnh, bc vua trung bnh dng ht sc ca ngi, bc vua cao hn dng ht tr ca ngi. Dng ht ti tr ca ngi th vua nh thn.

+ Quan h vua - ti: lm chnh tr m mong va lng dn u l mi lon, khng th theo chnh sch tr nc c.

+ Thut c chia ra lm 2 loi: K thut v Tm thut - K thut: l cch thc, bin php tuyn dng, kim tra v nh gi quan li. Trong K thut li chia ra Thut dng ngi v Thut tr gian. - Tm thut: (mu m ca nh Qun l): L nhng ci mu m che mt ngi khc, khng cho cp di bit c suy ngh v tm tht, tnh cm tht ca mnh. Nh vy mi dng c ngi, tr c gian. + Lm chnh tr m mong va lng dn l mi lon, khng th theo chnh sch tr nc c. * u, nhc im: + u im: - L t tng Qun l tin b tch cc, nhiu ni dung vn cn nguyn gi tr n ngy nay v c tnh bin chng rt cao. - L lun phi hp thi. - Ch ra con ng cho cc nh Qun l to dng quyn lc Qun l cho mnh. - Ch ra 2 phng din ca hot ng Qun l: Phng din Khoa hc: ch ra hng lot vn : phong php cch thc la chn, tuyn dng, nh gi quan li. nh gi da trn 2 tiu chun l ti v c. Phng din ngh thut: L phng php, con ng gii quyt hiu qu nht mi quan h gia con ngi vi con ngi trong hot ng Qun l. ng c bit cao vai tr ca nh Qun l trong t chc. - ng ch ra rng, php lut l cng c ht sc c bn, quan trng trong hot ng cai tr. - Ch ra hng lot tiu ch xy dng Php lut v h thng php lut. - a ra phng thc qun l hu hiu l thng - pht. + Nhc im: - Tn sng ch chuyn quyn c on, hn ch ng k quyn t do ca nhn dn, khng coi trng nhn dn, ch coi h l cng c ca Vua v phc tng tuyt i k thng tr (Vua khng c gn dn). - Thc hin php lut phi cng minh, song li tha nhn bn cht con ngi l hnh ng v t li (mu thun). - Chnh sch chuyn ch, ly php lut m tr dn chng, ch khng cn n nhn ngha v ti tr, b o ng, chung k hin th lon; b php, dng k tr th nguy. Cho nn ni: chung php m khng chung. - ng quan nim hi thi qu v con ngi: sinh ra l c. ng ch nhn thy mt sinh hc ca con ngi l bn cht v mi hnh vi u v li m khng thy ht nhng mt khc trong thuc tnh con ngi. Hc thuyt php tr ca Hn Phi T l r nim say m quyn lc n mc c c, lnh lng v tn nhn. Nhng nhn li cuc i ca ng, ta thy l con ngi c tr tu rt uyn thm, l con ngi dm hy sinh v s nghip. Thuyt php tr ca ng tr thnh nh cai tr ch yu cho cc triu i phong kin tp quyn Trung Quc v phng ng ni chung. 3. So snh s ging v khc nhau gia thuyt c Tr v Php tr 3.1. Ging nhau

l hai trng phi trit hc ny khi gii thch cc vn thuc bn th lun u thng nht v s dng phm tr "o". Phm tr ny mang tch khch quan, l ngun gc v bao trm vn vt. Nhn nhn th gii trong tnh chnh th thng nht ca n.

3.2. S khc nhau:

- Khi gii thch cc vn thuc v bn th lun th ngoi phm tr "o", t tng Php tr cn s dng thm phm tr "l" lm sng t s pht trin, bin i ca s vt hin tng.

- T tng ct li ca c tr l hc thuyt v "o" vi nhng t tng bin chng, cng vi hc thuyt "V vi" v lnh vc chnh tr - x hi. 4. Theo anh/ch, hai thuyt ny c ngha trong cng tc qun l trong thi i hin nay khng?

Cu 2: Phn tch ni dung v cc nguyn tc ca thuyt qun l theo khoa hc ca F.W. Taylor. u im v hn ch ca thuyt ny l g? Theo anh/ch, thuyt ny cn c gi tr ng dng trong qun l thi i hin nay khng? Ly v d trong t chc ca anh/ch? Tr li: Ni dung (nguyn tc ca cc thuyt: 4 nguyn tc) 1. ng t ra yu cu phi ci to cc mi quan h qun l gia ngi ch v ngi th: - Quan h gia gii ch v ngi lm thu: mu thun, xung t gia gii ch v ngi lm thu ngy cng tr nn trm trng: + Ngi ch th vn quen vi np qun l theo kiu gia nh tr, l ngi quyt nh tt c mi vn ca sn xut nh: Tin lng, tin thng, nh mc lao ng nn dng nhiu bo lc thc p ngi lao ng, lun lun tm cch bc lt sc lao ng ca ca ngi th, thm ch cn ct xn bt nhng khon thu nhp chnh ng khc ca h.

+ Ngi lm thu th xut thn t nng dn: tm l tu tin kh nng n, thc k lut lao ng thp. Hn na, do i sng thp km nn thng trn vic, tm cch ph hoi my mc thit b hn ch u ra mt cch h thng v h lm nhiu hay t cng khng thay i mc tin cng.

- Thc t dn n mu thun ch - th ngy cng gia tng. T , F.W Taylor theo ui ng li, mt mc tiu c bn nht ca qun l l gii quyt mi mu thun gay gt gia ch v th, khng ch bng mt h thng cc gii php k thut m cn bng phng thc qun l khin ch v th c th gn b hp tc vi nhau trong mt t chc cng nghip cng i ti mc tiu chung l nng cao hiu qu v nng sut lao ng. Taylor a ra 4 nguyn tc v h thng qun l theo khoa hc:

+ B tr lao ng mt cch khoa hc thay th nhng thao tc lc hu, km hiu sut. + La chn cng nhn mt cch khoa hc, o to, hun luyn v bi dng h. + Gn cng nhn vi cng ngh sn xut. + Phn cng u cng vic gia ngi qun l v cng nhn. Ci gn b gia h l li nhun

ca doanh nghip v chnh nng sut l yu t to ra nhiu li nhun. 2. Tiu chun ho cng vic. Qua quan st, phn tch cc ng tc ca cng nhn, Taylor nhn thy c nhng ng tc tha, trng nhau v mt nhiu sc khin nng sut lao ng b hn ch, t rt ra kt lun l: Cn hp l ho lao ng trn c s nh mc c th vi nhng tiu chun nh lng nh mt cch thc ti u phn chia cng vic thnh nhng cng on, nhng khu hp l; nh ra chun mc nh gi kt qu lao ng. Vic xy dng cc nh mc lao ng ch yu c thc hin bng phng php thc nghim: Chn cng nhn kho, hng dn h nhng thao tc chun xc, bm gi thc hin ng tc y; ly lm mc khon chung. l mc cao i hi lm vic ct lc song c b p bng thu nhp t tng nng sut. 3. Chuyn mn ho lao ng: - Lao ng theo ngha khoa hc i hi s chuyn mn ho trong phn cng nhm t yu cu tt nht (do thnh thc trong thao tc) v r nht (do khng c ng tc tha v do chi ph o to thp). Taylor nhn mnh l phi tm nhng ngi th gii nht theo hng chuyn su, da vo nng sut lao ng c bit xy dng nh mc lao ng.

- Vic chuyn mn ho lao ng ko theo yu cu ci tin cng c lao ng cng theo hng chuyn mn ho d s dng nht, tn t sc nht v t nng sut lao ng cao nht. Mi trng lao ng cng l mt yu t quan trng, l vic b tr ni lm vic phi thun li, duy tr bu khng kh hp tc gn b thoi mi gia ngi iu hnh v ngi th. 4. Xy dng v thc hin ch tr lng theo s lng sn phm Ngi lm ra nhiu sn phm s c hng lng nhiu v ngi lm ra t sn phm s c hng lng t.

* u, nhc im: + u im: - L ngi u tin a ra nh ngha v Qun l phn nh y , chnh xc hot ng Qun l. - Xc nh r vai tr ngi ch ca nh Qun l trong t chc vi nhiu trch nhim khc nhau. - Mang li nhiu thnh tu khoa hc quan trng i vi hot ng Qun l - Thc y s pht trin nh v bo ca nn i cng nghip cc nc t bn ch ngha. - Lm dy ln phong tro Qun l theo khoa hc, phong tro Taylor. - a hot ng Qun l t trng thi hn n theo kinh nghim tr thnh khoa hc. + Nhc im: - Quan nim phin din v con ngi, ch nhn thy mt sinh hc ch cha nhn thy mt X hi trong con ngi. - Cha thy c ng lc thc y hot ng ca con ngi l c hnh thnh t mt h thng cc nhu cu li ch ch khng n thun ch l li ch kinh t. - Qu cao s chuyn mn ho (qu mc) - Ngi lao ng khng c tham gia vo ton b tin trnh cng vic. Khng c hon v cng vic, bin h thnh nhng rbt, h lm vic nh nhng ci my, to ra tm l n iu, nhm chn lm gim hiu qu lao ng. - Lm ny sinh bnh ngh nghip do chuyn mn ho qu mc. - Xem thng mi lin h ch th nn khng pht huy c tnh sng to ca ngi lao ng. Theo anh/ch, thuyt ny cn c gi tr ng dng trong qun l thi i hin nay khng? Ly v d trong t chc ca anh/ch?

Cu 3: Phn tch ni dung v cc nguyn tc ca qun l hnh chnh ca Henrry Fayol. u im v hn ch ca thuyt ny l g? Theo anh/ch, thuyt ny cn c gi tr ng dng trong qun l thi i hin nay khng? Ly v dn trong t chc ca cc anh/ch? Tr li:

Ni dung a ra c nh ngha v Qun l: Qun l l mt tin trnh bao gm tt c cc khu lp k hoch, t chc phi hp hng dn iu khin v kim sot cc n lc ca cc thnh vin trong x hi, ng thi s dng c hiu qu cc ngun lc vt cht khc ca t chc t mc tiu ra. * ng phn chia hot ng ca mt hng kinh doanh thnh 6 nhm ln: - Nhm hot ng K thut - Nhm thng mi - Nhm ti chnh - Nhm hch ton thng k - Nhm an ninh - Nhm qun l Hnh chnh: nhm ny l tp hp ca cc nhm cn li, nhm ny to ra sc mnh cho t chc.

Cp Qun l hnh chnh cng cao th kin thc v Qun l hnh chnh cng nhiu, cp Qun l hnh chnh cng thp th kin thc chuyn mn l quan trng nht. Cp cao nht m khng c kin thc v Qun l th hot ng ca t chc s gim dn v s i ti 0. * ng ch ra 5 chc nng cho hot ng Qun l. - Chc nng d on - Lp k hoch: L chc nng c bn u tin ca Qun l, chc nng ny gip nh qun l lng trc c ri ro, kh khn, trnh do d khi c lp k hoch, to ra c s thc hin cng vic.

K hoch lun phi mang tnh tng i, linh hot v c th thay i cho ph hp vi nhng thay i trong tng lai. Henrry Fayol yu cu phn loi k hoch di hn, k hoch ngn hn, k hoch chung, k hoch ring thc hin chc nng ny, nh Qun l cn phi c phm cht c bit, phi l ngi c kin thc, c kinh nghim, dm lm v dm chu trch nhim, bit dng ngi, bit phn cng lao ng. - Chc nng T chc: T chc l qu trnh cung cp nhn lc, vt lc hon thnh k hoch. Chc nng ny gm 2 kha cnh: t chc vt cht v t chc con ngi. + T chc vt cht l cung cp nhng th cn thit cho sn xut nh: nguyn vt liu, vn, lao ng + T chc con ngi l vic phn cng lao ng, phn cp Qun l. ng phn Qun l ra lm 3 cp: Cp cao (Gim c: ch o mi hot ng), cp Trung gian: lp k hoch, tuyn nhn vin, ch o cc b phn, t chc thc hin mc tiu v Nh qun l cp C s. - Chc nng iu khin: + iu khin l vic khi ng t chc a t chc t n ci ch t ra, t mc tiu d kin trong k hoch.

+ Nh qun l phi gng mu v phi to ra mi trng thc y s sng to, thc y s thng nht, thc y lng trung thnh ca nhn vin. - Chc nng phi hp: L s kt hp nhp nhng cc hot ng to ra s cn bng hp l cc kha cnh vt cht, x hi v chc nng; xc nh cc mi tng quan gia cc chc nng; duy tr cn cn ti chnh; p dng mi bin php thch ng mt hot ng hng vo mc ch chung thng qua hp hng tun ca lnh o, cc b phn. - Chc nng Kim sot (kim tra): y l chc nng cui cng ca Qun l, l vic gim st vic thc hin k hoch, cung cp cc thng tin mt cch chnh xc, thng xuyn, kp thi iu chnh v rt kinh nghim. Tuy nhin cng cn trnh vic kim tra qu mc s lm nh hng n tnh ch ng v sng to ca c nhn.

* Ch ra nguyn tc ca Qun l (14 nguyn tc) Nguyn tc chung nht c th c p dng cho mi t chc nhng khng c p dng mt cch my mc m phi ph hp vi hon cnh c th. ng a ra 14 nguyn tc:

1. Nguyn tc phn cng lao ng v chuyn mn ho: Nhm to ra nng sut lao ng. Phn cng phi ph hp, r rng v to s lin kt. 2. Nguyn tc quyn hn i i vi trch nhim: Nh qun l cn c quyn hn gii quyt vn nhng quyn hn y cn c gn lin vi trch nhim v kt qu cng vic c giao. 3. Nguyn tc tnh k lut cao: cao k lut trong qun l v coi l mt phng tin, cng c duy tr tnh n nh v thng nht ca t chc. Ngi lao ng phi t nguyn tun th ni quy ca t chc. K lut tt l nh t chc qun l, iu hnh c hiu lc, nh thc hin cng bng hp l trong i ng, nh thng pht cng minh.

4. Nguyn tc thng nht trong lnh o: mi cp di ch nhn mnh lnh t mt cp trn. 5. Nguyn tc thng nht trong iu khin: t chc v c nhn phi c chung k hoch hot ng hay h mc tiu. Nguyn tc ny s to ra gung my thng nht, nht qun trong hot ng ca t chc. 6. Nguyn tc c nhn phi tr gip cho li ch chung: Nhim v ca nh qun l l m bo mc tiu chung ca t chc. C nhn tr gip li ch cho t chc nhm x l hi ho khi c mu thun, xung t li ch. 7. Nguyn tc thng: cc nh qun l phi thng xuyn ch trng ti vic khen thng. Nh qun l cn nhn t chc nh l gi tr kinh t ca nhn vin v , li ch kinh t ca h l rt quan trng. 8. Nguyn tc tp trung quyn lc: C h thng quyn lc thng sut t cao nht n thp nht. Vic ra quyt nh phi tp trung v cp c quyn cao nht. 9. Nguyn tc trt t: mt ngi cng v nht nh c chc nng, nhim v, quyn hn nht nh v anh ta phi lm trn chc nng, nhim v, quyn hn . 10. Nguyn tc hp tnh, hp l: Nhng ngi lao ng cn c i x mt cch cng bng v hp tnh hp l. 11. Nguyn tc s n nh trong hng dng: Hn ch vic thuyn chuyn, i vic; to iu kin hc tp v tch lu kinh nghim. 12. Nguyn tc kim tra tt c mi cng vic. 13. Nguyn tc tnh sng to: trao quyn ch ng cho cp di, thc y c sng to v s hng th trong cng vic; nhn vin cn phi lun c c v, ng vin qu trnh hot ng c hiu qu hn. 14. Nguyn tc tinh thn trong ng i: tng cng thc tp th, s thng nht, on kt h tr gia nhng ngi lao ng trong mt t chc.

* u, nhc im: + u dim:

- ng ch ra cch thc phn tch mt qu trnh qun l phc tp thnh cc chc nng tng i c lp.

- To k cng trong t chc. - Quan tm nghin cu con ngi, i x tt vi ngi lao ng th li ch ca h c tng

ln. - Thuyt ch trng nng sut lao ng s cao trong mt t chc c sp t hp l. - ng gp rt nhiu trong l lun v thc hnh qun l. Nhiu nguyn tc qun l vn cn

c p dng. - Cc hnh thc t chc, nguyn tc t chc, quyn lc v s u quyn ang ng dng ph

bin hin nay. + Nhc dim:

- V vic to lp mi trng trong x hi cho lao ng v mi quan h gia cung v cu, v cnh tranh bnh ng.

- Cha ch trng y n cc mt tm l v mi trng ca ngi lao ng. - Cha cp n mi quan h gia cng ty vi mi trng bn ngoi. - Cc t tng thit lp trong mt t chc n nh, t thay i, quan im qun l cng rn,

t ch ti con ngi v x hi nn d dn n xa ri thc t. Theo anh/ch, thuyt ny cn c gi tr ng dng trong qun l thi i hin nay

khng? Ly v d trong t chc ca cc anh/ch.

Cu 4: Phn tch u im v hn ch ca t tng qun l c in? Tr li: 1. u im - Tng tnh hiu qu trong qun l bng cch t chc, sp xp hp l v kim tra. - Li ch kinh t c xem l ng lc duy nht ca ngi lao ng. - Cc nh qun l, thng qua c cu t chc cht ch, c vai tr quyt nh i vi vic hi

t sc mnh ca cc thnh vin trong t chc. 2. Nhc im Cch thit k v qun l ca thuyt qun l c in thng nht theo mt tuyn iu khin t

cp trn xung cp di, v ng. B my ny ch hot ng c hiu qu vi cc iu kin sau: - Cc nhim v c nhn cn phi thc hin n gin. - Mi trng phi n nh khng c nhng bin i, xo trn. - Khi t chc mun theo ui lu di mt sn phm. - Khi con ngi lun lun tun th. - S cng nhc, phn bit ng cp c th gy ra cc tr ngi khi xut hin cc vn , tnh

hung (ngoi chc nng, cha c quy nh hng dn, chm tr). - Quan nim thiu thc t v ngun gc hnh vi ca con ngi. - C nhng nguyn tc mu thun: nguyn tc chuyn mn ho v nguyn tc thng nht

ch huy. Do cc thuyt qun l c in c th gy ra hai hu qu: c nhn khng c pht trin

v t chc khng c c s ng gp v mt tr tu sng to cu c nhn. Cu 5: Ni dung cc thuyt X v thuyt Y v ngha ca n vi cng tc qun l. Ly

v d thc tin minh ho. Tr li: Ni dung Trng phi tm l x hi gm hai nhm thuyt ln: L thuyt v mi quan h con ngi:

quan tm tho ng ti cc yu t tm l con ngi, tm l tp th v bu khng kh trong x nghip v l thuyt v hnh vi: vn dng khoa hc vo qun l, quan tm n cc hnh vi ca con ngi nh l s th hin ca tm l trong c Douglas Mc. Gregor (1906 1964).

- ng l nh khoa hc M ni ting. - ng a ra thuyt hnh vi ca con ngi: Thuyt X v thuyt Y

Thuyt X Thuyt Y - Thuyt X l l lun v hnh vi chung ca ngi lao ng, cho rng: con ngi kinh t c mi c cm vi cng vic v s ln trnh n nu c th c; t thch b iu khin (p buc, trng pht), mun n trnh trch nhim v ch mun an phn, t hoi bo v l bn cht my mc v t chc ca con ngi.

- Thuyt Y l mt bc tin rt quan trng trong t tng qun l ca ng theo hng con ngi x hi: nhn r v tin tng vo bn cht tt p v kh nng sng to ca con ngi, th hin tnh nhn vn trong qun l, da trn quan nim nhn bn v lc quan hn v hnh vi chung ca ngi lao ng, quan tm n kh nng ca con ngi t to ra ng c lm vic (lin quan n nhu cu); kt hp l tr v tnh cm; pht huy nhit tnh, nng lc v tr sng to; kh nng t nh hng v t ch t c mc tiu ca t chc khi n thng nht vi mc tiu c nhn.

- Thuyt X ch trng trong qun l l phi s dng quyn lc tuyt i vi cp di, iu khin v gim st cht ch i ph vi

- Thuyt Y ch trng s dng bin php dn ch to ra nhng iu kin ph hp cc thnh vin trong t chc c th t ti mc tiu

nhng ngi khng tin cy v v trch nhim; phi s dng li ch vt cht v hnh pht thc y ngi lao ng lm vic.

chnh mnh mt cch tt nht bng cch c gng ht sc mnh v thnh cng ca x nghip.

- Thuyt X th hin s tp trung chuyn quyn. - Nhu cu mc cao nht l t hon thin, tng hp kh nng v kt qu m mi ngi t c trong cuc sng. l iu kin s dng ht kh nng ca con ngi qua nhn thc, trc cm, hc hi, rn luyn k nng lnh hi tri thc, sng to; th hin ht thin hng c nhn ca con ngi. Qun l phi c gng p ng nhng nhu cu c bn ca ngi lao ng, ng thi tp trung vo nhng nhu cu cao. Tm li thuyt Y cho rng ch khi quan tm n mt nhn vn ca x nghip mi ngi mi c gng t c kt qu.

- Nh vy thuyt X tn thnh, tip cn v qun l nghim khc v ng h cch qun l bng lnh o v kim tra.

S khc nhau ch yu gia thuyt X v thuyt Y l ch, thuyt X cp n phng thc qun l truyn thng, tp trung v chuyn quyn, cn thuyt Y cao tnh dn ch. a ra thuyt X v thuyt Y phi chng xem xt hnh vi con ngi mt cch ton din, i t ci ring n ci chung, t bt buc n t gic, v iu quan tm ca ng l thuyt Y c p dng trong qun l x nghip, qun l cp di v cc nh chuyn mn, kh ng dng trong cc tp on ln nhng kh ng dng trong cc tp on ln.

Ngy nay, cc nh qun l cho rng hai thuyt X v Y th hin hai khuynh hng tri ngc nhau v qun l con ngi, do vy tu tng iu kin v quy m cng nh tnh tnh ca tng c nhn, cc nh qun l c th linh hot s dng cc khuyn cao c th ca thuyt X v thuyt Y.

ngha ca n vi cng tc qun l? Ly v d thc tin minh ho. Cu 6: Nu tm tt ni dung ca trng phi tm l x hi trong qun l. u nhc

im ca trng phi ny so vi trng phi c in l g? T tng ca trng phi ny c ngha g trong qun l thi i hin nay hay khng? Ly v d thc tin?

Tr li: Ni dung Trng phi tm l x hi gm hai nhm thuyt ln: 1. L thuyt v mi quan h con ngi: quan tm tho ng ti cc yu t tm l con

ngi, tm l tp th v bu khng kh trong x nghip (Hugo Munsterberg, Elton Mayo, Mary Parker Follet).

a. Hugo Munsterberg - ng cho rng nng sut lao ng tng nu cng vic ph hp vi tm l ngi lao ng

v ra nhim v nghin cu, phn tch cc c im tm l ca h. - ng tin hnh thit k cng vic, phn cng cng vic ph hp vi kh nng, nguyn

vng ca ngi lao ng. - ng tin hnh cc th nghim v tm l ci tin phng php, ni dung tuyn chn

nhn lc. - ng nghin cu tc phong con ngi lao ng tm ra nhng hnh thc ng vin ngi

lao ng. b. Mary Parker Follet (1863 - 1933).

- B rt ch n tm l v x hi trong hot ng qun l: b cho rng n v sn xut kinh doanh l mt h thng nhng quan h x hi, v hot ng qun l l mt tin trnh mang tnh cht quan h x hi, b phn i vic thi hnh quyn lc mt cch thng thng v cng nhn s phn i v do khng th l c s hp tc thch hp.

- B nhn mnh n hai kha cnh: + Quan tm n ngi lao ng trong qu trnh qii quyt vn : kinh t, tinh thn, tnh

cm: trong quan h tnh cm cao s hp tc, thng nht gia ngi qun l v ngi lao ng, gia cc nh lnh o v qun l vi nhau nhm pht trin cc quan h con ngi tt p nh l mt ngun lc tng nng sut v hiu qu lao ng.

+ Nh qun l phi nng ng, khng qu nguyn tc cng nhc. - Nhng kin ca b l nhng gi thuyt khoa hc c ngi Nht tin tng v p dng

trong qun l cc x nghip. c. Abraham Maslow (1908 - 1970). - ng l nh tm l hc. - ng cho rng, nh qun l cn hiu r nhu cu ca con ngi c nhng phng php

ph hp nhm to ng lc v iu kin ngi lao ng pht huy kh nng ca mnh. - Xy dng l thuyt v nhu cu ca con ngi gm 5 cp bc: + T khng nh: ti mun c lm vic mnh thch. + Nhu cu t trng: Ti mun l ngi c li ch v c tn trng. + Nhu cu x hi: Ti mun yu v c yu, c tham gia cng ng. + Nhu cu an ton: Ti mun cm gic an ton v n nh. + Nhu cu sinh hc: Ti mun c sng, ht th, ung, ng. 2. L thuyt v hnh vi: vn dng khoa hc vo qun l, quan tm n cc hnh vi ca

con ngi nh l s th hin ca tm l (Herbet Simson, Douglas Mc. Gregor). a. Douglas Mc. Gregor (1906 1964). - ng l nh khoa hc M ni ting. - ng a ra thuyt hnh vi ca con ngi: Thuyt X v thuyt Y

Thuyt X Thuyt Y - Thuyt X l l lun v hnh vi chung ca ngi lao ng, cho rng: con ngi kinh t c mi c cm vi cng vic v s ln trnh n nu c th c; t thch b iu khin (p buc, trng pht), mun n trnh trch nhim v ch mun an phn, t hoi bo v l bn cht my mc v t chc ca con ngi.

- Thuyt Y l mt bc tin rt quan trng trong t tng qun l ca ng theo hng con ngi x hi: nhn r v tin tng vo bn cht tt p v kh nng sng to ca con ngi, th hin tnh nhn vn trong qun l, da trn quan nim nhn bn v lc quan hn v hnh vi chung ca ngi lao ng, quan tm n kh nng ca con ngi t to ra ng c lm vic (lin quan n nhu cu); kt hp l tr v tnh cm; pht huy nhit tnh, nng lc v tr sng to; kh nng t nh hng v t ch t c mc tiu ca t chc khi n thng nht vi mc tiu c nhn.

- Thuyt X ch trng trong qun l l phi s dng quyn lc tuyt i vi cp di, iu khin v gim st cht ch i ph vi nhng ngi khng tin cy v v trch nhim; phi s dng li ch vt cht v hnh pht thc y ngi lao ng lm vic.

- Thuyt Y ch trng s dng bin php dn ch to ra nhng iu kin ph hp cc thnh vin trong t chc c th t ti mc tiu chnh mnh mt cch tt nht bng cch c gng ht sc mnh v thnh cng ca x nghip.

- Thuyt X th hin s tp trung chuyn quyn. - Nhu cu mc cao nht l t hon thin, tng

hp kh nng v kt qu m mi ngi t c trong cuc sng. l iu kin s dng ht kh nng ca con ngi qua nhn thc, trc cm, hc hi, rn luyn k nng lnh hi tri thc, sng to; th hin ht thin hng c nhn ca con ngi. Qun l phi c gng p ng nhng nhu cu c bn ca ngi lao ng, ng thi tp trung vo nhng nhu cu cao. Tm li thuyt Y cho rng ch khi quan tm n mt nhn vn ca x nghip mi ngi mi c gng t c kt qu.

- Nh vy thuyt X tn thnh, tip cn v qun l nghim khc v ng h cch qun l bng lnh o v kim tra.

S khc nhau ch yu gia thuyt X v thuyt Y l ch, thuyt X cp n phng thc qun l truyn thng, tp trung v chuyn quyn, cn thuyt Y cao tnh dn ch. a ra thuyt X v thuyt Y phi chng xem xt hnh vi con ngi mt cch ton din, i t ci ring n ci chung, t bt buc n t gic, v iu quan tm ca ng l thuyt Y c p dng trong qun l x nghip, qun l cp di v cc nh chuyn mn, kh ng dng trong cc tp on ln nhng kh ng dng trong cc tp on ln.

Ngy nay, cc nh qun l cho rng hai thuyt X v Y th hin hai khuynh hng tri ngc nhau v qun l con ngi, do vy tu tng iu kin v quy m cng nh tnh tnh ca tng c nhn, cc nh qun l c th linh hot s dng cc khuyn cao c th ca thuyt X v thuyt Y.

b. Herbert Simon (1916 - ) - ng cho rng vic ra quyt nh l ni dung ct li ca qun l, sau mi l hnh

ng thc hin quyt nh. ng chia ra cc quyt nh ca t chc thnh hai nhm ln: + Nhng quyt nh v mc tiu cui cng ca t chc, l nhng xem xt c gi tr bao

qut hn. + Nhng quyt nh lin quan ti vic thc hin cc mc tiu (vi cc yu tt thc t, kh

thi); c gi l nhng nh gi thc t - Hai loi quyt nh gi tr v thc t c lin quan vi nhau. S kt hp hai nhm l

trng tm ca cng vic qun l, trong nhm 1 bao qut hn v nhm 2 c trng hn. Cc quyt nh qun l l cc quyt nh t hp c s ng gp ca nhiu ngi.

- Cc mc tiu ca quyt nh ph thuc bi cc mc ch xa hn v c sp xp thnh mt h thng cp bc, trong mi cp bc l mc tiu cp di v l phng tin ca mc tiu cp trn n. hiu c cc quyt nh a ra nh th no trong mt t chc, cn xem xt cp di chu nh hng ra sao bi cc quyt nh, bi vic o to v bi vic kim tra ca ngi ra quyt nh, ng thi phi nghin cu cc knh thng tin n vi ngi ra quyt nh.

- Lp k hoch l mt phng sch thc y cc quyt nh, qu trnh kim tra gip cho cc cp cao xem xt, nh gi trong vic thc hin mc tiu c t c khng?, cng vic c p ng yu cu v cht lng khng?... Vic kim tra c nh hng n vic ra quyt nh, gip cho cp trn nhn bit kh nng ra quyt nh v vic thc hin quyt nh ca cp di, gip iu chnh cc quyt nh ra, ng thi gip cho t chc tun th cc lut l ca mnh hon thnh k hoch t ra.

- ng cng c nhng ng gp mi khi xem xt vai tr ca thng tin trong qun l: thng tin v tri thc l u vo cn thit trong qu trnh ra quyt nh v n phi chuyn t cc im khc nhau ca t chc hoc t cc ngun ca t chc ti cc trung tm quyt nh. Thng tin bao

gm: Thng tin chnh thc v thng tin khng chnh thc, trong qu trnh chuyn thng tin, n c th b xuyn tc, khng chnh xc hoc khng thch hp. Khi cp trn giu thng tin vi cp di, thm ch s dng n duy tr quyn hnh ca mnh, l du hiu v s thiu nng lc v tnh trng khng an ton ca cp trn.

3. nh gi u nhc im ca trng phi ny so vi trng phi c in. * u im: - Quan tm n yu t tm l v nhng bn tnh tt p c th pht huy ca ngi lao ng. - Quan tm n vn xy dng, mi quan h tt p, bnh ng, tng trng gia nh qun

l v ngi lao ng. - Quan tm n c im tm l trong vic ra quyt nh v iu hnh khng lm dng

quyn lc. - cao tinh thn nng ng, linh hot ca nh qun l. * Nhc im - Cha c ci nhn ton din v ngi lao ng qu ch n vn tm l. - L mt bc tin v cht trong qun l nhng n cha thay th hn tin con ngi

thun tu kinh t con ngi vn b khp kn, hng ni trong h thng m cha quan tm n yu t ngoi lai, do cha l gii c y nhng hin tng ny trong thc tin qun l.

4. T tng ca trng phi ny c ngha g trong qun l thi i hin nay khng? Ly v d thc tin.

Cu 7: Nu nh ngha qun l v vai tr ca qun l? Trong t chc anh ch, qun l pht huy vai tr g v nh th no?

Tr li: Qun l ra i t rt xa xa, n xut hin t th bnh minh ca x hi loi ngi. Con

ngi sinh sng theo tp qun qun t cng ng, c nhiu vic ny sinh m mt ngi khng th lm c hoc lm c nhng hiu qu km, cn phi c phi hp lin kt vi s ng cng thc hin. T nhng yu cu khch quan , dn dn hnh thnh t chc. Qun l din ra trong mi t chc t n gin n phc tp, t quy m nh n quy m ln. N chnh l yu t quyt nh s thnh cng hay tht bi ca mi t chc.

Theo F.W Taylor: Qun l l bit chnh xc iu bn mun ngi khc lm v sau bit c rng h thc hin cng vic mt cch tt nht v r nht.

Theo Henrry Fayol: Qun l l mt tin trnh bao gm tt c c khu: lp k hoch, t chc, phn cng iu hin v kim sot cc n lc ca c nhn, b phn v s dng c hiu qa cc ngun lc vt cht khc ca t chc t c mc tiu ra.

Theo M.P..Follet: Qun l l ngh thut t mc tiu thng qua con ngi. 1. nh ngha - Qun l l qu trnh tc ng c thc, bng quyn lc, theo quy trnh ca ch th qun

l ti i tng qun l phi hp cc ngun lc nhm thc hin mc tiu ca t chc trong iu kin mi trng bin i.

- nh ngha khc v qun l: Qun l l qu trnh t n mc tiu ca t chc bng vic thc hin cc chc nng qun l: k hoch, t chc, ch o v kim tra.

2. Vai tr ca qun l: 2.1. Tip cn vai tr ca qun l theo tng c trng ni bt ca qun l - Theo A.Smith: nhn mnh ti vai tr ca phn cng lao ng i vi hiu qu ca sn

xut. - Lao ng chung mang li hiu qu ln hn lao ng c th l nh c s phn cng lao

ng hp l v 3 l do c bn: + K nng ca ngi lao ng c nng cao. + Tit kim c thi gian v khng phi chuyn t cng vic ny sang cng vic khc.

+ To iu kin thun li cho vic u t khoa hc k thut nhm ci tin cng c sn xut.

- Theo Cc Mc: khng nh lao ng tp th c t chc hp l bao gi cng mang li hiu qu ln hn lao ng c th, iu c c l nh ngoi vic phn cng lao ng hp l, lao ng tp th cn to ra bu khng kh thi ua v t kch thch tinh lc ca ngi lao ng.

- nh gi cao vai tr ca ch iu khin trong hot ng chung v ng thi coi tc nhn qun l c vai tr nh l nhc trng ca dn nhc.

- V.I.Lnin lun cao sc mnh to ln ca cng tc t chc trong tin trnh cch mng ca giai cp v sn: Hy cho ti mt t chc nhng ngi cng sn, ti s lm o ln c nc Nga.

- Lnin lun ku gi v yu cu cc nh my, cng xng ca Chnh quyn X Vit mun t nng sut cao th phi hc tp v p dng m hnh qun l ca Taylor.

- Cc chuyn gia Nht Bn a ra hc thuyt v nhn t th t khng nh vai tr c bit quan trng ca qun l. Qun l c coi l nhn t th t nh l nhn t ni kt 3 nhn t trong cc x hi truyn thng (T bn, rung t v lao ng).

2.2. Tip cn tng th v vai tr ca qun l 2.2.1. Vai tr nh hng - Hng cc hot ng ca cc thnh vin theo mt vect chung. - Biu hin ch yu thng qua chc nng lp k hoch. - Vic xc nh mc tiu ng n, ph hp s gip cho t chc vn hnh, pht trin ng

hng v ng thi ng ph vi s bt nh ca mi trng. 2.2.2. Vai tr thit k - Nhm thc hin k hoch. - Thng qua chc nng t chc: Xy dng c cu t chc, xc nh bin ch, phn cng

cng vic, giao quyn v chun b cc ngun lc khc. 2.2.3. Vai tr duy tr v thc y - Vai tr duy tr v thc y c th hin qua chc nng lnh o ca quy trnh qun l. - Nh c h thng nguyn tc qun l (ni quy, quy ch) mi c th bt buc ch th qun

l v i tng qun l hot ng trong gii hn quyn lc v thm quyn ca h, do to nn k lut, k cng tnh n nh, bn vng ca mt t chc.

- To ra ng c thc y t pht huy cao nht nng lc ca ngi lao ng v to iu kin cho h kh nng sng to cao nht.

2.2.4. Vai tr iu chnh - Thng qua chc nng kim tra. - a ra cc gii php nhm iu chnh nhng sai lch, sa cha nhng sai lm, t m

bo cho t chc pht trin theo ng mc tiu ra. 2.2.5. Vai tr phi hp Bn cht ca hot ng qun l nhm phi hp cc ngun lc (nhn lc, vt lc, ti lc, tin

lc) c c sc mnh tng hp nhm thc hin mc tiu chung m s n lc ca mt c nhn khng th lm c.

3. Trong t chc anh ch, qun l pht huy vai tr g v nh th no? Cu 8: Nu vai tr ca cc nguyn tc trong qun l? Trong t chc ca anh/ ch, cc

nguyn tc c vai tr nh th no? Tr li: Vai tr ca cc nguyn tc trong qun l: 1. nh hng v pht trin t chc H thng quan im qun l c biu hin thng qua trit l qun l, phng chm qun

l, biu tng qun l... l nhng nhn t lm c s cho vic xy dng chin lc pht trin ca t chc, c ngha l vic xy dng v thc thi nhng nhn t l gii quyt nhng vn

cn ct ca hot ng qun l: Ai l ch th ca qu trnh qun l? Mc tiu qun l l nhm t ti iu g? Qun l bng cch no?

2. Duy tr s n nh ca t chc Nh c h thng ni quy, quy ch v chc nng, nhim v v quyn hn ca ch th qun

l v i tng qun l m t chc c vn hnh trong s n nh c k lut, k cng. iu quan trng l nh qun l phi xut pht t iu kin hin thc xy dng cc ch ti cho ph hp th vic thc thi n mi c hiu lc.

3. m bo thc thi ng quyn hn ca ch th 4. Duy tr k lut, k cng i vi i tng qun l 5. Gp phn xy dng vn ho t chc v vn ho qun l Trong t chc ca anh/ ch, cc nguyn tc c vai tr nh th no? Cu 9: Cc cn c hnh thnh nguyn tc trong qun l? Tr li: Cn c hnh thnh nguyn tc:

Cc nguyn tc qun l do con ngi t ra nhng khng phi do s suy ngh ch quan m phi tun th i hi quy lut khc quan v hnh thnh trn c s cc rng buc sau: 1. Mc tiu ca t chc: Mc tiu ca t chc l trng thi tng lai, l ch phi t ti, n nh hng v chi phi s vn ng ca ton b t chc. Mi c nhn cng nh cc t chc thng thnh cng hn khi cc hot ng ca h lun trong tnh trng c gng vt qua s th thch do cc mc tiu t ra mang li. Cc mc tiu c nhn c thc hin trong phm vi n lc c nhn, cn cc mc tiu ca t chc i hi phi c nhng n lc chung, nhng hot ng tp th v s phi hp hnh ng gia cc c nhn trong t chc khi thc hin chng. ng thi s phi hp ny ch pht huy tc dng khi n c s qun l mt cch c h thng. Nh vy cc mc tiu ca t chc to ra s h tr v nh hng i vi tin trnh qun l v chng cng l c s o lng mc hon thnh cng vic. Nu mt t chc khng c mc tiu hot ng th tin trnh qun l ca n s ging nh mt chuyn i khng c ni n, khng c mc ch c th v hon ton v ngha. 2. i hi ca quy lut khh quan lin quan n s tn ti v pht trin ca t chc: H thng quy lut l c s l lun trc tip hnh thnh cc nguyn tc qun l: - iu kin t nhin l mt trong nhng ngun lc quan trng pht trin kinh t, ng thi nhn loi cng tng phi tr gi v chu s trng pht ca t nhin do hnh ng tri vi quy lut vn c ca n. V th phi tit kim trong vic khai thc ti nguyn thin nhin i lin vi bo v, ti to ti nguyn mi trng, coi l nguyn tc quan trng chi phi cc hot ng qun l. - V thc cht, qun l l qu trnh x l mi quan h gia ngi vi ngi trong hot ng qun l. Ni cch khc ch th qun l phi tc ng vo tm l ngi lao ng qua khi dy lng nhit tnh hng say v s sng to ca h. Mun vy phi nm bt quy lut tm l con ngi ra nguyn tc qun l. Tuy nhin cc c nhn bao gi cng hot ng trong mt cng ng nht nh, cho nn ngoi vic nghin cu tnh cht nhu cu, s trng ca tng ngi cn phi nhn thc v vn dng quy lut tm l tp th, tm l cng ng. - T chc l mt khoa hc. Cng vic t chc v thc cht l xc nh cu trc ca cc b phn v mi lin h gia cc b phn . Trong hot ng qun l i hi phi nhn thc y cc quy lut v tnh quy lut v t chc, l mi quan h gia cp qun l v khu qun l, gia tp trung v phn cp, gia quyn hn v trch nhim ca c nhn v tp th trong mi t chc, trn c s vn dng chng vo vic ra cc nguyn tc qun l. Cc quy lut kinh t - x hi tc ng trc tip n s hnh thnh v pht trin ca t chc. Trong nn kinh t hng ho nhiu thnh phn theo c ch th trng c s qun l ca Nh nc

VN, cc quy lut sau l c s trc tip hnh thnh h thng nguyn tc qun l. Quy lut v s ph hp gia quan h sn xut vi tnh cht v trnh ca lc lng sn xut. Quy lut phn phi theo lao ng, cc quy lut kinh t hng ho, quy lut gi tr, quy lut cung cu, cnh tranh 3. Cc rng buc ca mi trng c trng ni bt ca th gii m ta ang sng ngy nay l tc thay i ca n din ra hng ngy cng nhanh hn. Cc nh qun l phi i mt vi mt nhim v ht sc kh khn l phi chun b cho s thay i, ng thi cng phi thch nghi vi s thay i thay v tr nn th ng tun theo. Do vy nhn thc c cc khuynh hng v d kin ca s thay i mi trng bn ngoi t chc s cho php cc nh qun l c nhng nh hng chin lc ng n, a ra c cc quyt nh c hiu qu trong qu trnh qun l. 4. Thc trng v xu th pht trin ca t chc Nhn thc quy lut mi ch l bc th nht ca qu trnh thit lp cc nguyn tc qun l. Bc quan trng tip theo l phi nghin cu v nm bt thc tin: tim lc v ti nguyn, lao ng, tin vn, khoa hc cng ngh, kh nng khai thc ngun lc pht trin, nng lc iu hnh ca i ng cc nh qun l thng qua iu hnh t chc hot ng c hiu qu. Thuc v c s thc tin hnh thnh nguyn tc cn bao gm yu t vn ho kinh t - l s thng nht bin chng gia tri thc, nim tin, s sng to ca tp th v ngi lao ng trong qu trnh hot ng. Vn ho kinh t biu hin tnh c th v truyn thng, o c, phong tc, tp qun ca mt dn tc c tc dng thc y s tn ti v pht trin ca t chc. Ngoi ra kinh nghim ca nhn loi v pht trin kinh t, s thnh t ca cc t chc v kinh nghim qun l sn xut kinh doanh ca cc quc gia trn th gii cng l mt nn tng khng km phn quan trng thit lp nn cc nguyn tc qun l trong mi t chc v trong nn kinh t quc dn.

Cu 10: Nu v phn tch 7 nguyn tc trong qun l? Ly v d thc tin ti t chc ca cc anh/ch?

Tr li: Cc nguyn tc qun l c bn:

1. Tun th php lut v thng l x hi H thng php lut c xy dng da trn nn tng ca cc nh hng chnh tr, nhm quy nh nhng iu m cc thnh vin trong x hi khng c lm v lm c s ch ti nhng hnh ng vi phm cc mi quan h x hi m php lut bo v. Php lult to ra khung php l cho t chc v hot ng sn xut kinh doanh, to ra mi trng cho pht trin kinh t, cng c v bo v cc nguyn tc ca nn kinh t th trng, quy nh v k hoch, gi c, thu, ti chnh, tn dng v to ra mt c ch qun l c hiu qu. Qua c th thy rng gia cc lnh vc chnh tr - php lut hot ng qun l, kinh doanh c mi lin h hu c, trong th ch chnh tr gi vai tr nh hng chi phi ton b cc hot ng trong x hi trong c hot ng kinh doanh. Trong xu th ton cu ho hin nay, hot ng ca cc t chc ngy cng gn b cht ch vi nhau v tr thnh mt mt xch trong h thng chnh tr - x hi. S n nh chnh tr - php lut s to ra mi trng thun li i vi hot ng kinh doanh, hp dn cc nh u t trogn v ngoi nc, cho php tn dng c nhng li th so snh ca nn kinh t, thu ht vn, cng ngh, k nng qun l ca bn ngoi v thm nhp v th trng th gii. Chnh v vy trong nn kinh t, vai tr ca nh nc cc k quan trng, mang tnh quyt nh i vi tin kinh t ca mt t nc. Vic la chn ng n nh hng pht trin, ra cc chnh sch kinh t thch hp s m ra trin vng, c hi cho cc t chc, doanh nghip c th tham gia vo s pht trin ca t nc. Trong c ch th trng, nh nc khng can thip vo cc hot ng mang tnh cht tc nghip hng ngy ca t chc. Vic sn xut ci g, bao nhiu, bng cng ngh no, gi c bao

nhiu, bn u l cng vic ca tng n v c s v do i hi ca th trng. Vi chc nng qun l v m ca mnh, Nh nc ng vai tr l ngi to mi trng v nh hng cho cc thnh phn kinh t t do hot ng. Mt khc mi t chc kinh doanh u hot ng trong mt mi trng x hi nht nh, gia chng c mi lin h cht ch tc ng qua li ln nhau. X hi cung cp nhng ngun lc m t chc cn v tiu th nhng hng ho, dch v c sn xut ra. Cc gi tr chung, thng l ca x hi, cc tp tc truyn thng, li sng ca dn c, cc h t tng tn gio v c cu dn s, thu nhp ca dn chng u c nhng tc ng nhiu mt trc tip n hot ng ca cc t chc kinh doanh. Do vy trong qu trnh hot ng i hi cc nh qun l phi c s sng to trong mi quyt nh, x l linh hot cc yu t ca qu trnh sn xut kinh doanh, bo m cho t chc tn ti v pht trin vng chc. 2. Tp chung dn ch L nguyn tc c bn ca qun l, phn nh mi quan h gia ch th v i tng qun l cng nh yu cu v mc tiu ca qun l. Tp trung v dn ch l 2 mt ca mt th thng nht. Tp trung trong nguyn tc th hin s thng nht qun l t mt trung tm, y l ni hi t tr tu, ch, nguyn vng v c s vt cht ca t chc nhm t hiu qu tng th cao nht trnh s phn tn, ri lon v trit tiu sc mnh chung. Dn ch th hin s tn trng quyn ch ng sng to ca tp th v c nhn ngi lao ng trong hot ng sn xut kinh doanh. Ni dung ca 2 nguyn tc: phi m bo mi quan h cht ch v ti u gia tp trung v dn ch. Dn ch phi c thc hin trong khun kh tp trung. y l mt nguyn tc rt quan trng, n c tnh khch quan ph bin song thc hin khng n gin, ph thuc vo bn lnh, phm cht o c v phong cch ca ngi qun l. Qun l tp trung l yu cu khch quan ca nn kinh t c phn cng lao ng x hi v l iu kin giai cp thng tr duy tr cc li ch cn bn ca mnh. Tuy nhin cc nh qun l phi khng ngng hon thin ni dung v phng php qun l khng tr v vi c ch qun l tp trung quan liu nh trc. Bo m quyn t ch ca cc n v, cc cp l mt tt yu khch quan khi lc lng sn xut cn c x hi ho, tim nng ca cc thnh phn kinh t phi c khai thc trit . Mt khc c ch th trng i hi nh qun l phi tip cn v x l linh hot cc thng tin c lin quan n hot ng sn xut kinh doanh. V vy qun l tp trung thng nht phi i lin vi bo m quyn ch ng sng to, gii quyt tho ng mi quan h gia cc cp, cc ngnh; x l tt mi quan h v trch nhim, quyn hn v li ch gia cc thnh vin trong t chc. Hn na ngay trong ni b mt t chc, chc nng lnh o qun l ca c quan ng, chnh quyn v cc t chc qun chng cn tip tc phn nh theo yu cu ca nguyn tc tp trung dn ch. Lu dn ch khng nn c coi l quyn, m l mi trng, l iu kin pht trin ca mi c nhn c c nhng c hi pht trin hon thin trong s pht trin ca x hi. - Biu hin ca tp trung: + Thng qua h thng php lut. + Thng qua cng tc k hoch ho. + Thc hin ch mt th trng. - Biu hin ca dn ch: + Xc nh r v tr, trch nhim, quyn hn ca cc cp trong h thng qun l. + Thc hin y ch hoch ton kinh doanh. + Xy dng h thng kinh t nhiu thnh phn. + Kt hp qun l theo ngnh vi qun l theo a phng. 3. Kt hp hi ho cc loi li ch

ng lc ca qun l l li ch, do nguyn tc quan trng ca qun l l phi ch n li ch ca con ngi, m bo s kt hp hi ho cc li ch, trong li ch ca ngi lao ng l ng lc trc tip, ng thi ch n li ch ca t chc v ca x hi. Adam Smith vit: khng phi t thin cm ca anh hng tht, ca ngi bn ru, ca ngi bn bnh m chng ta ch i ba n ti ca mnh m t li ch c nhn ca h. Chng ta khng ku gi lng nhn i ca h, m hng ti lng t i ca h v chng ta khng bo gi ni vi h v s cn thit m bao gi cng ni vi h v nhng mi li ca h. V l thuyt cng nh thc tin: li ch l mc tiu, l ng lc khin con ngi hnh ng, v th s c s nht tr v mc ch v hnh ng nu khng c s thng nht v li ch v nhu cu: + Li ch l s vn ng t gic, ch quan ca con ngi nhm tho mn mt nhu cu no ca bn thn. + Li ch l mt ng lc to ln nhm pht huy tnh tch cc ch ng ca con ngi. + Li ch cn l phng tin ca qun l cho nn phi dng n ng vin con ngi. Ni dung: phi kt hp hi ho cc li ch c lin quan n t chc trn c s nhng i hi ca quy lut khch quan. Trong nn kinh t nhiu thnh phn, c nhiu li ch cn c tho mn. Do vy vic kt hp hi ho cc li ch phi c xem xt v ra ngay t khi xy dng cc chin lc, quy hoch, k hoch kinh t - x hi, qu trnh hot ng qun l n khu phn phi v tiu dng. Cc k hoch v mc tiu ca t chc phi phn nh c li ch c bn lu di ca mi thnh vin, phi quy t c quyn li ca c h thng v phi c tnh hin thc cao. S ng n hay lch lc trong vn li ch kinh t khng ch thuc phm vi cng c, ng lc m trc ht l s ng n hay lch lc v mc tiu sn xut kinh doanh. Quan im li ch kinh t l quan im v mc tiu, l quan im nh hng c bn, quan im xut pht t vic xy dng c ch qun l. Chnh v vy gii quyt tt mi quan h li ch trong qun l s bo m cho t chc vn hnh thun li v c hiu qu, ngc li nu quan h li ch b ri lon s l nguyn nhn ca ri lon t chc, ph v h thng qun l. Thc hin tt nguyn tc ny cn ch mt s vn sau: Th nht, cc quyt nh qun l phi quan tm trc ht n li ch ngi lao ng: Ngi lao ng l lc lng to ra sn phm hng ho dch v trc tip cho x hi, hn na li l nhn t c kh nng sng to. Bi vy h thng phng php cng c, c ch, chnh sch qun l phi nhm vo vic em li li ch, m quan trng nht l li ch vt cht cho ngi lao ng, l nhng khon tin lng, tin thng, phc li tp th v phc li x hi m h c hng th. ng thi ngi lao ng ngy cng c nhu cu cao v hc tp, cha bnh, i li v trng thnh trong cng vic. V th mi chnh sch kinh t lun lun c gn lin vi chnh sch x hi nhm tho mn s i hi ca con ngi. Th hai, phi to ra nhng vect li ch chung nhm kt hp cc li ch kinh t: Nu ch quan tm n li ch ngi lao ng m sao nhng li ch tp th v li ch x hi th ch ngha c nhn s pht trin, thm ch dn n nhng c quyn, c li mt s ngi c chc, c quyn. Hn na li ch c nhn khng th bn vng v ngy cng c tho mn cao hn nu khng ng thi chm lo n li ch tp th v li ch x hi. V th cc quyt nh qun l phi c tc dng huy ng s ng gp v tr tu, sc lc v c s vt cht xy dng t chc v ngi lao ng c c hi tho mn li ch, ng thi c hng th cc khon phc li tp th. Th ba, phi coi trng li ch vt cht ln li ch tinh thn ca tp th v ngi lao ng: Trong khi lao ng cn l mt hot ng bt buc i vi con ngi th vn khuyn khch li ch vt cht i vi ngi lao ng phi t ln v tr u tin tho ng. Song khng phi v th m coi nh hoc ph nhn khuyn khch li ch tinh thn thng qua cc phng php ng vin, gio dc chnh tr t tng, thng pht, ct nhc, bt v cc chc v cng tc thch hp.

Khuyn khch li ch tinh thn v thc cht l s nh gi ca tp th v x hi i vi s cng hin ca mi ngi, l s khng nh thang bc v gi tr ca h trong cng ng. Cng thng qua cc hnh thc khuyn khch ngi lao ng nhn bit c kt qu, ngha ca cng vic mnh lm. V th n rt cn thit i vi bt k ai v vo thi gian no. 4. Chuyn mn ho Nguyn tc ny i hi vic qun l phi c thc hin bi nhng ngi c chuyn mn, c o to, c kinh nghim v kh nng iu hnh thc hin cc mc tiu ca t chc mt cch c hiu nng v hiu qu. c c nhng phm cht v nng lc ny i hi cc nh qun l cn phi n lc khng ngng. Nhng kin thc l thuyt gip cho vic t duy c h thng, cn nhng kinh nghim thc t c th t tch lu bng kinh nghim ca bn thn, y l c s ca vic nng cao hiu qu hot ng ca cc t chc. Bi vy mt mt nhng ngi hot ng trong gung my h thng phi nm vng chuyn mn ngh nghip v tr cng tc ca mnh, mt khc h phi thc c mi quan h ca h vi nhng ngi khc v b phn khc thuc gung my chung ca c t chc. Mi quan h ph thuc ca mi b phn v nhn vin tha hnh nht thit phi c xc nh r rng, cn phi phn cp v phn b hp l cc chc nng qun l, bo m s cn xng gia cc chc nng, nhim v, quyn hn, li ch ca cc b phn qun l. iu cho php cn b qun l c th c lp gii quyt cng vic thuc phm vi chc nng ca mnh. 5. Bit mo him Mo him khng phi l liu lnh m l s phiu lu c tnh ton. Nguyn tc ny i hi cc nh lnh o t chc phi bit tm ra cc gii php c o (nht l cc gii php cng ngh) tng sc cnh tranh cho t chc. Gi tr ca tnh mo him l ch, n a ti s ra i ca mt sn phm mi, mt ci tin mi trong cng ngh, a ra mt pht minh mi v t chc qun l, nhm tng nng sut lao ng hoc pht hin ra mt th trng mi cho doanh nghip. Mt n tin s kinh t ngi M iu tra 1.000 ngi thnh t trong s nghip kinh doanh trn th gii v pht hin ra h c 12 im chung, trong tnh mo him phm sai lm vn khng nao nng c coi l mt trong nhng im quan trng nht. Dm mo him phi i i vi dm chu trch nhim v hu qu do n i hi nh qun l phi t tin trn c s tnh to xem xt cn nhc. Lng t tin gip nh lnh o c c cc quyt nh to bo, gy ra mt s o ln hp l, c hiu qu nhm bin i tnh th. Ch hng Mitshushia ni sn xut cc mt hng in t mang nhn hiu JVC rt ra iu ny Nu ta tin vo nhng nguyn tc vng chc n mc ta sn sng bin chng thnh mt b phn ca con ngi ta th khng c kh khn no m ta khng th ng u v vt qua. C ngh ti thnh cng ri ta s mc nhin to ra nhng hon cnh v nhng cuc vn ng dn ti thnh cng. Mt t bo Php vit mo him v t tin l m ra tt c ca ci vt cht trn i ngn ngn sinh si ny n khng ngng. 6. Hon thin khng ngng Ngy nay chng ta ang sng trong mt k nguyn m nhng thay i trn tt c mi phng din ca i sng x hi din ra vi mt tc v bo. Trong thi i ny nn kinh t th gii ang c ton cu ho mt cch ht sc mnh m v trong tng lai gn s khng cn cng ngh hay sn phm quc gia, cng ty quc gia hay cc ngnh kinh doanh Ti sn quan trng nht ca mi quc gia, mi t chc l cc k nng qun l v sng kin ca cc thnh vin ca n Cc t chc, cc cng ty, doanh nghip s tr thnh nhng mng li ton cu, hot ng trong mt mi trng cnh tranh ton cu Trong bi cnh , cc t chc v cc nh qun l cn hoch nh chin lc, u quyn ti a, i mi lin tc v nhn thc, hnh ng thch nghi v pht trin bn vng trong mt th gii lun thay i.

Trong hot ng nu i cho mt phng sch t c s hon m th s l khng tng hoc l chm tr. Nu chn ch, do d s b l c hi, bi vy phi hnh ng khi tin cy ca cc phng n mi chim mt l kh quan. Ngi qun l cn phi bit khai thc thng tin c li t mi ngun kp thi c i sch tn dng thi c. c bit l cc thng tin v cung, cu, cng ngh mi, chnh sch ca Nh nc c lin quan v v s bin ng trong cch thc qun l ca cc t chc khc c nh hng ti t chc ca mnh. y l mi quan h gia th v lc ca h thng. Lc l tim nng ca h thng cn th l mi quan h ca h thng vi mi trng. V vy c th ni rng qun l l mt qu trnh rt nng ng v i mi khng ngng. S thnh cng ca cc nh qun l, s sng cn ca t chc ph thuc phn ln vo nhng chin lc i mi hu hiu. Bi vy nhiu t chc kinh doanh ln c ting tm ang tin hnh vic hon thin v i mi ti tt c cc cp v trong hu ht ton b cc chc nng ca t chc, m rng v nng cao nng lc sng to ca nhn vin. Cn phi thng cho tt c nhng ai c sng kin, nu khng s lm thui cht nim say m ca h, trn c s thc y pht trin, ph hp v thch nghi vi s thay i ca mi trng. 7. Tit kim v hiu qu L nguyn tc quy nh mc tiu ca qun l, bao gm c hiu qu kinh t v hiu qu x hi, nguyn tc tit kim v hiu qu i hi ngi qun l phi c quan im hiu qu ng n, bit phn tch hiu qu trong tng tnh hung khc nhau, bit t li ch ca t chc ln trn li ch c nhn, t ra quyt nh ti u nhm to c cc thnh qu c li nht cho nhu cu pht trin ca t chc. Tit kim v hiu qu l vn mang tnh quy lut ca cc t chc kinh t - x hi. Tit kim khng ng ngha vi hn ch tiu dng. Vn l tiu dng hp l trn kh nng v iu kin cho php. Trong nhiu trng hp cn phi kch thch tiu dng kch thch tiu dng khc phc tnh trng thiu pht, thc y sn xut pht trin. Tit kim cng khng phi l chi t tin m l chi tiu v s dng ng tin sao cho c th sn xut ra nhiu sn phm hng ho c cht lng cao, gi thnh h, tho mn nhu cu ca th trng. Khi cn thit phi tng chi ph bng cch u t nhm to vic lm v tng khi lng hng ho v dch v cho x hi. Hiu qu c xc nh bng cch u t nhm to vic lm v tng khi lng hng ho dch v cho x hi. Hiu qu c xc nh bng kt qu so vi chi ph. T mun tng hiu qu phi bng cch tng kt qu v gim chi ph. Tng kt qu bng cch tng nng sut lao ng. Gim chi ph bng cch tit kim cc yu t u vo v tit kim thi gian. Cng c th tng hiu qu bng cch tng chi ph sn xut tng kt qu vi tc nhanh hn v quy m ln hn. Nh vy gia tit kim v hiu qu c mi quan h hu c vi nhau. Hiu qu chnh l tit kim theo ngha rng v y nht. Hot ng qun l ch cn thit v c ngha khi ch th qun l bit ly vn tit kim v hiu qu lm nguyn tc hot ng

Cu 11: Trnh by khi nim v c im v yu cu ca quyt nh qun l? 1. Khi nim Quyt nh qun l l vic n nh hay tuyn b la chn ca ch th qun l v mt hoc

mt s phng n thc hin nhng cng vic c th trong iu kin hon cnh nht nh nhm hon thnh mc tiu ca t chc.

Mi quyt nh qun l nhm tr li mt hoc mt s nhng cu hi sau: T chc cn lm g? Khi no lm ci ? Lm trong bao lu? Ai lm? V lm nh th no?

Tr li cc cu hi: T chc cn lm g? Khi no lm ci ? Lm trong bao lu? Thng l nhng quyt nh k hoch. T chc trong nm ti cn t c nhng mc tiu no? Mc mi mc tiu ra sao? t c nhng mc tiu t chc cn thc hin nhng nhim v no?...