Upload
michiel-coppens
View
217
Download
3
Embed Size (px)
Citation preview
de regionale netbeheerders
hoe zijn wij ontstaan
hoe zit onze wereld in elkaar
wat zijn (op dit moment) onze taken
het faciliteren van
energiebesparing binnen de
openbare verlichting
onze rol
dimmen
het wat, het hoe en het wanneer
relatie tot lichttechniek en beleid
kosten en besparingen
het wat en het hoe
april/mei 2011 auteur : ing. D.B. van der Lugt - Liander
regionale netbeheerders
G.E.B. G.E.B.G.E.B. G.E.B.
G.E.B. G.E.B.G.E.B. G.E.B.
G.E.B. G.E.B.G.E.B. G.E.B.
G.E.B. G.E.B.G.E.B. G.E.B.
hoe zijn wij ontstaan
provinciaal elektriciteitsbedrijf
provinciaal elektriciteitsbedrijf
provinciaal elektriciteitsbedrijf
provinciaal elektriciteitsbedrijf
energie bedrijfenergie leverancier
net beheerder
Elektriciteitswet 1998
gereguleerde domeinvrije domein
De netbeheerder heeft tot taak de netten aan te leggen, te herstellen, te vernieuwen
of uit te breiden.
(Artikel 16 lid 1 sub c)
Het is de netbeheerder niet toegestaan goederen of diensten waarmee zij in
concurrentie treden te leveren.
(Artikel 17 lid 1)
Een netbeheerder heeft geen aandelen in een rechtspersoon die in Nederland
elektriciteit produceert of levert.
(Artikel 10b lid 3 sub a)
Een leverancier wordt niet aangewezen als netbeheerder.
(Artikel 11 lid 1)
net beheerder
openbare verlichting
flexibel schakelen
dimmen
energie meting
?
?
?
?
?
?
hoe zit onze wereld in elkaar
Technische Codes
regionale netbeheerders
hoe zijn wij ontstaanwat zijn (op dit moment) onze taken
aansluiten
schakelen
verbruiksmeting
netstoringen
aansluiten
huis installatie
licht mast
L1
L2L3
nul
1 x 6A geschakeld net
s
regionale netbeheerders
hoe zijn wij ontstaanwat zijn (op dit moment) onze taken
schakelen
verbruiksmeting
netstoringen
(energievoorziening)
aansluiten
schakelen(energievoorziening)
17 18 19 20 21 22 23 24 01 02 03 04 05 06 07
netbeheerder
geschakeld net
gemeente
verlichting
regionale netbeheerders
hoe zijn wij ontstaanwat zijn (op dit moment) onze taken
aansluiten
schakelen
verbruiksmeting
netstoringen
(energievoorziening)
• aantal lampen en vsa‘s• systeemvermogen• brandschema (inclusief onderhoud)• tijden dimmen + vermogen
verbruiksprofielen
onbemeten aansluitingen
regionale netbeheerders
hoe zijn wij ontstaanwat zijn (op dit moment) onze taken
aansluiten
schakelen
verbruiksmeting
netstoringen
(energievoorziening)
regionale netbeheerders
hoe zijn wij ontstaanwat zijn (op dit moment) onze taken
aansluiten
schakelen
verbruiksmeting
netstoringen
(energievoorziening)
projectgroep openbare verlichting
vrij domein
gereguleerd domein
taskforce verlichting
energieverbruik onbemeten aansluitingen ?
uniform format
dimmen
nieuwe woonwijk
energierekening
SONT 70
[Wh]1
2
A B C D E F G H I J K L M
80 80 72 72 59 59 59 59 59 59 72 80
18-19 19-20 21-21 21-22 22-23 23-24 00-01 01-02 02-03 03-04 04-05 05-06
100%
80%
60%
regionale netbeheerders
hoe zijn wij ontstaanwat zijn (op dit moment) onze taken
aansluiten
schakelen
verbruiksmeting
netstoringen
(energievoorziening)
projectgroep openbare verlichting
vrij domein
gereguleerd domein
taskforce verlichting
dimmen vanuit de aansluiting ?
dimmer / regelaar in aansluitkastje
regionale netbeheerders
hoe zijn wij ontstaanwat zijn (op dit moment) onze taken
aansluiten
schakelen
verbruiksmeting
netstoringen
(energievoorziening)
projectgroep openbare verlichting
vrij domein
gereguleerd domein
taskforce verlichting
landelijke standaard in- en uitschakeltijden ?
voorstel van IGOV
regionale netbeheerders
hoe zijn wij ontstaanwat zijn (op dit moment) onze taken
aansluiten
schakelen
verbruiksmeting
netstoringen
(energievoorziening)
projectgroep openbare verlichting
vrij domein
gereguleerd domein
taskforce verlichting
geuniformeerde servicenorm ?
methodiek en tijden
de regionale netbeheerders
hoe zijn wij ontstaan
hoe zit onze wereld in elkaar
wat zijn (op dit moment) onze taken
het faciliteren van
energiebesparing binnen de
openbare verlichting
onze rol
dimmen
het wat, het hoe en het wanneer
relatie tot lichttechniek en beleid
kosten en besparingen
het wat en het hoe
april/mei 2011 auteur : ing. D.B. van der Lugt - Liander
Is dimmen nuttig ?
de relatie met beleid
ROVL 2011
verlichtingstechniek
1.
energiebesparing
zichtbaarheid verlichtingstechniek
2.
?
Is dimmen nuttig ?
de relatie met beleid
ROVL 2011
verlichtingstechniek
?
het energieverbruik onzer gemeente moet tot de helft
worden teruggebracht
onze gemeente moet in 1720 CO2
neutraal zijn !
DIMMEN ? DAAR BEGINNEN WE NIET AAN, ‘T IS
HIER AL ZO DONKER !
alles LED, da’s het beste !
het verlichtingsniveau
moet in overeenstemming
zijn met de regelgeving
waar hébben ze
het over ???
BELEIDS UITGANGSPUNTEN DER GEMEENTE
?
Is dimmen nuttig ?
de relatie met beleid
ROVL 2011
verlichtingstechniek
wanneer ?
woon gebied
stads centrum
verkeers wegen
fiets paden
uitgaans gebied
industrie gebied
stroom wegen
wijkonsl. wegen
dimmen ?
hoe ?
wanneer
overige wegen
passief
actief
optimalisate
dynamisch
binnen bebouwde kom buiten bebouwde kom
ja janee ja ja ja ja ja ja
continue
continue
20.00-4.00
continue
continue
continue
continue20.00-4.00 18.00-6.00
Is dimmen nuttig ?
de relatie met beleid
ROVL 2011
verlichtingstechniek
determineertabel
• geMotoriseerd verkeer
• Conflictgebieden
• verblijfsgebieden (Pedestrians)
verlichtingsklasse : M(6M(6 - score)1
M5 (0,5 cd/m2)
dimmen
koppeling aan de verkeersintentiteit
0
0
1
1
0
-1
0
1
Is dimmen nuttig ?
de relatie met beleid
ROVL 2011
verlichtingstechniek
determineertabel
• geMotoriseerd verkeer
• Conflictgebieden
• verblijfsgebieden (Pedestrians)
Parameter
Maximaal toegestane snelheid
Verkeersintensiteit
Verkeerssamenstelling
Rijbaanscheiding
Geparkeerde voertuigen
Omgevingsluminantie
Visuele geleiding
Optie
Laag
Zeer hoog
Alle voertuigen
Nee
Niet aanwezig
Laag
Goed
Hoog
Gemiddeld
Laag
Zeer laag
Beschrijving
V < 60 km/uur
> 70% van de rijstrookcapaciteit
Alle weggebruikers m.u.v. voetgangers
-
-
‘normale’ situatie
Duidelijke markering aanwezig
60% - 70% van de rijstrookcapaciteit
50% - 60% van de rijstrookcapaciteit
30% - 50% van de rijstrookcapaciteit
< 30% van de rijstrookcapaciteit
WF
0
score
2
1,5
1
0
-1
1
1
0
-1
0
0
1
1
0
-1
0
som van de WF : 1
?
00-
01
01-
02
02-
03
03-
04
04-
05
05-
06
06-
07
07-
08
08-
09
09-
10
10-
11
11-
12
12-
13
13-
14
14-
15
15-
16
16-
17
17-
18
18-
19
19-
20
20-
21
21-
22
22-
23
23-
00
tijd
60-70 %
50-60 %
40-50 %
30-40 %
20-30 %
10-20 %
0-10 %
90-100 %
80-90 %
70-80 %
ca
pa
cit
eit
sg
eb
ruik
zeer laag
gemiddeld
zeer hoog
18 - 19 h
19 - 20 h
20 - 21 h
21 - 22 h
22 - 23 h
23 - 00 h
00 - 06 h
score WFvi WFtotaal verlichtingsklasse verlichtingsniveau dimmen tot
weegfactorverkeersintenciteit
1,5
1
0
-1
2
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
0
0
-1
-1
2
2
2
1
1
0
0
M(6 – 2) = M4
M(6 – 2) = M4
M(6 – 2) = M4
M(6 – 1) = M5
M(6 – 1) = M5
M(6 – 0) = M6
M(6 – 0) = M6
0,75 cd/m2
0,75 cd/m2
0,75 cd/m2
0,50 cd/m2
0,50 cd/m2
0,30 cd/m2
0,30 cd/m2
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
66 %
66 %
40 %
40 %
ROVL 2011
18 20 22 0 02 04 06
20%
40%
60%
80%
100%
laag
hoog
Is dimmen nuttig ?
de relatie met beleid
ROVL 2011
verlichtingstechniek
Uo = Emin
Egem
=Emin
E1 + E2 +. . .
n
= Uo
lichtstroom Φ p Φ
p p
p
gelijkmatigheid
25% dimmen0% dimmen
Egem = 10,0 lux
Emin = 2,0 lux
Uo =2
10= 0,2
absolute verschil
10 - 2 = 8 lux
Is dimmen nuttig ?
de relatie met beleid
ROVL 2011
verlichtingstechniek
Uo = Emin
Egem
=Emin
E1 + E2 +. . .
n
= Uo
lichtstroom Φ p Φ
p p
p
gelijkmatigheid
0% dimmen
Uo =2
10= 0,2
25% dimmen
Egem = 7,5 lux
Emin = 1,5 lux
Uo =1,5
7,5= 0,2
absolute verschil
10 - 2 = 8 lux
absolute verschil
7,5 – 1,5 = 6 lux
verlichtingsniveau
0,75
hoe dimt een lamp
hoeveel dimt een lamp
kosten en opbrengsten
vsa
lamp
e-
spanning
stroom
Inside Information Verlichting – mei 2011arbeidsfactor en hogere harmonischen
LED
100 %
95 %
90 %
85 %
80 %
75 %
70 %
65 %
60 %
55 %
50 %
100 % 95 % 90 % 85 % 80 % 75 % 70 % 65 % 60 % 55 %
percentage licht
perc
enta
ge
ene
rgie
verb
ruik
50 %
hoe dimt een lamp
hoeveel dimt een lamp
kosten en opbrengsten
PLL 36 W
PLL 55 W
SON-T 70 W
SON-T 100 W
CDO 70 W
CDO 100 W
LED
dim scenario
18.00 20.00 22.00 24.00 02.00 04.00 06.00
100 %
80 %
60 %
12 uur per nacht
3 uur :
4 uur :
5 uur :
100 %
80 %
60 %
PLL 36 W
PLL 55 W
SON-T 70 W
SON-T 100 W
CDO 70 W
CDO 100 W
extra investeringen
hoe dimt een lamp
hoeveel dimt een lamp
kosten en opbrengsten
i n d i t v o o r b e e l d ! !
LED 52 LED’s
Φ = 7.200 lm
(SONT 70 W = 6.600 lm)terugverdientijd [jaar]
Het gaat om de planeet ! Het kan me NIET SCHELEN
hoeveel het kost !!!
Extra investeringen MOETEN binnen vijf
jaar zijn terugverdiend !!!
passief dimmen
actief dimmen
dynamisch dimmen
om-en-om uit
techniek voordelen nadelen kosten besparingen
passief dimmen
actief dimmen
dynamisch dimmen
om-en-om uit
1,00 cd/m2
0,4 gelijkmatigheid
passief dimmen / actief dimmen
0,4 gelijkmatigheid
passief dimmen / actief dimmen
0,75 cd/m2
passief dimmen / actief dimmenoptimaliseren
3,0 lux
0,2 gelijkmatigheid
optimaliseren
3,5 lux
0,4 gelijkmatigheid
optimaliseren
3,0 lux
0,4 gelijkmatigheid
passief dimmen
actief dimmen
dynamisch dimmen
om-en-om uit
weer / verkeer / SMS / aanwezigheidsdetectie
dynamisch dimmen
passief dimmen
actief dimmen
dynamisch dimmen
om-en-om uit
techniek voordelen nadelen kosten besparingen
aansturen via hulpaders
makkelijk te realiseren
verlichtingskwaliteit (vooral de
gelijkmatigheid) te sterk aangetast
relatief weinig 50%
een dimmer in het armatuur of een regelaar in de
aansluiting
makkelijk te realiseren (bijv. inbouwen bij
fabrikage) elke lichtmast moet apart
geprogrammeerd worden
af fabriek afhankelijk van het dimscenario
centrale aansturing, bijvoorbeeld via
glasvezel
de kosten van infrastructuur en regelapparatuur
afhankelijk van het dimscenario
via weersensoren, verkeerslussen, SMS, draadloos
(detectie)
past zich ‘real time’ aan, aan de
omstandigheden
hoog, afhankelijk van de gewenste
functionaliteiten
afhankelijk van de externe variabelen
en van de uitgangspositie
makkelijk instelbaar (‘druk op de knop’)
makkelijk instelbaar (‘één druk op de knop’)
herprogrammeren (combineren met remplace)
hoog, afhankelijk van de gewenste
functionaliteiten
dimbaar vsa : Є 20 / Є 60
dimmer : Є 40
ombouw ter plaatse
af fabriek + Є 70 CDO 100 : 23 %
SONT 70/100 : 13 %
CDO 70 : 21 %
PLL 55 : 25%
PLL 36 : 24 %
LED 18 : 23 %
de kosten van infrastructuur en regelapparatuur
niveau
actief dimmen
dynamisch dimmen
om-en-om uit
techniek voordelen nadelen kosten besparingen
aansturen via hulpaders
makkelijk te realiseren
verlichtingskwaliteit (vooral de
gelijkmatigheid) te sterk aangetast
relatief weinig 50%
een dimmer in het armatuur of een regelaar in de
aansluiting
makkelijk te realiseren (bijv. inbouwen bij
fabrikage) elke lichtmast moet apart
geprogrammeerd worden
af fabriek afhankelijk van het dimscenario
centrale aansturing, bijvoorbeeld via
glasvezel
de kosten van infrastructuur en regelapparatuur
afhankelijk van het dimscenario
via weersensoren, verkeerslussen, SMS, draadloos
(detectie)
past zich ‘real time’ aan, aan de
omstandigheden
hoog, afhankelijk van de gewenste
functionaliteiten
afhankelijk van de externe variabelen
en van de uitgangspositie
makkelijk instelbaar (‘druk op de knop’)
makkelijk instelbaar (‘één druk op de knop’)
herprogrammeren (combineren met remplace)
hoog, afhankelijk van de gewenste
functionaliteiten
dimbaar vsa : Є 20 / Є 60
dimmer : Є 40
ombouw ter plaatse
af fabriek + Є 70
de kosten van infrastructuur en regelapparatuur
optimaliseren
verlichtings
PLL 36 :
PLL 24 :
18 %
15 %
(16 jaar)
(> 20 jr)
dimmen
verlichtings kwaliteit
milieu doelstellingen
maatschappelijke gevolgen
dimmen
april/mei 2011 auteur : ing. D.B. van der Lugt - Liander
dank u voor uwaandacht
verlichtings kwaliteit
milieu doelstellingen
maatschappelijke gevolgen
dimmen