2 ZM-01

II

SPIS TREŚCI

ROZDZIAŁ 1 WPROWADZENIE ............................................................................... 4  

0101  Przeznaczenie i zastosowanie instrukcji .................................................. 4 (1-1) 

ROZDZIAŁ 2 ZASADY FUNKCJONOWANIA ZABEZPIECZENIA METROLOGICZNEGO W RESORCIE OBRONY NARODOWEJ ............................. 5 

ROZDZIAŁ 3 GŁÓWNE ZADANIA METROLOGII W RESORCIE OBRONY NARODOWEJ ............................................................................................................ 7 

0301  Zadania metrologii w resorcie obrony narodowej ..................................... 7 (3-1) 

0302  Główne zadania wojskowych ośrodków metrologii .................................. 8 (3-2) 

0303  Zadania laboratoriów metrologicznych innych niż wojskowe ośrodki metrologii ................................................................................................. 8 (3-2) 

0304  Zadania metrologów jednostek wojskowych ............................................ 9 (3-3) 

ROZDZIAŁ 4 ZASADY POSTĘPOWANIA Z PRZYRZĄDAMI POMIAROWYMI ... 11 

0401  Określanie potrzeb w zakresie przyrządów pomiarowych ...................... 11 (4-1) 

0402  Zakup przyrządów pomiarowych ............................................................ 12 (4-2) 

0403  Wprowadzanie przyrządów pomiarowych do eksploatacji ..................... 12 (4-2) 

0404  Wycofywanie przyrządów pomiarowych z eksploatacji .......................... 13 (4-3) 

0405  Kontrola metrologiczna przyrządów pomiarowych ................................. 14 (4-4) 

0406  Potwierdzanie statusu kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych .......................................................................................... 17 (4-7) 

0407  Naprawa przyrządów pomiarowych ..................................................... 20 (4-10) 

0408  Zasady dostarczania do i odbioru po kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych ........................................................................................ 21 (4-11) 

0409  Postępowanie z przyrządami pomiarowymi, stanowiącymi integralną część SpW ..................................................................................................... 23 (4-13) 

0410  Postępowanie z przyrządami pomiarowymi znajdującymi się w przechowywaniu (magazynowaniu) ..................................................... 23 (4-13) 

0411  Postępowanie z przyrządami pomiarowymi planowanymi do wykorzystania poza granicami kraju ............................................................................ 24 (4-14) 

ROZDZIAŁ 5 ZASADY PROWADZENIA EWIDENCJI PRZYRZĄDÓW POMIAROWYCH ..................................................................................................... 25 

0501  Ewidencja przyrządów pomiarowych ..................................................... 25 (5-1) 

0502  System informatyczny metrologii wojskowej wspomagający funkcjonowanie zabezpieczenia metrologicznego ........................................................... 25 (5-1) 

3 ZM-01

III

0503  Kwalifikowanie przyrządów dozymetrycznych do zestawów WPD ......... 26 (5-2) 

ROZDZIAŁ 6 PLANOWANIE USŁUG METROLOGICZNYCH ............................... 29 

0601  Zasady planowania usług metrologicznych ............................................ 29 (6-1) 

0602  Planowanie do kontroli metrologicznej przyrządów dozymetrycznych ... 30 (6-2) 

0603  Planowanie kontroli metrologicznej u użytkownika ................................ 31 (6-3) 

ROZDZIAŁ 7 SZKOLENIA METROLOGÓW ........................................................... 32 

0701  Szkolenie kandydatów na metrologów. .................................................. 32 (7-1) 

0702  Szkolenie doskonalące metrologów ....................................................... 32 (7-1) 

Załącznik A ..................................................................................................... 34 (A-1) 

Załącznik B ..................................................................................................... 35 (B-1) 

Załącznik C ..................................................................................................... 41 (C-1) 

Załącznik D ..................................................................................................... 42 (D-1) 

Załącznik E ...................................................................................................... 43 (E-1)

Załącznik F ...................................................................................................... 49 (F-1) 

LISTA AKRONIMÓW I SKRÓTÓW ........................................................... 50 (LAIS-1) 

WYKAZ DOKUMENTÓW ŹRÓDŁOWYCH ................................................... 51 (SU-1) 

4 ZM-01

1-1

ROZDZIAŁ 1 WPROWADZENIE

0101 Przeznaczenie i zastosowanie instrukcji

0101.1 Niniejsza instrukcja zawiera zasady funkcjonowania zabezpieczenia

metrologicznego w RON. Przedstawia główne zadania metrologii w RON.

Określa zasady postępowania z przyrządami pomiarowymi, prowadzenia ich

ewidencji oraz planowania usług metrologicznych. Reguluje zagadnienia

związane ze szkoleniem metrologów. Ustala zasady nadzoru służbowego

nad stanem zabezpieczenia metrologicznego jednostek i komórek

organizacyjnych RON.

5 ZM-01

2-1

ROZDZIAŁ 2 ZASADY FUNKCJONOWANIA ZABEZPIECZENIA

METROLOGICZNEGO W RESORCIE OBRONY NARODOWEJ

0201 Instytucją właściwą w sprawach działalności metrologicznej w RON jest

Wojskowe Centrum Metrologii (WCM) będące jednostką organizacyjną

podległą Ministrowi Obrony Narodowej.

0202 Działalnością WCM i podległych mu wojskowych ośrodków metrologii kieruje

Dyrektor Centrum — Naczelny Metrolog Wojska Polskiego, zwany dalej

Dyrektorem Centrum, który jest przełożonym wszystkich żołnierzy

i pracowników wojska WCM i wszystkich żołnierzy wojskowych ośrodków

metrologii (WOM) oraz przełożonym merytorycznym wszystkich metrologów

w RON.

0203 Strukturę metrologii w RON tworzy WCM z siedzibą w Warszawie, wraz

z podległymi wojskowymi ośrodkami metrologii:

a) Centralny Wojskowy Ośrodek Metrologii (CWOM),

b) Specjalistyczny Wojskowy Ośrodek Metrologii (SWOM),

c) 1 Wojskowy Ośrodek Metrologii (1 WOM),

d) 2 Wojskowy Ośrodek Metrologii (2 WOM),

e) 3 Wojskowy Ośrodek Metrologii (3 WOM),

f) 4 Wojskowy Ośrodek Metrologii (4 WOM).

0204 Rejony odpowiedzialności wojskowych ośrodków metrologii określa w decyzji

Dyrektor Centrum.

0205 Dyrektor Centrum może nakazać WOM realizację usług metrologicznych

w innym rejonie odpowiedzialności.

0206 Za nadzór nad prawidłową eksploatacją wyposażenia pomiarowego

odpowiedzialni są dowódcy, w rozumieniu decyzji Ministra Obrony Narodowej

w sprawie działalności metrologicznej w resorcie obrony narodowej, zgodnie

z zakresem kompetencyjnym.

6 ZM-01

2-2

0207 Dowódcy sprawują nadzór nad właściwą gospodarką wyposażeniem

pomiarowym poprzez metrologów.

0208 Dowódcy mogą wyznaczyć metrologów odpowiedzialnych za nadzór nad

eksploatacją wyposażenia pomiarowego w danym pododdziale.

0209 Metrolog w sprawach związanych z wykonywaniem nadzoru metrologicznego

podlega bezpośrednio dowódcy.

0210 Metrolog powinien posiadać właściwe przeszkolenie specjalistyczne,

potwierdzone świadectwem wydanym przez Dyrektora Centrum.

0211 Za prawidłową eksploatację oraz stan techniczny wyposażenia pomiarowego

odpowiedzialni są jego bezpośredni użytkownicy.

0212 Dziedziny pomiarowe oraz podział przyrządów pomiarowych podlegających

kontroli metrologicznej na grupy przyrządów pomiarowych określa w decyzji

Dyrektor Centrum.

0213 Wymagania, jakie musi spełnić Laboratorium Metrologiczne (LM) ubiegające

się o nadanie upoważnienia do wykonywania prac związanych z kalibracją lub

sprawdzaniem przyrządów pomiarowych przeznaczonych na cele obronności

państwa, określa w decyzji Dyrektor Centrum.

0214 Zasady nadawania indywidualnych uprawnień metrologicznych do

wykonywania kalibracji/sprawdzeń przyrządów pomiarowych w określonych

grupach przyrządów pomiarowych, dla personelu LM, określa w decyzji

Dyrektor Centrum.

0215 Każde LM zobowiązane jest do przesyłania do WCM rocznego sprawozdania

z działalności metrologicznej. Zakres informacji, jakie powinno zawierać

sprawozdanie, określa w decyzji Dyrektor Centrum.

7 ZM-01

3-1

ROZDZIAŁ 3 GŁÓWNE ZADANIA METROLOGII W RESORCIE OBRONY

NARODOWEJ

0301 Zadania metrologii w resorcie obrony narodowej

0301.1 Głównym zadaniem działalności metrologicznej jest zapewnienie

jednolitości miar i dokładności pomiarów w RON.

0301.2 Podstawą zapewnienia jednolitości miar i dokładności pomiarów

w RON jest powiązanie, w drodze porównań, przyrządów pomiarowych

z wojskowymi wzorcami pomiarowymi odniesienia lub wzorcami

pomiarowymi odniesienia krajowych instytucji metrologicznych lub innych

kompetentnych laboratoriów albo wzorcami pomiarowymi odniesienia

stosowanych w Siłach Zbrojnych innych państw stron Traktatu

Północnoatlantyckiego.

0301.3 Za laboratorium kompetentne uznaje się akredytowane w danym obszarze

przez jednostkę akredytującą będącą sygnatariuszem Wielostronnego

Porozumienia EA (EA MLA) lub Porozumienia o Wzajemnym Uznawaniu

ILAC (ILAC MRA), laboratorium wzorcujące działające w oparciu o aktualne

wydanie międzynarodowej normy PN-EN ISO/IEC 17025 „Ogólne

wymagania dotyczące kompetencji laboratoriów badawczych

i wzorcujących”.

0301.4 Jeżeli w danej dziedzinie pomiarowej nie można wskazać laboratorium

spełniającego warunki określone w punkcie 0301.3, wówczas

za laboratorium kompetentne mogą być uznane krajowe lub zagraniczne

laboratoria wzorcujące, które wykonują i dokumentują wzorcowanie

w oparciu o aktualne wydanie międzynarodowej normy PN-EN ISO/IEC

17025 „Ogólne wymagania dotyczące kompetencji laboratoriów

badawczych i wzorcujących”. W przypadku tym decyzję

o uznaniu spójności pomiarowej każdorazowo podejmuje Dyrektor Centrum

na wniosek użytkownika przyrządu pomiarowego. Zakres informacji jaki

powinien zawierać wniosek, określi w decyzji Dyrektor Centrum.

8 ZM-01

3-2

0302 Główne zadania wojskowych ośrodków metrologii

0302.1 Do głównych zadań WOM należy:

a) wykonywanie usług metrologicznych,

b) świadczenie usług legalizacji w zakresie posiadanego upoważnienia

i wzorcowań w zakresie uzyskanej akredytacji,

c) utrzymywanie spójności pomiarowej własnych przyrządów

pomiarowych,

d) dostosowywanie zakresu działalności do potrzeb jednostek

wojskowych, w zakresie zabezpieczenia metrologicznego,

e) współdziałanie z metrologami w zakresie realizacji zadań

zabezpieczenia metrologicznego,

f) prowadzenie doradztwa merytorycznego i technicznego dla jednostek

wojskowych,

g) uzgadnianie wymagań technicznych dla wyposażenia pomiarowego

planowanego do zakupów przez wojskowy oddział gospodarczy

(WOG), realizowanych w trybie decentralnym na potrzeby jednostek

wojskowych,

h) zbieranie i przetwarzanie informacji dotyczących nadzorowania

i funkcjonowania zabezpieczenia metrologicznego jednostek

wojskowych,

i) współpraca z innymi LM.

0303 Zadania laboratoriów metrologicznych innych niż wojskowe ośrodki metrologii

0303.1 Do zadań laboratoriów metrologicznych innych niż WOM należy:

a) wykonywanie kontroli metrologicznej zgodnie z uzyskanym zakresem

upoważnienia,

b) utrzymywanie spójności pomiarowej własnych przyrządów

pomiarowych,

c) zbieranie i przetwarzanie informacji dotyczących wykonywanych usług

metrologicznych,

d) współpraca z WOM.

9 ZM-01

3-3

0304 Zadania metrologów

0304.1 Do zadań metrologa należy:

a) prowadzenie i utrzymywanie aktualnej ewidencji metrologicznej

wyposażenia pomiarowego jednostki wojskowej lub pododdziału

z wykorzystaniem systemu informatycznego metrologii wojskowej

(SIMW),

b) opracowywanie, z wykorzystaniem SIMW, zapotrzebowań na usługi

metrologiczne oraz przekazywanie ich do właściwego terytorialnie

WOM,

c) zgłaszanie do właściwego WOG potrzeb w zakresie legalizacji lub

wzorcowania przyrządów pomiarowych wraz z określeniem potrzeb

na środki finansowe,

d) nadzorowanie prawidłowej eksploatacji wyposażenia pomiarowego,

e) wnioskowanie do dowódcy o wycofanie wyposażenia pomiarowego

jako mienia zbędnego,

f) nadzorowanie przestrzegania przez użytkowników przyrządów

pomiarowych terminów realizacji kontroli metrologicznej oraz

koordynowanie i wspieranie działań w zakresie dostaw do kontroli

metrologicznej i odbioru przyrządów pomiarowych po tej kontroli,

g) kontrolowanie, zgodnie z przyjętym planem, przestrzegania przez

użytkowników zasad dotyczących właściwego obsługiwania

i stosowania wyposażenia pomiarowego oraz utrzymywania go w stanie

umożliwiającym rzetelne wykonywanie pomiarów,

h) organizowanie szkoleń dla użytkowników wyposażenia pomiarowego

z zakresu tematyki zabezpieczenia metrologicznego sprzętu

wojskowego (SpW),

i) współdziałanie z właściwym terytorialnie WOM w zakresie realizacji

zabezpieczenia metrologicznego posiadanego SpW,

j) współdziałanie z właściwym terytorialnie WOM w zakresie określenia

wymagań metrologicznych wyposażenia pomiarowego pozyskiwanego

w trybie zakupów decentralnych,

k) weryfikacja dokumentacji poświadczającej wykonanie właściwej kontroli

metrologicznej przyrządów pomiarowych,

10 ZM-01

3-4

l) wspieranie działalności ruchomego laboratorium metrologicznego

(RLM) wykonującego zadania na terenie jednostki wojskowej.

0304.2 Ponadto do obowiązków metrologa WOG należy:

a) prowadzenie gospodarki wyposażeniem pomiarowym,

b) zbieranie, przetwarzanie oraz przesyłanie do właściwego terytorialnie

WOM informacji dotyczących wyposażenia pomiarowego

przekazywanego do jednostek wojskowych będących na zaopatrzeniu

gospodarczym,

c) zbieranie i przetwarzanie z wykorzystaniem SIMW informacji

dotyczących wyposażenia pomiarowego eksploatowanego

w jednostkach wojskowych będących na zaopatrzeniu gospodarczym,

d) zgłaszanie właściwemu dysponentowi środków finansowych potrzeb

na zabezpieczenie kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych

w laboratoriach spoza RON,

e) organizacja kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych

w laboratoriach spoza RON,

f) udział w procesie pozyskiwania i wycofywania przyrządów

pomiarowych jednostek wojskowych będących na zaopatrzeniu

gospodarczym, w tym uzgadnianie parametrów technicznych z WOM

przyrządów pomiarowych pozyskiwanych w trybie decentralnym.

11 ZM-01

4-1

ROZDZIAŁ 4 ZASADY POSTĘPOWANIA Z PRZYRZĄDAMI POMIAROWYMI

0401 Określanie potrzeb w zakresie przyrządów pomiarowych

0401.1 Potrzeby w zakresie przyrządów pomiarowych dzielą się na:

a) potrzeby bieżące,

b) potrzeby perspektywiczne.

0401.2 Potrzeby bieżące wynikają między innymi z:

a) konieczności wymiany (zastąpienia) zużytych przyrządów pomiarowych

eksploatowanych w jednostkach wojskowych i LM, które utraciły swoje

właściwości metrologiczne i zostały wycofane z eksploatacji,

b) zapewnienia ciągłości bieżących obsług SpW,

c) napraw SpW,

d) konieczności zapewnienia w RON jednolitości miar i dokładności

pomiarów.

0401.3 Potrzeby perspektywiczne wynikają między innymi z:

a) konieczności zabezpieczenia metrologicznego nowowprowadzanego

SpW w Siłach Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (SZ RP),

b) Programów Operacyjnych, Programu Rozwoju SZ RP oraz Planu

modernizacji technicznej SZ RP,

c) konieczności dostosowywania wyposażenia pomiarowego

eksploatowanego w LM, w celu zapewnienia ciągłości kontroli

metrologicznej nowych przyrządów pomiarowych stosowanych

w jednostkach wojskowych do obsługi SpW.

0401.4 Potrzeby w zakresie przyrządów pomiarowych, zgodnie z posiadanymi

kompetencjami, określają:

a) centralny organ logistyczny (COL) w uzgodnieniu z gestorami SpW (dla

przypadków określonych w pkt. 0401.2 ppkt. c) i d) oraz pkt. 0401.3,

12 ZM-01

4-2

b) użytkownicy SpW w uzgodnieniu z COL (dla przypadków określonych

w pkt. 0401.2 ppkt. a) i b).

0402 Zakup przyrządów pomiarowych

0402.1 Zakupy przyrządów pomiarowych realizowane są zgodnie z przepisami

obowiązującymi w zakresie pozyskiwania SpW w RON.

0402.2 Zakupy przyrządów pomiarowych przeznaczonych na cele obronności

państwa realizowane są w trybie centralnym i decentralnym.

0402.3 Zakupy przyrządów pomiarowych przeznaczonych na cele obronności

państwa poprzedzane są uzgodnieniami parametrów metrologicznych:

a) z WCM dla przyrządów pomiarowych kupowanych w trybie centralnym,

b) z właściwym terytorialnie WOM dla przyrządów pomiarowych

kupowanych w trybie decentralnym.

0402.4 Nieuzgodnienie zakupów przyrządów pomiarowych, zgodnie z punktem

0402.3, może spowodować brak możliwości zapewnienia kontroli

metrologicznej przyrządów pomiarowych przez LM.

0403 Wprowadzanie przyrządów pomiarowych do eksploatacji

0403.1 Wprowadzanie przyrządów pomiarowych do eksploatacji realizowane jest

na zasadach ogólnie obowiązujących w SZ RP.

0403.2 Ewidencję ilościowo-jakościową przyrządów pomiarowych prowadzi się

we właściwych działach zaopatrzenia, natomiast ewidencję metrologiczną

SIMW prowadzą metrolodzy. Podstawą ujęcia w ewidencji metrologicznej

SIMW jest informacja przekazana z właściwego działu zaopatrzenia WOG.

0403.3 Wprowadzone do eksploatacji przyrządy pomiarowe (zastępujące

wycofane, niesprawne) stanowiące ukompletowanie lub integralną część

SpW, ewidencjonowane są w dokumentacji eksploatacyjnej SpW.

0403.4 Wprowadzone do eksploatacji przyrządy pomiarowe stanowiące

ukompletowanie lub integralną część SpW ujmuje się w ewidencji

13 ZM-01

4-3

metrologicznej SIMW prowadzonej przez metrologów, na zasadach

określonych w rozdziale 5. Podstawą ujęcia przyrządów pomiarowych w

ewidencji jest informacja przekazana przez użytkownika SpW.

0403.5 Wprowadzone do eksploatacji przyrządy pomiarowe powinny posiadać

poświadczenie przeprowadzenia kontroli metrologicznej. Dokumentacja

potwierdzająca przeprowadzenie kontroli metrologicznej weryfikowana jest

przez metrologa w porozumieniu z właściwym terytorialnie WOM.

0403.6 Jeżeli przyrządy pomiarowe wprowadzane do eksploatacji nie posiadają

potwierdzenia wykonanej kontroli metrologicznej (w formie określonej

w punktach 0405.2 i 0405.3), należy poddać je odpowiedniej formie kontroli

metrologicznej.

0404 Wycofywanie przyrządów pomiarowych z eksploatacji

0404.1 Przyrządy pomiarowe podlegają wycofaniu z eksploatacji na zasadach

ogólnie obowiązujących w SZ RP.

0404.2 Przyrządy pomiarowe wycofywane są z eksploatacji, jeżeli nie odpowiadają

wymaganiom między innymi ze względu na:

a) parametry techniczne i eksploatacyjne, gdy naprawa jest nieuzasadniona

lub niemożliwa,

b) zmiany organizacyjno-etatowe w SZ RP, powodujące brak perspektyw ich

dalszej eksploatacji.

0404.3 Wycofanie przyrządu pomiarowego z eksploatacji skutkuje usunięciem go

z ewidencji metrologicznej SIMW, prowadzonej przez metrologów.

Podstawą do usunięcia z ewidencji metrologicznej SIMW jest informacja

przekazana z właściwego działu zaopatrzenia WOG lub od użytkownika

SpW dla przyrządów stanowiących ukompletowanie lub integralną część

SpW.

14 ZM-01

4-4

0405 Kontrola metrologiczna przyrządów pomiarowych

0405.1 Przyrządy pomiarowe przeznaczone na cele obronności państwa

poddawane są kontroli metrologicznej w LM bądź w kompetentnych

laboratoriach spoza RON.

0405.2 LM wykonują usługi metrologiczne w formie:

a) kalibracji i sprawdzenia przyrządów pomiarowych przeznaczonych na

cele obronności państwa na podstawie upoważnienia Dyrektora

Centrum,

b) wzorcowania na podstawie udzielonej akredytacji,

c) prawnej kontroli metrologicznej w zakresie udzielonego upoważnienia.

0405.3 Przyrządy pomiarowe poddawane są kontroli metrologicznej

w laboratoriach innych niż LM w przypadku, gdy z technicznego punktu

widzenia nie mogą być poddane kontroli metrologicznej w LM.

0405.4 Za kwalifikowanie przyrządów pomiarowych do określonych form kontroli

metrologicznej odpowiedzialny jest dowódca, zgodnie z decyzją Ministra

Obrony Narodowej w sprawie działalności metrologicznej w resorcie obrony

narodowej.

0405.5 Dowódca może zasięgnąć opinii WOM co do zakwalifikowania przyrządów

pomiarowych do określonych form kontroli metrologicznej.

0405.6 Wyposażenie pomiarowe stosowane do oceny charakterystyk technicznych

SpW (testery, sprawdziany, bloki pomiarowe, pulpity i inne) niewypełniające

w zastosowaniu zgodnie z przeznaczeniem definicyjnej funkcji przyrządu

pomiarowego (nie wskazują wartości wielkości) podlega sprawdzaniu.

0405.7 Metrolog jest odpowiedzialny za wprowadzenie zapisów w dzienniku

eksploatacji, o zakresie stosowania przyrządu pomiarowego, zgodnie

z wymaganiami określonymi w punktach 0405.8 i 0405.9.

15 ZM-01

4-5

0405.8 LM wykonują kalibrację uproszczoną1 przyrządów pomiarowych

na podstawie wpisu użytkownika w punkcie „Ruch i stopień wykorzystania

narzędzia pomiarowego" dziennika eksploatacji, a w przypadku stosowania

innego wzoru dziennika eksploatacji, na podstawie wpisów dokonanych

w stosownej rubryce lub w miejscu przeznaczonym na adnotacje/uwagi.

Wpis ten powinien zawierać informacje o:

a) wykorzystywanych w procesie eksploatacji wielkościach pomiarowych

(np. pomiar napięcia, prądu, rezystancji, temperatury),

b) wykorzystywanych zakresach pomiarowych (np. od 100 mV do 1 V),

c) wymaganej dokładności realizowanych pomiarów – jeżeli jest inna niż

w danych technicznych przyrządu.

0405.9 Wykorzystywanie przyrządu pomiarowego w pełnym zakresie wynikającym

z jego specyfikacji technicznej powinno zostać potwierdzone w dzienniku

eksploatacji wpisem: „Przyrząd pomiarowy wykorzystywany w zakresie

wszystkich wielkości i zakresów pomiarowych".

0405.10 Wpisy, o których mowa w punktach 0405.8 i 0405.9, powinny być

potwierdzone czytelnym podpisem oraz odciskiem pieczęci urzędowej

jednostki wojskowej, na której wyposażeniu znajduje się przyrząd

pomiarowy.

0405.11 Kalibrację z ograniczeniem LM2 wykonują za pisemną zgodą użytkownika

przyrządu pomiarowego.

0405.12 Kalibracji uproszczonej i z ograniczeniem nie wykonuje się w stosunku

do przyrządów w okresie gwarancji.

0405.13 Przyrząd pomiarowy podlega ocenie stanu technicznego w przypadku, gdy

jego parametry techniczne i eksploatacyjne nie spełniają wymagań oraz

gdy:

a) zużycie fizyczne uniemożliwia jego dalsze użytkowanie,

b) istnieje konieczność wykonania jego naprawy poza RON.

1 Patrz: definicja „kalibracji uproszczonej” w Słowniku terminów i definicji (załącznik E) 2 Patrz: definicja „kalibracji z ograniczeniem” w Słowniku terminów i definicji (załącznik E)

16 ZM-01

4-6

0405.14 Ocena stanu technicznego przyrządu pomiarowego może być wykonana

przez WOM na wniosek użytkownika przyrządu pomiarowego.

0405.15 Ocena stanu technicznego przyrządu pomiarowego jest przekazywana

pisemnie użytkownikowi i może stanowić podstawę do podjęcia przez niego

decyzji, co do dalszego postępowania z przyrządem pomiarowym, zgodnie

z zasadami mającymi zastosowanie do SpW.

0405.16 W przypadku, gdy SpW podlega naprawie odtwarzającej resurs techniczny,

wszystkie przyrządy pomiarowe, stanowiące ukompletowanie oraz

integralną część SpW, poddawane są kontroli metrologicznej (również

naprawie, jeżeli jest wymagana).

0405.17 Za przeprowadzenie kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych

wymienionych w punkcie 0405.16, zgodnie z wymaganiami niniejszej

instrukcji, w tym również naprawy, jeżeli jest wymagana, odpowiedzialny

jest organ (zakład, podmiot) dokonujący naprawy SpW, o ile warunki

umowy nie stanowią inaczej.

0405.18 Gestor SpW powinien określić częstotliwość kontroli metrologicznej

przyrządów pomiarowych w karcie katalogowej dla nowowprowadzanego

SpW, którą następnie powinien uzgodnić z WCM.

0405.19 W przypadku, gdy gestor SpW nie określi częstotliwości wykonywania

kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych, w uzgodnieniu z WCM

oraz nie stanowią o tym obowiązujące w SZ RP przepisy, częstotliwość

kontroli metrologicznej określa właściwy terytorialnie WOM, do czasu

zajęcia stanowiska przez gestora SpW.

0405.20 Przyrządy pomiarowe służące wyłącznie do celów dydaktycznych powinny

być poddawane sprawdzeniom eksploatacyjnym w ramach obsług

okresowych. Przyrządy te nie podlegają kontroli metrologicznej, jeżeli

gestor SpW lub COL nie określą inaczej.

0405.21 Przyrządy pomiarowe będące w okresie gwarancyjnym powinny być

dostarczone do kontroli metrologicznej w terminie zapewniającym

17 ZM-01

4-7

możliwość ich reklamacji przed upływem terminu gwarancji, nie później niż

45 dni przed upływem okresu gwarancji lub w terminie ustalonym z WOM.

0406 Potwierdzanie statusu kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych

0406.1 Status ważności kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych

przeprowadzonej przez LM potwierdzany jest co najmniej jedną

z następujących form:

a) etykietą kalibracji/sprawdzenia,

b) wpisem do dziennika eksploatacji,

c) wykazem przyrządów pomiarowych, o którym mowa w punkcie 0406.2,

d) świadectwem kalibracji — gdy jest wymagane.

Status ważnej kontroli metrologicznej jest potwierdzeniem zachowania

przez przyrząd pomiarowy spójności pomiarowej.

0406.2 Dla przyrządów pomiarowych stanowiących integralną część SpW,

poddawanych kontroli metrologicznej tylko podczas naprawy, które nie

posiadają indywidualnej dokumentacji eksploatacyjnej, dopuszcza się

potwierdzanie spójności pomiarowej w postaci wykazu

skalibrowanych/sprawdzonych przyrządów pomiarowych (załącznik A)

dołączonego do dokumentacji eksploatacyjnej macierzystego SpW. Wykaz

ten zastępuje wpisy do dzienników eksploatacji oraz etykiety

kalibracji/sprawdzenia.

0406.3 Cechę kalibracji/sprawdzenia umieszcza się na etykiecie

kalibracji/sprawdzenia przyrządu pomiarowego, w jego dzienniku

eksploatacji, jeżeli przyrząd pomiarowy jest wyposażony w ww. dokument,

lub w wykazie, o którym mowa w punkcie 0406.2, tylko w przypadku

pozytywnego wyniku kalibracji/sprawdzenia.

0406.4 LM potwierdzają status ważnej kontroli metrologicznej na etykietach

kalibracji/sprawdzenia w kolorze białym lub żółtym.

0406.5 Etykiety kalibracji/sprawdzenia w kolorze białym załączane są do każdego

przyrządu pomiarowego, który został poddany kontroli metrologicznej

18 ZM-01

4-8

(kalibracji/sprawdzeniu), w wyniku której stwierdzono, że spełnia on

wymagania metrologiczne.

0406.6 Etykiety kalibracji/sprawdzenia w kolorze żółtym załączane są

do każdego przyrządu pomiarowego, który został poddany kontroli

metrologicznej, w wyniku której stwierdzono, że spełnia on wymagania

metrologiczne w niepełnym zakresie (kalibracja uproszczona, kalibracja

z ograniczeniem).

0406.7 Zniszczenie lub zagubienie etykiety kalibracji/sprawdzenia, przy

jednoczesnym braku potwierdzenia w postaci wpisu w dzienniku

eksploatacji przyrządu pomiarowego lub świadectwa kalibracji, jest

równoznaczne z utratą przez przyrząd pomiarowy ważności kontroli

metrologicznej.

0406.8 Zniszczenie lub zagubienie wykazu, o którym mowa w punkcie 0406.2, jest

równoznaczne z utratą przez wymienione w wykazie przyrządy pomiarowe

ważności kontroli metrologicznej.

0406.9 Świadectwo kalibracji jest wystawiane w przypadku:

a) kalibracji wzorców pomiarowych odniesienia i wzorców pomiarowych

roboczych stanowiących wyposażenie LM,

b) kalibracji przyrządów pomiarowych na rzecz Sił Zbrojnych państw –

członków NATO zgodnie z wymaganiami STANAG 4704 JAIS NATO

REQUIREMENTS FOR CALIBRATION SUPPORT OF TEST AND

MEASUREMENT EQUIPMENT,

c) kalibracji przyrządów pomiarowych na wniosek użytkownika, wyłącznie

w uzasadnionych przypadkach.

0406.10 Wpis do dziennika eksploatacji umieszcza się w miejscu do tego celu

przeznaczonym dla potwierdzenia wykonania kalibracji/sprawdzenia

w wyniku której stwierdzono, że przyrząd pomiarowy może być stosowany

zgodnie z przeznaczeniem (spełnia ustalone dla niego wymagania).

0406.11 Wpis do dziennika eksploatacji powinien identyfikować wykonaną kontrolę

metrologiczną i datę jej zakończenia, datę ważności kontroli metrologicznej

19 ZM-01

4-9

oraz powinien być potwierdzony cechą kalibracji/sprawdzenia i podpisem

osoby wykonującej kontrolę metrologiczną.

0406.12 W przypadku wykonania kalibracji uproszczonej, w dzienniku eksploatacji

dodatkowo zamieszcza się zapis „Kalibracja uproszczona w zakresie

określonym w niniejszym dzienniku eksploatacji".

0406.13 W przypadku wykonania kalibracji z ograniczeniem w dzienniku eksploatacji

zamieszcza się dodatkowy zapis „Ograniczenie eksploatacji: …”, określając

rodzaj, zakres oraz podstawę ograniczenia.

0406.14 Wpis w dzienniku eksploatacji może zawierać dodatkowe informacje,

jak np.: nr świadectwa kalibracji, (jeżeli było wystawiane), nr protokołu

kalibracji/sprawdzenia lub inne informacje istotne z punktu widzenia dalszej

eksploatacji przyrządu pomiarowego.

0406.15 W przypadku, gdy przyrząd pomiarowy został poddany prawnej kontroli

metrologicznej, status ważności tej kontroli potwierdzany jest dowodem

legalizacji (świadectwo legalizacji lub cecha legalizacyjna umieszczana

na przyrządzie pomiarowym).

0406.16 Zniszczenie lub zagubienie świadectwa legalizacji, przy jednoczesnym

braku cechy legalizacyjnej jest równoznaczne z utratą przez przyrząd

pomiarowy ważności kontroli metrologicznej.

0406.17 W przypadku, gdy przyrząd pomiarowy został poddany wzorcowaniu

w WOM lub w kompetentnym laboratorium spoza RON, status wykonania

tej kontroli metrologicznej potwierdzany jest świadectwem wzorcowania.

0406.18 Zniszczenie lub zagubienie świadectwa wzorcowania jest równoznaczne

z utratą przez przyrząd pomiarowy ważności kontroli metrologicznej.

0406.19 Jeżeli przyrząd pomiarowy wymaga zabezpieczenia przed możliwością

dokonania zmiany nastaw i regulacji mogących mieć wpływ na jego

właściwości metrologiczne i techniczne, upoważnione LM stosują cechy

nienaruszalności. Informacja o nałożeniu cechy nienaruszalności

20 ZM-01

4-10

utrzymywana jest w LM oraz w dzienniku eksploatacji przyrządu

pomiarowego.

0406.20 Cecha nienaruszalności nakładana jest na przyrząd pomiarowy w taki

sposób, aby nie pogarszać jego właściwości funkcjonalnych, technicznych

oraz metrologicznych.

0406.21 W przypadku, gdy przyrząd pomiarowy wykorzystywany jest w trudnych

warunkach środowiskowych (np. dużej wilgotności, narażenia na drgania),

LM mogą stosować cechy nienaruszalności w formie odcisków stempli

metalowych w laku bądź odcisków na plombach metalowych.

0406.22 Zniszczenie cechy nienaruszalności jest jednoznaczne z utratą przez

przyrząd pomiarowy ważności kontroli metrologicznej.

0406.23 Zabrania się użytkowania przyrządów pomiarowych, które utraciły ważność

kontroli metrologicznej.

0406.24 Wzory cech kalibracji/sprawdzenia, etykiet kalibracji/sprawdzenia oraz cech

nienaruszalności zawiera załącznik B.

0407 Naprawa przyrządów pomiarowych

0407.1 Naprawy przyrządów pomiarowych wykonywane są przez:

a) producenta (również zagranicznego) lub wskazany przez niego serwis,

w ramach gwarancji lub napraw pogwarancyjnych,

b) organy wykonawcze SZ RP,

c) wyspecjalizowane zakłady w gospodarce narodowej, zarówno

w ramach gwarancji, jak i na zlecenie.

0407.2 Przyrządy pomiarowe nieobjęte gwarancją dostarczane do naprawy,

powinny być w pełni ukompletowane (dotyczy to również części

zamiennych), posiadać pełną dostępną dokumentację techniczną (w tym

serwisową) zgodnie z wymaganiami organu naprawczego.

0407.3 Przyrządy pomiarowe podlegające naprawie w ramach gwarancji, powinny

być dostarczane do naprawy zgodnie z warunkami gwarancji.

21 ZM-01

4-11

0407.4 Naprawy odnotowywane są w dzienniku eksploatacji w formie krótkiego

opisu uszkodzenia i zakresu przeprowadzonej naprawy.

0407.5 Przyrządy pomiarowe po każdej naprawie podlegają obowiązkowej kontroli

metrologicznej.

0408 Zasady dostarczania przyrządów pomiarowych do kontroli metrologicznej i ich odbioru

0408.1 Za dostawę przyrządów pomiarowych do kontroli metrologicznej i ich odbiór

odpowiedzialny jest dowódca.

0408.2 Przyrządy pomiarowe powinny być dostarczane do kontroli metrologicznej

w WOM w terminach określonych w planie-harmonogramie usług

metrologicznych (PHUM).

0408.3 Dopuszcza się możliwość wykonania kontroli metrologicznej przyrządów

pomiarowych, które nie zostały ujęte w PHUM. W takim wypadku dowódca

jednostki wojskowej, która jest użytkownikiem tych przyrządów

pomiarowych, powinien zwrócić się z wnioskiem do dyrektora właściwego

terytorialnie WOM o przyjęcie ich do kontroli metrologicznej poza planem,

uzasadniając przyczynę niezgłoszenia ich do PHUM.

0408.4 Przyrządy pomiarowe dostarczone do WOM niezgodnie z zaplanowanym

terminem lub niezgłoszone do PHUM, poddawane są kontroli

metrologicznej w terminach uzgodnionych z użytkownikiem, w miarę

dysponowanych przez WOM możliwości wykonawczych, tak aby nie

zakłócać terminów kontroli metrologicznej przyrządów dostarczonych

zgodnie z PHUM.

0408.5 Użytkownik powinien przekazać do WOM informację o dostarczeniu

przyrządu pomiarowego będącego w okresie gwarancyjnym.

0408.6 Przyrządy pomiarowe poddawane kontroli metrologicznej w WOM innym niż

właściwy terytorialnie, należy dostarczać do WOM, w którego rejonie

odpowiedzialności znajduje się jednostka wojskowa z uwzględnieniem

co najmniej 10-dniowego wyprzedzenia tych dostaw w stosunku do terminu

22 ZM-01

4-12

przekazania ich do WOM wykonującego kontrolę metrologiczną.

W uzasadnionych przypadkach jednostka wojskowa może dostarczać

przyrządy pomiarowe bezpośrednio do WOM realizującego kontrolę

metrologiczną.

0408.7 Wydanie przyrządu pomiarowego z BOK odbywa się

na podstawie imiennego upoważnienia do obioru przyrządów pomiarowych

wydanego przez dowódcę jednostki wojskowej.

0408.8 Dostawa i odbiór przyrządów pomiarowych jednostek wojskowych może

być organizowana przez WOM, na zasadach przez niego określonych.

0408.9 Fakt przyjęcia/wydania przyrządów pomiarowych do/po kontroli

metrologicznej dokumentowany jest poprzez wygenerowanie z SIMW

potwierdzenia przyjęcia/wydania, które po sprawdzeniu zgodności danych

przez obie strony (przyjmującą i przekazującą) zostaje podpisane.

0408.10 Przekazywanie przyrządów pomiarowych do kontroli metrologicznej w LM

nie wymaga zmian w ewidencji WOG.

0408.11 Przyrządy pomiarowe dostarczane do kontroli metrologicznej powinny być

ukompletowane w stopniu niezbędnym do jej przeprowadzenia, posiadać

pełną dokumentację techniczną (w tym serwisową, jeżeli jest dostępna),

kartę gwarancyjną, (jeżeli przyrząd posiada gwarancję) oraz dziennik

eksploatacji.

0408.12 Przyrządy pomiarowe dostarczane do kontroli metrologicznej powinny być

czyste i zabezpieczone na czas transportu w sposób uniemożliwiający ich

uszkodzenie.

0408.13 LM może odmówić przyjęcia przyrządów pomiarowych do kontroli

metrologicznej w przypadku niespełnienia wymagań zawartych

w punktach 0408.11 i 0408.12.

0408.14 W trakcie realizacji dostawy wojskowych przyrządów dozymetrycznych

(WPD) do WOM użytkownik powinien dostarczyć „Wykaz numerowy

przyrządów dozymetrycznych przekazywanych do kalibracji/sprawdzenia”

23 ZM-01

4-13

(załącznik C), zawierający informację tylko o dostarczonych przyrządach

pomiarowych. WOM uzupełnia na wykazie informacje o częstotliwości

kalibracji/sprawdzeń dla dostarczonych przyrządów (kolumna 7 i 8) i zwraca

dokument użytkownikowi. Wykaz jest dokumentem określającym zestaw

WPD, obowiązującym do czasu ponownego przekazania ich do kontroli

metrologicznej. Zasady kwalifikacji przyrządów dozymetrycznych do

zestawów WPD zostały określone w punkcie 0503 niniejszej instrukcji.

Wykazy powinny być przechowywane w dokumentacji metrologa jednostki

wojskowej, natomiast użytkownicy powinni otrzymać kopie tych

dokumentów w zakresie ich dotyczącym.

0409 Postępowanie z przyrządami pomiarowymi stanowiącymi integralną część SpW

0409.1 Przyrządy pomiarowe stanowiące integralną część SpW, bez możliwości

demontażu, poddawane są kontroli metrologicznej w trakcie napraw

odtwarzających resurs techniczny, pod warunkiem, że przepisy dotyczące

bezpieczeństwa lub wymagania eksploatacyjne nie stanowią inaczej.

0409.2 Przyrządy pomiarowe stanowiące integralną część SpW, z możliwością

demontażu, poddawane są okresowej kontroli metrologicznej, zgodnie

z wymaganiami określonymi przez gestora SpW w uzgodnieniu

z WCM. W przypadku gdy gestor SpW nie określi takich wymagań,

częstotliwość kontroli metrologicznej określa właściwy terytorialnie WOM,

do czasu zajęcia stanowiska przez gestora SpW.

0409.3 Przyrządy pomiarowe występujące w zestawach części zamiennych

do SpW poddaje się okresowej kontroli metrologicznej na zasadach

opisanych w bieżącym punkcie lub w punkcie 0405.

0410 Postępowanie z przyrządami pomiarowymi znajdującymi się w przechowywaniu (magazynowaniu)

0410.1 Przyrządy pomiarowe będące w przechowywaniu (magazynowaniu) oraz

stanowiące ukompletowanie SpW będącego w przechowywaniu

poddawane są kontroli metrologicznej przed ich wydaniem do użytkowania

24 ZM-01

4-14

pod warunkiem, że przepisy dotyczące bezpieczeństwa lub wymagania

eksploatacyjne nie stanowią inaczej.

0411 Postępowanie z przyrządami pomiarowymi planowanymi do wykorzystania poza granicami kraju

0411.1 Przyrządy pomiarowe planowane do wykorzystania poza granicami kraju

należy poddawać kontroli metrologicznej bezpośrednio przed wysłaniem.

0411.2 W przypadku gdy okres użytkowania przyrządu pomiarowego poza

granicami kraju jest dłuższy niż okres ważności kontroli metrologicznej,

przyrząd pomiarowy podlega wymianie (rotacji) na posiadający status

ważnej kontroli metrologicznej.

0411.3 Kontrola metrologiczna przyrządów pomiarowych planowanych

do wykorzystania poza granicami kraju wykonywana jest priorytetowo, poza

kolejnością wynikającą z PHUM. Przyrządy te powinny być pisemnie

zgłaszane przez gestora SpW lub COL do WCM celem wykonania kontroli

metrologicznej poza planem.

25 ZM-01

5-1

ROZDZIAŁ 5 ZASADY PROWADZENIA EWIDENCJI PRZYRZĄDÓW

POMIAROWYCH

0501 Ewidencja przyrządów pomiarowych

0501.1 Ewidencję ilościowo-jakościową przyrządów pomiarowych prowadzi się

w WOG we właściwym dziale zaopatrzenia, zgodnie z przepisami

obowiązującymi w RON.

0501.2 Przyrządy pomiarowe stanowiące ukompletowanie lub integralną część

SpW ewidencjonowane są w dokumentacji eksploatacyjnej SpW.

0501.3 Ewidencję metrologiczną przyrządów pomiarowych prowadzi metrolog z

wykorzystaniem SIMW.

0501.4 W ewidencji metrologicznej ujmuje się wszystkie przyrządy pomiarowe

jednostki wojskowej, w tym przyrządy pomiarowe stanowiące

ukompletowanie lub integralną część SpW, niezależnie od miejsca i formy

wykonywania kontroli metrologicznej. W ewidencji metrologicznej WOG

ujmowane są również przyrządy pomiarowe jednostek wojskowych zgodnie

z planem przydziałów gospodarczych.

0501.5 Przekazanie przyrządu pomiarowego pomiędzy użytkownikami

w ewidencji metrologicznej odbywa się za pomocą SIMW.

0501.6 W przypadku przyrządów pomiarowych składających się z kilku modułów

(elementów) stanowiących integralną całość, jako numer fabryczny

przyrządu przyjmuje się numer głównego modułu. W dokumentacji

eksploatacyjnej ujmuje się całe ukompletowanie przyrządu wraz

z numerami fabrycznymi poszczególnych podzespołów.

0502 System informatyczny metrologii wojskowej wspomagający funkcjonowanie zabezpieczenia metrologicznego

0502.1 SIMW moduł Logis_Net OG przeznaczony jest do prowadzenia ewidencji

metrologicznej przyrządów pomiarowych jednostki wojskowej oraz do

26 ZM-01

5-2

generowania potrzeb w zakresie usług metrologicznych przesyłanych

do WOM.

0502.2 Każda jednostka wojskowa eksploatująca wyposażenie pomiarowe powinna

prowadzić ewidencję metrologiczną w SIMW.

0502.3 Licencja na użytkowanie SIMW udostępniana jest przez WCM.

0502.4 W celu pozyskania licencji należy wypełnić wniosek dostępny

na stronach serwisu metrologii wojskowej, a następnie przesłać go do

Dyrektora Centrum poprzez Dyrektora WOM, w którego rejonie

odpowiedzialności znajduje się jednostka wojskowa.

0502.5 WCM generuje i przekazuje do użytkownika klucz licencyjny wraz

z programem i dokumentacją poprzez WOM, w którego rejonie

odpowiedzialności znajduje się jednostka wojskowa.

0502.6 Wprowadzenie nowego typu przyrządu pomiarowego do bazy danych

SIMW odbywa się na wniosek użytkownika przyrządu pomiarowego.

0502.7 Formularz zgłoszenia nowego typu przyrządu pomiarowego lub korekty

typu jest dostępny na stronach serwisu metrologii wojskowej. Wypełniony

formularz w formie papierowej i elektronicznej, należy przesłać do WOM,

w którego rejonie odpowiedzialności znajduje się użytkownik.

0502.8 Po wprowadzeniu nowego typu przyrządu pomiarowego do SIMW

użytkownik wymienia bazy danych z WOM.

0502.9 Metrolog jest administratorem SIMW moduł Logis_Net OG.

0502.10 Szczegółowy opis zagadnień dotyczących administrowania SIMW moduł

Logis_Net OG zawarty jest w „Instrukcji obsługi programu Logis_Net OG

(Oddział Gospodarczy)” dołączonej do programu instalacyjnego.

0503 Kwalifikowanie przyrządów dozymetrycznych do zestawów WPD

0503.1 Ze względu na parametry techniczne WPD podzielone są na:

27 ZM-01

5-3

a) wzorce pomiarowe i wzorcowe materiały odniesienia (materiały

odniesienia) w zakresie promieniowania jonizującego, spełniające

wymagania przepisów metrologicznych obowiązujących w RP, a także

przyrządy dozymetryczne – użytkowe, spełniające wymagania przepisów

obowiązujących w RP w stosunku do sprzętu dozymetrycznego,

b) przyrządy dozymetryczne – użytkowe, niespełniające wymagań przepisów

obowiązujących w RP w stosunku do sprzętu dozymetrycznego.

0503.2 Wymagania przepisów obowiązujących w RP w stosunku do sprzętu

dozymetrycznego określa ustawa „Prawo atomowe” wraz z aktami

wykonawczymi.

0503.3 Ze względu na tryb eksploatacji i ich taktyczne wykorzystanie, przyrządy

dozymetryczne podzielone są na zestawy:

a) Zestaw WPD-1

Wzorce pomiarowe i wzorcowe materiały odniesienia (materiały

odniesienia) wyłącznie wymienione w punkcie 0503.1.a), stosowane do

kalibracji innych przyrządów do pomiaru promieniowania jonizującego

(WPD) oraz do pomiarów laboratoryjnych promieniowania jonizującego

przez organy metrologii wojskowej, a także przez stacjonarne i mobilne

laboratoria radiometryczne.

b) Zestaw WPD-2

Przyrządy dozymetryczne – użytkowe wyłącznie wymienione w punkcie

0503.1.a), stosowane w ochronie radiologicznej przez organy metrologii

wojskowej, stacjonarne i mobilne laboratoria radiologiczne oraz jednostki

wojskowe lub wydzielone pododdziały/grupy/osoby w ramach grupy

podwyższonego ryzyka radiologicznego w czasie pokoju, kryzysu oraz

konfliktu zbrojnego innego, niż wojna z użyciem broni masowego

rażenia.

c) Zestaw WPD-3

Przyrządy dozymetryczne – użytkowe, wymienione w punkcie 0503.1.a)

lub 0503.1.b), występujące luzem lub zamontowane na SpW oraz

28 ZM-01

5-4

w obiektach stacjonarnych – eksploatowane w ramach działalności

bieżącej jednostek/komórek organizacyjnych RON.

d) Zestaw WPD-4

Przyrządy dozymetryczne – użytkowe, wymienione w punkcie 0503.1.a)

lub 0503.1.b), występujące luzem lub zamontowane na SpW –

przechowywane w magazynach jednostek/komórek organizacyjnych

RON.

0503.4 Kwalifikacji przyrządów do właściwego zestawu WPD dokonuje użytkownik,

opracowując „Wykaz numerowy przyrządów dozymetrycznych

przekazywanych do kalibracji/sprawdzenia” (załącznik C).

0503.5 Po przyjęciu przez użytkownika przyrządów dozymetrycznych z organu

zaopatrującego lub innej jednostki/komórki organizacyjnej należy

zakwalifikować je do odpowiedniego zestawu WPD.

0503.6 Przyrządy wytypowane do użycia w ramach Grupy podwyższonego ryzyka

radiologicznego powinny posiadać status WPD-2.

0503.7 WPD wykorzystywane w misjach poza granicami kraju, które straciły

ważność kontroli metrologicznej i podlegają planowej rotacji, wyłącza się

czasowo z eksploatacji rozkazem dziennym dowódcy jednostki wojskowej

odpowiedzialnej za ich przechowywanie. Przyrządy te należy zgłosić do

kontroli metrologicznej przy najbliższym planowaniu usług metrologicznych,

chyba że potrzeby SZ RP stanowią inaczej.

29 ZM-01

6-1

ROZDZIAŁ 6 PLANOWANIE USŁUG METROLOGICZNYCH

0601 Zasady planowania usług metrologicznych

0601.1 Planowanie usług metrologicznych przeprowadzane jest przez metrologów

oraz wojskowe ośrodki metrologii w oparciu o SIMW.

0601.2 Planowanie usług metrologicznych wykonywane jest zgodnie z opisem

zawartym w dokumentacji SIMW oraz wytycznymi Dyrektora Centrum do

planowania usług metrologicznych.

0601.3 Zapotrzebowania na usługi metrologiczne składane są do właściwych

terytorialnie WOM. Dotyczy to również zapotrzebowań na usługi

metrologiczne realizowane w innych WOM.

0601.4 Zapotrzebowania powinny być złożone w formie dokumentu (wydruk

z systemu informatycznego metrologii wojskowej zatwierdzony przez

dowódcę jednostki i opatrzony pieczęcią urzędową) oraz w wersji

elektronicznej (eksport danych z programu). Obydwie wersje

zapotrzebowań powinny zawierać te same dane dotyczące przyrządów

pomiarowych.

0601.5 Zapotrzebowania w formie dokumentu powinny być wydrukowane na

osobnych wydrukach dla każdego WOM, w których jednostka wojskowa

planuje usługi metrologiczne.

0601.6 Każdorazowo przed rozpoczęciem procesu planowania należy dokonać

importu danych z WOM w celu uaktualnienia baz danych.

0601.7 W procesie planowania należy przestrzegać następujących zasad:

a) przyrządy pomiarowe przeznaczone do kontroli metrologicznej

w danym miesiącu planować w jednym terminie,

b) w zapotrzebowaniu uwzględniać przyrządy pomiarowe, których terminy

kontroli metrologicznej przypadają w kolejnym roku po dacie

opracowania zapotrzebowania w SIMW,

30 ZM-01

6-2

c) termin planowanej kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych

nie może przekraczać terminu ważności aktualnej kontroli

metrologicznej.

0601.8 Na podstawie złożonych zapotrzebowań WOM opracowuje PHUM

na następny rok.

0601.9 Po zatwierdzeniu PHUM przez Dyrektora Centrum użytkownik otrzymuje

z WOM wyciąg z planu wraz z eksportem danych do SIMW.

0601.10 Metrolog zgłasza do właściwego WOG potrzeby w zakresie legalizacji lub

wzorcowania przyrządów pomiarowych wraz z określeniem potrzeb na

środki finansowe.

0602 Planowanie do kontroli metrologicznej przyrządów dozymetrycznych

0602.1 Przyrządy służące do oceny narażenia na promieniowanie jonizujące

utrzymywane w ramach zezwoleń wydawanych przez Państwową Agencję

Atomistyki na podstawie przepisów ustawy: „Prawo atomowe” należy

planować do kontroli metrologicznej w akredytowanych laboratoriach.

0602.2 Przyrządy dozymetryczne użytkowe stanowiące integralną część SpW, bez

możliwości demontażu, należy planować do kontroli metrologicznej

na następujących zasadach:

a) planować je do kontroli metrologicznej w tych samych terminach,

w których są planowane naprawy odtwarzające resurs techniczny SpW,

na którym są zamontowane,

b) zgłaszać je do dodatkowego sprawdzenia poprawności ich

funkcjonowania raz na 24 miesiące (w przypadku jednostek

pływających Marynarki Wojennej przynajmniej raz na 12 miesięcy),

c) w przypadku przyrządów, gdzie możliwy jest demontaż co najmniej

jednej z sond radiometrycznych z modułem pomiarowym, planować te

elementy do kontroli metrologicznej – jak w przypadku przyrządów

z możliwością demontażu, natomiast sondy radiometryczne, których

demontaż jest niemożliwy – traktować jak przyrządy bez możliwości

demontażu.

31 ZM-01

6-3

0602.3 W przypadku przyrządów dozymetrycznych zamontowanych na SpW, do

przeprowadzenia kontroli metrologicznej nie demontuje się przewodów

pomiarowych, zasilających i komunikacyjnych. Wyłącznie w tym przypadku

użytkownik dostarcza przyrządy bez przewodów. Przewody powinny zostać

sprawdzone przez użytkownika zarówno przed demontażem, jak i po

zamontowaniu już skalibrowanych/sprawdzonych przyrządów (w ramach

sprawdzenia stanu technicznego oraz kontroli współpracy tych przyrządów

z elementami SpW).

0603 Planowanie kontroli metrologicznej u użytkownika

0603.1 Kontrola metrologiczna prowadzona u użytkownika może być realizowana

przez RLM lub grupę wyjazdową.

0603.2 RLM działa w oparciu o PHUM.

0603.3 Dowódca może wystąpić do dyrektora WOM o uwzględnienie w PHUM

przeprowadzenia kontroli metrologicznej bezpośrednio u użytkownika.

W miarę możliwości organizacyjnych i technicznych, wnioski takie są

uwzględniane przy opracowywaniu PHUM dla RLM.

0603.4 Przed przyjazdem RLM do jednostki wojskowej, metrolog uaktualnia bazę

danych przyrządów pomiarowych i przesyła ją do WOM.

0603.5 Dowódca udziela wsparcia specjalistom RLM lub grupie wyjazdowej,

skierowanej do wykonywania kontroli metrologicznych w miejscu lokalizacji

jednostki wojskowej, w zakresie zabezpieczenia logistycznego

(technicznego i organizacyjnego) wykonywania kontroli metrologicznych

przyrządów pomiarowych jednostki wojskowej.

32 ZM-01

7-1

ROZDZIAŁ 7 SZKOLENIA METROLOGÓW

0701 Szkolenie kandydatów na metrologów

0701.1 Za organizację i prowadzenie szkolenia dla kandydatów na metrologów

odpowiedzialni są dyrektorzy WOM.

0701.2 Szkolenie przeprowadzane jest w terminie określonym przez dyrektora

WOM w planie zasadniczych przedsięwzięć WOM na dany rok.

0701.3 Dyrektor WOM na co najmniej 45 dni przed planowanym terminem

szkolenia wysyła powiadomienie do jednostek wojskowych, funkcjonujących

w terytorialnym obszarze odpowiedzialności, o planowanym szkoleniu.

0701.4 Dowódcy zgłaszają potrzeby przeszkolenia kandydata na metrologa do

właściwego terytorialnie WOM na formularzu zgodnie ze wzorem (załącznik

D).

0701.5 Kandydat na metrologa powinien spełniać kryteria określone w decyzji

Ministra Obrony Narodowej w sprawie działalności metrologicznej

w resorcie obrony narodowej.

0701.6 W uzasadnionych przypadkach (np.: odległy termin szkolenia, niewielka

liczba kandydatów do szkolenia w danym WOM) dopuszcza się możliwość

skierowania kandydata na szkolenie do innego WOM.

0701.7 Uprawnienia metrologa uzyskuje się w przypadku pozytywnego zdania

egzaminu przed komisją powołaną przez Dyrektora Centrum.

0701.8 Potwierdzeniem uzyskania uprawnień jest świadectwo wydane przez

Dyrektora Centrum na podstawie protokołu sporządzonego przez komisję

egzaminacyjną. Wzór świadectwa stanowi załącznik F.

0702 Szkolenie doskonalące metrologów

0702.1 Podstawowym celem szkolenia doskonalącego jest:

33 ZM-01

7-2

a) podnoszenie kwalifikacji metrologów;

b) zapoznanie metrologów z aktualnie obowiązującymi dokumentami

normującymi działalność metrologiczną w RON;

c) doskonalenie użytkowania obowiązującego SIMW;

d) ujednolicenie procedur planowania usług metrologicznych na rok następny.

0702.2 Za organizację i przygotowanie szkolenia doskonalącego odpowiadają

dyrektorzy WOM.

0702.3 Szkolenie odbywa się zgodnie z programem szkolenia doskonalącego

zatwierdzonym przez Dyrektora Centrum.

0702.4 Powiadomienie o organizacji szkolenia doskonalącego dyrektor WOM

przesyła do jednostek wojskowych funkcjonujących w terytorialnym

obszarze odpowiedzialności, na co najmniej 45 dni przed planowanym

terminem szkolenia.

34 ZM-01

A-1

Załącznik A ……………...…… (miejscowość, data)

WYKAZ PRZYRZĄDÓW POMIAROWYCH stanowiących integralną część SpW

………………………………………………………………………………………………………….

nazwa SpW (marka, typ, nr rej., nr JW) poddanych kontroli metrologicznej

w ….....................................

Lp. Nazwa przyrządu pomiarowego

Typ przyrządu pomiarowego

Nr identyfikacyjny przyrządu

pomiarowego (fabryczny)

Data wykonania kalibracji/

sprawdzenia

Cecha kalibracji/

sprawdzenia

Podpis osoby dokonującej

kalibracji/ sprawdzenia

Kierownik ……….

…………………………………………

(stopień, imię, nazwisko, data, podpis)

35 ZM-01

B-1

Załącznik B Wzory cech i etykiet kalibracji/sprawdzenia oraz cech nienaruszalności

stosowane przez LM

1. Cecha kalibracji/sprawdzenia

Cecha kalibracji/sprawdzenia to odcisk o wymiarach 15 x 15 mm.

Fakt wykonania przez LM kontroli metrologicznej w formie:

− kalibracji – oznaczany jest poprzez przekreślenie litery S (K/S),

− sprawdzenia – oznaczany jest poprzez przekreślenie litery K (K/S).

2. Etykiety kalibracji/sprawdzenia 2.1. Etykieta kalibracji/sprawdzenia „duża”

Etykieta kalibracji/sprawdzenia „biała duża”

Etykieta kalibracji/sprawdzenia „biała duża” to etykieta samoprzylepna

o wymiarze 96 x 50 mm, w kolorze białym, z nadrukiem w kolorze czarnym,

umożliwiająca dwukrotne potwierdzenie wykonania kontroli metrologicznej.

MW

36 K S LP II-1

36 ZM-01

B-2

Etykieta kalibracji/sprawdzenia „żółta duża”

Etykieta kalibracji/sprawdzenia „żółta duża” to etykieta samoprzylepna

o wymiarach 96 x 50 mm, w kolorze żółtym, z nadrukiem w kolorze czarnym,

umożliwiająca dwukrotne potwierdzenie wykonania kontroli metrologicznej.

2.2 Etykieta kalibracji/sprawdzenia „średnia”

Etykieta kalibracji/sprawdzenia „biała średnia”

Etykieta kalibracji/sprawdzenia „biała średnia” to etykieta samoprzylepna

o wymiarze 50 x 25 mm, w kolorze białym, z nadrukiem w kolorze czarnym,

umożliwiająca jednorazowe potwierdzenie wykonania kontroli metrologicznej.

37 ZM-01

B-3

Etykieta kalibracji/sprawdzenia „żółta średnia”

Etykieta kalibracji/sprawdzenia „żółta średnia” to etykieta samoprzylepna

o wymiarze 50 x 25 mm, w kolorze żółtym, z nadrukiem w kolorze czarnym,

umożliwiająca jednorazowe potwierdzenie wykonania kontroli metrologicznej.

2.3 Etykieta kalibracji/sprawdzenia „mała”

Etykieta kalibracji/sprawdzenia „biała mała”

Etykieta kalibracji/sprawdzenia „biała mała”, to etykieta samoprzylepna

o wymiarze 25 x 32 mm, w kolorze białym, z nadrukiem w kolorze czarnym,

umożliwiająca jednorazowe potwierdzenie wykonania kontroli metrologicznej.

Etykieta kalibracji/sprawdzenia „żółta mała”

Etykieta kalibracji/sprawdzenia „żółta mała”, to etykieta samoprzylepna

o wymiarze 25 x 32 mm, w kolorze żółtym, z nadrukiem w kolorze czarnym,

umożliwiająca jednorazowe potwierdzenie wykonania kontroli metrologicznej.

38 ZM-01

B-4

3. Cechy nienaruszalności

3.1. Cechy nienaruszalności stosowane przez WOM

Cecha nienaruszalności w postaci folii plombowej

Cecha nienaruszalności w postaci folii plombowej to cecha o wymiarach

10 x 30 mm, w kolorze białym, z nadrukiem w kolorze czarnym.

Cecha nienaruszalności w postaci odcisków stempli metalowych w laku

Cecha nienaruszalności w formie odcisków stempli metalowych w laku to

odcisk stempla metalowego w laku wykonywany za pomocą stempla metalowego,

okrągłego, dwustronnego o średnicach zakończeń 5 mm, i 8 mm oraz długości

10 cm.

Wzory odcisków stempli metalowych w laku WOM:

1. Wojskowy Ośrodek Metrologii

2. Wojskowy Ośrodek Metrologii

3. Wojskowy Ośrodek Metrologii

4. Wojskowy Ośrodek Metrologii

1 WOM

2 WOM

3 WOM

4 WOM

39 ZM-01

B-5

Specjalistyczny Wojskowy Ośrodek Metrologii

Centralny Wojskowy Ośrodek Metrologii

Cecha nienaruszalności w postaci odcisków na plombie metalowej

Cecha nienaruszalności w formie odcisku na plombie metalowej to odcisk

dwustronny o średnicy 10 mm.

Wizerunek odcisku na awersie plomby zgodny jest ze wzorami odcisków

stempli metalowych w laku WOM zawartymi w punkcie 3.1.

Wizerunek odcisku na rewersie plomby:

3.2. Cechy nienaruszalności stosowane przez LM inne niż WOM

Cecha nienaruszalności w postaci folii plombowej

Cecha nienaruszalności w postaci folii plombowej to cecha o wymiarach 10 x 30 mm, w kolorze białym, z nadrukiem w kolorze czarnym.

S WOM

C WOM

Metrol.

40 ZM-01

B-6

Cecha nienaruszalności w postaci odcisków stempli metalowych w laku

Cecha nienaruszalności w formie odcisków stempli metalowych w laku to

odcisk stempla metalowego w laku wykonywany za pomocą stempla metalowego,

okrągłego, dwustronnego o średnicach zakończeń 5 mm i 8 mm oraz długości 10 cm.

Cecha nienaruszalności w postaci odcisków na plombie metalowej

Cecha nienaruszalności w formie odcisku na plombie metalowej to odcisk

dwustronny o średnicy 10 mm.

Wizerunek odcisku na awersie plomby zgodny jest ze wzorem odcisku

stempla metalowego w laku zawartym w punkcie 3.2.

Wizerunek odcisku na rewersie plomby zgodny jest ze wzorem odcisku

stempla metalowego w laku WOM zawartym w punkcie 3.1.

WLM

41 ZM-01

C-1

Załącznik C ………………………. ……………...…… (pieczęć nagłówkowa) (miejscowość, data)

WYKAZ NUMEROWY PRZYRZĄDÓW DOZYMETRYCZNYCH PRZEKAZYWANYCH DO KALIBRACJI/SPRAWDZENIA

Lp. Nazwa przyrządu Typ przyrządu Nr

fabryczny

Data ostatniej kalibracji

/sprawdzenia

Zestaw WPD Częstotliwość wykonywania

kalibracji/sprawdzenia Pieczęć LM, data, stopień,

imię i nazwisko oraz podpis wypełniającego kol. 7

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

m. p.……………………………………

(stopień, imię i nazwisko oraz podpis osoby autoryzującej dane w kol. 1 ÷ 6)

42 ZM-01

D-1

Załącznik D

ZGŁOSZENIE

NA SZKOLENIE DLA KANDYDATÓW NA METROLOGÓW PLANOWANE

DO PRZEPROWADZENIA PRZEZ …..WOJSKOWY OŚRODEK METROLOGII

W MIESIĄCU ………… 20… r.

Lp.

Stopień, imię i nazwisko, imię ojca

Data i miejsce urodzenia

Ukończona szkoła /uczelnia rok ukończenia

Nazwa (numer) JW,

zajmowane stanowisko

Numer telefonu

służbowego Uwagi

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

1. chor. Adam KOWALSKI s. Stefana

09.08.1972 r.Kraków

SChSUiE - 1999 UMK Toruń - 2000

JW 1456 Warszawa podoficer

eksploatacji SUiE

261-124-567

2.

43 ZM-01

E-1

Załącznik E SŁOWNIK TERMINÓW I DEFINICJI

Ważniejsze pojęcia stosowane w niniejszej instrukcji są zgodne

z odpowiednimi definicjami zawartymi w przywołanych dokumentach źródłowych.

W przypadku odwołań datowanych, ma zastosowanie wyłącznie wydanie

cytowane. W przypadku odwołań niedatowanych stosuje się ostatnie wydanie

dokumentu, łącznie ze zmianami. W przypadku pojęć nieposiadających odwołań,

pojęcia te zostały zdefiniowane na potrzeby niniejszej instrukcji.

Cecha kalibracji /sprawdzenia

– odcisk indywidualnej pieczęci osoby wykonującej kalibrację/sprawdzenie, umieszczana jest tylko w przypadku pozytywnego wyniku kalibracji/sprawdzenia.

Cecha legalizacyjna – cecha nakładana na przyrząd pomiarowy w sposób zapewniający jej widoczność – zaświadczająca, że przeprowadzona legalizacja przyrządu pomiarowego dała wyniki zadowalające. Cecha legalizacyjna może wskazywać jednostkę odpowiedzialną za legalizację lub wskazać rok lub datę legalizacji bądź datę jej wygaśnięcia. [1]

Centralny organ logistyczny (COL)

– komórka lub jednostka organizacyjna resortu ON, a także komórka wewnętrzna odpowiedzialna za organizację procesów eksploatacji oraz szkolenie specjalistów technicznych dla określonych rodzajów sprzętu wojskowego (SpW). [2]

Dokładność pomiarów – stopień zgodności wyników pomiarów z wartością rzeczywistą wielkości mierzonej, osiągany poprzez stosowanie przyrządów pomiarowych o wymaganych i potwierdzonych charakterystykach metrologicznych, zgodnie z ustalonymi metodami i procedurami pomiarowymi.

Dokumentacja eksploatacyjna

– dziennik eksploatacji, instrukcja obsługi, instrukcja serwisowa oraz inne dokumenty związane z eksploatacją SpW.

44 ZM-01

E-2

Dowódca – właściwy dowódca, dyrektor, szef, rektor, komendant, kierownik komórki lub jednostki organizacyjnej podległej Ministrowi Obrony Narodowej lub przez niego nadzorowanej.

Dziennik eksploatacji – dziennik eksploatacji przyrządu pomiarowego, formularz, dowód urządzenia, książka obsługi technicznej przyrządu rozpoznania skażeń lub inny dokument, w którym dokonywane są zapisy dotyczące eksploatacji, w tym poświadczające przeprowadzenie kontroli metrologicznej.

Gestor SpW – komórka lub jednostka organizacyjna resortu ON, a także komórka wewnętrzna odpowiedzialna za określanie kierunków rozwoju SpW w Siłach Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (SZ RP) oraz organizację procesu wdrażania i ustalania procesów eksploatacji (w tym wykorzystania bojowego) i wycofywania określonego rodzaju (grupy) SpW.[2]

Grupa podwyższonego ryzyka radiologicznego

– jednostki wojskowe lub wydzielone pododdziały/grupy/osoby realizujące zadania w ramach Polskiego Kontyngentu Wojskowego, pododdziałów rozpoznania skażeń, pododdziałów Żandarmerii Wojskowej oraz innych przewidzianych do użycia w sytuacjach kryzysowych, a także realizujące zadania objęte ryzykiem narażenia na promieniowanie jonizujące itp.

Jednostka wojskowa (JW) – jednostka organizacyjna Sił Zbrojnych funkcjonująca na podstawie nadanego przez Ministra Obrony Narodowej etatu określającego jej strukturę wewnętrzną, liczbę, rodzaje i rangę wszystkich stanowisk służbowych występujących w tej jednostce, jak również liczbę i rodzaje uzbrojenia, środków transportu i innego wyposażenia należnego jednostce oraz posługująca się pieczęcią urzędową z godłem Rzeczypospolitej Polskiej i nazwą (numerem) jednostki, a także jednostka organizacyjna podległa Ministrowi Obrony Narodowej lub przez niego nadzorowana oraz komórka organizacyjna Ministerstwa Obrony Narodowej lub komórka wewnętrzna.

Kalibracja przyrządów pomiarowych przeznaczonych na cele obronności państwa

– zespół czynności wykonywanych przez upoważnione wojskowe ośrodki metrologii i inne wojskowe laboratoria metrologiczne w celu ustalenia relacji między wartościami wielkości mierzonej wskazanymi przez przyrząd pomiarowy a odpowiednimi wartościami wielkości realizowanymi przez wzorce jednostki miary oraz stwierdzenia na tej podstawie i poświadczenia przydatności przyrządu pomiarowego do stosowania zgodnie z przeznaczeniem. [3]

45 ZM-01

E-3

Kalibracja uproszczona – kalibracja przyrządów pomiarowych przeznaczonych na cele obronności państwa wykonywana w zakresie określonym przez użytkownika przyrządu pomiarowego dostosowującym wymagania metrologiczne dla przyrządu pomiarowego do rzeczywistych wartości parametrów SpW mierzonych w procesie jego eksploatacji. Stosowana dla przyrządów pomiarowych, których parametry techniczne przewyższają potrzeby ich użycia.

Kalibracja z ograniczeniem

– kalibracja przyrządów pomiarowych przeznaczonych na cele obronności państwa wykonywana w zakresie uzgodnionym z użytkownikiem przyrządu pomiarowego. Ograniczenie może wynikać z możliwości technicznych laboratorium metrologicznego (LM) lub właściwości metrologicznych przyrządu pomiarowego.

Kontrola metrologiczna – kalibracja i sprawdzanie przyrządów pomiarowych przeznaczonych na cele obronności państwa, legalizacja, wzorcowanie.

Laboratorium metrologiczne (LM)

– upoważnione wojskowe ośrodki metrologii i inne wojskowe laboratoria metrologiczne podległe Ministrowi Obrony Narodowej lub przez niego nadzorowane, posiadające upoważnienie do wykonywania prac związanych z kalibracją lub sprawdzaniem przyrządów pomiarowych przeznaczonych na cele obronności państwa. Upoważnienie to nadawane jest przez Dyrektora Centrum

Legalizacja – zespół czynności obejmujących sprawdzenie, stwierdzenie i poświadczenie dowodem legalizacji, że przyrząd pomiarowy spełnia wymagania. [4]

Metrolog – żołnierz zawodowy wyznaczony rozkazem (decyzją) uprawnionego organu lub zatrudniony na stanowisku metrologa pracownik wojska albo pracownik, któremu pracodawca powierzył obowiązki etatowego / nieetatowego metrologa – do realizacji ogółu przedsięwzięć związanych z nadzorem jednolitości miar i dokładności pomiarów wykonywanych w tej jednostce organizacyjnej resortu ON.

Niepewność pomiaru – nieujemny parametr charakteryzujący rozproszenie wartości wielkości przyporządkowany do mezurandu (wielkości mierzonej), obliczony na podstawie uzyskanej informacji. [6]

Przyrząd pomiarowy – urządzenie, układ pomiarowy lub jego elementy, przeznaczone do wykonania pomiarów samodzielnie lub w połączeniu z jednym lub wieloma urządzeniami dodatkowymi; wzorce miary i materiały odniesienia są traktowane jako przyrządy pomiarowe. [4]

46 ZM-01

E-4

Przyrząd pomiarowy stanowiący integralną część SpW

– przyrząd zainstalowany w SpW, będący jego elementem:

a) z możliwością demontażu – jest to przyrząd, którego demontaż jest możliwy z uwagi na dostęp do elementów mocujących (uchwyty, śruby mocujące itp.) – bez naruszenia konstrukcji SpW oraz zastosowanych rozwiązań technologicznych (np.: izolacji elektromagnetycznej nadwozia),

b) bez możliwości demontażu – jest to przyrząd, którego demontaż jest niemożliwy z uwagi na brak dostępu do jego elementów mocujących (uchwyty, śruby mocujące itp.) oraz możliwość uszkodzenia przyrządu, naruszenia konstrukcji SpW, w której jest zamontowany oraz zastosowanych rozwiązań technologicznych (np.: izolacji elektromagnetycznej nadwozia).

Przyrządy pomiarowe przeznaczone na cele obronności państwa

– przyrządy pomiarowe stosowane lub planowane do zastosowania w komórkach oraz jednostkach organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej lub przez niego nadzorowanych. [3]

Spójność pomiarowa (powiązanie z wzorcami pomiarowymi)

– właściwość wyniku pomiaru, przy której wynik może być związany z odniesieniem poprzez udokumentowany, nieprzerwany łańcuch wzorcowań (kalibracji), z których każde wnosi swój udział do niepewności pomiaru. [6]

Sprawdzanie przyrządów pomiarowych przeznaczonych na cele obronności państwa

– zespół czynności wykonywanych przez upoważnione wojskowe ośrodki metrologii i inne wojskowe laboratoria metrologiczne w celu określenia charakterystyk technicznych i metrologicznych przyrządu pomiarowego oraz stwierdzenia na tej podstawie i poświadczenia zgodności tych charakterystyk z właściwą specyfikacją wymagań. [3]

Sprzęt wojskowy (SpW) – wyposażenie specjalnie zaprojektowane lub zaadaptowane do potrzeb wojskowych i przeznaczone do użycia jako broń, amunicja lub materiały wojenne. SpW obejmuje także techniczne środki walki, sprzęt techniczny oraz jego wyposażenie i środki zaopatrzenia, jak również oprogramowanie, wyroby i technologie, zwierzęta służbowe oraz sprzęt powszechnego użytku wykorzystywane w resorcie obrony narodowej. [2]

47 ZM-01

E-5

Zabezpieczenie metrologiczne

– ogół przedsięwzięć realizowanych przez jednostki organizacyjne resortu ON w celu zapewnienia jednolitości miar i wymaganej dokładności pomiarów parametrów SpW, zgodnie z wymaganiami taktyczno-technicznymi i bojowymi, poprzez utrzymywanie w odpowiedniej sprawności technicznej i rzetelności parametrycznej przyrządów pomiarowych oraz ich gotowości prawno-technicznej do wykonywania określonych zadań pomiarowych.

Terytorialne obszary odpowiedzialności wojskowych ośrodków metrologii (WOM)

– rejony odpowiedzialności WOM.

Usługa metrologiczna – usługa realizowana przez upoważnione wojskowe ośrodki metrologii lub inne wojskowe laboratoria metrologiczne na rzecz komórek i jednostek organizacyjnych resortu obrony narodowej, obejmująca w szczególności kalibrację, sprawdzanie, wzorcowanie lub prawną kontrolę metrologiczną przyrządów pomiarowych przeznaczonych na cele obronności państwa oraz inne prace związane z oceną i określeniem charakterystyk metrologicznych i technicznych przyrządów pomiarowych.

Użytkownik – jednostka wojskowa (oraz żołnierz/pracownik wojska) wykorzystująca zgodnie z przeznaczeniem wyposażenie pomiarowe, odpowiedzialna za utrzymanie jego właściwego stanu technicznego.

Wojskowy oddział gospodarczy (WOG)

– jednostka specjalistyczna, której kierownik jest dysponentem środków budżetu państwa III stopnia, utworzona w celu realizacji zadań finansowo-gospodarczych na rzecz jednostek wojskowych, stacjonujących na obszarze jednego lub kilku garnizonów oraz jednostka pełniąca funkcję WOG, której kierownik jest dysponentem środków budżetu państwa III stopnia, prowadząca samodzielnie gospodarkę finansową i materiałową.

Wojskowe przyrządy dozymetryczne (WPD)

– przyrządy do pomiaru promieniowania jonizującego stosowane w SZ RP.

Wyposażenie pomiarowe – wszystkie przyrządy pomiarowe, wzorce pomiarowe, materiały odniesienia, oprogramowanie, aparatura pomocnicza i instrukcje niezbędne do dokonania pomiarów.

48 ZM-01

E-6

Wzorcowanie / kalibracja – działanie, które w określonych warunkach, w pierwszym kroku ustala zależność pomiędzy odwzorowywanymi przez wzorzec pomiarowy wartościami wielkości wraz z ich niepewnościami pomiaru, a odpowiadającymi im wskazaniami wraz z ich niepewnościami, a w drugim kroku wykorzystuje tę informację do ustalenia zależności pozwalającej uzyskać wynik pomiaru na podstawie wskazania. [6]

Wzorzec pomiarowy (etalon)

– realizacja definicji danej wielkości o zadeklarowanej wartości wielkości, której towarzyszy związana z nią niepewność pomiaru; realizacja ta służy jako odniesienie. [6]

Wzorzec pomiarowy odniesienia

– wzorzec pomiarowy przeznaczony do wzorcowania (kalibracji) innych wzorców pomiarowych wielkości danego rodzaju w danej organizacji lub w danym miejscu. [6]

Wzorzec pomiarowy roboczy

– wzorzec pomiarowy, który używany jest stale do wzorcowania (kalibracji) lub weryfikacji (sprawdzania) przyrządów pomiarowych lub układów pomiarowych. [6]

49 ZM-01

F-1

Załącznik F

M I N I S T E R S T W O O B R O N Y N A R O D O W E J

WOJSKOWE CENTRUM METROLOGII

ŚWIADECTWO Nr /UM UPRAWNIEŃ METROLOGA

Pan(i) /stopień, imię i nazwisko/

urodzony(a) dnia w m.

uczestniczył(a) w okresie od dnia do dnia

/rodzaj szkolenia metrologicznego/

i po złożeniu w dniu egzaminu kwalifikacyjnego

z wynikiem pozytywnym uzyskał(a) uprawnienia

METROLOGA/nazwa uprawnień metrologicznych/

m. p.

/stanowisko, imię i nazwisko/

Warszawa, dnia

DYREKTOR CENTRUM NACZELNY METROLOG WP

50 ZM-01

LAIS-1

LISTA AKRONIMÓW I SKRÓTÓW

BOK − Biuro Obsługi Klienta COL − Centralny Organ Logistyczny CWOM − Centralny Wojskowy Ośrodek Metrologii EA − Stowarzyszenie Uznanych Krajowych Jednostek Akredytujących

(European co-operation for Accreditation) ILAC − International Laboratory Accreditation Cooperation JW − Jednostka Wojskowa LM − Laboratorium Metrologiczne RON − Resort Obrony Narodowej PHUM − Plan- Harmonogram Usług Metrologicznych RLM − Ruchome Laboratorium Metrologiczne SIMW − System Informatyczny Metrologii Wojskowej SpW − Sprzęt Wojskowy SZ RP − Siły Zbrojne Rzeczpospolitej Polskiej WCM − Wojskowe Centrum Metrologii WOG − Wojskowy Oddział Gospodarczy WOM − Wojskowy Ośrodek Metrologii WPD − Wojskowe Przyrządy Dozymetryczne

51 ZM-01

SU-1

WYKAZ DOKUMENTÓW ŹRÓDŁOWYCH

[1] Międzynarodowy Słownik Terminów Metrologii Prawnej. GUM 2002.

[2] Decyzja nr 435/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 24 grudnia 2013 roku

w sprawie określenia funkcji gestorów i centralnych organów logistycznych

sprzętu wojskowego w resorcie obrony narodowej. Dz. Urz. Min. Obr. Nar.

poz. 390.

[3] Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 15 lutego 2005 r.

w sprawie jednolitości miar i dokładności pomiarów związanych z obronnością

i bezpieczeństwem państwa Dz. U. Nr 37, poz. 328, z późn. zm.

[4] Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. Prawo o miarach. t.j. Dz. U. z 2013 r. poz.

1069.

[5] Dokument EA-4/02 M: 2013, „Wyznaczanie niepewności pomiaru przy

wzorcowaniu”.

[6] Przewodnik PKN-ISO/IEC Guide 99, „Międzynarodowy słownik metrologii.

Pojęcia podstawowe i ogólne oraz terminy z nimi związane”.