Deniz Ticareti HukukuDeniz Ticareti Hukuku

- 2 -- 2 -

24-25/9/201224-25/9/2012

..

Giriş - 1Giriş - 1

I. KonuI. Konu

[RK/EÇ/EY, Temel Bilgiler, s. 1-2][RK/EÇ/EY, Temel Bilgiler, s. 1-2]

““Gemi”lere ilişkin Gemi”lere ilişkin özel hükümlerözel hükümler

Özellikle şu alanlarda: Eşya Hukuku, Özellikle şu alanlarda: Eşya Hukuku, Borçlar Hukuku, Çevre HukukuBorçlar Hukuku, Çevre Hukuku

Medenî Usul Hukuku, İcra ve İflâs HukukuMedenî Usul Hukuku, İcra ve İflâs Hukuku

Milletlerarası Özel Hukuk ve Milletlerarası Milletlerarası Özel Hukuk ve Milletlerarası Usul HukukuUsul Hukuku

Giriş - 2Giriş - 2

II. Tarihi GelişimII. Tarihi Gelişim[RK/EÇ/EY, Temel Bilgiler, s. 2-3][RK/EÇ/EY, Temel Bilgiler, s. 2-3]Roma Hukuku [KA, Sources of Roman Roma Hukuku [KA, Sources of Roman Maritime Law in the Digest, Banka ve Maritime Law in the Digest, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi 2010, Cilt: XXVI, Ticaret Hukuku Dergisi 2010, Cilt: XXVI, Sayı: 4, s. 63]Sayı: 4, s. 63]Orta Çağ: yöresel kural derlemeleriOrta Çağ: yöresel kural derlemeleri1600’lerden başlayarak: Deniz Ticareti 1600’lerden başlayarak: Deniz Ticareti Hukuku yasaları, sonra: Ticaret Kanunları.Hukuku yasaları, sonra: Ticaret Kanunları.

Giriş - 3Giriş - 3

III. Yeni Türk Ticaret KanunuIII. Yeni Türk Ticaret Kanunu

[RK/EÇ/EY, Temel Bilgiler, s. 4][RK/EÇ/EY, Temel Bilgiler, s. 4]

Hazırlık süreci, kaynakları ve yasama Hazırlık süreci, kaynakları ve yasama künyesi için bkz. 17-18/9/2012 tarihli künyesi için bkz. 17-18/9/2012 tarihli yansılar.yansılar.

Giriş - 4Giriş - 4

IV. Milletlerarası BirlikIV. Milletlerarası Birlik

[RK/EÇ/EY, Temel Bilgiler, s. 4-5][RK/EÇ/EY, Temel Bilgiler, s. 4-5]

Comité Maritime International (CMI): Comité Maritime International (CMI): http://www.comitemaritime.orghttp://www.comitemaritime.org

[KA, Comité Maritime International’ın 100. [KA, Comité Maritime International’ın 100. Kuruluş Yılı Kongresi Hakkında, Deniz Hukuku Kuruluş Yılı Kongresi Hakkında, Deniz Hukuku Dergisi 1997, Yıl: 2, Sayı: 2-3, s. 91]Dergisi 1997, Yıl: 2, Sayı: 2-3, s. 91]

International Maritime Organization (IMO):International Maritime Organization (IMO):

http://www.imo.orghttp://www.imo.org

Denizcilik Yönetimi - 1Denizcilik Yönetimi - 1

I. İdari YapıI. İdari Yapı

[RK/EÇ/EY, Temel Bilgiler, s. 9-15][RK/EÇ/EY, Temel Bilgiler, s. 9-15]

1993: Denizcilik Müsteşarlığı: TTK hazırlanırken!1993: Denizcilik Müsteşarlığı: TTK hazırlanırken!

2011: Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme 2011: Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, T: 26/9/2011, Kanun Hükmünde Kararname, T: 26/9/2011, Sayı: 655 (RG, T: 1/11/2011, Sayı: 28102 Mük.)Sayı: 655 (RG, T: 1/11/2011, Sayı: 28102 Mük.)

= Tüm İdareH görevleri, örn. gemi sicillerinin = Tüm İdareH görevleri, örn. gemi sicillerinin tutulması, gemi adamlarının eğitimi, liman inşası.tutulması, gemi adamlarının eğitimi, liman inşası.

Denizcilik Yönetimi - 2Denizcilik Yönetimi - 2

II. Deniz Ticaret OdalarıII. Deniz Ticaret Odaları

[RK/EÇ/EY, Temel Bilgiler, s. 15-17][RK/EÇ/EY, Temel Bilgiler, s. 15-17]

Anayasa m. 135: “Kamu kurumu Anayasa m. 135: “Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları”:niteliğindeki meslek kuruluşları”:

İstanbul ve Marmara, Ege, Akdeniz, İstanbul ve Marmara, Ege, Akdeniz, Karadeniz Bölgeleri (İMEAK) Deniz Ticaret Karadeniz Bölgeleri (İMEAK) Deniz Ticaret OdasıOdası

Mersin Deniz Ticaret Odası.Mersin Deniz Ticaret Odası.

Denizcilik Yönetimi - 3Denizcilik Yönetimi - 3

III. Avrupa BirliğiIII. Avrupa Birliği[RK/EÇ/EY, Temel Bilgiler, s. 17-18; [RK/EÇ/EY, Temel Bilgiler, s. 17-18; Turgut Kalpsüz, Avrupa Topluluğunun Turgut Kalpsüz, Avrupa Topluluğunun Deniz Yolu ile Taşımaya İlişkin Mevzuatı, Deniz Yolu ile Taşımaya İlişkin Mevzuatı, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi 1991, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi 1991, Cilt: XVI, Sayı: 2, s. 1]Cilt: XVI, Sayı: 2, s. 1]TTK = Uyum çalışmalarının bir parçasıTTK = Uyum çalışmalarının bir parçasıRekabet Hukuku, Çevre Hukuku Rekabet Hukuku, Çevre Hukuku alanlarında da uyum çalışmaları sürüyor.alanlarında da uyum çalışmaları sürüyor.

KaynaklarKaynaklar

Türk Deniz Ticareti Hukuku’nun KaynaklarıTürk Deniz Ticareti Hukuku’nun KaynaklarıDöküm için bkz.: RK/EÇ/EY, Temel Döküm için bkz.: RK/EÇ/EY, Temel Bilgiler, s. 19-30Bilgiler, s. 19-30Dikkat:Dikkat:Milletlerarası Sözleşmeler (MS)Milletlerarası Sözleşmeler (MS)Anayasa m. 90 f. 5 c. 1 “kanun Anayasa m. 90 f. 5 c. 1 “kanun hükmünde”, c. 3 (Ek 2004) “temel hak ve hükmünde”, c. 3 (Ek 2004) “temel hak ve özgürlüklere ilişkin (...) milletlerarası özgürlüklere ilişkin (...) milletlerarası andlaşma hükümleri esas alınır. ”andlaşma hükümleri esas alınır. ”

Milletlerarası SözleşmelerMilletlerarası Sözleşmeler

Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun T: 27/11/2007, Sayı:5718Hakkında Kanun T: 27/11/2007, Sayı:5718

DikkatDikkat: m. 1 f. 2: m. 1 f. 2

Türkiye’nin taraf olduğu MS (!!!!!)Türkiye’nin taraf olduğu MS (!!!!!)

DTH: Çok yaygınDTH: Çok yaygın

Yargı: özensizYargı: özensiz

TC taraf olacak, yürürlüğe girecek, TC taraf olacak, yürürlüğe girecek, uygulama şartları doğacak.uygulama şartları doğacak.

Gemi - 1Gemi - 1

I. TanımI. TanımA) GemiA) GemiDTH Konusu = ?DTH Konusu = ?Tanım neden gerekir?Tanım neden gerekir?TTK m. 935 f. 1TTK m. 935 f. 1TTK 5. Kitap, 1. Kısım, m. 931 f. 1TTK 5. Kitap, 1. Kısım, m. 931 f. 1Tanım hükmüTanım hükmüGemi fotoğrafları.Gemi fotoğrafları.

Gemi - 2Gemi - 2

→ → Ortak tanım: yok, TC mevzuatı ve MS Ortak tanım: yok, TC mevzuatı ve MS düzenleme konusuna göre tanım kabul düzenleme konusuna göre tanım kabul ediyorediyor

Ayrıntılı döküm: Cüneyt Süzel, Türk Ayrıntılı döküm: Cüneyt Süzel, Türk Mevzuatında Gemi Tanımı, Prof. Dr. Rona Mevzuatında Gemi Tanımı, Prof. Dr. Rona Serozan’a Armağan, Cilt: 2, İstanbul 2010, Serozan’a Armağan, Cilt: 2, İstanbul 2010, s. 1615s. 1615

TTK m. 816 bakımından tanım:TTK m. 816 bakımından tanım:

Gemi - 3Gemi - 3

Kaynak: Alman Federal Mahkemesi (1951)Kaynak: Alman Federal Mahkemesi (1951)

Ayrıntılı bilgi: KA, Türk Ticaret Kanunu Ayrıntılı bilgi: KA, Türk Ticaret Kanunu Tasarısına göre Deniz Hukukunda İstanbul Tasarısına göre Deniz Hukukunda İstanbul 2006, s. 14-15.2006, s. 14-15.

SorunSorun: yüzer havuz, platform, iç su gemisi: yüzer havuz, platform, iç su gemisi

TTK Komisyonu: Alman kararına “daha TTK Komisyonu: Alman kararına “daha uygun” bir hale getirme ve uygulamadaki uygun” bir hale getirme ve uygulamadaki sorunları çözme çabası.sorunları çözme çabası.

Gemi - 4Gemi - 4

Yeni tanım:Yeni tanım:

Tahsis amacı: denizde → Tahsis amacı: denizde → sudasuda hareket etmesi hareket etmesi olanağına bağlıolanağına bağlı

““yüzme özelliği bulunan” (Alm. “yüzme özelliği bulunan” (Alm. “schwimmfähig”schwimmfähig” karşılığı → gereksiz)karşılığı → gereksiz)

Pek küçük olmayan: ? (TTK m. 957 f. 1: 18 GRT Pek küçük olmayan: ? (TTK m. 957 f. 1: 18 GRT tescil zorunluluğu, burada esas alınmaz)tescil zorunluluğu, burada esas alınmaz)

Tekne → Tekne → araçaraç

kendiliğinden hareket imkânı bulunmasa dahi.kendiliğinden hareket imkânı bulunmasa dahi.

Gemi - 5Gemi - 5

Ayrıntılı inceleme:Ayrıntılı inceleme:

KA, Cebrî İcra, s. 138-142KA, Cebrî İcra, s. 138-142

Duygu Damar, Gemi Niteliğinde Olmayan Duygu Damar, Gemi Niteliğinde Olmayan Deniz Araçları ve Çatma, Prof. Dr. Rona Deniz Araçları ve Çatma, Prof. Dr. Rona Serozan’a Armağan, Cilt 1, İstanbul 2010, Serozan’a Armağan, Cilt 1, İstanbul 2010, s. 749.s. 749.

DikkatDikkat: Türk Uluslararası Gemi Sicili ve : Türk Uluslararası Gemi Sicili ve Bağlama Kütüğü için tanımlar farklı!Bağlama Kütüğü için tanımlar farklı!

Gemi - 6Gemi - 6

B) “Ticaret” GemisiB) “Ticaret” Gemisi

TTK m. 931 f. 2TTK m. 931 f. 2

Kazanç / ekonomik menfaat: gemi Kazanç / ekonomik menfaat: gemi malikinin kendi yükünü taşıdığı hâlleri de malikinin kendi yükünü taşıdığı hâlleri de kapsar → daha genişkapsar → daha geniş

““Fiilen böyle bir amaç”: yat, tek sefer için Fiilen böyle bir amaç”: yat, tek sefer için Rodos’a ücret karşılığı yolcu taşıyorRodos’a ücret karşılığı yolcu taşıyor

““Kimin tarafından/adına/hesabına” = ?Kimin tarafından/adına/hesabına” = ?

Gemi - 7Gemi - 7

II. Bütünleyici Parça ve EklentiII. Bütünleyici Parça ve Eklenti

[RK/EÇ/EY, Temel Bilgiler, s. 34-35][RK/EÇ/EY, Temel Bilgiler, s. 34-35]

Özel hüküm yokÖzel hüküm yok

Hangi kurallar uygulanacak?Hangi kurallar uygulanacak?

Neden?Neden?

DikkatDikkat: TTK Komisyonu için temel : TTK Komisyonu için temel ilkelerden biri: TBMM Dönem: 23, Yasama ilkelerden biri: TBMM Dönem: 23, Yasama Yılı: 2, S. Sayısı: 96, s. 324!Yılı: 2, S. Sayısı: 96, s. 324!

Hukuksal Nitelik - 1Hukuksal Nitelik - 1

III. Tür ve Hukuksal NitelikIII. Tür ve Hukuksal Nitelik

A) Hukuksal NitelikA) Hukuksal Nitelik

[RK/EÇ/EY, Temel Bilgiler, s. 35-37][RK/EÇ/EY, Temel Bilgiler, s. 35-37]

SorunSorun: 2004 sayılı İİK m. 23 f. 2(4) → Sebep:?: 2004 sayılı İİK m. 23 f. 2(4) → Sebep:?

ÇözümÇözüm: TTK m. 936, 937, İİK m. 23 f. 2 c. 1: TTK m. 936, 937, İİK m. 23 f. 2 c. 1

Kural: Gemi = taşınır!Kural: Gemi = taşınır!

İstisna: Taşınmazlara ilişkin bazı hükümler İstisna: Taşınmazlara ilişkin bazı hükümler istisna olarak gemilere de uygulanabilir.istisna olarak gemilere de uygulanabilir.

Hukuksal Nitelik - 2Hukuksal Nitelik - 2

Ayrıntılar:Ayrıntılar:

SorunSorun: KA, Gemilerin İhtiyati Haczinde, : KA, Gemilerin İhtiyati Haczinde, Seferden Men Önleminin Uygulanması, Seferden Men Önleminin Uygulanması, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası 1997, Cilt: LV, Sayı: 3 (Prof. Dr. Mecmuası 1997, Cilt: LV, Sayı: 3 (Prof. Dr. Türkân Rado’ya Armağan Sayısı), s. 279Türkân Rado’ya Armağan Sayısı), s. 279

ÇözümÇözüm: KA, Cebrî İcra, s. 94-99.: KA, Cebrî İcra, s. 94-99.

Uygulama Alanı - 1Uygulama Alanı - 1

B) Hükümlerin Uygulama AlanıB) Hükümlerin Uygulama Alanı

1. Kural1. Kural (TTK m. 935 f. 1) (TTK m. 935 f. 1)

→ → bu Kanun’un deniz ticaretiyle ilgili bu Kanun’un deniz ticaretiyle ilgili hükümlerihükümleri

→ → ticaretticaret (TTK m. 931 f. 2) (TTK m. 931 f. 2) gemilerigemileri (TTK (TTK m. 931 f. 1)m. 931 f. 1)

hakkında uygulanır!hakkında uygulanır!

Uygulama Alanı - 2Uygulama Alanı - 2

2. İstisnalar2. İstisnalar

a) Genişletmea) Genişletme

aa) Kullanım amacı bakımından:aa) Kullanım amacı bakımından:

→ → gezinti-bilim gemileri (TTK m. 935 f. 2 b. gezinti-bilim gemileri (TTK m. 935 f. 2 b. [a])[a])

bb) Malik bakımından:bb) Malik bakımından:

→ → devlet-donanma gemileri (TTK m. 935 f. devlet-donanma gemileri (TTK m. 935 f. 2 b. [b])2 b. [b])

Uygulama Alanı - 3Uygulama Alanı - 3

cc) “Yapı”lar (TTK m. 1054) bakımından:cc) “Yapı”lar (TTK m. 1054) bakımından:

→ → yabancı adına inşa (TTK m. 935 f. 2 b. yabancı adına inşa (TTK m. 935 f. 2 b. [c])[c])

çç) Türk bayrağını çekme yükümlülüğü çç) Türk bayrağını çekme yükümlülüğü bakımından:bakımından:

→ “→ “her Türk gemisi” (TTK m. 940 f. 1)her Türk gemisi” (TTK m. 940 f. 1)

Uygulama Alanı - 4Uygulama Alanı - 4

b) Daraltmab) Daraltma

Aynî haklar bakımından:Aynî haklar bakımından:

→ → sicile kayıtlı Türk gemileri ve yapıları sicile kayıtlı Türk gemileri ve yapıları (TTK m. 996 f. 1).(TTK m. 996 f. 1).

Kanunlar İhtilâfı KurallarıKanunlar İhtilâfı Kuralları

C) Kanunlar İhtilâfı KurallarıC) Kanunlar İhtilâfı Kuralları

5718 sayılı MÖHUK hükümleriyle 5718 sayılı MÖHUK hükümleriyle kesişme/çelişki?kesişme/çelişki?

Hayır! TTK m. 935 f. 1: “ticaret gemileri Hayır! TTK m. 935 f. 1: “ticaret gemileri hakkında uygulanır”hakkında uygulanır”

““Türk” nitelendirmesi yok → yalnızca Türk” nitelendirmesi yok → yalnızca maddi hukuk kuralı.maddi hukuk kuralı.

Kanunlar İhtilâfı Kuralları = MÖHUK!Kanunlar İhtilâfı Kuralları = MÖHUK!