1

DEPARTAMENTI I MJEKESISE

FAKULTETI I STUDIMEVE PROFESIONALE

Tema: KUJDESI INFERMIEROR POST - OPERATOR NE NDERHYRJET

KIRURGJIKALE NE SISTEMIN URINAR

Punoi: Huzrie Skura

Udheheqes shkencor: Msc Violeta Zanaj

VITI:2014

2

QELLIMI

Njohja me problemet qe dalin para personelit infermieror ne te semuret me

patologji urinare

Cilat jane veçorite sipas patologjise ne trajtimin infermieror

Si mund te persoset kujdesi infermieror ne nje sherbim urologjie

T’u sherbejme sadopak personelit infermieror nepermes njohurive qe fitohen

gjate ketij studimi

MATERIALI DHE METODA

Dokumentacioni i pjesshem i 94 pacienteve te shtruar dhe trajtuar gjate

muajit Nentor 2013 ne Q.S.U “Nene Tereza “Tirane per patologji te sistemit

urinar.

Studimi i kartelave dhe vezhgimi i ecurise se pacientit gjate qendrimit ne

spital

Studimi statistikor dhe pjesemarrja ne punen e perditshme me keta pacient

Kombinimi i mendimeve me mjek dhe infermier te ketij pavioni

Njohja me menyren e organizimit te sherbimit Urologjise dhe te

dokumentacionit qe aplikohet

3

Ndertimi Anatomik i Sistemit Urinar Dhe Funksioni i tij

4

Aparati urinar perbehet nga:

1-Veshkat

2-Ureteret

3-Vesica urinaria

4-Uretra

Sipas funksionit te tyre klasifikohen:

Organet sekretore - Veshkat

Kanalet ekskretore te brendshem - Ureteret

Rezervuari i urines – Vesica urinaria

Kanali ekskretor i jashtem - Uretra

Funksioni renal ka dy faza:

1-Funksioni Sekretor

2-Funksioni Ekskretor

Organet e sistemit urinar jane te vendosura ne pozicion ekstraperitoneal.

Diagnoza Bazohet ne:

Anamneza e semundjes

Ekzaminimi fizik

Ekzaminimet laboratorike (Analiza e urines dhe biokimike te gjakut)

Pielografia endovenoze

5

Cistoskopia dhe pielografia retrograde

Biopsia

Biopsia me gjilpere.

Cistouretrografia

Arteriografia

Skanimi tomografik i kompjuterizuar(CT) dhe rezonanca magnetike (MRI)

Radiografite e zakonshme.

Ekografia

Keto metoda perdoren dhe kane lehtesuar vendosjen e diagnozes

KUJDESI INFERMIEROR

Ne mbeshtetje te vendosjes se nje diagnoze te sakte dhe te shpejte dalin edhe

detyrat e sherbimit infermieror:

Te njoh aparaturat, ti di ti mirembaj sterile dhe ne vendin e tyre si dhe te

prefeksionoj bashkpunimin me mjekun.

Te mbaje dokumentacion te rregullt per gjeneralitetet e pacientit, diagnozen dhe

egzaminimin e kryer

Te jete e pregatitur ne njohjen e medikamenteve antialergjik dhe ti perdor ato sipas

nevojes si dhe te informoj mjekun per gjendjet e renduara.

Te mbaje dokumentacion te rregullt shoqerues, per analizat qe dergohen ne nje

sherbim tjeter.

Patologjite ne Sistemin Urinar -Studimi Personal

Semundjet kirurgjikale ne urologji per qellime didaktike mund ti grupojme

a-Keqformimet e lindura

6

-Veshka ne forme patkoi

b-Trauma

- Trauma ne veshka

c-Tumoret

7

- Tumor ne ureter

d-Semundjet qe lindin dhe zhvillohen gjate jetes se pacientit

-Gure ne veshka

8

Material Studimi Personal: Semundjet

Tabela nr.1

NR Lloji Diagnozes Nr.diagnozes % e diagnozes

1 Calculoze Vezikale 1 1%

2 Fistul Lumbare 1 1 %

3 Calcul Renal 4 4 %

4 Stricture Uretre 5 5 %

5 Chriptochismus 3 3 %

6 Absces Renal 1 1 %

7 Calcul Ureteral 7 8 %

8 Tu. Renal 3 3 %

9 Papilome e V.urinare 9 10 %

10 Pielonefrozis 1 1 %

11 Hypoplazi Renis 1 1 %

12 Mega ureter bilateral 1 1 %

13 Ad.gl.Prostates (HBP) 35 37 %

14 Hidronefroze 6 6 %

15 Fistul Vezikale 1 1 %

16 Ca. V.urinare 11 12 %

17 Ca prostate 2 2 %

18 Tu. Testis 1 1 %

19 Carcinoma Uretre 1 1 %

Sipas tabeles nr.1 ju shikoni rastet te gjetura ne sistemin urinar gjate periudhes ne

studim .

Predominon :

1.Hipertrofia Beninje e Prostates me 37 %

2.Cancer i Vezikes Urinare me 12 %

3.Papilome e Vezikes Urinare me 10 %

4.Calcul Ureteral me 8 % …..etj

9

Ketu duhet te kemi parasysh profilizimin qe ka kjo klinike duke perjashtuar rastet e

trajtuara me litotripsi perkutane ose shockwave me val goditese cka do te thote qe

harta e patologjis mund te ndryshoj ne favor te Kalkulozes Urinare.

Paraqitja grafike ku ngjyra jeshile perfaqeson nr.e diagnoses dhe ngjyra lejla perfaqeson

perqindjen. Nga studimi I bere rezulton se diagnoza me perqindje me te larte eshte

Hipertrofia Beninje e Prostates qe ze 37 % Kjo do te thot se me kete lloj diagnose gjate

muajit Nentor 2013 jane diagnostikuar 25 te semure qe kishin nevoje per nderhyrjen

perkatese.

10

STUDIMI:Per nje analiz me te thell dhe me te sakte le te bejme krahasimet si me

poshte:

11

Nderhyrjet Kirurgjikale

NR Lloji Nderhyrjes kirurgjikale Nr .nderhyrjeve % e nderhyrjeve

1 Tur 27 28 %

2 Litotripsi 2 2 %

3 Cirkumcizio 3 3 %

4 Ureterolitotomi 1 1 %

5 Orchiectomia 2 2 %

6 Nephrotomi 4 4 %

7 Nefrectomi 9 9 %

8 Elektrorezeksion 2 2 %

9 Cistotomia 3 3 %

10 Prostatectomia 25 26 %

11 Hydrocelektomia 1 1 %

12 Vendosje stendi 5 5 %

13 Ureterolitotomi 2 2 %

14 Litotripsia e vezikes urinare 2 2 %

15 Ureterostomia bilaterale 3 3 %

17 Redon supra pubik 1 1 %

18 Pulpektomia 1 1 %

19 Fistulektomia 2 2 %

22 Drenim abcesi 1 1 %

23 Cistektomi 1 1 %

12

Nderhyrjet Kirurgjikale

13

28%

2%

3%1%

2%4%9%

2%3%

26%

1%

5%2%

2% 3%

1%

1%

2%

1%

1%

LLOJET E NDERHYRJEVE

Tur LitotripsiCirkumcizio UreterolitotomiOrchiectomia NephrotomiNefrectomi ElektrorezeksionCistotomia ProstatectomiaHydrocelektomia Vendosje stendiUreterolitotomi Litotripsia e vezikes urinareUreterostomia bilaterale Redon supra pubikPulpektomia FistulektomiaDrenim abcesi Cistektomi

13

Guret Ne Veshka (Nefrolitiaza ) Me Nefrolithiaze do te kuptojme formimin e gureve

ne veshka,qe mund te jene nga shume te vegjel, deri ne te medhenj, sa nje veze e

me shume.

Origjina e tyre eshte e ndryshme mund te jene te vendosur ne veshke, ureter, veziken

urinare ose uretren. Ne materialin tone ne kemi hasur: 33% me gure ne veshka, calcul

ureteral 58 % dhe calculoz vezikale 1%.

14

NR Lloji I diagnozes Nr diagnozes % e diagnozes

1 Calcul renal 4 33 %

2 Calcul ureteral 7 58 %

3

Calculoze

vezikale 1 8 %

4 Calcul uretre 0 0 %

12 100 %

15

Kujdesi Infermieror

1-Rrezik per formim guresh, kane me shume ata persona qe nuk levizin

2-Ne paciente te ndryshem, qe kane kufizim te levizjeve, infermierja i inkurajon ata qe

te levizin

3-Kur nje pacient i nenshtrohet lithotripsise, kjo behet nen anestezi te pergjithshme

dhe pas procedures trajtimi me keta pacient vazhdon, sepse levizjet e gurit te coptuar

neper ureter zakonisht japin kolika renale te forta ose diskomfort ne regjionin lumbar

(preparat qetesues).

4-Per te favorizuar nxjerrjen e gureve te shkermoqur, rekomandohet sasi e madhe

lengjesh.

5-Kur perdoret procedura e nefrolitotripsise perkutane lihet nje tub nefrostomie.Mjeku

mund te urdheroje berjen e lavazhit nepermjet tubit. Nuk duhet perdorur me shume

se 5 ml tretesire dhe duhet bere me ngadale. Matet sasia e urines qe del nga secili

kateter.

6-Shikohet plaga operatore per hemorragji.Tubi nuk duhet te perthyhet. Nese ai leviz,

lajmerohet mjeku.

7-Ndiqet vazhdimisht jo vetem sasia e urines qe del nga tubi por edhe ngjyra.Nese ajo

behet hemorragjike vihet ne dijeni mjeku.Keta paciente,per 1-3 dite, kane hemorragji

te lehte dhe urina eshte si leng qershie.

8-Mund te ndodhe infeksion dhe urina behet purulente .Ne keto raste pacienti ka

dhembje te forta, temperature te larte dhe ne plage ka shenja te inflamacionit.

Tumoret ne Sistemin Urinar

Ne sistemin urinar tumoret mund te konstatohen ne veshke , ne ureter, ne vezike dhe

ureter. Ato jane tumore beninj ose malinj. Mjekimi i tyre varet nga lloji i tumorit dhe

vend vendosja e tij.

16

NR Lloji Diagnozes Nr Diagnozes % e diagnozes

1 Tu. Reanal 3 5 %

2

Papilome e

V.urinare 9 15 %

3

Ad.gl.Prostates

(HBP) 35 56 %

4 Ca.V.urinare 11 18 %

5 Ca prostate 2 3 %

6 Tu. Testis 1 2 %

7

Carcinoma

uretre 1 2 %

62 100%

Nderhyrjet Kirurgjikale

Kur guret nuk eliminohen nga veshka,japin dhembje te herepashershme dhe infeksion.

Por ka raste qe ata zmadhohen pa dhene shenja klinike.Ne raste qe dhe ai zmadhohet

17

aq sa nuk mund te dale me me rruge natyrale ose ka ngecur ne kalice,duhet nderhyre.

Per heqjen e gureve nga veshkat ka disa metoda qe jane:

Pielolithotomi-Realizohet me nderhyrje kirurgjike, me rruge lumbare ose abdominale.

Pritet pelvis renalis ne vendin ku kalon ne ureter dhe nxiret guri.

Nephrolithotomi-Behet nje prerje ne kalicen ku ka ngecur guri I cili hiqet.

Nephrectomi-Ndodh qe nje gur ose disa,e kane demtuar aq shume nje veshke,sa qe ajo

nuk ka me funksion. Ne kete rast, veshken e demtuar nga guret, e heqim. Por qe ta

bejme kete duhet te sigurohemi qe veshka tjeter, eshte teresisht funksionale.

Nefrolithotomia perkutane-(ose lithotripsia perkutane ultrasonike)-Me kete metode,

nepermjet rruges kirurgjike, nen anestezi te pergjithshme,me ane te nje prerje ne ijen

perkatese, vendosim nje tub nefrostomie. Valet ultrasonike drejtohen direkt mbi gur, i

cili goditet dhe shkermoqet dhe nepermjet tubit te nefrostomise e lavazhit, nxirret

jashte.

Lithotripsia ekstrakorporale me goditje valesh ultrasonike-Aparati leshon vale infra te

kuqe dhe ne e drejtojme tufen e tyre ne drejtim te gurit,te cilat duke e goditur e

shkermoqin .

– Guret ne veshka mund te formohen edhe nga anomalite e lindura te pielonit, i cili

eshte i deformuar dhe pengon rrjedhjen e lireshme te urines.Pervec se heqjes se

gurit,ne keto raste,behet edhe plastike e pielonit.

Paraqitet me qellim te kuptojme se nderhyrjet ne ap.urinar jane me incizione ne

pozicione te ndryshme c’ka dikton qe kujdesi infermieror te jete i vemendshem si ne

pozicionin e duhur ne tavolinen e operacionit ashtu edhe qendrimi ne krevatin e

pacientit.

18

Nderhyrjet Kirurgjikale Te Hapura Dhe Te Mbyllura

1-Nderhyrjet kirurgjikale te hapura

NR Lloji Operacionit Nr operacioneve % e operacioneve

1 Cirkumcizio 3 5 %

2 Ureterolitotomi 1 2 %

3 Orchiectomia 2 3 %

4 Nephrotomi 4 7 %

5 Nefrectomi 9 15 %

6 Elektrorezeksion 2 3 %

7 Cistotomia 3 5 %

8 Prostatectomia 25 41 %

9 Hydrocelektomia 1 2 %

10 Ureterolitotomi 2 3 %

11 Ureterostomia bilaterale 3 5 %

12 Redon supra pubik 1 2 %

13 Pulpektomia 1 2 %

14 Fistulektomia 2 3 %

15 Drenim abcesi 1 2 %

16 Cistektomi 1 2 %

61 100 %

2-Nderhyrjet kirurgjikale te mbyllura

NR Lloji Operacionit Nr operacioneve % e operaci

1 TUR 27 75 %

2 Litotripsi 4 11 %

3 Vendosje Stendi 5 14 %

36 100 %

Nderhyrjet Kirurgjikale Te Hapura

19

Kujdesi Infermieror

Drenimi

Ndodh qe ne nje pacient urina nuk mund te dale nga organizmi dhe ne kete rast,per

te bere te mundur eleminimin e saj,duhet vendosur nje kateter ne veshke,(tub

20

nefrostomie),ureter (kateter ureteral) ose fshike (epicistostomi) si dhe kateter

ureteral. Nese nje pacient ka me shume se nje kateter,ne ata vendoset nga nje

etikete me ane te se ciles personeli mjekesor orientohet dhe nuk i ngaterron.

Ne te gjitha nderhyrjet kirurgjikale ne rruget Drenazhim pielonefrostom

urinare duhet te sigurohet ne menyre perfekte drenazhimi i urines qe do te thote

ajo pjese e urines qe nuk kalon ne rruget normale urinare duhet te sigurohet

eleminimi i saj me ndihmen e kateterave ose te tubave drenues.Cdo grumbullim

i urines ne indet e organizmit eshte me pasoja sepse ajo nderlikohet me urosepsis

ose flegmon urinare.

Kujdesi Infermieror Ne Perdorimin E Kateterave

Llojet e kateterave

Kateterat maten me sistemin te ashtuquajtur francez(french sistem), me numrat qe

shkojne nga 14 ne 24, i cili eshte numri me i madh.Ka lloje te ndryshme

kateterash.Ata vendosen ne fshike, ne veshke pas nje nefrostomie, apo ne ureter

nepermjet nje incizioni suprapubik.

Bashkon kateterin me nje tub dhe qese sterlie,te cilat i vendos poshte shtratit qe

urina te rrjedh per gravitet. Nese jane dy, vendos ne secilin nga nje etikete per t’i

dalluar. Ne keto etiketa shenohet “I majte”, ”I djathte”.

Secilin kateter e fikson mire ne bark dhe kofshe me leukoplast.

21

Zbaton me rreptesi rregullat e asepsise per lavazh dhe nese i jepet urdher per kete,

duke perdorur me shume se 5ml tretesire per cdo lavazh.

Mat dhe shenon cdo 8 ore urinen qe rrjedh dhe e vendos vecmas ne ene me etikete.

Kur kontrollon kateterat dhe tubat bashkuese te tyre,se mos ata jane bllokuar,ajo i

prek me kujdes.

Nese ka dhembje ose rendim ne regjionin e veshkave, apo nese veren qe jane

bllokuar dhe nuk del urine, menjehere i raporton mjekut.

Nese nuk ka kunderindikime e detyron te marre deri ne 3000ml lengje ne dite.

Kateterizimi

22

Kujdes

Lavazhi nepermjet kateterave

Bllokimi i rrjedhjes ne nje kateter

Heqja e nje kateteri

Infeksioni i indeve per rreth kateterit

Rekomandime dhe udhezime per pacientin ne shtepi

1-Kur pacienti eshte ende ne spital,detyre e infermieres eshte qe ta mesoje ate jo

vetem si te nderroje kateterin,por edhe sesi te kujdeset per te.P.sh ai duhet te pastroje

dy here ne dite zonen perreth meatus uretre qe ajo te mos grumbulloj pislleqe,qe do

te ishin burim infeksioni.

2-Duhet te dije te respektoje rregullat e asepsise kur bashkon kateterin me qesen qe

grumbullon urinen,si dhe te grumbulloje dhe te mase sasine e urines sipas porosive qe

ka marre nga mjeku.

3-Gjithashtu,duhet te dije sesi te beje nje lavazh,nese mjeku e ka rekomanduar nje gje

te tille.Por,nese drenimi deshton dhe kateteri bllokohet, atehere ai duhet te lidhet me

mjekun per te marre porosite perkatese ose per t’u riparaqitur ne spital.

4-Tipet e drenazhit te mbyllur varen edhe nga aktivizimi i pacientit,a qendron ne shtrat

apo eshte ne gjendje qe te levize

5-Kur pacienti do qe te levize duhet te mesohet te fiksoje ne kofshe me leukoplast

tubin bashkues te kateterit.Kur qendron ne shtrat,me qellim qe te drenoje me

mire,mesohet qe tubin dhe qesen e urines ta vendose poshte shtratit.

6-Duhet theksuar fakti se,ka shume rendesi vendosja ne nivel me poshte e sistemit te

drenazhit,ndaj nivelit ne te cilin eshte vendosur kateteri.Kjo me qellim qe te mos kemi

rikthim te urines.

23

Konkluzione

Studimi eshte realizuar prane sherbimit te Urologjise ne Q.S.U.T gjate muajit Nentor

2013 ne studim perfshihen 94 pacient. Jane studiuar rastet e operuara vetem me

rruge kirurgjikale dhe endoskopike

Qellimi i studimit ka qene percaktimi i vecorive te kujdesit infermieror ne periudhen

post-operatore ne te operuarit ne rruge urinare. Studimi eshte kryer hulumtime

duke vezhguar dhe duke u konsultuar me personelin mjek-infermier te ketij

sherbimi.

Eshte vezhguar me imtesi organizimi i ketij sherbimi hallkat kryesore qe nga

momenti kur i semuri pranohet ne klinike dhe deri ne sherimin e tij te plote dhe

percjelljen e tij.

Vemendja gjithnje eshte perqendruar ne kujdesin infermieror ne te gjitha keto

hallka.Ne kete periudhe u studiuan 94 te semure, shumicen e te cileve e perbenin

rastet me tumore te vezikes urinare dhe calculoze urinare.

U konstatua se ketu punon nje ekip mjekesor-infermieror me njohuri te thella

profesionale dhe me aftesi komunikuese per t’u respektuar.

Duke pare se ketu trajtoheshin te semure te moshave te ndryshme (5-75 vjec) me

patologji edhe te renda dhe shume te renda mund te shprehem se realizimi ikesaj

ndihme kerkon njohuri, organizim dhe perkushtim.

E vecanta qe te bie ne sy cdo dite dhe cdo ore, tek i vogli dhe tek i rrituri, te

nderhyjet ne veshke apo ureter, ne vezike apo ureter, eshte domosdoshmeria e nje

kujdesi te vecante per kujdesin ndaj perkujdesjes per sistemin e drenimit urinar.

Mund te shprehemi me bindje se suksesi i sherbimit ne kete patologji percaktohet

ne shkalle te larte nga kujdesi infermieror.

24

Rekomandime

1-Te operuarit ne sistemin urinar kerkojne nje sherbim te kualifikuar gjate gjithe

periudhes se sherimit

2-Sherbimi infermieror i pergjithshem duhet te funksionoje ne cdo hallke dhe

gjithnje i vemendshem (cmohet i njohur)

3-Te operuarit ne sistemin urinar qendron ne njohjen e aplikimit dhe kujdesit te

drenimit te urines ne teresi dhe ne vecanti per secilin organ ku eshte kryer

nderhyrja.

4-Te njihet materiali drenazhues : kateter ,tuba e cdo material tjeter qe mund te

perdoret per kete qellim .

5-Te njihen cilesit e ketij materiali si ruhet ,si sterilizohet dhe vertetesia e sterilitetit.

7-Te dije te kontrolloj plagen operatore, te vleresoj drejt shenjat per nje infeksion te

mundshem ose te nje abscesi urinar

8-Te dije te bej lavazhin permanent ose te nderprer ,te ndjek dhe vleresoj

drenazhimin ,te zbatoj ne kohe nderrimin ose heqjen e tyre

Falenderime

Ne realizimin e ketij studimi sigurisht qe nuk kam qene e vetme dhe per kete falenderoj

ne radhe te pare.

Per ndihmen dhe sygjerimet qe me ndihmuan te realizoj kete punim.

Msc Violeta Zanaj.

Falenderime për stafin mjekesor-infermieror te sherbimit Urologjise ndihma

e te cileve ishte mjaft e çmuar ne pergatitjen e ketij materiali.

25

REFERENCAT

1. C. Dugdale, David (16 September 2011). "Female urinary tract". MedLine Plus Medical Encyclopedia.

2. Jump up^ Maton, Anthea; Jean Hopkins, Charles William McLaughlin, Susan Johnson, Maryanna Quon

Warner, David LaHart, Jill D. Wright (1993). Human Biology and Health. Englewood Cliffs, New Jersey,

USA: Prentice Hall. ISBN 0-13-981176-1.

3. Jump up^ Caldwell HK, Young WS III (2006). "Oxytocin and Vasopressin: Genetics and Behavioral

Implications". In Lajtha A, Lim R. Handbook of Neurochemistry and Molecular Neurobiology:

Neuroactive Proteins and Peptides (3rd ed.). Berlin: Springer. pp. 573–607. ISBN 0-387-30348-0.

4. Jump up^ Nielsen S, Chou CL, Marples D, Christensen EI, Kishore BK, Knepper MA (February

1995). "Vasopressin increases water permeability of kidney collecting duct by inducing translocation of

aquaporin-CD water channels to plasma membrane". Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 92 (4): 1013–

7. doi:10.1073/pnas.92.4.1013. PMC 42627.PMID 7532304.

5. Jump up^ Baba, T; Murabayashi, S; Tomiyama, T; Takebe, K (1990). "Uncontrolled hypertension is

associated with a rapid progression of nephropathy in type 2 diabetic patients with proteinuria and

preserved renal function". The Tohoku journal of experimental medicine161 (4): 311–

8. doi:10.1620/tjem.161.311. PMID 2256104.

6. Jump up^ "Peripheral Neuropathy". Patient UK. Retrieved 2014-03-20.

http://www.telegrafi.com/shendetesi/infeksioni-urinar-si-ta-trajtojme-51-58.html

http://mjeku.net/?id=29

http://www.shqiperiaonline.tv/mjekesi/sistemi-urinar/

http://www.keshilla.net/tag/sistemi-urinar/