DEVRE : m CİLT : II İÇTİMA SENESİ : f ı • • » » • • - • ! • » • ı ı m ı » » » « « ı • • • «•mı ııı • » • »•«§

T. B. M. M.

ZABIT CERİDESİ ••>•>• ^ > m < ^ ^ «•••

Kırk İkinci İnikat

9 Şubat 1928 Perşembe

ı ı « • » ••

MÜNDERECAT

Sayfa 1. — ZAPTI SABIK HULÂSASI 158

2. — HAVALE EDİLEN EVRAK 158:159

3. —-KİYASET DİVANININ HEYETİ UMUMlYEYE MARUZATI 159

1. — İsparta Mebusu İbrahim Beyin me­zuniyeti hakkında Büyük Millet Medils'i Riya­seti tezkeresi. 159

2. — 31 zatın İstiklâl Maldalyasıyle taltif­leri hakkındaki Başvekâlet tezkeresinin intaç edilememesi esbabına dair Müdafaai Milliye Encümeni Riyaseti tezkeresi. 159:160

4. — MÜZAKERE EDİLEN MEVAD 160

ıL Yerli kumaştan elbise giyilmesine dair olan kanunun birinci maddesinin; tefsiri hak­

kında (3/İlli) numaralı Başvekâlet tezkeresi ve Ticaret ve Bütçe Encümenleri mazbataları. 160

2, Ankara İstiklâl Mahkemesince sehven hidematı şakfcade istihdamına karar verilen Cafer hakkındaki hükmün rafine dair. (l/Tl) numaralı kanun lâyihası ve Adliye Encümeni mazbatası. 160

3, — Kazanç Vergisi Kanununun bazı mad­delerinin tadiline dair kanunun yirmi yedinci maddesinin tefsiri hakkında (3/38) numaralı Başvekâlet tezkeresi ve Maliye ve Bütçe Encümenleri mazbataları. rt'60:161!

4, TrabıZon Mebusu Hasan Beyin, dahili nizamnamenin beşinci maddesinin üçüncü fık­rasının tadü hakkında (2/29) numaralı teklifi kanunisi ve Teşkilâtı Esasiye Encümeni maz­batası. 161:162

t : 42 9 . 2 . 1928 C : 1

1. — ZAPTI SABIK HULASASI

Kırk Birinoi İnikat

6 Şubat 1928 Pazartesi

Hasan Beyin riyasetlerinde addolunarak bazı ze­vatın mezuniyetleri kabul fe Belgrat elçiliğine tayin edilen Samsun Mebusu Nusret Saduilah Beyin me­busluktan istifa ettiğine dair takriri okunduktan son­ra inikata h'itam verildi.

IRöia Kâtip ıReislvekili vAifyonkarahisar

Hasan /Ruşen Eşref Kâtip Rize Ali

2. — HAVALE EDİLEN EVRAK

Lâyihalar 1. — Maliye, Hariciye, Nafia, Dahiliye ve Tica­

ret Vekaletleriyle Rüsumat Müdirlyeti UmumiyesL 1927 senesi bütçelerinde münakale icrasına dair ka­nun lâyihası. (Bütçe Encümenine).

2. — Müdafaai Milliye (Vekâleti 1927 senesi Bah­riye bütçesinde münakale icrasına dair kanun lâyi­hası. \ (Bütçe Encümenine).

3. — Şüheda ailelerine verümekde olan maaşat yerine nakit ve arazi itası hakkında kanun lâyihası. (Maliye ve Bütçe Encümenlerine) (Başvekâletin tale­bi üzerine).

4. — Mütekait ve müstafi esnaf ve memurin ve mensubini askeriye maaşatma dair kanun lâyihası. (Müdafaai Milliye ve Bütçe Encümenlerine) (Başve­kâletin talebi üzerine).

Teklifler 5. — Giresun Mebusu Tahir Beyin, mahsubu umu­

mi kanununa müzeyyel 27 kânunusani 1927 tarihli ka­nununun altıncı maddesine bir fıkra tezyili hakkında teklifi kanunisi. (Maliye ve Bütçe Encümenlerine).

Tezkereler 6. — Ahvali hazıra hasebiyle tahtı silâha alınan

ihtiyat zabitanına memuriyeti daime ile bir tarafa izam

olunanlar misillu harcırah ve yevmiye itası için harcı­rah kararnamesinin bazı mevaddmın tefsirine dair Başvekâlet tezkeresi., (Maliye ve Bütçe Encümenlerine) (Başvekâletin tale­bi üzerine)

7. — Ciheti askeriyede kadroya tabi ve maaşlı hizmetlerde ücretle istihdam olunan mütekaidinin te­kaüt maaşlarının katı icap edip etmeyeceğinin tefsiri­ne dair Başvekâlet tezkeresi. (Maliye ve Bütçe Encümenlerine) (Başvekâletin tale­bi üzerine).

8.: — Zabitan ve mensubini askeriyeden idam ve­ya nisbeti askeriyeleri kat ile tevkif edilenlerin ailele­rine tekaüt maaşı verilip verilmiyeceği hususunun tef­siri hakkında İcra Vekilleri Heyeti Riyaseti tezkeresi. (Maliye ve Bütçe Encümenlerine) (Başvekâletin talebi üzerine).

9. — Fransızlarla teşriki mesaî ile firar eden mü­tekaidini askeriyeden yüzbaşı Fazıl Efendi ailesine maaş verilip verilmiyeceğinin tefsiri hakkında İcra Vekilleri Heyeti Riyaseti tezkeresi. (Maliye ve Bütçe Encümenlerine) (Başvekâletin tale­bi üzerine).

10. — Müddeti hizmetleri yirmi beş seneye var­maksızın maluliyetlerine binaen tekaütleri icra edilen ve bilâhara hasıl olan lüzum üzerine vazifeye davet

— 158 —

İ : 42 9 . 2 . 1928 C : 1

edilerek maaşatından aidatı tekaüdiye katedilmiş olan erkân, ümera ve zabitan ve mensubini askeriyenin hizmeti müteahhireleri zamanında terketmiş oldukları aidatı mezkurenin tekaüt maaşlarına tesiri olup ol­madığı hakkındaki ihtilâfın tef siren bir karara raptına dair Başvekâlet tezkeresi. (Maliye ve Bütçe Encümen­lerine) (Başvekâletin talebi üzerine).

11. — Malul ini askeriyenin terfihi kanunu muci­bince uhdelerine arazi tefviz olunacak küçük zabi­tan ve efrattan vefat edenlerin vârislerine mevzu ara­zinin itası caiz olup olmayacağının tefsiri hakkında Başvekâlet tezkeresi. (Bütçe (Encümenine) (Başvekâle­tin talebi üzerine).

12. — Mütekait tabip kolağası Mehmet Tevfik Efendinin maaşının tarihî tahsisi hakkında bir karar ittihaz edilmesine dair Başvekâlet tezkeresi. (Müda-faai Milliye ve Bütçe Encümenlerine) (Başvekâletin talebi üzerine). _

13. — Mahsubu umumi kanununun altıncı mad­desi mucibince muayyen müddet zarfında vaki olan

7, — İsparta Mebusu İbrahim Beyin mezuniyeti hakkında Büyük Millet Meclisi Riyaseti tezkeresi.

Heyeti Umumiyeye İsparta Mebusu ibrahim Beyin bir ay müddetle

mezun addi Riyaset Divanının 7 . 2 . 1928 tarihli do­kuzuncu inikadında tespit ediîtriişitir. Heyeti Umumi-yenin nazarı tasvibine arz olunur.

Türkiye Büyük Millet Meclisi (Reisi Vekili

ismet

SÜUEYM'AN SIRRI BEY (Yozgat) — Nizamna­me bu gibi mezuniyetlerin esbabı mucibesini Divanı Riyaset Heyeti Umumiyeye izah eder diyor.

fakat bazı esbabı mania hasebiyle neticelenemiyen müracaatların miadı 'kanunisinde vuku bulmuş sure­tinde kabul edilip edilmiyeceğinin tefsirine dair Baş­vekâlet tezkeresi. (Maliye ve Bütçe Encümenlerine) (Başvekâletin talebi üzerine).

14. — Maaş kanununun onuncu maddesinin tef­sirine dair Başvekâlet tezkeresi. (Dahiliye, Maliye ve Bütçe Encümenlerine).

Mazbatalar 15. — Nispeti askeriyeleri kat olunanlara tekaüt

maaşı tahsis ve tekaüt iken nispeti askeriyeleri kat edilenlerin kemakân devamı itası hakkında İstida, Mü-dafaai Milliye ve Maliye Encümenleri mazbataları

(Müdafaai Milliye ve \Maliye Encümenlerine) (Başve­kâletin talebi üzerine),

16. — (1/85) numaralı seferberlik kanunu lâyiha­sı ve Müdafaai Milliye Encümeni mazbatası (Ruzna-meye).

REİS — Efendim tezkereyi reye arz ediyorum. Kabul edenler lütfen el kaldırsın.. Kabul etmeyenler el kaldırsın.. Kabul edilmiştir.

2. — 31 zatın İstiklâl madalyasiyle taltifleri hak­kındaki Başvekâlet tezkeresinin intaç ettirilememesi esbabına dair Müdafaai Milliye Encümeni Riyaseti mazbatası.

Riyaseti Celileye Encümenimize 1 . 12 . 1927 tarihinde (3/4'6) nu­

mara ile havale buyurulan otuz bir zatın istiklâl Ma­dalyasiyle taltifleri hakkındaki inha evrakı Encümen­ce verilen karar üzerine 29 . 12 .1927 tarihinde mahal linden tetkikat icrası zımnında Dahiliye Vekâleti Ce-lilesine gönderilmiş ve henüz cevabı vürüt etmemiştir.

BİRİNCİ CELSE

Açılma saati : 14,10

REİS : Refet Bey

KÂTİPLER : Alî Bey (Rize), Necip Aü Bey (Denizli)

REtS — Celse açıldı.

3. — RİYASET DİVANININ HEYETİ UMUMİYEYE MARUZATI

— 159 —

î : 42 9 . 2 . 1928 C : 1

Maruz sebeple Encümenimize havale buyuruları mezkûr muamelenin bir buçuk ay zarfında intaç olu-namadığı dahiliye nizamnamesinin 3ı6 ncı maddesi mu­cibince arz olunur efendim,

IMüdafaai Milliye (Encümeni Reisi

(Kütahya Mebusu Recep

(RElJS — Malumat arz ediyor efendim.

4. — MÜZAKERE EDİLEN MEVAD

1. — Yerli kumaştan elbise giyilmesine dair olan kanununun birinci maddesinin tefsiri hakkında, (3/11) numaralı Başvekâlet tezkeresi ve Ticaret ye Bütçe Encümenleri mazbataları (1)

itfBütçe Encümeni mazbatası okundu). RiBİS — Heyeti Umumiyesi hakkında söz isteyen

var mı? (Hayır sesleri) mazbatayı reyinize arz ediyo­rum. Kabul edenler lütfen el kaldırsın.. Kabul etme­yenler lütfen el kaldırsın.. Kabul edilmiştir.

2. — Ankara İstiklâl Mahkemesince sehven hide-matı şakkada istihdamına karar verilen Cafer hakkın­daki hükmün re fine dair (1/71) numaralı kanun lâyi­hası ve Adliye Enucümeni mazbatası (2)

(Adliye Encümeni mazbatası okundu). RlEİfS — Efendim mazbata hakkında söz isteyen

var mı? (Hayır sesleri) reyinize arz ediyorum. Kabul edenler lütfen el kaldırsın.. Kabul etmeyenler lütfen el kaldırsın.. Kabul edilmiştir.

3. — Kazanç Vergisi Kanununun bazı maddelerinin tadiline dair Kanunun yedinci maddesinin tefsiri hak­kında. (3/38) numaralı Başvekâlet tezkeresi ve Mali­ye ve Bütçe Encümenleri mazbataları (3)

ıRiEİS — Heyeti umumiyesi hakkında söz isteyen var mı? (Hayır sesleri) maddelere geçilmesini kabul edenler lütfen el kaldırsın.. Kabul etmeyenler lütfen el kaldırsın.. Kabul edilmiştir. Kazanç vergisi kanununun bazı maddelerini muaddil 21 Mayıs 1927 tarihli ve 1038 numaralı Kanunun 27 nci muaddil maddesine bir fırka tezyjline dair Kanun

iBirinci Madde — Kazanç Vergisi Kanununun ba­zı maddelerini muaddil 21 Mayıs 1927 tarihli ve 1038 numaralı Kanunun yirmi yedinci muaddil maddesine aşağıdaki fıkra tezyit olunmuştur.

(1), (2) zaptın sonuna merbuttur. (3) Kırk beşinci inikatın sonuna merbuttur.

«Hükümetçe tevzi olunan beyannameyi her senei maliye Şubatı gayesine kadar doldurup mensup ol­duğu maliyet tahakkuk idaresine vermeyen mükel­leflerin ticarethanelerinin icar bedelleri üçüncü fıkra­da mezkûr heyetler tarafından resen takdir ve bu su­retle tahakkuk edecek vergilerine cezaen yüzde on beş zam olunur.»

HASAN FEHMİ BEY (Gümüşhane) — Efendim, Maliye Encümeni ile Bütçe Encümeninin maddeleri, esasta müsavidir bir fark yoktur. Yalnız komisyonla­rın tahkikatta hangi esaslara istinat edeceğini Mali­ye Encümeni iki kelime ile ifade etmiştir. Bütçe En­cümeni resen takdir eder demekle mühmel bırakmış. Maliye Encümeni; icar bedelleri komisyonlar tarafın­dan harici tahkikat ve emsaline kıyasen tayin olunur. Bu takdirde tahakkuk edecek vergilerine cezaen yüz­de on beş zam edilir diyor. Bütçe Encümeni mezkûr heyetler tarafından resen takdir ve bu suretle tahak­kuk edecek il'h. diyor. Malumualiniz, komisyonun, icar beyannamesi verilmeyen bir ticarethanenin icarını tak­dir etmek için elinde müracaat edeceği bir esas lâ­zımdır. Maliye Encümeni, o ticarethanenin civarında bulunan emsallerinin vaziyetini esas ittihaz ederek ona göre bedel takdir etmesini sarihen zikr etti. Bütçe En­cümeninin maddesinden şu mana çıkabilir ki heyet dükkânın civarındaki dükkânlara bakmıyarak ve tah­kikatı harciye yapmaksızın resen icarı vaz edebilir. Bu ise mükellefinin birçok itirazını ve belki de kara­rın isabetsizliğini de mucip olur. Bendenizce bu fık­ranın birinci maddede kalması daha muvafıktır. İcar bedellerinin takdirinde daha isabetli bir netice hâsıl olur ve mükellefinin şikâyetini de mucip olmaz (he­yetler tarafından harici tahkikata müsteniden ve em­saline kıyasen takdir olunur) demek daha muvafık olur. Komisyonlara ölçüsüz bir salâhiyet verilmiş ol­maz. Komisyonlar yapacakları vazifenin ölçüsünü ka­nuni olarak görürler ve o ölçüye göre yaptıkları tak­dirlerde isabet olur.

— 160

t : 42 9 . 2 . 1928 C : 1

AIİ CENANİ BEY (Gaziantep) — Efendim ko­misyonlar tarafından yapılacak takdir tabii kendi ka-naatlarına göre olacaktır. O kanaati hâsıl etmek için de tahkîkak yapacaklar, emsaline bakacaklar. Encü­menin maksadı da budur.

İSMAİL KEMAL BEY (Çorum) — Tasrih edi­lecek olursa daha iyi değil mi? (Teşrih edilirse daha iyi olur sesleri).

ALİ OBNlANt BEY \lDeVamla) — Arzu edilirse tasrih edilir, Encümen de kabul eder.

IREİS — Encümen kabul ediyor değil mi? ALÎ CENANİ BEY — Evet kabul ediyor efen­

dim. REİS — Tekrar buyurunuz, maddeyi ona göre

•tashih edelim. ALÎ CENANİ BEY — (Harici tahkikata müsteni­

den ve emsaline kıyasen takdir) bu suretle efendim. REİS — Maddenin şekli musahhahını okuyoruz

efendini. IKazanç Vergisi Kanunun bazı maddelerini muadil

27 Mayıs 1927 tarihli ve KB8 numaralı Kanunun 27 nci mua'ddil maddesine bir fıkra tezyiline dair Kanun

'Birinci Madde — Kazanç vergisi Kanununun ba­zı maddelerini muaddil 21 Mayıs 19İ27 tarihli ve 1038 numaralı kanunun 27 nci muaddil maddesine aşağıda­ki fıkra tezyil olunmuştur:

«0üküimetçe tevzi olunan beyennameyi her senei maliye şubatı gayesine kadar doldurup mensup oldu­ğu maliye tahakkuk idaresine vermeye mükelleflerin ticarethanelerinin icar bedelleri üçüncü fıkrada mez­kûr heyetler tarafından harici tahkikata müsteniden ve emsaline kıyasen takdir ve bu suretle tahakkuk ede­cek vergilerine cezaen yüzde on beş zam olunur.»

(REİS — Maddeyi bu şekilde reye arz ediyorum. Kabul edenler ellerini kaHdırsın.. Kabul etmeyenler ellerini kaldırsın.. Kabul edilmiştir.

(İkinci Madde — Bu kanun neşri tarihinden mute­berdir.

IREİS — İkinci maddeyi kabul edenler lütfen el kaldırsın.. Kabul etmeyenler lütfen el kaldırsın.. Ka­bul edilmiştir.

Üçüncü Madde — Bu kanunun ahkâmını icraya Adliye, Dahiliye, Maliye ve İktisat Vekilleri memur­dur.

IREİS — Maddeyi kabul edenler lütfen el kaldır­sın.. Kabul etmeyenler lütfen el kaldırsın.. Kabul edil­miştir.

Kanunun ikinci müzakeresine geçilmesini kabul edenler lütfen el kaldırsın.. Kabul etmeyenler lütfen el kaldırsın.. Kalbul edilmiştir.

— 161

4. •— Trabzon Mebusu Hasan Beyin, dahili ni­zamnamenin beşinci maddesinin üçüncü fıkrasının ta­dili hakkında (2129) numaralı teklifi kanunisi ve Teşkilâtı Esasiye Encümeni ımazbatası. (1)

REİS — Heyeti Umumiyesi hakkında mütalâa var mâ

(REŞİT BEY (Gazinatep) — Efendim; nizamna-mei dahilimin beşinci maddesinin tadili ;çin reis vekili Hasan Bey tarafından teklifi kanuni yapılmıştı. Esba­bı mucibe mazbatasında diyor ki: Keyfsiz olur veya-

r

hut mezuniyet alır işte bu mazeretine binaen bu tek­lif yapılmıştır diyor. Maluımualinizdir ki bu mesele geçen sene müzakere olunmuştur. Evvelce altı kâtip idi. O zaman hastalık vesaire nazarı dikkate alınarak dört kâtibin kâfi olduğu Heyeti • Umumiyede kabul edilhiisjtir.

Şîmdi bir sene dokuz ay sonra ne gibi bir ihti­yaç hasıl olmuştur ki daha iki kâtip ilâvesi teklif olunuyor? Bunu Divanı Riyasetin izah etmesi lâ­zımdır. Zaittir, reddini teklif ediyorum.

İSMET BEY (Çorum) — Efendim, evvelki ni­zamnamede Divan Kâtiplerinin adedi altı idi ve bu altı adet birinci Büyük Millet Meclisinde dört kâti­bin ademi kifayesi esbabına müsteniden tezyit edil­miş olmasından münbaisdir. Bu nizamnamenin mü­zakeresinde Heyeti Umumiyede arkadaşlardan Sü­leyman Sırrı Beyin; İstanbul Meclisi Mdbusanında kâtiplerin adedi dört idi. Binaenaleyh dört kâtip ida­re eder diye bir takrir vermişti. Tabii bu dört kâtiple altı kâtibin ihtiyaç üzerine icra edeceği tesiri Meclis tetkik etmeksizin takriri kalbul etmişti. (Gürültüler) Eferidim bir sehvi ifade vaki oldu, tashih ediyorum. Meclis kifayeti takdir etmiştir. Fakat ademi kifayet esbabı izah edilememiştir. Şimdi 'Meclisin meşguliyet­leri az gibi görüldüğü bir zamanlda bu teklif üze­rinde söz söylenebilir. Fakat; hakikatta Divanın ba­zı işlerinde ve Divan kâtiplerinin bazı mübrem ma-zaretleri üzerine kendilerine mezuniyet verildiği za­man bu vazifenin haleldar olacağını Divan düşünmüş ve kendi nisabını daimi bir surette temin edebilmek için böyle bir teklifte bulunmuştur. Hasan Hüsnü Be­yin bu teklifi Divanın tensibi» üzerine gelmiştir. Çünkü Divanda mevcut kâtiplerin ikisine mukabil diğer iki­si hazır bulundukça bir mazeret bunları yalnız bıraka­bilir. (Gürültüler) Binaenaleyh Hasan Beyin teklifi­nin kabulünü rica ederim.

(1) zaptın sonuna merbuttur.

İ : 42 9 . 2 . 1928 C : 1

(RECEP ZÜHTÜ BEY (Sinop) ^- Efendim, ni­zamnamei dahili bu senenin malıdır. Geçen sene bu sene için altı kâtip teklif edilmiş, uzun müzaikere ne­ticesinde altı ret olunmuş ve dört olarak tespit edil­miştir. Binaenaleyh bu sene içinde bu altıya iblağ olu­namaz, iblağ edilse bile şimdi dört kâtibin kâfi gel­memesinin sebebi ekseriyetle bu kâtip beylerin bura­da ispatı vücut edememeleridir. İspatı vücut edebil­melerini temin için kendilerine tahsisat verildi. Eğer bu suretle ifayı vazife mümkün değilse tahsisatı ref edilsin, altıya, ona iblağ edilişin (doğru sesleri).

SÜLEYMAN SIRRI BEY (Yozgat) •— Efendim; geçen sene nizamnamei dâhilinin bu maddesi müzake­re edilirken bititesadüf ismet Beyle beraber bulun­duk. Bendenize al'tı kâtibin fazlalığından ve dört kâ­tip kifayetinden bahisle teklifte bulunmamı emretti­ler ve yaptım. (Alkışlar ve handeler) O ğün fazlalığı­na kani olarak dörde irid'!rilmesini teklif eden muhte­rem Reis Bey bugün noksanlığını ileri sürerek artırıl­masını teklif ediyorlar. Bunun kabulünü teklif ede­rim. Yani altı kâtibe iblağını teklif ederim.

İSMET BEY (Çorum) — Efendim; benim de ev­velce dört kâtibin kifayeti reyinde olduğumu söyle­diler, bunu hatırlamıyorum. Ben Divanın tensip et­tiği vaziyet ve ihtiyacı ifade ediyorum.

AKÇORAOĞLU YUİSUF BEY (İstanbul) — Yani kendi kanaati değil.

REİS — Efendim; Heyeti Umumiyeyi görüyorum ki bu günkü mesaimizi nazarı dikkate alaralk teza­hüratta bulunuyorlar, (gürültüler)

CELÂL NURİ BEY (Tekirdağ) — Efentlim En­cümene havale olundu (Hayır sesleri, gürültüler).

ıRBtS — Takrirler vardır, okunacak:

Riyaseti Celileye 'Mevzuu müzakere edilen nizamnamei dahilimin

beşinci maddesinin tadilinin reddini teklif eylerim. ıGaziahtep

Resif

Riyaseti Celileye Şifahen esbabını arz eylediğim veçhile maddei

kanuniyenin reddini teklif eylerim efendim., Sinop Mebusu (Recep Zühtü

IRlEİS — İkisi de teklifin reddini teklif ediyor. Teklifin reddini kabul edenler lütfen el kaldırsın,. Kabul etmeyenler lütfen el kaldırsın reddi kabul edilmiştir.

'Müzakere edilecek ruznamede başka mavad kalmadığından cumartesi günü saat on dörtte içtima edilmek üzere celseyi tatil ediyorum.

Kapanıma Saatij: 14,30

— 162 —

— 1 —

Sura numarası : 66

YERLİ KUMAŞTAN ELBİSE GİYİLMESİNE D A İ R OLAN KANUNUN BİRİNCİ MADDESİNİN TEFSİRİ HAKKINDA (3/11) NUMARALI BAŞVEKÂLET TEZKERESİ VE TİCARET VE BÜTÇE

ENCÜMENLERİ MAZBATALARI

Tütıkıiye Cumtıuıriıyatii Başvekâlet

Muamelât 'Müdiniyetii «Aidat 6/4542

23 Teşrinievvel 1927

Büyük Mila t Meclisli Riyasıeltij Oellilesii'me

ıBâdeli muvazeneı uımıuırriiye ve hususiye di© bele-ıdliyie »tarafından 'tesviye ©dilen mjalbuslaıt ve levazıma ait kumaşların yenli fabrtiıkiaiardaırij (tedarikli 'hakikıımda-ki 9 Kânıurauvvel 1341 ıtariihlli 'kamumda iç çamaşırı-•nın musarralh Ibulunırraaıması 'bazı dairelerce çamaşırlık b>e23İor1i ©crtabi mıamulâitınıdtan tedarikine rnesağ veril­diği zfdhtalbıını ıtevîiıt eylediği ctiıhöfcie izhar edilen tered­düttün 'izaHesli »içim (bu hususta bir tefsiri kanunî is--tıiıhâalıi (hakkımda Ticaret Vökâldtıi GeHlılasliınjden yazılan 10.4.1191217 taıriilh ve (39li 5/10i3:2) numatlalı tezkeremin musaddak ısunatli leffıen ıtakdkn ölummuş'tur.

Muiktezasınıım ifa Ve 'nıatüce,sinıin işarına müsaade 'buyurullmlasını 'rica eylerim ©farildim.

.'Başvekil 'îsmöt

.Ticaret Vekâleti Geliiılesinlin lQ.4ilı927 tarih ve

|(3ıâr5/UiO|32.) nıumiarah tezkeresi suretidir iBedeilli muvtazemei umıumliye ve hususiye (ile 'beledi­

yeler ıtarafımdan ıtesMiye ©dilen mierbusat ve levazıma a'it kumiaşilarjn y©rli fabrikalardan tedariki hakkımdaki 9 Kanunuevvel 1341 itarliHli ikanıurnda elbise, ayakkab,ı ıkuımıaiş serpuş ve yatak levazımı ısianalhaten zikr eıdıM-diği halde iç çamaşırınım musanrıah bulunmaması bazı daliırelercıe çlamlaşurlılk 'bezlerin 'aomabti mamıulaıtMiıdan .tedarikin© ımösağ serildiği zalhabiını tavllit eylediği Sa-ınıayi vıe Maadin Bankası 'Müdüriyetti Umumiyesi'min 'işarımdan anlaşılmaktadır •< Elbiseler© asltar yapılan ve yatak levazımı liç!in 'kullanılanı bezlerle çamaşırlık bez­ler arasında bir farkı bulunmadığı ve vazıı kanunun •elbise mjeflhuımuımda çamaşırı da ıdalhıil addettiği Ve­kâletti adizice torıeddıütü mucip (görülmemekte ve mem-ıldkatrtıe pamuk; mıenısucalt 'sanayiinin .temiini linıkjişlaıfı an­cak salifüzzikir kanun ile bahşedilen himayenin tama-•rni tatbiki lile mümkün olaibileceği derikâr 'bulunmakta ise de alâkadar dairelerce izhar edilen tereddüdün iza­lesi liçin bu (husuıslta bir tefsiri kanunıi dsitihsal ©diilmek ıüzre ıkayfiyeltiin Mıacl'isii Âliye şevkine ve netüceniin iş­arına müsaadeli devletlerini rica eylerim efendim.

Türkiye 'Büyük Millet M'edisii Ticaret Encürmenii U 8; 12.1927 2 Kararı numarası

'(33/İl) iklayııt numarası

'Ticaneit Bnaümıanli Mazbatası

İRİJyasetü iOelileye Bed©li mıuvajziemei umum/iye ve hususiye ile be-

lediyelietr ıtarafıındaını (tesviye edi©n mellbusalt ve leva­zıma ait kumaşların yerlli faibri!k|alard'an 'tedariki hak­kındaki 9 ıKânpnjuıvvel 1341 tarihli kamumda elbise, ayakkabı, serpuş ive yataik levazımı sarlalhaıtanı zikr ©didiiği faıail!de liç çaımıaşııılaınınıın musarnah bulıuınma-ması bazı dalirelerıce çamaJşırlık IbezleriJn 'ecnebi ma-mulatımidan (tedaniıkıiıme mesağ vrfldiğfi zehalbına tevlit ©Uttiğmıdenı bu husustaki terieddütün lizalesi içlim işbu kanun malddasliınliım ıtaflisliri talebini mütaızammın Baş­vekâleti oellıe tazkenesli vıe ımeributıu Ticarfat Vekâleti lÖallasi (tezkeıreısıi suneitii Bmcümemiımlizce rnıüCallaa ve •tetkik 'olumdu.

'Tiıoarat Vekâtetli Cöliıesli ıtezkeresıiımde edıblisıeılıere astar yapıilaın ive yaltak Havazımı dçin kulilanılaın bez-lenle çamaşiriliik Ibezler ianasında trtir fark 'bulunmadığı ve 'binaenaleyh vazıı kamuınıun efflbise mıeifihumıumda çama­şırı da, dalhıil eıdtdıeıttii ğinıinit teraddütü mucip gönüknıe-mekte tölduğu detımieyan iediıknıöktedir. Aınoa'k 9 Kânıu-nuelviveıl 1341 HarilhM kıamumun mevzübalhis olan mad-ıdesii laıyınlen ı(ımıuıvazıerııeSi umumiye ve husus)iye ve bieilıe-'diyelerıden Ibedelıi tesviye edlilıen elbise ve ayakkabı, ku­maş, serpuş ve yataik üıâvaziimı lile memurim ve m'üsitah-idknıiıne yekımeısiaik ©Mse ve kıutııdurıa giydikten bicümlıe müessese ve şiıiketlerin iştira edeceği veya ettireceği bu mavi ılevazım yenli 'mlaoııulaitımdan ıteidarlik edli'lir.) Şdklüırndıe ıbuiluınımiakbadıır.

'Kanuımuın mejvzuu <neıkalbat serlbastli tioareıt ©sasları-m tahdit ©tmesli Mbariıyie rnıalhiyötan dsıtisnali alhkâm->dan olduğumdan marulıanz mıaddade mevcut ©şya -tada­dı ve mlisaM o'knıayup ıtahdididir. (Bu ıgibi mievaızlidıe /tiadat olunan ©nva ve züımnetere yemileriınfe )ilâvesii rnet-ınıi saHireslkue mülstediıt olmak, tef sik usuılıünıden olduğu liçîın Bmcüm©nfiımliız dlbisie (kteiımıeısıinliın mefhumuma ttç çamaşınlaırına itefsireriı dıthal ©taneyi mıuvalfık 'bulmaımış-ıtıır. Aınjoalk mezikûr maddıöd© ibeyan ©dilen müassıese-

— 2 —

'ter Ibaıfafjımdaını liç çam'aşınllararta rauıkjtazii beben in daihjiılii tmıamıullâıttan ıtıamıaımen ıtıadaıtilk eduılıöblaoeği taıkldlirdıe iburalıaran d a fteJdıilf adliHacak ayını tuk rniaddlöi ıkjanıuıniye i le ayınn oııeclbııırliıyıetıe talbi tiuıbutaaliarımı Bnoümıariiımjiz; e sa s iiltülbaıüıylle mıuıvafı'k ıgönırmekltedıiır..

(Keyfiyettim Oeyıatıi Uımıuımıiıyie lanzuını ıjiıaa edeniz «itendim.

Rıeüs iBıuınduır

Mıuısıüafa ıŞenef KJâlİp

Şefbimkıanalhiisar

îsmıalill (Aza

HülsmıU ZanıguHdalk

iAz)a (Kocaeli

ıRıdşiiıt Saıfıfıat lAzia

lîslfianlbul Hüseyin iHiisinıii

(Aızıa ılsfCanlbuıl iSüıneyıyıa

'MaabajDa ıMıuibarrtiırli Gümiüışlhane

Ceımıall Hüısınıü. lAızia

İKİotnıya Kâzıım Müsnıii

Aızıa! Tırâlbzloın,

Danjiş Aızıa

Myonlklatrıalhusaırı (Izızıat

Aızıa

Tü|itk|iye ıBüyıülk IMffiet Mfecfei iBüîCça En|oü|mıenJf

36 ıMaız;baltla Niıımtanasf (3/I1İ1) E s a s N u m a r a s ı

iDüjtçıe lEnıoüımlenli 'Maıztaatası (Rjiyasatıi Oall laye

Yıerflli Ucıırniajşltıan löllbiisıe giyıiıhmesiiııue da i r ölam 9 K â -muınıudvivel 13411 ıtartihllıi ıvıe '6:818 ınıumtanalı Ikiamuınıuın tef-ısiniınıe datir dllulp 5,11114(9127 ıfcartilhliınıde Tibainöt vıa Bültiçe Enıcümıeınılieıılinıe hjaivaJlB ibuıyuırıuilianı ©aşveikâtet leefzfkerelsıi övmaku mıüıtefleirıtiıasii lüle bSınlıiıkte Ercıürnıanliımlizje ıtetvdli-IkıilıınımıaJkla TUcamet V e M i Rıaihımii © e y hiazfiT ollıduığu toalıde ıteıtldik ıvıe miüızjaikıeıne fodluınıdui. Tüdaınöt Elnjcıülmıeınji ımlazlbatasıımda üızıajh olluınjdıuğu Üizaniınıa $818 nıuımıaraJiı ıkaın/ueuın ıbiırliıncti rnıaddesiiınuın (ımıu(vıaz!anıe)i) iMrıpmliıye vıe tasmsfiye VB ıbdledliydBrdetıii ibddalii itiesMiye ö d l e r i öl-ibiıse VB aıyalkikıalbı, ıkıuımıaş, sıerpıuış ive yialüalk, lövaızıımn-ınun yerli mlaımıulâCınidaıni Itıedlarliıkiınıe ıa!i|t hülkımıü lisfüiısınıa-'yı Itâdalt VB Italhıdit miaMyeltliınide lOİİmiasuna ımıebnü ibu ımıayanıda mıezlkûr öUrniaıyianı levazımım ıtafislkıeni liıtibafllinıe Bnıcıüm)eın|imliız)CB d e nııasıağ göiriüjlim'amliş vıe 28 M a ­

yıs 19218 .tiaıriilhİ ive 110(518 nıuımıaııalı ıtaşvtilkü ısaniayıi Ikamu-'nıun «toıülklüımBt, idareli tuuısuisiiıye ve ibel'adiyelör v e b u n ­l a r a ıailt umiüıessasait ille iiımjtHiyıazflıı çliırklâttar ibu ıklamıunı-dant lisltöfiada e d e n <mıüBssasıelller İılüiyaçıiaınıınıa g ö r e alia-

! caklllaırı ta" ınıevü raavıaddan rnıamıiekıelt ıdalhlliınıde ikjâifli ı mlilkltarda liısihsail veyia limıal ofanıup d a möimiaslilaninliın î igordükflıerıi liışi ıgfönelbülleaeâi fianınıen ım)ü(tlelhalk)k)iık: Ibuilp-J inanılan Ihjarlilçltem, ıgelenllerıdeırji yüiıztdle o q pahjallıı dıafhji o l sa I Itarditoıaın ıdaJhüllldeBı ıtedaüliık; vıe miülbayiaya mıeabuırıdıuır-

'lar» lhülkım(ü|njq Ihajvi olanı 13 nıcü, miaddasli Tlieareit Ve-I 'kâlötü «ezlkjanesiiınıde imlevzaılbalhlis iolıanj pamıulk ni'enısıuıcalt J isanayfiliınlin; inıkıişıallk ıJçliım ıkjâtfli iblir ıh'iımıayie dkmakılıa •yariM ' lkıum!a§tian dlbisa ıgjiyiilmasünıe dalin olliatıı 9 OECâınaıınıuıelv-

'Vel 1341 löarülhilii !k|anıunıuın birliınıcii maddesünto teMrlimfe (mıalbal ial|aniıadığıınjw], Metyeti Oefllielyie iarızjıınia ıklarar ve-riilimjişıtliır.

i ;5 Şulbajtl 1928

Reös iBdkınıe ıŞaJklir

iMaj2)bata 'Mıulhlarrtini

Gazüianltiep 'Ali ıCeniamâ

ıAaa! lAydın

iMtüJhönjdiis IMÖtihalt

(Aaa iBrauınuımı

Azjiız

>Aız)a ıBlıazliiz

Hüsnlö^ını Hüısnü

Azla 'Bursa

MıuMis

(Aızıa Sajmısıum.

Jm Asm

(Kıırşahıiır Ylalhya Gıailliıp

Reis Vokali

Burdun! 'Vahit 'Kâfiıp

iKüitaihıya 'Nji'yazji Aısıım;

lAlzia Erızıuıııuım

iNiaıfî lAitıuf

.lAlzja feıparta

Mülkıannam

İAcaa IBal'ukBslir

Alili ıŞıufurî

SAlzja Toıkialt ŞetvtkjL

lAızja 'Kırklareli

iNahit Aızıa

(Niğde Mehmet Alta

— 3 —

SıHa Numarası : 65

ANKARA İSTİKLÂL MAHKEMESİNCE SEHVEN HİDEMATI ŞAKKADE İSTİHDAMINA KARAR VERİLEN CAFER HAKKINDAKİ HÜKMÜN REFİNE DAlR (1/71) NUMARALI KANUN LÂYİHASI

VE ADLİYE ENCÜMENİ MAZBATASI

29 Kânunuevvel 1927 Türkiye Cumhuriyeti

Başvekâlet Muamelât Müdüriyeti

Mukarrerat Şu'besi Adet

6/5548

Büyük Millet Meclisi Riyaseti Celilesine Efradı muvazzafa bakayasından olup Ankara is­

tiklâl Mahkemesince sehven hidematı şakkade (istih­damına karar verilen Durdu oğlu Cafer hakkındaki kararın refine mütedair Müdafaai Milliye Vekâleti Ce-lilesince tanzim edilen ve İcra Vekilleri Heyetinin 25 Kânunuevvel 1927 tarihli içtimaında tezekkür ve Mec­lisi ÂMye arzı tasvip olunan kanun lâyihasiyle esba­bı mucibe mazbatasının musaddak sureti leffen ta'k-dim olunmuştur.

Muktezasının ifasına ve neticesinin işarına müsaa­de buyurulmasını rica eylerim efendim.

Başvekil İsmet

Esbabı Mucibe Kozan ahzı Asker Şubesine mensup, Kars'ın Kara-

bıçak Mahallesinden Karaosmanoğullarından Durdu oğlu 1316 tevellütlü Cafer'in bakaya efrattan olması ve bu itibarla 18 Teşrinievvel 1339 tarih ve 358 numara­lı kanunu mahsusun dairei şümulünde bulunması hase­biyle mezkûr kanunun beşinci maddesindeki sarahat veçhile inkizayı müddetten itibaren geçen eyyama gö­re hakkında ahkâmı kanuniyenin tatbiki ve binaen­aleyh mükellefiyeti askeriye kanunun 110 ncu mad-dei muaddilesi hükmüne tevfikan inkizayı müddetten itibaren mürur eden on bir ay dört günün iki misli olan yirmi iki ay sekiz gün cezaen istihdamı ve baş­kaca hizmeti fiiliyesinin ifa ettirilmesi icabettiği halde şübei mensubesince kısmî seferberlik kararı ve baka­ya efradı meyanında derdest edildiği cihetle sehven manevra bakayası sıfatiyle Ankara İstiklâl Mahkeme­sine sevk ve ma'h'kemei müşarünileyhaca bâdetterhis al­tı mah hizmeti şakkade istihdamına zuhulen karar verilmiş olduğundan hizmeti fiiliye bakayalığından do­layı Mükellefiyeti Askeriye Kanununun 110 ncu mad-dei muaddilesi hükmüne tevfikan tecziyesi lâzım ge­len merkum hakkında mahkemei müşarünileyhadan sâdır olup henüz infaz edilmemiş olan kararın refiyle

işbu hatayı adlînin tashihine zaruret hâsıl olmuştur. Efradı Muvazzafa Bakayasından Olup Ankara İstiklâl Mahkemesince Sehven Hidematı Şakkade İstihdamına

Karar Verilen Durdu Oğlu Cafer Hakkındaki Kararın Refine Mütedair Kanun

Madde 1. — Efradı muvazzafa bakayasından olup mensup bulunduğu Kozan Ahzı Asker Şubesince kısmî seferberlik firarı ve bakaya efradı meyanında derdest edildiği halde sehven manevra bakayası sıfatiyle Anka­ra İstiklâl Mahkemesine sevk edilmiş olan - Kozan -Kars'ın iKarabıçak Mahallesinden, Karaosmanoğulla­rından Durdu oğlu Cafer'in bâdetterhis altı mah hi­dematı şakkade istihdamına dair mahkemei müşarüni­leyhadan verilen karar ref olunmuştur.

Madde 2. — İşbu kanun tarihi neşrinden muteber­dir.

Madde 3. — İşbu kanunun icrasına Müdafaai Mil­liye Vekili memurdur.

25 Kânunuevvel 1927 Adliye Vekili Mahmut Esat

Bahriye Vekâleti Vekili Mustafa Abdülhalik

Hariciye Vekili Doktor Tevfik Rüştü

Maarif Vekili Mustafa Necati

Ziraat Vekili Mustafa Rahmi

Sıhhiye ve Muaveneti İçtimaiye Vekili

Doktor Refik

Başvekil İsmet

Müdafaai Milliye Vekili Mustafa Abdülhalik

Dahiliye Vekili Şükrü Kaya

Maliye Vekâleti Vekili İsmet

Nafıa Vekili Behiç

Ticaret Vekâleti Vekili Mustafa Rahmi

Türkiye Büyük Millet Meclisi 24.1.1928

Adliye Encümeni 23 Karar Numarası 1/71 Esas Numarası

Adliye Encümeni Mazbatası Riyaseti Celileye

Kozan Ahzıasker Şubesine mensup Kars'ın Kara-bıçak Mahallesinden Karaosman oğullarından Durdu oğlu 1316 tevellütlü Cafer'in kısmî seferberlik firarî ve bakaya efradından olduğu halde sehven manevra

— 4 —

bakayası sıfatiyle Ankara İstiklâl Mahkemesine sevk edilerek mahkemei müşarünileyhaca badettertıis altı ma'h hidematı şakkada istihdamına karar verilmiş ise de kararı vaki zühul ve hataya müstenit olduğundan cezayı mezkûrun refi 'hakkında Müdaafai Milliye Ve­kâletince tanzim edilen kanun lâyihası ve merbutu es­babı mucibe mazbatası Başvekâletin 29.12.1927 tarih ve (6/5548) numaralı tezkeresi ile Adliye Encümenine tevdi edilmekle mütalaa ve tetkik olundu.

Mahkûmu merkum Cafer'in kısmî seferberlik fira­ri ve bakaya efradından olduğundan hakkında Mü­kellefiyeti Askeriye Kanununun 110 ncu maddei mu-addilesi hükmü tatbik edilmesi icabeylediği halde mensup olduğu şube tarafından kısmî seferberlik fira­ri ve bakaya efradı meyanında derdest edilmesinden sehven manevra bakayası sıfatiyle Ankara İstiklâl Mahkemesine sevk olunarak berveçhi meşruh altı ay hidematı şakkada istihdamına karar verilmiş olmakla teklif edilen kanun lâyihasiyle cezayı mezkûrun refi zarurî olduğu salifüzzikir esbabı mucibe mazbatasında beyan edilmektedir. Esbabı mezkûre her ne kadar va­rit ise de mahkûmiyeti vakanın refi için kanun tanzi­

mine mahal görülemeyip affı hususî suretiyle cezayı mezkûrun bertaraf edilmesi kabil ve emsali hakkında da olveçhile muamele icra edilmekte olduğundan mer­kum Cafer hakkında dahi mahkemei müşarünileyha­ca müttehaz kararın bilcümle netayici hukukiyesine şamil olmak üzere affı hususunun Heyeti Umumiyeye arzı ittifakla karargir olmuştur. Adliye Encümeni Reisi Mazbata Muharriri

Manisa Kocaeli Mustafa Fevzi Salâhattin

Kâtip Aza Yozgat Antalya

Ahmet Hamdi Ahmet Saki Aza Aza

Ankara Balıkesir İhsan • Osman Niyazi Aza Aza

Zonguldak Balıkesir Mehmet Nazif Sadık

Aza Aza Çorum Muğla Münir Ali Nazmi

— 5 —

Sıra Numarası : 68

TRABZON MEBUSU HASAN BEYİN, DAHİLÎ NİZAMNAMENİN BEŞİNCİ MADDESİNİN ÜÇÜNCÜ FIKRASININ TADİLİ HAKKINDA (2/29) NUMARALI TEKLİFİ KANUNÎSİ VE TEŞKİLÂTI ESASİYE

ENCÜMENİ MAZBATASI

832

355 31.1.1928

Riyaseti Celileye Dahilî Nizamnamenin beşinci maddesi Riyaset Di­

vanı kâtiplerinin adedini dört olarak tasrih etmekte ise de kâtip beylerin hastalık ve mezuniyet gibi maze­retlerine binaen bu miktarın ihtiyaca vefa etmemekte olmasına binaen mezkûr nizamnamenin beşinci mad­desinin üçüncü fıkrasının berveçhiati tadilini teklif ederim :

En az ikisi münavebe ile Heyeti Umumiyede bu­lunmak üzere altı kâtip.

Trabzon Mebusu Hasan

Türkiye Büyük Millet Meclisi

Teşkilâtı Esasiye Encümeni

Teşkilâtı Esasiye Encümeni Mazbatası Riyaseti Celileye

Trabzon Mebusu Hasan Beyefendinin; Dahilî Ni­zamnamenin beşinci maddesinin tadili hakkındaki tek­lifi Encümenimize ledelhavale tetkik edildi. Riyaset

Divanı umurunun çokluğu, kâtiplerin vazaifi nazarı dikkate alınarak teklif varit görüldü. Aşağıdaki şekil hâsıl olmuştur. Heyeti Umumiyeye arzını rica ederiz.

Teşkilâtı Esasiye Encümeni Namına Ağaoğlu Ahmet

Aza Bursa Asaf Aza

Mehmet Kemal

Mazbata Muharriri K

Aza Beyazıt İhsan

Celâl Nuri Aza

Kırklareli Doktor Fuat

Aza Artvin

Mehmet Asım

Dahilî Nizamnamenin ikinci nizam teklifi.

maddesini muaddil

Madde 1. — Daimî Nizamnamenin beşinci mad­desinin 3 rakamlı kısmı şu suretle tadil edilmiştir : (En az ikisi münavebe ile Heyeti Umumiyede bulun­mak üzere altı kâtip),

2. — Yedinci maddedeki {kâtipler için dört) cüm­lesi (kâtipler için altı); şekline ifrağ edilmiştir.