TOM DAAMS (26)FOTOGRAFEERT IN SYRIË

LEVENSGEVAARLIJKEJONGENSDROOMREVIEWSOlympus 60mm f/2.8 MacroCanon 24-70mm f/2.8L II Panasonic GH3Fujifilm M-adapter

TOP VAN DE NEDERLANDSE FOTOJOURNALISTIEK

KOEN VAN WEELYURI ARCURS VERKOOPT6000 FOTO’S PER DAG

KONING MICROSTOCK

DIGIFOTOPRO.NL NUMMER 4 2012 PRIJS 4 ,95

NUM

MER

4/2

012

DIGIFOTO PRO IS EEN UITGAVE VAN CLIPBOARD PUBLISHING

DIG

IFO

TO

PR

O 4

2

01

2W

WW

.DIG

IFO

TO

PR

O.N

L

Vraag de gratis 260 pagina’s tellende brochure aan op www.jambo.nltel.: 020-2012740 | e-mail: js@jambo.nl | www.jambo.nl

Vraag de gratis 260 pagina’s tellende brochure aan op www.jambo.nlVraag de gratis 260 pagina’s tellende brochure aan op www.jambo.nlVraag de gratis 260 pagina’s tellende brochure aan op www.jambo.nl

jambo.nl Bijzondere ervaringenIdyllische locaties

Levenslange herinneringen

Safari in Afrika?Bij Jambo Safari Club zijn de mogelijkheden eindeloos!Bij Jambo Safari Club zijn de mogelijkheden eindeloos!Bij Jambo Safari Club zijn de mogelijkheden eindeloos!Bij Jambo Safari Club zijn de mogelijkheden eindeloos!Bij Jambo Safari Club zijn de mogelijkheden eindeloos!Bij Jambo Safari Club zijn de mogelijkheden eindeloos!Bij Jambo Safari Club zijn de mogelijkheden eindeloos!Bij Jambo Safari Club zijn de mogelijkheden eindeloos!Bij Jambo Safari Club zijn de mogelijkheden eindeloos!Bij Jambo Safari Club zijn de mogelijkheden eindeloos!

privé reizen geheel conform uw eigen wensenprivé reizen geheel conform uw eigen wensenprivé reizen geheel conform uw eigen wensenprivé reizen geheel conform uw eigen wensenprivé reizen geheel conform uw eigen wensenprivé reizen geheel conform uw eigen wensenprivé reizen geheel conform uw eigen wensen

Dè Afrika specialist!

• K E N I A • T A N Z A N I A • O E G A N D A • S E Y C H E L L E N • M A U R I T I U S • M A D A G A S K A R

• M O Z A M B I Q U E • Z A M B I A • B O T S W A N A • N A M I B I Ë • Z U I D - A F R I K A

Vraag de gratis 260 pagina’s tellende brochure aan op www.jambo.nltel.: 020-2012740 | e-mail: js@jambo.nl | www.jambo.nl

Vraag de gratis 260 pagina’s tellende brochure aan op www.jambo.nlVraag de gratis 260 pagina’s tellende brochure aan op www.jambo.nlVraag de gratis 260 pagina’s tellende brochure aan op www.jambo.nl

jambo.nl Bijzondere ervaringenIdyllische locaties

Levenslange herinneringen

Safari in Afrika?Bij Jambo Safari Club zijn de mogelijkheden eindeloos!Bij Jambo Safari Club zijn de mogelijkheden eindeloos!Bij Jambo Safari Club zijn de mogelijkheden eindeloos!Bij Jambo Safari Club zijn de mogelijkheden eindeloos!Bij Jambo Safari Club zijn de mogelijkheden eindeloos!Bij Jambo Safari Club zijn de mogelijkheden eindeloos!Bij Jambo Safari Club zijn de mogelijkheden eindeloos!Bij Jambo Safari Club zijn de mogelijkheden eindeloos!Bij Jambo Safari Club zijn de mogelijkheden eindeloos!Bij Jambo Safari Club zijn de mogelijkheden eindeloos!

privé reizen geheel conform uw eigen wensenprivé reizen geheel conform uw eigen wensenprivé reizen geheel conform uw eigen wensenprivé reizen geheel conform uw eigen wensenprivé reizen geheel conform uw eigen wensenprivé reizen geheel conform uw eigen wensenprivé reizen geheel conform uw eigen wensen

Dè Afrika specialist!

• K E N I A • T A N Z A N I A • O E G A N D A • S E Y C H E L L E N • M A U R I T I U S • M A D A G A S K A R

• M O Z A M B I Q U E • Z A M B I A • B O T S W A N A • N A M I B I Ë • Z U I D - A F R I K A

W W W . D I G I F O T O P R O . N L E D I T I E 4 - 2 0 1 24

A W A R D S uitleg

Over onze reviewsElke editie testen we diverse camera’s, objectieven en accessoires. Maar hoe testen we deze producten precies en hoe beoordelen we ze? Op deze pagina geven we je een overzicht van onze criteria en testmethoden.

BEELDKWALITEITDe score voor de beeldkwaliteit beoordelen we aan de hand van de ruisprestaties, het dynamisch bereik en de kleurweergave van de camera.

BEDIENINGBij de bediening beoordelen we niet alleen de ergonomie, maar ook de menustructuur van de camera.

SNELHEIDOnder snelheid valt het autofo-cussysteem, maar ook de tijd die de camera nodig heeft om foto’s weg te schrijven.

BEHUIZINGBij de beoordeling van de behui-zing kijken we naar de bouwkwa-liteit, maar ook het lcd en de zoe-ker nemen we in beschouwing.

ScherpteAlle objectieven testen we op scherpte. Bij zoomobjectieven kijken we naar diverse brandpuntsafstanden.

VervormingenOnder vervormingen rekenen we zaken zoals chromatische aberratie, vignettering, vertekening en flare. Een hoge score betekent dat het objectief weinig vervormingen heeft.

AutofocusWe kijken niet alleen naar de snelheid van de autofocus, ook de geluidsproductie en de nauwkeurigheid nemen we mee in de beoordeling. BehuizingSteekt het objectief degelijk in elkaar, zijn er bijvoorbeeld stof- en regenafdichtingen?

Prijs/kwaliteitKomen de prestaties van het objectief ook overeen met wat je op basis van de prijs mag verwachten?

PRIJS/KWALITEITKomen de prestaties van de camera ook overeen met wat je op basis van de prijs mag verwachten?

CATEGORIEËNCamera’s delen we in onderstaande (sub)categorieën in. De scores en de awards zijn alleen onderling te vergelijken bij camera’s in dezelfde subcategorie. Krijgt een compact-camera van ons een Goud Award, dan wil dat niet zeggen dat deze camera even goed presteert als een spiegelreflex met diezelfde award.

SPIEGELREFLEXCAMERA’S (DSLR) Instap Geavanceerd Professioneel

COMPACTE SYSTEEMCAMERA’S (CSC) Instap Geavanceerd High-end

Camera'sBij onze camera-reviews geven we scores voor vijf verschillende criteria. We beoordelen camera's per categorie, de scores van een compactcamera kun je dus niet direct met die van een spiegelreflex vergelijken. Ook zijn beoordelingen tijdsgebonden. Je kunt camera's van nu immers moeilijk vergelijken met camera's van een paar jaar geleden.

AwardsWij kunnen niet bepalen hoeveel waarde jij hecht aan bepaalde eigenschappen van een objectief of camera, de ene persoon zal bijvoorbeeld snelheid belangrijker vinden dan de andere persoon. Daarom geven we scores voor de afzonderlijke criteria. Wel vellen we een eindoordeel in de vorm van één van onderstaande awards.

OnderscheidingenSommige producten hebben een opvallende eigenschap, zeer goede prijs-kwaliteitverhouding of steken boven de rest uit dankzij hun ontwerp. Hiervoor delen we de volgen-de onderscheidingen uit. Deze kunnen ook gecombineerd worden met een award.Objectieven

De beoordeling van objectieven lijkt op die van camera's, maar we gebruiken hiervoor een aantal andere criteria.

InnovatiefHeeft een fabrikant lef en komen ze met nieuwe technieken of toe-passingen? Dan kunnen ze een innovatie-award verwachten!

INNOVATIEF

DESIGN

BUDGET

BronsEen product dat doet wat het moet doen, maar niet echt uitblinkt krijgt een bronzen award.

BRONSBRONSDIG

IFOTO PRO • AW

AR

D

ZILVERZILVERDIG

IFOTO PRO • AW

AR

D

GOUDGOUDDIG

IFOTO PRO • AW

AR

D

PLATINAPLATINADIG

IFOTO PRO • AW

AR

D

Zilver Producten die een goede indruk op ons achterlaten krijgen een zilveren award.

GoudWeet een product ons echt te overtui-gen, dan belonen we het met een gouden award.

PlatinaVoor de echt uitblinkende producten is er de platina award. Een product moet ons volledig weten te overtuigen willen we deze award toekennen.

DesignNiets zo persoonlijk als smaak, maar voor een bovengemiddelde aandacht aan het ontwerp ken-nen we een design-award toe.

BudgetIs het product vriendelijk voor je portemonnee, dan krijgt het een budget-award mee.

We testen de producten grotendeels in de praktijk. Een objectief of camera gebruiken we op dezelfde manier zoals we ook onze eigen apparatuur gebruiken. Daardoor lopen we tegen praktische bezwaren of voordelen op, die minstens zo belangrijk zijn als alleen de droge cijfers en testresultaten. Daarnaast kijken we ook onder gecontroleerde omstandigheden naar de belangrijke aspecten.

W W W . D I G I F O T O P R O . N L E D I T I E 4 - 2 0 1 2 5

W E L K O M

Welkom,Op de radio kun je tegen het einde van het jaar genieten van de zoveelste Top2000, de kijkbuis blikt terug op de mooiste, spannendste of meest ranzige tv-momenten van het jaar. Ook de papieren media en websites storten zich op overzichten.Niet voor niks, want terugkijken en alles nog eens op een rijtje zetten levert interessante inzichten op. Als ik je nu vertel dat er in 2012 twaalf nieuwe fullframe-camera’s zijn geïntroduceerd, dan kijk je waarschijnlijk wat verbaasd, of misschien zelfs ongelovig op (en begin je heel hard te tellen). Ik viel in diezelfde verbazing, toch is waar! Lees het maar na op pagina 81. Sommige dingen besef je pas als je even een stapje terug doet om het overzicht te krijgen. Dat overkomt mij nu ook bij het schrijven van dit voorwoord. Het is precies een jaar geleden dat ik mijn eerste welkomstwoord als hoofdredacteur op papier zette. In de tussentijd is er heel wat gebeurd. Een nieuwe titel, digifoto Starter, voor de beginnende fotograaf, zag het levenslicht. We bouwden van de grond af aan een interactieve iPad-editie en we zijn in samenwerking met topfotografen en experts begonnen met workshops en masterclasses voor onze lezers, die door de deelnemers enthousiast worden ontvangen. Het afgelopen jaar vloog voorbij. Net als bij de ontwikkelingen in cameraland besef ik pas nu ik er bij stil sta en terugblik wat er allemaal gebeurd is in een jaar tijd.Ook maakt iedereen persoonlijk ontwikkelingen door. Ik ben daarin geen uitzondering. Sinds dit jaar mag ik mijzelf een nieuwe hobby rijker rekenen: filmen. Natuurlijk wel met een fotocamera. Aan het einde van het jaar ontvlucht ik zoveel mogelijk de Hollandse winter en zoek ik mijn heil in een warm oord. Vorig jaar spendeerde ik mijn vakantie grotendeels met het maken van foto’s. Ook dit jaar vertrek ik weer met een camera aan mijn zijde, maar die zal dit keer voornamelijk in de filmstand staan. Rest mij jullie alvast een voorspoedig nieuw jaar te wensen, met mooie persoonlijke ontwikkelingen en hopelijk ook weer spannende vooruitgang op gebied van cameratechnologie. Tot volgend jaar!

Julian HuijbregtsHoofdredacteurjulian@clipboard-publishing.nl

Julian Huijbregts

f tVolg ons op Facebookwww.facebook.com/DIGIFOTOPro

Leef met ons mee op Twitterwww.twitter.com/dfpro

g Blijf op de hoogte via Google+www.digifotopro.nl/google+

W W W . D I G I F O T O P R O . N L E D I T I E 4 - 2 0 1 26

W I E Z I J N W I J redactie

Over onsDIGIFOTO Pro wordt gemaakt door een vast team van redacteuren. Daarnaast maken we gebruik van freelancers en hebben we een aantal partners die op regelmatige basis artikelen aanleveren voor het magazine. Even voorstellen:

Sanne Ruhaak Specialiteit: InterviewsREDACTEUR

Er gaan geruchten de rondte dat ze haar ondervragingstechnieken bij een niet nader te noemen geheim agentschap heeft opgedaan. Wij kunnen daar geen uitspraken over doen, maar we weten wel dat als we deze gretige reporter op pad sturen ze het onderste uit de kan haalt en terugkomt met een sterk interview.

sanne@clipboard-publishing.nl

Julian HuijbregtsHOOFDREDACTEUR

Als hoofdredacteur is Julian verantwoordelijk voor de inhoud van het maga-zine en de website. Naast het bepalen en uitzetten van de onderwerpen, het aansturen van de redactie en freelancers, kruipt hij ook regelmatig zelf in de pen. Dat levert meestal reviews van camera’s en objectieven op, maar voor een achtergrondartikel draait hij ook zijn hand niet om.

julian@clipboard-publishing.nl

Jesse Kraal Specialiteit: Techniek REDACTEUR

Jesse droomt minimaal drie keer per week over camera’s en andere fotoap-paratuur. Niets is bij hem onbekend. Van analoge grootformaatcamera tot de nieuwste fullframe-dslr’s, hij weet er alles van. Het is echter niet alleen techniek wat de klok slaat. Jesse beschikt ook over een grote dosis fotogra-fiekennis. Kijk dus ook niet verbaasd op als je een interview of achtergrond-artikel van zijn hand tegenkomt.

jesse@clipboard-publishing.nl

EAGERPetra Oldengarm en Jessica van der Burg zijn de oprichters van EAGER, een platform voor inspirerende fotoseries. Voor elke editie schrijven ze een artikel om je te stimuleren om aan de slag te gaan met concepten en het beste uit je fotoseries te halen.www.didyousayEAGER.com

DutchPhotoZoneSinds 2008 werkt DIGIFOTO Pro samen met DutchPhotoZone (DPZ), hét forum voor de serieuze amateur-fotograaf en (semi)professional. In elke editie tonen we je het werk van een van de DPZ-leden.www.dutchphotozone.com

De Nieuwe WildernisNatuurfotograaf Ruben Smit en film-maker Martin Verkerk zijn begonnen aan een groots filmproject over De Oostvaardersplassen. Voor de na-tuurfilm wordt veel gebruikgemaakt van dslr's met filmfunctie. Wij gaan het project op de voet volgen en de makers houden je iedere editie op de hoogte van de vorderingen, met uniek materiaal vanaf de set.www.denieuwewildernis.nl

Birdpix en NederpixIn elke editie presenteren we werk van één van de leden van Birdpix of Nederpix. Deze communities richten zich respectievelijk op vogelfotogra-fie en natuurfotografie.www.birdpix.nlwww.nederpix.nl

REDACTIE

PARTNERS

MET MEDEWERKING VAN:Alle redacteuren van Clipboard Publishing helpen een handje bij de totstandkoming van DIGIFOTO Pro.

Raymond LuijbregtsHOOFDREDACTEUR WINMAG Pro en Baaz

Peter GuldenpfennigREDACTEUR

is een toekomstin de fotografieiets voor jou?

www.fotoacademie.nl

Amsterdam Eindhoven Groningen Nijmegen Rotterdam

Foto

gra

fie: L

inel

le D

eunk

. Ont

wer

p: Ü

pp

ig Id

entit

y S

tore

.

W W W . D I G I F O T O P R O . N L E D I T I E 4 - 2 0 1 2

I N H O U D

16TOM DAAMSAfreizen naar oorlogsgebied om een jeugddroom waar te maken

32KOEN VAN WEELElke dag is anders als je als fotograaf voor ANP werkt

81TERUGBLIKKEN EN VOORUITKIJKENWat gebeurde er in de camerawereld het afgelopen jaar en wat kunnen we in 2013 verwachten?

Het afgtelopen jaar testten we talloze camera's, objectieven en andere fotoapparatuur. We zetten het beste van 2012 op een rij!

62

122

92

70

26

42 Masterclass Photoshop Fotobewerking volgens expert Gerard Henniger

102 Review: Profoto D1 Hoogwaardige flitsset

130 Monitoren Knappe schermen voor de krappe beurs

134 Opslag en back-up Meer opslagruimte of extra veiligheid

T E C H N I E K 52 Ruben Reehorst Een goede fotoserie is meer dan meerdere foto’s

78 Exposure Talent van Dutch Photo Zone

92 Yuri Arcurs De meest succesvolle microstockfotograaf ter wereld

104 Boeken Nieuw lees- en kijkvoer

106 De Nieuwe Wildernis Geluidsopname in De Oostvaardersplassen

116 Antonio Granata Winnaar The Photo Academy Award 2012

122 Microfotografie Huub de waard over de overtreffende trap van macrofotografie

128 Agenda Dit moet je zien!

I N S P I R A T I E

62 Fotowedstrijd: Detail Win een Canon EOS 7D-kit t.w.v. 2500 euro!

64 Winnaar fotowedstrijd beauty & fashion Arriën van Vliet over zijn winnende foto

F O T O W E D S T R I J D E N E N W I N N A A R S

46 Olympus 15mm f/8 Body Cap Lens Leuk grapje of serieus kleintje?

68 Olympus 60mm f/2.8 Macro 1:1-macro-objectief voor micro four thirds

70 Canon 24-70 f/2.8L II USM Professionele standaardzoom verbeterd

74 Fujifilm M-adapter M-objectieven op je X-Pro1 of X-E1

O B J E C T I E V E NC A M E R A ’ S 10 Panasonic GH3

Micro four thirds nu echt volwassen

26 Olympus PEN E-PL5 en E-PM2 PEN Lite en Mini nu met sensor uit OM-D

48 Panasonic Lumix FZ200 Superzoomcamera met vast f/2,8-diafragma

138

10

Panasonic GH3

Groter, stevigeren serieuzer

R E V I E W panasonic GH3

W W W . D I G I F O T O P R O . N L E D I T I E 4 - 2 0 1 2

11

Panasonic slaat met de GH3 een nieuwe weg in. In plaats van compacter en lichter heeft de fabrikant gekozen voor een forsere behuizing. Ook van binnen is er veel vernieuwd. Een nieuwe sensor moet betere beeldkwaliteit bieden en wat filmfuncties betreft is de GH3 momenteel de meest geavanceerde fotocamera op de markt.

oewel de Panasonic GH3 de directe opvolger is van de GH2, is het uiterlijk van de twee camera’s een wereld van verschil. De GH2 heeft een vrij com-pacte kunststof behui-zing, de GH3 is een stuk groter en uit magnesium opgetrokken. Het formaat is vergelijkbaar met een instap-dslr. Panasonic heeft met de GH3 dan ook niet gepoogd een zo compact mogelijke

systeemcamera te ontwerpen, maar juist een wat forser en steviger exemplaar en dat is geslaagd. De behuizing voelt zeer solide aan en is afgedicht tegen stof en vocht.

BedieningTen opzichte van de GH2 is ook de bedie-ning van de camera flink veranderd. De voorganger van GH2 had al tal van knop-pen om veelgebruikte functies in te stellen, de GH3 doet daar nog een schepje boven-op. Bovenop de camera vinden we naast het pasm-wiel knoppen voor witbalans, iso-waarde, belichtingscompensetatie en een fn-knop waar je een functie naar keuze aan kunt toewijzen. Ook het instellen van de timer, burst en bracketingmodes gaat met een fysieke knop bovenop het toe-stel. Net als bij geavanceerde dslr’s heb je twee draaiwieltjes tot je beschikking voor het instellen van diafragma en sluitertijd in de handmatige modus. Achterop de camera vinden we nog eens vier instelbare fn-knoppen, een filmknop en een scha-kelaar voor de focusmodi gecombineerd met de af/ae-lock knop. Kortom, met de bedienings- en instelmogelijkheden zit het wel goed. De GH3 is compleet naar eigen inzicht aan te passen en alle belangrijke functies liggen met fysieke knoppen onder handbereik. Dat is nog niet alles, want net als de GH2 is de GH3 uitgerust met touch-screen. Het gaat om een capacitief scherm, nieuw is multitouch-functionaliteit, zodat je net als bij moderne tablets en smartpho-nes met twee vingers in- en uit kunt zoo-

TEKST ENFOTOGRAFIEJULIANHUIJBREGTS

Camera Panasonic GH3Objectief 12-35mm f/2.8Brandpunt 12mmDiafragma f/2.8Sluitertijd 30 sec.ISO 125

W W W . D I G I F O T O P R O . N L E D I T I E 4 - 2 0 1 212

men op foto’s. Ook als je de fysieke knoppen gebruikt, is het touch-screen handig om bijvoorbeeld snel het focuspunt te verplaatsen. Het scherm is een uitklapbaar exemplaar met diameter van 3-inch. Panasonic past voor het eerst de oled-techniek toe, wat ervoor zorgt dat het display goed is af te lezen. De resolutie van 614.000 beeldpunten toont een behoorlijk gedetailleerd beeld. Nog scherper is de digitale zoeker, eveneens een oled-exemplaar. Met 1,744 miljoen beeldpunten is de resolutie iets lager dan de oled-zoeker van Sony (NEX-7, NEX-6, A99 etc), maar in de praktijk is dat verschil niet groot. De digitale zoeker op de GH3 doet zijn werk uitstekend. Het beeld oogt fors en geeft honderd procent van de uiteindelijke foto (of video) weer. De oled-techniek zorgt voor zeer goede zwartwaarden en hoog con-trast van 1000:1. Een oogsensor schakelt de evf automatisch in als je de camera naar je oog beweegt. Zowel het scherm als de zoeker worden zestig keer per seconde

R E V I E W panasonic GH3

ververst, waardoor bewegingen geen pro-bleem vormen. Nieuwe sensor

De herkomst van de sensor is onbekend, maar we hebben het vermoeden dat het niet om een exemplaar van Panasonic gaat.

In de voorgaande GH-cameras zat namelijk een ‘multi-aspect’-sensor. Koos je bijvoor-beeld een 16:9-uitsnede, dan gebruikten de GH1 en GH2 een breder deel van de sensor en kreeg je dus ook een bredere beeldhoek. Bij de GH3 heeft de sensor een vast 4:3-for-maat. Kies je 3:2 of 16:9, dan wordt er een

Camera Panasonic GH3Objectief 12-35mm f/2.8Brandpunt 35mmDiafragma f/2.8Sluitertijd 1/3.2 sec.ISO 400

W W W . D I G I F O T O P R O . N L E D I T I E 4 - 2 0 1 2

Afhalen in Haarlem op afspraak • info@saake-shop.nl T: 0900-SAAKESHOP (0900-7225374 | 10 ct/min)

ACCU’S • OPLADERS • GEHEUGEN • EN MEER…

Kijk op www.saake-shop.nl voor meer informatie!

ACCU EN-EL14 VOOR NIKON

BUNDELKORTING

ENKELE AANBIEDINGEN

GEHEUGEN EN MEER…

Koop twee accu’s + één rugzak en ontvang automatisch €7,50 korting!

1x + (2x ) = €750(2x )

HAMA RUGZAK DAYTOUR 180 • Super handige rugzak• Effi ciënte indeling • Zelf in te richten binnenkant• Tot 8 extra lenzen mee te nemen €79,95

SANDISK SDXC ULTRA 64GBSnelle SDXC kaart voor foto én video!Class10 en 30MB/s overdrachtssnelheid. €47,90

ACU LP-E6 1800 mAh Accu zonder beperkingen! 100% geschikt voor Canon EOS 5D MarkII,5D MarkIII, EOS 7D en EOS 60D. €27,95 of 2 stuks voor €49,95

EINDELIJK LEVERBAAR! Niet-originele accu EN-EL14, volledig geschikt voor Nikon D3100, D3200, D5100, Coolpix P7000 en P7100.Werkt 100% identiek als uw originele accu! Alleen de prijs is leuker! €26,95 of 2 stuks voor €46,95

SANYO SNELLADER + 4 X AA ENELOOP XX BATTERIJEN Snellader plus extra krachtige (2500mAh!) Eneloop AA batterijen. Snel opladen en batterijen met een geringe zelfontlading. €34,95

0881_Saake_ad_DigiFotoPro_4-2012_115x300mm.indd 1 10/17/12 10:53

uitsnede gemaakt. Mogelijk heeft Panasonic net als Olympus aangeklopt bij Sony voor de 16-megapixel-sensor. De resultaten versterken dat vermoeden. Het iso-bereik loopt van 200 tot 6400 en is uit te breiden naar 125-25.600. Tot en met iso 1600 blijven de bestan-den behoorlijk vrij van ruis. Vanaf iso 3200 wordt meer ruis zichtbaar, maar tot iso 6400 blijven de resultaten goed bruikbaar als je de kleurruis wegwerkt. Er blijft zichtbaar korrel over, maar details blijven goed behou-den. Iso 12.800 zouden we reserveren voor kleinere afdrukken en gebruik op het web, de hoogste stand van iso 25.600 kun je het beste vermijden en alleen in noodgevallen gebruiken. Het dynamisch bereik is flink verbeterd ten opzichte van de GH2. Schaduwpartijen kunnen flink opgetrokken worden zonder dat de kwali-teit daar veel onder te leiden heeft. Panasonic heeft op gebied van fotokwaliteit grote stappen gemaakt.De GH3 presteert veel beter dan de GH2 en kan zich meten met de Olympus OM-D en compacte systeemca-mera’s met grote aps-c-sensor.

FilmfunctieDe Panasonic GH2 is tot op de dag van vandaag een geliefde camera’s onder filmmakers met een klein budget. De compacte systeemcamera uit 2010 maakt zéér gedetailleerde videobeelden, zonder moiré. Dat is opvallend, want alle fotocamera’s met filmfunctie hebben last van dit fenomeen. Een firmwarehack waarmee je de bitrate tot exorbitante hoogtes op kunt voeren (meer dan 170mbit is mogelijk) draagt bij aan de populariteit en beeldkwaliteit van de GH2. Op papier heeft de GH3 (zonder hack) nog betere specificaties in huis. Nieuw is de mogelijkheid om in 1080p met 50 of 60 beelden per seconde op te nemen, handig voor slowmotion opnames. Je hebt keuze uit diverse bestandsformaten, de hoogste kwaliteit haal je met het mov-formaat, waarbij de GH3 opneemt met bitrate van maar liefst 72mbit met ALL-I-codering. Elk afzonderlijk frame wordt hierbij opgeslagen voor de hoogst mogelijke kwaliteit. Daarnaast heb je keuze uit avchd en mp4 met lagere bitrates, voor minder grote bestanden. Uiteraard zijn ook andere framerates zoals 24, 25 en 30 bps mogelijk. De GH3 is voorzien van een interne stereomicrofoon die aardige geluidskwaliteit geeft. Een externe microfoon is aan te sluiten met een standaard 3,5mm-plug (de GH2 beschikte over de kleine 2,5mm-variant), ook kun je een koptelefoon in de camera prikken om het geluid te monitoren. Tot slot voegt Panasonic schone hdmi-uitvoer toe, waardoor

‘ De GH3 kan zich meten met de Olympus OM-D en compacte systeemcamera’s met grotere aps-c-sensor’

Camera Panasonic GH3Objectief 12-35mm f/2.8Brandpunt 35mmDiafragma f/2.8Sluitertijd 1/3.2 sec.ISO 400

AD

VERTENTIE

W W W . D I G I F O T O P R O . N L E D I T I E 4 - 2 0 1 214

R E V I E W panasonic GH3

CONCLUSIE

Panasonic GH3Panasonic heeft met de GH3 de meest uitgebreide micro four thirds-camera tot nu toe op de markt gezet. Het is niet de meest compacte camera, maar dat was duidelijk niet het doel van de fabrikant. De behuizing is zeer degelijk, de bediening uitstekend en de vernieuwde sensor laat indrukwekkende resultaten zien in raw. Net als de GH2 heeft de GH3 een zéér goede filmfunctie. 1080p met 60 bps, een veel hogere bitrate, audio in- en uitgangen en schone hdmi-out zijn mooie verbeteringen. De beeldkwaliteit in de filmfunctie heeft niet zo’n grote sprong gemaakt als de foto’s, daar hadden we iets meer van verwacht. De terugkeer van moiré is jammer. Desal-niettemin behoort de GH3 tot de meest geavanceerde filmende fotocamera’s van het moment en is er in deze prijsklasse niets te vinden dat dit toestel overtreft. Als hybride camera is de GH3 dan ook uitstekend geslaagd.

SPECIFICATIESAdviesprijs (body) € 1199,-Resolutie 16,1 megapixelsBeeldsensor 4/3 Live-MosISO-bereik 125-25.600Scherm 3-inch oled(614.000 beeldpunten)Zoeker oled (1,744 miljoen beeldpunten)Scherpstelling Contrast-af

Snelheid 6 beelden per secondeOpslag SDXC Afmetingen ca. 133 x 93,5 x 82mmGewicht 470 gramBeeldstabilisatie NeeFilmfunctie 1080p @ 60/50/25/24 fps

HIGH-END-CSC CATEGORIE

PLATINAPLATINADIG

IFOTO PRO • AW

AR

D

Beeldkwaliteit

Bediening

Snelheid

Behuizing

Prijs/kwaliteit

CSC

weinig met zijn voorganger helaas. Wel levert de hoge bitrate van 72mbit per seconde meer ruimte voor nabewerking en hoewel ruis in schaduwpar-tijen wel aanwezig is bij hogere iso-waarden blijft dit zichtbaar als korrel en wordt het geen modderige massa, zoals bij de GH2 (zonder hack) het geval kan zijn. Al met al is de beeld-kwaliteit bij het filmen geen grote stap vooruit ten opzichte van de GH2. Gezien die camera zeer goed presteert is dat geen groot nadeel, maar we hadden er desondanks wat meer van verwacht. De manifestatie van moiré is zelfs een achteruitgang ten opzichte van de GH2. Daar staat echter wel een veel hogere bitrate tegenover en 1080p met 60 en 50 beelden per seconde voor slowmotion-opnames.

SnelheidMet maximaal zes beelden per seconde in raw is de GH3 niet de snelste compacte systeem-camera op de markt, maar het is geen waarde waar de camera zich voor hoef te schamen. Schiet je in raw, dan passen er twintig foto’s in de buffer, pas daarna daalt de opnamesnel-heid en dat is een zeer respecta-bele prestatie. Het wegschrijven van bestanden gaat behoorlijk vlot en de camera blijft onder-tussen gewoon te bedienen. Heb je niet genoeg aan 6 bps, dan kun je met gebruik van de elektronische sluiter een burst maken met 20 bps in 4-mega-pixelresolutie. Dit houdt de GH3 vol totdat er 80 foto’s zijn gemaakt. De elektronische slui-ter kun je in hogere resoluties (en in raw) ook inschakelen, je haalt dan geen hogere snelhe-den, maar fotograferen gaat geheel geruisloos. Handig als je onopvallend wil fotograferen in stille ruimtes.

Autofocus werkt op basis van contrastdetectie en de GH3 laat zeer indrukwekkende prestaties zien. Het toestel doet absoluut niet onder voor spiegelreflex-camera’s met fasedetectie. Met het 12-35mm f/2.8 X-objectief gaat de scherpstelling razendsnel. De camera hoeft vrijwel niet te zoeken, de focus wordt direct op het gewenste punt gelegd. In mindere lichtomstandig-heden wordt de autofocus geassisteerd door de lamp aan de voorkant van de camera. Je kunt het scherpstel-punt over vrijwel het hele beeld verplaatsen. Ook kun je de camera een onderwerp laten volgen. Al met al zijn we behoorlijk onder de indruk van de autofocus van de GH3, in de praktijk heeft het systeem ons eigenlijk nooit in de steek gelaten.

SNELHEID MET SANDISK SD EXTREME PRO 95MB/S 8GB We meten de snelheid waarmee de camera 15 foto’s in jpg of raw maakt én wegschrijft. De tijd gaat in bij het maken van de eerste opname, we stoppen als alle 15 foto’s zijn weggeschreven naar de geheugenkaart.

15 beelden (RAW) ca. 10,8 seconden15 beelden (JPG) ca. 6,4 seconden

WIFINieuw op de GH3 is wifi. Daarmee kun je de camera via een iOS of Android-app op afstand bedienen, al blijven de mogelijkheden beperkt tot het drukken op de sluiterknop en in- of uitzoomen als je een power-zoom-objectief gebruikt. Je kunt de wifi-verbinding ook gebruiken om gemaakte foto’s direct op je tablet of smartphone te tonen. Handig is de functie om gps-data van bijvoorbeeld je smartphone door te sturen naar de camera, zodat de locatiegegevens in je foto’s gebakken wordt.

je met een externe recorder kunt opnemen in hogere kwaliteit.Maar hoe zit het met de beelden die de GH3 aflevert? We beginnen met een minpuntje: de GH2 was uniek door het afwezig zijn van moiré, bij de nieuwe GH3 bespeu-ren we af en toe wel deze storende patronen in beeld. We hebben het vermoeden dat dit te maken heeft met de nieuwe sensor, die mogelijk niet uit eigen huis komt. Wellicht was Panasonic daardoor niet in staat dezelfde ‘magie’ uit te voeren als bij de GH2. Hoewel we bij de foto’s een flinkere verbete-ring zien in beeldkwaliteit is dat bij de videobeelden niet het geval. Het dynamisch bereik verschilt

BatterijgreepVoor het eerst brengt Panasonic een bat-terijgreep uit voor een compacte systeem-camera. Je kunt de GH3 uitbreiden met de DMW-BGGH3 voor nog meer houvast of langere accuduur. De greep is voorzien van tal van knoppen en is net als de behuizing afgedicht tegen stof en vocht. Met twee accu’s in de grip kun je meer dan duizend foto’s maken.

‘ Het wegschrijven van bestanden gaat behoorlijk vlot en de camera blijft gewoon te bedienen’

Actie t/m 30-11-2012. HiDrive 100 GB voor € 5,- per maand in de eerste contractduur van 6 maanden, daarna € 6,90 per maand.Minimale contractduur van 6 maanden. Alle prijzen excl. btw.

strato.nl/hidriveof bel ons gratis: 0800 265 8909

Kijk op

Henk Koster, fotograaf Klant van Strato, www.henkkoster-foto.nl

HiDrive 100De veilige online harde schijf voor € 5,-

/mnd.

van € 6,90

Alles zit veilig in de cloud. En ik heb altijd toegang.

Als je een schat aan materiaal hebt, zoals (tennis-)fotograaf Henk Koster, wil je die veilig bewaren én kunnen delen met anderen. Zijn tip: Strato HiDrive, de veilige online harde schijf. Of het nu documenten, foto’s of video’s zijn, je kunt ze kwijt op

je HiDrive. Betrouwbaar en veilig, maar ook makkelijk te gebruiken en altijd en overal toegankelijk. Ook via je smartphone. Extra backups en veilige dataoverdracht beschermen jouw bestanden. Meer nodig dan 100 GB? Er is zelfs een HiDrive 5000.

STR1112_NL_AZ_HiDrive_230x300_v2_300 1 26.10.12 11:17

W W W . D I G I F O T O P R O . N L E D I T I E 4 - 2 0 1 216

JONGENSDROOM

Als kind droomt Tom Daams al van een leven als conflictfotograaf, maar aanvankelijk kiest hij voor een veilig bestaan in Nederland. Een hernia zorgt voor een abrupte rem op de veelbelovende carrière van Tom, maar luidt tevens een nieuwe fase in zijn leven in. Met 380 euro op zak reist Tom af naar Syrië om daar zijn droom waar te maken. Een spannend jongensboek dat werkelijkheid wordt.

FOTO

: JESSE KRA

AL

I N T E R V I E W Tom Daams

W W W . D I G I F O T O P R O . N L E D I T I E 4 - 2 0 1 2 17

otografie is niet het medium waar Tom zich in eerste in-stantie mee bezighoudt. Op 19-jarige leeftijd begint hij met een vooropleiding aan de filmacademie. Hoewel hij niet tot de academie zelf wordt toegelaten, werkt Tom evengoed zijn weg omhoog. Hij helpt als opnameassistent bij opna-mes van commercials, biedt kosteloos zijn kunsten aan talentvolle artiesten aan en maakt een aantal eigen pro-jecten. Aan een carrière in de filmwereld komt echter een abrupt einde. Tom legt uit: ‘door al het sjouwen met zware apparatuur kreeg ik op mijn vijfentwintigste een hernia. Ik heb vier maanden op bed gelegen en dat is behoorlijk lastig voor iemand met ADHD.’ Misschien nog wel vervelender dan het stilliggen, is dat Tom maar bitter weinig hoort van zijn vrienden. Alleen zijn vriendin blijkt een grote steun in deze periode. Toch gaat

het knagen bij Tom: ‘elke dag weer hetzelfde, dat is niet wat ik wil!’ Hij besluit het na zijn gedwongen rustperiode anders aan te pakken en een oude jeugddroom af te stoffen. ‘Ik besloot dat ik conflictfotograaf wilde worden. Mijn vriendin heeft toen aangegeven dat ze dit niet zou trekken en een aantal maanden na mijn hernia heb ik het uitgemaakt. Een lastige beslissing waar ik het nog wel een tijdje moeilijk mee heb gehad, maar

ik kan het haar simpelweg niet aandoen. Overigens zijn we nog altijd goed bevriend. Zij is mijn steun en de enige naar wie ik echt luister.’ De eerste stap is gezet, maar Tom besluit dat er meer voor nodig is om helemaal ‘vrij’ te zijn. Hij zegt Amsterdam vaarwel en trekt tijdelijk in bij zijn moeder, die in Duitsland woont. ‘Ik heb de laatste maanden daar intensief het nieuws in Syrië gevolgd en dat heeft mij behoorlijk aangegrepen. Ik had slechts 380 euro op mijn reke-ning, maar dat heeft mij niet tegengehouden. Ik ben met volle overtuiging naar Syrië vertrokken.’

De grens overIn Duitsland pakt Tom een vliegtuig naar Turkije, van daaruit wil hij de grens oversteken naar Syrië. Hoe hij dat precies gaat aanpakken, baart hem wel wat zorgen. Drie dagen lang leest hij artikelen en doet hij onderzoek voordat hij afreist naar de grens. Daar blijkt de gang van zaken echter een stuk eenvoudi-ger. ‘Ik kan gewoon doorlopen. Paspoort laten zien, stempeltje en ik sta in Syrië!’. Als Tom net over de grens is, stopt er een zwarte auto met geblindeerde

ramen naast hem. Het raampje gaat open en er wordt hem een lift aangeboden. ‘Dat baarde me in eerste instantie wel zorgen, je denkt meteen aan wat de Nederlandse fotojournalist Jeroen Oerlemans is overkomen.’ Er blijken echter meer journalisten bij de goed bewapende rebel in de auto te zitten en Tom wordt afgezet bij het bureau van de Syrian Free Press in Azaz. Na enkele uren wachten krijgt hij de baas te spreken, die in eerste instantie niet erg onder de indruk is. Tom heeft immers geen perskaart of an-dere aantoonbare journalistieke ervaring. Wel heeft hij een aantal foto’s bij zich, die hij maakte tijdens een demonstratie in Athene. Wanneer de baas van het persbureau deze onder ogen krijgt, wordt er een lift en een tolk geregeld en kan Tom het vluchtelin-genkamp aan de grens met Turkije bezoeken. Hier wachten zo’n achtduizend vluchtelingen op een beter leven aan de andere kant van de grens. De sfeer is er gemoedelijk, vertelt Tom: ‘Hoewel ze de grens niet over mogen, zorgt het buurland wel voor voed-sel en andere hulpmiddelen.’ Na zijn bezoek en nog enkele uren wachten in het perskantoor lukt het Tom om te doen waar hij voor naar Syrië gekomen is: hij krijgt vervoer naar Aleppo, de grootste stad van Syrië en het middelpunt van gevechten tussen het Vrije Syrische Leger en het regeringsleger. Het eerste wat hem opvalt zijn de burgers, die nog in grote getale in Aleppo aanwezig zijn. Hoewel er veel rebellen

Waar je ook kijkt, overal in Aleppo zie je stukgeschoten gebouwen.

FTEKSTJESSE KRAALFOTOGRAFIETOM DAAMS

Met een bijnalege portemonnee

maar met volle overtuiging vertrekt

Tom naar Syrië

W W W . D I G I F O T O P R O . N L E D I T I E 4 - 2 0 1 218

op straat rondlopen en er op de achtergrond continu mortieren donderend inslaan, beseft Tom niet direct dat hij in een oorlogsge-bied terecht is gekomen.

Geen echte journalistObjectief is het standpunt van Tom niet, al voor zijn vertrek heeft hij duidelijk de kant gekozen van de rebellen, de opstandelingen. Zelf zit hij daar niet zo mee. ‘Ik ben misschien geen echte jour-nalist, ik heb ook helemaal geen journalistieke achtergrond. Ik ben naar Syrië gegaan omdat ik aandacht wil vragen voor de situ-atie van de burgers daar. In dat opzicht ben ik misschien meer een hulpverlener.’ Dat is volgens Tom dan ook het grote verschil tussen hem en de meeste andere journa-listen in het gebied. ‘Een bekende Nederlandse journalist zei me: “ga toch wat anders doen jongen, er zijn zoveel andere manieren om carrière te maken.” Voor mij was dat juist een drijfveer om wel door te gaan, het gaat mij namelijk niet om mijn loopbaan of beroemd-heid. Ik wil daar iets voor elkaar krijgen.’ Droomt Tom dan niet stiekem van dat ene telefoontje van Magnum? ‘Natuurlijk droom ik daarvan, als kind al. Maar dat is voor mij niet het ultieme doel.’

BabytijgerIn Aleppo is Tom aangewezen op zichzelf. Samen met twee Spaanse journalisten vindt hij onderdak bij een aantal rebellen. Hij besluit de volgende dag eerst een zie-kenhuis in de buurt te bezoeken. Vanuit Nederland heeft hij de nodige pijnstillers meegenomen die hij daar wil doneren. Bij het ziekenhuis aangekomen wordt hij voor het eerst geconfronteerd met bombardementen. De plek blijkt allesbehalve veilig en hij krijgt een lift naar een ander ziekenhuis in

IN DE CAMERATAS VAN TOM DAAMS

CANON 5D MARK IITWEEDEHANDS: Circa € 1400,-

CANON EF 50MM F/1.8 IIADIVESPRIJS: € 139,-

SIGMA 24-60MM F/2.8 EX DGTWEEDEHANDS: Circa € 250,-

SIGMA 70-300MM F/4-5.6 DG OSADVIESPRIJS: € 449,-

Een strijder van het Vrije Syrische Leger.

I N T E R V I E W Tom Daams

W W W . D I G I F O T O P R O . N L E D I T I E 4 - 2 0 1 2 19