- DIJETETIKA je nauka o pravilnoj ishrani ovjeka- POD normalnom prehranom podrazumijevamo dovoljan i optimalan odnos bjelanevina, ugljikohidrata, masi, vitamina, minerala i tekuine kako bi se osigurale potrebe organizma za gradivnim, energetskim i zatitnim tvarima.- UZIMANJE hrane i tekue uzrokuju 3 osjeta- APETIT je elja za uzimanje odreene hrane koja nam osobito odgovara- GASTRINU komponentu apetita ini sekrecija solne kiseline i tonus eluane muskulature- GLAD je jaka elja za hranom- ZALIHE energije u masnom tkivu:15.66 kg- ZALIHE bjelanevina u normalnom ljudskom organizmu:6 kg- ZALIHE ugljikohidrata u ljud. org: 0.225 kg- UKUPNO zalihe energije u KJ je: 693 462KJ- GLUKOZA potrebna mozgu u 1 satu je 5g- ENERGIJA BAZALNOG METABOLIZMA je odravanje organizma u normalnom stanju u vrijeme mirovanja- SPECIFINA DINAMIKA AKTIVNOST ili SDA je dodatna koliina energije- SDA u prosjeku iznosi 10%- ENERGIJA potrebna za BM izraunava se da standardu tjelesnu masu pomnoimo sa 20 kcal ili 84KJ.(primjenjuje se Harris Benedicttva formula) masa puta neto- BJELANEVINE u probavi poveavaju energiju BM za 12%, masti samo za 2%, a ugljikohidrati za 6%- BAZU piramide MEDITERANSKE prehrane ini visok udio voa, povra,itarica,oraastih plodova i ukljuuje i maslinovo ulje.- BOGATI IZVOR omega 3 masnih kiselina nalazi se u ulju riba iz hladnih sjevernih mora kao to su losos,u pastrvama,i u sojinom i repiinom ulju..od riba kod nas to su skua, njur, jegulja i sleevka.- ulje mediteranske prehrane istie se maslinovo ulje- KONZUMACIJA crnog vina u medit. prehrani dovodi se u vezu sa smanjenjem bolesti krvoilnog sustava..poveava razinu HDL(dobrog kolesterola), a smanjuje razinu LDL(loeg)- na vrhu piramide medit prehrane nalazi se meso- najzastupljenija masna kiselina u maslinovom ulju pripada u jednostuko nezasienu oleinsku kiselinu- plava riba ima visok sadraj esencijalnih masnih kiselina i visoko vrijednih kiselina- preporuka crnog vina je 1 do 2 ae-kod nas ribe koje se preporuuju zbog bolesti srca i krvnih ila su :skua,tuna i inun- u temeljne karak.medit kuhinje ne ubraja se ''zapadnjaka prehrana''-nisam siguran- udio oleinske kiseline u maslinovom ulju kree se od 55 - 83%- u crnom vinu zatitno djelovanje na kardiovaskularni sustav pripisuje se tvari nazvanoj resveratrol.- resveratrol u crnom vinu je supstancija- mfrancuski paradoks je skraeni opis injenice da francuzi znatno rjee obolijevaju od kardiovaskularnih bolesti, a istodobno konzumiraju jednake koliine zasienih masnoa kao i Amerikanci.- u SAD-u ima 7 mil vegetarijanaca(negdi se spominje i 10 mil)- zbog prisutnosti fitata i oksalata u zelenom lisnatom povru moe biti smanjen kalcij- nutrijent kojeg nema kod vegetarijanaca je vitamin B12(nisam ziher)- kod sportaa da zadovolje svoje energetske potrebe bitni su proteini i eljezo- vegani izbacuju sve ivotinjsko,ribu,meso

- kod trudnica prehrana treba biti obogaena dodatkom folne kiseline.vitaminom B12 i vitaminom D-meso je vano jer ima puno eljeza,a vegani ga ne unose- da zadovolji potrebe djeteta drugi tip vegetarijanstva je lakto-ovo-vegetarijanska prehrana- da bi se povealo unoenje omega-3 masnih kiselina preporuljivo je konzumirati laneno sjeme- minerali koji preteito fale vegetarijancima su: eljezo, cink, - u veget. prehrani mogunost je deficita-grki filozof koji je ivio u krajem 6 st.pr krista je Pitagora- prvo drutvo osnovano je u Engleskoj-1847 promijenili su naziv u primorskom gradu Ramstgateu- semi-vegetarijanci ne jedu crveno meso- bioaktivna komponenta u mlijeku i mesu su - bioaktivne tvari prisutne u vou i povru su karotenoidi i flavonoidi- enjak sadri bioaktivnu komponentu alicin- fortifikacija je dodavanje nutrijenata u prehranu- kuhinjska sol sadri bioaktivnu komponentu jod- tvari biljnog podrijetla koje posjeduju bioloku aktivnost zovu se - suplementacija je unos, nadopuna i obogaivanje prehrane, prevetiranja bolesti, pojaavanja snage,poveanje miine mase- likopeni iz rajice postie se tako da su plodovi procesirani na povienim temperaturama i kojima je dodano ulje- alicin je bioaktivna komponenta odnosno kemijska tvar koja enjaku daje karakteristian miris i okus.