Sv

S©eöeS(S0©ePOi90?'O<3€iPO9»S5B9CSé8^5fi!&»DISPUTAT / O ANNIFE RSARIA

ÅSJTOHttå, i. 2 ,

Do

CAUSA EFFI-CIENTE, ÉT FINA-

LI ANATOMES.Jgjfams

Diyinå favente gratiåjS U B P K X. S i D 10

M. Johannis Franck,Anat. & Botan. Prof. publ. 01

In Incljta Regia UbfalienfiumAcaiemiaPublice defendere conabitur 9

ERICUS JOHANNIS SCHRO.DERUS UPSALIENSIS.

&dum 7,6• Septemb. boris mstutinis 9 itL*Auditortomajoriv

f

ubsaiim,txcudcfot Efchillus Matthias, Annoifip.

■m

I

/1

t^dmodum reverendo in Chrtfto patri,Dn_.. PETRO K EN I CIO SS.XH. DO C T. Cl LEB iRRIMO, REGNI

SVECI^ archiepiscopo DIGNlSSiMOfatriique hujus Athenxi Procancellario meri-

tifsimo.NIC N O N

Bxccflentißtmii) Reverendk,CUrtffimisy in Regia bac adSalamiAcad. Profefforibm ac Magtßrts.

Dn_. JOHANNI R A ICO; Dn. L ÅUB ENTIO OLAIschlaccovvaldo bo.

hccno U. Med. Licent. ibi¬dem Med, lnft. P. O. Regioac p. t. Re&ori Magnifico.

Dn. M. Joh. Lenao, SS. Tb.Profels, pereximio>EccIefia?Vaxalieofis Paftori dignils.

Dn. M. Olao Laurelio Syncero SS.Tb.Profeflori,& in

Paftori intcgcrrimo.Dn.M, Martino Olai Ste-nio,Sup, Math. PP. ac faeul-tacis pbil.Seniori honoratifs.

Dn. M. J o hann i Staleno,Graeci Jdiomatis Prof. ord,ac p.t« r m. Stipend. Infped.commcndatifs.

vvallio ner1ciens1,Excelleotifs. SS.Th. Dod. e-

julderoq, ibid. P. P. utriufq;tcmpli paft. vigilantifs. atq;p.t. R.M.ftip.inl'pedvfidelifs.

Dn M.JokaM, Wex. SS.Th.ProfcisprimTcclefteqj qua?eft in Q3ptfjcPaft. fidelils.

Dn. Joh.chesnecophero,Med. Dodori praeftantifsim.PhylicaeP. P.

Dn«M.SvenoniJ.Westr.orientalium Lingyar- Pro.feffori celeberrimo.

Dn. M. Johanni Huntero,Schote Übfalicnfis Redorifideliffimo.

Mi in Chrtfto patrono, bis Svergetis ,prsceptoribu4 aefautoribus sviter-num colendis, Dißutattonem banc Anatomtcam in certamfuipro-

, tnovendtftem, reverenter acJubmifse dedicat & offert,JEricusJoh. Ublai. Rcfp.

Theßs LFficientcm Anatomescaufam, dlci-mus cfie Medicum Anatomieum, ju-xta Definitionen! in prima diiputa-tione datam, non Ånatomicumjfimplidter: idque ipfum proptec^ebirurgos, tonicres & raferes indo-äos, qui plerumque in ccrtis qui-

bufdam cafibus,vel ad partialem cadaveris humani>velttiatn totalem illius difTedioaem adhiberi foleno#Talis quaedam conlvetudo in Acaderahs nonnulJis,prseeipue (uc referc celebcrrimus Anatomiens AndreasLaurentius; in Academia Monlpclienfium reeepta^eft> ubi Anatomico Dodorifive Profeflori, chirurgosquidam Regio ftipendio conduftus, dUk&oris locofobordinatur & adjungitur, qui Inftrumentb anato-micis cadavera tantum in fuas partes refoivic» verba-»facicnte Dodore Aqatomico, de partium fingularümmirabüi ftruftara, aötionc& ufu ,• Chirurgo diikdorointerim, pifee mutiorc permanente^.

2. Verum enimvcro,ejufmodi Anatomicimuti»parum vel nihil å l akiio difFerrc videneur} nam non Co-lum circa nudam dhlc&ionem partium veriari debetAnatomiens, Ted ctiam circa aftäones & ulus> Siqui-dem corporis humani natumm expendimus, non qui-demmerito Cedionis, Ted adionis & uCus, juxta plad-tum Galeni; qui Medicura in fingulis partibus trnufpedarc iubet: ttruteam nerope, adionem & ufam»r ' A z 3.(^0-

\

%, Quocirca rltus iife, in Academiis vc! Gy.mnafiis certis introdu&us, noftrå fcntentiå , mc ritafeprchendendus & pcnitustolleoduseft; quoaliihif«mani corporis fedionem adminiftrare, alii partium*Hiftoriam enarrarc confveveruno, Utrumqu« offi¬cium Mcdico Anacomico incumbit, nec ulli cbirurgoid committcndum & demandandum, nifi magno artistioftrs decrimcnto, noftrique nominis infamia, hocfieri velimus^.

4- ProindéGalenum, nihil magis Roms com-mendabilem 6c admirabilem reddidit, quam Anato«fnc, quam ipfepropriismanibusexercebat, RomanisMcdicisoftcndcns modum diflecandi, cum antea rao«tc Laniorum Anatomen corporis adminiftrarcnt.

f. Porro nec Medicus ut Medicus abloluté lo*quendo Anatomiens dici meretur, cum fint duo offi-cia diftinda, a finc petita; efle Medicuro, Sc efle Ana«tomicum. Kam Medicus quatenus Medicus, fanita«fem prafentem confervare, Sc amiflam five deperdi«tarn» falutaribus remediis reftaurare 5c recuperarodebet. Anatomici quatenus Anatomici officium éft,manus operi admovere, Scmcmbra in fiias partes ar*tificiofé refolvere»

5. Scd cum facultas Anatomica fit pars Medi¬cins ) & omnium confeffionc, (üb prima Medicinsparte, Theorica nempe, complc&atur, quatfubfefe-ptem alias comprehendit partes; Element*,Tempera»menta, Humorn, Spiritus i Facultates, Funßtones (f Partestorporis: ideoejue reäc in definitione nos pofuifle exi-fiimamus; Anatomicum debere efie Anatomicum*Medicum, non Anatomicum fimpliciter, quoadex-ternum ßomcö,vcl diflctfÜonempartium tantum; ef¬

fe c ill#

fetllle Aftåtoffrkus adhuc iaöperfc&us, Anatomia itu"dem imperfecta, cum adiones & ufuspartiumexrltf.dat: nec Medicum fimplicitcr; eflet enirn tunc nonuAnatomicus ob rationes fuperius allatas.

7. Et iieet Anatomici Dodorcs in Gaüia aliifvélocis.in Theatris Anatomicisfuis auditoribus & fpeda-toribus partium ufus &adioncs fidciitércxplicentac -

enarrent; non ob id mox Anatomici funt appellandi,fed potius Phyfici & Philofophi, in nuda partium fpc-Culationc occupati, cum Anatomici veri praetercå fit(ut cbefis 5, habet) maous ad opus admoverc, corpora,corporumc}; particulas affabré & concinné diflecare*

8. Quare cum corpus humanum, artisMedicaefit fubjedum, ac Anatomc illius prineipium ac funda-mentnm ,* meritö hominem Medicum, hujus praeclarsartis Anatomicum, profefTorem & feriptorern efie de-bere afieruimus, exelufis indodis illis chirurgis,barbi-tonforibus & raforibus, quibus potius convenitdomifedere, ac cuticulam curare; autbarbamrädere, ca-pillos tondére, anumfricare, ulceravé pucridaexpnr-gare; quam nobilifiimis hifee operationibusAnato.micis, fecando fupereiliofé prsecffo*

9. Ideoque paffim in celebrioribus Germani*Academiis, magno ftudiofae juventutis bono&com-modo ufu reeeptum eft, ut vel omnes Mcdicae faculta-tis profefiorcs indiferiminatim per viccs, vel ccrtusr*quifpiam ex illorum numetö å Principe vel Rege con-ftitutus, atque amplo ftipendio dotatus, muneriaaa-tomico, & orando, & fecando praeficiatunquam con-fvetudinem, omnium optimam cehfemus,& inaca«demiis fernper retincudam > tokrand.am & propagan¬danu.

A 3 to. Do-

10. Dolores prattereå Medici ( né hoc praeter*imttamusj utFefnclius, Capivaccius, Francifcus Joel,Sennmus, Johannes Danielis Mylius &c. ab Anatom®fuam Medipinam exorfifunt; qua (cribendi rationo,Anatomen non folum Medicin# fundamentum, (edctiam Medicis prateipue iilam curseefle defcrere teftatifunt, juxtå decretum Hippoc. libro deloeis in homi-ne: Corporis natura > princip tum in artis.Meätca ß>eculatio•ne «httnet*

11. Quam reftiftime. quoque fcctffc videntun.Veteres in Primitiva Medicdrum fchoia, quod Medi¬cin# Tyronibusi praeeepta prius Anatomica, tanquamprima artis rudimenta propoluerint, quam rcliquas*Medicin# partes fuperiores, fublimiores & graviore*.

12. Sicco pedc nunc pr#terimus illud, quodödokfeentes Medicin# iacris initiatos, mox å prima-»qu^fi setate, ad privatas 5c domefticasdiire$ioncsaf-fvcfectrno.

13. Fuerutit itaej"« omni tempore, vir! erudf-tionislaudeinfignesadmodum, &nominis claricacoilluftres, qui Anatomicam artem diligentér excolue-funt, & multa prseclara, ac utilia, pubiieismonumen-tis confignarunt;qui pro diycrf# setatis, vclfeculi,quovixerunt & floruerunt ratione, difpefeuntur in Aoato-nnicos veteres & reccntiores.

14. In claflc ac ferie vetcrum Anatomes feripto-tum, comprehenduntur HippocratesCous, Ariflote-les, Erafiüratus, Diocles Caryftius, Polybius, Lycus*,Marinus, Herophilus, Galenus 6c aiii couiplurcs, quosftudiofe hic prseterimus.

ij. Hippocratcs, qui tanquam oraculum Bau¬men aliquodGratias vencratus ed, is ucrudi adhuc 6c

nafcea-

cafccnti Medicins, fic quoque Anatomfea? art! im-tium prsbuit, ac muita praeclara quae ad artcm anato¬micam fps&ant, fcriptis fuis fidcliccr confignavit, po-fteritatifque memorias laudabilitcrconfccravic.

16. Éundem quoque Sceleton arneum exquifi-tiflimé ad figjuram humani fceleci fabrcfadtum,in tem-plo DeJphico collocafle Paufanias autor ed,ca fortadefpe,ut religione templi dcfenfum confervarctur ad po-fteros Fuit aliås templum Delphicum prsecaeterislo-cupictiflimum, ftatuis exfolido auro,argentoquecon-fiatis, immenfi ponderis, & aliis innumeris ac prscio-fi flirr, is donanis å vins Pnncipibus 5c magnificis re-fertunu*

17- Herophilus au&or antiquiflimus & ccleber-rimus, SehoJa? Herophils Tarfis inftitutor, infignemjquoque commcndationem apud poflcros mcruit: is*plus quam 700, cadavera fccuit,& faepé viua hominuracorpora, ( ut refert Tertullianus) ut ipfius humani cor¬poris myfteria>divinamque compaginem pernofceret.

x7. GalenüS hujus viri, honedam quoque men-»tionem in fuis fcriptis facit cum ait t Heropbilu* cum insalm omnibm, qua ad artcm ffeßant, tum Dero ad exquifitißt-mam Anatom ts cognittomm perürnit, ac majori exparte> nonin brutis, ut pUrify foicnt t Jed in bomimbut ipfts periculumsfecit.

19. Fallopius mirum in modum Herophilunucelebrat & commendat: cap.ij.de partibus fimilari-bus hasc de illo profert: Artftotelis temportbm tmperfeäaserat Anatome, non dum erat ortm Heropbilm , qutfuit turnenartü bujus. item c. de prsnotionibus circa Diofcori-dem; Htrophtlm maxtrn& fuit autoritativ tnter anttquos, £5*inftauraVtt anatomen, cujurquidcm autortta4 apudme, ctrca.s

i * res 4-

Vis an&tmica* *8 evangelium. quando Galenus tonfu*tatHerophilum, ctnfcn ipfum confutare evangelium medtcum*

zo. Galenus Medicorum coryphaeus, & quaßalter ab Hippocrate Medicorum parens; rei Anato¬miesc» fcriptis (bis do&iffimisjlucem fplendorcm^u«attulit exiraium. Et inprimis aureis illis libellis de ufapartium, qui pofteros in tantam pertraxerunt admira-tionem, ut diviniab omnibus &appellati& aeftimatifinu.

ti. Interrecentiores, quiartem anatomicam-§coftro feculo, vel paulö ante exornarunt &iliu{tra»runt, recenfenturMundinus, Carpus, Vafleus, CaroiusStephanus, Andernacys, Velalius, Sylvias, RufFusE-phefius, Gabriel fallopius, Realdus CoIumbus,Capi-vaccius, Valverdius, Andreas Laurentius, Archange¬lus Picculomincus, Volcherus Corniter,Felix Platerus,Baubinus, Hieronymus ab Aqua pendente, FabriciufFhldanus&c. quorumommumindufiria, vigiliacfc«dula opera, Anatomia jam, quati ad fummum (useper«fe&ionis gradum pervenifle videtun-^

22. Inter quos, pra? caeteris hodié magis com«mendantur & celebrantur Andreas Vefalius, GabrielFallopius, Realdus Columbus, Andreas Laurentius&Cafparus Baubinus»

23. Vefalius omnium accuratiffimc de re anaco*mica fcripfilF« fertur, atteftante Andrea Laur. imoo-mnium optime,re ferente Gabriele Faliopio de expolLtione offiurn c.5.

24. Ut Herophilus fuit apud antiquos, ita Ve-ialius nunc apud txiodernos, Faliopim Itb. t.depranot. tn~»Diofcor. Et pallim in oblcrvationibus fuis AnatomiciVYejalium appdiat divinum Vc(ajium,clauditque fuas

obfer«

bbfervatidnes tandem hifce verbis: Jguodß aliqusndodivino Fefalto^aut alicuialio Anatomtco non lubenstfed infcienspotiut, Töel inhittu vuinut alicfuod tnfltxi, oro ut bocantidoti lo-co a me accipsant, quodaut tmprudenter erravi, autfivertusprotuci, omnia ipßpraßertim Vcfaiio accepta refero: quoniam^ita mihi viamßravit, ut ulterim licuerit vrogredi^ quod nun-quam certl hac ope deßitutut facerepotuifferns.

25. Fallopium, & Rcaldum Columbum venera-imur, Bauhinum alté fufpicimus, & Andream Lauren-rii plurimi facimus. Tantum de caufa anatomeseffi-cicnto»

26. Cum omnis adio, cerci alicujus fioisgratiåFufcipiatur ac inftituatur; vanus & inutilis plané efleclabor Anatomici, nifi aliquem adiionisfuce finero fibipropofitum habcret,- nec non aliorum itidem, quifuam induftriam & afliduiratem, inftudio anatomicoexcolendo , ftrenué ac indefefsé probarunt & declara-runt: frequenti feilicet partium difledarum infpedio-Iie,diligcnti ledione, fpeculacione ac nsedicatione.

27. Duplex å Galeno finis Ånatomes ftatuitur;Philofophicus&: MS^icuA^ Philbfophus eofine homi¬nis ftrueturam fpeculatur, ut perfedam fui iplius noti-fciam conféquatur, omniumqae partium naturam &s&ionem incelligat, & in omnibus Fingularem Deiprovidentiam agnofcat, fulpiciac & venercrur.

28* Morbicidae verb, (ive Medico, anatomica.»fpeculatio fubfervit, ad effcdusno(cendos,&adillo-rum pracfagia. Non enim potefi: Mcdicus eertum dofdFedu & parte affeda ferre judicium, nec morbo ritccontraja opponere remedia,ne quidem convenientemvidus rationcm pr^fcriberc, citra exadam cotporisr*Qotitianij, >

B 19. Quia

29' vero Anatoraicus fibi quoqne finétrualiquem habet propofitum, & quidem peculiarermquiad duplicem illum Galeni commodé referri nonpo-tteftj ideö å nobis ille & addendus,& conftitucndusr*eriu.

30. Anatomicus idco corporis humanipartesr*vel omnes, vel plaerafque artifieiofé diflecat, ftudioféfcrutacur ac perpendit iccundum omnes conditionesr"6cqualitates j inrubflantia,Quantitate,Qualitate>Situ& conncxione cum aliis, ut admirandum 6c fingularoDei ac naturae artificium, in corporis humani ftru&u-ra , Sc qualibet ejusparticuladeclaratum, ipfemccco-gnofcat,idemquc aiiis fideliter oflendat, 6c diligenter,addicå brevi de adiione Sc ufu partium explicationodoceat: qua reliquae deine,cps 6c fcientia:, Scartes,in-défibi capiant 6c hauriant, quod fuis ufibus fitutilifs.Sc convenientiflimum, ut jam modo oftenfumeft, 6cBeo volente adhucplenius ac planiusdemonftrabitur,in peculiari quadara difputatione,quam fuo tempore,de Utilitate anatomes, cumingeneretuminfpecio,meditabimur* Sed in hifee nunc, brevitati ßudentesr%acquiefcimusr\

-T oUl*ou*o o J3-1 ;tii0-^L 1 rq "q^1y - Q '*0"*""o""r o._ "o o ""cPfo"'

COROLLARIÄ,APPROPRIATA.

z. Anatomia Eßata, a Tbeopbraßo Taracelfbtottes decantata; a Qaleno aliis do^maticisquocp fideliterfitpertraBata ? Affi

2. An

2. An Anatomin Eßdta, Medico ut Medieo j magi*feitu [it neeeßaria > quam Anatomia localis ? Äff

q, An reife faciant Medici> praifertim Italic quodKomanorum Pontißcumpermißtone>hominesfla-gitiofos patibulo addiHos> venenopriusperimanty(ßßedemum Anatomie#facris deßinent, Dubit*

PARERGA.1. An coilum circulariter moveatur ? Äff, cum ßt-pienti Iß veneranda aniiquiiattLj.

2. An Sol, Luna iß reliqua aflra, (int c&li partes hoJmogenea, five ejufdem natura cum calo in quomoventur ? Äff, cum fchola Paripat. hac tarnencauteld additd qua difeeßum ab Arißot.facimuszSidera nempé caleßia, in quantum lucida iß fuLgida funt acconßderantury non eßepartes cali bo~mogeneas > fed alterim plane natura ac 8ßenti&,quod vi iß authoritate S.fcriptur& aßerimus, (ßDeo volonte •> in placida hujus Corodarij ventila-tioneprobabimus,

q. AnßelU differantfpecie ? Communisphilofopho-rum quorundam y iß quidem haud ignobilium h*ceß fententia: Aros exercitij gratid> cum aliiscontravium ( quo prior illa fententia magisfiatperfpicuaj tuen conabimur,

M.

B 2 4, An

4* AnprMer (ieilas naturales, qu&åam åenturprternaturales : barum alix rurfus fecundum-*quid, dli&ßmpliciter tales? Aff.

q. Cum infailibUiJcriptur# autoritate conftet, aquame\fe fuper Firmarnentum; non immerito nuncritur s an etiam aerfupru Firmarnentum cxifiat?Nosprobabiliter hoc afjerimus, &per conjequen-tiam quandamprobari pojfrputamus.

mfyiX °r^' ° C c""r"cT " o"~~cT* o **~o

riRTUTis c u in sy is ATgnie it^jse-warum artium excultori fierindußrh ac in-

defiffo,Da-.. ER.ICO JOHANNISSCHRODERO UBSALIENSI, DE A-

natomices caufis publicedilpucamixszsvy^tyijv

HE bt xctf2,p)<nv fxt^yng yvSvccf tnji Zg y*Åv$()u>7ruf bvvcLTUj, ZgJ IcvrgCiiv yt Åsyij

Ö'g avccZ>[A7]s iu eibag ßboi ctftpi nu K&iaivA«£« t ivCppccbi^g <rdfxoihg oAx lyug.nxvijs ^y.iKvjg oivaL ryv uKtcnv ye

Atncet- vctj otfjitog, 7j)v vom oibe alt. ■

2,oop<^vsetg ct£p. yxv évbogs é7Kjoee£/tceAllt* Tyg 7jtvVVQZM fylKtjs,

Zmu-

XmvffvV 00$ cr7rsv$*is r' ftoxew 7yv $4 tKafqv

Tqv UgiTTjV Ti^éoos X$'lW T £<Ty a^Ctöd)!.%r[3jjn$ p* ngif ivßfjoos

ty&Qi ^Johannis Laur.Stalekus

Grabas ling. Prof. ord.

ALIUD.i

INachus haud fecus ac pavo hetus Ipatiatur t vQuam cernit pennas varios praebere coloresr%Praeterea nil poffe putans tunc deficere unquairu,Caetera nec curans habeant fe quomodo membra:Multi fic homincs externa fproh dolor!) illaForma delufr, nil quaerunt intima membra.^,Abdita fpernendo temeré fic membra relinqqunt?Non fecus ac illis documenti nil boni ineffeo.Aft miferos homines quos fic dementia cepio,Vana Sc pertra6iant ipfi, fe nofccre noluno>Nunquam lupiter hos armavit verus Sc aequus!Ättendant ifti quasfo., fi in corpore tonjrri_»Hlc mundum quxrant, habeant quodque infuper

opteno;Inque fuismembris fulgenria fiJera portenO-Ergo te laudo tu mi DwdifiLu.e Erics

Ex Anatom i a quum te cognofcerc fader*,Interea quicquid magni inträ maenia mundiEft^illud fufe tu una provifere poffis^;Obteftorque- Deurn ftudia ut jam caspta fecundetllt patriae cedant &c nobis emolumento.

Barum Thefium defenfort, cwnium virtutum in*genuarum arttum Sxcultori tndefcjjo Dn. EricoJohan. Schrodero amico meo fingulart, honoris& amoris dedarandt grada amtcé apponsbam-*

Ericus DänielisAchre-lius Roslag.

A A A O.

Jfi fiveAsv ö' orli Te%vSiv. nfa (poyva ytydcrxetg fOuv %ct,ÅS7?zv amuoetg (ptÅTztJe po) E$/%e.

Toaylyg vvv r avd, yQv oxomcov x.o<ry,oio yÄKQ^ioty \ - ' v rAina ng xzivyg . oy äga k cunog y

A&,ov dyyei yé vu Cpvyv, iW" outtopjy. x.' lig/wV9BvjAx ttvAivåetg, adoyca!^ yzp ys^/.y^ogt

Äföfj&ev vv 77 vuv ys mgeveo &' dg,<PiAizirS t-rujos 1* yol dyffloioc as%v.

Zel dgpyQv icrzTicj p cfivo'g Wirvoto ß^fißctov9QTt.ZKtjüj yrjé , y (pdcng atdidg.

* Tyg (piteCp^dvyg it. eppcccnag cv corit^ fpgptpe

Johan. ION^Torn^eusBothn,