िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

माय मराठी तफ आमचया वाचकाना तसच ससथचया

सदसयाना व तमाम मराठी बाधवाना िदपावळीचया हािदक

शभचछा

माय मराठी

सपदन मराठी मनाच मराठी भावनाच

सपादिकय

माय मराठीचया ई-मािसकाच ही २८वा आव ी गल २८ मिहन साततयान

आमचया वाचकाचया वाचनानदासाठी ईमािसकाच सपादिकय मडळ

कायररत आह िचललर मनोरजनातमक लख परकािशत न दता मािहितपणर

लख परकािशत करणयाचा ससथचा कल रािहला आह ईमािसकाचया ार

ससथचया सदसयाच व इटरनट वरील तमाम वाचक वगारच परबोधन वहाव हा

तयामागचा उ शय

या अकात िदवाळीचया िविवध िदवसाच महतव त साजर करणयामागच

कारण दणयात आल आह

ससथचया ईमािसकास िमळणा-या परितसादास कवळ आमचा झपा ान

वाढणारा वाचकवगर जबाबदार आह ईमािसक परकािशत झालयानतर आपण

दत असललया परितिकरयाच आमचयासाठी सफितदायक आह

एकवार पनहा आपणास व आपलया पिरवारास िदपावळीचया हािदक

शभचछा

कळाव

आपला

सागर राजणकर सपादक

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदवाळसण िदवाळीचया िविवध िदवसाच महतव सागणार सदर

१) धनतरयोदशी (आिश वन व तरयोदशी)

धनतरयोदशी

यालाच बोली भाषत धनतरस अस महटल जात या िदवशी ापारी ितजोरीच पजन करतात ापारी वषर िदवाळी त

िदवाळी अस असत न ा वषारचया िहशोबाचया व ा या िदवशीच आणतात

धनवतरी जयती आयवदाचया द ीन हा िदवस धनवतिर जयतीचा आह व मडळी या िदवशी धनवतरीच (दवाचा व ) पजन करतात परसादास कडिनबाचया पानाच बारीक कलल तकड व साखर अस लोकाना दतात यात मोठा अथर आह कडिनबाची उतपि अमतापासन झाली आह धनवतिर हा अमततव दणारा आह ह तयातन परतीत होत कडिनबाची पाच-सहा पान जर रोज खालली तर ािध होणयाचा सभव नाही एवढ कडिनबाच महततव आह महणन या िदवशी तोच धनवतरीचा परसाद महणन दणयात यतो

यमदीपदान

पराण हरण करणयाच काम यमराजाकड आह कालमतय कोणालाच चकला नाही व चकिवता यत नाही पण अकाली मतय कोणालाच यऊ नय याकिरता धनतरयोदशीस यमधमारचया उ शान कणकचा तलाचा िदवा (तरा िदव) करन तो घराचया बाहरचया बाजस

दिकषणला त ड करन सायकाळी लावावा एरवही िद ाच त ड दिकषणस कधीही नसत फक त या िदवशी तवढ िद ाच त ड दिकषणस करन ठवाव पढील मतरान पराथरना करावी

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

मतयना पाशदडाभया कालन शयामसह तरयोदशयािदपदानात सयरज परीयता मम

अथर ह तरा िदव मी सयरपतराला अपरण करतो तयान मतयचया पाशातन माझी सटका करावी व माझ कलयाण कराव

२) िदवाळी (दीपावली) अथर िदवाळी हा शबद दीपावली या शबदापासन बनला आह दीपावली हा शबद दीप आवली (राग ओळ) असा बनला आह तयाचा अथर आह िद ाची राग िकवा ओळ िदवाळीला सवरतर िदव लावतात आिश वन व तरयोदशी (धनतरयोदशी) आिश वन व चतदरशी (नरक चतदरशी) अमावासया (ल मीपजन) व काितक श परितपदा (बिलपरितपदा) अस चार िदवस िदवाळी साजरी कली जात काही जण तरयोदशीला िदवाळीत न धरता िदवाळी उरललया तीन िदवसाची आह अस समजतात वसबारस आिण भाऊबीज ह िदवस िदवाळीला जोडन यतात महणन तयाचा समावश िदवाळीत कला जातो पण वसतत त सण वगवगळ आहत

िदवाळी साजरी करणयामागील शा कषणान नरकासराचा वध कला तवहापासन नरकचतदरशी साजरी करतात ल मीपजनाचया िदवशी अल मीचा नाश वहावा यासाठी धािमक कती करतात बलीपरितपदा बली राजाचा नाश झालयाच परतीक आह तर भाऊबीज ही शकटासर या असराचा नाश करन असखय भिगन ना तयाचा बध कषण यान सोडवलयाचा आनद महणन साजरी करतात अशा तर हन दीपावलीचा परतयक िदवस हा असराचा सहार कलयाचया धमारन अधमारवर िवजय िमळवलयाचया िदवसाची आठवण महणन मगलमय दीपानी उजळवायचा अस आपली ससकती सागत चातमारसाचया काळात तजतततवाचा अभाव असलयामळ तजोमय शक तीतन िवघिटत होत असलल घटक जासत परमाणात वाढणयास सरवात होत िदवाळीचया काळापयरत या घटकाची िवपल परमाणात व ी झालली असत तयामळ पव चया काळी मोठमो ा राकषसाच सामराजय या काळात वाढायच या सवर घटकाच स म सतरावर कषमन वहाव महणन िदवाळी कली जात महणजच तजतततवावर आधािरत उपासना कली जात या परकारचया उपासनमळ तजाचया अभावी वाढललया तरासदायक घटकाचा तजाचया बलावर नाश होतो

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपावली उतसवाच सवरप अ िद ाची आरास

दीपावलीचया सायकाळी घरात व घराबाहर िद ाची ओळ लावावी दीपावली महणज िद ाची ओळ यामळ घराला अपरितम शोभा िनमारण होऊन उतसाह यतो व आनद होतो िवजचया िद ाची माळ लावणयापकषा तल व वातीचया पणतया लावणयात शोभा व शातपणा जासत आह दीप या शबदाचा खरा अथर तल व वात याची जयोत `अधाराकडन जयोतीकड महणज परकाशाकड जा अशी शरतीची आजञा आह - `तमसो मा जयोितगरमय या तीन िदवसात जयाचया घरी िदव लागत नाहीत तयाचया घरी नहमीच अधकार रहातो त परकाशाकड महणज जञानाकड जाऊ शकत नाहीत दीपदानान ल मी िसथर होत आपलया घरी सदव ल मीचा वास व जञानाचा परकाश असावा यासाठी परतयकान आनदान दीपावली उतसव साजरा करावा यान घरात सखसमि रहात

आ आकाशकिदल

`हा िद ाचया आराशीचाच एक भाग आह आिश वन श एकादशी त काितक श एकादशीपयरत घराचया बाहर एक उच खाब परन तयावर दोरीचया साहाययान जो िदवा टागतात तयाला आकाशिदवा अस महणतात तयाचा िविध पढीलपरमाण असतो घरापासन जवळच थोडी जमीन गोमयान सारवावी तीवर चदनयक त जलान परोकषण करन अ दल कमळ काढाव मधयभागी वीस हात नऊ हात िकवा पाच हात लाबीचा खाब परावा तो व पताका अ घटा कलश यानी सशोिभत करावा तयावर अ दलाकित दीप (किदल) करन अडकवावा तया दीपात (किदलात) मोठा िदवा लावावा तयाभोवती

कमळाचया परतयक पाकळीत एक अस आठ िदव धमर हर भित दामोदर धमरराज परजापित िपतर (तमिसथत) व परत याना उ शन लावाव िद ात ितळाच तल घालाव नतर दीपाची

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दामोदराय नभिस तलाया लोलया सह परदीप त परयचछािम नमोऽननताय वधस

अथर शर असा परमश वर जो दामोदर तयाला हा जयोतीसह दीप अपरण करतो तयान माझ कलयाण कराव याच फल ल मीपरािप त ह आह

इ रागोळी `मळ ससकत शबद रगवलली स दयारचा साकषातकार व मगलाची िसि ह रागोळीच दोन उ श होत िविश शभर चणर िचमटीतन जिमनीवर सोडन रखाटललया आकतीला रागोळी अस महणतात रागोळी ही मितकला आिण िचतरकला याचयाही आधीची आह कठलयाही धािमक िकवा मागिलक कतयात रागोळी आवशयक आिण पराथिमक गो आह कोणतयाही सण उतसव मगल

समारभ पजा वरत इतयािद शभपरसगी परथम धमरकतयाचया जागी रागोळी काढणयाची परथा आह एखा ाला िकवा एखादीला ओवाळताना ती िक त बसललया पाटाभोवती आिण पढही रागोळी काढतात समारभाचया भोजनपरसगीही पाटाभोवती व पानाभोवती रागोळी काढतात िदवाळीचया सणात दारापढ िकवा अगणात िविवध परकारचया रागोळया काढन तया िविवध रगानी भरतात जनया काळी परतयक घरी रोज दारापढ सडासमाजरन करन रागोळी काढणयाची परथा होती

ई फटाक

िदवाळीचा आनद ि गिणत करणयासाठी लहान-मोठ सवरच जण रातरी फटाक वाजवतात व आतषबाजी करतात

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

उ अभयग ान नरक चतदरशी त बिलपरितपदा ह दीपावलीच तीनही िदवस रोज अभयग ान करणयास सािगतल आह अभयग ान (मागिलक ान) या िदवशी सकाळी लवकर उठन परथम अभयग ान करणयास सािगतल आह शरीराला तल लावन चोळन त तवचत िजरिवण व नतर ऊनपाणयान ान करण महणज अभयग ान

नहमीचया ानाचा परभाव समार तीन तास िटकतो तर अभयग ानामळ चार त पाच तास िटकतो तवचला नहमी ि गधता असावी लागत महणन तल लावायच ऊनपाणी ह मगल व शरीराला सखदायक आह महणन ऊनपाणयान ान सािगतल आह तल लावन नतर ान करणयान तवचला व कसाना आवशयक तवढाच ओशटपणा रहातो महणन ानापव तल लावण आवशयक आह ानानतर तल लावण उिचत नाही

`अभयग ान करताना दशकाळकथन कराव लागत दशकाळकथनाची भारतीयाची प ित विशष पणर आह बर दवाचा जनम झालयापासन आतापयरत बर दवाची िकती वष झाली कोणतया वषारतील कोणत व िकतव मनवतर चाल आह या मनवतरातील िकतव महायग व तया महायगातील कोणत उपयग चाल आह या सवारचा तयात उललख असतो यापरमाण दशकाळकथन करावयाच असत यावरन यापव कवढा मोठा काळ गला आह व रािहलला काळही कवढा मोठा आह याची कलपना यत आपण फार मोठ आहोत अस परतयकाला वाटत असत पण आपण िकती लहान व स म आहोत याची कलपना या िवश वाचया अफाट काळावरन यत यामळ माणसाचा गवर नाहीसा होतो हा मोठा फायदा आह

वषारतन पढील पाच िदवस अस अभयग ान करणयास शा ात सािगतल आह

१ सवतसरारभ

२वसतोतसवाचा परारभ िदवस महणज फालगन कषण परितपदा व

३ िदवाळीच तीन िदवस महणज आिश वन कषण चतदरशी अमावासया व काितक श परितपदा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदवाळीत िकलला का बाधतात

िकलला बाधण महणज काय

िकलला बाधण महणज सवतःचया मन आिण ब ी यावर ईश वराचया शक तीच तज िनमारण होण महणनच िकलला बाधण या माधयमातन आपण ई राच तज परा कर शकतो

लहान मलच िकलला का बाधतात

लहान मलामधय िनमरळता असत लहान मल ही ईश वराच रप असतात अस महटल जात कारण

लहान मलाचया मनावर जासत ससकार झालल नसतात लहान मलामधय िनमरळता असत ११ वषारपयरतची मल ही िनरागस असतात तयानतर मातर मल ब ीन एखादी कती करतो मलामधय ई राकडन आलली उजार गरहण करणयाची कषमता असत

िकलला घराचया बाहरच का बनवतात

घर ह सम ी-दशरकतच परतीक असत घरासमोर िकललयाची िनिमती कलयामळ घराच रकषण करणयासाठी महणजच घरात असललया धनसम ीला िटकवन ठवणयासाठी छ िशवाजी महाराजासारखया कषातरतजाच परितिनधीतव करणार या िकललयाच नततव असललया धमारचरणी राजाशी अभदता िनमारण करत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

नरक चतदरशी (आिश वन व चतदरशी) १ नरक चतदरशी

शरीमद भागवतपराणात अशी एक कथा आह - `पव परागजयोितषपर यथ भौमासर िकवा नरकासर या नावाचा एक बला असर राजय करीत होता दव व मानव याना तो फार पीडा दऊ लागला हा द दतय ि याना पीडा दऊ लागला तयान िजकन आणललया सोळा हजार उपवर राजकनयाना तरगात क डन ठवल व तयाचयाशी िववाह करणयाचा बत कला तयामळ िजकडितकड हाहाकार उडाला शरीकषणाला ही बातमी समजताच सतयभामसह तयान असरावर हलला कला नरकासराला ठार करन सवर राजकनयाना मक त कल मरताना नरकासरान कषणाकड वर मािगतला की `आजचया ितथीला जो मगल ान करील तयाला नरकाची पीडा होऊ नय कषणान तसा वर तयाला िदला तयामळ आिश वन व चतदरशी ही नरक चतदरशी मानली जाऊ लागली आिण लोक तया िदवशी सय दयापव अभयग ान कर लागल चतदरशीचया िदवशी पहाट नरकासरास ठार करन तयाचया रक ताचा िटळा कपाळास लावन शरीकषण घरी यताच नदान तयास मगल ान घातल ि यानी िदव ओवाळन आनद क त कला

२ यमतपरण

अभयग ानानतर अपमतय िनवारणाथर यमतपरण करणयास सािगतल आह हा तपरणाचा िविध पचागात िदलला असतो तो पहावा व तयापरमाण िवधी कराव तयानतर आई मलाना ओवाळत काही जण अभयग ानानतर नरकासराचया वधाच परतीक महणन कारीट पायान ठचन उडिवतात तर काही जण तयाचा रस (रक त) िजभला लावतात

३ नरकचतदरशीचया िदवशी बरा महतारवर ान

बरा महतारत कल गलल ान ह दवपरपरा या शरणीत यत व दवपरपरमळ िजवाला पढील लाभ होतात -

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

अ श ता पिवतरता व िनमरळता या परकारच ससकार होण

आ बरा महतारवर परकषिपत होत असलल ईश वरी चतनय व दवताचया लहरी गरहण करणयास समथर बनण

इ ईश वरी चतनय गरहण होणयासाठी सवतला दकष करण व ईश वराचया सकलप इचछा आिण िकरया या तीन परकारचया शक ती व या तीन शक त चया अनषगान जञानशक तीही गरहण करता यण

ई ानो र लावणयात यणारा िटळा द शक त वर स शक त नी मात कलयाच िनदशरक आह

तळशीिववाह

१ तळशीिववाह िवधी

िवषणचा (बाळकषणाचया मत चा) तळशीशी िववाह लावन दण असा हा िविध आह पव चया काळी बालिववाहाची प त होती हा िविध काितक श एकादशीपासन पौिणमपयरत एखा ा िदवशी करतात तयासाठी िववाहाचया पवरिदवशी तळशीवदावन रगवन सशोिभत करतात वदावनात ऊस झडची फल घालतात व मळाशी िचचा व आवळ ठवतात हा िववाहसोहळा सधयाकाळी करतात

२ तळशीच शरीकषणाबरोबर लगन होण याचा भावाथर

तळस ही पािवतरय व सािततवकता याच परतीक आह तळशीबरोबर शरीकषणाचा िववाह होण याचा अथर ईश वराला जीवाचा `पािवतरय हा गण अितशय िपरय असण याचच परतीक महणज शरीकषणान गळयामधय `वजयती माळा पिरधान कलली असण

महततव या िदवसापासन शभ िदवसाला महणजच महतारचया िदवसाना सरवात होत `हा िववाह भारतीय ससकतीतील आदशरतव दशरवणारा िववाह आह अस मानल जात

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

प त घराचया अगणात शणाचया पाणयाचा सडा घालावा तळस कडीमधय असलयास कडीला पाढरा रग ावा पाढर या रगाचया माधयमातन ईश वराकडन यणारी शक ती आकषरन घतली जात तळशीचया भोवती सािततवक रागोळी काढावी तयानतर ितची भावपणर पजा करावी पजा करताना पि मला त ड करन बसाव

पराथरना ह शरीकषणा व ह तलसीदवी आज िदवसभरात तमचयाकडन जी शक ती मला िमळल ती रा व धमर याचया रकषणासाठी वापरली जाऊ द सकटात िनराश न होता ई रावर माझी अखड शर ा व भक ती अस द

नामजप या िदवशी पथवीवर कषणतततव जासत परमाणात कायररत असत तळशीचया झाडातनही जासत परमाणात कषणतततव कायररत असत या िदवशी शरीकषणाचा नामजप करावा पजा झालयानतर वातावरण खप सािततवक होत तया वळीही शरीकषणाचाच नामजप करावा

तळशीच फायद तळस ही जासत सािततवक असलयान ितचयात ईश वराची शक ती मो ा परमाणात आकिषत होत तळशीची पान िपणयाचया पाणयात टाकलयामळ पाणी श व सािततवक होत आिण तयात शक ती यत तया पाणयामाफर त िजवाचया परतयक पशीत ईश वराची शक ती कायररत होत

दविदवाळी

कलसवामी कलसवािमनी इ दवदवता याचयाखरीज अनय दवदवताचीही वषारतन एखा ा िदवशी पजा होऊन तयाना नव अपरण होण आवशयक असत मागरशीषर श परितपदचया िदवशी आपल कलदवत व इ दवता याबरोबरच सथानदवता वासतदवता गरामदवता आिण गावातील अनय मखय व उपदवदवताना तसच महापरष वतोबा इतयािद िन सतरीय दवदवताना तयाचया मानाचा भाग पोहोचिवणयाच कतर पार पाडतात या िदवशी पकवा ाचा महानव दाखिवला जातो

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

ल मीपजन (आि वन अमावा या) ल मीपजन

सामानयत अमावासया हा अशभ िदवस महणन सािगतला आह पण तयाला अपवाद या अमावासयचा आह हा िदवस शभ मानला आह पण तो सवर कामाना नाही महणन शभ महणणयापकषा आनदी िदवस महणण योगय ठरत `परातकाळी मगल ान करन दवपजा दपारी पावरणशरा व बरा णभोजन आिण परदोषकाळी

लतापललवानी सशोिभत कललया मडपात ल मी िवषण इतयािद दवता व कबर याची पजा असा या िदवसाचा िविध आह या िदवशी िवषणन ल मीसह सवर दवाना बळीचया कारागहातन मक त कल आिण तयानतर त सवर दव कषीरसागरात जाऊन झोपल अशी कथा आह तयाचयापरीतयथर परतयकान आपापलया घरी सवर सखोपभोगाची उ म वसथा करावी व सवरतर िदव लावाव अस सािगतल आह ल मीपजन करताना एका चौरगावर अकषताच अ दल कमल िकवा सविसतक काढन तयावर ल मीचया मत ची सथापना करतात ल मीजवळच कलशावर कबराची परितमा ठवतात तयानतर ल मयािद दवताना लवग वलची व साखर घालन तयार कललया गायीचया दधाचया ख ाचा नव दाखिवतात धन गळ साळीचया ला ा ब ास इतयािद पदाथर ल मीला वाहन नतर त आप त ाना वाटतात मग हातातील चडीन िपतमागरदशरन करतात (हातातील पिलता दिकषण िदशकड दाखवन िपतमागरदशरन करतात) बरा णाना व अनय कषधापीिडताना भोजन घालतात रातरी जागरण करतात पराणात अस सािगतल आह की आिश वन अमावासयचया रातरी ल मी सवरतर सचार करत व आपलया िनवासासाठी योगय अस सथान शोध लागत िजथ सवचछता शोभा आिण रिसकता आढळत ितथ तर ती आकिषत होतच िशवाय जया घरात चािरतरयवान कतर दकष सयमी धमरिन दवभक त व कषमाशील परष आिण गणवती व पितवरता ि या वासत करतात तया घरी वासत करण ल मीला आवडत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

ल मीपजनाचया िदवशी ल मी व कबर याची पजा का करतात

कोजागरीस ल मी व इदर या दवताच पजन सािगतल आह तर या अमावासयस ल मी व कबर या दवताच पजन सािगतल आह ल मी ही सप ीची दवता आह तर कबर हा सप ी-सगराहक आह अनकाना पस िमळिवणयाची कला साधय आह पण तो राखावा कसा ह माहीत नाही िकबहना पसा िमळिवणयापकषा तो राखण साभाळण व योगय िठकाणीच खचर करण ह फार महततवाच आह खचर कसा करावा ह अनकाना कळत नाही तयामळ अनाठायी खचर होऊन पसा तयाचयाजवळ िशललक रहात नाही कबर ही दवता पसा कसा राखावा ह िशकिवणारी आह कारण तो धनािधपित आह महणन या पजकरता ल मी व कबर या दवता सािगतललया

आहत सवरच लोक िवशषत ापारी ही पजा मो ा उतसाहान व थाटामाटात करतात या

अल मी िनसारण

गण िनमारण कल तरी दोष नाहीस झाल पािहजत तरच गणाना महततव यत यथ ल मीपराप तीचा उपाय झाला तसच अल मीचा नाशही झाला पािहज महणन या िदवशी नवीन करसणी िवकत घतात ितला ल मी महणतात तया करसणीन मधयरातरी घरातील कर सपात भरन तो बाहर टाकावा अस सािगतल आह याला अल मी (कचरा - दािरदयर) िनसारण महणतात एरवही कधीही रातरी घर झाडण वा कर टाकण करावयाच नसत फक त या रातरी त करावयाच असत कचरा काढताना सप व िदमडी वाजवनही अल मीला हाकलन लावतात

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

बिलपरितपदा (काितक श परितपदा)

बिलपरितपदला बळीची पजा करतात बळीन राकषस कळात जनम घऊनही तयाचया पणयाईन तयाचयावर वामनदवाची कपा झाली तयान ईश वरीकायर महणन जनतची सवा कली तो सािततवक व ीचा व दानी राजा होता परतयक मानव हा सरवातीला अजञानी असलयामळ तयाच हातन वाईट कतय घडत असत परत जञान आिण ईश वरीकपमळ तो दवतवाला पोहच शकतो ह या उदाहरणावरन िदसन यत

कथा हा साडतीन महतारपकी अधार महतर आह बिलपरितपरदची कथा अशी - बिलराजा हा अतयत दानशर होता दारी यणारा अितिथ ज मागल त तयाला तो दान दत अस दान दण हा गण आह पण गणाचा अितरक हा दोषाहरच असतो कोणाला काय कवहा व कोठ ाव याचा िनि त िवचार आह व तो शा ात व गीतन सािगतला आह सतपातरी दान ाव अपातरी दऊ नय पण बिलराजा कोणालाही कवहाही ज मागल त दत अस अपातर माणसाचया हाती सपि गलयान त मदोनम होऊन वाटल तस वाग लागतात तवहा भगवान िवषणन मजा मलाचा अवतार घतला वामन महणज लहान मजा मलगा लहान असतो व तो `ॐ भवित िभकषा दही महणज `िभकषा

ा अस महणतो िवषणन वामनावतार घतला व बिलराजाकड जाऊन िभकषा मािगतलयावर तयान िवचारल ``काय हव तवहा वामनान ितरपाद भिमदान मािगतल वामन कोण आह व या दानामळ काय होणार याच जञान नसलयान बिलराजान ितरपाद भिम या वामनाला दान िदली तयाबरोबर या वामनान िवराटरप धारण करन एका पायान सवर पथवी ापन टाकली दसर या पायान अतिरकष ापल व ितसरा पाय कोठ ठव अस बिलराजास िवचारल ितसरा पाय आपलया मसतकावर ठवा अस बिलराजा महणाला तवहा ितसरा पाय तयाचया मसतकावर ठवन तयाला पाताळात घालावयाच अस ठरवन वामनान ``तला काही वर मागावयाचा असल तर माग (वर बरिह) अस बिलराजास सािगतल तवहा `आता पथवीवरील माझ सवर राजय सपणार आह व आपण मला पाताळात घालिवणार आहात तवहा तीन पावल टाकणयाच ज सवर घडल त पथवीवर परितवष तीन िदवस तरी माझ राजय महणन ओळखल जाव असा तयान वर मािगतला त तीन िदवस महणज आिश वन कषण चतदरशी अमावासया व काितक श परितपदा याला बिलराजय अस महणतात बिलराजयात आपलया मनाला वाटल तस लोकानी वागाव अस धमरशा सागत मातर शा ान सािगतलली िनिष कम सोडन अभ यभकषण अपयपान व अगमयागमन ही िनिष कम आहत महणन या िदवसात माणस दार उडिवतात (आतषबाजी करतात) पण दार पीत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

नाहीत शा ान परवानगी िदली असलयान परपरन लोक या िदवसात मौजमजा करतात अशी ही िदवाळी बिलपरितपदचया िदवशी जिमनीवर पचरगी रागोळीन बिल व तयाची पत नी िवधयावली याची िचतर काढन तयाची पजा करावी तयाना म मासाचा नव दाखवावा यानतर बिलपरीतयथर दीप व व याच दान करतात या िदवशी परातकाळी अभयग ान कलयावर ि या आपलया पतीला ओवाळतात दपारी पकवा ाच भोजन करतात िदवाळीतला हाच िदवस परमख समजला जातो या िदवशी लोक नवी व ावरण लवन सवर िदवस आनदात घालिवतात या िदवशी गोवधरनपजा करणयाची परथा आह तयासाठी शणाचा पवरत करन तयावर दवार व फल खोचतात व कषण गोपाळ इदर गायी वासर याची िचतर शजारी माडन तयाचीही पजा करतात व िमरवणक काढतात

भाऊबीज (यमि तीया)

१ अथर हा िदवस महणज शरद ऋततील काितक मासातील ि तीया ि तीयचा चदर आकषरक व वधरमानता दाखवणारा आह तवहा `िबजचया कोरीपरमाण बधपरमाच वधरन होत राहो ही तयामागची भिमका आह आपलया मनातील ष व असया िनघालयामळ सवरतर बधभावनची कलपना जागत होत महणन तयाकिरता भाऊबीजचया सण बध-भिगन चा परमसवधरनाचा हा िदवस आह जया समाजात भिगन ना समाजातील व रा ातील परष वगर भिगनी समजन तयाचया सरकषणाची जबाबदारी घऊन तयाना अभय दतील व तयामळ तया समाजात िनभरयतन िफर शकतील तो िदवस महणज दीपावलीतील भाऊबीज पजनाचा िदवस

२ कथा व िवधी `काितक श ि तीयला यमि तीया ह नाव आह हा िदवस भाऊबीज या नावानही परिस आह या िदवशी यम आपली बहीण यमना िहचया घरी जवायला गला महणन या िदवसाला यमि तीया अस नाव िमळाल या िदवशी कोणतयाही परषान सवतचया घरी पत नीचया हातच अ घयायच नसत तयान बिहणीचया घरी जाव आिण ितला व ालकार वगर दऊन ितचया घरी भोजन कराव सखखी बहीण नसल तर कोणतयाही बिहणीकड िकवा अनय कोणतयाही ीला भिगनी मानन ितचयाकड जवाव अस सािगतल आह

या िदवशी यमराज आपली बहीण यमना िहचया घरी जवायला जातो व तया िदवशी नरकात िपचत पडललया जीवाना तया िदवसापरत मोकळ करतो एखा ा ीला भाऊ नसल तर ितन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

कोणाही परपरषाला भाऊ मानन ओवाळाव त शकय नसलयास चदराला भाऊ मानन ओवाळतात अपमतय यऊ नय महणन धनतरयोदशी नरक चतदरशी व यमि तीयस मतयची दवता यमधमर याच पजन करन तयाचया चौदा नावानी तपरण करणयास सािगतल आह तयामळ अपमतय यत नाही अपमतय िनवारणाथर `शरी यमधमरपरीतयथर यमतपरण किरषय असा सकलप करन तपरण करावयाच हा िविध पचागात िदला आह तो पहावा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

रगावली

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िव िव धा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

कॉलज कमपसमधय कवळ धमाल मसती करणयाऐवजी तया तरणानी एका खडगावाचा रसता धरला गावातील आिदवास सोबत एकरप होत तयाना सवतचया पायावर उभ

करणयाचा सकलपच िव ाथयारनी कला सवचछतागह आरोगय उपिजिवकसाठी रोजगार मागरदशरनशती ततरजञान िशकषणाची वसथा असा एकक टपपा पणर करीत सहा वषारत तया गावाचा चहराच बदलन टाकला आपल किरअर घडवतानाच दशाचया िवकासात खारीचा वाटा उचलणारी ही धययवडी तरण मडळी आहत चचरगटचया कसी कॉलजची

रा ीय सवा योजना (एनएसएस) उपकरमातन कवळ परीकषचया माकारसाठी समाजसवा करणयाऐवजी इतराचया चह-यावरील हासयातन समाधानाच १०० टकक माकर िमळवणार ह उदाहरण आदशरवत असच आह याच योगदानाब ल कॉलजची िव ाथीन असललया जहारा शख आिण परा डॉ सतीश कोलत याना सवाततरयिदनी मबई िव ापीठाकडन िवशष परसकरान सनमािनत करणयात यईल तवहा कॉलजसह तया गावाचाही उर अिभमानान भरन आलला असल

सफाळयापासन अदाज ४ िकमी अतरावर असलल करवाळ ह हजार लोकवसती गाव सवततर भारतात िवकासापासन िकतीतर मल दर असलली करवल पाडा भागाडी पाडा राजन पाडा पाटील पाडा वाळतल ह गावातील पाड २००४ मधय कसी कॉलजमधील एनएसएसच िव ाथ आपलया कोलत सरासोबत या गावात टरिनग कमपसाठी पोहोचल आिण तयानतर तया गावचच होऊन गल आमही मबईतील समसयाबाबत नहमीच तावातावान बोलतो पण अडचणी काय असतात ह मी पिहलयादा तया गावात पािहलया दोन वळचया अ ासाठी झगडणारी िचमरडी मल साधया सवचछतागहाची नसलली वसथा रोजचया जगणयासाठीची धडपड ह पािहलयानतर आमही सवारनीच या गावचा कायापालट करणयाचा सकलप कला आवहान मोठ होत पण तयासाठी मानिसक तयारीही कली होती गली सहा वष करवाळशी भाविनक नात िनमारण

आिण गावाच नशीब पालटल

झालला शरद श ी सागत होता

िवकासाचया नावावर अगोदर अनकदा फसवल गललया गावातील लोकाचा िव ास िजकण हच सवारत मोठ आवहान होत सवतचया िखशातील एनएसएसमधन िमळणार पस एकतर जमवत सवचछतागहाच काम हाती घतल घरी कधी झाड हातात िव ाथ हातात फावडा कदळ घऊन साथी हात बढाना महणत कामात जपल तयानतर सर झाला िवकासकामाचा सपाटा आिदवास ना फळ भाजया याच बी वाटप करन लागवडीसदभारत मागरदशरन गावातील मिहलाना कागदाचया िपश ापासन त सणासदीला लागणार सामान बनवणयाच परिशकषण मोतीिबद िकवा कनसरची पराथिमक लकषण जाणवणा-या गावक-याची मनधरणी करन मबईत तयाचयावर यशसवी उपचार िव ाथयारना िशकषणाची गोडी लागावी यासाठी परय आता गावाचा बराचसा चहरा या िव ाथयारनी बदलन टाकला आह आमच काम इथच सपलल नाही या सपणर गावाला सवतचया पायावर उभ कलयानतरच आमच िमशन िवहलज डवहलपमणट यशसवी होईल आिण तयानतरच आमही पढचा िवचार कर िव ाथयारनी सवतचया िखशातन पस काढन गावात दोन िशलाई मिशन घऊन िदलया आहत तयातन बनणा-या कापडी िपश ा कागदी िपश ा कॉलजच िव ाथीचर काय आमच पराधयापकही आनदान घतात यातन अनक घराना रोजगार िमळाला आह यवा जागर परसकारातील पस पॉकटमनी यातन िव ाथयारनी या उपकरमासाठी पस उभ कल पण काम कठही थाब िदल नाही या समाजसवतन आमचया िव ाथयारचया चहऱयावर िदसणार समाधान माझयासाठी खप मोलाच आह अस कॉलजमधय एनएसएस समनवय डॉ कोलत यानी सािगतल कॉलजचया सहकायारिशवाय ह सार शकय नसलयाचा उललखही कोलत आवजरन करतात दशाचया िवकासात आपण खारीच वाटा उचलतोय याच या सवर िव ाथयारचया चह-यावर िदसणार समाधान एनएसएसचया माकारचया िकतयकपटीन अिधक आह टीम वकर मळच

करवाळ गावातील आिदवास सोबत काम करताना आयषयाकड बघणयाचा नवा द ीकोन िमळाला कसीचया एका एनएसएस यिनटन जो परय कला तयाचप तीन परतयक कॉलजन आपापलया परीन असा एखादा उपकरम हाती घतलयास कोणतयाही सरकारी मदतीिशवाय गरामीण भागाचा कायापालट करण शकय आह - परवीण मळय

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दहरी कातरी आउटसोिसगची गलया बधवारी भारतीय आयटी उ ोगात अचानक हलचल झाली राग हतबलता अगितकता अशा सिमशर भावना कत कलया जाऊ लागलया पवीचयार अमिरकन अधयकषाचया िनवडणकामधय आऊटसोिसरग या िवषयी आवाज उठला होता पण िनवडणका सपताच हा िवषयही थाबला होता तयाचमळ भारतीय कमपयटर उ ोगातील काळजीच वातावरण िनवल होत आता १०० पकी ३७ िसनटचया िनवडणका नोवहबरमधय यऊ घातलया आहत तयामळ अमिरकन राजकारणी परत एकदा आम आदमीचया िजवहाळयाचया िवषयाचया शोधात होत अमिरकतील सधयाचया आिथकर पिरिसथतीत वाढतया बकारीत अडकललया आम आदमीचया सवारत जवळची टाळया िमळवणारी घोषणा महणज आता आमही आऊटसोिसरग होऊ दणार नाही हमखास मत िमळवणाऱया अशा घोषणा जगातील कठलया राजकारणयाला मोह पाडणार नाहीत

भारतातील आयटी उ ोग भारतातील आयटी उ ोग आज ६० िबलीयन डॉलसरचयावर गला आह आजही तो वषारला २० त २२ टकक इतका वाढतो आह अथारत हा आकडा मोठा वाटत असला तरीही तो जागितक आयटी उ ोगाचया कवळ ५ टकक स ा नाही तयामळ जागितक राजकारणावर परभाव करणयाची कषमता अजनही या भारतीय उ ोगात नाही नसकॉमचया अदाजापरमाण २०२० पयरत हा भारतीय उ ोग कदािचत आजचया ४ पट मोठा महणज २२५ िबलीयन डॉलसरपयरत पोहोच शकल आजचया भारतीय आयटी उ ोगाचया ६० टककयापयरतचा वाटा एक ा अमिरकन बाजारपठतन यतो महणजच २०२० पयरत अमिरकतन भारतीय आयटी उ ोगाला १५० िबलीयन डॉलसरपयरत धदा िमळण आवशयक आह अमिरकन अधयकषाचया गलया २-३ मिहनयाचया वकत ामळ महणनच भारतीय उ ोगात थोड िनराशच व भीतीच वातावरण आह अथारत ही भीती आह ती उ ोगात होणाऱया वाढीची पण तयाहनही राग आह तो जया अमिरकन आजपयरत जगाला जागितकीकरणाच खलया बाजारपठच अथरकारण िशकवल तीच अमिरका आता सवत मातर तया िशकवणीचया बरोबर उलट कती करताना िदसत आह अमिरकचया दटपपीपणाचा राग बऱयाच भारतीय िवचारवताना आला आह भारतान मातर अमिरकन उ ोग तयाची उतपादन या सवारना भारतीय बाजारपठ उघडी करन ायची अगदी तयाचा भारतीय उ ोगाना तरास झाला तरीही आिण अमिरका सवत मातर अमिरकन कपनयाना कायद करन भारतात धदा पाठवणयापासन रोखणार भारतीयाच िवहसा भरपर महाग करणार व सवतचया अथरकारणातील खलपणा सपवन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सरकषण िभती उभया करणार गलया काही मिहनयात अमिरकतील िबकट आिथकर पिरिसथतीमळ काही मोठ अमिरकन उ ोग आपलया आयटीमधील गतवणकीला कातरी लावत आहत तयामळ २०१०-११ या वषारतच भारतीय आयटी उ ोगाचया वाढीवर लकषणीय पिरणाम िदसणार आह दबळा होत जाणारा डॉलर ही आणखी एक मोठी काळजी आह अशा पिरिसथतीत अमिरकन सरकारन आऊटसोिसरग िवर खरोखरच कायदा आणला िकवा आऊटसोिसरग करणाऱया कपनयाना करसवलती न दणयाचा धाक ह सरकार घाल लागल तर भारतीय आयटी उ ोगावर याचा नककीच वाईट पिरणाम होईल

ओबामा काय महणाल गलया बधवारचया िनवडणक सभमधय ओबामानी अमिरकतील बरोजगारीब ल िचता कत करताना अमिरकन उ ोजकाना धमकी वजा इशारा िदला सधयाचया अमिरकन आिथकर पिरिसथतीवर मलमप ी करणयासाठी अमिरकन सरकार ३५० िबलीयन डॉलसरचा एक पलन पढ रटणयाचा परय करीत आह तयामधय साधारण २०० िबलीयन डॉलसर करसवलतीचया रपात अमिरकन उ ोगाला दणयाचाही िवचार आह या करसवलती उ ोगाना ह ा असतील तर उ ोगानी रोजगार िनिमत करण आवशयक आह अस ओबामाच महणण आह ही रोजगार िनिमत करणयासाठी अमिरकन उ ोगानी नवीन पलटसमधय गतवणक करावी व अशा नवीन पलटसमधय नवीन रोजगार उपलबध करावा अशी अपकषा आह पण जर ह उ ोग आपलयाजवळील काम अमिरकन लोकाना न दता अमिरकबाहर पाठवत असतील तर तयाना या २०० िबलीयन डॉलसर कर सवलतीचा फायदा दणार नाही अशी घोषणा ओबामानी कली

मळात आऊटसोिसरगची सरवात झाली ती अमिरकन कपनयाना जासत नफा िमळावा महणन जया कामाला अमिरकत १०० डॉलर खचर होतो तच काम भारतातन िकवा चीनमधन ४० त ५० डॉलसरमधय करन िमळत असल तर तयामळ अमिरकन कपनयाचाच नफा वाढत होता व तयामळ वाचललया नफयाची गतवणक अमिरकन कपनया नवीन उ ोगात करत होतया पण गलया २ वषारत अमिरकन आिथकर ससथातील सकटामळ बाजारपठतील गतवणक योगय पसाच कमी झाला

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व तयाची झळ एक एक करत सवरच उ ोगाना बसली बद होणार उ ोगधद व तयाना सावर न शकणारी अशकत झालली आिथकर बाजारपठ अशा दहरी कातरीत अमिरका सापडली बरोजगारीच परमाण कधी नवह त २ आकडी सखयपयरत फगल िवशषत मधयमवगीयारत बरोजगारी वाढली व तयानी चढवललया आवाजाकड अमिरकन राजकारणी लोकाना लकष ावच लागल काही दशकापवीर जपानी मोटारगा ानी अमिरकन बाजारपठ काबीज करायला सरवात कलयावर तयाचा पिरणाम अमिरकन कार उ ोगावर झाला पण तयावळी बरोजगार होणाऱयामधय कामगाराची सखया जासत होती आता पाढरपशा लोकाचया नोकऱया भारतात जाऊ लागलयावर तयाचा आवाज खास करन िनवडणकाचया काळात अमिरकन राजकारणयाना ऐकावाच लागला या सवारचा पिरणाम महणन अमिरकन अधयकषाना आपलया डमोकरटीक पकषाला मत िमळवणयासाठी आऊटसोिसरगब ल अशी वकत करावी लागली

अमिरकत व भारतात काही लोकानी रा ाधयकषाचया या घोषणचा वगळा अथर लावला आह तयाचया मत रा ाधयकषाचया घोषणचा भारतात होणाऱया आऊटसोिसरगवर काहीच पिरणाम होणार नाही कारण करसवलतीचा नकार कवळ अमिरकन बहरा ीय कपनयासाठीच आह गलया िकतयक वषारत िसटीबक जी इ सारखया मो ा अमिरकन कपनयानी आपलया उ ोगाच जाळ जगातील ७० त ८० दशात पसरवल आज अमिरकन कर काय ापरमाण अशा अमिरकन कपनयानी बाहरचया दशात कमवललया फाय ावर तयाना अमिरकत टकस भरावा लागत नाही अशा बऱयाच अमिरकन उ ोगानी परदशात (जयामधय भारतही आह) उ ोग बाधन आपल नफयाच परमाण वाढवल पण हा पसा अमिरकत परत न आणलयामळ तयाना अमिरकत कर भरावा लागला नाही व महणनच या कपनयानी अमिरकऐवजी अनय दशात रोजगार िनिमत कली यावर उपाय महणन अशा कपनयाना करसवलती नाकारणयाची घोषणा झाली असलयाचा शोध काही िवचारवतानी माडला आह भारतीय आयटी उ ोगाला यामळ नकसान न होता फायदाच होईल असही काह ना वाटत कारण करसवलत न िमळणयाचया भीतीन जर आयबीएमन आपला भारतातील आयटी उ ोग कमी कला तर त काम भारतीय आयटी कपनयाना िमळ शकल याउलट काही भारतीय आयटी कपनयानी आता आमहीच अमिरकत जाऊन तथ रोजगारिनिमत करतो महणज राजा आमचयावर महरबान राहील अशा घोषणा करणयास सरवात कली आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

परतयकषात काय होऊ शकल आज अमिरकतील राजकारणयासमोर ढासळणारी िकवा न सावरणारी अथर वसथा इराक-अफगाण य ावर होणारा वारमाप खचर व लोककषोभ सतत वाढणारी बरोजगारी व तयामळ वाढणारी गिरबी अस पर उभ आहत या सवारवर मात करणयाचा जालीम उपाय कोणाकडच नाही नोवहबरमधय िनवडणका समोर उभया आहत िसनटचया जागा िजकलया नाहीत तर रा ाधयकषाचा पकष िसनटमधय अलपमतात जाईल व तयामळ रा ाधयकषाना आपलया योजना पढ रटायला व अमिरकवर राजय करायला जड जाईल िनवडणका िजकणयासाठी लोककषोभ िनवडण अतयत जरर असत व त कमीत कमी वळात साधय करायच असल तर गललया ८४ लकष नोकऱया तमहाला परत िमळवन दतो यापकषा परभावी घोषणा कोणतीच होणार नाही अमिरकचया अधयकषानी याच िवचारान अशी घोषणा कली ओटायो या राजयातही िनवडणका आहत तथील राजय सरकारन सरकारी उ ोगाना आऊटसोिसरगवर बदी घालणयाचा कायदाच पास कला

भारताचया द ीन ओटायो ह ५० पकी एक राजयच असल व तया राजयातन भारतीय आयटी कपनया जासत वसाय करत नसलया तरी अशा काय ामळ आपलयाला पाढरपशा वगारची मत िमळतील अशी भावना इतर राजय सरकाराची झाली तर ही राजयही यतया १ मिहनयात अस कायद करतील ५० पकी २० राजयानी जरी अस कायद आणल तरी तयाचा पिरणाम भारतीय आयटी उ ोगावर होईल ददवारन अशा काय ामळ अमिरकन बरोजगाराचया सखयत फारसा फरक पडणार नाही पण स ाधारी पकषाला मत िमळणयास मातर तयाचा फायदा होईल भारतीय आयटी उ ोगान अशा काय ाकड एक सधी महणन पाहण गरजच आह आजपयरत भारतीय आयटी उ ोग हा अमिरकन बाजारपठवर पणरत अवलबन होता पण एककाळी ८४ टकक उ ोग हा अमिरकतन यत होता तयाचा वाटा आता ६० टककयावर आला आह याचाच अथर भारतीय उ ोग जगातील अनय दशातील बाजारपठतही परवश कर लागला आह गलया २-३ ितमाहीतल आयटी कपनयाच जाहीर झालल आकड हच दशरवतात आखाती दशातन यणारी मागणी सतत वाढत आह आज याच दशाकड भरपर पटरो डॉलसर आहत व नवीन अरब िपढीला मािहती ततरजञानाच महततवही पटल आह तयामळच आखाती दशात भरपर सधी उपलबध आहत भारतीय कपनया आज आिफरका व लटीन अमिरका ाही खडाकड पाहत आहत बराझील िचली द आिफरका नायजिरया घाना किनया अशा ५० दशामधय आज भारतीय आयटी कपनया पोहोचत आहत सधयाचया जागितक आिथकर मदीची झळ या दशाना फारशी लागलली नाही व तयामळच

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

या दशाचया अथर वसथा झपा ान सधारणयाचया मागारवर आहत

आजपयरत भारतीय आयटी कपनयानी िमळवलला अमिरकतील अनभव या दशाचया बाजारपठत वापरला तर तयाचा फायदा तया दशाना व भारतीय आयटी कपनया या दोघानाही होईल पवकर ड चीन मलिशया जपान ह दशही पढ यत आहत चीन व भारत या दोन दशानी परसपरावर िव ास दाखवन या व अनय उ ोगात एकमकाना मदत कली तर एक मोठी आिथकर रीतया सम परचड बाजारपठ िनमारण होऊ शकत रिशयासारखा खडपराय दशही आपली आिथकर वसथा सधारत आह व तयानाही भारतीय तजजञाची गरज भासणार आह महणजच उ ोग वाढीमधय अमिरकन नकार िदला तर ती एक सधी साधन भारतीय आयटी उ ोगान जगातील अनय बाजारपठा काबीज करण जररीच होईल तया द ीन काही आयटी कपनयानी मोचबारधणीस सरवातही कली आह याचबरोबर कवळ कर सवलत नाही महणन अमिरकन उ ोग भारतात होणार आऊटसोिसरग थाबवणार नाहीत जागितक सपधतर जर अमिरकला यरोप-चीनशी टककर

ायची असल तर भारतातील आऊटसोिसरग आज तरी अिनवायर वाटत आह त कल नाही तर अमिरकन कपनयाच नफयाच परमाण घटल व कराचही अमिरकला या उ ोगाकडन कर वसली हवी असल तर तयानी नफा िमळवण आिण आऊटसोिसरग करण जररी आह

अथारत नोवहबरमधय जवहा अमिरकच अधयकष भारतभटीवर यतील व अमिरकन उतपादन अणऊजार भट ा भारतीयाना िवक लागतील तवहा भारत सरकारनही तयाना ठणकावन सागण गरजच आह की जर तमही भारतात आऊटसोिसरग करणयावर बदी घालत असाल तर अमिरकन अणऊजार भट ा आमहाला नकोत अमिरकतील भारतातील अशा सभा परोजकटसच आकड बिघतल व तयामळ अमिरकला होणारा फायदा बिघतला तर बहधा अमिरकच अधयकष भारतातील आऊटसोिसरग अमिरकला कस चागल आह हच अमिरकत परत जाऊन अमिरकन कागरसला पटवन सागतील अथारत तोपयरत िसनटचया िनवडणकाही सपलया असतील

परवा टी वही चनलवर य क च माजी पतपरधान टोनी बलअर याची मलाखत ऐकली तयानी पाि मातयाना िदलला इशारा फार महततवाचा आह त महणतात की गली दोन शतक पाि मातय एवढ बलवान झाल होत की जगाचा सवर इितहास तयानी तयाचया द ीकोनातन बिघतला व िलिहला पण २१ चया शतकाचा इितहास मातर भारत व चीनच लोक तयाचया द ीकोनातन बघणार व िलिहणार आहत व आपण सवर तो वाचणार आहोत - दीपक घसास

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

पयरटनाचया नकाशावर महारा

िदवाळीचया स ीमधय उ रत हिर ार ऋिषकश निनताल मसरी कठही जायच ठरल की महारा ातील हरह री पयरटक नवी िदललीत थाबनच पढ जातो तयामळच िदललीतल पराच थमान पाहन तयाचया मनात थोडी भरात िनमारण झाली आता महारा ातला टिरसट तयाच पलनस बदलणार काय अशी शका उ रतलया टर ऑपरटरनाही सतावत असल उ रतील राजयापरमाणच कनारटक करळ आधर परादशच टर ऑपरटरही महारा ातील पयरटकाकड डोळ लावन असतात पण इतर राजयातलया पयरटकाचया िलसटमधय महारा ाचही असच सथान असत का

महारा आिण गजरात या राजयाकडन दशभरातील िकतयक पयरटनसथळाना मोठ उतप िमळत दश-िवदशापरमाणच महारा ातील सथळानाही इथलयाच पयरटकाची मोठी झबड उडतच रमणीय िकनार आबा-नारळाचया बागा आिण खाणयािपणयाची चगळ असलली िवसतीणर कोकण िकनारप ी महाल मी-रकाळा तलाव-जयोितबा याच कोलहापर तरयबक र-पचवटीच नािशक रायगड-राजगडसह अनक िकलल अिजठा वरळ लणी तसच उलकापातापासन तयार झालल लोणार सरोवर आिण औरगाबाद चमचमती मबापरी आिण ताडोबा तसच सतरयामळ परिस झालल नागपर अशी अनक पयरटनसथळ ह महारा ाच वभव पण सरसकट परतयक िठकाणच पयरटन समाधानकारक ठरलय का

एवढ उपजत वभव आिण दातततव असलल पयरटक असलयान पयरटनाचा िविश प तीन िवकास वहायला हवा होता पण अजनही पायाभत कषतरामधय बरच काही करण बाकी आह याची तीवर जाणीव होत खास करन करळ आधर मधय परदश याचया तलनत आपलयाकड अजन बरच काही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

करायच बाकी आह ह सप िदसत कोकणप ीमधय सथािनकाचया सहकायारन एमटीडीसीन नयाहरी व िनवास योजना सर कली आता िकतयक घरावर एमटीडीसी मानयतापरा अस फलकही िदस लागल आहत करळपरमाणच कोकणालाही िकनारप ीच अगभत स दयर लाभलय तयामळच अशा योजना आिण न ान सर झाललया हॉटलसमळ ितथ पयरटनास परचड वाव आह अस मानल जात पण परतयकषात तया गतीन हा िवकास झालला आढळत नाही

बहताश िठकाणी सवारत मोठी अडचण आह ती सवचछ परसाधनगह आिण सयोगय रचना असललया खोलयाची आघोळ आिण परसाधन या दोन परमख मलभत गरजा कदरसथानी असतात नमका याच गो चा अभाव असतो कोणतयाही एसटी सटडवर परसाधनगहाची िसथती शोचनीय असत मबई-गोवा महामागारवरील िकतीशा हॉटलसमधय ी-परषासाठी योगय परसाधनगह असतात मबईतन शकडो आरामबस कोकणचया िदशन रवाना होतात पण रातरीचया जवणाचा पिहला थाबा या बसगा ा िजथ घतात तया हॉटलसची िसथती फारच दयनीय असत कवळ नाईलाज महणन लोक ितथ काहीबाही घशाखाली उतरवतात

नयाहरी िनवासाचया सोयी सर होऊनही आपलयाकड आजही पयरटकाना पसतीकरम अिधक िमळत नाहीत करळसारखया िठकाणी होम-सटमधयही हजार त दहा हजारापयरतच पयारय उपलबध असतात कोकणात मातर आजही थरीसटार हॉटलसचा दजार िततकासा समाधानकारक नसलयाच मत पयरटन ावसाियक सदीप भजबळ कत करतात करळमधय रमपोटी दोन त तीन हजार रपय भरणारा पयरटक कोकणात पस काढायला का राजी नसतो याचाही िवचार आपण करायला हवाच पण तयाचबरोबर आपलयाकड परक पायाभत सिवधाही परिवणयाची गरज आह याकड त लकष वधतात

तळकोकणातील पयरटनासाठी मबईहन जाताना रलव वा रसतयाचया पयारयापकषा गो ापयरत िवमानान जाऊन पढ टकसीन जाता यईल का हा पयारयही तपासन पहायला हवा गो ातन सथािनक टकसीच घयावी लागत पण तरीही हा पयारय उपयकत ठर शकतो अशा सिकटसचा िवचार करन सरकार एमटीडीसी िकवा अनय ावसाियकाकडन टर पकजसच परमोशन होणयाची गरज आह अस मत टर ऑपरटसर कत करतात

यात तथय आहच मधय परदश टिरझम असो नाहीतर कनारटक ितथ अशा परकारची पकजस

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

उपलबध असतात परसगी खासगी हॉटलसच पयारयही पढ कल जातात महारा ात मातर अशा िमशर पकजसच परमोशन िततकया परमाणात कल जात नाही अशी सिकट िवकिसत करायची तर पयरटकाना एखा ा िठकाणी िनवास करता यईल आिण प ास-शभर िकलोमीटरचया परीघात िविवध िठकाणी भरमती करता यईल याचा िवचार कदरसथानी असावा लागतो मालवण तारकल आबोली कोलहापर पण अशा परकारच सिकट तयार कलयास पयरटकाना िकनारप ी कोकणचा घाट कोलहापरसारखा दशावरचा परदश अस सदर कॉिमबनशन पकज िमळ शकत िशवाय यताना एकसपरसवमाग झटपट परवासही होऊ शकतो अस टसर आयोजकापकी िवनय मोडक यानी सािगतल

एकणच कोकण ह पढील पाच-दहा वषारत चागल पयरटन कदर बनल असा िव ास महारा टर ऑपरटसर असोिसएशनच िनतीन माहलकर यानी कत कला आमही बाहरचया राजयातील टर ऑपरटसरमाफर त ितथली बिकग करतो तयाचपरमाण इतर राजयातन आमचयामाफर त महारा ाची बिकग वहावीत यासाठी आमही परय शील आहोत असही तयानी सािगतल

महारा ह परगत राजय महणन खयाती असनही आजही बहताश िठकाणी िभकारी लटार याचा सामना परतयकाला करावा लागतो बकायदा टकसीवाल अववाचया सववा रट लावणार हॉटल एजनट तसच जया वसतसाठी तो परदश परिस आह तीच वसत बनावट सवरपात िवकन श ा लावणार िवकरत याच लकषणीय परमाणही पयरटनिवकासात अडथळाच ठरत महाबळ रला परतयक पॉइनटच टकसीभाड िनि त करणयात आल आह परतयक हॉटलमधय तयाच फलकच रगवल आहत साहिजकच रटवरन घासाघीस िकवा बनवाबनवीच परकार होत नाहीत पयरटक-टकसीवाल याचयात िव ासाहरता वाढीस लागत पण असा परकार सवरतर आढळत नाही आिण पवरिनि त दरापकषा लबाडणयाचच परकार अिधक ऐकायला िमळतात

नागपरपासन ताडोबा ाघर अभयारणयात िफरायला जाणार अनक िनसगरपरोमी आहत पण मधय परदशात कानहा िकवा बाधवगडमधय जी पयारवरणाची िशसत पहायला िमळत तसा आगरह आपलयाकड धरला जात नाही अशी खत अनक पयारवरण अभयासक कत करतात

नािशक कोलहापर िशड यासारखया िठकाणी धािमक पयरटनास खप वाव आह िशड मधय आधर परदशातन भरपर भकतगण यत असतात पण धािमक पयरटनालाही पायाभत सिवधाची जोड

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दणयाची आवशयकता आह ह आपलया गावीच नसत शकराचया दवसथानापाशी दध पाणी याचा मोठा वापर होणार असल तर त वाहन नणयासाठीही योगय वसथा असायलाच हवी पजा-अचार सािहतय याचया िवकरीचया दकानाची तसच िविश िदवशी भकताचा महापर आलयावर रागासाठीही योगय वसथा करायलाच हवी शगावसारखया दवसथानानी याची चागली उदाहरण घालन िदली आहत िशवाय तयानी मधय परदशसारखया िठकाणी आपलया िनधीतन भकतिनवास उभारणयाच औिचतयही साधल आह धािमक पयरटनापरमाणच अगरो टिरझम मिडकल टिरझम या सकलपनाही आता जोर धरत आहत महाबळ रचा सटरॉबरी महोतसव नािशकचा वाईन फिसटवहल हा तयाचाच भाग आहत कदािचत र ािगरी िदवआगरातही आमर महोतसव वहायला हरकत नाही मबई पण याचया आसपासचया परीघात गलया समार दहा वषारत िरसॉटरसची सखया वाढली आह जवळचयाच िठकाणी वनड िपकिनक करणारा मोठा वगर असतो साहिजकच िरसॉटरसचा धदा चागला होतो पण तयाची योगय दखभालही राखावी लागत िरसॉटसरकड कटबाबरोबरच एक ा-दक ाचाही ओघ मोठा असतो परतयकाचया मजामसतीचया कलपना वगळया असतात तयातनच िकतयकदा िरसॉटसरची दखभाल साततयपणर रीतीन होत नाही मग कटबाचा पयरटकवगर यापासन दरावतो मबई-पणयापासन जवळ तरीही रमणीय अशी माथरान-महाबळ रसारखी िहलसटशनस िबरिटशानी िवकिसत कली ती आजही तयाच सथान िटकवन आहत ददवान आपण या तोडीची पयरटनसथळ िवकिसत कर शकललो नाही असलीच तर फारच थोडी खासगी सवरपात ठाण नािशकपासन जवळ असललया जवहारमधय अशा पयरटनसथळाचया िवकासाची कषमता होती पण तयाचा सयोगय वापर आपलयाला करता आलला नाही पयरटनाचा िवकास हा सथािनक जनतचया िजवावरच झाला पािहज यात शका नाही तयामळच तया तया पिरसराच विशष ितथल लोकजीवन खा ससकती ह सारच जपायलाच हव

पयरटनाचा वसाय हा पणरपण िव ासावर बतलला असतो एकदा फसवला गलला पयरटक पनहा यणार नाही आिण तयाचया नातलगानाही तमचयाकड पनहा पाठवणार नाही पण ह लकषात न घता सोनयाच अड दणारी क बडी कापणयाचा परकार िकतयक ावसाियक करतात आिण तयातन पयरटन मातर बदनाम होत महारा ाचा पयरटन नकाशावरचा चहरामोहरा बदलला तरच इतर

राजयातल लोक िव ासान आपलयाकड यऊ लागतील - समीर कव

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सास सन नातसबध व कटबसवासथय बायको ( ी) ही कषणभराची प ी व अनतकालची माता असत सवामी ितनही जगाचा आईिवना िभकारी ही वचन िनतात सतय आहत कटबाचा कदरिबद असलली ही ी जवहा सनरपी दसरी

ी घरात यत तवहा ितची मानिसकता कशी बदलत अथारत अतयत परमान आदरान नीटच नात जोपासणाऱया पषकळ ि या आहत मातर सासबाई ही उपाधी लागली की स ा मानपान व अपकषा आिण तलना या िवकारामळ कटबात नककी ताण यतो याउलट सास सना सजञ समजस असतील तर घरात सवगर उतरतो व सवारचीच वाटचाल अिधक सलभ व यशसवी होत ह जर नसल तर सर होत घसमट जयात कधी पयारय सापडतात तर कधी क डीपलीकड वा ास यत नाही सतत ताणात जगाव लागत हा लख कोणतयाही पवरगरह दिषतातन िलिहलला नाही माझया िनरीकषणातन व काही वषारचया समपदशनाचया अभयासातन िवचार माडल आहत लगनाचा सरळ अथर तडजोड व कटबातील नाती कौशलयपणर साभाळण जया वातावरणात व ससकारात आपण वाढलो आिण आपलया आई-विडलानी नाती कशी साभाळली ह पाहन नकळतपण नाती साभाळणयाची कलपना तयार होत व आपलया कवतीपरमाण अमलात यत सजञ लोक जथ राहतील तथ ही कौशलय िनरीकषणातन आतमसात करतात परतयकष नवीन कटबात गलयावर कसोटी लागत दोनहीकड सयम सामजसय व दयाळपणा असल तर वाटचाल सोपी जात मखयतः सास सनची कडली जमत असल तर कटबाच भागयच पण नसल तर नवरा या बाप ाच काय हाल वणारव वगवगळया घरातील परसग बघ या या घरातील सासबाई अगदी मॉडनर इगरजी यणाऱया सनबरोबर शॉिपग िसनमा नाटक हॉटिलगमधय भाग घणाऱया एकमक चया सा ा नसणाऱया सनला जीनस िवकत घणाऱया सगळ कस छान छान आता नवऱयाला यापकषा काय पािहज या कटबातील ही पिरिसथती फार काळ िटकली नाही िजथ सपस कॉिनफलक ट सर झाली तथ सघषारला सरवात सपसची अमलबजावणी झाली असती तर एकमक ची िकमत रािहली असती तयामळ सर झाल टाळण वळीच सवादान परश न न सोडवलयामळ दरावा झाला

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हा िवनोदी परसग पाह घटना परदशातील दोनही बाहर सथाियक अिधक वाणासाठी सनचया माहरी सवारना जवायला बोलावल िवहीणबाईनी आनदान सवागत कल व बसायला सािगतल मलीचया सासबाई एका सोफयावर 90 अशाचया कोनात ताठ बसलया चहऱयावर परीटघडी बघणाऱयाला वाटाव की पतळा बसवला आह याचया यजमानानी मलान खण करन सािगतल िवहीणबाईही अहो िनवात बसा महणालया पण छ आता सनचया माहरचया मडळ ना हस यऊ लागल गपपा मारताना इतर मडळ ना अवघडलयासारख झाल जवण झाली या ताठच जावयाला वाण दऊन झाल यजमानानी िवचारल अग तला काय झालय मोकळपणान बोल यावर महणालया माझा मान परथम मी नाही ठवला तर कोण ठवणार मी मलीची सास आह ह

ा ाना कळल पािहज यावर यजमानानी मातर लवकर घरी परतायचा िनणरय घतला ही गमतही अमिरकतील भारतातन सासबाई सनकड काही मिहनयाकिरता गलया या आजी चागलयाच व होतया मलाच घर खपच मोठ दमजली एकदा सनची नकतच लगन झालली मतरीण नवऱयासह दोन िदवसाकिरता आली खप वषारनी भटलयान गपपा झालया जवण झाली पाहणयाना गसटरम िदली होती सासबाईची खोली तयाच मजलयावर दसऱया टोकाला होती तयाना वयान िनदरानाश होतो व ऐकही कमी यायच रातरीची जाग आली की तया वऱहा ात जपमाळ घऊन यरझाऱया घालीत सकाळी सगळ उठल नाश तयाला सगळ बसलयावर आज नी िनषपापपण जोडपयाला िवचारल बरय ना महटल मला रातरीची काही झोप लागत नाही रातरी यरझाऱया घालत होत तर तमचया खोलीत िदव कधी चाल कधी बद तवहाच िवचारणार होत की काही हवय का ह वाक य ऐकलयावर जोडपयाच चहर गोरमोर झाल सन मलगाही सकोचन गल परसग तसा साधा सनन दयाळपण सोडन ाव तच बर नाही का आता या घरात सासबाई कटबपरमख आहत मलगा आईचया हातात पगार दतो सनही दत सनला रोज िरकषाला हातखचारला पस दतात ितला हौसमौज करायची असल तर सासला िवचाराव लागत मलगा बायकोला ज घईल तशीच वसत आईला घतो तो आईचा िनयम आह सनचया माहरी काही आहर करायचा असलयास सासचया शबदापलीकड जाता यत नाही नवरा दोघ चया भानगडीत पडत नाही सनन पषकळ सयम ठवला नवऱयाला गोडीत सागन पािहल तयाचया मत ही समसयाच नवहती पढ सनचया तबयतीवर पिरणाम होऊ लागला डोकदखी अधरिशशी व नराश य आल तयावर गोळया सर झालया नवरा ह तटसथपण पाही ितन माहरी

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जायचया गो ी कलया तोवर एक मलगी पदरात होती एकदा माहरी गली तर आई-विडलानी िहलाच पडत घयायला सािगतल िहन नवऱयाला वगळ राह सचवलयावर विडलाचया माग आईन मला वाढिवल तवहा ितचा शबद शवटचा राहील तला वगळ वहायच तर ताबडतोब िनघन जा सािगतल ही गो सधयाचया काळातली आता या कटबात पाहा मल आईची परचड काळजी घणारी आईची हौसमौज परवणारी आईला िहडण िफरण व िसनमाची परचड आवड राजसथान असो की िसगापर असो नाव काढल की ितकीट तयार आईसाहबाना मातर सवयपाकाची माणसाची अिजबात आवड नवहती भाविनकता व माया याचा चागलाच दषकाळ होता पढ मलाची लगन झाली मलगी सासरी गली सना दोघी बडब ा लाघवी तयानी जीव लावायचा जीव तोडन परय कला वातावरण आपलस कल आजबाजला चागल सबध जोडल घरात ग डस नातवड आली या आजीबाईच मन मातर िसनमा व टीवही सोडन कशात लागत नस सना नोकरीचया होतया घरात कामाची बाई मल साभाळणाऱया बाईनी कोणतया चका कलया ह आवजरन सनाना सागत पण सवतः नातवडाकड लकषही दत नसत सनानाही कधी आजारपण यायची नोकरीचा ताण जाणवायचा तवहा याची वागणक पणर कोरडी आपलयाला काही माहीत नाही अस वागायचया सवयपाकापासन कशातच आपणहन मदत नाही अगदी िवनती आजरव कली तर एखादाच पदाथर करणार सनन अित झालयावर एकदा िवचारल की मल लहान असताना काय जवत होती तयानी ताबडतोब उ र िदल मला ठरािवक चार पदाथर यतात मला सवयपाकाची आवड नाही फारशी गतीही नाही मातर वगवगळ पदाथर खायला आवडतात घरी नाहीतर बाहर आता तमही सगरणी असताना मी कशाला लकष घाल एकदा एका सनन ह ान आमटी करा सािगतलयावर यानी चाळीस वा ा साबार कल सगळयानी डोक याला हात लावला आज ची तबयत मातर उ म रोजच जीम िफरण सहली चाल घरात मातर कठ काय ह माहीत नाही िकवा मी ऐकल नाही ह चाल लाघवी नातवड खळायचा आगरह करीत तर याना लहान मलाशी कस बोलाव ह माहीत नाही याच आजी मलीकड गलया की जावयासाठी गोडधोड जवण करायचया सरवातीला सनाचया माहरचयानी खप लाड कल पढ या तयाचयाकडन फोनची िबल भरण अशी काम करन घऊ लागलया सवारचया लकषात आल की एष आिण आराम हच आयषय असणाऱया कत साठी आपणाकड फार वळ व शकती नाही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आपलया भारतीय ससकतीत या गो ी उघडपण बोलणही कठीण न जाणो मलगी व जावयाच िबनसायच पढ सनानी वगळी घर कली जी सन सवजातीय होती तथ या बसन रहात व अपकषाही ठवत िजथ परजातीय होती ितथ थोड नमत घत कोणीही समजसपण काही सागाव तर उ र दत नसत न बोलता तकर काढत मल परोपरीन सागायची की सप बोल गरसमज कर नको पण मलाकडही दलरकष कलयान मलही दलरकष कर लागली याना वाट लागल की सनानी तयाच कान भरल आहत मला-सनातही वाद आल पण मोकळया सवादाअभावी ह होतय हही समजत नवहत तरीही कोणी काम सािगतलच तर कणाकडन तरी करन मोकळ होत असत व आपलया कातडीला धकका लावत नसत या धोरणान सना नातवडाच हदय तयाचया बाबतीत कोरड होऊ लागल मल मातर पषकळ भरडली व आपण कतर नीट करनही ह काय चाललय ह समजनास झाल एक महण आठवली झोपललयाला जाग करता यत पण झोपच स ग घतललयाला नाही आता कोणताही माणस पिरपणर नसतो तवहा सयम सवाद व सवदनशीलता या ितरसतरीन गो ी सोपया होतात वरील उदाहरण िवनोदी असो वा गभीर असो दोनह नी कलह होतोच िकरकोळ वाटणाऱया गो ी जस कोणाला डब-बाटलया जमवायचा छद कोणाला सनचया कप ाची जाडीची िदसणयाची तलना ह पाहता हा िवषय अिजबातच सोपा नाही या पिरिसथतीतील परषाची भिमका पाह 1 नवरा व तयाची आई याच नात भाविनकदष ा सवारत जवळच नवऱयाला आईला काही सागण ह दखावणयासारख वाटत िकवा आता वाढललया वयात काय सागायच तयापकषा आपलया बायकोन अशी पिरिसथती असल ती न करकरता साभाळावी सवतः सासशी जमवन घयाव 2 िजथ सासर असतात त बऱयाच वळा समजतीच धोरण घतात व बायकोला चार शबद सागतात परसगी कटबासाठी बरीच काम सवतःहन करतात सनो शािबदक आधार दतात 3 िजथ सासबाई एक ा आहत तथ पिरिसथती िबकट होत मलाची पिरिसथती ढोलक यासारखी होत कठन थाप बसल याचा नम रहात नाही तयाला सवाद करनही बदल झाला नाही तर तयाचा आई बायकोशी सवाद कमी होतो भाविनक दरावा वाढत जातो मलगा कामािनिम

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

बाहर राहतो सजञ माणस िनदान छदात वळ काढतो (याचा अथर छद असणाऱयाना हा परश न असतो अस नाही) जयाना ह हाताळता यत नाही तो सन जवळ करतो 4 काही नवऱयाना बायकोच महणण पटत तरीही वगळ झाल तर गस साखरपासन सगळा खचर वाढल बायको नोकरीची असल तर सवयपाकापासन मदत लागल ह टनशन यत बऱयाच घरातन आईन मलाला चहा जजबी सवयपाक कर िदलला नसतो तयामळ घरकामात हा ढ असतो तयामळ बायकोशी गोड बोलन या िसथतीकड दलरकष करतो सन कसा िवचार करत (सनची भिमका) 1 सन ससाराची सव व वासतवता यात गडबत ह सरवातीला असच असाव ह समजन ससार

करत भाविवश व नवऱयाला सवर परकार सागन पाहत हशार सन नवऱयाला आकिषत करणयाच सगळ उपाय करत सवदनशील नवरा ितचयाकड ओढला जातो हळहळ भाविनक ताण िनवळतो व सयमपण गो ी माग लागतात

2 िहमतीची सन आपलया गो ी साससमोर परतयकष बसन गोडीत सागत आपलया इचछा सप माडत गो ी समोरासमोर झालयान पिरिसथती बदलत वा उलटही घडत

3 िजथ सकोच व भीती असत ितथ सवाद घडत नाही पयारयान सन भाविनक आधारासाठी माहरच कामातील सहकारी याचा आधार घत परतयकषात पिरिसथती तशीच राहत व पिरणाम तबयतीवर होतो

सासची भिमका काय असत 1 सजञ सास पिहलयापासनच सनचया कलान घत व मोकळया सवादान काय जमत व काय नाही

याची कलपना दत 2 सवतःचया लगनापासन काही गो ी ठरािवक प तीनच होतात तयात फारसा बदल झालला

आवडत नाही उदा कळधमर सोवळ ओवळ व तया सनन ऍडजसट कलयाच पािहजत 3 मी इतक वष सवयपाक घरकाम कल आता कल नाही कल तर माझी मज मी काय कराव व

काय नाही ह सनन ठरव नय तसच मी करो न करो माझी नीट दखल घयावी मान ावा आपलया सललयािशवाय नवीन बदल कर नयत (एकण पिरिसथती ताणिवरिहत सस करायची असल तर खालील उपायानी मदत होत)

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

1 सनन सरवातीला नवीन माणसाशी जमवन घताना नमर सयमी राहाव 2 नवऱयान आपलया प ीला घरातील लोकाचया कलापरमाण कळाही सागा ात तयात कमीपणा नाही तसच कायम एकतर कटबात राहायच की परसगी वगळ राहणयाची तयारी आह ह सप कराव

3 सासन सनब ल सयम दाखवावा काही नवीन गो ी िशकायला वळ ावा सवाद परमान करावा ऑडररन नाही सतत आमही काय कल ह उगाळ नय लकषात ठवाव की तयाच (सनाच) लगनात वयही जासत आह व घरा ितिरकत नोकरीतही तयाना पषकळ ताण आह िदसण सथलता कपड याबाबतीत तलना कर नय सवतः काही गो ी करन आदर िमळवावा सरवातीपासन परम िदल तरच त िमळल 4 घरातील सवर सदसयानी सणवार कळधमर पाहण या परसगी काम वाटन घयावीत तयासाठी एकतर बसन बोलाव कोणालाही गहीत धरन गरसमज टाळावत 5 घरातील व ापासन लहानापयरत कोणीही आजारी असल तर सहानभतीन सवा करावी सननीही व ाच वय तबयत लकषात घऊन रासत अपकषा ठवावी सनचया तबयतीचया तकरारीकड रागान वतागन न पाहता जमल तशी मदत करावी शािबदक भाविनक धीर ावा महणज सनला माहरन वा बाहरन सहानभतीची गरज राहणार नाही व तीही व ाच परमान करल कवळ कतर महणन नाही 6 वरील काहीच न घडता वाद होत असतील तर िवश वासातील िमतर नातवाइकाशी बोलाव सवारत उ म समपदशकाची मदत घयावी परषानी समपदशनासाठी वादावादीत िश ा दण हात उगारण करच नय कारण हाच परयोग समोरचया कतीकडन कधी ना कधी घड शकतो 7 मलीचया माहरचयानी मलीला मानिसक आधार ावा आमच घर बद ह महण नय मातर मलीला आिथकदष ा पायावर उभ राहणयास सागाव परसगी मदत करावी आपलया समाजात सवर ि याना तयातन जाव लागत ह साग नय 8 मल नी आिथकदष ा सकषम राहाव िजथ नोकरीची गरज नाही तया मल नी अस छद जोपासाव की परसगी आपलया पायावर उभ राहता यईल व आतमिवश वास कायम राहील टीवही व चका ा िपटणयात वळ घालव नय मल मोठी झाली की पाटरटाइम काम तरी कराव जयायोग मदला चालना िमळल या जगात अित िभडसतपणा व सकोच ह गण नाहीत भीड ही िभकची बहीण असत ह सतय आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

9 खप परय करन पिरिसथती बदलत नसलयास घराचया बाहर पडाव सवतःचया िजवावर राहायची तयारी ठवावी तर थोडी मदत इतराकडन िमळ शकल वरील सवर गो चा िवचार करन परय कलयास घरात आनदमय वातावरण होऊ शकत ह नककी घरातील ी सत असली तर घर सत होत गहसौखय परतयकाचया वा ाला याव महणन हा लखन परपच जया ि यानी घरात सवगर िनमारण कला तयाना सलाम जया घरी कलह आह तयाना

Best luck

- नीरजा आपटीकर डाग बनरबी कनडा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला समजन घया पलीज िसहगड रसतयावर राहत असललया एका िचमकलीन गळफास घऊन आतमहतया कलयाची बातमी नकतीच वाचली का बर या िचमकलीन सवतःला अस सपवाव जनमदातया मलाना रागवणयाचा अिधकार पण आई-वडलाना नाही का मला आठवत लहानपणी कधी माझी आई लाटण घऊन माग लागायची महणायची मलया त मला तर बर होईल हा शबदपरयोग करणाऱया आईचया मलया या शबदातही ओतपरोत परम भरलल असायच तो शबद उचचारणयाचा अिधकार िनसगारन ितलाचा बहाल कलला आह आई या शबदावर अनक किवता-लख-कथामाला गाजताहत आई-बाबाना मलाशी काही परसगी कठोर वागावच लागत परत िववकब ी वापरन मधयमागारच अनसरण ह पालकाचया लकषातच यत नाही तयामळ मलाचया भिवत ाचया खो ा कलपनाना िचकटन थोडीफार मल चकली तर काही वळस पालक िशकषक वगारतच मलाना बदम मारहाण करतात नािशकमधय शालय िव ाथयारला िशिकषकन डसटर फकन मारलयानतर घाबरन वगारतच तया िव ाथयारला झटक यऊ लागलयामळ रगणालयात दाखल कराव लागल सवर चनलवर बरिकग नयज झळकत होतया शवटी अशा अनक घटनामळ सरकारन िव ाथयारना मारहाण करणाऱया दोषी कतीला परथम एक वषारचा तरगवास व पाच हजार रपय दड दसऱयादा मारहाण कलयास 25 हजार रपय दड व तीन वषारचा तरगवास अशा िशकषची तरतद काय ात कली या काय ाला मितरमडळाची मजरी िमळालयावरच तयाची अमलबजावणी होईल परत खऱया अथारन यामळ पालकाचया िशकषकाचया - िव ाथयारचया मनोव ीत बदल होईल का आधिनक सपधचया यगात लहान मलावर योगय वळी सससकार झाल तर उ ाचा भारत महास ा होणयाच माजी रा पती डॉ ए पी ज अबदल कलाम याच सव साकार होऊ शकल महातमा गाध नी महटल होत िशकषणाला नितक मलयाची जोड नसल तर त अधःपतनास कारणीभत ठरत सान गरज नी महटलयापरमाण मल ही दवाघरची फल या फलाना नहमी सकारातमक िवचारसरणी व आदशर िदला पािहज आजची मल ही उ ाची फल उ ाचया उजजवल भारताच आधारसतभ सबल व सशकत होणयासाठी परतयक पालकानी जागरक राहायला पािहज

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जगाला परल एवढ मनषयबळ आज आपलया भारतात आह मधयतरी एका अभयासामधय ह सप झाल की सवारत तरण दश भारत आह या अथारन की जवळ जवळ 70 टकक लोकसखया यवा आह जगावर राजय करणयाची खरी ताकद आज आपलयाकड आह कारण यवक व यवत नी भरलला दश आपला आह काहीही करणयाची ताकद आज आपलयाकड आह परश न आह तो समजावन घणयाचा व दणयाचा यवकाना योगय िदशा व अचक मागरदशरन याचया बळावर िबरिटशापरमाण आपणही खऱया अथारन जगजजत होऊ शकतो

वसथापनशा तजजञ िशव खरा सागतातYou can winया धत वर यवकानो Yes I can अस आतमिवश वासान महणत पाऊल पढ टाकल पािहज तच आह तझया जीवनाचा िशलपकार हा मतर मीच घडवणार माझ जीवन अस महणत आतमसात कला पािहज हाच मतर मनात घऊन परतयक यवकान िजजञासा वाढवन खऱया अथारन जाग झाल पािहज माणस घडत नसतात घडवावी लागतात आतमिवश वास िनमारण करावा लागतो माझयातला मी जागा करत जग बदलणयासाठी आधी मी बदलायला हवा आताची यवा िपढी िबघडली आह अस महणणाऱया वगारला दाखवायला हव की आमही उ ाचा भारत घडवणार आहोत यासाठी यवक-यवत नी परथम सवतःला घडवायला हव तयासाठी तयानी शरीर व मनाचया सबलतकड जासतीत जासत लकष िदल पािहज रोज ायाम कला पािहज सवामी िववकानद महणायच माझया िपरय िमतरानो रोज मदानावर जा खळ खळा वासरासारख हदडा ायाम करा जवहा तमही सबल व सशकत वहाल तवहा तमहाला परतयक गो चागलया परकार कळ शकल महणन आपल शरीर कमावणयासाठी रोज ायाम करण आवश यक आह िकशोरवयीन मल िनदरानाश रकतदाब मानिसक ाध नी गरसत झालली िदसत आहत वाढती सपधार चगळवाद नीितमलयाचा ऱहास घरातील वाद भय चचलता िनक आहार सपधारतमक वातावरण परीकषत कमी गण अिनचछन लादलला अभयासकरम यामळ मल नराश यकड जाऊ लागली आहत जानवारी 2010 चया पिहलयाच मिहनयात एकण 66 िव ाथयारनी आतमहतया कलया याच परमख कारण मलाची दबरल मन हच होय महणन मलाचया मानिसक सबलता व िनमरलतसाठी धयानधारणा ही आवश यक गो आह आनापानसती ह तयातील एक शासरोकत धयान श वासाचया साहाययान मनाची एकागरता व िनमरलता सबलता वाढत भय कमी होत चचलता दर होत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

मलाची आकलनकषमता वाढन जीवनात नितकता यत 2500 वषारपव गौतम ब ानी या साधनचा शोध लावला प गरजी शरी सतयनारायण गोएकाज नी 1969 मधय ही भारतातन ल झालली साधना परत भारतात आणली सपणर साधना श वासाशी सबिधत असलयामळ कठलयाही जातीचा वणारचा पथाचा दशाचा िव ाथ -िव ािथनी ही साधना करन आपल मन सबल व िनमरल करन ताणतणावमकत जीवन जग शकतो माणसाचा मद हा एका सकदात 800 हन अिधक गो ची न द घऊ शकतो तो 70 त 75 वष न थकता सतत काम कर शकतो तयात फार मोठी ऊजार असत ती जागिवणयासाठी आज खऱया अथारन गरज आह थॉमस एिडसन चार वषारचा असताना तयाला शाळतन परत पाठवल तयाचया िखशात िशकषकान िच ी टाकली होती तमचा टॉमी िशकषणात फार माग आह तो िशक शकणार नाही याच थॉमस एिडसनन आपली अतिरक मनोऊजार जागवन िवजचा िदवा तयार करन जगाला परकाशमान कल तयाआधी हजारावर अिधक तयाच परयोग फसल पण तो खचला नाही सगळा हा मानिसक परव ीचाच पिरणाम अबराहम िलकनन आपलया मलाचया मखयाधयापकाला िलिहललया पतरात मलाला समाजात कस वागायच व िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकवणयाची िवनती कली होती याच सामािजक िशकषणाची आज आपलया मलाना गरज आह आपण आपलया मलावर नसत अपकषाच ओझ लादतो िबचारी मल पार थकन जातात तयातन ती चकीचा मागर पतकरतात िचतरपटावर आतमहतयच खापर फोडन पालकवगर मोकळा होतो तीन तासात िसनमा आपलया मलाचया भावनाना हात घालतो मग जनमापासन आपलया बरोबर असणाऱया सवतःचया मलाचया भावना आपण का ओळख शकत नाही हा परश न पालकानी सवतःला िवचारला पािहज िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकणयासाठी मन सबल करणयासाठी खऱया अथारन तणावमकतीसाठी धयान महणज एक सवणरसधीच होय महणन पालकानो मल चकली-आपला अपकषाभग झाला तर तयाना जरर रागवा पण परमान (अतमरनात ओतपरोत परम भरलल अस ा) रागवलयानतर तवढच परमान तयाला जवळही घया िनिश चतच तयाना तमचा आदर वाटल या जगात तीन सदर िकरयापद आहत - परम करण मदत करण व सवा करण या तीन ईश वरी िकरयापदाना रोजचया जीवनात सथान दऊन आपल कटब आनदी व सखी बनवा आपलया

मलाना समजन घया व उ त समाज घडवा - द ा कोिहनकर (पाटील) पण

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला सवाततरय हव

वयसकर माणसानी शात बसन घडत असल त पाहाव आपल मत न दव नय वहारात फार लकष दऊ नय अस तरण िपढीला वाटत उलट आमच काळयाच पाढर अनभवान झाल आहत तया अनभवाचा तरण िपढीन फायदा करन घयावा अस जय ाना वाटत

जय नागिरकाच क कॉलज कट ाइतकच सवरमानय बनल आहत अगदी पारावर जमत नसली तरी वयसक मडळी कठ ना कठ एकतर जमतात कधी परष-परष कधी बायका-बायका तर काही िठकाणी जय नागिरकाचया जो ा एकतर यतात गपपाच िवषय सगळया कट ावर सामाईकच पनशनवाढ महागाई तरण िपढीच आपलयाला न मानवणार वागण कमी होत असलला िजवहाळा इतयादी इतयादी या सगळयात एक महततवाचा म ा नहमी चचत असतो मलगा सन नातवड आपापलया परीन व ाना गपप राहणयास सचवत असतात अन व ाना त मानय नसत एका कट ावर हाच िवषय रगला होता

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

एक आजोबा सागत होत मी मलाला फड बचत याबाबत सागायला गलो तर तो महणतो तमचया वळी वगळ होत आता सगळी गिणत बदलली आहत तमही यात लकष घाल नका त तणतणत सागत होत अर वगळ काय होत दोन मल तयाची िशकषण प-पाहण सगळा परपच चालवन आज मी एवढी िशललक ठवलीच आह ना आजकालचया मलाना आिण सनाना नसत पस उधळायला हवत मो ाच अिजबात ऐकायला नको तर काय अस महणत तयाचया प ीनही सर धरला मलग तसच सनाही तशाच अहो नातवडही आपलयाला बोलतात काल दपारी मला दोनची मािलका बघायची होती ब ाला महटल तझा तो ाण- ाण िसनमा बद कर मल वाईट ससकार होतात तयातन मी अस महणताच बटीन गळा काढला अन मग सनबाई महणाली आता दवाच िसनम दाखवन गळाच गणपती का बनवायच मलाना तयाना आताचया जगात जगायच आह तर जगात काय चालत त कळलच पािहज माझी मािलका बघायची राहन गली

तयावर दसऱया काक महणालया मला तर फार राग यतो घरात ह करा त कर नकाचा जप नको महणन मी दवळात जात तर तही तयाना पटत नाही दवळात रोज फरशीवर बसन साध आखडल तर कोण िनसतरणार अस सनबाई िवचारत माझ एक वळ ठीक आह पण यानाही सवाततरय नाही कशाच वय झाल महणज आमची मन का मली आहत वषारनवषारची िवचार करणयाची प त का बदलणार आह आमचया िपढीच तर फारच हाल झाल पव विडलधाऱयाचया मान-मयारदा साभाळायचया महणन आमही सवतला मरड घातली अन आता जीवन वयोमानानसार परावलबी झाल महणन मला-नातवडाचया पढही माघार घयावी लागत कधी-कधी मला वाटत जय नागिरकानी सवाततरयाची चळवळ उभारायला हवी

तयाचया या वाक यावर कट ावर खसखस िपकली हसणयाला वरवर िनिम िमळाल तरी परतयकाचया हदयात एक बारीक कळ उमटन गली आपलयालाही सवाततरय नाही ही भावना परतयकाचया मनात उफाळन गली जय नागिरक याबाबत काय करतील त करोत पण जयाचया घरात वयसक मडळी आहत तयानी मातर याबाबत जरर िवचार करायला हवा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

डाएट िटपस अधनमधन पण कस कवहा आिण काय खाव शक य असल िततकी मधलया खाणयाची वळ साभाळावी मखय जवणानतर कमीत कमी दीड

त दोन तास जाऊ ावत जवणानतर लगच लहर आली महणन खाऊ नय खाणयाच परमाण कमी कराव महणज जर तमही कठलाही पदाथर एक वाटी खाणार असाल तर अध वाटी खावा

वजनावर िनयतरण ठवणयासाठी तमही काय खाता यापकषाही िकती खाता याला महततव आह एखादा पदाथर पणर सोडन िदला तर काही जणाना नराश यही यत पण परमाण कमी ठवलत तर तमही तो पदाथर खाणयाचा आनद कठलाही मानिसक दबाव न ठवता लट शकता यापढ ऑिफसमधय भजी िकवा बटाटवडा मागवताना हा िनयम लकषात ठवा सवयीन ह नककी शक य होत

मधलया वळचया खाणयामधय िपणयाचया पदाथारचास ा समावश करा महणज कॉफी सरबत िकवा चहा हा खाणयाचया पदाथारबरोबर न घता वगळा पदाथर महणन घयावा तयाबरोबर शक यतो काही खाऊ नय

टीवहीसमोर बसन खायच टाळाव तस करताना आपण नककीच जररीपकषा जासत खातो लहान मलामधलया वाढतया वजनाचया परमाणाकड बघता तयानास ा तस कर दऊ नय

मधलया वळचया खाणयाच पदाथर बदला परय ान ह शक य आह गिहण नी घरात तळलल पदाथर (मखयतः बाहरन आणलल) न ठवण चागल घरी असल की दपारचया टीवही बघणयाचया वळत खालल जातात

तयाऐवजी शगदाण सकामवा (न खारवलला) घरी बनवलली सरबत तल कमी असलल पोह मरमर ला ा ला ाचया िपठीपासन कलल पदाथर र ाच पदाथर वगर चागल फकत खायचया परमाणाकड लकष ठवा कवळ िजभचया चवीसाठी खाणयाच टाळा

शवटी माणस हा सवयीचा गलाम असतो तमही जशी सवय लावाल तशी तमची जीभ तमच ऐकल नहमी बटा ाच वफसर खाणाऱया माणसालास ा वरील पदाथर खाणयाची सवय लावता यऊ शकत आिण ती लावावीच जर डायबिटस हाय बलड परशर वाढलला कोलसटरॉल यासारखया घातक आजाराना बळी पडायच नसल तर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व काचया दाही िदशा ासोपचाराची नयारी दिनया

lsquo दमाrsquo हा सनाचा िवकार आह ह आपणास सहजगतया उमगत पण सतत दमलयासारख वाटत ह lsquoचकीचया सनामळrsquo अस शकल ह आपलया लकषात यण जरा कठीण आह lsquoसपािडलायटीसrsquo िकवा lsquoिसलप िडसकrsquoमळ मान पाठ दखत ह आपणास माहीत असत पण ासाचा आकतीबध िबघडलयामळही अस होऊ शकत अस कोणी आपणास सािगतल तर त खर वाटणार नाही मनोिवकत मळ नराशय व नाहक िचता िनमारण होतात ह आपण वाचलल असत पण सनततर िबघडलयानही त िनमारण होऊ शकतात ह आपलया गावीही नसत पण अनक ाधी िवकार ह चकीचया सनामळ िनमारण होतात अस धयानात यऊ लागल आह व महणनच lsquo ासोपचारrsquo ह नवीन ततर झपाटय़ान िवकिसत होऊ लागल आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

इितहास वासतिवक पाहता lsquo ासाrsquoच अननयसाधारण महततव भारतीय दशरनानी िवशषत योगान फार पव च जाणल होत अस महटलयास त वावग ठरणार नाही िकबहना ास व तयाच िनयतरण (पराणायाम) हा शरीर व मन याना जोडणारा lsquoसतrsquo आह अशीच पवरसर ची धारणा होती व महणन lsquo सनश ीrsquoला अननयसाधारण महततव होत शरीराचया िविवध िकरयापकी काह वर आपल lsquoऐिचछकrsquo िनयतरण असत तर काही आपोआप घडतात (Reflex Involuntary of Au-tonomous ) हात हलवन चहाचा कप उचलण ऐिचछक (Voluntary ) तर हदयसपदन आपोआप (Involuntary ) पण lsquo ासrsquo ही सवरसाधारणपण एकच अशी िकरया आह की जी एकाच वळी ऐिचछक िनयतरणाखाली अस शकत (जस आपण जलद सन कर शकतो वा इचछपरमाण सथ दीघर सन कर शकतो) वा जो पणरपण परितिकषत अस शकत (जस आपण घाबरलयास सन आपोआप जलद होत व धयानास बसलयास सन आपोआप सथ व खोल होत)

सनाचया या खािसयतमळच योगशा ज एक सवरतक lsquoशरीर-मनोव कrsquo Body mind Medicine आह त पराणायामाचया माधयमातन उतक सनोपचार साधत व मनावर िनयतरण आण पाहत अनय परितिकष िकरया या पणरत आपलया ऐिचछक िनयतरणाचया बाहर असतात पण

सन हीच एक िकरया इचछावत व अिनचछावत अशा दोनही मजजाससथाचया िनयतरणाखाली असत व महणन तया माधयमातन सपणर lsquoमदवर िनयतरण आणणयाचा मानवान परय कला आह योगी हदयगती कमी-जासत कर शकतात वा lsquoभकrsquo ताबयात ठव शकतात तयाच हच रहसय आह मन आिण शरीर तसच ास-शरीर आिण मन याचा हा सबध जसजसा दगोचचर होऊ लागला आह तसतस चकीचया सनाच िविवध दषपिरणाम सप होऊ लागल आहत व महणनच या िवषयातल तजजञ आज आपणास सनपरिकरया (िवशष करन उचछवास) परत िशकणयास सागतात शा ीय बठक अगदी छोटय़ा बाळामधय आपलयाला उरो सन (Chest berathing ) आिण उदर सन (Abdominal berathing ) अशा दोनही िकरया सहजपण व तालब रीतया चालललया िदसतात पण आपण हळहळ या दोह तील ताल िवसरत जातो तसच परामखयान उरो सन व तही उधरव उरो सन (Upperchest Brcathina ) करीत राहतो साहिजकच

सनाचया lsquoउथळrsquo पातळीवरच राहतो व या अशा दीघरकालीक चकीचया सनामळ अनक िबघाडाना उदा सततची दमणक डोकदखी- मानदखी- पाठदखी ताणतणाव नाहक िचतागरसतता इ इ जनम दतो अस या िवषयातल तजजञ सागतात ताण वाढला की माणस अिधकािधक उरो सन करतो असही आढळन आल आह या सवर गो मळ शरीरातील

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

काबरनडाय ऑकसाइड वाय हा अिधक परमाणात बाहर फकला जातो तयाच रकतातील परमाण कमी झालयान रकत अिधक अलकलाइन होत रकताची आमलता कमी झालयान Bohr effect मळ िहमोगलोबीनपासन ऑिकसजन सटन पश ना उपलबध होणयाचया िकरयत अडथळा होतो तसच रकतवािहनया आकिचत होऊन िविवध अवयवाना व पश ना होणारा रकतपरवठाही कमी होतो याचा अिधक पिरणाम ऑिकसजन व गलकोज वर अितिरकत परमाणात अवलबन असणाऱया मदवर होतो व तयाच कायर िबघडत या सवर दषपिरणामाना `Brain Fog अस सबोधणयात यत या धकयान गरसत मदमळ आपली सवदनशीलता कमी होत lsquoमडrsquo सतत िबघडत राहतो व पिरघ मजजाससथा (Peripheral Nervous system ) अितसवदनशील होऊन सतत मगया यण दखण अशा तकरारी िनमारण होतात ाय लवकर दमतात पोटाचया ायवर पिरणाम झालयान वारवार शौचाची भावना होत (Irritable Bowel syndrome ) एखा ा िविश अ घटकाची अ लज वाढीस लागत व सनाचया ायवर अितिरकत ताण आलयान मान खाद व वरची पाठ दख लागत अस या िवषयातल तजजञ सागतात काही वळा या Brain Fog च पयरवसन घबराटीत (Panic attacks ) िकवा फोिबयातही होताना िदसत ह सवर टाळावयाच असल तर आपलया सनाचया गणव त बदल घडवन आणावयास हवा अस ह तजजञ सागतात चकीचया सनामळ िनमारण होणाऱया या सवर शरीरमनाचया िबघाडाना सन अकतीबधातील िबघाड Breathing Pattern Disorders ( BPD ) अस सबोधणयात यतो नमक काय करावयास हव

सन सधारणयाचा एक उ म उपाय महणज lsquoपराणायामrsquo ततर िशकण (अथारत योगय सन हा पराणायामाचा फकत एक आयाम आह ह यथ परकषारन धयानात घयाव) या ितिरकत शरीरातील िविवध भागाच अवयवाच िशिथलीकरण करन ासावर लकष किदरत करन सन सधारणयाची अनकिवध ततर आज उपलबध आहत तजजञाचया मागरदशरनाखाली व आपापलया परकतीनसार व आवडीनसार आपण याचा अवलब कर शकतो पराणायाम पराणायाम महणज काही मयारिदत अथारन िनयितरत ासोचछवास जाणीवपवरक

ासोचछवासाची परिकरया बदलण महणज पराणायाम योगाचया भाषत ास आत घणयाचया िकरयला परक उचछवासाचया िकरयला रचक तर दोह चया मधय खास थाबिवणयाचया परिकरयला कभक महणतात या परक रचकाचया तालावर िनयतरण आणन आपण ासोचछवास जया नाकपडय़ातन करतो तयाचया बदलावर िनयतरण आणन (उजवी डावी िकवा दोनही नाकपडय़ा) पराणायाम साधता यतो थोडकयात अितशय शा ोकत प तीन आपण पराणायामाचया रपान

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सन परिशकषण घऊन सन सधार शकतो अथारत या सजञा यथ ासोचछवासाचया भाषत समजािवलया असलया तरी स म अथारन तयाचा अितम सबध पराणशकतीशी महणज चतनय शकतीशी व पराणमय कोशाशी आह ह धयानात ठवण महततवाच) सन परिशकषण चकीची सन प ती आपलया इतकी अगवळणी पडलली असत की ती िवसरन योगय प त िशकणयासही िकतयक वळा सहा-सहा मिहन लाग शकतात यात मखय भर हा पणर उचछवासावर असतो तसच सनाच मखय तसच परक ाय िशिथलीकरणावर व lsquo सनभानrsquo आणणयावरही भर िदला जातो अशीच एक साधी-सोपी प त वर चौकटीत िदली आह lsquoसास की जररत ह िजदगी क िलयrsquo अस एका गाजललया िहदी गाणयात महटल आह त िकती खर आह व तया द ीन ासोपचाराच महततव एवहाना वाचकाचया धयानात आल असलच

सन ायाम हात असललया एखा ा खच वर आरामात बसा आपल हात खच चया हातावर सहजपण

िवसाव ा कोपरान बाहवर हलकासा दाब ा यामळ ासोचछवास करताना मानच वा खा ाच

ाय तमही साहिजकच वापर शकणार नाही नहमीपरमाण ास घतलयावर ओठ अलगद िवलग करा आिण हळवारपण त डान उचछवास करा ओठ परत बद करा कषणभर थाबा आिण सावकाश ास आत घया उचछवास पणर व दीघर झाला की ास आपोआपच खोल व पणर घतला जातो उचछवास ासापकषा दीघर असण आवशयक (व योगयही) असत ह सकाळसधयाकाळ वीस-वीस वळा करा सरवातीस योगय मागरदशरनाखाली व अगदी घडय़ाळ लावन हा सन अभयास करावा हळहळ त सहज साधल जाईल

- डॉ उलहास कोलहटकर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव - २००९

माय मराठी स थन ग यावषीरची िदवाळी िटटवाळा यथील rsquoमकताrsquo या लहान मली या अनाथ मास भट दऊन तथील लहानगया यासोबत िदवाळी साजरा कली याची ही काही कषणिचतर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हसवणक

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

httphindi-marathi-jokesblogspotcom

शरयावली

सपदिकय मडळ

१) शरी सागर राजणकर सपादक

२) शरी अवधत कामत सदसय

मािसकाची माडणी व िडझाईन

शरी िवजय जोशी

आवाहन

आपलयाकडील लख किवता editoremasikmaimarathiorg या ईमल आयडीवर

पाठवा ात आपल लख किवता ई कोणतयाही सवरपात (ऊ jpg pdf manu-

script ) चालतील िनवडलल लख ईमािसकात परकािशत कल जातील शकय झालयास

लखासोबत आपल छायािचतर पाठवाव तसच आपल सपकर करमाक ईमल कळवावत

Disclaimer

ईमािसकातील लख व तयातील माडलली मत ही तया लखकाची वयिकतक असन ससथा

तयास दजोरा दणार नाही

ईमािसक ह मोफत िवतरणाकिरता आह

ससथबाबत अिधक मािहती किरता wwwmaimarathiorg यथ अवशय भत ा

धनयवाद

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सपादिकय

माय मराठीचया ई-मािसकाच ही २८वा आव ी गल २८ मिहन साततयान

आमचया वाचकाचया वाचनानदासाठी ईमािसकाच सपादिकय मडळ

कायररत आह िचललर मनोरजनातमक लख परकािशत न दता मािहितपणर

लख परकािशत करणयाचा ससथचा कल रािहला आह ईमािसकाचया ार

ससथचया सदसयाच व इटरनट वरील तमाम वाचक वगारच परबोधन वहाव हा

तयामागचा उ शय

या अकात िदवाळीचया िविवध िदवसाच महतव त साजर करणयामागच

कारण दणयात आल आह

ससथचया ईमािसकास िमळणा-या परितसादास कवळ आमचा झपा ान

वाढणारा वाचकवगर जबाबदार आह ईमािसक परकािशत झालयानतर आपण

दत असललया परितिकरयाच आमचयासाठी सफितदायक आह

एकवार पनहा आपणास व आपलया पिरवारास िदपावळीचया हािदक

शभचछा

कळाव

आपला

सागर राजणकर सपादक

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदवाळसण िदवाळीचया िविवध िदवसाच महतव सागणार सदर

१) धनतरयोदशी (आिश वन व तरयोदशी)

धनतरयोदशी

यालाच बोली भाषत धनतरस अस महटल जात या िदवशी ापारी ितजोरीच पजन करतात ापारी वषर िदवाळी त

िदवाळी अस असत न ा वषारचया िहशोबाचया व ा या िदवशीच आणतात

धनवतरी जयती आयवदाचया द ीन हा िदवस धनवतिर जयतीचा आह व मडळी या िदवशी धनवतरीच (दवाचा व ) पजन करतात परसादास कडिनबाचया पानाच बारीक कलल तकड व साखर अस लोकाना दतात यात मोठा अथर आह कडिनबाची उतपि अमतापासन झाली आह धनवतिर हा अमततव दणारा आह ह तयातन परतीत होत कडिनबाची पाच-सहा पान जर रोज खालली तर ािध होणयाचा सभव नाही एवढ कडिनबाच महततव आह महणन या िदवशी तोच धनवतरीचा परसाद महणन दणयात यतो

यमदीपदान

पराण हरण करणयाच काम यमराजाकड आह कालमतय कोणालाच चकला नाही व चकिवता यत नाही पण अकाली मतय कोणालाच यऊ नय याकिरता धनतरयोदशीस यमधमारचया उ शान कणकचा तलाचा िदवा (तरा िदव) करन तो घराचया बाहरचया बाजस

दिकषणला त ड करन सायकाळी लावावा एरवही िद ाच त ड दिकषणस कधीही नसत फक त या िदवशी तवढ िद ाच त ड दिकषणस करन ठवाव पढील मतरान पराथरना करावी

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

मतयना पाशदडाभया कालन शयामसह तरयोदशयािदपदानात सयरज परीयता मम

अथर ह तरा िदव मी सयरपतराला अपरण करतो तयान मतयचया पाशातन माझी सटका करावी व माझ कलयाण कराव

२) िदवाळी (दीपावली) अथर िदवाळी हा शबद दीपावली या शबदापासन बनला आह दीपावली हा शबद दीप आवली (राग ओळ) असा बनला आह तयाचा अथर आह िद ाची राग िकवा ओळ िदवाळीला सवरतर िदव लावतात आिश वन व तरयोदशी (धनतरयोदशी) आिश वन व चतदरशी (नरक चतदरशी) अमावासया (ल मीपजन) व काितक श परितपदा (बिलपरितपदा) अस चार िदवस िदवाळी साजरी कली जात काही जण तरयोदशीला िदवाळीत न धरता िदवाळी उरललया तीन िदवसाची आह अस समजतात वसबारस आिण भाऊबीज ह िदवस िदवाळीला जोडन यतात महणन तयाचा समावश िदवाळीत कला जातो पण वसतत त सण वगवगळ आहत

िदवाळी साजरी करणयामागील शा कषणान नरकासराचा वध कला तवहापासन नरकचतदरशी साजरी करतात ल मीपजनाचया िदवशी अल मीचा नाश वहावा यासाठी धािमक कती करतात बलीपरितपदा बली राजाचा नाश झालयाच परतीक आह तर भाऊबीज ही शकटासर या असराचा नाश करन असखय भिगन ना तयाचा बध कषण यान सोडवलयाचा आनद महणन साजरी करतात अशा तर हन दीपावलीचा परतयक िदवस हा असराचा सहार कलयाचया धमारन अधमारवर िवजय िमळवलयाचया िदवसाची आठवण महणन मगलमय दीपानी उजळवायचा अस आपली ससकती सागत चातमारसाचया काळात तजतततवाचा अभाव असलयामळ तजोमय शक तीतन िवघिटत होत असलल घटक जासत परमाणात वाढणयास सरवात होत िदवाळीचया काळापयरत या घटकाची िवपल परमाणात व ी झालली असत तयामळ पव चया काळी मोठमो ा राकषसाच सामराजय या काळात वाढायच या सवर घटकाच स म सतरावर कषमन वहाव महणन िदवाळी कली जात महणजच तजतततवावर आधािरत उपासना कली जात या परकारचया उपासनमळ तजाचया अभावी वाढललया तरासदायक घटकाचा तजाचया बलावर नाश होतो

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपावली उतसवाच सवरप अ िद ाची आरास

दीपावलीचया सायकाळी घरात व घराबाहर िद ाची ओळ लावावी दीपावली महणज िद ाची ओळ यामळ घराला अपरितम शोभा िनमारण होऊन उतसाह यतो व आनद होतो िवजचया िद ाची माळ लावणयापकषा तल व वातीचया पणतया लावणयात शोभा व शातपणा जासत आह दीप या शबदाचा खरा अथर तल व वात याची जयोत `अधाराकडन जयोतीकड महणज परकाशाकड जा अशी शरतीची आजञा आह - `तमसो मा जयोितगरमय या तीन िदवसात जयाचया घरी िदव लागत नाहीत तयाचया घरी नहमीच अधकार रहातो त परकाशाकड महणज जञानाकड जाऊ शकत नाहीत दीपदानान ल मी िसथर होत आपलया घरी सदव ल मीचा वास व जञानाचा परकाश असावा यासाठी परतयकान आनदान दीपावली उतसव साजरा करावा यान घरात सखसमि रहात

आ आकाशकिदल

`हा िद ाचया आराशीचाच एक भाग आह आिश वन श एकादशी त काितक श एकादशीपयरत घराचया बाहर एक उच खाब परन तयावर दोरीचया साहाययान जो िदवा टागतात तयाला आकाशिदवा अस महणतात तयाचा िविध पढीलपरमाण असतो घरापासन जवळच थोडी जमीन गोमयान सारवावी तीवर चदनयक त जलान परोकषण करन अ दल कमळ काढाव मधयभागी वीस हात नऊ हात िकवा पाच हात लाबीचा खाब परावा तो व पताका अ घटा कलश यानी सशोिभत करावा तयावर अ दलाकित दीप (किदल) करन अडकवावा तया दीपात (किदलात) मोठा िदवा लावावा तयाभोवती

कमळाचया परतयक पाकळीत एक अस आठ िदव धमर हर भित दामोदर धमरराज परजापित िपतर (तमिसथत) व परत याना उ शन लावाव िद ात ितळाच तल घालाव नतर दीपाची

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दामोदराय नभिस तलाया लोलया सह परदीप त परयचछािम नमोऽननताय वधस

अथर शर असा परमश वर जो दामोदर तयाला हा जयोतीसह दीप अपरण करतो तयान माझ कलयाण कराव याच फल ल मीपरािप त ह आह

इ रागोळी `मळ ससकत शबद रगवलली स दयारचा साकषातकार व मगलाची िसि ह रागोळीच दोन उ श होत िविश शभर चणर िचमटीतन जिमनीवर सोडन रखाटललया आकतीला रागोळी अस महणतात रागोळी ही मितकला आिण िचतरकला याचयाही आधीची आह कठलयाही धािमक िकवा मागिलक कतयात रागोळी आवशयक आिण पराथिमक गो आह कोणतयाही सण उतसव मगल

समारभ पजा वरत इतयािद शभपरसगी परथम धमरकतयाचया जागी रागोळी काढणयाची परथा आह एखा ाला िकवा एखादीला ओवाळताना ती िक त बसललया पाटाभोवती आिण पढही रागोळी काढतात समारभाचया भोजनपरसगीही पाटाभोवती व पानाभोवती रागोळी काढतात िदवाळीचया सणात दारापढ िकवा अगणात िविवध परकारचया रागोळया काढन तया िविवध रगानी भरतात जनया काळी परतयक घरी रोज दारापढ सडासमाजरन करन रागोळी काढणयाची परथा होती

ई फटाक

िदवाळीचा आनद ि गिणत करणयासाठी लहान-मोठ सवरच जण रातरी फटाक वाजवतात व आतषबाजी करतात

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

उ अभयग ान नरक चतदरशी त बिलपरितपदा ह दीपावलीच तीनही िदवस रोज अभयग ान करणयास सािगतल आह अभयग ान (मागिलक ान) या िदवशी सकाळी लवकर उठन परथम अभयग ान करणयास सािगतल आह शरीराला तल लावन चोळन त तवचत िजरिवण व नतर ऊनपाणयान ान करण महणज अभयग ान

नहमीचया ानाचा परभाव समार तीन तास िटकतो तर अभयग ानामळ चार त पाच तास िटकतो तवचला नहमी ि गधता असावी लागत महणन तल लावायच ऊनपाणी ह मगल व शरीराला सखदायक आह महणन ऊनपाणयान ान सािगतल आह तल लावन नतर ान करणयान तवचला व कसाना आवशयक तवढाच ओशटपणा रहातो महणन ानापव तल लावण आवशयक आह ानानतर तल लावण उिचत नाही

`अभयग ान करताना दशकाळकथन कराव लागत दशकाळकथनाची भारतीयाची प ित विशष पणर आह बर दवाचा जनम झालयापासन आतापयरत बर दवाची िकती वष झाली कोणतया वषारतील कोणत व िकतव मनवतर चाल आह या मनवतरातील िकतव महायग व तया महायगातील कोणत उपयग चाल आह या सवारचा तयात उललख असतो यापरमाण दशकाळकथन करावयाच असत यावरन यापव कवढा मोठा काळ गला आह व रािहलला काळही कवढा मोठा आह याची कलपना यत आपण फार मोठ आहोत अस परतयकाला वाटत असत पण आपण िकती लहान व स म आहोत याची कलपना या िवश वाचया अफाट काळावरन यत यामळ माणसाचा गवर नाहीसा होतो हा मोठा फायदा आह

वषारतन पढील पाच िदवस अस अभयग ान करणयास शा ात सािगतल आह

१ सवतसरारभ

२वसतोतसवाचा परारभ िदवस महणज फालगन कषण परितपदा व

३ िदवाळीच तीन िदवस महणज आिश वन कषण चतदरशी अमावासया व काितक श परितपदा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदवाळीत िकलला का बाधतात

िकलला बाधण महणज काय

िकलला बाधण महणज सवतःचया मन आिण ब ी यावर ईश वराचया शक तीच तज िनमारण होण महणनच िकलला बाधण या माधयमातन आपण ई राच तज परा कर शकतो

लहान मलच िकलला का बाधतात

लहान मलामधय िनमरळता असत लहान मल ही ईश वराच रप असतात अस महटल जात कारण

लहान मलाचया मनावर जासत ससकार झालल नसतात लहान मलामधय िनमरळता असत ११ वषारपयरतची मल ही िनरागस असतात तयानतर मातर मल ब ीन एखादी कती करतो मलामधय ई राकडन आलली उजार गरहण करणयाची कषमता असत

िकलला घराचया बाहरच का बनवतात

घर ह सम ी-दशरकतच परतीक असत घरासमोर िकललयाची िनिमती कलयामळ घराच रकषण करणयासाठी महणजच घरात असललया धनसम ीला िटकवन ठवणयासाठी छ िशवाजी महाराजासारखया कषातरतजाच परितिनधीतव करणार या िकललयाच नततव असललया धमारचरणी राजाशी अभदता िनमारण करत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

नरक चतदरशी (आिश वन व चतदरशी) १ नरक चतदरशी

शरीमद भागवतपराणात अशी एक कथा आह - `पव परागजयोितषपर यथ भौमासर िकवा नरकासर या नावाचा एक बला असर राजय करीत होता दव व मानव याना तो फार पीडा दऊ लागला हा द दतय ि याना पीडा दऊ लागला तयान िजकन आणललया सोळा हजार उपवर राजकनयाना तरगात क डन ठवल व तयाचयाशी िववाह करणयाचा बत कला तयामळ िजकडितकड हाहाकार उडाला शरीकषणाला ही बातमी समजताच सतयभामसह तयान असरावर हलला कला नरकासराला ठार करन सवर राजकनयाना मक त कल मरताना नरकासरान कषणाकड वर मािगतला की `आजचया ितथीला जो मगल ान करील तयाला नरकाची पीडा होऊ नय कषणान तसा वर तयाला िदला तयामळ आिश वन व चतदरशी ही नरक चतदरशी मानली जाऊ लागली आिण लोक तया िदवशी सय दयापव अभयग ान कर लागल चतदरशीचया िदवशी पहाट नरकासरास ठार करन तयाचया रक ताचा िटळा कपाळास लावन शरीकषण घरी यताच नदान तयास मगल ान घातल ि यानी िदव ओवाळन आनद क त कला

२ यमतपरण

अभयग ानानतर अपमतय िनवारणाथर यमतपरण करणयास सािगतल आह हा तपरणाचा िविध पचागात िदलला असतो तो पहावा व तयापरमाण िवधी कराव तयानतर आई मलाना ओवाळत काही जण अभयग ानानतर नरकासराचया वधाच परतीक महणन कारीट पायान ठचन उडिवतात तर काही जण तयाचा रस (रक त) िजभला लावतात

३ नरकचतदरशीचया िदवशी बरा महतारवर ान

बरा महतारत कल गलल ान ह दवपरपरा या शरणीत यत व दवपरपरमळ िजवाला पढील लाभ होतात -

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

अ श ता पिवतरता व िनमरळता या परकारच ससकार होण

आ बरा महतारवर परकषिपत होत असलल ईश वरी चतनय व दवताचया लहरी गरहण करणयास समथर बनण

इ ईश वरी चतनय गरहण होणयासाठी सवतला दकष करण व ईश वराचया सकलप इचछा आिण िकरया या तीन परकारचया शक ती व या तीन शक त चया अनषगान जञानशक तीही गरहण करता यण

ई ानो र लावणयात यणारा िटळा द शक त वर स शक त नी मात कलयाच िनदशरक आह

तळशीिववाह

१ तळशीिववाह िवधी

िवषणचा (बाळकषणाचया मत चा) तळशीशी िववाह लावन दण असा हा िविध आह पव चया काळी बालिववाहाची प त होती हा िविध काितक श एकादशीपासन पौिणमपयरत एखा ा िदवशी करतात तयासाठी िववाहाचया पवरिदवशी तळशीवदावन रगवन सशोिभत करतात वदावनात ऊस झडची फल घालतात व मळाशी िचचा व आवळ ठवतात हा िववाहसोहळा सधयाकाळी करतात

२ तळशीच शरीकषणाबरोबर लगन होण याचा भावाथर

तळस ही पािवतरय व सािततवकता याच परतीक आह तळशीबरोबर शरीकषणाचा िववाह होण याचा अथर ईश वराला जीवाचा `पािवतरय हा गण अितशय िपरय असण याचच परतीक महणज शरीकषणान गळयामधय `वजयती माळा पिरधान कलली असण

महततव या िदवसापासन शभ िदवसाला महणजच महतारचया िदवसाना सरवात होत `हा िववाह भारतीय ससकतीतील आदशरतव दशरवणारा िववाह आह अस मानल जात

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

प त घराचया अगणात शणाचया पाणयाचा सडा घालावा तळस कडीमधय असलयास कडीला पाढरा रग ावा पाढर या रगाचया माधयमातन ईश वराकडन यणारी शक ती आकषरन घतली जात तळशीचया भोवती सािततवक रागोळी काढावी तयानतर ितची भावपणर पजा करावी पजा करताना पि मला त ड करन बसाव

पराथरना ह शरीकषणा व ह तलसीदवी आज िदवसभरात तमचयाकडन जी शक ती मला िमळल ती रा व धमर याचया रकषणासाठी वापरली जाऊ द सकटात िनराश न होता ई रावर माझी अखड शर ा व भक ती अस द

नामजप या िदवशी पथवीवर कषणतततव जासत परमाणात कायररत असत तळशीचया झाडातनही जासत परमाणात कषणतततव कायररत असत या िदवशी शरीकषणाचा नामजप करावा पजा झालयानतर वातावरण खप सािततवक होत तया वळीही शरीकषणाचाच नामजप करावा

तळशीच फायद तळस ही जासत सािततवक असलयान ितचयात ईश वराची शक ती मो ा परमाणात आकिषत होत तळशीची पान िपणयाचया पाणयात टाकलयामळ पाणी श व सािततवक होत आिण तयात शक ती यत तया पाणयामाफर त िजवाचया परतयक पशीत ईश वराची शक ती कायररत होत

दविदवाळी

कलसवामी कलसवािमनी इ दवदवता याचयाखरीज अनय दवदवताचीही वषारतन एखा ा िदवशी पजा होऊन तयाना नव अपरण होण आवशयक असत मागरशीषर श परितपदचया िदवशी आपल कलदवत व इ दवता याबरोबरच सथानदवता वासतदवता गरामदवता आिण गावातील अनय मखय व उपदवदवताना तसच महापरष वतोबा इतयािद िन सतरीय दवदवताना तयाचया मानाचा भाग पोहोचिवणयाच कतर पार पाडतात या िदवशी पकवा ाचा महानव दाखिवला जातो

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

ल मीपजन (आि वन अमावा या) ल मीपजन

सामानयत अमावासया हा अशभ िदवस महणन सािगतला आह पण तयाला अपवाद या अमावासयचा आह हा िदवस शभ मानला आह पण तो सवर कामाना नाही महणन शभ महणणयापकषा आनदी िदवस महणण योगय ठरत `परातकाळी मगल ान करन दवपजा दपारी पावरणशरा व बरा णभोजन आिण परदोषकाळी

लतापललवानी सशोिभत कललया मडपात ल मी िवषण इतयािद दवता व कबर याची पजा असा या िदवसाचा िविध आह या िदवशी िवषणन ल मीसह सवर दवाना बळीचया कारागहातन मक त कल आिण तयानतर त सवर दव कषीरसागरात जाऊन झोपल अशी कथा आह तयाचयापरीतयथर परतयकान आपापलया घरी सवर सखोपभोगाची उ म वसथा करावी व सवरतर िदव लावाव अस सािगतल आह ल मीपजन करताना एका चौरगावर अकषताच अ दल कमल िकवा सविसतक काढन तयावर ल मीचया मत ची सथापना करतात ल मीजवळच कलशावर कबराची परितमा ठवतात तयानतर ल मयािद दवताना लवग वलची व साखर घालन तयार कललया गायीचया दधाचया ख ाचा नव दाखिवतात धन गळ साळीचया ला ा ब ास इतयािद पदाथर ल मीला वाहन नतर त आप त ाना वाटतात मग हातातील चडीन िपतमागरदशरन करतात (हातातील पिलता दिकषण िदशकड दाखवन िपतमागरदशरन करतात) बरा णाना व अनय कषधापीिडताना भोजन घालतात रातरी जागरण करतात पराणात अस सािगतल आह की आिश वन अमावासयचया रातरी ल मी सवरतर सचार करत व आपलया िनवासासाठी योगय अस सथान शोध लागत िजथ सवचछता शोभा आिण रिसकता आढळत ितथ तर ती आकिषत होतच िशवाय जया घरात चािरतरयवान कतर दकष सयमी धमरिन दवभक त व कषमाशील परष आिण गणवती व पितवरता ि या वासत करतात तया घरी वासत करण ल मीला आवडत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

ल मीपजनाचया िदवशी ल मी व कबर याची पजा का करतात

कोजागरीस ल मी व इदर या दवताच पजन सािगतल आह तर या अमावासयस ल मी व कबर या दवताच पजन सािगतल आह ल मी ही सप ीची दवता आह तर कबर हा सप ी-सगराहक आह अनकाना पस िमळिवणयाची कला साधय आह पण तो राखावा कसा ह माहीत नाही िकबहना पसा िमळिवणयापकषा तो राखण साभाळण व योगय िठकाणीच खचर करण ह फार महततवाच आह खचर कसा करावा ह अनकाना कळत नाही तयामळ अनाठायी खचर होऊन पसा तयाचयाजवळ िशललक रहात नाही कबर ही दवता पसा कसा राखावा ह िशकिवणारी आह कारण तो धनािधपित आह महणन या पजकरता ल मी व कबर या दवता सािगतललया

आहत सवरच लोक िवशषत ापारी ही पजा मो ा उतसाहान व थाटामाटात करतात या

अल मी िनसारण

गण िनमारण कल तरी दोष नाहीस झाल पािहजत तरच गणाना महततव यत यथ ल मीपराप तीचा उपाय झाला तसच अल मीचा नाशही झाला पािहज महणन या िदवशी नवीन करसणी िवकत घतात ितला ल मी महणतात तया करसणीन मधयरातरी घरातील कर सपात भरन तो बाहर टाकावा अस सािगतल आह याला अल मी (कचरा - दािरदयर) िनसारण महणतात एरवही कधीही रातरी घर झाडण वा कर टाकण करावयाच नसत फक त या रातरी त करावयाच असत कचरा काढताना सप व िदमडी वाजवनही अल मीला हाकलन लावतात

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

बिलपरितपदा (काितक श परितपदा)

बिलपरितपदला बळीची पजा करतात बळीन राकषस कळात जनम घऊनही तयाचया पणयाईन तयाचयावर वामनदवाची कपा झाली तयान ईश वरीकायर महणन जनतची सवा कली तो सािततवक व ीचा व दानी राजा होता परतयक मानव हा सरवातीला अजञानी असलयामळ तयाच हातन वाईट कतय घडत असत परत जञान आिण ईश वरीकपमळ तो दवतवाला पोहच शकतो ह या उदाहरणावरन िदसन यत

कथा हा साडतीन महतारपकी अधार महतर आह बिलपरितपरदची कथा अशी - बिलराजा हा अतयत दानशर होता दारी यणारा अितिथ ज मागल त तयाला तो दान दत अस दान दण हा गण आह पण गणाचा अितरक हा दोषाहरच असतो कोणाला काय कवहा व कोठ ाव याचा िनि त िवचार आह व तो शा ात व गीतन सािगतला आह सतपातरी दान ाव अपातरी दऊ नय पण बिलराजा कोणालाही कवहाही ज मागल त दत अस अपातर माणसाचया हाती सपि गलयान त मदोनम होऊन वाटल तस वाग लागतात तवहा भगवान िवषणन मजा मलाचा अवतार घतला वामन महणज लहान मजा मलगा लहान असतो व तो `ॐ भवित िभकषा दही महणज `िभकषा

ा अस महणतो िवषणन वामनावतार घतला व बिलराजाकड जाऊन िभकषा मािगतलयावर तयान िवचारल ``काय हव तवहा वामनान ितरपाद भिमदान मािगतल वामन कोण आह व या दानामळ काय होणार याच जञान नसलयान बिलराजान ितरपाद भिम या वामनाला दान िदली तयाबरोबर या वामनान िवराटरप धारण करन एका पायान सवर पथवी ापन टाकली दसर या पायान अतिरकष ापल व ितसरा पाय कोठ ठव अस बिलराजास िवचारल ितसरा पाय आपलया मसतकावर ठवा अस बिलराजा महणाला तवहा ितसरा पाय तयाचया मसतकावर ठवन तयाला पाताळात घालावयाच अस ठरवन वामनान ``तला काही वर मागावयाचा असल तर माग (वर बरिह) अस बिलराजास सािगतल तवहा `आता पथवीवरील माझ सवर राजय सपणार आह व आपण मला पाताळात घालिवणार आहात तवहा तीन पावल टाकणयाच ज सवर घडल त पथवीवर परितवष तीन िदवस तरी माझ राजय महणन ओळखल जाव असा तयान वर मािगतला त तीन िदवस महणज आिश वन कषण चतदरशी अमावासया व काितक श परितपदा याला बिलराजय अस महणतात बिलराजयात आपलया मनाला वाटल तस लोकानी वागाव अस धमरशा सागत मातर शा ान सािगतलली िनिष कम सोडन अभ यभकषण अपयपान व अगमयागमन ही िनिष कम आहत महणन या िदवसात माणस दार उडिवतात (आतषबाजी करतात) पण दार पीत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

नाहीत शा ान परवानगी िदली असलयान परपरन लोक या िदवसात मौजमजा करतात अशी ही िदवाळी बिलपरितपदचया िदवशी जिमनीवर पचरगी रागोळीन बिल व तयाची पत नी िवधयावली याची िचतर काढन तयाची पजा करावी तयाना म मासाचा नव दाखवावा यानतर बिलपरीतयथर दीप व व याच दान करतात या िदवशी परातकाळी अभयग ान कलयावर ि या आपलया पतीला ओवाळतात दपारी पकवा ाच भोजन करतात िदवाळीतला हाच िदवस परमख समजला जातो या िदवशी लोक नवी व ावरण लवन सवर िदवस आनदात घालिवतात या िदवशी गोवधरनपजा करणयाची परथा आह तयासाठी शणाचा पवरत करन तयावर दवार व फल खोचतात व कषण गोपाळ इदर गायी वासर याची िचतर शजारी माडन तयाचीही पजा करतात व िमरवणक काढतात

भाऊबीज (यमि तीया)

१ अथर हा िदवस महणज शरद ऋततील काितक मासातील ि तीया ि तीयचा चदर आकषरक व वधरमानता दाखवणारा आह तवहा `िबजचया कोरीपरमाण बधपरमाच वधरन होत राहो ही तयामागची भिमका आह आपलया मनातील ष व असया िनघालयामळ सवरतर बधभावनची कलपना जागत होत महणन तयाकिरता भाऊबीजचया सण बध-भिगन चा परमसवधरनाचा हा िदवस आह जया समाजात भिगन ना समाजातील व रा ातील परष वगर भिगनी समजन तयाचया सरकषणाची जबाबदारी घऊन तयाना अभय दतील व तयामळ तया समाजात िनभरयतन िफर शकतील तो िदवस महणज दीपावलीतील भाऊबीज पजनाचा िदवस

२ कथा व िवधी `काितक श ि तीयला यमि तीया ह नाव आह हा िदवस भाऊबीज या नावानही परिस आह या िदवशी यम आपली बहीण यमना िहचया घरी जवायला गला महणन या िदवसाला यमि तीया अस नाव िमळाल या िदवशी कोणतयाही परषान सवतचया घरी पत नीचया हातच अ घयायच नसत तयान बिहणीचया घरी जाव आिण ितला व ालकार वगर दऊन ितचया घरी भोजन कराव सखखी बहीण नसल तर कोणतयाही बिहणीकड िकवा अनय कोणतयाही ीला भिगनी मानन ितचयाकड जवाव अस सािगतल आह

या िदवशी यमराज आपली बहीण यमना िहचया घरी जवायला जातो व तया िदवशी नरकात िपचत पडललया जीवाना तया िदवसापरत मोकळ करतो एखा ा ीला भाऊ नसल तर ितन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

कोणाही परपरषाला भाऊ मानन ओवाळाव त शकय नसलयास चदराला भाऊ मानन ओवाळतात अपमतय यऊ नय महणन धनतरयोदशी नरक चतदरशी व यमि तीयस मतयची दवता यमधमर याच पजन करन तयाचया चौदा नावानी तपरण करणयास सािगतल आह तयामळ अपमतय यत नाही अपमतय िनवारणाथर `शरी यमधमरपरीतयथर यमतपरण किरषय असा सकलप करन तपरण करावयाच हा िविध पचागात िदला आह तो पहावा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

रगावली

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िव िव धा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

कॉलज कमपसमधय कवळ धमाल मसती करणयाऐवजी तया तरणानी एका खडगावाचा रसता धरला गावातील आिदवास सोबत एकरप होत तयाना सवतचया पायावर उभ

करणयाचा सकलपच िव ाथयारनी कला सवचछतागह आरोगय उपिजिवकसाठी रोजगार मागरदशरनशती ततरजञान िशकषणाची वसथा असा एकक टपपा पणर करीत सहा वषारत तया गावाचा चहराच बदलन टाकला आपल किरअर घडवतानाच दशाचया िवकासात खारीचा वाटा उचलणारी ही धययवडी तरण मडळी आहत चचरगटचया कसी कॉलजची

रा ीय सवा योजना (एनएसएस) उपकरमातन कवळ परीकषचया माकारसाठी समाजसवा करणयाऐवजी इतराचया चह-यावरील हासयातन समाधानाच १०० टकक माकर िमळवणार ह उदाहरण आदशरवत असच आह याच योगदानाब ल कॉलजची िव ाथीन असललया जहारा शख आिण परा डॉ सतीश कोलत याना सवाततरयिदनी मबई िव ापीठाकडन िवशष परसकरान सनमािनत करणयात यईल तवहा कॉलजसह तया गावाचाही उर अिभमानान भरन आलला असल

सफाळयापासन अदाज ४ िकमी अतरावर असलल करवाळ ह हजार लोकवसती गाव सवततर भारतात िवकासापासन िकतीतर मल दर असलली करवल पाडा भागाडी पाडा राजन पाडा पाटील पाडा वाळतल ह गावातील पाड २००४ मधय कसी कॉलजमधील एनएसएसच िव ाथ आपलया कोलत सरासोबत या गावात टरिनग कमपसाठी पोहोचल आिण तयानतर तया गावचच होऊन गल आमही मबईतील समसयाबाबत नहमीच तावातावान बोलतो पण अडचणी काय असतात ह मी पिहलयादा तया गावात पािहलया दोन वळचया अ ासाठी झगडणारी िचमरडी मल साधया सवचछतागहाची नसलली वसथा रोजचया जगणयासाठीची धडपड ह पािहलयानतर आमही सवारनीच या गावचा कायापालट करणयाचा सकलप कला आवहान मोठ होत पण तयासाठी मानिसक तयारीही कली होती गली सहा वष करवाळशी भाविनक नात िनमारण

आिण गावाच नशीब पालटल

झालला शरद श ी सागत होता

िवकासाचया नावावर अगोदर अनकदा फसवल गललया गावातील लोकाचा िव ास िजकण हच सवारत मोठ आवहान होत सवतचया िखशातील एनएसएसमधन िमळणार पस एकतर जमवत सवचछतागहाच काम हाती घतल घरी कधी झाड हातात िव ाथ हातात फावडा कदळ घऊन साथी हात बढाना महणत कामात जपल तयानतर सर झाला िवकासकामाचा सपाटा आिदवास ना फळ भाजया याच बी वाटप करन लागवडीसदभारत मागरदशरन गावातील मिहलाना कागदाचया िपश ापासन त सणासदीला लागणार सामान बनवणयाच परिशकषण मोतीिबद िकवा कनसरची पराथिमक लकषण जाणवणा-या गावक-याची मनधरणी करन मबईत तयाचयावर यशसवी उपचार िव ाथयारना िशकषणाची गोडी लागावी यासाठी परय आता गावाचा बराचसा चहरा या िव ाथयारनी बदलन टाकला आह आमच काम इथच सपलल नाही या सपणर गावाला सवतचया पायावर उभ कलयानतरच आमच िमशन िवहलज डवहलपमणट यशसवी होईल आिण तयानतरच आमही पढचा िवचार कर िव ाथयारनी सवतचया िखशातन पस काढन गावात दोन िशलाई मिशन घऊन िदलया आहत तयातन बनणा-या कापडी िपश ा कागदी िपश ा कॉलजच िव ाथीचर काय आमच पराधयापकही आनदान घतात यातन अनक घराना रोजगार िमळाला आह यवा जागर परसकारातील पस पॉकटमनी यातन िव ाथयारनी या उपकरमासाठी पस उभ कल पण काम कठही थाब िदल नाही या समाजसवतन आमचया िव ाथयारचया चहऱयावर िदसणार समाधान माझयासाठी खप मोलाच आह अस कॉलजमधय एनएसएस समनवय डॉ कोलत यानी सािगतल कॉलजचया सहकायारिशवाय ह सार शकय नसलयाचा उललखही कोलत आवजरन करतात दशाचया िवकासात आपण खारीच वाटा उचलतोय याच या सवर िव ाथयारचया चह-यावर िदसणार समाधान एनएसएसचया माकारचया िकतयकपटीन अिधक आह टीम वकर मळच

करवाळ गावातील आिदवास सोबत काम करताना आयषयाकड बघणयाचा नवा द ीकोन िमळाला कसीचया एका एनएसएस यिनटन जो परय कला तयाचप तीन परतयक कॉलजन आपापलया परीन असा एखादा उपकरम हाती घतलयास कोणतयाही सरकारी मदतीिशवाय गरामीण भागाचा कायापालट करण शकय आह - परवीण मळय

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दहरी कातरी आउटसोिसगची गलया बधवारी भारतीय आयटी उ ोगात अचानक हलचल झाली राग हतबलता अगितकता अशा सिमशर भावना कत कलया जाऊ लागलया पवीचयार अमिरकन अधयकषाचया िनवडणकामधय आऊटसोिसरग या िवषयी आवाज उठला होता पण िनवडणका सपताच हा िवषयही थाबला होता तयाचमळ भारतीय कमपयटर उ ोगातील काळजीच वातावरण िनवल होत आता १०० पकी ३७ िसनटचया िनवडणका नोवहबरमधय यऊ घातलया आहत तयामळ अमिरकन राजकारणी परत एकदा आम आदमीचया िजवहाळयाचया िवषयाचया शोधात होत अमिरकतील सधयाचया आिथकर पिरिसथतीत वाढतया बकारीत अडकललया आम आदमीचया सवारत जवळची टाळया िमळवणारी घोषणा महणज आता आमही आऊटसोिसरग होऊ दणार नाही हमखास मत िमळवणाऱया अशा घोषणा जगातील कठलया राजकारणयाला मोह पाडणार नाहीत

भारतातील आयटी उ ोग भारतातील आयटी उ ोग आज ६० िबलीयन डॉलसरचयावर गला आह आजही तो वषारला २० त २२ टकक इतका वाढतो आह अथारत हा आकडा मोठा वाटत असला तरीही तो जागितक आयटी उ ोगाचया कवळ ५ टकक स ा नाही तयामळ जागितक राजकारणावर परभाव करणयाची कषमता अजनही या भारतीय उ ोगात नाही नसकॉमचया अदाजापरमाण २०२० पयरत हा भारतीय उ ोग कदािचत आजचया ४ पट मोठा महणज २२५ िबलीयन डॉलसरपयरत पोहोच शकल आजचया भारतीय आयटी उ ोगाचया ६० टककयापयरतचा वाटा एक ा अमिरकन बाजारपठतन यतो महणजच २०२० पयरत अमिरकतन भारतीय आयटी उ ोगाला १५० िबलीयन डॉलसरपयरत धदा िमळण आवशयक आह अमिरकन अधयकषाचया गलया २-३ मिहनयाचया वकत ामळ महणनच भारतीय उ ोगात थोड िनराशच व भीतीच वातावरण आह अथारत ही भीती आह ती उ ोगात होणाऱया वाढीची पण तयाहनही राग आह तो जया अमिरकन आजपयरत जगाला जागितकीकरणाच खलया बाजारपठच अथरकारण िशकवल तीच अमिरका आता सवत मातर तया िशकवणीचया बरोबर उलट कती करताना िदसत आह अमिरकचया दटपपीपणाचा राग बऱयाच भारतीय िवचारवताना आला आह भारतान मातर अमिरकन उ ोग तयाची उतपादन या सवारना भारतीय बाजारपठ उघडी करन ायची अगदी तयाचा भारतीय उ ोगाना तरास झाला तरीही आिण अमिरका सवत मातर अमिरकन कपनयाना कायद करन भारतात धदा पाठवणयापासन रोखणार भारतीयाच िवहसा भरपर महाग करणार व सवतचया अथरकारणातील खलपणा सपवन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सरकषण िभती उभया करणार गलया काही मिहनयात अमिरकतील िबकट आिथकर पिरिसथतीमळ काही मोठ अमिरकन उ ोग आपलया आयटीमधील गतवणकीला कातरी लावत आहत तयामळ २०१०-११ या वषारतच भारतीय आयटी उ ोगाचया वाढीवर लकषणीय पिरणाम िदसणार आह दबळा होत जाणारा डॉलर ही आणखी एक मोठी काळजी आह अशा पिरिसथतीत अमिरकन सरकारन आऊटसोिसरग िवर खरोखरच कायदा आणला िकवा आऊटसोिसरग करणाऱया कपनयाना करसवलती न दणयाचा धाक ह सरकार घाल लागल तर भारतीय आयटी उ ोगावर याचा नककीच वाईट पिरणाम होईल

ओबामा काय महणाल गलया बधवारचया िनवडणक सभमधय ओबामानी अमिरकतील बरोजगारीब ल िचता कत करताना अमिरकन उ ोजकाना धमकी वजा इशारा िदला सधयाचया अमिरकन आिथकर पिरिसथतीवर मलमप ी करणयासाठी अमिरकन सरकार ३५० िबलीयन डॉलसरचा एक पलन पढ रटणयाचा परय करीत आह तयामधय साधारण २०० िबलीयन डॉलसर करसवलतीचया रपात अमिरकन उ ोगाला दणयाचाही िवचार आह या करसवलती उ ोगाना ह ा असतील तर उ ोगानी रोजगार िनिमत करण आवशयक आह अस ओबामाच महणण आह ही रोजगार िनिमत करणयासाठी अमिरकन उ ोगानी नवीन पलटसमधय गतवणक करावी व अशा नवीन पलटसमधय नवीन रोजगार उपलबध करावा अशी अपकषा आह पण जर ह उ ोग आपलयाजवळील काम अमिरकन लोकाना न दता अमिरकबाहर पाठवत असतील तर तयाना या २०० िबलीयन डॉलसर कर सवलतीचा फायदा दणार नाही अशी घोषणा ओबामानी कली

मळात आऊटसोिसरगची सरवात झाली ती अमिरकन कपनयाना जासत नफा िमळावा महणन जया कामाला अमिरकत १०० डॉलर खचर होतो तच काम भारतातन िकवा चीनमधन ४० त ५० डॉलसरमधय करन िमळत असल तर तयामळ अमिरकन कपनयाचाच नफा वाढत होता व तयामळ वाचललया नफयाची गतवणक अमिरकन कपनया नवीन उ ोगात करत होतया पण गलया २ वषारत अमिरकन आिथकर ससथातील सकटामळ बाजारपठतील गतवणक योगय पसाच कमी झाला

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व तयाची झळ एक एक करत सवरच उ ोगाना बसली बद होणार उ ोगधद व तयाना सावर न शकणारी अशकत झालली आिथकर बाजारपठ अशा दहरी कातरीत अमिरका सापडली बरोजगारीच परमाण कधी नवह त २ आकडी सखयपयरत फगल िवशषत मधयमवगीयारत बरोजगारी वाढली व तयानी चढवललया आवाजाकड अमिरकन राजकारणी लोकाना लकष ावच लागल काही दशकापवीर जपानी मोटारगा ानी अमिरकन बाजारपठ काबीज करायला सरवात कलयावर तयाचा पिरणाम अमिरकन कार उ ोगावर झाला पण तयावळी बरोजगार होणाऱयामधय कामगाराची सखया जासत होती आता पाढरपशा लोकाचया नोकऱया भारतात जाऊ लागलयावर तयाचा आवाज खास करन िनवडणकाचया काळात अमिरकन राजकारणयाना ऐकावाच लागला या सवारचा पिरणाम महणन अमिरकन अधयकषाना आपलया डमोकरटीक पकषाला मत िमळवणयासाठी आऊटसोिसरगब ल अशी वकत करावी लागली

अमिरकत व भारतात काही लोकानी रा ाधयकषाचया या घोषणचा वगळा अथर लावला आह तयाचया मत रा ाधयकषाचया घोषणचा भारतात होणाऱया आऊटसोिसरगवर काहीच पिरणाम होणार नाही कारण करसवलतीचा नकार कवळ अमिरकन बहरा ीय कपनयासाठीच आह गलया िकतयक वषारत िसटीबक जी इ सारखया मो ा अमिरकन कपनयानी आपलया उ ोगाच जाळ जगातील ७० त ८० दशात पसरवल आज अमिरकन कर काय ापरमाण अशा अमिरकन कपनयानी बाहरचया दशात कमवललया फाय ावर तयाना अमिरकत टकस भरावा लागत नाही अशा बऱयाच अमिरकन उ ोगानी परदशात (जयामधय भारतही आह) उ ोग बाधन आपल नफयाच परमाण वाढवल पण हा पसा अमिरकत परत न आणलयामळ तयाना अमिरकत कर भरावा लागला नाही व महणनच या कपनयानी अमिरकऐवजी अनय दशात रोजगार िनिमत कली यावर उपाय महणन अशा कपनयाना करसवलती नाकारणयाची घोषणा झाली असलयाचा शोध काही िवचारवतानी माडला आह भारतीय आयटी उ ोगाला यामळ नकसान न होता फायदाच होईल असही काह ना वाटत कारण करसवलत न िमळणयाचया भीतीन जर आयबीएमन आपला भारतातील आयटी उ ोग कमी कला तर त काम भारतीय आयटी कपनयाना िमळ शकल याउलट काही भारतीय आयटी कपनयानी आता आमहीच अमिरकत जाऊन तथ रोजगारिनिमत करतो महणज राजा आमचयावर महरबान राहील अशा घोषणा करणयास सरवात कली आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

परतयकषात काय होऊ शकल आज अमिरकतील राजकारणयासमोर ढासळणारी िकवा न सावरणारी अथर वसथा इराक-अफगाण य ावर होणारा वारमाप खचर व लोककषोभ सतत वाढणारी बरोजगारी व तयामळ वाढणारी गिरबी अस पर उभ आहत या सवारवर मात करणयाचा जालीम उपाय कोणाकडच नाही नोवहबरमधय िनवडणका समोर उभया आहत िसनटचया जागा िजकलया नाहीत तर रा ाधयकषाचा पकष िसनटमधय अलपमतात जाईल व तयामळ रा ाधयकषाना आपलया योजना पढ रटायला व अमिरकवर राजय करायला जड जाईल िनवडणका िजकणयासाठी लोककषोभ िनवडण अतयत जरर असत व त कमीत कमी वळात साधय करायच असल तर गललया ८४ लकष नोकऱया तमहाला परत िमळवन दतो यापकषा परभावी घोषणा कोणतीच होणार नाही अमिरकचया अधयकषानी याच िवचारान अशी घोषणा कली ओटायो या राजयातही िनवडणका आहत तथील राजय सरकारन सरकारी उ ोगाना आऊटसोिसरगवर बदी घालणयाचा कायदाच पास कला

भारताचया द ीन ओटायो ह ५० पकी एक राजयच असल व तया राजयातन भारतीय आयटी कपनया जासत वसाय करत नसलया तरी अशा काय ामळ आपलयाला पाढरपशा वगारची मत िमळतील अशी भावना इतर राजय सरकाराची झाली तर ही राजयही यतया १ मिहनयात अस कायद करतील ५० पकी २० राजयानी जरी अस कायद आणल तरी तयाचा पिरणाम भारतीय आयटी उ ोगावर होईल ददवारन अशा काय ामळ अमिरकन बरोजगाराचया सखयत फारसा फरक पडणार नाही पण स ाधारी पकषाला मत िमळणयास मातर तयाचा फायदा होईल भारतीय आयटी उ ोगान अशा काय ाकड एक सधी महणन पाहण गरजच आह आजपयरत भारतीय आयटी उ ोग हा अमिरकन बाजारपठवर पणरत अवलबन होता पण एककाळी ८४ टकक उ ोग हा अमिरकतन यत होता तयाचा वाटा आता ६० टककयावर आला आह याचाच अथर भारतीय उ ोग जगातील अनय दशातील बाजारपठतही परवश कर लागला आह गलया २-३ ितमाहीतल आयटी कपनयाच जाहीर झालल आकड हच दशरवतात आखाती दशातन यणारी मागणी सतत वाढत आह आज याच दशाकड भरपर पटरो डॉलसर आहत व नवीन अरब िपढीला मािहती ततरजञानाच महततवही पटल आह तयामळच आखाती दशात भरपर सधी उपलबध आहत भारतीय कपनया आज आिफरका व लटीन अमिरका ाही खडाकड पाहत आहत बराझील िचली द आिफरका नायजिरया घाना किनया अशा ५० दशामधय आज भारतीय आयटी कपनया पोहोचत आहत सधयाचया जागितक आिथकर मदीची झळ या दशाना फारशी लागलली नाही व तयामळच

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

या दशाचया अथर वसथा झपा ान सधारणयाचया मागारवर आहत

आजपयरत भारतीय आयटी कपनयानी िमळवलला अमिरकतील अनभव या दशाचया बाजारपठत वापरला तर तयाचा फायदा तया दशाना व भारतीय आयटी कपनया या दोघानाही होईल पवकर ड चीन मलिशया जपान ह दशही पढ यत आहत चीन व भारत या दोन दशानी परसपरावर िव ास दाखवन या व अनय उ ोगात एकमकाना मदत कली तर एक मोठी आिथकर रीतया सम परचड बाजारपठ िनमारण होऊ शकत रिशयासारखा खडपराय दशही आपली आिथकर वसथा सधारत आह व तयानाही भारतीय तजजञाची गरज भासणार आह महणजच उ ोग वाढीमधय अमिरकन नकार िदला तर ती एक सधी साधन भारतीय आयटी उ ोगान जगातील अनय बाजारपठा काबीज करण जररीच होईल तया द ीन काही आयटी कपनयानी मोचबारधणीस सरवातही कली आह याचबरोबर कवळ कर सवलत नाही महणन अमिरकन उ ोग भारतात होणार आऊटसोिसरग थाबवणार नाहीत जागितक सपधतर जर अमिरकला यरोप-चीनशी टककर

ायची असल तर भारतातील आऊटसोिसरग आज तरी अिनवायर वाटत आह त कल नाही तर अमिरकन कपनयाच नफयाच परमाण घटल व कराचही अमिरकला या उ ोगाकडन कर वसली हवी असल तर तयानी नफा िमळवण आिण आऊटसोिसरग करण जररी आह

अथारत नोवहबरमधय जवहा अमिरकच अधयकष भारतभटीवर यतील व अमिरकन उतपादन अणऊजार भट ा भारतीयाना िवक लागतील तवहा भारत सरकारनही तयाना ठणकावन सागण गरजच आह की जर तमही भारतात आऊटसोिसरग करणयावर बदी घालत असाल तर अमिरकन अणऊजार भट ा आमहाला नकोत अमिरकतील भारतातील अशा सभा परोजकटसच आकड बिघतल व तयामळ अमिरकला होणारा फायदा बिघतला तर बहधा अमिरकच अधयकष भारतातील आऊटसोिसरग अमिरकला कस चागल आह हच अमिरकत परत जाऊन अमिरकन कागरसला पटवन सागतील अथारत तोपयरत िसनटचया िनवडणकाही सपलया असतील

परवा टी वही चनलवर य क च माजी पतपरधान टोनी बलअर याची मलाखत ऐकली तयानी पाि मातयाना िदलला इशारा फार महततवाचा आह त महणतात की गली दोन शतक पाि मातय एवढ बलवान झाल होत की जगाचा सवर इितहास तयानी तयाचया द ीकोनातन बिघतला व िलिहला पण २१ चया शतकाचा इितहास मातर भारत व चीनच लोक तयाचया द ीकोनातन बघणार व िलिहणार आहत व आपण सवर तो वाचणार आहोत - दीपक घसास

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

पयरटनाचया नकाशावर महारा

िदवाळीचया स ीमधय उ रत हिर ार ऋिषकश निनताल मसरी कठही जायच ठरल की महारा ातील हरह री पयरटक नवी िदललीत थाबनच पढ जातो तयामळच िदललीतल पराच थमान पाहन तयाचया मनात थोडी भरात िनमारण झाली आता महारा ातला टिरसट तयाच पलनस बदलणार काय अशी शका उ रतलया टर ऑपरटरनाही सतावत असल उ रतील राजयापरमाणच कनारटक करळ आधर परादशच टर ऑपरटरही महारा ातील पयरटकाकड डोळ लावन असतात पण इतर राजयातलया पयरटकाचया िलसटमधय महारा ाचही असच सथान असत का

महारा आिण गजरात या राजयाकडन दशभरातील िकतयक पयरटनसथळाना मोठ उतप िमळत दश-िवदशापरमाणच महारा ातील सथळानाही इथलयाच पयरटकाची मोठी झबड उडतच रमणीय िकनार आबा-नारळाचया बागा आिण खाणयािपणयाची चगळ असलली िवसतीणर कोकण िकनारप ी महाल मी-रकाळा तलाव-जयोितबा याच कोलहापर तरयबक र-पचवटीच नािशक रायगड-राजगडसह अनक िकलल अिजठा वरळ लणी तसच उलकापातापासन तयार झालल लोणार सरोवर आिण औरगाबाद चमचमती मबापरी आिण ताडोबा तसच सतरयामळ परिस झालल नागपर अशी अनक पयरटनसथळ ह महारा ाच वभव पण सरसकट परतयक िठकाणच पयरटन समाधानकारक ठरलय का

एवढ उपजत वभव आिण दातततव असलल पयरटक असलयान पयरटनाचा िविश प तीन िवकास वहायला हवा होता पण अजनही पायाभत कषतरामधय बरच काही करण बाकी आह याची तीवर जाणीव होत खास करन करळ आधर मधय परदश याचया तलनत आपलयाकड अजन बरच काही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

करायच बाकी आह ह सप िदसत कोकणप ीमधय सथािनकाचया सहकायारन एमटीडीसीन नयाहरी व िनवास योजना सर कली आता िकतयक घरावर एमटीडीसी मानयतापरा अस फलकही िदस लागल आहत करळपरमाणच कोकणालाही िकनारप ीच अगभत स दयर लाभलय तयामळच अशा योजना आिण न ान सर झाललया हॉटलसमळ ितथ पयरटनास परचड वाव आह अस मानल जात पण परतयकषात तया गतीन हा िवकास झालला आढळत नाही

बहताश िठकाणी सवारत मोठी अडचण आह ती सवचछ परसाधनगह आिण सयोगय रचना असललया खोलयाची आघोळ आिण परसाधन या दोन परमख मलभत गरजा कदरसथानी असतात नमका याच गो चा अभाव असतो कोणतयाही एसटी सटडवर परसाधनगहाची िसथती शोचनीय असत मबई-गोवा महामागारवरील िकतीशा हॉटलसमधय ी-परषासाठी योगय परसाधनगह असतात मबईतन शकडो आरामबस कोकणचया िदशन रवाना होतात पण रातरीचया जवणाचा पिहला थाबा या बसगा ा िजथ घतात तया हॉटलसची िसथती फारच दयनीय असत कवळ नाईलाज महणन लोक ितथ काहीबाही घशाखाली उतरवतात

नयाहरी िनवासाचया सोयी सर होऊनही आपलयाकड आजही पयरटकाना पसतीकरम अिधक िमळत नाहीत करळसारखया िठकाणी होम-सटमधयही हजार त दहा हजारापयरतच पयारय उपलबध असतात कोकणात मातर आजही थरीसटार हॉटलसचा दजार िततकासा समाधानकारक नसलयाच मत पयरटन ावसाियक सदीप भजबळ कत करतात करळमधय रमपोटी दोन त तीन हजार रपय भरणारा पयरटक कोकणात पस काढायला का राजी नसतो याचाही िवचार आपण करायला हवाच पण तयाचबरोबर आपलयाकड परक पायाभत सिवधाही परिवणयाची गरज आह याकड त लकष वधतात

तळकोकणातील पयरटनासाठी मबईहन जाताना रलव वा रसतयाचया पयारयापकषा गो ापयरत िवमानान जाऊन पढ टकसीन जाता यईल का हा पयारयही तपासन पहायला हवा गो ातन सथािनक टकसीच घयावी लागत पण तरीही हा पयारय उपयकत ठर शकतो अशा सिकटसचा िवचार करन सरकार एमटीडीसी िकवा अनय ावसाियकाकडन टर पकजसच परमोशन होणयाची गरज आह अस मत टर ऑपरटसर कत करतात

यात तथय आहच मधय परदश टिरझम असो नाहीतर कनारटक ितथ अशा परकारची पकजस

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

उपलबध असतात परसगी खासगी हॉटलसच पयारयही पढ कल जातात महारा ात मातर अशा िमशर पकजसच परमोशन िततकया परमाणात कल जात नाही अशी सिकट िवकिसत करायची तर पयरटकाना एखा ा िठकाणी िनवास करता यईल आिण प ास-शभर िकलोमीटरचया परीघात िविवध िठकाणी भरमती करता यईल याचा िवचार कदरसथानी असावा लागतो मालवण तारकल आबोली कोलहापर पण अशा परकारच सिकट तयार कलयास पयरटकाना िकनारप ी कोकणचा घाट कोलहापरसारखा दशावरचा परदश अस सदर कॉिमबनशन पकज िमळ शकत िशवाय यताना एकसपरसवमाग झटपट परवासही होऊ शकतो अस टसर आयोजकापकी िवनय मोडक यानी सािगतल

एकणच कोकण ह पढील पाच-दहा वषारत चागल पयरटन कदर बनल असा िव ास महारा टर ऑपरटसर असोिसएशनच िनतीन माहलकर यानी कत कला आमही बाहरचया राजयातील टर ऑपरटसरमाफर त ितथली बिकग करतो तयाचपरमाण इतर राजयातन आमचयामाफर त महारा ाची बिकग वहावीत यासाठी आमही परय शील आहोत असही तयानी सािगतल

महारा ह परगत राजय महणन खयाती असनही आजही बहताश िठकाणी िभकारी लटार याचा सामना परतयकाला करावा लागतो बकायदा टकसीवाल अववाचया सववा रट लावणार हॉटल एजनट तसच जया वसतसाठी तो परदश परिस आह तीच वसत बनावट सवरपात िवकन श ा लावणार िवकरत याच लकषणीय परमाणही पयरटनिवकासात अडथळाच ठरत महाबळ रला परतयक पॉइनटच टकसीभाड िनि त करणयात आल आह परतयक हॉटलमधय तयाच फलकच रगवल आहत साहिजकच रटवरन घासाघीस िकवा बनवाबनवीच परकार होत नाहीत पयरटक-टकसीवाल याचयात िव ासाहरता वाढीस लागत पण असा परकार सवरतर आढळत नाही आिण पवरिनि त दरापकषा लबाडणयाचच परकार अिधक ऐकायला िमळतात

नागपरपासन ताडोबा ाघर अभयारणयात िफरायला जाणार अनक िनसगरपरोमी आहत पण मधय परदशात कानहा िकवा बाधवगडमधय जी पयारवरणाची िशसत पहायला िमळत तसा आगरह आपलयाकड धरला जात नाही अशी खत अनक पयारवरण अभयासक कत करतात

नािशक कोलहापर िशड यासारखया िठकाणी धािमक पयरटनास खप वाव आह िशड मधय आधर परदशातन भरपर भकतगण यत असतात पण धािमक पयरटनालाही पायाभत सिवधाची जोड

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दणयाची आवशयकता आह ह आपलया गावीच नसत शकराचया दवसथानापाशी दध पाणी याचा मोठा वापर होणार असल तर त वाहन नणयासाठीही योगय वसथा असायलाच हवी पजा-अचार सािहतय याचया िवकरीचया दकानाची तसच िविश िदवशी भकताचा महापर आलयावर रागासाठीही योगय वसथा करायलाच हवी शगावसारखया दवसथानानी याची चागली उदाहरण घालन िदली आहत िशवाय तयानी मधय परदशसारखया िठकाणी आपलया िनधीतन भकतिनवास उभारणयाच औिचतयही साधल आह धािमक पयरटनापरमाणच अगरो टिरझम मिडकल टिरझम या सकलपनाही आता जोर धरत आहत महाबळ रचा सटरॉबरी महोतसव नािशकचा वाईन फिसटवहल हा तयाचाच भाग आहत कदािचत र ािगरी िदवआगरातही आमर महोतसव वहायला हरकत नाही मबई पण याचया आसपासचया परीघात गलया समार दहा वषारत िरसॉटरसची सखया वाढली आह जवळचयाच िठकाणी वनड िपकिनक करणारा मोठा वगर असतो साहिजकच िरसॉटरसचा धदा चागला होतो पण तयाची योगय दखभालही राखावी लागत िरसॉटसरकड कटबाबरोबरच एक ा-दक ाचाही ओघ मोठा असतो परतयकाचया मजामसतीचया कलपना वगळया असतात तयातनच िकतयकदा िरसॉटसरची दखभाल साततयपणर रीतीन होत नाही मग कटबाचा पयरटकवगर यापासन दरावतो मबई-पणयापासन जवळ तरीही रमणीय अशी माथरान-महाबळ रसारखी िहलसटशनस िबरिटशानी िवकिसत कली ती आजही तयाच सथान िटकवन आहत ददवान आपण या तोडीची पयरटनसथळ िवकिसत कर शकललो नाही असलीच तर फारच थोडी खासगी सवरपात ठाण नािशकपासन जवळ असललया जवहारमधय अशा पयरटनसथळाचया िवकासाची कषमता होती पण तयाचा सयोगय वापर आपलयाला करता आलला नाही पयरटनाचा िवकास हा सथािनक जनतचया िजवावरच झाला पािहज यात शका नाही तयामळच तया तया पिरसराच विशष ितथल लोकजीवन खा ससकती ह सारच जपायलाच हव

पयरटनाचा वसाय हा पणरपण िव ासावर बतलला असतो एकदा फसवला गलला पयरटक पनहा यणार नाही आिण तयाचया नातलगानाही तमचयाकड पनहा पाठवणार नाही पण ह लकषात न घता सोनयाच अड दणारी क बडी कापणयाचा परकार िकतयक ावसाियक करतात आिण तयातन पयरटन मातर बदनाम होत महारा ाचा पयरटन नकाशावरचा चहरामोहरा बदलला तरच इतर

राजयातल लोक िव ासान आपलयाकड यऊ लागतील - समीर कव

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सास सन नातसबध व कटबसवासथय बायको ( ी) ही कषणभराची प ी व अनतकालची माता असत सवामी ितनही जगाचा आईिवना िभकारी ही वचन िनतात सतय आहत कटबाचा कदरिबद असलली ही ी जवहा सनरपी दसरी

ी घरात यत तवहा ितची मानिसकता कशी बदलत अथारत अतयत परमान आदरान नीटच नात जोपासणाऱया पषकळ ि या आहत मातर सासबाई ही उपाधी लागली की स ा मानपान व अपकषा आिण तलना या िवकारामळ कटबात नककी ताण यतो याउलट सास सना सजञ समजस असतील तर घरात सवगर उतरतो व सवारचीच वाटचाल अिधक सलभ व यशसवी होत ह जर नसल तर सर होत घसमट जयात कधी पयारय सापडतात तर कधी क डीपलीकड वा ास यत नाही सतत ताणात जगाव लागत हा लख कोणतयाही पवरगरह दिषतातन िलिहलला नाही माझया िनरीकषणातन व काही वषारचया समपदशनाचया अभयासातन िवचार माडल आहत लगनाचा सरळ अथर तडजोड व कटबातील नाती कौशलयपणर साभाळण जया वातावरणात व ससकारात आपण वाढलो आिण आपलया आई-विडलानी नाती कशी साभाळली ह पाहन नकळतपण नाती साभाळणयाची कलपना तयार होत व आपलया कवतीपरमाण अमलात यत सजञ लोक जथ राहतील तथ ही कौशलय िनरीकषणातन आतमसात करतात परतयकष नवीन कटबात गलयावर कसोटी लागत दोनहीकड सयम सामजसय व दयाळपणा असल तर वाटचाल सोपी जात मखयतः सास सनची कडली जमत असल तर कटबाच भागयच पण नसल तर नवरा या बाप ाच काय हाल वणारव वगवगळया घरातील परसग बघ या या घरातील सासबाई अगदी मॉडनर इगरजी यणाऱया सनबरोबर शॉिपग िसनमा नाटक हॉटिलगमधय भाग घणाऱया एकमक चया सा ा नसणाऱया सनला जीनस िवकत घणाऱया सगळ कस छान छान आता नवऱयाला यापकषा काय पािहज या कटबातील ही पिरिसथती फार काळ िटकली नाही िजथ सपस कॉिनफलक ट सर झाली तथ सघषारला सरवात सपसची अमलबजावणी झाली असती तर एकमक ची िकमत रािहली असती तयामळ सर झाल टाळण वळीच सवादान परश न न सोडवलयामळ दरावा झाला

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हा िवनोदी परसग पाह घटना परदशातील दोनही बाहर सथाियक अिधक वाणासाठी सनचया माहरी सवारना जवायला बोलावल िवहीणबाईनी आनदान सवागत कल व बसायला सािगतल मलीचया सासबाई एका सोफयावर 90 अशाचया कोनात ताठ बसलया चहऱयावर परीटघडी बघणाऱयाला वाटाव की पतळा बसवला आह याचया यजमानानी मलान खण करन सािगतल िवहीणबाईही अहो िनवात बसा महणालया पण छ आता सनचया माहरचया मडळ ना हस यऊ लागल गपपा मारताना इतर मडळ ना अवघडलयासारख झाल जवण झाली या ताठच जावयाला वाण दऊन झाल यजमानानी िवचारल अग तला काय झालय मोकळपणान बोल यावर महणालया माझा मान परथम मी नाही ठवला तर कोण ठवणार मी मलीची सास आह ह

ा ाना कळल पािहज यावर यजमानानी मातर लवकर घरी परतायचा िनणरय घतला ही गमतही अमिरकतील भारतातन सासबाई सनकड काही मिहनयाकिरता गलया या आजी चागलयाच व होतया मलाच घर खपच मोठ दमजली एकदा सनची नकतच लगन झालली मतरीण नवऱयासह दोन िदवसाकिरता आली खप वषारनी भटलयान गपपा झालया जवण झाली पाहणयाना गसटरम िदली होती सासबाईची खोली तयाच मजलयावर दसऱया टोकाला होती तयाना वयान िनदरानाश होतो व ऐकही कमी यायच रातरीची जाग आली की तया वऱहा ात जपमाळ घऊन यरझाऱया घालीत सकाळी सगळ उठल नाश तयाला सगळ बसलयावर आज नी िनषपापपण जोडपयाला िवचारल बरय ना महटल मला रातरीची काही झोप लागत नाही रातरी यरझाऱया घालत होत तर तमचया खोलीत िदव कधी चाल कधी बद तवहाच िवचारणार होत की काही हवय का ह वाक य ऐकलयावर जोडपयाच चहर गोरमोर झाल सन मलगाही सकोचन गल परसग तसा साधा सनन दयाळपण सोडन ाव तच बर नाही का आता या घरात सासबाई कटबपरमख आहत मलगा आईचया हातात पगार दतो सनही दत सनला रोज िरकषाला हातखचारला पस दतात ितला हौसमौज करायची असल तर सासला िवचाराव लागत मलगा बायकोला ज घईल तशीच वसत आईला घतो तो आईचा िनयम आह सनचया माहरी काही आहर करायचा असलयास सासचया शबदापलीकड जाता यत नाही नवरा दोघ चया भानगडीत पडत नाही सनन पषकळ सयम ठवला नवऱयाला गोडीत सागन पािहल तयाचया मत ही समसयाच नवहती पढ सनचया तबयतीवर पिरणाम होऊ लागला डोकदखी अधरिशशी व नराश य आल तयावर गोळया सर झालया नवरा ह तटसथपण पाही ितन माहरी

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जायचया गो ी कलया तोवर एक मलगी पदरात होती एकदा माहरी गली तर आई-विडलानी िहलाच पडत घयायला सािगतल िहन नवऱयाला वगळ राह सचवलयावर विडलाचया माग आईन मला वाढिवल तवहा ितचा शबद शवटचा राहील तला वगळ वहायच तर ताबडतोब िनघन जा सािगतल ही गो सधयाचया काळातली आता या कटबात पाहा मल आईची परचड काळजी घणारी आईची हौसमौज परवणारी आईला िहडण िफरण व िसनमाची परचड आवड राजसथान असो की िसगापर असो नाव काढल की ितकीट तयार आईसाहबाना मातर सवयपाकाची माणसाची अिजबात आवड नवहती भाविनकता व माया याचा चागलाच दषकाळ होता पढ मलाची लगन झाली मलगी सासरी गली सना दोघी बडब ा लाघवी तयानी जीव लावायचा जीव तोडन परय कला वातावरण आपलस कल आजबाजला चागल सबध जोडल घरात ग डस नातवड आली या आजीबाईच मन मातर िसनमा व टीवही सोडन कशात लागत नस सना नोकरीचया होतया घरात कामाची बाई मल साभाळणाऱया बाईनी कोणतया चका कलया ह आवजरन सनाना सागत पण सवतः नातवडाकड लकषही दत नसत सनानाही कधी आजारपण यायची नोकरीचा ताण जाणवायचा तवहा याची वागणक पणर कोरडी आपलयाला काही माहीत नाही अस वागायचया सवयपाकापासन कशातच आपणहन मदत नाही अगदी िवनती आजरव कली तर एखादाच पदाथर करणार सनन अित झालयावर एकदा िवचारल की मल लहान असताना काय जवत होती तयानी ताबडतोब उ र िदल मला ठरािवक चार पदाथर यतात मला सवयपाकाची आवड नाही फारशी गतीही नाही मातर वगवगळ पदाथर खायला आवडतात घरी नाहीतर बाहर आता तमही सगरणी असताना मी कशाला लकष घाल एकदा एका सनन ह ान आमटी करा सािगतलयावर यानी चाळीस वा ा साबार कल सगळयानी डोक याला हात लावला आज ची तबयत मातर उ म रोजच जीम िफरण सहली चाल घरात मातर कठ काय ह माहीत नाही िकवा मी ऐकल नाही ह चाल लाघवी नातवड खळायचा आगरह करीत तर याना लहान मलाशी कस बोलाव ह माहीत नाही याच आजी मलीकड गलया की जावयासाठी गोडधोड जवण करायचया सरवातीला सनाचया माहरचयानी खप लाड कल पढ या तयाचयाकडन फोनची िबल भरण अशी काम करन घऊ लागलया सवारचया लकषात आल की एष आिण आराम हच आयषय असणाऱया कत साठी आपणाकड फार वळ व शकती नाही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आपलया भारतीय ससकतीत या गो ी उघडपण बोलणही कठीण न जाणो मलगी व जावयाच िबनसायच पढ सनानी वगळी घर कली जी सन सवजातीय होती तथ या बसन रहात व अपकषाही ठवत िजथ परजातीय होती ितथ थोड नमत घत कोणीही समजसपण काही सागाव तर उ र दत नसत न बोलता तकर काढत मल परोपरीन सागायची की सप बोल गरसमज कर नको पण मलाकडही दलरकष कलयान मलही दलरकष कर लागली याना वाट लागल की सनानी तयाच कान भरल आहत मला-सनातही वाद आल पण मोकळया सवादाअभावी ह होतय हही समजत नवहत तरीही कोणी काम सािगतलच तर कणाकडन तरी करन मोकळ होत असत व आपलया कातडीला धकका लावत नसत या धोरणान सना नातवडाच हदय तयाचया बाबतीत कोरड होऊ लागल मल मातर पषकळ भरडली व आपण कतर नीट करनही ह काय चाललय ह समजनास झाल एक महण आठवली झोपललयाला जाग करता यत पण झोपच स ग घतललयाला नाही आता कोणताही माणस पिरपणर नसतो तवहा सयम सवाद व सवदनशीलता या ितरसतरीन गो ी सोपया होतात वरील उदाहरण िवनोदी असो वा गभीर असो दोनह नी कलह होतोच िकरकोळ वाटणाऱया गो ी जस कोणाला डब-बाटलया जमवायचा छद कोणाला सनचया कप ाची जाडीची िदसणयाची तलना ह पाहता हा िवषय अिजबातच सोपा नाही या पिरिसथतीतील परषाची भिमका पाह 1 नवरा व तयाची आई याच नात भाविनकदष ा सवारत जवळच नवऱयाला आईला काही सागण ह दखावणयासारख वाटत िकवा आता वाढललया वयात काय सागायच तयापकषा आपलया बायकोन अशी पिरिसथती असल ती न करकरता साभाळावी सवतः सासशी जमवन घयाव 2 िजथ सासर असतात त बऱयाच वळा समजतीच धोरण घतात व बायकोला चार शबद सागतात परसगी कटबासाठी बरीच काम सवतःहन करतात सनो शािबदक आधार दतात 3 िजथ सासबाई एक ा आहत तथ पिरिसथती िबकट होत मलाची पिरिसथती ढोलक यासारखी होत कठन थाप बसल याचा नम रहात नाही तयाला सवाद करनही बदल झाला नाही तर तयाचा आई बायकोशी सवाद कमी होतो भाविनक दरावा वाढत जातो मलगा कामािनिम

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

बाहर राहतो सजञ माणस िनदान छदात वळ काढतो (याचा अथर छद असणाऱयाना हा परश न असतो अस नाही) जयाना ह हाताळता यत नाही तो सन जवळ करतो 4 काही नवऱयाना बायकोच महणण पटत तरीही वगळ झाल तर गस साखरपासन सगळा खचर वाढल बायको नोकरीची असल तर सवयपाकापासन मदत लागल ह टनशन यत बऱयाच घरातन आईन मलाला चहा जजबी सवयपाक कर िदलला नसतो तयामळ घरकामात हा ढ असतो तयामळ बायकोशी गोड बोलन या िसथतीकड दलरकष करतो सन कसा िवचार करत (सनची भिमका) 1 सन ससाराची सव व वासतवता यात गडबत ह सरवातीला असच असाव ह समजन ससार

करत भाविवश व नवऱयाला सवर परकार सागन पाहत हशार सन नवऱयाला आकिषत करणयाच सगळ उपाय करत सवदनशील नवरा ितचयाकड ओढला जातो हळहळ भाविनक ताण िनवळतो व सयमपण गो ी माग लागतात

2 िहमतीची सन आपलया गो ी साससमोर परतयकष बसन गोडीत सागत आपलया इचछा सप माडत गो ी समोरासमोर झालयान पिरिसथती बदलत वा उलटही घडत

3 िजथ सकोच व भीती असत ितथ सवाद घडत नाही पयारयान सन भाविनक आधारासाठी माहरच कामातील सहकारी याचा आधार घत परतयकषात पिरिसथती तशीच राहत व पिरणाम तबयतीवर होतो

सासची भिमका काय असत 1 सजञ सास पिहलयापासनच सनचया कलान घत व मोकळया सवादान काय जमत व काय नाही

याची कलपना दत 2 सवतःचया लगनापासन काही गो ी ठरािवक प तीनच होतात तयात फारसा बदल झालला

आवडत नाही उदा कळधमर सोवळ ओवळ व तया सनन ऍडजसट कलयाच पािहजत 3 मी इतक वष सवयपाक घरकाम कल आता कल नाही कल तर माझी मज मी काय कराव व

काय नाही ह सनन ठरव नय तसच मी करो न करो माझी नीट दखल घयावी मान ावा आपलया सललयािशवाय नवीन बदल कर नयत (एकण पिरिसथती ताणिवरिहत सस करायची असल तर खालील उपायानी मदत होत)

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

1 सनन सरवातीला नवीन माणसाशी जमवन घताना नमर सयमी राहाव 2 नवऱयान आपलया प ीला घरातील लोकाचया कलापरमाण कळाही सागा ात तयात कमीपणा नाही तसच कायम एकतर कटबात राहायच की परसगी वगळ राहणयाची तयारी आह ह सप कराव

3 सासन सनब ल सयम दाखवावा काही नवीन गो ी िशकायला वळ ावा सवाद परमान करावा ऑडररन नाही सतत आमही काय कल ह उगाळ नय लकषात ठवाव की तयाच (सनाच) लगनात वयही जासत आह व घरा ितिरकत नोकरीतही तयाना पषकळ ताण आह िदसण सथलता कपड याबाबतीत तलना कर नय सवतः काही गो ी करन आदर िमळवावा सरवातीपासन परम िदल तरच त िमळल 4 घरातील सवर सदसयानी सणवार कळधमर पाहण या परसगी काम वाटन घयावीत तयासाठी एकतर बसन बोलाव कोणालाही गहीत धरन गरसमज टाळावत 5 घरातील व ापासन लहानापयरत कोणीही आजारी असल तर सहानभतीन सवा करावी सननीही व ाच वय तबयत लकषात घऊन रासत अपकषा ठवावी सनचया तबयतीचया तकरारीकड रागान वतागन न पाहता जमल तशी मदत करावी शािबदक भाविनक धीर ावा महणज सनला माहरन वा बाहरन सहानभतीची गरज राहणार नाही व तीही व ाच परमान करल कवळ कतर महणन नाही 6 वरील काहीच न घडता वाद होत असतील तर िवश वासातील िमतर नातवाइकाशी बोलाव सवारत उ म समपदशकाची मदत घयावी परषानी समपदशनासाठी वादावादीत िश ा दण हात उगारण करच नय कारण हाच परयोग समोरचया कतीकडन कधी ना कधी घड शकतो 7 मलीचया माहरचयानी मलीला मानिसक आधार ावा आमच घर बद ह महण नय मातर मलीला आिथकदष ा पायावर उभ राहणयास सागाव परसगी मदत करावी आपलया समाजात सवर ि याना तयातन जाव लागत ह साग नय 8 मल नी आिथकदष ा सकषम राहाव िजथ नोकरीची गरज नाही तया मल नी अस छद जोपासाव की परसगी आपलया पायावर उभ राहता यईल व आतमिवश वास कायम राहील टीवही व चका ा िपटणयात वळ घालव नय मल मोठी झाली की पाटरटाइम काम तरी कराव जयायोग मदला चालना िमळल या जगात अित िभडसतपणा व सकोच ह गण नाहीत भीड ही िभकची बहीण असत ह सतय आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

9 खप परय करन पिरिसथती बदलत नसलयास घराचया बाहर पडाव सवतःचया िजवावर राहायची तयारी ठवावी तर थोडी मदत इतराकडन िमळ शकल वरील सवर गो चा िवचार करन परय कलयास घरात आनदमय वातावरण होऊ शकत ह नककी घरातील ी सत असली तर घर सत होत गहसौखय परतयकाचया वा ाला याव महणन हा लखन परपच जया ि यानी घरात सवगर िनमारण कला तयाना सलाम जया घरी कलह आह तयाना

Best luck

- नीरजा आपटीकर डाग बनरबी कनडा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला समजन घया पलीज िसहगड रसतयावर राहत असललया एका िचमकलीन गळफास घऊन आतमहतया कलयाची बातमी नकतीच वाचली का बर या िचमकलीन सवतःला अस सपवाव जनमदातया मलाना रागवणयाचा अिधकार पण आई-वडलाना नाही का मला आठवत लहानपणी कधी माझी आई लाटण घऊन माग लागायची महणायची मलया त मला तर बर होईल हा शबदपरयोग करणाऱया आईचया मलया या शबदातही ओतपरोत परम भरलल असायच तो शबद उचचारणयाचा अिधकार िनसगारन ितलाचा बहाल कलला आह आई या शबदावर अनक किवता-लख-कथामाला गाजताहत आई-बाबाना मलाशी काही परसगी कठोर वागावच लागत परत िववकब ी वापरन मधयमागारच अनसरण ह पालकाचया लकषातच यत नाही तयामळ मलाचया भिवत ाचया खो ा कलपनाना िचकटन थोडीफार मल चकली तर काही वळस पालक िशकषक वगारतच मलाना बदम मारहाण करतात नािशकमधय शालय िव ाथयारला िशिकषकन डसटर फकन मारलयानतर घाबरन वगारतच तया िव ाथयारला झटक यऊ लागलयामळ रगणालयात दाखल कराव लागल सवर चनलवर बरिकग नयज झळकत होतया शवटी अशा अनक घटनामळ सरकारन िव ाथयारना मारहाण करणाऱया दोषी कतीला परथम एक वषारचा तरगवास व पाच हजार रपय दड दसऱयादा मारहाण कलयास 25 हजार रपय दड व तीन वषारचा तरगवास अशा िशकषची तरतद काय ात कली या काय ाला मितरमडळाची मजरी िमळालयावरच तयाची अमलबजावणी होईल परत खऱया अथारन यामळ पालकाचया िशकषकाचया - िव ाथयारचया मनोव ीत बदल होईल का आधिनक सपधचया यगात लहान मलावर योगय वळी सससकार झाल तर उ ाचा भारत महास ा होणयाच माजी रा पती डॉ ए पी ज अबदल कलाम याच सव साकार होऊ शकल महातमा गाध नी महटल होत िशकषणाला नितक मलयाची जोड नसल तर त अधःपतनास कारणीभत ठरत सान गरज नी महटलयापरमाण मल ही दवाघरची फल या फलाना नहमी सकारातमक िवचारसरणी व आदशर िदला पािहज आजची मल ही उ ाची फल उ ाचया उजजवल भारताच आधारसतभ सबल व सशकत होणयासाठी परतयक पालकानी जागरक राहायला पािहज

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जगाला परल एवढ मनषयबळ आज आपलया भारतात आह मधयतरी एका अभयासामधय ह सप झाल की सवारत तरण दश भारत आह या अथारन की जवळ जवळ 70 टकक लोकसखया यवा आह जगावर राजय करणयाची खरी ताकद आज आपलयाकड आह कारण यवक व यवत नी भरलला दश आपला आह काहीही करणयाची ताकद आज आपलयाकड आह परश न आह तो समजावन घणयाचा व दणयाचा यवकाना योगय िदशा व अचक मागरदशरन याचया बळावर िबरिटशापरमाण आपणही खऱया अथारन जगजजत होऊ शकतो

वसथापनशा तजजञ िशव खरा सागतातYou can winया धत वर यवकानो Yes I can अस आतमिवश वासान महणत पाऊल पढ टाकल पािहज तच आह तझया जीवनाचा िशलपकार हा मतर मीच घडवणार माझ जीवन अस महणत आतमसात कला पािहज हाच मतर मनात घऊन परतयक यवकान िजजञासा वाढवन खऱया अथारन जाग झाल पािहज माणस घडत नसतात घडवावी लागतात आतमिवश वास िनमारण करावा लागतो माझयातला मी जागा करत जग बदलणयासाठी आधी मी बदलायला हवा आताची यवा िपढी िबघडली आह अस महणणाऱया वगारला दाखवायला हव की आमही उ ाचा भारत घडवणार आहोत यासाठी यवक-यवत नी परथम सवतःला घडवायला हव तयासाठी तयानी शरीर व मनाचया सबलतकड जासतीत जासत लकष िदल पािहज रोज ायाम कला पािहज सवामी िववकानद महणायच माझया िपरय िमतरानो रोज मदानावर जा खळ खळा वासरासारख हदडा ायाम करा जवहा तमही सबल व सशकत वहाल तवहा तमहाला परतयक गो चागलया परकार कळ शकल महणन आपल शरीर कमावणयासाठी रोज ायाम करण आवश यक आह िकशोरवयीन मल िनदरानाश रकतदाब मानिसक ाध नी गरसत झालली िदसत आहत वाढती सपधार चगळवाद नीितमलयाचा ऱहास घरातील वाद भय चचलता िनक आहार सपधारतमक वातावरण परीकषत कमी गण अिनचछन लादलला अभयासकरम यामळ मल नराश यकड जाऊ लागली आहत जानवारी 2010 चया पिहलयाच मिहनयात एकण 66 िव ाथयारनी आतमहतया कलया याच परमख कारण मलाची दबरल मन हच होय महणन मलाचया मानिसक सबलता व िनमरलतसाठी धयानधारणा ही आवश यक गो आह आनापानसती ह तयातील एक शासरोकत धयान श वासाचया साहाययान मनाची एकागरता व िनमरलता सबलता वाढत भय कमी होत चचलता दर होत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

मलाची आकलनकषमता वाढन जीवनात नितकता यत 2500 वषारपव गौतम ब ानी या साधनचा शोध लावला प गरजी शरी सतयनारायण गोएकाज नी 1969 मधय ही भारतातन ल झालली साधना परत भारतात आणली सपणर साधना श वासाशी सबिधत असलयामळ कठलयाही जातीचा वणारचा पथाचा दशाचा िव ाथ -िव ािथनी ही साधना करन आपल मन सबल व िनमरल करन ताणतणावमकत जीवन जग शकतो माणसाचा मद हा एका सकदात 800 हन अिधक गो ची न द घऊ शकतो तो 70 त 75 वष न थकता सतत काम कर शकतो तयात फार मोठी ऊजार असत ती जागिवणयासाठी आज खऱया अथारन गरज आह थॉमस एिडसन चार वषारचा असताना तयाला शाळतन परत पाठवल तयाचया िखशात िशकषकान िच ी टाकली होती तमचा टॉमी िशकषणात फार माग आह तो िशक शकणार नाही याच थॉमस एिडसनन आपली अतिरक मनोऊजार जागवन िवजचा िदवा तयार करन जगाला परकाशमान कल तयाआधी हजारावर अिधक तयाच परयोग फसल पण तो खचला नाही सगळा हा मानिसक परव ीचाच पिरणाम अबराहम िलकनन आपलया मलाचया मखयाधयापकाला िलिहललया पतरात मलाला समाजात कस वागायच व िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकवणयाची िवनती कली होती याच सामािजक िशकषणाची आज आपलया मलाना गरज आह आपण आपलया मलावर नसत अपकषाच ओझ लादतो िबचारी मल पार थकन जातात तयातन ती चकीचा मागर पतकरतात िचतरपटावर आतमहतयच खापर फोडन पालकवगर मोकळा होतो तीन तासात िसनमा आपलया मलाचया भावनाना हात घालतो मग जनमापासन आपलया बरोबर असणाऱया सवतःचया मलाचया भावना आपण का ओळख शकत नाही हा परश न पालकानी सवतःला िवचारला पािहज िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकणयासाठी मन सबल करणयासाठी खऱया अथारन तणावमकतीसाठी धयान महणज एक सवणरसधीच होय महणन पालकानो मल चकली-आपला अपकषाभग झाला तर तयाना जरर रागवा पण परमान (अतमरनात ओतपरोत परम भरलल अस ा) रागवलयानतर तवढच परमान तयाला जवळही घया िनिश चतच तयाना तमचा आदर वाटल या जगात तीन सदर िकरयापद आहत - परम करण मदत करण व सवा करण या तीन ईश वरी िकरयापदाना रोजचया जीवनात सथान दऊन आपल कटब आनदी व सखी बनवा आपलया

मलाना समजन घया व उ त समाज घडवा - द ा कोिहनकर (पाटील) पण

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला सवाततरय हव

वयसकर माणसानी शात बसन घडत असल त पाहाव आपल मत न दव नय वहारात फार लकष दऊ नय अस तरण िपढीला वाटत उलट आमच काळयाच पाढर अनभवान झाल आहत तया अनभवाचा तरण िपढीन फायदा करन घयावा अस जय ाना वाटत

जय नागिरकाच क कॉलज कट ाइतकच सवरमानय बनल आहत अगदी पारावर जमत नसली तरी वयसक मडळी कठ ना कठ एकतर जमतात कधी परष-परष कधी बायका-बायका तर काही िठकाणी जय नागिरकाचया जो ा एकतर यतात गपपाच िवषय सगळया कट ावर सामाईकच पनशनवाढ महागाई तरण िपढीच आपलयाला न मानवणार वागण कमी होत असलला िजवहाळा इतयादी इतयादी या सगळयात एक महततवाचा म ा नहमी चचत असतो मलगा सन नातवड आपापलया परीन व ाना गपप राहणयास सचवत असतात अन व ाना त मानय नसत एका कट ावर हाच िवषय रगला होता

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

एक आजोबा सागत होत मी मलाला फड बचत याबाबत सागायला गलो तर तो महणतो तमचया वळी वगळ होत आता सगळी गिणत बदलली आहत तमही यात लकष घाल नका त तणतणत सागत होत अर वगळ काय होत दोन मल तयाची िशकषण प-पाहण सगळा परपच चालवन आज मी एवढी िशललक ठवलीच आह ना आजकालचया मलाना आिण सनाना नसत पस उधळायला हवत मो ाच अिजबात ऐकायला नको तर काय अस महणत तयाचया प ीनही सर धरला मलग तसच सनाही तशाच अहो नातवडही आपलयाला बोलतात काल दपारी मला दोनची मािलका बघायची होती ब ाला महटल तझा तो ाण- ाण िसनमा बद कर मल वाईट ससकार होतात तयातन मी अस महणताच बटीन गळा काढला अन मग सनबाई महणाली आता दवाच िसनम दाखवन गळाच गणपती का बनवायच मलाना तयाना आताचया जगात जगायच आह तर जगात काय चालत त कळलच पािहज माझी मािलका बघायची राहन गली

तयावर दसऱया काक महणालया मला तर फार राग यतो घरात ह करा त कर नकाचा जप नको महणन मी दवळात जात तर तही तयाना पटत नाही दवळात रोज फरशीवर बसन साध आखडल तर कोण िनसतरणार अस सनबाई िवचारत माझ एक वळ ठीक आह पण यानाही सवाततरय नाही कशाच वय झाल महणज आमची मन का मली आहत वषारनवषारची िवचार करणयाची प त का बदलणार आह आमचया िपढीच तर फारच हाल झाल पव विडलधाऱयाचया मान-मयारदा साभाळायचया महणन आमही सवतला मरड घातली अन आता जीवन वयोमानानसार परावलबी झाल महणन मला-नातवडाचया पढही माघार घयावी लागत कधी-कधी मला वाटत जय नागिरकानी सवाततरयाची चळवळ उभारायला हवी

तयाचया या वाक यावर कट ावर खसखस िपकली हसणयाला वरवर िनिम िमळाल तरी परतयकाचया हदयात एक बारीक कळ उमटन गली आपलयालाही सवाततरय नाही ही भावना परतयकाचया मनात उफाळन गली जय नागिरक याबाबत काय करतील त करोत पण जयाचया घरात वयसक मडळी आहत तयानी मातर याबाबत जरर िवचार करायला हवा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

डाएट िटपस अधनमधन पण कस कवहा आिण काय खाव शक य असल िततकी मधलया खाणयाची वळ साभाळावी मखय जवणानतर कमीत कमी दीड

त दोन तास जाऊ ावत जवणानतर लगच लहर आली महणन खाऊ नय खाणयाच परमाण कमी कराव महणज जर तमही कठलाही पदाथर एक वाटी खाणार असाल तर अध वाटी खावा

वजनावर िनयतरण ठवणयासाठी तमही काय खाता यापकषाही िकती खाता याला महततव आह एखादा पदाथर पणर सोडन िदला तर काही जणाना नराश यही यत पण परमाण कमी ठवलत तर तमही तो पदाथर खाणयाचा आनद कठलाही मानिसक दबाव न ठवता लट शकता यापढ ऑिफसमधय भजी िकवा बटाटवडा मागवताना हा िनयम लकषात ठवा सवयीन ह नककी शक य होत

मधलया वळचया खाणयामधय िपणयाचया पदाथारचास ा समावश करा महणज कॉफी सरबत िकवा चहा हा खाणयाचया पदाथारबरोबर न घता वगळा पदाथर महणन घयावा तयाबरोबर शक यतो काही खाऊ नय

टीवहीसमोर बसन खायच टाळाव तस करताना आपण नककीच जररीपकषा जासत खातो लहान मलामधलया वाढतया वजनाचया परमाणाकड बघता तयानास ा तस कर दऊ नय

मधलया वळचया खाणयाच पदाथर बदला परय ान ह शक य आह गिहण नी घरात तळलल पदाथर (मखयतः बाहरन आणलल) न ठवण चागल घरी असल की दपारचया टीवही बघणयाचया वळत खालल जातात

तयाऐवजी शगदाण सकामवा (न खारवलला) घरी बनवलली सरबत तल कमी असलल पोह मरमर ला ा ला ाचया िपठीपासन कलल पदाथर र ाच पदाथर वगर चागल फकत खायचया परमाणाकड लकष ठवा कवळ िजभचया चवीसाठी खाणयाच टाळा

शवटी माणस हा सवयीचा गलाम असतो तमही जशी सवय लावाल तशी तमची जीभ तमच ऐकल नहमी बटा ाच वफसर खाणाऱया माणसालास ा वरील पदाथर खाणयाची सवय लावता यऊ शकत आिण ती लावावीच जर डायबिटस हाय बलड परशर वाढलला कोलसटरॉल यासारखया घातक आजाराना बळी पडायच नसल तर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व काचया दाही िदशा ासोपचाराची नयारी दिनया

lsquo दमाrsquo हा सनाचा िवकार आह ह आपणास सहजगतया उमगत पण सतत दमलयासारख वाटत ह lsquoचकीचया सनामळrsquo अस शकल ह आपलया लकषात यण जरा कठीण आह lsquoसपािडलायटीसrsquo िकवा lsquoिसलप िडसकrsquoमळ मान पाठ दखत ह आपणास माहीत असत पण ासाचा आकतीबध िबघडलयामळही अस होऊ शकत अस कोणी आपणास सािगतल तर त खर वाटणार नाही मनोिवकत मळ नराशय व नाहक िचता िनमारण होतात ह आपण वाचलल असत पण सनततर िबघडलयानही त िनमारण होऊ शकतात ह आपलया गावीही नसत पण अनक ाधी िवकार ह चकीचया सनामळ िनमारण होतात अस धयानात यऊ लागल आह व महणनच lsquo ासोपचारrsquo ह नवीन ततर झपाटय़ान िवकिसत होऊ लागल आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

इितहास वासतिवक पाहता lsquo ासाrsquoच अननयसाधारण महततव भारतीय दशरनानी िवशषत योगान फार पव च जाणल होत अस महटलयास त वावग ठरणार नाही िकबहना ास व तयाच िनयतरण (पराणायाम) हा शरीर व मन याना जोडणारा lsquoसतrsquo आह अशीच पवरसर ची धारणा होती व महणन lsquo सनश ीrsquoला अननयसाधारण महततव होत शरीराचया िविवध िकरयापकी काह वर आपल lsquoऐिचछकrsquo िनयतरण असत तर काही आपोआप घडतात (Reflex Involuntary of Au-tonomous ) हात हलवन चहाचा कप उचलण ऐिचछक (Voluntary ) तर हदयसपदन आपोआप (Involuntary ) पण lsquo ासrsquo ही सवरसाधारणपण एकच अशी िकरया आह की जी एकाच वळी ऐिचछक िनयतरणाखाली अस शकत (जस आपण जलद सन कर शकतो वा इचछपरमाण सथ दीघर सन कर शकतो) वा जो पणरपण परितिकषत अस शकत (जस आपण घाबरलयास सन आपोआप जलद होत व धयानास बसलयास सन आपोआप सथ व खोल होत)

सनाचया या खािसयतमळच योगशा ज एक सवरतक lsquoशरीर-मनोव कrsquo Body mind Medicine आह त पराणायामाचया माधयमातन उतक सनोपचार साधत व मनावर िनयतरण आण पाहत अनय परितिकष िकरया या पणरत आपलया ऐिचछक िनयतरणाचया बाहर असतात पण

सन हीच एक िकरया इचछावत व अिनचछावत अशा दोनही मजजाससथाचया िनयतरणाखाली असत व महणन तया माधयमातन सपणर lsquoमदवर िनयतरण आणणयाचा मानवान परय कला आह योगी हदयगती कमी-जासत कर शकतात वा lsquoभकrsquo ताबयात ठव शकतात तयाच हच रहसय आह मन आिण शरीर तसच ास-शरीर आिण मन याचा हा सबध जसजसा दगोचचर होऊ लागला आह तसतस चकीचया सनाच िविवध दषपिरणाम सप होऊ लागल आहत व महणनच या िवषयातल तजजञ आज आपणास सनपरिकरया (िवशष करन उचछवास) परत िशकणयास सागतात शा ीय बठक अगदी छोटय़ा बाळामधय आपलयाला उरो सन (Chest berathing ) आिण उदर सन (Abdominal berathing ) अशा दोनही िकरया सहजपण व तालब रीतया चालललया िदसतात पण आपण हळहळ या दोह तील ताल िवसरत जातो तसच परामखयान उरो सन व तही उधरव उरो सन (Upperchest Brcathina ) करीत राहतो साहिजकच

सनाचया lsquoउथळrsquo पातळीवरच राहतो व या अशा दीघरकालीक चकीचया सनामळ अनक िबघाडाना उदा सततची दमणक डोकदखी- मानदखी- पाठदखी ताणतणाव नाहक िचतागरसतता इ इ जनम दतो अस या िवषयातल तजजञ सागतात ताण वाढला की माणस अिधकािधक उरो सन करतो असही आढळन आल आह या सवर गो मळ शरीरातील

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

काबरनडाय ऑकसाइड वाय हा अिधक परमाणात बाहर फकला जातो तयाच रकतातील परमाण कमी झालयान रकत अिधक अलकलाइन होत रकताची आमलता कमी झालयान Bohr effect मळ िहमोगलोबीनपासन ऑिकसजन सटन पश ना उपलबध होणयाचया िकरयत अडथळा होतो तसच रकतवािहनया आकिचत होऊन िविवध अवयवाना व पश ना होणारा रकतपरवठाही कमी होतो याचा अिधक पिरणाम ऑिकसजन व गलकोज वर अितिरकत परमाणात अवलबन असणाऱया मदवर होतो व तयाच कायर िबघडत या सवर दषपिरणामाना `Brain Fog अस सबोधणयात यत या धकयान गरसत मदमळ आपली सवदनशीलता कमी होत lsquoमडrsquo सतत िबघडत राहतो व पिरघ मजजाससथा (Peripheral Nervous system ) अितसवदनशील होऊन सतत मगया यण दखण अशा तकरारी िनमारण होतात ाय लवकर दमतात पोटाचया ायवर पिरणाम झालयान वारवार शौचाची भावना होत (Irritable Bowel syndrome ) एखा ा िविश अ घटकाची अ लज वाढीस लागत व सनाचया ायवर अितिरकत ताण आलयान मान खाद व वरची पाठ दख लागत अस या िवषयातल तजजञ सागतात काही वळा या Brain Fog च पयरवसन घबराटीत (Panic attacks ) िकवा फोिबयातही होताना िदसत ह सवर टाळावयाच असल तर आपलया सनाचया गणव त बदल घडवन आणावयास हवा अस ह तजजञ सागतात चकीचया सनामळ िनमारण होणाऱया या सवर शरीरमनाचया िबघाडाना सन अकतीबधातील िबघाड Breathing Pattern Disorders ( BPD ) अस सबोधणयात यतो नमक काय करावयास हव

सन सधारणयाचा एक उ म उपाय महणज lsquoपराणायामrsquo ततर िशकण (अथारत योगय सन हा पराणायामाचा फकत एक आयाम आह ह यथ परकषारन धयानात घयाव) या ितिरकत शरीरातील िविवध भागाच अवयवाच िशिथलीकरण करन ासावर लकष किदरत करन सन सधारणयाची अनकिवध ततर आज उपलबध आहत तजजञाचया मागरदशरनाखाली व आपापलया परकतीनसार व आवडीनसार आपण याचा अवलब कर शकतो पराणायाम पराणायाम महणज काही मयारिदत अथारन िनयितरत ासोचछवास जाणीवपवरक

ासोचछवासाची परिकरया बदलण महणज पराणायाम योगाचया भाषत ास आत घणयाचया िकरयला परक उचछवासाचया िकरयला रचक तर दोह चया मधय खास थाबिवणयाचया परिकरयला कभक महणतात या परक रचकाचया तालावर िनयतरण आणन आपण ासोचछवास जया नाकपडय़ातन करतो तयाचया बदलावर िनयतरण आणन (उजवी डावी िकवा दोनही नाकपडय़ा) पराणायाम साधता यतो थोडकयात अितशय शा ोकत प तीन आपण पराणायामाचया रपान

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सन परिशकषण घऊन सन सधार शकतो अथारत या सजञा यथ ासोचछवासाचया भाषत समजािवलया असलया तरी स म अथारन तयाचा अितम सबध पराणशकतीशी महणज चतनय शकतीशी व पराणमय कोशाशी आह ह धयानात ठवण महततवाच) सन परिशकषण चकीची सन प ती आपलया इतकी अगवळणी पडलली असत की ती िवसरन योगय प त िशकणयासही िकतयक वळा सहा-सहा मिहन लाग शकतात यात मखय भर हा पणर उचछवासावर असतो तसच सनाच मखय तसच परक ाय िशिथलीकरणावर व lsquo सनभानrsquo आणणयावरही भर िदला जातो अशीच एक साधी-सोपी प त वर चौकटीत िदली आह lsquoसास की जररत ह िजदगी क िलयrsquo अस एका गाजललया िहदी गाणयात महटल आह त िकती खर आह व तया द ीन ासोपचाराच महततव एवहाना वाचकाचया धयानात आल असलच

सन ायाम हात असललया एखा ा खच वर आरामात बसा आपल हात खच चया हातावर सहजपण

िवसाव ा कोपरान बाहवर हलकासा दाब ा यामळ ासोचछवास करताना मानच वा खा ाच

ाय तमही साहिजकच वापर शकणार नाही नहमीपरमाण ास घतलयावर ओठ अलगद िवलग करा आिण हळवारपण त डान उचछवास करा ओठ परत बद करा कषणभर थाबा आिण सावकाश ास आत घया उचछवास पणर व दीघर झाला की ास आपोआपच खोल व पणर घतला जातो उचछवास ासापकषा दीघर असण आवशयक (व योगयही) असत ह सकाळसधयाकाळ वीस-वीस वळा करा सरवातीस योगय मागरदशरनाखाली व अगदी घडय़ाळ लावन हा सन अभयास करावा हळहळ त सहज साधल जाईल

- डॉ उलहास कोलहटकर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव - २००९

माय मराठी स थन ग यावषीरची िदवाळी िटटवाळा यथील rsquoमकताrsquo या लहान मली या अनाथ मास भट दऊन तथील लहानगया यासोबत िदवाळी साजरा कली याची ही काही कषणिचतर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हसवणक

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

httphindi-marathi-jokesblogspotcom

शरयावली

सपदिकय मडळ

१) शरी सागर राजणकर सपादक

२) शरी अवधत कामत सदसय

मािसकाची माडणी व िडझाईन

शरी िवजय जोशी

आवाहन

आपलयाकडील लख किवता editoremasikmaimarathiorg या ईमल आयडीवर

पाठवा ात आपल लख किवता ई कोणतयाही सवरपात (ऊ jpg pdf manu-

script ) चालतील िनवडलल लख ईमािसकात परकािशत कल जातील शकय झालयास

लखासोबत आपल छायािचतर पाठवाव तसच आपल सपकर करमाक ईमल कळवावत

Disclaimer

ईमािसकातील लख व तयातील माडलली मत ही तया लखकाची वयिकतक असन ससथा

तयास दजोरा दणार नाही

ईमािसक ह मोफत िवतरणाकिरता आह

ससथबाबत अिधक मािहती किरता wwwmaimarathiorg यथ अवशय भत ा

धनयवाद

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदवाळसण िदवाळीचया िविवध िदवसाच महतव सागणार सदर

१) धनतरयोदशी (आिश वन व तरयोदशी)

धनतरयोदशी

यालाच बोली भाषत धनतरस अस महटल जात या िदवशी ापारी ितजोरीच पजन करतात ापारी वषर िदवाळी त

िदवाळी अस असत न ा वषारचया िहशोबाचया व ा या िदवशीच आणतात

धनवतरी जयती आयवदाचया द ीन हा िदवस धनवतिर जयतीचा आह व मडळी या िदवशी धनवतरीच (दवाचा व ) पजन करतात परसादास कडिनबाचया पानाच बारीक कलल तकड व साखर अस लोकाना दतात यात मोठा अथर आह कडिनबाची उतपि अमतापासन झाली आह धनवतिर हा अमततव दणारा आह ह तयातन परतीत होत कडिनबाची पाच-सहा पान जर रोज खालली तर ािध होणयाचा सभव नाही एवढ कडिनबाच महततव आह महणन या िदवशी तोच धनवतरीचा परसाद महणन दणयात यतो

यमदीपदान

पराण हरण करणयाच काम यमराजाकड आह कालमतय कोणालाच चकला नाही व चकिवता यत नाही पण अकाली मतय कोणालाच यऊ नय याकिरता धनतरयोदशीस यमधमारचया उ शान कणकचा तलाचा िदवा (तरा िदव) करन तो घराचया बाहरचया बाजस

दिकषणला त ड करन सायकाळी लावावा एरवही िद ाच त ड दिकषणस कधीही नसत फक त या िदवशी तवढ िद ाच त ड दिकषणस करन ठवाव पढील मतरान पराथरना करावी

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

मतयना पाशदडाभया कालन शयामसह तरयोदशयािदपदानात सयरज परीयता मम

अथर ह तरा िदव मी सयरपतराला अपरण करतो तयान मतयचया पाशातन माझी सटका करावी व माझ कलयाण कराव

२) िदवाळी (दीपावली) अथर िदवाळी हा शबद दीपावली या शबदापासन बनला आह दीपावली हा शबद दीप आवली (राग ओळ) असा बनला आह तयाचा अथर आह िद ाची राग िकवा ओळ िदवाळीला सवरतर िदव लावतात आिश वन व तरयोदशी (धनतरयोदशी) आिश वन व चतदरशी (नरक चतदरशी) अमावासया (ल मीपजन) व काितक श परितपदा (बिलपरितपदा) अस चार िदवस िदवाळी साजरी कली जात काही जण तरयोदशीला िदवाळीत न धरता िदवाळी उरललया तीन िदवसाची आह अस समजतात वसबारस आिण भाऊबीज ह िदवस िदवाळीला जोडन यतात महणन तयाचा समावश िदवाळीत कला जातो पण वसतत त सण वगवगळ आहत

िदवाळी साजरी करणयामागील शा कषणान नरकासराचा वध कला तवहापासन नरकचतदरशी साजरी करतात ल मीपजनाचया िदवशी अल मीचा नाश वहावा यासाठी धािमक कती करतात बलीपरितपदा बली राजाचा नाश झालयाच परतीक आह तर भाऊबीज ही शकटासर या असराचा नाश करन असखय भिगन ना तयाचा बध कषण यान सोडवलयाचा आनद महणन साजरी करतात अशा तर हन दीपावलीचा परतयक िदवस हा असराचा सहार कलयाचया धमारन अधमारवर िवजय िमळवलयाचया िदवसाची आठवण महणन मगलमय दीपानी उजळवायचा अस आपली ससकती सागत चातमारसाचया काळात तजतततवाचा अभाव असलयामळ तजोमय शक तीतन िवघिटत होत असलल घटक जासत परमाणात वाढणयास सरवात होत िदवाळीचया काळापयरत या घटकाची िवपल परमाणात व ी झालली असत तयामळ पव चया काळी मोठमो ा राकषसाच सामराजय या काळात वाढायच या सवर घटकाच स म सतरावर कषमन वहाव महणन िदवाळी कली जात महणजच तजतततवावर आधािरत उपासना कली जात या परकारचया उपासनमळ तजाचया अभावी वाढललया तरासदायक घटकाचा तजाचया बलावर नाश होतो

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपावली उतसवाच सवरप अ िद ाची आरास

दीपावलीचया सायकाळी घरात व घराबाहर िद ाची ओळ लावावी दीपावली महणज िद ाची ओळ यामळ घराला अपरितम शोभा िनमारण होऊन उतसाह यतो व आनद होतो िवजचया िद ाची माळ लावणयापकषा तल व वातीचया पणतया लावणयात शोभा व शातपणा जासत आह दीप या शबदाचा खरा अथर तल व वात याची जयोत `अधाराकडन जयोतीकड महणज परकाशाकड जा अशी शरतीची आजञा आह - `तमसो मा जयोितगरमय या तीन िदवसात जयाचया घरी िदव लागत नाहीत तयाचया घरी नहमीच अधकार रहातो त परकाशाकड महणज जञानाकड जाऊ शकत नाहीत दीपदानान ल मी िसथर होत आपलया घरी सदव ल मीचा वास व जञानाचा परकाश असावा यासाठी परतयकान आनदान दीपावली उतसव साजरा करावा यान घरात सखसमि रहात

आ आकाशकिदल

`हा िद ाचया आराशीचाच एक भाग आह आिश वन श एकादशी त काितक श एकादशीपयरत घराचया बाहर एक उच खाब परन तयावर दोरीचया साहाययान जो िदवा टागतात तयाला आकाशिदवा अस महणतात तयाचा िविध पढीलपरमाण असतो घरापासन जवळच थोडी जमीन गोमयान सारवावी तीवर चदनयक त जलान परोकषण करन अ दल कमळ काढाव मधयभागी वीस हात नऊ हात िकवा पाच हात लाबीचा खाब परावा तो व पताका अ घटा कलश यानी सशोिभत करावा तयावर अ दलाकित दीप (किदल) करन अडकवावा तया दीपात (किदलात) मोठा िदवा लावावा तयाभोवती

कमळाचया परतयक पाकळीत एक अस आठ िदव धमर हर भित दामोदर धमरराज परजापित िपतर (तमिसथत) व परत याना उ शन लावाव िद ात ितळाच तल घालाव नतर दीपाची

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दामोदराय नभिस तलाया लोलया सह परदीप त परयचछािम नमोऽननताय वधस

अथर शर असा परमश वर जो दामोदर तयाला हा जयोतीसह दीप अपरण करतो तयान माझ कलयाण कराव याच फल ल मीपरािप त ह आह

इ रागोळी `मळ ससकत शबद रगवलली स दयारचा साकषातकार व मगलाची िसि ह रागोळीच दोन उ श होत िविश शभर चणर िचमटीतन जिमनीवर सोडन रखाटललया आकतीला रागोळी अस महणतात रागोळी ही मितकला आिण िचतरकला याचयाही आधीची आह कठलयाही धािमक िकवा मागिलक कतयात रागोळी आवशयक आिण पराथिमक गो आह कोणतयाही सण उतसव मगल

समारभ पजा वरत इतयािद शभपरसगी परथम धमरकतयाचया जागी रागोळी काढणयाची परथा आह एखा ाला िकवा एखादीला ओवाळताना ती िक त बसललया पाटाभोवती आिण पढही रागोळी काढतात समारभाचया भोजनपरसगीही पाटाभोवती व पानाभोवती रागोळी काढतात िदवाळीचया सणात दारापढ िकवा अगणात िविवध परकारचया रागोळया काढन तया िविवध रगानी भरतात जनया काळी परतयक घरी रोज दारापढ सडासमाजरन करन रागोळी काढणयाची परथा होती

ई फटाक

िदवाळीचा आनद ि गिणत करणयासाठी लहान-मोठ सवरच जण रातरी फटाक वाजवतात व आतषबाजी करतात

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

उ अभयग ान नरक चतदरशी त बिलपरितपदा ह दीपावलीच तीनही िदवस रोज अभयग ान करणयास सािगतल आह अभयग ान (मागिलक ान) या िदवशी सकाळी लवकर उठन परथम अभयग ान करणयास सािगतल आह शरीराला तल लावन चोळन त तवचत िजरिवण व नतर ऊनपाणयान ान करण महणज अभयग ान

नहमीचया ानाचा परभाव समार तीन तास िटकतो तर अभयग ानामळ चार त पाच तास िटकतो तवचला नहमी ि गधता असावी लागत महणन तल लावायच ऊनपाणी ह मगल व शरीराला सखदायक आह महणन ऊनपाणयान ान सािगतल आह तल लावन नतर ान करणयान तवचला व कसाना आवशयक तवढाच ओशटपणा रहातो महणन ानापव तल लावण आवशयक आह ानानतर तल लावण उिचत नाही

`अभयग ान करताना दशकाळकथन कराव लागत दशकाळकथनाची भारतीयाची प ित विशष पणर आह बर दवाचा जनम झालयापासन आतापयरत बर दवाची िकती वष झाली कोणतया वषारतील कोणत व िकतव मनवतर चाल आह या मनवतरातील िकतव महायग व तया महायगातील कोणत उपयग चाल आह या सवारचा तयात उललख असतो यापरमाण दशकाळकथन करावयाच असत यावरन यापव कवढा मोठा काळ गला आह व रािहलला काळही कवढा मोठा आह याची कलपना यत आपण फार मोठ आहोत अस परतयकाला वाटत असत पण आपण िकती लहान व स म आहोत याची कलपना या िवश वाचया अफाट काळावरन यत यामळ माणसाचा गवर नाहीसा होतो हा मोठा फायदा आह

वषारतन पढील पाच िदवस अस अभयग ान करणयास शा ात सािगतल आह

१ सवतसरारभ

२वसतोतसवाचा परारभ िदवस महणज फालगन कषण परितपदा व

३ िदवाळीच तीन िदवस महणज आिश वन कषण चतदरशी अमावासया व काितक श परितपदा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदवाळीत िकलला का बाधतात

िकलला बाधण महणज काय

िकलला बाधण महणज सवतःचया मन आिण ब ी यावर ईश वराचया शक तीच तज िनमारण होण महणनच िकलला बाधण या माधयमातन आपण ई राच तज परा कर शकतो

लहान मलच िकलला का बाधतात

लहान मलामधय िनमरळता असत लहान मल ही ईश वराच रप असतात अस महटल जात कारण

लहान मलाचया मनावर जासत ससकार झालल नसतात लहान मलामधय िनमरळता असत ११ वषारपयरतची मल ही िनरागस असतात तयानतर मातर मल ब ीन एखादी कती करतो मलामधय ई राकडन आलली उजार गरहण करणयाची कषमता असत

िकलला घराचया बाहरच का बनवतात

घर ह सम ी-दशरकतच परतीक असत घरासमोर िकललयाची िनिमती कलयामळ घराच रकषण करणयासाठी महणजच घरात असललया धनसम ीला िटकवन ठवणयासाठी छ िशवाजी महाराजासारखया कषातरतजाच परितिनधीतव करणार या िकललयाच नततव असललया धमारचरणी राजाशी अभदता िनमारण करत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

नरक चतदरशी (आिश वन व चतदरशी) १ नरक चतदरशी

शरीमद भागवतपराणात अशी एक कथा आह - `पव परागजयोितषपर यथ भौमासर िकवा नरकासर या नावाचा एक बला असर राजय करीत होता दव व मानव याना तो फार पीडा दऊ लागला हा द दतय ि याना पीडा दऊ लागला तयान िजकन आणललया सोळा हजार उपवर राजकनयाना तरगात क डन ठवल व तयाचयाशी िववाह करणयाचा बत कला तयामळ िजकडितकड हाहाकार उडाला शरीकषणाला ही बातमी समजताच सतयभामसह तयान असरावर हलला कला नरकासराला ठार करन सवर राजकनयाना मक त कल मरताना नरकासरान कषणाकड वर मािगतला की `आजचया ितथीला जो मगल ान करील तयाला नरकाची पीडा होऊ नय कषणान तसा वर तयाला िदला तयामळ आिश वन व चतदरशी ही नरक चतदरशी मानली जाऊ लागली आिण लोक तया िदवशी सय दयापव अभयग ान कर लागल चतदरशीचया िदवशी पहाट नरकासरास ठार करन तयाचया रक ताचा िटळा कपाळास लावन शरीकषण घरी यताच नदान तयास मगल ान घातल ि यानी िदव ओवाळन आनद क त कला

२ यमतपरण

अभयग ानानतर अपमतय िनवारणाथर यमतपरण करणयास सािगतल आह हा तपरणाचा िविध पचागात िदलला असतो तो पहावा व तयापरमाण िवधी कराव तयानतर आई मलाना ओवाळत काही जण अभयग ानानतर नरकासराचया वधाच परतीक महणन कारीट पायान ठचन उडिवतात तर काही जण तयाचा रस (रक त) िजभला लावतात

३ नरकचतदरशीचया िदवशी बरा महतारवर ान

बरा महतारत कल गलल ान ह दवपरपरा या शरणीत यत व दवपरपरमळ िजवाला पढील लाभ होतात -

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

अ श ता पिवतरता व िनमरळता या परकारच ससकार होण

आ बरा महतारवर परकषिपत होत असलल ईश वरी चतनय व दवताचया लहरी गरहण करणयास समथर बनण

इ ईश वरी चतनय गरहण होणयासाठी सवतला दकष करण व ईश वराचया सकलप इचछा आिण िकरया या तीन परकारचया शक ती व या तीन शक त चया अनषगान जञानशक तीही गरहण करता यण

ई ानो र लावणयात यणारा िटळा द शक त वर स शक त नी मात कलयाच िनदशरक आह

तळशीिववाह

१ तळशीिववाह िवधी

िवषणचा (बाळकषणाचया मत चा) तळशीशी िववाह लावन दण असा हा िविध आह पव चया काळी बालिववाहाची प त होती हा िविध काितक श एकादशीपासन पौिणमपयरत एखा ा िदवशी करतात तयासाठी िववाहाचया पवरिदवशी तळशीवदावन रगवन सशोिभत करतात वदावनात ऊस झडची फल घालतात व मळाशी िचचा व आवळ ठवतात हा िववाहसोहळा सधयाकाळी करतात

२ तळशीच शरीकषणाबरोबर लगन होण याचा भावाथर

तळस ही पािवतरय व सािततवकता याच परतीक आह तळशीबरोबर शरीकषणाचा िववाह होण याचा अथर ईश वराला जीवाचा `पािवतरय हा गण अितशय िपरय असण याचच परतीक महणज शरीकषणान गळयामधय `वजयती माळा पिरधान कलली असण

महततव या िदवसापासन शभ िदवसाला महणजच महतारचया िदवसाना सरवात होत `हा िववाह भारतीय ससकतीतील आदशरतव दशरवणारा िववाह आह अस मानल जात

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

प त घराचया अगणात शणाचया पाणयाचा सडा घालावा तळस कडीमधय असलयास कडीला पाढरा रग ावा पाढर या रगाचया माधयमातन ईश वराकडन यणारी शक ती आकषरन घतली जात तळशीचया भोवती सािततवक रागोळी काढावी तयानतर ितची भावपणर पजा करावी पजा करताना पि मला त ड करन बसाव

पराथरना ह शरीकषणा व ह तलसीदवी आज िदवसभरात तमचयाकडन जी शक ती मला िमळल ती रा व धमर याचया रकषणासाठी वापरली जाऊ द सकटात िनराश न होता ई रावर माझी अखड शर ा व भक ती अस द

नामजप या िदवशी पथवीवर कषणतततव जासत परमाणात कायररत असत तळशीचया झाडातनही जासत परमाणात कषणतततव कायररत असत या िदवशी शरीकषणाचा नामजप करावा पजा झालयानतर वातावरण खप सािततवक होत तया वळीही शरीकषणाचाच नामजप करावा

तळशीच फायद तळस ही जासत सािततवक असलयान ितचयात ईश वराची शक ती मो ा परमाणात आकिषत होत तळशीची पान िपणयाचया पाणयात टाकलयामळ पाणी श व सािततवक होत आिण तयात शक ती यत तया पाणयामाफर त िजवाचया परतयक पशीत ईश वराची शक ती कायररत होत

दविदवाळी

कलसवामी कलसवािमनी इ दवदवता याचयाखरीज अनय दवदवताचीही वषारतन एखा ा िदवशी पजा होऊन तयाना नव अपरण होण आवशयक असत मागरशीषर श परितपदचया िदवशी आपल कलदवत व इ दवता याबरोबरच सथानदवता वासतदवता गरामदवता आिण गावातील अनय मखय व उपदवदवताना तसच महापरष वतोबा इतयािद िन सतरीय दवदवताना तयाचया मानाचा भाग पोहोचिवणयाच कतर पार पाडतात या िदवशी पकवा ाचा महानव दाखिवला जातो

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

ल मीपजन (आि वन अमावा या) ल मीपजन

सामानयत अमावासया हा अशभ िदवस महणन सािगतला आह पण तयाला अपवाद या अमावासयचा आह हा िदवस शभ मानला आह पण तो सवर कामाना नाही महणन शभ महणणयापकषा आनदी िदवस महणण योगय ठरत `परातकाळी मगल ान करन दवपजा दपारी पावरणशरा व बरा णभोजन आिण परदोषकाळी

लतापललवानी सशोिभत कललया मडपात ल मी िवषण इतयािद दवता व कबर याची पजा असा या िदवसाचा िविध आह या िदवशी िवषणन ल मीसह सवर दवाना बळीचया कारागहातन मक त कल आिण तयानतर त सवर दव कषीरसागरात जाऊन झोपल अशी कथा आह तयाचयापरीतयथर परतयकान आपापलया घरी सवर सखोपभोगाची उ म वसथा करावी व सवरतर िदव लावाव अस सािगतल आह ल मीपजन करताना एका चौरगावर अकषताच अ दल कमल िकवा सविसतक काढन तयावर ल मीचया मत ची सथापना करतात ल मीजवळच कलशावर कबराची परितमा ठवतात तयानतर ल मयािद दवताना लवग वलची व साखर घालन तयार कललया गायीचया दधाचया ख ाचा नव दाखिवतात धन गळ साळीचया ला ा ब ास इतयािद पदाथर ल मीला वाहन नतर त आप त ाना वाटतात मग हातातील चडीन िपतमागरदशरन करतात (हातातील पिलता दिकषण िदशकड दाखवन िपतमागरदशरन करतात) बरा णाना व अनय कषधापीिडताना भोजन घालतात रातरी जागरण करतात पराणात अस सािगतल आह की आिश वन अमावासयचया रातरी ल मी सवरतर सचार करत व आपलया िनवासासाठी योगय अस सथान शोध लागत िजथ सवचछता शोभा आिण रिसकता आढळत ितथ तर ती आकिषत होतच िशवाय जया घरात चािरतरयवान कतर दकष सयमी धमरिन दवभक त व कषमाशील परष आिण गणवती व पितवरता ि या वासत करतात तया घरी वासत करण ल मीला आवडत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

ल मीपजनाचया िदवशी ल मी व कबर याची पजा का करतात

कोजागरीस ल मी व इदर या दवताच पजन सािगतल आह तर या अमावासयस ल मी व कबर या दवताच पजन सािगतल आह ल मी ही सप ीची दवता आह तर कबर हा सप ी-सगराहक आह अनकाना पस िमळिवणयाची कला साधय आह पण तो राखावा कसा ह माहीत नाही िकबहना पसा िमळिवणयापकषा तो राखण साभाळण व योगय िठकाणीच खचर करण ह फार महततवाच आह खचर कसा करावा ह अनकाना कळत नाही तयामळ अनाठायी खचर होऊन पसा तयाचयाजवळ िशललक रहात नाही कबर ही दवता पसा कसा राखावा ह िशकिवणारी आह कारण तो धनािधपित आह महणन या पजकरता ल मी व कबर या दवता सािगतललया

आहत सवरच लोक िवशषत ापारी ही पजा मो ा उतसाहान व थाटामाटात करतात या

अल मी िनसारण

गण िनमारण कल तरी दोष नाहीस झाल पािहजत तरच गणाना महततव यत यथ ल मीपराप तीचा उपाय झाला तसच अल मीचा नाशही झाला पािहज महणन या िदवशी नवीन करसणी िवकत घतात ितला ल मी महणतात तया करसणीन मधयरातरी घरातील कर सपात भरन तो बाहर टाकावा अस सािगतल आह याला अल मी (कचरा - दािरदयर) िनसारण महणतात एरवही कधीही रातरी घर झाडण वा कर टाकण करावयाच नसत फक त या रातरी त करावयाच असत कचरा काढताना सप व िदमडी वाजवनही अल मीला हाकलन लावतात

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

बिलपरितपदा (काितक श परितपदा)

बिलपरितपदला बळीची पजा करतात बळीन राकषस कळात जनम घऊनही तयाचया पणयाईन तयाचयावर वामनदवाची कपा झाली तयान ईश वरीकायर महणन जनतची सवा कली तो सािततवक व ीचा व दानी राजा होता परतयक मानव हा सरवातीला अजञानी असलयामळ तयाच हातन वाईट कतय घडत असत परत जञान आिण ईश वरीकपमळ तो दवतवाला पोहच शकतो ह या उदाहरणावरन िदसन यत

कथा हा साडतीन महतारपकी अधार महतर आह बिलपरितपरदची कथा अशी - बिलराजा हा अतयत दानशर होता दारी यणारा अितिथ ज मागल त तयाला तो दान दत अस दान दण हा गण आह पण गणाचा अितरक हा दोषाहरच असतो कोणाला काय कवहा व कोठ ाव याचा िनि त िवचार आह व तो शा ात व गीतन सािगतला आह सतपातरी दान ाव अपातरी दऊ नय पण बिलराजा कोणालाही कवहाही ज मागल त दत अस अपातर माणसाचया हाती सपि गलयान त मदोनम होऊन वाटल तस वाग लागतात तवहा भगवान िवषणन मजा मलाचा अवतार घतला वामन महणज लहान मजा मलगा लहान असतो व तो `ॐ भवित िभकषा दही महणज `िभकषा

ा अस महणतो िवषणन वामनावतार घतला व बिलराजाकड जाऊन िभकषा मािगतलयावर तयान िवचारल ``काय हव तवहा वामनान ितरपाद भिमदान मािगतल वामन कोण आह व या दानामळ काय होणार याच जञान नसलयान बिलराजान ितरपाद भिम या वामनाला दान िदली तयाबरोबर या वामनान िवराटरप धारण करन एका पायान सवर पथवी ापन टाकली दसर या पायान अतिरकष ापल व ितसरा पाय कोठ ठव अस बिलराजास िवचारल ितसरा पाय आपलया मसतकावर ठवा अस बिलराजा महणाला तवहा ितसरा पाय तयाचया मसतकावर ठवन तयाला पाताळात घालावयाच अस ठरवन वामनान ``तला काही वर मागावयाचा असल तर माग (वर बरिह) अस बिलराजास सािगतल तवहा `आता पथवीवरील माझ सवर राजय सपणार आह व आपण मला पाताळात घालिवणार आहात तवहा तीन पावल टाकणयाच ज सवर घडल त पथवीवर परितवष तीन िदवस तरी माझ राजय महणन ओळखल जाव असा तयान वर मािगतला त तीन िदवस महणज आिश वन कषण चतदरशी अमावासया व काितक श परितपदा याला बिलराजय अस महणतात बिलराजयात आपलया मनाला वाटल तस लोकानी वागाव अस धमरशा सागत मातर शा ान सािगतलली िनिष कम सोडन अभ यभकषण अपयपान व अगमयागमन ही िनिष कम आहत महणन या िदवसात माणस दार उडिवतात (आतषबाजी करतात) पण दार पीत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

नाहीत शा ान परवानगी िदली असलयान परपरन लोक या िदवसात मौजमजा करतात अशी ही िदवाळी बिलपरितपदचया िदवशी जिमनीवर पचरगी रागोळीन बिल व तयाची पत नी िवधयावली याची िचतर काढन तयाची पजा करावी तयाना म मासाचा नव दाखवावा यानतर बिलपरीतयथर दीप व व याच दान करतात या िदवशी परातकाळी अभयग ान कलयावर ि या आपलया पतीला ओवाळतात दपारी पकवा ाच भोजन करतात िदवाळीतला हाच िदवस परमख समजला जातो या िदवशी लोक नवी व ावरण लवन सवर िदवस आनदात घालिवतात या िदवशी गोवधरनपजा करणयाची परथा आह तयासाठी शणाचा पवरत करन तयावर दवार व फल खोचतात व कषण गोपाळ इदर गायी वासर याची िचतर शजारी माडन तयाचीही पजा करतात व िमरवणक काढतात

भाऊबीज (यमि तीया)

१ अथर हा िदवस महणज शरद ऋततील काितक मासातील ि तीया ि तीयचा चदर आकषरक व वधरमानता दाखवणारा आह तवहा `िबजचया कोरीपरमाण बधपरमाच वधरन होत राहो ही तयामागची भिमका आह आपलया मनातील ष व असया िनघालयामळ सवरतर बधभावनची कलपना जागत होत महणन तयाकिरता भाऊबीजचया सण बध-भिगन चा परमसवधरनाचा हा िदवस आह जया समाजात भिगन ना समाजातील व रा ातील परष वगर भिगनी समजन तयाचया सरकषणाची जबाबदारी घऊन तयाना अभय दतील व तयामळ तया समाजात िनभरयतन िफर शकतील तो िदवस महणज दीपावलीतील भाऊबीज पजनाचा िदवस

२ कथा व िवधी `काितक श ि तीयला यमि तीया ह नाव आह हा िदवस भाऊबीज या नावानही परिस आह या िदवशी यम आपली बहीण यमना िहचया घरी जवायला गला महणन या िदवसाला यमि तीया अस नाव िमळाल या िदवशी कोणतयाही परषान सवतचया घरी पत नीचया हातच अ घयायच नसत तयान बिहणीचया घरी जाव आिण ितला व ालकार वगर दऊन ितचया घरी भोजन कराव सखखी बहीण नसल तर कोणतयाही बिहणीकड िकवा अनय कोणतयाही ीला भिगनी मानन ितचयाकड जवाव अस सािगतल आह

या िदवशी यमराज आपली बहीण यमना िहचया घरी जवायला जातो व तया िदवशी नरकात िपचत पडललया जीवाना तया िदवसापरत मोकळ करतो एखा ा ीला भाऊ नसल तर ितन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

कोणाही परपरषाला भाऊ मानन ओवाळाव त शकय नसलयास चदराला भाऊ मानन ओवाळतात अपमतय यऊ नय महणन धनतरयोदशी नरक चतदरशी व यमि तीयस मतयची दवता यमधमर याच पजन करन तयाचया चौदा नावानी तपरण करणयास सािगतल आह तयामळ अपमतय यत नाही अपमतय िनवारणाथर `शरी यमधमरपरीतयथर यमतपरण किरषय असा सकलप करन तपरण करावयाच हा िविध पचागात िदला आह तो पहावा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

रगावली

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िव िव धा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

कॉलज कमपसमधय कवळ धमाल मसती करणयाऐवजी तया तरणानी एका खडगावाचा रसता धरला गावातील आिदवास सोबत एकरप होत तयाना सवतचया पायावर उभ

करणयाचा सकलपच िव ाथयारनी कला सवचछतागह आरोगय उपिजिवकसाठी रोजगार मागरदशरनशती ततरजञान िशकषणाची वसथा असा एकक टपपा पणर करीत सहा वषारत तया गावाचा चहराच बदलन टाकला आपल किरअर घडवतानाच दशाचया िवकासात खारीचा वाटा उचलणारी ही धययवडी तरण मडळी आहत चचरगटचया कसी कॉलजची

रा ीय सवा योजना (एनएसएस) उपकरमातन कवळ परीकषचया माकारसाठी समाजसवा करणयाऐवजी इतराचया चह-यावरील हासयातन समाधानाच १०० टकक माकर िमळवणार ह उदाहरण आदशरवत असच आह याच योगदानाब ल कॉलजची िव ाथीन असललया जहारा शख आिण परा डॉ सतीश कोलत याना सवाततरयिदनी मबई िव ापीठाकडन िवशष परसकरान सनमािनत करणयात यईल तवहा कॉलजसह तया गावाचाही उर अिभमानान भरन आलला असल

सफाळयापासन अदाज ४ िकमी अतरावर असलल करवाळ ह हजार लोकवसती गाव सवततर भारतात िवकासापासन िकतीतर मल दर असलली करवल पाडा भागाडी पाडा राजन पाडा पाटील पाडा वाळतल ह गावातील पाड २००४ मधय कसी कॉलजमधील एनएसएसच िव ाथ आपलया कोलत सरासोबत या गावात टरिनग कमपसाठी पोहोचल आिण तयानतर तया गावचच होऊन गल आमही मबईतील समसयाबाबत नहमीच तावातावान बोलतो पण अडचणी काय असतात ह मी पिहलयादा तया गावात पािहलया दोन वळचया अ ासाठी झगडणारी िचमरडी मल साधया सवचछतागहाची नसलली वसथा रोजचया जगणयासाठीची धडपड ह पािहलयानतर आमही सवारनीच या गावचा कायापालट करणयाचा सकलप कला आवहान मोठ होत पण तयासाठी मानिसक तयारीही कली होती गली सहा वष करवाळशी भाविनक नात िनमारण

आिण गावाच नशीब पालटल

झालला शरद श ी सागत होता

िवकासाचया नावावर अगोदर अनकदा फसवल गललया गावातील लोकाचा िव ास िजकण हच सवारत मोठ आवहान होत सवतचया िखशातील एनएसएसमधन िमळणार पस एकतर जमवत सवचछतागहाच काम हाती घतल घरी कधी झाड हातात िव ाथ हातात फावडा कदळ घऊन साथी हात बढाना महणत कामात जपल तयानतर सर झाला िवकासकामाचा सपाटा आिदवास ना फळ भाजया याच बी वाटप करन लागवडीसदभारत मागरदशरन गावातील मिहलाना कागदाचया िपश ापासन त सणासदीला लागणार सामान बनवणयाच परिशकषण मोतीिबद िकवा कनसरची पराथिमक लकषण जाणवणा-या गावक-याची मनधरणी करन मबईत तयाचयावर यशसवी उपचार िव ाथयारना िशकषणाची गोडी लागावी यासाठी परय आता गावाचा बराचसा चहरा या िव ाथयारनी बदलन टाकला आह आमच काम इथच सपलल नाही या सपणर गावाला सवतचया पायावर उभ कलयानतरच आमच िमशन िवहलज डवहलपमणट यशसवी होईल आिण तयानतरच आमही पढचा िवचार कर िव ाथयारनी सवतचया िखशातन पस काढन गावात दोन िशलाई मिशन घऊन िदलया आहत तयातन बनणा-या कापडी िपश ा कागदी िपश ा कॉलजच िव ाथीचर काय आमच पराधयापकही आनदान घतात यातन अनक घराना रोजगार िमळाला आह यवा जागर परसकारातील पस पॉकटमनी यातन िव ाथयारनी या उपकरमासाठी पस उभ कल पण काम कठही थाब िदल नाही या समाजसवतन आमचया िव ाथयारचया चहऱयावर िदसणार समाधान माझयासाठी खप मोलाच आह अस कॉलजमधय एनएसएस समनवय डॉ कोलत यानी सािगतल कॉलजचया सहकायारिशवाय ह सार शकय नसलयाचा उललखही कोलत आवजरन करतात दशाचया िवकासात आपण खारीच वाटा उचलतोय याच या सवर िव ाथयारचया चह-यावर िदसणार समाधान एनएसएसचया माकारचया िकतयकपटीन अिधक आह टीम वकर मळच

करवाळ गावातील आिदवास सोबत काम करताना आयषयाकड बघणयाचा नवा द ीकोन िमळाला कसीचया एका एनएसएस यिनटन जो परय कला तयाचप तीन परतयक कॉलजन आपापलया परीन असा एखादा उपकरम हाती घतलयास कोणतयाही सरकारी मदतीिशवाय गरामीण भागाचा कायापालट करण शकय आह - परवीण मळय

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दहरी कातरी आउटसोिसगची गलया बधवारी भारतीय आयटी उ ोगात अचानक हलचल झाली राग हतबलता अगितकता अशा सिमशर भावना कत कलया जाऊ लागलया पवीचयार अमिरकन अधयकषाचया िनवडणकामधय आऊटसोिसरग या िवषयी आवाज उठला होता पण िनवडणका सपताच हा िवषयही थाबला होता तयाचमळ भारतीय कमपयटर उ ोगातील काळजीच वातावरण िनवल होत आता १०० पकी ३७ िसनटचया िनवडणका नोवहबरमधय यऊ घातलया आहत तयामळ अमिरकन राजकारणी परत एकदा आम आदमीचया िजवहाळयाचया िवषयाचया शोधात होत अमिरकतील सधयाचया आिथकर पिरिसथतीत वाढतया बकारीत अडकललया आम आदमीचया सवारत जवळची टाळया िमळवणारी घोषणा महणज आता आमही आऊटसोिसरग होऊ दणार नाही हमखास मत िमळवणाऱया अशा घोषणा जगातील कठलया राजकारणयाला मोह पाडणार नाहीत

भारतातील आयटी उ ोग भारतातील आयटी उ ोग आज ६० िबलीयन डॉलसरचयावर गला आह आजही तो वषारला २० त २२ टकक इतका वाढतो आह अथारत हा आकडा मोठा वाटत असला तरीही तो जागितक आयटी उ ोगाचया कवळ ५ टकक स ा नाही तयामळ जागितक राजकारणावर परभाव करणयाची कषमता अजनही या भारतीय उ ोगात नाही नसकॉमचया अदाजापरमाण २०२० पयरत हा भारतीय उ ोग कदािचत आजचया ४ पट मोठा महणज २२५ िबलीयन डॉलसरपयरत पोहोच शकल आजचया भारतीय आयटी उ ोगाचया ६० टककयापयरतचा वाटा एक ा अमिरकन बाजारपठतन यतो महणजच २०२० पयरत अमिरकतन भारतीय आयटी उ ोगाला १५० िबलीयन डॉलसरपयरत धदा िमळण आवशयक आह अमिरकन अधयकषाचया गलया २-३ मिहनयाचया वकत ामळ महणनच भारतीय उ ोगात थोड िनराशच व भीतीच वातावरण आह अथारत ही भीती आह ती उ ोगात होणाऱया वाढीची पण तयाहनही राग आह तो जया अमिरकन आजपयरत जगाला जागितकीकरणाच खलया बाजारपठच अथरकारण िशकवल तीच अमिरका आता सवत मातर तया िशकवणीचया बरोबर उलट कती करताना िदसत आह अमिरकचया दटपपीपणाचा राग बऱयाच भारतीय िवचारवताना आला आह भारतान मातर अमिरकन उ ोग तयाची उतपादन या सवारना भारतीय बाजारपठ उघडी करन ायची अगदी तयाचा भारतीय उ ोगाना तरास झाला तरीही आिण अमिरका सवत मातर अमिरकन कपनयाना कायद करन भारतात धदा पाठवणयापासन रोखणार भारतीयाच िवहसा भरपर महाग करणार व सवतचया अथरकारणातील खलपणा सपवन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सरकषण िभती उभया करणार गलया काही मिहनयात अमिरकतील िबकट आिथकर पिरिसथतीमळ काही मोठ अमिरकन उ ोग आपलया आयटीमधील गतवणकीला कातरी लावत आहत तयामळ २०१०-११ या वषारतच भारतीय आयटी उ ोगाचया वाढीवर लकषणीय पिरणाम िदसणार आह दबळा होत जाणारा डॉलर ही आणखी एक मोठी काळजी आह अशा पिरिसथतीत अमिरकन सरकारन आऊटसोिसरग िवर खरोखरच कायदा आणला िकवा आऊटसोिसरग करणाऱया कपनयाना करसवलती न दणयाचा धाक ह सरकार घाल लागल तर भारतीय आयटी उ ोगावर याचा नककीच वाईट पिरणाम होईल

ओबामा काय महणाल गलया बधवारचया िनवडणक सभमधय ओबामानी अमिरकतील बरोजगारीब ल िचता कत करताना अमिरकन उ ोजकाना धमकी वजा इशारा िदला सधयाचया अमिरकन आिथकर पिरिसथतीवर मलमप ी करणयासाठी अमिरकन सरकार ३५० िबलीयन डॉलसरचा एक पलन पढ रटणयाचा परय करीत आह तयामधय साधारण २०० िबलीयन डॉलसर करसवलतीचया रपात अमिरकन उ ोगाला दणयाचाही िवचार आह या करसवलती उ ोगाना ह ा असतील तर उ ोगानी रोजगार िनिमत करण आवशयक आह अस ओबामाच महणण आह ही रोजगार िनिमत करणयासाठी अमिरकन उ ोगानी नवीन पलटसमधय गतवणक करावी व अशा नवीन पलटसमधय नवीन रोजगार उपलबध करावा अशी अपकषा आह पण जर ह उ ोग आपलयाजवळील काम अमिरकन लोकाना न दता अमिरकबाहर पाठवत असतील तर तयाना या २०० िबलीयन डॉलसर कर सवलतीचा फायदा दणार नाही अशी घोषणा ओबामानी कली

मळात आऊटसोिसरगची सरवात झाली ती अमिरकन कपनयाना जासत नफा िमळावा महणन जया कामाला अमिरकत १०० डॉलर खचर होतो तच काम भारतातन िकवा चीनमधन ४० त ५० डॉलसरमधय करन िमळत असल तर तयामळ अमिरकन कपनयाचाच नफा वाढत होता व तयामळ वाचललया नफयाची गतवणक अमिरकन कपनया नवीन उ ोगात करत होतया पण गलया २ वषारत अमिरकन आिथकर ससथातील सकटामळ बाजारपठतील गतवणक योगय पसाच कमी झाला

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व तयाची झळ एक एक करत सवरच उ ोगाना बसली बद होणार उ ोगधद व तयाना सावर न शकणारी अशकत झालली आिथकर बाजारपठ अशा दहरी कातरीत अमिरका सापडली बरोजगारीच परमाण कधी नवह त २ आकडी सखयपयरत फगल िवशषत मधयमवगीयारत बरोजगारी वाढली व तयानी चढवललया आवाजाकड अमिरकन राजकारणी लोकाना लकष ावच लागल काही दशकापवीर जपानी मोटारगा ानी अमिरकन बाजारपठ काबीज करायला सरवात कलयावर तयाचा पिरणाम अमिरकन कार उ ोगावर झाला पण तयावळी बरोजगार होणाऱयामधय कामगाराची सखया जासत होती आता पाढरपशा लोकाचया नोकऱया भारतात जाऊ लागलयावर तयाचा आवाज खास करन िनवडणकाचया काळात अमिरकन राजकारणयाना ऐकावाच लागला या सवारचा पिरणाम महणन अमिरकन अधयकषाना आपलया डमोकरटीक पकषाला मत िमळवणयासाठी आऊटसोिसरगब ल अशी वकत करावी लागली

अमिरकत व भारतात काही लोकानी रा ाधयकषाचया या घोषणचा वगळा अथर लावला आह तयाचया मत रा ाधयकषाचया घोषणचा भारतात होणाऱया आऊटसोिसरगवर काहीच पिरणाम होणार नाही कारण करसवलतीचा नकार कवळ अमिरकन बहरा ीय कपनयासाठीच आह गलया िकतयक वषारत िसटीबक जी इ सारखया मो ा अमिरकन कपनयानी आपलया उ ोगाच जाळ जगातील ७० त ८० दशात पसरवल आज अमिरकन कर काय ापरमाण अशा अमिरकन कपनयानी बाहरचया दशात कमवललया फाय ावर तयाना अमिरकत टकस भरावा लागत नाही अशा बऱयाच अमिरकन उ ोगानी परदशात (जयामधय भारतही आह) उ ोग बाधन आपल नफयाच परमाण वाढवल पण हा पसा अमिरकत परत न आणलयामळ तयाना अमिरकत कर भरावा लागला नाही व महणनच या कपनयानी अमिरकऐवजी अनय दशात रोजगार िनिमत कली यावर उपाय महणन अशा कपनयाना करसवलती नाकारणयाची घोषणा झाली असलयाचा शोध काही िवचारवतानी माडला आह भारतीय आयटी उ ोगाला यामळ नकसान न होता फायदाच होईल असही काह ना वाटत कारण करसवलत न िमळणयाचया भीतीन जर आयबीएमन आपला भारतातील आयटी उ ोग कमी कला तर त काम भारतीय आयटी कपनयाना िमळ शकल याउलट काही भारतीय आयटी कपनयानी आता आमहीच अमिरकत जाऊन तथ रोजगारिनिमत करतो महणज राजा आमचयावर महरबान राहील अशा घोषणा करणयास सरवात कली आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

परतयकषात काय होऊ शकल आज अमिरकतील राजकारणयासमोर ढासळणारी िकवा न सावरणारी अथर वसथा इराक-अफगाण य ावर होणारा वारमाप खचर व लोककषोभ सतत वाढणारी बरोजगारी व तयामळ वाढणारी गिरबी अस पर उभ आहत या सवारवर मात करणयाचा जालीम उपाय कोणाकडच नाही नोवहबरमधय िनवडणका समोर उभया आहत िसनटचया जागा िजकलया नाहीत तर रा ाधयकषाचा पकष िसनटमधय अलपमतात जाईल व तयामळ रा ाधयकषाना आपलया योजना पढ रटायला व अमिरकवर राजय करायला जड जाईल िनवडणका िजकणयासाठी लोककषोभ िनवडण अतयत जरर असत व त कमीत कमी वळात साधय करायच असल तर गललया ८४ लकष नोकऱया तमहाला परत िमळवन दतो यापकषा परभावी घोषणा कोणतीच होणार नाही अमिरकचया अधयकषानी याच िवचारान अशी घोषणा कली ओटायो या राजयातही िनवडणका आहत तथील राजय सरकारन सरकारी उ ोगाना आऊटसोिसरगवर बदी घालणयाचा कायदाच पास कला

भारताचया द ीन ओटायो ह ५० पकी एक राजयच असल व तया राजयातन भारतीय आयटी कपनया जासत वसाय करत नसलया तरी अशा काय ामळ आपलयाला पाढरपशा वगारची मत िमळतील अशी भावना इतर राजय सरकाराची झाली तर ही राजयही यतया १ मिहनयात अस कायद करतील ५० पकी २० राजयानी जरी अस कायद आणल तरी तयाचा पिरणाम भारतीय आयटी उ ोगावर होईल ददवारन अशा काय ामळ अमिरकन बरोजगाराचया सखयत फारसा फरक पडणार नाही पण स ाधारी पकषाला मत िमळणयास मातर तयाचा फायदा होईल भारतीय आयटी उ ोगान अशा काय ाकड एक सधी महणन पाहण गरजच आह आजपयरत भारतीय आयटी उ ोग हा अमिरकन बाजारपठवर पणरत अवलबन होता पण एककाळी ८४ टकक उ ोग हा अमिरकतन यत होता तयाचा वाटा आता ६० टककयावर आला आह याचाच अथर भारतीय उ ोग जगातील अनय दशातील बाजारपठतही परवश कर लागला आह गलया २-३ ितमाहीतल आयटी कपनयाच जाहीर झालल आकड हच दशरवतात आखाती दशातन यणारी मागणी सतत वाढत आह आज याच दशाकड भरपर पटरो डॉलसर आहत व नवीन अरब िपढीला मािहती ततरजञानाच महततवही पटल आह तयामळच आखाती दशात भरपर सधी उपलबध आहत भारतीय कपनया आज आिफरका व लटीन अमिरका ाही खडाकड पाहत आहत बराझील िचली द आिफरका नायजिरया घाना किनया अशा ५० दशामधय आज भारतीय आयटी कपनया पोहोचत आहत सधयाचया जागितक आिथकर मदीची झळ या दशाना फारशी लागलली नाही व तयामळच

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

या दशाचया अथर वसथा झपा ान सधारणयाचया मागारवर आहत

आजपयरत भारतीय आयटी कपनयानी िमळवलला अमिरकतील अनभव या दशाचया बाजारपठत वापरला तर तयाचा फायदा तया दशाना व भारतीय आयटी कपनया या दोघानाही होईल पवकर ड चीन मलिशया जपान ह दशही पढ यत आहत चीन व भारत या दोन दशानी परसपरावर िव ास दाखवन या व अनय उ ोगात एकमकाना मदत कली तर एक मोठी आिथकर रीतया सम परचड बाजारपठ िनमारण होऊ शकत रिशयासारखा खडपराय दशही आपली आिथकर वसथा सधारत आह व तयानाही भारतीय तजजञाची गरज भासणार आह महणजच उ ोग वाढीमधय अमिरकन नकार िदला तर ती एक सधी साधन भारतीय आयटी उ ोगान जगातील अनय बाजारपठा काबीज करण जररीच होईल तया द ीन काही आयटी कपनयानी मोचबारधणीस सरवातही कली आह याचबरोबर कवळ कर सवलत नाही महणन अमिरकन उ ोग भारतात होणार आऊटसोिसरग थाबवणार नाहीत जागितक सपधतर जर अमिरकला यरोप-चीनशी टककर

ायची असल तर भारतातील आऊटसोिसरग आज तरी अिनवायर वाटत आह त कल नाही तर अमिरकन कपनयाच नफयाच परमाण घटल व कराचही अमिरकला या उ ोगाकडन कर वसली हवी असल तर तयानी नफा िमळवण आिण आऊटसोिसरग करण जररी आह

अथारत नोवहबरमधय जवहा अमिरकच अधयकष भारतभटीवर यतील व अमिरकन उतपादन अणऊजार भट ा भारतीयाना िवक लागतील तवहा भारत सरकारनही तयाना ठणकावन सागण गरजच आह की जर तमही भारतात आऊटसोिसरग करणयावर बदी घालत असाल तर अमिरकन अणऊजार भट ा आमहाला नकोत अमिरकतील भारतातील अशा सभा परोजकटसच आकड बिघतल व तयामळ अमिरकला होणारा फायदा बिघतला तर बहधा अमिरकच अधयकष भारतातील आऊटसोिसरग अमिरकला कस चागल आह हच अमिरकत परत जाऊन अमिरकन कागरसला पटवन सागतील अथारत तोपयरत िसनटचया िनवडणकाही सपलया असतील

परवा टी वही चनलवर य क च माजी पतपरधान टोनी बलअर याची मलाखत ऐकली तयानी पाि मातयाना िदलला इशारा फार महततवाचा आह त महणतात की गली दोन शतक पाि मातय एवढ बलवान झाल होत की जगाचा सवर इितहास तयानी तयाचया द ीकोनातन बिघतला व िलिहला पण २१ चया शतकाचा इितहास मातर भारत व चीनच लोक तयाचया द ीकोनातन बघणार व िलिहणार आहत व आपण सवर तो वाचणार आहोत - दीपक घसास

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

पयरटनाचया नकाशावर महारा

िदवाळीचया स ीमधय उ रत हिर ार ऋिषकश निनताल मसरी कठही जायच ठरल की महारा ातील हरह री पयरटक नवी िदललीत थाबनच पढ जातो तयामळच िदललीतल पराच थमान पाहन तयाचया मनात थोडी भरात िनमारण झाली आता महारा ातला टिरसट तयाच पलनस बदलणार काय अशी शका उ रतलया टर ऑपरटरनाही सतावत असल उ रतील राजयापरमाणच कनारटक करळ आधर परादशच टर ऑपरटरही महारा ातील पयरटकाकड डोळ लावन असतात पण इतर राजयातलया पयरटकाचया िलसटमधय महारा ाचही असच सथान असत का

महारा आिण गजरात या राजयाकडन दशभरातील िकतयक पयरटनसथळाना मोठ उतप िमळत दश-िवदशापरमाणच महारा ातील सथळानाही इथलयाच पयरटकाची मोठी झबड उडतच रमणीय िकनार आबा-नारळाचया बागा आिण खाणयािपणयाची चगळ असलली िवसतीणर कोकण िकनारप ी महाल मी-रकाळा तलाव-जयोितबा याच कोलहापर तरयबक र-पचवटीच नािशक रायगड-राजगडसह अनक िकलल अिजठा वरळ लणी तसच उलकापातापासन तयार झालल लोणार सरोवर आिण औरगाबाद चमचमती मबापरी आिण ताडोबा तसच सतरयामळ परिस झालल नागपर अशी अनक पयरटनसथळ ह महारा ाच वभव पण सरसकट परतयक िठकाणच पयरटन समाधानकारक ठरलय का

एवढ उपजत वभव आिण दातततव असलल पयरटक असलयान पयरटनाचा िविश प तीन िवकास वहायला हवा होता पण अजनही पायाभत कषतरामधय बरच काही करण बाकी आह याची तीवर जाणीव होत खास करन करळ आधर मधय परदश याचया तलनत आपलयाकड अजन बरच काही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

करायच बाकी आह ह सप िदसत कोकणप ीमधय सथािनकाचया सहकायारन एमटीडीसीन नयाहरी व िनवास योजना सर कली आता िकतयक घरावर एमटीडीसी मानयतापरा अस फलकही िदस लागल आहत करळपरमाणच कोकणालाही िकनारप ीच अगभत स दयर लाभलय तयामळच अशा योजना आिण न ान सर झाललया हॉटलसमळ ितथ पयरटनास परचड वाव आह अस मानल जात पण परतयकषात तया गतीन हा िवकास झालला आढळत नाही

बहताश िठकाणी सवारत मोठी अडचण आह ती सवचछ परसाधनगह आिण सयोगय रचना असललया खोलयाची आघोळ आिण परसाधन या दोन परमख मलभत गरजा कदरसथानी असतात नमका याच गो चा अभाव असतो कोणतयाही एसटी सटडवर परसाधनगहाची िसथती शोचनीय असत मबई-गोवा महामागारवरील िकतीशा हॉटलसमधय ी-परषासाठी योगय परसाधनगह असतात मबईतन शकडो आरामबस कोकणचया िदशन रवाना होतात पण रातरीचया जवणाचा पिहला थाबा या बसगा ा िजथ घतात तया हॉटलसची िसथती फारच दयनीय असत कवळ नाईलाज महणन लोक ितथ काहीबाही घशाखाली उतरवतात

नयाहरी िनवासाचया सोयी सर होऊनही आपलयाकड आजही पयरटकाना पसतीकरम अिधक िमळत नाहीत करळसारखया िठकाणी होम-सटमधयही हजार त दहा हजारापयरतच पयारय उपलबध असतात कोकणात मातर आजही थरीसटार हॉटलसचा दजार िततकासा समाधानकारक नसलयाच मत पयरटन ावसाियक सदीप भजबळ कत करतात करळमधय रमपोटी दोन त तीन हजार रपय भरणारा पयरटक कोकणात पस काढायला का राजी नसतो याचाही िवचार आपण करायला हवाच पण तयाचबरोबर आपलयाकड परक पायाभत सिवधाही परिवणयाची गरज आह याकड त लकष वधतात

तळकोकणातील पयरटनासाठी मबईहन जाताना रलव वा रसतयाचया पयारयापकषा गो ापयरत िवमानान जाऊन पढ टकसीन जाता यईल का हा पयारयही तपासन पहायला हवा गो ातन सथािनक टकसीच घयावी लागत पण तरीही हा पयारय उपयकत ठर शकतो अशा सिकटसचा िवचार करन सरकार एमटीडीसी िकवा अनय ावसाियकाकडन टर पकजसच परमोशन होणयाची गरज आह अस मत टर ऑपरटसर कत करतात

यात तथय आहच मधय परदश टिरझम असो नाहीतर कनारटक ितथ अशा परकारची पकजस

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

उपलबध असतात परसगी खासगी हॉटलसच पयारयही पढ कल जातात महारा ात मातर अशा िमशर पकजसच परमोशन िततकया परमाणात कल जात नाही अशी सिकट िवकिसत करायची तर पयरटकाना एखा ा िठकाणी िनवास करता यईल आिण प ास-शभर िकलोमीटरचया परीघात िविवध िठकाणी भरमती करता यईल याचा िवचार कदरसथानी असावा लागतो मालवण तारकल आबोली कोलहापर पण अशा परकारच सिकट तयार कलयास पयरटकाना िकनारप ी कोकणचा घाट कोलहापरसारखा दशावरचा परदश अस सदर कॉिमबनशन पकज िमळ शकत िशवाय यताना एकसपरसवमाग झटपट परवासही होऊ शकतो अस टसर आयोजकापकी िवनय मोडक यानी सािगतल

एकणच कोकण ह पढील पाच-दहा वषारत चागल पयरटन कदर बनल असा िव ास महारा टर ऑपरटसर असोिसएशनच िनतीन माहलकर यानी कत कला आमही बाहरचया राजयातील टर ऑपरटसरमाफर त ितथली बिकग करतो तयाचपरमाण इतर राजयातन आमचयामाफर त महारा ाची बिकग वहावीत यासाठी आमही परय शील आहोत असही तयानी सािगतल

महारा ह परगत राजय महणन खयाती असनही आजही बहताश िठकाणी िभकारी लटार याचा सामना परतयकाला करावा लागतो बकायदा टकसीवाल अववाचया सववा रट लावणार हॉटल एजनट तसच जया वसतसाठी तो परदश परिस आह तीच वसत बनावट सवरपात िवकन श ा लावणार िवकरत याच लकषणीय परमाणही पयरटनिवकासात अडथळाच ठरत महाबळ रला परतयक पॉइनटच टकसीभाड िनि त करणयात आल आह परतयक हॉटलमधय तयाच फलकच रगवल आहत साहिजकच रटवरन घासाघीस िकवा बनवाबनवीच परकार होत नाहीत पयरटक-टकसीवाल याचयात िव ासाहरता वाढीस लागत पण असा परकार सवरतर आढळत नाही आिण पवरिनि त दरापकषा लबाडणयाचच परकार अिधक ऐकायला िमळतात

नागपरपासन ताडोबा ाघर अभयारणयात िफरायला जाणार अनक िनसगरपरोमी आहत पण मधय परदशात कानहा िकवा बाधवगडमधय जी पयारवरणाची िशसत पहायला िमळत तसा आगरह आपलयाकड धरला जात नाही अशी खत अनक पयारवरण अभयासक कत करतात

नािशक कोलहापर िशड यासारखया िठकाणी धािमक पयरटनास खप वाव आह िशड मधय आधर परदशातन भरपर भकतगण यत असतात पण धािमक पयरटनालाही पायाभत सिवधाची जोड

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दणयाची आवशयकता आह ह आपलया गावीच नसत शकराचया दवसथानापाशी दध पाणी याचा मोठा वापर होणार असल तर त वाहन नणयासाठीही योगय वसथा असायलाच हवी पजा-अचार सािहतय याचया िवकरीचया दकानाची तसच िविश िदवशी भकताचा महापर आलयावर रागासाठीही योगय वसथा करायलाच हवी शगावसारखया दवसथानानी याची चागली उदाहरण घालन िदली आहत िशवाय तयानी मधय परदशसारखया िठकाणी आपलया िनधीतन भकतिनवास उभारणयाच औिचतयही साधल आह धािमक पयरटनापरमाणच अगरो टिरझम मिडकल टिरझम या सकलपनाही आता जोर धरत आहत महाबळ रचा सटरॉबरी महोतसव नािशकचा वाईन फिसटवहल हा तयाचाच भाग आहत कदािचत र ािगरी िदवआगरातही आमर महोतसव वहायला हरकत नाही मबई पण याचया आसपासचया परीघात गलया समार दहा वषारत िरसॉटरसची सखया वाढली आह जवळचयाच िठकाणी वनड िपकिनक करणारा मोठा वगर असतो साहिजकच िरसॉटरसचा धदा चागला होतो पण तयाची योगय दखभालही राखावी लागत िरसॉटसरकड कटबाबरोबरच एक ा-दक ाचाही ओघ मोठा असतो परतयकाचया मजामसतीचया कलपना वगळया असतात तयातनच िकतयकदा िरसॉटसरची दखभाल साततयपणर रीतीन होत नाही मग कटबाचा पयरटकवगर यापासन दरावतो मबई-पणयापासन जवळ तरीही रमणीय अशी माथरान-महाबळ रसारखी िहलसटशनस िबरिटशानी िवकिसत कली ती आजही तयाच सथान िटकवन आहत ददवान आपण या तोडीची पयरटनसथळ िवकिसत कर शकललो नाही असलीच तर फारच थोडी खासगी सवरपात ठाण नािशकपासन जवळ असललया जवहारमधय अशा पयरटनसथळाचया िवकासाची कषमता होती पण तयाचा सयोगय वापर आपलयाला करता आलला नाही पयरटनाचा िवकास हा सथािनक जनतचया िजवावरच झाला पािहज यात शका नाही तयामळच तया तया पिरसराच विशष ितथल लोकजीवन खा ससकती ह सारच जपायलाच हव

पयरटनाचा वसाय हा पणरपण िव ासावर बतलला असतो एकदा फसवला गलला पयरटक पनहा यणार नाही आिण तयाचया नातलगानाही तमचयाकड पनहा पाठवणार नाही पण ह लकषात न घता सोनयाच अड दणारी क बडी कापणयाचा परकार िकतयक ावसाियक करतात आिण तयातन पयरटन मातर बदनाम होत महारा ाचा पयरटन नकाशावरचा चहरामोहरा बदलला तरच इतर

राजयातल लोक िव ासान आपलयाकड यऊ लागतील - समीर कव

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सास सन नातसबध व कटबसवासथय बायको ( ी) ही कषणभराची प ी व अनतकालची माता असत सवामी ितनही जगाचा आईिवना िभकारी ही वचन िनतात सतय आहत कटबाचा कदरिबद असलली ही ी जवहा सनरपी दसरी

ी घरात यत तवहा ितची मानिसकता कशी बदलत अथारत अतयत परमान आदरान नीटच नात जोपासणाऱया पषकळ ि या आहत मातर सासबाई ही उपाधी लागली की स ा मानपान व अपकषा आिण तलना या िवकारामळ कटबात नककी ताण यतो याउलट सास सना सजञ समजस असतील तर घरात सवगर उतरतो व सवारचीच वाटचाल अिधक सलभ व यशसवी होत ह जर नसल तर सर होत घसमट जयात कधी पयारय सापडतात तर कधी क डीपलीकड वा ास यत नाही सतत ताणात जगाव लागत हा लख कोणतयाही पवरगरह दिषतातन िलिहलला नाही माझया िनरीकषणातन व काही वषारचया समपदशनाचया अभयासातन िवचार माडल आहत लगनाचा सरळ अथर तडजोड व कटबातील नाती कौशलयपणर साभाळण जया वातावरणात व ससकारात आपण वाढलो आिण आपलया आई-विडलानी नाती कशी साभाळली ह पाहन नकळतपण नाती साभाळणयाची कलपना तयार होत व आपलया कवतीपरमाण अमलात यत सजञ लोक जथ राहतील तथ ही कौशलय िनरीकषणातन आतमसात करतात परतयकष नवीन कटबात गलयावर कसोटी लागत दोनहीकड सयम सामजसय व दयाळपणा असल तर वाटचाल सोपी जात मखयतः सास सनची कडली जमत असल तर कटबाच भागयच पण नसल तर नवरा या बाप ाच काय हाल वणारव वगवगळया घरातील परसग बघ या या घरातील सासबाई अगदी मॉडनर इगरजी यणाऱया सनबरोबर शॉिपग िसनमा नाटक हॉटिलगमधय भाग घणाऱया एकमक चया सा ा नसणाऱया सनला जीनस िवकत घणाऱया सगळ कस छान छान आता नवऱयाला यापकषा काय पािहज या कटबातील ही पिरिसथती फार काळ िटकली नाही िजथ सपस कॉिनफलक ट सर झाली तथ सघषारला सरवात सपसची अमलबजावणी झाली असती तर एकमक ची िकमत रािहली असती तयामळ सर झाल टाळण वळीच सवादान परश न न सोडवलयामळ दरावा झाला

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हा िवनोदी परसग पाह घटना परदशातील दोनही बाहर सथाियक अिधक वाणासाठी सनचया माहरी सवारना जवायला बोलावल िवहीणबाईनी आनदान सवागत कल व बसायला सािगतल मलीचया सासबाई एका सोफयावर 90 अशाचया कोनात ताठ बसलया चहऱयावर परीटघडी बघणाऱयाला वाटाव की पतळा बसवला आह याचया यजमानानी मलान खण करन सािगतल िवहीणबाईही अहो िनवात बसा महणालया पण छ आता सनचया माहरचया मडळ ना हस यऊ लागल गपपा मारताना इतर मडळ ना अवघडलयासारख झाल जवण झाली या ताठच जावयाला वाण दऊन झाल यजमानानी िवचारल अग तला काय झालय मोकळपणान बोल यावर महणालया माझा मान परथम मी नाही ठवला तर कोण ठवणार मी मलीची सास आह ह

ा ाना कळल पािहज यावर यजमानानी मातर लवकर घरी परतायचा िनणरय घतला ही गमतही अमिरकतील भारतातन सासबाई सनकड काही मिहनयाकिरता गलया या आजी चागलयाच व होतया मलाच घर खपच मोठ दमजली एकदा सनची नकतच लगन झालली मतरीण नवऱयासह दोन िदवसाकिरता आली खप वषारनी भटलयान गपपा झालया जवण झाली पाहणयाना गसटरम िदली होती सासबाईची खोली तयाच मजलयावर दसऱया टोकाला होती तयाना वयान िनदरानाश होतो व ऐकही कमी यायच रातरीची जाग आली की तया वऱहा ात जपमाळ घऊन यरझाऱया घालीत सकाळी सगळ उठल नाश तयाला सगळ बसलयावर आज नी िनषपापपण जोडपयाला िवचारल बरय ना महटल मला रातरीची काही झोप लागत नाही रातरी यरझाऱया घालत होत तर तमचया खोलीत िदव कधी चाल कधी बद तवहाच िवचारणार होत की काही हवय का ह वाक य ऐकलयावर जोडपयाच चहर गोरमोर झाल सन मलगाही सकोचन गल परसग तसा साधा सनन दयाळपण सोडन ाव तच बर नाही का आता या घरात सासबाई कटबपरमख आहत मलगा आईचया हातात पगार दतो सनही दत सनला रोज िरकषाला हातखचारला पस दतात ितला हौसमौज करायची असल तर सासला िवचाराव लागत मलगा बायकोला ज घईल तशीच वसत आईला घतो तो आईचा िनयम आह सनचया माहरी काही आहर करायचा असलयास सासचया शबदापलीकड जाता यत नाही नवरा दोघ चया भानगडीत पडत नाही सनन पषकळ सयम ठवला नवऱयाला गोडीत सागन पािहल तयाचया मत ही समसयाच नवहती पढ सनचया तबयतीवर पिरणाम होऊ लागला डोकदखी अधरिशशी व नराश य आल तयावर गोळया सर झालया नवरा ह तटसथपण पाही ितन माहरी

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जायचया गो ी कलया तोवर एक मलगी पदरात होती एकदा माहरी गली तर आई-विडलानी िहलाच पडत घयायला सािगतल िहन नवऱयाला वगळ राह सचवलयावर विडलाचया माग आईन मला वाढिवल तवहा ितचा शबद शवटचा राहील तला वगळ वहायच तर ताबडतोब िनघन जा सािगतल ही गो सधयाचया काळातली आता या कटबात पाहा मल आईची परचड काळजी घणारी आईची हौसमौज परवणारी आईला िहडण िफरण व िसनमाची परचड आवड राजसथान असो की िसगापर असो नाव काढल की ितकीट तयार आईसाहबाना मातर सवयपाकाची माणसाची अिजबात आवड नवहती भाविनकता व माया याचा चागलाच दषकाळ होता पढ मलाची लगन झाली मलगी सासरी गली सना दोघी बडब ा लाघवी तयानी जीव लावायचा जीव तोडन परय कला वातावरण आपलस कल आजबाजला चागल सबध जोडल घरात ग डस नातवड आली या आजीबाईच मन मातर िसनमा व टीवही सोडन कशात लागत नस सना नोकरीचया होतया घरात कामाची बाई मल साभाळणाऱया बाईनी कोणतया चका कलया ह आवजरन सनाना सागत पण सवतः नातवडाकड लकषही दत नसत सनानाही कधी आजारपण यायची नोकरीचा ताण जाणवायचा तवहा याची वागणक पणर कोरडी आपलयाला काही माहीत नाही अस वागायचया सवयपाकापासन कशातच आपणहन मदत नाही अगदी िवनती आजरव कली तर एखादाच पदाथर करणार सनन अित झालयावर एकदा िवचारल की मल लहान असताना काय जवत होती तयानी ताबडतोब उ र िदल मला ठरािवक चार पदाथर यतात मला सवयपाकाची आवड नाही फारशी गतीही नाही मातर वगवगळ पदाथर खायला आवडतात घरी नाहीतर बाहर आता तमही सगरणी असताना मी कशाला लकष घाल एकदा एका सनन ह ान आमटी करा सािगतलयावर यानी चाळीस वा ा साबार कल सगळयानी डोक याला हात लावला आज ची तबयत मातर उ म रोजच जीम िफरण सहली चाल घरात मातर कठ काय ह माहीत नाही िकवा मी ऐकल नाही ह चाल लाघवी नातवड खळायचा आगरह करीत तर याना लहान मलाशी कस बोलाव ह माहीत नाही याच आजी मलीकड गलया की जावयासाठी गोडधोड जवण करायचया सरवातीला सनाचया माहरचयानी खप लाड कल पढ या तयाचयाकडन फोनची िबल भरण अशी काम करन घऊ लागलया सवारचया लकषात आल की एष आिण आराम हच आयषय असणाऱया कत साठी आपणाकड फार वळ व शकती नाही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आपलया भारतीय ससकतीत या गो ी उघडपण बोलणही कठीण न जाणो मलगी व जावयाच िबनसायच पढ सनानी वगळी घर कली जी सन सवजातीय होती तथ या बसन रहात व अपकषाही ठवत िजथ परजातीय होती ितथ थोड नमत घत कोणीही समजसपण काही सागाव तर उ र दत नसत न बोलता तकर काढत मल परोपरीन सागायची की सप बोल गरसमज कर नको पण मलाकडही दलरकष कलयान मलही दलरकष कर लागली याना वाट लागल की सनानी तयाच कान भरल आहत मला-सनातही वाद आल पण मोकळया सवादाअभावी ह होतय हही समजत नवहत तरीही कोणी काम सािगतलच तर कणाकडन तरी करन मोकळ होत असत व आपलया कातडीला धकका लावत नसत या धोरणान सना नातवडाच हदय तयाचया बाबतीत कोरड होऊ लागल मल मातर पषकळ भरडली व आपण कतर नीट करनही ह काय चाललय ह समजनास झाल एक महण आठवली झोपललयाला जाग करता यत पण झोपच स ग घतललयाला नाही आता कोणताही माणस पिरपणर नसतो तवहा सयम सवाद व सवदनशीलता या ितरसतरीन गो ी सोपया होतात वरील उदाहरण िवनोदी असो वा गभीर असो दोनह नी कलह होतोच िकरकोळ वाटणाऱया गो ी जस कोणाला डब-बाटलया जमवायचा छद कोणाला सनचया कप ाची जाडीची िदसणयाची तलना ह पाहता हा िवषय अिजबातच सोपा नाही या पिरिसथतीतील परषाची भिमका पाह 1 नवरा व तयाची आई याच नात भाविनकदष ा सवारत जवळच नवऱयाला आईला काही सागण ह दखावणयासारख वाटत िकवा आता वाढललया वयात काय सागायच तयापकषा आपलया बायकोन अशी पिरिसथती असल ती न करकरता साभाळावी सवतः सासशी जमवन घयाव 2 िजथ सासर असतात त बऱयाच वळा समजतीच धोरण घतात व बायकोला चार शबद सागतात परसगी कटबासाठी बरीच काम सवतःहन करतात सनो शािबदक आधार दतात 3 िजथ सासबाई एक ा आहत तथ पिरिसथती िबकट होत मलाची पिरिसथती ढोलक यासारखी होत कठन थाप बसल याचा नम रहात नाही तयाला सवाद करनही बदल झाला नाही तर तयाचा आई बायकोशी सवाद कमी होतो भाविनक दरावा वाढत जातो मलगा कामािनिम

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

बाहर राहतो सजञ माणस िनदान छदात वळ काढतो (याचा अथर छद असणाऱयाना हा परश न असतो अस नाही) जयाना ह हाताळता यत नाही तो सन जवळ करतो 4 काही नवऱयाना बायकोच महणण पटत तरीही वगळ झाल तर गस साखरपासन सगळा खचर वाढल बायको नोकरीची असल तर सवयपाकापासन मदत लागल ह टनशन यत बऱयाच घरातन आईन मलाला चहा जजबी सवयपाक कर िदलला नसतो तयामळ घरकामात हा ढ असतो तयामळ बायकोशी गोड बोलन या िसथतीकड दलरकष करतो सन कसा िवचार करत (सनची भिमका) 1 सन ससाराची सव व वासतवता यात गडबत ह सरवातीला असच असाव ह समजन ससार

करत भाविवश व नवऱयाला सवर परकार सागन पाहत हशार सन नवऱयाला आकिषत करणयाच सगळ उपाय करत सवदनशील नवरा ितचयाकड ओढला जातो हळहळ भाविनक ताण िनवळतो व सयमपण गो ी माग लागतात

2 िहमतीची सन आपलया गो ी साससमोर परतयकष बसन गोडीत सागत आपलया इचछा सप माडत गो ी समोरासमोर झालयान पिरिसथती बदलत वा उलटही घडत

3 िजथ सकोच व भीती असत ितथ सवाद घडत नाही पयारयान सन भाविनक आधारासाठी माहरच कामातील सहकारी याचा आधार घत परतयकषात पिरिसथती तशीच राहत व पिरणाम तबयतीवर होतो

सासची भिमका काय असत 1 सजञ सास पिहलयापासनच सनचया कलान घत व मोकळया सवादान काय जमत व काय नाही

याची कलपना दत 2 सवतःचया लगनापासन काही गो ी ठरािवक प तीनच होतात तयात फारसा बदल झालला

आवडत नाही उदा कळधमर सोवळ ओवळ व तया सनन ऍडजसट कलयाच पािहजत 3 मी इतक वष सवयपाक घरकाम कल आता कल नाही कल तर माझी मज मी काय कराव व

काय नाही ह सनन ठरव नय तसच मी करो न करो माझी नीट दखल घयावी मान ावा आपलया सललयािशवाय नवीन बदल कर नयत (एकण पिरिसथती ताणिवरिहत सस करायची असल तर खालील उपायानी मदत होत)

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

1 सनन सरवातीला नवीन माणसाशी जमवन घताना नमर सयमी राहाव 2 नवऱयान आपलया प ीला घरातील लोकाचया कलापरमाण कळाही सागा ात तयात कमीपणा नाही तसच कायम एकतर कटबात राहायच की परसगी वगळ राहणयाची तयारी आह ह सप कराव

3 सासन सनब ल सयम दाखवावा काही नवीन गो ी िशकायला वळ ावा सवाद परमान करावा ऑडररन नाही सतत आमही काय कल ह उगाळ नय लकषात ठवाव की तयाच (सनाच) लगनात वयही जासत आह व घरा ितिरकत नोकरीतही तयाना पषकळ ताण आह िदसण सथलता कपड याबाबतीत तलना कर नय सवतः काही गो ी करन आदर िमळवावा सरवातीपासन परम िदल तरच त िमळल 4 घरातील सवर सदसयानी सणवार कळधमर पाहण या परसगी काम वाटन घयावीत तयासाठी एकतर बसन बोलाव कोणालाही गहीत धरन गरसमज टाळावत 5 घरातील व ापासन लहानापयरत कोणीही आजारी असल तर सहानभतीन सवा करावी सननीही व ाच वय तबयत लकषात घऊन रासत अपकषा ठवावी सनचया तबयतीचया तकरारीकड रागान वतागन न पाहता जमल तशी मदत करावी शािबदक भाविनक धीर ावा महणज सनला माहरन वा बाहरन सहानभतीची गरज राहणार नाही व तीही व ाच परमान करल कवळ कतर महणन नाही 6 वरील काहीच न घडता वाद होत असतील तर िवश वासातील िमतर नातवाइकाशी बोलाव सवारत उ म समपदशकाची मदत घयावी परषानी समपदशनासाठी वादावादीत िश ा दण हात उगारण करच नय कारण हाच परयोग समोरचया कतीकडन कधी ना कधी घड शकतो 7 मलीचया माहरचयानी मलीला मानिसक आधार ावा आमच घर बद ह महण नय मातर मलीला आिथकदष ा पायावर उभ राहणयास सागाव परसगी मदत करावी आपलया समाजात सवर ि याना तयातन जाव लागत ह साग नय 8 मल नी आिथकदष ा सकषम राहाव िजथ नोकरीची गरज नाही तया मल नी अस छद जोपासाव की परसगी आपलया पायावर उभ राहता यईल व आतमिवश वास कायम राहील टीवही व चका ा िपटणयात वळ घालव नय मल मोठी झाली की पाटरटाइम काम तरी कराव जयायोग मदला चालना िमळल या जगात अित िभडसतपणा व सकोच ह गण नाहीत भीड ही िभकची बहीण असत ह सतय आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

9 खप परय करन पिरिसथती बदलत नसलयास घराचया बाहर पडाव सवतःचया िजवावर राहायची तयारी ठवावी तर थोडी मदत इतराकडन िमळ शकल वरील सवर गो चा िवचार करन परय कलयास घरात आनदमय वातावरण होऊ शकत ह नककी घरातील ी सत असली तर घर सत होत गहसौखय परतयकाचया वा ाला याव महणन हा लखन परपच जया ि यानी घरात सवगर िनमारण कला तयाना सलाम जया घरी कलह आह तयाना

Best luck

- नीरजा आपटीकर डाग बनरबी कनडा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला समजन घया पलीज िसहगड रसतयावर राहत असललया एका िचमकलीन गळफास घऊन आतमहतया कलयाची बातमी नकतीच वाचली का बर या िचमकलीन सवतःला अस सपवाव जनमदातया मलाना रागवणयाचा अिधकार पण आई-वडलाना नाही का मला आठवत लहानपणी कधी माझी आई लाटण घऊन माग लागायची महणायची मलया त मला तर बर होईल हा शबदपरयोग करणाऱया आईचया मलया या शबदातही ओतपरोत परम भरलल असायच तो शबद उचचारणयाचा अिधकार िनसगारन ितलाचा बहाल कलला आह आई या शबदावर अनक किवता-लख-कथामाला गाजताहत आई-बाबाना मलाशी काही परसगी कठोर वागावच लागत परत िववकब ी वापरन मधयमागारच अनसरण ह पालकाचया लकषातच यत नाही तयामळ मलाचया भिवत ाचया खो ा कलपनाना िचकटन थोडीफार मल चकली तर काही वळस पालक िशकषक वगारतच मलाना बदम मारहाण करतात नािशकमधय शालय िव ाथयारला िशिकषकन डसटर फकन मारलयानतर घाबरन वगारतच तया िव ाथयारला झटक यऊ लागलयामळ रगणालयात दाखल कराव लागल सवर चनलवर बरिकग नयज झळकत होतया शवटी अशा अनक घटनामळ सरकारन िव ाथयारना मारहाण करणाऱया दोषी कतीला परथम एक वषारचा तरगवास व पाच हजार रपय दड दसऱयादा मारहाण कलयास 25 हजार रपय दड व तीन वषारचा तरगवास अशा िशकषची तरतद काय ात कली या काय ाला मितरमडळाची मजरी िमळालयावरच तयाची अमलबजावणी होईल परत खऱया अथारन यामळ पालकाचया िशकषकाचया - िव ाथयारचया मनोव ीत बदल होईल का आधिनक सपधचया यगात लहान मलावर योगय वळी सससकार झाल तर उ ाचा भारत महास ा होणयाच माजी रा पती डॉ ए पी ज अबदल कलाम याच सव साकार होऊ शकल महातमा गाध नी महटल होत िशकषणाला नितक मलयाची जोड नसल तर त अधःपतनास कारणीभत ठरत सान गरज नी महटलयापरमाण मल ही दवाघरची फल या फलाना नहमी सकारातमक िवचारसरणी व आदशर िदला पािहज आजची मल ही उ ाची फल उ ाचया उजजवल भारताच आधारसतभ सबल व सशकत होणयासाठी परतयक पालकानी जागरक राहायला पािहज

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जगाला परल एवढ मनषयबळ आज आपलया भारतात आह मधयतरी एका अभयासामधय ह सप झाल की सवारत तरण दश भारत आह या अथारन की जवळ जवळ 70 टकक लोकसखया यवा आह जगावर राजय करणयाची खरी ताकद आज आपलयाकड आह कारण यवक व यवत नी भरलला दश आपला आह काहीही करणयाची ताकद आज आपलयाकड आह परश न आह तो समजावन घणयाचा व दणयाचा यवकाना योगय िदशा व अचक मागरदशरन याचया बळावर िबरिटशापरमाण आपणही खऱया अथारन जगजजत होऊ शकतो

वसथापनशा तजजञ िशव खरा सागतातYou can winया धत वर यवकानो Yes I can अस आतमिवश वासान महणत पाऊल पढ टाकल पािहज तच आह तझया जीवनाचा िशलपकार हा मतर मीच घडवणार माझ जीवन अस महणत आतमसात कला पािहज हाच मतर मनात घऊन परतयक यवकान िजजञासा वाढवन खऱया अथारन जाग झाल पािहज माणस घडत नसतात घडवावी लागतात आतमिवश वास िनमारण करावा लागतो माझयातला मी जागा करत जग बदलणयासाठी आधी मी बदलायला हवा आताची यवा िपढी िबघडली आह अस महणणाऱया वगारला दाखवायला हव की आमही उ ाचा भारत घडवणार आहोत यासाठी यवक-यवत नी परथम सवतःला घडवायला हव तयासाठी तयानी शरीर व मनाचया सबलतकड जासतीत जासत लकष िदल पािहज रोज ायाम कला पािहज सवामी िववकानद महणायच माझया िपरय िमतरानो रोज मदानावर जा खळ खळा वासरासारख हदडा ायाम करा जवहा तमही सबल व सशकत वहाल तवहा तमहाला परतयक गो चागलया परकार कळ शकल महणन आपल शरीर कमावणयासाठी रोज ायाम करण आवश यक आह िकशोरवयीन मल िनदरानाश रकतदाब मानिसक ाध नी गरसत झालली िदसत आहत वाढती सपधार चगळवाद नीितमलयाचा ऱहास घरातील वाद भय चचलता िनक आहार सपधारतमक वातावरण परीकषत कमी गण अिनचछन लादलला अभयासकरम यामळ मल नराश यकड जाऊ लागली आहत जानवारी 2010 चया पिहलयाच मिहनयात एकण 66 िव ाथयारनी आतमहतया कलया याच परमख कारण मलाची दबरल मन हच होय महणन मलाचया मानिसक सबलता व िनमरलतसाठी धयानधारणा ही आवश यक गो आह आनापानसती ह तयातील एक शासरोकत धयान श वासाचया साहाययान मनाची एकागरता व िनमरलता सबलता वाढत भय कमी होत चचलता दर होत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

मलाची आकलनकषमता वाढन जीवनात नितकता यत 2500 वषारपव गौतम ब ानी या साधनचा शोध लावला प गरजी शरी सतयनारायण गोएकाज नी 1969 मधय ही भारतातन ल झालली साधना परत भारतात आणली सपणर साधना श वासाशी सबिधत असलयामळ कठलयाही जातीचा वणारचा पथाचा दशाचा िव ाथ -िव ािथनी ही साधना करन आपल मन सबल व िनमरल करन ताणतणावमकत जीवन जग शकतो माणसाचा मद हा एका सकदात 800 हन अिधक गो ची न द घऊ शकतो तो 70 त 75 वष न थकता सतत काम कर शकतो तयात फार मोठी ऊजार असत ती जागिवणयासाठी आज खऱया अथारन गरज आह थॉमस एिडसन चार वषारचा असताना तयाला शाळतन परत पाठवल तयाचया िखशात िशकषकान िच ी टाकली होती तमचा टॉमी िशकषणात फार माग आह तो िशक शकणार नाही याच थॉमस एिडसनन आपली अतिरक मनोऊजार जागवन िवजचा िदवा तयार करन जगाला परकाशमान कल तयाआधी हजारावर अिधक तयाच परयोग फसल पण तो खचला नाही सगळा हा मानिसक परव ीचाच पिरणाम अबराहम िलकनन आपलया मलाचया मखयाधयापकाला िलिहललया पतरात मलाला समाजात कस वागायच व िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकवणयाची िवनती कली होती याच सामािजक िशकषणाची आज आपलया मलाना गरज आह आपण आपलया मलावर नसत अपकषाच ओझ लादतो िबचारी मल पार थकन जातात तयातन ती चकीचा मागर पतकरतात िचतरपटावर आतमहतयच खापर फोडन पालकवगर मोकळा होतो तीन तासात िसनमा आपलया मलाचया भावनाना हात घालतो मग जनमापासन आपलया बरोबर असणाऱया सवतःचया मलाचया भावना आपण का ओळख शकत नाही हा परश न पालकानी सवतःला िवचारला पािहज िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकणयासाठी मन सबल करणयासाठी खऱया अथारन तणावमकतीसाठी धयान महणज एक सवणरसधीच होय महणन पालकानो मल चकली-आपला अपकषाभग झाला तर तयाना जरर रागवा पण परमान (अतमरनात ओतपरोत परम भरलल अस ा) रागवलयानतर तवढच परमान तयाला जवळही घया िनिश चतच तयाना तमचा आदर वाटल या जगात तीन सदर िकरयापद आहत - परम करण मदत करण व सवा करण या तीन ईश वरी िकरयापदाना रोजचया जीवनात सथान दऊन आपल कटब आनदी व सखी बनवा आपलया

मलाना समजन घया व उ त समाज घडवा - द ा कोिहनकर (पाटील) पण

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला सवाततरय हव

वयसकर माणसानी शात बसन घडत असल त पाहाव आपल मत न दव नय वहारात फार लकष दऊ नय अस तरण िपढीला वाटत उलट आमच काळयाच पाढर अनभवान झाल आहत तया अनभवाचा तरण िपढीन फायदा करन घयावा अस जय ाना वाटत

जय नागिरकाच क कॉलज कट ाइतकच सवरमानय बनल आहत अगदी पारावर जमत नसली तरी वयसक मडळी कठ ना कठ एकतर जमतात कधी परष-परष कधी बायका-बायका तर काही िठकाणी जय नागिरकाचया जो ा एकतर यतात गपपाच िवषय सगळया कट ावर सामाईकच पनशनवाढ महागाई तरण िपढीच आपलयाला न मानवणार वागण कमी होत असलला िजवहाळा इतयादी इतयादी या सगळयात एक महततवाचा म ा नहमी चचत असतो मलगा सन नातवड आपापलया परीन व ाना गपप राहणयास सचवत असतात अन व ाना त मानय नसत एका कट ावर हाच िवषय रगला होता

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

एक आजोबा सागत होत मी मलाला फड बचत याबाबत सागायला गलो तर तो महणतो तमचया वळी वगळ होत आता सगळी गिणत बदलली आहत तमही यात लकष घाल नका त तणतणत सागत होत अर वगळ काय होत दोन मल तयाची िशकषण प-पाहण सगळा परपच चालवन आज मी एवढी िशललक ठवलीच आह ना आजकालचया मलाना आिण सनाना नसत पस उधळायला हवत मो ाच अिजबात ऐकायला नको तर काय अस महणत तयाचया प ीनही सर धरला मलग तसच सनाही तशाच अहो नातवडही आपलयाला बोलतात काल दपारी मला दोनची मािलका बघायची होती ब ाला महटल तझा तो ाण- ाण िसनमा बद कर मल वाईट ससकार होतात तयातन मी अस महणताच बटीन गळा काढला अन मग सनबाई महणाली आता दवाच िसनम दाखवन गळाच गणपती का बनवायच मलाना तयाना आताचया जगात जगायच आह तर जगात काय चालत त कळलच पािहज माझी मािलका बघायची राहन गली

तयावर दसऱया काक महणालया मला तर फार राग यतो घरात ह करा त कर नकाचा जप नको महणन मी दवळात जात तर तही तयाना पटत नाही दवळात रोज फरशीवर बसन साध आखडल तर कोण िनसतरणार अस सनबाई िवचारत माझ एक वळ ठीक आह पण यानाही सवाततरय नाही कशाच वय झाल महणज आमची मन का मली आहत वषारनवषारची िवचार करणयाची प त का बदलणार आह आमचया िपढीच तर फारच हाल झाल पव विडलधाऱयाचया मान-मयारदा साभाळायचया महणन आमही सवतला मरड घातली अन आता जीवन वयोमानानसार परावलबी झाल महणन मला-नातवडाचया पढही माघार घयावी लागत कधी-कधी मला वाटत जय नागिरकानी सवाततरयाची चळवळ उभारायला हवी

तयाचया या वाक यावर कट ावर खसखस िपकली हसणयाला वरवर िनिम िमळाल तरी परतयकाचया हदयात एक बारीक कळ उमटन गली आपलयालाही सवाततरय नाही ही भावना परतयकाचया मनात उफाळन गली जय नागिरक याबाबत काय करतील त करोत पण जयाचया घरात वयसक मडळी आहत तयानी मातर याबाबत जरर िवचार करायला हवा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

डाएट िटपस अधनमधन पण कस कवहा आिण काय खाव शक य असल िततकी मधलया खाणयाची वळ साभाळावी मखय जवणानतर कमीत कमी दीड

त दोन तास जाऊ ावत जवणानतर लगच लहर आली महणन खाऊ नय खाणयाच परमाण कमी कराव महणज जर तमही कठलाही पदाथर एक वाटी खाणार असाल तर अध वाटी खावा

वजनावर िनयतरण ठवणयासाठी तमही काय खाता यापकषाही िकती खाता याला महततव आह एखादा पदाथर पणर सोडन िदला तर काही जणाना नराश यही यत पण परमाण कमी ठवलत तर तमही तो पदाथर खाणयाचा आनद कठलाही मानिसक दबाव न ठवता लट शकता यापढ ऑिफसमधय भजी िकवा बटाटवडा मागवताना हा िनयम लकषात ठवा सवयीन ह नककी शक य होत

मधलया वळचया खाणयामधय िपणयाचया पदाथारचास ा समावश करा महणज कॉफी सरबत िकवा चहा हा खाणयाचया पदाथारबरोबर न घता वगळा पदाथर महणन घयावा तयाबरोबर शक यतो काही खाऊ नय

टीवहीसमोर बसन खायच टाळाव तस करताना आपण नककीच जररीपकषा जासत खातो लहान मलामधलया वाढतया वजनाचया परमाणाकड बघता तयानास ा तस कर दऊ नय

मधलया वळचया खाणयाच पदाथर बदला परय ान ह शक य आह गिहण नी घरात तळलल पदाथर (मखयतः बाहरन आणलल) न ठवण चागल घरी असल की दपारचया टीवही बघणयाचया वळत खालल जातात

तयाऐवजी शगदाण सकामवा (न खारवलला) घरी बनवलली सरबत तल कमी असलल पोह मरमर ला ा ला ाचया िपठीपासन कलल पदाथर र ाच पदाथर वगर चागल फकत खायचया परमाणाकड लकष ठवा कवळ िजभचया चवीसाठी खाणयाच टाळा

शवटी माणस हा सवयीचा गलाम असतो तमही जशी सवय लावाल तशी तमची जीभ तमच ऐकल नहमी बटा ाच वफसर खाणाऱया माणसालास ा वरील पदाथर खाणयाची सवय लावता यऊ शकत आिण ती लावावीच जर डायबिटस हाय बलड परशर वाढलला कोलसटरॉल यासारखया घातक आजाराना बळी पडायच नसल तर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व काचया दाही िदशा ासोपचाराची नयारी दिनया

lsquo दमाrsquo हा सनाचा िवकार आह ह आपणास सहजगतया उमगत पण सतत दमलयासारख वाटत ह lsquoचकीचया सनामळrsquo अस शकल ह आपलया लकषात यण जरा कठीण आह lsquoसपािडलायटीसrsquo िकवा lsquoिसलप िडसकrsquoमळ मान पाठ दखत ह आपणास माहीत असत पण ासाचा आकतीबध िबघडलयामळही अस होऊ शकत अस कोणी आपणास सािगतल तर त खर वाटणार नाही मनोिवकत मळ नराशय व नाहक िचता िनमारण होतात ह आपण वाचलल असत पण सनततर िबघडलयानही त िनमारण होऊ शकतात ह आपलया गावीही नसत पण अनक ाधी िवकार ह चकीचया सनामळ िनमारण होतात अस धयानात यऊ लागल आह व महणनच lsquo ासोपचारrsquo ह नवीन ततर झपाटय़ान िवकिसत होऊ लागल आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

इितहास वासतिवक पाहता lsquo ासाrsquoच अननयसाधारण महततव भारतीय दशरनानी िवशषत योगान फार पव च जाणल होत अस महटलयास त वावग ठरणार नाही िकबहना ास व तयाच िनयतरण (पराणायाम) हा शरीर व मन याना जोडणारा lsquoसतrsquo आह अशीच पवरसर ची धारणा होती व महणन lsquo सनश ीrsquoला अननयसाधारण महततव होत शरीराचया िविवध िकरयापकी काह वर आपल lsquoऐिचछकrsquo िनयतरण असत तर काही आपोआप घडतात (Reflex Involuntary of Au-tonomous ) हात हलवन चहाचा कप उचलण ऐिचछक (Voluntary ) तर हदयसपदन आपोआप (Involuntary ) पण lsquo ासrsquo ही सवरसाधारणपण एकच अशी िकरया आह की जी एकाच वळी ऐिचछक िनयतरणाखाली अस शकत (जस आपण जलद सन कर शकतो वा इचछपरमाण सथ दीघर सन कर शकतो) वा जो पणरपण परितिकषत अस शकत (जस आपण घाबरलयास सन आपोआप जलद होत व धयानास बसलयास सन आपोआप सथ व खोल होत)

सनाचया या खािसयतमळच योगशा ज एक सवरतक lsquoशरीर-मनोव कrsquo Body mind Medicine आह त पराणायामाचया माधयमातन उतक सनोपचार साधत व मनावर िनयतरण आण पाहत अनय परितिकष िकरया या पणरत आपलया ऐिचछक िनयतरणाचया बाहर असतात पण

सन हीच एक िकरया इचछावत व अिनचछावत अशा दोनही मजजाससथाचया िनयतरणाखाली असत व महणन तया माधयमातन सपणर lsquoमदवर िनयतरण आणणयाचा मानवान परय कला आह योगी हदयगती कमी-जासत कर शकतात वा lsquoभकrsquo ताबयात ठव शकतात तयाच हच रहसय आह मन आिण शरीर तसच ास-शरीर आिण मन याचा हा सबध जसजसा दगोचचर होऊ लागला आह तसतस चकीचया सनाच िविवध दषपिरणाम सप होऊ लागल आहत व महणनच या िवषयातल तजजञ आज आपणास सनपरिकरया (िवशष करन उचछवास) परत िशकणयास सागतात शा ीय बठक अगदी छोटय़ा बाळामधय आपलयाला उरो सन (Chest berathing ) आिण उदर सन (Abdominal berathing ) अशा दोनही िकरया सहजपण व तालब रीतया चालललया िदसतात पण आपण हळहळ या दोह तील ताल िवसरत जातो तसच परामखयान उरो सन व तही उधरव उरो सन (Upperchest Brcathina ) करीत राहतो साहिजकच

सनाचया lsquoउथळrsquo पातळीवरच राहतो व या अशा दीघरकालीक चकीचया सनामळ अनक िबघाडाना उदा सततची दमणक डोकदखी- मानदखी- पाठदखी ताणतणाव नाहक िचतागरसतता इ इ जनम दतो अस या िवषयातल तजजञ सागतात ताण वाढला की माणस अिधकािधक उरो सन करतो असही आढळन आल आह या सवर गो मळ शरीरातील

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

काबरनडाय ऑकसाइड वाय हा अिधक परमाणात बाहर फकला जातो तयाच रकतातील परमाण कमी झालयान रकत अिधक अलकलाइन होत रकताची आमलता कमी झालयान Bohr effect मळ िहमोगलोबीनपासन ऑिकसजन सटन पश ना उपलबध होणयाचया िकरयत अडथळा होतो तसच रकतवािहनया आकिचत होऊन िविवध अवयवाना व पश ना होणारा रकतपरवठाही कमी होतो याचा अिधक पिरणाम ऑिकसजन व गलकोज वर अितिरकत परमाणात अवलबन असणाऱया मदवर होतो व तयाच कायर िबघडत या सवर दषपिरणामाना `Brain Fog अस सबोधणयात यत या धकयान गरसत मदमळ आपली सवदनशीलता कमी होत lsquoमडrsquo सतत िबघडत राहतो व पिरघ मजजाससथा (Peripheral Nervous system ) अितसवदनशील होऊन सतत मगया यण दखण अशा तकरारी िनमारण होतात ाय लवकर दमतात पोटाचया ायवर पिरणाम झालयान वारवार शौचाची भावना होत (Irritable Bowel syndrome ) एखा ा िविश अ घटकाची अ लज वाढीस लागत व सनाचया ायवर अितिरकत ताण आलयान मान खाद व वरची पाठ दख लागत अस या िवषयातल तजजञ सागतात काही वळा या Brain Fog च पयरवसन घबराटीत (Panic attacks ) िकवा फोिबयातही होताना िदसत ह सवर टाळावयाच असल तर आपलया सनाचया गणव त बदल घडवन आणावयास हवा अस ह तजजञ सागतात चकीचया सनामळ िनमारण होणाऱया या सवर शरीरमनाचया िबघाडाना सन अकतीबधातील िबघाड Breathing Pattern Disorders ( BPD ) अस सबोधणयात यतो नमक काय करावयास हव

सन सधारणयाचा एक उ म उपाय महणज lsquoपराणायामrsquo ततर िशकण (अथारत योगय सन हा पराणायामाचा फकत एक आयाम आह ह यथ परकषारन धयानात घयाव) या ितिरकत शरीरातील िविवध भागाच अवयवाच िशिथलीकरण करन ासावर लकष किदरत करन सन सधारणयाची अनकिवध ततर आज उपलबध आहत तजजञाचया मागरदशरनाखाली व आपापलया परकतीनसार व आवडीनसार आपण याचा अवलब कर शकतो पराणायाम पराणायाम महणज काही मयारिदत अथारन िनयितरत ासोचछवास जाणीवपवरक

ासोचछवासाची परिकरया बदलण महणज पराणायाम योगाचया भाषत ास आत घणयाचया िकरयला परक उचछवासाचया िकरयला रचक तर दोह चया मधय खास थाबिवणयाचया परिकरयला कभक महणतात या परक रचकाचया तालावर िनयतरण आणन आपण ासोचछवास जया नाकपडय़ातन करतो तयाचया बदलावर िनयतरण आणन (उजवी डावी िकवा दोनही नाकपडय़ा) पराणायाम साधता यतो थोडकयात अितशय शा ोकत प तीन आपण पराणायामाचया रपान

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सन परिशकषण घऊन सन सधार शकतो अथारत या सजञा यथ ासोचछवासाचया भाषत समजािवलया असलया तरी स म अथारन तयाचा अितम सबध पराणशकतीशी महणज चतनय शकतीशी व पराणमय कोशाशी आह ह धयानात ठवण महततवाच) सन परिशकषण चकीची सन प ती आपलया इतकी अगवळणी पडलली असत की ती िवसरन योगय प त िशकणयासही िकतयक वळा सहा-सहा मिहन लाग शकतात यात मखय भर हा पणर उचछवासावर असतो तसच सनाच मखय तसच परक ाय िशिथलीकरणावर व lsquo सनभानrsquo आणणयावरही भर िदला जातो अशीच एक साधी-सोपी प त वर चौकटीत िदली आह lsquoसास की जररत ह िजदगी क िलयrsquo अस एका गाजललया िहदी गाणयात महटल आह त िकती खर आह व तया द ीन ासोपचाराच महततव एवहाना वाचकाचया धयानात आल असलच

सन ायाम हात असललया एखा ा खच वर आरामात बसा आपल हात खच चया हातावर सहजपण

िवसाव ा कोपरान बाहवर हलकासा दाब ा यामळ ासोचछवास करताना मानच वा खा ाच

ाय तमही साहिजकच वापर शकणार नाही नहमीपरमाण ास घतलयावर ओठ अलगद िवलग करा आिण हळवारपण त डान उचछवास करा ओठ परत बद करा कषणभर थाबा आिण सावकाश ास आत घया उचछवास पणर व दीघर झाला की ास आपोआपच खोल व पणर घतला जातो उचछवास ासापकषा दीघर असण आवशयक (व योगयही) असत ह सकाळसधयाकाळ वीस-वीस वळा करा सरवातीस योगय मागरदशरनाखाली व अगदी घडय़ाळ लावन हा सन अभयास करावा हळहळ त सहज साधल जाईल

- डॉ उलहास कोलहटकर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव - २००९

माय मराठी स थन ग यावषीरची िदवाळी िटटवाळा यथील rsquoमकताrsquo या लहान मली या अनाथ मास भट दऊन तथील लहानगया यासोबत िदवाळी साजरा कली याची ही काही कषणिचतर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हसवणक

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

httphindi-marathi-jokesblogspotcom

शरयावली

सपदिकय मडळ

१) शरी सागर राजणकर सपादक

२) शरी अवधत कामत सदसय

मािसकाची माडणी व िडझाईन

शरी िवजय जोशी

आवाहन

आपलयाकडील लख किवता editoremasikmaimarathiorg या ईमल आयडीवर

पाठवा ात आपल लख किवता ई कोणतयाही सवरपात (ऊ jpg pdf manu-

script ) चालतील िनवडलल लख ईमािसकात परकािशत कल जातील शकय झालयास

लखासोबत आपल छायािचतर पाठवाव तसच आपल सपकर करमाक ईमल कळवावत

Disclaimer

ईमािसकातील लख व तयातील माडलली मत ही तया लखकाची वयिकतक असन ससथा

तयास दजोरा दणार नाही

ईमािसक ह मोफत िवतरणाकिरता आह

ससथबाबत अिधक मािहती किरता wwwmaimarathiorg यथ अवशय भत ा

धनयवाद

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

मतयना पाशदडाभया कालन शयामसह तरयोदशयािदपदानात सयरज परीयता मम

अथर ह तरा िदव मी सयरपतराला अपरण करतो तयान मतयचया पाशातन माझी सटका करावी व माझ कलयाण कराव

२) िदवाळी (दीपावली) अथर िदवाळी हा शबद दीपावली या शबदापासन बनला आह दीपावली हा शबद दीप आवली (राग ओळ) असा बनला आह तयाचा अथर आह िद ाची राग िकवा ओळ िदवाळीला सवरतर िदव लावतात आिश वन व तरयोदशी (धनतरयोदशी) आिश वन व चतदरशी (नरक चतदरशी) अमावासया (ल मीपजन) व काितक श परितपदा (बिलपरितपदा) अस चार िदवस िदवाळी साजरी कली जात काही जण तरयोदशीला िदवाळीत न धरता िदवाळी उरललया तीन िदवसाची आह अस समजतात वसबारस आिण भाऊबीज ह िदवस िदवाळीला जोडन यतात महणन तयाचा समावश िदवाळीत कला जातो पण वसतत त सण वगवगळ आहत

िदवाळी साजरी करणयामागील शा कषणान नरकासराचा वध कला तवहापासन नरकचतदरशी साजरी करतात ल मीपजनाचया िदवशी अल मीचा नाश वहावा यासाठी धािमक कती करतात बलीपरितपदा बली राजाचा नाश झालयाच परतीक आह तर भाऊबीज ही शकटासर या असराचा नाश करन असखय भिगन ना तयाचा बध कषण यान सोडवलयाचा आनद महणन साजरी करतात अशा तर हन दीपावलीचा परतयक िदवस हा असराचा सहार कलयाचया धमारन अधमारवर िवजय िमळवलयाचया िदवसाची आठवण महणन मगलमय दीपानी उजळवायचा अस आपली ससकती सागत चातमारसाचया काळात तजतततवाचा अभाव असलयामळ तजोमय शक तीतन िवघिटत होत असलल घटक जासत परमाणात वाढणयास सरवात होत िदवाळीचया काळापयरत या घटकाची िवपल परमाणात व ी झालली असत तयामळ पव चया काळी मोठमो ा राकषसाच सामराजय या काळात वाढायच या सवर घटकाच स म सतरावर कषमन वहाव महणन िदवाळी कली जात महणजच तजतततवावर आधािरत उपासना कली जात या परकारचया उपासनमळ तजाचया अभावी वाढललया तरासदायक घटकाचा तजाचया बलावर नाश होतो

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपावली उतसवाच सवरप अ िद ाची आरास

दीपावलीचया सायकाळी घरात व घराबाहर िद ाची ओळ लावावी दीपावली महणज िद ाची ओळ यामळ घराला अपरितम शोभा िनमारण होऊन उतसाह यतो व आनद होतो िवजचया िद ाची माळ लावणयापकषा तल व वातीचया पणतया लावणयात शोभा व शातपणा जासत आह दीप या शबदाचा खरा अथर तल व वात याची जयोत `अधाराकडन जयोतीकड महणज परकाशाकड जा अशी शरतीची आजञा आह - `तमसो मा जयोितगरमय या तीन िदवसात जयाचया घरी िदव लागत नाहीत तयाचया घरी नहमीच अधकार रहातो त परकाशाकड महणज जञानाकड जाऊ शकत नाहीत दीपदानान ल मी िसथर होत आपलया घरी सदव ल मीचा वास व जञानाचा परकाश असावा यासाठी परतयकान आनदान दीपावली उतसव साजरा करावा यान घरात सखसमि रहात

आ आकाशकिदल

`हा िद ाचया आराशीचाच एक भाग आह आिश वन श एकादशी त काितक श एकादशीपयरत घराचया बाहर एक उच खाब परन तयावर दोरीचया साहाययान जो िदवा टागतात तयाला आकाशिदवा अस महणतात तयाचा िविध पढीलपरमाण असतो घरापासन जवळच थोडी जमीन गोमयान सारवावी तीवर चदनयक त जलान परोकषण करन अ दल कमळ काढाव मधयभागी वीस हात नऊ हात िकवा पाच हात लाबीचा खाब परावा तो व पताका अ घटा कलश यानी सशोिभत करावा तयावर अ दलाकित दीप (किदल) करन अडकवावा तया दीपात (किदलात) मोठा िदवा लावावा तयाभोवती

कमळाचया परतयक पाकळीत एक अस आठ िदव धमर हर भित दामोदर धमरराज परजापित िपतर (तमिसथत) व परत याना उ शन लावाव िद ात ितळाच तल घालाव नतर दीपाची

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दामोदराय नभिस तलाया लोलया सह परदीप त परयचछािम नमोऽननताय वधस

अथर शर असा परमश वर जो दामोदर तयाला हा जयोतीसह दीप अपरण करतो तयान माझ कलयाण कराव याच फल ल मीपरािप त ह आह

इ रागोळी `मळ ससकत शबद रगवलली स दयारचा साकषातकार व मगलाची िसि ह रागोळीच दोन उ श होत िविश शभर चणर िचमटीतन जिमनीवर सोडन रखाटललया आकतीला रागोळी अस महणतात रागोळी ही मितकला आिण िचतरकला याचयाही आधीची आह कठलयाही धािमक िकवा मागिलक कतयात रागोळी आवशयक आिण पराथिमक गो आह कोणतयाही सण उतसव मगल

समारभ पजा वरत इतयािद शभपरसगी परथम धमरकतयाचया जागी रागोळी काढणयाची परथा आह एखा ाला िकवा एखादीला ओवाळताना ती िक त बसललया पाटाभोवती आिण पढही रागोळी काढतात समारभाचया भोजनपरसगीही पाटाभोवती व पानाभोवती रागोळी काढतात िदवाळीचया सणात दारापढ िकवा अगणात िविवध परकारचया रागोळया काढन तया िविवध रगानी भरतात जनया काळी परतयक घरी रोज दारापढ सडासमाजरन करन रागोळी काढणयाची परथा होती

ई फटाक

िदवाळीचा आनद ि गिणत करणयासाठी लहान-मोठ सवरच जण रातरी फटाक वाजवतात व आतषबाजी करतात

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

उ अभयग ान नरक चतदरशी त बिलपरितपदा ह दीपावलीच तीनही िदवस रोज अभयग ान करणयास सािगतल आह अभयग ान (मागिलक ान) या िदवशी सकाळी लवकर उठन परथम अभयग ान करणयास सािगतल आह शरीराला तल लावन चोळन त तवचत िजरिवण व नतर ऊनपाणयान ान करण महणज अभयग ान

नहमीचया ानाचा परभाव समार तीन तास िटकतो तर अभयग ानामळ चार त पाच तास िटकतो तवचला नहमी ि गधता असावी लागत महणन तल लावायच ऊनपाणी ह मगल व शरीराला सखदायक आह महणन ऊनपाणयान ान सािगतल आह तल लावन नतर ान करणयान तवचला व कसाना आवशयक तवढाच ओशटपणा रहातो महणन ानापव तल लावण आवशयक आह ानानतर तल लावण उिचत नाही

`अभयग ान करताना दशकाळकथन कराव लागत दशकाळकथनाची भारतीयाची प ित विशष पणर आह बर दवाचा जनम झालयापासन आतापयरत बर दवाची िकती वष झाली कोणतया वषारतील कोणत व िकतव मनवतर चाल आह या मनवतरातील िकतव महायग व तया महायगातील कोणत उपयग चाल आह या सवारचा तयात उललख असतो यापरमाण दशकाळकथन करावयाच असत यावरन यापव कवढा मोठा काळ गला आह व रािहलला काळही कवढा मोठा आह याची कलपना यत आपण फार मोठ आहोत अस परतयकाला वाटत असत पण आपण िकती लहान व स म आहोत याची कलपना या िवश वाचया अफाट काळावरन यत यामळ माणसाचा गवर नाहीसा होतो हा मोठा फायदा आह

वषारतन पढील पाच िदवस अस अभयग ान करणयास शा ात सािगतल आह

१ सवतसरारभ

२वसतोतसवाचा परारभ िदवस महणज फालगन कषण परितपदा व

३ िदवाळीच तीन िदवस महणज आिश वन कषण चतदरशी अमावासया व काितक श परितपदा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदवाळीत िकलला का बाधतात

िकलला बाधण महणज काय

िकलला बाधण महणज सवतःचया मन आिण ब ी यावर ईश वराचया शक तीच तज िनमारण होण महणनच िकलला बाधण या माधयमातन आपण ई राच तज परा कर शकतो

लहान मलच िकलला का बाधतात

लहान मलामधय िनमरळता असत लहान मल ही ईश वराच रप असतात अस महटल जात कारण

लहान मलाचया मनावर जासत ससकार झालल नसतात लहान मलामधय िनमरळता असत ११ वषारपयरतची मल ही िनरागस असतात तयानतर मातर मल ब ीन एखादी कती करतो मलामधय ई राकडन आलली उजार गरहण करणयाची कषमता असत

िकलला घराचया बाहरच का बनवतात

घर ह सम ी-दशरकतच परतीक असत घरासमोर िकललयाची िनिमती कलयामळ घराच रकषण करणयासाठी महणजच घरात असललया धनसम ीला िटकवन ठवणयासाठी छ िशवाजी महाराजासारखया कषातरतजाच परितिनधीतव करणार या िकललयाच नततव असललया धमारचरणी राजाशी अभदता िनमारण करत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

नरक चतदरशी (आिश वन व चतदरशी) १ नरक चतदरशी

शरीमद भागवतपराणात अशी एक कथा आह - `पव परागजयोितषपर यथ भौमासर िकवा नरकासर या नावाचा एक बला असर राजय करीत होता दव व मानव याना तो फार पीडा दऊ लागला हा द दतय ि याना पीडा दऊ लागला तयान िजकन आणललया सोळा हजार उपवर राजकनयाना तरगात क डन ठवल व तयाचयाशी िववाह करणयाचा बत कला तयामळ िजकडितकड हाहाकार उडाला शरीकषणाला ही बातमी समजताच सतयभामसह तयान असरावर हलला कला नरकासराला ठार करन सवर राजकनयाना मक त कल मरताना नरकासरान कषणाकड वर मािगतला की `आजचया ितथीला जो मगल ान करील तयाला नरकाची पीडा होऊ नय कषणान तसा वर तयाला िदला तयामळ आिश वन व चतदरशी ही नरक चतदरशी मानली जाऊ लागली आिण लोक तया िदवशी सय दयापव अभयग ान कर लागल चतदरशीचया िदवशी पहाट नरकासरास ठार करन तयाचया रक ताचा िटळा कपाळास लावन शरीकषण घरी यताच नदान तयास मगल ान घातल ि यानी िदव ओवाळन आनद क त कला

२ यमतपरण

अभयग ानानतर अपमतय िनवारणाथर यमतपरण करणयास सािगतल आह हा तपरणाचा िविध पचागात िदलला असतो तो पहावा व तयापरमाण िवधी कराव तयानतर आई मलाना ओवाळत काही जण अभयग ानानतर नरकासराचया वधाच परतीक महणन कारीट पायान ठचन उडिवतात तर काही जण तयाचा रस (रक त) िजभला लावतात

३ नरकचतदरशीचया िदवशी बरा महतारवर ान

बरा महतारत कल गलल ान ह दवपरपरा या शरणीत यत व दवपरपरमळ िजवाला पढील लाभ होतात -

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

अ श ता पिवतरता व िनमरळता या परकारच ससकार होण

आ बरा महतारवर परकषिपत होत असलल ईश वरी चतनय व दवताचया लहरी गरहण करणयास समथर बनण

इ ईश वरी चतनय गरहण होणयासाठी सवतला दकष करण व ईश वराचया सकलप इचछा आिण िकरया या तीन परकारचया शक ती व या तीन शक त चया अनषगान जञानशक तीही गरहण करता यण

ई ानो र लावणयात यणारा िटळा द शक त वर स शक त नी मात कलयाच िनदशरक आह

तळशीिववाह

१ तळशीिववाह िवधी

िवषणचा (बाळकषणाचया मत चा) तळशीशी िववाह लावन दण असा हा िविध आह पव चया काळी बालिववाहाची प त होती हा िविध काितक श एकादशीपासन पौिणमपयरत एखा ा िदवशी करतात तयासाठी िववाहाचया पवरिदवशी तळशीवदावन रगवन सशोिभत करतात वदावनात ऊस झडची फल घालतात व मळाशी िचचा व आवळ ठवतात हा िववाहसोहळा सधयाकाळी करतात

२ तळशीच शरीकषणाबरोबर लगन होण याचा भावाथर

तळस ही पािवतरय व सािततवकता याच परतीक आह तळशीबरोबर शरीकषणाचा िववाह होण याचा अथर ईश वराला जीवाचा `पािवतरय हा गण अितशय िपरय असण याचच परतीक महणज शरीकषणान गळयामधय `वजयती माळा पिरधान कलली असण

महततव या िदवसापासन शभ िदवसाला महणजच महतारचया िदवसाना सरवात होत `हा िववाह भारतीय ससकतीतील आदशरतव दशरवणारा िववाह आह अस मानल जात

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

प त घराचया अगणात शणाचया पाणयाचा सडा घालावा तळस कडीमधय असलयास कडीला पाढरा रग ावा पाढर या रगाचया माधयमातन ईश वराकडन यणारी शक ती आकषरन घतली जात तळशीचया भोवती सािततवक रागोळी काढावी तयानतर ितची भावपणर पजा करावी पजा करताना पि मला त ड करन बसाव

पराथरना ह शरीकषणा व ह तलसीदवी आज िदवसभरात तमचयाकडन जी शक ती मला िमळल ती रा व धमर याचया रकषणासाठी वापरली जाऊ द सकटात िनराश न होता ई रावर माझी अखड शर ा व भक ती अस द

नामजप या िदवशी पथवीवर कषणतततव जासत परमाणात कायररत असत तळशीचया झाडातनही जासत परमाणात कषणतततव कायररत असत या िदवशी शरीकषणाचा नामजप करावा पजा झालयानतर वातावरण खप सािततवक होत तया वळीही शरीकषणाचाच नामजप करावा

तळशीच फायद तळस ही जासत सािततवक असलयान ितचयात ईश वराची शक ती मो ा परमाणात आकिषत होत तळशीची पान िपणयाचया पाणयात टाकलयामळ पाणी श व सािततवक होत आिण तयात शक ती यत तया पाणयामाफर त िजवाचया परतयक पशीत ईश वराची शक ती कायररत होत

दविदवाळी

कलसवामी कलसवािमनी इ दवदवता याचयाखरीज अनय दवदवताचीही वषारतन एखा ा िदवशी पजा होऊन तयाना नव अपरण होण आवशयक असत मागरशीषर श परितपदचया िदवशी आपल कलदवत व इ दवता याबरोबरच सथानदवता वासतदवता गरामदवता आिण गावातील अनय मखय व उपदवदवताना तसच महापरष वतोबा इतयािद िन सतरीय दवदवताना तयाचया मानाचा भाग पोहोचिवणयाच कतर पार पाडतात या िदवशी पकवा ाचा महानव दाखिवला जातो

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

ल मीपजन (आि वन अमावा या) ल मीपजन

सामानयत अमावासया हा अशभ िदवस महणन सािगतला आह पण तयाला अपवाद या अमावासयचा आह हा िदवस शभ मानला आह पण तो सवर कामाना नाही महणन शभ महणणयापकषा आनदी िदवस महणण योगय ठरत `परातकाळी मगल ान करन दवपजा दपारी पावरणशरा व बरा णभोजन आिण परदोषकाळी

लतापललवानी सशोिभत कललया मडपात ल मी िवषण इतयािद दवता व कबर याची पजा असा या िदवसाचा िविध आह या िदवशी िवषणन ल मीसह सवर दवाना बळीचया कारागहातन मक त कल आिण तयानतर त सवर दव कषीरसागरात जाऊन झोपल अशी कथा आह तयाचयापरीतयथर परतयकान आपापलया घरी सवर सखोपभोगाची उ म वसथा करावी व सवरतर िदव लावाव अस सािगतल आह ल मीपजन करताना एका चौरगावर अकषताच अ दल कमल िकवा सविसतक काढन तयावर ल मीचया मत ची सथापना करतात ल मीजवळच कलशावर कबराची परितमा ठवतात तयानतर ल मयािद दवताना लवग वलची व साखर घालन तयार कललया गायीचया दधाचया ख ाचा नव दाखिवतात धन गळ साळीचया ला ा ब ास इतयािद पदाथर ल मीला वाहन नतर त आप त ाना वाटतात मग हातातील चडीन िपतमागरदशरन करतात (हातातील पिलता दिकषण िदशकड दाखवन िपतमागरदशरन करतात) बरा णाना व अनय कषधापीिडताना भोजन घालतात रातरी जागरण करतात पराणात अस सािगतल आह की आिश वन अमावासयचया रातरी ल मी सवरतर सचार करत व आपलया िनवासासाठी योगय अस सथान शोध लागत िजथ सवचछता शोभा आिण रिसकता आढळत ितथ तर ती आकिषत होतच िशवाय जया घरात चािरतरयवान कतर दकष सयमी धमरिन दवभक त व कषमाशील परष आिण गणवती व पितवरता ि या वासत करतात तया घरी वासत करण ल मीला आवडत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

ल मीपजनाचया िदवशी ल मी व कबर याची पजा का करतात

कोजागरीस ल मी व इदर या दवताच पजन सािगतल आह तर या अमावासयस ल मी व कबर या दवताच पजन सािगतल आह ल मी ही सप ीची दवता आह तर कबर हा सप ी-सगराहक आह अनकाना पस िमळिवणयाची कला साधय आह पण तो राखावा कसा ह माहीत नाही िकबहना पसा िमळिवणयापकषा तो राखण साभाळण व योगय िठकाणीच खचर करण ह फार महततवाच आह खचर कसा करावा ह अनकाना कळत नाही तयामळ अनाठायी खचर होऊन पसा तयाचयाजवळ िशललक रहात नाही कबर ही दवता पसा कसा राखावा ह िशकिवणारी आह कारण तो धनािधपित आह महणन या पजकरता ल मी व कबर या दवता सािगतललया

आहत सवरच लोक िवशषत ापारी ही पजा मो ा उतसाहान व थाटामाटात करतात या

अल मी िनसारण

गण िनमारण कल तरी दोष नाहीस झाल पािहजत तरच गणाना महततव यत यथ ल मीपराप तीचा उपाय झाला तसच अल मीचा नाशही झाला पािहज महणन या िदवशी नवीन करसणी िवकत घतात ितला ल मी महणतात तया करसणीन मधयरातरी घरातील कर सपात भरन तो बाहर टाकावा अस सािगतल आह याला अल मी (कचरा - दािरदयर) िनसारण महणतात एरवही कधीही रातरी घर झाडण वा कर टाकण करावयाच नसत फक त या रातरी त करावयाच असत कचरा काढताना सप व िदमडी वाजवनही अल मीला हाकलन लावतात

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

बिलपरितपदा (काितक श परितपदा)

बिलपरितपदला बळीची पजा करतात बळीन राकषस कळात जनम घऊनही तयाचया पणयाईन तयाचयावर वामनदवाची कपा झाली तयान ईश वरीकायर महणन जनतची सवा कली तो सािततवक व ीचा व दानी राजा होता परतयक मानव हा सरवातीला अजञानी असलयामळ तयाच हातन वाईट कतय घडत असत परत जञान आिण ईश वरीकपमळ तो दवतवाला पोहच शकतो ह या उदाहरणावरन िदसन यत

कथा हा साडतीन महतारपकी अधार महतर आह बिलपरितपरदची कथा अशी - बिलराजा हा अतयत दानशर होता दारी यणारा अितिथ ज मागल त तयाला तो दान दत अस दान दण हा गण आह पण गणाचा अितरक हा दोषाहरच असतो कोणाला काय कवहा व कोठ ाव याचा िनि त िवचार आह व तो शा ात व गीतन सािगतला आह सतपातरी दान ाव अपातरी दऊ नय पण बिलराजा कोणालाही कवहाही ज मागल त दत अस अपातर माणसाचया हाती सपि गलयान त मदोनम होऊन वाटल तस वाग लागतात तवहा भगवान िवषणन मजा मलाचा अवतार घतला वामन महणज लहान मजा मलगा लहान असतो व तो `ॐ भवित िभकषा दही महणज `िभकषा

ा अस महणतो िवषणन वामनावतार घतला व बिलराजाकड जाऊन िभकषा मािगतलयावर तयान िवचारल ``काय हव तवहा वामनान ितरपाद भिमदान मािगतल वामन कोण आह व या दानामळ काय होणार याच जञान नसलयान बिलराजान ितरपाद भिम या वामनाला दान िदली तयाबरोबर या वामनान िवराटरप धारण करन एका पायान सवर पथवी ापन टाकली दसर या पायान अतिरकष ापल व ितसरा पाय कोठ ठव अस बिलराजास िवचारल ितसरा पाय आपलया मसतकावर ठवा अस बिलराजा महणाला तवहा ितसरा पाय तयाचया मसतकावर ठवन तयाला पाताळात घालावयाच अस ठरवन वामनान ``तला काही वर मागावयाचा असल तर माग (वर बरिह) अस बिलराजास सािगतल तवहा `आता पथवीवरील माझ सवर राजय सपणार आह व आपण मला पाताळात घालिवणार आहात तवहा तीन पावल टाकणयाच ज सवर घडल त पथवीवर परितवष तीन िदवस तरी माझ राजय महणन ओळखल जाव असा तयान वर मािगतला त तीन िदवस महणज आिश वन कषण चतदरशी अमावासया व काितक श परितपदा याला बिलराजय अस महणतात बिलराजयात आपलया मनाला वाटल तस लोकानी वागाव अस धमरशा सागत मातर शा ान सािगतलली िनिष कम सोडन अभ यभकषण अपयपान व अगमयागमन ही िनिष कम आहत महणन या िदवसात माणस दार उडिवतात (आतषबाजी करतात) पण दार पीत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

नाहीत शा ान परवानगी िदली असलयान परपरन लोक या िदवसात मौजमजा करतात अशी ही िदवाळी बिलपरितपदचया िदवशी जिमनीवर पचरगी रागोळीन बिल व तयाची पत नी िवधयावली याची िचतर काढन तयाची पजा करावी तयाना म मासाचा नव दाखवावा यानतर बिलपरीतयथर दीप व व याच दान करतात या िदवशी परातकाळी अभयग ान कलयावर ि या आपलया पतीला ओवाळतात दपारी पकवा ाच भोजन करतात िदवाळीतला हाच िदवस परमख समजला जातो या िदवशी लोक नवी व ावरण लवन सवर िदवस आनदात घालिवतात या िदवशी गोवधरनपजा करणयाची परथा आह तयासाठी शणाचा पवरत करन तयावर दवार व फल खोचतात व कषण गोपाळ इदर गायी वासर याची िचतर शजारी माडन तयाचीही पजा करतात व िमरवणक काढतात

भाऊबीज (यमि तीया)

१ अथर हा िदवस महणज शरद ऋततील काितक मासातील ि तीया ि तीयचा चदर आकषरक व वधरमानता दाखवणारा आह तवहा `िबजचया कोरीपरमाण बधपरमाच वधरन होत राहो ही तयामागची भिमका आह आपलया मनातील ष व असया िनघालयामळ सवरतर बधभावनची कलपना जागत होत महणन तयाकिरता भाऊबीजचया सण बध-भिगन चा परमसवधरनाचा हा िदवस आह जया समाजात भिगन ना समाजातील व रा ातील परष वगर भिगनी समजन तयाचया सरकषणाची जबाबदारी घऊन तयाना अभय दतील व तयामळ तया समाजात िनभरयतन िफर शकतील तो िदवस महणज दीपावलीतील भाऊबीज पजनाचा िदवस

२ कथा व िवधी `काितक श ि तीयला यमि तीया ह नाव आह हा िदवस भाऊबीज या नावानही परिस आह या िदवशी यम आपली बहीण यमना िहचया घरी जवायला गला महणन या िदवसाला यमि तीया अस नाव िमळाल या िदवशी कोणतयाही परषान सवतचया घरी पत नीचया हातच अ घयायच नसत तयान बिहणीचया घरी जाव आिण ितला व ालकार वगर दऊन ितचया घरी भोजन कराव सखखी बहीण नसल तर कोणतयाही बिहणीकड िकवा अनय कोणतयाही ीला भिगनी मानन ितचयाकड जवाव अस सािगतल आह

या िदवशी यमराज आपली बहीण यमना िहचया घरी जवायला जातो व तया िदवशी नरकात िपचत पडललया जीवाना तया िदवसापरत मोकळ करतो एखा ा ीला भाऊ नसल तर ितन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

कोणाही परपरषाला भाऊ मानन ओवाळाव त शकय नसलयास चदराला भाऊ मानन ओवाळतात अपमतय यऊ नय महणन धनतरयोदशी नरक चतदरशी व यमि तीयस मतयची दवता यमधमर याच पजन करन तयाचया चौदा नावानी तपरण करणयास सािगतल आह तयामळ अपमतय यत नाही अपमतय िनवारणाथर `शरी यमधमरपरीतयथर यमतपरण किरषय असा सकलप करन तपरण करावयाच हा िविध पचागात िदला आह तो पहावा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

रगावली

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िव िव धा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

कॉलज कमपसमधय कवळ धमाल मसती करणयाऐवजी तया तरणानी एका खडगावाचा रसता धरला गावातील आिदवास सोबत एकरप होत तयाना सवतचया पायावर उभ

करणयाचा सकलपच िव ाथयारनी कला सवचछतागह आरोगय उपिजिवकसाठी रोजगार मागरदशरनशती ततरजञान िशकषणाची वसथा असा एकक टपपा पणर करीत सहा वषारत तया गावाचा चहराच बदलन टाकला आपल किरअर घडवतानाच दशाचया िवकासात खारीचा वाटा उचलणारी ही धययवडी तरण मडळी आहत चचरगटचया कसी कॉलजची

रा ीय सवा योजना (एनएसएस) उपकरमातन कवळ परीकषचया माकारसाठी समाजसवा करणयाऐवजी इतराचया चह-यावरील हासयातन समाधानाच १०० टकक माकर िमळवणार ह उदाहरण आदशरवत असच आह याच योगदानाब ल कॉलजची िव ाथीन असललया जहारा शख आिण परा डॉ सतीश कोलत याना सवाततरयिदनी मबई िव ापीठाकडन िवशष परसकरान सनमािनत करणयात यईल तवहा कॉलजसह तया गावाचाही उर अिभमानान भरन आलला असल

सफाळयापासन अदाज ४ िकमी अतरावर असलल करवाळ ह हजार लोकवसती गाव सवततर भारतात िवकासापासन िकतीतर मल दर असलली करवल पाडा भागाडी पाडा राजन पाडा पाटील पाडा वाळतल ह गावातील पाड २००४ मधय कसी कॉलजमधील एनएसएसच िव ाथ आपलया कोलत सरासोबत या गावात टरिनग कमपसाठी पोहोचल आिण तयानतर तया गावचच होऊन गल आमही मबईतील समसयाबाबत नहमीच तावातावान बोलतो पण अडचणी काय असतात ह मी पिहलयादा तया गावात पािहलया दोन वळचया अ ासाठी झगडणारी िचमरडी मल साधया सवचछतागहाची नसलली वसथा रोजचया जगणयासाठीची धडपड ह पािहलयानतर आमही सवारनीच या गावचा कायापालट करणयाचा सकलप कला आवहान मोठ होत पण तयासाठी मानिसक तयारीही कली होती गली सहा वष करवाळशी भाविनक नात िनमारण

आिण गावाच नशीब पालटल

झालला शरद श ी सागत होता

िवकासाचया नावावर अगोदर अनकदा फसवल गललया गावातील लोकाचा िव ास िजकण हच सवारत मोठ आवहान होत सवतचया िखशातील एनएसएसमधन िमळणार पस एकतर जमवत सवचछतागहाच काम हाती घतल घरी कधी झाड हातात िव ाथ हातात फावडा कदळ घऊन साथी हात बढाना महणत कामात जपल तयानतर सर झाला िवकासकामाचा सपाटा आिदवास ना फळ भाजया याच बी वाटप करन लागवडीसदभारत मागरदशरन गावातील मिहलाना कागदाचया िपश ापासन त सणासदीला लागणार सामान बनवणयाच परिशकषण मोतीिबद िकवा कनसरची पराथिमक लकषण जाणवणा-या गावक-याची मनधरणी करन मबईत तयाचयावर यशसवी उपचार िव ाथयारना िशकषणाची गोडी लागावी यासाठी परय आता गावाचा बराचसा चहरा या िव ाथयारनी बदलन टाकला आह आमच काम इथच सपलल नाही या सपणर गावाला सवतचया पायावर उभ कलयानतरच आमच िमशन िवहलज डवहलपमणट यशसवी होईल आिण तयानतरच आमही पढचा िवचार कर िव ाथयारनी सवतचया िखशातन पस काढन गावात दोन िशलाई मिशन घऊन िदलया आहत तयातन बनणा-या कापडी िपश ा कागदी िपश ा कॉलजच िव ाथीचर काय आमच पराधयापकही आनदान घतात यातन अनक घराना रोजगार िमळाला आह यवा जागर परसकारातील पस पॉकटमनी यातन िव ाथयारनी या उपकरमासाठी पस उभ कल पण काम कठही थाब िदल नाही या समाजसवतन आमचया िव ाथयारचया चहऱयावर िदसणार समाधान माझयासाठी खप मोलाच आह अस कॉलजमधय एनएसएस समनवय डॉ कोलत यानी सािगतल कॉलजचया सहकायारिशवाय ह सार शकय नसलयाचा उललखही कोलत आवजरन करतात दशाचया िवकासात आपण खारीच वाटा उचलतोय याच या सवर िव ाथयारचया चह-यावर िदसणार समाधान एनएसएसचया माकारचया िकतयकपटीन अिधक आह टीम वकर मळच

करवाळ गावातील आिदवास सोबत काम करताना आयषयाकड बघणयाचा नवा द ीकोन िमळाला कसीचया एका एनएसएस यिनटन जो परय कला तयाचप तीन परतयक कॉलजन आपापलया परीन असा एखादा उपकरम हाती घतलयास कोणतयाही सरकारी मदतीिशवाय गरामीण भागाचा कायापालट करण शकय आह - परवीण मळय

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दहरी कातरी आउटसोिसगची गलया बधवारी भारतीय आयटी उ ोगात अचानक हलचल झाली राग हतबलता अगितकता अशा सिमशर भावना कत कलया जाऊ लागलया पवीचयार अमिरकन अधयकषाचया िनवडणकामधय आऊटसोिसरग या िवषयी आवाज उठला होता पण िनवडणका सपताच हा िवषयही थाबला होता तयाचमळ भारतीय कमपयटर उ ोगातील काळजीच वातावरण िनवल होत आता १०० पकी ३७ िसनटचया िनवडणका नोवहबरमधय यऊ घातलया आहत तयामळ अमिरकन राजकारणी परत एकदा आम आदमीचया िजवहाळयाचया िवषयाचया शोधात होत अमिरकतील सधयाचया आिथकर पिरिसथतीत वाढतया बकारीत अडकललया आम आदमीचया सवारत जवळची टाळया िमळवणारी घोषणा महणज आता आमही आऊटसोिसरग होऊ दणार नाही हमखास मत िमळवणाऱया अशा घोषणा जगातील कठलया राजकारणयाला मोह पाडणार नाहीत

भारतातील आयटी उ ोग भारतातील आयटी उ ोग आज ६० िबलीयन डॉलसरचयावर गला आह आजही तो वषारला २० त २२ टकक इतका वाढतो आह अथारत हा आकडा मोठा वाटत असला तरीही तो जागितक आयटी उ ोगाचया कवळ ५ टकक स ा नाही तयामळ जागितक राजकारणावर परभाव करणयाची कषमता अजनही या भारतीय उ ोगात नाही नसकॉमचया अदाजापरमाण २०२० पयरत हा भारतीय उ ोग कदािचत आजचया ४ पट मोठा महणज २२५ िबलीयन डॉलसरपयरत पोहोच शकल आजचया भारतीय आयटी उ ोगाचया ६० टककयापयरतचा वाटा एक ा अमिरकन बाजारपठतन यतो महणजच २०२० पयरत अमिरकतन भारतीय आयटी उ ोगाला १५० िबलीयन डॉलसरपयरत धदा िमळण आवशयक आह अमिरकन अधयकषाचया गलया २-३ मिहनयाचया वकत ामळ महणनच भारतीय उ ोगात थोड िनराशच व भीतीच वातावरण आह अथारत ही भीती आह ती उ ोगात होणाऱया वाढीची पण तयाहनही राग आह तो जया अमिरकन आजपयरत जगाला जागितकीकरणाच खलया बाजारपठच अथरकारण िशकवल तीच अमिरका आता सवत मातर तया िशकवणीचया बरोबर उलट कती करताना िदसत आह अमिरकचया दटपपीपणाचा राग बऱयाच भारतीय िवचारवताना आला आह भारतान मातर अमिरकन उ ोग तयाची उतपादन या सवारना भारतीय बाजारपठ उघडी करन ायची अगदी तयाचा भारतीय उ ोगाना तरास झाला तरीही आिण अमिरका सवत मातर अमिरकन कपनयाना कायद करन भारतात धदा पाठवणयापासन रोखणार भारतीयाच िवहसा भरपर महाग करणार व सवतचया अथरकारणातील खलपणा सपवन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सरकषण िभती उभया करणार गलया काही मिहनयात अमिरकतील िबकट आिथकर पिरिसथतीमळ काही मोठ अमिरकन उ ोग आपलया आयटीमधील गतवणकीला कातरी लावत आहत तयामळ २०१०-११ या वषारतच भारतीय आयटी उ ोगाचया वाढीवर लकषणीय पिरणाम िदसणार आह दबळा होत जाणारा डॉलर ही आणखी एक मोठी काळजी आह अशा पिरिसथतीत अमिरकन सरकारन आऊटसोिसरग िवर खरोखरच कायदा आणला िकवा आऊटसोिसरग करणाऱया कपनयाना करसवलती न दणयाचा धाक ह सरकार घाल लागल तर भारतीय आयटी उ ोगावर याचा नककीच वाईट पिरणाम होईल

ओबामा काय महणाल गलया बधवारचया िनवडणक सभमधय ओबामानी अमिरकतील बरोजगारीब ल िचता कत करताना अमिरकन उ ोजकाना धमकी वजा इशारा िदला सधयाचया अमिरकन आिथकर पिरिसथतीवर मलमप ी करणयासाठी अमिरकन सरकार ३५० िबलीयन डॉलसरचा एक पलन पढ रटणयाचा परय करीत आह तयामधय साधारण २०० िबलीयन डॉलसर करसवलतीचया रपात अमिरकन उ ोगाला दणयाचाही िवचार आह या करसवलती उ ोगाना ह ा असतील तर उ ोगानी रोजगार िनिमत करण आवशयक आह अस ओबामाच महणण आह ही रोजगार िनिमत करणयासाठी अमिरकन उ ोगानी नवीन पलटसमधय गतवणक करावी व अशा नवीन पलटसमधय नवीन रोजगार उपलबध करावा अशी अपकषा आह पण जर ह उ ोग आपलयाजवळील काम अमिरकन लोकाना न दता अमिरकबाहर पाठवत असतील तर तयाना या २०० िबलीयन डॉलसर कर सवलतीचा फायदा दणार नाही अशी घोषणा ओबामानी कली

मळात आऊटसोिसरगची सरवात झाली ती अमिरकन कपनयाना जासत नफा िमळावा महणन जया कामाला अमिरकत १०० डॉलर खचर होतो तच काम भारतातन िकवा चीनमधन ४० त ५० डॉलसरमधय करन िमळत असल तर तयामळ अमिरकन कपनयाचाच नफा वाढत होता व तयामळ वाचललया नफयाची गतवणक अमिरकन कपनया नवीन उ ोगात करत होतया पण गलया २ वषारत अमिरकन आिथकर ससथातील सकटामळ बाजारपठतील गतवणक योगय पसाच कमी झाला

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व तयाची झळ एक एक करत सवरच उ ोगाना बसली बद होणार उ ोगधद व तयाना सावर न शकणारी अशकत झालली आिथकर बाजारपठ अशा दहरी कातरीत अमिरका सापडली बरोजगारीच परमाण कधी नवह त २ आकडी सखयपयरत फगल िवशषत मधयमवगीयारत बरोजगारी वाढली व तयानी चढवललया आवाजाकड अमिरकन राजकारणी लोकाना लकष ावच लागल काही दशकापवीर जपानी मोटारगा ानी अमिरकन बाजारपठ काबीज करायला सरवात कलयावर तयाचा पिरणाम अमिरकन कार उ ोगावर झाला पण तयावळी बरोजगार होणाऱयामधय कामगाराची सखया जासत होती आता पाढरपशा लोकाचया नोकऱया भारतात जाऊ लागलयावर तयाचा आवाज खास करन िनवडणकाचया काळात अमिरकन राजकारणयाना ऐकावाच लागला या सवारचा पिरणाम महणन अमिरकन अधयकषाना आपलया डमोकरटीक पकषाला मत िमळवणयासाठी आऊटसोिसरगब ल अशी वकत करावी लागली

अमिरकत व भारतात काही लोकानी रा ाधयकषाचया या घोषणचा वगळा अथर लावला आह तयाचया मत रा ाधयकषाचया घोषणचा भारतात होणाऱया आऊटसोिसरगवर काहीच पिरणाम होणार नाही कारण करसवलतीचा नकार कवळ अमिरकन बहरा ीय कपनयासाठीच आह गलया िकतयक वषारत िसटीबक जी इ सारखया मो ा अमिरकन कपनयानी आपलया उ ोगाच जाळ जगातील ७० त ८० दशात पसरवल आज अमिरकन कर काय ापरमाण अशा अमिरकन कपनयानी बाहरचया दशात कमवललया फाय ावर तयाना अमिरकत टकस भरावा लागत नाही अशा बऱयाच अमिरकन उ ोगानी परदशात (जयामधय भारतही आह) उ ोग बाधन आपल नफयाच परमाण वाढवल पण हा पसा अमिरकत परत न आणलयामळ तयाना अमिरकत कर भरावा लागला नाही व महणनच या कपनयानी अमिरकऐवजी अनय दशात रोजगार िनिमत कली यावर उपाय महणन अशा कपनयाना करसवलती नाकारणयाची घोषणा झाली असलयाचा शोध काही िवचारवतानी माडला आह भारतीय आयटी उ ोगाला यामळ नकसान न होता फायदाच होईल असही काह ना वाटत कारण करसवलत न िमळणयाचया भीतीन जर आयबीएमन आपला भारतातील आयटी उ ोग कमी कला तर त काम भारतीय आयटी कपनयाना िमळ शकल याउलट काही भारतीय आयटी कपनयानी आता आमहीच अमिरकत जाऊन तथ रोजगारिनिमत करतो महणज राजा आमचयावर महरबान राहील अशा घोषणा करणयास सरवात कली आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

परतयकषात काय होऊ शकल आज अमिरकतील राजकारणयासमोर ढासळणारी िकवा न सावरणारी अथर वसथा इराक-अफगाण य ावर होणारा वारमाप खचर व लोककषोभ सतत वाढणारी बरोजगारी व तयामळ वाढणारी गिरबी अस पर उभ आहत या सवारवर मात करणयाचा जालीम उपाय कोणाकडच नाही नोवहबरमधय िनवडणका समोर उभया आहत िसनटचया जागा िजकलया नाहीत तर रा ाधयकषाचा पकष िसनटमधय अलपमतात जाईल व तयामळ रा ाधयकषाना आपलया योजना पढ रटायला व अमिरकवर राजय करायला जड जाईल िनवडणका िजकणयासाठी लोककषोभ िनवडण अतयत जरर असत व त कमीत कमी वळात साधय करायच असल तर गललया ८४ लकष नोकऱया तमहाला परत िमळवन दतो यापकषा परभावी घोषणा कोणतीच होणार नाही अमिरकचया अधयकषानी याच िवचारान अशी घोषणा कली ओटायो या राजयातही िनवडणका आहत तथील राजय सरकारन सरकारी उ ोगाना आऊटसोिसरगवर बदी घालणयाचा कायदाच पास कला

भारताचया द ीन ओटायो ह ५० पकी एक राजयच असल व तया राजयातन भारतीय आयटी कपनया जासत वसाय करत नसलया तरी अशा काय ामळ आपलयाला पाढरपशा वगारची मत िमळतील अशी भावना इतर राजय सरकाराची झाली तर ही राजयही यतया १ मिहनयात अस कायद करतील ५० पकी २० राजयानी जरी अस कायद आणल तरी तयाचा पिरणाम भारतीय आयटी उ ोगावर होईल ददवारन अशा काय ामळ अमिरकन बरोजगाराचया सखयत फारसा फरक पडणार नाही पण स ाधारी पकषाला मत िमळणयास मातर तयाचा फायदा होईल भारतीय आयटी उ ोगान अशा काय ाकड एक सधी महणन पाहण गरजच आह आजपयरत भारतीय आयटी उ ोग हा अमिरकन बाजारपठवर पणरत अवलबन होता पण एककाळी ८४ टकक उ ोग हा अमिरकतन यत होता तयाचा वाटा आता ६० टककयावर आला आह याचाच अथर भारतीय उ ोग जगातील अनय दशातील बाजारपठतही परवश कर लागला आह गलया २-३ ितमाहीतल आयटी कपनयाच जाहीर झालल आकड हच दशरवतात आखाती दशातन यणारी मागणी सतत वाढत आह आज याच दशाकड भरपर पटरो डॉलसर आहत व नवीन अरब िपढीला मािहती ततरजञानाच महततवही पटल आह तयामळच आखाती दशात भरपर सधी उपलबध आहत भारतीय कपनया आज आिफरका व लटीन अमिरका ाही खडाकड पाहत आहत बराझील िचली द आिफरका नायजिरया घाना किनया अशा ५० दशामधय आज भारतीय आयटी कपनया पोहोचत आहत सधयाचया जागितक आिथकर मदीची झळ या दशाना फारशी लागलली नाही व तयामळच

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

या दशाचया अथर वसथा झपा ान सधारणयाचया मागारवर आहत

आजपयरत भारतीय आयटी कपनयानी िमळवलला अमिरकतील अनभव या दशाचया बाजारपठत वापरला तर तयाचा फायदा तया दशाना व भारतीय आयटी कपनया या दोघानाही होईल पवकर ड चीन मलिशया जपान ह दशही पढ यत आहत चीन व भारत या दोन दशानी परसपरावर िव ास दाखवन या व अनय उ ोगात एकमकाना मदत कली तर एक मोठी आिथकर रीतया सम परचड बाजारपठ िनमारण होऊ शकत रिशयासारखा खडपराय दशही आपली आिथकर वसथा सधारत आह व तयानाही भारतीय तजजञाची गरज भासणार आह महणजच उ ोग वाढीमधय अमिरकन नकार िदला तर ती एक सधी साधन भारतीय आयटी उ ोगान जगातील अनय बाजारपठा काबीज करण जररीच होईल तया द ीन काही आयटी कपनयानी मोचबारधणीस सरवातही कली आह याचबरोबर कवळ कर सवलत नाही महणन अमिरकन उ ोग भारतात होणार आऊटसोिसरग थाबवणार नाहीत जागितक सपधतर जर अमिरकला यरोप-चीनशी टककर

ायची असल तर भारतातील आऊटसोिसरग आज तरी अिनवायर वाटत आह त कल नाही तर अमिरकन कपनयाच नफयाच परमाण घटल व कराचही अमिरकला या उ ोगाकडन कर वसली हवी असल तर तयानी नफा िमळवण आिण आऊटसोिसरग करण जररी आह

अथारत नोवहबरमधय जवहा अमिरकच अधयकष भारतभटीवर यतील व अमिरकन उतपादन अणऊजार भट ा भारतीयाना िवक लागतील तवहा भारत सरकारनही तयाना ठणकावन सागण गरजच आह की जर तमही भारतात आऊटसोिसरग करणयावर बदी घालत असाल तर अमिरकन अणऊजार भट ा आमहाला नकोत अमिरकतील भारतातील अशा सभा परोजकटसच आकड बिघतल व तयामळ अमिरकला होणारा फायदा बिघतला तर बहधा अमिरकच अधयकष भारतातील आऊटसोिसरग अमिरकला कस चागल आह हच अमिरकत परत जाऊन अमिरकन कागरसला पटवन सागतील अथारत तोपयरत िसनटचया िनवडणकाही सपलया असतील

परवा टी वही चनलवर य क च माजी पतपरधान टोनी बलअर याची मलाखत ऐकली तयानी पाि मातयाना िदलला इशारा फार महततवाचा आह त महणतात की गली दोन शतक पाि मातय एवढ बलवान झाल होत की जगाचा सवर इितहास तयानी तयाचया द ीकोनातन बिघतला व िलिहला पण २१ चया शतकाचा इितहास मातर भारत व चीनच लोक तयाचया द ीकोनातन बघणार व िलिहणार आहत व आपण सवर तो वाचणार आहोत - दीपक घसास

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

पयरटनाचया नकाशावर महारा

िदवाळीचया स ीमधय उ रत हिर ार ऋिषकश निनताल मसरी कठही जायच ठरल की महारा ातील हरह री पयरटक नवी िदललीत थाबनच पढ जातो तयामळच िदललीतल पराच थमान पाहन तयाचया मनात थोडी भरात िनमारण झाली आता महारा ातला टिरसट तयाच पलनस बदलणार काय अशी शका उ रतलया टर ऑपरटरनाही सतावत असल उ रतील राजयापरमाणच कनारटक करळ आधर परादशच टर ऑपरटरही महारा ातील पयरटकाकड डोळ लावन असतात पण इतर राजयातलया पयरटकाचया िलसटमधय महारा ाचही असच सथान असत का

महारा आिण गजरात या राजयाकडन दशभरातील िकतयक पयरटनसथळाना मोठ उतप िमळत दश-िवदशापरमाणच महारा ातील सथळानाही इथलयाच पयरटकाची मोठी झबड उडतच रमणीय िकनार आबा-नारळाचया बागा आिण खाणयािपणयाची चगळ असलली िवसतीणर कोकण िकनारप ी महाल मी-रकाळा तलाव-जयोितबा याच कोलहापर तरयबक र-पचवटीच नािशक रायगड-राजगडसह अनक िकलल अिजठा वरळ लणी तसच उलकापातापासन तयार झालल लोणार सरोवर आिण औरगाबाद चमचमती मबापरी आिण ताडोबा तसच सतरयामळ परिस झालल नागपर अशी अनक पयरटनसथळ ह महारा ाच वभव पण सरसकट परतयक िठकाणच पयरटन समाधानकारक ठरलय का

एवढ उपजत वभव आिण दातततव असलल पयरटक असलयान पयरटनाचा िविश प तीन िवकास वहायला हवा होता पण अजनही पायाभत कषतरामधय बरच काही करण बाकी आह याची तीवर जाणीव होत खास करन करळ आधर मधय परदश याचया तलनत आपलयाकड अजन बरच काही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

करायच बाकी आह ह सप िदसत कोकणप ीमधय सथािनकाचया सहकायारन एमटीडीसीन नयाहरी व िनवास योजना सर कली आता िकतयक घरावर एमटीडीसी मानयतापरा अस फलकही िदस लागल आहत करळपरमाणच कोकणालाही िकनारप ीच अगभत स दयर लाभलय तयामळच अशा योजना आिण न ान सर झाललया हॉटलसमळ ितथ पयरटनास परचड वाव आह अस मानल जात पण परतयकषात तया गतीन हा िवकास झालला आढळत नाही

बहताश िठकाणी सवारत मोठी अडचण आह ती सवचछ परसाधनगह आिण सयोगय रचना असललया खोलयाची आघोळ आिण परसाधन या दोन परमख मलभत गरजा कदरसथानी असतात नमका याच गो चा अभाव असतो कोणतयाही एसटी सटडवर परसाधनगहाची िसथती शोचनीय असत मबई-गोवा महामागारवरील िकतीशा हॉटलसमधय ी-परषासाठी योगय परसाधनगह असतात मबईतन शकडो आरामबस कोकणचया िदशन रवाना होतात पण रातरीचया जवणाचा पिहला थाबा या बसगा ा िजथ घतात तया हॉटलसची िसथती फारच दयनीय असत कवळ नाईलाज महणन लोक ितथ काहीबाही घशाखाली उतरवतात

नयाहरी िनवासाचया सोयी सर होऊनही आपलयाकड आजही पयरटकाना पसतीकरम अिधक िमळत नाहीत करळसारखया िठकाणी होम-सटमधयही हजार त दहा हजारापयरतच पयारय उपलबध असतात कोकणात मातर आजही थरीसटार हॉटलसचा दजार िततकासा समाधानकारक नसलयाच मत पयरटन ावसाियक सदीप भजबळ कत करतात करळमधय रमपोटी दोन त तीन हजार रपय भरणारा पयरटक कोकणात पस काढायला का राजी नसतो याचाही िवचार आपण करायला हवाच पण तयाचबरोबर आपलयाकड परक पायाभत सिवधाही परिवणयाची गरज आह याकड त लकष वधतात

तळकोकणातील पयरटनासाठी मबईहन जाताना रलव वा रसतयाचया पयारयापकषा गो ापयरत िवमानान जाऊन पढ टकसीन जाता यईल का हा पयारयही तपासन पहायला हवा गो ातन सथािनक टकसीच घयावी लागत पण तरीही हा पयारय उपयकत ठर शकतो अशा सिकटसचा िवचार करन सरकार एमटीडीसी िकवा अनय ावसाियकाकडन टर पकजसच परमोशन होणयाची गरज आह अस मत टर ऑपरटसर कत करतात

यात तथय आहच मधय परदश टिरझम असो नाहीतर कनारटक ितथ अशा परकारची पकजस

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

उपलबध असतात परसगी खासगी हॉटलसच पयारयही पढ कल जातात महारा ात मातर अशा िमशर पकजसच परमोशन िततकया परमाणात कल जात नाही अशी सिकट िवकिसत करायची तर पयरटकाना एखा ा िठकाणी िनवास करता यईल आिण प ास-शभर िकलोमीटरचया परीघात िविवध िठकाणी भरमती करता यईल याचा िवचार कदरसथानी असावा लागतो मालवण तारकल आबोली कोलहापर पण अशा परकारच सिकट तयार कलयास पयरटकाना िकनारप ी कोकणचा घाट कोलहापरसारखा दशावरचा परदश अस सदर कॉिमबनशन पकज िमळ शकत िशवाय यताना एकसपरसवमाग झटपट परवासही होऊ शकतो अस टसर आयोजकापकी िवनय मोडक यानी सािगतल

एकणच कोकण ह पढील पाच-दहा वषारत चागल पयरटन कदर बनल असा िव ास महारा टर ऑपरटसर असोिसएशनच िनतीन माहलकर यानी कत कला आमही बाहरचया राजयातील टर ऑपरटसरमाफर त ितथली बिकग करतो तयाचपरमाण इतर राजयातन आमचयामाफर त महारा ाची बिकग वहावीत यासाठी आमही परय शील आहोत असही तयानी सािगतल

महारा ह परगत राजय महणन खयाती असनही आजही बहताश िठकाणी िभकारी लटार याचा सामना परतयकाला करावा लागतो बकायदा टकसीवाल अववाचया सववा रट लावणार हॉटल एजनट तसच जया वसतसाठी तो परदश परिस आह तीच वसत बनावट सवरपात िवकन श ा लावणार िवकरत याच लकषणीय परमाणही पयरटनिवकासात अडथळाच ठरत महाबळ रला परतयक पॉइनटच टकसीभाड िनि त करणयात आल आह परतयक हॉटलमधय तयाच फलकच रगवल आहत साहिजकच रटवरन घासाघीस िकवा बनवाबनवीच परकार होत नाहीत पयरटक-टकसीवाल याचयात िव ासाहरता वाढीस लागत पण असा परकार सवरतर आढळत नाही आिण पवरिनि त दरापकषा लबाडणयाचच परकार अिधक ऐकायला िमळतात

नागपरपासन ताडोबा ाघर अभयारणयात िफरायला जाणार अनक िनसगरपरोमी आहत पण मधय परदशात कानहा िकवा बाधवगडमधय जी पयारवरणाची िशसत पहायला िमळत तसा आगरह आपलयाकड धरला जात नाही अशी खत अनक पयारवरण अभयासक कत करतात

नािशक कोलहापर िशड यासारखया िठकाणी धािमक पयरटनास खप वाव आह िशड मधय आधर परदशातन भरपर भकतगण यत असतात पण धािमक पयरटनालाही पायाभत सिवधाची जोड

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दणयाची आवशयकता आह ह आपलया गावीच नसत शकराचया दवसथानापाशी दध पाणी याचा मोठा वापर होणार असल तर त वाहन नणयासाठीही योगय वसथा असायलाच हवी पजा-अचार सािहतय याचया िवकरीचया दकानाची तसच िविश िदवशी भकताचा महापर आलयावर रागासाठीही योगय वसथा करायलाच हवी शगावसारखया दवसथानानी याची चागली उदाहरण घालन िदली आहत िशवाय तयानी मधय परदशसारखया िठकाणी आपलया िनधीतन भकतिनवास उभारणयाच औिचतयही साधल आह धािमक पयरटनापरमाणच अगरो टिरझम मिडकल टिरझम या सकलपनाही आता जोर धरत आहत महाबळ रचा सटरॉबरी महोतसव नािशकचा वाईन फिसटवहल हा तयाचाच भाग आहत कदािचत र ािगरी िदवआगरातही आमर महोतसव वहायला हरकत नाही मबई पण याचया आसपासचया परीघात गलया समार दहा वषारत िरसॉटरसची सखया वाढली आह जवळचयाच िठकाणी वनड िपकिनक करणारा मोठा वगर असतो साहिजकच िरसॉटरसचा धदा चागला होतो पण तयाची योगय दखभालही राखावी लागत िरसॉटसरकड कटबाबरोबरच एक ा-दक ाचाही ओघ मोठा असतो परतयकाचया मजामसतीचया कलपना वगळया असतात तयातनच िकतयकदा िरसॉटसरची दखभाल साततयपणर रीतीन होत नाही मग कटबाचा पयरटकवगर यापासन दरावतो मबई-पणयापासन जवळ तरीही रमणीय अशी माथरान-महाबळ रसारखी िहलसटशनस िबरिटशानी िवकिसत कली ती आजही तयाच सथान िटकवन आहत ददवान आपण या तोडीची पयरटनसथळ िवकिसत कर शकललो नाही असलीच तर फारच थोडी खासगी सवरपात ठाण नािशकपासन जवळ असललया जवहारमधय अशा पयरटनसथळाचया िवकासाची कषमता होती पण तयाचा सयोगय वापर आपलयाला करता आलला नाही पयरटनाचा िवकास हा सथािनक जनतचया िजवावरच झाला पािहज यात शका नाही तयामळच तया तया पिरसराच विशष ितथल लोकजीवन खा ससकती ह सारच जपायलाच हव

पयरटनाचा वसाय हा पणरपण िव ासावर बतलला असतो एकदा फसवला गलला पयरटक पनहा यणार नाही आिण तयाचया नातलगानाही तमचयाकड पनहा पाठवणार नाही पण ह लकषात न घता सोनयाच अड दणारी क बडी कापणयाचा परकार िकतयक ावसाियक करतात आिण तयातन पयरटन मातर बदनाम होत महारा ाचा पयरटन नकाशावरचा चहरामोहरा बदलला तरच इतर

राजयातल लोक िव ासान आपलयाकड यऊ लागतील - समीर कव

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सास सन नातसबध व कटबसवासथय बायको ( ी) ही कषणभराची प ी व अनतकालची माता असत सवामी ितनही जगाचा आईिवना िभकारी ही वचन िनतात सतय आहत कटबाचा कदरिबद असलली ही ी जवहा सनरपी दसरी

ी घरात यत तवहा ितची मानिसकता कशी बदलत अथारत अतयत परमान आदरान नीटच नात जोपासणाऱया पषकळ ि या आहत मातर सासबाई ही उपाधी लागली की स ा मानपान व अपकषा आिण तलना या िवकारामळ कटबात नककी ताण यतो याउलट सास सना सजञ समजस असतील तर घरात सवगर उतरतो व सवारचीच वाटचाल अिधक सलभ व यशसवी होत ह जर नसल तर सर होत घसमट जयात कधी पयारय सापडतात तर कधी क डीपलीकड वा ास यत नाही सतत ताणात जगाव लागत हा लख कोणतयाही पवरगरह दिषतातन िलिहलला नाही माझया िनरीकषणातन व काही वषारचया समपदशनाचया अभयासातन िवचार माडल आहत लगनाचा सरळ अथर तडजोड व कटबातील नाती कौशलयपणर साभाळण जया वातावरणात व ससकारात आपण वाढलो आिण आपलया आई-विडलानी नाती कशी साभाळली ह पाहन नकळतपण नाती साभाळणयाची कलपना तयार होत व आपलया कवतीपरमाण अमलात यत सजञ लोक जथ राहतील तथ ही कौशलय िनरीकषणातन आतमसात करतात परतयकष नवीन कटबात गलयावर कसोटी लागत दोनहीकड सयम सामजसय व दयाळपणा असल तर वाटचाल सोपी जात मखयतः सास सनची कडली जमत असल तर कटबाच भागयच पण नसल तर नवरा या बाप ाच काय हाल वणारव वगवगळया घरातील परसग बघ या या घरातील सासबाई अगदी मॉडनर इगरजी यणाऱया सनबरोबर शॉिपग िसनमा नाटक हॉटिलगमधय भाग घणाऱया एकमक चया सा ा नसणाऱया सनला जीनस िवकत घणाऱया सगळ कस छान छान आता नवऱयाला यापकषा काय पािहज या कटबातील ही पिरिसथती फार काळ िटकली नाही िजथ सपस कॉिनफलक ट सर झाली तथ सघषारला सरवात सपसची अमलबजावणी झाली असती तर एकमक ची िकमत रािहली असती तयामळ सर झाल टाळण वळीच सवादान परश न न सोडवलयामळ दरावा झाला

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हा िवनोदी परसग पाह घटना परदशातील दोनही बाहर सथाियक अिधक वाणासाठी सनचया माहरी सवारना जवायला बोलावल िवहीणबाईनी आनदान सवागत कल व बसायला सािगतल मलीचया सासबाई एका सोफयावर 90 अशाचया कोनात ताठ बसलया चहऱयावर परीटघडी बघणाऱयाला वाटाव की पतळा बसवला आह याचया यजमानानी मलान खण करन सािगतल िवहीणबाईही अहो िनवात बसा महणालया पण छ आता सनचया माहरचया मडळ ना हस यऊ लागल गपपा मारताना इतर मडळ ना अवघडलयासारख झाल जवण झाली या ताठच जावयाला वाण दऊन झाल यजमानानी िवचारल अग तला काय झालय मोकळपणान बोल यावर महणालया माझा मान परथम मी नाही ठवला तर कोण ठवणार मी मलीची सास आह ह

ा ाना कळल पािहज यावर यजमानानी मातर लवकर घरी परतायचा िनणरय घतला ही गमतही अमिरकतील भारतातन सासबाई सनकड काही मिहनयाकिरता गलया या आजी चागलयाच व होतया मलाच घर खपच मोठ दमजली एकदा सनची नकतच लगन झालली मतरीण नवऱयासह दोन िदवसाकिरता आली खप वषारनी भटलयान गपपा झालया जवण झाली पाहणयाना गसटरम िदली होती सासबाईची खोली तयाच मजलयावर दसऱया टोकाला होती तयाना वयान िनदरानाश होतो व ऐकही कमी यायच रातरीची जाग आली की तया वऱहा ात जपमाळ घऊन यरझाऱया घालीत सकाळी सगळ उठल नाश तयाला सगळ बसलयावर आज नी िनषपापपण जोडपयाला िवचारल बरय ना महटल मला रातरीची काही झोप लागत नाही रातरी यरझाऱया घालत होत तर तमचया खोलीत िदव कधी चाल कधी बद तवहाच िवचारणार होत की काही हवय का ह वाक य ऐकलयावर जोडपयाच चहर गोरमोर झाल सन मलगाही सकोचन गल परसग तसा साधा सनन दयाळपण सोडन ाव तच बर नाही का आता या घरात सासबाई कटबपरमख आहत मलगा आईचया हातात पगार दतो सनही दत सनला रोज िरकषाला हातखचारला पस दतात ितला हौसमौज करायची असल तर सासला िवचाराव लागत मलगा बायकोला ज घईल तशीच वसत आईला घतो तो आईचा िनयम आह सनचया माहरी काही आहर करायचा असलयास सासचया शबदापलीकड जाता यत नाही नवरा दोघ चया भानगडीत पडत नाही सनन पषकळ सयम ठवला नवऱयाला गोडीत सागन पािहल तयाचया मत ही समसयाच नवहती पढ सनचया तबयतीवर पिरणाम होऊ लागला डोकदखी अधरिशशी व नराश य आल तयावर गोळया सर झालया नवरा ह तटसथपण पाही ितन माहरी

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जायचया गो ी कलया तोवर एक मलगी पदरात होती एकदा माहरी गली तर आई-विडलानी िहलाच पडत घयायला सािगतल िहन नवऱयाला वगळ राह सचवलयावर विडलाचया माग आईन मला वाढिवल तवहा ितचा शबद शवटचा राहील तला वगळ वहायच तर ताबडतोब िनघन जा सािगतल ही गो सधयाचया काळातली आता या कटबात पाहा मल आईची परचड काळजी घणारी आईची हौसमौज परवणारी आईला िहडण िफरण व िसनमाची परचड आवड राजसथान असो की िसगापर असो नाव काढल की ितकीट तयार आईसाहबाना मातर सवयपाकाची माणसाची अिजबात आवड नवहती भाविनकता व माया याचा चागलाच दषकाळ होता पढ मलाची लगन झाली मलगी सासरी गली सना दोघी बडब ा लाघवी तयानी जीव लावायचा जीव तोडन परय कला वातावरण आपलस कल आजबाजला चागल सबध जोडल घरात ग डस नातवड आली या आजीबाईच मन मातर िसनमा व टीवही सोडन कशात लागत नस सना नोकरीचया होतया घरात कामाची बाई मल साभाळणाऱया बाईनी कोणतया चका कलया ह आवजरन सनाना सागत पण सवतः नातवडाकड लकषही दत नसत सनानाही कधी आजारपण यायची नोकरीचा ताण जाणवायचा तवहा याची वागणक पणर कोरडी आपलयाला काही माहीत नाही अस वागायचया सवयपाकापासन कशातच आपणहन मदत नाही अगदी िवनती आजरव कली तर एखादाच पदाथर करणार सनन अित झालयावर एकदा िवचारल की मल लहान असताना काय जवत होती तयानी ताबडतोब उ र िदल मला ठरािवक चार पदाथर यतात मला सवयपाकाची आवड नाही फारशी गतीही नाही मातर वगवगळ पदाथर खायला आवडतात घरी नाहीतर बाहर आता तमही सगरणी असताना मी कशाला लकष घाल एकदा एका सनन ह ान आमटी करा सािगतलयावर यानी चाळीस वा ा साबार कल सगळयानी डोक याला हात लावला आज ची तबयत मातर उ म रोजच जीम िफरण सहली चाल घरात मातर कठ काय ह माहीत नाही िकवा मी ऐकल नाही ह चाल लाघवी नातवड खळायचा आगरह करीत तर याना लहान मलाशी कस बोलाव ह माहीत नाही याच आजी मलीकड गलया की जावयासाठी गोडधोड जवण करायचया सरवातीला सनाचया माहरचयानी खप लाड कल पढ या तयाचयाकडन फोनची िबल भरण अशी काम करन घऊ लागलया सवारचया लकषात आल की एष आिण आराम हच आयषय असणाऱया कत साठी आपणाकड फार वळ व शकती नाही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आपलया भारतीय ससकतीत या गो ी उघडपण बोलणही कठीण न जाणो मलगी व जावयाच िबनसायच पढ सनानी वगळी घर कली जी सन सवजातीय होती तथ या बसन रहात व अपकषाही ठवत िजथ परजातीय होती ितथ थोड नमत घत कोणीही समजसपण काही सागाव तर उ र दत नसत न बोलता तकर काढत मल परोपरीन सागायची की सप बोल गरसमज कर नको पण मलाकडही दलरकष कलयान मलही दलरकष कर लागली याना वाट लागल की सनानी तयाच कान भरल आहत मला-सनातही वाद आल पण मोकळया सवादाअभावी ह होतय हही समजत नवहत तरीही कोणी काम सािगतलच तर कणाकडन तरी करन मोकळ होत असत व आपलया कातडीला धकका लावत नसत या धोरणान सना नातवडाच हदय तयाचया बाबतीत कोरड होऊ लागल मल मातर पषकळ भरडली व आपण कतर नीट करनही ह काय चाललय ह समजनास झाल एक महण आठवली झोपललयाला जाग करता यत पण झोपच स ग घतललयाला नाही आता कोणताही माणस पिरपणर नसतो तवहा सयम सवाद व सवदनशीलता या ितरसतरीन गो ी सोपया होतात वरील उदाहरण िवनोदी असो वा गभीर असो दोनह नी कलह होतोच िकरकोळ वाटणाऱया गो ी जस कोणाला डब-बाटलया जमवायचा छद कोणाला सनचया कप ाची जाडीची िदसणयाची तलना ह पाहता हा िवषय अिजबातच सोपा नाही या पिरिसथतीतील परषाची भिमका पाह 1 नवरा व तयाची आई याच नात भाविनकदष ा सवारत जवळच नवऱयाला आईला काही सागण ह दखावणयासारख वाटत िकवा आता वाढललया वयात काय सागायच तयापकषा आपलया बायकोन अशी पिरिसथती असल ती न करकरता साभाळावी सवतः सासशी जमवन घयाव 2 िजथ सासर असतात त बऱयाच वळा समजतीच धोरण घतात व बायकोला चार शबद सागतात परसगी कटबासाठी बरीच काम सवतःहन करतात सनो शािबदक आधार दतात 3 िजथ सासबाई एक ा आहत तथ पिरिसथती िबकट होत मलाची पिरिसथती ढोलक यासारखी होत कठन थाप बसल याचा नम रहात नाही तयाला सवाद करनही बदल झाला नाही तर तयाचा आई बायकोशी सवाद कमी होतो भाविनक दरावा वाढत जातो मलगा कामािनिम

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

बाहर राहतो सजञ माणस िनदान छदात वळ काढतो (याचा अथर छद असणाऱयाना हा परश न असतो अस नाही) जयाना ह हाताळता यत नाही तो सन जवळ करतो 4 काही नवऱयाना बायकोच महणण पटत तरीही वगळ झाल तर गस साखरपासन सगळा खचर वाढल बायको नोकरीची असल तर सवयपाकापासन मदत लागल ह टनशन यत बऱयाच घरातन आईन मलाला चहा जजबी सवयपाक कर िदलला नसतो तयामळ घरकामात हा ढ असतो तयामळ बायकोशी गोड बोलन या िसथतीकड दलरकष करतो सन कसा िवचार करत (सनची भिमका) 1 सन ससाराची सव व वासतवता यात गडबत ह सरवातीला असच असाव ह समजन ससार

करत भाविवश व नवऱयाला सवर परकार सागन पाहत हशार सन नवऱयाला आकिषत करणयाच सगळ उपाय करत सवदनशील नवरा ितचयाकड ओढला जातो हळहळ भाविनक ताण िनवळतो व सयमपण गो ी माग लागतात

2 िहमतीची सन आपलया गो ी साससमोर परतयकष बसन गोडीत सागत आपलया इचछा सप माडत गो ी समोरासमोर झालयान पिरिसथती बदलत वा उलटही घडत

3 िजथ सकोच व भीती असत ितथ सवाद घडत नाही पयारयान सन भाविनक आधारासाठी माहरच कामातील सहकारी याचा आधार घत परतयकषात पिरिसथती तशीच राहत व पिरणाम तबयतीवर होतो

सासची भिमका काय असत 1 सजञ सास पिहलयापासनच सनचया कलान घत व मोकळया सवादान काय जमत व काय नाही

याची कलपना दत 2 सवतःचया लगनापासन काही गो ी ठरािवक प तीनच होतात तयात फारसा बदल झालला

आवडत नाही उदा कळधमर सोवळ ओवळ व तया सनन ऍडजसट कलयाच पािहजत 3 मी इतक वष सवयपाक घरकाम कल आता कल नाही कल तर माझी मज मी काय कराव व

काय नाही ह सनन ठरव नय तसच मी करो न करो माझी नीट दखल घयावी मान ावा आपलया सललयािशवाय नवीन बदल कर नयत (एकण पिरिसथती ताणिवरिहत सस करायची असल तर खालील उपायानी मदत होत)

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

1 सनन सरवातीला नवीन माणसाशी जमवन घताना नमर सयमी राहाव 2 नवऱयान आपलया प ीला घरातील लोकाचया कलापरमाण कळाही सागा ात तयात कमीपणा नाही तसच कायम एकतर कटबात राहायच की परसगी वगळ राहणयाची तयारी आह ह सप कराव

3 सासन सनब ल सयम दाखवावा काही नवीन गो ी िशकायला वळ ावा सवाद परमान करावा ऑडररन नाही सतत आमही काय कल ह उगाळ नय लकषात ठवाव की तयाच (सनाच) लगनात वयही जासत आह व घरा ितिरकत नोकरीतही तयाना पषकळ ताण आह िदसण सथलता कपड याबाबतीत तलना कर नय सवतः काही गो ी करन आदर िमळवावा सरवातीपासन परम िदल तरच त िमळल 4 घरातील सवर सदसयानी सणवार कळधमर पाहण या परसगी काम वाटन घयावीत तयासाठी एकतर बसन बोलाव कोणालाही गहीत धरन गरसमज टाळावत 5 घरातील व ापासन लहानापयरत कोणीही आजारी असल तर सहानभतीन सवा करावी सननीही व ाच वय तबयत लकषात घऊन रासत अपकषा ठवावी सनचया तबयतीचया तकरारीकड रागान वतागन न पाहता जमल तशी मदत करावी शािबदक भाविनक धीर ावा महणज सनला माहरन वा बाहरन सहानभतीची गरज राहणार नाही व तीही व ाच परमान करल कवळ कतर महणन नाही 6 वरील काहीच न घडता वाद होत असतील तर िवश वासातील िमतर नातवाइकाशी बोलाव सवारत उ म समपदशकाची मदत घयावी परषानी समपदशनासाठी वादावादीत िश ा दण हात उगारण करच नय कारण हाच परयोग समोरचया कतीकडन कधी ना कधी घड शकतो 7 मलीचया माहरचयानी मलीला मानिसक आधार ावा आमच घर बद ह महण नय मातर मलीला आिथकदष ा पायावर उभ राहणयास सागाव परसगी मदत करावी आपलया समाजात सवर ि याना तयातन जाव लागत ह साग नय 8 मल नी आिथकदष ा सकषम राहाव िजथ नोकरीची गरज नाही तया मल नी अस छद जोपासाव की परसगी आपलया पायावर उभ राहता यईल व आतमिवश वास कायम राहील टीवही व चका ा िपटणयात वळ घालव नय मल मोठी झाली की पाटरटाइम काम तरी कराव जयायोग मदला चालना िमळल या जगात अित िभडसतपणा व सकोच ह गण नाहीत भीड ही िभकची बहीण असत ह सतय आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

9 खप परय करन पिरिसथती बदलत नसलयास घराचया बाहर पडाव सवतःचया िजवावर राहायची तयारी ठवावी तर थोडी मदत इतराकडन िमळ शकल वरील सवर गो चा िवचार करन परय कलयास घरात आनदमय वातावरण होऊ शकत ह नककी घरातील ी सत असली तर घर सत होत गहसौखय परतयकाचया वा ाला याव महणन हा लखन परपच जया ि यानी घरात सवगर िनमारण कला तयाना सलाम जया घरी कलह आह तयाना

Best luck

- नीरजा आपटीकर डाग बनरबी कनडा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला समजन घया पलीज िसहगड रसतयावर राहत असललया एका िचमकलीन गळफास घऊन आतमहतया कलयाची बातमी नकतीच वाचली का बर या िचमकलीन सवतःला अस सपवाव जनमदातया मलाना रागवणयाचा अिधकार पण आई-वडलाना नाही का मला आठवत लहानपणी कधी माझी आई लाटण घऊन माग लागायची महणायची मलया त मला तर बर होईल हा शबदपरयोग करणाऱया आईचया मलया या शबदातही ओतपरोत परम भरलल असायच तो शबद उचचारणयाचा अिधकार िनसगारन ितलाचा बहाल कलला आह आई या शबदावर अनक किवता-लख-कथामाला गाजताहत आई-बाबाना मलाशी काही परसगी कठोर वागावच लागत परत िववकब ी वापरन मधयमागारच अनसरण ह पालकाचया लकषातच यत नाही तयामळ मलाचया भिवत ाचया खो ा कलपनाना िचकटन थोडीफार मल चकली तर काही वळस पालक िशकषक वगारतच मलाना बदम मारहाण करतात नािशकमधय शालय िव ाथयारला िशिकषकन डसटर फकन मारलयानतर घाबरन वगारतच तया िव ाथयारला झटक यऊ लागलयामळ रगणालयात दाखल कराव लागल सवर चनलवर बरिकग नयज झळकत होतया शवटी अशा अनक घटनामळ सरकारन िव ाथयारना मारहाण करणाऱया दोषी कतीला परथम एक वषारचा तरगवास व पाच हजार रपय दड दसऱयादा मारहाण कलयास 25 हजार रपय दड व तीन वषारचा तरगवास अशा िशकषची तरतद काय ात कली या काय ाला मितरमडळाची मजरी िमळालयावरच तयाची अमलबजावणी होईल परत खऱया अथारन यामळ पालकाचया िशकषकाचया - िव ाथयारचया मनोव ीत बदल होईल का आधिनक सपधचया यगात लहान मलावर योगय वळी सससकार झाल तर उ ाचा भारत महास ा होणयाच माजी रा पती डॉ ए पी ज अबदल कलाम याच सव साकार होऊ शकल महातमा गाध नी महटल होत िशकषणाला नितक मलयाची जोड नसल तर त अधःपतनास कारणीभत ठरत सान गरज नी महटलयापरमाण मल ही दवाघरची फल या फलाना नहमी सकारातमक िवचारसरणी व आदशर िदला पािहज आजची मल ही उ ाची फल उ ाचया उजजवल भारताच आधारसतभ सबल व सशकत होणयासाठी परतयक पालकानी जागरक राहायला पािहज

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जगाला परल एवढ मनषयबळ आज आपलया भारतात आह मधयतरी एका अभयासामधय ह सप झाल की सवारत तरण दश भारत आह या अथारन की जवळ जवळ 70 टकक लोकसखया यवा आह जगावर राजय करणयाची खरी ताकद आज आपलयाकड आह कारण यवक व यवत नी भरलला दश आपला आह काहीही करणयाची ताकद आज आपलयाकड आह परश न आह तो समजावन घणयाचा व दणयाचा यवकाना योगय िदशा व अचक मागरदशरन याचया बळावर िबरिटशापरमाण आपणही खऱया अथारन जगजजत होऊ शकतो

वसथापनशा तजजञ िशव खरा सागतातYou can winया धत वर यवकानो Yes I can अस आतमिवश वासान महणत पाऊल पढ टाकल पािहज तच आह तझया जीवनाचा िशलपकार हा मतर मीच घडवणार माझ जीवन अस महणत आतमसात कला पािहज हाच मतर मनात घऊन परतयक यवकान िजजञासा वाढवन खऱया अथारन जाग झाल पािहज माणस घडत नसतात घडवावी लागतात आतमिवश वास िनमारण करावा लागतो माझयातला मी जागा करत जग बदलणयासाठी आधी मी बदलायला हवा आताची यवा िपढी िबघडली आह अस महणणाऱया वगारला दाखवायला हव की आमही उ ाचा भारत घडवणार आहोत यासाठी यवक-यवत नी परथम सवतःला घडवायला हव तयासाठी तयानी शरीर व मनाचया सबलतकड जासतीत जासत लकष िदल पािहज रोज ायाम कला पािहज सवामी िववकानद महणायच माझया िपरय िमतरानो रोज मदानावर जा खळ खळा वासरासारख हदडा ायाम करा जवहा तमही सबल व सशकत वहाल तवहा तमहाला परतयक गो चागलया परकार कळ शकल महणन आपल शरीर कमावणयासाठी रोज ायाम करण आवश यक आह िकशोरवयीन मल िनदरानाश रकतदाब मानिसक ाध नी गरसत झालली िदसत आहत वाढती सपधार चगळवाद नीितमलयाचा ऱहास घरातील वाद भय चचलता िनक आहार सपधारतमक वातावरण परीकषत कमी गण अिनचछन लादलला अभयासकरम यामळ मल नराश यकड जाऊ लागली आहत जानवारी 2010 चया पिहलयाच मिहनयात एकण 66 िव ाथयारनी आतमहतया कलया याच परमख कारण मलाची दबरल मन हच होय महणन मलाचया मानिसक सबलता व िनमरलतसाठी धयानधारणा ही आवश यक गो आह आनापानसती ह तयातील एक शासरोकत धयान श वासाचया साहाययान मनाची एकागरता व िनमरलता सबलता वाढत भय कमी होत चचलता दर होत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

मलाची आकलनकषमता वाढन जीवनात नितकता यत 2500 वषारपव गौतम ब ानी या साधनचा शोध लावला प गरजी शरी सतयनारायण गोएकाज नी 1969 मधय ही भारतातन ल झालली साधना परत भारतात आणली सपणर साधना श वासाशी सबिधत असलयामळ कठलयाही जातीचा वणारचा पथाचा दशाचा िव ाथ -िव ािथनी ही साधना करन आपल मन सबल व िनमरल करन ताणतणावमकत जीवन जग शकतो माणसाचा मद हा एका सकदात 800 हन अिधक गो ची न द घऊ शकतो तो 70 त 75 वष न थकता सतत काम कर शकतो तयात फार मोठी ऊजार असत ती जागिवणयासाठी आज खऱया अथारन गरज आह थॉमस एिडसन चार वषारचा असताना तयाला शाळतन परत पाठवल तयाचया िखशात िशकषकान िच ी टाकली होती तमचा टॉमी िशकषणात फार माग आह तो िशक शकणार नाही याच थॉमस एिडसनन आपली अतिरक मनोऊजार जागवन िवजचा िदवा तयार करन जगाला परकाशमान कल तयाआधी हजारावर अिधक तयाच परयोग फसल पण तो खचला नाही सगळा हा मानिसक परव ीचाच पिरणाम अबराहम िलकनन आपलया मलाचया मखयाधयापकाला िलिहललया पतरात मलाला समाजात कस वागायच व िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकवणयाची िवनती कली होती याच सामािजक िशकषणाची आज आपलया मलाना गरज आह आपण आपलया मलावर नसत अपकषाच ओझ लादतो िबचारी मल पार थकन जातात तयातन ती चकीचा मागर पतकरतात िचतरपटावर आतमहतयच खापर फोडन पालकवगर मोकळा होतो तीन तासात िसनमा आपलया मलाचया भावनाना हात घालतो मग जनमापासन आपलया बरोबर असणाऱया सवतःचया मलाचया भावना आपण का ओळख शकत नाही हा परश न पालकानी सवतःला िवचारला पािहज िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकणयासाठी मन सबल करणयासाठी खऱया अथारन तणावमकतीसाठी धयान महणज एक सवणरसधीच होय महणन पालकानो मल चकली-आपला अपकषाभग झाला तर तयाना जरर रागवा पण परमान (अतमरनात ओतपरोत परम भरलल अस ा) रागवलयानतर तवढच परमान तयाला जवळही घया िनिश चतच तयाना तमचा आदर वाटल या जगात तीन सदर िकरयापद आहत - परम करण मदत करण व सवा करण या तीन ईश वरी िकरयापदाना रोजचया जीवनात सथान दऊन आपल कटब आनदी व सखी बनवा आपलया

मलाना समजन घया व उ त समाज घडवा - द ा कोिहनकर (पाटील) पण

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला सवाततरय हव

वयसकर माणसानी शात बसन घडत असल त पाहाव आपल मत न दव नय वहारात फार लकष दऊ नय अस तरण िपढीला वाटत उलट आमच काळयाच पाढर अनभवान झाल आहत तया अनभवाचा तरण िपढीन फायदा करन घयावा अस जय ाना वाटत

जय नागिरकाच क कॉलज कट ाइतकच सवरमानय बनल आहत अगदी पारावर जमत नसली तरी वयसक मडळी कठ ना कठ एकतर जमतात कधी परष-परष कधी बायका-बायका तर काही िठकाणी जय नागिरकाचया जो ा एकतर यतात गपपाच िवषय सगळया कट ावर सामाईकच पनशनवाढ महागाई तरण िपढीच आपलयाला न मानवणार वागण कमी होत असलला िजवहाळा इतयादी इतयादी या सगळयात एक महततवाचा म ा नहमी चचत असतो मलगा सन नातवड आपापलया परीन व ाना गपप राहणयास सचवत असतात अन व ाना त मानय नसत एका कट ावर हाच िवषय रगला होता

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

एक आजोबा सागत होत मी मलाला फड बचत याबाबत सागायला गलो तर तो महणतो तमचया वळी वगळ होत आता सगळी गिणत बदलली आहत तमही यात लकष घाल नका त तणतणत सागत होत अर वगळ काय होत दोन मल तयाची िशकषण प-पाहण सगळा परपच चालवन आज मी एवढी िशललक ठवलीच आह ना आजकालचया मलाना आिण सनाना नसत पस उधळायला हवत मो ाच अिजबात ऐकायला नको तर काय अस महणत तयाचया प ीनही सर धरला मलग तसच सनाही तशाच अहो नातवडही आपलयाला बोलतात काल दपारी मला दोनची मािलका बघायची होती ब ाला महटल तझा तो ाण- ाण िसनमा बद कर मल वाईट ससकार होतात तयातन मी अस महणताच बटीन गळा काढला अन मग सनबाई महणाली आता दवाच िसनम दाखवन गळाच गणपती का बनवायच मलाना तयाना आताचया जगात जगायच आह तर जगात काय चालत त कळलच पािहज माझी मािलका बघायची राहन गली

तयावर दसऱया काक महणालया मला तर फार राग यतो घरात ह करा त कर नकाचा जप नको महणन मी दवळात जात तर तही तयाना पटत नाही दवळात रोज फरशीवर बसन साध आखडल तर कोण िनसतरणार अस सनबाई िवचारत माझ एक वळ ठीक आह पण यानाही सवाततरय नाही कशाच वय झाल महणज आमची मन का मली आहत वषारनवषारची िवचार करणयाची प त का बदलणार आह आमचया िपढीच तर फारच हाल झाल पव विडलधाऱयाचया मान-मयारदा साभाळायचया महणन आमही सवतला मरड घातली अन आता जीवन वयोमानानसार परावलबी झाल महणन मला-नातवडाचया पढही माघार घयावी लागत कधी-कधी मला वाटत जय नागिरकानी सवाततरयाची चळवळ उभारायला हवी

तयाचया या वाक यावर कट ावर खसखस िपकली हसणयाला वरवर िनिम िमळाल तरी परतयकाचया हदयात एक बारीक कळ उमटन गली आपलयालाही सवाततरय नाही ही भावना परतयकाचया मनात उफाळन गली जय नागिरक याबाबत काय करतील त करोत पण जयाचया घरात वयसक मडळी आहत तयानी मातर याबाबत जरर िवचार करायला हवा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

डाएट िटपस अधनमधन पण कस कवहा आिण काय खाव शक य असल िततकी मधलया खाणयाची वळ साभाळावी मखय जवणानतर कमीत कमी दीड

त दोन तास जाऊ ावत जवणानतर लगच लहर आली महणन खाऊ नय खाणयाच परमाण कमी कराव महणज जर तमही कठलाही पदाथर एक वाटी खाणार असाल तर अध वाटी खावा

वजनावर िनयतरण ठवणयासाठी तमही काय खाता यापकषाही िकती खाता याला महततव आह एखादा पदाथर पणर सोडन िदला तर काही जणाना नराश यही यत पण परमाण कमी ठवलत तर तमही तो पदाथर खाणयाचा आनद कठलाही मानिसक दबाव न ठवता लट शकता यापढ ऑिफसमधय भजी िकवा बटाटवडा मागवताना हा िनयम लकषात ठवा सवयीन ह नककी शक य होत

मधलया वळचया खाणयामधय िपणयाचया पदाथारचास ा समावश करा महणज कॉफी सरबत िकवा चहा हा खाणयाचया पदाथारबरोबर न घता वगळा पदाथर महणन घयावा तयाबरोबर शक यतो काही खाऊ नय

टीवहीसमोर बसन खायच टाळाव तस करताना आपण नककीच जररीपकषा जासत खातो लहान मलामधलया वाढतया वजनाचया परमाणाकड बघता तयानास ा तस कर दऊ नय

मधलया वळचया खाणयाच पदाथर बदला परय ान ह शक य आह गिहण नी घरात तळलल पदाथर (मखयतः बाहरन आणलल) न ठवण चागल घरी असल की दपारचया टीवही बघणयाचया वळत खालल जातात

तयाऐवजी शगदाण सकामवा (न खारवलला) घरी बनवलली सरबत तल कमी असलल पोह मरमर ला ा ला ाचया िपठीपासन कलल पदाथर र ाच पदाथर वगर चागल फकत खायचया परमाणाकड लकष ठवा कवळ िजभचया चवीसाठी खाणयाच टाळा

शवटी माणस हा सवयीचा गलाम असतो तमही जशी सवय लावाल तशी तमची जीभ तमच ऐकल नहमी बटा ाच वफसर खाणाऱया माणसालास ा वरील पदाथर खाणयाची सवय लावता यऊ शकत आिण ती लावावीच जर डायबिटस हाय बलड परशर वाढलला कोलसटरॉल यासारखया घातक आजाराना बळी पडायच नसल तर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व काचया दाही िदशा ासोपचाराची नयारी दिनया

lsquo दमाrsquo हा सनाचा िवकार आह ह आपणास सहजगतया उमगत पण सतत दमलयासारख वाटत ह lsquoचकीचया सनामळrsquo अस शकल ह आपलया लकषात यण जरा कठीण आह lsquoसपािडलायटीसrsquo िकवा lsquoिसलप िडसकrsquoमळ मान पाठ दखत ह आपणास माहीत असत पण ासाचा आकतीबध िबघडलयामळही अस होऊ शकत अस कोणी आपणास सािगतल तर त खर वाटणार नाही मनोिवकत मळ नराशय व नाहक िचता िनमारण होतात ह आपण वाचलल असत पण सनततर िबघडलयानही त िनमारण होऊ शकतात ह आपलया गावीही नसत पण अनक ाधी िवकार ह चकीचया सनामळ िनमारण होतात अस धयानात यऊ लागल आह व महणनच lsquo ासोपचारrsquo ह नवीन ततर झपाटय़ान िवकिसत होऊ लागल आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

इितहास वासतिवक पाहता lsquo ासाrsquoच अननयसाधारण महततव भारतीय दशरनानी िवशषत योगान फार पव च जाणल होत अस महटलयास त वावग ठरणार नाही िकबहना ास व तयाच िनयतरण (पराणायाम) हा शरीर व मन याना जोडणारा lsquoसतrsquo आह अशीच पवरसर ची धारणा होती व महणन lsquo सनश ीrsquoला अननयसाधारण महततव होत शरीराचया िविवध िकरयापकी काह वर आपल lsquoऐिचछकrsquo िनयतरण असत तर काही आपोआप घडतात (Reflex Involuntary of Au-tonomous ) हात हलवन चहाचा कप उचलण ऐिचछक (Voluntary ) तर हदयसपदन आपोआप (Involuntary ) पण lsquo ासrsquo ही सवरसाधारणपण एकच अशी िकरया आह की जी एकाच वळी ऐिचछक िनयतरणाखाली अस शकत (जस आपण जलद सन कर शकतो वा इचछपरमाण सथ दीघर सन कर शकतो) वा जो पणरपण परितिकषत अस शकत (जस आपण घाबरलयास सन आपोआप जलद होत व धयानास बसलयास सन आपोआप सथ व खोल होत)

सनाचया या खािसयतमळच योगशा ज एक सवरतक lsquoशरीर-मनोव कrsquo Body mind Medicine आह त पराणायामाचया माधयमातन उतक सनोपचार साधत व मनावर िनयतरण आण पाहत अनय परितिकष िकरया या पणरत आपलया ऐिचछक िनयतरणाचया बाहर असतात पण

सन हीच एक िकरया इचछावत व अिनचछावत अशा दोनही मजजाससथाचया िनयतरणाखाली असत व महणन तया माधयमातन सपणर lsquoमदवर िनयतरण आणणयाचा मानवान परय कला आह योगी हदयगती कमी-जासत कर शकतात वा lsquoभकrsquo ताबयात ठव शकतात तयाच हच रहसय आह मन आिण शरीर तसच ास-शरीर आिण मन याचा हा सबध जसजसा दगोचचर होऊ लागला आह तसतस चकीचया सनाच िविवध दषपिरणाम सप होऊ लागल आहत व महणनच या िवषयातल तजजञ आज आपणास सनपरिकरया (िवशष करन उचछवास) परत िशकणयास सागतात शा ीय बठक अगदी छोटय़ा बाळामधय आपलयाला उरो सन (Chest berathing ) आिण उदर सन (Abdominal berathing ) अशा दोनही िकरया सहजपण व तालब रीतया चालललया िदसतात पण आपण हळहळ या दोह तील ताल िवसरत जातो तसच परामखयान उरो सन व तही उधरव उरो सन (Upperchest Brcathina ) करीत राहतो साहिजकच

सनाचया lsquoउथळrsquo पातळीवरच राहतो व या अशा दीघरकालीक चकीचया सनामळ अनक िबघाडाना उदा सततची दमणक डोकदखी- मानदखी- पाठदखी ताणतणाव नाहक िचतागरसतता इ इ जनम दतो अस या िवषयातल तजजञ सागतात ताण वाढला की माणस अिधकािधक उरो सन करतो असही आढळन आल आह या सवर गो मळ शरीरातील

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

काबरनडाय ऑकसाइड वाय हा अिधक परमाणात बाहर फकला जातो तयाच रकतातील परमाण कमी झालयान रकत अिधक अलकलाइन होत रकताची आमलता कमी झालयान Bohr effect मळ िहमोगलोबीनपासन ऑिकसजन सटन पश ना उपलबध होणयाचया िकरयत अडथळा होतो तसच रकतवािहनया आकिचत होऊन िविवध अवयवाना व पश ना होणारा रकतपरवठाही कमी होतो याचा अिधक पिरणाम ऑिकसजन व गलकोज वर अितिरकत परमाणात अवलबन असणाऱया मदवर होतो व तयाच कायर िबघडत या सवर दषपिरणामाना `Brain Fog अस सबोधणयात यत या धकयान गरसत मदमळ आपली सवदनशीलता कमी होत lsquoमडrsquo सतत िबघडत राहतो व पिरघ मजजाससथा (Peripheral Nervous system ) अितसवदनशील होऊन सतत मगया यण दखण अशा तकरारी िनमारण होतात ाय लवकर दमतात पोटाचया ायवर पिरणाम झालयान वारवार शौचाची भावना होत (Irritable Bowel syndrome ) एखा ा िविश अ घटकाची अ लज वाढीस लागत व सनाचया ायवर अितिरकत ताण आलयान मान खाद व वरची पाठ दख लागत अस या िवषयातल तजजञ सागतात काही वळा या Brain Fog च पयरवसन घबराटीत (Panic attacks ) िकवा फोिबयातही होताना िदसत ह सवर टाळावयाच असल तर आपलया सनाचया गणव त बदल घडवन आणावयास हवा अस ह तजजञ सागतात चकीचया सनामळ िनमारण होणाऱया या सवर शरीरमनाचया िबघाडाना सन अकतीबधातील िबघाड Breathing Pattern Disorders ( BPD ) अस सबोधणयात यतो नमक काय करावयास हव

सन सधारणयाचा एक उ म उपाय महणज lsquoपराणायामrsquo ततर िशकण (अथारत योगय सन हा पराणायामाचा फकत एक आयाम आह ह यथ परकषारन धयानात घयाव) या ितिरकत शरीरातील िविवध भागाच अवयवाच िशिथलीकरण करन ासावर लकष किदरत करन सन सधारणयाची अनकिवध ततर आज उपलबध आहत तजजञाचया मागरदशरनाखाली व आपापलया परकतीनसार व आवडीनसार आपण याचा अवलब कर शकतो पराणायाम पराणायाम महणज काही मयारिदत अथारन िनयितरत ासोचछवास जाणीवपवरक

ासोचछवासाची परिकरया बदलण महणज पराणायाम योगाचया भाषत ास आत घणयाचया िकरयला परक उचछवासाचया िकरयला रचक तर दोह चया मधय खास थाबिवणयाचया परिकरयला कभक महणतात या परक रचकाचया तालावर िनयतरण आणन आपण ासोचछवास जया नाकपडय़ातन करतो तयाचया बदलावर िनयतरण आणन (उजवी डावी िकवा दोनही नाकपडय़ा) पराणायाम साधता यतो थोडकयात अितशय शा ोकत प तीन आपण पराणायामाचया रपान

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सन परिशकषण घऊन सन सधार शकतो अथारत या सजञा यथ ासोचछवासाचया भाषत समजािवलया असलया तरी स म अथारन तयाचा अितम सबध पराणशकतीशी महणज चतनय शकतीशी व पराणमय कोशाशी आह ह धयानात ठवण महततवाच) सन परिशकषण चकीची सन प ती आपलया इतकी अगवळणी पडलली असत की ती िवसरन योगय प त िशकणयासही िकतयक वळा सहा-सहा मिहन लाग शकतात यात मखय भर हा पणर उचछवासावर असतो तसच सनाच मखय तसच परक ाय िशिथलीकरणावर व lsquo सनभानrsquo आणणयावरही भर िदला जातो अशीच एक साधी-सोपी प त वर चौकटीत िदली आह lsquoसास की जररत ह िजदगी क िलयrsquo अस एका गाजललया िहदी गाणयात महटल आह त िकती खर आह व तया द ीन ासोपचाराच महततव एवहाना वाचकाचया धयानात आल असलच

सन ायाम हात असललया एखा ा खच वर आरामात बसा आपल हात खच चया हातावर सहजपण

िवसाव ा कोपरान बाहवर हलकासा दाब ा यामळ ासोचछवास करताना मानच वा खा ाच

ाय तमही साहिजकच वापर शकणार नाही नहमीपरमाण ास घतलयावर ओठ अलगद िवलग करा आिण हळवारपण त डान उचछवास करा ओठ परत बद करा कषणभर थाबा आिण सावकाश ास आत घया उचछवास पणर व दीघर झाला की ास आपोआपच खोल व पणर घतला जातो उचछवास ासापकषा दीघर असण आवशयक (व योगयही) असत ह सकाळसधयाकाळ वीस-वीस वळा करा सरवातीस योगय मागरदशरनाखाली व अगदी घडय़ाळ लावन हा सन अभयास करावा हळहळ त सहज साधल जाईल

- डॉ उलहास कोलहटकर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव - २००९

माय मराठी स थन ग यावषीरची िदवाळी िटटवाळा यथील rsquoमकताrsquo या लहान मली या अनाथ मास भट दऊन तथील लहानगया यासोबत िदवाळी साजरा कली याची ही काही कषणिचतर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हसवणक

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

httphindi-marathi-jokesblogspotcom

शरयावली

सपदिकय मडळ

१) शरी सागर राजणकर सपादक

२) शरी अवधत कामत सदसय

मािसकाची माडणी व िडझाईन

शरी िवजय जोशी

आवाहन

आपलयाकडील लख किवता editoremasikmaimarathiorg या ईमल आयडीवर

पाठवा ात आपल लख किवता ई कोणतयाही सवरपात (ऊ jpg pdf manu-

script ) चालतील िनवडलल लख ईमािसकात परकािशत कल जातील शकय झालयास

लखासोबत आपल छायािचतर पाठवाव तसच आपल सपकर करमाक ईमल कळवावत

Disclaimer

ईमािसकातील लख व तयातील माडलली मत ही तया लखकाची वयिकतक असन ससथा

तयास दजोरा दणार नाही

ईमािसक ह मोफत िवतरणाकिरता आह

ससथबाबत अिधक मािहती किरता wwwmaimarathiorg यथ अवशय भत ा

धनयवाद

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपावली उतसवाच सवरप अ िद ाची आरास

दीपावलीचया सायकाळी घरात व घराबाहर िद ाची ओळ लावावी दीपावली महणज िद ाची ओळ यामळ घराला अपरितम शोभा िनमारण होऊन उतसाह यतो व आनद होतो िवजचया िद ाची माळ लावणयापकषा तल व वातीचया पणतया लावणयात शोभा व शातपणा जासत आह दीप या शबदाचा खरा अथर तल व वात याची जयोत `अधाराकडन जयोतीकड महणज परकाशाकड जा अशी शरतीची आजञा आह - `तमसो मा जयोितगरमय या तीन िदवसात जयाचया घरी िदव लागत नाहीत तयाचया घरी नहमीच अधकार रहातो त परकाशाकड महणज जञानाकड जाऊ शकत नाहीत दीपदानान ल मी िसथर होत आपलया घरी सदव ल मीचा वास व जञानाचा परकाश असावा यासाठी परतयकान आनदान दीपावली उतसव साजरा करावा यान घरात सखसमि रहात

आ आकाशकिदल

`हा िद ाचया आराशीचाच एक भाग आह आिश वन श एकादशी त काितक श एकादशीपयरत घराचया बाहर एक उच खाब परन तयावर दोरीचया साहाययान जो िदवा टागतात तयाला आकाशिदवा अस महणतात तयाचा िविध पढीलपरमाण असतो घरापासन जवळच थोडी जमीन गोमयान सारवावी तीवर चदनयक त जलान परोकषण करन अ दल कमळ काढाव मधयभागी वीस हात नऊ हात िकवा पाच हात लाबीचा खाब परावा तो व पताका अ घटा कलश यानी सशोिभत करावा तयावर अ दलाकित दीप (किदल) करन अडकवावा तया दीपात (किदलात) मोठा िदवा लावावा तयाभोवती

कमळाचया परतयक पाकळीत एक अस आठ िदव धमर हर भित दामोदर धमरराज परजापित िपतर (तमिसथत) व परत याना उ शन लावाव िद ात ितळाच तल घालाव नतर दीपाची

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दामोदराय नभिस तलाया लोलया सह परदीप त परयचछािम नमोऽननताय वधस

अथर शर असा परमश वर जो दामोदर तयाला हा जयोतीसह दीप अपरण करतो तयान माझ कलयाण कराव याच फल ल मीपरािप त ह आह

इ रागोळी `मळ ससकत शबद रगवलली स दयारचा साकषातकार व मगलाची िसि ह रागोळीच दोन उ श होत िविश शभर चणर िचमटीतन जिमनीवर सोडन रखाटललया आकतीला रागोळी अस महणतात रागोळी ही मितकला आिण िचतरकला याचयाही आधीची आह कठलयाही धािमक िकवा मागिलक कतयात रागोळी आवशयक आिण पराथिमक गो आह कोणतयाही सण उतसव मगल

समारभ पजा वरत इतयािद शभपरसगी परथम धमरकतयाचया जागी रागोळी काढणयाची परथा आह एखा ाला िकवा एखादीला ओवाळताना ती िक त बसललया पाटाभोवती आिण पढही रागोळी काढतात समारभाचया भोजनपरसगीही पाटाभोवती व पानाभोवती रागोळी काढतात िदवाळीचया सणात दारापढ िकवा अगणात िविवध परकारचया रागोळया काढन तया िविवध रगानी भरतात जनया काळी परतयक घरी रोज दारापढ सडासमाजरन करन रागोळी काढणयाची परथा होती

ई फटाक

िदवाळीचा आनद ि गिणत करणयासाठी लहान-मोठ सवरच जण रातरी फटाक वाजवतात व आतषबाजी करतात

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

उ अभयग ान नरक चतदरशी त बिलपरितपदा ह दीपावलीच तीनही िदवस रोज अभयग ान करणयास सािगतल आह अभयग ान (मागिलक ान) या िदवशी सकाळी लवकर उठन परथम अभयग ान करणयास सािगतल आह शरीराला तल लावन चोळन त तवचत िजरिवण व नतर ऊनपाणयान ान करण महणज अभयग ान

नहमीचया ानाचा परभाव समार तीन तास िटकतो तर अभयग ानामळ चार त पाच तास िटकतो तवचला नहमी ि गधता असावी लागत महणन तल लावायच ऊनपाणी ह मगल व शरीराला सखदायक आह महणन ऊनपाणयान ान सािगतल आह तल लावन नतर ान करणयान तवचला व कसाना आवशयक तवढाच ओशटपणा रहातो महणन ानापव तल लावण आवशयक आह ानानतर तल लावण उिचत नाही

`अभयग ान करताना दशकाळकथन कराव लागत दशकाळकथनाची भारतीयाची प ित विशष पणर आह बर दवाचा जनम झालयापासन आतापयरत बर दवाची िकती वष झाली कोणतया वषारतील कोणत व िकतव मनवतर चाल आह या मनवतरातील िकतव महायग व तया महायगातील कोणत उपयग चाल आह या सवारचा तयात उललख असतो यापरमाण दशकाळकथन करावयाच असत यावरन यापव कवढा मोठा काळ गला आह व रािहलला काळही कवढा मोठा आह याची कलपना यत आपण फार मोठ आहोत अस परतयकाला वाटत असत पण आपण िकती लहान व स म आहोत याची कलपना या िवश वाचया अफाट काळावरन यत यामळ माणसाचा गवर नाहीसा होतो हा मोठा फायदा आह

वषारतन पढील पाच िदवस अस अभयग ान करणयास शा ात सािगतल आह

१ सवतसरारभ

२वसतोतसवाचा परारभ िदवस महणज फालगन कषण परितपदा व

३ िदवाळीच तीन िदवस महणज आिश वन कषण चतदरशी अमावासया व काितक श परितपदा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदवाळीत िकलला का बाधतात

िकलला बाधण महणज काय

िकलला बाधण महणज सवतःचया मन आिण ब ी यावर ईश वराचया शक तीच तज िनमारण होण महणनच िकलला बाधण या माधयमातन आपण ई राच तज परा कर शकतो

लहान मलच िकलला का बाधतात

लहान मलामधय िनमरळता असत लहान मल ही ईश वराच रप असतात अस महटल जात कारण

लहान मलाचया मनावर जासत ससकार झालल नसतात लहान मलामधय िनमरळता असत ११ वषारपयरतची मल ही िनरागस असतात तयानतर मातर मल ब ीन एखादी कती करतो मलामधय ई राकडन आलली उजार गरहण करणयाची कषमता असत

िकलला घराचया बाहरच का बनवतात

घर ह सम ी-दशरकतच परतीक असत घरासमोर िकललयाची िनिमती कलयामळ घराच रकषण करणयासाठी महणजच घरात असललया धनसम ीला िटकवन ठवणयासाठी छ िशवाजी महाराजासारखया कषातरतजाच परितिनधीतव करणार या िकललयाच नततव असललया धमारचरणी राजाशी अभदता िनमारण करत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

नरक चतदरशी (आिश वन व चतदरशी) १ नरक चतदरशी

शरीमद भागवतपराणात अशी एक कथा आह - `पव परागजयोितषपर यथ भौमासर िकवा नरकासर या नावाचा एक बला असर राजय करीत होता दव व मानव याना तो फार पीडा दऊ लागला हा द दतय ि याना पीडा दऊ लागला तयान िजकन आणललया सोळा हजार उपवर राजकनयाना तरगात क डन ठवल व तयाचयाशी िववाह करणयाचा बत कला तयामळ िजकडितकड हाहाकार उडाला शरीकषणाला ही बातमी समजताच सतयभामसह तयान असरावर हलला कला नरकासराला ठार करन सवर राजकनयाना मक त कल मरताना नरकासरान कषणाकड वर मािगतला की `आजचया ितथीला जो मगल ान करील तयाला नरकाची पीडा होऊ नय कषणान तसा वर तयाला िदला तयामळ आिश वन व चतदरशी ही नरक चतदरशी मानली जाऊ लागली आिण लोक तया िदवशी सय दयापव अभयग ान कर लागल चतदरशीचया िदवशी पहाट नरकासरास ठार करन तयाचया रक ताचा िटळा कपाळास लावन शरीकषण घरी यताच नदान तयास मगल ान घातल ि यानी िदव ओवाळन आनद क त कला

२ यमतपरण

अभयग ानानतर अपमतय िनवारणाथर यमतपरण करणयास सािगतल आह हा तपरणाचा िविध पचागात िदलला असतो तो पहावा व तयापरमाण िवधी कराव तयानतर आई मलाना ओवाळत काही जण अभयग ानानतर नरकासराचया वधाच परतीक महणन कारीट पायान ठचन उडिवतात तर काही जण तयाचा रस (रक त) िजभला लावतात

३ नरकचतदरशीचया िदवशी बरा महतारवर ान

बरा महतारत कल गलल ान ह दवपरपरा या शरणीत यत व दवपरपरमळ िजवाला पढील लाभ होतात -

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

अ श ता पिवतरता व िनमरळता या परकारच ससकार होण

आ बरा महतारवर परकषिपत होत असलल ईश वरी चतनय व दवताचया लहरी गरहण करणयास समथर बनण

इ ईश वरी चतनय गरहण होणयासाठी सवतला दकष करण व ईश वराचया सकलप इचछा आिण िकरया या तीन परकारचया शक ती व या तीन शक त चया अनषगान जञानशक तीही गरहण करता यण

ई ानो र लावणयात यणारा िटळा द शक त वर स शक त नी मात कलयाच िनदशरक आह

तळशीिववाह

१ तळशीिववाह िवधी

िवषणचा (बाळकषणाचया मत चा) तळशीशी िववाह लावन दण असा हा िविध आह पव चया काळी बालिववाहाची प त होती हा िविध काितक श एकादशीपासन पौिणमपयरत एखा ा िदवशी करतात तयासाठी िववाहाचया पवरिदवशी तळशीवदावन रगवन सशोिभत करतात वदावनात ऊस झडची फल घालतात व मळाशी िचचा व आवळ ठवतात हा िववाहसोहळा सधयाकाळी करतात

२ तळशीच शरीकषणाबरोबर लगन होण याचा भावाथर

तळस ही पािवतरय व सािततवकता याच परतीक आह तळशीबरोबर शरीकषणाचा िववाह होण याचा अथर ईश वराला जीवाचा `पािवतरय हा गण अितशय िपरय असण याचच परतीक महणज शरीकषणान गळयामधय `वजयती माळा पिरधान कलली असण

महततव या िदवसापासन शभ िदवसाला महणजच महतारचया िदवसाना सरवात होत `हा िववाह भारतीय ससकतीतील आदशरतव दशरवणारा िववाह आह अस मानल जात

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

प त घराचया अगणात शणाचया पाणयाचा सडा घालावा तळस कडीमधय असलयास कडीला पाढरा रग ावा पाढर या रगाचया माधयमातन ईश वराकडन यणारी शक ती आकषरन घतली जात तळशीचया भोवती सािततवक रागोळी काढावी तयानतर ितची भावपणर पजा करावी पजा करताना पि मला त ड करन बसाव

पराथरना ह शरीकषणा व ह तलसीदवी आज िदवसभरात तमचयाकडन जी शक ती मला िमळल ती रा व धमर याचया रकषणासाठी वापरली जाऊ द सकटात िनराश न होता ई रावर माझी अखड शर ा व भक ती अस द

नामजप या िदवशी पथवीवर कषणतततव जासत परमाणात कायररत असत तळशीचया झाडातनही जासत परमाणात कषणतततव कायररत असत या िदवशी शरीकषणाचा नामजप करावा पजा झालयानतर वातावरण खप सािततवक होत तया वळीही शरीकषणाचाच नामजप करावा

तळशीच फायद तळस ही जासत सािततवक असलयान ितचयात ईश वराची शक ती मो ा परमाणात आकिषत होत तळशीची पान िपणयाचया पाणयात टाकलयामळ पाणी श व सािततवक होत आिण तयात शक ती यत तया पाणयामाफर त िजवाचया परतयक पशीत ईश वराची शक ती कायररत होत

दविदवाळी

कलसवामी कलसवािमनी इ दवदवता याचयाखरीज अनय दवदवताचीही वषारतन एखा ा िदवशी पजा होऊन तयाना नव अपरण होण आवशयक असत मागरशीषर श परितपदचया िदवशी आपल कलदवत व इ दवता याबरोबरच सथानदवता वासतदवता गरामदवता आिण गावातील अनय मखय व उपदवदवताना तसच महापरष वतोबा इतयािद िन सतरीय दवदवताना तयाचया मानाचा भाग पोहोचिवणयाच कतर पार पाडतात या िदवशी पकवा ाचा महानव दाखिवला जातो

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

ल मीपजन (आि वन अमावा या) ल मीपजन

सामानयत अमावासया हा अशभ िदवस महणन सािगतला आह पण तयाला अपवाद या अमावासयचा आह हा िदवस शभ मानला आह पण तो सवर कामाना नाही महणन शभ महणणयापकषा आनदी िदवस महणण योगय ठरत `परातकाळी मगल ान करन दवपजा दपारी पावरणशरा व बरा णभोजन आिण परदोषकाळी

लतापललवानी सशोिभत कललया मडपात ल मी िवषण इतयािद दवता व कबर याची पजा असा या िदवसाचा िविध आह या िदवशी िवषणन ल मीसह सवर दवाना बळीचया कारागहातन मक त कल आिण तयानतर त सवर दव कषीरसागरात जाऊन झोपल अशी कथा आह तयाचयापरीतयथर परतयकान आपापलया घरी सवर सखोपभोगाची उ म वसथा करावी व सवरतर िदव लावाव अस सािगतल आह ल मीपजन करताना एका चौरगावर अकषताच अ दल कमल िकवा सविसतक काढन तयावर ल मीचया मत ची सथापना करतात ल मीजवळच कलशावर कबराची परितमा ठवतात तयानतर ल मयािद दवताना लवग वलची व साखर घालन तयार कललया गायीचया दधाचया ख ाचा नव दाखिवतात धन गळ साळीचया ला ा ब ास इतयािद पदाथर ल मीला वाहन नतर त आप त ाना वाटतात मग हातातील चडीन िपतमागरदशरन करतात (हातातील पिलता दिकषण िदशकड दाखवन िपतमागरदशरन करतात) बरा णाना व अनय कषधापीिडताना भोजन घालतात रातरी जागरण करतात पराणात अस सािगतल आह की आिश वन अमावासयचया रातरी ल मी सवरतर सचार करत व आपलया िनवासासाठी योगय अस सथान शोध लागत िजथ सवचछता शोभा आिण रिसकता आढळत ितथ तर ती आकिषत होतच िशवाय जया घरात चािरतरयवान कतर दकष सयमी धमरिन दवभक त व कषमाशील परष आिण गणवती व पितवरता ि या वासत करतात तया घरी वासत करण ल मीला आवडत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

ल मीपजनाचया िदवशी ल मी व कबर याची पजा का करतात

कोजागरीस ल मी व इदर या दवताच पजन सािगतल आह तर या अमावासयस ल मी व कबर या दवताच पजन सािगतल आह ल मी ही सप ीची दवता आह तर कबर हा सप ी-सगराहक आह अनकाना पस िमळिवणयाची कला साधय आह पण तो राखावा कसा ह माहीत नाही िकबहना पसा िमळिवणयापकषा तो राखण साभाळण व योगय िठकाणीच खचर करण ह फार महततवाच आह खचर कसा करावा ह अनकाना कळत नाही तयामळ अनाठायी खचर होऊन पसा तयाचयाजवळ िशललक रहात नाही कबर ही दवता पसा कसा राखावा ह िशकिवणारी आह कारण तो धनािधपित आह महणन या पजकरता ल मी व कबर या दवता सािगतललया

आहत सवरच लोक िवशषत ापारी ही पजा मो ा उतसाहान व थाटामाटात करतात या

अल मी िनसारण

गण िनमारण कल तरी दोष नाहीस झाल पािहजत तरच गणाना महततव यत यथ ल मीपराप तीचा उपाय झाला तसच अल मीचा नाशही झाला पािहज महणन या िदवशी नवीन करसणी िवकत घतात ितला ल मी महणतात तया करसणीन मधयरातरी घरातील कर सपात भरन तो बाहर टाकावा अस सािगतल आह याला अल मी (कचरा - दािरदयर) िनसारण महणतात एरवही कधीही रातरी घर झाडण वा कर टाकण करावयाच नसत फक त या रातरी त करावयाच असत कचरा काढताना सप व िदमडी वाजवनही अल मीला हाकलन लावतात

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

बिलपरितपदा (काितक श परितपदा)

बिलपरितपदला बळीची पजा करतात बळीन राकषस कळात जनम घऊनही तयाचया पणयाईन तयाचयावर वामनदवाची कपा झाली तयान ईश वरीकायर महणन जनतची सवा कली तो सािततवक व ीचा व दानी राजा होता परतयक मानव हा सरवातीला अजञानी असलयामळ तयाच हातन वाईट कतय घडत असत परत जञान आिण ईश वरीकपमळ तो दवतवाला पोहच शकतो ह या उदाहरणावरन िदसन यत

कथा हा साडतीन महतारपकी अधार महतर आह बिलपरितपरदची कथा अशी - बिलराजा हा अतयत दानशर होता दारी यणारा अितिथ ज मागल त तयाला तो दान दत अस दान दण हा गण आह पण गणाचा अितरक हा दोषाहरच असतो कोणाला काय कवहा व कोठ ाव याचा िनि त िवचार आह व तो शा ात व गीतन सािगतला आह सतपातरी दान ाव अपातरी दऊ नय पण बिलराजा कोणालाही कवहाही ज मागल त दत अस अपातर माणसाचया हाती सपि गलयान त मदोनम होऊन वाटल तस वाग लागतात तवहा भगवान िवषणन मजा मलाचा अवतार घतला वामन महणज लहान मजा मलगा लहान असतो व तो `ॐ भवित िभकषा दही महणज `िभकषा

ा अस महणतो िवषणन वामनावतार घतला व बिलराजाकड जाऊन िभकषा मािगतलयावर तयान िवचारल ``काय हव तवहा वामनान ितरपाद भिमदान मािगतल वामन कोण आह व या दानामळ काय होणार याच जञान नसलयान बिलराजान ितरपाद भिम या वामनाला दान िदली तयाबरोबर या वामनान िवराटरप धारण करन एका पायान सवर पथवी ापन टाकली दसर या पायान अतिरकष ापल व ितसरा पाय कोठ ठव अस बिलराजास िवचारल ितसरा पाय आपलया मसतकावर ठवा अस बिलराजा महणाला तवहा ितसरा पाय तयाचया मसतकावर ठवन तयाला पाताळात घालावयाच अस ठरवन वामनान ``तला काही वर मागावयाचा असल तर माग (वर बरिह) अस बिलराजास सािगतल तवहा `आता पथवीवरील माझ सवर राजय सपणार आह व आपण मला पाताळात घालिवणार आहात तवहा तीन पावल टाकणयाच ज सवर घडल त पथवीवर परितवष तीन िदवस तरी माझ राजय महणन ओळखल जाव असा तयान वर मािगतला त तीन िदवस महणज आिश वन कषण चतदरशी अमावासया व काितक श परितपदा याला बिलराजय अस महणतात बिलराजयात आपलया मनाला वाटल तस लोकानी वागाव अस धमरशा सागत मातर शा ान सािगतलली िनिष कम सोडन अभ यभकषण अपयपान व अगमयागमन ही िनिष कम आहत महणन या िदवसात माणस दार उडिवतात (आतषबाजी करतात) पण दार पीत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

नाहीत शा ान परवानगी िदली असलयान परपरन लोक या िदवसात मौजमजा करतात अशी ही िदवाळी बिलपरितपदचया िदवशी जिमनीवर पचरगी रागोळीन बिल व तयाची पत नी िवधयावली याची िचतर काढन तयाची पजा करावी तयाना म मासाचा नव दाखवावा यानतर बिलपरीतयथर दीप व व याच दान करतात या िदवशी परातकाळी अभयग ान कलयावर ि या आपलया पतीला ओवाळतात दपारी पकवा ाच भोजन करतात िदवाळीतला हाच िदवस परमख समजला जातो या िदवशी लोक नवी व ावरण लवन सवर िदवस आनदात घालिवतात या िदवशी गोवधरनपजा करणयाची परथा आह तयासाठी शणाचा पवरत करन तयावर दवार व फल खोचतात व कषण गोपाळ इदर गायी वासर याची िचतर शजारी माडन तयाचीही पजा करतात व िमरवणक काढतात

भाऊबीज (यमि तीया)

१ अथर हा िदवस महणज शरद ऋततील काितक मासातील ि तीया ि तीयचा चदर आकषरक व वधरमानता दाखवणारा आह तवहा `िबजचया कोरीपरमाण बधपरमाच वधरन होत राहो ही तयामागची भिमका आह आपलया मनातील ष व असया िनघालयामळ सवरतर बधभावनची कलपना जागत होत महणन तयाकिरता भाऊबीजचया सण बध-भिगन चा परमसवधरनाचा हा िदवस आह जया समाजात भिगन ना समाजातील व रा ातील परष वगर भिगनी समजन तयाचया सरकषणाची जबाबदारी घऊन तयाना अभय दतील व तयामळ तया समाजात िनभरयतन िफर शकतील तो िदवस महणज दीपावलीतील भाऊबीज पजनाचा िदवस

२ कथा व िवधी `काितक श ि तीयला यमि तीया ह नाव आह हा िदवस भाऊबीज या नावानही परिस आह या िदवशी यम आपली बहीण यमना िहचया घरी जवायला गला महणन या िदवसाला यमि तीया अस नाव िमळाल या िदवशी कोणतयाही परषान सवतचया घरी पत नीचया हातच अ घयायच नसत तयान बिहणीचया घरी जाव आिण ितला व ालकार वगर दऊन ितचया घरी भोजन कराव सखखी बहीण नसल तर कोणतयाही बिहणीकड िकवा अनय कोणतयाही ीला भिगनी मानन ितचयाकड जवाव अस सािगतल आह

या िदवशी यमराज आपली बहीण यमना िहचया घरी जवायला जातो व तया िदवशी नरकात िपचत पडललया जीवाना तया िदवसापरत मोकळ करतो एखा ा ीला भाऊ नसल तर ितन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

कोणाही परपरषाला भाऊ मानन ओवाळाव त शकय नसलयास चदराला भाऊ मानन ओवाळतात अपमतय यऊ नय महणन धनतरयोदशी नरक चतदरशी व यमि तीयस मतयची दवता यमधमर याच पजन करन तयाचया चौदा नावानी तपरण करणयास सािगतल आह तयामळ अपमतय यत नाही अपमतय िनवारणाथर `शरी यमधमरपरीतयथर यमतपरण किरषय असा सकलप करन तपरण करावयाच हा िविध पचागात िदला आह तो पहावा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

रगावली

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िव िव धा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

कॉलज कमपसमधय कवळ धमाल मसती करणयाऐवजी तया तरणानी एका खडगावाचा रसता धरला गावातील आिदवास सोबत एकरप होत तयाना सवतचया पायावर उभ

करणयाचा सकलपच िव ाथयारनी कला सवचछतागह आरोगय उपिजिवकसाठी रोजगार मागरदशरनशती ततरजञान िशकषणाची वसथा असा एकक टपपा पणर करीत सहा वषारत तया गावाचा चहराच बदलन टाकला आपल किरअर घडवतानाच दशाचया िवकासात खारीचा वाटा उचलणारी ही धययवडी तरण मडळी आहत चचरगटचया कसी कॉलजची

रा ीय सवा योजना (एनएसएस) उपकरमातन कवळ परीकषचया माकारसाठी समाजसवा करणयाऐवजी इतराचया चह-यावरील हासयातन समाधानाच १०० टकक माकर िमळवणार ह उदाहरण आदशरवत असच आह याच योगदानाब ल कॉलजची िव ाथीन असललया जहारा शख आिण परा डॉ सतीश कोलत याना सवाततरयिदनी मबई िव ापीठाकडन िवशष परसकरान सनमािनत करणयात यईल तवहा कॉलजसह तया गावाचाही उर अिभमानान भरन आलला असल

सफाळयापासन अदाज ४ िकमी अतरावर असलल करवाळ ह हजार लोकवसती गाव सवततर भारतात िवकासापासन िकतीतर मल दर असलली करवल पाडा भागाडी पाडा राजन पाडा पाटील पाडा वाळतल ह गावातील पाड २००४ मधय कसी कॉलजमधील एनएसएसच िव ाथ आपलया कोलत सरासोबत या गावात टरिनग कमपसाठी पोहोचल आिण तयानतर तया गावचच होऊन गल आमही मबईतील समसयाबाबत नहमीच तावातावान बोलतो पण अडचणी काय असतात ह मी पिहलयादा तया गावात पािहलया दोन वळचया अ ासाठी झगडणारी िचमरडी मल साधया सवचछतागहाची नसलली वसथा रोजचया जगणयासाठीची धडपड ह पािहलयानतर आमही सवारनीच या गावचा कायापालट करणयाचा सकलप कला आवहान मोठ होत पण तयासाठी मानिसक तयारीही कली होती गली सहा वष करवाळशी भाविनक नात िनमारण

आिण गावाच नशीब पालटल

झालला शरद श ी सागत होता

िवकासाचया नावावर अगोदर अनकदा फसवल गललया गावातील लोकाचा िव ास िजकण हच सवारत मोठ आवहान होत सवतचया िखशातील एनएसएसमधन िमळणार पस एकतर जमवत सवचछतागहाच काम हाती घतल घरी कधी झाड हातात िव ाथ हातात फावडा कदळ घऊन साथी हात बढाना महणत कामात जपल तयानतर सर झाला िवकासकामाचा सपाटा आिदवास ना फळ भाजया याच बी वाटप करन लागवडीसदभारत मागरदशरन गावातील मिहलाना कागदाचया िपश ापासन त सणासदीला लागणार सामान बनवणयाच परिशकषण मोतीिबद िकवा कनसरची पराथिमक लकषण जाणवणा-या गावक-याची मनधरणी करन मबईत तयाचयावर यशसवी उपचार िव ाथयारना िशकषणाची गोडी लागावी यासाठी परय आता गावाचा बराचसा चहरा या िव ाथयारनी बदलन टाकला आह आमच काम इथच सपलल नाही या सपणर गावाला सवतचया पायावर उभ कलयानतरच आमच िमशन िवहलज डवहलपमणट यशसवी होईल आिण तयानतरच आमही पढचा िवचार कर िव ाथयारनी सवतचया िखशातन पस काढन गावात दोन िशलाई मिशन घऊन िदलया आहत तयातन बनणा-या कापडी िपश ा कागदी िपश ा कॉलजच िव ाथीचर काय आमच पराधयापकही आनदान घतात यातन अनक घराना रोजगार िमळाला आह यवा जागर परसकारातील पस पॉकटमनी यातन िव ाथयारनी या उपकरमासाठी पस उभ कल पण काम कठही थाब िदल नाही या समाजसवतन आमचया िव ाथयारचया चहऱयावर िदसणार समाधान माझयासाठी खप मोलाच आह अस कॉलजमधय एनएसएस समनवय डॉ कोलत यानी सािगतल कॉलजचया सहकायारिशवाय ह सार शकय नसलयाचा उललखही कोलत आवजरन करतात दशाचया िवकासात आपण खारीच वाटा उचलतोय याच या सवर िव ाथयारचया चह-यावर िदसणार समाधान एनएसएसचया माकारचया िकतयकपटीन अिधक आह टीम वकर मळच

करवाळ गावातील आिदवास सोबत काम करताना आयषयाकड बघणयाचा नवा द ीकोन िमळाला कसीचया एका एनएसएस यिनटन जो परय कला तयाचप तीन परतयक कॉलजन आपापलया परीन असा एखादा उपकरम हाती घतलयास कोणतयाही सरकारी मदतीिशवाय गरामीण भागाचा कायापालट करण शकय आह - परवीण मळय

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दहरी कातरी आउटसोिसगची गलया बधवारी भारतीय आयटी उ ोगात अचानक हलचल झाली राग हतबलता अगितकता अशा सिमशर भावना कत कलया जाऊ लागलया पवीचयार अमिरकन अधयकषाचया िनवडणकामधय आऊटसोिसरग या िवषयी आवाज उठला होता पण िनवडणका सपताच हा िवषयही थाबला होता तयाचमळ भारतीय कमपयटर उ ोगातील काळजीच वातावरण िनवल होत आता १०० पकी ३७ िसनटचया िनवडणका नोवहबरमधय यऊ घातलया आहत तयामळ अमिरकन राजकारणी परत एकदा आम आदमीचया िजवहाळयाचया िवषयाचया शोधात होत अमिरकतील सधयाचया आिथकर पिरिसथतीत वाढतया बकारीत अडकललया आम आदमीचया सवारत जवळची टाळया िमळवणारी घोषणा महणज आता आमही आऊटसोिसरग होऊ दणार नाही हमखास मत िमळवणाऱया अशा घोषणा जगातील कठलया राजकारणयाला मोह पाडणार नाहीत

भारतातील आयटी उ ोग भारतातील आयटी उ ोग आज ६० िबलीयन डॉलसरचयावर गला आह आजही तो वषारला २० त २२ टकक इतका वाढतो आह अथारत हा आकडा मोठा वाटत असला तरीही तो जागितक आयटी उ ोगाचया कवळ ५ टकक स ा नाही तयामळ जागितक राजकारणावर परभाव करणयाची कषमता अजनही या भारतीय उ ोगात नाही नसकॉमचया अदाजापरमाण २०२० पयरत हा भारतीय उ ोग कदािचत आजचया ४ पट मोठा महणज २२५ िबलीयन डॉलसरपयरत पोहोच शकल आजचया भारतीय आयटी उ ोगाचया ६० टककयापयरतचा वाटा एक ा अमिरकन बाजारपठतन यतो महणजच २०२० पयरत अमिरकतन भारतीय आयटी उ ोगाला १५० िबलीयन डॉलसरपयरत धदा िमळण आवशयक आह अमिरकन अधयकषाचया गलया २-३ मिहनयाचया वकत ामळ महणनच भारतीय उ ोगात थोड िनराशच व भीतीच वातावरण आह अथारत ही भीती आह ती उ ोगात होणाऱया वाढीची पण तयाहनही राग आह तो जया अमिरकन आजपयरत जगाला जागितकीकरणाच खलया बाजारपठच अथरकारण िशकवल तीच अमिरका आता सवत मातर तया िशकवणीचया बरोबर उलट कती करताना िदसत आह अमिरकचया दटपपीपणाचा राग बऱयाच भारतीय िवचारवताना आला आह भारतान मातर अमिरकन उ ोग तयाची उतपादन या सवारना भारतीय बाजारपठ उघडी करन ायची अगदी तयाचा भारतीय उ ोगाना तरास झाला तरीही आिण अमिरका सवत मातर अमिरकन कपनयाना कायद करन भारतात धदा पाठवणयापासन रोखणार भारतीयाच िवहसा भरपर महाग करणार व सवतचया अथरकारणातील खलपणा सपवन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सरकषण िभती उभया करणार गलया काही मिहनयात अमिरकतील िबकट आिथकर पिरिसथतीमळ काही मोठ अमिरकन उ ोग आपलया आयटीमधील गतवणकीला कातरी लावत आहत तयामळ २०१०-११ या वषारतच भारतीय आयटी उ ोगाचया वाढीवर लकषणीय पिरणाम िदसणार आह दबळा होत जाणारा डॉलर ही आणखी एक मोठी काळजी आह अशा पिरिसथतीत अमिरकन सरकारन आऊटसोिसरग िवर खरोखरच कायदा आणला िकवा आऊटसोिसरग करणाऱया कपनयाना करसवलती न दणयाचा धाक ह सरकार घाल लागल तर भारतीय आयटी उ ोगावर याचा नककीच वाईट पिरणाम होईल

ओबामा काय महणाल गलया बधवारचया िनवडणक सभमधय ओबामानी अमिरकतील बरोजगारीब ल िचता कत करताना अमिरकन उ ोजकाना धमकी वजा इशारा िदला सधयाचया अमिरकन आिथकर पिरिसथतीवर मलमप ी करणयासाठी अमिरकन सरकार ३५० िबलीयन डॉलसरचा एक पलन पढ रटणयाचा परय करीत आह तयामधय साधारण २०० िबलीयन डॉलसर करसवलतीचया रपात अमिरकन उ ोगाला दणयाचाही िवचार आह या करसवलती उ ोगाना ह ा असतील तर उ ोगानी रोजगार िनिमत करण आवशयक आह अस ओबामाच महणण आह ही रोजगार िनिमत करणयासाठी अमिरकन उ ोगानी नवीन पलटसमधय गतवणक करावी व अशा नवीन पलटसमधय नवीन रोजगार उपलबध करावा अशी अपकषा आह पण जर ह उ ोग आपलयाजवळील काम अमिरकन लोकाना न दता अमिरकबाहर पाठवत असतील तर तयाना या २०० िबलीयन डॉलसर कर सवलतीचा फायदा दणार नाही अशी घोषणा ओबामानी कली

मळात आऊटसोिसरगची सरवात झाली ती अमिरकन कपनयाना जासत नफा िमळावा महणन जया कामाला अमिरकत १०० डॉलर खचर होतो तच काम भारतातन िकवा चीनमधन ४० त ५० डॉलसरमधय करन िमळत असल तर तयामळ अमिरकन कपनयाचाच नफा वाढत होता व तयामळ वाचललया नफयाची गतवणक अमिरकन कपनया नवीन उ ोगात करत होतया पण गलया २ वषारत अमिरकन आिथकर ससथातील सकटामळ बाजारपठतील गतवणक योगय पसाच कमी झाला

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व तयाची झळ एक एक करत सवरच उ ोगाना बसली बद होणार उ ोगधद व तयाना सावर न शकणारी अशकत झालली आिथकर बाजारपठ अशा दहरी कातरीत अमिरका सापडली बरोजगारीच परमाण कधी नवह त २ आकडी सखयपयरत फगल िवशषत मधयमवगीयारत बरोजगारी वाढली व तयानी चढवललया आवाजाकड अमिरकन राजकारणी लोकाना लकष ावच लागल काही दशकापवीर जपानी मोटारगा ानी अमिरकन बाजारपठ काबीज करायला सरवात कलयावर तयाचा पिरणाम अमिरकन कार उ ोगावर झाला पण तयावळी बरोजगार होणाऱयामधय कामगाराची सखया जासत होती आता पाढरपशा लोकाचया नोकऱया भारतात जाऊ लागलयावर तयाचा आवाज खास करन िनवडणकाचया काळात अमिरकन राजकारणयाना ऐकावाच लागला या सवारचा पिरणाम महणन अमिरकन अधयकषाना आपलया डमोकरटीक पकषाला मत िमळवणयासाठी आऊटसोिसरगब ल अशी वकत करावी लागली

अमिरकत व भारतात काही लोकानी रा ाधयकषाचया या घोषणचा वगळा अथर लावला आह तयाचया मत रा ाधयकषाचया घोषणचा भारतात होणाऱया आऊटसोिसरगवर काहीच पिरणाम होणार नाही कारण करसवलतीचा नकार कवळ अमिरकन बहरा ीय कपनयासाठीच आह गलया िकतयक वषारत िसटीबक जी इ सारखया मो ा अमिरकन कपनयानी आपलया उ ोगाच जाळ जगातील ७० त ८० दशात पसरवल आज अमिरकन कर काय ापरमाण अशा अमिरकन कपनयानी बाहरचया दशात कमवललया फाय ावर तयाना अमिरकत टकस भरावा लागत नाही अशा बऱयाच अमिरकन उ ोगानी परदशात (जयामधय भारतही आह) उ ोग बाधन आपल नफयाच परमाण वाढवल पण हा पसा अमिरकत परत न आणलयामळ तयाना अमिरकत कर भरावा लागला नाही व महणनच या कपनयानी अमिरकऐवजी अनय दशात रोजगार िनिमत कली यावर उपाय महणन अशा कपनयाना करसवलती नाकारणयाची घोषणा झाली असलयाचा शोध काही िवचारवतानी माडला आह भारतीय आयटी उ ोगाला यामळ नकसान न होता फायदाच होईल असही काह ना वाटत कारण करसवलत न िमळणयाचया भीतीन जर आयबीएमन आपला भारतातील आयटी उ ोग कमी कला तर त काम भारतीय आयटी कपनयाना िमळ शकल याउलट काही भारतीय आयटी कपनयानी आता आमहीच अमिरकत जाऊन तथ रोजगारिनिमत करतो महणज राजा आमचयावर महरबान राहील अशा घोषणा करणयास सरवात कली आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

परतयकषात काय होऊ शकल आज अमिरकतील राजकारणयासमोर ढासळणारी िकवा न सावरणारी अथर वसथा इराक-अफगाण य ावर होणारा वारमाप खचर व लोककषोभ सतत वाढणारी बरोजगारी व तयामळ वाढणारी गिरबी अस पर उभ आहत या सवारवर मात करणयाचा जालीम उपाय कोणाकडच नाही नोवहबरमधय िनवडणका समोर उभया आहत िसनटचया जागा िजकलया नाहीत तर रा ाधयकषाचा पकष िसनटमधय अलपमतात जाईल व तयामळ रा ाधयकषाना आपलया योजना पढ रटायला व अमिरकवर राजय करायला जड जाईल िनवडणका िजकणयासाठी लोककषोभ िनवडण अतयत जरर असत व त कमीत कमी वळात साधय करायच असल तर गललया ८४ लकष नोकऱया तमहाला परत िमळवन दतो यापकषा परभावी घोषणा कोणतीच होणार नाही अमिरकचया अधयकषानी याच िवचारान अशी घोषणा कली ओटायो या राजयातही िनवडणका आहत तथील राजय सरकारन सरकारी उ ोगाना आऊटसोिसरगवर बदी घालणयाचा कायदाच पास कला

भारताचया द ीन ओटायो ह ५० पकी एक राजयच असल व तया राजयातन भारतीय आयटी कपनया जासत वसाय करत नसलया तरी अशा काय ामळ आपलयाला पाढरपशा वगारची मत िमळतील अशी भावना इतर राजय सरकाराची झाली तर ही राजयही यतया १ मिहनयात अस कायद करतील ५० पकी २० राजयानी जरी अस कायद आणल तरी तयाचा पिरणाम भारतीय आयटी उ ोगावर होईल ददवारन अशा काय ामळ अमिरकन बरोजगाराचया सखयत फारसा फरक पडणार नाही पण स ाधारी पकषाला मत िमळणयास मातर तयाचा फायदा होईल भारतीय आयटी उ ोगान अशा काय ाकड एक सधी महणन पाहण गरजच आह आजपयरत भारतीय आयटी उ ोग हा अमिरकन बाजारपठवर पणरत अवलबन होता पण एककाळी ८४ टकक उ ोग हा अमिरकतन यत होता तयाचा वाटा आता ६० टककयावर आला आह याचाच अथर भारतीय उ ोग जगातील अनय दशातील बाजारपठतही परवश कर लागला आह गलया २-३ ितमाहीतल आयटी कपनयाच जाहीर झालल आकड हच दशरवतात आखाती दशातन यणारी मागणी सतत वाढत आह आज याच दशाकड भरपर पटरो डॉलसर आहत व नवीन अरब िपढीला मािहती ततरजञानाच महततवही पटल आह तयामळच आखाती दशात भरपर सधी उपलबध आहत भारतीय कपनया आज आिफरका व लटीन अमिरका ाही खडाकड पाहत आहत बराझील िचली द आिफरका नायजिरया घाना किनया अशा ५० दशामधय आज भारतीय आयटी कपनया पोहोचत आहत सधयाचया जागितक आिथकर मदीची झळ या दशाना फारशी लागलली नाही व तयामळच

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

या दशाचया अथर वसथा झपा ान सधारणयाचया मागारवर आहत

आजपयरत भारतीय आयटी कपनयानी िमळवलला अमिरकतील अनभव या दशाचया बाजारपठत वापरला तर तयाचा फायदा तया दशाना व भारतीय आयटी कपनया या दोघानाही होईल पवकर ड चीन मलिशया जपान ह दशही पढ यत आहत चीन व भारत या दोन दशानी परसपरावर िव ास दाखवन या व अनय उ ोगात एकमकाना मदत कली तर एक मोठी आिथकर रीतया सम परचड बाजारपठ िनमारण होऊ शकत रिशयासारखा खडपराय दशही आपली आिथकर वसथा सधारत आह व तयानाही भारतीय तजजञाची गरज भासणार आह महणजच उ ोग वाढीमधय अमिरकन नकार िदला तर ती एक सधी साधन भारतीय आयटी उ ोगान जगातील अनय बाजारपठा काबीज करण जररीच होईल तया द ीन काही आयटी कपनयानी मोचबारधणीस सरवातही कली आह याचबरोबर कवळ कर सवलत नाही महणन अमिरकन उ ोग भारतात होणार आऊटसोिसरग थाबवणार नाहीत जागितक सपधतर जर अमिरकला यरोप-चीनशी टककर

ायची असल तर भारतातील आऊटसोिसरग आज तरी अिनवायर वाटत आह त कल नाही तर अमिरकन कपनयाच नफयाच परमाण घटल व कराचही अमिरकला या उ ोगाकडन कर वसली हवी असल तर तयानी नफा िमळवण आिण आऊटसोिसरग करण जररी आह

अथारत नोवहबरमधय जवहा अमिरकच अधयकष भारतभटीवर यतील व अमिरकन उतपादन अणऊजार भट ा भारतीयाना िवक लागतील तवहा भारत सरकारनही तयाना ठणकावन सागण गरजच आह की जर तमही भारतात आऊटसोिसरग करणयावर बदी घालत असाल तर अमिरकन अणऊजार भट ा आमहाला नकोत अमिरकतील भारतातील अशा सभा परोजकटसच आकड बिघतल व तयामळ अमिरकला होणारा फायदा बिघतला तर बहधा अमिरकच अधयकष भारतातील आऊटसोिसरग अमिरकला कस चागल आह हच अमिरकत परत जाऊन अमिरकन कागरसला पटवन सागतील अथारत तोपयरत िसनटचया िनवडणकाही सपलया असतील

परवा टी वही चनलवर य क च माजी पतपरधान टोनी बलअर याची मलाखत ऐकली तयानी पाि मातयाना िदलला इशारा फार महततवाचा आह त महणतात की गली दोन शतक पाि मातय एवढ बलवान झाल होत की जगाचा सवर इितहास तयानी तयाचया द ीकोनातन बिघतला व िलिहला पण २१ चया शतकाचा इितहास मातर भारत व चीनच लोक तयाचया द ीकोनातन बघणार व िलिहणार आहत व आपण सवर तो वाचणार आहोत - दीपक घसास

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

पयरटनाचया नकाशावर महारा

िदवाळीचया स ीमधय उ रत हिर ार ऋिषकश निनताल मसरी कठही जायच ठरल की महारा ातील हरह री पयरटक नवी िदललीत थाबनच पढ जातो तयामळच िदललीतल पराच थमान पाहन तयाचया मनात थोडी भरात िनमारण झाली आता महारा ातला टिरसट तयाच पलनस बदलणार काय अशी शका उ रतलया टर ऑपरटरनाही सतावत असल उ रतील राजयापरमाणच कनारटक करळ आधर परादशच टर ऑपरटरही महारा ातील पयरटकाकड डोळ लावन असतात पण इतर राजयातलया पयरटकाचया िलसटमधय महारा ाचही असच सथान असत का

महारा आिण गजरात या राजयाकडन दशभरातील िकतयक पयरटनसथळाना मोठ उतप िमळत दश-िवदशापरमाणच महारा ातील सथळानाही इथलयाच पयरटकाची मोठी झबड उडतच रमणीय िकनार आबा-नारळाचया बागा आिण खाणयािपणयाची चगळ असलली िवसतीणर कोकण िकनारप ी महाल मी-रकाळा तलाव-जयोितबा याच कोलहापर तरयबक र-पचवटीच नािशक रायगड-राजगडसह अनक िकलल अिजठा वरळ लणी तसच उलकापातापासन तयार झालल लोणार सरोवर आिण औरगाबाद चमचमती मबापरी आिण ताडोबा तसच सतरयामळ परिस झालल नागपर अशी अनक पयरटनसथळ ह महारा ाच वभव पण सरसकट परतयक िठकाणच पयरटन समाधानकारक ठरलय का

एवढ उपजत वभव आिण दातततव असलल पयरटक असलयान पयरटनाचा िविश प तीन िवकास वहायला हवा होता पण अजनही पायाभत कषतरामधय बरच काही करण बाकी आह याची तीवर जाणीव होत खास करन करळ आधर मधय परदश याचया तलनत आपलयाकड अजन बरच काही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

करायच बाकी आह ह सप िदसत कोकणप ीमधय सथािनकाचया सहकायारन एमटीडीसीन नयाहरी व िनवास योजना सर कली आता िकतयक घरावर एमटीडीसी मानयतापरा अस फलकही िदस लागल आहत करळपरमाणच कोकणालाही िकनारप ीच अगभत स दयर लाभलय तयामळच अशा योजना आिण न ान सर झाललया हॉटलसमळ ितथ पयरटनास परचड वाव आह अस मानल जात पण परतयकषात तया गतीन हा िवकास झालला आढळत नाही

बहताश िठकाणी सवारत मोठी अडचण आह ती सवचछ परसाधनगह आिण सयोगय रचना असललया खोलयाची आघोळ आिण परसाधन या दोन परमख मलभत गरजा कदरसथानी असतात नमका याच गो चा अभाव असतो कोणतयाही एसटी सटडवर परसाधनगहाची िसथती शोचनीय असत मबई-गोवा महामागारवरील िकतीशा हॉटलसमधय ी-परषासाठी योगय परसाधनगह असतात मबईतन शकडो आरामबस कोकणचया िदशन रवाना होतात पण रातरीचया जवणाचा पिहला थाबा या बसगा ा िजथ घतात तया हॉटलसची िसथती फारच दयनीय असत कवळ नाईलाज महणन लोक ितथ काहीबाही घशाखाली उतरवतात

नयाहरी िनवासाचया सोयी सर होऊनही आपलयाकड आजही पयरटकाना पसतीकरम अिधक िमळत नाहीत करळसारखया िठकाणी होम-सटमधयही हजार त दहा हजारापयरतच पयारय उपलबध असतात कोकणात मातर आजही थरीसटार हॉटलसचा दजार िततकासा समाधानकारक नसलयाच मत पयरटन ावसाियक सदीप भजबळ कत करतात करळमधय रमपोटी दोन त तीन हजार रपय भरणारा पयरटक कोकणात पस काढायला का राजी नसतो याचाही िवचार आपण करायला हवाच पण तयाचबरोबर आपलयाकड परक पायाभत सिवधाही परिवणयाची गरज आह याकड त लकष वधतात

तळकोकणातील पयरटनासाठी मबईहन जाताना रलव वा रसतयाचया पयारयापकषा गो ापयरत िवमानान जाऊन पढ टकसीन जाता यईल का हा पयारयही तपासन पहायला हवा गो ातन सथािनक टकसीच घयावी लागत पण तरीही हा पयारय उपयकत ठर शकतो अशा सिकटसचा िवचार करन सरकार एमटीडीसी िकवा अनय ावसाियकाकडन टर पकजसच परमोशन होणयाची गरज आह अस मत टर ऑपरटसर कत करतात

यात तथय आहच मधय परदश टिरझम असो नाहीतर कनारटक ितथ अशा परकारची पकजस

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

उपलबध असतात परसगी खासगी हॉटलसच पयारयही पढ कल जातात महारा ात मातर अशा िमशर पकजसच परमोशन िततकया परमाणात कल जात नाही अशी सिकट िवकिसत करायची तर पयरटकाना एखा ा िठकाणी िनवास करता यईल आिण प ास-शभर िकलोमीटरचया परीघात िविवध िठकाणी भरमती करता यईल याचा िवचार कदरसथानी असावा लागतो मालवण तारकल आबोली कोलहापर पण अशा परकारच सिकट तयार कलयास पयरटकाना िकनारप ी कोकणचा घाट कोलहापरसारखा दशावरचा परदश अस सदर कॉिमबनशन पकज िमळ शकत िशवाय यताना एकसपरसवमाग झटपट परवासही होऊ शकतो अस टसर आयोजकापकी िवनय मोडक यानी सािगतल

एकणच कोकण ह पढील पाच-दहा वषारत चागल पयरटन कदर बनल असा िव ास महारा टर ऑपरटसर असोिसएशनच िनतीन माहलकर यानी कत कला आमही बाहरचया राजयातील टर ऑपरटसरमाफर त ितथली बिकग करतो तयाचपरमाण इतर राजयातन आमचयामाफर त महारा ाची बिकग वहावीत यासाठी आमही परय शील आहोत असही तयानी सािगतल

महारा ह परगत राजय महणन खयाती असनही आजही बहताश िठकाणी िभकारी लटार याचा सामना परतयकाला करावा लागतो बकायदा टकसीवाल अववाचया सववा रट लावणार हॉटल एजनट तसच जया वसतसाठी तो परदश परिस आह तीच वसत बनावट सवरपात िवकन श ा लावणार िवकरत याच लकषणीय परमाणही पयरटनिवकासात अडथळाच ठरत महाबळ रला परतयक पॉइनटच टकसीभाड िनि त करणयात आल आह परतयक हॉटलमधय तयाच फलकच रगवल आहत साहिजकच रटवरन घासाघीस िकवा बनवाबनवीच परकार होत नाहीत पयरटक-टकसीवाल याचयात िव ासाहरता वाढीस लागत पण असा परकार सवरतर आढळत नाही आिण पवरिनि त दरापकषा लबाडणयाचच परकार अिधक ऐकायला िमळतात

नागपरपासन ताडोबा ाघर अभयारणयात िफरायला जाणार अनक िनसगरपरोमी आहत पण मधय परदशात कानहा िकवा बाधवगडमधय जी पयारवरणाची िशसत पहायला िमळत तसा आगरह आपलयाकड धरला जात नाही अशी खत अनक पयारवरण अभयासक कत करतात

नािशक कोलहापर िशड यासारखया िठकाणी धािमक पयरटनास खप वाव आह िशड मधय आधर परदशातन भरपर भकतगण यत असतात पण धािमक पयरटनालाही पायाभत सिवधाची जोड

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दणयाची आवशयकता आह ह आपलया गावीच नसत शकराचया दवसथानापाशी दध पाणी याचा मोठा वापर होणार असल तर त वाहन नणयासाठीही योगय वसथा असायलाच हवी पजा-अचार सािहतय याचया िवकरीचया दकानाची तसच िविश िदवशी भकताचा महापर आलयावर रागासाठीही योगय वसथा करायलाच हवी शगावसारखया दवसथानानी याची चागली उदाहरण घालन िदली आहत िशवाय तयानी मधय परदशसारखया िठकाणी आपलया िनधीतन भकतिनवास उभारणयाच औिचतयही साधल आह धािमक पयरटनापरमाणच अगरो टिरझम मिडकल टिरझम या सकलपनाही आता जोर धरत आहत महाबळ रचा सटरॉबरी महोतसव नािशकचा वाईन फिसटवहल हा तयाचाच भाग आहत कदािचत र ािगरी िदवआगरातही आमर महोतसव वहायला हरकत नाही मबई पण याचया आसपासचया परीघात गलया समार दहा वषारत िरसॉटरसची सखया वाढली आह जवळचयाच िठकाणी वनड िपकिनक करणारा मोठा वगर असतो साहिजकच िरसॉटरसचा धदा चागला होतो पण तयाची योगय दखभालही राखावी लागत िरसॉटसरकड कटबाबरोबरच एक ा-दक ाचाही ओघ मोठा असतो परतयकाचया मजामसतीचया कलपना वगळया असतात तयातनच िकतयकदा िरसॉटसरची दखभाल साततयपणर रीतीन होत नाही मग कटबाचा पयरटकवगर यापासन दरावतो मबई-पणयापासन जवळ तरीही रमणीय अशी माथरान-महाबळ रसारखी िहलसटशनस िबरिटशानी िवकिसत कली ती आजही तयाच सथान िटकवन आहत ददवान आपण या तोडीची पयरटनसथळ िवकिसत कर शकललो नाही असलीच तर फारच थोडी खासगी सवरपात ठाण नािशकपासन जवळ असललया जवहारमधय अशा पयरटनसथळाचया िवकासाची कषमता होती पण तयाचा सयोगय वापर आपलयाला करता आलला नाही पयरटनाचा िवकास हा सथािनक जनतचया िजवावरच झाला पािहज यात शका नाही तयामळच तया तया पिरसराच विशष ितथल लोकजीवन खा ससकती ह सारच जपायलाच हव

पयरटनाचा वसाय हा पणरपण िव ासावर बतलला असतो एकदा फसवला गलला पयरटक पनहा यणार नाही आिण तयाचया नातलगानाही तमचयाकड पनहा पाठवणार नाही पण ह लकषात न घता सोनयाच अड दणारी क बडी कापणयाचा परकार िकतयक ावसाियक करतात आिण तयातन पयरटन मातर बदनाम होत महारा ाचा पयरटन नकाशावरचा चहरामोहरा बदलला तरच इतर

राजयातल लोक िव ासान आपलयाकड यऊ लागतील - समीर कव

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सास सन नातसबध व कटबसवासथय बायको ( ी) ही कषणभराची प ी व अनतकालची माता असत सवामी ितनही जगाचा आईिवना िभकारी ही वचन िनतात सतय आहत कटबाचा कदरिबद असलली ही ी जवहा सनरपी दसरी

ी घरात यत तवहा ितची मानिसकता कशी बदलत अथारत अतयत परमान आदरान नीटच नात जोपासणाऱया पषकळ ि या आहत मातर सासबाई ही उपाधी लागली की स ा मानपान व अपकषा आिण तलना या िवकारामळ कटबात नककी ताण यतो याउलट सास सना सजञ समजस असतील तर घरात सवगर उतरतो व सवारचीच वाटचाल अिधक सलभ व यशसवी होत ह जर नसल तर सर होत घसमट जयात कधी पयारय सापडतात तर कधी क डीपलीकड वा ास यत नाही सतत ताणात जगाव लागत हा लख कोणतयाही पवरगरह दिषतातन िलिहलला नाही माझया िनरीकषणातन व काही वषारचया समपदशनाचया अभयासातन िवचार माडल आहत लगनाचा सरळ अथर तडजोड व कटबातील नाती कौशलयपणर साभाळण जया वातावरणात व ससकारात आपण वाढलो आिण आपलया आई-विडलानी नाती कशी साभाळली ह पाहन नकळतपण नाती साभाळणयाची कलपना तयार होत व आपलया कवतीपरमाण अमलात यत सजञ लोक जथ राहतील तथ ही कौशलय िनरीकषणातन आतमसात करतात परतयकष नवीन कटबात गलयावर कसोटी लागत दोनहीकड सयम सामजसय व दयाळपणा असल तर वाटचाल सोपी जात मखयतः सास सनची कडली जमत असल तर कटबाच भागयच पण नसल तर नवरा या बाप ाच काय हाल वणारव वगवगळया घरातील परसग बघ या या घरातील सासबाई अगदी मॉडनर इगरजी यणाऱया सनबरोबर शॉिपग िसनमा नाटक हॉटिलगमधय भाग घणाऱया एकमक चया सा ा नसणाऱया सनला जीनस िवकत घणाऱया सगळ कस छान छान आता नवऱयाला यापकषा काय पािहज या कटबातील ही पिरिसथती फार काळ िटकली नाही िजथ सपस कॉिनफलक ट सर झाली तथ सघषारला सरवात सपसची अमलबजावणी झाली असती तर एकमक ची िकमत रािहली असती तयामळ सर झाल टाळण वळीच सवादान परश न न सोडवलयामळ दरावा झाला

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हा िवनोदी परसग पाह घटना परदशातील दोनही बाहर सथाियक अिधक वाणासाठी सनचया माहरी सवारना जवायला बोलावल िवहीणबाईनी आनदान सवागत कल व बसायला सािगतल मलीचया सासबाई एका सोफयावर 90 अशाचया कोनात ताठ बसलया चहऱयावर परीटघडी बघणाऱयाला वाटाव की पतळा बसवला आह याचया यजमानानी मलान खण करन सािगतल िवहीणबाईही अहो िनवात बसा महणालया पण छ आता सनचया माहरचया मडळ ना हस यऊ लागल गपपा मारताना इतर मडळ ना अवघडलयासारख झाल जवण झाली या ताठच जावयाला वाण दऊन झाल यजमानानी िवचारल अग तला काय झालय मोकळपणान बोल यावर महणालया माझा मान परथम मी नाही ठवला तर कोण ठवणार मी मलीची सास आह ह

ा ाना कळल पािहज यावर यजमानानी मातर लवकर घरी परतायचा िनणरय घतला ही गमतही अमिरकतील भारतातन सासबाई सनकड काही मिहनयाकिरता गलया या आजी चागलयाच व होतया मलाच घर खपच मोठ दमजली एकदा सनची नकतच लगन झालली मतरीण नवऱयासह दोन िदवसाकिरता आली खप वषारनी भटलयान गपपा झालया जवण झाली पाहणयाना गसटरम िदली होती सासबाईची खोली तयाच मजलयावर दसऱया टोकाला होती तयाना वयान िनदरानाश होतो व ऐकही कमी यायच रातरीची जाग आली की तया वऱहा ात जपमाळ घऊन यरझाऱया घालीत सकाळी सगळ उठल नाश तयाला सगळ बसलयावर आज नी िनषपापपण जोडपयाला िवचारल बरय ना महटल मला रातरीची काही झोप लागत नाही रातरी यरझाऱया घालत होत तर तमचया खोलीत िदव कधी चाल कधी बद तवहाच िवचारणार होत की काही हवय का ह वाक य ऐकलयावर जोडपयाच चहर गोरमोर झाल सन मलगाही सकोचन गल परसग तसा साधा सनन दयाळपण सोडन ाव तच बर नाही का आता या घरात सासबाई कटबपरमख आहत मलगा आईचया हातात पगार दतो सनही दत सनला रोज िरकषाला हातखचारला पस दतात ितला हौसमौज करायची असल तर सासला िवचाराव लागत मलगा बायकोला ज घईल तशीच वसत आईला घतो तो आईचा िनयम आह सनचया माहरी काही आहर करायचा असलयास सासचया शबदापलीकड जाता यत नाही नवरा दोघ चया भानगडीत पडत नाही सनन पषकळ सयम ठवला नवऱयाला गोडीत सागन पािहल तयाचया मत ही समसयाच नवहती पढ सनचया तबयतीवर पिरणाम होऊ लागला डोकदखी अधरिशशी व नराश य आल तयावर गोळया सर झालया नवरा ह तटसथपण पाही ितन माहरी

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जायचया गो ी कलया तोवर एक मलगी पदरात होती एकदा माहरी गली तर आई-विडलानी िहलाच पडत घयायला सािगतल िहन नवऱयाला वगळ राह सचवलयावर विडलाचया माग आईन मला वाढिवल तवहा ितचा शबद शवटचा राहील तला वगळ वहायच तर ताबडतोब िनघन जा सािगतल ही गो सधयाचया काळातली आता या कटबात पाहा मल आईची परचड काळजी घणारी आईची हौसमौज परवणारी आईला िहडण िफरण व िसनमाची परचड आवड राजसथान असो की िसगापर असो नाव काढल की ितकीट तयार आईसाहबाना मातर सवयपाकाची माणसाची अिजबात आवड नवहती भाविनकता व माया याचा चागलाच दषकाळ होता पढ मलाची लगन झाली मलगी सासरी गली सना दोघी बडब ा लाघवी तयानी जीव लावायचा जीव तोडन परय कला वातावरण आपलस कल आजबाजला चागल सबध जोडल घरात ग डस नातवड आली या आजीबाईच मन मातर िसनमा व टीवही सोडन कशात लागत नस सना नोकरीचया होतया घरात कामाची बाई मल साभाळणाऱया बाईनी कोणतया चका कलया ह आवजरन सनाना सागत पण सवतः नातवडाकड लकषही दत नसत सनानाही कधी आजारपण यायची नोकरीचा ताण जाणवायचा तवहा याची वागणक पणर कोरडी आपलयाला काही माहीत नाही अस वागायचया सवयपाकापासन कशातच आपणहन मदत नाही अगदी िवनती आजरव कली तर एखादाच पदाथर करणार सनन अित झालयावर एकदा िवचारल की मल लहान असताना काय जवत होती तयानी ताबडतोब उ र िदल मला ठरािवक चार पदाथर यतात मला सवयपाकाची आवड नाही फारशी गतीही नाही मातर वगवगळ पदाथर खायला आवडतात घरी नाहीतर बाहर आता तमही सगरणी असताना मी कशाला लकष घाल एकदा एका सनन ह ान आमटी करा सािगतलयावर यानी चाळीस वा ा साबार कल सगळयानी डोक याला हात लावला आज ची तबयत मातर उ म रोजच जीम िफरण सहली चाल घरात मातर कठ काय ह माहीत नाही िकवा मी ऐकल नाही ह चाल लाघवी नातवड खळायचा आगरह करीत तर याना लहान मलाशी कस बोलाव ह माहीत नाही याच आजी मलीकड गलया की जावयासाठी गोडधोड जवण करायचया सरवातीला सनाचया माहरचयानी खप लाड कल पढ या तयाचयाकडन फोनची िबल भरण अशी काम करन घऊ लागलया सवारचया लकषात आल की एष आिण आराम हच आयषय असणाऱया कत साठी आपणाकड फार वळ व शकती नाही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आपलया भारतीय ससकतीत या गो ी उघडपण बोलणही कठीण न जाणो मलगी व जावयाच िबनसायच पढ सनानी वगळी घर कली जी सन सवजातीय होती तथ या बसन रहात व अपकषाही ठवत िजथ परजातीय होती ितथ थोड नमत घत कोणीही समजसपण काही सागाव तर उ र दत नसत न बोलता तकर काढत मल परोपरीन सागायची की सप बोल गरसमज कर नको पण मलाकडही दलरकष कलयान मलही दलरकष कर लागली याना वाट लागल की सनानी तयाच कान भरल आहत मला-सनातही वाद आल पण मोकळया सवादाअभावी ह होतय हही समजत नवहत तरीही कोणी काम सािगतलच तर कणाकडन तरी करन मोकळ होत असत व आपलया कातडीला धकका लावत नसत या धोरणान सना नातवडाच हदय तयाचया बाबतीत कोरड होऊ लागल मल मातर पषकळ भरडली व आपण कतर नीट करनही ह काय चाललय ह समजनास झाल एक महण आठवली झोपललयाला जाग करता यत पण झोपच स ग घतललयाला नाही आता कोणताही माणस पिरपणर नसतो तवहा सयम सवाद व सवदनशीलता या ितरसतरीन गो ी सोपया होतात वरील उदाहरण िवनोदी असो वा गभीर असो दोनह नी कलह होतोच िकरकोळ वाटणाऱया गो ी जस कोणाला डब-बाटलया जमवायचा छद कोणाला सनचया कप ाची जाडीची िदसणयाची तलना ह पाहता हा िवषय अिजबातच सोपा नाही या पिरिसथतीतील परषाची भिमका पाह 1 नवरा व तयाची आई याच नात भाविनकदष ा सवारत जवळच नवऱयाला आईला काही सागण ह दखावणयासारख वाटत िकवा आता वाढललया वयात काय सागायच तयापकषा आपलया बायकोन अशी पिरिसथती असल ती न करकरता साभाळावी सवतः सासशी जमवन घयाव 2 िजथ सासर असतात त बऱयाच वळा समजतीच धोरण घतात व बायकोला चार शबद सागतात परसगी कटबासाठी बरीच काम सवतःहन करतात सनो शािबदक आधार दतात 3 िजथ सासबाई एक ा आहत तथ पिरिसथती िबकट होत मलाची पिरिसथती ढोलक यासारखी होत कठन थाप बसल याचा नम रहात नाही तयाला सवाद करनही बदल झाला नाही तर तयाचा आई बायकोशी सवाद कमी होतो भाविनक दरावा वाढत जातो मलगा कामािनिम

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

बाहर राहतो सजञ माणस िनदान छदात वळ काढतो (याचा अथर छद असणाऱयाना हा परश न असतो अस नाही) जयाना ह हाताळता यत नाही तो सन जवळ करतो 4 काही नवऱयाना बायकोच महणण पटत तरीही वगळ झाल तर गस साखरपासन सगळा खचर वाढल बायको नोकरीची असल तर सवयपाकापासन मदत लागल ह टनशन यत बऱयाच घरातन आईन मलाला चहा जजबी सवयपाक कर िदलला नसतो तयामळ घरकामात हा ढ असतो तयामळ बायकोशी गोड बोलन या िसथतीकड दलरकष करतो सन कसा िवचार करत (सनची भिमका) 1 सन ससाराची सव व वासतवता यात गडबत ह सरवातीला असच असाव ह समजन ससार

करत भाविवश व नवऱयाला सवर परकार सागन पाहत हशार सन नवऱयाला आकिषत करणयाच सगळ उपाय करत सवदनशील नवरा ितचयाकड ओढला जातो हळहळ भाविनक ताण िनवळतो व सयमपण गो ी माग लागतात

2 िहमतीची सन आपलया गो ी साससमोर परतयकष बसन गोडीत सागत आपलया इचछा सप माडत गो ी समोरासमोर झालयान पिरिसथती बदलत वा उलटही घडत

3 िजथ सकोच व भीती असत ितथ सवाद घडत नाही पयारयान सन भाविनक आधारासाठी माहरच कामातील सहकारी याचा आधार घत परतयकषात पिरिसथती तशीच राहत व पिरणाम तबयतीवर होतो

सासची भिमका काय असत 1 सजञ सास पिहलयापासनच सनचया कलान घत व मोकळया सवादान काय जमत व काय नाही

याची कलपना दत 2 सवतःचया लगनापासन काही गो ी ठरािवक प तीनच होतात तयात फारसा बदल झालला

आवडत नाही उदा कळधमर सोवळ ओवळ व तया सनन ऍडजसट कलयाच पािहजत 3 मी इतक वष सवयपाक घरकाम कल आता कल नाही कल तर माझी मज मी काय कराव व

काय नाही ह सनन ठरव नय तसच मी करो न करो माझी नीट दखल घयावी मान ावा आपलया सललयािशवाय नवीन बदल कर नयत (एकण पिरिसथती ताणिवरिहत सस करायची असल तर खालील उपायानी मदत होत)

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

1 सनन सरवातीला नवीन माणसाशी जमवन घताना नमर सयमी राहाव 2 नवऱयान आपलया प ीला घरातील लोकाचया कलापरमाण कळाही सागा ात तयात कमीपणा नाही तसच कायम एकतर कटबात राहायच की परसगी वगळ राहणयाची तयारी आह ह सप कराव

3 सासन सनब ल सयम दाखवावा काही नवीन गो ी िशकायला वळ ावा सवाद परमान करावा ऑडररन नाही सतत आमही काय कल ह उगाळ नय लकषात ठवाव की तयाच (सनाच) लगनात वयही जासत आह व घरा ितिरकत नोकरीतही तयाना पषकळ ताण आह िदसण सथलता कपड याबाबतीत तलना कर नय सवतः काही गो ी करन आदर िमळवावा सरवातीपासन परम िदल तरच त िमळल 4 घरातील सवर सदसयानी सणवार कळधमर पाहण या परसगी काम वाटन घयावीत तयासाठी एकतर बसन बोलाव कोणालाही गहीत धरन गरसमज टाळावत 5 घरातील व ापासन लहानापयरत कोणीही आजारी असल तर सहानभतीन सवा करावी सननीही व ाच वय तबयत लकषात घऊन रासत अपकषा ठवावी सनचया तबयतीचया तकरारीकड रागान वतागन न पाहता जमल तशी मदत करावी शािबदक भाविनक धीर ावा महणज सनला माहरन वा बाहरन सहानभतीची गरज राहणार नाही व तीही व ाच परमान करल कवळ कतर महणन नाही 6 वरील काहीच न घडता वाद होत असतील तर िवश वासातील िमतर नातवाइकाशी बोलाव सवारत उ म समपदशकाची मदत घयावी परषानी समपदशनासाठी वादावादीत िश ा दण हात उगारण करच नय कारण हाच परयोग समोरचया कतीकडन कधी ना कधी घड शकतो 7 मलीचया माहरचयानी मलीला मानिसक आधार ावा आमच घर बद ह महण नय मातर मलीला आिथकदष ा पायावर उभ राहणयास सागाव परसगी मदत करावी आपलया समाजात सवर ि याना तयातन जाव लागत ह साग नय 8 मल नी आिथकदष ा सकषम राहाव िजथ नोकरीची गरज नाही तया मल नी अस छद जोपासाव की परसगी आपलया पायावर उभ राहता यईल व आतमिवश वास कायम राहील टीवही व चका ा िपटणयात वळ घालव नय मल मोठी झाली की पाटरटाइम काम तरी कराव जयायोग मदला चालना िमळल या जगात अित िभडसतपणा व सकोच ह गण नाहीत भीड ही िभकची बहीण असत ह सतय आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

9 खप परय करन पिरिसथती बदलत नसलयास घराचया बाहर पडाव सवतःचया िजवावर राहायची तयारी ठवावी तर थोडी मदत इतराकडन िमळ शकल वरील सवर गो चा िवचार करन परय कलयास घरात आनदमय वातावरण होऊ शकत ह नककी घरातील ी सत असली तर घर सत होत गहसौखय परतयकाचया वा ाला याव महणन हा लखन परपच जया ि यानी घरात सवगर िनमारण कला तयाना सलाम जया घरी कलह आह तयाना

Best luck

- नीरजा आपटीकर डाग बनरबी कनडा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला समजन घया पलीज िसहगड रसतयावर राहत असललया एका िचमकलीन गळफास घऊन आतमहतया कलयाची बातमी नकतीच वाचली का बर या िचमकलीन सवतःला अस सपवाव जनमदातया मलाना रागवणयाचा अिधकार पण आई-वडलाना नाही का मला आठवत लहानपणी कधी माझी आई लाटण घऊन माग लागायची महणायची मलया त मला तर बर होईल हा शबदपरयोग करणाऱया आईचया मलया या शबदातही ओतपरोत परम भरलल असायच तो शबद उचचारणयाचा अिधकार िनसगारन ितलाचा बहाल कलला आह आई या शबदावर अनक किवता-लख-कथामाला गाजताहत आई-बाबाना मलाशी काही परसगी कठोर वागावच लागत परत िववकब ी वापरन मधयमागारच अनसरण ह पालकाचया लकषातच यत नाही तयामळ मलाचया भिवत ाचया खो ा कलपनाना िचकटन थोडीफार मल चकली तर काही वळस पालक िशकषक वगारतच मलाना बदम मारहाण करतात नािशकमधय शालय िव ाथयारला िशिकषकन डसटर फकन मारलयानतर घाबरन वगारतच तया िव ाथयारला झटक यऊ लागलयामळ रगणालयात दाखल कराव लागल सवर चनलवर बरिकग नयज झळकत होतया शवटी अशा अनक घटनामळ सरकारन िव ाथयारना मारहाण करणाऱया दोषी कतीला परथम एक वषारचा तरगवास व पाच हजार रपय दड दसऱयादा मारहाण कलयास 25 हजार रपय दड व तीन वषारचा तरगवास अशा िशकषची तरतद काय ात कली या काय ाला मितरमडळाची मजरी िमळालयावरच तयाची अमलबजावणी होईल परत खऱया अथारन यामळ पालकाचया िशकषकाचया - िव ाथयारचया मनोव ीत बदल होईल का आधिनक सपधचया यगात लहान मलावर योगय वळी सससकार झाल तर उ ाचा भारत महास ा होणयाच माजी रा पती डॉ ए पी ज अबदल कलाम याच सव साकार होऊ शकल महातमा गाध नी महटल होत िशकषणाला नितक मलयाची जोड नसल तर त अधःपतनास कारणीभत ठरत सान गरज नी महटलयापरमाण मल ही दवाघरची फल या फलाना नहमी सकारातमक िवचारसरणी व आदशर िदला पािहज आजची मल ही उ ाची फल उ ाचया उजजवल भारताच आधारसतभ सबल व सशकत होणयासाठी परतयक पालकानी जागरक राहायला पािहज

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जगाला परल एवढ मनषयबळ आज आपलया भारतात आह मधयतरी एका अभयासामधय ह सप झाल की सवारत तरण दश भारत आह या अथारन की जवळ जवळ 70 टकक लोकसखया यवा आह जगावर राजय करणयाची खरी ताकद आज आपलयाकड आह कारण यवक व यवत नी भरलला दश आपला आह काहीही करणयाची ताकद आज आपलयाकड आह परश न आह तो समजावन घणयाचा व दणयाचा यवकाना योगय िदशा व अचक मागरदशरन याचया बळावर िबरिटशापरमाण आपणही खऱया अथारन जगजजत होऊ शकतो

वसथापनशा तजजञ िशव खरा सागतातYou can winया धत वर यवकानो Yes I can अस आतमिवश वासान महणत पाऊल पढ टाकल पािहज तच आह तझया जीवनाचा िशलपकार हा मतर मीच घडवणार माझ जीवन अस महणत आतमसात कला पािहज हाच मतर मनात घऊन परतयक यवकान िजजञासा वाढवन खऱया अथारन जाग झाल पािहज माणस घडत नसतात घडवावी लागतात आतमिवश वास िनमारण करावा लागतो माझयातला मी जागा करत जग बदलणयासाठी आधी मी बदलायला हवा आताची यवा िपढी िबघडली आह अस महणणाऱया वगारला दाखवायला हव की आमही उ ाचा भारत घडवणार आहोत यासाठी यवक-यवत नी परथम सवतःला घडवायला हव तयासाठी तयानी शरीर व मनाचया सबलतकड जासतीत जासत लकष िदल पािहज रोज ायाम कला पािहज सवामी िववकानद महणायच माझया िपरय िमतरानो रोज मदानावर जा खळ खळा वासरासारख हदडा ायाम करा जवहा तमही सबल व सशकत वहाल तवहा तमहाला परतयक गो चागलया परकार कळ शकल महणन आपल शरीर कमावणयासाठी रोज ायाम करण आवश यक आह िकशोरवयीन मल िनदरानाश रकतदाब मानिसक ाध नी गरसत झालली िदसत आहत वाढती सपधार चगळवाद नीितमलयाचा ऱहास घरातील वाद भय चचलता िनक आहार सपधारतमक वातावरण परीकषत कमी गण अिनचछन लादलला अभयासकरम यामळ मल नराश यकड जाऊ लागली आहत जानवारी 2010 चया पिहलयाच मिहनयात एकण 66 िव ाथयारनी आतमहतया कलया याच परमख कारण मलाची दबरल मन हच होय महणन मलाचया मानिसक सबलता व िनमरलतसाठी धयानधारणा ही आवश यक गो आह आनापानसती ह तयातील एक शासरोकत धयान श वासाचया साहाययान मनाची एकागरता व िनमरलता सबलता वाढत भय कमी होत चचलता दर होत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

मलाची आकलनकषमता वाढन जीवनात नितकता यत 2500 वषारपव गौतम ब ानी या साधनचा शोध लावला प गरजी शरी सतयनारायण गोएकाज नी 1969 मधय ही भारतातन ल झालली साधना परत भारतात आणली सपणर साधना श वासाशी सबिधत असलयामळ कठलयाही जातीचा वणारचा पथाचा दशाचा िव ाथ -िव ािथनी ही साधना करन आपल मन सबल व िनमरल करन ताणतणावमकत जीवन जग शकतो माणसाचा मद हा एका सकदात 800 हन अिधक गो ची न द घऊ शकतो तो 70 त 75 वष न थकता सतत काम कर शकतो तयात फार मोठी ऊजार असत ती जागिवणयासाठी आज खऱया अथारन गरज आह थॉमस एिडसन चार वषारचा असताना तयाला शाळतन परत पाठवल तयाचया िखशात िशकषकान िच ी टाकली होती तमचा टॉमी िशकषणात फार माग आह तो िशक शकणार नाही याच थॉमस एिडसनन आपली अतिरक मनोऊजार जागवन िवजचा िदवा तयार करन जगाला परकाशमान कल तयाआधी हजारावर अिधक तयाच परयोग फसल पण तो खचला नाही सगळा हा मानिसक परव ीचाच पिरणाम अबराहम िलकनन आपलया मलाचया मखयाधयापकाला िलिहललया पतरात मलाला समाजात कस वागायच व िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकवणयाची िवनती कली होती याच सामािजक िशकषणाची आज आपलया मलाना गरज आह आपण आपलया मलावर नसत अपकषाच ओझ लादतो िबचारी मल पार थकन जातात तयातन ती चकीचा मागर पतकरतात िचतरपटावर आतमहतयच खापर फोडन पालकवगर मोकळा होतो तीन तासात िसनमा आपलया मलाचया भावनाना हात घालतो मग जनमापासन आपलया बरोबर असणाऱया सवतःचया मलाचया भावना आपण का ओळख शकत नाही हा परश न पालकानी सवतःला िवचारला पािहज िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकणयासाठी मन सबल करणयासाठी खऱया अथारन तणावमकतीसाठी धयान महणज एक सवणरसधीच होय महणन पालकानो मल चकली-आपला अपकषाभग झाला तर तयाना जरर रागवा पण परमान (अतमरनात ओतपरोत परम भरलल अस ा) रागवलयानतर तवढच परमान तयाला जवळही घया िनिश चतच तयाना तमचा आदर वाटल या जगात तीन सदर िकरयापद आहत - परम करण मदत करण व सवा करण या तीन ईश वरी िकरयापदाना रोजचया जीवनात सथान दऊन आपल कटब आनदी व सखी बनवा आपलया

मलाना समजन घया व उ त समाज घडवा - द ा कोिहनकर (पाटील) पण

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला सवाततरय हव

वयसकर माणसानी शात बसन घडत असल त पाहाव आपल मत न दव नय वहारात फार लकष दऊ नय अस तरण िपढीला वाटत उलट आमच काळयाच पाढर अनभवान झाल आहत तया अनभवाचा तरण िपढीन फायदा करन घयावा अस जय ाना वाटत

जय नागिरकाच क कॉलज कट ाइतकच सवरमानय बनल आहत अगदी पारावर जमत नसली तरी वयसक मडळी कठ ना कठ एकतर जमतात कधी परष-परष कधी बायका-बायका तर काही िठकाणी जय नागिरकाचया जो ा एकतर यतात गपपाच िवषय सगळया कट ावर सामाईकच पनशनवाढ महागाई तरण िपढीच आपलयाला न मानवणार वागण कमी होत असलला िजवहाळा इतयादी इतयादी या सगळयात एक महततवाचा म ा नहमी चचत असतो मलगा सन नातवड आपापलया परीन व ाना गपप राहणयास सचवत असतात अन व ाना त मानय नसत एका कट ावर हाच िवषय रगला होता

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

एक आजोबा सागत होत मी मलाला फड बचत याबाबत सागायला गलो तर तो महणतो तमचया वळी वगळ होत आता सगळी गिणत बदलली आहत तमही यात लकष घाल नका त तणतणत सागत होत अर वगळ काय होत दोन मल तयाची िशकषण प-पाहण सगळा परपच चालवन आज मी एवढी िशललक ठवलीच आह ना आजकालचया मलाना आिण सनाना नसत पस उधळायला हवत मो ाच अिजबात ऐकायला नको तर काय अस महणत तयाचया प ीनही सर धरला मलग तसच सनाही तशाच अहो नातवडही आपलयाला बोलतात काल दपारी मला दोनची मािलका बघायची होती ब ाला महटल तझा तो ाण- ाण िसनमा बद कर मल वाईट ससकार होतात तयातन मी अस महणताच बटीन गळा काढला अन मग सनबाई महणाली आता दवाच िसनम दाखवन गळाच गणपती का बनवायच मलाना तयाना आताचया जगात जगायच आह तर जगात काय चालत त कळलच पािहज माझी मािलका बघायची राहन गली

तयावर दसऱया काक महणालया मला तर फार राग यतो घरात ह करा त कर नकाचा जप नको महणन मी दवळात जात तर तही तयाना पटत नाही दवळात रोज फरशीवर बसन साध आखडल तर कोण िनसतरणार अस सनबाई िवचारत माझ एक वळ ठीक आह पण यानाही सवाततरय नाही कशाच वय झाल महणज आमची मन का मली आहत वषारनवषारची िवचार करणयाची प त का बदलणार आह आमचया िपढीच तर फारच हाल झाल पव विडलधाऱयाचया मान-मयारदा साभाळायचया महणन आमही सवतला मरड घातली अन आता जीवन वयोमानानसार परावलबी झाल महणन मला-नातवडाचया पढही माघार घयावी लागत कधी-कधी मला वाटत जय नागिरकानी सवाततरयाची चळवळ उभारायला हवी

तयाचया या वाक यावर कट ावर खसखस िपकली हसणयाला वरवर िनिम िमळाल तरी परतयकाचया हदयात एक बारीक कळ उमटन गली आपलयालाही सवाततरय नाही ही भावना परतयकाचया मनात उफाळन गली जय नागिरक याबाबत काय करतील त करोत पण जयाचया घरात वयसक मडळी आहत तयानी मातर याबाबत जरर िवचार करायला हवा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

डाएट िटपस अधनमधन पण कस कवहा आिण काय खाव शक य असल िततकी मधलया खाणयाची वळ साभाळावी मखय जवणानतर कमीत कमी दीड

त दोन तास जाऊ ावत जवणानतर लगच लहर आली महणन खाऊ नय खाणयाच परमाण कमी कराव महणज जर तमही कठलाही पदाथर एक वाटी खाणार असाल तर अध वाटी खावा

वजनावर िनयतरण ठवणयासाठी तमही काय खाता यापकषाही िकती खाता याला महततव आह एखादा पदाथर पणर सोडन िदला तर काही जणाना नराश यही यत पण परमाण कमी ठवलत तर तमही तो पदाथर खाणयाचा आनद कठलाही मानिसक दबाव न ठवता लट शकता यापढ ऑिफसमधय भजी िकवा बटाटवडा मागवताना हा िनयम लकषात ठवा सवयीन ह नककी शक य होत

मधलया वळचया खाणयामधय िपणयाचया पदाथारचास ा समावश करा महणज कॉफी सरबत िकवा चहा हा खाणयाचया पदाथारबरोबर न घता वगळा पदाथर महणन घयावा तयाबरोबर शक यतो काही खाऊ नय

टीवहीसमोर बसन खायच टाळाव तस करताना आपण नककीच जररीपकषा जासत खातो लहान मलामधलया वाढतया वजनाचया परमाणाकड बघता तयानास ा तस कर दऊ नय

मधलया वळचया खाणयाच पदाथर बदला परय ान ह शक य आह गिहण नी घरात तळलल पदाथर (मखयतः बाहरन आणलल) न ठवण चागल घरी असल की दपारचया टीवही बघणयाचया वळत खालल जातात

तयाऐवजी शगदाण सकामवा (न खारवलला) घरी बनवलली सरबत तल कमी असलल पोह मरमर ला ा ला ाचया िपठीपासन कलल पदाथर र ाच पदाथर वगर चागल फकत खायचया परमाणाकड लकष ठवा कवळ िजभचया चवीसाठी खाणयाच टाळा

शवटी माणस हा सवयीचा गलाम असतो तमही जशी सवय लावाल तशी तमची जीभ तमच ऐकल नहमी बटा ाच वफसर खाणाऱया माणसालास ा वरील पदाथर खाणयाची सवय लावता यऊ शकत आिण ती लावावीच जर डायबिटस हाय बलड परशर वाढलला कोलसटरॉल यासारखया घातक आजाराना बळी पडायच नसल तर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व काचया दाही िदशा ासोपचाराची नयारी दिनया

lsquo दमाrsquo हा सनाचा िवकार आह ह आपणास सहजगतया उमगत पण सतत दमलयासारख वाटत ह lsquoचकीचया सनामळrsquo अस शकल ह आपलया लकषात यण जरा कठीण आह lsquoसपािडलायटीसrsquo िकवा lsquoिसलप िडसकrsquoमळ मान पाठ दखत ह आपणास माहीत असत पण ासाचा आकतीबध िबघडलयामळही अस होऊ शकत अस कोणी आपणास सािगतल तर त खर वाटणार नाही मनोिवकत मळ नराशय व नाहक िचता िनमारण होतात ह आपण वाचलल असत पण सनततर िबघडलयानही त िनमारण होऊ शकतात ह आपलया गावीही नसत पण अनक ाधी िवकार ह चकीचया सनामळ िनमारण होतात अस धयानात यऊ लागल आह व महणनच lsquo ासोपचारrsquo ह नवीन ततर झपाटय़ान िवकिसत होऊ लागल आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

इितहास वासतिवक पाहता lsquo ासाrsquoच अननयसाधारण महततव भारतीय दशरनानी िवशषत योगान फार पव च जाणल होत अस महटलयास त वावग ठरणार नाही िकबहना ास व तयाच िनयतरण (पराणायाम) हा शरीर व मन याना जोडणारा lsquoसतrsquo आह अशीच पवरसर ची धारणा होती व महणन lsquo सनश ीrsquoला अननयसाधारण महततव होत शरीराचया िविवध िकरयापकी काह वर आपल lsquoऐिचछकrsquo िनयतरण असत तर काही आपोआप घडतात (Reflex Involuntary of Au-tonomous ) हात हलवन चहाचा कप उचलण ऐिचछक (Voluntary ) तर हदयसपदन आपोआप (Involuntary ) पण lsquo ासrsquo ही सवरसाधारणपण एकच अशी िकरया आह की जी एकाच वळी ऐिचछक िनयतरणाखाली अस शकत (जस आपण जलद सन कर शकतो वा इचछपरमाण सथ दीघर सन कर शकतो) वा जो पणरपण परितिकषत अस शकत (जस आपण घाबरलयास सन आपोआप जलद होत व धयानास बसलयास सन आपोआप सथ व खोल होत)

सनाचया या खािसयतमळच योगशा ज एक सवरतक lsquoशरीर-मनोव कrsquo Body mind Medicine आह त पराणायामाचया माधयमातन उतक सनोपचार साधत व मनावर िनयतरण आण पाहत अनय परितिकष िकरया या पणरत आपलया ऐिचछक िनयतरणाचया बाहर असतात पण

सन हीच एक िकरया इचछावत व अिनचछावत अशा दोनही मजजाससथाचया िनयतरणाखाली असत व महणन तया माधयमातन सपणर lsquoमदवर िनयतरण आणणयाचा मानवान परय कला आह योगी हदयगती कमी-जासत कर शकतात वा lsquoभकrsquo ताबयात ठव शकतात तयाच हच रहसय आह मन आिण शरीर तसच ास-शरीर आिण मन याचा हा सबध जसजसा दगोचचर होऊ लागला आह तसतस चकीचया सनाच िविवध दषपिरणाम सप होऊ लागल आहत व महणनच या िवषयातल तजजञ आज आपणास सनपरिकरया (िवशष करन उचछवास) परत िशकणयास सागतात शा ीय बठक अगदी छोटय़ा बाळामधय आपलयाला उरो सन (Chest berathing ) आिण उदर सन (Abdominal berathing ) अशा दोनही िकरया सहजपण व तालब रीतया चालललया िदसतात पण आपण हळहळ या दोह तील ताल िवसरत जातो तसच परामखयान उरो सन व तही उधरव उरो सन (Upperchest Brcathina ) करीत राहतो साहिजकच

सनाचया lsquoउथळrsquo पातळीवरच राहतो व या अशा दीघरकालीक चकीचया सनामळ अनक िबघाडाना उदा सततची दमणक डोकदखी- मानदखी- पाठदखी ताणतणाव नाहक िचतागरसतता इ इ जनम दतो अस या िवषयातल तजजञ सागतात ताण वाढला की माणस अिधकािधक उरो सन करतो असही आढळन आल आह या सवर गो मळ शरीरातील

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

काबरनडाय ऑकसाइड वाय हा अिधक परमाणात बाहर फकला जातो तयाच रकतातील परमाण कमी झालयान रकत अिधक अलकलाइन होत रकताची आमलता कमी झालयान Bohr effect मळ िहमोगलोबीनपासन ऑिकसजन सटन पश ना उपलबध होणयाचया िकरयत अडथळा होतो तसच रकतवािहनया आकिचत होऊन िविवध अवयवाना व पश ना होणारा रकतपरवठाही कमी होतो याचा अिधक पिरणाम ऑिकसजन व गलकोज वर अितिरकत परमाणात अवलबन असणाऱया मदवर होतो व तयाच कायर िबघडत या सवर दषपिरणामाना `Brain Fog अस सबोधणयात यत या धकयान गरसत मदमळ आपली सवदनशीलता कमी होत lsquoमडrsquo सतत िबघडत राहतो व पिरघ मजजाससथा (Peripheral Nervous system ) अितसवदनशील होऊन सतत मगया यण दखण अशा तकरारी िनमारण होतात ाय लवकर दमतात पोटाचया ायवर पिरणाम झालयान वारवार शौचाची भावना होत (Irritable Bowel syndrome ) एखा ा िविश अ घटकाची अ लज वाढीस लागत व सनाचया ायवर अितिरकत ताण आलयान मान खाद व वरची पाठ दख लागत अस या िवषयातल तजजञ सागतात काही वळा या Brain Fog च पयरवसन घबराटीत (Panic attacks ) िकवा फोिबयातही होताना िदसत ह सवर टाळावयाच असल तर आपलया सनाचया गणव त बदल घडवन आणावयास हवा अस ह तजजञ सागतात चकीचया सनामळ िनमारण होणाऱया या सवर शरीरमनाचया िबघाडाना सन अकतीबधातील िबघाड Breathing Pattern Disorders ( BPD ) अस सबोधणयात यतो नमक काय करावयास हव

सन सधारणयाचा एक उ म उपाय महणज lsquoपराणायामrsquo ततर िशकण (अथारत योगय सन हा पराणायामाचा फकत एक आयाम आह ह यथ परकषारन धयानात घयाव) या ितिरकत शरीरातील िविवध भागाच अवयवाच िशिथलीकरण करन ासावर लकष किदरत करन सन सधारणयाची अनकिवध ततर आज उपलबध आहत तजजञाचया मागरदशरनाखाली व आपापलया परकतीनसार व आवडीनसार आपण याचा अवलब कर शकतो पराणायाम पराणायाम महणज काही मयारिदत अथारन िनयितरत ासोचछवास जाणीवपवरक

ासोचछवासाची परिकरया बदलण महणज पराणायाम योगाचया भाषत ास आत घणयाचया िकरयला परक उचछवासाचया िकरयला रचक तर दोह चया मधय खास थाबिवणयाचया परिकरयला कभक महणतात या परक रचकाचया तालावर िनयतरण आणन आपण ासोचछवास जया नाकपडय़ातन करतो तयाचया बदलावर िनयतरण आणन (उजवी डावी िकवा दोनही नाकपडय़ा) पराणायाम साधता यतो थोडकयात अितशय शा ोकत प तीन आपण पराणायामाचया रपान

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सन परिशकषण घऊन सन सधार शकतो अथारत या सजञा यथ ासोचछवासाचया भाषत समजािवलया असलया तरी स म अथारन तयाचा अितम सबध पराणशकतीशी महणज चतनय शकतीशी व पराणमय कोशाशी आह ह धयानात ठवण महततवाच) सन परिशकषण चकीची सन प ती आपलया इतकी अगवळणी पडलली असत की ती िवसरन योगय प त िशकणयासही िकतयक वळा सहा-सहा मिहन लाग शकतात यात मखय भर हा पणर उचछवासावर असतो तसच सनाच मखय तसच परक ाय िशिथलीकरणावर व lsquo सनभानrsquo आणणयावरही भर िदला जातो अशीच एक साधी-सोपी प त वर चौकटीत िदली आह lsquoसास की जररत ह िजदगी क िलयrsquo अस एका गाजललया िहदी गाणयात महटल आह त िकती खर आह व तया द ीन ासोपचाराच महततव एवहाना वाचकाचया धयानात आल असलच

सन ायाम हात असललया एखा ा खच वर आरामात बसा आपल हात खच चया हातावर सहजपण

िवसाव ा कोपरान बाहवर हलकासा दाब ा यामळ ासोचछवास करताना मानच वा खा ाच

ाय तमही साहिजकच वापर शकणार नाही नहमीपरमाण ास घतलयावर ओठ अलगद िवलग करा आिण हळवारपण त डान उचछवास करा ओठ परत बद करा कषणभर थाबा आिण सावकाश ास आत घया उचछवास पणर व दीघर झाला की ास आपोआपच खोल व पणर घतला जातो उचछवास ासापकषा दीघर असण आवशयक (व योगयही) असत ह सकाळसधयाकाळ वीस-वीस वळा करा सरवातीस योगय मागरदशरनाखाली व अगदी घडय़ाळ लावन हा सन अभयास करावा हळहळ त सहज साधल जाईल

- डॉ उलहास कोलहटकर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव - २००९

माय मराठी स थन ग यावषीरची िदवाळी िटटवाळा यथील rsquoमकताrsquo या लहान मली या अनाथ मास भट दऊन तथील लहानगया यासोबत िदवाळी साजरा कली याची ही काही कषणिचतर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हसवणक

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

httphindi-marathi-jokesblogspotcom

शरयावली

सपदिकय मडळ

१) शरी सागर राजणकर सपादक

२) शरी अवधत कामत सदसय

मािसकाची माडणी व िडझाईन

शरी िवजय जोशी

आवाहन

आपलयाकडील लख किवता editoremasikmaimarathiorg या ईमल आयडीवर

पाठवा ात आपल लख किवता ई कोणतयाही सवरपात (ऊ jpg pdf manu-

script ) चालतील िनवडलल लख ईमािसकात परकािशत कल जातील शकय झालयास

लखासोबत आपल छायािचतर पाठवाव तसच आपल सपकर करमाक ईमल कळवावत

Disclaimer

ईमािसकातील लख व तयातील माडलली मत ही तया लखकाची वयिकतक असन ससथा

तयास दजोरा दणार नाही

ईमािसक ह मोफत िवतरणाकिरता आह

ससथबाबत अिधक मािहती किरता wwwmaimarathiorg यथ अवशय भत ा

धनयवाद

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दामोदराय नभिस तलाया लोलया सह परदीप त परयचछािम नमोऽननताय वधस

अथर शर असा परमश वर जो दामोदर तयाला हा जयोतीसह दीप अपरण करतो तयान माझ कलयाण कराव याच फल ल मीपरािप त ह आह

इ रागोळी `मळ ससकत शबद रगवलली स दयारचा साकषातकार व मगलाची िसि ह रागोळीच दोन उ श होत िविश शभर चणर िचमटीतन जिमनीवर सोडन रखाटललया आकतीला रागोळी अस महणतात रागोळी ही मितकला आिण िचतरकला याचयाही आधीची आह कठलयाही धािमक िकवा मागिलक कतयात रागोळी आवशयक आिण पराथिमक गो आह कोणतयाही सण उतसव मगल

समारभ पजा वरत इतयािद शभपरसगी परथम धमरकतयाचया जागी रागोळी काढणयाची परथा आह एखा ाला िकवा एखादीला ओवाळताना ती िक त बसललया पाटाभोवती आिण पढही रागोळी काढतात समारभाचया भोजनपरसगीही पाटाभोवती व पानाभोवती रागोळी काढतात िदवाळीचया सणात दारापढ िकवा अगणात िविवध परकारचया रागोळया काढन तया िविवध रगानी भरतात जनया काळी परतयक घरी रोज दारापढ सडासमाजरन करन रागोळी काढणयाची परथा होती

ई फटाक

िदवाळीचा आनद ि गिणत करणयासाठी लहान-मोठ सवरच जण रातरी फटाक वाजवतात व आतषबाजी करतात

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

उ अभयग ान नरक चतदरशी त बिलपरितपदा ह दीपावलीच तीनही िदवस रोज अभयग ान करणयास सािगतल आह अभयग ान (मागिलक ान) या िदवशी सकाळी लवकर उठन परथम अभयग ान करणयास सािगतल आह शरीराला तल लावन चोळन त तवचत िजरिवण व नतर ऊनपाणयान ान करण महणज अभयग ान

नहमीचया ानाचा परभाव समार तीन तास िटकतो तर अभयग ानामळ चार त पाच तास िटकतो तवचला नहमी ि गधता असावी लागत महणन तल लावायच ऊनपाणी ह मगल व शरीराला सखदायक आह महणन ऊनपाणयान ान सािगतल आह तल लावन नतर ान करणयान तवचला व कसाना आवशयक तवढाच ओशटपणा रहातो महणन ानापव तल लावण आवशयक आह ानानतर तल लावण उिचत नाही

`अभयग ान करताना दशकाळकथन कराव लागत दशकाळकथनाची भारतीयाची प ित विशष पणर आह बर दवाचा जनम झालयापासन आतापयरत बर दवाची िकती वष झाली कोणतया वषारतील कोणत व िकतव मनवतर चाल आह या मनवतरातील िकतव महायग व तया महायगातील कोणत उपयग चाल आह या सवारचा तयात उललख असतो यापरमाण दशकाळकथन करावयाच असत यावरन यापव कवढा मोठा काळ गला आह व रािहलला काळही कवढा मोठा आह याची कलपना यत आपण फार मोठ आहोत अस परतयकाला वाटत असत पण आपण िकती लहान व स म आहोत याची कलपना या िवश वाचया अफाट काळावरन यत यामळ माणसाचा गवर नाहीसा होतो हा मोठा फायदा आह

वषारतन पढील पाच िदवस अस अभयग ान करणयास शा ात सािगतल आह

१ सवतसरारभ

२वसतोतसवाचा परारभ िदवस महणज फालगन कषण परितपदा व

३ िदवाळीच तीन िदवस महणज आिश वन कषण चतदरशी अमावासया व काितक श परितपदा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदवाळीत िकलला का बाधतात

िकलला बाधण महणज काय

िकलला बाधण महणज सवतःचया मन आिण ब ी यावर ईश वराचया शक तीच तज िनमारण होण महणनच िकलला बाधण या माधयमातन आपण ई राच तज परा कर शकतो

लहान मलच िकलला का बाधतात

लहान मलामधय िनमरळता असत लहान मल ही ईश वराच रप असतात अस महटल जात कारण

लहान मलाचया मनावर जासत ससकार झालल नसतात लहान मलामधय िनमरळता असत ११ वषारपयरतची मल ही िनरागस असतात तयानतर मातर मल ब ीन एखादी कती करतो मलामधय ई राकडन आलली उजार गरहण करणयाची कषमता असत

िकलला घराचया बाहरच का बनवतात

घर ह सम ी-दशरकतच परतीक असत घरासमोर िकललयाची िनिमती कलयामळ घराच रकषण करणयासाठी महणजच घरात असललया धनसम ीला िटकवन ठवणयासाठी छ िशवाजी महाराजासारखया कषातरतजाच परितिनधीतव करणार या िकललयाच नततव असललया धमारचरणी राजाशी अभदता िनमारण करत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

नरक चतदरशी (आिश वन व चतदरशी) १ नरक चतदरशी

शरीमद भागवतपराणात अशी एक कथा आह - `पव परागजयोितषपर यथ भौमासर िकवा नरकासर या नावाचा एक बला असर राजय करीत होता दव व मानव याना तो फार पीडा दऊ लागला हा द दतय ि याना पीडा दऊ लागला तयान िजकन आणललया सोळा हजार उपवर राजकनयाना तरगात क डन ठवल व तयाचयाशी िववाह करणयाचा बत कला तयामळ िजकडितकड हाहाकार उडाला शरीकषणाला ही बातमी समजताच सतयभामसह तयान असरावर हलला कला नरकासराला ठार करन सवर राजकनयाना मक त कल मरताना नरकासरान कषणाकड वर मािगतला की `आजचया ितथीला जो मगल ान करील तयाला नरकाची पीडा होऊ नय कषणान तसा वर तयाला िदला तयामळ आिश वन व चतदरशी ही नरक चतदरशी मानली जाऊ लागली आिण लोक तया िदवशी सय दयापव अभयग ान कर लागल चतदरशीचया िदवशी पहाट नरकासरास ठार करन तयाचया रक ताचा िटळा कपाळास लावन शरीकषण घरी यताच नदान तयास मगल ान घातल ि यानी िदव ओवाळन आनद क त कला

२ यमतपरण

अभयग ानानतर अपमतय िनवारणाथर यमतपरण करणयास सािगतल आह हा तपरणाचा िविध पचागात िदलला असतो तो पहावा व तयापरमाण िवधी कराव तयानतर आई मलाना ओवाळत काही जण अभयग ानानतर नरकासराचया वधाच परतीक महणन कारीट पायान ठचन उडिवतात तर काही जण तयाचा रस (रक त) िजभला लावतात

३ नरकचतदरशीचया िदवशी बरा महतारवर ान

बरा महतारत कल गलल ान ह दवपरपरा या शरणीत यत व दवपरपरमळ िजवाला पढील लाभ होतात -

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

अ श ता पिवतरता व िनमरळता या परकारच ससकार होण

आ बरा महतारवर परकषिपत होत असलल ईश वरी चतनय व दवताचया लहरी गरहण करणयास समथर बनण

इ ईश वरी चतनय गरहण होणयासाठी सवतला दकष करण व ईश वराचया सकलप इचछा आिण िकरया या तीन परकारचया शक ती व या तीन शक त चया अनषगान जञानशक तीही गरहण करता यण

ई ानो र लावणयात यणारा िटळा द शक त वर स शक त नी मात कलयाच िनदशरक आह

तळशीिववाह

१ तळशीिववाह िवधी

िवषणचा (बाळकषणाचया मत चा) तळशीशी िववाह लावन दण असा हा िविध आह पव चया काळी बालिववाहाची प त होती हा िविध काितक श एकादशीपासन पौिणमपयरत एखा ा िदवशी करतात तयासाठी िववाहाचया पवरिदवशी तळशीवदावन रगवन सशोिभत करतात वदावनात ऊस झडची फल घालतात व मळाशी िचचा व आवळ ठवतात हा िववाहसोहळा सधयाकाळी करतात

२ तळशीच शरीकषणाबरोबर लगन होण याचा भावाथर

तळस ही पािवतरय व सािततवकता याच परतीक आह तळशीबरोबर शरीकषणाचा िववाह होण याचा अथर ईश वराला जीवाचा `पािवतरय हा गण अितशय िपरय असण याचच परतीक महणज शरीकषणान गळयामधय `वजयती माळा पिरधान कलली असण

महततव या िदवसापासन शभ िदवसाला महणजच महतारचया िदवसाना सरवात होत `हा िववाह भारतीय ससकतीतील आदशरतव दशरवणारा िववाह आह अस मानल जात

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

प त घराचया अगणात शणाचया पाणयाचा सडा घालावा तळस कडीमधय असलयास कडीला पाढरा रग ावा पाढर या रगाचया माधयमातन ईश वराकडन यणारी शक ती आकषरन घतली जात तळशीचया भोवती सािततवक रागोळी काढावी तयानतर ितची भावपणर पजा करावी पजा करताना पि मला त ड करन बसाव

पराथरना ह शरीकषणा व ह तलसीदवी आज िदवसभरात तमचयाकडन जी शक ती मला िमळल ती रा व धमर याचया रकषणासाठी वापरली जाऊ द सकटात िनराश न होता ई रावर माझी अखड शर ा व भक ती अस द

नामजप या िदवशी पथवीवर कषणतततव जासत परमाणात कायररत असत तळशीचया झाडातनही जासत परमाणात कषणतततव कायररत असत या िदवशी शरीकषणाचा नामजप करावा पजा झालयानतर वातावरण खप सािततवक होत तया वळीही शरीकषणाचाच नामजप करावा

तळशीच फायद तळस ही जासत सािततवक असलयान ितचयात ईश वराची शक ती मो ा परमाणात आकिषत होत तळशीची पान िपणयाचया पाणयात टाकलयामळ पाणी श व सािततवक होत आिण तयात शक ती यत तया पाणयामाफर त िजवाचया परतयक पशीत ईश वराची शक ती कायररत होत

दविदवाळी

कलसवामी कलसवािमनी इ दवदवता याचयाखरीज अनय दवदवताचीही वषारतन एखा ा िदवशी पजा होऊन तयाना नव अपरण होण आवशयक असत मागरशीषर श परितपदचया िदवशी आपल कलदवत व इ दवता याबरोबरच सथानदवता वासतदवता गरामदवता आिण गावातील अनय मखय व उपदवदवताना तसच महापरष वतोबा इतयािद िन सतरीय दवदवताना तयाचया मानाचा भाग पोहोचिवणयाच कतर पार पाडतात या िदवशी पकवा ाचा महानव दाखिवला जातो

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

ल मीपजन (आि वन अमावा या) ल मीपजन

सामानयत अमावासया हा अशभ िदवस महणन सािगतला आह पण तयाला अपवाद या अमावासयचा आह हा िदवस शभ मानला आह पण तो सवर कामाना नाही महणन शभ महणणयापकषा आनदी िदवस महणण योगय ठरत `परातकाळी मगल ान करन दवपजा दपारी पावरणशरा व बरा णभोजन आिण परदोषकाळी

लतापललवानी सशोिभत कललया मडपात ल मी िवषण इतयािद दवता व कबर याची पजा असा या िदवसाचा िविध आह या िदवशी िवषणन ल मीसह सवर दवाना बळीचया कारागहातन मक त कल आिण तयानतर त सवर दव कषीरसागरात जाऊन झोपल अशी कथा आह तयाचयापरीतयथर परतयकान आपापलया घरी सवर सखोपभोगाची उ म वसथा करावी व सवरतर िदव लावाव अस सािगतल आह ल मीपजन करताना एका चौरगावर अकषताच अ दल कमल िकवा सविसतक काढन तयावर ल मीचया मत ची सथापना करतात ल मीजवळच कलशावर कबराची परितमा ठवतात तयानतर ल मयािद दवताना लवग वलची व साखर घालन तयार कललया गायीचया दधाचया ख ाचा नव दाखिवतात धन गळ साळीचया ला ा ब ास इतयािद पदाथर ल मीला वाहन नतर त आप त ाना वाटतात मग हातातील चडीन िपतमागरदशरन करतात (हातातील पिलता दिकषण िदशकड दाखवन िपतमागरदशरन करतात) बरा णाना व अनय कषधापीिडताना भोजन घालतात रातरी जागरण करतात पराणात अस सािगतल आह की आिश वन अमावासयचया रातरी ल मी सवरतर सचार करत व आपलया िनवासासाठी योगय अस सथान शोध लागत िजथ सवचछता शोभा आिण रिसकता आढळत ितथ तर ती आकिषत होतच िशवाय जया घरात चािरतरयवान कतर दकष सयमी धमरिन दवभक त व कषमाशील परष आिण गणवती व पितवरता ि या वासत करतात तया घरी वासत करण ल मीला आवडत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

ल मीपजनाचया िदवशी ल मी व कबर याची पजा का करतात

कोजागरीस ल मी व इदर या दवताच पजन सािगतल आह तर या अमावासयस ल मी व कबर या दवताच पजन सािगतल आह ल मी ही सप ीची दवता आह तर कबर हा सप ी-सगराहक आह अनकाना पस िमळिवणयाची कला साधय आह पण तो राखावा कसा ह माहीत नाही िकबहना पसा िमळिवणयापकषा तो राखण साभाळण व योगय िठकाणीच खचर करण ह फार महततवाच आह खचर कसा करावा ह अनकाना कळत नाही तयामळ अनाठायी खचर होऊन पसा तयाचयाजवळ िशललक रहात नाही कबर ही दवता पसा कसा राखावा ह िशकिवणारी आह कारण तो धनािधपित आह महणन या पजकरता ल मी व कबर या दवता सािगतललया

आहत सवरच लोक िवशषत ापारी ही पजा मो ा उतसाहान व थाटामाटात करतात या

अल मी िनसारण

गण िनमारण कल तरी दोष नाहीस झाल पािहजत तरच गणाना महततव यत यथ ल मीपराप तीचा उपाय झाला तसच अल मीचा नाशही झाला पािहज महणन या िदवशी नवीन करसणी िवकत घतात ितला ल मी महणतात तया करसणीन मधयरातरी घरातील कर सपात भरन तो बाहर टाकावा अस सािगतल आह याला अल मी (कचरा - दािरदयर) िनसारण महणतात एरवही कधीही रातरी घर झाडण वा कर टाकण करावयाच नसत फक त या रातरी त करावयाच असत कचरा काढताना सप व िदमडी वाजवनही अल मीला हाकलन लावतात

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

बिलपरितपदा (काितक श परितपदा)

बिलपरितपदला बळीची पजा करतात बळीन राकषस कळात जनम घऊनही तयाचया पणयाईन तयाचयावर वामनदवाची कपा झाली तयान ईश वरीकायर महणन जनतची सवा कली तो सािततवक व ीचा व दानी राजा होता परतयक मानव हा सरवातीला अजञानी असलयामळ तयाच हातन वाईट कतय घडत असत परत जञान आिण ईश वरीकपमळ तो दवतवाला पोहच शकतो ह या उदाहरणावरन िदसन यत

कथा हा साडतीन महतारपकी अधार महतर आह बिलपरितपरदची कथा अशी - बिलराजा हा अतयत दानशर होता दारी यणारा अितिथ ज मागल त तयाला तो दान दत अस दान दण हा गण आह पण गणाचा अितरक हा दोषाहरच असतो कोणाला काय कवहा व कोठ ाव याचा िनि त िवचार आह व तो शा ात व गीतन सािगतला आह सतपातरी दान ाव अपातरी दऊ नय पण बिलराजा कोणालाही कवहाही ज मागल त दत अस अपातर माणसाचया हाती सपि गलयान त मदोनम होऊन वाटल तस वाग लागतात तवहा भगवान िवषणन मजा मलाचा अवतार घतला वामन महणज लहान मजा मलगा लहान असतो व तो `ॐ भवित िभकषा दही महणज `िभकषा

ा अस महणतो िवषणन वामनावतार घतला व बिलराजाकड जाऊन िभकषा मािगतलयावर तयान िवचारल ``काय हव तवहा वामनान ितरपाद भिमदान मािगतल वामन कोण आह व या दानामळ काय होणार याच जञान नसलयान बिलराजान ितरपाद भिम या वामनाला दान िदली तयाबरोबर या वामनान िवराटरप धारण करन एका पायान सवर पथवी ापन टाकली दसर या पायान अतिरकष ापल व ितसरा पाय कोठ ठव अस बिलराजास िवचारल ितसरा पाय आपलया मसतकावर ठवा अस बिलराजा महणाला तवहा ितसरा पाय तयाचया मसतकावर ठवन तयाला पाताळात घालावयाच अस ठरवन वामनान ``तला काही वर मागावयाचा असल तर माग (वर बरिह) अस बिलराजास सािगतल तवहा `आता पथवीवरील माझ सवर राजय सपणार आह व आपण मला पाताळात घालिवणार आहात तवहा तीन पावल टाकणयाच ज सवर घडल त पथवीवर परितवष तीन िदवस तरी माझ राजय महणन ओळखल जाव असा तयान वर मािगतला त तीन िदवस महणज आिश वन कषण चतदरशी अमावासया व काितक श परितपदा याला बिलराजय अस महणतात बिलराजयात आपलया मनाला वाटल तस लोकानी वागाव अस धमरशा सागत मातर शा ान सािगतलली िनिष कम सोडन अभ यभकषण अपयपान व अगमयागमन ही िनिष कम आहत महणन या िदवसात माणस दार उडिवतात (आतषबाजी करतात) पण दार पीत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

नाहीत शा ान परवानगी िदली असलयान परपरन लोक या िदवसात मौजमजा करतात अशी ही िदवाळी बिलपरितपदचया िदवशी जिमनीवर पचरगी रागोळीन बिल व तयाची पत नी िवधयावली याची िचतर काढन तयाची पजा करावी तयाना म मासाचा नव दाखवावा यानतर बिलपरीतयथर दीप व व याच दान करतात या िदवशी परातकाळी अभयग ान कलयावर ि या आपलया पतीला ओवाळतात दपारी पकवा ाच भोजन करतात िदवाळीतला हाच िदवस परमख समजला जातो या िदवशी लोक नवी व ावरण लवन सवर िदवस आनदात घालिवतात या िदवशी गोवधरनपजा करणयाची परथा आह तयासाठी शणाचा पवरत करन तयावर दवार व फल खोचतात व कषण गोपाळ इदर गायी वासर याची िचतर शजारी माडन तयाचीही पजा करतात व िमरवणक काढतात

भाऊबीज (यमि तीया)

१ अथर हा िदवस महणज शरद ऋततील काितक मासातील ि तीया ि तीयचा चदर आकषरक व वधरमानता दाखवणारा आह तवहा `िबजचया कोरीपरमाण बधपरमाच वधरन होत राहो ही तयामागची भिमका आह आपलया मनातील ष व असया िनघालयामळ सवरतर बधभावनची कलपना जागत होत महणन तयाकिरता भाऊबीजचया सण बध-भिगन चा परमसवधरनाचा हा िदवस आह जया समाजात भिगन ना समाजातील व रा ातील परष वगर भिगनी समजन तयाचया सरकषणाची जबाबदारी घऊन तयाना अभय दतील व तयामळ तया समाजात िनभरयतन िफर शकतील तो िदवस महणज दीपावलीतील भाऊबीज पजनाचा िदवस

२ कथा व िवधी `काितक श ि तीयला यमि तीया ह नाव आह हा िदवस भाऊबीज या नावानही परिस आह या िदवशी यम आपली बहीण यमना िहचया घरी जवायला गला महणन या िदवसाला यमि तीया अस नाव िमळाल या िदवशी कोणतयाही परषान सवतचया घरी पत नीचया हातच अ घयायच नसत तयान बिहणीचया घरी जाव आिण ितला व ालकार वगर दऊन ितचया घरी भोजन कराव सखखी बहीण नसल तर कोणतयाही बिहणीकड िकवा अनय कोणतयाही ीला भिगनी मानन ितचयाकड जवाव अस सािगतल आह

या िदवशी यमराज आपली बहीण यमना िहचया घरी जवायला जातो व तया िदवशी नरकात िपचत पडललया जीवाना तया िदवसापरत मोकळ करतो एखा ा ीला भाऊ नसल तर ितन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

कोणाही परपरषाला भाऊ मानन ओवाळाव त शकय नसलयास चदराला भाऊ मानन ओवाळतात अपमतय यऊ नय महणन धनतरयोदशी नरक चतदरशी व यमि तीयस मतयची दवता यमधमर याच पजन करन तयाचया चौदा नावानी तपरण करणयास सािगतल आह तयामळ अपमतय यत नाही अपमतय िनवारणाथर `शरी यमधमरपरीतयथर यमतपरण किरषय असा सकलप करन तपरण करावयाच हा िविध पचागात िदला आह तो पहावा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

रगावली

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िव िव धा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

कॉलज कमपसमधय कवळ धमाल मसती करणयाऐवजी तया तरणानी एका खडगावाचा रसता धरला गावातील आिदवास सोबत एकरप होत तयाना सवतचया पायावर उभ

करणयाचा सकलपच िव ाथयारनी कला सवचछतागह आरोगय उपिजिवकसाठी रोजगार मागरदशरनशती ततरजञान िशकषणाची वसथा असा एकक टपपा पणर करीत सहा वषारत तया गावाचा चहराच बदलन टाकला आपल किरअर घडवतानाच दशाचया िवकासात खारीचा वाटा उचलणारी ही धययवडी तरण मडळी आहत चचरगटचया कसी कॉलजची

रा ीय सवा योजना (एनएसएस) उपकरमातन कवळ परीकषचया माकारसाठी समाजसवा करणयाऐवजी इतराचया चह-यावरील हासयातन समाधानाच १०० टकक माकर िमळवणार ह उदाहरण आदशरवत असच आह याच योगदानाब ल कॉलजची िव ाथीन असललया जहारा शख आिण परा डॉ सतीश कोलत याना सवाततरयिदनी मबई िव ापीठाकडन िवशष परसकरान सनमािनत करणयात यईल तवहा कॉलजसह तया गावाचाही उर अिभमानान भरन आलला असल

सफाळयापासन अदाज ४ िकमी अतरावर असलल करवाळ ह हजार लोकवसती गाव सवततर भारतात िवकासापासन िकतीतर मल दर असलली करवल पाडा भागाडी पाडा राजन पाडा पाटील पाडा वाळतल ह गावातील पाड २००४ मधय कसी कॉलजमधील एनएसएसच िव ाथ आपलया कोलत सरासोबत या गावात टरिनग कमपसाठी पोहोचल आिण तयानतर तया गावचच होऊन गल आमही मबईतील समसयाबाबत नहमीच तावातावान बोलतो पण अडचणी काय असतात ह मी पिहलयादा तया गावात पािहलया दोन वळचया अ ासाठी झगडणारी िचमरडी मल साधया सवचछतागहाची नसलली वसथा रोजचया जगणयासाठीची धडपड ह पािहलयानतर आमही सवारनीच या गावचा कायापालट करणयाचा सकलप कला आवहान मोठ होत पण तयासाठी मानिसक तयारीही कली होती गली सहा वष करवाळशी भाविनक नात िनमारण

आिण गावाच नशीब पालटल

झालला शरद श ी सागत होता

िवकासाचया नावावर अगोदर अनकदा फसवल गललया गावातील लोकाचा िव ास िजकण हच सवारत मोठ आवहान होत सवतचया िखशातील एनएसएसमधन िमळणार पस एकतर जमवत सवचछतागहाच काम हाती घतल घरी कधी झाड हातात िव ाथ हातात फावडा कदळ घऊन साथी हात बढाना महणत कामात जपल तयानतर सर झाला िवकासकामाचा सपाटा आिदवास ना फळ भाजया याच बी वाटप करन लागवडीसदभारत मागरदशरन गावातील मिहलाना कागदाचया िपश ापासन त सणासदीला लागणार सामान बनवणयाच परिशकषण मोतीिबद िकवा कनसरची पराथिमक लकषण जाणवणा-या गावक-याची मनधरणी करन मबईत तयाचयावर यशसवी उपचार िव ाथयारना िशकषणाची गोडी लागावी यासाठी परय आता गावाचा बराचसा चहरा या िव ाथयारनी बदलन टाकला आह आमच काम इथच सपलल नाही या सपणर गावाला सवतचया पायावर उभ कलयानतरच आमच िमशन िवहलज डवहलपमणट यशसवी होईल आिण तयानतरच आमही पढचा िवचार कर िव ाथयारनी सवतचया िखशातन पस काढन गावात दोन िशलाई मिशन घऊन िदलया आहत तयातन बनणा-या कापडी िपश ा कागदी िपश ा कॉलजच िव ाथीचर काय आमच पराधयापकही आनदान घतात यातन अनक घराना रोजगार िमळाला आह यवा जागर परसकारातील पस पॉकटमनी यातन िव ाथयारनी या उपकरमासाठी पस उभ कल पण काम कठही थाब िदल नाही या समाजसवतन आमचया िव ाथयारचया चहऱयावर िदसणार समाधान माझयासाठी खप मोलाच आह अस कॉलजमधय एनएसएस समनवय डॉ कोलत यानी सािगतल कॉलजचया सहकायारिशवाय ह सार शकय नसलयाचा उललखही कोलत आवजरन करतात दशाचया िवकासात आपण खारीच वाटा उचलतोय याच या सवर िव ाथयारचया चह-यावर िदसणार समाधान एनएसएसचया माकारचया िकतयकपटीन अिधक आह टीम वकर मळच

करवाळ गावातील आिदवास सोबत काम करताना आयषयाकड बघणयाचा नवा द ीकोन िमळाला कसीचया एका एनएसएस यिनटन जो परय कला तयाचप तीन परतयक कॉलजन आपापलया परीन असा एखादा उपकरम हाती घतलयास कोणतयाही सरकारी मदतीिशवाय गरामीण भागाचा कायापालट करण शकय आह - परवीण मळय

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दहरी कातरी आउटसोिसगची गलया बधवारी भारतीय आयटी उ ोगात अचानक हलचल झाली राग हतबलता अगितकता अशा सिमशर भावना कत कलया जाऊ लागलया पवीचयार अमिरकन अधयकषाचया िनवडणकामधय आऊटसोिसरग या िवषयी आवाज उठला होता पण िनवडणका सपताच हा िवषयही थाबला होता तयाचमळ भारतीय कमपयटर उ ोगातील काळजीच वातावरण िनवल होत आता १०० पकी ३७ िसनटचया िनवडणका नोवहबरमधय यऊ घातलया आहत तयामळ अमिरकन राजकारणी परत एकदा आम आदमीचया िजवहाळयाचया िवषयाचया शोधात होत अमिरकतील सधयाचया आिथकर पिरिसथतीत वाढतया बकारीत अडकललया आम आदमीचया सवारत जवळची टाळया िमळवणारी घोषणा महणज आता आमही आऊटसोिसरग होऊ दणार नाही हमखास मत िमळवणाऱया अशा घोषणा जगातील कठलया राजकारणयाला मोह पाडणार नाहीत

भारतातील आयटी उ ोग भारतातील आयटी उ ोग आज ६० िबलीयन डॉलसरचयावर गला आह आजही तो वषारला २० त २२ टकक इतका वाढतो आह अथारत हा आकडा मोठा वाटत असला तरीही तो जागितक आयटी उ ोगाचया कवळ ५ टकक स ा नाही तयामळ जागितक राजकारणावर परभाव करणयाची कषमता अजनही या भारतीय उ ोगात नाही नसकॉमचया अदाजापरमाण २०२० पयरत हा भारतीय उ ोग कदािचत आजचया ४ पट मोठा महणज २२५ िबलीयन डॉलसरपयरत पोहोच शकल आजचया भारतीय आयटी उ ोगाचया ६० टककयापयरतचा वाटा एक ा अमिरकन बाजारपठतन यतो महणजच २०२० पयरत अमिरकतन भारतीय आयटी उ ोगाला १५० िबलीयन डॉलसरपयरत धदा िमळण आवशयक आह अमिरकन अधयकषाचया गलया २-३ मिहनयाचया वकत ामळ महणनच भारतीय उ ोगात थोड िनराशच व भीतीच वातावरण आह अथारत ही भीती आह ती उ ोगात होणाऱया वाढीची पण तयाहनही राग आह तो जया अमिरकन आजपयरत जगाला जागितकीकरणाच खलया बाजारपठच अथरकारण िशकवल तीच अमिरका आता सवत मातर तया िशकवणीचया बरोबर उलट कती करताना िदसत आह अमिरकचया दटपपीपणाचा राग बऱयाच भारतीय िवचारवताना आला आह भारतान मातर अमिरकन उ ोग तयाची उतपादन या सवारना भारतीय बाजारपठ उघडी करन ायची अगदी तयाचा भारतीय उ ोगाना तरास झाला तरीही आिण अमिरका सवत मातर अमिरकन कपनयाना कायद करन भारतात धदा पाठवणयापासन रोखणार भारतीयाच िवहसा भरपर महाग करणार व सवतचया अथरकारणातील खलपणा सपवन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सरकषण िभती उभया करणार गलया काही मिहनयात अमिरकतील िबकट आिथकर पिरिसथतीमळ काही मोठ अमिरकन उ ोग आपलया आयटीमधील गतवणकीला कातरी लावत आहत तयामळ २०१०-११ या वषारतच भारतीय आयटी उ ोगाचया वाढीवर लकषणीय पिरणाम िदसणार आह दबळा होत जाणारा डॉलर ही आणखी एक मोठी काळजी आह अशा पिरिसथतीत अमिरकन सरकारन आऊटसोिसरग िवर खरोखरच कायदा आणला िकवा आऊटसोिसरग करणाऱया कपनयाना करसवलती न दणयाचा धाक ह सरकार घाल लागल तर भारतीय आयटी उ ोगावर याचा नककीच वाईट पिरणाम होईल

ओबामा काय महणाल गलया बधवारचया िनवडणक सभमधय ओबामानी अमिरकतील बरोजगारीब ल िचता कत करताना अमिरकन उ ोजकाना धमकी वजा इशारा िदला सधयाचया अमिरकन आिथकर पिरिसथतीवर मलमप ी करणयासाठी अमिरकन सरकार ३५० िबलीयन डॉलसरचा एक पलन पढ रटणयाचा परय करीत आह तयामधय साधारण २०० िबलीयन डॉलसर करसवलतीचया रपात अमिरकन उ ोगाला दणयाचाही िवचार आह या करसवलती उ ोगाना ह ा असतील तर उ ोगानी रोजगार िनिमत करण आवशयक आह अस ओबामाच महणण आह ही रोजगार िनिमत करणयासाठी अमिरकन उ ोगानी नवीन पलटसमधय गतवणक करावी व अशा नवीन पलटसमधय नवीन रोजगार उपलबध करावा अशी अपकषा आह पण जर ह उ ोग आपलयाजवळील काम अमिरकन लोकाना न दता अमिरकबाहर पाठवत असतील तर तयाना या २०० िबलीयन डॉलसर कर सवलतीचा फायदा दणार नाही अशी घोषणा ओबामानी कली

मळात आऊटसोिसरगची सरवात झाली ती अमिरकन कपनयाना जासत नफा िमळावा महणन जया कामाला अमिरकत १०० डॉलर खचर होतो तच काम भारतातन िकवा चीनमधन ४० त ५० डॉलसरमधय करन िमळत असल तर तयामळ अमिरकन कपनयाचाच नफा वाढत होता व तयामळ वाचललया नफयाची गतवणक अमिरकन कपनया नवीन उ ोगात करत होतया पण गलया २ वषारत अमिरकन आिथकर ससथातील सकटामळ बाजारपठतील गतवणक योगय पसाच कमी झाला

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व तयाची झळ एक एक करत सवरच उ ोगाना बसली बद होणार उ ोगधद व तयाना सावर न शकणारी अशकत झालली आिथकर बाजारपठ अशा दहरी कातरीत अमिरका सापडली बरोजगारीच परमाण कधी नवह त २ आकडी सखयपयरत फगल िवशषत मधयमवगीयारत बरोजगारी वाढली व तयानी चढवललया आवाजाकड अमिरकन राजकारणी लोकाना लकष ावच लागल काही दशकापवीर जपानी मोटारगा ानी अमिरकन बाजारपठ काबीज करायला सरवात कलयावर तयाचा पिरणाम अमिरकन कार उ ोगावर झाला पण तयावळी बरोजगार होणाऱयामधय कामगाराची सखया जासत होती आता पाढरपशा लोकाचया नोकऱया भारतात जाऊ लागलयावर तयाचा आवाज खास करन िनवडणकाचया काळात अमिरकन राजकारणयाना ऐकावाच लागला या सवारचा पिरणाम महणन अमिरकन अधयकषाना आपलया डमोकरटीक पकषाला मत िमळवणयासाठी आऊटसोिसरगब ल अशी वकत करावी लागली

अमिरकत व भारतात काही लोकानी रा ाधयकषाचया या घोषणचा वगळा अथर लावला आह तयाचया मत रा ाधयकषाचया घोषणचा भारतात होणाऱया आऊटसोिसरगवर काहीच पिरणाम होणार नाही कारण करसवलतीचा नकार कवळ अमिरकन बहरा ीय कपनयासाठीच आह गलया िकतयक वषारत िसटीबक जी इ सारखया मो ा अमिरकन कपनयानी आपलया उ ोगाच जाळ जगातील ७० त ८० दशात पसरवल आज अमिरकन कर काय ापरमाण अशा अमिरकन कपनयानी बाहरचया दशात कमवललया फाय ावर तयाना अमिरकत टकस भरावा लागत नाही अशा बऱयाच अमिरकन उ ोगानी परदशात (जयामधय भारतही आह) उ ोग बाधन आपल नफयाच परमाण वाढवल पण हा पसा अमिरकत परत न आणलयामळ तयाना अमिरकत कर भरावा लागला नाही व महणनच या कपनयानी अमिरकऐवजी अनय दशात रोजगार िनिमत कली यावर उपाय महणन अशा कपनयाना करसवलती नाकारणयाची घोषणा झाली असलयाचा शोध काही िवचारवतानी माडला आह भारतीय आयटी उ ोगाला यामळ नकसान न होता फायदाच होईल असही काह ना वाटत कारण करसवलत न िमळणयाचया भीतीन जर आयबीएमन आपला भारतातील आयटी उ ोग कमी कला तर त काम भारतीय आयटी कपनयाना िमळ शकल याउलट काही भारतीय आयटी कपनयानी आता आमहीच अमिरकत जाऊन तथ रोजगारिनिमत करतो महणज राजा आमचयावर महरबान राहील अशा घोषणा करणयास सरवात कली आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

परतयकषात काय होऊ शकल आज अमिरकतील राजकारणयासमोर ढासळणारी िकवा न सावरणारी अथर वसथा इराक-अफगाण य ावर होणारा वारमाप खचर व लोककषोभ सतत वाढणारी बरोजगारी व तयामळ वाढणारी गिरबी अस पर उभ आहत या सवारवर मात करणयाचा जालीम उपाय कोणाकडच नाही नोवहबरमधय िनवडणका समोर उभया आहत िसनटचया जागा िजकलया नाहीत तर रा ाधयकषाचा पकष िसनटमधय अलपमतात जाईल व तयामळ रा ाधयकषाना आपलया योजना पढ रटायला व अमिरकवर राजय करायला जड जाईल िनवडणका िजकणयासाठी लोककषोभ िनवडण अतयत जरर असत व त कमीत कमी वळात साधय करायच असल तर गललया ८४ लकष नोकऱया तमहाला परत िमळवन दतो यापकषा परभावी घोषणा कोणतीच होणार नाही अमिरकचया अधयकषानी याच िवचारान अशी घोषणा कली ओटायो या राजयातही िनवडणका आहत तथील राजय सरकारन सरकारी उ ोगाना आऊटसोिसरगवर बदी घालणयाचा कायदाच पास कला

भारताचया द ीन ओटायो ह ५० पकी एक राजयच असल व तया राजयातन भारतीय आयटी कपनया जासत वसाय करत नसलया तरी अशा काय ामळ आपलयाला पाढरपशा वगारची मत िमळतील अशी भावना इतर राजय सरकाराची झाली तर ही राजयही यतया १ मिहनयात अस कायद करतील ५० पकी २० राजयानी जरी अस कायद आणल तरी तयाचा पिरणाम भारतीय आयटी उ ोगावर होईल ददवारन अशा काय ामळ अमिरकन बरोजगाराचया सखयत फारसा फरक पडणार नाही पण स ाधारी पकषाला मत िमळणयास मातर तयाचा फायदा होईल भारतीय आयटी उ ोगान अशा काय ाकड एक सधी महणन पाहण गरजच आह आजपयरत भारतीय आयटी उ ोग हा अमिरकन बाजारपठवर पणरत अवलबन होता पण एककाळी ८४ टकक उ ोग हा अमिरकतन यत होता तयाचा वाटा आता ६० टककयावर आला आह याचाच अथर भारतीय उ ोग जगातील अनय दशातील बाजारपठतही परवश कर लागला आह गलया २-३ ितमाहीतल आयटी कपनयाच जाहीर झालल आकड हच दशरवतात आखाती दशातन यणारी मागणी सतत वाढत आह आज याच दशाकड भरपर पटरो डॉलसर आहत व नवीन अरब िपढीला मािहती ततरजञानाच महततवही पटल आह तयामळच आखाती दशात भरपर सधी उपलबध आहत भारतीय कपनया आज आिफरका व लटीन अमिरका ाही खडाकड पाहत आहत बराझील िचली द आिफरका नायजिरया घाना किनया अशा ५० दशामधय आज भारतीय आयटी कपनया पोहोचत आहत सधयाचया जागितक आिथकर मदीची झळ या दशाना फारशी लागलली नाही व तयामळच

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

या दशाचया अथर वसथा झपा ान सधारणयाचया मागारवर आहत

आजपयरत भारतीय आयटी कपनयानी िमळवलला अमिरकतील अनभव या दशाचया बाजारपठत वापरला तर तयाचा फायदा तया दशाना व भारतीय आयटी कपनया या दोघानाही होईल पवकर ड चीन मलिशया जपान ह दशही पढ यत आहत चीन व भारत या दोन दशानी परसपरावर िव ास दाखवन या व अनय उ ोगात एकमकाना मदत कली तर एक मोठी आिथकर रीतया सम परचड बाजारपठ िनमारण होऊ शकत रिशयासारखा खडपराय दशही आपली आिथकर वसथा सधारत आह व तयानाही भारतीय तजजञाची गरज भासणार आह महणजच उ ोग वाढीमधय अमिरकन नकार िदला तर ती एक सधी साधन भारतीय आयटी उ ोगान जगातील अनय बाजारपठा काबीज करण जररीच होईल तया द ीन काही आयटी कपनयानी मोचबारधणीस सरवातही कली आह याचबरोबर कवळ कर सवलत नाही महणन अमिरकन उ ोग भारतात होणार आऊटसोिसरग थाबवणार नाहीत जागितक सपधतर जर अमिरकला यरोप-चीनशी टककर

ायची असल तर भारतातील आऊटसोिसरग आज तरी अिनवायर वाटत आह त कल नाही तर अमिरकन कपनयाच नफयाच परमाण घटल व कराचही अमिरकला या उ ोगाकडन कर वसली हवी असल तर तयानी नफा िमळवण आिण आऊटसोिसरग करण जररी आह

अथारत नोवहबरमधय जवहा अमिरकच अधयकष भारतभटीवर यतील व अमिरकन उतपादन अणऊजार भट ा भारतीयाना िवक लागतील तवहा भारत सरकारनही तयाना ठणकावन सागण गरजच आह की जर तमही भारतात आऊटसोिसरग करणयावर बदी घालत असाल तर अमिरकन अणऊजार भट ा आमहाला नकोत अमिरकतील भारतातील अशा सभा परोजकटसच आकड बिघतल व तयामळ अमिरकला होणारा फायदा बिघतला तर बहधा अमिरकच अधयकष भारतातील आऊटसोिसरग अमिरकला कस चागल आह हच अमिरकत परत जाऊन अमिरकन कागरसला पटवन सागतील अथारत तोपयरत िसनटचया िनवडणकाही सपलया असतील

परवा टी वही चनलवर य क च माजी पतपरधान टोनी बलअर याची मलाखत ऐकली तयानी पाि मातयाना िदलला इशारा फार महततवाचा आह त महणतात की गली दोन शतक पाि मातय एवढ बलवान झाल होत की जगाचा सवर इितहास तयानी तयाचया द ीकोनातन बिघतला व िलिहला पण २१ चया शतकाचा इितहास मातर भारत व चीनच लोक तयाचया द ीकोनातन बघणार व िलिहणार आहत व आपण सवर तो वाचणार आहोत - दीपक घसास

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

पयरटनाचया नकाशावर महारा

िदवाळीचया स ीमधय उ रत हिर ार ऋिषकश निनताल मसरी कठही जायच ठरल की महारा ातील हरह री पयरटक नवी िदललीत थाबनच पढ जातो तयामळच िदललीतल पराच थमान पाहन तयाचया मनात थोडी भरात िनमारण झाली आता महारा ातला टिरसट तयाच पलनस बदलणार काय अशी शका उ रतलया टर ऑपरटरनाही सतावत असल उ रतील राजयापरमाणच कनारटक करळ आधर परादशच टर ऑपरटरही महारा ातील पयरटकाकड डोळ लावन असतात पण इतर राजयातलया पयरटकाचया िलसटमधय महारा ाचही असच सथान असत का

महारा आिण गजरात या राजयाकडन दशभरातील िकतयक पयरटनसथळाना मोठ उतप िमळत दश-िवदशापरमाणच महारा ातील सथळानाही इथलयाच पयरटकाची मोठी झबड उडतच रमणीय िकनार आबा-नारळाचया बागा आिण खाणयािपणयाची चगळ असलली िवसतीणर कोकण िकनारप ी महाल मी-रकाळा तलाव-जयोितबा याच कोलहापर तरयबक र-पचवटीच नािशक रायगड-राजगडसह अनक िकलल अिजठा वरळ लणी तसच उलकापातापासन तयार झालल लोणार सरोवर आिण औरगाबाद चमचमती मबापरी आिण ताडोबा तसच सतरयामळ परिस झालल नागपर अशी अनक पयरटनसथळ ह महारा ाच वभव पण सरसकट परतयक िठकाणच पयरटन समाधानकारक ठरलय का

एवढ उपजत वभव आिण दातततव असलल पयरटक असलयान पयरटनाचा िविश प तीन िवकास वहायला हवा होता पण अजनही पायाभत कषतरामधय बरच काही करण बाकी आह याची तीवर जाणीव होत खास करन करळ आधर मधय परदश याचया तलनत आपलयाकड अजन बरच काही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

करायच बाकी आह ह सप िदसत कोकणप ीमधय सथािनकाचया सहकायारन एमटीडीसीन नयाहरी व िनवास योजना सर कली आता िकतयक घरावर एमटीडीसी मानयतापरा अस फलकही िदस लागल आहत करळपरमाणच कोकणालाही िकनारप ीच अगभत स दयर लाभलय तयामळच अशा योजना आिण न ान सर झाललया हॉटलसमळ ितथ पयरटनास परचड वाव आह अस मानल जात पण परतयकषात तया गतीन हा िवकास झालला आढळत नाही

बहताश िठकाणी सवारत मोठी अडचण आह ती सवचछ परसाधनगह आिण सयोगय रचना असललया खोलयाची आघोळ आिण परसाधन या दोन परमख मलभत गरजा कदरसथानी असतात नमका याच गो चा अभाव असतो कोणतयाही एसटी सटडवर परसाधनगहाची िसथती शोचनीय असत मबई-गोवा महामागारवरील िकतीशा हॉटलसमधय ी-परषासाठी योगय परसाधनगह असतात मबईतन शकडो आरामबस कोकणचया िदशन रवाना होतात पण रातरीचया जवणाचा पिहला थाबा या बसगा ा िजथ घतात तया हॉटलसची िसथती फारच दयनीय असत कवळ नाईलाज महणन लोक ितथ काहीबाही घशाखाली उतरवतात

नयाहरी िनवासाचया सोयी सर होऊनही आपलयाकड आजही पयरटकाना पसतीकरम अिधक िमळत नाहीत करळसारखया िठकाणी होम-सटमधयही हजार त दहा हजारापयरतच पयारय उपलबध असतात कोकणात मातर आजही थरीसटार हॉटलसचा दजार िततकासा समाधानकारक नसलयाच मत पयरटन ावसाियक सदीप भजबळ कत करतात करळमधय रमपोटी दोन त तीन हजार रपय भरणारा पयरटक कोकणात पस काढायला का राजी नसतो याचाही िवचार आपण करायला हवाच पण तयाचबरोबर आपलयाकड परक पायाभत सिवधाही परिवणयाची गरज आह याकड त लकष वधतात

तळकोकणातील पयरटनासाठी मबईहन जाताना रलव वा रसतयाचया पयारयापकषा गो ापयरत िवमानान जाऊन पढ टकसीन जाता यईल का हा पयारयही तपासन पहायला हवा गो ातन सथािनक टकसीच घयावी लागत पण तरीही हा पयारय उपयकत ठर शकतो अशा सिकटसचा िवचार करन सरकार एमटीडीसी िकवा अनय ावसाियकाकडन टर पकजसच परमोशन होणयाची गरज आह अस मत टर ऑपरटसर कत करतात

यात तथय आहच मधय परदश टिरझम असो नाहीतर कनारटक ितथ अशा परकारची पकजस

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

उपलबध असतात परसगी खासगी हॉटलसच पयारयही पढ कल जातात महारा ात मातर अशा िमशर पकजसच परमोशन िततकया परमाणात कल जात नाही अशी सिकट िवकिसत करायची तर पयरटकाना एखा ा िठकाणी िनवास करता यईल आिण प ास-शभर िकलोमीटरचया परीघात िविवध िठकाणी भरमती करता यईल याचा िवचार कदरसथानी असावा लागतो मालवण तारकल आबोली कोलहापर पण अशा परकारच सिकट तयार कलयास पयरटकाना िकनारप ी कोकणचा घाट कोलहापरसारखा दशावरचा परदश अस सदर कॉिमबनशन पकज िमळ शकत िशवाय यताना एकसपरसवमाग झटपट परवासही होऊ शकतो अस टसर आयोजकापकी िवनय मोडक यानी सािगतल

एकणच कोकण ह पढील पाच-दहा वषारत चागल पयरटन कदर बनल असा िव ास महारा टर ऑपरटसर असोिसएशनच िनतीन माहलकर यानी कत कला आमही बाहरचया राजयातील टर ऑपरटसरमाफर त ितथली बिकग करतो तयाचपरमाण इतर राजयातन आमचयामाफर त महारा ाची बिकग वहावीत यासाठी आमही परय शील आहोत असही तयानी सािगतल

महारा ह परगत राजय महणन खयाती असनही आजही बहताश िठकाणी िभकारी लटार याचा सामना परतयकाला करावा लागतो बकायदा टकसीवाल अववाचया सववा रट लावणार हॉटल एजनट तसच जया वसतसाठी तो परदश परिस आह तीच वसत बनावट सवरपात िवकन श ा लावणार िवकरत याच लकषणीय परमाणही पयरटनिवकासात अडथळाच ठरत महाबळ रला परतयक पॉइनटच टकसीभाड िनि त करणयात आल आह परतयक हॉटलमधय तयाच फलकच रगवल आहत साहिजकच रटवरन घासाघीस िकवा बनवाबनवीच परकार होत नाहीत पयरटक-टकसीवाल याचयात िव ासाहरता वाढीस लागत पण असा परकार सवरतर आढळत नाही आिण पवरिनि त दरापकषा लबाडणयाचच परकार अिधक ऐकायला िमळतात

नागपरपासन ताडोबा ाघर अभयारणयात िफरायला जाणार अनक िनसगरपरोमी आहत पण मधय परदशात कानहा िकवा बाधवगडमधय जी पयारवरणाची िशसत पहायला िमळत तसा आगरह आपलयाकड धरला जात नाही अशी खत अनक पयारवरण अभयासक कत करतात

नािशक कोलहापर िशड यासारखया िठकाणी धािमक पयरटनास खप वाव आह िशड मधय आधर परदशातन भरपर भकतगण यत असतात पण धािमक पयरटनालाही पायाभत सिवधाची जोड

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दणयाची आवशयकता आह ह आपलया गावीच नसत शकराचया दवसथानापाशी दध पाणी याचा मोठा वापर होणार असल तर त वाहन नणयासाठीही योगय वसथा असायलाच हवी पजा-अचार सािहतय याचया िवकरीचया दकानाची तसच िविश िदवशी भकताचा महापर आलयावर रागासाठीही योगय वसथा करायलाच हवी शगावसारखया दवसथानानी याची चागली उदाहरण घालन िदली आहत िशवाय तयानी मधय परदशसारखया िठकाणी आपलया िनधीतन भकतिनवास उभारणयाच औिचतयही साधल आह धािमक पयरटनापरमाणच अगरो टिरझम मिडकल टिरझम या सकलपनाही आता जोर धरत आहत महाबळ रचा सटरॉबरी महोतसव नािशकचा वाईन फिसटवहल हा तयाचाच भाग आहत कदािचत र ािगरी िदवआगरातही आमर महोतसव वहायला हरकत नाही मबई पण याचया आसपासचया परीघात गलया समार दहा वषारत िरसॉटरसची सखया वाढली आह जवळचयाच िठकाणी वनड िपकिनक करणारा मोठा वगर असतो साहिजकच िरसॉटरसचा धदा चागला होतो पण तयाची योगय दखभालही राखावी लागत िरसॉटसरकड कटबाबरोबरच एक ा-दक ाचाही ओघ मोठा असतो परतयकाचया मजामसतीचया कलपना वगळया असतात तयातनच िकतयकदा िरसॉटसरची दखभाल साततयपणर रीतीन होत नाही मग कटबाचा पयरटकवगर यापासन दरावतो मबई-पणयापासन जवळ तरीही रमणीय अशी माथरान-महाबळ रसारखी िहलसटशनस िबरिटशानी िवकिसत कली ती आजही तयाच सथान िटकवन आहत ददवान आपण या तोडीची पयरटनसथळ िवकिसत कर शकललो नाही असलीच तर फारच थोडी खासगी सवरपात ठाण नािशकपासन जवळ असललया जवहारमधय अशा पयरटनसथळाचया िवकासाची कषमता होती पण तयाचा सयोगय वापर आपलयाला करता आलला नाही पयरटनाचा िवकास हा सथािनक जनतचया िजवावरच झाला पािहज यात शका नाही तयामळच तया तया पिरसराच विशष ितथल लोकजीवन खा ससकती ह सारच जपायलाच हव

पयरटनाचा वसाय हा पणरपण िव ासावर बतलला असतो एकदा फसवला गलला पयरटक पनहा यणार नाही आिण तयाचया नातलगानाही तमचयाकड पनहा पाठवणार नाही पण ह लकषात न घता सोनयाच अड दणारी क बडी कापणयाचा परकार िकतयक ावसाियक करतात आिण तयातन पयरटन मातर बदनाम होत महारा ाचा पयरटन नकाशावरचा चहरामोहरा बदलला तरच इतर

राजयातल लोक िव ासान आपलयाकड यऊ लागतील - समीर कव

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सास सन नातसबध व कटबसवासथय बायको ( ी) ही कषणभराची प ी व अनतकालची माता असत सवामी ितनही जगाचा आईिवना िभकारी ही वचन िनतात सतय आहत कटबाचा कदरिबद असलली ही ी जवहा सनरपी दसरी

ी घरात यत तवहा ितची मानिसकता कशी बदलत अथारत अतयत परमान आदरान नीटच नात जोपासणाऱया पषकळ ि या आहत मातर सासबाई ही उपाधी लागली की स ा मानपान व अपकषा आिण तलना या िवकारामळ कटबात नककी ताण यतो याउलट सास सना सजञ समजस असतील तर घरात सवगर उतरतो व सवारचीच वाटचाल अिधक सलभ व यशसवी होत ह जर नसल तर सर होत घसमट जयात कधी पयारय सापडतात तर कधी क डीपलीकड वा ास यत नाही सतत ताणात जगाव लागत हा लख कोणतयाही पवरगरह दिषतातन िलिहलला नाही माझया िनरीकषणातन व काही वषारचया समपदशनाचया अभयासातन िवचार माडल आहत लगनाचा सरळ अथर तडजोड व कटबातील नाती कौशलयपणर साभाळण जया वातावरणात व ससकारात आपण वाढलो आिण आपलया आई-विडलानी नाती कशी साभाळली ह पाहन नकळतपण नाती साभाळणयाची कलपना तयार होत व आपलया कवतीपरमाण अमलात यत सजञ लोक जथ राहतील तथ ही कौशलय िनरीकषणातन आतमसात करतात परतयकष नवीन कटबात गलयावर कसोटी लागत दोनहीकड सयम सामजसय व दयाळपणा असल तर वाटचाल सोपी जात मखयतः सास सनची कडली जमत असल तर कटबाच भागयच पण नसल तर नवरा या बाप ाच काय हाल वणारव वगवगळया घरातील परसग बघ या या घरातील सासबाई अगदी मॉडनर इगरजी यणाऱया सनबरोबर शॉिपग िसनमा नाटक हॉटिलगमधय भाग घणाऱया एकमक चया सा ा नसणाऱया सनला जीनस िवकत घणाऱया सगळ कस छान छान आता नवऱयाला यापकषा काय पािहज या कटबातील ही पिरिसथती फार काळ िटकली नाही िजथ सपस कॉिनफलक ट सर झाली तथ सघषारला सरवात सपसची अमलबजावणी झाली असती तर एकमक ची िकमत रािहली असती तयामळ सर झाल टाळण वळीच सवादान परश न न सोडवलयामळ दरावा झाला

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हा िवनोदी परसग पाह घटना परदशातील दोनही बाहर सथाियक अिधक वाणासाठी सनचया माहरी सवारना जवायला बोलावल िवहीणबाईनी आनदान सवागत कल व बसायला सािगतल मलीचया सासबाई एका सोफयावर 90 अशाचया कोनात ताठ बसलया चहऱयावर परीटघडी बघणाऱयाला वाटाव की पतळा बसवला आह याचया यजमानानी मलान खण करन सािगतल िवहीणबाईही अहो िनवात बसा महणालया पण छ आता सनचया माहरचया मडळ ना हस यऊ लागल गपपा मारताना इतर मडळ ना अवघडलयासारख झाल जवण झाली या ताठच जावयाला वाण दऊन झाल यजमानानी िवचारल अग तला काय झालय मोकळपणान बोल यावर महणालया माझा मान परथम मी नाही ठवला तर कोण ठवणार मी मलीची सास आह ह

ा ाना कळल पािहज यावर यजमानानी मातर लवकर घरी परतायचा िनणरय घतला ही गमतही अमिरकतील भारतातन सासबाई सनकड काही मिहनयाकिरता गलया या आजी चागलयाच व होतया मलाच घर खपच मोठ दमजली एकदा सनची नकतच लगन झालली मतरीण नवऱयासह दोन िदवसाकिरता आली खप वषारनी भटलयान गपपा झालया जवण झाली पाहणयाना गसटरम िदली होती सासबाईची खोली तयाच मजलयावर दसऱया टोकाला होती तयाना वयान िनदरानाश होतो व ऐकही कमी यायच रातरीची जाग आली की तया वऱहा ात जपमाळ घऊन यरझाऱया घालीत सकाळी सगळ उठल नाश तयाला सगळ बसलयावर आज नी िनषपापपण जोडपयाला िवचारल बरय ना महटल मला रातरीची काही झोप लागत नाही रातरी यरझाऱया घालत होत तर तमचया खोलीत िदव कधी चाल कधी बद तवहाच िवचारणार होत की काही हवय का ह वाक य ऐकलयावर जोडपयाच चहर गोरमोर झाल सन मलगाही सकोचन गल परसग तसा साधा सनन दयाळपण सोडन ाव तच बर नाही का आता या घरात सासबाई कटबपरमख आहत मलगा आईचया हातात पगार दतो सनही दत सनला रोज िरकषाला हातखचारला पस दतात ितला हौसमौज करायची असल तर सासला िवचाराव लागत मलगा बायकोला ज घईल तशीच वसत आईला घतो तो आईचा िनयम आह सनचया माहरी काही आहर करायचा असलयास सासचया शबदापलीकड जाता यत नाही नवरा दोघ चया भानगडीत पडत नाही सनन पषकळ सयम ठवला नवऱयाला गोडीत सागन पािहल तयाचया मत ही समसयाच नवहती पढ सनचया तबयतीवर पिरणाम होऊ लागला डोकदखी अधरिशशी व नराश य आल तयावर गोळया सर झालया नवरा ह तटसथपण पाही ितन माहरी

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जायचया गो ी कलया तोवर एक मलगी पदरात होती एकदा माहरी गली तर आई-विडलानी िहलाच पडत घयायला सािगतल िहन नवऱयाला वगळ राह सचवलयावर विडलाचया माग आईन मला वाढिवल तवहा ितचा शबद शवटचा राहील तला वगळ वहायच तर ताबडतोब िनघन जा सािगतल ही गो सधयाचया काळातली आता या कटबात पाहा मल आईची परचड काळजी घणारी आईची हौसमौज परवणारी आईला िहडण िफरण व िसनमाची परचड आवड राजसथान असो की िसगापर असो नाव काढल की ितकीट तयार आईसाहबाना मातर सवयपाकाची माणसाची अिजबात आवड नवहती भाविनकता व माया याचा चागलाच दषकाळ होता पढ मलाची लगन झाली मलगी सासरी गली सना दोघी बडब ा लाघवी तयानी जीव लावायचा जीव तोडन परय कला वातावरण आपलस कल आजबाजला चागल सबध जोडल घरात ग डस नातवड आली या आजीबाईच मन मातर िसनमा व टीवही सोडन कशात लागत नस सना नोकरीचया होतया घरात कामाची बाई मल साभाळणाऱया बाईनी कोणतया चका कलया ह आवजरन सनाना सागत पण सवतः नातवडाकड लकषही दत नसत सनानाही कधी आजारपण यायची नोकरीचा ताण जाणवायचा तवहा याची वागणक पणर कोरडी आपलयाला काही माहीत नाही अस वागायचया सवयपाकापासन कशातच आपणहन मदत नाही अगदी िवनती आजरव कली तर एखादाच पदाथर करणार सनन अित झालयावर एकदा िवचारल की मल लहान असताना काय जवत होती तयानी ताबडतोब उ र िदल मला ठरािवक चार पदाथर यतात मला सवयपाकाची आवड नाही फारशी गतीही नाही मातर वगवगळ पदाथर खायला आवडतात घरी नाहीतर बाहर आता तमही सगरणी असताना मी कशाला लकष घाल एकदा एका सनन ह ान आमटी करा सािगतलयावर यानी चाळीस वा ा साबार कल सगळयानी डोक याला हात लावला आज ची तबयत मातर उ म रोजच जीम िफरण सहली चाल घरात मातर कठ काय ह माहीत नाही िकवा मी ऐकल नाही ह चाल लाघवी नातवड खळायचा आगरह करीत तर याना लहान मलाशी कस बोलाव ह माहीत नाही याच आजी मलीकड गलया की जावयासाठी गोडधोड जवण करायचया सरवातीला सनाचया माहरचयानी खप लाड कल पढ या तयाचयाकडन फोनची िबल भरण अशी काम करन घऊ लागलया सवारचया लकषात आल की एष आिण आराम हच आयषय असणाऱया कत साठी आपणाकड फार वळ व शकती नाही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आपलया भारतीय ससकतीत या गो ी उघडपण बोलणही कठीण न जाणो मलगी व जावयाच िबनसायच पढ सनानी वगळी घर कली जी सन सवजातीय होती तथ या बसन रहात व अपकषाही ठवत िजथ परजातीय होती ितथ थोड नमत घत कोणीही समजसपण काही सागाव तर उ र दत नसत न बोलता तकर काढत मल परोपरीन सागायची की सप बोल गरसमज कर नको पण मलाकडही दलरकष कलयान मलही दलरकष कर लागली याना वाट लागल की सनानी तयाच कान भरल आहत मला-सनातही वाद आल पण मोकळया सवादाअभावी ह होतय हही समजत नवहत तरीही कोणी काम सािगतलच तर कणाकडन तरी करन मोकळ होत असत व आपलया कातडीला धकका लावत नसत या धोरणान सना नातवडाच हदय तयाचया बाबतीत कोरड होऊ लागल मल मातर पषकळ भरडली व आपण कतर नीट करनही ह काय चाललय ह समजनास झाल एक महण आठवली झोपललयाला जाग करता यत पण झोपच स ग घतललयाला नाही आता कोणताही माणस पिरपणर नसतो तवहा सयम सवाद व सवदनशीलता या ितरसतरीन गो ी सोपया होतात वरील उदाहरण िवनोदी असो वा गभीर असो दोनह नी कलह होतोच िकरकोळ वाटणाऱया गो ी जस कोणाला डब-बाटलया जमवायचा छद कोणाला सनचया कप ाची जाडीची िदसणयाची तलना ह पाहता हा िवषय अिजबातच सोपा नाही या पिरिसथतीतील परषाची भिमका पाह 1 नवरा व तयाची आई याच नात भाविनकदष ा सवारत जवळच नवऱयाला आईला काही सागण ह दखावणयासारख वाटत िकवा आता वाढललया वयात काय सागायच तयापकषा आपलया बायकोन अशी पिरिसथती असल ती न करकरता साभाळावी सवतः सासशी जमवन घयाव 2 िजथ सासर असतात त बऱयाच वळा समजतीच धोरण घतात व बायकोला चार शबद सागतात परसगी कटबासाठी बरीच काम सवतःहन करतात सनो शािबदक आधार दतात 3 िजथ सासबाई एक ा आहत तथ पिरिसथती िबकट होत मलाची पिरिसथती ढोलक यासारखी होत कठन थाप बसल याचा नम रहात नाही तयाला सवाद करनही बदल झाला नाही तर तयाचा आई बायकोशी सवाद कमी होतो भाविनक दरावा वाढत जातो मलगा कामािनिम

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

बाहर राहतो सजञ माणस िनदान छदात वळ काढतो (याचा अथर छद असणाऱयाना हा परश न असतो अस नाही) जयाना ह हाताळता यत नाही तो सन जवळ करतो 4 काही नवऱयाना बायकोच महणण पटत तरीही वगळ झाल तर गस साखरपासन सगळा खचर वाढल बायको नोकरीची असल तर सवयपाकापासन मदत लागल ह टनशन यत बऱयाच घरातन आईन मलाला चहा जजबी सवयपाक कर िदलला नसतो तयामळ घरकामात हा ढ असतो तयामळ बायकोशी गोड बोलन या िसथतीकड दलरकष करतो सन कसा िवचार करत (सनची भिमका) 1 सन ससाराची सव व वासतवता यात गडबत ह सरवातीला असच असाव ह समजन ससार

करत भाविवश व नवऱयाला सवर परकार सागन पाहत हशार सन नवऱयाला आकिषत करणयाच सगळ उपाय करत सवदनशील नवरा ितचयाकड ओढला जातो हळहळ भाविनक ताण िनवळतो व सयमपण गो ी माग लागतात

2 िहमतीची सन आपलया गो ी साससमोर परतयकष बसन गोडीत सागत आपलया इचछा सप माडत गो ी समोरासमोर झालयान पिरिसथती बदलत वा उलटही घडत

3 िजथ सकोच व भीती असत ितथ सवाद घडत नाही पयारयान सन भाविनक आधारासाठी माहरच कामातील सहकारी याचा आधार घत परतयकषात पिरिसथती तशीच राहत व पिरणाम तबयतीवर होतो

सासची भिमका काय असत 1 सजञ सास पिहलयापासनच सनचया कलान घत व मोकळया सवादान काय जमत व काय नाही

याची कलपना दत 2 सवतःचया लगनापासन काही गो ी ठरािवक प तीनच होतात तयात फारसा बदल झालला

आवडत नाही उदा कळधमर सोवळ ओवळ व तया सनन ऍडजसट कलयाच पािहजत 3 मी इतक वष सवयपाक घरकाम कल आता कल नाही कल तर माझी मज मी काय कराव व

काय नाही ह सनन ठरव नय तसच मी करो न करो माझी नीट दखल घयावी मान ावा आपलया सललयािशवाय नवीन बदल कर नयत (एकण पिरिसथती ताणिवरिहत सस करायची असल तर खालील उपायानी मदत होत)

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

1 सनन सरवातीला नवीन माणसाशी जमवन घताना नमर सयमी राहाव 2 नवऱयान आपलया प ीला घरातील लोकाचया कलापरमाण कळाही सागा ात तयात कमीपणा नाही तसच कायम एकतर कटबात राहायच की परसगी वगळ राहणयाची तयारी आह ह सप कराव

3 सासन सनब ल सयम दाखवावा काही नवीन गो ी िशकायला वळ ावा सवाद परमान करावा ऑडररन नाही सतत आमही काय कल ह उगाळ नय लकषात ठवाव की तयाच (सनाच) लगनात वयही जासत आह व घरा ितिरकत नोकरीतही तयाना पषकळ ताण आह िदसण सथलता कपड याबाबतीत तलना कर नय सवतः काही गो ी करन आदर िमळवावा सरवातीपासन परम िदल तरच त िमळल 4 घरातील सवर सदसयानी सणवार कळधमर पाहण या परसगी काम वाटन घयावीत तयासाठी एकतर बसन बोलाव कोणालाही गहीत धरन गरसमज टाळावत 5 घरातील व ापासन लहानापयरत कोणीही आजारी असल तर सहानभतीन सवा करावी सननीही व ाच वय तबयत लकषात घऊन रासत अपकषा ठवावी सनचया तबयतीचया तकरारीकड रागान वतागन न पाहता जमल तशी मदत करावी शािबदक भाविनक धीर ावा महणज सनला माहरन वा बाहरन सहानभतीची गरज राहणार नाही व तीही व ाच परमान करल कवळ कतर महणन नाही 6 वरील काहीच न घडता वाद होत असतील तर िवश वासातील िमतर नातवाइकाशी बोलाव सवारत उ म समपदशकाची मदत घयावी परषानी समपदशनासाठी वादावादीत िश ा दण हात उगारण करच नय कारण हाच परयोग समोरचया कतीकडन कधी ना कधी घड शकतो 7 मलीचया माहरचयानी मलीला मानिसक आधार ावा आमच घर बद ह महण नय मातर मलीला आिथकदष ा पायावर उभ राहणयास सागाव परसगी मदत करावी आपलया समाजात सवर ि याना तयातन जाव लागत ह साग नय 8 मल नी आिथकदष ा सकषम राहाव िजथ नोकरीची गरज नाही तया मल नी अस छद जोपासाव की परसगी आपलया पायावर उभ राहता यईल व आतमिवश वास कायम राहील टीवही व चका ा िपटणयात वळ घालव नय मल मोठी झाली की पाटरटाइम काम तरी कराव जयायोग मदला चालना िमळल या जगात अित िभडसतपणा व सकोच ह गण नाहीत भीड ही िभकची बहीण असत ह सतय आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

9 खप परय करन पिरिसथती बदलत नसलयास घराचया बाहर पडाव सवतःचया िजवावर राहायची तयारी ठवावी तर थोडी मदत इतराकडन िमळ शकल वरील सवर गो चा िवचार करन परय कलयास घरात आनदमय वातावरण होऊ शकत ह नककी घरातील ी सत असली तर घर सत होत गहसौखय परतयकाचया वा ाला याव महणन हा लखन परपच जया ि यानी घरात सवगर िनमारण कला तयाना सलाम जया घरी कलह आह तयाना

Best luck

- नीरजा आपटीकर डाग बनरबी कनडा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला समजन घया पलीज िसहगड रसतयावर राहत असललया एका िचमकलीन गळफास घऊन आतमहतया कलयाची बातमी नकतीच वाचली का बर या िचमकलीन सवतःला अस सपवाव जनमदातया मलाना रागवणयाचा अिधकार पण आई-वडलाना नाही का मला आठवत लहानपणी कधी माझी आई लाटण घऊन माग लागायची महणायची मलया त मला तर बर होईल हा शबदपरयोग करणाऱया आईचया मलया या शबदातही ओतपरोत परम भरलल असायच तो शबद उचचारणयाचा अिधकार िनसगारन ितलाचा बहाल कलला आह आई या शबदावर अनक किवता-लख-कथामाला गाजताहत आई-बाबाना मलाशी काही परसगी कठोर वागावच लागत परत िववकब ी वापरन मधयमागारच अनसरण ह पालकाचया लकषातच यत नाही तयामळ मलाचया भिवत ाचया खो ा कलपनाना िचकटन थोडीफार मल चकली तर काही वळस पालक िशकषक वगारतच मलाना बदम मारहाण करतात नािशकमधय शालय िव ाथयारला िशिकषकन डसटर फकन मारलयानतर घाबरन वगारतच तया िव ाथयारला झटक यऊ लागलयामळ रगणालयात दाखल कराव लागल सवर चनलवर बरिकग नयज झळकत होतया शवटी अशा अनक घटनामळ सरकारन िव ाथयारना मारहाण करणाऱया दोषी कतीला परथम एक वषारचा तरगवास व पाच हजार रपय दड दसऱयादा मारहाण कलयास 25 हजार रपय दड व तीन वषारचा तरगवास अशा िशकषची तरतद काय ात कली या काय ाला मितरमडळाची मजरी िमळालयावरच तयाची अमलबजावणी होईल परत खऱया अथारन यामळ पालकाचया िशकषकाचया - िव ाथयारचया मनोव ीत बदल होईल का आधिनक सपधचया यगात लहान मलावर योगय वळी सससकार झाल तर उ ाचा भारत महास ा होणयाच माजी रा पती डॉ ए पी ज अबदल कलाम याच सव साकार होऊ शकल महातमा गाध नी महटल होत िशकषणाला नितक मलयाची जोड नसल तर त अधःपतनास कारणीभत ठरत सान गरज नी महटलयापरमाण मल ही दवाघरची फल या फलाना नहमी सकारातमक िवचारसरणी व आदशर िदला पािहज आजची मल ही उ ाची फल उ ाचया उजजवल भारताच आधारसतभ सबल व सशकत होणयासाठी परतयक पालकानी जागरक राहायला पािहज

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जगाला परल एवढ मनषयबळ आज आपलया भारतात आह मधयतरी एका अभयासामधय ह सप झाल की सवारत तरण दश भारत आह या अथारन की जवळ जवळ 70 टकक लोकसखया यवा आह जगावर राजय करणयाची खरी ताकद आज आपलयाकड आह कारण यवक व यवत नी भरलला दश आपला आह काहीही करणयाची ताकद आज आपलयाकड आह परश न आह तो समजावन घणयाचा व दणयाचा यवकाना योगय िदशा व अचक मागरदशरन याचया बळावर िबरिटशापरमाण आपणही खऱया अथारन जगजजत होऊ शकतो

वसथापनशा तजजञ िशव खरा सागतातYou can winया धत वर यवकानो Yes I can अस आतमिवश वासान महणत पाऊल पढ टाकल पािहज तच आह तझया जीवनाचा िशलपकार हा मतर मीच घडवणार माझ जीवन अस महणत आतमसात कला पािहज हाच मतर मनात घऊन परतयक यवकान िजजञासा वाढवन खऱया अथारन जाग झाल पािहज माणस घडत नसतात घडवावी लागतात आतमिवश वास िनमारण करावा लागतो माझयातला मी जागा करत जग बदलणयासाठी आधी मी बदलायला हवा आताची यवा िपढी िबघडली आह अस महणणाऱया वगारला दाखवायला हव की आमही उ ाचा भारत घडवणार आहोत यासाठी यवक-यवत नी परथम सवतःला घडवायला हव तयासाठी तयानी शरीर व मनाचया सबलतकड जासतीत जासत लकष िदल पािहज रोज ायाम कला पािहज सवामी िववकानद महणायच माझया िपरय िमतरानो रोज मदानावर जा खळ खळा वासरासारख हदडा ायाम करा जवहा तमही सबल व सशकत वहाल तवहा तमहाला परतयक गो चागलया परकार कळ शकल महणन आपल शरीर कमावणयासाठी रोज ायाम करण आवश यक आह िकशोरवयीन मल िनदरानाश रकतदाब मानिसक ाध नी गरसत झालली िदसत आहत वाढती सपधार चगळवाद नीितमलयाचा ऱहास घरातील वाद भय चचलता िनक आहार सपधारतमक वातावरण परीकषत कमी गण अिनचछन लादलला अभयासकरम यामळ मल नराश यकड जाऊ लागली आहत जानवारी 2010 चया पिहलयाच मिहनयात एकण 66 िव ाथयारनी आतमहतया कलया याच परमख कारण मलाची दबरल मन हच होय महणन मलाचया मानिसक सबलता व िनमरलतसाठी धयानधारणा ही आवश यक गो आह आनापानसती ह तयातील एक शासरोकत धयान श वासाचया साहाययान मनाची एकागरता व िनमरलता सबलता वाढत भय कमी होत चचलता दर होत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

मलाची आकलनकषमता वाढन जीवनात नितकता यत 2500 वषारपव गौतम ब ानी या साधनचा शोध लावला प गरजी शरी सतयनारायण गोएकाज नी 1969 मधय ही भारतातन ल झालली साधना परत भारतात आणली सपणर साधना श वासाशी सबिधत असलयामळ कठलयाही जातीचा वणारचा पथाचा दशाचा िव ाथ -िव ािथनी ही साधना करन आपल मन सबल व िनमरल करन ताणतणावमकत जीवन जग शकतो माणसाचा मद हा एका सकदात 800 हन अिधक गो ची न द घऊ शकतो तो 70 त 75 वष न थकता सतत काम कर शकतो तयात फार मोठी ऊजार असत ती जागिवणयासाठी आज खऱया अथारन गरज आह थॉमस एिडसन चार वषारचा असताना तयाला शाळतन परत पाठवल तयाचया िखशात िशकषकान िच ी टाकली होती तमचा टॉमी िशकषणात फार माग आह तो िशक शकणार नाही याच थॉमस एिडसनन आपली अतिरक मनोऊजार जागवन िवजचा िदवा तयार करन जगाला परकाशमान कल तयाआधी हजारावर अिधक तयाच परयोग फसल पण तो खचला नाही सगळा हा मानिसक परव ीचाच पिरणाम अबराहम िलकनन आपलया मलाचया मखयाधयापकाला िलिहललया पतरात मलाला समाजात कस वागायच व िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकवणयाची िवनती कली होती याच सामािजक िशकषणाची आज आपलया मलाना गरज आह आपण आपलया मलावर नसत अपकषाच ओझ लादतो िबचारी मल पार थकन जातात तयातन ती चकीचा मागर पतकरतात िचतरपटावर आतमहतयच खापर फोडन पालकवगर मोकळा होतो तीन तासात िसनमा आपलया मलाचया भावनाना हात घालतो मग जनमापासन आपलया बरोबर असणाऱया सवतःचया मलाचया भावना आपण का ओळख शकत नाही हा परश न पालकानी सवतःला िवचारला पािहज िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकणयासाठी मन सबल करणयासाठी खऱया अथारन तणावमकतीसाठी धयान महणज एक सवणरसधीच होय महणन पालकानो मल चकली-आपला अपकषाभग झाला तर तयाना जरर रागवा पण परमान (अतमरनात ओतपरोत परम भरलल अस ा) रागवलयानतर तवढच परमान तयाला जवळही घया िनिश चतच तयाना तमचा आदर वाटल या जगात तीन सदर िकरयापद आहत - परम करण मदत करण व सवा करण या तीन ईश वरी िकरयापदाना रोजचया जीवनात सथान दऊन आपल कटब आनदी व सखी बनवा आपलया

मलाना समजन घया व उ त समाज घडवा - द ा कोिहनकर (पाटील) पण

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला सवाततरय हव

वयसकर माणसानी शात बसन घडत असल त पाहाव आपल मत न दव नय वहारात फार लकष दऊ नय अस तरण िपढीला वाटत उलट आमच काळयाच पाढर अनभवान झाल आहत तया अनभवाचा तरण िपढीन फायदा करन घयावा अस जय ाना वाटत

जय नागिरकाच क कॉलज कट ाइतकच सवरमानय बनल आहत अगदी पारावर जमत नसली तरी वयसक मडळी कठ ना कठ एकतर जमतात कधी परष-परष कधी बायका-बायका तर काही िठकाणी जय नागिरकाचया जो ा एकतर यतात गपपाच िवषय सगळया कट ावर सामाईकच पनशनवाढ महागाई तरण िपढीच आपलयाला न मानवणार वागण कमी होत असलला िजवहाळा इतयादी इतयादी या सगळयात एक महततवाचा म ा नहमी चचत असतो मलगा सन नातवड आपापलया परीन व ाना गपप राहणयास सचवत असतात अन व ाना त मानय नसत एका कट ावर हाच िवषय रगला होता

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

एक आजोबा सागत होत मी मलाला फड बचत याबाबत सागायला गलो तर तो महणतो तमचया वळी वगळ होत आता सगळी गिणत बदलली आहत तमही यात लकष घाल नका त तणतणत सागत होत अर वगळ काय होत दोन मल तयाची िशकषण प-पाहण सगळा परपच चालवन आज मी एवढी िशललक ठवलीच आह ना आजकालचया मलाना आिण सनाना नसत पस उधळायला हवत मो ाच अिजबात ऐकायला नको तर काय अस महणत तयाचया प ीनही सर धरला मलग तसच सनाही तशाच अहो नातवडही आपलयाला बोलतात काल दपारी मला दोनची मािलका बघायची होती ब ाला महटल तझा तो ाण- ाण िसनमा बद कर मल वाईट ससकार होतात तयातन मी अस महणताच बटीन गळा काढला अन मग सनबाई महणाली आता दवाच िसनम दाखवन गळाच गणपती का बनवायच मलाना तयाना आताचया जगात जगायच आह तर जगात काय चालत त कळलच पािहज माझी मािलका बघायची राहन गली

तयावर दसऱया काक महणालया मला तर फार राग यतो घरात ह करा त कर नकाचा जप नको महणन मी दवळात जात तर तही तयाना पटत नाही दवळात रोज फरशीवर बसन साध आखडल तर कोण िनसतरणार अस सनबाई िवचारत माझ एक वळ ठीक आह पण यानाही सवाततरय नाही कशाच वय झाल महणज आमची मन का मली आहत वषारनवषारची िवचार करणयाची प त का बदलणार आह आमचया िपढीच तर फारच हाल झाल पव विडलधाऱयाचया मान-मयारदा साभाळायचया महणन आमही सवतला मरड घातली अन आता जीवन वयोमानानसार परावलबी झाल महणन मला-नातवडाचया पढही माघार घयावी लागत कधी-कधी मला वाटत जय नागिरकानी सवाततरयाची चळवळ उभारायला हवी

तयाचया या वाक यावर कट ावर खसखस िपकली हसणयाला वरवर िनिम िमळाल तरी परतयकाचया हदयात एक बारीक कळ उमटन गली आपलयालाही सवाततरय नाही ही भावना परतयकाचया मनात उफाळन गली जय नागिरक याबाबत काय करतील त करोत पण जयाचया घरात वयसक मडळी आहत तयानी मातर याबाबत जरर िवचार करायला हवा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

डाएट िटपस अधनमधन पण कस कवहा आिण काय खाव शक य असल िततकी मधलया खाणयाची वळ साभाळावी मखय जवणानतर कमीत कमी दीड

त दोन तास जाऊ ावत जवणानतर लगच लहर आली महणन खाऊ नय खाणयाच परमाण कमी कराव महणज जर तमही कठलाही पदाथर एक वाटी खाणार असाल तर अध वाटी खावा

वजनावर िनयतरण ठवणयासाठी तमही काय खाता यापकषाही िकती खाता याला महततव आह एखादा पदाथर पणर सोडन िदला तर काही जणाना नराश यही यत पण परमाण कमी ठवलत तर तमही तो पदाथर खाणयाचा आनद कठलाही मानिसक दबाव न ठवता लट शकता यापढ ऑिफसमधय भजी िकवा बटाटवडा मागवताना हा िनयम लकषात ठवा सवयीन ह नककी शक य होत

मधलया वळचया खाणयामधय िपणयाचया पदाथारचास ा समावश करा महणज कॉफी सरबत िकवा चहा हा खाणयाचया पदाथारबरोबर न घता वगळा पदाथर महणन घयावा तयाबरोबर शक यतो काही खाऊ नय

टीवहीसमोर बसन खायच टाळाव तस करताना आपण नककीच जररीपकषा जासत खातो लहान मलामधलया वाढतया वजनाचया परमाणाकड बघता तयानास ा तस कर दऊ नय

मधलया वळचया खाणयाच पदाथर बदला परय ान ह शक य आह गिहण नी घरात तळलल पदाथर (मखयतः बाहरन आणलल) न ठवण चागल घरी असल की दपारचया टीवही बघणयाचया वळत खालल जातात

तयाऐवजी शगदाण सकामवा (न खारवलला) घरी बनवलली सरबत तल कमी असलल पोह मरमर ला ा ला ाचया िपठीपासन कलल पदाथर र ाच पदाथर वगर चागल फकत खायचया परमाणाकड लकष ठवा कवळ िजभचया चवीसाठी खाणयाच टाळा

शवटी माणस हा सवयीचा गलाम असतो तमही जशी सवय लावाल तशी तमची जीभ तमच ऐकल नहमी बटा ाच वफसर खाणाऱया माणसालास ा वरील पदाथर खाणयाची सवय लावता यऊ शकत आिण ती लावावीच जर डायबिटस हाय बलड परशर वाढलला कोलसटरॉल यासारखया घातक आजाराना बळी पडायच नसल तर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व काचया दाही िदशा ासोपचाराची नयारी दिनया

lsquo दमाrsquo हा सनाचा िवकार आह ह आपणास सहजगतया उमगत पण सतत दमलयासारख वाटत ह lsquoचकीचया सनामळrsquo अस शकल ह आपलया लकषात यण जरा कठीण आह lsquoसपािडलायटीसrsquo िकवा lsquoिसलप िडसकrsquoमळ मान पाठ दखत ह आपणास माहीत असत पण ासाचा आकतीबध िबघडलयामळही अस होऊ शकत अस कोणी आपणास सािगतल तर त खर वाटणार नाही मनोिवकत मळ नराशय व नाहक िचता िनमारण होतात ह आपण वाचलल असत पण सनततर िबघडलयानही त िनमारण होऊ शकतात ह आपलया गावीही नसत पण अनक ाधी िवकार ह चकीचया सनामळ िनमारण होतात अस धयानात यऊ लागल आह व महणनच lsquo ासोपचारrsquo ह नवीन ततर झपाटय़ान िवकिसत होऊ लागल आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

इितहास वासतिवक पाहता lsquo ासाrsquoच अननयसाधारण महततव भारतीय दशरनानी िवशषत योगान फार पव च जाणल होत अस महटलयास त वावग ठरणार नाही िकबहना ास व तयाच िनयतरण (पराणायाम) हा शरीर व मन याना जोडणारा lsquoसतrsquo आह अशीच पवरसर ची धारणा होती व महणन lsquo सनश ीrsquoला अननयसाधारण महततव होत शरीराचया िविवध िकरयापकी काह वर आपल lsquoऐिचछकrsquo िनयतरण असत तर काही आपोआप घडतात (Reflex Involuntary of Au-tonomous ) हात हलवन चहाचा कप उचलण ऐिचछक (Voluntary ) तर हदयसपदन आपोआप (Involuntary ) पण lsquo ासrsquo ही सवरसाधारणपण एकच अशी िकरया आह की जी एकाच वळी ऐिचछक िनयतरणाखाली अस शकत (जस आपण जलद सन कर शकतो वा इचछपरमाण सथ दीघर सन कर शकतो) वा जो पणरपण परितिकषत अस शकत (जस आपण घाबरलयास सन आपोआप जलद होत व धयानास बसलयास सन आपोआप सथ व खोल होत)

सनाचया या खािसयतमळच योगशा ज एक सवरतक lsquoशरीर-मनोव कrsquo Body mind Medicine आह त पराणायामाचया माधयमातन उतक सनोपचार साधत व मनावर िनयतरण आण पाहत अनय परितिकष िकरया या पणरत आपलया ऐिचछक िनयतरणाचया बाहर असतात पण

सन हीच एक िकरया इचछावत व अिनचछावत अशा दोनही मजजाससथाचया िनयतरणाखाली असत व महणन तया माधयमातन सपणर lsquoमदवर िनयतरण आणणयाचा मानवान परय कला आह योगी हदयगती कमी-जासत कर शकतात वा lsquoभकrsquo ताबयात ठव शकतात तयाच हच रहसय आह मन आिण शरीर तसच ास-शरीर आिण मन याचा हा सबध जसजसा दगोचचर होऊ लागला आह तसतस चकीचया सनाच िविवध दषपिरणाम सप होऊ लागल आहत व महणनच या िवषयातल तजजञ आज आपणास सनपरिकरया (िवशष करन उचछवास) परत िशकणयास सागतात शा ीय बठक अगदी छोटय़ा बाळामधय आपलयाला उरो सन (Chest berathing ) आिण उदर सन (Abdominal berathing ) अशा दोनही िकरया सहजपण व तालब रीतया चालललया िदसतात पण आपण हळहळ या दोह तील ताल िवसरत जातो तसच परामखयान उरो सन व तही उधरव उरो सन (Upperchest Brcathina ) करीत राहतो साहिजकच

सनाचया lsquoउथळrsquo पातळीवरच राहतो व या अशा दीघरकालीक चकीचया सनामळ अनक िबघाडाना उदा सततची दमणक डोकदखी- मानदखी- पाठदखी ताणतणाव नाहक िचतागरसतता इ इ जनम दतो अस या िवषयातल तजजञ सागतात ताण वाढला की माणस अिधकािधक उरो सन करतो असही आढळन आल आह या सवर गो मळ शरीरातील

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

काबरनडाय ऑकसाइड वाय हा अिधक परमाणात बाहर फकला जातो तयाच रकतातील परमाण कमी झालयान रकत अिधक अलकलाइन होत रकताची आमलता कमी झालयान Bohr effect मळ िहमोगलोबीनपासन ऑिकसजन सटन पश ना उपलबध होणयाचया िकरयत अडथळा होतो तसच रकतवािहनया आकिचत होऊन िविवध अवयवाना व पश ना होणारा रकतपरवठाही कमी होतो याचा अिधक पिरणाम ऑिकसजन व गलकोज वर अितिरकत परमाणात अवलबन असणाऱया मदवर होतो व तयाच कायर िबघडत या सवर दषपिरणामाना `Brain Fog अस सबोधणयात यत या धकयान गरसत मदमळ आपली सवदनशीलता कमी होत lsquoमडrsquo सतत िबघडत राहतो व पिरघ मजजाससथा (Peripheral Nervous system ) अितसवदनशील होऊन सतत मगया यण दखण अशा तकरारी िनमारण होतात ाय लवकर दमतात पोटाचया ायवर पिरणाम झालयान वारवार शौचाची भावना होत (Irritable Bowel syndrome ) एखा ा िविश अ घटकाची अ लज वाढीस लागत व सनाचया ायवर अितिरकत ताण आलयान मान खाद व वरची पाठ दख लागत अस या िवषयातल तजजञ सागतात काही वळा या Brain Fog च पयरवसन घबराटीत (Panic attacks ) िकवा फोिबयातही होताना िदसत ह सवर टाळावयाच असल तर आपलया सनाचया गणव त बदल घडवन आणावयास हवा अस ह तजजञ सागतात चकीचया सनामळ िनमारण होणाऱया या सवर शरीरमनाचया िबघाडाना सन अकतीबधातील िबघाड Breathing Pattern Disorders ( BPD ) अस सबोधणयात यतो नमक काय करावयास हव

सन सधारणयाचा एक उ म उपाय महणज lsquoपराणायामrsquo ततर िशकण (अथारत योगय सन हा पराणायामाचा फकत एक आयाम आह ह यथ परकषारन धयानात घयाव) या ितिरकत शरीरातील िविवध भागाच अवयवाच िशिथलीकरण करन ासावर लकष किदरत करन सन सधारणयाची अनकिवध ततर आज उपलबध आहत तजजञाचया मागरदशरनाखाली व आपापलया परकतीनसार व आवडीनसार आपण याचा अवलब कर शकतो पराणायाम पराणायाम महणज काही मयारिदत अथारन िनयितरत ासोचछवास जाणीवपवरक

ासोचछवासाची परिकरया बदलण महणज पराणायाम योगाचया भाषत ास आत घणयाचया िकरयला परक उचछवासाचया िकरयला रचक तर दोह चया मधय खास थाबिवणयाचया परिकरयला कभक महणतात या परक रचकाचया तालावर िनयतरण आणन आपण ासोचछवास जया नाकपडय़ातन करतो तयाचया बदलावर िनयतरण आणन (उजवी डावी िकवा दोनही नाकपडय़ा) पराणायाम साधता यतो थोडकयात अितशय शा ोकत प तीन आपण पराणायामाचया रपान

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सन परिशकषण घऊन सन सधार शकतो अथारत या सजञा यथ ासोचछवासाचया भाषत समजािवलया असलया तरी स म अथारन तयाचा अितम सबध पराणशकतीशी महणज चतनय शकतीशी व पराणमय कोशाशी आह ह धयानात ठवण महततवाच) सन परिशकषण चकीची सन प ती आपलया इतकी अगवळणी पडलली असत की ती िवसरन योगय प त िशकणयासही िकतयक वळा सहा-सहा मिहन लाग शकतात यात मखय भर हा पणर उचछवासावर असतो तसच सनाच मखय तसच परक ाय िशिथलीकरणावर व lsquo सनभानrsquo आणणयावरही भर िदला जातो अशीच एक साधी-सोपी प त वर चौकटीत िदली आह lsquoसास की जररत ह िजदगी क िलयrsquo अस एका गाजललया िहदी गाणयात महटल आह त िकती खर आह व तया द ीन ासोपचाराच महततव एवहाना वाचकाचया धयानात आल असलच

सन ायाम हात असललया एखा ा खच वर आरामात बसा आपल हात खच चया हातावर सहजपण

िवसाव ा कोपरान बाहवर हलकासा दाब ा यामळ ासोचछवास करताना मानच वा खा ाच

ाय तमही साहिजकच वापर शकणार नाही नहमीपरमाण ास घतलयावर ओठ अलगद िवलग करा आिण हळवारपण त डान उचछवास करा ओठ परत बद करा कषणभर थाबा आिण सावकाश ास आत घया उचछवास पणर व दीघर झाला की ास आपोआपच खोल व पणर घतला जातो उचछवास ासापकषा दीघर असण आवशयक (व योगयही) असत ह सकाळसधयाकाळ वीस-वीस वळा करा सरवातीस योगय मागरदशरनाखाली व अगदी घडय़ाळ लावन हा सन अभयास करावा हळहळ त सहज साधल जाईल

- डॉ उलहास कोलहटकर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव - २००९

माय मराठी स थन ग यावषीरची िदवाळी िटटवाळा यथील rsquoमकताrsquo या लहान मली या अनाथ मास भट दऊन तथील लहानगया यासोबत िदवाळी साजरा कली याची ही काही कषणिचतर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हसवणक

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

httphindi-marathi-jokesblogspotcom

शरयावली

सपदिकय मडळ

१) शरी सागर राजणकर सपादक

२) शरी अवधत कामत सदसय

मािसकाची माडणी व िडझाईन

शरी िवजय जोशी

आवाहन

आपलयाकडील लख किवता editoremasikmaimarathiorg या ईमल आयडीवर

पाठवा ात आपल लख किवता ई कोणतयाही सवरपात (ऊ jpg pdf manu-

script ) चालतील िनवडलल लख ईमािसकात परकािशत कल जातील शकय झालयास

लखासोबत आपल छायािचतर पाठवाव तसच आपल सपकर करमाक ईमल कळवावत

Disclaimer

ईमािसकातील लख व तयातील माडलली मत ही तया लखकाची वयिकतक असन ससथा

तयास दजोरा दणार नाही

ईमािसक ह मोफत िवतरणाकिरता आह

ससथबाबत अिधक मािहती किरता wwwmaimarathiorg यथ अवशय भत ा

धनयवाद

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

उ अभयग ान नरक चतदरशी त बिलपरितपदा ह दीपावलीच तीनही िदवस रोज अभयग ान करणयास सािगतल आह अभयग ान (मागिलक ान) या िदवशी सकाळी लवकर उठन परथम अभयग ान करणयास सािगतल आह शरीराला तल लावन चोळन त तवचत िजरिवण व नतर ऊनपाणयान ान करण महणज अभयग ान

नहमीचया ानाचा परभाव समार तीन तास िटकतो तर अभयग ानामळ चार त पाच तास िटकतो तवचला नहमी ि गधता असावी लागत महणन तल लावायच ऊनपाणी ह मगल व शरीराला सखदायक आह महणन ऊनपाणयान ान सािगतल आह तल लावन नतर ान करणयान तवचला व कसाना आवशयक तवढाच ओशटपणा रहातो महणन ानापव तल लावण आवशयक आह ानानतर तल लावण उिचत नाही

`अभयग ान करताना दशकाळकथन कराव लागत दशकाळकथनाची भारतीयाची प ित विशष पणर आह बर दवाचा जनम झालयापासन आतापयरत बर दवाची िकती वष झाली कोणतया वषारतील कोणत व िकतव मनवतर चाल आह या मनवतरातील िकतव महायग व तया महायगातील कोणत उपयग चाल आह या सवारचा तयात उललख असतो यापरमाण दशकाळकथन करावयाच असत यावरन यापव कवढा मोठा काळ गला आह व रािहलला काळही कवढा मोठा आह याची कलपना यत आपण फार मोठ आहोत अस परतयकाला वाटत असत पण आपण िकती लहान व स म आहोत याची कलपना या िवश वाचया अफाट काळावरन यत यामळ माणसाचा गवर नाहीसा होतो हा मोठा फायदा आह

वषारतन पढील पाच िदवस अस अभयग ान करणयास शा ात सािगतल आह

१ सवतसरारभ

२वसतोतसवाचा परारभ िदवस महणज फालगन कषण परितपदा व

३ िदवाळीच तीन िदवस महणज आिश वन कषण चतदरशी अमावासया व काितक श परितपदा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदवाळीत िकलला का बाधतात

िकलला बाधण महणज काय

िकलला बाधण महणज सवतःचया मन आिण ब ी यावर ईश वराचया शक तीच तज िनमारण होण महणनच िकलला बाधण या माधयमातन आपण ई राच तज परा कर शकतो

लहान मलच िकलला का बाधतात

लहान मलामधय िनमरळता असत लहान मल ही ईश वराच रप असतात अस महटल जात कारण

लहान मलाचया मनावर जासत ससकार झालल नसतात लहान मलामधय िनमरळता असत ११ वषारपयरतची मल ही िनरागस असतात तयानतर मातर मल ब ीन एखादी कती करतो मलामधय ई राकडन आलली उजार गरहण करणयाची कषमता असत

िकलला घराचया बाहरच का बनवतात

घर ह सम ी-दशरकतच परतीक असत घरासमोर िकललयाची िनिमती कलयामळ घराच रकषण करणयासाठी महणजच घरात असललया धनसम ीला िटकवन ठवणयासाठी छ िशवाजी महाराजासारखया कषातरतजाच परितिनधीतव करणार या िकललयाच नततव असललया धमारचरणी राजाशी अभदता िनमारण करत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

नरक चतदरशी (आिश वन व चतदरशी) १ नरक चतदरशी

शरीमद भागवतपराणात अशी एक कथा आह - `पव परागजयोितषपर यथ भौमासर िकवा नरकासर या नावाचा एक बला असर राजय करीत होता दव व मानव याना तो फार पीडा दऊ लागला हा द दतय ि याना पीडा दऊ लागला तयान िजकन आणललया सोळा हजार उपवर राजकनयाना तरगात क डन ठवल व तयाचयाशी िववाह करणयाचा बत कला तयामळ िजकडितकड हाहाकार उडाला शरीकषणाला ही बातमी समजताच सतयभामसह तयान असरावर हलला कला नरकासराला ठार करन सवर राजकनयाना मक त कल मरताना नरकासरान कषणाकड वर मािगतला की `आजचया ितथीला जो मगल ान करील तयाला नरकाची पीडा होऊ नय कषणान तसा वर तयाला िदला तयामळ आिश वन व चतदरशी ही नरक चतदरशी मानली जाऊ लागली आिण लोक तया िदवशी सय दयापव अभयग ान कर लागल चतदरशीचया िदवशी पहाट नरकासरास ठार करन तयाचया रक ताचा िटळा कपाळास लावन शरीकषण घरी यताच नदान तयास मगल ान घातल ि यानी िदव ओवाळन आनद क त कला

२ यमतपरण

अभयग ानानतर अपमतय िनवारणाथर यमतपरण करणयास सािगतल आह हा तपरणाचा िविध पचागात िदलला असतो तो पहावा व तयापरमाण िवधी कराव तयानतर आई मलाना ओवाळत काही जण अभयग ानानतर नरकासराचया वधाच परतीक महणन कारीट पायान ठचन उडिवतात तर काही जण तयाचा रस (रक त) िजभला लावतात

३ नरकचतदरशीचया िदवशी बरा महतारवर ान

बरा महतारत कल गलल ान ह दवपरपरा या शरणीत यत व दवपरपरमळ िजवाला पढील लाभ होतात -

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

अ श ता पिवतरता व िनमरळता या परकारच ससकार होण

आ बरा महतारवर परकषिपत होत असलल ईश वरी चतनय व दवताचया लहरी गरहण करणयास समथर बनण

इ ईश वरी चतनय गरहण होणयासाठी सवतला दकष करण व ईश वराचया सकलप इचछा आिण िकरया या तीन परकारचया शक ती व या तीन शक त चया अनषगान जञानशक तीही गरहण करता यण

ई ानो र लावणयात यणारा िटळा द शक त वर स शक त नी मात कलयाच िनदशरक आह

तळशीिववाह

१ तळशीिववाह िवधी

िवषणचा (बाळकषणाचया मत चा) तळशीशी िववाह लावन दण असा हा िविध आह पव चया काळी बालिववाहाची प त होती हा िविध काितक श एकादशीपासन पौिणमपयरत एखा ा िदवशी करतात तयासाठी िववाहाचया पवरिदवशी तळशीवदावन रगवन सशोिभत करतात वदावनात ऊस झडची फल घालतात व मळाशी िचचा व आवळ ठवतात हा िववाहसोहळा सधयाकाळी करतात

२ तळशीच शरीकषणाबरोबर लगन होण याचा भावाथर

तळस ही पािवतरय व सािततवकता याच परतीक आह तळशीबरोबर शरीकषणाचा िववाह होण याचा अथर ईश वराला जीवाचा `पािवतरय हा गण अितशय िपरय असण याचच परतीक महणज शरीकषणान गळयामधय `वजयती माळा पिरधान कलली असण

महततव या िदवसापासन शभ िदवसाला महणजच महतारचया िदवसाना सरवात होत `हा िववाह भारतीय ससकतीतील आदशरतव दशरवणारा िववाह आह अस मानल जात

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

प त घराचया अगणात शणाचया पाणयाचा सडा घालावा तळस कडीमधय असलयास कडीला पाढरा रग ावा पाढर या रगाचया माधयमातन ईश वराकडन यणारी शक ती आकषरन घतली जात तळशीचया भोवती सािततवक रागोळी काढावी तयानतर ितची भावपणर पजा करावी पजा करताना पि मला त ड करन बसाव

पराथरना ह शरीकषणा व ह तलसीदवी आज िदवसभरात तमचयाकडन जी शक ती मला िमळल ती रा व धमर याचया रकषणासाठी वापरली जाऊ द सकटात िनराश न होता ई रावर माझी अखड शर ा व भक ती अस द

नामजप या िदवशी पथवीवर कषणतततव जासत परमाणात कायररत असत तळशीचया झाडातनही जासत परमाणात कषणतततव कायररत असत या िदवशी शरीकषणाचा नामजप करावा पजा झालयानतर वातावरण खप सािततवक होत तया वळीही शरीकषणाचाच नामजप करावा

तळशीच फायद तळस ही जासत सािततवक असलयान ितचयात ईश वराची शक ती मो ा परमाणात आकिषत होत तळशीची पान िपणयाचया पाणयात टाकलयामळ पाणी श व सािततवक होत आिण तयात शक ती यत तया पाणयामाफर त िजवाचया परतयक पशीत ईश वराची शक ती कायररत होत

दविदवाळी

कलसवामी कलसवािमनी इ दवदवता याचयाखरीज अनय दवदवताचीही वषारतन एखा ा िदवशी पजा होऊन तयाना नव अपरण होण आवशयक असत मागरशीषर श परितपदचया िदवशी आपल कलदवत व इ दवता याबरोबरच सथानदवता वासतदवता गरामदवता आिण गावातील अनय मखय व उपदवदवताना तसच महापरष वतोबा इतयािद िन सतरीय दवदवताना तयाचया मानाचा भाग पोहोचिवणयाच कतर पार पाडतात या िदवशी पकवा ाचा महानव दाखिवला जातो

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

ल मीपजन (आि वन अमावा या) ल मीपजन

सामानयत अमावासया हा अशभ िदवस महणन सािगतला आह पण तयाला अपवाद या अमावासयचा आह हा िदवस शभ मानला आह पण तो सवर कामाना नाही महणन शभ महणणयापकषा आनदी िदवस महणण योगय ठरत `परातकाळी मगल ान करन दवपजा दपारी पावरणशरा व बरा णभोजन आिण परदोषकाळी

लतापललवानी सशोिभत कललया मडपात ल मी िवषण इतयािद दवता व कबर याची पजा असा या िदवसाचा िविध आह या िदवशी िवषणन ल मीसह सवर दवाना बळीचया कारागहातन मक त कल आिण तयानतर त सवर दव कषीरसागरात जाऊन झोपल अशी कथा आह तयाचयापरीतयथर परतयकान आपापलया घरी सवर सखोपभोगाची उ म वसथा करावी व सवरतर िदव लावाव अस सािगतल आह ल मीपजन करताना एका चौरगावर अकषताच अ दल कमल िकवा सविसतक काढन तयावर ल मीचया मत ची सथापना करतात ल मीजवळच कलशावर कबराची परितमा ठवतात तयानतर ल मयािद दवताना लवग वलची व साखर घालन तयार कललया गायीचया दधाचया ख ाचा नव दाखिवतात धन गळ साळीचया ला ा ब ास इतयािद पदाथर ल मीला वाहन नतर त आप त ाना वाटतात मग हातातील चडीन िपतमागरदशरन करतात (हातातील पिलता दिकषण िदशकड दाखवन िपतमागरदशरन करतात) बरा णाना व अनय कषधापीिडताना भोजन घालतात रातरी जागरण करतात पराणात अस सािगतल आह की आिश वन अमावासयचया रातरी ल मी सवरतर सचार करत व आपलया िनवासासाठी योगय अस सथान शोध लागत िजथ सवचछता शोभा आिण रिसकता आढळत ितथ तर ती आकिषत होतच िशवाय जया घरात चािरतरयवान कतर दकष सयमी धमरिन दवभक त व कषमाशील परष आिण गणवती व पितवरता ि या वासत करतात तया घरी वासत करण ल मीला आवडत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

ल मीपजनाचया िदवशी ल मी व कबर याची पजा का करतात

कोजागरीस ल मी व इदर या दवताच पजन सािगतल आह तर या अमावासयस ल मी व कबर या दवताच पजन सािगतल आह ल मी ही सप ीची दवता आह तर कबर हा सप ी-सगराहक आह अनकाना पस िमळिवणयाची कला साधय आह पण तो राखावा कसा ह माहीत नाही िकबहना पसा िमळिवणयापकषा तो राखण साभाळण व योगय िठकाणीच खचर करण ह फार महततवाच आह खचर कसा करावा ह अनकाना कळत नाही तयामळ अनाठायी खचर होऊन पसा तयाचयाजवळ िशललक रहात नाही कबर ही दवता पसा कसा राखावा ह िशकिवणारी आह कारण तो धनािधपित आह महणन या पजकरता ल मी व कबर या दवता सािगतललया

आहत सवरच लोक िवशषत ापारी ही पजा मो ा उतसाहान व थाटामाटात करतात या

अल मी िनसारण

गण िनमारण कल तरी दोष नाहीस झाल पािहजत तरच गणाना महततव यत यथ ल मीपराप तीचा उपाय झाला तसच अल मीचा नाशही झाला पािहज महणन या िदवशी नवीन करसणी िवकत घतात ितला ल मी महणतात तया करसणीन मधयरातरी घरातील कर सपात भरन तो बाहर टाकावा अस सािगतल आह याला अल मी (कचरा - दािरदयर) िनसारण महणतात एरवही कधीही रातरी घर झाडण वा कर टाकण करावयाच नसत फक त या रातरी त करावयाच असत कचरा काढताना सप व िदमडी वाजवनही अल मीला हाकलन लावतात

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

बिलपरितपदा (काितक श परितपदा)

बिलपरितपदला बळीची पजा करतात बळीन राकषस कळात जनम घऊनही तयाचया पणयाईन तयाचयावर वामनदवाची कपा झाली तयान ईश वरीकायर महणन जनतची सवा कली तो सािततवक व ीचा व दानी राजा होता परतयक मानव हा सरवातीला अजञानी असलयामळ तयाच हातन वाईट कतय घडत असत परत जञान आिण ईश वरीकपमळ तो दवतवाला पोहच शकतो ह या उदाहरणावरन िदसन यत

कथा हा साडतीन महतारपकी अधार महतर आह बिलपरितपरदची कथा अशी - बिलराजा हा अतयत दानशर होता दारी यणारा अितिथ ज मागल त तयाला तो दान दत अस दान दण हा गण आह पण गणाचा अितरक हा दोषाहरच असतो कोणाला काय कवहा व कोठ ाव याचा िनि त िवचार आह व तो शा ात व गीतन सािगतला आह सतपातरी दान ाव अपातरी दऊ नय पण बिलराजा कोणालाही कवहाही ज मागल त दत अस अपातर माणसाचया हाती सपि गलयान त मदोनम होऊन वाटल तस वाग लागतात तवहा भगवान िवषणन मजा मलाचा अवतार घतला वामन महणज लहान मजा मलगा लहान असतो व तो `ॐ भवित िभकषा दही महणज `िभकषा

ा अस महणतो िवषणन वामनावतार घतला व बिलराजाकड जाऊन िभकषा मािगतलयावर तयान िवचारल ``काय हव तवहा वामनान ितरपाद भिमदान मािगतल वामन कोण आह व या दानामळ काय होणार याच जञान नसलयान बिलराजान ितरपाद भिम या वामनाला दान िदली तयाबरोबर या वामनान िवराटरप धारण करन एका पायान सवर पथवी ापन टाकली दसर या पायान अतिरकष ापल व ितसरा पाय कोठ ठव अस बिलराजास िवचारल ितसरा पाय आपलया मसतकावर ठवा अस बिलराजा महणाला तवहा ितसरा पाय तयाचया मसतकावर ठवन तयाला पाताळात घालावयाच अस ठरवन वामनान ``तला काही वर मागावयाचा असल तर माग (वर बरिह) अस बिलराजास सािगतल तवहा `आता पथवीवरील माझ सवर राजय सपणार आह व आपण मला पाताळात घालिवणार आहात तवहा तीन पावल टाकणयाच ज सवर घडल त पथवीवर परितवष तीन िदवस तरी माझ राजय महणन ओळखल जाव असा तयान वर मािगतला त तीन िदवस महणज आिश वन कषण चतदरशी अमावासया व काितक श परितपदा याला बिलराजय अस महणतात बिलराजयात आपलया मनाला वाटल तस लोकानी वागाव अस धमरशा सागत मातर शा ान सािगतलली िनिष कम सोडन अभ यभकषण अपयपान व अगमयागमन ही िनिष कम आहत महणन या िदवसात माणस दार उडिवतात (आतषबाजी करतात) पण दार पीत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

नाहीत शा ान परवानगी िदली असलयान परपरन लोक या िदवसात मौजमजा करतात अशी ही िदवाळी बिलपरितपदचया िदवशी जिमनीवर पचरगी रागोळीन बिल व तयाची पत नी िवधयावली याची िचतर काढन तयाची पजा करावी तयाना म मासाचा नव दाखवावा यानतर बिलपरीतयथर दीप व व याच दान करतात या िदवशी परातकाळी अभयग ान कलयावर ि या आपलया पतीला ओवाळतात दपारी पकवा ाच भोजन करतात िदवाळीतला हाच िदवस परमख समजला जातो या िदवशी लोक नवी व ावरण लवन सवर िदवस आनदात घालिवतात या िदवशी गोवधरनपजा करणयाची परथा आह तयासाठी शणाचा पवरत करन तयावर दवार व फल खोचतात व कषण गोपाळ इदर गायी वासर याची िचतर शजारी माडन तयाचीही पजा करतात व िमरवणक काढतात

भाऊबीज (यमि तीया)

१ अथर हा िदवस महणज शरद ऋततील काितक मासातील ि तीया ि तीयचा चदर आकषरक व वधरमानता दाखवणारा आह तवहा `िबजचया कोरीपरमाण बधपरमाच वधरन होत राहो ही तयामागची भिमका आह आपलया मनातील ष व असया िनघालयामळ सवरतर बधभावनची कलपना जागत होत महणन तयाकिरता भाऊबीजचया सण बध-भिगन चा परमसवधरनाचा हा िदवस आह जया समाजात भिगन ना समाजातील व रा ातील परष वगर भिगनी समजन तयाचया सरकषणाची जबाबदारी घऊन तयाना अभय दतील व तयामळ तया समाजात िनभरयतन िफर शकतील तो िदवस महणज दीपावलीतील भाऊबीज पजनाचा िदवस

२ कथा व िवधी `काितक श ि तीयला यमि तीया ह नाव आह हा िदवस भाऊबीज या नावानही परिस आह या िदवशी यम आपली बहीण यमना िहचया घरी जवायला गला महणन या िदवसाला यमि तीया अस नाव िमळाल या िदवशी कोणतयाही परषान सवतचया घरी पत नीचया हातच अ घयायच नसत तयान बिहणीचया घरी जाव आिण ितला व ालकार वगर दऊन ितचया घरी भोजन कराव सखखी बहीण नसल तर कोणतयाही बिहणीकड िकवा अनय कोणतयाही ीला भिगनी मानन ितचयाकड जवाव अस सािगतल आह

या िदवशी यमराज आपली बहीण यमना िहचया घरी जवायला जातो व तया िदवशी नरकात िपचत पडललया जीवाना तया िदवसापरत मोकळ करतो एखा ा ीला भाऊ नसल तर ितन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

कोणाही परपरषाला भाऊ मानन ओवाळाव त शकय नसलयास चदराला भाऊ मानन ओवाळतात अपमतय यऊ नय महणन धनतरयोदशी नरक चतदरशी व यमि तीयस मतयची दवता यमधमर याच पजन करन तयाचया चौदा नावानी तपरण करणयास सािगतल आह तयामळ अपमतय यत नाही अपमतय िनवारणाथर `शरी यमधमरपरीतयथर यमतपरण किरषय असा सकलप करन तपरण करावयाच हा िविध पचागात िदला आह तो पहावा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

रगावली

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िव िव धा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

कॉलज कमपसमधय कवळ धमाल मसती करणयाऐवजी तया तरणानी एका खडगावाचा रसता धरला गावातील आिदवास सोबत एकरप होत तयाना सवतचया पायावर उभ

करणयाचा सकलपच िव ाथयारनी कला सवचछतागह आरोगय उपिजिवकसाठी रोजगार मागरदशरनशती ततरजञान िशकषणाची वसथा असा एकक टपपा पणर करीत सहा वषारत तया गावाचा चहराच बदलन टाकला आपल किरअर घडवतानाच दशाचया िवकासात खारीचा वाटा उचलणारी ही धययवडी तरण मडळी आहत चचरगटचया कसी कॉलजची

रा ीय सवा योजना (एनएसएस) उपकरमातन कवळ परीकषचया माकारसाठी समाजसवा करणयाऐवजी इतराचया चह-यावरील हासयातन समाधानाच १०० टकक माकर िमळवणार ह उदाहरण आदशरवत असच आह याच योगदानाब ल कॉलजची िव ाथीन असललया जहारा शख आिण परा डॉ सतीश कोलत याना सवाततरयिदनी मबई िव ापीठाकडन िवशष परसकरान सनमािनत करणयात यईल तवहा कॉलजसह तया गावाचाही उर अिभमानान भरन आलला असल

सफाळयापासन अदाज ४ िकमी अतरावर असलल करवाळ ह हजार लोकवसती गाव सवततर भारतात िवकासापासन िकतीतर मल दर असलली करवल पाडा भागाडी पाडा राजन पाडा पाटील पाडा वाळतल ह गावातील पाड २००४ मधय कसी कॉलजमधील एनएसएसच िव ाथ आपलया कोलत सरासोबत या गावात टरिनग कमपसाठी पोहोचल आिण तयानतर तया गावचच होऊन गल आमही मबईतील समसयाबाबत नहमीच तावातावान बोलतो पण अडचणी काय असतात ह मी पिहलयादा तया गावात पािहलया दोन वळचया अ ासाठी झगडणारी िचमरडी मल साधया सवचछतागहाची नसलली वसथा रोजचया जगणयासाठीची धडपड ह पािहलयानतर आमही सवारनीच या गावचा कायापालट करणयाचा सकलप कला आवहान मोठ होत पण तयासाठी मानिसक तयारीही कली होती गली सहा वष करवाळशी भाविनक नात िनमारण

आिण गावाच नशीब पालटल

झालला शरद श ी सागत होता

िवकासाचया नावावर अगोदर अनकदा फसवल गललया गावातील लोकाचा िव ास िजकण हच सवारत मोठ आवहान होत सवतचया िखशातील एनएसएसमधन िमळणार पस एकतर जमवत सवचछतागहाच काम हाती घतल घरी कधी झाड हातात िव ाथ हातात फावडा कदळ घऊन साथी हात बढाना महणत कामात जपल तयानतर सर झाला िवकासकामाचा सपाटा आिदवास ना फळ भाजया याच बी वाटप करन लागवडीसदभारत मागरदशरन गावातील मिहलाना कागदाचया िपश ापासन त सणासदीला लागणार सामान बनवणयाच परिशकषण मोतीिबद िकवा कनसरची पराथिमक लकषण जाणवणा-या गावक-याची मनधरणी करन मबईत तयाचयावर यशसवी उपचार िव ाथयारना िशकषणाची गोडी लागावी यासाठी परय आता गावाचा बराचसा चहरा या िव ाथयारनी बदलन टाकला आह आमच काम इथच सपलल नाही या सपणर गावाला सवतचया पायावर उभ कलयानतरच आमच िमशन िवहलज डवहलपमणट यशसवी होईल आिण तयानतरच आमही पढचा िवचार कर िव ाथयारनी सवतचया िखशातन पस काढन गावात दोन िशलाई मिशन घऊन िदलया आहत तयातन बनणा-या कापडी िपश ा कागदी िपश ा कॉलजच िव ाथीचर काय आमच पराधयापकही आनदान घतात यातन अनक घराना रोजगार िमळाला आह यवा जागर परसकारातील पस पॉकटमनी यातन िव ाथयारनी या उपकरमासाठी पस उभ कल पण काम कठही थाब िदल नाही या समाजसवतन आमचया िव ाथयारचया चहऱयावर िदसणार समाधान माझयासाठी खप मोलाच आह अस कॉलजमधय एनएसएस समनवय डॉ कोलत यानी सािगतल कॉलजचया सहकायारिशवाय ह सार शकय नसलयाचा उललखही कोलत आवजरन करतात दशाचया िवकासात आपण खारीच वाटा उचलतोय याच या सवर िव ाथयारचया चह-यावर िदसणार समाधान एनएसएसचया माकारचया िकतयकपटीन अिधक आह टीम वकर मळच

करवाळ गावातील आिदवास सोबत काम करताना आयषयाकड बघणयाचा नवा द ीकोन िमळाला कसीचया एका एनएसएस यिनटन जो परय कला तयाचप तीन परतयक कॉलजन आपापलया परीन असा एखादा उपकरम हाती घतलयास कोणतयाही सरकारी मदतीिशवाय गरामीण भागाचा कायापालट करण शकय आह - परवीण मळय

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दहरी कातरी आउटसोिसगची गलया बधवारी भारतीय आयटी उ ोगात अचानक हलचल झाली राग हतबलता अगितकता अशा सिमशर भावना कत कलया जाऊ लागलया पवीचयार अमिरकन अधयकषाचया िनवडणकामधय आऊटसोिसरग या िवषयी आवाज उठला होता पण िनवडणका सपताच हा िवषयही थाबला होता तयाचमळ भारतीय कमपयटर उ ोगातील काळजीच वातावरण िनवल होत आता १०० पकी ३७ िसनटचया िनवडणका नोवहबरमधय यऊ घातलया आहत तयामळ अमिरकन राजकारणी परत एकदा आम आदमीचया िजवहाळयाचया िवषयाचया शोधात होत अमिरकतील सधयाचया आिथकर पिरिसथतीत वाढतया बकारीत अडकललया आम आदमीचया सवारत जवळची टाळया िमळवणारी घोषणा महणज आता आमही आऊटसोिसरग होऊ दणार नाही हमखास मत िमळवणाऱया अशा घोषणा जगातील कठलया राजकारणयाला मोह पाडणार नाहीत

भारतातील आयटी उ ोग भारतातील आयटी उ ोग आज ६० िबलीयन डॉलसरचयावर गला आह आजही तो वषारला २० त २२ टकक इतका वाढतो आह अथारत हा आकडा मोठा वाटत असला तरीही तो जागितक आयटी उ ोगाचया कवळ ५ टकक स ा नाही तयामळ जागितक राजकारणावर परभाव करणयाची कषमता अजनही या भारतीय उ ोगात नाही नसकॉमचया अदाजापरमाण २०२० पयरत हा भारतीय उ ोग कदािचत आजचया ४ पट मोठा महणज २२५ िबलीयन डॉलसरपयरत पोहोच शकल आजचया भारतीय आयटी उ ोगाचया ६० टककयापयरतचा वाटा एक ा अमिरकन बाजारपठतन यतो महणजच २०२० पयरत अमिरकतन भारतीय आयटी उ ोगाला १५० िबलीयन डॉलसरपयरत धदा िमळण आवशयक आह अमिरकन अधयकषाचया गलया २-३ मिहनयाचया वकत ामळ महणनच भारतीय उ ोगात थोड िनराशच व भीतीच वातावरण आह अथारत ही भीती आह ती उ ोगात होणाऱया वाढीची पण तयाहनही राग आह तो जया अमिरकन आजपयरत जगाला जागितकीकरणाच खलया बाजारपठच अथरकारण िशकवल तीच अमिरका आता सवत मातर तया िशकवणीचया बरोबर उलट कती करताना िदसत आह अमिरकचया दटपपीपणाचा राग बऱयाच भारतीय िवचारवताना आला आह भारतान मातर अमिरकन उ ोग तयाची उतपादन या सवारना भारतीय बाजारपठ उघडी करन ायची अगदी तयाचा भारतीय उ ोगाना तरास झाला तरीही आिण अमिरका सवत मातर अमिरकन कपनयाना कायद करन भारतात धदा पाठवणयापासन रोखणार भारतीयाच िवहसा भरपर महाग करणार व सवतचया अथरकारणातील खलपणा सपवन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सरकषण िभती उभया करणार गलया काही मिहनयात अमिरकतील िबकट आिथकर पिरिसथतीमळ काही मोठ अमिरकन उ ोग आपलया आयटीमधील गतवणकीला कातरी लावत आहत तयामळ २०१०-११ या वषारतच भारतीय आयटी उ ोगाचया वाढीवर लकषणीय पिरणाम िदसणार आह दबळा होत जाणारा डॉलर ही आणखी एक मोठी काळजी आह अशा पिरिसथतीत अमिरकन सरकारन आऊटसोिसरग िवर खरोखरच कायदा आणला िकवा आऊटसोिसरग करणाऱया कपनयाना करसवलती न दणयाचा धाक ह सरकार घाल लागल तर भारतीय आयटी उ ोगावर याचा नककीच वाईट पिरणाम होईल

ओबामा काय महणाल गलया बधवारचया िनवडणक सभमधय ओबामानी अमिरकतील बरोजगारीब ल िचता कत करताना अमिरकन उ ोजकाना धमकी वजा इशारा िदला सधयाचया अमिरकन आिथकर पिरिसथतीवर मलमप ी करणयासाठी अमिरकन सरकार ३५० िबलीयन डॉलसरचा एक पलन पढ रटणयाचा परय करीत आह तयामधय साधारण २०० िबलीयन डॉलसर करसवलतीचया रपात अमिरकन उ ोगाला दणयाचाही िवचार आह या करसवलती उ ोगाना ह ा असतील तर उ ोगानी रोजगार िनिमत करण आवशयक आह अस ओबामाच महणण आह ही रोजगार िनिमत करणयासाठी अमिरकन उ ोगानी नवीन पलटसमधय गतवणक करावी व अशा नवीन पलटसमधय नवीन रोजगार उपलबध करावा अशी अपकषा आह पण जर ह उ ोग आपलयाजवळील काम अमिरकन लोकाना न दता अमिरकबाहर पाठवत असतील तर तयाना या २०० िबलीयन डॉलसर कर सवलतीचा फायदा दणार नाही अशी घोषणा ओबामानी कली

मळात आऊटसोिसरगची सरवात झाली ती अमिरकन कपनयाना जासत नफा िमळावा महणन जया कामाला अमिरकत १०० डॉलर खचर होतो तच काम भारतातन िकवा चीनमधन ४० त ५० डॉलसरमधय करन िमळत असल तर तयामळ अमिरकन कपनयाचाच नफा वाढत होता व तयामळ वाचललया नफयाची गतवणक अमिरकन कपनया नवीन उ ोगात करत होतया पण गलया २ वषारत अमिरकन आिथकर ससथातील सकटामळ बाजारपठतील गतवणक योगय पसाच कमी झाला

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व तयाची झळ एक एक करत सवरच उ ोगाना बसली बद होणार उ ोगधद व तयाना सावर न शकणारी अशकत झालली आिथकर बाजारपठ अशा दहरी कातरीत अमिरका सापडली बरोजगारीच परमाण कधी नवह त २ आकडी सखयपयरत फगल िवशषत मधयमवगीयारत बरोजगारी वाढली व तयानी चढवललया आवाजाकड अमिरकन राजकारणी लोकाना लकष ावच लागल काही दशकापवीर जपानी मोटारगा ानी अमिरकन बाजारपठ काबीज करायला सरवात कलयावर तयाचा पिरणाम अमिरकन कार उ ोगावर झाला पण तयावळी बरोजगार होणाऱयामधय कामगाराची सखया जासत होती आता पाढरपशा लोकाचया नोकऱया भारतात जाऊ लागलयावर तयाचा आवाज खास करन िनवडणकाचया काळात अमिरकन राजकारणयाना ऐकावाच लागला या सवारचा पिरणाम महणन अमिरकन अधयकषाना आपलया डमोकरटीक पकषाला मत िमळवणयासाठी आऊटसोिसरगब ल अशी वकत करावी लागली

अमिरकत व भारतात काही लोकानी रा ाधयकषाचया या घोषणचा वगळा अथर लावला आह तयाचया मत रा ाधयकषाचया घोषणचा भारतात होणाऱया आऊटसोिसरगवर काहीच पिरणाम होणार नाही कारण करसवलतीचा नकार कवळ अमिरकन बहरा ीय कपनयासाठीच आह गलया िकतयक वषारत िसटीबक जी इ सारखया मो ा अमिरकन कपनयानी आपलया उ ोगाच जाळ जगातील ७० त ८० दशात पसरवल आज अमिरकन कर काय ापरमाण अशा अमिरकन कपनयानी बाहरचया दशात कमवललया फाय ावर तयाना अमिरकत टकस भरावा लागत नाही अशा बऱयाच अमिरकन उ ोगानी परदशात (जयामधय भारतही आह) उ ोग बाधन आपल नफयाच परमाण वाढवल पण हा पसा अमिरकत परत न आणलयामळ तयाना अमिरकत कर भरावा लागला नाही व महणनच या कपनयानी अमिरकऐवजी अनय दशात रोजगार िनिमत कली यावर उपाय महणन अशा कपनयाना करसवलती नाकारणयाची घोषणा झाली असलयाचा शोध काही िवचारवतानी माडला आह भारतीय आयटी उ ोगाला यामळ नकसान न होता फायदाच होईल असही काह ना वाटत कारण करसवलत न िमळणयाचया भीतीन जर आयबीएमन आपला भारतातील आयटी उ ोग कमी कला तर त काम भारतीय आयटी कपनयाना िमळ शकल याउलट काही भारतीय आयटी कपनयानी आता आमहीच अमिरकत जाऊन तथ रोजगारिनिमत करतो महणज राजा आमचयावर महरबान राहील अशा घोषणा करणयास सरवात कली आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

परतयकषात काय होऊ शकल आज अमिरकतील राजकारणयासमोर ढासळणारी िकवा न सावरणारी अथर वसथा इराक-अफगाण य ावर होणारा वारमाप खचर व लोककषोभ सतत वाढणारी बरोजगारी व तयामळ वाढणारी गिरबी अस पर उभ आहत या सवारवर मात करणयाचा जालीम उपाय कोणाकडच नाही नोवहबरमधय िनवडणका समोर उभया आहत िसनटचया जागा िजकलया नाहीत तर रा ाधयकषाचा पकष िसनटमधय अलपमतात जाईल व तयामळ रा ाधयकषाना आपलया योजना पढ रटायला व अमिरकवर राजय करायला जड जाईल िनवडणका िजकणयासाठी लोककषोभ िनवडण अतयत जरर असत व त कमीत कमी वळात साधय करायच असल तर गललया ८४ लकष नोकऱया तमहाला परत िमळवन दतो यापकषा परभावी घोषणा कोणतीच होणार नाही अमिरकचया अधयकषानी याच िवचारान अशी घोषणा कली ओटायो या राजयातही िनवडणका आहत तथील राजय सरकारन सरकारी उ ोगाना आऊटसोिसरगवर बदी घालणयाचा कायदाच पास कला

भारताचया द ीन ओटायो ह ५० पकी एक राजयच असल व तया राजयातन भारतीय आयटी कपनया जासत वसाय करत नसलया तरी अशा काय ामळ आपलयाला पाढरपशा वगारची मत िमळतील अशी भावना इतर राजय सरकाराची झाली तर ही राजयही यतया १ मिहनयात अस कायद करतील ५० पकी २० राजयानी जरी अस कायद आणल तरी तयाचा पिरणाम भारतीय आयटी उ ोगावर होईल ददवारन अशा काय ामळ अमिरकन बरोजगाराचया सखयत फारसा फरक पडणार नाही पण स ाधारी पकषाला मत िमळणयास मातर तयाचा फायदा होईल भारतीय आयटी उ ोगान अशा काय ाकड एक सधी महणन पाहण गरजच आह आजपयरत भारतीय आयटी उ ोग हा अमिरकन बाजारपठवर पणरत अवलबन होता पण एककाळी ८४ टकक उ ोग हा अमिरकतन यत होता तयाचा वाटा आता ६० टककयावर आला आह याचाच अथर भारतीय उ ोग जगातील अनय दशातील बाजारपठतही परवश कर लागला आह गलया २-३ ितमाहीतल आयटी कपनयाच जाहीर झालल आकड हच दशरवतात आखाती दशातन यणारी मागणी सतत वाढत आह आज याच दशाकड भरपर पटरो डॉलसर आहत व नवीन अरब िपढीला मािहती ततरजञानाच महततवही पटल आह तयामळच आखाती दशात भरपर सधी उपलबध आहत भारतीय कपनया आज आिफरका व लटीन अमिरका ाही खडाकड पाहत आहत बराझील िचली द आिफरका नायजिरया घाना किनया अशा ५० दशामधय आज भारतीय आयटी कपनया पोहोचत आहत सधयाचया जागितक आिथकर मदीची झळ या दशाना फारशी लागलली नाही व तयामळच

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

या दशाचया अथर वसथा झपा ान सधारणयाचया मागारवर आहत

आजपयरत भारतीय आयटी कपनयानी िमळवलला अमिरकतील अनभव या दशाचया बाजारपठत वापरला तर तयाचा फायदा तया दशाना व भारतीय आयटी कपनया या दोघानाही होईल पवकर ड चीन मलिशया जपान ह दशही पढ यत आहत चीन व भारत या दोन दशानी परसपरावर िव ास दाखवन या व अनय उ ोगात एकमकाना मदत कली तर एक मोठी आिथकर रीतया सम परचड बाजारपठ िनमारण होऊ शकत रिशयासारखा खडपराय दशही आपली आिथकर वसथा सधारत आह व तयानाही भारतीय तजजञाची गरज भासणार आह महणजच उ ोग वाढीमधय अमिरकन नकार िदला तर ती एक सधी साधन भारतीय आयटी उ ोगान जगातील अनय बाजारपठा काबीज करण जररीच होईल तया द ीन काही आयटी कपनयानी मोचबारधणीस सरवातही कली आह याचबरोबर कवळ कर सवलत नाही महणन अमिरकन उ ोग भारतात होणार आऊटसोिसरग थाबवणार नाहीत जागितक सपधतर जर अमिरकला यरोप-चीनशी टककर

ायची असल तर भारतातील आऊटसोिसरग आज तरी अिनवायर वाटत आह त कल नाही तर अमिरकन कपनयाच नफयाच परमाण घटल व कराचही अमिरकला या उ ोगाकडन कर वसली हवी असल तर तयानी नफा िमळवण आिण आऊटसोिसरग करण जररी आह

अथारत नोवहबरमधय जवहा अमिरकच अधयकष भारतभटीवर यतील व अमिरकन उतपादन अणऊजार भट ा भारतीयाना िवक लागतील तवहा भारत सरकारनही तयाना ठणकावन सागण गरजच आह की जर तमही भारतात आऊटसोिसरग करणयावर बदी घालत असाल तर अमिरकन अणऊजार भट ा आमहाला नकोत अमिरकतील भारतातील अशा सभा परोजकटसच आकड बिघतल व तयामळ अमिरकला होणारा फायदा बिघतला तर बहधा अमिरकच अधयकष भारतातील आऊटसोिसरग अमिरकला कस चागल आह हच अमिरकत परत जाऊन अमिरकन कागरसला पटवन सागतील अथारत तोपयरत िसनटचया िनवडणकाही सपलया असतील

परवा टी वही चनलवर य क च माजी पतपरधान टोनी बलअर याची मलाखत ऐकली तयानी पाि मातयाना िदलला इशारा फार महततवाचा आह त महणतात की गली दोन शतक पाि मातय एवढ बलवान झाल होत की जगाचा सवर इितहास तयानी तयाचया द ीकोनातन बिघतला व िलिहला पण २१ चया शतकाचा इितहास मातर भारत व चीनच लोक तयाचया द ीकोनातन बघणार व िलिहणार आहत व आपण सवर तो वाचणार आहोत - दीपक घसास

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

पयरटनाचया नकाशावर महारा

िदवाळीचया स ीमधय उ रत हिर ार ऋिषकश निनताल मसरी कठही जायच ठरल की महारा ातील हरह री पयरटक नवी िदललीत थाबनच पढ जातो तयामळच िदललीतल पराच थमान पाहन तयाचया मनात थोडी भरात िनमारण झाली आता महारा ातला टिरसट तयाच पलनस बदलणार काय अशी शका उ रतलया टर ऑपरटरनाही सतावत असल उ रतील राजयापरमाणच कनारटक करळ आधर परादशच टर ऑपरटरही महारा ातील पयरटकाकड डोळ लावन असतात पण इतर राजयातलया पयरटकाचया िलसटमधय महारा ाचही असच सथान असत का

महारा आिण गजरात या राजयाकडन दशभरातील िकतयक पयरटनसथळाना मोठ उतप िमळत दश-िवदशापरमाणच महारा ातील सथळानाही इथलयाच पयरटकाची मोठी झबड उडतच रमणीय िकनार आबा-नारळाचया बागा आिण खाणयािपणयाची चगळ असलली िवसतीणर कोकण िकनारप ी महाल मी-रकाळा तलाव-जयोितबा याच कोलहापर तरयबक र-पचवटीच नािशक रायगड-राजगडसह अनक िकलल अिजठा वरळ लणी तसच उलकापातापासन तयार झालल लोणार सरोवर आिण औरगाबाद चमचमती मबापरी आिण ताडोबा तसच सतरयामळ परिस झालल नागपर अशी अनक पयरटनसथळ ह महारा ाच वभव पण सरसकट परतयक िठकाणच पयरटन समाधानकारक ठरलय का

एवढ उपजत वभव आिण दातततव असलल पयरटक असलयान पयरटनाचा िविश प तीन िवकास वहायला हवा होता पण अजनही पायाभत कषतरामधय बरच काही करण बाकी आह याची तीवर जाणीव होत खास करन करळ आधर मधय परदश याचया तलनत आपलयाकड अजन बरच काही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

करायच बाकी आह ह सप िदसत कोकणप ीमधय सथािनकाचया सहकायारन एमटीडीसीन नयाहरी व िनवास योजना सर कली आता िकतयक घरावर एमटीडीसी मानयतापरा अस फलकही िदस लागल आहत करळपरमाणच कोकणालाही िकनारप ीच अगभत स दयर लाभलय तयामळच अशा योजना आिण न ान सर झाललया हॉटलसमळ ितथ पयरटनास परचड वाव आह अस मानल जात पण परतयकषात तया गतीन हा िवकास झालला आढळत नाही

बहताश िठकाणी सवारत मोठी अडचण आह ती सवचछ परसाधनगह आिण सयोगय रचना असललया खोलयाची आघोळ आिण परसाधन या दोन परमख मलभत गरजा कदरसथानी असतात नमका याच गो चा अभाव असतो कोणतयाही एसटी सटडवर परसाधनगहाची िसथती शोचनीय असत मबई-गोवा महामागारवरील िकतीशा हॉटलसमधय ी-परषासाठी योगय परसाधनगह असतात मबईतन शकडो आरामबस कोकणचया िदशन रवाना होतात पण रातरीचया जवणाचा पिहला थाबा या बसगा ा िजथ घतात तया हॉटलसची िसथती फारच दयनीय असत कवळ नाईलाज महणन लोक ितथ काहीबाही घशाखाली उतरवतात

नयाहरी िनवासाचया सोयी सर होऊनही आपलयाकड आजही पयरटकाना पसतीकरम अिधक िमळत नाहीत करळसारखया िठकाणी होम-सटमधयही हजार त दहा हजारापयरतच पयारय उपलबध असतात कोकणात मातर आजही थरीसटार हॉटलसचा दजार िततकासा समाधानकारक नसलयाच मत पयरटन ावसाियक सदीप भजबळ कत करतात करळमधय रमपोटी दोन त तीन हजार रपय भरणारा पयरटक कोकणात पस काढायला का राजी नसतो याचाही िवचार आपण करायला हवाच पण तयाचबरोबर आपलयाकड परक पायाभत सिवधाही परिवणयाची गरज आह याकड त लकष वधतात

तळकोकणातील पयरटनासाठी मबईहन जाताना रलव वा रसतयाचया पयारयापकषा गो ापयरत िवमानान जाऊन पढ टकसीन जाता यईल का हा पयारयही तपासन पहायला हवा गो ातन सथािनक टकसीच घयावी लागत पण तरीही हा पयारय उपयकत ठर शकतो अशा सिकटसचा िवचार करन सरकार एमटीडीसी िकवा अनय ावसाियकाकडन टर पकजसच परमोशन होणयाची गरज आह अस मत टर ऑपरटसर कत करतात

यात तथय आहच मधय परदश टिरझम असो नाहीतर कनारटक ितथ अशा परकारची पकजस

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

उपलबध असतात परसगी खासगी हॉटलसच पयारयही पढ कल जातात महारा ात मातर अशा िमशर पकजसच परमोशन िततकया परमाणात कल जात नाही अशी सिकट िवकिसत करायची तर पयरटकाना एखा ा िठकाणी िनवास करता यईल आिण प ास-शभर िकलोमीटरचया परीघात िविवध िठकाणी भरमती करता यईल याचा िवचार कदरसथानी असावा लागतो मालवण तारकल आबोली कोलहापर पण अशा परकारच सिकट तयार कलयास पयरटकाना िकनारप ी कोकणचा घाट कोलहापरसारखा दशावरचा परदश अस सदर कॉिमबनशन पकज िमळ शकत िशवाय यताना एकसपरसवमाग झटपट परवासही होऊ शकतो अस टसर आयोजकापकी िवनय मोडक यानी सािगतल

एकणच कोकण ह पढील पाच-दहा वषारत चागल पयरटन कदर बनल असा िव ास महारा टर ऑपरटसर असोिसएशनच िनतीन माहलकर यानी कत कला आमही बाहरचया राजयातील टर ऑपरटसरमाफर त ितथली बिकग करतो तयाचपरमाण इतर राजयातन आमचयामाफर त महारा ाची बिकग वहावीत यासाठी आमही परय शील आहोत असही तयानी सािगतल

महारा ह परगत राजय महणन खयाती असनही आजही बहताश िठकाणी िभकारी लटार याचा सामना परतयकाला करावा लागतो बकायदा टकसीवाल अववाचया सववा रट लावणार हॉटल एजनट तसच जया वसतसाठी तो परदश परिस आह तीच वसत बनावट सवरपात िवकन श ा लावणार िवकरत याच लकषणीय परमाणही पयरटनिवकासात अडथळाच ठरत महाबळ रला परतयक पॉइनटच टकसीभाड िनि त करणयात आल आह परतयक हॉटलमधय तयाच फलकच रगवल आहत साहिजकच रटवरन घासाघीस िकवा बनवाबनवीच परकार होत नाहीत पयरटक-टकसीवाल याचयात िव ासाहरता वाढीस लागत पण असा परकार सवरतर आढळत नाही आिण पवरिनि त दरापकषा लबाडणयाचच परकार अिधक ऐकायला िमळतात

नागपरपासन ताडोबा ाघर अभयारणयात िफरायला जाणार अनक िनसगरपरोमी आहत पण मधय परदशात कानहा िकवा बाधवगडमधय जी पयारवरणाची िशसत पहायला िमळत तसा आगरह आपलयाकड धरला जात नाही अशी खत अनक पयारवरण अभयासक कत करतात

नािशक कोलहापर िशड यासारखया िठकाणी धािमक पयरटनास खप वाव आह िशड मधय आधर परदशातन भरपर भकतगण यत असतात पण धािमक पयरटनालाही पायाभत सिवधाची जोड

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दणयाची आवशयकता आह ह आपलया गावीच नसत शकराचया दवसथानापाशी दध पाणी याचा मोठा वापर होणार असल तर त वाहन नणयासाठीही योगय वसथा असायलाच हवी पजा-अचार सािहतय याचया िवकरीचया दकानाची तसच िविश िदवशी भकताचा महापर आलयावर रागासाठीही योगय वसथा करायलाच हवी शगावसारखया दवसथानानी याची चागली उदाहरण घालन िदली आहत िशवाय तयानी मधय परदशसारखया िठकाणी आपलया िनधीतन भकतिनवास उभारणयाच औिचतयही साधल आह धािमक पयरटनापरमाणच अगरो टिरझम मिडकल टिरझम या सकलपनाही आता जोर धरत आहत महाबळ रचा सटरॉबरी महोतसव नािशकचा वाईन फिसटवहल हा तयाचाच भाग आहत कदािचत र ािगरी िदवआगरातही आमर महोतसव वहायला हरकत नाही मबई पण याचया आसपासचया परीघात गलया समार दहा वषारत िरसॉटरसची सखया वाढली आह जवळचयाच िठकाणी वनड िपकिनक करणारा मोठा वगर असतो साहिजकच िरसॉटरसचा धदा चागला होतो पण तयाची योगय दखभालही राखावी लागत िरसॉटसरकड कटबाबरोबरच एक ा-दक ाचाही ओघ मोठा असतो परतयकाचया मजामसतीचया कलपना वगळया असतात तयातनच िकतयकदा िरसॉटसरची दखभाल साततयपणर रीतीन होत नाही मग कटबाचा पयरटकवगर यापासन दरावतो मबई-पणयापासन जवळ तरीही रमणीय अशी माथरान-महाबळ रसारखी िहलसटशनस िबरिटशानी िवकिसत कली ती आजही तयाच सथान िटकवन आहत ददवान आपण या तोडीची पयरटनसथळ िवकिसत कर शकललो नाही असलीच तर फारच थोडी खासगी सवरपात ठाण नािशकपासन जवळ असललया जवहारमधय अशा पयरटनसथळाचया िवकासाची कषमता होती पण तयाचा सयोगय वापर आपलयाला करता आलला नाही पयरटनाचा िवकास हा सथािनक जनतचया िजवावरच झाला पािहज यात शका नाही तयामळच तया तया पिरसराच विशष ितथल लोकजीवन खा ससकती ह सारच जपायलाच हव

पयरटनाचा वसाय हा पणरपण िव ासावर बतलला असतो एकदा फसवला गलला पयरटक पनहा यणार नाही आिण तयाचया नातलगानाही तमचयाकड पनहा पाठवणार नाही पण ह लकषात न घता सोनयाच अड दणारी क बडी कापणयाचा परकार िकतयक ावसाियक करतात आिण तयातन पयरटन मातर बदनाम होत महारा ाचा पयरटन नकाशावरचा चहरामोहरा बदलला तरच इतर

राजयातल लोक िव ासान आपलयाकड यऊ लागतील - समीर कव

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सास सन नातसबध व कटबसवासथय बायको ( ी) ही कषणभराची प ी व अनतकालची माता असत सवामी ितनही जगाचा आईिवना िभकारी ही वचन िनतात सतय आहत कटबाचा कदरिबद असलली ही ी जवहा सनरपी दसरी

ी घरात यत तवहा ितची मानिसकता कशी बदलत अथारत अतयत परमान आदरान नीटच नात जोपासणाऱया पषकळ ि या आहत मातर सासबाई ही उपाधी लागली की स ा मानपान व अपकषा आिण तलना या िवकारामळ कटबात नककी ताण यतो याउलट सास सना सजञ समजस असतील तर घरात सवगर उतरतो व सवारचीच वाटचाल अिधक सलभ व यशसवी होत ह जर नसल तर सर होत घसमट जयात कधी पयारय सापडतात तर कधी क डीपलीकड वा ास यत नाही सतत ताणात जगाव लागत हा लख कोणतयाही पवरगरह दिषतातन िलिहलला नाही माझया िनरीकषणातन व काही वषारचया समपदशनाचया अभयासातन िवचार माडल आहत लगनाचा सरळ अथर तडजोड व कटबातील नाती कौशलयपणर साभाळण जया वातावरणात व ससकारात आपण वाढलो आिण आपलया आई-विडलानी नाती कशी साभाळली ह पाहन नकळतपण नाती साभाळणयाची कलपना तयार होत व आपलया कवतीपरमाण अमलात यत सजञ लोक जथ राहतील तथ ही कौशलय िनरीकषणातन आतमसात करतात परतयकष नवीन कटबात गलयावर कसोटी लागत दोनहीकड सयम सामजसय व दयाळपणा असल तर वाटचाल सोपी जात मखयतः सास सनची कडली जमत असल तर कटबाच भागयच पण नसल तर नवरा या बाप ाच काय हाल वणारव वगवगळया घरातील परसग बघ या या घरातील सासबाई अगदी मॉडनर इगरजी यणाऱया सनबरोबर शॉिपग िसनमा नाटक हॉटिलगमधय भाग घणाऱया एकमक चया सा ा नसणाऱया सनला जीनस िवकत घणाऱया सगळ कस छान छान आता नवऱयाला यापकषा काय पािहज या कटबातील ही पिरिसथती फार काळ िटकली नाही िजथ सपस कॉिनफलक ट सर झाली तथ सघषारला सरवात सपसची अमलबजावणी झाली असती तर एकमक ची िकमत रािहली असती तयामळ सर झाल टाळण वळीच सवादान परश न न सोडवलयामळ दरावा झाला

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हा िवनोदी परसग पाह घटना परदशातील दोनही बाहर सथाियक अिधक वाणासाठी सनचया माहरी सवारना जवायला बोलावल िवहीणबाईनी आनदान सवागत कल व बसायला सािगतल मलीचया सासबाई एका सोफयावर 90 अशाचया कोनात ताठ बसलया चहऱयावर परीटघडी बघणाऱयाला वाटाव की पतळा बसवला आह याचया यजमानानी मलान खण करन सािगतल िवहीणबाईही अहो िनवात बसा महणालया पण छ आता सनचया माहरचया मडळ ना हस यऊ लागल गपपा मारताना इतर मडळ ना अवघडलयासारख झाल जवण झाली या ताठच जावयाला वाण दऊन झाल यजमानानी िवचारल अग तला काय झालय मोकळपणान बोल यावर महणालया माझा मान परथम मी नाही ठवला तर कोण ठवणार मी मलीची सास आह ह

ा ाना कळल पािहज यावर यजमानानी मातर लवकर घरी परतायचा िनणरय घतला ही गमतही अमिरकतील भारतातन सासबाई सनकड काही मिहनयाकिरता गलया या आजी चागलयाच व होतया मलाच घर खपच मोठ दमजली एकदा सनची नकतच लगन झालली मतरीण नवऱयासह दोन िदवसाकिरता आली खप वषारनी भटलयान गपपा झालया जवण झाली पाहणयाना गसटरम िदली होती सासबाईची खोली तयाच मजलयावर दसऱया टोकाला होती तयाना वयान िनदरानाश होतो व ऐकही कमी यायच रातरीची जाग आली की तया वऱहा ात जपमाळ घऊन यरझाऱया घालीत सकाळी सगळ उठल नाश तयाला सगळ बसलयावर आज नी िनषपापपण जोडपयाला िवचारल बरय ना महटल मला रातरीची काही झोप लागत नाही रातरी यरझाऱया घालत होत तर तमचया खोलीत िदव कधी चाल कधी बद तवहाच िवचारणार होत की काही हवय का ह वाक य ऐकलयावर जोडपयाच चहर गोरमोर झाल सन मलगाही सकोचन गल परसग तसा साधा सनन दयाळपण सोडन ाव तच बर नाही का आता या घरात सासबाई कटबपरमख आहत मलगा आईचया हातात पगार दतो सनही दत सनला रोज िरकषाला हातखचारला पस दतात ितला हौसमौज करायची असल तर सासला िवचाराव लागत मलगा बायकोला ज घईल तशीच वसत आईला घतो तो आईचा िनयम आह सनचया माहरी काही आहर करायचा असलयास सासचया शबदापलीकड जाता यत नाही नवरा दोघ चया भानगडीत पडत नाही सनन पषकळ सयम ठवला नवऱयाला गोडीत सागन पािहल तयाचया मत ही समसयाच नवहती पढ सनचया तबयतीवर पिरणाम होऊ लागला डोकदखी अधरिशशी व नराश य आल तयावर गोळया सर झालया नवरा ह तटसथपण पाही ितन माहरी

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जायचया गो ी कलया तोवर एक मलगी पदरात होती एकदा माहरी गली तर आई-विडलानी िहलाच पडत घयायला सािगतल िहन नवऱयाला वगळ राह सचवलयावर विडलाचया माग आईन मला वाढिवल तवहा ितचा शबद शवटचा राहील तला वगळ वहायच तर ताबडतोब िनघन जा सािगतल ही गो सधयाचया काळातली आता या कटबात पाहा मल आईची परचड काळजी घणारी आईची हौसमौज परवणारी आईला िहडण िफरण व िसनमाची परचड आवड राजसथान असो की िसगापर असो नाव काढल की ितकीट तयार आईसाहबाना मातर सवयपाकाची माणसाची अिजबात आवड नवहती भाविनकता व माया याचा चागलाच दषकाळ होता पढ मलाची लगन झाली मलगी सासरी गली सना दोघी बडब ा लाघवी तयानी जीव लावायचा जीव तोडन परय कला वातावरण आपलस कल आजबाजला चागल सबध जोडल घरात ग डस नातवड आली या आजीबाईच मन मातर िसनमा व टीवही सोडन कशात लागत नस सना नोकरीचया होतया घरात कामाची बाई मल साभाळणाऱया बाईनी कोणतया चका कलया ह आवजरन सनाना सागत पण सवतः नातवडाकड लकषही दत नसत सनानाही कधी आजारपण यायची नोकरीचा ताण जाणवायचा तवहा याची वागणक पणर कोरडी आपलयाला काही माहीत नाही अस वागायचया सवयपाकापासन कशातच आपणहन मदत नाही अगदी िवनती आजरव कली तर एखादाच पदाथर करणार सनन अित झालयावर एकदा िवचारल की मल लहान असताना काय जवत होती तयानी ताबडतोब उ र िदल मला ठरािवक चार पदाथर यतात मला सवयपाकाची आवड नाही फारशी गतीही नाही मातर वगवगळ पदाथर खायला आवडतात घरी नाहीतर बाहर आता तमही सगरणी असताना मी कशाला लकष घाल एकदा एका सनन ह ान आमटी करा सािगतलयावर यानी चाळीस वा ा साबार कल सगळयानी डोक याला हात लावला आज ची तबयत मातर उ म रोजच जीम िफरण सहली चाल घरात मातर कठ काय ह माहीत नाही िकवा मी ऐकल नाही ह चाल लाघवी नातवड खळायचा आगरह करीत तर याना लहान मलाशी कस बोलाव ह माहीत नाही याच आजी मलीकड गलया की जावयासाठी गोडधोड जवण करायचया सरवातीला सनाचया माहरचयानी खप लाड कल पढ या तयाचयाकडन फोनची िबल भरण अशी काम करन घऊ लागलया सवारचया लकषात आल की एष आिण आराम हच आयषय असणाऱया कत साठी आपणाकड फार वळ व शकती नाही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आपलया भारतीय ससकतीत या गो ी उघडपण बोलणही कठीण न जाणो मलगी व जावयाच िबनसायच पढ सनानी वगळी घर कली जी सन सवजातीय होती तथ या बसन रहात व अपकषाही ठवत िजथ परजातीय होती ितथ थोड नमत घत कोणीही समजसपण काही सागाव तर उ र दत नसत न बोलता तकर काढत मल परोपरीन सागायची की सप बोल गरसमज कर नको पण मलाकडही दलरकष कलयान मलही दलरकष कर लागली याना वाट लागल की सनानी तयाच कान भरल आहत मला-सनातही वाद आल पण मोकळया सवादाअभावी ह होतय हही समजत नवहत तरीही कोणी काम सािगतलच तर कणाकडन तरी करन मोकळ होत असत व आपलया कातडीला धकका लावत नसत या धोरणान सना नातवडाच हदय तयाचया बाबतीत कोरड होऊ लागल मल मातर पषकळ भरडली व आपण कतर नीट करनही ह काय चाललय ह समजनास झाल एक महण आठवली झोपललयाला जाग करता यत पण झोपच स ग घतललयाला नाही आता कोणताही माणस पिरपणर नसतो तवहा सयम सवाद व सवदनशीलता या ितरसतरीन गो ी सोपया होतात वरील उदाहरण िवनोदी असो वा गभीर असो दोनह नी कलह होतोच िकरकोळ वाटणाऱया गो ी जस कोणाला डब-बाटलया जमवायचा छद कोणाला सनचया कप ाची जाडीची िदसणयाची तलना ह पाहता हा िवषय अिजबातच सोपा नाही या पिरिसथतीतील परषाची भिमका पाह 1 नवरा व तयाची आई याच नात भाविनकदष ा सवारत जवळच नवऱयाला आईला काही सागण ह दखावणयासारख वाटत िकवा आता वाढललया वयात काय सागायच तयापकषा आपलया बायकोन अशी पिरिसथती असल ती न करकरता साभाळावी सवतः सासशी जमवन घयाव 2 िजथ सासर असतात त बऱयाच वळा समजतीच धोरण घतात व बायकोला चार शबद सागतात परसगी कटबासाठी बरीच काम सवतःहन करतात सनो शािबदक आधार दतात 3 िजथ सासबाई एक ा आहत तथ पिरिसथती िबकट होत मलाची पिरिसथती ढोलक यासारखी होत कठन थाप बसल याचा नम रहात नाही तयाला सवाद करनही बदल झाला नाही तर तयाचा आई बायकोशी सवाद कमी होतो भाविनक दरावा वाढत जातो मलगा कामािनिम

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

बाहर राहतो सजञ माणस िनदान छदात वळ काढतो (याचा अथर छद असणाऱयाना हा परश न असतो अस नाही) जयाना ह हाताळता यत नाही तो सन जवळ करतो 4 काही नवऱयाना बायकोच महणण पटत तरीही वगळ झाल तर गस साखरपासन सगळा खचर वाढल बायको नोकरीची असल तर सवयपाकापासन मदत लागल ह टनशन यत बऱयाच घरातन आईन मलाला चहा जजबी सवयपाक कर िदलला नसतो तयामळ घरकामात हा ढ असतो तयामळ बायकोशी गोड बोलन या िसथतीकड दलरकष करतो सन कसा िवचार करत (सनची भिमका) 1 सन ससाराची सव व वासतवता यात गडबत ह सरवातीला असच असाव ह समजन ससार

करत भाविवश व नवऱयाला सवर परकार सागन पाहत हशार सन नवऱयाला आकिषत करणयाच सगळ उपाय करत सवदनशील नवरा ितचयाकड ओढला जातो हळहळ भाविनक ताण िनवळतो व सयमपण गो ी माग लागतात

2 िहमतीची सन आपलया गो ी साससमोर परतयकष बसन गोडीत सागत आपलया इचछा सप माडत गो ी समोरासमोर झालयान पिरिसथती बदलत वा उलटही घडत

3 िजथ सकोच व भीती असत ितथ सवाद घडत नाही पयारयान सन भाविनक आधारासाठी माहरच कामातील सहकारी याचा आधार घत परतयकषात पिरिसथती तशीच राहत व पिरणाम तबयतीवर होतो

सासची भिमका काय असत 1 सजञ सास पिहलयापासनच सनचया कलान घत व मोकळया सवादान काय जमत व काय नाही

याची कलपना दत 2 सवतःचया लगनापासन काही गो ी ठरािवक प तीनच होतात तयात फारसा बदल झालला

आवडत नाही उदा कळधमर सोवळ ओवळ व तया सनन ऍडजसट कलयाच पािहजत 3 मी इतक वष सवयपाक घरकाम कल आता कल नाही कल तर माझी मज मी काय कराव व

काय नाही ह सनन ठरव नय तसच मी करो न करो माझी नीट दखल घयावी मान ावा आपलया सललयािशवाय नवीन बदल कर नयत (एकण पिरिसथती ताणिवरिहत सस करायची असल तर खालील उपायानी मदत होत)

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

1 सनन सरवातीला नवीन माणसाशी जमवन घताना नमर सयमी राहाव 2 नवऱयान आपलया प ीला घरातील लोकाचया कलापरमाण कळाही सागा ात तयात कमीपणा नाही तसच कायम एकतर कटबात राहायच की परसगी वगळ राहणयाची तयारी आह ह सप कराव

3 सासन सनब ल सयम दाखवावा काही नवीन गो ी िशकायला वळ ावा सवाद परमान करावा ऑडररन नाही सतत आमही काय कल ह उगाळ नय लकषात ठवाव की तयाच (सनाच) लगनात वयही जासत आह व घरा ितिरकत नोकरीतही तयाना पषकळ ताण आह िदसण सथलता कपड याबाबतीत तलना कर नय सवतः काही गो ी करन आदर िमळवावा सरवातीपासन परम िदल तरच त िमळल 4 घरातील सवर सदसयानी सणवार कळधमर पाहण या परसगी काम वाटन घयावीत तयासाठी एकतर बसन बोलाव कोणालाही गहीत धरन गरसमज टाळावत 5 घरातील व ापासन लहानापयरत कोणीही आजारी असल तर सहानभतीन सवा करावी सननीही व ाच वय तबयत लकषात घऊन रासत अपकषा ठवावी सनचया तबयतीचया तकरारीकड रागान वतागन न पाहता जमल तशी मदत करावी शािबदक भाविनक धीर ावा महणज सनला माहरन वा बाहरन सहानभतीची गरज राहणार नाही व तीही व ाच परमान करल कवळ कतर महणन नाही 6 वरील काहीच न घडता वाद होत असतील तर िवश वासातील िमतर नातवाइकाशी बोलाव सवारत उ म समपदशकाची मदत घयावी परषानी समपदशनासाठी वादावादीत िश ा दण हात उगारण करच नय कारण हाच परयोग समोरचया कतीकडन कधी ना कधी घड शकतो 7 मलीचया माहरचयानी मलीला मानिसक आधार ावा आमच घर बद ह महण नय मातर मलीला आिथकदष ा पायावर उभ राहणयास सागाव परसगी मदत करावी आपलया समाजात सवर ि याना तयातन जाव लागत ह साग नय 8 मल नी आिथकदष ा सकषम राहाव िजथ नोकरीची गरज नाही तया मल नी अस छद जोपासाव की परसगी आपलया पायावर उभ राहता यईल व आतमिवश वास कायम राहील टीवही व चका ा िपटणयात वळ घालव नय मल मोठी झाली की पाटरटाइम काम तरी कराव जयायोग मदला चालना िमळल या जगात अित िभडसतपणा व सकोच ह गण नाहीत भीड ही िभकची बहीण असत ह सतय आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

9 खप परय करन पिरिसथती बदलत नसलयास घराचया बाहर पडाव सवतःचया िजवावर राहायची तयारी ठवावी तर थोडी मदत इतराकडन िमळ शकल वरील सवर गो चा िवचार करन परय कलयास घरात आनदमय वातावरण होऊ शकत ह नककी घरातील ी सत असली तर घर सत होत गहसौखय परतयकाचया वा ाला याव महणन हा लखन परपच जया ि यानी घरात सवगर िनमारण कला तयाना सलाम जया घरी कलह आह तयाना

Best luck

- नीरजा आपटीकर डाग बनरबी कनडा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला समजन घया पलीज िसहगड रसतयावर राहत असललया एका िचमकलीन गळफास घऊन आतमहतया कलयाची बातमी नकतीच वाचली का बर या िचमकलीन सवतःला अस सपवाव जनमदातया मलाना रागवणयाचा अिधकार पण आई-वडलाना नाही का मला आठवत लहानपणी कधी माझी आई लाटण घऊन माग लागायची महणायची मलया त मला तर बर होईल हा शबदपरयोग करणाऱया आईचया मलया या शबदातही ओतपरोत परम भरलल असायच तो शबद उचचारणयाचा अिधकार िनसगारन ितलाचा बहाल कलला आह आई या शबदावर अनक किवता-लख-कथामाला गाजताहत आई-बाबाना मलाशी काही परसगी कठोर वागावच लागत परत िववकब ी वापरन मधयमागारच अनसरण ह पालकाचया लकषातच यत नाही तयामळ मलाचया भिवत ाचया खो ा कलपनाना िचकटन थोडीफार मल चकली तर काही वळस पालक िशकषक वगारतच मलाना बदम मारहाण करतात नािशकमधय शालय िव ाथयारला िशिकषकन डसटर फकन मारलयानतर घाबरन वगारतच तया िव ाथयारला झटक यऊ लागलयामळ रगणालयात दाखल कराव लागल सवर चनलवर बरिकग नयज झळकत होतया शवटी अशा अनक घटनामळ सरकारन िव ाथयारना मारहाण करणाऱया दोषी कतीला परथम एक वषारचा तरगवास व पाच हजार रपय दड दसऱयादा मारहाण कलयास 25 हजार रपय दड व तीन वषारचा तरगवास अशा िशकषची तरतद काय ात कली या काय ाला मितरमडळाची मजरी िमळालयावरच तयाची अमलबजावणी होईल परत खऱया अथारन यामळ पालकाचया िशकषकाचया - िव ाथयारचया मनोव ीत बदल होईल का आधिनक सपधचया यगात लहान मलावर योगय वळी सससकार झाल तर उ ाचा भारत महास ा होणयाच माजी रा पती डॉ ए पी ज अबदल कलाम याच सव साकार होऊ शकल महातमा गाध नी महटल होत िशकषणाला नितक मलयाची जोड नसल तर त अधःपतनास कारणीभत ठरत सान गरज नी महटलयापरमाण मल ही दवाघरची फल या फलाना नहमी सकारातमक िवचारसरणी व आदशर िदला पािहज आजची मल ही उ ाची फल उ ाचया उजजवल भारताच आधारसतभ सबल व सशकत होणयासाठी परतयक पालकानी जागरक राहायला पािहज

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जगाला परल एवढ मनषयबळ आज आपलया भारतात आह मधयतरी एका अभयासामधय ह सप झाल की सवारत तरण दश भारत आह या अथारन की जवळ जवळ 70 टकक लोकसखया यवा आह जगावर राजय करणयाची खरी ताकद आज आपलयाकड आह कारण यवक व यवत नी भरलला दश आपला आह काहीही करणयाची ताकद आज आपलयाकड आह परश न आह तो समजावन घणयाचा व दणयाचा यवकाना योगय िदशा व अचक मागरदशरन याचया बळावर िबरिटशापरमाण आपणही खऱया अथारन जगजजत होऊ शकतो

वसथापनशा तजजञ िशव खरा सागतातYou can winया धत वर यवकानो Yes I can अस आतमिवश वासान महणत पाऊल पढ टाकल पािहज तच आह तझया जीवनाचा िशलपकार हा मतर मीच घडवणार माझ जीवन अस महणत आतमसात कला पािहज हाच मतर मनात घऊन परतयक यवकान िजजञासा वाढवन खऱया अथारन जाग झाल पािहज माणस घडत नसतात घडवावी लागतात आतमिवश वास िनमारण करावा लागतो माझयातला मी जागा करत जग बदलणयासाठी आधी मी बदलायला हवा आताची यवा िपढी िबघडली आह अस महणणाऱया वगारला दाखवायला हव की आमही उ ाचा भारत घडवणार आहोत यासाठी यवक-यवत नी परथम सवतःला घडवायला हव तयासाठी तयानी शरीर व मनाचया सबलतकड जासतीत जासत लकष िदल पािहज रोज ायाम कला पािहज सवामी िववकानद महणायच माझया िपरय िमतरानो रोज मदानावर जा खळ खळा वासरासारख हदडा ायाम करा जवहा तमही सबल व सशकत वहाल तवहा तमहाला परतयक गो चागलया परकार कळ शकल महणन आपल शरीर कमावणयासाठी रोज ायाम करण आवश यक आह िकशोरवयीन मल िनदरानाश रकतदाब मानिसक ाध नी गरसत झालली िदसत आहत वाढती सपधार चगळवाद नीितमलयाचा ऱहास घरातील वाद भय चचलता िनक आहार सपधारतमक वातावरण परीकषत कमी गण अिनचछन लादलला अभयासकरम यामळ मल नराश यकड जाऊ लागली आहत जानवारी 2010 चया पिहलयाच मिहनयात एकण 66 िव ाथयारनी आतमहतया कलया याच परमख कारण मलाची दबरल मन हच होय महणन मलाचया मानिसक सबलता व िनमरलतसाठी धयानधारणा ही आवश यक गो आह आनापानसती ह तयातील एक शासरोकत धयान श वासाचया साहाययान मनाची एकागरता व िनमरलता सबलता वाढत भय कमी होत चचलता दर होत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

मलाची आकलनकषमता वाढन जीवनात नितकता यत 2500 वषारपव गौतम ब ानी या साधनचा शोध लावला प गरजी शरी सतयनारायण गोएकाज नी 1969 मधय ही भारतातन ल झालली साधना परत भारतात आणली सपणर साधना श वासाशी सबिधत असलयामळ कठलयाही जातीचा वणारचा पथाचा दशाचा िव ाथ -िव ािथनी ही साधना करन आपल मन सबल व िनमरल करन ताणतणावमकत जीवन जग शकतो माणसाचा मद हा एका सकदात 800 हन अिधक गो ची न द घऊ शकतो तो 70 त 75 वष न थकता सतत काम कर शकतो तयात फार मोठी ऊजार असत ती जागिवणयासाठी आज खऱया अथारन गरज आह थॉमस एिडसन चार वषारचा असताना तयाला शाळतन परत पाठवल तयाचया िखशात िशकषकान िच ी टाकली होती तमचा टॉमी िशकषणात फार माग आह तो िशक शकणार नाही याच थॉमस एिडसनन आपली अतिरक मनोऊजार जागवन िवजचा िदवा तयार करन जगाला परकाशमान कल तयाआधी हजारावर अिधक तयाच परयोग फसल पण तो खचला नाही सगळा हा मानिसक परव ीचाच पिरणाम अबराहम िलकनन आपलया मलाचया मखयाधयापकाला िलिहललया पतरात मलाला समाजात कस वागायच व िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकवणयाची िवनती कली होती याच सामािजक िशकषणाची आज आपलया मलाना गरज आह आपण आपलया मलावर नसत अपकषाच ओझ लादतो िबचारी मल पार थकन जातात तयातन ती चकीचा मागर पतकरतात िचतरपटावर आतमहतयच खापर फोडन पालकवगर मोकळा होतो तीन तासात िसनमा आपलया मलाचया भावनाना हात घालतो मग जनमापासन आपलया बरोबर असणाऱया सवतःचया मलाचया भावना आपण का ओळख शकत नाही हा परश न पालकानी सवतःला िवचारला पािहज िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकणयासाठी मन सबल करणयासाठी खऱया अथारन तणावमकतीसाठी धयान महणज एक सवणरसधीच होय महणन पालकानो मल चकली-आपला अपकषाभग झाला तर तयाना जरर रागवा पण परमान (अतमरनात ओतपरोत परम भरलल अस ा) रागवलयानतर तवढच परमान तयाला जवळही घया िनिश चतच तयाना तमचा आदर वाटल या जगात तीन सदर िकरयापद आहत - परम करण मदत करण व सवा करण या तीन ईश वरी िकरयापदाना रोजचया जीवनात सथान दऊन आपल कटब आनदी व सखी बनवा आपलया

मलाना समजन घया व उ त समाज घडवा - द ा कोिहनकर (पाटील) पण

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला सवाततरय हव

वयसकर माणसानी शात बसन घडत असल त पाहाव आपल मत न दव नय वहारात फार लकष दऊ नय अस तरण िपढीला वाटत उलट आमच काळयाच पाढर अनभवान झाल आहत तया अनभवाचा तरण िपढीन फायदा करन घयावा अस जय ाना वाटत

जय नागिरकाच क कॉलज कट ाइतकच सवरमानय बनल आहत अगदी पारावर जमत नसली तरी वयसक मडळी कठ ना कठ एकतर जमतात कधी परष-परष कधी बायका-बायका तर काही िठकाणी जय नागिरकाचया जो ा एकतर यतात गपपाच िवषय सगळया कट ावर सामाईकच पनशनवाढ महागाई तरण िपढीच आपलयाला न मानवणार वागण कमी होत असलला िजवहाळा इतयादी इतयादी या सगळयात एक महततवाचा म ा नहमी चचत असतो मलगा सन नातवड आपापलया परीन व ाना गपप राहणयास सचवत असतात अन व ाना त मानय नसत एका कट ावर हाच िवषय रगला होता

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

एक आजोबा सागत होत मी मलाला फड बचत याबाबत सागायला गलो तर तो महणतो तमचया वळी वगळ होत आता सगळी गिणत बदलली आहत तमही यात लकष घाल नका त तणतणत सागत होत अर वगळ काय होत दोन मल तयाची िशकषण प-पाहण सगळा परपच चालवन आज मी एवढी िशललक ठवलीच आह ना आजकालचया मलाना आिण सनाना नसत पस उधळायला हवत मो ाच अिजबात ऐकायला नको तर काय अस महणत तयाचया प ीनही सर धरला मलग तसच सनाही तशाच अहो नातवडही आपलयाला बोलतात काल दपारी मला दोनची मािलका बघायची होती ब ाला महटल तझा तो ाण- ाण िसनमा बद कर मल वाईट ससकार होतात तयातन मी अस महणताच बटीन गळा काढला अन मग सनबाई महणाली आता दवाच िसनम दाखवन गळाच गणपती का बनवायच मलाना तयाना आताचया जगात जगायच आह तर जगात काय चालत त कळलच पािहज माझी मािलका बघायची राहन गली

तयावर दसऱया काक महणालया मला तर फार राग यतो घरात ह करा त कर नकाचा जप नको महणन मी दवळात जात तर तही तयाना पटत नाही दवळात रोज फरशीवर बसन साध आखडल तर कोण िनसतरणार अस सनबाई िवचारत माझ एक वळ ठीक आह पण यानाही सवाततरय नाही कशाच वय झाल महणज आमची मन का मली आहत वषारनवषारची िवचार करणयाची प त का बदलणार आह आमचया िपढीच तर फारच हाल झाल पव विडलधाऱयाचया मान-मयारदा साभाळायचया महणन आमही सवतला मरड घातली अन आता जीवन वयोमानानसार परावलबी झाल महणन मला-नातवडाचया पढही माघार घयावी लागत कधी-कधी मला वाटत जय नागिरकानी सवाततरयाची चळवळ उभारायला हवी

तयाचया या वाक यावर कट ावर खसखस िपकली हसणयाला वरवर िनिम िमळाल तरी परतयकाचया हदयात एक बारीक कळ उमटन गली आपलयालाही सवाततरय नाही ही भावना परतयकाचया मनात उफाळन गली जय नागिरक याबाबत काय करतील त करोत पण जयाचया घरात वयसक मडळी आहत तयानी मातर याबाबत जरर िवचार करायला हवा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

डाएट िटपस अधनमधन पण कस कवहा आिण काय खाव शक य असल िततकी मधलया खाणयाची वळ साभाळावी मखय जवणानतर कमीत कमी दीड

त दोन तास जाऊ ावत जवणानतर लगच लहर आली महणन खाऊ नय खाणयाच परमाण कमी कराव महणज जर तमही कठलाही पदाथर एक वाटी खाणार असाल तर अध वाटी खावा

वजनावर िनयतरण ठवणयासाठी तमही काय खाता यापकषाही िकती खाता याला महततव आह एखादा पदाथर पणर सोडन िदला तर काही जणाना नराश यही यत पण परमाण कमी ठवलत तर तमही तो पदाथर खाणयाचा आनद कठलाही मानिसक दबाव न ठवता लट शकता यापढ ऑिफसमधय भजी िकवा बटाटवडा मागवताना हा िनयम लकषात ठवा सवयीन ह नककी शक य होत

मधलया वळचया खाणयामधय िपणयाचया पदाथारचास ा समावश करा महणज कॉफी सरबत िकवा चहा हा खाणयाचया पदाथारबरोबर न घता वगळा पदाथर महणन घयावा तयाबरोबर शक यतो काही खाऊ नय

टीवहीसमोर बसन खायच टाळाव तस करताना आपण नककीच जररीपकषा जासत खातो लहान मलामधलया वाढतया वजनाचया परमाणाकड बघता तयानास ा तस कर दऊ नय

मधलया वळचया खाणयाच पदाथर बदला परय ान ह शक य आह गिहण नी घरात तळलल पदाथर (मखयतः बाहरन आणलल) न ठवण चागल घरी असल की दपारचया टीवही बघणयाचया वळत खालल जातात

तयाऐवजी शगदाण सकामवा (न खारवलला) घरी बनवलली सरबत तल कमी असलल पोह मरमर ला ा ला ाचया िपठीपासन कलल पदाथर र ाच पदाथर वगर चागल फकत खायचया परमाणाकड लकष ठवा कवळ िजभचया चवीसाठी खाणयाच टाळा

शवटी माणस हा सवयीचा गलाम असतो तमही जशी सवय लावाल तशी तमची जीभ तमच ऐकल नहमी बटा ाच वफसर खाणाऱया माणसालास ा वरील पदाथर खाणयाची सवय लावता यऊ शकत आिण ती लावावीच जर डायबिटस हाय बलड परशर वाढलला कोलसटरॉल यासारखया घातक आजाराना बळी पडायच नसल तर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व काचया दाही िदशा ासोपचाराची नयारी दिनया

lsquo दमाrsquo हा सनाचा िवकार आह ह आपणास सहजगतया उमगत पण सतत दमलयासारख वाटत ह lsquoचकीचया सनामळrsquo अस शकल ह आपलया लकषात यण जरा कठीण आह lsquoसपािडलायटीसrsquo िकवा lsquoिसलप िडसकrsquoमळ मान पाठ दखत ह आपणास माहीत असत पण ासाचा आकतीबध िबघडलयामळही अस होऊ शकत अस कोणी आपणास सािगतल तर त खर वाटणार नाही मनोिवकत मळ नराशय व नाहक िचता िनमारण होतात ह आपण वाचलल असत पण सनततर िबघडलयानही त िनमारण होऊ शकतात ह आपलया गावीही नसत पण अनक ाधी िवकार ह चकीचया सनामळ िनमारण होतात अस धयानात यऊ लागल आह व महणनच lsquo ासोपचारrsquo ह नवीन ततर झपाटय़ान िवकिसत होऊ लागल आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

इितहास वासतिवक पाहता lsquo ासाrsquoच अननयसाधारण महततव भारतीय दशरनानी िवशषत योगान फार पव च जाणल होत अस महटलयास त वावग ठरणार नाही िकबहना ास व तयाच िनयतरण (पराणायाम) हा शरीर व मन याना जोडणारा lsquoसतrsquo आह अशीच पवरसर ची धारणा होती व महणन lsquo सनश ीrsquoला अननयसाधारण महततव होत शरीराचया िविवध िकरयापकी काह वर आपल lsquoऐिचछकrsquo िनयतरण असत तर काही आपोआप घडतात (Reflex Involuntary of Au-tonomous ) हात हलवन चहाचा कप उचलण ऐिचछक (Voluntary ) तर हदयसपदन आपोआप (Involuntary ) पण lsquo ासrsquo ही सवरसाधारणपण एकच अशी िकरया आह की जी एकाच वळी ऐिचछक िनयतरणाखाली अस शकत (जस आपण जलद सन कर शकतो वा इचछपरमाण सथ दीघर सन कर शकतो) वा जो पणरपण परितिकषत अस शकत (जस आपण घाबरलयास सन आपोआप जलद होत व धयानास बसलयास सन आपोआप सथ व खोल होत)

सनाचया या खािसयतमळच योगशा ज एक सवरतक lsquoशरीर-मनोव कrsquo Body mind Medicine आह त पराणायामाचया माधयमातन उतक सनोपचार साधत व मनावर िनयतरण आण पाहत अनय परितिकष िकरया या पणरत आपलया ऐिचछक िनयतरणाचया बाहर असतात पण

सन हीच एक िकरया इचछावत व अिनचछावत अशा दोनही मजजाससथाचया िनयतरणाखाली असत व महणन तया माधयमातन सपणर lsquoमदवर िनयतरण आणणयाचा मानवान परय कला आह योगी हदयगती कमी-जासत कर शकतात वा lsquoभकrsquo ताबयात ठव शकतात तयाच हच रहसय आह मन आिण शरीर तसच ास-शरीर आिण मन याचा हा सबध जसजसा दगोचचर होऊ लागला आह तसतस चकीचया सनाच िविवध दषपिरणाम सप होऊ लागल आहत व महणनच या िवषयातल तजजञ आज आपणास सनपरिकरया (िवशष करन उचछवास) परत िशकणयास सागतात शा ीय बठक अगदी छोटय़ा बाळामधय आपलयाला उरो सन (Chest berathing ) आिण उदर सन (Abdominal berathing ) अशा दोनही िकरया सहजपण व तालब रीतया चालललया िदसतात पण आपण हळहळ या दोह तील ताल िवसरत जातो तसच परामखयान उरो सन व तही उधरव उरो सन (Upperchest Brcathina ) करीत राहतो साहिजकच

सनाचया lsquoउथळrsquo पातळीवरच राहतो व या अशा दीघरकालीक चकीचया सनामळ अनक िबघाडाना उदा सततची दमणक डोकदखी- मानदखी- पाठदखी ताणतणाव नाहक िचतागरसतता इ इ जनम दतो अस या िवषयातल तजजञ सागतात ताण वाढला की माणस अिधकािधक उरो सन करतो असही आढळन आल आह या सवर गो मळ शरीरातील

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

काबरनडाय ऑकसाइड वाय हा अिधक परमाणात बाहर फकला जातो तयाच रकतातील परमाण कमी झालयान रकत अिधक अलकलाइन होत रकताची आमलता कमी झालयान Bohr effect मळ िहमोगलोबीनपासन ऑिकसजन सटन पश ना उपलबध होणयाचया िकरयत अडथळा होतो तसच रकतवािहनया आकिचत होऊन िविवध अवयवाना व पश ना होणारा रकतपरवठाही कमी होतो याचा अिधक पिरणाम ऑिकसजन व गलकोज वर अितिरकत परमाणात अवलबन असणाऱया मदवर होतो व तयाच कायर िबघडत या सवर दषपिरणामाना `Brain Fog अस सबोधणयात यत या धकयान गरसत मदमळ आपली सवदनशीलता कमी होत lsquoमडrsquo सतत िबघडत राहतो व पिरघ मजजाससथा (Peripheral Nervous system ) अितसवदनशील होऊन सतत मगया यण दखण अशा तकरारी िनमारण होतात ाय लवकर दमतात पोटाचया ायवर पिरणाम झालयान वारवार शौचाची भावना होत (Irritable Bowel syndrome ) एखा ा िविश अ घटकाची अ लज वाढीस लागत व सनाचया ायवर अितिरकत ताण आलयान मान खाद व वरची पाठ दख लागत अस या िवषयातल तजजञ सागतात काही वळा या Brain Fog च पयरवसन घबराटीत (Panic attacks ) िकवा फोिबयातही होताना िदसत ह सवर टाळावयाच असल तर आपलया सनाचया गणव त बदल घडवन आणावयास हवा अस ह तजजञ सागतात चकीचया सनामळ िनमारण होणाऱया या सवर शरीरमनाचया िबघाडाना सन अकतीबधातील िबघाड Breathing Pattern Disorders ( BPD ) अस सबोधणयात यतो नमक काय करावयास हव

सन सधारणयाचा एक उ म उपाय महणज lsquoपराणायामrsquo ततर िशकण (अथारत योगय सन हा पराणायामाचा फकत एक आयाम आह ह यथ परकषारन धयानात घयाव) या ितिरकत शरीरातील िविवध भागाच अवयवाच िशिथलीकरण करन ासावर लकष किदरत करन सन सधारणयाची अनकिवध ततर आज उपलबध आहत तजजञाचया मागरदशरनाखाली व आपापलया परकतीनसार व आवडीनसार आपण याचा अवलब कर शकतो पराणायाम पराणायाम महणज काही मयारिदत अथारन िनयितरत ासोचछवास जाणीवपवरक

ासोचछवासाची परिकरया बदलण महणज पराणायाम योगाचया भाषत ास आत घणयाचया िकरयला परक उचछवासाचया िकरयला रचक तर दोह चया मधय खास थाबिवणयाचया परिकरयला कभक महणतात या परक रचकाचया तालावर िनयतरण आणन आपण ासोचछवास जया नाकपडय़ातन करतो तयाचया बदलावर िनयतरण आणन (उजवी डावी िकवा दोनही नाकपडय़ा) पराणायाम साधता यतो थोडकयात अितशय शा ोकत प तीन आपण पराणायामाचया रपान

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सन परिशकषण घऊन सन सधार शकतो अथारत या सजञा यथ ासोचछवासाचया भाषत समजािवलया असलया तरी स म अथारन तयाचा अितम सबध पराणशकतीशी महणज चतनय शकतीशी व पराणमय कोशाशी आह ह धयानात ठवण महततवाच) सन परिशकषण चकीची सन प ती आपलया इतकी अगवळणी पडलली असत की ती िवसरन योगय प त िशकणयासही िकतयक वळा सहा-सहा मिहन लाग शकतात यात मखय भर हा पणर उचछवासावर असतो तसच सनाच मखय तसच परक ाय िशिथलीकरणावर व lsquo सनभानrsquo आणणयावरही भर िदला जातो अशीच एक साधी-सोपी प त वर चौकटीत िदली आह lsquoसास की जररत ह िजदगी क िलयrsquo अस एका गाजललया िहदी गाणयात महटल आह त िकती खर आह व तया द ीन ासोपचाराच महततव एवहाना वाचकाचया धयानात आल असलच

सन ायाम हात असललया एखा ा खच वर आरामात बसा आपल हात खच चया हातावर सहजपण

िवसाव ा कोपरान बाहवर हलकासा दाब ा यामळ ासोचछवास करताना मानच वा खा ाच

ाय तमही साहिजकच वापर शकणार नाही नहमीपरमाण ास घतलयावर ओठ अलगद िवलग करा आिण हळवारपण त डान उचछवास करा ओठ परत बद करा कषणभर थाबा आिण सावकाश ास आत घया उचछवास पणर व दीघर झाला की ास आपोआपच खोल व पणर घतला जातो उचछवास ासापकषा दीघर असण आवशयक (व योगयही) असत ह सकाळसधयाकाळ वीस-वीस वळा करा सरवातीस योगय मागरदशरनाखाली व अगदी घडय़ाळ लावन हा सन अभयास करावा हळहळ त सहज साधल जाईल

- डॉ उलहास कोलहटकर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव - २००९

माय मराठी स थन ग यावषीरची िदवाळी िटटवाळा यथील rsquoमकताrsquo या लहान मली या अनाथ मास भट दऊन तथील लहानगया यासोबत िदवाळी साजरा कली याची ही काही कषणिचतर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हसवणक

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

httphindi-marathi-jokesblogspotcom

शरयावली

सपदिकय मडळ

१) शरी सागर राजणकर सपादक

२) शरी अवधत कामत सदसय

मािसकाची माडणी व िडझाईन

शरी िवजय जोशी

आवाहन

आपलयाकडील लख किवता editoremasikmaimarathiorg या ईमल आयडीवर

पाठवा ात आपल लख किवता ई कोणतयाही सवरपात (ऊ jpg pdf manu-

script ) चालतील िनवडलल लख ईमािसकात परकािशत कल जातील शकय झालयास

लखासोबत आपल छायािचतर पाठवाव तसच आपल सपकर करमाक ईमल कळवावत

Disclaimer

ईमािसकातील लख व तयातील माडलली मत ही तया लखकाची वयिकतक असन ससथा

तयास दजोरा दणार नाही

ईमािसक ह मोफत िवतरणाकिरता आह

ससथबाबत अिधक मािहती किरता wwwmaimarathiorg यथ अवशय भत ा

धनयवाद

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदवाळीत िकलला का बाधतात

िकलला बाधण महणज काय

िकलला बाधण महणज सवतःचया मन आिण ब ी यावर ईश वराचया शक तीच तज िनमारण होण महणनच िकलला बाधण या माधयमातन आपण ई राच तज परा कर शकतो

लहान मलच िकलला का बाधतात

लहान मलामधय िनमरळता असत लहान मल ही ईश वराच रप असतात अस महटल जात कारण

लहान मलाचया मनावर जासत ससकार झालल नसतात लहान मलामधय िनमरळता असत ११ वषारपयरतची मल ही िनरागस असतात तयानतर मातर मल ब ीन एखादी कती करतो मलामधय ई राकडन आलली उजार गरहण करणयाची कषमता असत

िकलला घराचया बाहरच का बनवतात

घर ह सम ी-दशरकतच परतीक असत घरासमोर िकललयाची िनिमती कलयामळ घराच रकषण करणयासाठी महणजच घरात असललया धनसम ीला िटकवन ठवणयासाठी छ िशवाजी महाराजासारखया कषातरतजाच परितिनधीतव करणार या िकललयाच नततव असललया धमारचरणी राजाशी अभदता िनमारण करत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

नरक चतदरशी (आिश वन व चतदरशी) १ नरक चतदरशी

शरीमद भागवतपराणात अशी एक कथा आह - `पव परागजयोितषपर यथ भौमासर िकवा नरकासर या नावाचा एक बला असर राजय करीत होता दव व मानव याना तो फार पीडा दऊ लागला हा द दतय ि याना पीडा दऊ लागला तयान िजकन आणललया सोळा हजार उपवर राजकनयाना तरगात क डन ठवल व तयाचयाशी िववाह करणयाचा बत कला तयामळ िजकडितकड हाहाकार उडाला शरीकषणाला ही बातमी समजताच सतयभामसह तयान असरावर हलला कला नरकासराला ठार करन सवर राजकनयाना मक त कल मरताना नरकासरान कषणाकड वर मािगतला की `आजचया ितथीला जो मगल ान करील तयाला नरकाची पीडा होऊ नय कषणान तसा वर तयाला िदला तयामळ आिश वन व चतदरशी ही नरक चतदरशी मानली जाऊ लागली आिण लोक तया िदवशी सय दयापव अभयग ान कर लागल चतदरशीचया िदवशी पहाट नरकासरास ठार करन तयाचया रक ताचा िटळा कपाळास लावन शरीकषण घरी यताच नदान तयास मगल ान घातल ि यानी िदव ओवाळन आनद क त कला

२ यमतपरण

अभयग ानानतर अपमतय िनवारणाथर यमतपरण करणयास सािगतल आह हा तपरणाचा िविध पचागात िदलला असतो तो पहावा व तयापरमाण िवधी कराव तयानतर आई मलाना ओवाळत काही जण अभयग ानानतर नरकासराचया वधाच परतीक महणन कारीट पायान ठचन उडिवतात तर काही जण तयाचा रस (रक त) िजभला लावतात

३ नरकचतदरशीचया िदवशी बरा महतारवर ान

बरा महतारत कल गलल ान ह दवपरपरा या शरणीत यत व दवपरपरमळ िजवाला पढील लाभ होतात -

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

अ श ता पिवतरता व िनमरळता या परकारच ससकार होण

आ बरा महतारवर परकषिपत होत असलल ईश वरी चतनय व दवताचया लहरी गरहण करणयास समथर बनण

इ ईश वरी चतनय गरहण होणयासाठी सवतला दकष करण व ईश वराचया सकलप इचछा आिण िकरया या तीन परकारचया शक ती व या तीन शक त चया अनषगान जञानशक तीही गरहण करता यण

ई ानो र लावणयात यणारा िटळा द शक त वर स शक त नी मात कलयाच िनदशरक आह

तळशीिववाह

१ तळशीिववाह िवधी

िवषणचा (बाळकषणाचया मत चा) तळशीशी िववाह लावन दण असा हा िविध आह पव चया काळी बालिववाहाची प त होती हा िविध काितक श एकादशीपासन पौिणमपयरत एखा ा िदवशी करतात तयासाठी िववाहाचया पवरिदवशी तळशीवदावन रगवन सशोिभत करतात वदावनात ऊस झडची फल घालतात व मळाशी िचचा व आवळ ठवतात हा िववाहसोहळा सधयाकाळी करतात

२ तळशीच शरीकषणाबरोबर लगन होण याचा भावाथर

तळस ही पािवतरय व सािततवकता याच परतीक आह तळशीबरोबर शरीकषणाचा िववाह होण याचा अथर ईश वराला जीवाचा `पािवतरय हा गण अितशय िपरय असण याचच परतीक महणज शरीकषणान गळयामधय `वजयती माळा पिरधान कलली असण

महततव या िदवसापासन शभ िदवसाला महणजच महतारचया िदवसाना सरवात होत `हा िववाह भारतीय ससकतीतील आदशरतव दशरवणारा िववाह आह अस मानल जात

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

प त घराचया अगणात शणाचया पाणयाचा सडा घालावा तळस कडीमधय असलयास कडीला पाढरा रग ावा पाढर या रगाचया माधयमातन ईश वराकडन यणारी शक ती आकषरन घतली जात तळशीचया भोवती सािततवक रागोळी काढावी तयानतर ितची भावपणर पजा करावी पजा करताना पि मला त ड करन बसाव

पराथरना ह शरीकषणा व ह तलसीदवी आज िदवसभरात तमचयाकडन जी शक ती मला िमळल ती रा व धमर याचया रकषणासाठी वापरली जाऊ द सकटात िनराश न होता ई रावर माझी अखड शर ा व भक ती अस द

नामजप या िदवशी पथवीवर कषणतततव जासत परमाणात कायररत असत तळशीचया झाडातनही जासत परमाणात कषणतततव कायररत असत या िदवशी शरीकषणाचा नामजप करावा पजा झालयानतर वातावरण खप सािततवक होत तया वळीही शरीकषणाचाच नामजप करावा

तळशीच फायद तळस ही जासत सािततवक असलयान ितचयात ईश वराची शक ती मो ा परमाणात आकिषत होत तळशीची पान िपणयाचया पाणयात टाकलयामळ पाणी श व सािततवक होत आिण तयात शक ती यत तया पाणयामाफर त िजवाचया परतयक पशीत ईश वराची शक ती कायररत होत

दविदवाळी

कलसवामी कलसवािमनी इ दवदवता याचयाखरीज अनय दवदवताचीही वषारतन एखा ा िदवशी पजा होऊन तयाना नव अपरण होण आवशयक असत मागरशीषर श परितपदचया िदवशी आपल कलदवत व इ दवता याबरोबरच सथानदवता वासतदवता गरामदवता आिण गावातील अनय मखय व उपदवदवताना तसच महापरष वतोबा इतयािद िन सतरीय दवदवताना तयाचया मानाचा भाग पोहोचिवणयाच कतर पार पाडतात या िदवशी पकवा ाचा महानव दाखिवला जातो

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

ल मीपजन (आि वन अमावा या) ल मीपजन

सामानयत अमावासया हा अशभ िदवस महणन सािगतला आह पण तयाला अपवाद या अमावासयचा आह हा िदवस शभ मानला आह पण तो सवर कामाना नाही महणन शभ महणणयापकषा आनदी िदवस महणण योगय ठरत `परातकाळी मगल ान करन दवपजा दपारी पावरणशरा व बरा णभोजन आिण परदोषकाळी

लतापललवानी सशोिभत कललया मडपात ल मी िवषण इतयािद दवता व कबर याची पजा असा या िदवसाचा िविध आह या िदवशी िवषणन ल मीसह सवर दवाना बळीचया कारागहातन मक त कल आिण तयानतर त सवर दव कषीरसागरात जाऊन झोपल अशी कथा आह तयाचयापरीतयथर परतयकान आपापलया घरी सवर सखोपभोगाची उ म वसथा करावी व सवरतर िदव लावाव अस सािगतल आह ल मीपजन करताना एका चौरगावर अकषताच अ दल कमल िकवा सविसतक काढन तयावर ल मीचया मत ची सथापना करतात ल मीजवळच कलशावर कबराची परितमा ठवतात तयानतर ल मयािद दवताना लवग वलची व साखर घालन तयार कललया गायीचया दधाचया ख ाचा नव दाखिवतात धन गळ साळीचया ला ा ब ास इतयािद पदाथर ल मीला वाहन नतर त आप त ाना वाटतात मग हातातील चडीन िपतमागरदशरन करतात (हातातील पिलता दिकषण िदशकड दाखवन िपतमागरदशरन करतात) बरा णाना व अनय कषधापीिडताना भोजन घालतात रातरी जागरण करतात पराणात अस सािगतल आह की आिश वन अमावासयचया रातरी ल मी सवरतर सचार करत व आपलया िनवासासाठी योगय अस सथान शोध लागत िजथ सवचछता शोभा आिण रिसकता आढळत ितथ तर ती आकिषत होतच िशवाय जया घरात चािरतरयवान कतर दकष सयमी धमरिन दवभक त व कषमाशील परष आिण गणवती व पितवरता ि या वासत करतात तया घरी वासत करण ल मीला आवडत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

ल मीपजनाचया िदवशी ल मी व कबर याची पजा का करतात

कोजागरीस ल मी व इदर या दवताच पजन सािगतल आह तर या अमावासयस ल मी व कबर या दवताच पजन सािगतल आह ल मी ही सप ीची दवता आह तर कबर हा सप ी-सगराहक आह अनकाना पस िमळिवणयाची कला साधय आह पण तो राखावा कसा ह माहीत नाही िकबहना पसा िमळिवणयापकषा तो राखण साभाळण व योगय िठकाणीच खचर करण ह फार महततवाच आह खचर कसा करावा ह अनकाना कळत नाही तयामळ अनाठायी खचर होऊन पसा तयाचयाजवळ िशललक रहात नाही कबर ही दवता पसा कसा राखावा ह िशकिवणारी आह कारण तो धनािधपित आह महणन या पजकरता ल मी व कबर या दवता सािगतललया

आहत सवरच लोक िवशषत ापारी ही पजा मो ा उतसाहान व थाटामाटात करतात या

अल मी िनसारण

गण िनमारण कल तरी दोष नाहीस झाल पािहजत तरच गणाना महततव यत यथ ल मीपराप तीचा उपाय झाला तसच अल मीचा नाशही झाला पािहज महणन या िदवशी नवीन करसणी िवकत घतात ितला ल मी महणतात तया करसणीन मधयरातरी घरातील कर सपात भरन तो बाहर टाकावा अस सािगतल आह याला अल मी (कचरा - दािरदयर) िनसारण महणतात एरवही कधीही रातरी घर झाडण वा कर टाकण करावयाच नसत फक त या रातरी त करावयाच असत कचरा काढताना सप व िदमडी वाजवनही अल मीला हाकलन लावतात

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

बिलपरितपदा (काितक श परितपदा)

बिलपरितपदला बळीची पजा करतात बळीन राकषस कळात जनम घऊनही तयाचया पणयाईन तयाचयावर वामनदवाची कपा झाली तयान ईश वरीकायर महणन जनतची सवा कली तो सािततवक व ीचा व दानी राजा होता परतयक मानव हा सरवातीला अजञानी असलयामळ तयाच हातन वाईट कतय घडत असत परत जञान आिण ईश वरीकपमळ तो दवतवाला पोहच शकतो ह या उदाहरणावरन िदसन यत

कथा हा साडतीन महतारपकी अधार महतर आह बिलपरितपरदची कथा अशी - बिलराजा हा अतयत दानशर होता दारी यणारा अितिथ ज मागल त तयाला तो दान दत अस दान दण हा गण आह पण गणाचा अितरक हा दोषाहरच असतो कोणाला काय कवहा व कोठ ाव याचा िनि त िवचार आह व तो शा ात व गीतन सािगतला आह सतपातरी दान ाव अपातरी दऊ नय पण बिलराजा कोणालाही कवहाही ज मागल त दत अस अपातर माणसाचया हाती सपि गलयान त मदोनम होऊन वाटल तस वाग लागतात तवहा भगवान िवषणन मजा मलाचा अवतार घतला वामन महणज लहान मजा मलगा लहान असतो व तो `ॐ भवित िभकषा दही महणज `िभकषा

ा अस महणतो िवषणन वामनावतार घतला व बिलराजाकड जाऊन िभकषा मािगतलयावर तयान िवचारल ``काय हव तवहा वामनान ितरपाद भिमदान मािगतल वामन कोण आह व या दानामळ काय होणार याच जञान नसलयान बिलराजान ितरपाद भिम या वामनाला दान िदली तयाबरोबर या वामनान िवराटरप धारण करन एका पायान सवर पथवी ापन टाकली दसर या पायान अतिरकष ापल व ितसरा पाय कोठ ठव अस बिलराजास िवचारल ितसरा पाय आपलया मसतकावर ठवा अस बिलराजा महणाला तवहा ितसरा पाय तयाचया मसतकावर ठवन तयाला पाताळात घालावयाच अस ठरवन वामनान ``तला काही वर मागावयाचा असल तर माग (वर बरिह) अस बिलराजास सािगतल तवहा `आता पथवीवरील माझ सवर राजय सपणार आह व आपण मला पाताळात घालिवणार आहात तवहा तीन पावल टाकणयाच ज सवर घडल त पथवीवर परितवष तीन िदवस तरी माझ राजय महणन ओळखल जाव असा तयान वर मािगतला त तीन िदवस महणज आिश वन कषण चतदरशी अमावासया व काितक श परितपदा याला बिलराजय अस महणतात बिलराजयात आपलया मनाला वाटल तस लोकानी वागाव अस धमरशा सागत मातर शा ान सािगतलली िनिष कम सोडन अभ यभकषण अपयपान व अगमयागमन ही िनिष कम आहत महणन या िदवसात माणस दार उडिवतात (आतषबाजी करतात) पण दार पीत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

नाहीत शा ान परवानगी िदली असलयान परपरन लोक या िदवसात मौजमजा करतात अशी ही िदवाळी बिलपरितपदचया िदवशी जिमनीवर पचरगी रागोळीन बिल व तयाची पत नी िवधयावली याची िचतर काढन तयाची पजा करावी तयाना म मासाचा नव दाखवावा यानतर बिलपरीतयथर दीप व व याच दान करतात या िदवशी परातकाळी अभयग ान कलयावर ि या आपलया पतीला ओवाळतात दपारी पकवा ाच भोजन करतात िदवाळीतला हाच िदवस परमख समजला जातो या िदवशी लोक नवी व ावरण लवन सवर िदवस आनदात घालिवतात या िदवशी गोवधरनपजा करणयाची परथा आह तयासाठी शणाचा पवरत करन तयावर दवार व फल खोचतात व कषण गोपाळ इदर गायी वासर याची िचतर शजारी माडन तयाचीही पजा करतात व िमरवणक काढतात

भाऊबीज (यमि तीया)

१ अथर हा िदवस महणज शरद ऋततील काितक मासातील ि तीया ि तीयचा चदर आकषरक व वधरमानता दाखवणारा आह तवहा `िबजचया कोरीपरमाण बधपरमाच वधरन होत राहो ही तयामागची भिमका आह आपलया मनातील ष व असया िनघालयामळ सवरतर बधभावनची कलपना जागत होत महणन तयाकिरता भाऊबीजचया सण बध-भिगन चा परमसवधरनाचा हा िदवस आह जया समाजात भिगन ना समाजातील व रा ातील परष वगर भिगनी समजन तयाचया सरकषणाची जबाबदारी घऊन तयाना अभय दतील व तयामळ तया समाजात िनभरयतन िफर शकतील तो िदवस महणज दीपावलीतील भाऊबीज पजनाचा िदवस

२ कथा व िवधी `काितक श ि तीयला यमि तीया ह नाव आह हा िदवस भाऊबीज या नावानही परिस आह या िदवशी यम आपली बहीण यमना िहचया घरी जवायला गला महणन या िदवसाला यमि तीया अस नाव िमळाल या िदवशी कोणतयाही परषान सवतचया घरी पत नीचया हातच अ घयायच नसत तयान बिहणीचया घरी जाव आिण ितला व ालकार वगर दऊन ितचया घरी भोजन कराव सखखी बहीण नसल तर कोणतयाही बिहणीकड िकवा अनय कोणतयाही ीला भिगनी मानन ितचयाकड जवाव अस सािगतल आह

या िदवशी यमराज आपली बहीण यमना िहचया घरी जवायला जातो व तया िदवशी नरकात िपचत पडललया जीवाना तया िदवसापरत मोकळ करतो एखा ा ीला भाऊ नसल तर ितन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

कोणाही परपरषाला भाऊ मानन ओवाळाव त शकय नसलयास चदराला भाऊ मानन ओवाळतात अपमतय यऊ नय महणन धनतरयोदशी नरक चतदरशी व यमि तीयस मतयची दवता यमधमर याच पजन करन तयाचया चौदा नावानी तपरण करणयास सािगतल आह तयामळ अपमतय यत नाही अपमतय िनवारणाथर `शरी यमधमरपरीतयथर यमतपरण किरषय असा सकलप करन तपरण करावयाच हा िविध पचागात िदला आह तो पहावा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

रगावली

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िव िव धा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

कॉलज कमपसमधय कवळ धमाल मसती करणयाऐवजी तया तरणानी एका खडगावाचा रसता धरला गावातील आिदवास सोबत एकरप होत तयाना सवतचया पायावर उभ

करणयाचा सकलपच िव ाथयारनी कला सवचछतागह आरोगय उपिजिवकसाठी रोजगार मागरदशरनशती ततरजञान िशकषणाची वसथा असा एकक टपपा पणर करीत सहा वषारत तया गावाचा चहराच बदलन टाकला आपल किरअर घडवतानाच दशाचया िवकासात खारीचा वाटा उचलणारी ही धययवडी तरण मडळी आहत चचरगटचया कसी कॉलजची

रा ीय सवा योजना (एनएसएस) उपकरमातन कवळ परीकषचया माकारसाठी समाजसवा करणयाऐवजी इतराचया चह-यावरील हासयातन समाधानाच १०० टकक माकर िमळवणार ह उदाहरण आदशरवत असच आह याच योगदानाब ल कॉलजची िव ाथीन असललया जहारा शख आिण परा डॉ सतीश कोलत याना सवाततरयिदनी मबई िव ापीठाकडन िवशष परसकरान सनमािनत करणयात यईल तवहा कॉलजसह तया गावाचाही उर अिभमानान भरन आलला असल

सफाळयापासन अदाज ४ िकमी अतरावर असलल करवाळ ह हजार लोकवसती गाव सवततर भारतात िवकासापासन िकतीतर मल दर असलली करवल पाडा भागाडी पाडा राजन पाडा पाटील पाडा वाळतल ह गावातील पाड २००४ मधय कसी कॉलजमधील एनएसएसच िव ाथ आपलया कोलत सरासोबत या गावात टरिनग कमपसाठी पोहोचल आिण तयानतर तया गावचच होऊन गल आमही मबईतील समसयाबाबत नहमीच तावातावान बोलतो पण अडचणी काय असतात ह मी पिहलयादा तया गावात पािहलया दोन वळचया अ ासाठी झगडणारी िचमरडी मल साधया सवचछतागहाची नसलली वसथा रोजचया जगणयासाठीची धडपड ह पािहलयानतर आमही सवारनीच या गावचा कायापालट करणयाचा सकलप कला आवहान मोठ होत पण तयासाठी मानिसक तयारीही कली होती गली सहा वष करवाळशी भाविनक नात िनमारण

आिण गावाच नशीब पालटल

झालला शरद श ी सागत होता

िवकासाचया नावावर अगोदर अनकदा फसवल गललया गावातील लोकाचा िव ास िजकण हच सवारत मोठ आवहान होत सवतचया िखशातील एनएसएसमधन िमळणार पस एकतर जमवत सवचछतागहाच काम हाती घतल घरी कधी झाड हातात िव ाथ हातात फावडा कदळ घऊन साथी हात बढाना महणत कामात जपल तयानतर सर झाला िवकासकामाचा सपाटा आिदवास ना फळ भाजया याच बी वाटप करन लागवडीसदभारत मागरदशरन गावातील मिहलाना कागदाचया िपश ापासन त सणासदीला लागणार सामान बनवणयाच परिशकषण मोतीिबद िकवा कनसरची पराथिमक लकषण जाणवणा-या गावक-याची मनधरणी करन मबईत तयाचयावर यशसवी उपचार िव ाथयारना िशकषणाची गोडी लागावी यासाठी परय आता गावाचा बराचसा चहरा या िव ाथयारनी बदलन टाकला आह आमच काम इथच सपलल नाही या सपणर गावाला सवतचया पायावर उभ कलयानतरच आमच िमशन िवहलज डवहलपमणट यशसवी होईल आिण तयानतरच आमही पढचा िवचार कर िव ाथयारनी सवतचया िखशातन पस काढन गावात दोन िशलाई मिशन घऊन िदलया आहत तयातन बनणा-या कापडी िपश ा कागदी िपश ा कॉलजच िव ाथीचर काय आमच पराधयापकही आनदान घतात यातन अनक घराना रोजगार िमळाला आह यवा जागर परसकारातील पस पॉकटमनी यातन िव ाथयारनी या उपकरमासाठी पस उभ कल पण काम कठही थाब िदल नाही या समाजसवतन आमचया िव ाथयारचया चहऱयावर िदसणार समाधान माझयासाठी खप मोलाच आह अस कॉलजमधय एनएसएस समनवय डॉ कोलत यानी सािगतल कॉलजचया सहकायारिशवाय ह सार शकय नसलयाचा उललखही कोलत आवजरन करतात दशाचया िवकासात आपण खारीच वाटा उचलतोय याच या सवर िव ाथयारचया चह-यावर िदसणार समाधान एनएसएसचया माकारचया िकतयकपटीन अिधक आह टीम वकर मळच

करवाळ गावातील आिदवास सोबत काम करताना आयषयाकड बघणयाचा नवा द ीकोन िमळाला कसीचया एका एनएसएस यिनटन जो परय कला तयाचप तीन परतयक कॉलजन आपापलया परीन असा एखादा उपकरम हाती घतलयास कोणतयाही सरकारी मदतीिशवाय गरामीण भागाचा कायापालट करण शकय आह - परवीण मळय

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दहरी कातरी आउटसोिसगची गलया बधवारी भारतीय आयटी उ ोगात अचानक हलचल झाली राग हतबलता अगितकता अशा सिमशर भावना कत कलया जाऊ लागलया पवीचयार अमिरकन अधयकषाचया िनवडणकामधय आऊटसोिसरग या िवषयी आवाज उठला होता पण िनवडणका सपताच हा िवषयही थाबला होता तयाचमळ भारतीय कमपयटर उ ोगातील काळजीच वातावरण िनवल होत आता १०० पकी ३७ िसनटचया िनवडणका नोवहबरमधय यऊ घातलया आहत तयामळ अमिरकन राजकारणी परत एकदा आम आदमीचया िजवहाळयाचया िवषयाचया शोधात होत अमिरकतील सधयाचया आिथकर पिरिसथतीत वाढतया बकारीत अडकललया आम आदमीचया सवारत जवळची टाळया िमळवणारी घोषणा महणज आता आमही आऊटसोिसरग होऊ दणार नाही हमखास मत िमळवणाऱया अशा घोषणा जगातील कठलया राजकारणयाला मोह पाडणार नाहीत

भारतातील आयटी उ ोग भारतातील आयटी उ ोग आज ६० िबलीयन डॉलसरचयावर गला आह आजही तो वषारला २० त २२ टकक इतका वाढतो आह अथारत हा आकडा मोठा वाटत असला तरीही तो जागितक आयटी उ ोगाचया कवळ ५ टकक स ा नाही तयामळ जागितक राजकारणावर परभाव करणयाची कषमता अजनही या भारतीय उ ोगात नाही नसकॉमचया अदाजापरमाण २०२० पयरत हा भारतीय उ ोग कदािचत आजचया ४ पट मोठा महणज २२५ िबलीयन डॉलसरपयरत पोहोच शकल आजचया भारतीय आयटी उ ोगाचया ६० टककयापयरतचा वाटा एक ा अमिरकन बाजारपठतन यतो महणजच २०२० पयरत अमिरकतन भारतीय आयटी उ ोगाला १५० िबलीयन डॉलसरपयरत धदा िमळण आवशयक आह अमिरकन अधयकषाचया गलया २-३ मिहनयाचया वकत ामळ महणनच भारतीय उ ोगात थोड िनराशच व भीतीच वातावरण आह अथारत ही भीती आह ती उ ोगात होणाऱया वाढीची पण तयाहनही राग आह तो जया अमिरकन आजपयरत जगाला जागितकीकरणाच खलया बाजारपठच अथरकारण िशकवल तीच अमिरका आता सवत मातर तया िशकवणीचया बरोबर उलट कती करताना िदसत आह अमिरकचया दटपपीपणाचा राग बऱयाच भारतीय िवचारवताना आला आह भारतान मातर अमिरकन उ ोग तयाची उतपादन या सवारना भारतीय बाजारपठ उघडी करन ायची अगदी तयाचा भारतीय उ ोगाना तरास झाला तरीही आिण अमिरका सवत मातर अमिरकन कपनयाना कायद करन भारतात धदा पाठवणयापासन रोखणार भारतीयाच िवहसा भरपर महाग करणार व सवतचया अथरकारणातील खलपणा सपवन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सरकषण िभती उभया करणार गलया काही मिहनयात अमिरकतील िबकट आिथकर पिरिसथतीमळ काही मोठ अमिरकन उ ोग आपलया आयटीमधील गतवणकीला कातरी लावत आहत तयामळ २०१०-११ या वषारतच भारतीय आयटी उ ोगाचया वाढीवर लकषणीय पिरणाम िदसणार आह दबळा होत जाणारा डॉलर ही आणखी एक मोठी काळजी आह अशा पिरिसथतीत अमिरकन सरकारन आऊटसोिसरग िवर खरोखरच कायदा आणला िकवा आऊटसोिसरग करणाऱया कपनयाना करसवलती न दणयाचा धाक ह सरकार घाल लागल तर भारतीय आयटी उ ोगावर याचा नककीच वाईट पिरणाम होईल

ओबामा काय महणाल गलया बधवारचया िनवडणक सभमधय ओबामानी अमिरकतील बरोजगारीब ल िचता कत करताना अमिरकन उ ोजकाना धमकी वजा इशारा िदला सधयाचया अमिरकन आिथकर पिरिसथतीवर मलमप ी करणयासाठी अमिरकन सरकार ३५० िबलीयन डॉलसरचा एक पलन पढ रटणयाचा परय करीत आह तयामधय साधारण २०० िबलीयन डॉलसर करसवलतीचया रपात अमिरकन उ ोगाला दणयाचाही िवचार आह या करसवलती उ ोगाना ह ा असतील तर उ ोगानी रोजगार िनिमत करण आवशयक आह अस ओबामाच महणण आह ही रोजगार िनिमत करणयासाठी अमिरकन उ ोगानी नवीन पलटसमधय गतवणक करावी व अशा नवीन पलटसमधय नवीन रोजगार उपलबध करावा अशी अपकषा आह पण जर ह उ ोग आपलयाजवळील काम अमिरकन लोकाना न दता अमिरकबाहर पाठवत असतील तर तयाना या २०० िबलीयन डॉलसर कर सवलतीचा फायदा दणार नाही अशी घोषणा ओबामानी कली

मळात आऊटसोिसरगची सरवात झाली ती अमिरकन कपनयाना जासत नफा िमळावा महणन जया कामाला अमिरकत १०० डॉलर खचर होतो तच काम भारतातन िकवा चीनमधन ४० त ५० डॉलसरमधय करन िमळत असल तर तयामळ अमिरकन कपनयाचाच नफा वाढत होता व तयामळ वाचललया नफयाची गतवणक अमिरकन कपनया नवीन उ ोगात करत होतया पण गलया २ वषारत अमिरकन आिथकर ससथातील सकटामळ बाजारपठतील गतवणक योगय पसाच कमी झाला

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व तयाची झळ एक एक करत सवरच उ ोगाना बसली बद होणार उ ोगधद व तयाना सावर न शकणारी अशकत झालली आिथकर बाजारपठ अशा दहरी कातरीत अमिरका सापडली बरोजगारीच परमाण कधी नवह त २ आकडी सखयपयरत फगल िवशषत मधयमवगीयारत बरोजगारी वाढली व तयानी चढवललया आवाजाकड अमिरकन राजकारणी लोकाना लकष ावच लागल काही दशकापवीर जपानी मोटारगा ानी अमिरकन बाजारपठ काबीज करायला सरवात कलयावर तयाचा पिरणाम अमिरकन कार उ ोगावर झाला पण तयावळी बरोजगार होणाऱयामधय कामगाराची सखया जासत होती आता पाढरपशा लोकाचया नोकऱया भारतात जाऊ लागलयावर तयाचा आवाज खास करन िनवडणकाचया काळात अमिरकन राजकारणयाना ऐकावाच लागला या सवारचा पिरणाम महणन अमिरकन अधयकषाना आपलया डमोकरटीक पकषाला मत िमळवणयासाठी आऊटसोिसरगब ल अशी वकत करावी लागली

अमिरकत व भारतात काही लोकानी रा ाधयकषाचया या घोषणचा वगळा अथर लावला आह तयाचया मत रा ाधयकषाचया घोषणचा भारतात होणाऱया आऊटसोिसरगवर काहीच पिरणाम होणार नाही कारण करसवलतीचा नकार कवळ अमिरकन बहरा ीय कपनयासाठीच आह गलया िकतयक वषारत िसटीबक जी इ सारखया मो ा अमिरकन कपनयानी आपलया उ ोगाच जाळ जगातील ७० त ८० दशात पसरवल आज अमिरकन कर काय ापरमाण अशा अमिरकन कपनयानी बाहरचया दशात कमवललया फाय ावर तयाना अमिरकत टकस भरावा लागत नाही अशा बऱयाच अमिरकन उ ोगानी परदशात (जयामधय भारतही आह) उ ोग बाधन आपल नफयाच परमाण वाढवल पण हा पसा अमिरकत परत न आणलयामळ तयाना अमिरकत कर भरावा लागला नाही व महणनच या कपनयानी अमिरकऐवजी अनय दशात रोजगार िनिमत कली यावर उपाय महणन अशा कपनयाना करसवलती नाकारणयाची घोषणा झाली असलयाचा शोध काही िवचारवतानी माडला आह भारतीय आयटी उ ोगाला यामळ नकसान न होता फायदाच होईल असही काह ना वाटत कारण करसवलत न िमळणयाचया भीतीन जर आयबीएमन आपला भारतातील आयटी उ ोग कमी कला तर त काम भारतीय आयटी कपनयाना िमळ शकल याउलट काही भारतीय आयटी कपनयानी आता आमहीच अमिरकत जाऊन तथ रोजगारिनिमत करतो महणज राजा आमचयावर महरबान राहील अशा घोषणा करणयास सरवात कली आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

परतयकषात काय होऊ शकल आज अमिरकतील राजकारणयासमोर ढासळणारी िकवा न सावरणारी अथर वसथा इराक-अफगाण य ावर होणारा वारमाप खचर व लोककषोभ सतत वाढणारी बरोजगारी व तयामळ वाढणारी गिरबी अस पर उभ आहत या सवारवर मात करणयाचा जालीम उपाय कोणाकडच नाही नोवहबरमधय िनवडणका समोर उभया आहत िसनटचया जागा िजकलया नाहीत तर रा ाधयकषाचा पकष िसनटमधय अलपमतात जाईल व तयामळ रा ाधयकषाना आपलया योजना पढ रटायला व अमिरकवर राजय करायला जड जाईल िनवडणका िजकणयासाठी लोककषोभ िनवडण अतयत जरर असत व त कमीत कमी वळात साधय करायच असल तर गललया ८४ लकष नोकऱया तमहाला परत िमळवन दतो यापकषा परभावी घोषणा कोणतीच होणार नाही अमिरकचया अधयकषानी याच िवचारान अशी घोषणा कली ओटायो या राजयातही िनवडणका आहत तथील राजय सरकारन सरकारी उ ोगाना आऊटसोिसरगवर बदी घालणयाचा कायदाच पास कला

भारताचया द ीन ओटायो ह ५० पकी एक राजयच असल व तया राजयातन भारतीय आयटी कपनया जासत वसाय करत नसलया तरी अशा काय ामळ आपलयाला पाढरपशा वगारची मत िमळतील अशी भावना इतर राजय सरकाराची झाली तर ही राजयही यतया १ मिहनयात अस कायद करतील ५० पकी २० राजयानी जरी अस कायद आणल तरी तयाचा पिरणाम भारतीय आयटी उ ोगावर होईल ददवारन अशा काय ामळ अमिरकन बरोजगाराचया सखयत फारसा फरक पडणार नाही पण स ाधारी पकषाला मत िमळणयास मातर तयाचा फायदा होईल भारतीय आयटी उ ोगान अशा काय ाकड एक सधी महणन पाहण गरजच आह आजपयरत भारतीय आयटी उ ोग हा अमिरकन बाजारपठवर पणरत अवलबन होता पण एककाळी ८४ टकक उ ोग हा अमिरकतन यत होता तयाचा वाटा आता ६० टककयावर आला आह याचाच अथर भारतीय उ ोग जगातील अनय दशातील बाजारपठतही परवश कर लागला आह गलया २-३ ितमाहीतल आयटी कपनयाच जाहीर झालल आकड हच दशरवतात आखाती दशातन यणारी मागणी सतत वाढत आह आज याच दशाकड भरपर पटरो डॉलसर आहत व नवीन अरब िपढीला मािहती ततरजञानाच महततवही पटल आह तयामळच आखाती दशात भरपर सधी उपलबध आहत भारतीय कपनया आज आिफरका व लटीन अमिरका ाही खडाकड पाहत आहत बराझील िचली द आिफरका नायजिरया घाना किनया अशा ५० दशामधय आज भारतीय आयटी कपनया पोहोचत आहत सधयाचया जागितक आिथकर मदीची झळ या दशाना फारशी लागलली नाही व तयामळच

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

या दशाचया अथर वसथा झपा ान सधारणयाचया मागारवर आहत

आजपयरत भारतीय आयटी कपनयानी िमळवलला अमिरकतील अनभव या दशाचया बाजारपठत वापरला तर तयाचा फायदा तया दशाना व भारतीय आयटी कपनया या दोघानाही होईल पवकर ड चीन मलिशया जपान ह दशही पढ यत आहत चीन व भारत या दोन दशानी परसपरावर िव ास दाखवन या व अनय उ ोगात एकमकाना मदत कली तर एक मोठी आिथकर रीतया सम परचड बाजारपठ िनमारण होऊ शकत रिशयासारखा खडपराय दशही आपली आिथकर वसथा सधारत आह व तयानाही भारतीय तजजञाची गरज भासणार आह महणजच उ ोग वाढीमधय अमिरकन नकार िदला तर ती एक सधी साधन भारतीय आयटी उ ोगान जगातील अनय बाजारपठा काबीज करण जररीच होईल तया द ीन काही आयटी कपनयानी मोचबारधणीस सरवातही कली आह याचबरोबर कवळ कर सवलत नाही महणन अमिरकन उ ोग भारतात होणार आऊटसोिसरग थाबवणार नाहीत जागितक सपधतर जर अमिरकला यरोप-चीनशी टककर

ायची असल तर भारतातील आऊटसोिसरग आज तरी अिनवायर वाटत आह त कल नाही तर अमिरकन कपनयाच नफयाच परमाण घटल व कराचही अमिरकला या उ ोगाकडन कर वसली हवी असल तर तयानी नफा िमळवण आिण आऊटसोिसरग करण जररी आह

अथारत नोवहबरमधय जवहा अमिरकच अधयकष भारतभटीवर यतील व अमिरकन उतपादन अणऊजार भट ा भारतीयाना िवक लागतील तवहा भारत सरकारनही तयाना ठणकावन सागण गरजच आह की जर तमही भारतात आऊटसोिसरग करणयावर बदी घालत असाल तर अमिरकन अणऊजार भट ा आमहाला नकोत अमिरकतील भारतातील अशा सभा परोजकटसच आकड बिघतल व तयामळ अमिरकला होणारा फायदा बिघतला तर बहधा अमिरकच अधयकष भारतातील आऊटसोिसरग अमिरकला कस चागल आह हच अमिरकत परत जाऊन अमिरकन कागरसला पटवन सागतील अथारत तोपयरत िसनटचया िनवडणकाही सपलया असतील

परवा टी वही चनलवर य क च माजी पतपरधान टोनी बलअर याची मलाखत ऐकली तयानी पाि मातयाना िदलला इशारा फार महततवाचा आह त महणतात की गली दोन शतक पाि मातय एवढ बलवान झाल होत की जगाचा सवर इितहास तयानी तयाचया द ीकोनातन बिघतला व िलिहला पण २१ चया शतकाचा इितहास मातर भारत व चीनच लोक तयाचया द ीकोनातन बघणार व िलिहणार आहत व आपण सवर तो वाचणार आहोत - दीपक घसास

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

पयरटनाचया नकाशावर महारा

िदवाळीचया स ीमधय उ रत हिर ार ऋिषकश निनताल मसरी कठही जायच ठरल की महारा ातील हरह री पयरटक नवी िदललीत थाबनच पढ जातो तयामळच िदललीतल पराच थमान पाहन तयाचया मनात थोडी भरात िनमारण झाली आता महारा ातला टिरसट तयाच पलनस बदलणार काय अशी शका उ रतलया टर ऑपरटरनाही सतावत असल उ रतील राजयापरमाणच कनारटक करळ आधर परादशच टर ऑपरटरही महारा ातील पयरटकाकड डोळ लावन असतात पण इतर राजयातलया पयरटकाचया िलसटमधय महारा ाचही असच सथान असत का

महारा आिण गजरात या राजयाकडन दशभरातील िकतयक पयरटनसथळाना मोठ उतप िमळत दश-िवदशापरमाणच महारा ातील सथळानाही इथलयाच पयरटकाची मोठी झबड उडतच रमणीय िकनार आबा-नारळाचया बागा आिण खाणयािपणयाची चगळ असलली िवसतीणर कोकण िकनारप ी महाल मी-रकाळा तलाव-जयोितबा याच कोलहापर तरयबक र-पचवटीच नािशक रायगड-राजगडसह अनक िकलल अिजठा वरळ लणी तसच उलकापातापासन तयार झालल लोणार सरोवर आिण औरगाबाद चमचमती मबापरी आिण ताडोबा तसच सतरयामळ परिस झालल नागपर अशी अनक पयरटनसथळ ह महारा ाच वभव पण सरसकट परतयक िठकाणच पयरटन समाधानकारक ठरलय का

एवढ उपजत वभव आिण दातततव असलल पयरटक असलयान पयरटनाचा िविश प तीन िवकास वहायला हवा होता पण अजनही पायाभत कषतरामधय बरच काही करण बाकी आह याची तीवर जाणीव होत खास करन करळ आधर मधय परदश याचया तलनत आपलयाकड अजन बरच काही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

करायच बाकी आह ह सप िदसत कोकणप ीमधय सथािनकाचया सहकायारन एमटीडीसीन नयाहरी व िनवास योजना सर कली आता िकतयक घरावर एमटीडीसी मानयतापरा अस फलकही िदस लागल आहत करळपरमाणच कोकणालाही िकनारप ीच अगभत स दयर लाभलय तयामळच अशा योजना आिण न ान सर झाललया हॉटलसमळ ितथ पयरटनास परचड वाव आह अस मानल जात पण परतयकषात तया गतीन हा िवकास झालला आढळत नाही

बहताश िठकाणी सवारत मोठी अडचण आह ती सवचछ परसाधनगह आिण सयोगय रचना असललया खोलयाची आघोळ आिण परसाधन या दोन परमख मलभत गरजा कदरसथानी असतात नमका याच गो चा अभाव असतो कोणतयाही एसटी सटडवर परसाधनगहाची िसथती शोचनीय असत मबई-गोवा महामागारवरील िकतीशा हॉटलसमधय ी-परषासाठी योगय परसाधनगह असतात मबईतन शकडो आरामबस कोकणचया िदशन रवाना होतात पण रातरीचया जवणाचा पिहला थाबा या बसगा ा िजथ घतात तया हॉटलसची िसथती फारच दयनीय असत कवळ नाईलाज महणन लोक ितथ काहीबाही घशाखाली उतरवतात

नयाहरी िनवासाचया सोयी सर होऊनही आपलयाकड आजही पयरटकाना पसतीकरम अिधक िमळत नाहीत करळसारखया िठकाणी होम-सटमधयही हजार त दहा हजारापयरतच पयारय उपलबध असतात कोकणात मातर आजही थरीसटार हॉटलसचा दजार िततकासा समाधानकारक नसलयाच मत पयरटन ावसाियक सदीप भजबळ कत करतात करळमधय रमपोटी दोन त तीन हजार रपय भरणारा पयरटक कोकणात पस काढायला का राजी नसतो याचाही िवचार आपण करायला हवाच पण तयाचबरोबर आपलयाकड परक पायाभत सिवधाही परिवणयाची गरज आह याकड त लकष वधतात

तळकोकणातील पयरटनासाठी मबईहन जाताना रलव वा रसतयाचया पयारयापकषा गो ापयरत िवमानान जाऊन पढ टकसीन जाता यईल का हा पयारयही तपासन पहायला हवा गो ातन सथािनक टकसीच घयावी लागत पण तरीही हा पयारय उपयकत ठर शकतो अशा सिकटसचा िवचार करन सरकार एमटीडीसी िकवा अनय ावसाियकाकडन टर पकजसच परमोशन होणयाची गरज आह अस मत टर ऑपरटसर कत करतात

यात तथय आहच मधय परदश टिरझम असो नाहीतर कनारटक ितथ अशा परकारची पकजस

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

उपलबध असतात परसगी खासगी हॉटलसच पयारयही पढ कल जातात महारा ात मातर अशा िमशर पकजसच परमोशन िततकया परमाणात कल जात नाही अशी सिकट िवकिसत करायची तर पयरटकाना एखा ा िठकाणी िनवास करता यईल आिण प ास-शभर िकलोमीटरचया परीघात िविवध िठकाणी भरमती करता यईल याचा िवचार कदरसथानी असावा लागतो मालवण तारकल आबोली कोलहापर पण अशा परकारच सिकट तयार कलयास पयरटकाना िकनारप ी कोकणचा घाट कोलहापरसारखा दशावरचा परदश अस सदर कॉिमबनशन पकज िमळ शकत िशवाय यताना एकसपरसवमाग झटपट परवासही होऊ शकतो अस टसर आयोजकापकी िवनय मोडक यानी सािगतल

एकणच कोकण ह पढील पाच-दहा वषारत चागल पयरटन कदर बनल असा िव ास महारा टर ऑपरटसर असोिसएशनच िनतीन माहलकर यानी कत कला आमही बाहरचया राजयातील टर ऑपरटसरमाफर त ितथली बिकग करतो तयाचपरमाण इतर राजयातन आमचयामाफर त महारा ाची बिकग वहावीत यासाठी आमही परय शील आहोत असही तयानी सािगतल

महारा ह परगत राजय महणन खयाती असनही आजही बहताश िठकाणी िभकारी लटार याचा सामना परतयकाला करावा लागतो बकायदा टकसीवाल अववाचया सववा रट लावणार हॉटल एजनट तसच जया वसतसाठी तो परदश परिस आह तीच वसत बनावट सवरपात िवकन श ा लावणार िवकरत याच लकषणीय परमाणही पयरटनिवकासात अडथळाच ठरत महाबळ रला परतयक पॉइनटच टकसीभाड िनि त करणयात आल आह परतयक हॉटलमधय तयाच फलकच रगवल आहत साहिजकच रटवरन घासाघीस िकवा बनवाबनवीच परकार होत नाहीत पयरटक-टकसीवाल याचयात िव ासाहरता वाढीस लागत पण असा परकार सवरतर आढळत नाही आिण पवरिनि त दरापकषा लबाडणयाचच परकार अिधक ऐकायला िमळतात

नागपरपासन ताडोबा ाघर अभयारणयात िफरायला जाणार अनक िनसगरपरोमी आहत पण मधय परदशात कानहा िकवा बाधवगडमधय जी पयारवरणाची िशसत पहायला िमळत तसा आगरह आपलयाकड धरला जात नाही अशी खत अनक पयारवरण अभयासक कत करतात

नािशक कोलहापर िशड यासारखया िठकाणी धािमक पयरटनास खप वाव आह िशड मधय आधर परदशातन भरपर भकतगण यत असतात पण धािमक पयरटनालाही पायाभत सिवधाची जोड

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दणयाची आवशयकता आह ह आपलया गावीच नसत शकराचया दवसथानापाशी दध पाणी याचा मोठा वापर होणार असल तर त वाहन नणयासाठीही योगय वसथा असायलाच हवी पजा-अचार सािहतय याचया िवकरीचया दकानाची तसच िविश िदवशी भकताचा महापर आलयावर रागासाठीही योगय वसथा करायलाच हवी शगावसारखया दवसथानानी याची चागली उदाहरण घालन िदली आहत िशवाय तयानी मधय परदशसारखया िठकाणी आपलया िनधीतन भकतिनवास उभारणयाच औिचतयही साधल आह धािमक पयरटनापरमाणच अगरो टिरझम मिडकल टिरझम या सकलपनाही आता जोर धरत आहत महाबळ रचा सटरॉबरी महोतसव नािशकचा वाईन फिसटवहल हा तयाचाच भाग आहत कदािचत र ािगरी िदवआगरातही आमर महोतसव वहायला हरकत नाही मबई पण याचया आसपासचया परीघात गलया समार दहा वषारत िरसॉटरसची सखया वाढली आह जवळचयाच िठकाणी वनड िपकिनक करणारा मोठा वगर असतो साहिजकच िरसॉटरसचा धदा चागला होतो पण तयाची योगय दखभालही राखावी लागत िरसॉटसरकड कटबाबरोबरच एक ा-दक ाचाही ओघ मोठा असतो परतयकाचया मजामसतीचया कलपना वगळया असतात तयातनच िकतयकदा िरसॉटसरची दखभाल साततयपणर रीतीन होत नाही मग कटबाचा पयरटकवगर यापासन दरावतो मबई-पणयापासन जवळ तरीही रमणीय अशी माथरान-महाबळ रसारखी िहलसटशनस िबरिटशानी िवकिसत कली ती आजही तयाच सथान िटकवन आहत ददवान आपण या तोडीची पयरटनसथळ िवकिसत कर शकललो नाही असलीच तर फारच थोडी खासगी सवरपात ठाण नािशकपासन जवळ असललया जवहारमधय अशा पयरटनसथळाचया िवकासाची कषमता होती पण तयाचा सयोगय वापर आपलयाला करता आलला नाही पयरटनाचा िवकास हा सथािनक जनतचया िजवावरच झाला पािहज यात शका नाही तयामळच तया तया पिरसराच विशष ितथल लोकजीवन खा ससकती ह सारच जपायलाच हव

पयरटनाचा वसाय हा पणरपण िव ासावर बतलला असतो एकदा फसवला गलला पयरटक पनहा यणार नाही आिण तयाचया नातलगानाही तमचयाकड पनहा पाठवणार नाही पण ह लकषात न घता सोनयाच अड दणारी क बडी कापणयाचा परकार िकतयक ावसाियक करतात आिण तयातन पयरटन मातर बदनाम होत महारा ाचा पयरटन नकाशावरचा चहरामोहरा बदलला तरच इतर

राजयातल लोक िव ासान आपलयाकड यऊ लागतील - समीर कव

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सास सन नातसबध व कटबसवासथय बायको ( ी) ही कषणभराची प ी व अनतकालची माता असत सवामी ितनही जगाचा आईिवना िभकारी ही वचन िनतात सतय आहत कटबाचा कदरिबद असलली ही ी जवहा सनरपी दसरी

ी घरात यत तवहा ितची मानिसकता कशी बदलत अथारत अतयत परमान आदरान नीटच नात जोपासणाऱया पषकळ ि या आहत मातर सासबाई ही उपाधी लागली की स ा मानपान व अपकषा आिण तलना या िवकारामळ कटबात नककी ताण यतो याउलट सास सना सजञ समजस असतील तर घरात सवगर उतरतो व सवारचीच वाटचाल अिधक सलभ व यशसवी होत ह जर नसल तर सर होत घसमट जयात कधी पयारय सापडतात तर कधी क डीपलीकड वा ास यत नाही सतत ताणात जगाव लागत हा लख कोणतयाही पवरगरह दिषतातन िलिहलला नाही माझया िनरीकषणातन व काही वषारचया समपदशनाचया अभयासातन िवचार माडल आहत लगनाचा सरळ अथर तडजोड व कटबातील नाती कौशलयपणर साभाळण जया वातावरणात व ससकारात आपण वाढलो आिण आपलया आई-विडलानी नाती कशी साभाळली ह पाहन नकळतपण नाती साभाळणयाची कलपना तयार होत व आपलया कवतीपरमाण अमलात यत सजञ लोक जथ राहतील तथ ही कौशलय िनरीकषणातन आतमसात करतात परतयकष नवीन कटबात गलयावर कसोटी लागत दोनहीकड सयम सामजसय व दयाळपणा असल तर वाटचाल सोपी जात मखयतः सास सनची कडली जमत असल तर कटबाच भागयच पण नसल तर नवरा या बाप ाच काय हाल वणारव वगवगळया घरातील परसग बघ या या घरातील सासबाई अगदी मॉडनर इगरजी यणाऱया सनबरोबर शॉिपग िसनमा नाटक हॉटिलगमधय भाग घणाऱया एकमक चया सा ा नसणाऱया सनला जीनस िवकत घणाऱया सगळ कस छान छान आता नवऱयाला यापकषा काय पािहज या कटबातील ही पिरिसथती फार काळ िटकली नाही िजथ सपस कॉिनफलक ट सर झाली तथ सघषारला सरवात सपसची अमलबजावणी झाली असती तर एकमक ची िकमत रािहली असती तयामळ सर झाल टाळण वळीच सवादान परश न न सोडवलयामळ दरावा झाला

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हा िवनोदी परसग पाह घटना परदशातील दोनही बाहर सथाियक अिधक वाणासाठी सनचया माहरी सवारना जवायला बोलावल िवहीणबाईनी आनदान सवागत कल व बसायला सािगतल मलीचया सासबाई एका सोफयावर 90 अशाचया कोनात ताठ बसलया चहऱयावर परीटघडी बघणाऱयाला वाटाव की पतळा बसवला आह याचया यजमानानी मलान खण करन सािगतल िवहीणबाईही अहो िनवात बसा महणालया पण छ आता सनचया माहरचया मडळ ना हस यऊ लागल गपपा मारताना इतर मडळ ना अवघडलयासारख झाल जवण झाली या ताठच जावयाला वाण दऊन झाल यजमानानी िवचारल अग तला काय झालय मोकळपणान बोल यावर महणालया माझा मान परथम मी नाही ठवला तर कोण ठवणार मी मलीची सास आह ह

ा ाना कळल पािहज यावर यजमानानी मातर लवकर घरी परतायचा िनणरय घतला ही गमतही अमिरकतील भारतातन सासबाई सनकड काही मिहनयाकिरता गलया या आजी चागलयाच व होतया मलाच घर खपच मोठ दमजली एकदा सनची नकतच लगन झालली मतरीण नवऱयासह दोन िदवसाकिरता आली खप वषारनी भटलयान गपपा झालया जवण झाली पाहणयाना गसटरम िदली होती सासबाईची खोली तयाच मजलयावर दसऱया टोकाला होती तयाना वयान िनदरानाश होतो व ऐकही कमी यायच रातरीची जाग आली की तया वऱहा ात जपमाळ घऊन यरझाऱया घालीत सकाळी सगळ उठल नाश तयाला सगळ बसलयावर आज नी िनषपापपण जोडपयाला िवचारल बरय ना महटल मला रातरीची काही झोप लागत नाही रातरी यरझाऱया घालत होत तर तमचया खोलीत िदव कधी चाल कधी बद तवहाच िवचारणार होत की काही हवय का ह वाक य ऐकलयावर जोडपयाच चहर गोरमोर झाल सन मलगाही सकोचन गल परसग तसा साधा सनन दयाळपण सोडन ाव तच बर नाही का आता या घरात सासबाई कटबपरमख आहत मलगा आईचया हातात पगार दतो सनही दत सनला रोज िरकषाला हातखचारला पस दतात ितला हौसमौज करायची असल तर सासला िवचाराव लागत मलगा बायकोला ज घईल तशीच वसत आईला घतो तो आईचा िनयम आह सनचया माहरी काही आहर करायचा असलयास सासचया शबदापलीकड जाता यत नाही नवरा दोघ चया भानगडीत पडत नाही सनन पषकळ सयम ठवला नवऱयाला गोडीत सागन पािहल तयाचया मत ही समसयाच नवहती पढ सनचया तबयतीवर पिरणाम होऊ लागला डोकदखी अधरिशशी व नराश य आल तयावर गोळया सर झालया नवरा ह तटसथपण पाही ितन माहरी

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जायचया गो ी कलया तोवर एक मलगी पदरात होती एकदा माहरी गली तर आई-विडलानी िहलाच पडत घयायला सािगतल िहन नवऱयाला वगळ राह सचवलयावर विडलाचया माग आईन मला वाढिवल तवहा ितचा शबद शवटचा राहील तला वगळ वहायच तर ताबडतोब िनघन जा सािगतल ही गो सधयाचया काळातली आता या कटबात पाहा मल आईची परचड काळजी घणारी आईची हौसमौज परवणारी आईला िहडण िफरण व िसनमाची परचड आवड राजसथान असो की िसगापर असो नाव काढल की ितकीट तयार आईसाहबाना मातर सवयपाकाची माणसाची अिजबात आवड नवहती भाविनकता व माया याचा चागलाच दषकाळ होता पढ मलाची लगन झाली मलगी सासरी गली सना दोघी बडब ा लाघवी तयानी जीव लावायचा जीव तोडन परय कला वातावरण आपलस कल आजबाजला चागल सबध जोडल घरात ग डस नातवड आली या आजीबाईच मन मातर िसनमा व टीवही सोडन कशात लागत नस सना नोकरीचया होतया घरात कामाची बाई मल साभाळणाऱया बाईनी कोणतया चका कलया ह आवजरन सनाना सागत पण सवतः नातवडाकड लकषही दत नसत सनानाही कधी आजारपण यायची नोकरीचा ताण जाणवायचा तवहा याची वागणक पणर कोरडी आपलयाला काही माहीत नाही अस वागायचया सवयपाकापासन कशातच आपणहन मदत नाही अगदी िवनती आजरव कली तर एखादाच पदाथर करणार सनन अित झालयावर एकदा िवचारल की मल लहान असताना काय जवत होती तयानी ताबडतोब उ र िदल मला ठरािवक चार पदाथर यतात मला सवयपाकाची आवड नाही फारशी गतीही नाही मातर वगवगळ पदाथर खायला आवडतात घरी नाहीतर बाहर आता तमही सगरणी असताना मी कशाला लकष घाल एकदा एका सनन ह ान आमटी करा सािगतलयावर यानी चाळीस वा ा साबार कल सगळयानी डोक याला हात लावला आज ची तबयत मातर उ म रोजच जीम िफरण सहली चाल घरात मातर कठ काय ह माहीत नाही िकवा मी ऐकल नाही ह चाल लाघवी नातवड खळायचा आगरह करीत तर याना लहान मलाशी कस बोलाव ह माहीत नाही याच आजी मलीकड गलया की जावयासाठी गोडधोड जवण करायचया सरवातीला सनाचया माहरचयानी खप लाड कल पढ या तयाचयाकडन फोनची िबल भरण अशी काम करन घऊ लागलया सवारचया लकषात आल की एष आिण आराम हच आयषय असणाऱया कत साठी आपणाकड फार वळ व शकती नाही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आपलया भारतीय ससकतीत या गो ी उघडपण बोलणही कठीण न जाणो मलगी व जावयाच िबनसायच पढ सनानी वगळी घर कली जी सन सवजातीय होती तथ या बसन रहात व अपकषाही ठवत िजथ परजातीय होती ितथ थोड नमत घत कोणीही समजसपण काही सागाव तर उ र दत नसत न बोलता तकर काढत मल परोपरीन सागायची की सप बोल गरसमज कर नको पण मलाकडही दलरकष कलयान मलही दलरकष कर लागली याना वाट लागल की सनानी तयाच कान भरल आहत मला-सनातही वाद आल पण मोकळया सवादाअभावी ह होतय हही समजत नवहत तरीही कोणी काम सािगतलच तर कणाकडन तरी करन मोकळ होत असत व आपलया कातडीला धकका लावत नसत या धोरणान सना नातवडाच हदय तयाचया बाबतीत कोरड होऊ लागल मल मातर पषकळ भरडली व आपण कतर नीट करनही ह काय चाललय ह समजनास झाल एक महण आठवली झोपललयाला जाग करता यत पण झोपच स ग घतललयाला नाही आता कोणताही माणस पिरपणर नसतो तवहा सयम सवाद व सवदनशीलता या ितरसतरीन गो ी सोपया होतात वरील उदाहरण िवनोदी असो वा गभीर असो दोनह नी कलह होतोच िकरकोळ वाटणाऱया गो ी जस कोणाला डब-बाटलया जमवायचा छद कोणाला सनचया कप ाची जाडीची िदसणयाची तलना ह पाहता हा िवषय अिजबातच सोपा नाही या पिरिसथतीतील परषाची भिमका पाह 1 नवरा व तयाची आई याच नात भाविनकदष ा सवारत जवळच नवऱयाला आईला काही सागण ह दखावणयासारख वाटत िकवा आता वाढललया वयात काय सागायच तयापकषा आपलया बायकोन अशी पिरिसथती असल ती न करकरता साभाळावी सवतः सासशी जमवन घयाव 2 िजथ सासर असतात त बऱयाच वळा समजतीच धोरण घतात व बायकोला चार शबद सागतात परसगी कटबासाठी बरीच काम सवतःहन करतात सनो शािबदक आधार दतात 3 िजथ सासबाई एक ा आहत तथ पिरिसथती िबकट होत मलाची पिरिसथती ढोलक यासारखी होत कठन थाप बसल याचा नम रहात नाही तयाला सवाद करनही बदल झाला नाही तर तयाचा आई बायकोशी सवाद कमी होतो भाविनक दरावा वाढत जातो मलगा कामािनिम

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

बाहर राहतो सजञ माणस िनदान छदात वळ काढतो (याचा अथर छद असणाऱयाना हा परश न असतो अस नाही) जयाना ह हाताळता यत नाही तो सन जवळ करतो 4 काही नवऱयाना बायकोच महणण पटत तरीही वगळ झाल तर गस साखरपासन सगळा खचर वाढल बायको नोकरीची असल तर सवयपाकापासन मदत लागल ह टनशन यत बऱयाच घरातन आईन मलाला चहा जजबी सवयपाक कर िदलला नसतो तयामळ घरकामात हा ढ असतो तयामळ बायकोशी गोड बोलन या िसथतीकड दलरकष करतो सन कसा िवचार करत (सनची भिमका) 1 सन ससाराची सव व वासतवता यात गडबत ह सरवातीला असच असाव ह समजन ससार

करत भाविवश व नवऱयाला सवर परकार सागन पाहत हशार सन नवऱयाला आकिषत करणयाच सगळ उपाय करत सवदनशील नवरा ितचयाकड ओढला जातो हळहळ भाविनक ताण िनवळतो व सयमपण गो ी माग लागतात

2 िहमतीची सन आपलया गो ी साससमोर परतयकष बसन गोडीत सागत आपलया इचछा सप माडत गो ी समोरासमोर झालयान पिरिसथती बदलत वा उलटही घडत

3 िजथ सकोच व भीती असत ितथ सवाद घडत नाही पयारयान सन भाविनक आधारासाठी माहरच कामातील सहकारी याचा आधार घत परतयकषात पिरिसथती तशीच राहत व पिरणाम तबयतीवर होतो

सासची भिमका काय असत 1 सजञ सास पिहलयापासनच सनचया कलान घत व मोकळया सवादान काय जमत व काय नाही

याची कलपना दत 2 सवतःचया लगनापासन काही गो ी ठरािवक प तीनच होतात तयात फारसा बदल झालला

आवडत नाही उदा कळधमर सोवळ ओवळ व तया सनन ऍडजसट कलयाच पािहजत 3 मी इतक वष सवयपाक घरकाम कल आता कल नाही कल तर माझी मज मी काय कराव व

काय नाही ह सनन ठरव नय तसच मी करो न करो माझी नीट दखल घयावी मान ावा आपलया सललयािशवाय नवीन बदल कर नयत (एकण पिरिसथती ताणिवरिहत सस करायची असल तर खालील उपायानी मदत होत)

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

1 सनन सरवातीला नवीन माणसाशी जमवन घताना नमर सयमी राहाव 2 नवऱयान आपलया प ीला घरातील लोकाचया कलापरमाण कळाही सागा ात तयात कमीपणा नाही तसच कायम एकतर कटबात राहायच की परसगी वगळ राहणयाची तयारी आह ह सप कराव

3 सासन सनब ल सयम दाखवावा काही नवीन गो ी िशकायला वळ ावा सवाद परमान करावा ऑडररन नाही सतत आमही काय कल ह उगाळ नय लकषात ठवाव की तयाच (सनाच) लगनात वयही जासत आह व घरा ितिरकत नोकरीतही तयाना पषकळ ताण आह िदसण सथलता कपड याबाबतीत तलना कर नय सवतः काही गो ी करन आदर िमळवावा सरवातीपासन परम िदल तरच त िमळल 4 घरातील सवर सदसयानी सणवार कळधमर पाहण या परसगी काम वाटन घयावीत तयासाठी एकतर बसन बोलाव कोणालाही गहीत धरन गरसमज टाळावत 5 घरातील व ापासन लहानापयरत कोणीही आजारी असल तर सहानभतीन सवा करावी सननीही व ाच वय तबयत लकषात घऊन रासत अपकषा ठवावी सनचया तबयतीचया तकरारीकड रागान वतागन न पाहता जमल तशी मदत करावी शािबदक भाविनक धीर ावा महणज सनला माहरन वा बाहरन सहानभतीची गरज राहणार नाही व तीही व ाच परमान करल कवळ कतर महणन नाही 6 वरील काहीच न घडता वाद होत असतील तर िवश वासातील िमतर नातवाइकाशी बोलाव सवारत उ म समपदशकाची मदत घयावी परषानी समपदशनासाठी वादावादीत िश ा दण हात उगारण करच नय कारण हाच परयोग समोरचया कतीकडन कधी ना कधी घड शकतो 7 मलीचया माहरचयानी मलीला मानिसक आधार ावा आमच घर बद ह महण नय मातर मलीला आिथकदष ा पायावर उभ राहणयास सागाव परसगी मदत करावी आपलया समाजात सवर ि याना तयातन जाव लागत ह साग नय 8 मल नी आिथकदष ा सकषम राहाव िजथ नोकरीची गरज नाही तया मल नी अस छद जोपासाव की परसगी आपलया पायावर उभ राहता यईल व आतमिवश वास कायम राहील टीवही व चका ा िपटणयात वळ घालव नय मल मोठी झाली की पाटरटाइम काम तरी कराव जयायोग मदला चालना िमळल या जगात अित िभडसतपणा व सकोच ह गण नाहीत भीड ही िभकची बहीण असत ह सतय आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

9 खप परय करन पिरिसथती बदलत नसलयास घराचया बाहर पडाव सवतःचया िजवावर राहायची तयारी ठवावी तर थोडी मदत इतराकडन िमळ शकल वरील सवर गो चा िवचार करन परय कलयास घरात आनदमय वातावरण होऊ शकत ह नककी घरातील ी सत असली तर घर सत होत गहसौखय परतयकाचया वा ाला याव महणन हा लखन परपच जया ि यानी घरात सवगर िनमारण कला तयाना सलाम जया घरी कलह आह तयाना

Best luck

- नीरजा आपटीकर डाग बनरबी कनडा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला समजन घया पलीज िसहगड रसतयावर राहत असललया एका िचमकलीन गळफास घऊन आतमहतया कलयाची बातमी नकतीच वाचली का बर या िचमकलीन सवतःला अस सपवाव जनमदातया मलाना रागवणयाचा अिधकार पण आई-वडलाना नाही का मला आठवत लहानपणी कधी माझी आई लाटण घऊन माग लागायची महणायची मलया त मला तर बर होईल हा शबदपरयोग करणाऱया आईचया मलया या शबदातही ओतपरोत परम भरलल असायच तो शबद उचचारणयाचा अिधकार िनसगारन ितलाचा बहाल कलला आह आई या शबदावर अनक किवता-लख-कथामाला गाजताहत आई-बाबाना मलाशी काही परसगी कठोर वागावच लागत परत िववकब ी वापरन मधयमागारच अनसरण ह पालकाचया लकषातच यत नाही तयामळ मलाचया भिवत ाचया खो ा कलपनाना िचकटन थोडीफार मल चकली तर काही वळस पालक िशकषक वगारतच मलाना बदम मारहाण करतात नािशकमधय शालय िव ाथयारला िशिकषकन डसटर फकन मारलयानतर घाबरन वगारतच तया िव ाथयारला झटक यऊ लागलयामळ रगणालयात दाखल कराव लागल सवर चनलवर बरिकग नयज झळकत होतया शवटी अशा अनक घटनामळ सरकारन िव ाथयारना मारहाण करणाऱया दोषी कतीला परथम एक वषारचा तरगवास व पाच हजार रपय दड दसऱयादा मारहाण कलयास 25 हजार रपय दड व तीन वषारचा तरगवास अशा िशकषची तरतद काय ात कली या काय ाला मितरमडळाची मजरी िमळालयावरच तयाची अमलबजावणी होईल परत खऱया अथारन यामळ पालकाचया िशकषकाचया - िव ाथयारचया मनोव ीत बदल होईल का आधिनक सपधचया यगात लहान मलावर योगय वळी सससकार झाल तर उ ाचा भारत महास ा होणयाच माजी रा पती डॉ ए पी ज अबदल कलाम याच सव साकार होऊ शकल महातमा गाध नी महटल होत िशकषणाला नितक मलयाची जोड नसल तर त अधःपतनास कारणीभत ठरत सान गरज नी महटलयापरमाण मल ही दवाघरची फल या फलाना नहमी सकारातमक िवचारसरणी व आदशर िदला पािहज आजची मल ही उ ाची फल उ ाचया उजजवल भारताच आधारसतभ सबल व सशकत होणयासाठी परतयक पालकानी जागरक राहायला पािहज

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जगाला परल एवढ मनषयबळ आज आपलया भारतात आह मधयतरी एका अभयासामधय ह सप झाल की सवारत तरण दश भारत आह या अथारन की जवळ जवळ 70 टकक लोकसखया यवा आह जगावर राजय करणयाची खरी ताकद आज आपलयाकड आह कारण यवक व यवत नी भरलला दश आपला आह काहीही करणयाची ताकद आज आपलयाकड आह परश न आह तो समजावन घणयाचा व दणयाचा यवकाना योगय िदशा व अचक मागरदशरन याचया बळावर िबरिटशापरमाण आपणही खऱया अथारन जगजजत होऊ शकतो

वसथापनशा तजजञ िशव खरा सागतातYou can winया धत वर यवकानो Yes I can अस आतमिवश वासान महणत पाऊल पढ टाकल पािहज तच आह तझया जीवनाचा िशलपकार हा मतर मीच घडवणार माझ जीवन अस महणत आतमसात कला पािहज हाच मतर मनात घऊन परतयक यवकान िजजञासा वाढवन खऱया अथारन जाग झाल पािहज माणस घडत नसतात घडवावी लागतात आतमिवश वास िनमारण करावा लागतो माझयातला मी जागा करत जग बदलणयासाठी आधी मी बदलायला हवा आताची यवा िपढी िबघडली आह अस महणणाऱया वगारला दाखवायला हव की आमही उ ाचा भारत घडवणार आहोत यासाठी यवक-यवत नी परथम सवतःला घडवायला हव तयासाठी तयानी शरीर व मनाचया सबलतकड जासतीत जासत लकष िदल पािहज रोज ायाम कला पािहज सवामी िववकानद महणायच माझया िपरय िमतरानो रोज मदानावर जा खळ खळा वासरासारख हदडा ायाम करा जवहा तमही सबल व सशकत वहाल तवहा तमहाला परतयक गो चागलया परकार कळ शकल महणन आपल शरीर कमावणयासाठी रोज ायाम करण आवश यक आह िकशोरवयीन मल िनदरानाश रकतदाब मानिसक ाध नी गरसत झालली िदसत आहत वाढती सपधार चगळवाद नीितमलयाचा ऱहास घरातील वाद भय चचलता िनक आहार सपधारतमक वातावरण परीकषत कमी गण अिनचछन लादलला अभयासकरम यामळ मल नराश यकड जाऊ लागली आहत जानवारी 2010 चया पिहलयाच मिहनयात एकण 66 िव ाथयारनी आतमहतया कलया याच परमख कारण मलाची दबरल मन हच होय महणन मलाचया मानिसक सबलता व िनमरलतसाठी धयानधारणा ही आवश यक गो आह आनापानसती ह तयातील एक शासरोकत धयान श वासाचया साहाययान मनाची एकागरता व िनमरलता सबलता वाढत भय कमी होत चचलता दर होत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

मलाची आकलनकषमता वाढन जीवनात नितकता यत 2500 वषारपव गौतम ब ानी या साधनचा शोध लावला प गरजी शरी सतयनारायण गोएकाज नी 1969 मधय ही भारतातन ल झालली साधना परत भारतात आणली सपणर साधना श वासाशी सबिधत असलयामळ कठलयाही जातीचा वणारचा पथाचा दशाचा िव ाथ -िव ािथनी ही साधना करन आपल मन सबल व िनमरल करन ताणतणावमकत जीवन जग शकतो माणसाचा मद हा एका सकदात 800 हन अिधक गो ची न द घऊ शकतो तो 70 त 75 वष न थकता सतत काम कर शकतो तयात फार मोठी ऊजार असत ती जागिवणयासाठी आज खऱया अथारन गरज आह थॉमस एिडसन चार वषारचा असताना तयाला शाळतन परत पाठवल तयाचया िखशात िशकषकान िच ी टाकली होती तमचा टॉमी िशकषणात फार माग आह तो िशक शकणार नाही याच थॉमस एिडसनन आपली अतिरक मनोऊजार जागवन िवजचा िदवा तयार करन जगाला परकाशमान कल तयाआधी हजारावर अिधक तयाच परयोग फसल पण तो खचला नाही सगळा हा मानिसक परव ीचाच पिरणाम अबराहम िलकनन आपलया मलाचया मखयाधयापकाला िलिहललया पतरात मलाला समाजात कस वागायच व िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकवणयाची िवनती कली होती याच सामािजक िशकषणाची आज आपलया मलाना गरज आह आपण आपलया मलावर नसत अपकषाच ओझ लादतो िबचारी मल पार थकन जातात तयातन ती चकीचा मागर पतकरतात िचतरपटावर आतमहतयच खापर फोडन पालकवगर मोकळा होतो तीन तासात िसनमा आपलया मलाचया भावनाना हात घालतो मग जनमापासन आपलया बरोबर असणाऱया सवतःचया मलाचया भावना आपण का ओळख शकत नाही हा परश न पालकानी सवतःला िवचारला पािहज िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकणयासाठी मन सबल करणयासाठी खऱया अथारन तणावमकतीसाठी धयान महणज एक सवणरसधीच होय महणन पालकानो मल चकली-आपला अपकषाभग झाला तर तयाना जरर रागवा पण परमान (अतमरनात ओतपरोत परम भरलल अस ा) रागवलयानतर तवढच परमान तयाला जवळही घया िनिश चतच तयाना तमचा आदर वाटल या जगात तीन सदर िकरयापद आहत - परम करण मदत करण व सवा करण या तीन ईश वरी िकरयापदाना रोजचया जीवनात सथान दऊन आपल कटब आनदी व सखी बनवा आपलया

मलाना समजन घया व उ त समाज घडवा - द ा कोिहनकर (पाटील) पण

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला सवाततरय हव

वयसकर माणसानी शात बसन घडत असल त पाहाव आपल मत न दव नय वहारात फार लकष दऊ नय अस तरण िपढीला वाटत उलट आमच काळयाच पाढर अनभवान झाल आहत तया अनभवाचा तरण िपढीन फायदा करन घयावा अस जय ाना वाटत

जय नागिरकाच क कॉलज कट ाइतकच सवरमानय बनल आहत अगदी पारावर जमत नसली तरी वयसक मडळी कठ ना कठ एकतर जमतात कधी परष-परष कधी बायका-बायका तर काही िठकाणी जय नागिरकाचया जो ा एकतर यतात गपपाच िवषय सगळया कट ावर सामाईकच पनशनवाढ महागाई तरण िपढीच आपलयाला न मानवणार वागण कमी होत असलला िजवहाळा इतयादी इतयादी या सगळयात एक महततवाचा म ा नहमी चचत असतो मलगा सन नातवड आपापलया परीन व ाना गपप राहणयास सचवत असतात अन व ाना त मानय नसत एका कट ावर हाच िवषय रगला होता

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

एक आजोबा सागत होत मी मलाला फड बचत याबाबत सागायला गलो तर तो महणतो तमचया वळी वगळ होत आता सगळी गिणत बदलली आहत तमही यात लकष घाल नका त तणतणत सागत होत अर वगळ काय होत दोन मल तयाची िशकषण प-पाहण सगळा परपच चालवन आज मी एवढी िशललक ठवलीच आह ना आजकालचया मलाना आिण सनाना नसत पस उधळायला हवत मो ाच अिजबात ऐकायला नको तर काय अस महणत तयाचया प ीनही सर धरला मलग तसच सनाही तशाच अहो नातवडही आपलयाला बोलतात काल दपारी मला दोनची मािलका बघायची होती ब ाला महटल तझा तो ाण- ाण िसनमा बद कर मल वाईट ससकार होतात तयातन मी अस महणताच बटीन गळा काढला अन मग सनबाई महणाली आता दवाच िसनम दाखवन गळाच गणपती का बनवायच मलाना तयाना आताचया जगात जगायच आह तर जगात काय चालत त कळलच पािहज माझी मािलका बघायची राहन गली

तयावर दसऱया काक महणालया मला तर फार राग यतो घरात ह करा त कर नकाचा जप नको महणन मी दवळात जात तर तही तयाना पटत नाही दवळात रोज फरशीवर बसन साध आखडल तर कोण िनसतरणार अस सनबाई िवचारत माझ एक वळ ठीक आह पण यानाही सवाततरय नाही कशाच वय झाल महणज आमची मन का मली आहत वषारनवषारची िवचार करणयाची प त का बदलणार आह आमचया िपढीच तर फारच हाल झाल पव विडलधाऱयाचया मान-मयारदा साभाळायचया महणन आमही सवतला मरड घातली अन आता जीवन वयोमानानसार परावलबी झाल महणन मला-नातवडाचया पढही माघार घयावी लागत कधी-कधी मला वाटत जय नागिरकानी सवाततरयाची चळवळ उभारायला हवी

तयाचया या वाक यावर कट ावर खसखस िपकली हसणयाला वरवर िनिम िमळाल तरी परतयकाचया हदयात एक बारीक कळ उमटन गली आपलयालाही सवाततरय नाही ही भावना परतयकाचया मनात उफाळन गली जय नागिरक याबाबत काय करतील त करोत पण जयाचया घरात वयसक मडळी आहत तयानी मातर याबाबत जरर िवचार करायला हवा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

डाएट िटपस अधनमधन पण कस कवहा आिण काय खाव शक य असल िततकी मधलया खाणयाची वळ साभाळावी मखय जवणानतर कमीत कमी दीड

त दोन तास जाऊ ावत जवणानतर लगच लहर आली महणन खाऊ नय खाणयाच परमाण कमी कराव महणज जर तमही कठलाही पदाथर एक वाटी खाणार असाल तर अध वाटी खावा

वजनावर िनयतरण ठवणयासाठी तमही काय खाता यापकषाही िकती खाता याला महततव आह एखादा पदाथर पणर सोडन िदला तर काही जणाना नराश यही यत पण परमाण कमी ठवलत तर तमही तो पदाथर खाणयाचा आनद कठलाही मानिसक दबाव न ठवता लट शकता यापढ ऑिफसमधय भजी िकवा बटाटवडा मागवताना हा िनयम लकषात ठवा सवयीन ह नककी शक य होत

मधलया वळचया खाणयामधय िपणयाचया पदाथारचास ा समावश करा महणज कॉफी सरबत िकवा चहा हा खाणयाचया पदाथारबरोबर न घता वगळा पदाथर महणन घयावा तयाबरोबर शक यतो काही खाऊ नय

टीवहीसमोर बसन खायच टाळाव तस करताना आपण नककीच जररीपकषा जासत खातो लहान मलामधलया वाढतया वजनाचया परमाणाकड बघता तयानास ा तस कर दऊ नय

मधलया वळचया खाणयाच पदाथर बदला परय ान ह शक य आह गिहण नी घरात तळलल पदाथर (मखयतः बाहरन आणलल) न ठवण चागल घरी असल की दपारचया टीवही बघणयाचया वळत खालल जातात

तयाऐवजी शगदाण सकामवा (न खारवलला) घरी बनवलली सरबत तल कमी असलल पोह मरमर ला ा ला ाचया िपठीपासन कलल पदाथर र ाच पदाथर वगर चागल फकत खायचया परमाणाकड लकष ठवा कवळ िजभचया चवीसाठी खाणयाच टाळा

शवटी माणस हा सवयीचा गलाम असतो तमही जशी सवय लावाल तशी तमची जीभ तमच ऐकल नहमी बटा ाच वफसर खाणाऱया माणसालास ा वरील पदाथर खाणयाची सवय लावता यऊ शकत आिण ती लावावीच जर डायबिटस हाय बलड परशर वाढलला कोलसटरॉल यासारखया घातक आजाराना बळी पडायच नसल तर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व काचया दाही िदशा ासोपचाराची नयारी दिनया

lsquo दमाrsquo हा सनाचा िवकार आह ह आपणास सहजगतया उमगत पण सतत दमलयासारख वाटत ह lsquoचकीचया सनामळrsquo अस शकल ह आपलया लकषात यण जरा कठीण आह lsquoसपािडलायटीसrsquo िकवा lsquoिसलप िडसकrsquoमळ मान पाठ दखत ह आपणास माहीत असत पण ासाचा आकतीबध िबघडलयामळही अस होऊ शकत अस कोणी आपणास सािगतल तर त खर वाटणार नाही मनोिवकत मळ नराशय व नाहक िचता िनमारण होतात ह आपण वाचलल असत पण सनततर िबघडलयानही त िनमारण होऊ शकतात ह आपलया गावीही नसत पण अनक ाधी िवकार ह चकीचया सनामळ िनमारण होतात अस धयानात यऊ लागल आह व महणनच lsquo ासोपचारrsquo ह नवीन ततर झपाटय़ान िवकिसत होऊ लागल आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

इितहास वासतिवक पाहता lsquo ासाrsquoच अननयसाधारण महततव भारतीय दशरनानी िवशषत योगान फार पव च जाणल होत अस महटलयास त वावग ठरणार नाही िकबहना ास व तयाच िनयतरण (पराणायाम) हा शरीर व मन याना जोडणारा lsquoसतrsquo आह अशीच पवरसर ची धारणा होती व महणन lsquo सनश ीrsquoला अननयसाधारण महततव होत शरीराचया िविवध िकरयापकी काह वर आपल lsquoऐिचछकrsquo िनयतरण असत तर काही आपोआप घडतात (Reflex Involuntary of Au-tonomous ) हात हलवन चहाचा कप उचलण ऐिचछक (Voluntary ) तर हदयसपदन आपोआप (Involuntary ) पण lsquo ासrsquo ही सवरसाधारणपण एकच अशी िकरया आह की जी एकाच वळी ऐिचछक िनयतरणाखाली अस शकत (जस आपण जलद सन कर शकतो वा इचछपरमाण सथ दीघर सन कर शकतो) वा जो पणरपण परितिकषत अस शकत (जस आपण घाबरलयास सन आपोआप जलद होत व धयानास बसलयास सन आपोआप सथ व खोल होत)

सनाचया या खािसयतमळच योगशा ज एक सवरतक lsquoशरीर-मनोव कrsquo Body mind Medicine आह त पराणायामाचया माधयमातन उतक सनोपचार साधत व मनावर िनयतरण आण पाहत अनय परितिकष िकरया या पणरत आपलया ऐिचछक िनयतरणाचया बाहर असतात पण

सन हीच एक िकरया इचछावत व अिनचछावत अशा दोनही मजजाससथाचया िनयतरणाखाली असत व महणन तया माधयमातन सपणर lsquoमदवर िनयतरण आणणयाचा मानवान परय कला आह योगी हदयगती कमी-जासत कर शकतात वा lsquoभकrsquo ताबयात ठव शकतात तयाच हच रहसय आह मन आिण शरीर तसच ास-शरीर आिण मन याचा हा सबध जसजसा दगोचचर होऊ लागला आह तसतस चकीचया सनाच िविवध दषपिरणाम सप होऊ लागल आहत व महणनच या िवषयातल तजजञ आज आपणास सनपरिकरया (िवशष करन उचछवास) परत िशकणयास सागतात शा ीय बठक अगदी छोटय़ा बाळामधय आपलयाला उरो सन (Chest berathing ) आिण उदर सन (Abdominal berathing ) अशा दोनही िकरया सहजपण व तालब रीतया चालललया िदसतात पण आपण हळहळ या दोह तील ताल िवसरत जातो तसच परामखयान उरो सन व तही उधरव उरो सन (Upperchest Brcathina ) करीत राहतो साहिजकच

सनाचया lsquoउथळrsquo पातळीवरच राहतो व या अशा दीघरकालीक चकीचया सनामळ अनक िबघाडाना उदा सततची दमणक डोकदखी- मानदखी- पाठदखी ताणतणाव नाहक िचतागरसतता इ इ जनम दतो अस या िवषयातल तजजञ सागतात ताण वाढला की माणस अिधकािधक उरो सन करतो असही आढळन आल आह या सवर गो मळ शरीरातील

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

काबरनडाय ऑकसाइड वाय हा अिधक परमाणात बाहर फकला जातो तयाच रकतातील परमाण कमी झालयान रकत अिधक अलकलाइन होत रकताची आमलता कमी झालयान Bohr effect मळ िहमोगलोबीनपासन ऑिकसजन सटन पश ना उपलबध होणयाचया िकरयत अडथळा होतो तसच रकतवािहनया आकिचत होऊन िविवध अवयवाना व पश ना होणारा रकतपरवठाही कमी होतो याचा अिधक पिरणाम ऑिकसजन व गलकोज वर अितिरकत परमाणात अवलबन असणाऱया मदवर होतो व तयाच कायर िबघडत या सवर दषपिरणामाना `Brain Fog अस सबोधणयात यत या धकयान गरसत मदमळ आपली सवदनशीलता कमी होत lsquoमडrsquo सतत िबघडत राहतो व पिरघ मजजाससथा (Peripheral Nervous system ) अितसवदनशील होऊन सतत मगया यण दखण अशा तकरारी िनमारण होतात ाय लवकर दमतात पोटाचया ायवर पिरणाम झालयान वारवार शौचाची भावना होत (Irritable Bowel syndrome ) एखा ा िविश अ घटकाची अ लज वाढीस लागत व सनाचया ायवर अितिरकत ताण आलयान मान खाद व वरची पाठ दख लागत अस या िवषयातल तजजञ सागतात काही वळा या Brain Fog च पयरवसन घबराटीत (Panic attacks ) िकवा फोिबयातही होताना िदसत ह सवर टाळावयाच असल तर आपलया सनाचया गणव त बदल घडवन आणावयास हवा अस ह तजजञ सागतात चकीचया सनामळ िनमारण होणाऱया या सवर शरीरमनाचया िबघाडाना सन अकतीबधातील िबघाड Breathing Pattern Disorders ( BPD ) अस सबोधणयात यतो नमक काय करावयास हव

सन सधारणयाचा एक उ म उपाय महणज lsquoपराणायामrsquo ततर िशकण (अथारत योगय सन हा पराणायामाचा फकत एक आयाम आह ह यथ परकषारन धयानात घयाव) या ितिरकत शरीरातील िविवध भागाच अवयवाच िशिथलीकरण करन ासावर लकष किदरत करन सन सधारणयाची अनकिवध ततर आज उपलबध आहत तजजञाचया मागरदशरनाखाली व आपापलया परकतीनसार व आवडीनसार आपण याचा अवलब कर शकतो पराणायाम पराणायाम महणज काही मयारिदत अथारन िनयितरत ासोचछवास जाणीवपवरक

ासोचछवासाची परिकरया बदलण महणज पराणायाम योगाचया भाषत ास आत घणयाचया िकरयला परक उचछवासाचया िकरयला रचक तर दोह चया मधय खास थाबिवणयाचया परिकरयला कभक महणतात या परक रचकाचया तालावर िनयतरण आणन आपण ासोचछवास जया नाकपडय़ातन करतो तयाचया बदलावर िनयतरण आणन (उजवी डावी िकवा दोनही नाकपडय़ा) पराणायाम साधता यतो थोडकयात अितशय शा ोकत प तीन आपण पराणायामाचया रपान

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सन परिशकषण घऊन सन सधार शकतो अथारत या सजञा यथ ासोचछवासाचया भाषत समजािवलया असलया तरी स म अथारन तयाचा अितम सबध पराणशकतीशी महणज चतनय शकतीशी व पराणमय कोशाशी आह ह धयानात ठवण महततवाच) सन परिशकषण चकीची सन प ती आपलया इतकी अगवळणी पडलली असत की ती िवसरन योगय प त िशकणयासही िकतयक वळा सहा-सहा मिहन लाग शकतात यात मखय भर हा पणर उचछवासावर असतो तसच सनाच मखय तसच परक ाय िशिथलीकरणावर व lsquo सनभानrsquo आणणयावरही भर िदला जातो अशीच एक साधी-सोपी प त वर चौकटीत िदली आह lsquoसास की जररत ह िजदगी क िलयrsquo अस एका गाजललया िहदी गाणयात महटल आह त िकती खर आह व तया द ीन ासोपचाराच महततव एवहाना वाचकाचया धयानात आल असलच

सन ायाम हात असललया एखा ा खच वर आरामात बसा आपल हात खच चया हातावर सहजपण

िवसाव ा कोपरान बाहवर हलकासा दाब ा यामळ ासोचछवास करताना मानच वा खा ाच

ाय तमही साहिजकच वापर शकणार नाही नहमीपरमाण ास घतलयावर ओठ अलगद िवलग करा आिण हळवारपण त डान उचछवास करा ओठ परत बद करा कषणभर थाबा आिण सावकाश ास आत घया उचछवास पणर व दीघर झाला की ास आपोआपच खोल व पणर घतला जातो उचछवास ासापकषा दीघर असण आवशयक (व योगयही) असत ह सकाळसधयाकाळ वीस-वीस वळा करा सरवातीस योगय मागरदशरनाखाली व अगदी घडय़ाळ लावन हा सन अभयास करावा हळहळ त सहज साधल जाईल

- डॉ उलहास कोलहटकर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव - २००९

माय मराठी स थन ग यावषीरची िदवाळी िटटवाळा यथील rsquoमकताrsquo या लहान मली या अनाथ मास भट दऊन तथील लहानगया यासोबत िदवाळी साजरा कली याची ही काही कषणिचतर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हसवणक

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

httphindi-marathi-jokesblogspotcom

शरयावली

सपदिकय मडळ

१) शरी सागर राजणकर सपादक

२) शरी अवधत कामत सदसय

मािसकाची माडणी व िडझाईन

शरी िवजय जोशी

आवाहन

आपलयाकडील लख किवता editoremasikmaimarathiorg या ईमल आयडीवर

पाठवा ात आपल लख किवता ई कोणतयाही सवरपात (ऊ jpg pdf manu-

script ) चालतील िनवडलल लख ईमािसकात परकािशत कल जातील शकय झालयास

लखासोबत आपल छायािचतर पाठवाव तसच आपल सपकर करमाक ईमल कळवावत

Disclaimer

ईमािसकातील लख व तयातील माडलली मत ही तया लखकाची वयिकतक असन ससथा

तयास दजोरा दणार नाही

ईमािसक ह मोफत िवतरणाकिरता आह

ससथबाबत अिधक मािहती किरता wwwmaimarathiorg यथ अवशय भत ा

धनयवाद

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

नरक चतदरशी (आिश वन व चतदरशी) १ नरक चतदरशी

शरीमद भागवतपराणात अशी एक कथा आह - `पव परागजयोितषपर यथ भौमासर िकवा नरकासर या नावाचा एक बला असर राजय करीत होता दव व मानव याना तो फार पीडा दऊ लागला हा द दतय ि याना पीडा दऊ लागला तयान िजकन आणललया सोळा हजार उपवर राजकनयाना तरगात क डन ठवल व तयाचयाशी िववाह करणयाचा बत कला तयामळ िजकडितकड हाहाकार उडाला शरीकषणाला ही बातमी समजताच सतयभामसह तयान असरावर हलला कला नरकासराला ठार करन सवर राजकनयाना मक त कल मरताना नरकासरान कषणाकड वर मािगतला की `आजचया ितथीला जो मगल ान करील तयाला नरकाची पीडा होऊ नय कषणान तसा वर तयाला िदला तयामळ आिश वन व चतदरशी ही नरक चतदरशी मानली जाऊ लागली आिण लोक तया िदवशी सय दयापव अभयग ान कर लागल चतदरशीचया िदवशी पहाट नरकासरास ठार करन तयाचया रक ताचा िटळा कपाळास लावन शरीकषण घरी यताच नदान तयास मगल ान घातल ि यानी िदव ओवाळन आनद क त कला

२ यमतपरण

अभयग ानानतर अपमतय िनवारणाथर यमतपरण करणयास सािगतल आह हा तपरणाचा िविध पचागात िदलला असतो तो पहावा व तयापरमाण िवधी कराव तयानतर आई मलाना ओवाळत काही जण अभयग ानानतर नरकासराचया वधाच परतीक महणन कारीट पायान ठचन उडिवतात तर काही जण तयाचा रस (रक त) िजभला लावतात

३ नरकचतदरशीचया िदवशी बरा महतारवर ान

बरा महतारत कल गलल ान ह दवपरपरा या शरणीत यत व दवपरपरमळ िजवाला पढील लाभ होतात -

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

अ श ता पिवतरता व िनमरळता या परकारच ससकार होण

आ बरा महतारवर परकषिपत होत असलल ईश वरी चतनय व दवताचया लहरी गरहण करणयास समथर बनण

इ ईश वरी चतनय गरहण होणयासाठी सवतला दकष करण व ईश वराचया सकलप इचछा आिण िकरया या तीन परकारचया शक ती व या तीन शक त चया अनषगान जञानशक तीही गरहण करता यण

ई ानो र लावणयात यणारा िटळा द शक त वर स शक त नी मात कलयाच िनदशरक आह

तळशीिववाह

१ तळशीिववाह िवधी

िवषणचा (बाळकषणाचया मत चा) तळशीशी िववाह लावन दण असा हा िविध आह पव चया काळी बालिववाहाची प त होती हा िविध काितक श एकादशीपासन पौिणमपयरत एखा ा िदवशी करतात तयासाठी िववाहाचया पवरिदवशी तळशीवदावन रगवन सशोिभत करतात वदावनात ऊस झडची फल घालतात व मळाशी िचचा व आवळ ठवतात हा िववाहसोहळा सधयाकाळी करतात

२ तळशीच शरीकषणाबरोबर लगन होण याचा भावाथर

तळस ही पािवतरय व सािततवकता याच परतीक आह तळशीबरोबर शरीकषणाचा िववाह होण याचा अथर ईश वराला जीवाचा `पािवतरय हा गण अितशय िपरय असण याचच परतीक महणज शरीकषणान गळयामधय `वजयती माळा पिरधान कलली असण

महततव या िदवसापासन शभ िदवसाला महणजच महतारचया िदवसाना सरवात होत `हा िववाह भारतीय ससकतीतील आदशरतव दशरवणारा िववाह आह अस मानल जात

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

प त घराचया अगणात शणाचया पाणयाचा सडा घालावा तळस कडीमधय असलयास कडीला पाढरा रग ावा पाढर या रगाचया माधयमातन ईश वराकडन यणारी शक ती आकषरन घतली जात तळशीचया भोवती सािततवक रागोळी काढावी तयानतर ितची भावपणर पजा करावी पजा करताना पि मला त ड करन बसाव

पराथरना ह शरीकषणा व ह तलसीदवी आज िदवसभरात तमचयाकडन जी शक ती मला िमळल ती रा व धमर याचया रकषणासाठी वापरली जाऊ द सकटात िनराश न होता ई रावर माझी अखड शर ा व भक ती अस द

नामजप या िदवशी पथवीवर कषणतततव जासत परमाणात कायररत असत तळशीचया झाडातनही जासत परमाणात कषणतततव कायररत असत या िदवशी शरीकषणाचा नामजप करावा पजा झालयानतर वातावरण खप सािततवक होत तया वळीही शरीकषणाचाच नामजप करावा

तळशीच फायद तळस ही जासत सािततवक असलयान ितचयात ईश वराची शक ती मो ा परमाणात आकिषत होत तळशीची पान िपणयाचया पाणयात टाकलयामळ पाणी श व सािततवक होत आिण तयात शक ती यत तया पाणयामाफर त िजवाचया परतयक पशीत ईश वराची शक ती कायररत होत

दविदवाळी

कलसवामी कलसवािमनी इ दवदवता याचयाखरीज अनय दवदवताचीही वषारतन एखा ा िदवशी पजा होऊन तयाना नव अपरण होण आवशयक असत मागरशीषर श परितपदचया िदवशी आपल कलदवत व इ दवता याबरोबरच सथानदवता वासतदवता गरामदवता आिण गावातील अनय मखय व उपदवदवताना तसच महापरष वतोबा इतयािद िन सतरीय दवदवताना तयाचया मानाचा भाग पोहोचिवणयाच कतर पार पाडतात या िदवशी पकवा ाचा महानव दाखिवला जातो

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

ल मीपजन (आि वन अमावा या) ल मीपजन

सामानयत अमावासया हा अशभ िदवस महणन सािगतला आह पण तयाला अपवाद या अमावासयचा आह हा िदवस शभ मानला आह पण तो सवर कामाना नाही महणन शभ महणणयापकषा आनदी िदवस महणण योगय ठरत `परातकाळी मगल ान करन दवपजा दपारी पावरणशरा व बरा णभोजन आिण परदोषकाळी

लतापललवानी सशोिभत कललया मडपात ल मी िवषण इतयािद दवता व कबर याची पजा असा या िदवसाचा िविध आह या िदवशी िवषणन ल मीसह सवर दवाना बळीचया कारागहातन मक त कल आिण तयानतर त सवर दव कषीरसागरात जाऊन झोपल अशी कथा आह तयाचयापरीतयथर परतयकान आपापलया घरी सवर सखोपभोगाची उ म वसथा करावी व सवरतर िदव लावाव अस सािगतल आह ल मीपजन करताना एका चौरगावर अकषताच अ दल कमल िकवा सविसतक काढन तयावर ल मीचया मत ची सथापना करतात ल मीजवळच कलशावर कबराची परितमा ठवतात तयानतर ल मयािद दवताना लवग वलची व साखर घालन तयार कललया गायीचया दधाचया ख ाचा नव दाखिवतात धन गळ साळीचया ला ा ब ास इतयािद पदाथर ल मीला वाहन नतर त आप त ाना वाटतात मग हातातील चडीन िपतमागरदशरन करतात (हातातील पिलता दिकषण िदशकड दाखवन िपतमागरदशरन करतात) बरा णाना व अनय कषधापीिडताना भोजन घालतात रातरी जागरण करतात पराणात अस सािगतल आह की आिश वन अमावासयचया रातरी ल मी सवरतर सचार करत व आपलया िनवासासाठी योगय अस सथान शोध लागत िजथ सवचछता शोभा आिण रिसकता आढळत ितथ तर ती आकिषत होतच िशवाय जया घरात चािरतरयवान कतर दकष सयमी धमरिन दवभक त व कषमाशील परष आिण गणवती व पितवरता ि या वासत करतात तया घरी वासत करण ल मीला आवडत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

ल मीपजनाचया िदवशी ल मी व कबर याची पजा का करतात

कोजागरीस ल मी व इदर या दवताच पजन सािगतल आह तर या अमावासयस ल मी व कबर या दवताच पजन सािगतल आह ल मी ही सप ीची दवता आह तर कबर हा सप ी-सगराहक आह अनकाना पस िमळिवणयाची कला साधय आह पण तो राखावा कसा ह माहीत नाही िकबहना पसा िमळिवणयापकषा तो राखण साभाळण व योगय िठकाणीच खचर करण ह फार महततवाच आह खचर कसा करावा ह अनकाना कळत नाही तयामळ अनाठायी खचर होऊन पसा तयाचयाजवळ िशललक रहात नाही कबर ही दवता पसा कसा राखावा ह िशकिवणारी आह कारण तो धनािधपित आह महणन या पजकरता ल मी व कबर या दवता सािगतललया

आहत सवरच लोक िवशषत ापारी ही पजा मो ा उतसाहान व थाटामाटात करतात या

अल मी िनसारण

गण िनमारण कल तरी दोष नाहीस झाल पािहजत तरच गणाना महततव यत यथ ल मीपराप तीचा उपाय झाला तसच अल मीचा नाशही झाला पािहज महणन या िदवशी नवीन करसणी िवकत घतात ितला ल मी महणतात तया करसणीन मधयरातरी घरातील कर सपात भरन तो बाहर टाकावा अस सािगतल आह याला अल मी (कचरा - दािरदयर) िनसारण महणतात एरवही कधीही रातरी घर झाडण वा कर टाकण करावयाच नसत फक त या रातरी त करावयाच असत कचरा काढताना सप व िदमडी वाजवनही अल मीला हाकलन लावतात

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

बिलपरितपदा (काितक श परितपदा)

बिलपरितपदला बळीची पजा करतात बळीन राकषस कळात जनम घऊनही तयाचया पणयाईन तयाचयावर वामनदवाची कपा झाली तयान ईश वरीकायर महणन जनतची सवा कली तो सािततवक व ीचा व दानी राजा होता परतयक मानव हा सरवातीला अजञानी असलयामळ तयाच हातन वाईट कतय घडत असत परत जञान आिण ईश वरीकपमळ तो दवतवाला पोहच शकतो ह या उदाहरणावरन िदसन यत

कथा हा साडतीन महतारपकी अधार महतर आह बिलपरितपरदची कथा अशी - बिलराजा हा अतयत दानशर होता दारी यणारा अितिथ ज मागल त तयाला तो दान दत अस दान दण हा गण आह पण गणाचा अितरक हा दोषाहरच असतो कोणाला काय कवहा व कोठ ाव याचा िनि त िवचार आह व तो शा ात व गीतन सािगतला आह सतपातरी दान ाव अपातरी दऊ नय पण बिलराजा कोणालाही कवहाही ज मागल त दत अस अपातर माणसाचया हाती सपि गलयान त मदोनम होऊन वाटल तस वाग लागतात तवहा भगवान िवषणन मजा मलाचा अवतार घतला वामन महणज लहान मजा मलगा लहान असतो व तो `ॐ भवित िभकषा दही महणज `िभकषा

ा अस महणतो िवषणन वामनावतार घतला व बिलराजाकड जाऊन िभकषा मािगतलयावर तयान िवचारल ``काय हव तवहा वामनान ितरपाद भिमदान मािगतल वामन कोण आह व या दानामळ काय होणार याच जञान नसलयान बिलराजान ितरपाद भिम या वामनाला दान िदली तयाबरोबर या वामनान िवराटरप धारण करन एका पायान सवर पथवी ापन टाकली दसर या पायान अतिरकष ापल व ितसरा पाय कोठ ठव अस बिलराजास िवचारल ितसरा पाय आपलया मसतकावर ठवा अस बिलराजा महणाला तवहा ितसरा पाय तयाचया मसतकावर ठवन तयाला पाताळात घालावयाच अस ठरवन वामनान ``तला काही वर मागावयाचा असल तर माग (वर बरिह) अस बिलराजास सािगतल तवहा `आता पथवीवरील माझ सवर राजय सपणार आह व आपण मला पाताळात घालिवणार आहात तवहा तीन पावल टाकणयाच ज सवर घडल त पथवीवर परितवष तीन िदवस तरी माझ राजय महणन ओळखल जाव असा तयान वर मािगतला त तीन िदवस महणज आिश वन कषण चतदरशी अमावासया व काितक श परितपदा याला बिलराजय अस महणतात बिलराजयात आपलया मनाला वाटल तस लोकानी वागाव अस धमरशा सागत मातर शा ान सािगतलली िनिष कम सोडन अभ यभकषण अपयपान व अगमयागमन ही िनिष कम आहत महणन या िदवसात माणस दार उडिवतात (आतषबाजी करतात) पण दार पीत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

नाहीत शा ान परवानगी िदली असलयान परपरन लोक या िदवसात मौजमजा करतात अशी ही िदवाळी बिलपरितपदचया िदवशी जिमनीवर पचरगी रागोळीन बिल व तयाची पत नी िवधयावली याची िचतर काढन तयाची पजा करावी तयाना म मासाचा नव दाखवावा यानतर बिलपरीतयथर दीप व व याच दान करतात या िदवशी परातकाळी अभयग ान कलयावर ि या आपलया पतीला ओवाळतात दपारी पकवा ाच भोजन करतात िदवाळीतला हाच िदवस परमख समजला जातो या िदवशी लोक नवी व ावरण लवन सवर िदवस आनदात घालिवतात या िदवशी गोवधरनपजा करणयाची परथा आह तयासाठी शणाचा पवरत करन तयावर दवार व फल खोचतात व कषण गोपाळ इदर गायी वासर याची िचतर शजारी माडन तयाचीही पजा करतात व िमरवणक काढतात

भाऊबीज (यमि तीया)

१ अथर हा िदवस महणज शरद ऋततील काितक मासातील ि तीया ि तीयचा चदर आकषरक व वधरमानता दाखवणारा आह तवहा `िबजचया कोरीपरमाण बधपरमाच वधरन होत राहो ही तयामागची भिमका आह आपलया मनातील ष व असया िनघालयामळ सवरतर बधभावनची कलपना जागत होत महणन तयाकिरता भाऊबीजचया सण बध-भिगन चा परमसवधरनाचा हा िदवस आह जया समाजात भिगन ना समाजातील व रा ातील परष वगर भिगनी समजन तयाचया सरकषणाची जबाबदारी घऊन तयाना अभय दतील व तयामळ तया समाजात िनभरयतन िफर शकतील तो िदवस महणज दीपावलीतील भाऊबीज पजनाचा िदवस

२ कथा व िवधी `काितक श ि तीयला यमि तीया ह नाव आह हा िदवस भाऊबीज या नावानही परिस आह या िदवशी यम आपली बहीण यमना िहचया घरी जवायला गला महणन या िदवसाला यमि तीया अस नाव िमळाल या िदवशी कोणतयाही परषान सवतचया घरी पत नीचया हातच अ घयायच नसत तयान बिहणीचया घरी जाव आिण ितला व ालकार वगर दऊन ितचया घरी भोजन कराव सखखी बहीण नसल तर कोणतयाही बिहणीकड िकवा अनय कोणतयाही ीला भिगनी मानन ितचयाकड जवाव अस सािगतल आह

या िदवशी यमराज आपली बहीण यमना िहचया घरी जवायला जातो व तया िदवशी नरकात िपचत पडललया जीवाना तया िदवसापरत मोकळ करतो एखा ा ीला भाऊ नसल तर ितन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

कोणाही परपरषाला भाऊ मानन ओवाळाव त शकय नसलयास चदराला भाऊ मानन ओवाळतात अपमतय यऊ नय महणन धनतरयोदशी नरक चतदरशी व यमि तीयस मतयची दवता यमधमर याच पजन करन तयाचया चौदा नावानी तपरण करणयास सािगतल आह तयामळ अपमतय यत नाही अपमतय िनवारणाथर `शरी यमधमरपरीतयथर यमतपरण किरषय असा सकलप करन तपरण करावयाच हा िविध पचागात िदला आह तो पहावा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

रगावली

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िव िव धा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

कॉलज कमपसमधय कवळ धमाल मसती करणयाऐवजी तया तरणानी एका खडगावाचा रसता धरला गावातील आिदवास सोबत एकरप होत तयाना सवतचया पायावर उभ

करणयाचा सकलपच िव ाथयारनी कला सवचछतागह आरोगय उपिजिवकसाठी रोजगार मागरदशरनशती ततरजञान िशकषणाची वसथा असा एकक टपपा पणर करीत सहा वषारत तया गावाचा चहराच बदलन टाकला आपल किरअर घडवतानाच दशाचया िवकासात खारीचा वाटा उचलणारी ही धययवडी तरण मडळी आहत चचरगटचया कसी कॉलजची

रा ीय सवा योजना (एनएसएस) उपकरमातन कवळ परीकषचया माकारसाठी समाजसवा करणयाऐवजी इतराचया चह-यावरील हासयातन समाधानाच १०० टकक माकर िमळवणार ह उदाहरण आदशरवत असच आह याच योगदानाब ल कॉलजची िव ाथीन असललया जहारा शख आिण परा डॉ सतीश कोलत याना सवाततरयिदनी मबई िव ापीठाकडन िवशष परसकरान सनमािनत करणयात यईल तवहा कॉलजसह तया गावाचाही उर अिभमानान भरन आलला असल

सफाळयापासन अदाज ४ िकमी अतरावर असलल करवाळ ह हजार लोकवसती गाव सवततर भारतात िवकासापासन िकतीतर मल दर असलली करवल पाडा भागाडी पाडा राजन पाडा पाटील पाडा वाळतल ह गावातील पाड २००४ मधय कसी कॉलजमधील एनएसएसच िव ाथ आपलया कोलत सरासोबत या गावात टरिनग कमपसाठी पोहोचल आिण तयानतर तया गावचच होऊन गल आमही मबईतील समसयाबाबत नहमीच तावातावान बोलतो पण अडचणी काय असतात ह मी पिहलयादा तया गावात पािहलया दोन वळचया अ ासाठी झगडणारी िचमरडी मल साधया सवचछतागहाची नसलली वसथा रोजचया जगणयासाठीची धडपड ह पािहलयानतर आमही सवारनीच या गावचा कायापालट करणयाचा सकलप कला आवहान मोठ होत पण तयासाठी मानिसक तयारीही कली होती गली सहा वष करवाळशी भाविनक नात िनमारण

आिण गावाच नशीब पालटल

झालला शरद श ी सागत होता

िवकासाचया नावावर अगोदर अनकदा फसवल गललया गावातील लोकाचा िव ास िजकण हच सवारत मोठ आवहान होत सवतचया िखशातील एनएसएसमधन िमळणार पस एकतर जमवत सवचछतागहाच काम हाती घतल घरी कधी झाड हातात िव ाथ हातात फावडा कदळ घऊन साथी हात बढाना महणत कामात जपल तयानतर सर झाला िवकासकामाचा सपाटा आिदवास ना फळ भाजया याच बी वाटप करन लागवडीसदभारत मागरदशरन गावातील मिहलाना कागदाचया िपश ापासन त सणासदीला लागणार सामान बनवणयाच परिशकषण मोतीिबद िकवा कनसरची पराथिमक लकषण जाणवणा-या गावक-याची मनधरणी करन मबईत तयाचयावर यशसवी उपचार िव ाथयारना िशकषणाची गोडी लागावी यासाठी परय आता गावाचा बराचसा चहरा या िव ाथयारनी बदलन टाकला आह आमच काम इथच सपलल नाही या सपणर गावाला सवतचया पायावर उभ कलयानतरच आमच िमशन िवहलज डवहलपमणट यशसवी होईल आिण तयानतरच आमही पढचा िवचार कर िव ाथयारनी सवतचया िखशातन पस काढन गावात दोन िशलाई मिशन घऊन िदलया आहत तयातन बनणा-या कापडी िपश ा कागदी िपश ा कॉलजच िव ाथीचर काय आमच पराधयापकही आनदान घतात यातन अनक घराना रोजगार िमळाला आह यवा जागर परसकारातील पस पॉकटमनी यातन िव ाथयारनी या उपकरमासाठी पस उभ कल पण काम कठही थाब िदल नाही या समाजसवतन आमचया िव ाथयारचया चहऱयावर िदसणार समाधान माझयासाठी खप मोलाच आह अस कॉलजमधय एनएसएस समनवय डॉ कोलत यानी सािगतल कॉलजचया सहकायारिशवाय ह सार शकय नसलयाचा उललखही कोलत आवजरन करतात दशाचया िवकासात आपण खारीच वाटा उचलतोय याच या सवर िव ाथयारचया चह-यावर िदसणार समाधान एनएसएसचया माकारचया िकतयकपटीन अिधक आह टीम वकर मळच

करवाळ गावातील आिदवास सोबत काम करताना आयषयाकड बघणयाचा नवा द ीकोन िमळाला कसीचया एका एनएसएस यिनटन जो परय कला तयाचप तीन परतयक कॉलजन आपापलया परीन असा एखादा उपकरम हाती घतलयास कोणतयाही सरकारी मदतीिशवाय गरामीण भागाचा कायापालट करण शकय आह - परवीण मळय

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दहरी कातरी आउटसोिसगची गलया बधवारी भारतीय आयटी उ ोगात अचानक हलचल झाली राग हतबलता अगितकता अशा सिमशर भावना कत कलया जाऊ लागलया पवीचयार अमिरकन अधयकषाचया िनवडणकामधय आऊटसोिसरग या िवषयी आवाज उठला होता पण िनवडणका सपताच हा िवषयही थाबला होता तयाचमळ भारतीय कमपयटर उ ोगातील काळजीच वातावरण िनवल होत आता १०० पकी ३७ िसनटचया िनवडणका नोवहबरमधय यऊ घातलया आहत तयामळ अमिरकन राजकारणी परत एकदा आम आदमीचया िजवहाळयाचया िवषयाचया शोधात होत अमिरकतील सधयाचया आिथकर पिरिसथतीत वाढतया बकारीत अडकललया आम आदमीचया सवारत जवळची टाळया िमळवणारी घोषणा महणज आता आमही आऊटसोिसरग होऊ दणार नाही हमखास मत िमळवणाऱया अशा घोषणा जगातील कठलया राजकारणयाला मोह पाडणार नाहीत

भारतातील आयटी उ ोग भारतातील आयटी उ ोग आज ६० िबलीयन डॉलसरचयावर गला आह आजही तो वषारला २० त २२ टकक इतका वाढतो आह अथारत हा आकडा मोठा वाटत असला तरीही तो जागितक आयटी उ ोगाचया कवळ ५ टकक स ा नाही तयामळ जागितक राजकारणावर परभाव करणयाची कषमता अजनही या भारतीय उ ोगात नाही नसकॉमचया अदाजापरमाण २०२० पयरत हा भारतीय उ ोग कदािचत आजचया ४ पट मोठा महणज २२५ िबलीयन डॉलसरपयरत पोहोच शकल आजचया भारतीय आयटी उ ोगाचया ६० टककयापयरतचा वाटा एक ा अमिरकन बाजारपठतन यतो महणजच २०२० पयरत अमिरकतन भारतीय आयटी उ ोगाला १५० िबलीयन डॉलसरपयरत धदा िमळण आवशयक आह अमिरकन अधयकषाचया गलया २-३ मिहनयाचया वकत ामळ महणनच भारतीय उ ोगात थोड िनराशच व भीतीच वातावरण आह अथारत ही भीती आह ती उ ोगात होणाऱया वाढीची पण तयाहनही राग आह तो जया अमिरकन आजपयरत जगाला जागितकीकरणाच खलया बाजारपठच अथरकारण िशकवल तीच अमिरका आता सवत मातर तया िशकवणीचया बरोबर उलट कती करताना िदसत आह अमिरकचया दटपपीपणाचा राग बऱयाच भारतीय िवचारवताना आला आह भारतान मातर अमिरकन उ ोग तयाची उतपादन या सवारना भारतीय बाजारपठ उघडी करन ायची अगदी तयाचा भारतीय उ ोगाना तरास झाला तरीही आिण अमिरका सवत मातर अमिरकन कपनयाना कायद करन भारतात धदा पाठवणयापासन रोखणार भारतीयाच िवहसा भरपर महाग करणार व सवतचया अथरकारणातील खलपणा सपवन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सरकषण िभती उभया करणार गलया काही मिहनयात अमिरकतील िबकट आिथकर पिरिसथतीमळ काही मोठ अमिरकन उ ोग आपलया आयटीमधील गतवणकीला कातरी लावत आहत तयामळ २०१०-११ या वषारतच भारतीय आयटी उ ोगाचया वाढीवर लकषणीय पिरणाम िदसणार आह दबळा होत जाणारा डॉलर ही आणखी एक मोठी काळजी आह अशा पिरिसथतीत अमिरकन सरकारन आऊटसोिसरग िवर खरोखरच कायदा आणला िकवा आऊटसोिसरग करणाऱया कपनयाना करसवलती न दणयाचा धाक ह सरकार घाल लागल तर भारतीय आयटी उ ोगावर याचा नककीच वाईट पिरणाम होईल

ओबामा काय महणाल गलया बधवारचया िनवडणक सभमधय ओबामानी अमिरकतील बरोजगारीब ल िचता कत करताना अमिरकन उ ोजकाना धमकी वजा इशारा िदला सधयाचया अमिरकन आिथकर पिरिसथतीवर मलमप ी करणयासाठी अमिरकन सरकार ३५० िबलीयन डॉलसरचा एक पलन पढ रटणयाचा परय करीत आह तयामधय साधारण २०० िबलीयन डॉलसर करसवलतीचया रपात अमिरकन उ ोगाला दणयाचाही िवचार आह या करसवलती उ ोगाना ह ा असतील तर उ ोगानी रोजगार िनिमत करण आवशयक आह अस ओबामाच महणण आह ही रोजगार िनिमत करणयासाठी अमिरकन उ ोगानी नवीन पलटसमधय गतवणक करावी व अशा नवीन पलटसमधय नवीन रोजगार उपलबध करावा अशी अपकषा आह पण जर ह उ ोग आपलयाजवळील काम अमिरकन लोकाना न दता अमिरकबाहर पाठवत असतील तर तयाना या २०० िबलीयन डॉलसर कर सवलतीचा फायदा दणार नाही अशी घोषणा ओबामानी कली

मळात आऊटसोिसरगची सरवात झाली ती अमिरकन कपनयाना जासत नफा िमळावा महणन जया कामाला अमिरकत १०० डॉलर खचर होतो तच काम भारतातन िकवा चीनमधन ४० त ५० डॉलसरमधय करन िमळत असल तर तयामळ अमिरकन कपनयाचाच नफा वाढत होता व तयामळ वाचललया नफयाची गतवणक अमिरकन कपनया नवीन उ ोगात करत होतया पण गलया २ वषारत अमिरकन आिथकर ससथातील सकटामळ बाजारपठतील गतवणक योगय पसाच कमी झाला

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व तयाची झळ एक एक करत सवरच उ ोगाना बसली बद होणार उ ोगधद व तयाना सावर न शकणारी अशकत झालली आिथकर बाजारपठ अशा दहरी कातरीत अमिरका सापडली बरोजगारीच परमाण कधी नवह त २ आकडी सखयपयरत फगल िवशषत मधयमवगीयारत बरोजगारी वाढली व तयानी चढवललया आवाजाकड अमिरकन राजकारणी लोकाना लकष ावच लागल काही दशकापवीर जपानी मोटारगा ानी अमिरकन बाजारपठ काबीज करायला सरवात कलयावर तयाचा पिरणाम अमिरकन कार उ ोगावर झाला पण तयावळी बरोजगार होणाऱयामधय कामगाराची सखया जासत होती आता पाढरपशा लोकाचया नोकऱया भारतात जाऊ लागलयावर तयाचा आवाज खास करन िनवडणकाचया काळात अमिरकन राजकारणयाना ऐकावाच लागला या सवारचा पिरणाम महणन अमिरकन अधयकषाना आपलया डमोकरटीक पकषाला मत िमळवणयासाठी आऊटसोिसरगब ल अशी वकत करावी लागली

अमिरकत व भारतात काही लोकानी रा ाधयकषाचया या घोषणचा वगळा अथर लावला आह तयाचया मत रा ाधयकषाचया घोषणचा भारतात होणाऱया आऊटसोिसरगवर काहीच पिरणाम होणार नाही कारण करसवलतीचा नकार कवळ अमिरकन बहरा ीय कपनयासाठीच आह गलया िकतयक वषारत िसटीबक जी इ सारखया मो ा अमिरकन कपनयानी आपलया उ ोगाच जाळ जगातील ७० त ८० दशात पसरवल आज अमिरकन कर काय ापरमाण अशा अमिरकन कपनयानी बाहरचया दशात कमवललया फाय ावर तयाना अमिरकत टकस भरावा लागत नाही अशा बऱयाच अमिरकन उ ोगानी परदशात (जयामधय भारतही आह) उ ोग बाधन आपल नफयाच परमाण वाढवल पण हा पसा अमिरकत परत न आणलयामळ तयाना अमिरकत कर भरावा लागला नाही व महणनच या कपनयानी अमिरकऐवजी अनय दशात रोजगार िनिमत कली यावर उपाय महणन अशा कपनयाना करसवलती नाकारणयाची घोषणा झाली असलयाचा शोध काही िवचारवतानी माडला आह भारतीय आयटी उ ोगाला यामळ नकसान न होता फायदाच होईल असही काह ना वाटत कारण करसवलत न िमळणयाचया भीतीन जर आयबीएमन आपला भारतातील आयटी उ ोग कमी कला तर त काम भारतीय आयटी कपनयाना िमळ शकल याउलट काही भारतीय आयटी कपनयानी आता आमहीच अमिरकत जाऊन तथ रोजगारिनिमत करतो महणज राजा आमचयावर महरबान राहील अशा घोषणा करणयास सरवात कली आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

परतयकषात काय होऊ शकल आज अमिरकतील राजकारणयासमोर ढासळणारी िकवा न सावरणारी अथर वसथा इराक-अफगाण य ावर होणारा वारमाप खचर व लोककषोभ सतत वाढणारी बरोजगारी व तयामळ वाढणारी गिरबी अस पर उभ आहत या सवारवर मात करणयाचा जालीम उपाय कोणाकडच नाही नोवहबरमधय िनवडणका समोर उभया आहत िसनटचया जागा िजकलया नाहीत तर रा ाधयकषाचा पकष िसनटमधय अलपमतात जाईल व तयामळ रा ाधयकषाना आपलया योजना पढ रटायला व अमिरकवर राजय करायला जड जाईल िनवडणका िजकणयासाठी लोककषोभ िनवडण अतयत जरर असत व त कमीत कमी वळात साधय करायच असल तर गललया ८४ लकष नोकऱया तमहाला परत िमळवन दतो यापकषा परभावी घोषणा कोणतीच होणार नाही अमिरकचया अधयकषानी याच िवचारान अशी घोषणा कली ओटायो या राजयातही िनवडणका आहत तथील राजय सरकारन सरकारी उ ोगाना आऊटसोिसरगवर बदी घालणयाचा कायदाच पास कला

भारताचया द ीन ओटायो ह ५० पकी एक राजयच असल व तया राजयातन भारतीय आयटी कपनया जासत वसाय करत नसलया तरी अशा काय ामळ आपलयाला पाढरपशा वगारची मत िमळतील अशी भावना इतर राजय सरकाराची झाली तर ही राजयही यतया १ मिहनयात अस कायद करतील ५० पकी २० राजयानी जरी अस कायद आणल तरी तयाचा पिरणाम भारतीय आयटी उ ोगावर होईल ददवारन अशा काय ामळ अमिरकन बरोजगाराचया सखयत फारसा फरक पडणार नाही पण स ाधारी पकषाला मत िमळणयास मातर तयाचा फायदा होईल भारतीय आयटी उ ोगान अशा काय ाकड एक सधी महणन पाहण गरजच आह आजपयरत भारतीय आयटी उ ोग हा अमिरकन बाजारपठवर पणरत अवलबन होता पण एककाळी ८४ टकक उ ोग हा अमिरकतन यत होता तयाचा वाटा आता ६० टककयावर आला आह याचाच अथर भारतीय उ ोग जगातील अनय दशातील बाजारपठतही परवश कर लागला आह गलया २-३ ितमाहीतल आयटी कपनयाच जाहीर झालल आकड हच दशरवतात आखाती दशातन यणारी मागणी सतत वाढत आह आज याच दशाकड भरपर पटरो डॉलसर आहत व नवीन अरब िपढीला मािहती ततरजञानाच महततवही पटल आह तयामळच आखाती दशात भरपर सधी उपलबध आहत भारतीय कपनया आज आिफरका व लटीन अमिरका ाही खडाकड पाहत आहत बराझील िचली द आिफरका नायजिरया घाना किनया अशा ५० दशामधय आज भारतीय आयटी कपनया पोहोचत आहत सधयाचया जागितक आिथकर मदीची झळ या दशाना फारशी लागलली नाही व तयामळच

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

या दशाचया अथर वसथा झपा ान सधारणयाचया मागारवर आहत

आजपयरत भारतीय आयटी कपनयानी िमळवलला अमिरकतील अनभव या दशाचया बाजारपठत वापरला तर तयाचा फायदा तया दशाना व भारतीय आयटी कपनया या दोघानाही होईल पवकर ड चीन मलिशया जपान ह दशही पढ यत आहत चीन व भारत या दोन दशानी परसपरावर िव ास दाखवन या व अनय उ ोगात एकमकाना मदत कली तर एक मोठी आिथकर रीतया सम परचड बाजारपठ िनमारण होऊ शकत रिशयासारखा खडपराय दशही आपली आिथकर वसथा सधारत आह व तयानाही भारतीय तजजञाची गरज भासणार आह महणजच उ ोग वाढीमधय अमिरकन नकार िदला तर ती एक सधी साधन भारतीय आयटी उ ोगान जगातील अनय बाजारपठा काबीज करण जररीच होईल तया द ीन काही आयटी कपनयानी मोचबारधणीस सरवातही कली आह याचबरोबर कवळ कर सवलत नाही महणन अमिरकन उ ोग भारतात होणार आऊटसोिसरग थाबवणार नाहीत जागितक सपधतर जर अमिरकला यरोप-चीनशी टककर

ायची असल तर भारतातील आऊटसोिसरग आज तरी अिनवायर वाटत आह त कल नाही तर अमिरकन कपनयाच नफयाच परमाण घटल व कराचही अमिरकला या उ ोगाकडन कर वसली हवी असल तर तयानी नफा िमळवण आिण आऊटसोिसरग करण जररी आह

अथारत नोवहबरमधय जवहा अमिरकच अधयकष भारतभटीवर यतील व अमिरकन उतपादन अणऊजार भट ा भारतीयाना िवक लागतील तवहा भारत सरकारनही तयाना ठणकावन सागण गरजच आह की जर तमही भारतात आऊटसोिसरग करणयावर बदी घालत असाल तर अमिरकन अणऊजार भट ा आमहाला नकोत अमिरकतील भारतातील अशा सभा परोजकटसच आकड बिघतल व तयामळ अमिरकला होणारा फायदा बिघतला तर बहधा अमिरकच अधयकष भारतातील आऊटसोिसरग अमिरकला कस चागल आह हच अमिरकत परत जाऊन अमिरकन कागरसला पटवन सागतील अथारत तोपयरत िसनटचया िनवडणकाही सपलया असतील

परवा टी वही चनलवर य क च माजी पतपरधान टोनी बलअर याची मलाखत ऐकली तयानी पाि मातयाना िदलला इशारा फार महततवाचा आह त महणतात की गली दोन शतक पाि मातय एवढ बलवान झाल होत की जगाचा सवर इितहास तयानी तयाचया द ीकोनातन बिघतला व िलिहला पण २१ चया शतकाचा इितहास मातर भारत व चीनच लोक तयाचया द ीकोनातन बघणार व िलिहणार आहत व आपण सवर तो वाचणार आहोत - दीपक घसास

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

पयरटनाचया नकाशावर महारा

िदवाळीचया स ीमधय उ रत हिर ार ऋिषकश निनताल मसरी कठही जायच ठरल की महारा ातील हरह री पयरटक नवी िदललीत थाबनच पढ जातो तयामळच िदललीतल पराच थमान पाहन तयाचया मनात थोडी भरात िनमारण झाली आता महारा ातला टिरसट तयाच पलनस बदलणार काय अशी शका उ रतलया टर ऑपरटरनाही सतावत असल उ रतील राजयापरमाणच कनारटक करळ आधर परादशच टर ऑपरटरही महारा ातील पयरटकाकड डोळ लावन असतात पण इतर राजयातलया पयरटकाचया िलसटमधय महारा ाचही असच सथान असत का

महारा आिण गजरात या राजयाकडन दशभरातील िकतयक पयरटनसथळाना मोठ उतप िमळत दश-िवदशापरमाणच महारा ातील सथळानाही इथलयाच पयरटकाची मोठी झबड उडतच रमणीय िकनार आबा-नारळाचया बागा आिण खाणयािपणयाची चगळ असलली िवसतीणर कोकण िकनारप ी महाल मी-रकाळा तलाव-जयोितबा याच कोलहापर तरयबक र-पचवटीच नािशक रायगड-राजगडसह अनक िकलल अिजठा वरळ लणी तसच उलकापातापासन तयार झालल लोणार सरोवर आिण औरगाबाद चमचमती मबापरी आिण ताडोबा तसच सतरयामळ परिस झालल नागपर अशी अनक पयरटनसथळ ह महारा ाच वभव पण सरसकट परतयक िठकाणच पयरटन समाधानकारक ठरलय का

एवढ उपजत वभव आिण दातततव असलल पयरटक असलयान पयरटनाचा िविश प तीन िवकास वहायला हवा होता पण अजनही पायाभत कषतरामधय बरच काही करण बाकी आह याची तीवर जाणीव होत खास करन करळ आधर मधय परदश याचया तलनत आपलयाकड अजन बरच काही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

करायच बाकी आह ह सप िदसत कोकणप ीमधय सथािनकाचया सहकायारन एमटीडीसीन नयाहरी व िनवास योजना सर कली आता िकतयक घरावर एमटीडीसी मानयतापरा अस फलकही िदस लागल आहत करळपरमाणच कोकणालाही िकनारप ीच अगभत स दयर लाभलय तयामळच अशा योजना आिण न ान सर झाललया हॉटलसमळ ितथ पयरटनास परचड वाव आह अस मानल जात पण परतयकषात तया गतीन हा िवकास झालला आढळत नाही

बहताश िठकाणी सवारत मोठी अडचण आह ती सवचछ परसाधनगह आिण सयोगय रचना असललया खोलयाची आघोळ आिण परसाधन या दोन परमख मलभत गरजा कदरसथानी असतात नमका याच गो चा अभाव असतो कोणतयाही एसटी सटडवर परसाधनगहाची िसथती शोचनीय असत मबई-गोवा महामागारवरील िकतीशा हॉटलसमधय ी-परषासाठी योगय परसाधनगह असतात मबईतन शकडो आरामबस कोकणचया िदशन रवाना होतात पण रातरीचया जवणाचा पिहला थाबा या बसगा ा िजथ घतात तया हॉटलसची िसथती फारच दयनीय असत कवळ नाईलाज महणन लोक ितथ काहीबाही घशाखाली उतरवतात

नयाहरी िनवासाचया सोयी सर होऊनही आपलयाकड आजही पयरटकाना पसतीकरम अिधक िमळत नाहीत करळसारखया िठकाणी होम-सटमधयही हजार त दहा हजारापयरतच पयारय उपलबध असतात कोकणात मातर आजही थरीसटार हॉटलसचा दजार िततकासा समाधानकारक नसलयाच मत पयरटन ावसाियक सदीप भजबळ कत करतात करळमधय रमपोटी दोन त तीन हजार रपय भरणारा पयरटक कोकणात पस काढायला का राजी नसतो याचाही िवचार आपण करायला हवाच पण तयाचबरोबर आपलयाकड परक पायाभत सिवधाही परिवणयाची गरज आह याकड त लकष वधतात

तळकोकणातील पयरटनासाठी मबईहन जाताना रलव वा रसतयाचया पयारयापकषा गो ापयरत िवमानान जाऊन पढ टकसीन जाता यईल का हा पयारयही तपासन पहायला हवा गो ातन सथािनक टकसीच घयावी लागत पण तरीही हा पयारय उपयकत ठर शकतो अशा सिकटसचा िवचार करन सरकार एमटीडीसी िकवा अनय ावसाियकाकडन टर पकजसच परमोशन होणयाची गरज आह अस मत टर ऑपरटसर कत करतात

यात तथय आहच मधय परदश टिरझम असो नाहीतर कनारटक ितथ अशा परकारची पकजस

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

उपलबध असतात परसगी खासगी हॉटलसच पयारयही पढ कल जातात महारा ात मातर अशा िमशर पकजसच परमोशन िततकया परमाणात कल जात नाही अशी सिकट िवकिसत करायची तर पयरटकाना एखा ा िठकाणी िनवास करता यईल आिण प ास-शभर िकलोमीटरचया परीघात िविवध िठकाणी भरमती करता यईल याचा िवचार कदरसथानी असावा लागतो मालवण तारकल आबोली कोलहापर पण अशा परकारच सिकट तयार कलयास पयरटकाना िकनारप ी कोकणचा घाट कोलहापरसारखा दशावरचा परदश अस सदर कॉिमबनशन पकज िमळ शकत िशवाय यताना एकसपरसवमाग झटपट परवासही होऊ शकतो अस टसर आयोजकापकी िवनय मोडक यानी सािगतल

एकणच कोकण ह पढील पाच-दहा वषारत चागल पयरटन कदर बनल असा िव ास महारा टर ऑपरटसर असोिसएशनच िनतीन माहलकर यानी कत कला आमही बाहरचया राजयातील टर ऑपरटसरमाफर त ितथली बिकग करतो तयाचपरमाण इतर राजयातन आमचयामाफर त महारा ाची बिकग वहावीत यासाठी आमही परय शील आहोत असही तयानी सािगतल

महारा ह परगत राजय महणन खयाती असनही आजही बहताश िठकाणी िभकारी लटार याचा सामना परतयकाला करावा लागतो बकायदा टकसीवाल अववाचया सववा रट लावणार हॉटल एजनट तसच जया वसतसाठी तो परदश परिस आह तीच वसत बनावट सवरपात िवकन श ा लावणार िवकरत याच लकषणीय परमाणही पयरटनिवकासात अडथळाच ठरत महाबळ रला परतयक पॉइनटच टकसीभाड िनि त करणयात आल आह परतयक हॉटलमधय तयाच फलकच रगवल आहत साहिजकच रटवरन घासाघीस िकवा बनवाबनवीच परकार होत नाहीत पयरटक-टकसीवाल याचयात िव ासाहरता वाढीस लागत पण असा परकार सवरतर आढळत नाही आिण पवरिनि त दरापकषा लबाडणयाचच परकार अिधक ऐकायला िमळतात

नागपरपासन ताडोबा ाघर अभयारणयात िफरायला जाणार अनक िनसगरपरोमी आहत पण मधय परदशात कानहा िकवा बाधवगडमधय जी पयारवरणाची िशसत पहायला िमळत तसा आगरह आपलयाकड धरला जात नाही अशी खत अनक पयारवरण अभयासक कत करतात

नािशक कोलहापर िशड यासारखया िठकाणी धािमक पयरटनास खप वाव आह िशड मधय आधर परदशातन भरपर भकतगण यत असतात पण धािमक पयरटनालाही पायाभत सिवधाची जोड

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दणयाची आवशयकता आह ह आपलया गावीच नसत शकराचया दवसथानापाशी दध पाणी याचा मोठा वापर होणार असल तर त वाहन नणयासाठीही योगय वसथा असायलाच हवी पजा-अचार सािहतय याचया िवकरीचया दकानाची तसच िविश िदवशी भकताचा महापर आलयावर रागासाठीही योगय वसथा करायलाच हवी शगावसारखया दवसथानानी याची चागली उदाहरण घालन िदली आहत िशवाय तयानी मधय परदशसारखया िठकाणी आपलया िनधीतन भकतिनवास उभारणयाच औिचतयही साधल आह धािमक पयरटनापरमाणच अगरो टिरझम मिडकल टिरझम या सकलपनाही आता जोर धरत आहत महाबळ रचा सटरॉबरी महोतसव नािशकचा वाईन फिसटवहल हा तयाचाच भाग आहत कदािचत र ािगरी िदवआगरातही आमर महोतसव वहायला हरकत नाही मबई पण याचया आसपासचया परीघात गलया समार दहा वषारत िरसॉटरसची सखया वाढली आह जवळचयाच िठकाणी वनड िपकिनक करणारा मोठा वगर असतो साहिजकच िरसॉटरसचा धदा चागला होतो पण तयाची योगय दखभालही राखावी लागत िरसॉटसरकड कटबाबरोबरच एक ा-दक ाचाही ओघ मोठा असतो परतयकाचया मजामसतीचया कलपना वगळया असतात तयातनच िकतयकदा िरसॉटसरची दखभाल साततयपणर रीतीन होत नाही मग कटबाचा पयरटकवगर यापासन दरावतो मबई-पणयापासन जवळ तरीही रमणीय अशी माथरान-महाबळ रसारखी िहलसटशनस िबरिटशानी िवकिसत कली ती आजही तयाच सथान िटकवन आहत ददवान आपण या तोडीची पयरटनसथळ िवकिसत कर शकललो नाही असलीच तर फारच थोडी खासगी सवरपात ठाण नािशकपासन जवळ असललया जवहारमधय अशा पयरटनसथळाचया िवकासाची कषमता होती पण तयाचा सयोगय वापर आपलयाला करता आलला नाही पयरटनाचा िवकास हा सथािनक जनतचया िजवावरच झाला पािहज यात शका नाही तयामळच तया तया पिरसराच विशष ितथल लोकजीवन खा ससकती ह सारच जपायलाच हव

पयरटनाचा वसाय हा पणरपण िव ासावर बतलला असतो एकदा फसवला गलला पयरटक पनहा यणार नाही आिण तयाचया नातलगानाही तमचयाकड पनहा पाठवणार नाही पण ह लकषात न घता सोनयाच अड दणारी क बडी कापणयाचा परकार िकतयक ावसाियक करतात आिण तयातन पयरटन मातर बदनाम होत महारा ाचा पयरटन नकाशावरचा चहरामोहरा बदलला तरच इतर

राजयातल लोक िव ासान आपलयाकड यऊ लागतील - समीर कव

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सास सन नातसबध व कटबसवासथय बायको ( ी) ही कषणभराची प ी व अनतकालची माता असत सवामी ितनही जगाचा आईिवना िभकारी ही वचन िनतात सतय आहत कटबाचा कदरिबद असलली ही ी जवहा सनरपी दसरी

ी घरात यत तवहा ितची मानिसकता कशी बदलत अथारत अतयत परमान आदरान नीटच नात जोपासणाऱया पषकळ ि या आहत मातर सासबाई ही उपाधी लागली की स ा मानपान व अपकषा आिण तलना या िवकारामळ कटबात नककी ताण यतो याउलट सास सना सजञ समजस असतील तर घरात सवगर उतरतो व सवारचीच वाटचाल अिधक सलभ व यशसवी होत ह जर नसल तर सर होत घसमट जयात कधी पयारय सापडतात तर कधी क डीपलीकड वा ास यत नाही सतत ताणात जगाव लागत हा लख कोणतयाही पवरगरह दिषतातन िलिहलला नाही माझया िनरीकषणातन व काही वषारचया समपदशनाचया अभयासातन िवचार माडल आहत लगनाचा सरळ अथर तडजोड व कटबातील नाती कौशलयपणर साभाळण जया वातावरणात व ससकारात आपण वाढलो आिण आपलया आई-विडलानी नाती कशी साभाळली ह पाहन नकळतपण नाती साभाळणयाची कलपना तयार होत व आपलया कवतीपरमाण अमलात यत सजञ लोक जथ राहतील तथ ही कौशलय िनरीकषणातन आतमसात करतात परतयकष नवीन कटबात गलयावर कसोटी लागत दोनहीकड सयम सामजसय व दयाळपणा असल तर वाटचाल सोपी जात मखयतः सास सनची कडली जमत असल तर कटबाच भागयच पण नसल तर नवरा या बाप ाच काय हाल वणारव वगवगळया घरातील परसग बघ या या घरातील सासबाई अगदी मॉडनर इगरजी यणाऱया सनबरोबर शॉिपग िसनमा नाटक हॉटिलगमधय भाग घणाऱया एकमक चया सा ा नसणाऱया सनला जीनस िवकत घणाऱया सगळ कस छान छान आता नवऱयाला यापकषा काय पािहज या कटबातील ही पिरिसथती फार काळ िटकली नाही िजथ सपस कॉिनफलक ट सर झाली तथ सघषारला सरवात सपसची अमलबजावणी झाली असती तर एकमक ची िकमत रािहली असती तयामळ सर झाल टाळण वळीच सवादान परश न न सोडवलयामळ दरावा झाला

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हा िवनोदी परसग पाह घटना परदशातील दोनही बाहर सथाियक अिधक वाणासाठी सनचया माहरी सवारना जवायला बोलावल िवहीणबाईनी आनदान सवागत कल व बसायला सािगतल मलीचया सासबाई एका सोफयावर 90 अशाचया कोनात ताठ बसलया चहऱयावर परीटघडी बघणाऱयाला वाटाव की पतळा बसवला आह याचया यजमानानी मलान खण करन सािगतल िवहीणबाईही अहो िनवात बसा महणालया पण छ आता सनचया माहरचया मडळ ना हस यऊ लागल गपपा मारताना इतर मडळ ना अवघडलयासारख झाल जवण झाली या ताठच जावयाला वाण दऊन झाल यजमानानी िवचारल अग तला काय झालय मोकळपणान बोल यावर महणालया माझा मान परथम मी नाही ठवला तर कोण ठवणार मी मलीची सास आह ह

ा ाना कळल पािहज यावर यजमानानी मातर लवकर घरी परतायचा िनणरय घतला ही गमतही अमिरकतील भारतातन सासबाई सनकड काही मिहनयाकिरता गलया या आजी चागलयाच व होतया मलाच घर खपच मोठ दमजली एकदा सनची नकतच लगन झालली मतरीण नवऱयासह दोन िदवसाकिरता आली खप वषारनी भटलयान गपपा झालया जवण झाली पाहणयाना गसटरम िदली होती सासबाईची खोली तयाच मजलयावर दसऱया टोकाला होती तयाना वयान िनदरानाश होतो व ऐकही कमी यायच रातरीची जाग आली की तया वऱहा ात जपमाळ घऊन यरझाऱया घालीत सकाळी सगळ उठल नाश तयाला सगळ बसलयावर आज नी िनषपापपण जोडपयाला िवचारल बरय ना महटल मला रातरीची काही झोप लागत नाही रातरी यरझाऱया घालत होत तर तमचया खोलीत िदव कधी चाल कधी बद तवहाच िवचारणार होत की काही हवय का ह वाक य ऐकलयावर जोडपयाच चहर गोरमोर झाल सन मलगाही सकोचन गल परसग तसा साधा सनन दयाळपण सोडन ाव तच बर नाही का आता या घरात सासबाई कटबपरमख आहत मलगा आईचया हातात पगार दतो सनही दत सनला रोज िरकषाला हातखचारला पस दतात ितला हौसमौज करायची असल तर सासला िवचाराव लागत मलगा बायकोला ज घईल तशीच वसत आईला घतो तो आईचा िनयम आह सनचया माहरी काही आहर करायचा असलयास सासचया शबदापलीकड जाता यत नाही नवरा दोघ चया भानगडीत पडत नाही सनन पषकळ सयम ठवला नवऱयाला गोडीत सागन पािहल तयाचया मत ही समसयाच नवहती पढ सनचया तबयतीवर पिरणाम होऊ लागला डोकदखी अधरिशशी व नराश य आल तयावर गोळया सर झालया नवरा ह तटसथपण पाही ितन माहरी

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जायचया गो ी कलया तोवर एक मलगी पदरात होती एकदा माहरी गली तर आई-विडलानी िहलाच पडत घयायला सािगतल िहन नवऱयाला वगळ राह सचवलयावर विडलाचया माग आईन मला वाढिवल तवहा ितचा शबद शवटचा राहील तला वगळ वहायच तर ताबडतोब िनघन जा सािगतल ही गो सधयाचया काळातली आता या कटबात पाहा मल आईची परचड काळजी घणारी आईची हौसमौज परवणारी आईला िहडण िफरण व िसनमाची परचड आवड राजसथान असो की िसगापर असो नाव काढल की ितकीट तयार आईसाहबाना मातर सवयपाकाची माणसाची अिजबात आवड नवहती भाविनकता व माया याचा चागलाच दषकाळ होता पढ मलाची लगन झाली मलगी सासरी गली सना दोघी बडब ा लाघवी तयानी जीव लावायचा जीव तोडन परय कला वातावरण आपलस कल आजबाजला चागल सबध जोडल घरात ग डस नातवड आली या आजीबाईच मन मातर िसनमा व टीवही सोडन कशात लागत नस सना नोकरीचया होतया घरात कामाची बाई मल साभाळणाऱया बाईनी कोणतया चका कलया ह आवजरन सनाना सागत पण सवतः नातवडाकड लकषही दत नसत सनानाही कधी आजारपण यायची नोकरीचा ताण जाणवायचा तवहा याची वागणक पणर कोरडी आपलयाला काही माहीत नाही अस वागायचया सवयपाकापासन कशातच आपणहन मदत नाही अगदी िवनती आजरव कली तर एखादाच पदाथर करणार सनन अित झालयावर एकदा िवचारल की मल लहान असताना काय जवत होती तयानी ताबडतोब उ र िदल मला ठरािवक चार पदाथर यतात मला सवयपाकाची आवड नाही फारशी गतीही नाही मातर वगवगळ पदाथर खायला आवडतात घरी नाहीतर बाहर आता तमही सगरणी असताना मी कशाला लकष घाल एकदा एका सनन ह ान आमटी करा सािगतलयावर यानी चाळीस वा ा साबार कल सगळयानी डोक याला हात लावला आज ची तबयत मातर उ म रोजच जीम िफरण सहली चाल घरात मातर कठ काय ह माहीत नाही िकवा मी ऐकल नाही ह चाल लाघवी नातवड खळायचा आगरह करीत तर याना लहान मलाशी कस बोलाव ह माहीत नाही याच आजी मलीकड गलया की जावयासाठी गोडधोड जवण करायचया सरवातीला सनाचया माहरचयानी खप लाड कल पढ या तयाचयाकडन फोनची िबल भरण अशी काम करन घऊ लागलया सवारचया लकषात आल की एष आिण आराम हच आयषय असणाऱया कत साठी आपणाकड फार वळ व शकती नाही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आपलया भारतीय ससकतीत या गो ी उघडपण बोलणही कठीण न जाणो मलगी व जावयाच िबनसायच पढ सनानी वगळी घर कली जी सन सवजातीय होती तथ या बसन रहात व अपकषाही ठवत िजथ परजातीय होती ितथ थोड नमत घत कोणीही समजसपण काही सागाव तर उ र दत नसत न बोलता तकर काढत मल परोपरीन सागायची की सप बोल गरसमज कर नको पण मलाकडही दलरकष कलयान मलही दलरकष कर लागली याना वाट लागल की सनानी तयाच कान भरल आहत मला-सनातही वाद आल पण मोकळया सवादाअभावी ह होतय हही समजत नवहत तरीही कोणी काम सािगतलच तर कणाकडन तरी करन मोकळ होत असत व आपलया कातडीला धकका लावत नसत या धोरणान सना नातवडाच हदय तयाचया बाबतीत कोरड होऊ लागल मल मातर पषकळ भरडली व आपण कतर नीट करनही ह काय चाललय ह समजनास झाल एक महण आठवली झोपललयाला जाग करता यत पण झोपच स ग घतललयाला नाही आता कोणताही माणस पिरपणर नसतो तवहा सयम सवाद व सवदनशीलता या ितरसतरीन गो ी सोपया होतात वरील उदाहरण िवनोदी असो वा गभीर असो दोनह नी कलह होतोच िकरकोळ वाटणाऱया गो ी जस कोणाला डब-बाटलया जमवायचा छद कोणाला सनचया कप ाची जाडीची िदसणयाची तलना ह पाहता हा िवषय अिजबातच सोपा नाही या पिरिसथतीतील परषाची भिमका पाह 1 नवरा व तयाची आई याच नात भाविनकदष ा सवारत जवळच नवऱयाला आईला काही सागण ह दखावणयासारख वाटत िकवा आता वाढललया वयात काय सागायच तयापकषा आपलया बायकोन अशी पिरिसथती असल ती न करकरता साभाळावी सवतः सासशी जमवन घयाव 2 िजथ सासर असतात त बऱयाच वळा समजतीच धोरण घतात व बायकोला चार शबद सागतात परसगी कटबासाठी बरीच काम सवतःहन करतात सनो शािबदक आधार दतात 3 िजथ सासबाई एक ा आहत तथ पिरिसथती िबकट होत मलाची पिरिसथती ढोलक यासारखी होत कठन थाप बसल याचा नम रहात नाही तयाला सवाद करनही बदल झाला नाही तर तयाचा आई बायकोशी सवाद कमी होतो भाविनक दरावा वाढत जातो मलगा कामािनिम

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

बाहर राहतो सजञ माणस िनदान छदात वळ काढतो (याचा अथर छद असणाऱयाना हा परश न असतो अस नाही) जयाना ह हाताळता यत नाही तो सन जवळ करतो 4 काही नवऱयाना बायकोच महणण पटत तरीही वगळ झाल तर गस साखरपासन सगळा खचर वाढल बायको नोकरीची असल तर सवयपाकापासन मदत लागल ह टनशन यत बऱयाच घरातन आईन मलाला चहा जजबी सवयपाक कर िदलला नसतो तयामळ घरकामात हा ढ असतो तयामळ बायकोशी गोड बोलन या िसथतीकड दलरकष करतो सन कसा िवचार करत (सनची भिमका) 1 सन ससाराची सव व वासतवता यात गडबत ह सरवातीला असच असाव ह समजन ससार

करत भाविवश व नवऱयाला सवर परकार सागन पाहत हशार सन नवऱयाला आकिषत करणयाच सगळ उपाय करत सवदनशील नवरा ितचयाकड ओढला जातो हळहळ भाविनक ताण िनवळतो व सयमपण गो ी माग लागतात

2 िहमतीची सन आपलया गो ी साससमोर परतयकष बसन गोडीत सागत आपलया इचछा सप माडत गो ी समोरासमोर झालयान पिरिसथती बदलत वा उलटही घडत

3 िजथ सकोच व भीती असत ितथ सवाद घडत नाही पयारयान सन भाविनक आधारासाठी माहरच कामातील सहकारी याचा आधार घत परतयकषात पिरिसथती तशीच राहत व पिरणाम तबयतीवर होतो

सासची भिमका काय असत 1 सजञ सास पिहलयापासनच सनचया कलान घत व मोकळया सवादान काय जमत व काय नाही

याची कलपना दत 2 सवतःचया लगनापासन काही गो ी ठरािवक प तीनच होतात तयात फारसा बदल झालला

आवडत नाही उदा कळधमर सोवळ ओवळ व तया सनन ऍडजसट कलयाच पािहजत 3 मी इतक वष सवयपाक घरकाम कल आता कल नाही कल तर माझी मज मी काय कराव व

काय नाही ह सनन ठरव नय तसच मी करो न करो माझी नीट दखल घयावी मान ावा आपलया सललयािशवाय नवीन बदल कर नयत (एकण पिरिसथती ताणिवरिहत सस करायची असल तर खालील उपायानी मदत होत)

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

1 सनन सरवातीला नवीन माणसाशी जमवन घताना नमर सयमी राहाव 2 नवऱयान आपलया प ीला घरातील लोकाचया कलापरमाण कळाही सागा ात तयात कमीपणा नाही तसच कायम एकतर कटबात राहायच की परसगी वगळ राहणयाची तयारी आह ह सप कराव

3 सासन सनब ल सयम दाखवावा काही नवीन गो ी िशकायला वळ ावा सवाद परमान करावा ऑडररन नाही सतत आमही काय कल ह उगाळ नय लकषात ठवाव की तयाच (सनाच) लगनात वयही जासत आह व घरा ितिरकत नोकरीतही तयाना पषकळ ताण आह िदसण सथलता कपड याबाबतीत तलना कर नय सवतः काही गो ी करन आदर िमळवावा सरवातीपासन परम िदल तरच त िमळल 4 घरातील सवर सदसयानी सणवार कळधमर पाहण या परसगी काम वाटन घयावीत तयासाठी एकतर बसन बोलाव कोणालाही गहीत धरन गरसमज टाळावत 5 घरातील व ापासन लहानापयरत कोणीही आजारी असल तर सहानभतीन सवा करावी सननीही व ाच वय तबयत लकषात घऊन रासत अपकषा ठवावी सनचया तबयतीचया तकरारीकड रागान वतागन न पाहता जमल तशी मदत करावी शािबदक भाविनक धीर ावा महणज सनला माहरन वा बाहरन सहानभतीची गरज राहणार नाही व तीही व ाच परमान करल कवळ कतर महणन नाही 6 वरील काहीच न घडता वाद होत असतील तर िवश वासातील िमतर नातवाइकाशी बोलाव सवारत उ म समपदशकाची मदत घयावी परषानी समपदशनासाठी वादावादीत िश ा दण हात उगारण करच नय कारण हाच परयोग समोरचया कतीकडन कधी ना कधी घड शकतो 7 मलीचया माहरचयानी मलीला मानिसक आधार ावा आमच घर बद ह महण नय मातर मलीला आिथकदष ा पायावर उभ राहणयास सागाव परसगी मदत करावी आपलया समाजात सवर ि याना तयातन जाव लागत ह साग नय 8 मल नी आिथकदष ा सकषम राहाव िजथ नोकरीची गरज नाही तया मल नी अस छद जोपासाव की परसगी आपलया पायावर उभ राहता यईल व आतमिवश वास कायम राहील टीवही व चका ा िपटणयात वळ घालव नय मल मोठी झाली की पाटरटाइम काम तरी कराव जयायोग मदला चालना िमळल या जगात अित िभडसतपणा व सकोच ह गण नाहीत भीड ही िभकची बहीण असत ह सतय आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

9 खप परय करन पिरिसथती बदलत नसलयास घराचया बाहर पडाव सवतःचया िजवावर राहायची तयारी ठवावी तर थोडी मदत इतराकडन िमळ शकल वरील सवर गो चा िवचार करन परय कलयास घरात आनदमय वातावरण होऊ शकत ह नककी घरातील ी सत असली तर घर सत होत गहसौखय परतयकाचया वा ाला याव महणन हा लखन परपच जया ि यानी घरात सवगर िनमारण कला तयाना सलाम जया घरी कलह आह तयाना

Best luck

- नीरजा आपटीकर डाग बनरबी कनडा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला समजन घया पलीज िसहगड रसतयावर राहत असललया एका िचमकलीन गळफास घऊन आतमहतया कलयाची बातमी नकतीच वाचली का बर या िचमकलीन सवतःला अस सपवाव जनमदातया मलाना रागवणयाचा अिधकार पण आई-वडलाना नाही का मला आठवत लहानपणी कधी माझी आई लाटण घऊन माग लागायची महणायची मलया त मला तर बर होईल हा शबदपरयोग करणाऱया आईचया मलया या शबदातही ओतपरोत परम भरलल असायच तो शबद उचचारणयाचा अिधकार िनसगारन ितलाचा बहाल कलला आह आई या शबदावर अनक किवता-लख-कथामाला गाजताहत आई-बाबाना मलाशी काही परसगी कठोर वागावच लागत परत िववकब ी वापरन मधयमागारच अनसरण ह पालकाचया लकषातच यत नाही तयामळ मलाचया भिवत ाचया खो ा कलपनाना िचकटन थोडीफार मल चकली तर काही वळस पालक िशकषक वगारतच मलाना बदम मारहाण करतात नािशकमधय शालय िव ाथयारला िशिकषकन डसटर फकन मारलयानतर घाबरन वगारतच तया िव ाथयारला झटक यऊ लागलयामळ रगणालयात दाखल कराव लागल सवर चनलवर बरिकग नयज झळकत होतया शवटी अशा अनक घटनामळ सरकारन िव ाथयारना मारहाण करणाऱया दोषी कतीला परथम एक वषारचा तरगवास व पाच हजार रपय दड दसऱयादा मारहाण कलयास 25 हजार रपय दड व तीन वषारचा तरगवास अशा िशकषची तरतद काय ात कली या काय ाला मितरमडळाची मजरी िमळालयावरच तयाची अमलबजावणी होईल परत खऱया अथारन यामळ पालकाचया िशकषकाचया - िव ाथयारचया मनोव ीत बदल होईल का आधिनक सपधचया यगात लहान मलावर योगय वळी सससकार झाल तर उ ाचा भारत महास ा होणयाच माजी रा पती डॉ ए पी ज अबदल कलाम याच सव साकार होऊ शकल महातमा गाध नी महटल होत िशकषणाला नितक मलयाची जोड नसल तर त अधःपतनास कारणीभत ठरत सान गरज नी महटलयापरमाण मल ही दवाघरची फल या फलाना नहमी सकारातमक िवचारसरणी व आदशर िदला पािहज आजची मल ही उ ाची फल उ ाचया उजजवल भारताच आधारसतभ सबल व सशकत होणयासाठी परतयक पालकानी जागरक राहायला पािहज

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जगाला परल एवढ मनषयबळ आज आपलया भारतात आह मधयतरी एका अभयासामधय ह सप झाल की सवारत तरण दश भारत आह या अथारन की जवळ जवळ 70 टकक लोकसखया यवा आह जगावर राजय करणयाची खरी ताकद आज आपलयाकड आह कारण यवक व यवत नी भरलला दश आपला आह काहीही करणयाची ताकद आज आपलयाकड आह परश न आह तो समजावन घणयाचा व दणयाचा यवकाना योगय िदशा व अचक मागरदशरन याचया बळावर िबरिटशापरमाण आपणही खऱया अथारन जगजजत होऊ शकतो

वसथापनशा तजजञ िशव खरा सागतातYou can winया धत वर यवकानो Yes I can अस आतमिवश वासान महणत पाऊल पढ टाकल पािहज तच आह तझया जीवनाचा िशलपकार हा मतर मीच घडवणार माझ जीवन अस महणत आतमसात कला पािहज हाच मतर मनात घऊन परतयक यवकान िजजञासा वाढवन खऱया अथारन जाग झाल पािहज माणस घडत नसतात घडवावी लागतात आतमिवश वास िनमारण करावा लागतो माझयातला मी जागा करत जग बदलणयासाठी आधी मी बदलायला हवा आताची यवा िपढी िबघडली आह अस महणणाऱया वगारला दाखवायला हव की आमही उ ाचा भारत घडवणार आहोत यासाठी यवक-यवत नी परथम सवतःला घडवायला हव तयासाठी तयानी शरीर व मनाचया सबलतकड जासतीत जासत लकष िदल पािहज रोज ायाम कला पािहज सवामी िववकानद महणायच माझया िपरय िमतरानो रोज मदानावर जा खळ खळा वासरासारख हदडा ायाम करा जवहा तमही सबल व सशकत वहाल तवहा तमहाला परतयक गो चागलया परकार कळ शकल महणन आपल शरीर कमावणयासाठी रोज ायाम करण आवश यक आह िकशोरवयीन मल िनदरानाश रकतदाब मानिसक ाध नी गरसत झालली िदसत आहत वाढती सपधार चगळवाद नीितमलयाचा ऱहास घरातील वाद भय चचलता िनक आहार सपधारतमक वातावरण परीकषत कमी गण अिनचछन लादलला अभयासकरम यामळ मल नराश यकड जाऊ लागली आहत जानवारी 2010 चया पिहलयाच मिहनयात एकण 66 िव ाथयारनी आतमहतया कलया याच परमख कारण मलाची दबरल मन हच होय महणन मलाचया मानिसक सबलता व िनमरलतसाठी धयानधारणा ही आवश यक गो आह आनापानसती ह तयातील एक शासरोकत धयान श वासाचया साहाययान मनाची एकागरता व िनमरलता सबलता वाढत भय कमी होत चचलता दर होत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

मलाची आकलनकषमता वाढन जीवनात नितकता यत 2500 वषारपव गौतम ब ानी या साधनचा शोध लावला प गरजी शरी सतयनारायण गोएकाज नी 1969 मधय ही भारतातन ल झालली साधना परत भारतात आणली सपणर साधना श वासाशी सबिधत असलयामळ कठलयाही जातीचा वणारचा पथाचा दशाचा िव ाथ -िव ािथनी ही साधना करन आपल मन सबल व िनमरल करन ताणतणावमकत जीवन जग शकतो माणसाचा मद हा एका सकदात 800 हन अिधक गो ची न द घऊ शकतो तो 70 त 75 वष न थकता सतत काम कर शकतो तयात फार मोठी ऊजार असत ती जागिवणयासाठी आज खऱया अथारन गरज आह थॉमस एिडसन चार वषारचा असताना तयाला शाळतन परत पाठवल तयाचया िखशात िशकषकान िच ी टाकली होती तमचा टॉमी िशकषणात फार माग आह तो िशक शकणार नाही याच थॉमस एिडसनन आपली अतिरक मनोऊजार जागवन िवजचा िदवा तयार करन जगाला परकाशमान कल तयाआधी हजारावर अिधक तयाच परयोग फसल पण तो खचला नाही सगळा हा मानिसक परव ीचाच पिरणाम अबराहम िलकनन आपलया मलाचया मखयाधयापकाला िलिहललया पतरात मलाला समाजात कस वागायच व िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकवणयाची िवनती कली होती याच सामािजक िशकषणाची आज आपलया मलाना गरज आह आपण आपलया मलावर नसत अपकषाच ओझ लादतो िबचारी मल पार थकन जातात तयातन ती चकीचा मागर पतकरतात िचतरपटावर आतमहतयच खापर फोडन पालकवगर मोकळा होतो तीन तासात िसनमा आपलया मलाचया भावनाना हात घालतो मग जनमापासन आपलया बरोबर असणाऱया सवतःचया मलाचया भावना आपण का ओळख शकत नाही हा परश न पालकानी सवतःला िवचारला पािहज िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकणयासाठी मन सबल करणयासाठी खऱया अथारन तणावमकतीसाठी धयान महणज एक सवणरसधीच होय महणन पालकानो मल चकली-आपला अपकषाभग झाला तर तयाना जरर रागवा पण परमान (अतमरनात ओतपरोत परम भरलल अस ा) रागवलयानतर तवढच परमान तयाला जवळही घया िनिश चतच तयाना तमचा आदर वाटल या जगात तीन सदर िकरयापद आहत - परम करण मदत करण व सवा करण या तीन ईश वरी िकरयापदाना रोजचया जीवनात सथान दऊन आपल कटब आनदी व सखी बनवा आपलया

मलाना समजन घया व उ त समाज घडवा - द ा कोिहनकर (पाटील) पण

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला सवाततरय हव

वयसकर माणसानी शात बसन घडत असल त पाहाव आपल मत न दव नय वहारात फार लकष दऊ नय अस तरण िपढीला वाटत उलट आमच काळयाच पाढर अनभवान झाल आहत तया अनभवाचा तरण िपढीन फायदा करन घयावा अस जय ाना वाटत

जय नागिरकाच क कॉलज कट ाइतकच सवरमानय बनल आहत अगदी पारावर जमत नसली तरी वयसक मडळी कठ ना कठ एकतर जमतात कधी परष-परष कधी बायका-बायका तर काही िठकाणी जय नागिरकाचया जो ा एकतर यतात गपपाच िवषय सगळया कट ावर सामाईकच पनशनवाढ महागाई तरण िपढीच आपलयाला न मानवणार वागण कमी होत असलला िजवहाळा इतयादी इतयादी या सगळयात एक महततवाचा म ा नहमी चचत असतो मलगा सन नातवड आपापलया परीन व ाना गपप राहणयास सचवत असतात अन व ाना त मानय नसत एका कट ावर हाच िवषय रगला होता

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

एक आजोबा सागत होत मी मलाला फड बचत याबाबत सागायला गलो तर तो महणतो तमचया वळी वगळ होत आता सगळी गिणत बदलली आहत तमही यात लकष घाल नका त तणतणत सागत होत अर वगळ काय होत दोन मल तयाची िशकषण प-पाहण सगळा परपच चालवन आज मी एवढी िशललक ठवलीच आह ना आजकालचया मलाना आिण सनाना नसत पस उधळायला हवत मो ाच अिजबात ऐकायला नको तर काय अस महणत तयाचया प ीनही सर धरला मलग तसच सनाही तशाच अहो नातवडही आपलयाला बोलतात काल दपारी मला दोनची मािलका बघायची होती ब ाला महटल तझा तो ाण- ाण िसनमा बद कर मल वाईट ससकार होतात तयातन मी अस महणताच बटीन गळा काढला अन मग सनबाई महणाली आता दवाच िसनम दाखवन गळाच गणपती का बनवायच मलाना तयाना आताचया जगात जगायच आह तर जगात काय चालत त कळलच पािहज माझी मािलका बघायची राहन गली

तयावर दसऱया काक महणालया मला तर फार राग यतो घरात ह करा त कर नकाचा जप नको महणन मी दवळात जात तर तही तयाना पटत नाही दवळात रोज फरशीवर बसन साध आखडल तर कोण िनसतरणार अस सनबाई िवचारत माझ एक वळ ठीक आह पण यानाही सवाततरय नाही कशाच वय झाल महणज आमची मन का मली आहत वषारनवषारची िवचार करणयाची प त का बदलणार आह आमचया िपढीच तर फारच हाल झाल पव विडलधाऱयाचया मान-मयारदा साभाळायचया महणन आमही सवतला मरड घातली अन आता जीवन वयोमानानसार परावलबी झाल महणन मला-नातवडाचया पढही माघार घयावी लागत कधी-कधी मला वाटत जय नागिरकानी सवाततरयाची चळवळ उभारायला हवी

तयाचया या वाक यावर कट ावर खसखस िपकली हसणयाला वरवर िनिम िमळाल तरी परतयकाचया हदयात एक बारीक कळ उमटन गली आपलयालाही सवाततरय नाही ही भावना परतयकाचया मनात उफाळन गली जय नागिरक याबाबत काय करतील त करोत पण जयाचया घरात वयसक मडळी आहत तयानी मातर याबाबत जरर िवचार करायला हवा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

डाएट िटपस अधनमधन पण कस कवहा आिण काय खाव शक य असल िततकी मधलया खाणयाची वळ साभाळावी मखय जवणानतर कमीत कमी दीड

त दोन तास जाऊ ावत जवणानतर लगच लहर आली महणन खाऊ नय खाणयाच परमाण कमी कराव महणज जर तमही कठलाही पदाथर एक वाटी खाणार असाल तर अध वाटी खावा

वजनावर िनयतरण ठवणयासाठी तमही काय खाता यापकषाही िकती खाता याला महततव आह एखादा पदाथर पणर सोडन िदला तर काही जणाना नराश यही यत पण परमाण कमी ठवलत तर तमही तो पदाथर खाणयाचा आनद कठलाही मानिसक दबाव न ठवता लट शकता यापढ ऑिफसमधय भजी िकवा बटाटवडा मागवताना हा िनयम लकषात ठवा सवयीन ह नककी शक य होत

मधलया वळचया खाणयामधय िपणयाचया पदाथारचास ा समावश करा महणज कॉफी सरबत िकवा चहा हा खाणयाचया पदाथारबरोबर न घता वगळा पदाथर महणन घयावा तयाबरोबर शक यतो काही खाऊ नय

टीवहीसमोर बसन खायच टाळाव तस करताना आपण नककीच जररीपकषा जासत खातो लहान मलामधलया वाढतया वजनाचया परमाणाकड बघता तयानास ा तस कर दऊ नय

मधलया वळचया खाणयाच पदाथर बदला परय ान ह शक य आह गिहण नी घरात तळलल पदाथर (मखयतः बाहरन आणलल) न ठवण चागल घरी असल की दपारचया टीवही बघणयाचया वळत खालल जातात

तयाऐवजी शगदाण सकामवा (न खारवलला) घरी बनवलली सरबत तल कमी असलल पोह मरमर ला ा ला ाचया िपठीपासन कलल पदाथर र ाच पदाथर वगर चागल फकत खायचया परमाणाकड लकष ठवा कवळ िजभचया चवीसाठी खाणयाच टाळा

शवटी माणस हा सवयीचा गलाम असतो तमही जशी सवय लावाल तशी तमची जीभ तमच ऐकल नहमी बटा ाच वफसर खाणाऱया माणसालास ा वरील पदाथर खाणयाची सवय लावता यऊ शकत आिण ती लावावीच जर डायबिटस हाय बलड परशर वाढलला कोलसटरॉल यासारखया घातक आजाराना बळी पडायच नसल तर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व काचया दाही िदशा ासोपचाराची नयारी दिनया

lsquo दमाrsquo हा सनाचा िवकार आह ह आपणास सहजगतया उमगत पण सतत दमलयासारख वाटत ह lsquoचकीचया सनामळrsquo अस शकल ह आपलया लकषात यण जरा कठीण आह lsquoसपािडलायटीसrsquo िकवा lsquoिसलप िडसकrsquoमळ मान पाठ दखत ह आपणास माहीत असत पण ासाचा आकतीबध िबघडलयामळही अस होऊ शकत अस कोणी आपणास सािगतल तर त खर वाटणार नाही मनोिवकत मळ नराशय व नाहक िचता िनमारण होतात ह आपण वाचलल असत पण सनततर िबघडलयानही त िनमारण होऊ शकतात ह आपलया गावीही नसत पण अनक ाधी िवकार ह चकीचया सनामळ िनमारण होतात अस धयानात यऊ लागल आह व महणनच lsquo ासोपचारrsquo ह नवीन ततर झपाटय़ान िवकिसत होऊ लागल आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

इितहास वासतिवक पाहता lsquo ासाrsquoच अननयसाधारण महततव भारतीय दशरनानी िवशषत योगान फार पव च जाणल होत अस महटलयास त वावग ठरणार नाही िकबहना ास व तयाच िनयतरण (पराणायाम) हा शरीर व मन याना जोडणारा lsquoसतrsquo आह अशीच पवरसर ची धारणा होती व महणन lsquo सनश ीrsquoला अननयसाधारण महततव होत शरीराचया िविवध िकरयापकी काह वर आपल lsquoऐिचछकrsquo िनयतरण असत तर काही आपोआप घडतात (Reflex Involuntary of Au-tonomous ) हात हलवन चहाचा कप उचलण ऐिचछक (Voluntary ) तर हदयसपदन आपोआप (Involuntary ) पण lsquo ासrsquo ही सवरसाधारणपण एकच अशी िकरया आह की जी एकाच वळी ऐिचछक िनयतरणाखाली अस शकत (जस आपण जलद सन कर शकतो वा इचछपरमाण सथ दीघर सन कर शकतो) वा जो पणरपण परितिकषत अस शकत (जस आपण घाबरलयास सन आपोआप जलद होत व धयानास बसलयास सन आपोआप सथ व खोल होत)

सनाचया या खािसयतमळच योगशा ज एक सवरतक lsquoशरीर-मनोव कrsquo Body mind Medicine आह त पराणायामाचया माधयमातन उतक सनोपचार साधत व मनावर िनयतरण आण पाहत अनय परितिकष िकरया या पणरत आपलया ऐिचछक िनयतरणाचया बाहर असतात पण

सन हीच एक िकरया इचछावत व अिनचछावत अशा दोनही मजजाससथाचया िनयतरणाखाली असत व महणन तया माधयमातन सपणर lsquoमदवर िनयतरण आणणयाचा मानवान परय कला आह योगी हदयगती कमी-जासत कर शकतात वा lsquoभकrsquo ताबयात ठव शकतात तयाच हच रहसय आह मन आिण शरीर तसच ास-शरीर आिण मन याचा हा सबध जसजसा दगोचचर होऊ लागला आह तसतस चकीचया सनाच िविवध दषपिरणाम सप होऊ लागल आहत व महणनच या िवषयातल तजजञ आज आपणास सनपरिकरया (िवशष करन उचछवास) परत िशकणयास सागतात शा ीय बठक अगदी छोटय़ा बाळामधय आपलयाला उरो सन (Chest berathing ) आिण उदर सन (Abdominal berathing ) अशा दोनही िकरया सहजपण व तालब रीतया चालललया िदसतात पण आपण हळहळ या दोह तील ताल िवसरत जातो तसच परामखयान उरो सन व तही उधरव उरो सन (Upperchest Brcathina ) करीत राहतो साहिजकच

सनाचया lsquoउथळrsquo पातळीवरच राहतो व या अशा दीघरकालीक चकीचया सनामळ अनक िबघाडाना उदा सततची दमणक डोकदखी- मानदखी- पाठदखी ताणतणाव नाहक िचतागरसतता इ इ जनम दतो अस या िवषयातल तजजञ सागतात ताण वाढला की माणस अिधकािधक उरो सन करतो असही आढळन आल आह या सवर गो मळ शरीरातील

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

काबरनडाय ऑकसाइड वाय हा अिधक परमाणात बाहर फकला जातो तयाच रकतातील परमाण कमी झालयान रकत अिधक अलकलाइन होत रकताची आमलता कमी झालयान Bohr effect मळ िहमोगलोबीनपासन ऑिकसजन सटन पश ना उपलबध होणयाचया िकरयत अडथळा होतो तसच रकतवािहनया आकिचत होऊन िविवध अवयवाना व पश ना होणारा रकतपरवठाही कमी होतो याचा अिधक पिरणाम ऑिकसजन व गलकोज वर अितिरकत परमाणात अवलबन असणाऱया मदवर होतो व तयाच कायर िबघडत या सवर दषपिरणामाना `Brain Fog अस सबोधणयात यत या धकयान गरसत मदमळ आपली सवदनशीलता कमी होत lsquoमडrsquo सतत िबघडत राहतो व पिरघ मजजाससथा (Peripheral Nervous system ) अितसवदनशील होऊन सतत मगया यण दखण अशा तकरारी िनमारण होतात ाय लवकर दमतात पोटाचया ायवर पिरणाम झालयान वारवार शौचाची भावना होत (Irritable Bowel syndrome ) एखा ा िविश अ घटकाची अ लज वाढीस लागत व सनाचया ायवर अितिरकत ताण आलयान मान खाद व वरची पाठ दख लागत अस या िवषयातल तजजञ सागतात काही वळा या Brain Fog च पयरवसन घबराटीत (Panic attacks ) िकवा फोिबयातही होताना िदसत ह सवर टाळावयाच असल तर आपलया सनाचया गणव त बदल घडवन आणावयास हवा अस ह तजजञ सागतात चकीचया सनामळ िनमारण होणाऱया या सवर शरीरमनाचया िबघाडाना सन अकतीबधातील िबघाड Breathing Pattern Disorders ( BPD ) अस सबोधणयात यतो नमक काय करावयास हव

सन सधारणयाचा एक उ म उपाय महणज lsquoपराणायामrsquo ततर िशकण (अथारत योगय सन हा पराणायामाचा फकत एक आयाम आह ह यथ परकषारन धयानात घयाव) या ितिरकत शरीरातील िविवध भागाच अवयवाच िशिथलीकरण करन ासावर लकष किदरत करन सन सधारणयाची अनकिवध ततर आज उपलबध आहत तजजञाचया मागरदशरनाखाली व आपापलया परकतीनसार व आवडीनसार आपण याचा अवलब कर शकतो पराणायाम पराणायाम महणज काही मयारिदत अथारन िनयितरत ासोचछवास जाणीवपवरक

ासोचछवासाची परिकरया बदलण महणज पराणायाम योगाचया भाषत ास आत घणयाचया िकरयला परक उचछवासाचया िकरयला रचक तर दोह चया मधय खास थाबिवणयाचया परिकरयला कभक महणतात या परक रचकाचया तालावर िनयतरण आणन आपण ासोचछवास जया नाकपडय़ातन करतो तयाचया बदलावर िनयतरण आणन (उजवी डावी िकवा दोनही नाकपडय़ा) पराणायाम साधता यतो थोडकयात अितशय शा ोकत प तीन आपण पराणायामाचया रपान

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सन परिशकषण घऊन सन सधार शकतो अथारत या सजञा यथ ासोचछवासाचया भाषत समजािवलया असलया तरी स म अथारन तयाचा अितम सबध पराणशकतीशी महणज चतनय शकतीशी व पराणमय कोशाशी आह ह धयानात ठवण महततवाच) सन परिशकषण चकीची सन प ती आपलया इतकी अगवळणी पडलली असत की ती िवसरन योगय प त िशकणयासही िकतयक वळा सहा-सहा मिहन लाग शकतात यात मखय भर हा पणर उचछवासावर असतो तसच सनाच मखय तसच परक ाय िशिथलीकरणावर व lsquo सनभानrsquo आणणयावरही भर िदला जातो अशीच एक साधी-सोपी प त वर चौकटीत िदली आह lsquoसास की जररत ह िजदगी क िलयrsquo अस एका गाजललया िहदी गाणयात महटल आह त िकती खर आह व तया द ीन ासोपचाराच महततव एवहाना वाचकाचया धयानात आल असलच

सन ायाम हात असललया एखा ा खच वर आरामात बसा आपल हात खच चया हातावर सहजपण

िवसाव ा कोपरान बाहवर हलकासा दाब ा यामळ ासोचछवास करताना मानच वा खा ाच

ाय तमही साहिजकच वापर शकणार नाही नहमीपरमाण ास घतलयावर ओठ अलगद िवलग करा आिण हळवारपण त डान उचछवास करा ओठ परत बद करा कषणभर थाबा आिण सावकाश ास आत घया उचछवास पणर व दीघर झाला की ास आपोआपच खोल व पणर घतला जातो उचछवास ासापकषा दीघर असण आवशयक (व योगयही) असत ह सकाळसधयाकाळ वीस-वीस वळा करा सरवातीस योगय मागरदशरनाखाली व अगदी घडय़ाळ लावन हा सन अभयास करावा हळहळ त सहज साधल जाईल

- डॉ उलहास कोलहटकर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव - २००९

माय मराठी स थन ग यावषीरची िदवाळी िटटवाळा यथील rsquoमकताrsquo या लहान मली या अनाथ मास भट दऊन तथील लहानगया यासोबत िदवाळी साजरा कली याची ही काही कषणिचतर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हसवणक

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

httphindi-marathi-jokesblogspotcom

शरयावली

सपदिकय मडळ

१) शरी सागर राजणकर सपादक

२) शरी अवधत कामत सदसय

मािसकाची माडणी व िडझाईन

शरी िवजय जोशी

आवाहन

आपलयाकडील लख किवता editoremasikmaimarathiorg या ईमल आयडीवर

पाठवा ात आपल लख किवता ई कोणतयाही सवरपात (ऊ jpg pdf manu-

script ) चालतील िनवडलल लख ईमािसकात परकािशत कल जातील शकय झालयास

लखासोबत आपल छायािचतर पाठवाव तसच आपल सपकर करमाक ईमल कळवावत

Disclaimer

ईमािसकातील लख व तयातील माडलली मत ही तया लखकाची वयिकतक असन ससथा

तयास दजोरा दणार नाही

ईमािसक ह मोफत िवतरणाकिरता आह

ससथबाबत अिधक मािहती किरता wwwmaimarathiorg यथ अवशय भत ा

धनयवाद

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

अ श ता पिवतरता व िनमरळता या परकारच ससकार होण

आ बरा महतारवर परकषिपत होत असलल ईश वरी चतनय व दवताचया लहरी गरहण करणयास समथर बनण

इ ईश वरी चतनय गरहण होणयासाठी सवतला दकष करण व ईश वराचया सकलप इचछा आिण िकरया या तीन परकारचया शक ती व या तीन शक त चया अनषगान जञानशक तीही गरहण करता यण

ई ानो र लावणयात यणारा िटळा द शक त वर स शक त नी मात कलयाच िनदशरक आह

तळशीिववाह

१ तळशीिववाह िवधी

िवषणचा (बाळकषणाचया मत चा) तळशीशी िववाह लावन दण असा हा िविध आह पव चया काळी बालिववाहाची प त होती हा िविध काितक श एकादशीपासन पौिणमपयरत एखा ा िदवशी करतात तयासाठी िववाहाचया पवरिदवशी तळशीवदावन रगवन सशोिभत करतात वदावनात ऊस झडची फल घालतात व मळाशी िचचा व आवळ ठवतात हा िववाहसोहळा सधयाकाळी करतात

२ तळशीच शरीकषणाबरोबर लगन होण याचा भावाथर

तळस ही पािवतरय व सािततवकता याच परतीक आह तळशीबरोबर शरीकषणाचा िववाह होण याचा अथर ईश वराला जीवाचा `पािवतरय हा गण अितशय िपरय असण याचच परतीक महणज शरीकषणान गळयामधय `वजयती माळा पिरधान कलली असण

महततव या िदवसापासन शभ िदवसाला महणजच महतारचया िदवसाना सरवात होत `हा िववाह भारतीय ससकतीतील आदशरतव दशरवणारा िववाह आह अस मानल जात

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

प त घराचया अगणात शणाचया पाणयाचा सडा घालावा तळस कडीमधय असलयास कडीला पाढरा रग ावा पाढर या रगाचया माधयमातन ईश वराकडन यणारी शक ती आकषरन घतली जात तळशीचया भोवती सािततवक रागोळी काढावी तयानतर ितची भावपणर पजा करावी पजा करताना पि मला त ड करन बसाव

पराथरना ह शरीकषणा व ह तलसीदवी आज िदवसभरात तमचयाकडन जी शक ती मला िमळल ती रा व धमर याचया रकषणासाठी वापरली जाऊ द सकटात िनराश न होता ई रावर माझी अखड शर ा व भक ती अस द

नामजप या िदवशी पथवीवर कषणतततव जासत परमाणात कायररत असत तळशीचया झाडातनही जासत परमाणात कषणतततव कायररत असत या िदवशी शरीकषणाचा नामजप करावा पजा झालयानतर वातावरण खप सािततवक होत तया वळीही शरीकषणाचाच नामजप करावा

तळशीच फायद तळस ही जासत सािततवक असलयान ितचयात ईश वराची शक ती मो ा परमाणात आकिषत होत तळशीची पान िपणयाचया पाणयात टाकलयामळ पाणी श व सािततवक होत आिण तयात शक ती यत तया पाणयामाफर त िजवाचया परतयक पशीत ईश वराची शक ती कायररत होत

दविदवाळी

कलसवामी कलसवािमनी इ दवदवता याचयाखरीज अनय दवदवताचीही वषारतन एखा ा िदवशी पजा होऊन तयाना नव अपरण होण आवशयक असत मागरशीषर श परितपदचया िदवशी आपल कलदवत व इ दवता याबरोबरच सथानदवता वासतदवता गरामदवता आिण गावातील अनय मखय व उपदवदवताना तसच महापरष वतोबा इतयािद िन सतरीय दवदवताना तयाचया मानाचा भाग पोहोचिवणयाच कतर पार पाडतात या िदवशी पकवा ाचा महानव दाखिवला जातो

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

ल मीपजन (आि वन अमावा या) ल मीपजन

सामानयत अमावासया हा अशभ िदवस महणन सािगतला आह पण तयाला अपवाद या अमावासयचा आह हा िदवस शभ मानला आह पण तो सवर कामाना नाही महणन शभ महणणयापकषा आनदी िदवस महणण योगय ठरत `परातकाळी मगल ान करन दवपजा दपारी पावरणशरा व बरा णभोजन आिण परदोषकाळी

लतापललवानी सशोिभत कललया मडपात ल मी िवषण इतयािद दवता व कबर याची पजा असा या िदवसाचा िविध आह या िदवशी िवषणन ल मीसह सवर दवाना बळीचया कारागहातन मक त कल आिण तयानतर त सवर दव कषीरसागरात जाऊन झोपल अशी कथा आह तयाचयापरीतयथर परतयकान आपापलया घरी सवर सखोपभोगाची उ म वसथा करावी व सवरतर िदव लावाव अस सािगतल आह ल मीपजन करताना एका चौरगावर अकषताच अ दल कमल िकवा सविसतक काढन तयावर ल मीचया मत ची सथापना करतात ल मीजवळच कलशावर कबराची परितमा ठवतात तयानतर ल मयािद दवताना लवग वलची व साखर घालन तयार कललया गायीचया दधाचया ख ाचा नव दाखिवतात धन गळ साळीचया ला ा ब ास इतयािद पदाथर ल मीला वाहन नतर त आप त ाना वाटतात मग हातातील चडीन िपतमागरदशरन करतात (हातातील पिलता दिकषण िदशकड दाखवन िपतमागरदशरन करतात) बरा णाना व अनय कषधापीिडताना भोजन घालतात रातरी जागरण करतात पराणात अस सािगतल आह की आिश वन अमावासयचया रातरी ल मी सवरतर सचार करत व आपलया िनवासासाठी योगय अस सथान शोध लागत िजथ सवचछता शोभा आिण रिसकता आढळत ितथ तर ती आकिषत होतच िशवाय जया घरात चािरतरयवान कतर दकष सयमी धमरिन दवभक त व कषमाशील परष आिण गणवती व पितवरता ि या वासत करतात तया घरी वासत करण ल मीला आवडत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

ल मीपजनाचया िदवशी ल मी व कबर याची पजा का करतात

कोजागरीस ल मी व इदर या दवताच पजन सािगतल आह तर या अमावासयस ल मी व कबर या दवताच पजन सािगतल आह ल मी ही सप ीची दवता आह तर कबर हा सप ी-सगराहक आह अनकाना पस िमळिवणयाची कला साधय आह पण तो राखावा कसा ह माहीत नाही िकबहना पसा िमळिवणयापकषा तो राखण साभाळण व योगय िठकाणीच खचर करण ह फार महततवाच आह खचर कसा करावा ह अनकाना कळत नाही तयामळ अनाठायी खचर होऊन पसा तयाचयाजवळ िशललक रहात नाही कबर ही दवता पसा कसा राखावा ह िशकिवणारी आह कारण तो धनािधपित आह महणन या पजकरता ल मी व कबर या दवता सािगतललया

आहत सवरच लोक िवशषत ापारी ही पजा मो ा उतसाहान व थाटामाटात करतात या

अल मी िनसारण

गण िनमारण कल तरी दोष नाहीस झाल पािहजत तरच गणाना महततव यत यथ ल मीपराप तीचा उपाय झाला तसच अल मीचा नाशही झाला पािहज महणन या िदवशी नवीन करसणी िवकत घतात ितला ल मी महणतात तया करसणीन मधयरातरी घरातील कर सपात भरन तो बाहर टाकावा अस सािगतल आह याला अल मी (कचरा - दािरदयर) िनसारण महणतात एरवही कधीही रातरी घर झाडण वा कर टाकण करावयाच नसत फक त या रातरी त करावयाच असत कचरा काढताना सप व िदमडी वाजवनही अल मीला हाकलन लावतात

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

बिलपरितपदा (काितक श परितपदा)

बिलपरितपदला बळीची पजा करतात बळीन राकषस कळात जनम घऊनही तयाचया पणयाईन तयाचयावर वामनदवाची कपा झाली तयान ईश वरीकायर महणन जनतची सवा कली तो सािततवक व ीचा व दानी राजा होता परतयक मानव हा सरवातीला अजञानी असलयामळ तयाच हातन वाईट कतय घडत असत परत जञान आिण ईश वरीकपमळ तो दवतवाला पोहच शकतो ह या उदाहरणावरन िदसन यत

कथा हा साडतीन महतारपकी अधार महतर आह बिलपरितपरदची कथा अशी - बिलराजा हा अतयत दानशर होता दारी यणारा अितिथ ज मागल त तयाला तो दान दत अस दान दण हा गण आह पण गणाचा अितरक हा दोषाहरच असतो कोणाला काय कवहा व कोठ ाव याचा िनि त िवचार आह व तो शा ात व गीतन सािगतला आह सतपातरी दान ाव अपातरी दऊ नय पण बिलराजा कोणालाही कवहाही ज मागल त दत अस अपातर माणसाचया हाती सपि गलयान त मदोनम होऊन वाटल तस वाग लागतात तवहा भगवान िवषणन मजा मलाचा अवतार घतला वामन महणज लहान मजा मलगा लहान असतो व तो `ॐ भवित िभकषा दही महणज `िभकषा

ा अस महणतो िवषणन वामनावतार घतला व बिलराजाकड जाऊन िभकषा मािगतलयावर तयान िवचारल ``काय हव तवहा वामनान ितरपाद भिमदान मािगतल वामन कोण आह व या दानामळ काय होणार याच जञान नसलयान बिलराजान ितरपाद भिम या वामनाला दान िदली तयाबरोबर या वामनान िवराटरप धारण करन एका पायान सवर पथवी ापन टाकली दसर या पायान अतिरकष ापल व ितसरा पाय कोठ ठव अस बिलराजास िवचारल ितसरा पाय आपलया मसतकावर ठवा अस बिलराजा महणाला तवहा ितसरा पाय तयाचया मसतकावर ठवन तयाला पाताळात घालावयाच अस ठरवन वामनान ``तला काही वर मागावयाचा असल तर माग (वर बरिह) अस बिलराजास सािगतल तवहा `आता पथवीवरील माझ सवर राजय सपणार आह व आपण मला पाताळात घालिवणार आहात तवहा तीन पावल टाकणयाच ज सवर घडल त पथवीवर परितवष तीन िदवस तरी माझ राजय महणन ओळखल जाव असा तयान वर मािगतला त तीन िदवस महणज आिश वन कषण चतदरशी अमावासया व काितक श परितपदा याला बिलराजय अस महणतात बिलराजयात आपलया मनाला वाटल तस लोकानी वागाव अस धमरशा सागत मातर शा ान सािगतलली िनिष कम सोडन अभ यभकषण अपयपान व अगमयागमन ही िनिष कम आहत महणन या िदवसात माणस दार उडिवतात (आतषबाजी करतात) पण दार पीत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

नाहीत शा ान परवानगी िदली असलयान परपरन लोक या िदवसात मौजमजा करतात अशी ही िदवाळी बिलपरितपदचया िदवशी जिमनीवर पचरगी रागोळीन बिल व तयाची पत नी िवधयावली याची िचतर काढन तयाची पजा करावी तयाना म मासाचा नव दाखवावा यानतर बिलपरीतयथर दीप व व याच दान करतात या िदवशी परातकाळी अभयग ान कलयावर ि या आपलया पतीला ओवाळतात दपारी पकवा ाच भोजन करतात िदवाळीतला हाच िदवस परमख समजला जातो या िदवशी लोक नवी व ावरण लवन सवर िदवस आनदात घालिवतात या िदवशी गोवधरनपजा करणयाची परथा आह तयासाठी शणाचा पवरत करन तयावर दवार व फल खोचतात व कषण गोपाळ इदर गायी वासर याची िचतर शजारी माडन तयाचीही पजा करतात व िमरवणक काढतात

भाऊबीज (यमि तीया)

१ अथर हा िदवस महणज शरद ऋततील काितक मासातील ि तीया ि तीयचा चदर आकषरक व वधरमानता दाखवणारा आह तवहा `िबजचया कोरीपरमाण बधपरमाच वधरन होत राहो ही तयामागची भिमका आह आपलया मनातील ष व असया िनघालयामळ सवरतर बधभावनची कलपना जागत होत महणन तयाकिरता भाऊबीजचया सण बध-भिगन चा परमसवधरनाचा हा िदवस आह जया समाजात भिगन ना समाजातील व रा ातील परष वगर भिगनी समजन तयाचया सरकषणाची जबाबदारी घऊन तयाना अभय दतील व तयामळ तया समाजात िनभरयतन िफर शकतील तो िदवस महणज दीपावलीतील भाऊबीज पजनाचा िदवस

२ कथा व िवधी `काितक श ि तीयला यमि तीया ह नाव आह हा िदवस भाऊबीज या नावानही परिस आह या िदवशी यम आपली बहीण यमना िहचया घरी जवायला गला महणन या िदवसाला यमि तीया अस नाव िमळाल या िदवशी कोणतयाही परषान सवतचया घरी पत नीचया हातच अ घयायच नसत तयान बिहणीचया घरी जाव आिण ितला व ालकार वगर दऊन ितचया घरी भोजन कराव सखखी बहीण नसल तर कोणतयाही बिहणीकड िकवा अनय कोणतयाही ीला भिगनी मानन ितचयाकड जवाव अस सािगतल आह

या िदवशी यमराज आपली बहीण यमना िहचया घरी जवायला जातो व तया िदवशी नरकात िपचत पडललया जीवाना तया िदवसापरत मोकळ करतो एखा ा ीला भाऊ नसल तर ितन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

कोणाही परपरषाला भाऊ मानन ओवाळाव त शकय नसलयास चदराला भाऊ मानन ओवाळतात अपमतय यऊ नय महणन धनतरयोदशी नरक चतदरशी व यमि तीयस मतयची दवता यमधमर याच पजन करन तयाचया चौदा नावानी तपरण करणयास सािगतल आह तयामळ अपमतय यत नाही अपमतय िनवारणाथर `शरी यमधमरपरीतयथर यमतपरण किरषय असा सकलप करन तपरण करावयाच हा िविध पचागात िदला आह तो पहावा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

रगावली

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िव िव धा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

कॉलज कमपसमधय कवळ धमाल मसती करणयाऐवजी तया तरणानी एका खडगावाचा रसता धरला गावातील आिदवास सोबत एकरप होत तयाना सवतचया पायावर उभ

करणयाचा सकलपच िव ाथयारनी कला सवचछतागह आरोगय उपिजिवकसाठी रोजगार मागरदशरनशती ततरजञान िशकषणाची वसथा असा एकक टपपा पणर करीत सहा वषारत तया गावाचा चहराच बदलन टाकला आपल किरअर घडवतानाच दशाचया िवकासात खारीचा वाटा उचलणारी ही धययवडी तरण मडळी आहत चचरगटचया कसी कॉलजची

रा ीय सवा योजना (एनएसएस) उपकरमातन कवळ परीकषचया माकारसाठी समाजसवा करणयाऐवजी इतराचया चह-यावरील हासयातन समाधानाच १०० टकक माकर िमळवणार ह उदाहरण आदशरवत असच आह याच योगदानाब ल कॉलजची िव ाथीन असललया जहारा शख आिण परा डॉ सतीश कोलत याना सवाततरयिदनी मबई िव ापीठाकडन िवशष परसकरान सनमािनत करणयात यईल तवहा कॉलजसह तया गावाचाही उर अिभमानान भरन आलला असल

सफाळयापासन अदाज ४ िकमी अतरावर असलल करवाळ ह हजार लोकवसती गाव सवततर भारतात िवकासापासन िकतीतर मल दर असलली करवल पाडा भागाडी पाडा राजन पाडा पाटील पाडा वाळतल ह गावातील पाड २००४ मधय कसी कॉलजमधील एनएसएसच िव ाथ आपलया कोलत सरासोबत या गावात टरिनग कमपसाठी पोहोचल आिण तयानतर तया गावचच होऊन गल आमही मबईतील समसयाबाबत नहमीच तावातावान बोलतो पण अडचणी काय असतात ह मी पिहलयादा तया गावात पािहलया दोन वळचया अ ासाठी झगडणारी िचमरडी मल साधया सवचछतागहाची नसलली वसथा रोजचया जगणयासाठीची धडपड ह पािहलयानतर आमही सवारनीच या गावचा कायापालट करणयाचा सकलप कला आवहान मोठ होत पण तयासाठी मानिसक तयारीही कली होती गली सहा वष करवाळशी भाविनक नात िनमारण

आिण गावाच नशीब पालटल

झालला शरद श ी सागत होता

िवकासाचया नावावर अगोदर अनकदा फसवल गललया गावातील लोकाचा िव ास िजकण हच सवारत मोठ आवहान होत सवतचया िखशातील एनएसएसमधन िमळणार पस एकतर जमवत सवचछतागहाच काम हाती घतल घरी कधी झाड हातात िव ाथ हातात फावडा कदळ घऊन साथी हात बढाना महणत कामात जपल तयानतर सर झाला िवकासकामाचा सपाटा आिदवास ना फळ भाजया याच बी वाटप करन लागवडीसदभारत मागरदशरन गावातील मिहलाना कागदाचया िपश ापासन त सणासदीला लागणार सामान बनवणयाच परिशकषण मोतीिबद िकवा कनसरची पराथिमक लकषण जाणवणा-या गावक-याची मनधरणी करन मबईत तयाचयावर यशसवी उपचार िव ाथयारना िशकषणाची गोडी लागावी यासाठी परय आता गावाचा बराचसा चहरा या िव ाथयारनी बदलन टाकला आह आमच काम इथच सपलल नाही या सपणर गावाला सवतचया पायावर उभ कलयानतरच आमच िमशन िवहलज डवहलपमणट यशसवी होईल आिण तयानतरच आमही पढचा िवचार कर िव ाथयारनी सवतचया िखशातन पस काढन गावात दोन िशलाई मिशन घऊन िदलया आहत तयातन बनणा-या कापडी िपश ा कागदी िपश ा कॉलजच िव ाथीचर काय आमच पराधयापकही आनदान घतात यातन अनक घराना रोजगार िमळाला आह यवा जागर परसकारातील पस पॉकटमनी यातन िव ाथयारनी या उपकरमासाठी पस उभ कल पण काम कठही थाब िदल नाही या समाजसवतन आमचया िव ाथयारचया चहऱयावर िदसणार समाधान माझयासाठी खप मोलाच आह अस कॉलजमधय एनएसएस समनवय डॉ कोलत यानी सािगतल कॉलजचया सहकायारिशवाय ह सार शकय नसलयाचा उललखही कोलत आवजरन करतात दशाचया िवकासात आपण खारीच वाटा उचलतोय याच या सवर िव ाथयारचया चह-यावर िदसणार समाधान एनएसएसचया माकारचया िकतयकपटीन अिधक आह टीम वकर मळच

करवाळ गावातील आिदवास सोबत काम करताना आयषयाकड बघणयाचा नवा द ीकोन िमळाला कसीचया एका एनएसएस यिनटन जो परय कला तयाचप तीन परतयक कॉलजन आपापलया परीन असा एखादा उपकरम हाती घतलयास कोणतयाही सरकारी मदतीिशवाय गरामीण भागाचा कायापालट करण शकय आह - परवीण मळय

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दहरी कातरी आउटसोिसगची गलया बधवारी भारतीय आयटी उ ोगात अचानक हलचल झाली राग हतबलता अगितकता अशा सिमशर भावना कत कलया जाऊ लागलया पवीचयार अमिरकन अधयकषाचया िनवडणकामधय आऊटसोिसरग या िवषयी आवाज उठला होता पण िनवडणका सपताच हा िवषयही थाबला होता तयाचमळ भारतीय कमपयटर उ ोगातील काळजीच वातावरण िनवल होत आता १०० पकी ३७ िसनटचया िनवडणका नोवहबरमधय यऊ घातलया आहत तयामळ अमिरकन राजकारणी परत एकदा आम आदमीचया िजवहाळयाचया िवषयाचया शोधात होत अमिरकतील सधयाचया आिथकर पिरिसथतीत वाढतया बकारीत अडकललया आम आदमीचया सवारत जवळची टाळया िमळवणारी घोषणा महणज आता आमही आऊटसोिसरग होऊ दणार नाही हमखास मत िमळवणाऱया अशा घोषणा जगातील कठलया राजकारणयाला मोह पाडणार नाहीत

भारतातील आयटी उ ोग भारतातील आयटी उ ोग आज ६० िबलीयन डॉलसरचयावर गला आह आजही तो वषारला २० त २२ टकक इतका वाढतो आह अथारत हा आकडा मोठा वाटत असला तरीही तो जागितक आयटी उ ोगाचया कवळ ५ टकक स ा नाही तयामळ जागितक राजकारणावर परभाव करणयाची कषमता अजनही या भारतीय उ ोगात नाही नसकॉमचया अदाजापरमाण २०२० पयरत हा भारतीय उ ोग कदािचत आजचया ४ पट मोठा महणज २२५ िबलीयन डॉलसरपयरत पोहोच शकल आजचया भारतीय आयटी उ ोगाचया ६० टककयापयरतचा वाटा एक ा अमिरकन बाजारपठतन यतो महणजच २०२० पयरत अमिरकतन भारतीय आयटी उ ोगाला १५० िबलीयन डॉलसरपयरत धदा िमळण आवशयक आह अमिरकन अधयकषाचया गलया २-३ मिहनयाचया वकत ामळ महणनच भारतीय उ ोगात थोड िनराशच व भीतीच वातावरण आह अथारत ही भीती आह ती उ ोगात होणाऱया वाढीची पण तयाहनही राग आह तो जया अमिरकन आजपयरत जगाला जागितकीकरणाच खलया बाजारपठच अथरकारण िशकवल तीच अमिरका आता सवत मातर तया िशकवणीचया बरोबर उलट कती करताना िदसत आह अमिरकचया दटपपीपणाचा राग बऱयाच भारतीय िवचारवताना आला आह भारतान मातर अमिरकन उ ोग तयाची उतपादन या सवारना भारतीय बाजारपठ उघडी करन ायची अगदी तयाचा भारतीय उ ोगाना तरास झाला तरीही आिण अमिरका सवत मातर अमिरकन कपनयाना कायद करन भारतात धदा पाठवणयापासन रोखणार भारतीयाच िवहसा भरपर महाग करणार व सवतचया अथरकारणातील खलपणा सपवन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सरकषण िभती उभया करणार गलया काही मिहनयात अमिरकतील िबकट आिथकर पिरिसथतीमळ काही मोठ अमिरकन उ ोग आपलया आयटीमधील गतवणकीला कातरी लावत आहत तयामळ २०१०-११ या वषारतच भारतीय आयटी उ ोगाचया वाढीवर लकषणीय पिरणाम िदसणार आह दबळा होत जाणारा डॉलर ही आणखी एक मोठी काळजी आह अशा पिरिसथतीत अमिरकन सरकारन आऊटसोिसरग िवर खरोखरच कायदा आणला िकवा आऊटसोिसरग करणाऱया कपनयाना करसवलती न दणयाचा धाक ह सरकार घाल लागल तर भारतीय आयटी उ ोगावर याचा नककीच वाईट पिरणाम होईल

ओबामा काय महणाल गलया बधवारचया िनवडणक सभमधय ओबामानी अमिरकतील बरोजगारीब ल िचता कत करताना अमिरकन उ ोजकाना धमकी वजा इशारा िदला सधयाचया अमिरकन आिथकर पिरिसथतीवर मलमप ी करणयासाठी अमिरकन सरकार ३५० िबलीयन डॉलसरचा एक पलन पढ रटणयाचा परय करीत आह तयामधय साधारण २०० िबलीयन डॉलसर करसवलतीचया रपात अमिरकन उ ोगाला दणयाचाही िवचार आह या करसवलती उ ोगाना ह ा असतील तर उ ोगानी रोजगार िनिमत करण आवशयक आह अस ओबामाच महणण आह ही रोजगार िनिमत करणयासाठी अमिरकन उ ोगानी नवीन पलटसमधय गतवणक करावी व अशा नवीन पलटसमधय नवीन रोजगार उपलबध करावा अशी अपकषा आह पण जर ह उ ोग आपलयाजवळील काम अमिरकन लोकाना न दता अमिरकबाहर पाठवत असतील तर तयाना या २०० िबलीयन डॉलसर कर सवलतीचा फायदा दणार नाही अशी घोषणा ओबामानी कली

मळात आऊटसोिसरगची सरवात झाली ती अमिरकन कपनयाना जासत नफा िमळावा महणन जया कामाला अमिरकत १०० डॉलर खचर होतो तच काम भारतातन िकवा चीनमधन ४० त ५० डॉलसरमधय करन िमळत असल तर तयामळ अमिरकन कपनयाचाच नफा वाढत होता व तयामळ वाचललया नफयाची गतवणक अमिरकन कपनया नवीन उ ोगात करत होतया पण गलया २ वषारत अमिरकन आिथकर ससथातील सकटामळ बाजारपठतील गतवणक योगय पसाच कमी झाला

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व तयाची झळ एक एक करत सवरच उ ोगाना बसली बद होणार उ ोगधद व तयाना सावर न शकणारी अशकत झालली आिथकर बाजारपठ अशा दहरी कातरीत अमिरका सापडली बरोजगारीच परमाण कधी नवह त २ आकडी सखयपयरत फगल िवशषत मधयमवगीयारत बरोजगारी वाढली व तयानी चढवललया आवाजाकड अमिरकन राजकारणी लोकाना लकष ावच लागल काही दशकापवीर जपानी मोटारगा ानी अमिरकन बाजारपठ काबीज करायला सरवात कलयावर तयाचा पिरणाम अमिरकन कार उ ोगावर झाला पण तयावळी बरोजगार होणाऱयामधय कामगाराची सखया जासत होती आता पाढरपशा लोकाचया नोकऱया भारतात जाऊ लागलयावर तयाचा आवाज खास करन िनवडणकाचया काळात अमिरकन राजकारणयाना ऐकावाच लागला या सवारचा पिरणाम महणन अमिरकन अधयकषाना आपलया डमोकरटीक पकषाला मत िमळवणयासाठी आऊटसोिसरगब ल अशी वकत करावी लागली

अमिरकत व भारतात काही लोकानी रा ाधयकषाचया या घोषणचा वगळा अथर लावला आह तयाचया मत रा ाधयकषाचया घोषणचा भारतात होणाऱया आऊटसोिसरगवर काहीच पिरणाम होणार नाही कारण करसवलतीचा नकार कवळ अमिरकन बहरा ीय कपनयासाठीच आह गलया िकतयक वषारत िसटीबक जी इ सारखया मो ा अमिरकन कपनयानी आपलया उ ोगाच जाळ जगातील ७० त ८० दशात पसरवल आज अमिरकन कर काय ापरमाण अशा अमिरकन कपनयानी बाहरचया दशात कमवललया फाय ावर तयाना अमिरकत टकस भरावा लागत नाही अशा बऱयाच अमिरकन उ ोगानी परदशात (जयामधय भारतही आह) उ ोग बाधन आपल नफयाच परमाण वाढवल पण हा पसा अमिरकत परत न आणलयामळ तयाना अमिरकत कर भरावा लागला नाही व महणनच या कपनयानी अमिरकऐवजी अनय दशात रोजगार िनिमत कली यावर उपाय महणन अशा कपनयाना करसवलती नाकारणयाची घोषणा झाली असलयाचा शोध काही िवचारवतानी माडला आह भारतीय आयटी उ ोगाला यामळ नकसान न होता फायदाच होईल असही काह ना वाटत कारण करसवलत न िमळणयाचया भीतीन जर आयबीएमन आपला भारतातील आयटी उ ोग कमी कला तर त काम भारतीय आयटी कपनयाना िमळ शकल याउलट काही भारतीय आयटी कपनयानी आता आमहीच अमिरकत जाऊन तथ रोजगारिनिमत करतो महणज राजा आमचयावर महरबान राहील अशा घोषणा करणयास सरवात कली आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

परतयकषात काय होऊ शकल आज अमिरकतील राजकारणयासमोर ढासळणारी िकवा न सावरणारी अथर वसथा इराक-अफगाण य ावर होणारा वारमाप खचर व लोककषोभ सतत वाढणारी बरोजगारी व तयामळ वाढणारी गिरबी अस पर उभ आहत या सवारवर मात करणयाचा जालीम उपाय कोणाकडच नाही नोवहबरमधय िनवडणका समोर उभया आहत िसनटचया जागा िजकलया नाहीत तर रा ाधयकषाचा पकष िसनटमधय अलपमतात जाईल व तयामळ रा ाधयकषाना आपलया योजना पढ रटायला व अमिरकवर राजय करायला जड जाईल िनवडणका िजकणयासाठी लोककषोभ िनवडण अतयत जरर असत व त कमीत कमी वळात साधय करायच असल तर गललया ८४ लकष नोकऱया तमहाला परत िमळवन दतो यापकषा परभावी घोषणा कोणतीच होणार नाही अमिरकचया अधयकषानी याच िवचारान अशी घोषणा कली ओटायो या राजयातही िनवडणका आहत तथील राजय सरकारन सरकारी उ ोगाना आऊटसोिसरगवर बदी घालणयाचा कायदाच पास कला

भारताचया द ीन ओटायो ह ५० पकी एक राजयच असल व तया राजयातन भारतीय आयटी कपनया जासत वसाय करत नसलया तरी अशा काय ामळ आपलयाला पाढरपशा वगारची मत िमळतील अशी भावना इतर राजय सरकाराची झाली तर ही राजयही यतया १ मिहनयात अस कायद करतील ५० पकी २० राजयानी जरी अस कायद आणल तरी तयाचा पिरणाम भारतीय आयटी उ ोगावर होईल ददवारन अशा काय ामळ अमिरकन बरोजगाराचया सखयत फारसा फरक पडणार नाही पण स ाधारी पकषाला मत िमळणयास मातर तयाचा फायदा होईल भारतीय आयटी उ ोगान अशा काय ाकड एक सधी महणन पाहण गरजच आह आजपयरत भारतीय आयटी उ ोग हा अमिरकन बाजारपठवर पणरत अवलबन होता पण एककाळी ८४ टकक उ ोग हा अमिरकतन यत होता तयाचा वाटा आता ६० टककयावर आला आह याचाच अथर भारतीय उ ोग जगातील अनय दशातील बाजारपठतही परवश कर लागला आह गलया २-३ ितमाहीतल आयटी कपनयाच जाहीर झालल आकड हच दशरवतात आखाती दशातन यणारी मागणी सतत वाढत आह आज याच दशाकड भरपर पटरो डॉलसर आहत व नवीन अरब िपढीला मािहती ततरजञानाच महततवही पटल आह तयामळच आखाती दशात भरपर सधी उपलबध आहत भारतीय कपनया आज आिफरका व लटीन अमिरका ाही खडाकड पाहत आहत बराझील िचली द आिफरका नायजिरया घाना किनया अशा ५० दशामधय आज भारतीय आयटी कपनया पोहोचत आहत सधयाचया जागितक आिथकर मदीची झळ या दशाना फारशी लागलली नाही व तयामळच

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

या दशाचया अथर वसथा झपा ान सधारणयाचया मागारवर आहत

आजपयरत भारतीय आयटी कपनयानी िमळवलला अमिरकतील अनभव या दशाचया बाजारपठत वापरला तर तयाचा फायदा तया दशाना व भारतीय आयटी कपनया या दोघानाही होईल पवकर ड चीन मलिशया जपान ह दशही पढ यत आहत चीन व भारत या दोन दशानी परसपरावर िव ास दाखवन या व अनय उ ोगात एकमकाना मदत कली तर एक मोठी आिथकर रीतया सम परचड बाजारपठ िनमारण होऊ शकत रिशयासारखा खडपराय दशही आपली आिथकर वसथा सधारत आह व तयानाही भारतीय तजजञाची गरज भासणार आह महणजच उ ोग वाढीमधय अमिरकन नकार िदला तर ती एक सधी साधन भारतीय आयटी उ ोगान जगातील अनय बाजारपठा काबीज करण जररीच होईल तया द ीन काही आयटी कपनयानी मोचबारधणीस सरवातही कली आह याचबरोबर कवळ कर सवलत नाही महणन अमिरकन उ ोग भारतात होणार आऊटसोिसरग थाबवणार नाहीत जागितक सपधतर जर अमिरकला यरोप-चीनशी टककर

ायची असल तर भारतातील आऊटसोिसरग आज तरी अिनवायर वाटत आह त कल नाही तर अमिरकन कपनयाच नफयाच परमाण घटल व कराचही अमिरकला या उ ोगाकडन कर वसली हवी असल तर तयानी नफा िमळवण आिण आऊटसोिसरग करण जररी आह

अथारत नोवहबरमधय जवहा अमिरकच अधयकष भारतभटीवर यतील व अमिरकन उतपादन अणऊजार भट ा भारतीयाना िवक लागतील तवहा भारत सरकारनही तयाना ठणकावन सागण गरजच आह की जर तमही भारतात आऊटसोिसरग करणयावर बदी घालत असाल तर अमिरकन अणऊजार भट ा आमहाला नकोत अमिरकतील भारतातील अशा सभा परोजकटसच आकड बिघतल व तयामळ अमिरकला होणारा फायदा बिघतला तर बहधा अमिरकच अधयकष भारतातील आऊटसोिसरग अमिरकला कस चागल आह हच अमिरकत परत जाऊन अमिरकन कागरसला पटवन सागतील अथारत तोपयरत िसनटचया िनवडणकाही सपलया असतील

परवा टी वही चनलवर य क च माजी पतपरधान टोनी बलअर याची मलाखत ऐकली तयानी पाि मातयाना िदलला इशारा फार महततवाचा आह त महणतात की गली दोन शतक पाि मातय एवढ बलवान झाल होत की जगाचा सवर इितहास तयानी तयाचया द ीकोनातन बिघतला व िलिहला पण २१ चया शतकाचा इितहास मातर भारत व चीनच लोक तयाचया द ीकोनातन बघणार व िलिहणार आहत व आपण सवर तो वाचणार आहोत - दीपक घसास

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

पयरटनाचया नकाशावर महारा

िदवाळीचया स ीमधय उ रत हिर ार ऋिषकश निनताल मसरी कठही जायच ठरल की महारा ातील हरह री पयरटक नवी िदललीत थाबनच पढ जातो तयामळच िदललीतल पराच थमान पाहन तयाचया मनात थोडी भरात िनमारण झाली आता महारा ातला टिरसट तयाच पलनस बदलणार काय अशी शका उ रतलया टर ऑपरटरनाही सतावत असल उ रतील राजयापरमाणच कनारटक करळ आधर परादशच टर ऑपरटरही महारा ातील पयरटकाकड डोळ लावन असतात पण इतर राजयातलया पयरटकाचया िलसटमधय महारा ाचही असच सथान असत का

महारा आिण गजरात या राजयाकडन दशभरातील िकतयक पयरटनसथळाना मोठ उतप िमळत दश-िवदशापरमाणच महारा ातील सथळानाही इथलयाच पयरटकाची मोठी झबड उडतच रमणीय िकनार आबा-नारळाचया बागा आिण खाणयािपणयाची चगळ असलली िवसतीणर कोकण िकनारप ी महाल मी-रकाळा तलाव-जयोितबा याच कोलहापर तरयबक र-पचवटीच नािशक रायगड-राजगडसह अनक िकलल अिजठा वरळ लणी तसच उलकापातापासन तयार झालल लोणार सरोवर आिण औरगाबाद चमचमती मबापरी आिण ताडोबा तसच सतरयामळ परिस झालल नागपर अशी अनक पयरटनसथळ ह महारा ाच वभव पण सरसकट परतयक िठकाणच पयरटन समाधानकारक ठरलय का

एवढ उपजत वभव आिण दातततव असलल पयरटक असलयान पयरटनाचा िविश प तीन िवकास वहायला हवा होता पण अजनही पायाभत कषतरामधय बरच काही करण बाकी आह याची तीवर जाणीव होत खास करन करळ आधर मधय परदश याचया तलनत आपलयाकड अजन बरच काही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

करायच बाकी आह ह सप िदसत कोकणप ीमधय सथािनकाचया सहकायारन एमटीडीसीन नयाहरी व िनवास योजना सर कली आता िकतयक घरावर एमटीडीसी मानयतापरा अस फलकही िदस लागल आहत करळपरमाणच कोकणालाही िकनारप ीच अगभत स दयर लाभलय तयामळच अशा योजना आिण न ान सर झाललया हॉटलसमळ ितथ पयरटनास परचड वाव आह अस मानल जात पण परतयकषात तया गतीन हा िवकास झालला आढळत नाही

बहताश िठकाणी सवारत मोठी अडचण आह ती सवचछ परसाधनगह आिण सयोगय रचना असललया खोलयाची आघोळ आिण परसाधन या दोन परमख मलभत गरजा कदरसथानी असतात नमका याच गो चा अभाव असतो कोणतयाही एसटी सटडवर परसाधनगहाची िसथती शोचनीय असत मबई-गोवा महामागारवरील िकतीशा हॉटलसमधय ी-परषासाठी योगय परसाधनगह असतात मबईतन शकडो आरामबस कोकणचया िदशन रवाना होतात पण रातरीचया जवणाचा पिहला थाबा या बसगा ा िजथ घतात तया हॉटलसची िसथती फारच दयनीय असत कवळ नाईलाज महणन लोक ितथ काहीबाही घशाखाली उतरवतात

नयाहरी िनवासाचया सोयी सर होऊनही आपलयाकड आजही पयरटकाना पसतीकरम अिधक िमळत नाहीत करळसारखया िठकाणी होम-सटमधयही हजार त दहा हजारापयरतच पयारय उपलबध असतात कोकणात मातर आजही थरीसटार हॉटलसचा दजार िततकासा समाधानकारक नसलयाच मत पयरटन ावसाियक सदीप भजबळ कत करतात करळमधय रमपोटी दोन त तीन हजार रपय भरणारा पयरटक कोकणात पस काढायला का राजी नसतो याचाही िवचार आपण करायला हवाच पण तयाचबरोबर आपलयाकड परक पायाभत सिवधाही परिवणयाची गरज आह याकड त लकष वधतात

तळकोकणातील पयरटनासाठी मबईहन जाताना रलव वा रसतयाचया पयारयापकषा गो ापयरत िवमानान जाऊन पढ टकसीन जाता यईल का हा पयारयही तपासन पहायला हवा गो ातन सथािनक टकसीच घयावी लागत पण तरीही हा पयारय उपयकत ठर शकतो अशा सिकटसचा िवचार करन सरकार एमटीडीसी िकवा अनय ावसाियकाकडन टर पकजसच परमोशन होणयाची गरज आह अस मत टर ऑपरटसर कत करतात

यात तथय आहच मधय परदश टिरझम असो नाहीतर कनारटक ितथ अशा परकारची पकजस

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

उपलबध असतात परसगी खासगी हॉटलसच पयारयही पढ कल जातात महारा ात मातर अशा िमशर पकजसच परमोशन िततकया परमाणात कल जात नाही अशी सिकट िवकिसत करायची तर पयरटकाना एखा ा िठकाणी िनवास करता यईल आिण प ास-शभर िकलोमीटरचया परीघात िविवध िठकाणी भरमती करता यईल याचा िवचार कदरसथानी असावा लागतो मालवण तारकल आबोली कोलहापर पण अशा परकारच सिकट तयार कलयास पयरटकाना िकनारप ी कोकणचा घाट कोलहापरसारखा दशावरचा परदश अस सदर कॉिमबनशन पकज िमळ शकत िशवाय यताना एकसपरसवमाग झटपट परवासही होऊ शकतो अस टसर आयोजकापकी िवनय मोडक यानी सािगतल

एकणच कोकण ह पढील पाच-दहा वषारत चागल पयरटन कदर बनल असा िव ास महारा टर ऑपरटसर असोिसएशनच िनतीन माहलकर यानी कत कला आमही बाहरचया राजयातील टर ऑपरटसरमाफर त ितथली बिकग करतो तयाचपरमाण इतर राजयातन आमचयामाफर त महारा ाची बिकग वहावीत यासाठी आमही परय शील आहोत असही तयानी सािगतल

महारा ह परगत राजय महणन खयाती असनही आजही बहताश िठकाणी िभकारी लटार याचा सामना परतयकाला करावा लागतो बकायदा टकसीवाल अववाचया सववा रट लावणार हॉटल एजनट तसच जया वसतसाठी तो परदश परिस आह तीच वसत बनावट सवरपात िवकन श ा लावणार िवकरत याच लकषणीय परमाणही पयरटनिवकासात अडथळाच ठरत महाबळ रला परतयक पॉइनटच टकसीभाड िनि त करणयात आल आह परतयक हॉटलमधय तयाच फलकच रगवल आहत साहिजकच रटवरन घासाघीस िकवा बनवाबनवीच परकार होत नाहीत पयरटक-टकसीवाल याचयात िव ासाहरता वाढीस लागत पण असा परकार सवरतर आढळत नाही आिण पवरिनि त दरापकषा लबाडणयाचच परकार अिधक ऐकायला िमळतात

नागपरपासन ताडोबा ाघर अभयारणयात िफरायला जाणार अनक िनसगरपरोमी आहत पण मधय परदशात कानहा िकवा बाधवगडमधय जी पयारवरणाची िशसत पहायला िमळत तसा आगरह आपलयाकड धरला जात नाही अशी खत अनक पयारवरण अभयासक कत करतात

नािशक कोलहापर िशड यासारखया िठकाणी धािमक पयरटनास खप वाव आह िशड मधय आधर परदशातन भरपर भकतगण यत असतात पण धािमक पयरटनालाही पायाभत सिवधाची जोड

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दणयाची आवशयकता आह ह आपलया गावीच नसत शकराचया दवसथानापाशी दध पाणी याचा मोठा वापर होणार असल तर त वाहन नणयासाठीही योगय वसथा असायलाच हवी पजा-अचार सािहतय याचया िवकरीचया दकानाची तसच िविश िदवशी भकताचा महापर आलयावर रागासाठीही योगय वसथा करायलाच हवी शगावसारखया दवसथानानी याची चागली उदाहरण घालन िदली आहत िशवाय तयानी मधय परदशसारखया िठकाणी आपलया िनधीतन भकतिनवास उभारणयाच औिचतयही साधल आह धािमक पयरटनापरमाणच अगरो टिरझम मिडकल टिरझम या सकलपनाही आता जोर धरत आहत महाबळ रचा सटरॉबरी महोतसव नािशकचा वाईन फिसटवहल हा तयाचाच भाग आहत कदािचत र ािगरी िदवआगरातही आमर महोतसव वहायला हरकत नाही मबई पण याचया आसपासचया परीघात गलया समार दहा वषारत िरसॉटरसची सखया वाढली आह जवळचयाच िठकाणी वनड िपकिनक करणारा मोठा वगर असतो साहिजकच िरसॉटरसचा धदा चागला होतो पण तयाची योगय दखभालही राखावी लागत िरसॉटसरकड कटबाबरोबरच एक ा-दक ाचाही ओघ मोठा असतो परतयकाचया मजामसतीचया कलपना वगळया असतात तयातनच िकतयकदा िरसॉटसरची दखभाल साततयपणर रीतीन होत नाही मग कटबाचा पयरटकवगर यापासन दरावतो मबई-पणयापासन जवळ तरीही रमणीय अशी माथरान-महाबळ रसारखी िहलसटशनस िबरिटशानी िवकिसत कली ती आजही तयाच सथान िटकवन आहत ददवान आपण या तोडीची पयरटनसथळ िवकिसत कर शकललो नाही असलीच तर फारच थोडी खासगी सवरपात ठाण नािशकपासन जवळ असललया जवहारमधय अशा पयरटनसथळाचया िवकासाची कषमता होती पण तयाचा सयोगय वापर आपलयाला करता आलला नाही पयरटनाचा िवकास हा सथािनक जनतचया िजवावरच झाला पािहज यात शका नाही तयामळच तया तया पिरसराच विशष ितथल लोकजीवन खा ससकती ह सारच जपायलाच हव

पयरटनाचा वसाय हा पणरपण िव ासावर बतलला असतो एकदा फसवला गलला पयरटक पनहा यणार नाही आिण तयाचया नातलगानाही तमचयाकड पनहा पाठवणार नाही पण ह लकषात न घता सोनयाच अड दणारी क बडी कापणयाचा परकार िकतयक ावसाियक करतात आिण तयातन पयरटन मातर बदनाम होत महारा ाचा पयरटन नकाशावरचा चहरामोहरा बदलला तरच इतर

राजयातल लोक िव ासान आपलयाकड यऊ लागतील - समीर कव

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सास सन नातसबध व कटबसवासथय बायको ( ी) ही कषणभराची प ी व अनतकालची माता असत सवामी ितनही जगाचा आईिवना िभकारी ही वचन िनतात सतय आहत कटबाचा कदरिबद असलली ही ी जवहा सनरपी दसरी

ी घरात यत तवहा ितची मानिसकता कशी बदलत अथारत अतयत परमान आदरान नीटच नात जोपासणाऱया पषकळ ि या आहत मातर सासबाई ही उपाधी लागली की स ा मानपान व अपकषा आिण तलना या िवकारामळ कटबात नककी ताण यतो याउलट सास सना सजञ समजस असतील तर घरात सवगर उतरतो व सवारचीच वाटचाल अिधक सलभ व यशसवी होत ह जर नसल तर सर होत घसमट जयात कधी पयारय सापडतात तर कधी क डीपलीकड वा ास यत नाही सतत ताणात जगाव लागत हा लख कोणतयाही पवरगरह दिषतातन िलिहलला नाही माझया िनरीकषणातन व काही वषारचया समपदशनाचया अभयासातन िवचार माडल आहत लगनाचा सरळ अथर तडजोड व कटबातील नाती कौशलयपणर साभाळण जया वातावरणात व ससकारात आपण वाढलो आिण आपलया आई-विडलानी नाती कशी साभाळली ह पाहन नकळतपण नाती साभाळणयाची कलपना तयार होत व आपलया कवतीपरमाण अमलात यत सजञ लोक जथ राहतील तथ ही कौशलय िनरीकषणातन आतमसात करतात परतयकष नवीन कटबात गलयावर कसोटी लागत दोनहीकड सयम सामजसय व दयाळपणा असल तर वाटचाल सोपी जात मखयतः सास सनची कडली जमत असल तर कटबाच भागयच पण नसल तर नवरा या बाप ाच काय हाल वणारव वगवगळया घरातील परसग बघ या या घरातील सासबाई अगदी मॉडनर इगरजी यणाऱया सनबरोबर शॉिपग िसनमा नाटक हॉटिलगमधय भाग घणाऱया एकमक चया सा ा नसणाऱया सनला जीनस िवकत घणाऱया सगळ कस छान छान आता नवऱयाला यापकषा काय पािहज या कटबातील ही पिरिसथती फार काळ िटकली नाही िजथ सपस कॉिनफलक ट सर झाली तथ सघषारला सरवात सपसची अमलबजावणी झाली असती तर एकमक ची िकमत रािहली असती तयामळ सर झाल टाळण वळीच सवादान परश न न सोडवलयामळ दरावा झाला

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हा िवनोदी परसग पाह घटना परदशातील दोनही बाहर सथाियक अिधक वाणासाठी सनचया माहरी सवारना जवायला बोलावल िवहीणबाईनी आनदान सवागत कल व बसायला सािगतल मलीचया सासबाई एका सोफयावर 90 अशाचया कोनात ताठ बसलया चहऱयावर परीटघडी बघणाऱयाला वाटाव की पतळा बसवला आह याचया यजमानानी मलान खण करन सािगतल िवहीणबाईही अहो िनवात बसा महणालया पण छ आता सनचया माहरचया मडळ ना हस यऊ लागल गपपा मारताना इतर मडळ ना अवघडलयासारख झाल जवण झाली या ताठच जावयाला वाण दऊन झाल यजमानानी िवचारल अग तला काय झालय मोकळपणान बोल यावर महणालया माझा मान परथम मी नाही ठवला तर कोण ठवणार मी मलीची सास आह ह

ा ाना कळल पािहज यावर यजमानानी मातर लवकर घरी परतायचा िनणरय घतला ही गमतही अमिरकतील भारतातन सासबाई सनकड काही मिहनयाकिरता गलया या आजी चागलयाच व होतया मलाच घर खपच मोठ दमजली एकदा सनची नकतच लगन झालली मतरीण नवऱयासह दोन िदवसाकिरता आली खप वषारनी भटलयान गपपा झालया जवण झाली पाहणयाना गसटरम िदली होती सासबाईची खोली तयाच मजलयावर दसऱया टोकाला होती तयाना वयान िनदरानाश होतो व ऐकही कमी यायच रातरीची जाग आली की तया वऱहा ात जपमाळ घऊन यरझाऱया घालीत सकाळी सगळ उठल नाश तयाला सगळ बसलयावर आज नी िनषपापपण जोडपयाला िवचारल बरय ना महटल मला रातरीची काही झोप लागत नाही रातरी यरझाऱया घालत होत तर तमचया खोलीत िदव कधी चाल कधी बद तवहाच िवचारणार होत की काही हवय का ह वाक य ऐकलयावर जोडपयाच चहर गोरमोर झाल सन मलगाही सकोचन गल परसग तसा साधा सनन दयाळपण सोडन ाव तच बर नाही का आता या घरात सासबाई कटबपरमख आहत मलगा आईचया हातात पगार दतो सनही दत सनला रोज िरकषाला हातखचारला पस दतात ितला हौसमौज करायची असल तर सासला िवचाराव लागत मलगा बायकोला ज घईल तशीच वसत आईला घतो तो आईचा िनयम आह सनचया माहरी काही आहर करायचा असलयास सासचया शबदापलीकड जाता यत नाही नवरा दोघ चया भानगडीत पडत नाही सनन पषकळ सयम ठवला नवऱयाला गोडीत सागन पािहल तयाचया मत ही समसयाच नवहती पढ सनचया तबयतीवर पिरणाम होऊ लागला डोकदखी अधरिशशी व नराश य आल तयावर गोळया सर झालया नवरा ह तटसथपण पाही ितन माहरी

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जायचया गो ी कलया तोवर एक मलगी पदरात होती एकदा माहरी गली तर आई-विडलानी िहलाच पडत घयायला सािगतल िहन नवऱयाला वगळ राह सचवलयावर विडलाचया माग आईन मला वाढिवल तवहा ितचा शबद शवटचा राहील तला वगळ वहायच तर ताबडतोब िनघन जा सािगतल ही गो सधयाचया काळातली आता या कटबात पाहा मल आईची परचड काळजी घणारी आईची हौसमौज परवणारी आईला िहडण िफरण व िसनमाची परचड आवड राजसथान असो की िसगापर असो नाव काढल की ितकीट तयार आईसाहबाना मातर सवयपाकाची माणसाची अिजबात आवड नवहती भाविनकता व माया याचा चागलाच दषकाळ होता पढ मलाची लगन झाली मलगी सासरी गली सना दोघी बडब ा लाघवी तयानी जीव लावायचा जीव तोडन परय कला वातावरण आपलस कल आजबाजला चागल सबध जोडल घरात ग डस नातवड आली या आजीबाईच मन मातर िसनमा व टीवही सोडन कशात लागत नस सना नोकरीचया होतया घरात कामाची बाई मल साभाळणाऱया बाईनी कोणतया चका कलया ह आवजरन सनाना सागत पण सवतः नातवडाकड लकषही दत नसत सनानाही कधी आजारपण यायची नोकरीचा ताण जाणवायचा तवहा याची वागणक पणर कोरडी आपलयाला काही माहीत नाही अस वागायचया सवयपाकापासन कशातच आपणहन मदत नाही अगदी िवनती आजरव कली तर एखादाच पदाथर करणार सनन अित झालयावर एकदा िवचारल की मल लहान असताना काय जवत होती तयानी ताबडतोब उ र िदल मला ठरािवक चार पदाथर यतात मला सवयपाकाची आवड नाही फारशी गतीही नाही मातर वगवगळ पदाथर खायला आवडतात घरी नाहीतर बाहर आता तमही सगरणी असताना मी कशाला लकष घाल एकदा एका सनन ह ान आमटी करा सािगतलयावर यानी चाळीस वा ा साबार कल सगळयानी डोक याला हात लावला आज ची तबयत मातर उ म रोजच जीम िफरण सहली चाल घरात मातर कठ काय ह माहीत नाही िकवा मी ऐकल नाही ह चाल लाघवी नातवड खळायचा आगरह करीत तर याना लहान मलाशी कस बोलाव ह माहीत नाही याच आजी मलीकड गलया की जावयासाठी गोडधोड जवण करायचया सरवातीला सनाचया माहरचयानी खप लाड कल पढ या तयाचयाकडन फोनची िबल भरण अशी काम करन घऊ लागलया सवारचया लकषात आल की एष आिण आराम हच आयषय असणाऱया कत साठी आपणाकड फार वळ व शकती नाही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आपलया भारतीय ससकतीत या गो ी उघडपण बोलणही कठीण न जाणो मलगी व जावयाच िबनसायच पढ सनानी वगळी घर कली जी सन सवजातीय होती तथ या बसन रहात व अपकषाही ठवत िजथ परजातीय होती ितथ थोड नमत घत कोणीही समजसपण काही सागाव तर उ र दत नसत न बोलता तकर काढत मल परोपरीन सागायची की सप बोल गरसमज कर नको पण मलाकडही दलरकष कलयान मलही दलरकष कर लागली याना वाट लागल की सनानी तयाच कान भरल आहत मला-सनातही वाद आल पण मोकळया सवादाअभावी ह होतय हही समजत नवहत तरीही कोणी काम सािगतलच तर कणाकडन तरी करन मोकळ होत असत व आपलया कातडीला धकका लावत नसत या धोरणान सना नातवडाच हदय तयाचया बाबतीत कोरड होऊ लागल मल मातर पषकळ भरडली व आपण कतर नीट करनही ह काय चाललय ह समजनास झाल एक महण आठवली झोपललयाला जाग करता यत पण झोपच स ग घतललयाला नाही आता कोणताही माणस पिरपणर नसतो तवहा सयम सवाद व सवदनशीलता या ितरसतरीन गो ी सोपया होतात वरील उदाहरण िवनोदी असो वा गभीर असो दोनह नी कलह होतोच िकरकोळ वाटणाऱया गो ी जस कोणाला डब-बाटलया जमवायचा छद कोणाला सनचया कप ाची जाडीची िदसणयाची तलना ह पाहता हा िवषय अिजबातच सोपा नाही या पिरिसथतीतील परषाची भिमका पाह 1 नवरा व तयाची आई याच नात भाविनकदष ा सवारत जवळच नवऱयाला आईला काही सागण ह दखावणयासारख वाटत िकवा आता वाढललया वयात काय सागायच तयापकषा आपलया बायकोन अशी पिरिसथती असल ती न करकरता साभाळावी सवतः सासशी जमवन घयाव 2 िजथ सासर असतात त बऱयाच वळा समजतीच धोरण घतात व बायकोला चार शबद सागतात परसगी कटबासाठी बरीच काम सवतःहन करतात सनो शािबदक आधार दतात 3 िजथ सासबाई एक ा आहत तथ पिरिसथती िबकट होत मलाची पिरिसथती ढोलक यासारखी होत कठन थाप बसल याचा नम रहात नाही तयाला सवाद करनही बदल झाला नाही तर तयाचा आई बायकोशी सवाद कमी होतो भाविनक दरावा वाढत जातो मलगा कामािनिम

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

बाहर राहतो सजञ माणस िनदान छदात वळ काढतो (याचा अथर छद असणाऱयाना हा परश न असतो अस नाही) जयाना ह हाताळता यत नाही तो सन जवळ करतो 4 काही नवऱयाना बायकोच महणण पटत तरीही वगळ झाल तर गस साखरपासन सगळा खचर वाढल बायको नोकरीची असल तर सवयपाकापासन मदत लागल ह टनशन यत बऱयाच घरातन आईन मलाला चहा जजबी सवयपाक कर िदलला नसतो तयामळ घरकामात हा ढ असतो तयामळ बायकोशी गोड बोलन या िसथतीकड दलरकष करतो सन कसा िवचार करत (सनची भिमका) 1 सन ससाराची सव व वासतवता यात गडबत ह सरवातीला असच असाव ह समजन ससार

करत भाविवश व नवऱयाला सवर परकार सागन पाहत हशार सन नवऱयाला आकिषत करणयाच सगळ उपाय करत सवदनशील नवरा ितचयाकड ओढला जातो हळहळ भाविनक ताण िनवळतो व सयमपण गो ी माग लागतात

2 िहमतीची सन आपलया गो ी साससमोर परतयकष बसन गोडीत सागत आपलया इचछा सप माडत गो ी समोरासमोर झालयान पिरिसथती बदलत वा उलटही घडत

3 िजथ सकोच व भीती असत ितथ सवाद घडत नाही पयारयान सन भाविनक आधारासाठी माहरच कामातील सहकारी याचा आधार घत परतयकषात पिरिसथती तशीच राहत व पिरणाम तबयतीवर होतो

सासची भिमका काय असत 1 सजञ सास पिहलयापासनच सनचया कलान घत व मोकळया सवादान काय जमत व काय नाही

याची कलपना दत 2 सवतःचया लगनापासन काही गो ी ठरािवक प तीनच होतात तयात फारसा बदल झालला

आवडत नाही उदा कळधमर सोवळ ओवळ व तया सनन ऍडजसट कलयाच पािहजत 3 मी इतक वष सवयपाक घरकाम कल आता कल नाही कल तर माझी मज मी काय कराव व

काय नाही ह सनन ठरव नय तसच मी करो न करो माझी नीट दखल घयावी मान ावा आपलया सललयािशवाय नवीन बदल कर नयत (एकण पिरिसथती ताणिवरिहत सस करायची असल तर खालील उपायानी मदत होत)

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

1 सनन सरवातीला नवीन माणसाशी जमवन घताना नमर सयमी राहाव 2 नवऱयान आपलया प ीला घरातील लोकाचया कलापरमाण कळाही सागा ात तयात कमीपणा नाही तसच कायम एकतर कटबात राहायच की परसगी वगळ राहणयाची तयारी आह ह सप कराव

3 सासन सनब ल सयम दाखवावा काही नवीन गो ी िशकायला वळ ावा सवाद परमान करावा ऑडररन नाही सतत आमही काय कल ह उगाळ नय लकषात ठवाव की तयाच (सनाच) लगनात वयही जासत आह व घरा ितिरकत नोकरीतही तयाना पषकळ ताण आह िदसण सथलता कपड याबाबतीत तलना कर नय सवतः काही गो ी करन आदर िमळवावा सरवातीपासन परम िदल तरच त िमळल 4 घरातील सवर सदसयानी सणवार कळधमर पाहण या परसगी काम वाटन घयावीत तयासाठी एकतर बसन बोलाव कोणालाही गहीत धरन गरसमज टाळावत 5 घरातील व ापासन लहानापयरत कोणीही आजारी असल तर सहानभतीन सवा करावी सननीही व ाच वय तबयत लकषात घऊन रासत अपकषा ठवावी सनचया तबयतीचया तकरारीकड रागान वतागन न पाहता जमल तशी मदत करावी शािबदक भाविनक धीर ावा महणज सनला माहरन वा बाहरन सहानभतीची गरज राहणार नाही व तीही व ाच परमान करल कवळ कतर महणन नाही 6 वरील काहीच न घडता वाद होत असतील तर िवश वासातील िमतर नातवाइकाशी बोलाव सवारत उ म समपदशकाची मदत घयावी परषानी समपदशनासाठी वादावादीत िश ा दण हात उगारण करच नय कारण हाच परयोग समोरचया कतीकडन कधी ना कधी घड शकतो 7 मलीचया माहरचयानी मलीला मानिसक आधार ावा आमच घर बद ह महण नय मातर मलीला आिथकदष ा पायावर उभ राहणयास सागाव परसगी मदत करावी आपलया समाजात सवर ि याना तयातन जाव लागत ह साग नय 8 मल नी आिथकदष ा सकषम राहाव िजथ नोकरीची गरज नाही तया मल नी अस छद जोपासाव की परसगी आपलया पायावर उभ राहता यईल व आतमिवश वास कायम राहील टीवही व चका ा िपटणयात वळ घालव नय मल मोठी झाली की पाटरटाइम काम तरी कराव जयायोग मदला चालना िमळल या जगात अित िभडसतपणा व सकोच ह गण नाहीत भीड ही िभकची बहीण असत ह सतय आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

9 खप परय करन पिरिसथती बदलत नसलयास घराचया बाहर पडाव सवतःचया िजवावर राहायची तयारी ठवावी तर थोडी मदत इतराकडन िमळ शकल वरील सवर गो चा िवचार करन परय कलयास घरात आनदमय वातावरण होऊ शकत ह नककी घरातील ी सत असली तर घर सत होत गहसौखय परतयकाचया वा ाला याव महणन हा लखन परपच जया ि यानी घरात सवगर िनमारण कला तयाना सलाम जया घरी कलह आह तयाना

Best luck

- नीरजा आपटीकर डाग बनरबी कनडा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला समजन घया पलीज िसहगड रसतयावर राहत असललया एका िचमकलीन गळफास घऊन आतमहतया कलयाची बातमी नकतीच वाचली का बर या िचमकलीन सवतःला अस सपवाव जनमदातया मलाना रागवणयाचा अिधकार पण आई-वडलाना नाही का मला आठवत लहानपणी कधी माझी आई लाटण घऊन माग लागायची महणायची मलया त मला तर बर होईल हा शबदपरयोग करणाऱया आईचया मलया या शबदातही ओतपरोत परम भरलल असायच तो शबद उचचारणयाचा अिधकार िनसगारन ितलाचा बहाल कलला आह आई या शबदावर अनक किवता-लख-कथामाला गाजताहत आई-बाबाना मलाशी काही परसगी कठोर वागावच लागत परत िववकब ी वापरन मधयमागारच अनसरण ह पालकाचया लकषातच यत नाही तयामळ मलाचया भिवत ाचया खो ा कलपनाना िचकटन थोडीफार मल चकली तर काही वळस पालक िशकषक वगारतच मलाना बदम मारहाण करतात नािशकमधय शालय िव ाथयारला िशिकषकन डसटर फकन मारलयानतर घाबरन वगारतच तया िव ाथयारला झटक यऊ लागलयामळ रगणालयात दाखल कराव लागल सवर चनलवर बरिकग नयज झळकत होतया शवटी अशा अनक घटनामळ सरकारन िव ाथयारना मारहाण करणाऱया दोषी कतीला परथम एक वषारचा तरगवास व पाच हजार रपय दड दसऱयादा मारहाण कलयास 25 हजार रपय दड व तीन वषारचा तरगवास अशा िशकषची तरतद काय ात कली या काय ाला मितरमडळाची मजरी िमळालयावरच तयाची अमलबजावणी होईल परत खऱया अथारन यामळ पालकाचया िशकषकाचया - िव ाथयारचया मनोव ीत बदल होईल का आधिनक सपधचया यगात लहान मलावर योगय वळी सससकार झाल तर उ ाचा भारत महास ा होणयाच माजी रा पती डॉ ए पी ज अबदल कलाम याच सव साकार होऊ शकल महातमा गाध नी महटल होत िशकषणाला नितक मलयाची जोड नसल तर त अधःपतनास कारणीभत ठरत सान गरज नी महटलयापरमाण मल ही दवाघरची फल या फलाना नहमी सकारातमक िवचारसरणी व आदशर िदला पािहज आजची मल ही उ ाची फल उ ाचया उजजवल भारताच आधारसतभ सबल व सशकत होणयासाठी परतयक पालकानी जागरक राहायला पािहज

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जगाला परल एवढ मनषयबळ आज आपलया भारतात आह मधयतरी एका अभयासामधय ह सप झाल की सवारत तरण दश भारत आह या अथारन की जवळ जवळ 70 टकक लोकसखया यवा आह जगावर राजय करणयाची खरी ताकद आज आपलयाकड आह कारण यवक व यवत नी भरलला दश आपला आह काहीही करणयाची ताकद आज आपलयाकड आह परश न आह तो समजावन घणयाचा व दणयाचा यवकाना योगय िदशा व अचक मागरदशरन याचया बळावर िबरिटशापरमाण आपणही खऱया अथारन जगजजत होऊ शकतो

वसथापनशा तजजञ िशव खरा सागतातYou can winया धत वर यवकानो Yes I can अस आतमिवश वासान महणत पाऊल पढ टाकल पािहज तच आह तझया जीवनाचा िशलपकार हा मतर मीच घडवणार माझ जीवन अस महणत आतमसात कला पािहज हाच मतर मनात घऊन परतयक यवकान िजजञासा वाढवन खऱया अथारन जाग झाल पािहज माणस घडत नसतात घडवावी लागतात आतमिवश वास िनमारण करावा लागतो माझयातला मी जागा करत जग बदलणयासाठी आधी मी बदलायला हवा आताची यवा िपढी िबघडली आह अस महणणाऱया वगारला दाखवायला हव की आमही उ ाचा भारत घडवणार आहोत यासाठी यवक-यवत नी परथम सवतःला घडवायला हव तयासाठी तयानी शरीर व मनाचया सबलतकड जासतीत जासत लकष िदल पािहज रोज ायाम कला पािहज सवामी िववकानद महणायच माझया िपरय िमतरानो रोज मदानावर जा खळ खळा वासरासारख हदडा ायाम करा जवहा तमही सबल व सशकत वहाल तवहा तमहाला परतयक गो चागलया परकार कळ शकल महणन आपल शरीर कमावणयासाठी रोज ायाम करण आवश यक आह िकशोरवयीन मल िनदरानाश रकतदाब मानिसक ाध नी गरसत झालली िदसत आहत वाढती सपधार चगळवाद नीितमलयाचा ऱहास घरातील वाद भय चचलता िनक आहार सपधारतमक वातावरण परीकषत कमी गण अिनचछन लादलला अभयासकरम यामळ मल नराश यकड जाऊ लागली आहत जानवारी 2010 चया पिहलयाच मिहनयात एकण 66 िव ाथयारनी आतमहतया कलया याच परमख कारण मलाची दबरल मन हच होय महणन मलाचया मानिसक सबलता व िनमरलतसाठी धयानधारणा ही आवश यक गो आह आनापानसती ह तयातील एक शासरोकत धयान श वासाचया साहाययान मनाची एकागरता व िनमरलता सबलता वाढत भय कमी होत चचलता दर होत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

मलाची आकलनकषमता वाढन जीवनात नितकता यत 2500 वषारपव गौतम ब ानी या साधनचा शोध लावला प गरजी शरी सतयनारायण गोएकाज नी 1969 मधय ही भारतातन ल झालली साधना परत भारतात आणली सपणर साधना श वासाशी सबिधत असलयामळ कठलयाही जातीचा वणारचा पथाचा दशाचा िव ाथ -िव ािथनी ही साधना करन आपल मन सबल व िनमरल करन ताणतणावमकत जीवन जग शकतो माणसाचा मद हा एका सकदात 800 हन अिधक गो ची न द घऊ शकतो तो 70 त 75 वष न थकता सतत काम कर शकतो तयात फार मोठी ऊजार असत ती जागिवणयासाठी आज खऱया अथारन गरज आह थॉमस एिडसन चार वषारचा असताना तयाला शाळतन परत पाठवल तयाचया िखशात िशकषकान िच ी टाकली होती तमचा टॉमी िशकषणात फार माग आह तो िशक शकणार नाही याच थॉमस एिडसनन आपली अतिरक मनोऊजार जागवन िवजचा िदवा तयार करन जगाला परकाशमान कल तयाआधी हजारावर अिधक तयाच परयोग फसल पण तो खचला नाही सगळा हा मानिसक परव ीचाच पिरणाम अबराहम िलकनन आपलया मलाचया मखयाधयापकाला िलिहललया पतरात मलाला समाजात कस वागायच व िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकवणयाची िवनती कली होती याच सामािजक िशकषणाची आज आपलया मलाना गरज आह आपण आपलया मलावर नसत अपकषाच ओझ लादतो िबचारी मल पार थकन जातात तयातन ती चकीचा मागर पतकरतात िचतरपटावर आतमहतयच खापर फोडन पालकवगर मोकळा होतो तीन तासात िसनमा आपलया मलाचया भावनाना हात घालतो मग जनमापासन आपलया बरोबर असणाऱया सवतःचया मलाचया भावना आपण का ओळख शकत नाही हा परश न पालकानी सवतःला िवचारला पािहज िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकणयासाठी मन सबल करणयासाठी खऱया अथारन तणावमकतीसाठी धयान महणज एक सवणरसधीच होय महणन पालकानो मल चकली-आपला अपकषाभग झाला तर तयाना जरर रागवा पण परमान (अतमरनात ओतपरोत परम भरलल अस ा) रागवलयानतर तवढच परमान तयाला जवळही घया िनिश चतच तयाना तमचा आदर वाटल या जगात तीन सदर िकरयापद आहत - परम करण मदत करण व सवा करण या तीन ईश वरी िकरयापदाना रोजचया जीवनात सथान दऊन आपल कटब आनदी व सखी बनवा आपलया

मलाना समजन घया व उ त समाज घडवा - द ा कोिहनकर (पाटील) पण

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला सवाततरय हव

वयसकर माणसानी शात बसन घडत असल त पाहाव आपल मत न दव नय वहारात फार लकष दऊ नय अस तरण िपढीला वाटत उलट आमच काळयाच पाढर अनभवान झाल आहत तया अनभवाचा तरण िपढीन फायदा करन घयावा अस जय ाना वाटत

जय नागिरकाच क कॉलज कट ाइतकच सवरमानय बनल आहत अगदी पारावर जमत नसली तरी वयसक मडळी कठ ना कठ एकतर जमतात कधी परष-परष कधी बायका-बायका तर काही िठकाणी जय नागिरकाचया जो ा एकतर यतात गपपाच िवषय सगळया कट ावर सामाईकच पनशनवाढ महागाई तरण िपढीच आपलयाला न मानवणार वागण कमी होत असलला िजवहाळा इतयादी इतयादी या सगळयात एक महततवाचा म ा नहमी चचत असतो मलगा सन नातवड आपापलया परीन व ाना गपप राहणयास सचवत असतात अन व ाना त मानय नसत एका कट ावर हाच िवषय रगला होता

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

एक आजोबा सागत होत मी मलाला फड बचत याबाबत सागायला गलो तर तो महणतो तमचया वळी वगळ होत आता सगळी गिणत बदलली आहत तमही यात लकष घाल नका त तणतणत सागत होत अर वगळ काय होत दोन मल तयाची िशकषण प-पाहण सगळा परपच चालवन आज मी एवढी िशललक ठवलीच आह ना आजकालचया मलाना आिण सनाना नसत पस उधळायला हवत मो ाच अिजबात ऐकायला नको तर काय अस महणत तयाचया प ीनही सर धरला मलग तसच सनाही तशाच अहो नातवडही आपलयाला बोलतात काल दपारी मला दोनची मािलका बघायची होती ब ाला महटल तझा तो ाण- ाण िसनमा बद कर मल वाईट ससकार होतात तयातन मी अस महणताच बटीन गळा काढला अन मग सनबाई महणाली आता दवाच िसनम दाखवन गळाच गणपती का बनवायच मलाना तयाना आताचया जगात जगायच आह तर जगात काय चालत त कळलच पािहज माझी मािलका बघायची राहन गली

तयावर दसऱया काक महणालया मला तर फार राग यतो घरात ह करा त कर नकाचा जप नको महणन मी दवळात जात तर तही तयाना पटत नाही दवळात रोज फरशीवर बसन साध आखडल तर कोण िनसतरणार अस सनबाई िवचारत माझ एक वळ ठीक आह पण यानाही सवाततरय नाही कशाच वय झाल महणज आमची मन का मली आहत वषारनवषारची िवचार करणयाची प त का बदलणार आह आमचया िपढीच तर फारच हाल झाल पव विडलधाऱयाचया मान-मयारदा साभाळायचया महणन आमही सवतला मरड घातली अन आता जीवन वयोमानानसार परावलबी झाल महणन मला-नातवडाचया पढही माघार घयावी लागत कधी-कधी मला वाटत जय नागिरकानी सवाततरयाची चळवळ उभारायला हवी

तयाचया या वाक यावर कट ावर खसखस िपकली हसणयाला वरवर िनिम िमळाल तरी परतयकाचया हदयात एक बारीक कळ उमटन गली आपलयालाही सवाततरय नाही ही भावना परतयकाचया मनात उफाळन गली जय नागिरक याबाबत काय करतील त करोत पण जयाचया घरात वयसक मडळी आहत तयानी मातर याबाबत जरर िवचार करायला हवा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

डाएट िटपस अधनमधन पण कस कवहा आिण काय खाव शक य असल िततकी मधलया खाणयाची वळ साभाळावी मखय जवणानतर कमीत कमी दीड

त दोन तास जाऊ ावत जवणानतर लगच लहर आली महणन खाऊ नय खाणयाच परमाण कमी कराव महणज जर तमही कठलाही पदाथर एक वाटी खाणार असाल तर अध वाटी खावा

वजनावर िनयतरण ठवणयासाठी तमही काय खाता यापकषाही िकती खाता याला महततव आह एखादा पदाथर पणर सोडन िदला तर काही जणाना नराश यही यत पण परमाण कमी ठवलत तर तमही तो पदाथर खाणयाचा आनद कठलाही मानिसक दबाव न ठवता लट शकता यापढ ऑिफसमधय भजी िकवा बटाटवडा मागवताना हा िनयम लकषात ठवा सवयीन ह नककी शक य होत

मधलया वळचया खाणयामधय िपणयाचया पदाथारचास ा समावश करा महणज कॉफी सरबत िकवा चहा हा खाणयाचया पदाथारबरोबर न घता वगळा पदाथर महणन घयावा तयाबरोबर शक यतो काही खाऊ नय

टीवहीसमोर बसन खायच टाळाव तस करताना आपण नककीच जररीपकषा जासत खातो लहान मलामधलया वाढतया वजनाचया परमाणाकड बघता तयानास ा तस कर दऊ नय

मधलया वळचया खाणयाच पदाथर बदला परय ान ह शक य आह गिहण नी घरात तळलल पदाथर (मखयतः बाहरन आणलल) न ठवण चागल घरी असल की दपारचया टीवही बघणयाचया वळत खालल जातात

तयाऐवजी शगदाण सकामवा (न खारवलला) घरी बनवलली सरबत तल कमी असलल पोह मरमर ला ा ला ाचया िपठीपासन कलल पदाथर र ाच पदाथर वगर चागल फकत खायचया परमाणाकड लकष ठवा कवळ िजभचया चवीसाठी खाणयाच टाळा

शवटी माणस हा सवयीचा गलाम असतो तमही जशी सवय लावाल तशी तमची जीभ तमच ऐकल नहमी बटा ाच वफसर खाणाऱया माणसालास ा वरील पदाथर खाणयाची सवय लावता यऊ शकत आिण ती लावावीच जर डायबिटस हाय बलड परशर वाढलला कोलसटरॉल यासारखया घातक आजाराना बळी पडायच नसल तर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व काचया दाही िदशा ासोपचाराची नयारी दिनया

lsquo दमाrsquo हा सनाचा िवकार आह ह आपणास सहजगतया उमगत पण सतत दमलयासारख वाटत ह lsquoचकीचया सनामळrsquo अस शकल ह आपलया लकषात यण जरा कठीण आह lsquoसपािडलायटीसrsquo िकवा lsquoिसलप िडसकrsquoमळ मान पाठ दखत ह आपणास माहीत असत पण ासाचा आकतीबध िबघडलयामळही अस होऊ शकत अस कोणी आपणास सािगतल तर त खर वाटणार नाही मनोिवकत मळ नराशय व नाहक िचता िनमारण होतात ह आपण वाचलल असत पण सनततर िबघडलयानही त िनमारण होऊ शकतात ह आपलया गावीही नसत पण अनक ाधी िवकार ह चकीचया सनामळ िनमारण होतात अस धयानात यऊ लागल आह व महणनच lsquo ासोपचारrsquo ह नवीन ततर झपाटय़ान िवकिसत होऊ लागल आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

इितहास वासतिवक पाहता lsquo ासाrsquoच अननयसाधारण महततव भारतीय दशरनानी िवशषत योगान फार पव च जाणल होत अस महटलयास त वावग ठरणार नाही िकबहना ास व तयाच िनयतरण (पराणायाम) हा शरीर व मन याना जोडणारा lsquoसतrsquo आह अशीच पवरसर ची धारणा होती व महणन lsquo सनश ीrsquoला अननयसाधारण महततव होत शरीराचया िविवध िकरयापकी काह वर आपल lsquoऐिचछकrsquo िनयतरण असत तर काही आपोआप घडतात (Reflex Involuntary of Au-tonomous ) हात हलवन चहाचा कप उचलण ऐिचछक (Voluntary ) तर हदयसपदन आपोआप (Involuntary ) पण lsquo ासrsquo ही सवरसाधारणपण एकच अशी िकरया आह की जी एकाच वळी ऐिचछक िनयतरणाखाली अस शकत (जस आपण जलद सन कर शकतो वा इचछपरमाण सथ दीघर सन कर शकतो) वा जो पणरपण परितिकषत अस शकत (जस आपण घाबरलयास सन आपोआप जलद होत व धयानास बसलयास सन आपोआप सथ व खोल होत)

सनाचया या खािसयतमळच योगशा ज एक सवरतक lsquoशरीर-मनोव कrsquo Body mind Medicine आह त पराणायामाचया माधयमातन उतक सनोपचार साधत व मनावर िनयतरण आण पाहत अनय परितिकष िकरया या पणरत आपलया ऐिचछक िनयतरणाचया बाहर असतात पण

सन हीच एक िकरया इचछावत व अिनचछावत अशा दोनही मजजाससथाचया िनयतरणाखाली असत व महणन तया माधयमातन सपणर lsquoमदवर िनयतरण आणणयाचा मानवान परय कला आह योगी हदयगती कमी-जासत कर शकतात वा lsquoभकrsquo ताबयात ठव शकतात तयाच हच रहसय आह मन आिण शरीर तसच ास-शरीर आिण मन याचा हा सबध जसजसा दगोचचर होऊ लागला आह तसतस चकीचया सनाच िविवध दषपिरणाम सप होऊ लागल आहत व महणनच या िवषयातल तजजञ आज आपणास सनपरिकरया (िवशष करन उचछवास) परत िशकणयास सागतात शा ीय बठक अगदी छोटय़ा बाळामधय आपलयाला उरो सन (Chest berathing ) आिण उदर सन (Abdominal berathing ) अशा दोनही िकरया सहजपण व तालब रीतया चालललया िदसतात पण आपण हळहळ या दोह तील ताल िवसरत जातो तसच परामखयान उरो सन व तही उधरव उरो सन (Upperchest Brcathina ) करीत राहतो साहिजकच

सनाचया lsquoउथळrsquo पातळीवरच राहतो व या अशा दीघरकालीक चकीचया सनामळ अनक िबघाडाना उदा सततची दमणक डोकदखी- मानदखी- पाठदखी ताणतणाव नाहक िचतागरसतता इ इ जनम दतो अस या िवषयातल तजजञ सागतात ताण वाढला की माणस अिधकािधक उरो सन करतो असही आढळन आल आह या सवर गो मळ शरीरातील

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

काबरनडाय ऑकसाइड वाय हा अिधक परमाणात बाहर फकला जातो तयाच रकतातील परमाण कमी झालयान रकत अिधक अलकलाइन होत रकताची आमलता कमी झालयान Bohr effect मळ िहमोगलोबीनपासन ऑिकसजन सटन पश ना उपलबध होणयाचया िकरयत अडथळा होतो तसच रकतवािहनया आकिचत होऊन िविवध अवयवाना व पश ना होणारा रकतपरवठाही कमी होतो याचा अिधक पिरणाम ऑिकसजन व गलकोज वर अितिरकत परमाणात अवलबन असणाऱया मदवर होतो व तयाच कायर िबघडत या सवर दषपिरणामाना `Brain Fog अस सबोधणयात यत या धकयान गरसत मदमळ आपली सवदनशीलता कमी होत lsquoमडrsquo सतत िबघडत राहतो व पिरघ मजजाससथा (Peripheral Nervous system ) अितसवदनशील होऊन सतत मगया यण दखण अशा तकरारी िनमारण होतात ाय लवकर दमतात पोटाचया ायवर पिरणाम झालयान वारवार शौचाची भावना होत (Irritable Bowel syndrome ) एखा ा िविश अ घटकाची अ लज वाढीस लागत व सनाचया ायवर अितिरकत ताण आलयान मान खाद व वरची पाठ दख लागत अस या िवषयातल तजजञ सागतात काही वळा या Brain Fog च पयरवसन घबराटीत (Panic attacks ) िकवा फोिबयातही होताना िदसत ह सवर टाळावयाच असल तर आपलया सनाचया गणव त बदल घडवन आणावयास हवा अस ह तजजञ सागतात चकीचया सनामळ िनमारण होणाऱया या सवर शरीरमनाचया िबघाडाना सन अकतीबधातील िबघाड Breathing Pattern Disorders ( BPD ) अस सबोधणयात यतो नमक काय करावयास हव

सन सधारणयाचा एक उ म उपाय महणज lsquoपराणायामrsquo ततर िशकण (अथारत योगय सन हा पराणायामाचा फकत एक आयाम आह ह यथ परकषारन धयानात घयाव) या ितिरकत शरीरातील िविवध भागाच अवयवाच िशिथलीकरण करन ासावर लकष किदरत करन सन सधारणयाची अनकिवध ततर आज उपलबध आहत तजजञाचया मागरदशरनाखाली व आपापलया परकतीनसार व आवडीनसार आपण याचा अवलब कर शकतो पराणायाम पराणायाम महणज काही मयारिदत अथारन िनयितरत ासोचछवास जाणीवपवरक

ासोचछवासाची परिकरया बदलण महणज पराणायाम योगाचया भाषत ास आत घणयाचया िकरयला परक उचछवासाचया िकरयला रचक तर दोह चया मधय खास थाबिवणयाचया परिकरयला कभक महणतात या परक रचकाचया तालावर िनयतरण आणन आपण ासोचछवास जया नाकपडय़ातन करतो तयाचया बदलावर िनयतरण आणन (उजवी डावी िकवा दोनही नाकपडय़ा) पराणायाम साधता यतो थोडकयात अितशय शा ोकत प तीन आपण पराणायामाचया रपान

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सन परिशकषण घऊन सन सधार शकतो अथारत या सजञा यथ ासोचछवासाचया भाषत समजािवलया असलया तरी स म अथारन तयाचा अितम सबध पराणशकतीशी महणज चतनय शकतीशी व पराणमय कोशाशी आह ह धयानात ठवण महततवाच) सन परिशकषण चकीची सन प ती आपलया इतकी अगवळणी पडलली असत की ती िवसरन योगय प त िशकणयासही िकतयक वळा सहा-सहा मिहन लाग शकतात यात मखय भर हा पणर उचछवासावर असतो तसच सनाच मखय तसच परक ाय िशिथलीकरणावर व lsquo सनभानrsquo आणणयावरही भर िदला जातो अशीच एक साधी-सोपी प त वर चौकटीत िदली आह lsquoसास की जररत ह िजदगी क िलयrsquo अस एका गाजललया िहदी गाणयात महटल आह त िकती खर आह व तया द ीन ासोपचाराच महततव एवहाना वाचकाचया धयानात आल असलच

सन ायाम हात असललया एखा ा खच वर आरामात बसा आपल हात खच चया हातावर सहजपण

िवसाव ा कोपरान बाहवर हलकासा दाब ा यामळ ासोचछवास करताना मानच वा खा ाच

ाय तमही साहिजकच वापर शकणार नाही नहमीपरमाण ास घतलयावर ओठ अलगद िवलग करा आिण हळवारपण त डान उचछवास करा ओठ परत बद करा कषणभर थाबा आिण सावकाश ास आत घया उचछवास पणर व दीघर झाला की ास आपोआपच खोल व पणर घतला जातो उचछवास ासापकषा दीघर असण आवशयक (व योगयही) असत ह सकाळसधयाकाळ वीस-वीस वळा करा सरवातीस योगय मागरदशरनाखाली व अगदी घडय़ाळ लावन हा सन अभयास करावा हळहळ त सहज साधल जाईल

- डॉ उलहास कोलहटकर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव - २००९

माय मराठी स थन ग यावषीरची िदवाळी िटटवाळा यथील rsquoमकताrsquo या लहान मली या अनाथ मास भट दऊन तथील लहानगया यासोबत िदवाळी साजरा कली याची ही काही कषणिचतर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हसवणक

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

httphindi-marathi-jokesblogspotcom

शरयावली

सपदिकय मडळ

१) शरी सागर राजणकर सपादक

२) शरी अवधत कामत सदसय

मािसकाची माडणी व िडझाईन

शरी िवजय जोशी

आवाहन

आपलयाकडील लख किवता editoremasikmaimarathiorg या ईमल आयडीवर

पाठवा ात आपल लख किवता ई कोणतयाही सवरपात (ऊ jpg pdf manu-

script ) चालतील िनवडलल लख ईमािसकात परकािशत कल जातील शकय झालयास

लखासोबत आपल छायािचतर पाठवाव तसच आपल सपकर करमाक ईमल कळवावत

Disclaimer

ईमािसकातील लख व तयातील माडलली मत ही तया लखकाची वयिकतक असन ससथा

तयास दजोरा दणार नाही

ईमािसक ह मोफत िवतरणाकिरता आह

ससथबाबत अिधक मािहती किरता wwwmaimarathiorg यथ अवशय भत ा

धनयवाद

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

प त घराचया अगणात शणाचया पाणयाचा सडा घालावा तळस कडीमधय असलयास कडीला पाढरा रग ावा पाढर या रगाचया माधयमातन ईश वराकडन यणारी शक ती आकषरन घतली जात तळशीचया भोवती सािततवक रागोळी काढावी तयानतर ितची भावपणर पजा करावी पजा करताना पि मला त ड करन बसाव

पराथरना ह शरीकषणा व ह तलसीदवी आज िदवसभरात तमचयाकडन जी शक ती मला िमळल ती रा व धमर याचया रकषणासाठी वापरली जाऊ द सकटात िनराश न होता ई रावर माझी अखड शर ा व भक ती अस द

नामजप या िदवशी पथवीवर कषणतततव जासत परमाणात कायररत असत तळशीचया झाडातनही जासत परमाणात कषणतततव कायररत असत या िदवशी शरीकषणाचा नामजप करावा पजा झालयानतर वातावरण खप सािततवक होत तया वळीही शरीकषणाचाच नामजप करावा

तळशीच फायद तळस ही जासत सािततवक असलयान ितचयात ईश वराची शक ती मो ा परमाणात आकिषत होत तळशीची पान िपणयाचया पाणयात टाकलयामळ पाणी श व सािततवक होत आिण तयात शक ती यत तया पाणयामाफर त िजवाचया परतयक पशीत ईश वराची शक ती कायररत होत

दविदवाळी

कलसवामी कलसवािमनी इ दवदवता याचयाखरीज अनय दवदवताचीही वषारतन एखा ा िदवशी पजा होऊन तयाना नव अपरण होण आवशयक असत मागरशीषर श परितपदचया िदवशी आपल कलदवत व इ दवता याबरोबरच सथानदवता वासतदवता गरामदवता आिण गावातील अनय मखय व उपदवदवताना तसच महापरष वतोबा इतयािद िन सतरीय दवदवताना तयाचया मानाचा भाग पोहोचिवणयाच कतर पार पाडतात या िदवशी पकवा ाचा महानव दाखिवला जातो

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

ल मीपजन (आि वन अमावा या) ल मीपजन

सामानयत अमावासया हा अशभ िदवस महणन सािगतला आह पण तयाला अपवाद या अमावासयचा आह हा िदवस शभ मानला आह पण तो सवर कामाना नाही महणन शभ महणणयापकषा आनदी िदवस महणण योगय ठरत `परातकाळी मगल ान करन दवपजा दपारी पावरणशरा व बरा णभोजन आिण परदोषकाळी

लतापललवानी सशोिभत कललया मडपात ल मी िवषण इतयािद दवता व कबर याची पजा असा या िदवसाचा िविध आह या िदवशी िवषणन ल मीसह सवर दवाना बळीचया कारागहातन मक त कल आिण तयानतर त सवर दव कषीरसागरात जाऊन झोपल अशी कथा आह तयाचयापरीतयथर परतयकान आपापलया घरी सवर सखोपभोगाची उ म वसथा करावी व सवरतर िदव लावाव अस सािगतल आह ल मीपजन करताना एका चौरगावर अकषताच अ दल कमल िकवा सविसतक काढन तयावर ल मीचया मत ची सथापना करतात ल मीजवळच कलशावर कबराची परितमा ठवतात तयानतर ल मयािद दवताना लवग वलची व साखर घालन तयार कललया गायीचया दधाचया ख ाचा नव दाखिवतात धन गळ साळीचया ला ा ब ास इतयािद पदाथर ल मीला वाहन नतर त आप त ाना वाटतात मग हातातील चडीन िपतमागरदशरन करतात (हातातील पिलता दिकषण िदशकड दाखवन िपतमागरदशरन करतात) बरा णाना व अनय कषधापीिडताना भोजन घालतात रातरी जागरण करतात पराणात अस सािगतल आह की आिश वन अमावासयचया रातरी ल मी सवरतर सचार करत व आपलया िनवासासाठी योगय अस सथान शोध लागत िजथ सवचछता शोभा आिण रिसकता आढळत ितथ तर ती आकिषत होतच िशवाय जया घरात चािरतरयवान कतर दकष सयमी धमरिन दवभक त व कषमाशील परष आिण गणवती व पितवरता ि या वासत करतात तया घरी वासत करण ल मीला आवडत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

ल मीपजनाचया िदवशी ल मी व कबर याची पजा का करतात

कोजागरीस ल मी व इदर या दवताच पजन सािगतल आह तर या अमावासयस ल मी व कबर या दवताच पजन सािगतल आह ल मी ही सप ीची दवता आह तर कबर हा सप ी-सगराहक आह अनकाना पस िमळिवणयाची कला साधय आह पण तो राखावा कसा ह माहीत नाही िकबहना पसा िमळिवणयापकषा तो राखण साभाळण व योगय िठकाणीच खचर करण ह फार महततवाच आह खचर कसा करावा ह अनकाना कळत नाही तयामळ अनाठायी खचर होऊन पसा तयाचयाजवळ िशललक रहात नाही कबर ही दवता पसा कसा राखावा ह िशकिवणारी आह कारण तो धनािधपित आह महणन या पजकरता ल मी व कबर या दवता सािगतललया

आहत सवरच लोक िवशषत ापारी ही पजा मो ा उतसाहान व थाटामाटात करतात या

अल मी िनसारण

गण िनमारण कल तरी दोष नाहीस झाल पािहजत तरच गणाना महततव यत यथ ल मीपराप तीचा उपाय झाला तसच अल मीचा नाशही झाला पािहज महणन या िदवशी नवीन करसणी िवकत घतात ितला ल मी महणतात तया करसणीन मधयरातरी घरातील कर सपात भरन तो बाहर टाकावा अस सािगतल आह याला अल मी (कचरा - दािरदयर) िनसारण महणतात एरवही कधीही रातरी घर झाडण वा कर टाकण करावयाच नसत फक त या रातरी त करावयाच असत कचरा काढताना सप व िदमडी वाजवनही अल मीला हाकलन लावतात

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

बिलपरितपदा (काितक श परितपदा)

बिलपरितपदला बळीची पजा करतात बळीन राकषस कळात जनम घऊनही तयाचया पणयाईन तयाचयावर वामनदवाची कपा झाली तयान ईश वरीकायर महणन जनतची सवा कली तो सािततवक व ीचा व दानी राजा होता परतयक मानव हा सरवातीला अजञानी असलयामळ तयाच हातन वाईट कतय घडत असत परत जञान आिण ईश वरीकपमळ तो दवतवाला पोहच शकतो ह या उदाहरणावरन िदसन यत

कथा हा साडतीन महतारपकी अधार महतर आह बिलपरितपरदची कथा अशी - बिलराजा हा अतयत दानशर होता दारी यणारा अितिथ ज मागल त तयाला तो दान दत अस दान दण हा गण आह पण गणाचा अितरक हा दोषाहरच असतो कोणाला काय कवहा व कोठ ाव याचा िनि त िवचार आह व तो शा ात व गीतन सािगतला आह सतपातरी दान ाव अपातरी दऊ नय पण बिलराजा कोणालाही कवहाही ज मागल त दत अस अपातर माणसाचया हाती सपि गलयान त मदोनम होऊन वाटल तस वाग लागतात तवहा भगवान िवषणन मजा मलाचा अवतार घतला वामन महणज लहान मजा मलगा लहान असतो व तो `ॐ भवित िभकषा दही महणज `िभकषा

ा अस महणतो िवषणन वामनावतार घतला व बिलराजाकड जाऊन िभकषा मािगतलयावर तयान िवचारल ``काय हव तवहा वामनान ितरपाद भिमदान मािगतल वामन कोण आह व या दानामळ काय होणार याच जञान नसलयान बिलराजान ितरपाद भिम या वामनाला दान िदली तयाबरोबर या वामनान िवराटरप धारण करन एका पायान सवर पथवी ापन टाकली दसर या पायान अतिरकष ापल व ितसरा पाय कोठ ठव अस बिलराजास िवचारल ितसरा पाय आपलया मसतकावर ठवा अस बिलराजा महणाला तवहा ितसरा पाय तयाचया मसतकावर ठवन तयाला पाताळात घालावयाच अस ठरवन वामनान ``तला काही वर मागावयाचा असल तर माग (वर बरिह) अस बिलराजास सािगतल तवहा `आता पथवीवरील माझ सवर राजय सपणार आह व आपण मला पाताळात घालिवणार आहात तवहा तीन पावल टाकणयाच ज सवर घडल त पथवीवर परितवष तीन िदवस तरी माझ राजय महणन ओळखल जाव असा तयान वर मािगतला त तीन िदवस महणज आिश वन कषण चतदरशी अमावासया व काितक श परितपदा याला बिलराजय अस महणतात बिलराजयात आपलया मनाला वाटल तस लोकानी वागाव अस धमरशा सागत मातर शा ान सािगतलली िनिष कम सोडन अभ यभकषण अपयपान व अगमयागमन ही िनिष कम आहत महणन या िदवसात माणस दार उडिवतात (आतषबाजी करतात) पण दार पीत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

नाहीत शा ान परवानगी िदली असलयान परपरन लोक या िदवसात मौजमजा करतात अशी ही िदवाळी बिलपरितपदचया िदवशी जिमनीवर पचरगी रागोळीन बिल व तयाची पत नी िवधयावली याची िचतर काढन तयाची पजा करावी तयाना म मासाचा नव दाखवावा यानतर बिलपरीतयथर दीप व व याच दान करतात या िदवशी परातकाळी अभयग ान कलयावर ि या आपलया पतीला ओवाळतात दपारी पकवा ाच भोजन करतात िदवाळीतला हाच िदवस परमख समजला जातो या िदवशी लोक नवी व ावरण लवन सवर िदवस आनदात घालिवतात या िदवशी गोवधरनपजा करणयाची परथा आह तयासाठी शणाचा पवरत करन तयावर दवार व फल खोचतात व कषण गोपाळ इदर गायी वासर याची िचतर शजारी माडन तयाचीही पजा करतात व िमरवणक काढतात

भाऊबीज (यमि तीया)

१ अथर हा िदवस महणज शरद ऋततील काितक मासातील ि तीया ि तीयचा चदर आकषरक व वधरमानता दाखवणारा आह तवहा `िबजचया कोरीपरमाण बधपरमाच वधरन होत राहो ही तयामागची भिमका आह आपलया मनातील ष व असया िनघालयामळ सवरतर बधभावनची कलपना जागत होत महणन तयाकिरता भाऊबीजचया सण बध-भिगन चा परमसवधरनाचा हा िदवस आह जया समाजात भिगन ना समाजातील व रा ातील परष वगर भिगनी समजन तयाचया सरकषणाची जबाबदारी घऊन तयाना अभय दतील व तयामळ तया समाजात िनभरयतन िफर शकतील तो िदवस महणज दीपावलीतील भाऊबीज पजनाचा िदवस

२ कथा व िवधी `काितक श ि तीयला यमि तीया ह नाव आह हा िदवस भाऊबीज या नावानही परिस आह या िदवशी यम आपली बहीण यमना िहचया घरी जवायला गला महणन या िदवसाला यमि तीया अस नाव िमळाल या िदवशी कोणतयाही परषान सवतचया घरी पत नीचया हातच अ घयायच नसत तयान बिहणीचया घरी जाव आिण ितला व ालकार वगर दऊन ितचया घरी भोजन कराव सखखी बहीण नसल तर कोणतयाही बिहणीकड िकवा अनय कोणतयाही ीला भिगनी मानन ितचयाकड जवाव अस सािगतल आह

या िदवशी यमराज आपली बहीण यमना िहचया घरी जवायला जातो व तया िदवशी नरकात िपचत पडललया जीवाना तया िदवसापरत मोकळ करतो एखा ा ीला भाऊ नसल तर ितन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

कोणाही परपरषाला भाऊ मानन ओवाळाव त शकय नसलयास चदराला भाऊ मानन ओवाळतात अपमतय यऊ नय महणन धनतरयोदशी नरक चतदरशी व यमि तीयस मतयची दवता यमधमर याच पजन करन तयाचया चौदा नावानी तपरण करणयास सािगतल आह तयामळ अपमतय यत नाही अपमतय िनवारणाथर `शरी यमधमरपरीतयथर यमतपरण किरषय असा सकलप करन तपरण करावयाच हा िविध पचागात िदला आह तो पहावा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

रगावली

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िव िव धा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

कॉलज कमपसमधय कवळ धमाल मसती करणयाऐवजी तया तरणानी एका खडगावाचा रसता धरला गावातील आिदवास सोबत एकरप होत तयाना सवतचया पायावर उभ

करणयाचा सकलपच िव ाथयारनी कला सवचछतागह आरोगय उपिजिवकसाठी रोजगार मागरदशरनशती ततरजञान िशकषणाची वसथा असा एकक टपपा पणर करीत सहा वषारत तया गावाचा चहराच बदलन टाकला आपल किरअर घडवतानाच दशाचया िवकासात खारीचा वाटा उचलणारी ही धययवडी तरण मडळी आहत चचरगटचया कसी कॉलजची

रा ीय सवा योजना (एनएसएस) उपकरमातन कवळ परीकषचया माकारसाठी समाजसवा करणयाऐवजी इतराचया चह-यावरील हासयातन समाधानाच १०० टकक माकर िमळवणार ह उदाहरण आदशरवत असच आह याच योगदानाब ल कॉलजची िव ाथीन असललया जहारा शख आिण परा डॉ सतीश कोलत याना सवाततरयिदनी मबई िव ापीठाकडन िवशष परसकरान सनमािनत करणयात यईल तवहा कॉलजसह तया गावाचाही उर अिभमानान भरन आलला असल

सफाळयापासन अदाज ४ िकमी अतरावर असलल करवाळ ह हजार लोकवसती गाव सवततर भारतात िवकासापासन िकतीतर मल दर असलली करवल पाडा भागाडी पाडा राजन पाडा पाटील पाडा वाळतल ह गावातील पाड २००४ मधय कसी कॉलजमधील एनएसएसच िव ाथ आपलया कोलत सरासोबत या गावात टरिनग कमपसाठी पोहोचल आिण तयानतर तया गावचच होऊन गल आमही मबईतील समसयाबाबत नहमीच तावातावान बोलतो पण अडचणी काय असतात ह मी पिहलयादा तया गावात पािहलया दोन वळचया अ ासाठी झगडणारी िचमरडी मल साधया सवचछतागहाची नसलली वसथा रोजचया जगणयासाठीची धडपड ह पािहलयानतर आमही सवारनीच या गावचा कायापालट करणयाचा सकलप कला आवहान मोठ होत पण तयासाठी मानिसक तयारीही कली होती गली सहा वष करवाळशी भाविनक नात िनमारण

आिण गावाच नशीब पालटल

झालला शरद श ी सागत होता

िवकासाचया नावावर अगोदर अनकदा फसवल गललया गावातील लोकाचा िव ास िजकण हच सवारत मोठ आवहान होत सवतचया िखशातील एनएसएसमधन िमळणार पस एकतर जमवत सवचछतागहाच काम हाती घतल घरी कधी झाड हातात िव ाथ हातात फावडा कदळ घऊन साथी हात बढाना महणत कामात जपल तयानतर सर झाला िवकासकामाचा सपाटा आिदवास ना फळ भाजया याच बी वाटप करन लागवडीसदभारत मागरदशरन गावातील मिहलाना कागदाचया िपश ापासन त सणासदीला लागणार सामान बनवणयाच परिशकषण मोतीिबद िकवा कनसरची पराथिमक लकषण जाणवणा-या गावक-याची मनधरणी करन मबईत तयाचयावर यशसवी उपचार िव ाथयारना िशकषणाची गोडी लागावी यासाठी परय आता गावाचा बराचसा चहरा या िव ाथयारनी बदलन टाकला आह आमच काम इथच सपलल नाही या सपणर गावाला सवतचया पायावर उभ कलयानतरच आमच िमशन िवहलज डवहलपमणट यशसवी होईल आिण तयानतरच आमही पढचा िवचार कर िव ाथयारनी सवतचया िखशातन पस काढन गावात दोन िशलाई मिशन घऊन िदलया आहत तयातन बनणा-या कापडी िपश ा कागदी िपश ा कॉलजच िव ाथीचर काय आमच पराधयापकही आनदान घतात यातन अनक घराना रोजगार िमळाला आह यवा जागर परसकारातील पस पॉकटमनी यातन िव ाथयारनी या उपकरमासाठी पस उभ कल पण काम कठही थाब िदल नाही या समाजसवतन आमचया िव ाथयारचया चहऱयावर िदसणार समाधान माझयासाठी खप मोलाच आह अस कॉलजमधय एनएसएस समनवय डॉ कोलत यानी सािगतल कॉलजचया सहकायारिशवाय ह सार शकय नसलयाचा उललखही कोलत आवजरन करतात दशाचया िवकासात आपण खारीच वाटा उचलतोय याच या सवर िव ाथयारचया चह-यावर िदसणार समाधान एनएसएसचया माकारचया िकतयकपटीन अिधक आह टीम वकर मळच

करवाळ गावातील आिदवास सोबत काम करताना आयषयाकड बघणयाचा नवा द ीकोन िमळाला कसीचया एका एनएसएस यिनटन जो परय कला तयाचप तीन परतयक कॉलजन आपापलया परीन असा एखादा उपकरम हाती घतलयास कोणतयाही सरकारी मदतीिशवाय गरामीण भागाचा कायापालट करण शकय आह - परवीण मळय

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दहरी कातरी आउटसोिसगची गलया बधवारी भारतीय आयटी उ ोगात अचानक हलचल झाली राग हतबलता अगितकता अशा सिमशर भावना कत कलया जाऊ लागलया पवीचयार अमिरकन अधयकषाचया िनवडणकामधय आऊटसोिसरग या िवषयी आवाज उठला होता पण िनवडणका सपताच हा िवषयही थाबला होता तयाचमळ भारतीय कमपयटर उ ोगातील काळजीच वातावरण िनवल होत आता १०० पकी ३७ िसनटचया िनवडणका नोवहबरमधय यऊ घातलया आहत तयामळ अमिरकन राजकारणी परत एकदा आम आदमीचया िजवहाळयाचया िवषयाचया शोधात होत अमिरकतील सधयाचया आिथकर पिरिसथतीत वाढतया बकारीत अडकललया आम आदमीचया सवारत जवळची टाळया िमळवणारी घोषणा महणज आता आमही आऊटसोिसरग होऊ दणार नाही हमखास मत िमळवणाऱया अशा घोषणा जगातील कठलया राजकारणयाला मोह पाडणार नाहीत

भारतातील आयटी उ ोग भारतातील आयटी उ ोग आज ६० िबलीयन डॉलसरचयावर गला आह आजही तो वषारला २० त २२ टकक इतका वाढतो आह अथारत हा आकडा मोठा वाटत असला तरीही तो जागितक आयटी उ ोगाचया कवळ ५ टकक स ा नाही तयामळ जागितक राजकारणावर परभाव करणयाची कषमता अजनही या भारतीय उ ोगात नाही नसकॉमचया अदाजापरमाण २०२० पयरत हा भारतीय उ ोग कदािचत आजचया ४ पट मोठा महणज २२५ िबलीयन डॉलसरपयरत पोहोच शकल आजचया भारतीय आयटी उ ोगाचया ६० टककयापयरतचा वाटा एक ा अमिरकन बाजारपठतन यतो महणजच २०२० पयरत अमिरकतन भारतीय आयटी उ ोगाला १५० िबलीयन डॉलसरपयरत धदा िमळण आवशयक आह अमिरकन अधयकषाचया गलया २-३ मिहनयाचया वकत ामळ महणनच भारतीय उ ोगात थोड िनराशच व भीतीच वातावरण आह अथारत ही भीती आह ती उ ोगात होणाऱया वाढीची पण तयाहनही राग आह तो जया अमिरकन आजपयरत जगाला जागितकीकरणाच खलया बाजारपठच अथरकारण िशकवल तीच अमिरका आता सवत मातर तया िशकवणीचया बरोबर उलट कती करताना िदसत आह अमिरकचया दटपपीपणाचा राग बऱयाच भारतीय िवचारवताना आला आह भारतान मातर अमिरकन उ ोग तयाची उतपादन या सवारना भारतीय बाजारपठ उघडी करन ायची अगदी तयाचा भारतीय उ ोगाना तरास झाला तरीही आिण अमिरका सवत मातर अमिरकन कपनयाना कायद करन भारतात धदा पाठवणयापासन रोखणार भारतीयाच िवहसा भरपर महाग करणार व सवतचया अथरकारणातील खलपणा सपवन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सरकषण िभती उभया करणार गलया काही मिहनयात अमिरकतील िबकट आिथकर पिरिसथतीमळ काही मोठ अमिरकन उ ोग आपलया आयटीमधील गतवणकीला कातरी लावत आहत तयामळ २०१०-११ या वषारतच भारतीय आयटी उ ोगाचया वाढीवर लकषणीय पिरणाम िदसणार आह दबळा होत जाणारा डॉलर ही आणखी एक मोठी काळजी आह अशा पिरिसथतीत अमिरकन सरकारन आऊटसोिसरग िवर खरोखरच कायदा आणला िकवा आऊटसोिसरग करणाऱया कपनयाना करसवलती न दणयाचा धाक ह सरकार घाल लागल तर भारतीय आयटी उ ोगावर याचा नककीच वाईट पिरणाम होईल

ओबामा काय महणाल गलया बधवारचया िनवडणक सभमधय ओबामानी अमिरकतील बरोजगारीब ल िचता कत करताना अमिरकन उ ोजकाना धमकी वजा इशारा िदला सधयाचया अमिरकन आिथकर पिरिसथतीवर मलमप ी करणयासाठी अमिरकन सरकार ३५० िबलीयन डॉलसरचा एक पलन पढ रटणयाचा परय करीत आह तयामधय साधारण २०० िबलीयन डॉलसर करसवलतीचया रपात अमिरकन उ ोगाला दणयाचाही िवचार आह या करसवलती उ ोगाना ह ा असतील तर उ ोगानी रोजगार िनिमत करण आवशयक आह अस ओबामाच महणण आह ही रोजगार िनिमत करणयासाठी अमिरकन उ ोगानी नवीन पलटसमधय गतवणक करावी व अशा नवीन पलटसमधय नवीन रोजगार उपलबध करावा अशी अपकषा आह पण जर ह उ ोग आपलयाजवळील काम अमिरकन लोकाना न दता अमिरकबाहर पाठवत असतील तर तयाना या २०० िबलीयन डॉलसर कर सवलतीचा फायदा दणार नाही अशी घोषणा ओबामानी कली

मळात आऊटसोिसरगची सरवात झाली ती अमिरकन कपनयाना जासत नफा िमळावा महणन जया कामाला अमिरकत १०० डॉलर खचर होतो तच काम भारतातन िकवा चीनमधन ४० त ५० डॉलसरमधय करन िमळत असल तर तयामळ अमिरकन कपनयाचाच नफा वाढत होता व तयामळ वाचललया नफयाची गतवणक अमिरकन कपनया नवीन उ ोगात करत होतया पण गलया २ वषारत अमिरकन आिथकर ससथातील सकटामळ बाजारपठतील गतवणक योगय पसाच कमी झाला

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व तयाची झळ एक एक करत सवरच उ ोगाना बसली बद होणार उ ोगधद व तयाना सावर न शकणारी अशकत झालली आिथकर बाजारपठ अशा दहरी कातरीत अमिरका सापडली बरोजगारीच परमाण कधी नवह त २ आकडी सखयपयरत फगल िवशषत मधयमवगीयारत बरोजगारी वाढली व तयानी चढवललया आवाजाकड अमिरकन राजकारणी लोकाना लकष ावच लागल काही दशकापवीर जपानी मोटारगा ानी अमिरकन बाजारपठ काबीज करायला सरवात कलयावर तयाचा पिरणाम अमिरकन कार उ ोगावर झाला पण तयावळी बरोजगार होणाऱयामधय कामगाराची सखया जासत होती आता पाढरपशा लोकाचया नोकऱया भारतात जाऊ लागलयावर तयाचा आवाज खास करन िनवडणकाचया काळात अमिरकन राजकारणयाना ऐकावाच लागला या सवारचा पिरणाम महणन अमिरकन अधयकषाना आपलया डमोकरटीक पकषाला मत िमळवणयासाठी आऊटसोिसरगब ल अशी वकत करावी लागली

अमिरकत व भारतात काही लोकानी रा ाधयकषाचया या घोषणचा वगळा अथर लावला आह तयाचया मत रा ाधयकषाचया घोषणचा भारतात होणाऱया आऊटसोिसरगवर काहीच पिरणाम होणार नाही कारण करसवलतीचा नकार कवळ अमिरकन बहरा ीय कपनयासाठीच आह गलया िकतयक वषारत िसटीबक जी इ सारखया मो ा अमिरकन कपनयानी आपलया उ ोगाच जाळ जगातील ७० त ८० दशात पसरवल आज अमिरकन कर काय ापरमाण अशा अमिरकन कपनयानी बाहरचया दशात कमवललया फाय ावर तयाना अमिरकत टकस भरावा लागत नाही अशा बऱयाच अमिरकन उ ोगानी परदशात (जयामधय भारतही आह) उ ोग बाधन आपल नफयाच परमाण वाढवल पण हा पसा अमिरकत परत न आणलयामळ तयाना अमिरकत कर भरावा लागला नाही व महणनच या कपनयानी अमिरकऐवजी अनय दशात रोजगार िनिमत कली यावर उपाय महणन अशा कपनयाना करसवलती नाकारणयाची घोषणा झाली असलयाचा शोध काही िवचारवतानी माडला आह भारतीय आयटी उ ोगाला यामळ नकसान न होता फायदाच होईल असही काह ना वाटत कारण करसवलत न िमळणयाचया भीतीन जर आयबीएमन आपला भारतातील आयटी उ ोग कमी कला तर त काम भारतीय आयटी कपनयाना िमळ शकल याउलट काही भारतीय आयटी कपनयानी आता आमहीच अमिरकत जाऊन तथ रोजगारिनिमत करतो महणज राजा आमचयावर महरबान राहील अशा घोषणा करणयास सरवात कली आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

परतयकषात काय होऊ शकल आज अमिरकतील राजकारणयासमोर ढासळणारी िकवा न सावरणारी अथर वसथा इराक-अफगाण य ावर होणारा वारमाप खचर व लोककषोभ सतत वाढणारी बरोजगारी व तयामळ वाढणारी गिरबी अस पर उभ आहत या सवारवर मात करणयाचा जालीम उपाय कोणाकडच नाही नोवहबरमधय िनवडणका समोर उभया आहत िसनटचया जागा िजकलया नाहीत तर रा ाधयकषाचा पकष िसनटमधय अलपमतात जाईल व तयामळ रा ाधयकषाना आपलया योजना पढ रटायला व अमिरकवर राजय करायला जड जाईल िनवडणका िजकणयासाठी लोककषोभ िनवडण अतयत जरर असत व त कमीत कमी वळात साधय करायच असल तर गललया ८४ लकष नोकऱया तमहाला परत िमळवन दतो यापकषा परभावी घोषणा कोणतीच होणार नाही अमिरकचया अधयकषानी याच िवचारान अशी घोषणा कली ओटायो या राजयातही िनवडणका आहत तथील राजय सरकारन सरकारी उ ोगाना आऊटसोिसरगवर बदी घालणयाचा कायदाच पास कला

भारताचया द ीन ओटायो ह ५० पकी एक राजयच असल व तया राजयातन भारतीय आयटी कपनया जासत वसाय करत नसलया तरी अशा काय ामळ आपलयाला पाढरपशा वगारची मत िमळतील अशी भावना इतर राजय सरकाराची झाली तर ही राजयही यतया १ मिहनयात अस कायद करतील ५० पकी २० राजयानी जरी अस कायद आणल तरी तयाचा पिरणाम भारतीय आयटी उ ोगावर होईल ददवारन अशा काय ामळ अमिरकन बरोजगाराचया सखयत फारसा फरक पडणार नाही पण स ाधारी पकषाला मत िमळणयास मातर तयाचा फायदा होईल भारतीय आयटी उ ोगान अशा काय ाकड एक सधी महणन पाहण गरजच आह आजपयरत भारतीय आयटी उ ोग हा अमिरकन बाजारपठवर पणरत अवलबन होता पण एककाळी ८४ टकक उ ोग हा अमिरकतन यत होता तयाचा वाटा आता ६० टककयावर आला आह याचाच अथर भारतीय उ ोग जगातील अनय दशातील बाजारपठतही परवश कर लागला आह गलया २-३ ितमाहीतल आयटी कपनयाच जाहीर झालल आकड हच दशरवतात आखाती दशातन यणारी मागणी सतत वाढत आह आज याच दशाकड भरपर पटरो डॉलसर आहत व नवीन अरब िपढीला मािहती ततरजञानाच महततवही पटल आह तयामळच आखाती दशात भरपर सधी उपलबध आहत भारतीय कपनया आज आिफरका व लटीन अमिरका ाही खडाकड पाहत आहत बराझील िचली द आिफरका नायजिरया घाना किनया अशा ५० दशामधय आज भारतीय आयटी कपनया पोहोचत आहत सधयाचया जागितक आिथकर मदीची झळ या दशाना फारशी लागलली नाही व तयामळच

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

या दशाचया अथर वसथा झपा ान सधारणयाचया मागारवर आहत

आजपयरत भारतीय आयटी कपनयानी िमळवलला अमिरकतील अनभव या दशाचया बाजारपठत वापरला तर तयाचा फायदा तया दशाना व भारतीय आयटी कपनया या दोघानाही होईल पवकर ड चीन मलिशया जपान ह दशही पढ यत आहत चीन व भारत या दोन दशानी परसपरावर िव ास दाखवन या व अनय उ ोगात एकमकाना मदत कली तर एक मोठी आिथकर रीतया सम परचड बाजारपठ िनमारण होऊ शकत रिशयासारखा खडपराय दशही आपली आिथकर वसथा सधारत आह व तयानाही भारतीय तजजञाची गरज भासणार आह महणजच उ ोग वाढीमधय अमिरकन नकार िदला तर ती एक सधी साधन भारतीय आयटी उ ोगान जगातील अनय बाजारपठा काबीज करण जररीच होईल तया द ीन काही आयटी कपनयानी मोचबारधणीस सरवातही कली आह याचबरोबर कवळ कर सवलत नाही महणन अमिरकन उ ोग भारतात होणार आऊटसोिसरग थाबवणार नाहीत जागितक सपधतर जर अमिरकला यरोप-चीनशी टककर

ायची असल तर भारतातील आऊटसोिसरग आज तरी अिनवायर वाटत आह त कल नाही तर अमिरकन कपनयाच नफयाच परमाण घटल व कराचही अमिरकला या उ ोगाकडन कर वसली हवी असल तर तयानी नफा िमळवण आिण आऊटसोिसरग करण जररी आह

अथारत नोवहबरमधय जवहा अमिरकच अधयकष भारतभटीवर यतील व अमिरकन उतपादन अणऊजार भट ा भारतीयाना िवक लागतील तवहा भारत सरकारनही तयाना ठणकावन सागण गरजच आह की जर तमही भारतात आऊटसोिसरग करणयावर बदी घालत असाल तर अमिरकन अणऊजार भट ा आमहाला नकोत अमिरकतील भारतातील अशा सभा परोजकटसच आकड बिघतल व तयामळ अमिरकला होणारा फायदा बिघतला तर बहधा अमिरकच अधयकष भारतातील आऊटसोिसरग अमिरकला कस चागल आह हच अमिरकत परत जाऊन अमिरकन कागरसला पटवन सागतील अथारत तोपयरत िसनटचया िनवडणकाही सपलया असतील

परवा टी वही चनलवर य क च माजी पतपरधान टोनी बलअर याची मलाखत ऐकली तयानी पाि मातयाना िदलला इशारा फार महततवाचा आह त महणतात की गली दोन शतक पाि मातय एवढ बलवान झाल होत की जगाचा सवर इितहास तयानी तयाचया द ीकोनातन बिघतला व िलिहला पण २१ चया शतकाचा इितहास मातर भारत व चीनच लोक तयाचया द ीकोनातन बघणार व िलिहणार आहत व आपण सवर तो वाचणार आहोत - दीपक घसास

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

पयरटनाचया नकाशावर महारा

िदवाळीचया स ीमधय उ रत हिर ार ऋिषकश निनताल मसरी कठही जायच ठरल की महारा ातील हरह री पयरटक नवी िदललीत थाबनच पढ जातो तयामळच िदललीतल पराच थमान पाहन तयाचया मनात थोडी भरात िनमारण झाली आता महारा ातला टिरसट तयाच पलनस बदलणार काय अशी शका उ रतलया टर ऑपरटरनाही सतावत असल उ रतील राजयापरमाणच कनारटक करळ आधर परादशच टर ऑपरटरही महारा ातील पयरटकाकड डोळ लावन असतात पण इतर राजयातलया पयरटकाचया िलसटमधय महारा ाचही असच सथान असत का

महारा आिण गजरात या राजयाकडन दशभरातील िकतयक पयरटनसथळाना मोठ उतप िमळत दश-िवदशापरमाणच महारा ातील सथळानाही इथलयाच पयरटकाची मोठी झबड उडतच रमणीय िकनार आबा-नारळाचया बागा आिण खाणयािपणयाची चगळ असलली िवसतीणर कोकण िकनारप ी महाल मी-रकाळा तलाव-जयोितबा याच कोलहापर तरयबक र-पचवटीच नािशक रायगड-राजगडसह अनक िकलल अिजठा वरळ लणी तसच उलकापातापासन तयार झालल लोणार सरोवर आिण औरगाबाद चमचमती मबापरी आिण ताडोबा तसच सतरयामळ परिस झालल नागपर अशी अनक पयरटनसथळ ह महारा ाच वभव पण सरसकट परतयक िठकाणच पयरटन समाधानकारक ठरलय का

एवढ उपजत वभव आिण दातततव असलल पयरटक असलयान पयरटनाचा िविश प तीन िवकास वहायला हवा होता पण अजनही पायाभत कषतरामधय बरच काही करण बाकी आह याची तीवर जाणीव होत खास करन करळ आधर मधय परदश याचया तलनत आपलयाकड अजन बरच काही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

करायच बाकी आह ह सप िदसत कोकणप ीमधय सथािनकाचया सहकायारन एमटीडीसीन नयाहरी व िनवास योजना सर कली आता िकतयक घरावर एमटीडीसी मानयतापरा अस फलकही िदस लागल आहत करळपरमाणच कोकणालाही िकनारप ीच अगभत स दयर लाभलय तयामळच अशा योजना आिण न ान सर झाललया हॉटलसमळ ितथ पयरटनास परचड वाव आह अस मानल जात पण परतयकषात तया गतीन हा िवकास झालला आढळत नाही

बहताश िठकाणी सवारत मोठी अडचण आह ती सवचछ परसाधनगह आिण सयोगय रचना असललया खोलयाची आघोळ आिण परसाधन या दोन परमख मलभत गरजा कदरसथानी असतात नमका याच गो चा अभाव असतो कोणतयाही एसटी सटडवर परसाधनगहाची िसथती शोचनीय असत मबई-गोवा महामागारवरील िकतीशा हॉटलसमधय ी-परषासाठी योगय परसाधनगह असतात मबईतन शकडो आरामबस कोकणचया िदशन रवाना होतात पण रातरीचया जवणाचा पिहला थाबा या बसगा ा िजथ घतात तया हॉटलसची िसथती फारच दयनीय असत कवळ नाईलाज महणन लोक ितथ काहीबाही घशाखाली उतरवतात

नयाहरी िनवासाचया सोयी सर होऊनही आपलयाकड आजही पयरटकाना पसतीकरम अिधक िमळत नाहीत करळसारखया िठकाणी होम-सटमधयही हजार त दहा हजारापयरतच पयारय उपलबध असतात कोकणात मातर आजही थरीसटार हॉटलसचा दजार िततकासा समाधानकारक नसलयाच मत पयरटन ावसाियक सदीप भजबळ कत करतात करळमधय रमपोटी दोन त तीन हजार रपय भरणारा पयरटक कोकणात पस काढायला का राजी नसतो याचाही िवचार आपण करायला हवाच पण तयाचबरोबर आपलयाकड परक पायाभत सिवधाही परिवणयाची गरज आह याकड त लकष वधतात

तळकोकणातील पयरटनासाठी मबईहन जाताना रलव वा रसतयाचया पयारयापकषा गो ापयरत िवमानान जाऊन पढ टकसीन जाता यईल का हा पयारयही तपासन पहायला हवा गो ातन सथािनक टकसीच घयावी लागत पण तरीही हा पयारय उपयकत ठर शकतो अशा सिकटसचा िवचार करन सरकार एमटीडीसी िकवा अनय ावसाियकाकडन टर पकजसच परमोशन होणयाची गरज आह अस मत टर ऑपरटसर कत करतात

यात तथय आहच मधय परदश टिरझम असो नाहीतर कनारटक ितथ अशा परकारची पकजस

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

उपलबध असतात परसगी खासगी हॉटलसच पयारयही पढ कल जातात महारा ात मातर अशा िमशर पकजसच परमोशन िततकया परमाणात कल जात नाही अशी सिकट िवकिसत करायची तर पयरटकाना एखा ा िठकाणी िनवास करता यईल आिण प ास-शभर िकलोमीटरचया परीघात िविवध िठकाणी भरमती करता यईल याचा िवचार कदरसथानी असावा लागतो मालवण तारकल आबोली कोलहापर पण अशा परकारच सिकट तयार कलयास पयरटकाना िकनारप ी कोकणचा घाट कोलहापरसारखा दशावरचा परदश अस सदर कॉिमबनशन पकज िमळ शकत िशवाय यताना एकसपरसवमाग झटपट परवासही होऊ शकतो अस टसर आयोजकापकी िवनय मोडक यानी सािगतल

एकणच कोकण ह पढील पाच-दहा वषारत चागल पयरटन कदर बनल असा िव ास महारा टर ऑपरटसर असोिसएशनच िनतीन माहलकर यानी कत कला आमही बाहरचया राजयातील टर ऑपरटसरमाफर त ितथली बिकग करतो तयाचपरमाण इतर राजयातन आमचयामाफर त महारा ाची बिकग वहावीत यासाठी आमही परय शील आहोत असही तयानी सािगतल

महारा ह परगत राजय महणन खयाती असनही आजही बहताश िठकाणी िभकारी लटार याचा सामना परतयकाला करावा लागतो बकायदा टकसीवाल अववाचया सववा रट लावणार हॉटल एजनट तसच जया वसतसाठी तो परदश परिस आह तीच वसत बनावट सवरपात िवकन श ा लावणार िवकरत याच लकषणीय परमाणही पयरटनिवकासात अडथळाच ठरत महाबळ रला परतयक पॉइनटच टकसीभाड िनि त करणयात आल आह परतयक हॉटलमधय तयाच फलकच रगवल आहत साहिजकच रटवरन घासाघीस िकवा बनवाबनवीच परकार होत नाहीत पयरटक-टकसीवाल याचयात िव ासाहरता वाढीस लागत पण असा परकार सवरतर आढळत नाही आिण पवरिनि त दरापकषा लबाडणयाचच परकार अिधक ऐकायला िमळतात

नागपरपासन ताडोबा ाघर अभयारणयात िफरायला जाणार अनक िनसगरपरोमी आहत पण मधय परदशात कानहा िकवा बाधवगडमधय जी पयारवरणाची िशसत पहायला िमळत तसा आगरह आपलयाकड धरला जात नाही अशी खत अनक पयारवरण अभयासक कत करतात

नािशक कोलहापर िशड यासारखया िठकाणी धािमक पयरटनास खप वाव आह िशड मधय आधर परदशातन भरपर भकतगण यत असतात पण धािमक पयरटनालाही पायाभत सिवधाची जोड

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दणयाची आवशयकता आह ह आपलया गावीच नसत शकराचया दवसथानापाशी दध पाणी याचा मोठा वापर होणार असल तर त वाहन नणयासाठीही योगय वसथा असायलाच हवी पजा-अचार सािहतय याचया िवकरीचया दकानाची तसच िविश िदवशी भकताचा महापर आलयावर रागासाठीही योगय वसथा करायलाच हवी शगावसारखया दवसथानानी याची चागली उदाहरण घालन िदली आहत िशवाय तयानी मधय परदशसारखया िठकाणी आपलया िनधीतन भकतिनवास उभारणयाच औिचतयही साधल आह धािमक पयरटनापरमाणच अगरो टिरझम मिडकल टिरझम या सकलपनाही आता जोर धरत आहत महाबळ रचा सटरॉबरी महोतसव नािशकचा वाईन फिसटवहल हा तयाचाच भाग आहत कदािचत र ािगरी िदवआगरातही आमर महोतसव वहायला हरकत नाही मबई पण याचया आसपासचया परीघात गलया समार दहा वषारत िरसॉटरसची सखया वाढली आह जवळचयाच िठकाणी वनड िपकिनक करणारा मोठा वगर असतो साहिजकच िरसॉटरसचा धदा चागला होतो पण तयाची योगय दखभालही राखावी लागत िरसॉटसरकड कटबाबरोबरच एक ा-दक ाचाही ओघ मोठा असतो परतयकाचया मजामसतीचया कलपना वगळया असतात तयातनच िकतयकदा िरसॉटसरची दखभाल साततयपणर रीतीन होत नाही मग कटबाचा पयरटकवगर यापासन दरावतो मबई-पणयापासन जवळ तरीही रमणीय अशी माथरान-महाबळ रसारखी िहलसटशनस िबरिटशानी िवकिसत कली ती आजही तयाच सथान िटकवन आहत ददवान आपण या तोडीची पयरटनसथळ िवकिसत कर शकललो नाही असलीच तर फारच थोडी खासगी सवरपात ठाण नािशकपासन जवळ असललया जवहारमधय अशा पयरटनसथळाचया िवकासाची कषमता होती पण तयाचा सयोगय वापर आपलयाला करता आलला नाही पयरटनाचा िवकास हा सथािनक जनतचया िजवावरच झाला पािहज यात शका नाही तयामळच तया तया पिरसराच विशष ितथल लोकजीवन खा ससकती ह सारच जपायलाच हव

पयरटनाचा वसाय हा पणरपण िव ासावर बतलला असतो एकदा फसवला गलला पयरटक पनहा यणार नाही आिण तयाचया नातलगानाही तमचयाकड पनहा पाठवणार नाही पण ह लकषात न घता सोनयाच अड दणारी क बडी कापणयाचा परकार िकतयक ावसाियक करतात आिण तयातन पयरटन मातर बदनाम होत महारा ाचा पयरटन नकाशावरचा चहरामोहरा बदलला तरच इतर

राजयातल लोक िव ासान आपलयाकड यऊ लागतील - समीर कव

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सास सन नातसबध व कटबसवासथय बायको ( ी) ही कषणभराची प ी व अनतकालची माता असत सवामी ितनही जगाचा आईिवना िभकारी ही वचन िनतात सतय आहत कटबाचा कदरिबद असलली ही ी जवहा सनरपी दसरी

ी घरात यत तवहा ितची मानिसकता कशी बदलत अथारत अतयत परमान आदरान नीटच नात जोपासणाऱया पषकळ ि या आहत मातर सासबाई ही उपाधी लागली की स ा मानपान व अपकषा आिण तलना या िवकारामळ कटबात नककी ताण यतो याउलट सास सना सजञ समजस असतील तर घरात सवगर उतरतो व सवारचीच वाटचाल अिधक सलभ व यशसवी होत ह जर नसल तर सर होत घसमट जयात कधी पयारय सापडतात तर कधी क डीपलीकड वा ास यत नाही सतत ताणात जगाव लागत हा लख कोणतयाही पवरगरह दिषतातन िलिहलला नाही माझया िनरीकषणातन व काही वषारचया समपदशनाचया अभयासातन िवचार माडल आहत लगनाचा सरळ अथर तडजोड व कटबातील नाती कौशलयपणर साभाळण जया वातावरणात व ससकारात आपण वाढलो आिण आपलया आई-विडलानी नाती कशी साभाळली ह पाहन नकळतपण नाती साभाळणयाची कलपना तयार होत व आपलया कवतीपरमाण अमलात यत सजञ लोक जथ राहतील तथ ही कौशलय िनरीकषणातन आतमसात करतात परतयकष नवीन कटबात गलयावर कसोटी लागत दोनहीकड सयम सामजसय व दयाळपणा असल तर वाटचाल सोपी जात मखयतः सास सनची कडली जमत असल तर कटबाच भागयच पण नसल तर नवरा या बाप ाच काय हाल वणारव वगवगळया घरातील परसग बघ या या घरातील सासबाई अगदी मॉडनर इगरजी यणाऱया सनबरोबर शॉिपग िसनमा नाटक हॉटिलगमधय भाग घणाऱया एकमक चया सा ा नसणाऱया सनला जीनस िवकत घणाऱया सगळ कस छान छान आता नवऱयाला यापकषा काय पािहज या कटबातील ही पिरिसथती फार काळ िटकली नाही िजथ सपस कॉिनफलक ट सर झाली तथ सघषारला सरवात सपसची अमलबजावणी झाली असती तर एकमक ची िकमत रािहली असती तयामळ सर झाल टाळण वळीच सवादान परश न न सोडवलयामळ दरावा झाला

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हा िवनोदी परसग पाह घटना परदशातील दोनही बाहर सथाियक अिधक वाणासाठी सनचया माहरी सवारना जवायला बोलावल िवहीणबाईनी आनदान सवागत कल व बसायला सािगतल मलीचया सासबाई एका सोफयावर 90 अशाचया कोनात ताठ बसलया चहऱयावर परीटघडी बघणाऱयाला वाटाव की पतळा बसवला आह याचया यजमानानी मलान खण करन सािगतल िवहीणबाईही अहो िनवात बसा महणालया पण छ आता सनचया माहरचया मडळ ना हस यऊ लागल गपपा मारताना इतर मडळ ना अवघडलयासारख झाल जवण झाली या ताठच जावयाला वाण दऊन झाल यजमानानी िवचारल अग तला काय झालय मोकळपणान बोल यावर महणालया माझा मान परथम मी नाही ठवला तर कोण ठवणार मी मलीची सास आह ह

ा ाना कळल पािहज यावर यजमानानी मातर लवकर घरी परतायचा िनणरय घतला ही गमतही अमिरकतील भारतातन सासबाई सनकड काही मिहनयाकिरता गलया या आजी चागलयाच व होतया मलाच घर खपच मोठ दमजली एकदा सनची नकतच लगन झालली मतरीण नवऱयासह दोन िदवसाकिरता आली खप वषारनी भटलयान गपपा झालया जवण झाली पाहणयाना गसटरम िदली होती सासबाईची खोली तयाच मजलयावर दसऱया टोकाला होती तयाना वयान िनदरानाश होतो व ऐकही कमी यायच रातरीची जाग आली की तया वऱहा ात जपमाळ घऊन यरझाऱया घालीत सकाळी सगळ उठल नाश तयाला सगळ बसलयावर आज नी िनषपापपण जोडपयाला िवचारल बरय ना महटल मला रातरीची काही झोप लागत नाही रातरी यरझाऱया घालत होत तर तमचया खोलीत िदव कधी चाल कधी बद तवहाच िवचारणार होत की काही हवय का ह वाक य ऐकलयावर जोडपयाच चहर गोरमोर झाल सन मलगाही सकोचन गल परसग तसा साधा सनन दयाळपण सोडन ाव तच बर नाही का आता या घरात सासबाई कटबपरमख आहत मलगा आईचया हातात पगार दतो सनही दत सनला रोज िरकषाला हातखचारला पस दतात ितला हौसमौज करायची असल तर सासला िवचाराव लागत मलगा बायकोला ज घईल तशीच वसत आईला घतो तो आईचा िनयम आह सनचया माहरी काही आहर करायचा असलयास सासचया शबदापलीकड जाता यत नाही नवरा दोघ चया भानगडीत पडत नाही सनन पषकळ सयम ठवला नवऱयाला गोडीत सागन पािहल तयाचया मत ही समसयाच नवहती पढ सनचया तबयतीवर पिरणाम होऊ लागला डोकदखी अधरिशशी व नराश य आल तयावर गोळया सर झालया नवरा ह तटसथपण पाही ितन माहरी

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जायचया गो ी कलया तोवर एक मलगी पदरात होती एकदा माहरी गली तर आई-विडलानी िहलाच पडत घयायला सािगतल िहन नवऱयाला वगळ राह सचवलयावर विडलाचया माग आईन मला वाढिवल तवहा ितचा शबद शवटचा राहील तला वगळ वहायच तर ताबडतोब िनघन जा सािगतल ही गो सधयाचया काळातली आता या कटबात पाहा मल आईची परचड काळजी घणारी आईची हौसमौज परवणारी आईला िहडण िफरण व िसनमाची परचड आवड राजसथान असो की िसगापर असो नाव काढल की ितकीट तयार आईसाहबाना मातर सवयपाकाची माणसाची अिजबात आवड नवहती भाविनकता व माया याचा चागलाच दषकाळ होता पढ मलाची लगन झाली मलगी सासरी गली सना दोघी बडब ा लाघवी तयानी जीव लावायचा जीव तोडन परय कला वातावरण आपलस कल आजबाजला चागल सबध जोडल घरात ग डस नातवड आली या आजीबाईच मन मातर िसनमा व टीवही सोडन कशात लागत नस सना नोकरीचया होतया घरात कामाची बाई मल साभाळणाऱया बाईनी कोणतया चका कलया ह आवजरन सनाना सागत पण सवतः नातवडाकड लकषही दत नसत सनानाही कधी आजारपण यायची नोकरीचा ताण जाणवायचा तवहा याची वागणक पणर कोरडी आपलयाला काही माहीत नाही अस वागायचया सवयपाकापासन कशातच आपणहन मदत नाही अगदी िवनती आजरव कली तर एखादाच पदाथर करणार सनन अित झालयावर एकदा िवचारल की मल लहान असताना काय जवत होती तयानी ताबडतोब उ र िदल मला ठरािवक चार पदाथर यतात मला सवयपाकाची आवड नाही फारशी गतीही नाही मातर वगवगळ पदाथर खायला आवडतात घरी नाहीतर बाहर आता तमही सगरणी असताना मी कशाला लकष घाल एकदा एका सनन ह ान आमटी करा सािगतलयावर यानी चाळीस वा ा साबार कल सगळयानी डोक याला हात लावला आज ची तबयत मातर उ म रोजच जीम िफरण सहली चाल घरात मातर कठ काय ह माहीत नाही िकवा मी ऐकल नाही ह चाल लाघवी नातवड खळायचा आगरह करीत तर याना लहान मलाशी कस बोलाव ह माहीत नाही याच आजी मलीकड गलया की जावयासाठी गोडधोड जवण करायचया सरवातीला सनाचया माहरचयानी खप लाड कल पढ या तयाचयाकडन फोनची िबल भरण अशी काम करन घऊ लागलया सवारचया लकषात आल की एष आिण आराम हच आयषय असणाऱया कत साठी आपणाकड फार वळ व शकती नाही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आपलया भारतीय ससकतीत या गो ी उघडपण बोलणही कठीण न जाणो मलगी व जावयाच िबनसायच पढ सनानी वगळी घर कली जी सन सवजातीय होती तथ या बसन रहात व अपकषाही ठवत िजथ परजातीय होती ितथ थोड नमत घत कोणीही समजसपण काही सागाव तर उ र दत नसत न बोलता तकर काढत मल परोपरीन सागायची की सप बोल गरसमज कर नको पण मलाकडही दलरकष कलयान मलही दलरकष कर लागली याना वाट लागल की सनानी तयाच कान भरल आहत मला-सनातही वाद आल पण मोकळया सवादाअभावी ह होतय हही समजत नवहत तरीही कोणी काम सािगतलच तर कणाकडन तरी करन मोकळ होत असत व आपलया कातडीला धकका लावत नसत या धोरणान सना नातवडाच हदय तयाचया बाबतीत कोरड होऊ लागल मल मातर पषकळ भरडली व आपण कतर नीट करनही ह काय चाललय ह समजनास झाल एक महण आठवली झोपललयाला जाग करता यत पण झोपच स ग घतललयाला नाही आता कोणताही माणस पिरपणर नसतो तवहा सयम सवाद व सवदनशीलता या ितरसतरीन गो ी सोपया होतात वरील उदाहरण िवनोदी असो वा गभीर असो दोनह नी कलह होतोच िकरकोळ वाटणाऱया गो ी जस कोणाला डब-बाटलया जमवायचा छद कोणाला सनचया कप ाची जाडीची िदसणयाची तलना ह पाहता हा िवषय अिजबातच सोपा नाही या पिरिसथतीतील परषाची भिमका पाह 1 नवरा व तयाची आई याच नात भाविनकदष ा सवारत जवळच नवऱयाला आईला काही सागण ह दखावणयासारख वाटत िकवा आता वाढललया वयात काय सागायच तयापकषा आपलया बायकोन अशी पिरिसथती असल ती न करकरता साभाळावी सवतः सासशी जमवन घयाव 2 िजथ सासर असतात त बऱयाच वळा समजतीच धोरण घतात व बायकोला चार शबद सागतात परसगी कटबासाठी बरीच काम सवतःहन करतात सनो शािबदक आधार दतात 3 िजथ सासबाई एक ा आहत तथ पिरिसथती िबकट होत मलाची पिरिसथती ढोलक यासारखी होत कठन थाप बसल याचा नम रहात नाही तयाला सवाद करनही बदल झाला नाही तर तयाचा आई बायकोशी सवाद कमी होतो भाविनक दरावा वाढत जातो मलगा कामािनिम

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

बाहर राहतो सजञ माणस िनदान छदात वळ काढतो (याचा अथर छद असणाऱयाना हा परश न असतो अस नाही) जयाना ह हाताळता यत नाही तो सन जवळ करतो 4 काही नवऱयाना बायकोच महणण पटत तरीही वगळ झाल तर गस साखरपासन सगळा खचर वाढल बायको नोकरीची असल तर सवयपाकापासन मदत लागल ह टनशन यत बऱयाच घरातन आईन मलाला चहा जजबी सवयपाक कर िदलला नसतो तयामळ घरकामात हा ढ असतो तयामळ बायकोशी गोड बोलन या िसथतीकड दलरकष करतो सन कसा िवचार करत (सनची भिमका) 1 सन ससाराची सव व वासतवता यात गडबत ह सरवातीला असच असाव ह समजन ससार

करत भाविवश व नवऱयाला सवर परकार सागन पाहत हशार सन नवऱयाला आकिषत करणयाच सगळ उपाय करत सवदनशील नवरा ितचयाकड ओढला जातो हळहळ भाविनक ताण िनवळतो व सयमपण गो ी माग लागतात

2 िहमतीची सन आपलया गो ी साससमोर परतयकष बसन गोडीत सागत आपलया इचछा सप माडत गो ी समोरासमोर झालयान पिरिसथती बदलत वा उलटही घडत

3 िजथ सकोच व भीती असत ितथ सवाद घडत नाही पयारयान सन भाविनक आधारासाठी माहरच कामातील सहकारी याचा आधार घत परतयकषात पिरिसथती तशीच राहत व पिरणाम तबयतीवर होतो

सासची भिमका काय असत 1 सजञ सास पिहलयापासनच सनचया कलान घत व मोकळया सवादान काय जमत व काय नाही

याची कलपना दत 2 सवतःचया लगनापासन काही गो ी ठरािवक प तीनच होतात तयात फारसा बदल झालला

आवडत नाही उदा कळधमर सोवळ ओवळ व तया सनन ऍडजसट कलयाच पािहजत 3 मी इतक वष सवयपाक घरकाम कल आता कल नाही कल तर माझी मज मी काय कराव व

काय नाही ह सनन ठरव नय तसच मी करो न करो माझी नीट दखल घयावी मान ावा आपलया सललयािशवाय नवीन बदल कर नयत (एकण पिरिसथती ताणिवरिहत सस करायची असल तर खालील उपायानी मदत होत)

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

1 सनन सरवातीला नवीन माणसाशी जमवन घताना नमर सयमी राहाव 2 नवऱयान आपलया प ीला घरातील लोकाचया कलापरमाण कळाही सागा ात तयात कमीपणा नाही तसच कायम एकतर कटबात राहायच की परसगी वगळ राहणयाची तयारी आह ह सप कराव

3 सासन सनब ल सयम दाखवावा काही नवीन गो ी िशकायला वळ ावा सवाद परमान करावा ऑडररन नाही सतत आमही काय कल ह उगाळ नय लकषात ठवाव की तयाच (सनाच) लगनात वयही जासत आह व घरा ितिरकत नोकरीतही तयाना पषकळ ताण आह िदसण सथलता कपड याबाबतीत तलना कर नय सवतः काही गो ी करन आदर िमळवावा सरवातीपासन परम िदल तरच त िमळल 4 घरातील सवर सदसयानी सणवार कळधमर पाहण या परसगी काम वाटन घयावीत तयासाठी एकतर बसन बोलाव कोणालाही गहीत धरन गरसमज टाळावत 5 घरातील व ापासन लहानापयरत कोणीही आजारी असल तर सहानभतीन सवा करावी सननीही व ाच वय तबयत लकषात घऊन रासत अपकषा ठवावी सनचया तबयतीचया तकरारीकड रागान वतागन न पाहता जमल तशी मदत करावी शािबदक भाविनक धीर ावा महणज सनला माहरन वा बाहरन सहानभतीची गरज राहणार नाही व तीही व ाच परमान करल कवळ कतर महणन नाही 6 वरील काहीच न घडता वाद होत असतील तर िवश वासातील िमतर नातवाइकाशी बोलाव सवारत उ म समपदशकाची मदत घयावी परषानी समपदशनासाठी वादावादीत िश ा दण हात उगारण करच नय कारण हाच परयोग समोरचया कतीकडन कधी ना कधी घड शकतो 7 मलीचया माहरचयानी मलीला मानिसक आधार ावा आमच घर बद ह महण नय मातर मलीला आिथकदष ा पायावर उभ राहणयास सागाव परसगी मदत करावी आपलया समाजात सवर ि याना तयातन जाव लागत ह साग नय 8 मल नी आिथकदष ा सकषम राहाव िजथ नोकरीची गरज नाही तया मल नी अस छद जोपासाव की परसगी आपलया पायावर उभ राहता यईल व आतमिवश वास कायम राहील टीवही व चका ा िपटणयात वळ घालव नय मल मोठी झाली की पाटरटाइम काम तरी कराव जयायोग मदला चालना िमळल या जगात अित िभडसतपणा व सकोच ह गण नाहीत भीड ही िभकची बहीण असत ह सतय आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

9 खप परय करन पिरिसथती बदलत नसलयास घराचया बाहर पडाव सवतःचया िजवावर राहायची तयारी ठवावी तर थोडी मदत इतराकडन िमळ शकल वरील सवर गो चा िवचार करन परय कलयास घरात आनदमय वातावरण होऊ शकत ह नककी घरातील ी सत असली तर घर सत होत गहसौखय परतयकाचया वा ाला याव महणन हा लखन परपच जया ि यानी घरात सवगर िनमारण कला तयाना सलाम जया घरी कलह आह तयाना

Best luck

- नीरजा आपटीकर डाग बनरबी कनडा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला समजन घया पलीज िसहगड रसतयावर राहत असललया एका िचमकलीन गळफास घऊन आतमहतया कलयाची बातमी नकतीच वाचली का बर या िचमकलीन सवतःला अस सपवाव जनमदातया मलाना रागवणयाचा अिधकार पण आई-वडलाना नाही का मला आठवत लहानपणी कधी माझी आई लाटण घऊन माग लागायची महणायची मलया त मला तर बर होईल हा शबदपरयोग करणाऱया आईचया मलया या शबदातही ओतपरोत परम भरलल असायच तो शबद उचचारणयाचा अिधकार िनसगारन ितलाचा बहाल कलला आह आई या शबदावर अनक किवता-लख-कथामाला गाजताहत आई-बाबाना मलाशी काही परसगी कठोर वागावच लागत परत िववकब ी वापरन मधयमागारच अनसरण ह पालकाचया लकषातच यत नाही तयामळ मलाचया भिवत ाचया खो ा कलपनाना िचकटन थोडीफार मल चकली तर काही वळस पालक िशकषक वगारतच मलाना बदम मारहाण करतात नािशकमधय शालय िव ाथयारला िशिकषकन डसटर फकन मारलयानतर घाबरन वगारतच तया िव ाथयारला झटक यऊ लागलयामळ रगणालयात दाखल कराव लागल सवर चनलवर बरिकग नयज झळकत होतया शवटी अशा अनक घटनामळ सरकारन िव ाथयारना मारहाण करणाऱया दोषी कतीला परथम एक वषारचा तरगवास व पाच हजार रपय दड दसऱयादा मारहाण कलयास 25 हजार रपय दड व तीन वषारचा तरगवास अशा िशकषची तरतद काय ात कली या काय ाला मितरमडळाची मजरी िमळालयावरच तयाची अमलबजावणी होईल परत खऱया अथारन यामळ पालकाचया िशकषकाचया - िव ाथयारचया मनोव ीत बदल होईल का आधिनक सपधचया यगात लहान मलावर योगय वळी सससकार झाल तर उ ाचा भारत महास ा होणयाच माजी रा पती डॉ ए पी ज अबदल कलाम याच सव साकार होऊ शकल महातमा गाध नी महटल होत िशकषणाला नितक मलयाची जोड नसल तर त अधःपतनास कारणीभत ठरत सान गरज नी महटलयापरमाण मल ही दवाघरची फल या फलाना नहमी सकारातमक िवचारसरणी व आदशर िदला पािहज आजची मल ही उ ाची फल उ ाचया उजजवल भारताच आधारसतभ सबल व सशकत होणयासाठी परतयक पालकानी जागरक राहायला पािहज

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जगाला परल एवढ मनषयबळ आज आपलया भारतात आह मधयतरी एका अभयासामधय ह सप झाल की सवारत तरण दश भारत आह या अथारन की जवळ जवळ 70 टकक लोकसखया यवा आह जगावर राजय करणयाची खरी ताकद आज आपलयाकड आह कारण यवक व यवत नी भरलला दश आपला आह काहीही करणयाची ताकद आज आपलयाकड आह परश न आह तो समजावन घणयाचा व दणयाचा यवकाना योगय िदशा व अचक मागरदशरन याचया बळावर िबरिटशापरमाण आपणही खऱया अथारन जगजजत होऊ शकतो

वसथापनशा तजजञ िशव खरा सागतातYou can winया धत वर यवकानो Yes I can अस आतमिवश वासान महणत पाऊल पढ टाकल पािहज तच आह तझया जीवनाचा िशलपकार हा मतर मीच घडवणार माझ जीवन अस महणत आतमसात कला पािहज हाच मतर मनात घऊन परतयक यवकान िजजञासा वाढवन खऱया अथारन जाग झाल पािहज माणस घडत नसतात घडवावी लागतात आतमिवश वास िनमारण करावा लागतो माझयातला मी जागा करत जग बदलणयासाठी आधी मी बदलायला हवा आताची यवा िपढी िबघडली आह अस महणणाऱया वगारला दाखवायला हव की आमही उ ाचा भारत घडवणार आहोत यासाठी यवक-यवत नी परथम सवतःला घडवायला हव तयासाठी तयानी शरीर व मनाचया सबलतकड जासतीत जासत लकष िदल पािहज रोज ायाम कला पािहज सवामी िववकानद महणायच माझया िपरय िमतरानो रोज मदानावर जा खळ खळा वासरासारख हदडा ायाम करा जवहा तमही सबल व सशकत वहाल तवहा तमहाला परतयक गो चागलया परकार कळ शकल महणन आपल शरीर कमावणयासाठी रोज ायाम करण आवश यक आह िकशोरवयीन मल िनदरानाश रकतदाब मानिसक ाध नी गरसत झालली िदसत आहत वाढती सपधार चगळवाद नीितमलयाचा ऱहास घरातील वाद भय चचलता िनक आहार सपधारतमक वातावरण परीकषत कमी गण अिनचछन लादलला अभयासकरम यामळ मल नराश यकड जाऊ लागली आहत जानवारी 2010 चया पिहलयाच मिहनयात एकण 66 िव ाथयारनी आतमहतया कलया याच परमख कारण मलाची दबरल मन हच होय महणन मलाचया मानिसक सबलता व िनमरलतसाठी धयानधारणा ही आवश यक गो आह आनापानसती ह तयातील एक शासरोकत धयान श वासाचया साहाययान मनाची एकागरता व िनमरलता सबलता वाढत भय कमी होत चचलता दर होत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

मलाची आकलनकषमता वाढन जीवनात नितकता यत 2500 वषारपव गौतम ब ानी या साधनचा शोध लावला प गरजी शरी सतयनारायण गोएकाज नी 1969 मधय ही भारतातन ल झालली साधना परत भारतात आणली सपणर साधना श वासाशी सबिधत असलयामळ कठलयाही जातीचा वणारचा पथाचा दशाचा िव ाथ -िव ािथनी ही साधना करन आपल मन सबल व िनमरल करन ताणतणावमकत जीवन जग शकतो माणसाचा मद हा एका सकदात 800 हन अिधक गो ची न द घऊ शकतो तो 70 त 75 वष न थकता सतत काम कर शकतो तयात फार मोठी ऊजार असत ती जागिवणयासाठी आज खऱया अथारन गरज आह थॉमस एिडसन चार वषारचा असताना तयाला शाळतन परत पाठवल तयाचया िखशात िशकषकान िच ी टाकली होती तमचा टॉमी िशकषणात फार माग आह तो िशक शकणार नाही याच थॉमस एिडसनन आपली अतिरक मनोऊजार जागवन िवजचा िदवा तयार करन जगाला परकाशमान कल तयाआधी हजारावर अिधक तयाच परयोग फसल पण तो खचला नाही सगळा हा मानिसक परव ीचाच पिरणाम अबराहम िलकनन आपलया मलाचया मखयाधयापकाला िलिहललया पतरात मलाला समाजात कस वागायच व िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकवणयाची िवनती कली होती याच सामािजक िशकषणाची आज आपलया मलाना गरज आह आपण आपलया मलावर नसत अपकषाच ओझ लादतो िबचारी मल पार थकन जातात तयातन ती चकीचा मागर पतकरतात िचतरपटावर आतमहतयच खापर फोडन पालकवगर मोकळा होतो तीन तासात िसनमा आपलया मलाचया भावनाना हात घालतो मग जनमापासन आपलया बरोबर असणाऱया सवतःचया मलाचया भावना आपण का ओळख शकत नाही हा परश न पालकानी सवतःला िवचारला पािहज िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकणयासाठी मन सबल करणयासाठी खऱया अथारन तणावमकतीसाठी धयान महणज एक सवणरसधीच होय महणन पालकानो मल चकली-आपला अपकषाभग झाला तर तयाना जरर रागवा पण परमान (अतमरनात ओतपरोत परम भरलल अस ा) रागवलयानतर तवढच परमान तयाला जवळही घया िनिश चतच तयाना तमचा आदर वाटल या जगात तीन सदर िकरयापद आहत - परम करण मदत करण व सवा करण या तीन ईश वरी िकरयापदाना रोजचया जीवनात सथान दऊन आपल कटब आनदी व सखी बनवा आपलया

मलाना समजन घया व उ त समाज घडवा - द ा कोिहनकर (पाटील) पण

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला सवाततरय हव

वयसकर माणसानी शात बसन घडत असल त पाहाव आपल मत न दव नय वहारात फार लकष दऊ नय अस तरण िपढीला वाटत उलट आमच काळयाच पाढर अनभवान झाल आहत तया अनभवाचा तरण िपढीन फायदा करन घयावा अस जय ाना वाटत

जय नागिरकाच क कॉलज कट ाइतकच सवरमानय बनल आहत अगदी पारावर जमत नसली तरी वयसक मडळी कठ ना कठ एकतर जमतात कधी परष-परष कधी बायका-बायका तर काही िठकाणी जय नागिरकाचया जो ा एकतर यतात गपपाच िवषय सगळया कट ावर सामाईकच पनशनवाढ महागाई तरण िपढीच आपलयाला न मानवणार वागण कमी होत असलला िजवहाळा इतयादी इतयादी या सगळयात एक महततवाचा म ा नहमी चचत असतो मलगा सन नातवड आपापलया परीन व ाना गपप राहणयास सचवत असतात अन व ाना त मानय नसत एका कट ावर हाच िवषय रगला होता

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

एक आजोबा सागत होत मी मलाला फड बचत याबाबत सागायला गलो तर तो महणतो तमचया वळी वगळ होत आता सगळी गिणत बदलली आहत तमही यात लकष घाल नका त तणतणत सागत होत अर वगळ काय होत दोन मल तयाची िशकषण प-पाहण सगळा परपच चालवन आज मी एवढी िशललक ठवलीच आह ना आजकालचया मलाना आिण सनाना नसत पस उधळायला हवत मो ाच अिजबात ऐकायला नको तर काय अस महणत तयाचया प ीनही सर धरला मलग तसच सनाही तशाच अहो नातवडही आपलयाला बोलतात काल दपारी मला दोनची मािलका बघायची होती ब ाला महटल तझा तो ाण- ाण िसनमा बद कर मल वाईट ससकार होतात तयातन मी अस महणताच बटीन गळा काढला अन मग सनबाई महणाली आता दवाच िसनम दाखवन गळाच गणपती का बनवायच मलाना तयाना आताचया जगात जगायच आह तर जगात काय चालत त कळलच पािहज माझी मािलका बघायची राहन गली

तयावर दसऱया काक महणालया मला तर फार राग यतो घरात ह करा त कर नकाचा जप नको महणन मी दवळात जात तर तही तयाना पटत नाही दवळात रोज फरशीवर बसन साध आखडल तर कोण िनसतरणार अस सनबाई िवचारत माझ एक वळ ठीक आह पण यानाही सवाततरय नाही कशाच वय झाल महणज आमची मन का मली आहत वषारनवषारची िवचार करणयाची प त का बदलणार आह आमचया िपढीच तर फारच हाल झाल पव विडलधाऱयाचया मान-मयारदा साभाळायचया महणन आमही सवतला मरड घातली अन आता जीवन वयोमानानसार परावलबी झाल महणन मला-नातवडाचया पढही माघार घयावी लागत कधी-कधी मला वाटत जय नागिरकानी सवाततरयाची चळवळ उभारायला हवी

तयाचया या वाक यावर कट ावर खसखस िपकली हसणयाला वरवर िनिम िमळाल तरी परतयकाचया हदयात एक बारीक कळ उमटन गली आपलयालाही सवाततरय नाही ही भावना परतयकाचया मनात उफाळन गली जय नागिरक याबाबत काय करतील त करोत पण जयाचया घरात वयसक मडळी आहत तयानी मातर याबाबत जरर िवचार करायला हवा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

डाएट िटपस अधनमधन पण कस कवहा आिण काय खाव शक य असल िततकी मधलया खाणयाची वळ साभाळावी मखय जवणानतर कमीत कमी दीड

त दोन तास जाऊ ावत जवणानतर लगच लहर आली महणन खाऊ नय खाणयाच परमाण कमी कराव महणज जर तमही कठलाही पदाथर एक वाटी खाणार असाल तर अध वाटी खावा

वजनावर िनयतरण ठवणयासाठी तमही काय खाता यापकषाही िकती खाता याला महततव आह एखादा पदाथर पणर सोडन िदला तर काही जणाना नराश यही यत पण परमाण कमी ठवलत तर तमही तो पदाथर खाणयाचा आनद कठलाही मानिसक दबाव न ठवता लट शकता यापढ ऑिफसमधय भजी िकवा बटाटवडा मागवताना हा िनयम लकषात ठवा सवयीन ह नककी शक य होत

मधलया वळचया खाणयामधय िपणयाचया पदाथारचास ा समावश करा महणज कॉफी सरबत िकवा चहा हा खाणयाचया पदाथारबरोबर न घता वगळा पदाथर महणन घयावा तयाबरोबर शक यतो काही खाऊ नय

टीवहीसमोर बसन खायच टाळाव तस करताना आपण नककीच जररीपकषा जासत खातो लहान मलामधलया वाढतया वजनाचया परमाणाकड बघता तयानास ा तस कर दऊ नय

मधलया वळचया खाणयाच पदाथर बदला परय ान ह शक य आह गिहण नी घरात तळलल पदाथर (मखयतः बाहरन आणलल) न ठवण चागल घरी असल की दपारचया टीवही बघणयाचया वळत खालल जातात

तयाऐवजी शगदाण सकामवा (न खारवलला) घरी बनवलली सरबत तल कमी असलल पोह मरमर ला ा ला ाचया िपठीपासन कलल पदाथर र ाच पदाथर वगर चागल फकत खायचया परमाणाकड लकष ठवा कवळ िजभचया चवीसाठी खाणयाच टाळा

शवटी माणस हा सवयीचा गलाम असतो तमही जशी सवय लावाल तशी तमची जीभ तमच ऐकल नहमी बटा ाच वफसर खाणाऱया माणसालास ा वरील पदाथर खाणयाची सवय लावता यऊ शकत आिण ती लावावीच जर डायबिटस हाय बलड परशर वाढलला कोलसटरॉल यासारखया घातक आजाराना बळी पडायच नसल तर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व काचया दाही िदशा ासोपचाराची नयारी दिनया

lsquo दमाrsquo हा सनाचा िवकार आह ह आपणास सहजगतया उमगत पण सतत दमलयासारख वाटत ह lsquoचकीचया सनामळrsquo अस शकल ह आपलया लकषात यण जरा कठीण आह lsquoसपािडलायटीसrsquo िकवा lsquoिसलप िडसकrsquoमळ मान पाठ दखत ह आपणास माहीत असत पण ासाचा आकतीबध िबघडलयामळही अस होऊ शकत अस कोणी आपणास सािगतल तर त खर वाटणार नाही मनोिवकत मळ नराशय व नाहक िचता िनमारण होतात ह आपण वाचलल असत पण सनततर िबघडलयानही त िनमारण होऊ शकतात ह आपलया गावीही नसत पण अनक ाधी िवकार ह चकीचया सनामळ िनमारण होतात अस धयानात यऊ लागल आह व महणनच lsquo ासोपचारrsquo ह नवीन ततर झपाटय़ान िवकिसत होऊ लागल आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

इितहास वासतिवक पाहता lsquo ासाrsquoच अननयसाधारण महततव भारतीय दशरनानी िवशषत योगान फार पव च जाणल होत अस महटलयास त वावग ठरणार नाही िकबहना ास व तयाच िनयतरण (पराणायाम) हा शरीर व मन याना जोडणारा lsquoसतrsquo आह अशीच पवरसर ची धारणा होती व महणन lsquo सनश ीrsquoला अननयसाधारण महततव होत शरीराचया िविवध िकरयापकी काह वर आपल lsquoऐिचछकrsquo िनयतरण असत तर काही आपोआप घडतात (Reflex Involuntary of Au-tonomous ) हात हलवन चहाचा कप उचलण ऐिचछक (Voluntary ) तर हदयसपदन आपोआप (Involuntary ) पण lsquo ासrsquo ही सवरसाधारणपण एकच अशी िकरया आह की जी एकाच वळी ऐिचछक िनयतरणाखाली अस शकत (जस आपण जलद सन कर शकतो वा इचछपरमाण सथ दीघर सन कर शकतो) वा जो पणरपण परितिकषत अस शकत (जस आपण घाबरलयास सन आपोआप जलद होत व धयानास बसलयास सन आपोआप सथ व खोल होत)

सनाचया या खािसयतमळच योगशा ज एक सवरतक lsquoशरीर-मनोव कrsquo Body mind Medicine आह त पराणायामाचया माधयमातन उतक सनोपचार साधत व मनावर िनयतरण आण पाहत अनय परितिकष िकरया या पणरत आपलया ऐिचछक िनयतरणाचया बाहर असतात पण

सन हीच एक िकरया इचछावत व अिनचछावत अशा दोनही मजजाससथाचया िनयतरणाखाली असत व महणन तया माधयमातन सपणर lsquoमदवर िनयतरण आणणयाचा मानवान परय कला आह योगी हदयगती कमी-जासत कर शकतात वा lsquoभकrsquo ताबयात ठव शकतात तयाच हच रहसय आह मन आिण शरीर तसच ास-शरीर आिण मन याचा हा सबध जसजसा दगोचचर होऊ लागला आह तसतस चकीचया सनाच िविवध दषपिरणाम सप होऊ लागल आहत व महणनच या िवषयातल तजजञ आज आपणास सनपरिकरया (िवशष करन उचछवास) परत िशकणयास सागतात शा ीय बठक अगदी छोटय़ा बाळामधय आपलयाला उरो सन (Chest berathing ) आिण उदर सन (Abdominal berathing ) अशा दोनही िकरया सहजपण व तालब रीतया चालललया िदसतात पण आपण हळहळ या दोह तील ताल िवसरत जातो तसच परामखयान उरो सन व तही उधरव उरो सन (Upperchest Brcathina ) करीत राहतो साहिजकच

सनाचया lsquoउथळrsquo पातळीवरच राहतो व या अशा दीघरकालीक चकीचया सनामळ अनक िबघाडाना उदा सततची दमणक डोकदखी- मानदखी- पाठदखी ताणतणाव नाहक िचतागरसतता इ इ जनम दतो अस या िवषयातल तजजञ सागतात ताण वाढला की माणस अिधकािधक उरो सन करतो असही आढळन आल आह या सवर गो मळ शरीरातील

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

काबरनडाय ऑकसाइड वाय हा अिधक परमाणात बाहर फकला जातो तयाच रकतातील परमाण कमी झालयान रकत अिधक अलकलाइन होत रकताची आमलता कमी झालयान Bohr effect मळ िहमोगलोबीनपासन ऑिकसजन सटन पश ना उपलबध होणयाचया िकरयत अडथळा होतो तसच रकतवािहनया आकिचत होऊन िविवध अवयवाना व पश ना होणारा रकतपरवठाही कमी होतो याचा अिधक पिरणाम ऑिकसजन व गलकोज वर अितिरकत परमाणात अवलबन असणाऱया मदवर होतो व तयाच कायर िबघडत या सवर दषपिरणामाना `Brain Fog अस सबोधणयात यत या धकयान गरसत मदमळ आपली सवदनशीलता कमी होत lsquoमडrsquo सतत िबघडत राहतो व पिरघ मजजाससथा (Peripheral Nervous system ) अितसवदनशील होऊन सतत मगया यण दखण अशा तकरारी िनमारण होतात ाय लवकर दमतात पोटाचया ायवर पिरणाम झालयान वारवार शौचाची भावना होत (Irritable Bowel syndrome ) एखा ा िविश अ घटकाची अ लज वाढीस लागत व सनाचया ायवर अितिरकत ताण आलयान मान खाद व वरची पाठ दख लागत अस या िवषयातल तजजञ सागतात काही वळा या Brain Fog च पयरवसन घबराटीत (Panic attacks ) िकवा फोिबयातही होताना िदसत ह सवर टाळावयाच असल तर आपलया सनाचया गणव त बदल घडवन आणावयास हवा अस ह तजजञ सागतात चकीचया सनामळ िनमारण होणाऱया या सवर शरीरमनाचया िबघाडाना सन अकतीबधातील िबघाड Breathing Pattern Disorders ( BPD ) अस सबोधणयात यतो नमक काय करावयास हव

सन सधारणयाचा एक उ म उपाय महणज lsquoपराणायामrsquo ततर िशकण (अथारत योगय सन हा पराणायामाचा फकत एक आयाम आह ह यथ परकषारन धयानात घयाव) या ितिरकत शरीरातील िविवध भागाच अवयवाच िशिथलीकरण करन ासावर लकष किदरत करन सन सधारणयाची अनकिवध ततर आज उपलबध आहत तजजञाचया मागरदशरनाखाली व आपापलया परकतीनसार व आवडीनसार आपण याचा अवलब कर शकतो पराणायाम पराणायाम महणज काही मयारिदत अथारन िनयितरत ासोचछवास जाणीवपवरक

ासोचछवासाची परिकरया बदलण महणज पराणायाम योगाचया भाषत ास आत घणयाचया िकरयला परक उचछवासाचया िकरयला रचक तर दोह चया मधय खास थाबिवणयाचया परिकरयला कभक महणतात या परक रचकाचया तालावर िनयतरण आणन आपण ासोचछवास जया नाकपडय़ातन करतो तयाचया बदलावर िनयतरण आणन (उजवी डावी िकवा दोनही नाकपडय़ा) पराणायाम साधता यतो थोडकयात अितशय शा ोकत प तीन आपण पराणायामाचया रपान

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सन परिशकषण घऊन सन सधार शकतो अथारत या सजञा यथ ासोचछवासाचया भाषत समजािवलया असलया तरी स म अथारन तयाचा अितम सबध पराणशकतीशी महणज चतनय शकतीशी व पराणमय कोशाशी आह ह धयानात ठवण महततवाच) सन परिशकषण चकीची सन प ती आपलया इतकी अगवळणी पडलली असत की ती िवसरन योगय प त िशकणयासही िकतयक वळा सहा-सहा मिहन लाग शकतात यात मखय भर हा पणर उचछवासावर असतो तसच सनाच मखय तसच परक ाय िशिथलीकरणावर व lsquo सनभानrsquo आणणयावरही भर िदला जातो अशीच एक साधी-सोपी प त वर चौकटीत िदली आह lsquoसास की जररत ह िजदगी क िलयrsquo अस एका गाजललया िहदी गाणयात महटल आह त िकती खर आह व तया द ीन ासोपचाराच महततव एवहाना वाचकाचया धयानात आल असलच

सन ायाम हात असललया एखा ा खच वर आरामात बसा आपल हात खच चया हातावर सहजपण

िवसाव ा कोपरान बाहवर हलकासा दाब ा यामळ ासोचछवास करताना मानच वा खा ाच

ाय तमही साहिजकच वापर शकणार नाही नहमीपरमाण ास घतलयावर ओठ अलगद िवलग करा आिण हळवारपण त डान उचछवास करा ओठ परत बद करा कषणभर थाबा आिण सावकाश ास आत घया उचछवास पणर व दीघर झाला की ास आपोआपच खोल व पणर घतला जातो उचछवास ासापकषा दीघर असण आवशयक (व योगयही) असत ह सकाळसधयाकाळ वीस-वीस वळा करा सरवातीस योगय मागरदशरनाखाली व अगदी घडय़ाळ लावन हा सन अभयास करावा हळहळ त सहज साधल जाईल

- डॉ उलहास कोलहटकर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव - २००९

माय मराठी स थन ग यावषीरची िदवाळी िटटवाळा यथील rsquoमकताrsquo या लहान मली या अनाथ मास भट दऊन तथील लहानगया यासोबत िदवाळी साजरा कली याची ही काही कषणिचतर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हसवणक

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

httphindi-marathi-jokesblogspotcom

शरयावली

सपदिकय मडळ

१) शरी सागर राजणकर सपादक

२) शरी अवधत कामत सदसय

मािसकाची माडणी व िडझाईन

शरी िवजय जोशी

आवाहन

आपलयाकडील लख किवता editoremasikmaimarathiorg या ईमल आयडीवर

पाठवा ात आपल लख किवता ई कोणतयाही सवरपात (ऊ jpg pdf manu-

script ) चालतील िनवडलल लख ईमािसकात परकािशत कल जातील शकय झालयास

लखासोबत आपल छायािचतर पाठवाव तसच आपल सपकर करमाक ईमल कळवावत

Disclaimer

ईमािसकातील लख व तयातील माडलली मत ही तया लखकाची वयिकतक असन ससथा

तयास दजोरा दणार नाही

ईमािसक ह मोफत िवतरणाकिरता आह

ससथबाबत अिधक मािहती किरता wwwmaimarathiorg यथ अवशय भत ा

धनयवाद

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

ल मीपजन (आि वन अमावा या) ल मीपजन

सामानयत अमावासया हा अशभ िदवस महणन सािगतला आह पण तयाला अपवाद या अमावासयचा आह हा िदवस शभ मानला आह पण तो सवर कामाना नाही महणन शभ महणणयापकषा आनदी िदवस महणण योगय ठरत `परातकाळी मगल ान करन दवपजा दपारी पावरणशरा व बरा णभोजन आिण परदोषकाळी

लतापललवानी सशोिभत कललया मडपात ल मी िवषण इतयािद दवता व कबर याची पजा असा या िदवसाचा िविध आह या िदवशी िवषणन ल मीसह सवर दवाना बळीचया कारागहातन मक त कल आिण तयानतर त सवर दव कषीरसागरात जाऊन झोपल अशी कथा आह तयाचयापरीतयथर परतयकान आपापलया घरी सवर सखोपभोगाची उ म वसथा करावी व सवरतर िदव लावाव अस सािगतल आह ल मीपजन करताना एका चौरगावर अकषताच अ दल कमल िकवा सविसतक काढन तयावर ल मीचया मत ची सथापना करतात ल मीजवळच कलशावर कबराची परितमा ठवतात तयानतर ल मयािद दवताना लवग वलची व साखर घालन तयार कललया गायीचया दधाचया ख ाचा नव दाखिवतात धन गळ साळीचया ला ा ब ास इतयािद पदाथर ल मीला वाहन नतर त आप त ाना वाटतात मग हातातील चडीन िपतमागरदशरन करतात (हातातील पिलता दिकषण िदशकड दाखवन िपतमागरदशरन करतात) बरा णाना व अनय कषधापीिडताना भोजन घालतात रातरी जागरण करतात पराणात अस सािगतल आह की आिश वन अमावासयचया रातरी ल मी सवरतर सचार करत व आपलया िनवासासाठी योगय अस सथान शोध लागत िजथ सवचछता शोभा आिण रिसकता आढळत ितथ तर ती आकिषत होतच िशवाय जया घरात चािरतरयवान कतर दकष सयमी धमरिन दवभक त व कषमाशील परष आिण गणवती व पितवरता ि या वासत करतात तया घरी वासत करण ल मीला आवडत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

ल मीपजनाचया िदवशी ल मी व कबर याची पजा का करतात

कोजागरीस ल मी व इदर या दवताच पजन सािगतल आह तर या अमावासयस ल मी व कबर या दवताच पजन सािगतल आह ल मी ही सप ीची दवता आह तर कबर हा सप ी-सगराहक आह अनकाना पस िमळिवणयाची कला साधय आह पण तो राखावा कसा ह माहीत नाही िकबहना पसा िमळिवणयापकषा तो राखण साभाळण व योगय िठकाणीच खचर करण ह फार महततवाच आह खचर कसा करावा ह अनकाना कळत नाही तयामळ अनाठायी खचर होऊन पसा तयाचयाजवळ िशललक रहात नाही कबर ही दवता पसा कसा राखावा ह िशकिवणारी आह कारण तो धनािधपित आह महणन या पजकरता ल मी व कबर या दवता सािगतललया

आहत सवरच लोक िवशषत ापारी ही पजा मो ा उतसाहान व थाटामाटात करतात या

अल मी िनसारण

गण िनमारण कल तरी दोष नाहीस झाल पािहजत तरच गणाना महततव यत यथ ल मीपराप तीचा उपाय झाला तसच अल मीचा नाशही झाला पािहज महणन या िदवशी नवीन करसणी िवकत घतात ितला ल मी महणतात तया करसणीन मधयरातरी घरातील कर सपात भरन तो बाहर टाकावा अस सािगतल आह याला अल मी (कचरा - दािरदयर) िनसारण महणतात एरवही कधीही रातरी घर झाडण वा कर टाकण करावयाच नसत फक त या रातरी त करावयाच असत कचरा काढताना सप व िदमडी वाजवनही अल मीला हाकलन लावतात

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

बिलपरितपदा (काितक श परितपदा)

बिलपरितपदला बळीची पजा करतात बळीन राकषस कळात जनम घऊनही तयाचया पणयाईन तयाचयावर वामनदवाची कपा झाली तयान ईश वरीकायर महणन जनतची सवा कली तो सािततवक व ीचा व दानी राजा होता परतयक मानव हा सरवातीला अजञानी असलयामळ तयाच हातन वाईट कतय घडत असत परत जञान आिण ईश वरीकपमळ तो दवतवाला पोहच शकतो ह या उदाहरणावरन िदसन यत

कथा हा साडतीन महतारपकी अधार महतर आह बिलपरितपरदची कथा अशी - बिलराजा हा अतयत दानशर होता दारी यणारा अितिथ ज मागल त तयाला तो दान दत अस दान दण हा गण आह पण गणाचा अितरक हा दोषाहरच असतो कोणाला काय कवहा व कोठ ाव याचा िनि त िवचार आह व तो शा ात व गीतन सािगतला आह सतपातरी दान ाव अपातरी दऊ नय पण बिलराजा कोणालाही कवहाही ज मागल त दत अस अपातर माणसाचया हाती सपि गलयान त मदोनम होऊन वाटल तस वाग लागतात तवहा भगवान िवषणन मजा मलाचा अवतार घतला वामन महणज लहान मजा मलगा लहान असतो व तो `ॐ भवित िभकषा दही महणज `िभकषा

ा अस महणतो िवषणन वामनावतार घतला व बिलराजाकड जाऊन िभकषा मािगतलयावर तयान िवचारल ``काय हव तवहा वामनान ितरपाद भिमदान मािगतल वामन कोण आह व या दानामळ काय होणार याच जञान नसलयान बिलराजान ितरपाद भिम या वामनाला दान िदली तयाबरोबर या वामनान िवराटरप धारण करन एका पायान सवर पथवी ापन टाकली दसर या पायान अतिरकष ापल व ितसरा पाय कोठ ठव अस बिलराजास िवचारल ितसरा पाय आपलया मसतकावर ठवा अस बिलराजा महणाला तवहा ितसरा पाय तयाचया मसतकावर ठवन तयाला पाताळात घालावयाच अस ठरवन वामनान ``तला काही वर मागावयाचा असल तर माग (वर बरिह) अस बिलराजास सािगतल तवहा `आता पथवीवरील माझ सवर राजय सपणार आह व आपण मला पाताळात घालिवणार आहात तवहा तीन पावल टाकणयाच ज सवर घडल त पथवीवर परितवष तीन िदवस तरी माझ राजय महणन ओळखल जाव असा तयान वर मािगतला त तीन िदवस महणज आिश वन कषण चतदरशी अमावासया व काितक श परितपदा याला बिलराजय अस महणतात बिलराजयात आपलया मनाला वाटल तस लोकानी वागाव अस धमरशा सागत मातर शा ान सािगतलली िनिष कम सोडन अभ यभकषण अपयपान व अगमयागमन ही िनिष कम आहत महणन या िदवसात माणस दार उडिवतात (आतषबाजी करतात) पण दार पीत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

नाहीत शा ान परवानगी िदली असलयान परपरन लोक या िदवसात मौजमजा करतात अशी ही िदवाळी बिलपरितपदचया िदवशी जिमनीवर पचरगी रागोळीन बिल व तयाची पत नी िवधयावली याची िचतर काढन तयाची पजा करावी तयाना म मासाचा नव दाखवावा यानतर बिलपरीतयथर दीप व व याच दान करतात या िदवशी परातकाळी अभयग ान कलयावर ि या आपलया पतीला ओवाळतात दपारी पकवा ाच भोजन करतात िदवाळीतला हाच िदवस परमख समजला जातो या िदवशी लोक नवी व ावरण लवन सवर िदवस आनदात घालिवतात या िदवशी गोवधरनपजा करणयाची परथा आह तयासाठी शणाचा पवरत करन तयावर दवार व फल खोचतात व कषण गोपाळ इदर गायी वासर याची िचतर शजारी माडन तयाचीही पजा करतात व िमरवणक काढतात

भाऊबीज (यमि तीया)

१ अथर हा िदवस महणज शरद ऋततील काितक मासातील ि तीया ि तीयचा चदर आकषरक व वधरमानता दाखवणारा आह तवहा `िबजचया कोरीपरमाण बधपरमाच वधरन होत राहो ही तयामागची भिमका आह आपलया मनातील ष व असया िनघालयामळ सवरतर बधभावनची कलपना जागत होत महणन तयाकिरता भाऊबीजचया सण बध-भिगन चा परमसवधरनाचा हा िदवस आह जया समाजात भिगन ना समाजातील व रा ातील परष वगर भिगनी समजन तयाचया सरकषणाची जबाबदारी घऊन तयाना अभय दतील व तयामळ तया समाजात िनभरयतन िफर शकतील तो िदवस महणज दीपावलीतील भाऊबीज पजनाचा िदवस

२ कथा व िवधी `काितक श ि तीयला यमि तीया ह नाव आह हा िदवस भाऊबीज या नावानही परिस आह या िदवशी यम आपली बहीण यमना िहचया घरी जवायला गला महणन या िदवसाला यमि तीया अस नाव िमळाल या िदवशी कोणतयाही परषान सवतचया घरी पत नीचया हातच अ घयायच नसत तयान बिहणीचया घरी जाव आिण ितला व ालकार वगर दऊन ितचया घरी भोजन कराव सखखी बहीण नसल तर कोणतयाही बिहणीकड िकवा अनय कोणतयाही ीला भिगनी मानन ितचयाकड जवाव अस सािगतल आह

या िदवशी यमराज आपली बहीण यमना िहचया घरी जवायला जातो व तया िदवशी नरकात िपचत पडललया जीवाना तया िदवसापरत मोकळ करतो एखा ा ीला भाऊ नसल तर ितन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

कोणाही परपरषाला भाऊ मानन ओवाळाव त शकय नसलयास चदराला भाऊ मानन ओवाळतात अपमतय यऊ नय महणन धनतरयोदशी नरक चतदरशी व यमि तीयस मतयची दवता यमधमर याच पजन करन तयाचया चौदा नावानी तपरण करणयास सािगतल आह तयामळ अपमतय यत नाही अपमतय िनवारणाथर `शरी यमधमरपरीतयथर यमतपरण किरषय असा सकलप करन तपरण करावयाच हा िविध पचागात िदला आह तो पहावा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

रगावली

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िव िव धा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

कॉलज कमपसमधय कवळ धमाल मसती करणयाऐवजी तया तरणानी एका खडगावाचा रसता धरला गावातील आिदवास सोबत एकरप होत तयाना सवतचया पायावर उभ

करणयाचा सकलपच िव ाथयारनी कला सवचछतागह आरोगय उपिजिवकसाठी रोजगार मागरदशरनशती ततरजञान िशकषणाची वसथा असा एकक टपपा पणर करीत सहा वषारत तया गावाचा चहराच बदलन टाकला आपल किरअर घडवतानाच दशाचया िवकासात खारीचा वाटा उचलणारी ही धययवडी तरण मडळी आहत चचरगटचया कसी कॉलजची

रा ीय सवा योजना (एनएसएस) उपकरमातन कवळ परीकषचया माकारसाठी समाजसवा करणयाऐवजी इतराचया चह-यावरील हासयातन समाधानाच १०० टकक माकर िमळवणार ह उदाहरण आदशरवत असच आह याच योगदानाब ल कॉलजची िव ाथीन असललया जहारा शख आिण परा डॉ सतीश कोलत याना सवाततरयिदनी मबई िव ापीठाकडन िवशष परसकरान सनमािनत करणयात यईल तवहा कॉलजसह तया गावाचाही उर अिभमानान भरन आलला असल

सफाळयापासन अदाज ४ िकमी अतरावर असलल करवाळ ह हजार लोकवसती गाव सवततर भारतात िवकासापासन िकतीतर मल दर असलली करवल पाडा भागाडी पाडा राजन पाडा पाटील पाडा वाळतल ह गावातील पाड २००४ मधय कसी कॉलजमधील एनएसएसच िव ाथ आपलया कोलत सरासोबत या गावात टरिनग कमपसाठी पोहोचल आिण तयानतर तया गावचच होऊन गल आमही मबईतील समसयाबाबत नहमीच तावातावान बोलतो पण अडचणी काय असतात ह मी पिहलयादा तया गावात पािहलया दोन वळचया अ ासाठी झगडणारी िचमरडी मल साधया सवचछतागहाची नसलली वसथा रोजचया जगणयासाठीची धडपड ह पािहलयानतर आमही सवारनीच या गावचा कायापालट करणयाचा सकलप कला आवहान मोठ होत पण तयासाठी मानिसक तयारीही कली होती गली सहा वष करवाळशी भाविनक नात िनमारण

आिण गावाच नशीब पालटल

झालला शरद श ी सागत होता

िवकासाचया नावावर अगोदर अनकदा फसवल गललया गावातील लोकाचा िव ास िजकण हच सवारत मोठ आवहान होत सवतचया िखशातील एनएसएसमधन िमळणार पस एकतर जमवत सवचछतागहाच काम हाती घतल घरी कधी झाड हातात िव ाथ हातात फावडा कदळ घऊन साथी हात बढाना महणत कामात जपल तयानतर सर झाला िवकासकामाचा सपाटा आिदवास ना फळ भाजया याच बी वाटप करन लागवडीसदभारत मागरदशरन गावातील मिहलाना कागदाचया िपश ापासन त सणासदीला लागणार सामान बनवणयाच परिशकषण मोतीिबद िकवा कनसरची पराथिमक लकषण जाणवणा-या गावक-याची मनधरणी करन मबईत तयाचयावर यशसवी उपचार िव ाथयारना िशकषणाची गोडी लागावी यासाठी परय आता गावाचा बराचसा चहरा या िव ाथयारनी बदलन टाकला आह आमच काम इथच सपलल नाही या सपणर गावाला सवतचया पायावर उभ कलयानतरच आमच िमशन िवहलज डवहलपमणट यशसवी होईल आिण तयानतरच आमही पढचा िवचार कर िव ाथयारनी सवतचया िखशातन पस काढन गावात दोन िशलाई मिशन घऊन िदलया आहत तयातन बनणा-या कापडी िपश ा कागदी िपश ा कॉलजच िव ाथीचर काय आमच पराधयापकही आनदान घतात यातन अनक घराना रोजगार िमळाला आह यवा जागर परसकारातील पस पॉकटमनी यातन िव ाथयारनी या उपकरमासाठी पस उभ कल पण काम कठही थाब िदल नाही या समाजसवतन आमचया िव ाथयारचया चहऱयावर िदसणार समाधान माझयासाठी खप मोलाच आह अस कॉलजमधय एनएसएस समनवय डॉ कोलत यानी सािगतल कॉलजचया सहकायारिशवाय ह सार शकय नसलयाचा उललखही कोलत आवजरन करतात दशाचया िवकासात आपण खारीच वाटा उचलतोय याच या सवर िव ाथयारचया चह-यावर िदसणार समाधान एनएसएसचया माकारचया िकतयकपटीन अिधक आह टीम वकर मळच

करवाळ गावातील आिदवास सोबत काम करताना आयषयाकड बघणयाचा नवा द ीकोन िमळाला कसीचया एका एनएसएस यिनटन जो परय कला तयाचप तीन परतयक कॉलजन आपापलया परीन असा एखादा उपकरम हाती घतलयास कोणतयाही सरकारी मदतीिशवाय गरामीण भागाचा कायापालट करण शकय आह - परवीण मळय

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दहरी कातरी आउटसोिसगची गलया बधवारी भारतीय आयटी उ ोगात अचानक हलचल झाली राग हतबलता अगितकता अशा सिमशर भावना कत कलया जाऊ लागलया पवीचयार अमिरकन अधयकषाचया िनवडणकामधय आऊटसोिसरग या िवषयी आवाज उठला होता पण िनवडणका सपताच हा िवषयही थाबला होता तयाचमळ भारतीय कमपयटर उ ोगातील काळजीच वातावरण िनवल होत आता १०० पकी ३७ िसनटचया िनवडणका नोवहबरमधय यऊ घातलया आहत तयामळ अमिरकन राजकारणी परत एकदा आम आदमीचया िजवहाळयाचया िवषयाचया शोधात होत अमिरकतील सधयाचया आिथकर पिरिसथतीत वाढतया बकारीत अडकललया आम आदमीचया सवारत जवळची टाळया िमळवणारी घोषणा महणज आता आमही आऊटसोिसरग होऊ दणार नाही हमखास मत िमळवणाऱया अशा घोषणा जगातील कठलया राजकारणयाला मोह पाडणार नाहीत

भारतातील आयटी उ ोग भारतातील आयटी उ ोग आज ६० िबलीयन डॉलसरचयावर गला आह आजही तो वषारला २० त २२ टकक इतका वाढतो आह अथारत हा आकडा मोठा वाटत असला तरीही तो जागितक आयटी उ ोगाचया कवळ ५ टकक स ा नाही तयामळ जागितक राजकारणावर परभाव करणयाची कषमता अजनही या भारतीय उ ोगात नाही नसकॉमचया अदाजापरमाण २०२० पयरत हा भारतीय उ ोग कदािचत आजचया ४ पट मोठा महणज २२५ िबलीयन डॉलसरपयरत पोहोच शकल आजचया भारतीय आयटी उ ोगाचया ६० टककयापयरतचा वाटा एक ा अमिरकन बाजारपठतन यतो महणजच २०२० पयरत अमिरकतन भारतीय आयटी उ ोगाला १५० िबलीयन डॉलसरपयरत धदा िमळण आवशयक आह अमिरकन अधयकषाचया गलया २-३ मिहनयाचया वकत ामळ महणनच भारतीय उ ोगात थोड िनराशच व भीतीच वातावरण आह अथारत ही भीती आह ती उ ोगात होणाऱया वाढीची पण तयाहनही राग आह तो जया अमिरकन आजपयरत जगाला जागितकीकरणाच खलया बाजारपठच अथरकारण िशकवल तीच अमिरका आता सवत मातर तया िशकवणीचया बरोबर उलट कती करताना िदसत आह अमिरकचया दटपपीपणाचा राग बऱयाच भारतीय िवचारवताना आला आह भारतान मातर अमिरकन उ ोग तयाची उतपादन या सवारना भारतीय बाजारपठ उघडी करन ायची अगदी तयाचा भारतीय उ ोगाना तरास झाला तरीही आिण अमिरका सवत मातर अमिरकन कपनयाना कायद करन भारतात धदा पाठवणयापासन रोखणार भारतीयाच िवहसा भरपर महाग करणार व सवतचया अथरकारणातील खलपणा सपवन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सरकषण िभती उभया करणार गलया काही मिहनयात अमिरकतील िबकट आिथकर पिरिसथतीमळ काही मोठ अमिरकन उ ोग आपलया आयटीमधील गतवणकीला कातरी लावत आहत तयामळ २०१०-११ या वषारतच भारतीय आयटी उ ोगाचया वाढीवर लकषणीय पिरणाम िदसणार आह दबळा होत जाणारा डॉलर ही आणखी एक मोठी काळजी आह अशा पिरिसथतीत अमिरकन सरकारन आऊटसोिसरग िवर खरोखरच कायदा आणला िकवा आऊटसोिसरग करणाऱया कपनयाना करसवलती न दणयाचा धाक ह सरकार घाल लागल तर भारतीय आयटी उ ोगावर याचा नककीच वाईट पिरणाम होईल

ओबामा काय महणाल गलया बधवारचया िनवडणक सभमधय ओबामानी अमिरकतील बरोजगारीब ल िचता कत करताना अमिरकन उ ोजकाना धमकी वजा इशारा िदला सधयाचया अमिरकन आिथकर पिरिसथतीवर मलमप ी करणयासाठी अमिरकन सरकार ३५० िबलीयन डॉलसरचा एक पलन पढ रटणयाचा परय करीत आह तयामधय साधारण २०० िबलीयन डॉलसर करसवलतीचया रपात अमिरकन उ ोगाला दणयाचाही िवचार आह या करसवलती उ ोगाना ह ा असतील तर उ ोगानी रोजगार िनिमत करण आवशयक आह अस ओबामाच महणण आह ही रोजगार िनिमत करणयासाठी अमिरकन उ ोगानी नवीन पलटसमधय गतवणक करावी व अशा नवीन पलटसमधय नवीन रोजगार उपलबध करावा अशी अपकषा आह पण जर ह उ ोग आपलयाजवळील काम अमिरकन लोकाना न दता अमिरकबाहर पाठवत असतील तर तयाना या २०० िबलीयन डॉलसर कर सवलतीचा फायदा दणार नाही अशी घोषणा ओबामानी कली

मळात आऊटसोिसरगची सरवात झाली ती अमिरकन कपनयाना जासत नफा िमळावा महणन जया कामाला अमिरकत १०० डॉलर खचर होतो तच काम भारतातन िकवा चीनमधन ४० त ५० डॉलसरमधय करन िमळत असल तर तयामळ अमिरकन कपनयाचाच नफा वाढत होता व तयामळ वाचललया नफयाची गतवणक अमिरकन कपनया नवीन उ ोगात करत होतया पण गलया २ वषारत अमिरकन आिथकर ससथातील सकटामळ बाजारपठतील गतवणक योगय पसाच कमी झाला

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व तयाची झळ एक एक करत सवरच उ ोगाना बसली बद होणार उ ोगधद व तयाना सावर न शकणारी अशकत झालली आिथकर बाजारपठ अशा दहरी कातरीत अमिरका सापडली बरोजगारीच परमाण कधी नवह त २ आकडी सखयपयरत फगल िवशषत मधयमवगीयारत बरोजगारी वाढली व तयानी चढवललया आवाजाकड अमिरकन राजकारणी लोकाना लकष ावच लागल काही दशकापवीर जपानी मोटारगा ानी अमिरकन बाजारपठ काबीज करायला सरवात कलयावर तयाचा पिरणाम अमिरकन कार उ ोगावर झाला पण तयावळी बरोजगार होणाऱयामधय कामगाराची सखया जासत होती आता पाढरपशा लोकाचया नोकऱया भारतात जाऊ लागलयावर तयाचा आवाज खास करन िनवडणकाचया काळात अमिरकन राजकारणयाना ऐकावाच लागला या सवारचा पिरणाम महणन अमिरकन अधयकषाना आपलया डमोकरटीक पकषाला मत िमळवणयासाठी आऊटसोिसरगब ल अशी वकत करावी लागली

अमिरकत व भारतात काही लोकानी रा ाधयकषाचया या घोषणचा वगळा अथर लावला आह तयाचया मत रा ाधयकषाचया घोषणचा भारतात होणाऱया आऊटसोिसरगवर काहीच पिरणाम होणार नाही कारण करसवलतीचा नकार कवळ अमिरकन बहरा ीय कपनयासाठीच आह गलया िकतयक वषारत िसटीबक जी इ सारखया मो ा अमिरकन कपनयानी आपलया उ ोगाच जाळ जगातील ७० त ८० दशात पसरवल आज अमिरकन कर काय ापरमाण अशा अमिरकन कपनयानी बाहरचया दशात कमवललया फाय ावर तयाना अमिरकत टकस भरावा लागत नाही अशा बऱयाच अमिरकन उ ोगानी परदशात (जयामधय भारतही आह) उ ोग बाधन आपल नफयाच परमाण वाढवल पण हा पसा अमिरकत परत न आणलयामळ तयाना अमिरकत कर भरावा लागला नाही व महणनच या कपनयानी अमिरकऐवजी अनय दशात रोजगार िनिमत कली यावर उपाय महणन अशा कपनयाना करसवलती नाकारणयाची घोषणा झाली असलयाचा शोध काही िवचारवतानी माडला आह भारतीय आयटी उ ोगाला यामळ नकसान न होता फायदाच होईल असही काह ना वाटत कारण करसवलत न िमळणयाचया भीतीन जर आयबीएमन आपला भारतातील आयटी उ ोग कमी कला तर त काम भारतीय आयटी कपनयाना िमळ शकल याउलट काही भारतीय आयटी कपनयानी आता आमहीच अमिरकत जाऊन तथ रोजगारिनिमत करतो महणज राजा आमचयावर महरबान राहील अशा घोषणा करणयास सरवात कली आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

परतयकषात काय होऊ शकल आज अमिरकतील राजकारणयासमोर ढासळणारी िकवा न सावरणारी अथर वसथा इराक-अफगाण य ावर होणारा वारमाप खचर व लोककषोभ सतत वाढणारी बरोजगारी व तयामळ वाढणारी गिरबी अस पर उभ आहत या सवारवर मात करणयाचा जालीम उपाय कोणाकडच नाही नोवहबरमधय िनवडणका समोर उभया आहत िसनटचया जागा िजकलया नाहीत तर रा ाधयकषाचा पकष िसनटमधय अलपमतात जाईल व तयामळ रा ाधयकषाना आपलया योजना पढ रटायला व अमिरकवर राजय करायला जड जाईल िनवडणका िजकणयासाठी लोककषोभ िनवडण अतयत जरर असत व त कमीत कमी वळात साधय करायच असल तर गललया ८४ लकष नोकऱया तमहाला परत िमळवन दतो यापकषा परभावी घोषणा कोणतीच होणार नाही अमिरकचया अधयकषानी याच िवचारान अशी घोषणा कली ओटायो या राजयातही िनवडणका आहत तथील राजय सरकारन सरकारी उ ोगाना आऊटसोिसरगवर बदी घालणयाचा कायदाच पास कला

भारताचया द ीन ओटायो ह ५० पकी एक राजयच असल व तया राजयातन भारतीय आयटी कपनया जासत वसाय करत नसलया तरी अशा काय ामळ आपलयाला पाढरपशा वगारची मत िमळतील अशी भावना इतर राजय सरकाराची झाली तर ही राजयही यतया १ मिहनयात अस कायद करतील ५० पकी २० राजयानी जरी अस कायद आणल तरी तयाचा पिरणाम भारतीय आयटी उ ोगावर होईल ददवारन अशा काय ामळ अमिरकन बरोजगाराचया सखयत फारसा फरक पडणार नाही पण स ाधारी पकषाला मत िमळणयास मातर तयाचा फायदा होईल भारतीय आयटी उ ोगान अशा काय ाकड एक सधी महणन पाहण गरजच आह आजपयरत भारतीय आयटी उ ोग हा अमिरकन बाजारपठवर पणरत अवलबन होता पण एककाळी ८४ टकक उ ोग हा अमिरकतन यत होता तयाचा वाटा आता ६० टककयावर आला आह याचाच अथर भारतीय उ ोग जगातील अनय दशातील बाजारपठतही परवश कर लागला आह गलया २-३ ितमाहीतल आयटी कपनयाच जाहीर झालल आकड हच दशरवतात आखाती दशातन यणारी मागणी सतत वाढत आह आज याच दशाकड भरपर पटरो डॉलसर आहत व नवीन अरब िपढीला मािहती ततरजञानाच महततवही पटल आह तयामळच आखाती दशात भरपर सधी उपलबध आहत भारतीय कपनया आज आिफरका व लटीन अमिरका ाही खडाकड पाहत आहत बराझील िचली द आिफरका नायजिरया घाना किनया अशा ५० दशामधय आज भारतीय आयटी कपनया पोहोचत आहत सधयाचया जागितक आिथकर मदीची झळ या दशाना फारशी लागलली नाही व तयामळच

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

या दशाचया अथर वसथा झपा ान सधारणयाचया मागारवर आहत

आजपयरत भारतीय आयटी कपनयानी िमळवलला अमिरकतील अनभव या दशाचया बाजारपठत वापरला तर तयाचा फायदा तया दशाना व भारतीय आयटी कपनया या दोघानाही होईल पवकर ड चीन मलिशया जपान ह दशही पढ यत आहत चीन व भारत या दोन दशानी परसपरावर िव ास दाखवन या व अनय उ ोगात एकमकाना मदत कली तर एक मोठी आिथकर रीतया सम परचड बाजारपठ िनमारण होऊ शकत रिशयासारखा खडपराय दशही आपली आिथकर वसथा सधारत आह व तयानाही भारतीय तजजञाची गरज भासणार आह महणजच उ ोग वाढीमधय अमिरकन नकार िदला तर ती एक सधी साधन भारतीय आयटी उ ोगान जगातील अनय बाजारपठा काबीज करण जररीच होईल तया द ीन काही आयटी कपनयानी मोचबारधणीस सरवातही कली आह याचबरोबर कवळ कर सवलत नाही महणन अमिरकन उ ोग भारतात होणार आऊटसोिसरग थाबवणार नाहीत जागितक सपधतर जर अमिरकला यरोप-चीनशी टककर

ायची असल तर भारतातील आऊटसोिसरग आज तरी अिनवायर वाटत आह त कल नाही तर अमिरकन कपनयाच नफयाच परमाण घटल व कराचही अमिरकला या उ ोगाकडन कर वसली हवी असल तर तयानी नफा िमळवण आिण आऊटसोिसरग करण जररी आह

अथारत नोवहबरमधय जवहा अमिरकच अधयकष भारतभटीवर यतील व अमिरकन उतपादन अणऊजार भट ा भारतीयाना िवक लागतील तवहा भारत सरकारनही तयाना ठणकावन सागण गरजच आह की जर तमही भारतात आऊटसोिसरग करणयावर बदी घालत असाल तर अमिरकन अणऊजार भट ा आमहाला नकोत अमिरकतील भारतातील अशा सभा परोजकटसच आकड बिघतल व तयामळ अमिरकला होणारा फायदा बिघतला तर बहधा अमिरकच अधयकष भारतातील आऊटसोिसरग अमिरकला कस चागल आह हच अमिरकत परत जाऊन अमिरकन कागरसला पटवन सागतील अथारत तोपयरत िसनटचया िनवडणकाही सपलया असतील

परवा टी वही चनलवर य क च माजी पतपरधान टोनी बलअर याची मलाखत ऐकली तयानी पाि मातयाना िदलला इशारा फार महततवाचा आह त महणतात की गली दोन शतक पाि मातय एवढ बलवान झाल होत की जगाचा सवर इितहास तयानी तयाचया द ीकोनातन बिघतला व िलिहला पण २१ चया शतकाचा इितहास मातर भारत व चीनच लोक तयाचया द ीकोनातन बघणार व िलिहणार आहत व आपण सवर तो वाचणार आहोत - दीपक घसास

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

पयरटनाचया नकाशावर महारा

िदवाळीचया स ीमधय उ रत हिर ार ऋिषकश निनताल मसरी कठही जायच ठरल की महारा ातील हरह री पयरटक नवी िदललीत थाबनच पढ जातो तयामळच िदललीतल पराच थमान पाहन तयाचया मनात थोडी भरात िनमारण झाली आता महारा ातला टिरसट तयाच पलनस बदलणार काय अशी शका उ रतलया टर ऑपरटरनाही सतावत असल उ रतील राजयापरमाणच कनारटक करळ आधर परादशच टर ऑपरटरही महारा ातील पयरटकाकड डोळ लावन असतात पण इतर राजयातलया पयरटकाचया िलसटमधय महारा ाचही असच सथान असत का

महारा आिण गजरात या राजयाकडन दशभरातील िकतयक पयरटनसथळाना मोठ उतप िमळत दश-िवदशापरमाणच महारा ातील सथळानाही इथलयाच पयरटकाची मोठी झबड उडतच रमणीय िकनार आबा-नारळाचया बागा आिण खाणयािपणयाची चगळ असलली िवसतीणर कोकण िकनारप ी महाल मी-रकाळा तलाव-जयोितबा याच कोलहापर तरयबक र-पचवटीच नािशक रायगड-राजगडसह अनक िकलल अिजठा वरळ लणी तसच उलकापातापासन तयार झालल लोणार सरोवर आिण औरगाबाद चमचमती मबापरी आिण ताडोबा तसच सतरयामळ परिस झालल नागपर अशी अनक पयरटनसथळ ह महारा ाच वभव पण सरसकट परतयक िठकाणच पयरटन समाधानकारक ठरलय का

एवढ उपजत वभव आिण दातततव असलल पयरटक असलयान पयरटनाचा िविश प तीन िवकास वहायला हवा होता पण अजनही पायाभत कषतरामधय बरच काही करण बाकी आह याची तीवर जाणीव होत खास करन करळ आधर मधय परदश याचया तलनत आपलयाकड अजन बरच काही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

करायच बाकी आह ह सप िदसत कोकणप ीमधय सथािनकाचया सहकायारन एमटीडीसीन नयाहरी व िनवास योजना सर कली आता िकतयक घरावर एमटीडीसी मानयतापरा अस फलकही िदस लागल आहत करळपरमाणच कोकणालाही िकनारप ीच अगभत स दयर लाभलय तयामळच अशा योजना आिण न ान सर झाललया हॉटलसमळ ितथ पयरटनास परचड वाव आह अस मानल जात पण परतयकषात तया गतीन हा िवकास झालला आढळत नाही

बहताश िठकाणी सवारत मोठी अडचण आह ती सवचछ परसाधनगह आिण सयोगय रचना असललया खोलयाची आघोळ आिण परसाधन या दोन परमख मलभत गरजा कदरसथानी असतात नमका याच गो चा अभाव असतो कोणतयाही एसटी सटडवर परसाधनगहाची िसथती शोचनीय असत मबई-गोवा महामागारवरील िकतीशा हॉटलसमधय ी-परषासाठी योगय परसाधनगह असतात मबईतन शकडो आरामबस कोकणचया िदशन रवाना होतात पण रातरीचया जवणाचा पिहला थाबा या बसगा ा िजथ घतात तया हॉटलसची िसथती फारच दयनीय असत कवळ नाईलाज महणन लोक ितथ काहीबाही घशाखाली उतरवतात

नयाहरी िनवासाचया सोयी सर होऊनही आपलयाकड आजही पयरटकाना पसतीकरम अिधक िमळत नाहीत करळसारखया िठकाणी होम-सटमधयही हजार त दहा हजारापयरतच पयारय उपलबध असतात कोकणात मातर आजही थरीसटार हॉटलसचा दजार िततकासा समाधानकारक नसलयाच मत पयरटन ावसाियक सदीप भजबळ कत करतात करळमधय रमपोटी दोन त तीन हजार रपय भरणारा पयरटक कोकणात पस काढायला का राजी नसतो याचाही िवचार आपण करायला हवाच पण तयाचबरोबर आपलयाकड परक पायाभत सिवधाही परिवणयाची गरज आह याकड त लकष वधतात

तळकोकणातील पयरटनासाठी मबईहन जाताना रलव वा रसतयाचया पयारयापकषा गो ापयरत िवमानान जाऊन पढ टकसीन जाता यईल का हा पयारयही तपासन पहायला हवा गो ातन सथािनक टकसीच घयावी लागत पण तरीही हा पयारय उपयकत ठर शकतो अशा सिकटसचा िवचार करन सरकार एमटीडीसी िकवा अनय ावसाियकाकडन टर पकजसच परमोशन होणयाची गरज आह अस मत टर ऑपरटसर कत करतात

यात तथय आहच मधय परदश टिरझम असो नाहीतर कनारटक ितथ अशा परकारची पकजस

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

उपलबध असतात परसगी खासगी हॉटलसच पयारयही पढ कल जातात महारा ात मातर अशा िमशर पकजसच परमोशन िततकया परमाणात कल जात नाही अशी सिकट िवकिसत करायची तर पयरटकाना एखा ा िठकाणी िनवास करता यईल आिण प ास-शभर िकलोमीटरचया परीघात िविवध िठकाणी भरमती करता यईल याचा िवचार कदरसथानी असावा लागतो मालवण तारकल आबोली कोलहापर पण अशा परकारच सिकट तयार कलयास पयरटकाना िकनारप ी कोकणचा घाट कोलहापरसारखा दशावरचा परदश अस सदर कॉिमबनशन पकज िमळ शकत िशवाय यताना एकसपरसवमाग झटपट परवासही होऊ शकतो अस टसर आयोजकापकी िवनय मोडक यानी सािगतल

एकणच कोकण ह पढील पाच-दहा वषारत चागल पयरटन कदर बनल असा िव ास महारा टर ऑपरटसर असोिसएशनच िनतीन माहलकर यानी कत कला आमही बाहरचया राजयातील टर ऑपरटसरमाफर त ितथली बिकग करतो तयाचपरमाण इतर राजयातन आमचयामाफर त महारा ाची बिकग वहावीत यासाठी आमही परय शील आहोत असही तयानी सािगतल

महारा ह परगत राजय महणन खयाती असनही आजही बहताश िठकाणी िभकारी लटार याचा सामना परतयकाला करावा लागतो बकायदा टकसीवाल अववाचया सववा रट लावणार हॉटल एजनट तसच जया वसतसाठी तो परदश परिस आह तीच वसत बनावट सवरपात िवकन श ा लावणार िवकरत याच लकषणीय परमाणही पयरटनिवकासात अडथळाच ठरत महाबळ रला परतयक पॉइनटच टकसीभाड िनि त करणयात आल आह परतयक हॉटलमधय तयाच फलकच रगवल आहत साहिजकच रटवरन घासाघीस िकवा बनवाबनवीच परकार होत नाहीत पयरटक-टकसीवाल याचयात िव ासाहरता वाढीस लागत पण असा परकार सवरतर आढळत नाही आिण पवरिनि त दरापकषा लबाडणयाचच परकार अिधक ऐकायला िमळतात

नागपरपासन ताडोबा ाघर अभयारणयात िफरायला जाणार अनक िनसगरपरोमी आहत पण मधय परदशात कानहा िकवा बाधवगडमधय जी पयारवरणाची िशसत पहायला िमळत तसा आगरह आपलयाकड धरला जात नाही अशी खत अनक पयारवरण अभयासक कत करतात

नािशक कोलहापर िशड यासारखया िठकाणी धािमक पयरटनास खप वाव आह िशड मधय आधर परदशातन भरपर भकतगण यत असतात पण धािमक पयरटनालाही पायाभत सिवधाची जोड

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दणयाची आवशयकता आह ह आपलया गावीच नसत शकराचया दवसथानापाशी दध पाणी याचा मोठा वापर होणार असल तर त वाहन नणयासाठीही योगय वसथा असायलाच हवी पजा-अचार सािहतय याचया िवकरीचया दकानाची तसच िविश िदवशी भकताचा महापर आलयावर रागासाठीही योगय वसथा करायलाच हवी शगावसारखया दवसथानानी याची चागली उदाहरण घालन िदली आहत िशवाय तयानी मधय परदशसारखया िठकाणी आपलया िनधीतन भकतिनवास उभारणयाच औिचतयही साधल आह धािमक पयरटनापरमाणच अगरो टिरझम मिडकल टिरझम या सकलपनाही आता जोर धरत आहत महाबळ रचा सटरॉबरी महोतसव नािशकचा वाईन फिसटवहल हा तयाचाच भाग आहत कदािचत र ािगरी िदवआगरातही आमर महोतसव वहायला हरकत नाही मबई पण याचया आसपासचया परीघात गलया समार दहा वषारत िरसॉटरसची सखया वाढली आह जवळचयाच िठकाणी वनड िपकिनक करणारा मोठा वगर असतो साहिजकच िरसॉटरसचा धदा चागला होतो पण तयाची योगय दखभालही राखावी लागत िरसॉटसरकड कटबाबरोबरच एक ा-दक ाचाही ओघ मोठा असतो परतयकाचया मजामसतीचया कलपना वगळया असतात तयातनच िकतयकदा िरसॉटसरची दखभाल साततयपणर रीतीन होत नाही मग कटबाचा पयरटकवगर यापासन दरावतो मबई-पणयापासन जवळ तरीही रमणीय अशी माथरान-महाबळ रसारखी िहलसटशनस िबरिटशानी िवकिसत कली ती आजही तयाच सथान िटकवन आहत ददवान आपण या तोडीची पयरटनसथळ िवकिसत कर शकललो नाही असलीच तर फारच थोडी खासगी सवरपात ठाण नािशकपासन जवळ असललया जवहारमधय अशा पयरटनसथळाचया िवकासाची कषमता होती पण तयाचा सयोगय वापर आपलयाला करता आलला नाही पयरटनाचा िवकास हा सथािनक जनतचया िजवावरच झाला पािहज यात शका नाही तयामळच तया तया पिरसराच विशष ितथल लोकजीवन खा ससकती ह सारच जपायलाच हव

पयरटनाचा वसाय हा पणरपण िव ासावर बतलला असतो एकदा फसवला गलला पयरटक पनहा यणार नाही आिण तयाचया नातलगानाही तमचयाकड पनहा पाठवणार नाही पण ह लकषात न घता सोनयाच अड दणारी क बडी कापणयाचा परकार िकतयक ावसाियक करतात आिण तयातन पयरटन मातर बदनाम होत महारा ाचा पयरटन नकाशावरचा चहरामोहरा बदलला तरच इतर

राजयातल लोक िव ासान आपलयाकड यऊ लागतील - समीर कव

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सास सन नातसबध व कटबसवासथय बायको ( ी) ही कषणभराची प ी व अनतकालची माता असत सवामी ितनही जगाचा आईिवना िभकारी ही वचन िनतात सतय आहत कटबाचा कदरिबद असलली ही ी जवहा सनरपी दसरी

ी घरात यत तवहा ितची मानिसकता कशी बदलत अथारत अतयत परमान आदरान नीटच नात जोपासणाऱया पषकळ ि या आहत मातर सासबाई ही उपाधी लागली की स ा मानपान व अपकषा आिण तलना या िवकारामळ कटबात नककी ताण यतो याउलट सास सना सजञ समजस असतील तर घरात सवगर उतरतो व सवारचीच वाटचाल अिधक सलभ व यशसवी होत ह जर नसल तर सर होत घसमट जयात कधी पयारय सापडतात तर कधी क डीपलीकड वा ास यत नाही सतत ताणात जगाव लागत हा लख कोणतयाही पवरगरह दिषतातन िलिहलला नाही माझया िनरीकषणातन व काही वषारचया समपदशनाचया अभयासातन िवचार माडल आहत लगनाचा सरळ अथर तडजोड व कटबातील नाती कौशलयपणर साभाळण जया वातावरणात व ससकारात आपण वाढलो आिण आपलया आई-विडलानी नाती कशी साभाळली ह पाहन नकळतपण नाती साभाळणयाची कलपना तयार होत व आपलया कवतीपरमाण अमलात यत सजञ लोक जथ राहतील तथ ही कौशलय िनरीकषणातन आतमसात करतात परतयकष नवीन कटबात गलयावर कसोटी लागत दोनहीकड सयम सामजसय व दयाळपणा असल तर वाटचाल सोपी जात मखयतः सास सनची कडली जमत असल तर कटबाच भागयच पण नसल तर नवरा या बाप ाच काय हाल वणारव वगवगळया घरातील परसग बघ या या घरातील सासबाई अगदी मॉडनर इगरजी यणाऱया सनबरोबर शॉिपग िसनमा नाटक हॉटिलगमधय भाग घणाऱया एकमक चया सा ा नसणाऱया सनला जीनस िवकत घणाऱया सगळ कस छान छान आता नवऱयाला यापकषा काय पािहज या कटबातील ही पिरिसथती फार काळ िटकली नाही िजथ सपस कॉिनफलक ट सर झाली तथ सघषारला सरवात सपसची अमलबजावणी झाली असती तर एकमक ची िकमत रािहली असती तयामळ सर झाल टाळण वळीच सवादान परश न न सोडवलयामळ दरावा झाला

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हा िवनोदी परसग पाह घटना परदशातील दोनही बाहर सथाियक अिधक वाणासाठी सनचया माहरी सवारना जवायला बोलावल िवहीणबाईनी आनदान सवागत कल व बसायला सािगतल मलीचया सासबाई एका सोफयावर 90 अशाचया कोनात ताठ बसलया चहऱयावर परीटघडी बघणाऱयाला वाटाव की पतळा बसवला आह याचया यजमानानी मलान खण करन सािगतल िवहीणबाईही अहो िनवात बसा महणालया पण छ आता सनचया माहरचया मडळ ना हस यऊ लागल गपपा मारताना इतर मडळ ना अवघडलयासारख झाल जवण झाली या ताठच जावयाला वाण दऊन झाल यजमानानी िवचारल अग तला काय झालय मोकळपणान बोल यावर महणालया माझा मान परथम मी नाही ठवला तर कोण ठवणार मी मलीची सास आह ह

ा ाना कळल पािहज यावर यजमानानी मातर लवकर घरी परतायचा िनणरय घतला ही गमतही अमिरकतील भारतातन सासबाई सनकड काही मिहनयाकिरता गलया या आजी चागलयाच व होतया मलाच घर खपच मोठ दमजली एकदा सनची नकतच लगन झालली मतरीण नवऱयासह दोन िदवसाकिरता आली खप वषारनी भटलयान गपपा झालया जवण झाली पाहणयाना गसटरम िदली होती सासबाईची खोली तयाच मजलयावर दसऱया टोकाला होती तयाना वयान िनदरानाश होतो व ऐकही कमी यायच रातरीची जाग आली की तया वऱहा ात जपमाळ घऊन यरझाऱया घालीत सकाळी सगळ उठल नाश तयाला सगळ बसलयावर आज नी िनषपापपण जोडपयाला िवचारल बरय ना महटल मला रातरीची काही झोप लागत नाही रातरी यरझाऱया घालत होत तर तमचया खोलीत िदव कधी चाल कधी बद तवहाच िवचारणार होत की काही हवय का ह वाक य ऐकलयावर जोडपयाच चहर गोरमोर झाल सन मलगाही सकोचन गल परसग तसा साधा सनन दयाळपण सोडन ाव तच बर नाही का आता या घरात सासबाई कटबपरमख आहत मलगा आईचया हातात पगार दतो सनही दत सनला रोज िरकषाला हातखचारला पस दतात ितला हौसमौज करायची असल तर सासला िवचाराव लागत मलगा बायकोला ज घईल तशीच वसत आईला घतो तो आईचा िनयम आह सनचया माहरी काही आहर करायचा असलयास सासचया शबदापलीकड जाता यत नाही नवरा दोघ चया भानगडीत पडत नाही सनन पषकळ सयम ठवला नवऱयाला गोडीत सागन पािहल तयाचया मत ही समसयाच नवहती पढ सनचया तबयतीवर पिरणाम होऊ लागला डोकदखी अधरिशशी व नराश य आल तयावर गोळया सर झालया नवरा ह तटसथपण पाही ितन माहरी

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जायचया गो ी कलया तोवर एक मलगी पदरात होती एकदा माहरी गली तर आई-विडलानी िहलाच पडत घयायला सािगतल िहन नवऱयाला वगळ राह सचवलयावर विडलाचया माग आईन मला वाढिवल तवहा ितचा शबद शवटचा राहील तला वगळ वहायच तर ताबडतोब िनघन जा सािगतल ही गो सधयाचया काळातली आता या कटबात पाहा मल आईची परचड काळजी घणारी आईची हौसमौज परवणारी आईला िहडण िफरण व िसनमाची परचड आवड राजसथान असो की िसगापर असो नाव काढल की ितकीट तयार आईसाहबाना मातर सवयपाकाची माणसाची अिजबात आवड नवहती भाविनकता व माया याचा चागलाच दषकाळ होता पढ मलाची लगन झाली मलगी सासरी गली सना दोघी बडब ा लाघवी तयानी जीव लावायचा जीव तोडन परय कला वातावरण आपलस कल आजबाजला चागल सबध जोडल घरात ग डस नातवड आली या आजीबाईच मन मातर िसनमा व टीवही सोडन कशात लागत नस सना नोकरीचया होतया घरात कामाची बाई मल साभाळणाऱया बाईनी कोणतया चका कलया ह आवजरन सनाना सागत पण सवतः नातवडाकड लकषही दत नसत सनानाही कधी आजारपण यायची नोकरीचा ताण जाणवायचा तवहा याची वागणक पणर कोरडी आपलयाला काही माहीत नाही अस वागायचया सवयपाकापासन कशातच आपणहन मदत नाही अगदी िवनती आजरव कली तर एखादाच पदाथर करणार सनन अित झालयावर एकदा िवचारल की मल लहान असताना काय जवत होती तयानी ताबडतोब उ र िदल मला ठरािवक चार पदाथर यतात मला सवयपाकाची आवड नाही फारशी गतीही नाही मातर वगवगळ पदाथर खायला आवडतात घरी नाहीतर बाहर आता तमही सगरणी असताना मी कशाला लकष घाल एकदा एका सनन ह ान आमटी करा सािगतलयावर यानी चाळीस वा ा साबार कल सगळयानी डोक याला हात लावला आज ची तबयत मातर उ म रोजच जीम िफरण सहली चाल घरात मातर कठ काय ह माहीत नाही िकवा मी ऐकल नाही ह चाल लाघवी नातवड खळायचा आगरह करीत तर याना लहान मलाशी कस बोलाव ह माहीत नाही याच आजी मलीकड गलया की जावयासाठी गोडधोड जवण करायचया सरवातीला सनाचया माहरचयानी खप लाड कल पढ या तयाचयाकडन फोनची िबल भरण अशी काम करन घऊ लागलया सवारचया लकषात आल की एष आिण आराम हच आयषय असणाऱया कत साठी आपणाकड फार वळ व शकती नाही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आपलया भारतीय ससकतीत या गो ी उघडपण बोलणही कठीण न जाणो मलगी व जावयाच िबनसायच पढ सनानी वगळी घर कली जी सन सवजातीय होती तथ या बसन रहात व अपकषाही ठवत िजथ परजातीय होती ितथ थोड नमत घत कोणीही समजसपण काही सागाव तर उ र दत नसत न बोलता तकर काढत मल परोपरीन सागायची की सप बोल गरसमज कर नको पण मलाकडही दलरकष कलयान मलही दलरकष कर लागली याना वाट लागल की सनानी तयाच कान भरल आहत मला-सनातही वाद आल पण मोकळया सवादाअभावी ह होतय हही समजत नवहत तरीही कोणी काम सािगतलच तर कणाकडन तरी करन मोकळ होत असत व आपलया कातडीला धकका लावत नसत या धोरणान सना नातवडाच हदय तयाचया बाबतीत कोरड होऊ लागल मल मातर पषकळ भरडली व आपण कतर नीट करनही ह काय चाललय ह समजनास झाल एक महण आठवली झोपललयाला जाग करता यत पण झोपच स ग घतललयाला नाही आता कोणताही माणस पिरपणर नसतो तवहा सयम सवाद व सवदनशीलता या ितरसतरीन गो ी सोपया होतात वरील उदाहरण िवनोदी असो वा गभीर असो दोनह नी कलह होतोच िकरकोळ वाटणाऱया गो ी जस कोणाला डब-बाटलया जमवायचा छद कोणाला सनचया कप ाची जाडीची िदसणयाची तलना ह पाहता हा िवषय अिजबातच सोपा नाही या पिरिसथतीतील परषाची भिमका पाह 1 नवरा व तयाची आई याच नात भाविनकदष ा सवारत जवळच नवऱयाला आईला काही सागण ह दखावणयासारख वाटत िकवा आता वाढललया वयात काय सागायच तयापकषा आपलया बायकोन अशी पिरिसथती असल ती न करकरता साभाळावी सवतः सासशी जमवन घयाव 2 िजथ सासर असतात त बऱयाच वळा समजतीच धोरण घतात व बायकोला चार शबद सागतात परसगी कटबासाठी बरीच काम सवतःहन करतात सनो शािबदक आधार दतात 3 िजथ सासबाई एक ा आहत तथ पिरिसथती िबकट होत मलाची पिरिसथती ढोलक यासारखी होत कठन थाप बसल याचा नम रहात नाही तयाला सवाद करनही बदल झाला नाही तर तयाचा आई बायकोशी सवाद कमी होतो भाविनक दरावा वाढत जातो मलगा कामािनिम

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

बाहर राहतो सजञ माणस िनदान छदात वळ काढतो (याचा अथर छद असणाऱयाना हा परश न असतो अस नाही) जयाना ह हाताळता यत नाही तो सन जवळ करतो 4 काही नवऱयाना बायकोच महणण पटत तरीही वगळ झाल तर गस साखरपासन सगळा खचर वाढल बायको नोकरीची असल तर सवयपाकापासन मदत लागल ह टनशन यत बऱयाच घरातन आईन मलाला चहा जजबी सवयपाक कर िदलला नसतो तयामळ घरकामात हा ढ असतो तयामळ बायकोशी गोड बोलन या िसथतीकड दलरकष करतो सन कसा िवचार करत (सनची भिमका) 1 सन ससाराची सव व वासतवता यात गडबत ह सरवातीला असच असाव ह समजन ससार

करत भाविवश व नवऱयाला सवर परकार सागन पाहत हशार सन नवऱयाला आकिषत करणयाच सगळ उपाय करत सवदनशील नवरा ितचयाकड ओढला जातो हळहळ भाविनक ताण िनवळतो व सयमपण गो ी माग लागतात

2 िहमतीची सन आपलया गो ी साससमोर परतयकष बसन गोडीत सागत आपलया इचछा सप माडत गो ी समोरासमोर झालयान पिरिसथती बदलत वा उलटही घडत

3 िजथ सकोच व भीती असत ितथ सवाद घडत नाही पयारयान सन भाविनक आधारासाठी माहरच कामातील सहकारी याचा आधार घत परतयकषात पिरिसथती तशीच राहत व पिरणाम तबयतीवर होतो

सासची भिमका काय असत 1 सजञ सास पिहलयापासनच सनचया कलान घत व मोकळया सवादान काय जमत व काय नाही

याची कलपना दत 2 सवतःचया लगनापासन काही गो ी ठरािवक प तीनच होतात तयात फारसा बदल झालला

आवडत नाही उदा कळधमर सोवळ ओवळ व तया सनन ऍडजसट कलयाच पािहजत 3 मी इतक वष सवयपाक घरकाम कल आता कल नाही कल तर माझी मज मी काय कराव व

काय नाही ह सनन ठरव नय तसच मी करो न करो माझी नीट दखल घयावी मान ावा आपलया सललयािशवाय नवीन बदल कर नयत (एकण पिरिसथती ताणिवरिहत सस करायची असल तर खालील उपायानी मदत होत)

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

1 सनन सरवातीला नवीन माणसाशी जमवन घताना नमर सयमी राहाव 2 नवऱयान आपलया प ीला घरातील लोकाचया कलापरमाण कळाही सागा ात तयात कमीपणा नाही तसच कायम एकतर कटबात राहायच की परसगी वगळ राहणयाची तयारी आह ह सप कराव

3 सासन सनब ल सयम दाखवावा काही नवीन गो ी िशकायला वळ ावा सवाद परमान करावा ऑडररन नाही सतत आमही काय कल ह उगाळ नय लकषात ठवाव की तयाच (सनाच) लगनात वयही जासत आह व घरा ितिरकत नोकरीतही तयाना पषकळ ताण आह िदसण सथलता कपड याबाबतीत तलना कर नय सवतः काही गो ी करन आदर िमळवावा सरवातीपासन परम िदल तरच त िमळल 4 घरातील सवर सदसयानी सणवार कळधमर पाहण या परसगी काम वाटन घयावीत तयासाठी एकतर बसन बोलाव कोणालाही गहीत धरन गरसमज टाळावत 5 घरातील व ापासन लहानापयरत कोणीही आजारी असल तर सहानभतीन सवा करावी सननीही व ाच वय तबयत लकषात घऊन रासत अपकषा ठवावी सनचया तबयतीचया तकरारीकड रागान वतागन न पाहता जमल तशी मदत करावी शािबदक भाविनक धीर ावा महणज सनला माहरन वा बाहरन सहानभतीची गरज राहणार नाही व तीही व ाच परमान करल कवळ कतर महणन नाही 6 वरील काहीच न घडता वाद होत असतील तर िवश वासातील िमतर नातवाइकाशी बोलाव सवारत उ म समपदशकाची मदत घयावी परषानी समपदशनासाठी वादावादीत िश ा दण हात उगारण करच नय कारण हाच परयोग समोरचया कतीकडन कधी ना कधी घड शकतो 7 मलीचया माहरचयानी मलीला मानिसक आधार ावा आमच घर बद ह महण नय मातर मलीला आिथकदष ा पायावर उभ राहणयास सागाव परसगी मदत करावी आपलया समाजात सवर ि याना तयातन जाव लागत ह साग नय 8 मल नी आिथकदष ा सकषम राहाव िजथ नोकरीची गरज नाही तया मल नी अस छद जोपासाव की परसगी आपलया पायावर उभ राहता यईल व आतमिवश वास कायम राहील टीवही व चका ा िपटणयात वळ घालव नय मल मोठी झाली की पाटरटाइम काम तरी कराव जयायोग मदला चालना िमळल या जगात अित िभडसतपणा व सकोच ह गण नाहीत भीड ही िभकची बहीण असत ह सतय आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

9 खप परय करन पिरिसथती बदलत नसलयास घराचया बाहर पडाव सवतःचया िजवावर राहायची तयारी ठवावी तर थोडी मदत इतराकडन िमळ शकल वरील सवर गो चा िवचार करन परय कलयास घरात आनदमय वातावरण होऊ शकत ह नककी घरातील ी सत असली तर घर सत होत गहसौखय परतयकाचया वा ाला याव महणन हा लखन परपच जया ि यानी घरात सवगर िनमारण कला तयाना सलाम जया घरी कलह आह तयाना

Best luck

- नीरजा आपटीकर डाग बनरबी कनडा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला समजन घया पलीज िसहगड रसतयावर राहत असललया एका िचमकलीन गळफास घऊन आतमहतया कलयाची बातमी नकतीच वाचली का बर या िचमकलीन सवतःला अस सपवाव जनमदातया मलाना रागवणयाचा अिधकार पण आई-वडलाना नाही का मला आठवत लहानपणी कधी माझी आई लाटण घऊन माग लागायची महणायची मलया त मला तर बर होईल हा शबदपरयोग करणाऱया आईचया मलया या शबदातही ओतपरोत परम भरलल असायच तो शबद उचचारणयाचा अिधकार िनसगारन ितलाचा बहाल कलला आह आई या शबदावर अनक किवता-लख-कथामाला गाजताहत आई-बाबाना मलाशी काही परसगी कठोर वागावच लागत परत िववकब ी वापरन मधयमागारच अनसरण ह पालकाचया लकषातच यत नाही तयामळ मलाचया भिवत ाचया खो ा कलपनाना िचकटन थोडीफार मल चकली तर काही वळस पालक िशकषक वगारतच मलाना बदम मारहाण करतात नािशकमधय शालय िव ाथयारला िशिकषकन डसटर फकन मारलयानतर घाबरन वगारतच तया िव ाथयारला झटक यऊ लागलयामळ रगणालयात दाखल कराव लागल सवर चनलवर बरिकग नयज झळकत होतया शवटी अशा अनक घटनामळ सरकारन िव ाथयारना मारहाण करणाऱया दोषी कतीला परथम एक वषारचा तरगवास व पाच हजार रपय दड दसऱयादा मारहाण कलयास 25 हजार रपय दड व तीन वषारचा तरगवास अशा िशकषची तरतद काय ात कली या काय ाला मितरमडळाची मजरी िमळालयावरच तयाची अमलबजावणी होईल परत खऱया अथारन यामळ पालकाचया िशकषकाचया - िव ाथयारचया मनोव ीत बदल होईल का आधिनक सपधचया यगात लहान मलावर योगय वळी सससकार झाल तर उ ाचा भारत महास ा होणयाच माजी रा पती डॉ ए पी ज अबदल कलाम याच सव साकार होऊ शकल महातमा गाध नी महटल होत िशकषणाला नितक मलयाची जोड नसल तर त अधःपतनास कारणीभत ठरत सान गरज नी महटलयापरमाण मल ही दवाघरची फल या फलाना नहमी सकारातमक िवचारसरणी व आदशर िदला पािहज आजची मल ही उ ाची फल उ ाचया उजजवल भारताच आधारसतभ सबल व सशकत होणयासाठी परतयक पालकानी जागरक राहायला पािहज

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जगाला परल एवढ मनषयबळ आज आपलया भारतात आह मधयतरी एका अभयासामधय ह सप झाल की सवारत तरण दश भारत आह या अथारन की जवळ जवळ 70 टकक लोकसखया यवा आह जगावर राजय करणयाची खरी ताकद आज आपलयाकड आह कारण यवक व यवत नी भरलला दश आपला आह काहीही करणयाची ताकद आज आपलयाकड आह परश न आह तो समजावन घणयाचा व दणयाचा यवकाना योगय िदशा व अचक मागरदशरन याचया बळावर िबरिटशापरमाण आपणही खऱया अथारन जगजजत होऊ शकतो

वसथापनशा तजजञ िशव खरा सागतातYou can winया धत वर यवकानो Yes I can अस आतमिवश वासान महणत पाऊल पढ टाकल पािहज तच आह तझया जीवनाचा िशलपकार हा मतर मीच घडवणार माझ जीवन अस महणत आतमसात कला पािहज हाच मतर मनात घऊन परतयक यवकान िजजञासा वाढवन खऱया अथारन जाग झाल पािहज माणस घडत नसतात घडवावी लागतात आतमिवश वास िनमारण करावा लागतो माझयातला मी जागा करत जग बदलणयासाठी आधी मी बदलायला हवा आताची यवा िपढी िबघडली आह अस महणणाऱया वगारला दाखवायला हव की आमही उ ाचा भारत घडवणार आहोत यासाठी यवक-यवत नी परथम सवतःला घडवायला हव तयासाठी तयानी शरीर व मनाचया सबलतकड जासतीत जासत लकष िदल पािहज रोज ायाम कला पािहज सवामी िववकानद महणायच माझया िपरय िमतरानो रोज मदानावर जा खळ खळा वासरासारख हदडा ायाम करा जवहा तमही सबल व सशकत वहाल तवहा तमहाला परतयक गो चागलया परकार कळ शकल महणन आपल शरीर कमावणयासाठी रोज ायाम करण आवश यक आह िकशोरवयीन मल िनदरानाश रकतदाब मानिसक ाध नी गरसत झालली िदसत आहत वाढती सपधार चगळवाद नीितमलयाचा ऱहास घरातील वाद भय चचलता िनक आहार सपधारतमक वातावरण परीकषत कमी गण अिनचछन लादलला अभयासकरम यामळ मल नराश यकड जाऊ लागली आहत जानवारी 2010 चया पिहलयाच मिहनयात एकण 66 िव ाथयारनी आतमहतया कलया याच परमख कारण मलाची दबरल मन हच होय महणन मलाचया मानिसक सबलता व िनमरलतसाठी धयानधारणा ही आवश यक गो आह आनापानसती ह तयातील एक शासरोकत धयान श वासाचया साहाययान मनाची एकागरता व िनमरलता सबलता वाढत भय कमी होत चचलता दर होत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

मलाची आकलनकषमता वाढन जीवनात नितकता यत 2500 वषारपव गौतम ब ानी या साधनचा शोध लावला प गरजी शरी सतयनारायण गोएकाज नी 1969 मधय ही भारतातन ल झालली साधना परत भारतात आणली सपणर साधना श वासाशी सबिधत असलयामळ कठलयाही जातीचा वणारचा पथाचा दशाचा िव ाथ -िव ािथनी ही साधना करन आपल मन सबल व िनमरल करन ताणतणावमकत जीवन जग शकतो माणसाचा मद हा एका सकदात 800 हन अिधक गो ची न द घऊ शकतो तो 70 त 75 वष न थकता सतत काम कर शकतो तयात फार मोठी ऊजार असत ती जागिवणयासाठी आज खऱया अथारन गरज आह थॉमस एिडसन चार वषारचा असताना तयाला शाळतन परत पाठवल तयाचया िखशात िशकषकान िच ी टाकली होती तमचा टॉमी िशकषणात फार माग आह तो िशक शकणार नाही याच थॉमस एिडसनन आपली अतिरक मनोऊजार जागवन िवजचा िदवा तयार करन जगाला परकाशमान कल तयाआधी हजारावर अिधक तयाच परयोग फसल पण तो खचला नाही सगळा हा मानिसक परव ीचाच पिरणाम अबराहम िलकनन आपलया मलाचया मखयाधयापकाला िलिहललया पतरात मलाला समाजात कस वागायच व िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकवणयाची िवनती कली होती याच सामािजक िशकषणाची आज आपलया मलाना गरज आह आपण आपलया मलावर नसत अपकषाच ओझ लादतो िबचारी मल पार थकन जातात तयातन ती चकीचा मागर पतकरतात िचतरपटावर आतमहतयच खापर फोडन पालकवगर मोकळा होतो तीन तासात िसनमा आपलया मलाचया भावनाना हात घालतो मग जनमापासन आपलया बरोबर असणाऱया सवतःचया मलाचया भावना आपण का ओळख शकत नाही हा परश न पालकानी सवतःला िवचारला पािहज िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकणयासाठी मन सबल करणयासाठी खऱया अथारन तणावमकतीसाठी धयान महणज एक सवणरसधीच होय महणन पालकानो मल चकली-आपला अपकषाभग झाला तर तयाना जरर रागवा पण परमान (अतमरनात ओतपरोत परम भरलल अस ा) रागवलयानतर तवढच परमान तयाला जवळही घया िनिश चतच तयाना तमचा आदर वाटल या जगात तीन सदर िकरयापद आहत - परम करण मदत करण व सवा करण या तीन ईश वरी िकरयापदाना रोजचया जीवनात सथान दऊन आपल कटब आनदी व सखी बनवा आपलया

मलाना समजन घया व उ त समाज घडवा - द ा कोिहनकर (पाटील) पण

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला सवाततरय हव

वयसकर माणसानी शात बसन घडत असल त पाहाव आपल मत न दव नय वहारात फार लकष दऊ नय अस तरण िपढीला वाटत उलट आमच काळयाच पाढर अनभवान झाल आहत तया अनभवाचा तरण िपढीन फायदा करन घयावा अस जय ाना वाटत

जय नागिरकाच क कॉलज कट ाइतकच सवरमानय बनल आहत अगदी पारावर जमत नसली तरी वयसक मडळी कठ ना कठ एकतर जमतात कधी परष-परष कधी बायका-बायका तर काही िठकाणी जय नागिरकाचया जो ा एकतर यतात गपपाच िवषय सगळया कट ावर सामाईकच पनशनवाढ महागाई तरण िपढीच आपलयाला न मानवणार वागण कमी होत असलला िजवहाळा इतयादी इतयादी या सगळयात एक महततवाचा म ा नहमी चचत असतो मलगा सन नातवड आपापलया परीन व ाना गपप राहणयास सचवत असतात अन व ाना त मानय नसत एका कट ावर हाच िवषय रगला होता

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

एक आजोबा सागत होत मी मलाला फड बचत याबाबत सागायला गलो तर तो महणतो तमचया वळी वगळ होत आता सगळी गिणत बदलली आहत तमही यात लकष घाल नका त तणतणत सागत होत अर वगळ काय होत दोन मल तयाची िशकषण प-पाहण सगळा परपच चालवन आज मी एवढी िशललक ठवलीच आह ना आजकालचया मलाना आिण सनाना नसत पस उधळायला हवत मो ाच अिजबात ऐकायला नको तर काय अस महणत तयाचया प ीनही सर धरला मलग तसच सनाही तशाच अहो नातवडही आपलयाला बोलतात काल दपारी मला दोनची मािलका बघायची होती ब ाला महटल तझा तो ाण- ाण िसनमा बद कर मल वाईट ससकार होतात तयातन मी अस महणताच बटीन गळा काढला अन मग सनबाई महणाली आता दवाच िसनम दाखवन गळाच गणपती का बनवायच मलाना तयाना आताचया जगात जगायच आह तर जगात काय चालत त कळलच पािहज माझी मािलका बघायची राहन गली

तयावर दसऱया काक महणालया मला तर फार राग यतो घरात ह करा त कर नकाचा जप नको महणन मी दवळात जात तर तही तयाना पटत नाही दवळात रोज फरशीवर बसन साध आखडल तर कोण िनसतरणार अस सनबाई िवचारत माझ एक वळ ठीक आह पण यानाही सवाततरय नाही कशाच वय झाल महणज आमची मन का मली आहत वषारनवषारची िवचार करणयाची प त का बदलणार आह आमचया िपढीच तर फारच हाल झाल पव विडलधाऱयाचया मान-मयारदा साभाळायचया महणन आमही सवतला मरड घातली अन आता जीवन वयोमानानसार परावलबी झाल महणन मला-नातवडाचया पढही माघार घयावी लागत कधी-कधी मला वाटत जय नागिरकानी सवाततरयाची चळवळ उभारायला हवी

तयाचया या वाक यावर कट ावर खसखस िपकली हसणयाला वरवर िनिम िमळाल तरी परतयकाचया हदयात एक बारीक कळ उमटन गली आपलयालाही सवाततरय नाही ही भावना परतयकाचया मनात उफाळन गली जय नागिरक याबाबत काय करतील त करोत पण जयाचया घरात वयसक मडळी आहत तयानी मातर याबाबत जरर िवचार करायला हवा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

डाएट िटपस अधनमधन पण कस कवहा आिण काय खाव शक य असल िततकी मधलया खाणयाची वळ साभाळावी मखय जवणानतर कमीत कमी दीड

त दोन तास जाऊ ावत जवणानतर लगच लहर आली महणन खाऊ नय खाणयाच परमाण कमी कराव महणज जर तमही कठलाही पदाथर एक वाटी खाणार असाल तर अध वाटी खावा

वजनावर िनयतरण ठवणयासाठी तमही काय खाता यापकषाही िकती खाता याला महततव आह एखादा पदाथर पणर सोडन िदला तर काही जणाना नराश यही यत पण परमाण कमी ठवलत तर तमही तो पदाथर खाणयाचा आनद कठलाही मानिसक दबाव न ठवता लट शकता यापढ ऑिफसमधय भजी िकवा बटाटवडा मागवताना हा िनयम लकषात ठवा सवयीन ह नककी शक य होत

मधलया वळचया खाणयामधय िपणयाचया पदाथारचास ा समावश करा महणज कॉफी सरबत िकवा चहा हा खाणयाचया पदाथारबरोबर न घता वगळा पदाथर महणन घयावा तयाबरोबर शक यतो काही खाऊ नय

टीवहीसमोर बसन खायच टाळाव तस करताना आपण नककीच जररीपकषा जासत खातो लहान मलामधलया वाढतया वजनाचया परमाणाकड बघता तयानास ा तस कर दऊ नय

मधलया वळचया खाणयाच पदाथर बदला परय ान ह शक य आह गिहण नी घरात तळलल पदाथर (मखयतः बाहरन आणलल) न ठवण चागल घरी असल की दपारचया टीवही बघणयाचया वळत खालल जातात

तयाऐवजी शगदाण सकामवा (न खारवलला) घरी बनवलली सरबत तल कमी असलल पोह मरमर ला ा ला ाचया िपठीपासन कलल पदाथर र ाच पदाथर वगर चागल फकत खायचया परमाणाकड लकष ठवा कवळ िजभचया चवीसाठी खाणयाच टाळा

शवटी माणस हा सवयीचा गलाम असतो तमही जशी सवय लावाल तशी तमची जीभ तमच ऐकल नहमी बटा ाच वफसर खाणाऱया माणसालास ा वरील पदाथर खाणयाची सवय लावता यऊ शकत आिण ती लावावीच जर डायबिटस हाय बलड परशर वाढलला कोलसटरॉल यासारखया घातक आजाराना बळी पडायच नसल तर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व काचया दाही िदशा ासोपचाराची नयारी दिनया

lsquo दमाrsquo हा सनाचा िवकार आह ह आपणास सहजगतया उमगत पण सतत दमलयासारख वाटत ह lsquoचकीचया सनामळrsquo अस शकल ह आपलया लकषात यण जरा कठीण आह lsquoसपािडलायटीसrsquo िकवा lsquoिसलप िडसकrsquoमळ मान पाठ दखत ह आपणास माहीत असत पण ासाचा आकतीबध िबघडलयामळही अस होऊ शकत अस कोणी आपणास सािगतल तर त खर वाटणार नाही मनोिवकत मळ नराशय व नाहक िचता िनमारण होतात ह आपण वाचलल असत पण सनततर िबघडलयानही त िनमारण होऊ शकतात ह आपलया गावीही नसत पण अनक ाधी िवकार ह चकीचया सनामळ िनमारण होतात अस धयानात यऊ लागल आह व महणनच lsquo ासोपचारrsquo ह नवीन ततर झपाटय़ान िवकिसत होऊ लागल आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

इितहास वासतिवक पाहता lsquo ासाrsquoच अननयसाधारण महततव भारतीय दशरनानी िवशषत योगान फार पव च जाणल होत अस महटलयास त वावग ठरणार नाही िकबहना ास व तयाच िनयतरण (पराणायाम) हा शरीर व मन याना जोडणारा lsquoसतrsquo आह अशीच पवरसर ची धारणा होती व महणन lsquo सनश ीrsquoला अननयसाधारण महततव होत शरीराचया िविवध िकरयापकी काह वर आपल lsquoऐिचछकrsquo िनयतरण असत तर काही आपोआप घडतात (Reflex Involuntary of Au-tonomous ) हात हलवन चहाचा कप उचलण ऐिचछक (Voluntary ) तर हदयसपदन आपोआप (Involuntary ) पण lsquo ासrsquo ही सवरसाधारणपण एकच अशी िकरया आह की जी एकाच वळी ऐिचछक िनयतरणाखाली अस शकत (जस आपण जलद सन कर शकतो वा इचछपरमाण सथ दीघर सन कर शकतो) वा जो पणरपण परितिकषत अस शकत (जस आपण घाबरलयास सन आपोआप जलद होत व धयानास बसलयास सन आपोआप सथ व खोल होत)

सनाचया या खािसयतमळच योगशा ज एक सवरतक lsquoशरीर-मनोव कrsquo Body mind Medicine आह त पराणायामाचया माधयमातन उतक सनोपचार साधत व मनावर िनयतरण आण पाहत अनय परितिकष िकरया या पणरत आपलया ऐिचछक िनयतरणाचया बाहर असतात पण

सन हीच एक िकरया इचछावत व अिनचछावत अशा दोनही मजजाससथाचया िनयतरणाखाली असत व महणन तया माधयमातन सपणर lsquoमदवर िनयतरण आणणयाचा मानवान परय कला आह योगी हदयगती कमी-जासत कर शकतात वा lsquoभकrsquo ताबयात ठव शकतात तयाच हच रहसय आह मन आिण शरीर तसच ास-शरीर आिण मन याचा हा सबध जसजसा दगोचचर होऊ लागला आह तसतस चकीचया सनाच िविवध दषपिरणाम सप होऊ लागल आहत व महणनच या िवषयातल तजजञ आज आपणास सनपरिकरया (िवशष करन उचछवास) परत िशकणयास सागतात शा ीय बठक अगदी छोटय़ा बाळामधय आपलयाला उरो सन (Chest berathing ) आिण उदर सन (Abdominal berathing ) अशा दोनही िकरया सहजपण व तालब रीतया चालललया िदसतात पण आपण हळहळ या दोह तील ताल िवसरत जातो तसच परामखयान उरो सन व तही उधरव उरो सन (Upperchest Brcathina ) करीत राहतो साहिजकच

सनाचया lsquoउथळrsquo पातळीवरच राहतो व या अशा दीघरकालीक चकीचया सनामळ अनक िबघाडाना उदा सततची दमणक डोकदखी- मानदखी- पाठदखी ताणतणाव नाहक िचतागरसतता इ इ जनम दतो अस या िवषयातल तजजञ सागतात ताण वाढला की माणस अिधकािधक उरो सन करतो असही आढळन आल आह या सवर गो मळ शरीरातील

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

काबरनडाय ऑकसाइड वाय हा अिधक परमाणात बाहर फकला जातो तयाच रकतातील परमाण कमी झालयान रकत अिधक अलकलाइन होत रकताची आमलता कमी झालयान Bohr effect मळ िहमोगलोबीनपासन ऑिकसजन सटन पश ना उपलबध होणयाचया िकरयत अडथळा होतो तसच रकतवािहनया आकिचत होऊन िविवध अवयवाना व पश ना होणारा रकतपरवठाही कमी होतो याचा अिधक पिरणाम ऑिकसजन व गलकोज वर अितिरकत परमाणात अवलबन असणाऱया मदवर होतो व तयाच कायर िबघडत या सवर दषपिरणामाना `Brain Fog अस सबोधणयात यत या धकयान गरसत मदमळ आपली सवदनशीलता कमी होत lsquoमडrsquo सतत िबघडत राहतो व पिरघ मजजाससथा (Peripheral Nervous system ) अितसवदनशील होऊन सतत मगया यण दखण अशा तकरारी िनमारण होतात ाय लवकर दमतात पोटाचया ायवर पिरणाम झालयान वारवार शौचाची भावना होत (Irritable Bowel syndrome ) एखा ा िविश अ घटकाची अ लज वाढीस लागत व सनाचया ायवर अितिरकत ताण आलयान मान खाद व वरची पाठ दख लागत अस या िवषयातल तजजञ सागतात काही वळा या Brain Fog च पयरवसन घबराटीत (Panic attacks ) िकवा फोिबयातही होताना िदसत ह सवर टाळावयाच असल तर आपलया सनाचया गणव त बदल घडवन आणावयास हवा अस ह तजजञ सागतात चकीचया सनामळ िनमारण होणाऱया या सवर शरीरमनाचया िबघाडाना सन अकतीबधातील िबघाड Breathing Pattern Disorders ( BPD ) अस सबोधणयात यतो नमक काय करावयास हव

सन सधारणयाचा एक उ म उपाय महणज lsquoपराणायामrsquo ततर िशकण (अथारत योगय सन हा पराणायामाचा फकत एक आयाम आह ह यथ परकषारन धयानात घयाव) या ितिरकत शरीरातील िविवध भागाच अवयवाच िशिथलीकरण करन ासावर लकष किदरत करन सन सधारणयाची अनकिवध ततर आज उपलबध आहत तजजञाचया मागरदशरनाखाली व आपापलया परकतीनसार व आवडीनसार आपण याचा अवलब कर शकतो पराणायाम पराणायाम महणज काही मयारिदत अथारन िनयितरत ासोचछवास जाणीवपवरक

ासोचछवासाची परिकरया बदलण महणज पराणायाम योगाचया भाषत ास आत घणयाचया िकरयला परक उचछवासाचया िकरयला रचक तर दोह चया मधय खास थाबिवणयाचया परिकरयला कभक महणतात या परक रचकाचया तालावर िनयतरण आणन आपण ासोचछवास जया नाकपडय़ातन करतो तयाचया बदलावर िनयतरण आणन (उजवी डावी िकवा दोनही नाकपडय़ा) पराणायाम साधता यतो थोडकयात अितशय शा ोकत प तीन आपण पराणायामाचया रपान

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सन परिशकषण घऊन सन सधार शकतो अथारत या सजञा यथ ासोचछवासाचया भाषत समजािवलया असलया तरी स म अथारन तयाचा अितम सबध पराणशकतीशी महणज चतनय शकतीशी व पराणमय कोशाशी आह ह धयानात ठवण महततवाच) सन परिशकषण चकीची सन प ती आपलया इतकी अगवळणी पडलली असत की ती िवसरन योगय प त िशकणयासही िकतयक वळा सहा-सहा मिहन लाग शकतात यात मखय भर हा पणर उचछवासावर असतो तसच सनाच मखय तसच परक ाय िशिथलीकरणावर व lsquo सनभानrsquo आणणयावरही भर िदला जातो अशीच एक साधी-सोपी प त वर चौकटीत िदली आह lsquoसास की जररत ह िजदगी क िलयrsquo अस एका गाजललया िहदी गाणयात महटल आह त िकती खर आह व तया द ीन ासोपचाराच महततव एवहाना वाचकाचया धयानात आल असलच

सन ायाम हात असललया एखा ा खच वर आरामात बसा आपल हात खच चया हातावर सहजपण

िवसाव ा कोपरान बाहवर हलकासा दाब ा यामळ ासोचछवास करताना मानच वा खा ाच

ाय तमही साहिजकच वापर शकणार नाही नहमीपरमाण ास घतलयावर ओठ अलगद िवलग करा आिण हळवारपण त डान उचछवास करा ओठ परत बद करा कषणभर थाबा आिण सावकाश ास आत घया उचछवास पणर व दीघर झाला की ास आपोआपच खोल व पणर घतला जातो उचछवास ासापकषा दीघर असण आवशयक (व योगयही) असत ह सकाळसधयाकाळ वीस-वीस वळा करा सरवातीस योगय मागरदशरनाखाली व अगदी घडय़ाळ लावन हा सन अभयास करावा हळहळ त सहज साधल जाईल

- डॉ उलहास कोलहटकर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव - २००९

माय मराठी स थन ग यावषीरची िदवाळी िटटवाळा यथील rsquoमकताrsquo या लहान मली या अनाथ मास भट दऊन तथील लहानगया यासोबत िदवाळी साजरा कली याची ही काही कषणिचतर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हसवणक

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

httphindi-marathi-jokesblogspotcom

शरयावली

सपदिकय मडळ

१) शरी सागर राजणकर सपादक

२) शरी अवधत कामत सदसय

मािसकाची माडणी व िडझाईन

शरी िवजय जोशी

आवाहन

आपलयाकडील लख किवता editoremasikmaimarathiorg या ईमल आयडीवर

पाठवा ात आपल लख किवता ई कोणतयाही सवरपात (ऊ jpg pdf manu-

script ) चालतील िनवडलल लख ईमािसकात परकािशत कल जातील शकय झालयास

लखासोबत आपल छायािचतर पाठवाव तसच आपल सपकर करमाक ईमल कळवावत

Disclaimer

ईमािसकातील लख व तयातील माडलली मत ही तया लखकाची वयिकतक असन ससथा

तयास दजोरा दणार नाही

ईमािसक ह मोफत िवतरणाकिरता आह

ससथबाबत अिधक मािहती किरता wwwmaimarathiorg यथ अवशय भत ा

धनयवाद

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

ल मीपजनाचया िदवशी ल मी व कबर याची पजा का करतात

कोजागरीस ल मी व इदर या दवताच पजन सािगतल आह तर या अमावासयस ल मी व कबर या दवताच पजन सािगतल आह ल मी ही सप ीची दवता आह तर कबर हा सप ी-सगराहक आह अनकाना पस िमळिवणयाची कला साधय आह पण तो राखावा कसा ह माहीत नाही िकबहना पसा िमळिवणयापकषा तो राखण साभाळण व योगय िठकाणीच खचर करण ह फार महततवाच आह खचर कसा करावा ह अनकाना कळत नाही तयामळ अनाठायी खचर होऊन पसा तयाचयाजवळ िशललक रहात नाही कबर ही दवता पसा कसा राखावा ह िशकिवणारी आह कारण तो धनािधपित आह महणन या पजकरता ल मी व कबर या दवता सािगतललया

आहत सवरच लोक िवशषत ापारी ही पजा मो ा उतसाहान व थाटामाटात करतात या

अल मी िनसारण

गण िनमारण कल तरी दोष नाहीस झाल पािहजत तरच गणाना महततव यत यथ ल मीपराप तीचा उपाय झाला तसच अल मीचा नाशही झाला पािहज महणन या िदवशी नवीन करसणी िवकत घतात ितला ल मी महणतात तया करसणीन मधयरातरी घरातील कर सपात भरन तो बाहर टाकावा अस सािगतल आह याला अल मी (कचरा - दािरदयर) िनसारण महणतात एरवही कधीही रातरी घर झाडण वा कर टाकण करावयाच नसत फक त या रातरी त करावयाच असत कचरा काढताना सप व िदमडी वाजवनही अल मीला हाकलन लावतात

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

बिलपरितपदा (काितक श परितपदा)

बिलपरितपदला बळीची पजा करतात बळीन राकषस कळात जनम घऊनही तयाचया पणयाईन तयाचयावर वामनदवाची कपा झाली तयान ईश वरीकायर महणन जनतची सवा कली तो सािततवक व ीचा व दानी राजा होता परतयक मानव हा सरवातीला अजञानी असलयामळ तयाच हातन वाईट कतय घडत असत परत जञान आिण ईश वरीकपमळ तो दवतवाला पोहच शकतो ह या उदाहरणावरन िदसन यत

कथा हा साडतीन महतारपकी अधार महतर आह बिलपरितपरदची कथा अशी - बिलराजा हा अतयत दानशर होता दारी यणारा अितिथ ज मागल त तयाला तो दान दत अस दान दण हा गण आह पण गणाचा अितरक हा दोषाहरच असतो कोणाला काय कवहा व कोठ ाव याचा िनि त िवचार आह व तो शा ात व गीतन सािगतला आह सतपातरी दान ाव अपातरी दऊ नय पण बिलराजा कोणालाही कवहाही ज मागल त दत अस अपातर माणसाचया हाती सपि गलयान त मदोनम होऊन वाटल तस वाग लागतात तवहा भगवान िवषणन मजा मलाचा अवतार घतला वामन महणज लहान मजा मलगा लहान असतो व तो `ॐ भवित िभकषा दही महणज `िभकषा

ा अस महणतो िवषणन वामनावतार घतला व बिलराजाकड जाऊन िभकषा मािगतलयावर तयान िवचारल ``काय हव तवहा वामनान ितरपाद भिमदान मािगतल वामन कोण आह व या दानामळ काय होणार याच जञान नसलयान बिलराजान ितरपाद भिम या वामनाला दान िदली तयाबरोबर या वामनान िवराटरप धारण करन एका पायान सवर पथवी ापन टाकली दसर या पायान अतिरकष ापल व ितसरा पाय कोठ ठव अस बिलराजास िवचारल ितसरा पाय आपलया मसतकावर ठवा अस बिलराजा महणाला तवहा ितसरा पाय तयाचया मसतकावर ठवन तयाला पाताळात घालावयाच अस ठरवन वामनान ``तला काही वर मागावयाचा असल तर माग (वर बरिह) अस बिलराजास सािगतल तवहा `आता पथवीवरील माझ सवर राजय सपणार आह व आपण मला पाताळात घालिवणार आहात तवहा तीन पावल टाकणयाच ज सवर घडल त पथवीवर परितवष तीन िदवस तरी माझ राजय महणन ओळखल जाव असा तयान वर मािगतला त तीन िदवस महणज आिश वन कषण चतदरशी अमावासया व काितक श परितपदा याला बिलराजय अस महणतात बिलराजयात आपलया मनाला वाटल तस लोकानी वागाव अस धमरशा सागत मातर शा ान सािगतलली िनिष कम सोडन अभ यभकषण अपयपान व अगमयागमन ही िनिष कम आहत महणन या िदवसात माणस दार उडिवतात (आतषबाजी करतात) पण दार पीत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

नाहीत शा ान परवानगी िदली असलयान परपरन लोक या िदवसात मौजमजा करतात अशी ही िदवाळी बिलपरितपदचया िदवशी जिमनीवर पचरगी रागोळीन बिल व तयाची पत नी िवधयावली याची िचतर काढन तयाची पजा करावी तयाना म मासाचा नव दाखवावा यानतर बिलपरीतयथर दीप व व याच दान करतात या िदवशी परातकाळी अभयग ान कलयावर ि या आपलया पतीला ओवाळतात दपारी पकवा ाच भोजन करतात िदवाळीतला हाच िदवस परमख समजला जातो या िदवशी लोक नवी व ावरण लवन सवर िदवस आनदात घालिवतात या िदवशी गोवधरनपजा करणयाची परथा आह तयासाठी शणाचा पवरत करन तयावर दवार व फल खोचतात व कषण गोपाळ इदर गायी वासर याची िचतर शजारी माडन तयाचीही पजा करतात व िमरवणक काढतात

भाऊबीज (यमि तीया)

१ अथर हा िदवस महणज शरद ऋततील काितक मासातील ि तीया ि तीयचा चदर आकषरक व वधरमानता दाखवणारा आह तवहा `िबजचया कोरीपरमाण बधपरमाच वधरन होत राहो ही तयामागची भिमका आह आपलया मनातील ष व असया िनघालयामळ सवरतर बधभावनची कलपना जागत होत महणन तयाकिरता भाऊबीजचया सण बध-भिगन चा परमसवधरनाचा हा िदवस आह जया समाजात भिगन ना समाजातील व रा ातील परष वगर भिगनी समजन तयाचया सरकषणाची जबाबदारी घऊन तयाना अभय दतील व तयामळ तया समाजात िनभरयतन िफर शकतील तो िदवस महणज दीपावलीतील भाऊबीज पजनाचा िदवस

२ कथा व िवधी `काितक श ि तीयला यमि तीया ह नाव आह हा िदवस भाऊबीज या नावानही परिस आह या िदवशी यम आपली बहीण यमना िहचया घरी जवायला गला महणन या िदवसाला यमि तीया अस नाव िमळाल या िदवशी कोणतयाही परषान सवतचया घरी पत नीचया हातच अ घयायच नसत तयान बिहणीचया घरी जाव आिण ितला व ालकार वगर दऊन ितचया घरी भोजन कराव सखखी बहीण नसल तर कोणतयाही बिहणीकड िकवा अनय कोणतयाही ीला भिगनी मानन ितचयाकड जवाव अस सािगतल आह

या िदवशी यमराज आपली बहीण यमना िहचया घरी जवायला जातो व तया िदवशी नरकात िपचत पडललया जीवाना तया िदवसापरत मोकळ करतो एखा ा ीला भाऊ नसल तर ितन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

कोणाही परपरषाला भाऊ मानन ओवाळाव त शकय नसलयास चदराला भाऊ मानन ओवाळतात अपमतय यऊ नय महणन धनतरयोदशी नरक चतदरशी व यमि तीयस मतयची दवता यमधमर याच पजन करन तयाचया चौदा नावानी तपरण करणयास सािगतल आह तयामळ अपमतय यत नाही अपमतय िनवारणाथर `शरी यमधमरपरीतयथर यमतपरण किरषय असा सकलप करन तपरण करावयाच हा िविध पचागात िदला आह तो पहावा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

रगावली

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िव िव धा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

कॉलज कमपसमधय कवळ धमाल मसती करणयाऐवजी तया तरणानी एका खडगावाचा रसता धरला गावातील आिदवास सोबत एकरप होत तयाना सवतचया पायावर उभ

करणयाचा सकलपच िव ाथयारनी कला सवचछतागह आरोगय उपिजिवकसाठी रोजगार मागरदशरनशती ततरजञान िशकषणाची वसथा असा एकक टपपा पणर करीत सहा वषारत तया गावाचा चहराच बदलन टाकला आपल किरअर घडवतानाच दशाचया िवकासात खारीचा वाटा उचलणारी ही धययवडी तरण मडळी आहत चचरगटचया कसी कॉलजची

रा ीय सवा योजना (एनएसएस) उपकरमातन कवळ परीकषचया माकारसाठी समाजसवा करणयाऐवजी इतराचया चह-यावरील हासयातन समाधानाच १०० टकक माकर िमळवणार ह उदाहरण आदशरवत असच आह याच योगदानाब ल कॉलजची िव ाथीन असललया जहारा शख आिण परा डॉ सतीश कोलत याना सवाततरयिदनी मबई िव ापीठाकडन िवशष परसकरान सनमािनत करणयात यईल तवहा कॉलजसह तया गावाचाही उर अिभमानान भरन आलला असल

सफाळयापासन अदाज ४ िकमी अतरावर असलल करवाळ ह हजार लोकवसती गाव सवततर भारतात िवकासापासन िकतीतर मल दर असलली करवल पाडा भागाडी पाडा राजन पाडा पाटील पाडा वाळतल ह गावातील पाड २००४ मधय कसी कॉलजमधील एनएसएसच िव ाथ आपलया कोलत सरासोबत या गावात टरिनग कमपसाठी पोहोचल आिण तयानतर तया गावचच होऊन गल आमही मबईतील समसयाबाबत नहमीच तावातावान बोलतो पण अडचणी काय असतात ह मी पिहलयादा तया गावात पािहलया दोन वळचया अ ासाठी झगडणारी िचमरडी मल साधया सवचछतागहाची नसलली वसथा रोजचया जगणयासाठीची धडपड ह पािहलयानतर आमही सवारनीच या गावचा कायापालट करणयाचा सकलप कला आवहान मोठ होत पण तयासाठी मानिसक तयारीही कली होती गली सहा वष करवाळशी भाविनक नात िनमारण

आिण गावाच नशीब पालटल

झालला शरद श ी सागत होता

िवकासाचया नावावर अगोदर अनकदा फसवल गललया गावातील लोकाचा िव ास िजकण हच सवारत मोठ आवहान होत सवतचया िखशातील एनएसएसमधन िमळणार पस एकतर जमवत सवचछतागहाच काम हाती घतल घरी कधी झाड हातात िव ाथ हातात फावडा कदळ घऊन साथी हात बढाना महणत कामात जपल तयानतर सर झाला िवकासकामाचा सपाटा आिदवास ना फळ भाजया याच बी वाटप करन लागवडीसदभारत मागरदशरन गावातील मिहलाना कागदाचया िपश ापासन त सणासदीला लागणार सामान बनवणयाच परिशकषण मोतीिबद िकवा कनसरची पराथिमक लकषण जाणवणा-या गावक-याची मनधरणी करन मबईत तयाचयावर यशसवी उपचार िव ाथयारना िशकषणाची गोडी लागावी यासाठी परय आता गावाचा बराचसा चहरा या िव ाथयारनी बदलन टाकला आह आमच काम इथच सपलल नाही या सपणर गावाला सवतचया पायावर उभ कलयानतरच आमच िमशन िवहलज डवहलपमणट यशसवी होईल आिण तयानतरच आमही पढचा िवचार कर िव ाथयारनी सवतचया िखशातन पस काढन गावात दोन िशलाई मिशन घऊन िदलया आहत तयातन बनणा-या कापडी िपश ा कागदी िपश ा कॉलजच िव ाथीचर काय आमच पराधयापकही आनदान घतात यातन अनक घराना रोजगार िमळाला आह यवा जागर परसकारातील पस पॉकटमनी यातन िव ाथयारनी या उपकरमासाठी पस उभ कल पण काम कठही थाब िदल नाही या समाजसवतन आमचया िव ाथयारचया चहऱयावर िदसणार समाधान माझयासाठी खप मोलाच आह अस कॉलजमधय एनएसएस समनवय डॉ कोलत यानी सािगतल कॉलजचया सहकायारिशवाय ह सार शकय नसलयाचा उललखही कोलत आवजरन करतात दशाचया िवकासात आपण खारीच वाटा उचलतोय याच या सवर िव ाथयारचया चह-यावर िदसणार समाधान एनएसएसचया माकारचया िकतयकपटीन अिधक आह टीम वकर मळच

करवाळ गावातील आिदवास सोबत काम करताना आयषयाकड बघणयाचा नवा द ीकोन िमळाला कसीचया एका एनएसएस यिनटन जो परय कला तयाचप तीन परतयक कॉलजन आपापलया परीन असा एखादा उपकरम हाती घतलयास कोणतयाही सरकारी मदतीिशवाय गरामीण भागाचा कायापालट करण शकय आह - परवीण मळय

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दहरी कातरी आउटसोिसगची गलया बधवारी भारतीय आयटी उ ोगात अचानक हलचल झाली राग हतबलता अगितकता अशा सिमशर भावना कत कलया जाऊ लागलया पवीचयार अमिरकन अधयकषाचया िनवडणकामधय आऊटसोिसरग या िवषयी आवाज उठला होता पण िनवडणका सपताच हा िवषयही थाबला होता तयाचमळ भारतीय कमपयटर उ ोगातील काळजीच वातावरण िनवल होत आता १०० पकी ३७ िसनटचया िनवडणका नोवहबरमधय यऊ घातलया आहत तयामळ अमिरकन राजकारणी परत एकदा आम आदमीचया िजवहाळयाचया िवषयाचया शोधात होत अमिरकतील सधयाचया आिथकर पिरिसथतीत वाढतया बकारीत अडकललया आम आदमीचया सवारत जवळची टाळया िमळवणारी घोषणा महणज आता आमही आऊटसोिसरग होऊ दणार नाही हमखास मत िमळवणाऱया अशा घोषणा जगातील कठलया राजकारणयाला मोह पाडणार नाहीत

भारतातील आयटी उ ोग भारतातील आयटी उ ोग आज ६० िबलीयन डॉलसरचयावर गला आह आजही तो वषारला २० त २२ टकक इतका वाढतो आह अथारत हा आकडा मोठा वाटत असला तरीही तो जागितक आयटी उ ोगाचया कवळ ५ टकक स ा नाही तयामळ जागितक राजकारणावर परभाव करणयाची कषमता अजनही या भारतीय उ ोगात नाही नसकॉमचया अदाजापरमाण २०२० पयरत हा भारतीय उ ोग कदािचत आजचया ४ पट मोठा महणज २२५ िबलीयन डॉलसरपयरत पोहोच शकल आजचया भारतीय आयटी उ ोगाचया ६० टककयापयरतचा वाटा एक ा अमिरकन बाजारपठतन यतो महणजच २०२० पयरत अमिरकतन भारतीय आयटी उ ोगाला १५० िबलीयन डॉलसरपयरत धदा िमळण आवशयक आह अमिरकन अधयकषाचया गलया २-३ मिहनयाचया वकत ामळ महणनच भारतीय उ ोगात थोड िनराशच व भीतीच वातावरण आह अथारत ही भीती आह ती उ ोगात होणाऱया वाढीची पण तयाहनही राग आह तो जया अमिरकन आजपयरत जगाला जागितकीकरणाच खलया बाजारपठच अथरकारण िशकवल तीच अमिरका आता सवत मातर तया िशकवणीचया बरोबर उलट कती करताना िदसत आह अमिरकचया दटपपीपणाचा राग बऱयाच भारतीय िवचारवताना आला आह भारतान मातर अमिरकन उ ोग तयाची उतपादन या सवारना भारतीय बाजारपठ उघडी करन ायची अगदी तयाचा भारतीय उ ोगाना तरास झाला तरीही आिण अमिरका सवत मातर अमिरकन कपनयाना कायद करन भारतात धदा पाठवणयापासन रोखणार भारतीयाच िवहसा भरपर महाग करणार व सवतचया अथरकारणातील खलपणा सपवन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सरकषण िभती उभया करणार गलया काही मिहनयात अमिरकतील िबकट आिथकर पिरिसथतीमळ काही मोठ अमिरकन उ ोग आपलया आयटीमधील गतवणकीला कातरी लावत आहत तयामळ २०१०-११ या वषारतच भारतीय आयटी उ ोगाचया वाढीवर लकषणीय पिरणाम िदसणार आह दबळा होत जाणारा डॉलर ही आणखी एक मोठी काळजी आह अशा पिरिसथतीत अमिरकन सरकारन आऊटसोिसरग िवर खरोखरच कायदा आणला िकवा आऊटसोिसरग करणाऱया कपनयाना करसवलती न दणयाचा धाक ह सरकार घाल लागल तर भारतीय आयटी उ ोगावर याचा नककीच वाईट पिरणाम होईल

ओबामा काय महणाल गलया बधवारचया िनवडणक सभमधय ओबामानी अमिरकतील बरोजगारीब ल िचता कत करताना अमिरकन उ ोजकाना धमकी वजा इशारा िदला सधयाचया अमिरकन आिथकर पिरिसथतीवर मलमप ी करणयासाठी अमिरकन सरकार ३५० िबलीयन डॉलसरचा एक पलन पढ रटणयाचा परय करीत आह तयामधय साधारण २०० िबलीयन डॉलसर करसवलतीचया रपात अमिरकन उ ोगाला दणयाचाही िवचार आह या करसवलती उ ोगाना ह ा असतील तर उ ोगानी रोजगार िनिमत करण आवशयक आह अस ओबामाच महणण आह ही रोजगार िनिमत करणयासाठी अमिरकन उ ोगानी नवीन पलटसमधय गतवणक करावी व अशा नवीन पलटसमधय नवीन रोजगार उपलबध करावा अशी अपकषा आह पण जर ह उ ोग आपलयाजवळील काम अमिरकन लोकाना न दता अमिरकबाहर पाठवत असतील तर तयाना या २०० िबलीयन डॉलसर कर सवलतीचा फायदा दणार नाही अशी घोषणा ओबामानी कली

मळात आऊटसोिसरगची सरवात झाली ती अमिरकन कपनयाना जासत नफा िमळावा महणन जया कामाला अमिरकत १०० डॉलर खचर होतो तच काम भारतातन िकवा चीनमधन ४० त ५० डॉलसरमधय करन िमळत असल तर तयामळ अमिरकन कपनयाचाच नफा वाढत होता व तयामळ वाचललया नफयाची गतवणक अमिरकन कपनया नवीन उ ोगात करत होतया पण गलया २ वषारत अमिरकन आिथकर ससथातील सकटामळ बाजारपठतील गतवणक योगय पसाच कमी झाला

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व तयाची झळ एक एक करत सवरच उ ोगाना बसली बद होणार उ ोगधद व तयाना सावर न शकणारी अशकत झालली आिथकर बाजारपठ अशा दहरी कातरीत अमिरका सापडली बरोजगारीच परमाण कधी नवह त २ आकडी सखयपयरत फगल िवशषत मधयमवगीयारत बरोजगारी वाढली व तयानी चढवललया आवाजाकड अमिरकन राजकारणी लोकाना लकष ावच लागल काही दशकापवीर जपानी मोटारगा ानी अमिरकन बाजारपठ काबीज करायला सरवात कलयावर तयाचा पिरणाम अमिरकन कार उ ोगावर झाला पण तयावळी बरोजगार होणाऱयामधय कामगाराची सखया जासत होती आता पाढरपशा लोकाचया नोकऱया भारतात जाऊ लागलयावर तयाचा आवाज खास करन िनवडणकाचया काळात अमिरकन राजकारणयाना ऐकावाच लागला या सवारचा पिरणाम महणन अमिरकन अधयकषाना आपलया डमोकरटीक पकषाला मत िमळवणयासाठी आऊटसोिसरगब ल अशी वकत करावी लागली

अमिरकत व भारतात काही लोकानी रा ाधयकषाचया या घोषणचा वगळा अथर लावला आह तयाचया मत रा ाधयकषाचया घोषणचा भारतात होणाऱया आऊटसोिसरगवर काहीच पिरणाम होणार नाही कारण करसवलतीचा नकार कवळ अमिरकन बहरा ीय कपनयासाठीच आह गलया िकतयक वषारत िसटीबक जी इ सारखया मो ा अमिरकन कपनयानी आपलया उ ोगाच जाळ जगातील ७० त ८० दशात पसरवल आज अमिरकन कर काय ापरमाण अशा अमिरकन कपनयानी बाहरचया दशात कमवललया फाय ावर तयाना अमिरकत टकस भरावा लागत नाही अशा बऱयाच अमिरकन उ ोगानी परदशात (जयामधय भारतही आह) उ ोग बाधन आपल नफयाच परमाण वाढवल पण हा पसा अमिरकत परत न आणलयामळ तयाना अमिरकत कर भरावा लागला नाही व महणनच या कपनयानी अमिरकऐवजी अनय दशात रोजगार िनिमत कली यावर उपाय महणन अशा कपनयाना करसवलती नाकारणयाची घोषणा झाली असलयाचा शोध काही िवचारवतानी माडला आह भारतीय आयटी उ ोगाला यामळ नकसान न होता फायदाच होईल असही काह ना वाटत कारण करसवलत न िमळणयाचया भीतीन जर आयबीएमन आपला भारतातील आयटी उ ोग कमी कला तर त काम भारतीय आयटी कपनयाना िमळ शकल याउलट काही भारतीय आयटी कपनयानी आता आमहीच अमिरकत जाऊन तथ रोजगारिनिमत करतो महणज राजा आमचयावर महरबान राहील अशा घोषणा करणयास सरवात कली आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

परतयकषात काय होऊ शकल आज अमिरकतील राजकारणयासमोर ढासळणारी िकवा न सावरणारी अथर वसथा इराक-अफगाण य ावर होणारा वारमाप खचर व लोककषोभ सतत वाढणारी बरोजगारी व तयामळ वाढणारी गिरबी अस पर उभ आहत या सवारवर मात करणयाचा जालीम उपाय कोणाकडच नाही नोवहबरमधय िनवडणका समोर उभया आहत िसनटचया जागा िजकलया नाहीत तर रा ाधयकषाचा पकष िसनटमधय अलपमतात जाईल व तयामळ रा ाधयकषाना आपलया योजना पढ रटायला व अमिरकवर राजय करायला जड जाईल िनवडणका िजकणयासाठी लोककषोभ िनवडण अतयत जरर असत व त कमीत कमी वळात साधय करायच असल तर गललया ८४ लकष नोकऱया तमहाला परत िमळवन दतो यापकषा परभावी घोषणा कोणतीच होणार नाही अमिरकचया अधयकषानी याच िवचारान अशी घोषणा कली ओटायो या राजयातही िनवडणका आहत तथील राजय सरकारन सरकारी उ ोगाना आऊटसोिसरगवर बदी घालणयाचा कायदाच पास कला

भारताचया द ीन ओटायो ह ५० पकी एक राजयच असल व तया राजयातन भारतीय आयटी कपनया जासत वसाय करत नसलया तरी अशा काय ामळ आपलयाला पाढरपशा वगारची मत िमळतील अशी भावना इतर राजय सरकाराची झाली तर ही राजयही यतया १ मिहनयात अस कायद करतील ५० पकी २० राजयानी जरी अस कायद आणल तरी तयाचा पिरणाम भारतीय आयटी उ ोगावर होईल ददवारन अशा काय ामळ अमिरकन बरोजगाराचया सखयत फारसा फरक पडणार नाही पण स ाधारी पकषाला मत िमळणयास मातर तयाचा फायदा होईल भारतीय आयटी उ ोगान अशा काय ाकड एक सधी महणन पाहण गरजच आह आजपयरत भारतीय आयटी उ ोग हा अमिरकन बाजारपठवर पणरत अवलबन होता पण एककाळी ८४ टकक उ ोग हा अमिरकतन यत होता तयाचा वाटा आता ६० टककयावर आला आह याचाच अथर भारतीय उ ोग जगातील अनय दशातील बाजारपठतही परवश कर लागला आह गलया २-३ ितमाहीतल आयटी कपनयाच जाहीर झालल आकड हच दशरवतात आखाती दशातन यणारी मागणी सतत वाढत आह आज याच दशाकड भरपर पटरो डॉलसर आहत व नवीन अरब िपढीला मािहती ततरजञानाच महततवही पटल आह तयामळच आखाती दशात भरपर सधी उपलबध आहत भारतीय कपनया आज आिफरका व लटीन अमिरका ाही खडाकड पाहत आहत बराझील िचली द आिफरका नायजिरया घाना किनया अशा ५० दशामधय आज भारतीय आयटी कपनया पोहोचत आहत सधयाचया जागितक आिथकर मदीची झळ या दशाना फारशी लागलली नाही व तयामळच

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

या दशाचया अथर वसथा झपा ान सधारणयाचया मागारवर आहत

आजपयरत भारतीय आयटी कपनयानी िमळवलला अमिरकतील अनभव या दशाचया बाजारपठत वापरला तर तयाचा फायदा तया दशाना व भारतीय आयटी कपनया या दोघानाही होईल पवकर ड चीन मलिशया जपान ह दशही पढ यत आहत चीन व भारत या दोन दशानी परसपरावर िव ास दाखवन या व अनय उ ोगात एकमकाना मदत कली तर एक मोठी आिथकर रीतया सम परचड बाजारपठ िनमारण होऊ शकत रिशयासारखा खडपराय दशही आपली आिथकर वसथा सधारत आह व तयानाही भारतीय तजजञाची गरज भासणार आह महणजच उ ोग वाढीमधय अमिरकन नकार िदला तर ती एक सधी साधन भारतीय आयटी उ ोगान जगातील अनय बाजारपठा काबीज करण जररीच होईल तया द ीन काही आयटी कपनयानी मोचबारधणीस सरवातही कली आह याचबरोबर कवळ कर सवलत नाही महणन अमिरकन उ ोग भारतात होणार आऊटसोिसरग थाबवणार नाहीत जागितक सपधतर जर अमिरकला यरोप-चीनशी टककर

ायची असल तर भारतातील आऊटसोिसरग आज तरी अिनवायर वाटत आह त कल नाही तर अमिरकन कपनयाच नफयाच परमाण घटल व कराचही अमिरकला या उ ोगाकडन कर वसली हवी असल तर तयानी नफा िमळवण आिण आऊटसोिसरग करण जररी आह

अथारत नोवहबरमधय जवहा अमिरकच अधयकष भारतभटीवर यतील व अमिरकन उतपादन अणऊजार भट ा भारतीयाना िवक लागतील तवहा भारत सरकारनही तयाना ठणकावन सागण गरजच आह की जर तमही भारतात आऊटसोिसरग करणयावर बदी घालत असाल तर अमिरकन अणऊजार भट ा आमहाला नकोत अमिरकतील भारतातील अशा सभा परोजकटसच आकड बिघतल व तयामळ अमिरकला होणारा फायदा बिघतला तर बहधा अमिरकच अधयकष भारतातील आऊटसोिसरग अमिरकला कस चागल आह हच अमिरकत परत जाऊन अमिरकन कागरसला पटवन सागतील अथारत तोपयरत िसनटचया िनवडणकाही सपलया असतील

परवा टी वही चनलवर य क च माजी पतपरधान टोनी बलअर याची मलाखत ऐकली तयानी पाि मातयाना िदलला इशारा फार महततवाचा आह त महणतात की गली दोन शतक पाि मातय एवढ बलवान झाल होत की जगाचा सवर इितहास तयानी तयाचया द ीकोनातन बिघतला व िलिहला पण २१ चया शतकाचा इितहास मातर भारत व चीनच लोक तयाचया द ीकोनातन बघणार व िलिहणार आहत व आपण सवर तो वाचणार आहोत - दीपक घसास

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

पयरटनाचया नकाशावर महारा

िदवाळीचया स ीमधय उ रत हिर ार ऋिषकश निनताल मसरी कठही जायच ठरल की महारा ातील हरह री पयरटक नवी िदललीत थाबनच पढ जातो तयामळच िदललीतल पराच थमान पाहन तयाचया मनात थोडी भरात िनमारण झाली आता महारा ातला टिरसट तयाच पलनस बदलणार काय अशी शका उ रतलया टर ऑपरटरनाही सतावत असल उ रतील राजयापरमाणच कनारटक करळ आधर परादशच टर ऑपरटरही महारा ातील पयरटकाकड डोळ लावन असतात पण इतर राजयातलया पयरटकाचया िलसटमधय महारा ाचही असच सथान असत का

महारा आिण गजरात या राजयाकडन दशभरातील िकतयक पयरटनसथळाना मोठ उतप िमळत दश-िवदशापरमाणच महारा ातील सथळानाही इथलयाच पयरटकाची मोठी झबड उडतच रमणीय िकनार आबा-नारळाचया बागा आिण खाणयािपणयाची चगळ असलली िवसतीणर कोकण िकनारप ी महाल मी-रकाळा तलाव-जयोितबा याच कोलहापर तरयबक र-पचवटीच नािशक रायगड-राजगडसह अनक िकलल अिजठा वरळ लणी तसच उलकापातापासन तयार झालल लोणार सरोवर आिण औरगाबाद चमचमती मबापरी आिण ताडोबा तसच सतरयामळ परिस झालल नागपर अशी अनक पयरटनसथळ ह महारा ाच वभव पण सरसकट परतयक िठकाणच पयरटन समाधानकारक ठरलय का

एवढ उपजत वभव आिण दातततव असलल पयरटक असलयान पयरटनाचा िविश प तीन िवकास वहायला हवा होता पण अजनही पायाभत कषतरामधय बरच काही करण बाकी आह याची तीवर जाणीव होत खास करन करळ आधर मधय परदश याचया तलनत आपलयाकड अजन बरच काही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

करायच बाकी आह ह सप िदसत कोकणप ीमधय सथािनकाचया सहकायारन एमटीडीसीन नयाहरी व िनवास योजना सर कली आता िकतयक घरावर एमटीडीसी मानयतापरा अस फलकही िदस लागल आहत करळपरमाणच कोकणालाही िकनारप ीच अगभत स दयर लाभलय तयामळच अशा योजना आिण न ान सर झाललया हॉटलसमळ ितथ पयरटनास परचड वाव आह अस मानल जात पण परतयकषात तया गतीन हा िवकास झालला आढळत नाही

बहताश िठकाणी सवारत मोठी अडचण आह ती सवचछ परसाधनगह आिण सयोगय रचना असललया खोलयाची आघोळ आिण परसाधन या दोन परमख मलभत गरजा कदरसथानी असतात नमका याच गो चा अभाव असतो कोणतयाही एसटी सटडवर परसाधनगहाची िसथती शोचनीय असत मबई-गोवा महामागारवरील िकतीशा हॉटलसमधय ी-परषासाठी योगय परसाधनगह असतात मबईतन शकडो आरामबस कोकणचया िदशन रवाना होतात पण रातरीचया जवणाचा पिहला थाबा या बसगा ा िजथ घतात तया हॉटलसची िसथती फारच दयनीय असत कवळ नाईलाज महणन लोक ितथ काहीबाही घशाखाली उतरवतात

नयाहरी िनवासाचया सोयी सर होऊनही आपलयाकड आजही पयरटकाना पसतीकरम अिधक िमळत नाहीत करळसारखया िठकाणी होम-सटमधयही हजार त दहा हजारापयरतच पयारय उपलबध असतात कोकणात मातर आजही थरीसटार हॉटलसचा दजार िततकासा समाधानकारक नसलयाच मत पयरटन ावसाियक सदीप भजबळ कत करतात करळमधय रमपोटी दोन त तीन हजार रपय भरणारा पयरटक कोकणात पस काढायला का राजी नसतो याचाही िवचार आपण करायला हवाच पण तयाचबरोबर आपलयाकड परक पायाभत सिवधाही परिवणयाची गरज आह याकड त लकष वधतात

तळकोकणातील पयरटनासाठी मबईहन जाताना रलव वा रसतयाचया पयारयापकषा गो ापयरत िवमानान जाऊन पढ टकसीन जाता यईल का हा पयारयही तपासन पहायला हवा गो ातन सथािनक टकसीच घयावी लागत पण तरीही हा पयारय उपयकत ठर शकतो अशा सिकटसचा िवचार करन सरकार एमटीडीसी िकवा अनय ावसाियकाकडन टर पकजसच परमोशन होणयाची गरज आह अस मत टर ऑपरटसर कत करतात

यात तथय आहच मधय परदश टिरझम असो नाहीतर कनारटक ितथ अशा परकारची पकजस

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

उपलबध असतात परसगी खासगी हॉटलसच पयारयही पढ कल जातात महारा ात मातर अशा िमशर पकजसच परमोशन िततकया परमाणात कल जात नाही अशी सिकट िवकिसत करायची तर पयरटकाना एखा ा िठकाणी िनवास करता यईल आिण प ास-शभर िकलोमीटरचया परीघात िविवध िठकाणी भरमती करता यईल याचा िवचार कदरसथानी असावा लागतो मालवण तारकल आबोली कोलहापर पण अशा परकारच सिकट तयार कलयास पयरटकाना िकनारप ी कोकणचा घाट कोलहापरसारखा दशावरचा परदश अस सदर कॉिमबनशन पकज िमळ शकत िशवाय यताना एकसपरसवमाग झटपट परवासही होऊ शकतो अस टसर आयोजकापकी िवनय मोडक यानी सािगतल

एकणच कोकण ह पढील पाच-दहा वषारत चागल पयरटन कदर बनल असा िव ास महारा टर ऑपरटसर असोिसएशनच िनतीन माहलकर यानी कत कला आमही बाहरचया राजयातील टर ऑपरटसरमाफर त ितथली बिकग करतो तयाचपरमाण इतर राजयातन आमचयामाफर त महारा ाची बिकग वहावीत यासाठी आमही परय शील आहोत असही तयानी सािगतल

महारा ह परगत राजय महणन खयाती असनही आजही बहताश िठकाणी िभकारी लटार याचा सामना परतयकाला करावा लागतो बकायदा टकसीवाल अववाचया सववा रट लावणार हॉटल एजनट तसच जया वसतसाठी तो परदश परिस आह तीच वसत बनावट सवरपात िवकन श ा लावणार िवकरत याच लकषणीय परमाणही पयरटनिवकासात अडथळाच ठरत महाबळ रला परतयक पॉइनटच टकसीभाड िनि त करणयात आल आह परतयक हॉटलमधय तयाच फलकच रगवल आहत साहिजकच रटवरन घासाघीस िकवा बनवाबनवीच परकार होत नाहीत पयरटक-टकसीवाल याचयात िव ासाहरता वाढीस लागत पण असा परकार सवरतर आढळत नाही आिण पवरिनि त दरापकषा लबाडणयाचच परकार अिधक ऐकायला िमळतात

नागपरपासन ताडोबा ाघर अभयारणयात िफरायला जाणार अनक िनसगरपरोमी आहत पण मधय परदशात कानहा िकवा बाधवगडमधय जी पयारवरणाची िशसत पहायला िमळत तसा आगरह आपलयाकड धरला जात नाही अशी खत अनक पयारवरण अभयासक कत करतात

नािशक कोलहापर िशड यासारखया िठकाणी धािमक पयरटनास खप वाव आह िशड मधय आधर परदशातन भरपर भकतगण यत असतात पण धािमक पयरटनालाही पायाभत सिवधाची जोड

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दणयाची आवशयकता आह ह आपलया गावीच नसत शकराचया दवसथानापाशी दध पाणी याचा मोठा वापर होणार असल तर त वाहन नणयासाठीही योगय वसथा असायलाच हवी पजा-अचार सािहतय याचया िवकरीचया दकानाची तसच िविश िदवशी भकताचा महापर आलयावर रागासाठीही योगय वसथा करायलाच हवी शगावसारखया दवसथानानी याची चागली उदाहरण घालन िदली आहत िशवाय तयानी मधय परदशसारखया िठकाणी आपलया िनधीतन भकतिनवास उभारणयाच औिचतयही साधल आह धािमक पयरटनापरमाणच अगरो टिरझम मिडकल टिरझम या सकलपनाही आता जोर धरत आहत महाबळ रचा सटरॉबरी महोतसव नािशकचा वाईन फिसटवहल हा तयाचाच भाग आहत कदािचत र ािगरी िदवआगरातही आमर महोतसव वहायला हरकत नाही मबई पण याचया आसपासचया परीघात गलया समार दहा वषारत िरसॉटरसची सखया वाढली आह जवळचयाच िठकाणी वनड िपकिनक करणारा मोठा वगर असतो साहिजकच िरसॉटरसचा धदा चागला होतो पण तयाची योगय दखभालही राखावी लागत िरसॉटसरकड कटबाबरोबरच एक ा-दक ाचाही ओघ मोठा असतो परतयकाचया मजामसतीचया कलपना वगळया असतात तयातनच िकतयकदा िरसॉटसरची दखभाल साततयपणर रीतीन होत नाही मग कटबाचा पयरटकवगर यापासन दरावतो मबई-पणयापासन जवळ तरीही रमणीय अशी माथरान-महाबळ रसारखी िहलसटशनस िबरिटशानी िवकिसत कली ती आजही तयाच सथान िटकवन आहत ददवान आपण या तोडीची पयरटनसथळ िवकिसत कर शकललो नाही असलीच तर फारच थोडी खासगी सवरपात ठाण नािशकपासन जवळ असललया जवहारमधय अशा पयरटनसथळाचया िवकासाची कषमता होती पण तयाचा सयोगय वापर आपलयाला करता आलला नाही पयरटनाचा िवकास हा सथािनक जनतचया िजवावरच झाला पािहज यात शका नाही तयामळच तया तया पिरसराच विशष ितथल लोकजीवन खा ससकती ह सारच जपायलाच हव

पयरटनाचा वसाय हा पणरपण िव ासावर बतलला असतो एकदा फसवला गलला पयरटक पनहा यणार नाही आिण तयाचया नातलगानाही तमचयाकड पनहा पाठवणार नाही पण ह लकषात न घता सोनयाच अड दणारी क बडी कापणयाचा परकार िकतयक ावसाियक करतात आिण तयातन पयरटन मातर बदनाम होत महारा ाचा पयरटन नकाशावरचा चहरामोहरा बदलला तरच इतर

राजयातल लोक िव ासान आपलयाकड यऊ लागतील - समीर कव

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सास सन नातसबध व कटबसवासथय बायको ( ी) ही कषणभराची प ी व अनतकालची माता असत सवामी ितनही जगाचा आईिवना िभकारी ही वचन िनतात सतय आहत कटबाचा कदरिबद असलली ही ी जवहा सनरपी दसरी

ी घरात यत तवहा ितची मानिसकता कशी बदलत अथारत अतयत परमान आदरान नीटच नात जोपासणाऱया पषकळ ि या आहत मातर सासबाई ही उपाधी लागली की स ा मानपान व अपकषा आिण तलना या िवकारामळ कटबात नककी ताण यतो याउलट सास सना सजञ समजस असतील तर घरात सवगर उतरतो व सवारचीच वाटचाल अिधक सलभ व यशसवी होत ह जर नसल तर सर होत घसमट जयात कधी पयारय सापडतात तर कधी क डीपलीकड वा ास यत नाही सतत ताणात जगाव लागत हा लख कोणतयाही पवरगरह दिषतातन िलिहलला नाही माझया िनरीकषणातन व काही वषारचया समपदशनाचया अभयासातन िवचार माडल आहत लगनाचा सरळ अथर तडजोड व कटबातील नाती कौशलयपणर साभाळण जया वातावरणात व ससकारात आपण वाढलो आिण आपलया आई-विडलानी नाती कशी साभाळली ह पाहन नकळतपण नाती साभाळणयाची कलपना तयार होत व आपलया कवतीपरमाण अमलात यत सजञ लोक जथ राहतील तथ ही कौशलय िनरीकषणातन आतमसात करतात परतयकष नवीन कटबात गलयावर कसोटी लागत दोनहीकड सयम सामजसय व दयाळपणा असल तर वाटचाल सोपी जात मखयतः सास सनची कडली जमत असल तर कटबाच भागयच पण नसल तर नवरा या बाप ाच काय हाल वणारव वगवगळया घरातील परसग बघ या या घरातील सासबाई अगदी मॉडनर इगरजी यणाऱया सनबरोबर शॉिपग िसनमा नाटक हॉटिलगमधय भाग घणाऱया एकमक चया सा ा नसणाऱया सनला जीनस िवकत घणाऱया सगळ कस छान छान आता नवऱयाला यापकषा काय पािहज या कटबातील ही पिरिसथती फार काळ िटकली नाही िजथ सपस कॉिनफलक ट सर झाली तथ सघषारला सरवात सपसची अमलबजावणी झाली असती तर एकमक ची िकमत रािहली असती तयामळ सर झाल टाळण वळीच सवादान परश न न सोडवलयामळ दरावा झाला

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हा िवनोदी परसग पाह घटना परदशातील दोनही बाहर सथाियक अिधक वाणासाठी सनचया माहरी सवारना जवायला बोलावल िवहीणबाईनी आनदान सवागत कल व बसायला सािगतल मलीचया सासबाई एका सोफयावर 90 अशाचया कोनात ताठ बसलया चहऱयावर परीटघडी बघणाऱयाला वाटाव की पतळा बसवला आह याचया यजमानानी मलान खण करन सािगतल िवहीणबाईही अहो िनवात बसा महणालया पण छ आता सनचया माहरचया मडळ ना हस यऊ लागल गपपा मारताना इतर मडळ ना अवघडलयासारख झाल जवण झाली या ताठच जावयाला वाण दऊन झाल यजमानानी िवचारल अग तला काय झालय मोकळपणान बोल यावर महणालया माझा मान परथम मी नाही ठवला तर कोण ठवणार मी मलीची सास आह ह

ा ाना कळल पािहज यावर यजमानानी मातर लवकर घरी परतायचा िनणरय घतला ही गमतही अमिरकतील भारतातन सासबाई सनकड काही मिहनयाकिरता गलया या आजी चागलयाच व होतया मलाच घर खपच मोठ दमजली एकदा सनची नकतच लगन झालली मतरीण नवऱयासह दोन िदवसाकिरता आली खप वषारनी भटलयान गपपा झालया जवण झाली पाहणयाना गसटरम िदली होती सासबाईची खोली तयाच मजलयावर दसऱया टोकाला होती तयाना वयान िनदरानाश होतो व ऐकही कमी यायच रातरीची जाग आली की तया वऱहा ात जपमाळ घऊन यरझाऱया घालीत सकाळी सगळ उठल नाश तयाला सगळ बसलयावर आज नी िनषपापपण जोडपयाला िवचारल बरय ना महटल मला रातरीची काही झोप लागत नाही रातरी यरझाऱया घालत होत तर तमचया खोलीत िदव कधी चाल कधी बद तवहाच िवचारणार होत की काही हवय का ह वाक य ऐकलयावर जोडपयाच चहर गोरमोर झाल सन मलगाही सकोचन गल परसग तसा साधा सनन दयाळपण सोडन ाव तच बर नाही का आता या घरात सासबाई कटबपरमख आहत मलगा आईचया हातात पगार दतो सनही दत सनला रोज िरकषाला हातखचारला पस दतात ितला हौसमौज करायची असल तर सासला िवचाराव लागत मलगा बायकोला ज घईल तशीच वसत आईला घतो तो आईचा िनयम आह सनचया माहरी काही आहर करायचा असलयास सासचया शबदापलीकड जाता यत नाही नवरा दोघ चया भानगडीत पडत नाही सनन पषकळ सयम ठवला नवऱयाला गोडीत सागन पािहल तयाचया मत ही समसयाच नवहती पढ सनचया तबयतीवर पिरणाम होऊ लागला डोकदखी अधरिशशी व नराश य आल तयावर गोळया सर झालया नवरा ह तटसथपण पाही ितन माहरी

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जायचया गो ी कलया तोवर एक मलगी पदरात होती एकदा माहरी गली तर आई-विडलानी िहलाच पडत घयायला सािगतल िहन नवऱयाला वगळ राह सचवलयावर विडलाचया माग आईन मला वाढिवल तवहा ितचा शबद शवटचा राहील तला वगळ वहायच तर ताबडतोब िनघन जा सािगतल ही गो सधयाचया काळातली आता या कटबात पाहा मल आईची परचड काळजी घणारी आईची हौसमौज परवणारी आईला िहडण िफरण व िसनमाची परचड आवड राजसथान असो की िसगापर असो नाव काढल की ितकीट तयार आईसाहबाना मातर सवयपाकाची माणसाची अिजबात आवड नवहती भाविनकता व माया याचा चागलाच दषकाळ होता पढ मलाची लगन झाली मलगी सासरी गली सना दोघी बडब ा लाघवी तयानी जीव लावायचा जीव तोडन परय कला वातावरण आपलस कल आजबाजला चागल सबध जोडल घरात ग डस नातवड आली या आजीबाईच मन मातर िसनमा व टीवही सोडन कशात लागत नस सना नोकरीचया होतया घरात कामाची बाई मल साभाळणाऱया बाईनी कोणतया चका कलया ह आवजरन सनाना सागत पण सवतः नातवडाकड लकषही दत नसत सनानाही कधी आजारपण यायची नोकरीचा ताण जाणवायचा तवहा याची वागणक पणर कोरडी आपलयाला काही माहीत नाही अस वागायचया सवयपाकापासन कशातच आपणहन मदत नाही अगदी िवनती आजरव कली तर एखादाच पदाथर करणार सनन अित झालयावर एकदा िवचारल की मल लहान असताना काय जवत होती तयानी ताबडतोब उ र िदल मला ठरािवक चार पदाथर यतात मला सवयपाकाची आवड नाही फारशी गतीही नाही मातर वगवगळ पदाथर खायला आवडतात घरी नाहीतर बाहर आता तमही सगरणी असताना मी कशाला लकष घाल एकदा एका सनन ह ान आमटी करा सािगतलयावर यानी चाळीस वा ा साबार कल सगळयानी डोक याला हात लावला आज ची तबयत मातर उ म रोजच जीम िफरण सहली चाल घरात मातर कठ काय ह माहीत नाही िकवा मी ऐकल नाही ह चाल लाघवी नातवड खळायचा आगरह करीत तर याना लहान मलाशी कस बोलाव ह माहीत नाही याच आजी मलीकड गलया की जावयासाठी गोडधोड जवण करायचया सरवातीला सनाचया माहरचयानी खप लाड कल पढ या तयाचयाकडन फोनची िबल भरण अशी काम करन घऊ लागलया सवारचया लकषात आल की एष आिण आराम हच आयषय असणाऱया कत साठी आपणाकड फार वळ व शकती नाही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आपलया भारतीय ससकतीत या गो ी उघडपण बोलणही कठीण न जाणो मलगी व जावयाच िबनसायच पढ सनानी वगळी घर कली जी सन सवजातीय होती तथ या बसन रहात व अपकषाही ठवत िजथ परजातीय होती ितथ थोड नमत घत कोणीही समजसपण काही सागाव तर उ र दत नसत न बोलता तकर काढत मल परोपरीन सागायची की सप बोल गरसमज कर नको पण मलाकडही दलरकष कलयान मलही दलरकष कर लागली याना वाट लागल की सनानी तयाच कान भरल आहत मला-सनातही वाद आल पण मोकळया सवादाअभावी ह होतय हही समजत नवहत तरीही कोणी काम सािगतलच तर कणाकडन तरी करन मोकळ होत असत व आपलया कातडीला धकका लावत नसत या धोरणान सना नातवडाच हदय तयाचया बाबतीत कोरड होऊ लागल मल मातर पषकळ भरडली व आपण कतर नीट करनही ह काय चाललय ह समजनास झाल एक महण आठवली झोपललयाला जाग करता यत पण झोपच स ग घतललयाला नाही आता कोणताही माणस पिरपणर नसतो तवहा सयम सवाद व सवदनशीलता या ितरसतरीन गो ी सोपया होतात वरील उदाहरण िवनोदी असो वा गभीर असो दोनह नी कलह होतोच िकरकोळ वाटणाऱया गो ी जस कोणाला डब-बाटलया जमवायचा छद कोणाला सनचया कप ाची जाडीची िदसणयाची तलना ह पाहता हा िवषय अिजबातच सोपा नाही या पिरिसथतीतील परषाची भिमका पाह 1 नवरा व तयाची आई याच नात भाविनकदष ा सवारत जवळच नवऱयाला आईला काही सागण ह दखावणयासारख वाटत िकवा आता वाढललया वयात काय सागायच तयापकषा आपलया बायकोन अशी पिरिसथती असल ती न करकरता साभाळावी सवतः सासशी जमवन घयाव 2 िजथ सासर असतात त बऱयाच वळा समजतीच धोरण घतात व बायकोला चार शबद सागतात परसगी कटबासाठी बरीच काम सवतःहन करतात सनो शािबदक आधार दतात 3 िजथ सासबाई एक ा आहत तथ पिरिसथती िबकट होत मलाची पिरिसथती ढोलक यासारखी होत कठन थाप बसल याचा नम रहात नाही तयाला सवाद करनही बदल झाला नाही तर तयाचा आई बायकोशी सवाद कमी होतो भाविनक दरावा वाढत जातो मलगा कामािनिम

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

बाहर राहतो सजञ माणस िनदान छदात वळ काढतो (याचा अथर छद असणाऱयाना हा परश न असतो अस नाही) जयाना ह हाताळता यत नाही तो सन जवळ करतो 4 काही नवऱयाना बायकोच महणण पटत तरीही वगळ झाल तर गस साखरपासन सगळा खचर वाढल बायको नोकरीची असल तर सवयपाकापासन मदत लागल ह टनशन यत बऱयाच घरातन आईन मलाला चहा जजबी सवयपाक कर िदलला नसतो तयामळ घरकामात हा ढ असतो तयामळ बायकोशी गोड बोलन या िसथतीकड दलरकष करतो सन कसा िवचार करत (सनची भिमका) 1 सन ससाराची सव व वासतवता यात गडबत ह सरवातीला असच असाव ह समजन ससार

करत भाविवश व नवऱयाला सवर परकार सागन पाहत हशार सन नवऱयाला आकिषत करणयाच सगळ उपाय करत सवदनशील नवरा ितचयाकड ओढला जातो हळहळ भाविनक ताण िनवळतो व सयमपण गो ी माग लागतात

2 िहमतीची सन आपलया गो ी साससमोर परतयकष बसन गोडीत सागत आपलया इचछा सप माडत गो ी समोरासमोर झालयान पिरिसथती बदलत वा उलटही घडत

3 िजथ सकोच व भीती असत ितथ सवाद घडत नाही पयारयान सन भाविनक आधारासाठी माहरच कामातील सहकारी याचा आधार घत परतयकषात पिरिसथती तशीच राहत व पिरणाम तबयतीवर होतो

सासची भिमका काय असत 1 सजञ सास पिहलयापासनच सनचया कलान घत व मोकळया सवादान काय जमत व काय नाही

याची कलपना दत 2 सवतःचया लगनापासन काही गो ी ठरािवक प तीनच होतात तयात फारसा बदल झालला

आवडत नाही उदा कळधमर सोवळ ओवळ व तया सनन ऍडजसट कलयाच पािहजत 3 मी इतक वष सवयपाक घरकाम कल आता कल नाही कल तर माझी मज मी काय कराव व

काय नाही ह सनन ठरव नय तसच मी करो न करो माझी नीट दखल घयावी मान ावा आपलया सललयािशवाय नवीन बदल कर नयत (एकण पिरिसथती ताणिवरिहत सस करायची असल तर खालील उपायानी मदत होत)

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

1 सनन सरवातीला नवीन माणसाशी जमवन घताना नमर सयमी राहाव 2 नवऱयान आपलया प ीला घरातील लोकाचया कलापरमाण कळाही सागा ात तयात कमीपणा नाही तसच कायम एकतर कटबात राहायच की परसगी वगळ राहणयाची तयारी आह ह सप कराव

3 सासन सनब ल सयम दाखवावा काही नवीन गो ी िशकायला वळ ावा सवाद परमान करावा ऑडररन नाही सतत आमही काय कल ह उगाळ नय लकषात ठवाव की तयाच (सनाच) लगनात वयही जासत आह व घरा ितिरकत नोकरीतही तयाना पषकळ ताण आह िदसण सथलता कपड याबाबतीत तलना कर नय सवतः काही गो ी करन आदर िमळवावा सरवातीपासन परम िदल तरच त िमळल 4 घरातील सवर सदसयानी सणवार कळधमर पाहण या परसगी काम वाटन घयावीत तयासाठी एकतर बसन बोलाव कोणालाही गहीत धरन गरसमज टाळावत 5 घरातील व ापासन लहानापयरत कोणीही आजारी असल तर सहानभतीन सवा करावी सननीही व ाच वय तबयत लकषात घऊन रासत अपकषा ठवावी सनचया तबयतीचया तकरारीकड रागान वतागन न पाहता जमल तशी मदत करावी शािबदक भाविनक धीर ावा महणज सनला माहरन वा बाहरन सहानभतीची गरज राहणार नाही व तीही व ाच परमान करल कवळ कतर महणन नाही 6 वरील काहीच न घडता वाद होत असतील तर िवश वासातील िमतर नातवाइकाशी बोलाव सवारत उ म समपदशकाची मदत घयावी परषानी समपदशनासाठी वादावादीत िश ा दण हात उगारण करच नय कारण हाच परयोग समोरचया कतीकडन कधी ना कधी घड शकतो 7 मलीचया माहरचयानी मलीला मानिसक आधार ावा आमच घर बद ह महण नय मातर मलीला आिथकदष ा पायावर उभ राहणयास सागाव परसगी मदत करावी आपलया समाजात सवर ि याना तयातन जाव लागत ह साग नय 8 मल नी आिथकदष ा सकषम राहाव िजथ नोकरीची गरज नाही तया मल नी अस छद जोपासाव की परसगी आपलया पायावर उभ राहता यईल व आतमिवश वास कायम राहील टीवही व चका ा िपटणयात वळ घालव नय मल मोठी झाली की पाटरटाइम काम तरी कराव जयायोग मदला चालना िमळल या जगात अित िभडसतपणा व सकोच ह गण नाहीत भीड ही िभकची बहीण असत ह सतय आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

9 खप परय करन पिरिसथती बदलत नसलयास घराचया बाहर पडाव सवतःचया िजवावर राहायची तयारी ठवावी तर थोडी मदत इतराकडन िमळ शकल वरील सवर गो चा िवचार करन परय कलयास घरात आनदमय वातावरण होऊ शकत ह नककी घरातील ी सत असली तर घर सत होत गहसौखय परतयकाचया वा ाला याव महणन हा लखन परपच जया ि यानी घरात सवगर िनमारण कला तयाना सलाम जया घरी कलह आह तयाना

Best luck

- नीरजा आपटीकर डाग बनरबी कनडा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला समजन घया पलीज िसहगड रसतयावर राहत असललया एका िचमकलीन गळफास घऊन आतमहतया कलयाची बातमी नकतीच वाचली का बर या िचमकलीन सवतःला अस सपवाव जनमदातया मलाना रागवणयाचा अिधकार पण आई-वडलाना नाही का मला आठवत लहानपणी कधी माझी आई लाटण घऊन माग लागायची महणायची मलया त मला तर बर होईल हा शबदपरयोग करणाऱया आईचया मलया या शबदातही ओतपरोत परम भरलल असायच तो शबद उचचारणयाचा अिधकार िनसगारन ितलाचा बहाल कलला आह आई या शबदावर अनक किवता-लख-कथामाला गाजताहत आई-बाबाना मलाशी काही परसगी कठोर वागावच लागत परत िववकब ी वापरन मधयमागारच अनसरण ह पालकाचया लकषातच यत नाही तयामळ मलाचया भिवत ाचया खो ा कलपनाना िचकटन थोडीफार मल चकली तर काही वळस पालक िशकषक वगारतच मलाना बदम मारहाण करतात नािशकमधय शालय िव ाथयारला िशिकषकन डसटर फकन मारलयानतर घाबरन वगारतच तया िव ाथयारला झटक यऊ लागलयामळ रगणालयात दाखल कराव लागल सवर चनलवर बरिकग नयज झळकत होतया शवटी अशा अनक घटनामळ सरकारन िव ाथयारना मारहाण करणाऱया दोषी कतीला परथम एक वषारचा तरगवास व पाच हजार रपय दड दसऱयादा मारहाण कलयास 25 हजार रपय दड व तीन वषारचा तरगवास अशा िशकषची तरतद काय ात कली या काय ाला मितरमडळाची मजरी िमळालयावरच तयाची अमलबजावणी होईल परत खऱया अथारन यामळ पालकाचया िशकषकाचया - िव ाथयारचया मनोव ीत बदल होईल का आधिनक सपधचया यगात लहान मलावर योगय वळी सससकार झाल तर उ ाचा भारत महास ा होणयाच माजी रा पती डॉ ए पी ज अबदल कलाम याच सव साकार होऊ शकल महातमा गाध नी महटल होत िशकषणाला नितक मलयाची जोड नसल तर त अधःपतनास कारणीभत ठरत सान गरज नी महटलयापरमाण मल ही दवाघरची फल या फलाना नहमी सकारातमक िवचारसरणी व आदशर िदला पािहज आजची मल ही उ ाची फल उ ाचया उजजवल भारताच आधारसतभ सबल व सशकत होणयासाठी परतयक पालकानी जागरक राहायला पािहज

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जगाला परल एवढ मनषयबळ आज आपलया भारतात आह मधयतरी एका अभयासामधय ह सप झाल की सवारत तरण दश भारत आह या अथारन की जवळ जवळ 70 टकक लोकसखया यवा आह जगावर राजय करणयाची खरी ताकद आज आपलयाकड आह कारण यवक व यवत नी भरलला दश आपला आह काहीही करणयाची ताकद आज आपलयाकड आह परश न आह तो समजावन घणयाचा व दणयाचा यवकाना योगय िदशा व अचक मागरदशरन याचया बळावर िबरिटशापरमाण आपणही खऱया अथारन जगजजत होऊ शकतो

वसथापनशा तजजञ िशव खरा सागतातYou can winया धत वर यवकानो Yes I can अस आतमिवश वासान महणत पाऊल पढ टाकल पािहज तच आह तझया जीवनाचा िशलपकार हा मतर मीच घडवणार माझ जीवन अस महणत आतमसात कला पािहज हाच मतर मनात घऊन परतयक यवकान िजजञासा वाढवन खऱया अथारन जाग झाल पािहज माणस घडत नसतात घडवावी लागतात आतमिवश वास िनमारण करावा लागतो माझयातला मी जागा करत जग बदलणयासाठी आधी मी बदलायला हवा आताची यवा िपढी िबघडली आह अस महणणाऱया वगारला दाखवायला हव की आमही उ ाचा भारत घडवणार आहोत यासाठी यवक-यवत नी परथम सवतःला घडवायला हव तयासाठी तयानी शरीर व मनाचया सबलतकड जासतीत जासत लकष िदल पािहज रोज ायाम कला पािहज सवामी िववकानद महणायच माझया िपरय िमतरानो रोज मदानावर जा खळ खळा वासरासारख हदडा ायाम करा जवहा तमही सबल व सशकत वहाल तवहा तमहाला परतयक गो चागलया परकार कळ शकल महणन आपल शरीर कमावणयासाठी रोज ायाम करण आवश यक आह िकशोरवयीन मल िनदरानाश रकतदाब मानिसक ाध नी गरसत झालली िदसत आहत वाढती सपधार चगळवाद नीितमलयाचा ऱहास घरातील वाद भय चचलता िनक आहार सपधारतमक वातावरण परीकषत कमी गण अिनचछन लादलला अभयासकरम यामळ मल नराश यकड जाऊ लागली आहत जानवारी 2010 चया पिहलयाच मिहनयात एकण 66 िव ाथयारनी आतमहतया कलया याच परमख कारण मलाची दबरल मन हच होय महणन मलाचया मानिसक सबलता व िनमरलतसाठी धयानधारणा ही आवश यक गो आह आनापानसती ह तयातील एक शासरोकत धयान श वासाचया साहाययान मनाची एकागरता व िनमरलता सबलता वाढत भय कमी होत चचलता दर होत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

मलाची आकलनकषमता वाढन जीवनात नितकता यत 2500 वषारपव गौतम ब ानी या साधनचा शोध लावला प गरजी शरी सतयनारायण गोएकाज नी 1969 मधय ही भारतातन ल झालली साधना परत भारतात आणली सपणर साधना श वासाशी सबिधत असलयामळ कठलयाही जातीचा वणारचा पथाचा दशाचा िव ाथ -िव ािथनी ही साधना करन आपल मन सबल व िनमरल करन ताणतणावमकत जीवन जग शकतो माणसाचा मद हा एका सकदात 800 हन अिधक गो ची न द घऊ शकतो तो 70 त 75 वष न थकता सतत काम कर शकतो तयात फार मोठी ऊजार असत ती जागिवणयासाठी आज खऱया अथारन गरज आह थॉमस एिडसन चार वषारचा असताना तयाला शाळतन परत पाठवल तयाचया िखशात िशकषकान िच ी टाकली होती तमचा टॉमी िशकषणात फार माग आह तो िशक शकणार नाही याच थॉमस एिडसनन आपली अतिरक मनोऊजार जागवन िवजचा िदवा तयार करन जगाला परकाशमान कल तयाआधी हजारावर अिधक तयाच परयोग फसल पण तो खचला नाही सगळा हा मानिसक परव ीचाच पिरणाम अबराहम िलकनन आपलया मलाचया मखयाधयापकाला िलिहललया पतरात मलाला समाजात कस वागायच व िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकवणयाची िवनती कली होती याच सामािजक िशकषणाची आज आपलया मलाना गरज आह आपण आपलया मलावर नसत अपकषाच ओझ लादतो िबचारी मल पार थकन जातात तयातन ती चकीचा मागर पतकरतात िचतरपटावर आतमहतयच खापर फोडन पालकवगर मोकळा होतो तीन तासात िसनमा आपलया मलाचया भावनाना हात घालतो मग जनमापासन आपलया बरोबर असणाऱया सवतःचया मलाचया भावना आपण का ओळख शकत नाही हा परश न पालकानी सवतःला िवचारला पािहज िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकणयासाठी मन सबल करणयासाठी खऱया अथारन तणावमकतीसाठी धयान महणज एक सवणरसधीच होय महणन पालकानो मल चकली-आपला अपकषाभग झाला तर तयाना जरर रागवा पण परमान (अतमरनात ओतपरोत परम भरलल अस ा) रागवलयानतर तवढच परमान तयाला जवळही घया िनिश चतच तयाना तमचा आदर वाटल या जगात तीन सदर िकरयापद आहत - परम करण मदत करण व सवा करण या तीन ईश वरी िकरयापदाना रोजचया जीवनात सथान दऊन आपल कटब आनदी व सखी बनवा आपलया

मलाना समजन घया व उ त समाज घडवा - द ा कोिहनकर (पाटील) पण

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला सवाततरय हव

वयसकर माणसानी शात बसन घडत असल त पाहाव आपल मत न दव नय वहारात फार लकष दऊ नय अस तरण िपढीला वाटत उलट आमच काळयाच पाढर अनभवान झाल आहत तया अनभवाचा तरण िपढीन फायदा करन घयावा अस जय ाना वाटत

जय नागिरकाच क कॉलज कट ाइतकच सवरमानय बनल आहत अगदी पारावर जमत नसली तरी वयसक मडळी कठ ना कठ एकतर जमतात कधी परष-परष कधी बायका-बायका तर काही िठकाणी जय नागिरकाचया जो ा एकतर यतात गपपाच िवषय सगळया कट ावर सामाईकच पनशनवाढ महागाई तरण िपढीच आपलयाला न मानवणार वागण कमी होत असलला िजवहाळा इतयादी इतयादी या सगळयात एक महततवाचा म ा नहमी चचत असतो मलगा सन नातवड आपापलया परीन व ाना गपप राहणयास सचवत असतात अन व ाना त मानय नसत एका कट ावर हाच िवषय रगला होता

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

एक आजोबा सागत होत मी मलाला फड बचत याबाबत सागायला गलो तर तो महणतो तमचया वळी वगळ होत आता सगळी गिणत बदलली आहत तमही यात लकष घाल नका त तणतणत सागत होत अर वगळ काय होत दोन मल तयाची िशकषण प-पाहण सगळा परपच चालवन आज मी एवढी िशललक ठवलीच आह ना आजकालचया मलाना आिण सनाना नसत पस उधळायला हवत मो ाच अिजबात ऐकायला नको तर काय अस महणत तयाचया प ीनही सर धरला मलग तसच सनाही तशाच अहो नातवडही आपलयाला बोलतात काल दपारी मला दोनची मािलका बघायची होती ब ाला महटल तझा तो ाण- ाण िसनमा बद कर मल वाईट ससकार होतात तयातन मी अस महणताच बटीन गळा काढला अन मग सनबाई महणाली आता दवाच िसनम दाखवन गळाच गणपती का बनवायच मलाना तयाना आताचया जगात जगायच आह तर जगात काय चालत त कळलच पािहज माझी मािलका बघायची राहन गली

तयावर दसऱया काक महणालया मला तर फार राग यतो घरात ह करा त कर नकाचा जप नको महणन मी दवळात जात तर तही तयाना पटत नाही दवळात रोज फरशीवर बसन साध आखडल तर कोण िनसतरणार अस सनबाई िवचारत माझ एक वळ ठीक आह पण यानाही सवाततरय नाही कशाच वय झाल महणज आमची मन का मली आहत वषारनवषारची िवचार करणयाची प त का बदलणार आह आमचया िपढीच तर फारच हाल झाल पव विडलधाऱयाचया मान-मयारदा साभाळायचया महणन आमही सवतला मरड घातली अन आता जीवन वयोमानानसार परावलबी झाल महणन मला-नातवडाचया पढही माघार घयावी लागत कधी-कधी मला वाटत जय नागिरकानी सवाततरयाची चळवळ उभारायला हवी

तयाचया या वाक यावर कट ावर खसखस िपकली हसणयाला वरवर िनिम िमळाल तरी परतयकाचया हदयात एक बारीक कळ उमटन गली आपलयालाही सवाततरय नाही ही भावना परतयकाचया मनात उफाळन गली जय नागिरक याबाबत काय करतील त करोत पण जयाचया घरात वयसक मडळी आहत तयानी मातर याबाबत जरर िवचार करायला हवा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

डाएट िटपस अधनमधन पण कस कवहा आिण काय खाव शक य असल िततकी मधलया खाणयाची वळ साभाळावी मखय जवणानतर कमीत कमी दीड

त दोन तास जाऊ ावत जवणानतर लगच लहर आली महणन खाऊ नय खाणयाच परमाण कमी कराव महणज जर तमही कठलाही पदाथर एक वाटी खाणार असाल तर अध वाटी खावा

वजनावर िनयतरण ठवणयासाठी तमही काय खाता यापकषाही िकती खाता याला महततव आह एखादा पदाथर पणर सोडन िदला तर काही जणाना नराश यही यत पण परमाण कमी ठवलत तर तमही तो पदाथर खाणयाचा आनद कठलाही मानिसक दबाव न ठवता लट शकता यापढ ऑिफसमधय भजी िकवा बटाटवडा मागवताना हा िनयम लकषात ठवा सवयीन ह नककी शक य होत

मधलया वळचया खाणयामधय िपणयाचया पदाथारचास ा समावश करा महणज कॉफी सरबत िकवा चहा हा खाणयाचया पदाथारबरोबर न घता वगळा पदाथर महणन घयावा तयाबरोबर शक यतो काही खाऊ नय

टीवहीसमोर बसन खायच टाळाव तस करताना आपण नककीच जररीपकषा जासत खातो लहान मलामधलया वाढतया वजनाचया परमाणाकड बघता तयानास ा तस कर दऊ नय

मधलया वळचया खाणयाच पदाथर बदला परय ान ह शक य आह गिहण नी घरात तळलल पदाथर (मखयतः बाहरन आणलल) न ठवण चागल घरी असल की दपारचया टीवही बघणयाचया वळत खालल जातात

तयाऐवजी शगदाण सकामवा (न खारवलला) घरी बनवलली सरबत तल कमी असलल पोह मरमर ला ा ला ाचया िपठीपासन कलल पदाथर र ाच पदाथर वगर चागल फकत खायचया परमाणाकड लकष ठवा कवळ िजभचया चवीसाठी खाणयाच टाळा

शवटी माणस हा सवयीचा गलाम असतो तमही जशी सवय लावाल तशी तमची जीभ तमच ऐकल नहमी बटा ाच वफसर खाणाऱया माणसालास ा वरील पदाथर खाणयाची सवय लावता यऊ शकत आिण ती लावावीच जर डायबिटस हाय बलड परशर वाढलला कोलसटरॉल यासारखया घातक आजाराना बळी पडायच नसल तर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व काचया दाही िदशा ासोपचाराची नयारी दिनया

lsquo दमाrsquo हा सनाचा िवकार आह ह आपणास सहजगतया उमगत पण सतत दमलयासारख वाटत ह lsquoचकीचया सनामळrsquo अस शकल ह आपलया लकषात यण जरा कठीण आह lsquoसपािडलायटीसrsquo िकवा lsquoिसलप िडसकrsquoमळ मान पाठ दखत ह आपणास माहीत असत पण ासाचा आकतीबध िबघडलयामळही अस होऊ शकत अस कोणी आपणास सािगतल तर त खर वाटणार नाही मनोिवकत मळ नराशय व नाहक िचता िनमारण होतात ह आपण वाचलल असत पण सनततर िबघडलयानही त िनमारण होऊ शकतात ह आपलया गावीही नसत पण अनक ाधी िवकार ह चकीचया सनामळ िनमारण होतात अस धयानात यऊ लागल आह व महणनच lsquo ासोपचारrsquo ह नवीन ततर झपाटय़ान िवकिसत होऊ लागल आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

इितहास वासतिवक पाहता lsquo ासाrsquoच अननयसाधारण महततव भारतीय दशरनानी िवशषत योगान फार पव च जाणल होत अस महटलयास त वावग ठरणार नाही िकबहना ास व तयाच िनयतरण (पराणायाम) हा शरीर व मन याना जोडणारा lsquoसतrsquo आह अशीच पवरसर ची धारणा होती व महणन lsquo सनश ीrsquoला अननयसाधारण महततव होत शरीराचया िविवध िकरयापकी काह वर आपल lsquoऐिचछकrsquo िनयतरण असत तर काही आपोआप घडतात (Reflex Involuntary of Au-tonomous ) हात हलवन चहाचा कप उचलण ऐिचछक (Voluntary ) तर हदयसपदन आपोआप (Involuntary ) पण lsquo ासrsquo ही सवरसाधारणपण एकच अशी िकरया आह की जी एकाच वळी ऐिचछक िनयतरणाखाली अस शकत (जस आपण जलद सन कर शकतो वा इचछपरमाण सथ दीघर सन कर शकतो) वा जो पणरपण परितिकषत अस शकत (जस आपण घाबरलयास सन आपोआप जलद होत व धयानास बसलयास सन आपोआप सथ व खोल होत)

सनाचया या खािसयतमळच योगशा ज एक सवरतक lsquoशरीर-मनोव कrsquo Body mind Medicine आह त पराणायामाचया माधयमातन उतक सनोपचार साधत व मनावर िनयतरण आण पाहत अनय परितिकष िकरया या पणरत आपलया ऐिचछक िनयतरणाचया बाहर असतात पण

सन हीच एक िकरया इचछावत व अिनचछावत अशा दोनही मजजाससथाचया िनयतरणाखाली असत व महणन तया माधयमातन सपणर lsquoमदवर िनयतरण आणणयाचा मानवान परय कला आह योगी हदयगती कमी-जासत कर शकतात वा lsquoभकrsquo ताबयात ठव शकतात तयाच हच रहसय आह मन आिण शरीर तसच ास-शरीर आिण मन याचा हा सबध जसजसा दगोचचर होऊ लागला आह तसतस चकीचया सनाच िविवध दषपिरणाम सप होऊ लागल आहत व महणनच या िवषयातल तजजञ आज आपणास सनपरिकरया (िवशष करन उचछवास) परत िशकणयास सागतात शा ीय बठक अगदी छोटय़ा बाळामधय आपलयाला उरो सन (Chest berathing ) आिण उदर सन (Abdominal berathing ) अशा दोनही िकरया सहजपण व तालब रीतया चालललया िदसतात पण आपण हळहळ या दोह तील ताल िवसरत जातो तसच परामखयान उरो सन व तही उधरव उरो सन (Upperchest Brcathina ) करीत राहतो साहिजकच

सनाचया lsquoउथळrsquo पातळीवरच राहतो व या अशा दीघरकालीक चकीचया सनामळ अनक िबघाडाना उदा सततची दमणक डोकदखी- मानदखी- पाठदखी ताणतणाव नाहक िचतागरसतता इ इ जनम दतो अस या िवषयातल तजजञ सागतात ताण वाढला की माणस अिधकािधक उरो सन करतो असही आढळन आल आह या सवर गो मळ शरीरातील

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

काबरनडाय ऑकसाइड वाय हा अिधक परमाणात बाहर फकला जातो तयाच रकतातील परमाण कमी झालयान रकत अिधक अलकलाइन होत रकताची आमलता कमी झालयान Bohr effect मळ िहमोगलोबीनपासन ऑिकसजन सटन पश ना उपलबध होणयाचया िकरयत अडथळा होतो तसच रकतवािहनया आकिचत होऊन िविवध अवयवाना व पश ना होणारा रकतपरवठाही कमी होतो याचा अिधक पिरणाम ऑिकसजन व गलकोज वर अितिरकत परमाणात अवलबन असणाऱया मदवर होतो व तयाच कायर िबघडत या सवर दषपिरणामाना `Brain Fog अस सबोधणयात यत या धकयान गरसत मदमळ आपली सवदनशीलता कमी होत lsquoमडrsquo सतत िबघडत राहतो व पिरघ मजजाससथा (Peripheral Nervous system ) अितसवदनशील होऊन सतत मगया यण दखण अशा तकरारी िनमारण होतात ाय लवकर दमतात पोटाचया ायवर पिरणाम झालयान वारवार शौचाची भावना होत (Irritable Bowel syndrome ) एखा ा िविश अ घटकाची अ लज वाढीस लागत व सनाचया ायवर अितिरकत ताण आलयान मान खाद व वरची पाठ दख लागत अस या िवषयातल तजजञ सागतात काही वळा या Brain Fog च पयरवसन घबराटीत (Panic attacks ) िकवा फोिबयातही होताना िदसत ह सवर टाळावयाच असल तर आपलया सनाचया गणव त बदल घडवन आणावयास हवा अस ह तजजञ सागतात चकीचया सनामळ िनमारण होणाऱया या सवर शरीरमनाचया िबघाडाना सन अकतीबधातील िबघाड Breathing Pattern Disorders ( BPD ) अस सबोधणयात यतो नमक काय करावयास हव

सन सधारणयाचा एक उ म उपाय महणज lsquoपराणायामrsquo ततर िशकण (अथारत योगय सन हा पराणायामाचा फकत एक आयाम आह ह यथ परकषारन धयानात घयाव) या ितिरकत शरीरातील िविवध भागाच अवयवाच िशिथलीकरण करन ासावर लकष किदरत करन सन सधारणयाची अनकिवध ततर आज उपलबध आहत तजजञाचया मागरदशरनाखाली व आपापलया परकतीनसार व आवडीनसार आपण याचा अवलब कर शकतो पराणायाम पराणायाम महणज काही मयारिदत अथारन िनयितरत ासोचछवास जाणीवपवरक

ासोचछवासाची परिकरया बदलण महणज पराणायाम योगाचया भाषत ास आत घणयाचया िकरयला परक उचछवासाचया िकरयला रचक तर दोह चया मधय खास थाबिवणयाचया परिकरयला कभक महणतात या परक रचकाचया तालावर िनयतरण आणन आपण ासोचछवास जया नाकपडय़ातन करतो तयाचया बदलावर िनयतरण आणन (उजवी डावी िकवा दोनही नाकपडय़ा) पराणायाम साधता यतो थोडकयात अितशय शा ोकत प तीन आपण पराणायामाचया रपान

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सन परिशकषण घऊन सन सधार शकतो अथारत या सजञा यथ ासोचछवासाचया भाषत समजािवलया असलया तरी स म अथारन तयाचा अितम सबध पराणशकतीशी महणज चतनय शकतीशी व पराणमय कोशाशी आह ह धयानात ठवण महततवाच) सन परिशकषण चकीची सन प ती आपलया इतकी अगवळणी पडलली असत की ती िवसरन योगय प त िशकणयासही िकतयक वळा सहा-सहा मिहन लाग शकतात यात मखय भर हा पणर उचछवासावर असतो तसच सनाच मखय तसच परक ाय िशिथलीकरणावर व lsquo सनभानrsquo आणणयावरही भर िदला जातो अशीच एक साधी-सोपी प त वर चौकटीत िदली आह lsquoसास की जररत ह िजदगी क िलयrsquo अस एका गाजललया िहदी गाणयात महटल आह त िकती खर आह व तया द ीन ासोपचाराच महततव एवहाना वाचकाचया धयानात आल असलच

सन ायाम हात असललया एखा ा खच वर आरामात बसा आपल हात खच चया हातावर सहजपण

िवसाव ा कोपरान बाहवर हलकासा दाब ा यामळ ासोचछवास करताना मानच वा खा ाच

ाय तमही साहिजकच वापर शकणार नाही नहमीपरमाण ास घतलयावर ओठ अलगद िवलग करा आिण हळवारपण त डान उचछवास करा ओठ परत बद करा कषणभर थाबा आिण सावकाश ास आत घया उचछवास पणर व दीघर झाला की ास आपोआपच खोल व पणर घतला जातो उचछवास ासापकषा दीघर असण आवशयक (व योगयही) असत ह सकाळसधयाकाळ वीस-वीस वळा करा सरवातीस योगय मागरदशरनाखाली व अगदी घडय़ाळ लावन हा सन अभयास करावा हळहळ त सहज साधल जाईल

- डॉ उलहास कोलहटकर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव - २००९

माय मराठी स थन ग यावषीरची िदवाळी िटटवाळा यथील rsquoमकताrsquo या लहान मली या अनाथ मास भट दऊन तथील लहानगया यासोबत िदवाळी साजरा कली याची ही काही कषणिचतर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हसवणक

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

httphindi-marathi-jokesblogspotcom

शरयावली

सपदिकय मडळ

१) शरी सागर राजणकर सपादक

२) शरी अवधत कामत सदसय

मािसकाची माडणी व िडझाईन

शरी िवजय जोशी

आवाहन

आपलयाकडील लख किवता editoremasikmaimarathiorg या ईमल आयडीवर

पाठवा ात आपल लख किवता ई कोणतयाही सवरपात (ऊ jpg pdf manu-

script ) चालतील िनवडलल लख ईमािसकात परकािशत कल जातील शकय झालयास

लखासोबत आपल छायािचतर पाठवाव तसच आपल सपकर करमाक ईमल कळवावत

Disclaimer

ईमािसकातील लख व तयातील माडलली मत ही तया लखकाची वयिकतक असन ससथा

तयास दजोरा दणार नाही

ईमािसक ह मोफत िवतरणाकिरता आह

ससथबाबत अिधक मािहती किरता wwwmaimarathiorg यथ अवशय भत ा

धनयवाद

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

बिलपरितपदा (काितक श परितपदा)

बिलपरितपदला बळीची पजा करतात बळीन राकषस कळात जनम घऊनही तयाचया पणयाईन तयाचयावर वामनदवाची कपा झाली तयान ईश वरीकायर महणन जनतची सवा कली तो सािततवक व ीचा व दानी राजा होता परतयक मानव हा सरवातीला अजञानी असलयामळ तयाच हातन वाईट कतय घडत असत परत जञान आिण ईश वरीकपमळ तो दवतवाला पोहच शकतो ह या उदाहरणावरन िदसन यत

कथा हा साडतीन महतारपकी अधार महतर आह बिलपरितपरदची कथा अशी - बिलराजा हा अतयत दानशर होता दारी यणारा अितिथ ज मागल त तयाला तो दान दत अस दान दण हा गण आह पण गणाचा अितरक हा दोषाहरच असतो कोणाला काय कवहा व कोठ ाव याचा िनि त िवचार आह व तो शा ात व गीतन सािगतला आह सतपातरी दान ाव अपातरी दऊ नय पण बिलराजा कोणालाही कवहाही ज मागल त दत अस अपातर माणसाचया हाती सपि गलयान त मदोनम होऊन वाटल तस वाग लागतात तवहा भगवान िवषणन मजा मलाचा अवतार घतला वामन महणज लहान मजा मलगा लहान असतो व तो `ॐ भवित िभकषा दही महणज `िभकषा

ा अस महणतो िवषणन वामनावतार घतला व बिलराजाकड जाऊन िभकषा मािगतलयावर तयान िवचारल ``काय हव तवहा वामनान ितरपाद भिमदान मािगतल वामन कोण आह व या दानामळ काय होणार याच जञान नसलयान बिलराजान ितरपाद भिम या वामनाला दान िदली तयाबरोबर या वामनान िवराटरप धारण करन एका पायान सवर पथवी ापन टाकली दसर या पायान अतिरकष ापल व ितसरा पाय कोठ ठव अस बिलराजास िवचारल ितसरा पाय आपलया मसतकावर ठवा अस बिलराजा महणाला तवहा ितसरा पाय तयाचया मसतकावर ठवन तयाला पाताळात घालावयाच अस ठरवन वामनान ``तला काही वर मागावयाचा असल तर माग (वर बरिह) अस बिलराजास सािगतल तवहा `आता पथवीवरील माझ सवर राजय सपणार आह व आपण मला पाताळात घालिवणार आहात तवहा तीन पावल टाकणयाच ज सवर घडल त पथवीवर परितवष तीन िदवस तरी माझ राजय महणन ओळखल जाव असा तयान वर मािगतला त तीन िदवस महणज आिश वन कषण चतदरशी अमावासया व काितक श परितपदा याला बिलराजय अस महणतात बिलराजयात आपलया मनाला वाटल तस लोकानी वागाव अस धमरशा सागत मातर शा ान सािगतलली िनिष कम सोडन अभ यभकषण अपयपान व अगमयागमन ही िनिष कम आहत महणन या िदवसात माणस दार उडिवतात (आतषबाजी करतात) पण दार पीत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

नाहीत शा ान परवानगी िदली असलयान परपरन लोक या िदवसात मौजमजा करतात अशी ही िदवाळी बिलपरितपदचया िदवशी जिमनीवर पचरगी रागोळीन बिल व तयाची पत नी िवधयावली याची िचतर काढन तयाची पजा करावी तयाना म मासाचा नव दाखवावा यानतर बिलपरीतयथर दीप व व याच दान करतात या िदवशी परातकाळी अभयग ान कलयावर ि या आपलया पतीला ओवाळतात दपारी पकवा ाच भोजन करतात िदवाळीतला हाच िदवस परमख समजला जातो या िदवशी लोक नवी व ावरण लवन सवर िदवस आनदात घालिवतात या िदवशी गोवधरनपजा करणयाची परथा आह तयासाठी शणाचा पवरत करन तयावर दवार व फल खोचतात व कषण गोपाळ इदर गायी वासर याची िचतर शजारी माडन तयाचीही पजा करतात व िमरवणक काढतात

भाऊबीज (यमि तीया)

१ अथर हा िदवस महणज शरद ऋततील काितक मासातील ि तीया ि तीयचा चदर आकषरक व वधरमानता दाखवणारा आह तवहा `िबजचया कोरीपरमाण बधपरमाच वधरन होत राहो ही तयामागची भिमका आह आपलया मनातील ष व असया िनघालयामळ सवरतर बधभावनची कलपना जागत होत महणन तयाकिरता भाऊबीजचया सण बध-भिगन चा परमसवधरनाचा हा िदवस आह जया समाजात भिगन ना समाजातील व रा ातील परष वगर भिगनी समजन तयाचया सरकषणाची जबाबदारी घऊन तयाना अभय दतील व तयामळ तया समाजात िनभरयतन िफर शकतील तो िदवस महणज दीपावलीतील भाऊबीज पजनाचा िदवस

२ कथा व िवधी `काितक श ि तीयला यमि तीया ह नाव आह हा िदवस भाऊबीज या नावानही परिस आह या िदवशी यम आपली बहीण यमना िहचया घरी जवायला गला महणन या िदवसाला यमि तीया अस नाव िमळाल या िदवशी कोणतयाही परषान सवतचया घरी पत नीचया हातच अ घयायच नसत तयान बिहणीचया घरी जाव आिण ितला व ालकार वगर दऊन ितचया घरी भोजन कराव सखखी बहीण नसल तर कोणतयाही बिहणीकड िकवा अनय कोणतयाही ीला भिगनी मानन ितचयाकड जवाव अस सािगतल आह

या िदवशी यमराज आपली बहीण यमना िहचया घरी जवायला जातो व तया िदवशी नरकात िपचत पडललया जीवाना तया िदवसापरत मोकळ करतो एखा ा ीला भाऊ नसल तर ितन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

कोणाही परपरषाला भाऊ मानन ओवाळाव त शकय नसलयास चदराला भाऊ मानन ओवाळतात अपमतय यऊ नय महणन धनतरयोदशी नरक चतदरशी व यमि तीयस मतयची दवता यमधमर याच पजन करन तयाचया चौदा नावानी तपरण करणयास सािगतल आह तयामळ अपमतय यत नाही अपमतय िनवारणाथर `शरी यमधमरपरीतयथर यमतपरण किरषय असा सकलप करन तपरण करावयाच हा िविध पचागात िदला आह तो पहावा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

रगावली

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िव िव धा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

कॉलज कमपसमधय कवळ धमाल मसती करणयाऐवजी तया तरणानी एका खडगावाचा रसता धरला गावातील आिदवास सोबत एकरप होत तयाना सवतचया पायावर उभ

करणयाचा सकलपच िव ाथयारनी कला सवचछतागह आरोगय उपिजिवकसाठी रोजगार मागरदशरनशती ततरजञान िशकषणाची वसथा असा एकक टपपा पणर करीत सहा वषारत तया गावाचा चहराच बदलन टाकला आपल किरअर घडवतानाच दशाचया िवकासात खारीचा वाटा उचलणारी ही धययवडी तरण मडळी आहत चचरगटचया कसी कॉलजची

रा ीय सवा योजना (एनएसएस) उपकरमातन कवळ परीकषचया माकारसाठी समाजसवा करणयाऐवजी इतराचया चह-यावरील हासयातन समाधानाच १०० टकक माकर िमळवणार ह उदाहरण आदशरवत असच आह याच योगदानाब ल कॉलजची िव ाथीन असललया जहारा शख आिण परा डॉ सतीश कोलत याना सवाततरयिदनी मबई िव ापीठाकडन िवशष परसकरान सनमािनत करणयात यईल तवहा कॉलजसह तया गावाचाही उर अिभमानान भरन आलला असल

सफाळयापासन अदाज ४ िकमी अतरावर असलल करवाळ ह हजार लोकवसती गाव सवततर भारतात िवकासापासन िकतीतर मल दर असलली करवल पाडा भागाडी पाडा राजन पाडा पाटील पाडा वाळतल ह गावातील पाड २००४ मधय कसी कॉलजमधील एनएसएसच िव ाथ आपलया कोलत सरासोबत या गावात टरिनग कमपसाठी पोहोचल आिण तयानतर तया गावचच होऊन गल आमही मबईतील समसयाबाबत नहमीच तावातावान बोलतो पण अडचणी काय असतात ह मी पिहलयादा तया गावात पािहलया दोन वळचया अ ासाठी झगडणारी िचमरडी मल साधया सवचछतागहाची नसलली वसथा रोजचया जगणयासाठीची धडपड ह पािहलयानतर आमही सवारनीच या गावचा कायापालट करणयाचा सकलप कला आवहान मोठ होत पण तयासाठी मानिसक तयारीही कली होती गली सहा वष करवाळशी भाविनक नात िनमारण

आिण गावाच नशीब पालटल

झालला शरद श ी सागत होता

िवकासाचया नावावर अगोदर अनकदा फसवल गललया गावातील लोकाचा िव ास िजकण हच सवारत मोठ आवहान होत सवतचया िखशातील एनएसएसमधन िमळणार पस एकतर जमवत सवचछतागहाच काम हाती घतल घरी कधी झाड हातात िव ाथ हातात फावडा कदळ घऊन साथी हात बढाना महणत कामात जपल तयानतर सर झाला िवकासकामाचा सपाटा आिदवास ना फळ भाजया याच बी वाटप करन लागवडीसदभारत मागरदशरन गावातील मिहलाना कागदाचया िपश ापासन त सणासदीला लागणार सामान बनवणयाच परिशकषण मोतीिबद िकवा कनसरची पराथिमक लकषण जाणवणा-या गावक-याची मनधरणी करन मबईत तयाचयावर यशसवी उपचार िव ाथयारना िशकषणाची गोडी लागावी यासाठी परय आता गावाचा बराचसा चहरा या िव ाथयारनी बदलन टाकला आह आमच काम इथच सपलल नाही या सपणर गावाला सवतचया पायावर उभ कलयानतरच आमच िमशन िवहलज डवहलपमणट यशसवी होईल आिण तयानतरच आमही पढचा िवचार कर िव ाथयारनी सवतचया िखशातन पस काढन गावात दोन िशलाई मिशन घऊन िदलया आहत तयातन बनणा-या कापडी िपश ा कागदी िपश ा कॉलजच िव ाथीचर काय आमच पराधयापकही आनदान घतात यातन अनक घराना रोजगार िमळाला आह यवा जागर परसकारातील पस पॉकटमनी यातन िव ाथयारनी या उपकरमासाठी पस उभ कल पण काम कठही थाब िदल नाही या समाजसवतन आमचया िव ाथयारचया चहऱयावर िदसणार समाधान माझयासाठी खप मोलाच आह अस कॉलजमधय एनएसएस समनवय डॉ कोलत यानी सािगतल कॉलजचया सहकायारिशवाय ह सार शकय नसलयाचा उललखही कोलत आवजरन करतात दशाचया िवकासात आपण खारीच वाटा उचलतोय याच या सवर िव ाथयारचया चह-यावर िदसणार समाधान एनएसएसचया माकारचया िकतयकपटीन अिधक आह टीम वकर मळच

करवाळ गावातील आिदवास सोबत काम करताना आयषयाकड बघणयाचा नवा द ीकोन िमळाला कसीचया एका एनएसएस यिनटन जो परय कला तयाचप तीन परतयक कॉलजन आपापलया परीन असा एखादा उपकरम हाती घतलयास कोणतयाही सरकारी मदतीिशवाय गरामीण भागाचा कायापालट करण शकय आह - परवीण मळय

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दहरी कातरी आउटसोिसगची गलया बधवारी भारतीय आयटी उ ोगात अचानक हलचल झाली राग हतबलता अगितकता अशा सिमशर भावना कत कलया जाऊ लागलया पवीचयार अमिरकन अधयकषाचया िनवडणकामधय आऊटसोिसरग या िवषयी आवाज उठला होता पण िनवडणका सपताच हा िवषयही थाबला होता तयाचमळ भारतीय कमपयटर उ ोगातील काळजीच वातावरण िनवल होत आता १०० पकी ३७ िसनटचया िनवडणका नोवहबरमधय यऊ घातलया आहत तयामळ अमिरकन राजकारणी परत एकदा आम आदमीचया िजवहाळयाचया िवषयाचया शोधात होत अमिरकतील सधयाचया आिथकर पिरिसथतीत वाढतया बकारीत अडकललया आम आदमीचया सवारत जवळची टाळया िमळवणारी घोषणा महणज आता आमही आऊटसोिसरग होऊ दणार नाही हमखास मत िमळवणाऱया अशा घोषणा जगातील कठलया राजकारणयाला मोह पाडणार नाहीत

भारतातील आयटी उ ोग भारतातील आयटी उ ोग आज ६० िबलीयन डॉलसरचयावर गला आह आजही तो वषारला २० त २२ टकक इतका वाढतो आह अथारत हा आकडा मोठा वाटत असला तरीही तो जागितक आयटी उ ोगाचया कवळ ५ टकक स ा नाही तयामळ जागितक राजकारणावर परभाव करणयाची कषमता अजनही या भारतीय उ ोगात नाही नसकॉमचया अदाजापरमाण २०२० पयरत हा भारतीय उ ोग कदािचत आजचया ४ पट मोठा महणज २२५ िबलीयन डॉलसरपयरत पोहोच शकल आजचया भारतीय आयटी उ ोगाचया ६० टककयापयरतचा वाटा एक ा अमिरकन बाजारपठतन यतो महणजच २०२० पयरत अमिरकतन भारतीय आयटी उ ोगाला १५० िबलीयन डॉलसरपयरत धदा िमळण आवशयक आह अमिरकन अधयकषाचया गलया २-३ मिहनयाचया वकत ामळ महणनच भारतीय उ ोगात थोड िनराशच व भीतीच वातावरण आह अथारत ही भीती आह ती उ ोगात होणाऱया वाढीची पण तयाहनही राग आह तो जया अमिरकन आजपयरत जगाला जागितकीकरणाच खलया बाजारपठच अथरकारण िशकवल तीच अमिरका आता सवत मातर तया िशकवणीचया बरोबर उलट कती करताना िदसत आह अमिरकचया दटपपीपणाचा राग बऱयाच भारतीय िवचारवताना आला आह भारतान मातर अमिरकन उ ोग तयाची उतपादन या सवारना भारतीय बाजारपठ उघडी करन ायची अगदी तयाचा भारतीय उ ोगाना तरास झाला तरीही आिण अमिरका सवत मातर अमिरकन कपनयाना कायद करन भारतात धदा पाठवणयापासन रोखणार भारतीयाच िवहसा भरपर महाग करणार व सवतचया अथरकारणातील खलपणा सपवन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सरकषण िभती उभया करणार गलया काही मिहनयात अमिरकतील िबकट आिथकर पिरिसथतीमळ काही मोठ अमिरकन उ ोग आपलया आयटीमधील गतवणकीला कातरी लावत आहत तयामळ २०१०-११ या वषारतच भारतीय आयटी उ ोगाचया वाढीवर लकषणीय पिरणाम िदसणार आह दबळा होत जाणारा डॉलर ही आणखी एक मोठी काळजी आह अशा पिरिसथतीत अमिरकन सरकारन आऊटसोिसरग िवर खरोखरच कायदा आणला िकवा आऊटसोिसरग करणाऱया कपनयाना करसवलती न दणयाचा धाक ह सरकार घाल लागल तर भारतीय आयटी उ ोगावर याचा नककीच वाईट पिरणाम होईल

ओबामा काय महणाल गलया बधवारचया िनवडणक सभमधय ओबामानी अमिरकतील बरोजगारीब ल िचता कत करताना अमिरकन उ ोजकाना धमकी वजा इशारा िदला सधयाचया अमिरकन आिथकर पिरिसथतीवर मलमप ी करणयासाठी अमिरकन सरकार ३५० िबलीयन डॉलसरचा एक पलन पढ रटणयाचा परय करीत आह तयामधय साधारण २०० िबलीयन डॉलसर करसवलतीचया रपात अमिरकन उ ोगाला दणयाचाही िवचार आह या करसवलती उ ोगाना ह ा असतील तर उ ोगानी रोजगार िनिमत करण आवशयक आह अस ओबामाच महणण आह ही रोजगार िनिमत करणयासाठी अमिरकन उ ोगानी नवीन पलटसमधय गतवणक करावी व अशा नवीन पलटसमधय नवीन रोजगार उपलबध करावा अशी अपकषा आह पण जर ह उ ोग आपलयाजवळील काम अमिरकन लोकाना न दता अमिरकबाहर पाठवत असतील तर तयाना या २०० िबलीयन डॉलसर कर सवलतीचा फायदा दणार नाही अशी घोषणा ओबामानी कली

मळात आऊटसोिसरगची सरवात झाली ती अमिरकन कपनयाना जासत नफा िमळावा महणन जया कामाला अमिरकत १०० डॉलर खचर होतो तच काम भारतातन िकवा चीनमधन ४० त ५० डॉलसरमधय करन िमळत असल तर तयामळ अमिरकन कपनयाचाच नफा वाढत होता व तयामळ वाचललया नफयाची गतवणक अमिरकन कपनया नवीन उ ोगात करत होतया पण गलया २ वषारत अमिरकन आिथकर ससथातील सकटामळ बाजारपठतील गतवणक योगय पसाच कमी झाला

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व तयाची झळ एक एक करत सवरच उ ोगाना बसली बद होणार उ ोगधद व तयाना सावर न शकणारी अशकत झालली आिथकर बाजारपठ अशा दहरी कातरीत अमिरका सापडली बरोजगारीच परमाण कधी नवह त २ आकडी सखयपयरत फगल िवशषत मधयमवगीयारत बरोजगारी वाढली व तयानी चढवललया आवाजाकड अमिरकन राजकारणी लोकाना लकष ावच लागल काही दशकापवीर जपानी मोटारगा ानी अमिरकन बाजारपठ काबीज करायला सरवात कलयावर तयाचा पिरणाम अमिरकन कार उ ोगावर झाला पण तयावळी बरोजगार होणाऱयामधय कामगाराची सखया जासत होती आता पाढरपशा लोकाचया नोकऱया भारतात जाऊ लागलयावर तयाचा आवाज खास करन िनवडणकाचया काळात अमिरकन राजकारणयाना ऐकावाच लागला या सवारचा पिरणाम महणन अमिरकन अधयकषाना आपलया डमोकरटीक पकषाला मत िमळवणयासाठी आऊटसोिसरगब ल अशी वकत करावी लागली

अमिरकत व भारतात काही लोकानी रा ाधयकषाचया या घोषणचा वगळा अथर लावला आह तयाचया मत रा ाधयकषाचया घोषणचा भारतात होणाऱया आऊटसोिसरगवर काहीच पिरणाम होणार नाही कारण करसवलतीचा नकार कवळ अमिरकन बहरा ीय कपनयासाठीच आह गलया िकतयक वषारत िसटीबक जी इ सारखया मो ा अमिरकन कपनयानी आपलया उ ोगाच जाळ जगातील ७० त ८० दशात पसरवल आज अमिरकन कर काय ापरमाण अशा अमिरकन कपनयानी बाहरचया दशात कमवललया फाय ावर तयाना अमिरकत टकस भरावा लागत नाही अशा बऱयाच अमिरकन उ ोगानी परदशात (जयामधय भारतही आह) उ ोग बाधन आपल नफयाच परमाण वाढवल पण हा पसा अमिरकत परत न आणलयामळ तयाना अमिरकत कर भरावा लागला नाही व महणनच या कपनयानी अमिरकऐवजी अनय दशात रोजगार िनिमत कली यावर उपाय महणन अशा कपनयाना करसवलती नाकारणयाची घोषणा झाली असलयाचा शोध काही िवचारवतानी माडला आह भारतीय आयटी उ ोगाला यामळ नकसान न होता फायदाच होईल असही काह ना वाटत कारण करसवलत न िमळणयाचया भीतीन जर आयबीएमन आपला भारतातील आयटी उ ोग कमी कला तर त काम भारतीय आयटी कपनयाना िमळ शकल याउलट काही भारतीय आयटी कपनयानी आता आमहीच अमिरकत जाऊन तथ रोजगारिनिमत करतो महणज राजा आमचयावर महरबान राहील अशा घोषणा करणयास सरवात कली आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

परतयकषात काय होऊ शकल आज अमिरकतील राजकारणयासमोर ढासळणारी िकवा न सावरणारी अथर वसथा इराक-अफगाण य ावर होणारा वारमाप खचर व लोककषोभ सतत वाढणारी बरोजगारी व तयामळ वाढणारी गिरबी अस पर उभ आहत या सवारवर मात करणयाचा जालीम उपाय कोणाकडच नाही नोवहबरमधय िनवडणका समोर उभया आहत िसनटचया जागा िजकलया नाहीत तर रा ाधयकषाचा पकष िसनटमधय अलपमतात जाईल व तयामळ रा ाधयकषाना आपलया योजना पढ रटायला व अमिरकवर राजय करायला जड जाईल िनवडणका िजकणयासाठी लोककषोभ िनवडण अतयत जरर असत व त कमीत कमी वळात साधय करायच असल तर गललया ८४ लकष नोकऱया तमहाला परत िमळवन दतो यापकषा परभावी घोषणा कोणतीच होणार नाही अमिरकचया अधयकषानी याच िवचारान अशी घोषणा कली ओटायो या राजयातही िनवडणका आहत तथील राजय सरकारन सरकारी उ ोगाना आऊटसोिसरगवर बदी घालणयाचा कायदाच पास कला

भारताचया द ीन ओटायो ह ५० पकी एक राजयच असल व तया राजयातन भारतीय आयटी कपनया जासत वसाय करत नसलया तरी अशा काय ामळ आपलयाला पाढरपशा वगारची मत िमळतील अशी भावना इतर राजय सरकाराची झाली तर ही राजयही यतया १ मिहनयात अस कायद करतील ५० पकी २० राजयानी जरी अस कायद आणल तरी तयाचा पिरणाम भारतीय आयटी उ ोगावर होईल ददवारन अशा काय ामळ अमिरकन बरोजगाराचया सखयत फारसा फरक पडणार नाही पण स ाधारी पकषाला मत िमळणयास मातर तयाचा फायदा होईल भारतीय आयटी उ ोगान अशा काय ाकड एक सधी महणन पाहण गरजच आह आजपयरत भारतीय आयटी उ ोग हा अमिरकन बाजारपठवर पणरत अवलबन होता पण एककाळी ८४ टकक उ ोग हा अमिरकतन यत होता तयाचा वाटा आता ६० टककयावर आला आह याचाच अथर भारतीय उ ोग जगातील अनय दशातील बाजारपठतही परवश कर लागला आह गलया २-३ ितमाहीतल आयटी कपनयाच जाहीर झालल आकड हच दशरवतात आखाती दशातन यणारी मागणी सतत वाढत आह आज याच दशाकड भरपर पटरो डॉलसर आहत व नवीन अरब िपढीला मािहती ततरजञानाच महततवही पटल आह तयामळच आखाती दशात भरपर सधी उपलबध आहत भारतीय कपनया आज आिफरका व लटीन अमिरका ाही खडाकड पाहत आहत बराझील िचली द आिफरका नायजिरया घाना किनया अशा ५० दशामधय आज भारतीय आयटी कपनया पोहोचत आहत सधयाचया जागितक आिथकर मदीची झळ या दशाना फारशी लागलली नाही व तयामळच

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

या दशाचया अथर वसथा झपा ान सधारणयाचया मागारवर आहत

आजपयरत भारतीय आयटी कपनयानी िमळवलला अमिरकतील अनभव या दशाचया बाजारपठत वापरला तर तयाचा फायदा तया दशाना व भारतीय आयटी कपनया या दोघानाही होईल पवकर ड चीन मलिशया जपान ह दशही पढ यत आहत चीन व भारत या दोन दशानी परसपरावर िव ास दाखवन या व अनय उ ोगात एकमकाना मदत कली तर एक मोठी आिथकर रीतया सम परचड बाजारपठ िनमारण होऊ शकत रिशयासारखा खडपराय दशही आपली आिथकर वसथा सधारत आह व तयानाही भारतीय तजजञाची गरज भासणार आह महणजच उ ोग वाढीमधय अमिरकन नकार िदला तर ती एक सधी साधन भारतीय आयटी उ ोगान जगातील अनय बाजारपठा काबीज करण जररीच होईल तया द ीन काही आयटी कपनयानी मोचबारधणीस सरवातही कली आह याचबरोबर कवळ कर सवलत नाही महणन अमिरकन उ ोग भारतात होणार आऊटसोिसरग थाबवणार नाहीत जागितक सपधतर जर अमिरकला यरोप-चीनशी टककर

ायची असल तर भारतातील आऊटसोिसरग आज तरी अिनवायर वाटत आह त कल नाही तर अमिरकन कपनयाच नफयाच परमाण घटल व कराचही अमिरकला या उ ोगाकडन कर वसली हवी असल तर तयानी नफा िमळवण आिण आऊटसोिसरग करण जररी आह

अथारत नोवहबरमधय जवहा अमिरकच अधयकष भारतभटीवर यतील व अमिरकन उतपादन अणऊजार भट ा भारतीयाना िवक लागतील तवहा भारत सरकारनही तयाना ठणकावन सागण गरजच आह की जर तमही भारतात आऊटसोिसरग करणयावर बदी घालत असाल तर अमिरकन अणऊजार भट ा आमहाला नकोत अमिरकतील भारतातील अशा सभा परोजकटसच आकड बिघतल व तयामळ अमिरकला होणारा फायदा बिघतला तर बहधा अमिरकच अधयकष भारतातील आऊटसोिसरग अमिरकला कस चागल आह हच अमिरकत परत जाऊन अमिरकन कागरसला पटवन सागतील अथारत तोपयरत िसनटचया िनवडणकाही सपलया असतील

परवा टी वही चनलवर य क च माजी पतपरधान टोनी बलअर याची मलाखत ऐकली तयानी पाि मातयाना िदलला इशारा फार महततवाचा आह त महणतात की गली दोन शतक पाि मातय एवढ बलवान झाल होत की जगाचा सवर इितहास तयानी तयाचया द ीकोनातन बिघतला व िलिहला पण २१ चया शतकाचा इितहास मातर भारत व चीनच लोक तयाचया द ीकोनातन बघणार व िलिहणार आहत व आपण सवर तो वाचणार आहोत - दीपक घसास

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

पयरटनाचया नकाशावर महारा

िदवाळीचया स ीमधय उ रत हिर ार ऋिषकश निनताल मसरी कठही जायच ठरल की महारा ातील हरह री पयरटक नवी िदललीत थाबनच पढ जातो तयामळच िदललीतल पराच थमान पाहन तयाचया मनात थोडी भरात िनमारण झाली आता महारा ातला टिरसट तयाच पलनस बदलणार काय अशी शका उ रतलया टर ऑपरटरनाही सतावत असल उ रतील राजयापरमाणच कनारटक करळ आधर परादशच टर ऑपरटरही महारा ातील पयरटकाकड डोळ लावन असतात पण इतर राजयातलया पयरटकाचया िलसटमधय महारा ाचही असच सथान असत का

महारा आिण गजरात या राजयाकडन दशभरातील िकतयक पयरटनसथळाना मोठ उतप िमळत दश-िवदशापरमाणच महारा ातील सथळानाही इथलयाच पयरटकाची मोठी झबड उडतच रमणीय िकनार आबा-नारळाचया बागा आिण खाणयािपणयाची चगळ असलली िवसतीणर कोकण िकनारप ी महाल मी-रकाळा तलाव-जयोितबा याच कोलहापर तरयबक र-पचवटीच नािशक रायगड-राजगडसह अनक िकलल अिजठा वरळ लणी तसच उलकापातापासन तयार झालल लोणार सरोवर आिण औरगाबाद चमचमती मबापरी आिण ताडोबा तसच सतरयामळ परिस झालल नागपर अशी अनक पयरटनसथळ ह महारा ाच वभव पण सरसकट परतयक िठकाणच पयरटन समाधानकारक ठरलय का

एवढ उपजत वभव आिण दातततव असलल पयरटक असलयान पयरटनाचा िविश प तीन िवकास वहायला हवा होता पण अजनही पायाभत कषतरामधय बरच काही करण बाकी आह याची तीवर जाणीव होत खास करन करळ आधर मधय परदश याचया तलनत आपलयाकड अजन बरच काही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

करायच बाकी आह ह सप िदसत कोकणप ीमधय सथािनकाचया सहकायारन एमटीडीसीन नयाहरी व िनवास योजना सर कली आता िकतयक घरावर एमटीडीसी मानयतापरा अस फलकही िदस लागल आहत करळपरमाणच कोकणालाही िकनारप ीच अगभत स दयर लाभलय तयामळच अशा योजना आिण न ान सर झाललया हॉटलसमळ ितथ पयरटनास परचड वाव आह अस मानल जात पण परतयकषात तया गतीन हा िवकास झालला आढळत नाही

बहताश िठकाणी सवारत मोठी अडचण आह ती सवचछ परसाधनगह आिण सयोगय रचना असललया खोलयाची आघोळ आिण परसाधन या दोन परमख मलभत गरजा कदरसथानी असतात नमका याच गो चा अभाव असतो कोणतयाही एसटी सटडवर परसाधनगहाची िसथती शोचनीय असत मबई-गोवा महामागारवरील िकतीशा हॉटलसमधय ी-परषासाठी योगय परसाधनगह असतात मबईतन शकडो आरामबस कोकणचया िदशन रवाना होतात पण रातरीचया जवणाचा पिहला थाबा या बसगा ा िजथ घतात तया हॉटलसची िसथती फारच दयनीय असत कवळ नाईलाज महणन लोक ितथ काहीबाही घशाखाली उतरवतात

नयाहरी िनवासाचया सोयी सर होऊनही आपलयाकड आजही पयरटकाना पसतीकरम अिधक िमळत नाहीत करळसारखया िठकाणी होम-सटमधयही हजार त दहा हजारापयरतच पयारय उपलबध असतात कोकणात मातर आजही थरीसटार हॉटलसचा दजार िततकासा समाधानकारक नसलयाच मत पयरटन ावसाियक सदीप भजबळ कत करतात करळमधय रमपोटी दोन त तीन हजार रपय भरणारा पयरटक कोकणात पस काढायला का राजी नसतो याचाही िवचार आपण करायला हवाच पण तयाचबरोबर आपलयाकड परक पायाभत सिवधाही परिवणयाची गरज आह याकड त लकष वधतात

तळकोकणातील पयरटनासाठी मबईहन जाताना रलव वा रसतयाचया पयारयापकषा गो ापयरत िवमानान जाऊन पढ टकसीन जाता यईल का हा पयारयही तपासन पहायला हवा गो ातन सथािनक टकसीच घयावी लागत पण तरीही हा पयारय उपयकत ठर शकतो अशा सिकटसचा िवचार करन सरकार एमटीडीसी िकवा अनय ावसाियकाकडन टर पकजसच परमोशन होणयाची गरज आह अस मत टर ऑपरटसर कत करतात

यात तथय आहच मधय परदश टिरझम असो नाहीतर कनारटक ितथ अशा परकारची पकजस

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

उपलबध असतात परसगी खासगी हॉटलसच पयारयही पढ कल जातात महारा ात मातर अशा िमशर पकजसच परमोशन िततकया परमाणात कल जात नाही अशी सिकट िवकिसत करायची तर पयरटकाना एखा ा िठकाणी िनवास करता यईल आिण प ास-शभर िकलोमीटरचया परीघात िविवध िठकाणी भरमती करता यईल याचा िवचार कदरसथानी असावा लागतो मालवण तारकल आबोली कोलहापर पण अशा परकारच सिकट तयार कलयास पयरटकाना िकनारप ी कोकणचा घाट कोलहापरसारखा दशावरचा परदश अस सदर कॉिमबनशन पकज िमळ शकत िशवाय यताना एकसपरसवमाग झटपट परवासही होऊ शकतो अस टसर आयोजकापकी िवनय मोडक यानी सािगतल

एकणच कोकण ह पढील पाच-दहा वषारत चागल पयरटन कदर बनल असा िव ास महारा टर ऑपरटसर असोिसएशनच िनतीन माहलकर यानी कत कला आमही बाहरचया राजयातील टर ऑपरटसरमाफर त ितथली बिकग करतो तयाचपरमाण इतर राजयातन आमचयामाफर त महारा ाची बिकग वहावीत यासाठी आमही परय शील आहोत असही तयानी सािगतल

महारा ह परगत राजय महणन खयाती असनही आजही बहताश िठकाणी िभकारी लटार याचा सामना परतयकाला करावा लागतो बकायदा टकसीवाल अववाचया सववा रट लावणार हॉटल एजनट तसच जया वसतसाठी तो परदश परिस आह तीच वसत बनावट सवरपात िवकन श ा लावणार िवकरत याच लकषणीय परमाणही पयरटनिवकासात अडथळाच ठरत महाबळ रला परतयक पॉइनटच टकसीभाड िनि त करणयात आल आह परतयक हॉटलमधय तयाच फलकच रगवल आहत साहिजकच रटवरन घासाघीस िकवा बनवाबनवीच परकार होत नाहीत पयरटक-टकसीवाल याचयात िव ासाहरता वाढीस लागत पण असा परकार सवरतर आढळत नाही आिण पवरिनि त दरापकषा लबाडणयाचच परकार अिधक ऐकायला िमळतात

नागपरपासन ताडोबा ाघर अभयारणयात िफरायला जाणार अनक िनसगरपरोमी आहत पण मधय परदशात कानहा िकवा बाधवगडमधय जी पयारवरणाची िशसत पहायला िमळत तसा आगरह आपलयाकड धरला जात नाही अशी खत अनक पयारवरण अभयासक कत करतात

नािशक कोलहापर िशड यासारखया िठकाणी धािमक पयरटनास खप वाव आह िशड मधय आधर परदशातन भरपर भकतगण यत असतात पण धािमक पयरटनालाही पायाभत सिवधाची जोड

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दणयाची आवशयकता आह ह आपलया गावीच नसत शकराचया दवसथानापाशी दध पाणी याचा मोठा वापर होणार असल तर त वाहन नणयासाठीही योगय वसथा असायलाच हवी पजा-अचार सािहतय याचया िवकरीचया दकानाची तसच िविश िदवशी भकताचा महापर आलयावर रागासाठीही योगय वसथा करायलाच हवी शगावसारखया दवसथानानी याची चागली उदाहरण घालन िदली आहत िशवाय तयानी मधय परदशसारखया िठकाणी आपलया िनधीतन भकतिनवास उभारणयाच औिचतयही साधल आह धािमक पयरटनापरमाणच अगरो टिरझम मिडकल टिरझम या सकलपनाही आता जोर धरत आहत महाबळ रचा सटरॉबरी महोतसव नािशकचा वाईन फिसटवहल हा तयाचाच भाग आहत कदािचत र ािगरी िदवआगरातही आमर महोतसव वहायला हरकत नाही मबई पण याचया आसपासचया परीघात गलया समार दहा वषारत िरसॉटरसची सखया वाढली आह जवळचयाच िठकाणी वनड िपकिनक करणारा मोठा वगर असतो साहिजकच िरसॉटरसचा धदा चागला होतो पण तयाची योगय दखभालही राखावी लागत िरसॉटसरकड कटबाबरोबरच एक ा-दक ाचाही ओघ मोठा असतो परतयकाचया मजामसतीचया कलपना वगळया असतात तयातनच िकतयकदा िरसॉटसरची दखभाल साततयपणर रीतीन होत नाही मग कटबाचा पयरटकवगर यापासन दरावतो मबई-पणयापासन जवळ तरीही रमणीय अशी माथरान-महाबळ रसारखी िहलसटशनस िबरिटशानी िवकिसत कली ती आजही तयाच सथान िटकवन आहत ददवान आपण या तोडीची पयरटनसथळ िवकिसत कर शकललो नाही असलीच तर फारच थोडी खासगी सवरपात ठाण नािशकपासन जवळ असललया जवहारमधय अशा पयरटनसथळाचया िवकासाची कषमता होती पण तयाचा सयोगय वापर आपलयाला करता आलला नाही पयरटनाचा िवकास हा सथािनक जनतचया िजवावरच झाला पािहज यात शका नाही तयामळच तया तया पिरसराच विशष ितथल लोकजीवन खा ससकती ह सारच जपायलाच हव

पयरटनाचा वसाय हा पणरपण िव ासावर बतलला असतो एकदा फसवला गलला पयरटक पनहा यणार नाही आिण तयाचया नातलगानाही तमचयाकड पनहा पाठवणार नाही पण ह लकषात न घता सोनयाच अड दणारी क बडी कापणयाचा परकार िकतयक ावसाियक करतात आिण तयातन पयरटन मातर बदनाम होत महारा ाचा पयरटन नकाशावरचा चहरामोहरा बदलला तरच इतर

राजयातल लोक िव ासान आपलयाकड यऊ लागतील - समीर कव

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सास सन नातसबध व कटबसवासथय बायको ( ी) ही कषणभराची प ी व अनतकालची माता असत सवामी ितनही जगाचा आईिवना िभकारी ही वचन िनतात सतय आहत कटबाचा कदरिबद असलली ही ी जवहा सनरपी दसरी

ी घरात यत तवहा ितची मानिसकता कशी बदलत अथारत अतयत परमान आदरान नीटच नात जोपासणाऱया पषकळ ि या आहत मातर सासबाई ही उपाधी लागली की स ा मानपान व अपकषा आिण तलना या िवकारामळ कटबात नककी ताण यतो याउलट सास सना सजञ समजस असतील तर घरात सवगर उतरतो व सवारचीच वाटचाल अिधक सलभ व यशसवी होत ह जर नसल तर सर होत घसमट जयात कधी पयारय सापडतात तर कधी क डीपलीकड वा ास यत नाही सतत ताणात जगाव लागत हा लख कोणतयाही पवरगरह दिषतातन िलिहलला नाही माझया िनरीकषणातन व काही वषारचया समपदशनाचया अभयासातन िवचार माडल आहत लगनाचा सरळ अथर तडजोड व कटबातील नाती कौशलयपणर साभाळण जया वातावरणात व ससकारात आपण वाढलो आिण आपलया आई-विडलानी नाती कशी साभाळली ह पाहन नकळतपण नाती साभाळणयाची कलपना तयार होत व आपलया कवतीपरमाण अमलात यत सजञ लोक जथ राहतील तथ ही कौशलय िनरीकषणातन आतमसात करतात परतयकष नवीन कटबात गलयावर कसोटी लागत दोनहीकड सयम सामजसय व दयाळपणा असल तर वाटचाल सोपी जात मखयतः सास सनची कडली जमत असल तर कटबाच भागयच पण नसल तर नवरा या बाप ाच काय हाल वणारव वगवगळया घरातील परसग बघ या या घरातील सासबाई अगदी मॉडनर इगरजी यणाऱया सनबरोबर शॉिपग िसनमा नाटक हॉटिलगमधय भाग घणाऱया एकमक चया सा ा नसणाऱया सनला जीनस िवकत घणाऱया सगळ कस छान छान आता नवऱयाला यापकषा काय पािहज या कटबातील ही पिरिसथती फार काळ िटकली नाही िजथ सपस कॉिनफलक ट सर झाली तथ सघषारला सरवात सपसची अमलबजावणी झाली असती तर एकमक ची िकमत रािहली असती तयामळ सर झाल टाळण वळीच सवादान परश न न सोडवलयामळ दरावा झाला

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हा िवनोदी परसग पाह घटना परदशातील दोनही बाहर सथाियक अिधक वाणासाठी सनचया माहरी सवारना जवायला बोलावल िवहीणबाईनी आनदान सवागत कल व बसायला सािगतल मलीचया सासबाई एका सोफयावर 90 अशाचया कोनात ताठ बसलया चहऱयावर परीटघडी बघणाऱयाला वाटाव की पतळा बसवला आह याचया यजमानानी मलान खण करन सािगतल िवहीणबाईही अहो िनवात बसा महणालया पण छ आता सनचया माहरचया मडळ ना हस यऊ लागल गपपा मारताना इतर मडळ ना अवघडलयासारख झाल जवण झाली या ताठच जावयाला वाण दऊन झाल यजमानानी िवचारल अग तला काय झालय मोकळपणान बोल यावर महणालया माझा मान परथम मी नाही ठवला तर कोण ठवणार मी मलीची सास आह ह

ा ाना कळल पािहज यावर यजमानानी मातर लवकर घरी परतायचा िनणरय घतला ही गमतही अमिरकतील भारतातन सासबाई सनकड काही मिहनयाकिरता गलया या आजी चागलयाच व होतया मलाच घर खपच मोठ दमजली एकदा सनची नकतच लगन झालली मतरीण नवऱयासह दोन िदवसाकिरता आली खप वषारनी भटलयान गपपा झालया जवण झाली पाहणयाना गसटरम िदली होती सासबाईची खोली तयाच मजलयावर दसऱया टोकाला होती तयाना वयान िनदरानाश होतो व ऐकही कमी यायच रातरीची जाग आली की तया वऱहा ात जपमाळ घऊन यरझाऱया घालीत सकाळी सगळ उठल नाश तयाला सगळ बसलयावर आज नी िनषपापपण जोडपयाला िवचारल बरय ना महटल मला रातरीची काही झोप लागत नाही रातरी यरझाऱया घालत होत तर तमचया खोलीत िदव कधी चाल कधी बद तवहाच िवचारणार होत की काही हवय का ह वाक य ऐकलयावर जोडपयाच चहर गोरमोर झाल सन मलगाही सकोचन गल परसग तसा साधा सनन दयाळपण सोडन ाव तच बर नाही का आता या घरात सासबाई कटबपरमख आहत मलगा आईचया हातात पगार दतो सनही दत सनला रोज िरकषाला हातखचारला पस दतात ितला हौसमौज करायची असल तर सासला िवचाराव लागत मलगा बायकोला ज घईल तशीच वसत आईला घतो तो आईचा िनयम आह सनचया माहरी काही आहर करायचा असलयास सासचया शबदापलीकड जाता यत नाही नवरा दोघ चया भानगडीत पडत नाही सनन पषकळ सयम ठवला नवऱयाला गोडीत सागन पािहल तयाचया मत ही समसयाच नवहती पढ सनचया तबयतीवर पिरणाम होऊ लागला डोकदखी अधरिशशी व नराश य आल तयावर गोळया सर झालया नवरा ह तटसथपण पाही ितन माहरी

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जायचया गो ी कलया तोवर एक मलगी पदरात होती एकदा माहरी गली तर आई-विडलानी िहलाच पडत घयायला सािगतल िहन नवऱयाला वगळ राह सचवलयावर विडलाचया माग आईन मला वाढिवल तवहा ितचा शबद शवटचा राहील तला वगळ वहायच तर ताबडतोब िनघन जा सािगतल ही गो सधयाचया काळातली आता या कटबात पाहा मल आईची परचड काळजी घणारी आईची हौसमौज परवणारी आईला िहडण िफरण व िसनमाची परचड आवड राजसथान असो की िसगापर असो नाव काढल की ितकीट तयार आईसाहबाना मातर सवयपाकाची माणसाची अिजबात आवड नवहती भाविनकता व माया याचा चागलाच दषकाळ होता पढ मलाची लगन झाली मलगी सासरी गली सना दोघी बडब ा लाघवी तयानी जीव लावायचा जीव तोडन परय कला वातावरण आपलस कल आजबाजला चागल सबध जोडल घरात ग डस नातवड आली या आजीबाईच मन मातर िसनमा व टीवही सोडन कशात लागत नस सना नोकरीचया होतया घरात कामाची बाई मल साभाळणाऱया बाईनी कोणतया चका कलया ह आवजरन सनाना सागत पण सवतः नातवडाकड लकषही दत नसत सनानाही कधी आजारपण यायची नोकरीचा ताण जाणवायचा तवहा याची वागणक पणर कोरडी आपलयाला काही माहीत नाही अस वागायचया सवयपाकापासन कशातच आपणहन मदत नाही अगदी िवनती आजरव कली तर एखादाच पदाथर करणार सनन अित झालयावर एकदा िवचारल की मल लहान असताना काय जवत होती तयानी ताबडतोब उ र िदल मला ठरािवक चार पदाथर यतात मला सवयपाकाची आवड नाही फारशी गतीही नाही मातर वगवगळ पदाथर खायला आवडतात घरी नाहीतर बाहर आता तमही सगरणी असताना मी कशाला लकष घाल एकदा एका सनन ह ान आमटी करा सािगतलयावर यानी चाळीस वा ा साबार कल सगळयानी डोक याला हात लावला आज ची तबयत मातर उ म रोजच जीम िफरण सहली चाल घरात मातर कठ काय ह माहीत नाही िकवा मी ऐकल नाही ह चाल लाघवी नातवड खळायचा आगरह करीत तर याना लहान मलाशी कस बोलाव ह माहीत नाही याच आजी मलीकड गलया की जावयासाठी गोडधोड जवण करायचया सरवातीला सनाचया माहरचयानी खप लाड कल पढ या तयाचयाकडन फोनची िबल भरण अशी काम करन घऊ लागलया सवारचया लकषात आल की एष आिण आराम हच आयषय असणाऱया कत साठी आपणाकड फार वळ व शकती नाही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आपलया भारतीय ससकतीत या गो ी उघडपण बोलणही कठीण न जाणो मलगी व जावयाच िबनसायच पढ सनानी वगळी घर कली जी सन सवजातीय होती तथ या बसन रहात व अपकषाही ठवत िजथ परजातीय होती ितथ थोड नमत घत कोणीही समजसपण काही सागाव तर उ र दत नसत न बोलता तकर काढत मल परोपरीन सागायची की सप बोल गरसमज कर नको पण मलाकडही दलरकष कलयान मलही दलरकष कर लागली याना वाट लागल की सनानी तयाच कान भरल आहत मला-सनातही वाद आल पण मोकळया सवादाअभावी ह होतय हही समजत नवहत तरीही कोणी काम सािगतलच तर कणाकडन तरी करन मोकळ होत असत व आपलया कातडीला धकका लावत नसत या धोरणान सना नातवडाच हदय तयाचया बाबतीत कोरड होऊ लागल मल मातर पषकळ भरडली व आपण कतर नीट करनही ह काय चाललय ह समजनास झाल एक महण आठवली झोपललयाला जाग करता यत पण झोपच स ग घतललयाला नाही आता कोणताही माणस पिरपणर नसतो तवहा सयम सवाद व सवदनशीलता या ितरसतरीन गो ी सोपया होतात वरील उदाहरण िवनोदी असो वा गभीर असो दोनह नी कलह होतोच िकरकोळ वाटणाऱया गो ी जस कोणाला डब-बाटलया जमवायचा छद कोणाला सनचया कप ाची जाडीची िदसणयाची तलना ह पाहता हा िवषय अिजबातच सोपा नाही या पिरिसथतीतील परषाची भिमका पाह 1 नवरा व तयाची आई याच नात भाविनकदष ा सवारत जवळच नवऱयाला आईला काही सागण ह दखावणयासारख वाटत िकवा आता वाढललया वयात काय सागायच तयापकषा आपलया बायकोन अशी पिरिसथती असल ती न करकरता साभाळावी सवतः सासशी जमवन घयाव 2 िजथ सासर असतात त बऱयाच वळा समजतीच धोरण घतात व बायकोला चार शबद सागतात परसगी कटबासाठी बरीच काम सवतःहन करतात सनो शािबदक आधार दतात 3 िजथ सासबाई एक ा आहत तथ पिरिसथती िबकट होत मलाची पिरिसथती ढोलक यासारखी होत कठन थाप बसल याचा नम रहात नाही तयाला सवाद करनही बदल झाला नाही तर तयाचा आई बायकोशी सवाद कमी होतो भाविनक दरावा वाढत जातो मलगा कामािनिम

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

बाहर राहतो सजञ माणस िनदान छदात वळ काढतो (याचा अथर छद असणाऱयाना हा परश न असतो अस नाही) जयाना ह हाताळता यत नाही तो सन जवळ करतो 4 काही नवऱयाना बायकोच महणण पटत तरीही वगळ झाल तर गस साखरपासन सगळा खचर वाढल बायको नोकरीची असल तर सवयपाकापासन मदत लागल ह टनशन यत बऱयाच घरातन आईन मलाला चहा जजबी सवयपाक कर िदलला नसतो तयामळ घरकामात हा ढ असतो तयामळ बायकोशी गोड बोलन या िसथतीकड दलरकष करतो सन कसा िवचार करत (सनची भिमका) 1 सन ससाराची सव व वासतवता यात गडबत ह सरवातीला असच असाव ह समजन ससार

करत भाविवश व नवऱयाला सवर परकार सागन पाहत हशार सन नवऱयाला आकिषत करणयाच सगळ उपाय करत सवदनशील नवरा ितचयाकड ओढला जातो हळहळ भाविनक ताण िनवळतो व सयमपण गो ी माग लागतात

2 िहमतीची सन आपलया गो ी साससमोर परतयकष बसन गोडीत सागत आपलया इचछा सप माडत गो ी समोरासमोर झालयान पिरिसथती बदलत वा उलटही घडत

3 िजथ सकोच व भीती असत ितथ सवाद घडत नाही पयारयान सन भाविनक आधारासाठी माहरच कामातील सहकारी याचा आधार घत परतयकषात पिरिसथती तशीच राहत व पिरणाम तबयतीवर होतो

सासची भिमका काय असत 1 सजञ सास पिहलयापासनच सनचया कलान घत व मोकळया सवादान काय जमत व काय नाही

याची कलपना दत 2 सवतःचया लगनापासन काही गो ी ठरािवक प तीनच होतात तयात फारसा बदल झालला

आवडत नाही उदा कळधमर सोवळ ओवळ व तया सनन ऍडजसट कलयाच पािहजत 3 मी इतक वष सवयपाक घरकाम कल आता कल नाही कल तर माझी मज मी काय कराव व

काय नाही ह सनन ठरव नय तसच मी करो न करो माझी नीट दखल घयावी मान ावा आपलया सललयािशवाय नवीन बदल कर नयत (एकण पिरिसथती ताणिवरिहत सस करायची असल तर खालील उपायानी मदत होत)

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

1 सनन सरवातीला नवीन माणसाशी जमवन घताना नमर सयमी राहाव 2 नवऱयान आपलया प ीला घरातील लोकाचया कलापरमाण कळाही सागा ात तयात कमीपणा नाही तसच कायम एकतर कटबात राहायच की परसगी वगळ राहणयाची तयारी आह ह सप कराव

3 सासन सनब ल सयम दाखवावा काही नवीन गो ी िशकायला वळ ावा सवाद परमान करावा ऑडररन नाही सतत आमही काय कल ह उगाळ नय लकषात ठवाव की तयाच (सनाच) लगनात वयही जासत आह व घरा ितिरकत नोकरीतही तयाना पषकळ ताण आह िदसण सथलता कपड याबाबतीत तलना कर नय सवतः काही गो ी करन आदर िमळवावा सरवातीपासन परम िदल तरच त िमळल 4 घरातील सवर सदसयानी सणवार कळधमर पाहण या परसगी काम वाटन घयावीत तयासाठी एकतर बसन बोलाव कोणालाही गहीत धरन गरसमज टाळावत 5 घरातील व ापासन लहानापयरत कोणीही आजारी असल तर सहानभतीन सवा करावी सननीही व ाच वय तबयत लकषात घऊन रासत अपकषा ठवावी सनचया तबयतीचया तकरारीकड रागान वतागन न पाहता जमल तशी मदत करावी शािबदक भाविनक धीर ावा महणज सनला माहरन वा बाहरन सहानभतीची गरज राहणार नाही व तीही व ाच परमान करल कवळ कतर महणन नाही 6 वरील काहीच न घडता वाद होत असतील तर िवश वासातील िमतर नातवाइकाशी बोलाव सवारत उ म समपदशकाची मदत घयावी परषानी समपदशनासाठी वादावादीत िश ा दण हात उगारण करच नय कारण हाच परयोग समोरचया कतीकडन कधी ना कधी घड शकतो 7 मलीचया माहरचयानी मलीला मानिसक आधार ावा आमच घर बद ह महण नय मातर मलीला आिथकदष ा पायावर उभ राहणयास सागाव परसगी मदत करावी आपलया समाजात सवर ि याना तयातन जाव लागत ह साग नय 8 मल नी आिथकदष ा सकषम राहाव िजथ नोकरीची गरज नाही तया मल नी अस छद जोपासाव की परसगी आपलया पायावर उभ राहता यईल व आतमिवश वास कायम राहील टीवही व चका ा िपटणयात वळ घालव नय मल मोठी झाली की पाटरटाइम काम तरी कराव जयायोग मदला चालना िमळल या जगात अित िभडसतपणा व सकोच ह गण नाहीत भीड ही िभकची बहीण असत ह सतय आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

9 खप परय करन पिरिसथती बदलत नसलयास घराचया बाहर पडाव सवतःचया िजवावर राहायची तयारी ठवावी तर थोडी मदत इतराकडन िमळ शकल वरील सवर गो चा िवचार करन परय कलयास घरात आनदमय वातावरण होऊ शकत ह नककी घरातील ी सत असली तर घर सत होत गहसौखय परतयकाचया वा ाला याव महणन हा लखन परपच जया ि यानी घरात सवगर िनमारण कला तयाना सलाम जया घरी कलह आह तयाना

Best luck

- नीरजा आपटीकर डाग बनरबी कनडा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला समजन घया पलीज िसहगड रसतयावर राहत असललया एका िचमकलीन गळफास घऊन आतमहतया कलयाची बातमी नकतीच वाचली का बर या िचमकलीन सवतःला अस सपवाव जनमदातया मलाना रागवणयाचा अिधकार पण आई-वडलाना नाही का मला आठवत लहानपणी कधी माझी आई लाटण घऊन माग लागायची महणायची मलया त मला तर बर होईल हा शबदपरयोग करणाऱया आईचया मलया या शबदातही ओतपरोत परम भरलल असायच तो शबद उचचारणयाचा अिधकार िनसगारन ितलाचा बहाल कलला आह आई या शबदावर अनक किवता-लख-कथामाला गाजताहत आई-बाबाना मलाशी काही परसगी कठोर वागावच लागत परत िववकब ी वापरन मधयमागारच अनसरण ह पालकाचया लकषातच यत नाही तयामळ मलाचया भिवत ाचया खो ा कलपनाना िचकटन थोडीफार मल चकली तर काही वळस पालक िशकषक वगारतच मलाना बदम मारहाण करतात नािशकमधय शालय िव ाथयारला िशिकषकन डसटर फकन मारलयानतर घाबरन वगारतच तया िव ाथयारला झटक यऊ लागलयामळ रगणालयात दाखल कराव लागल सवर चनलवर बरिकग नयज झळकत होतया शवटी अशा अनक घटनामळ सरकारन िव ाथयारना मारहाण करणाऱया दोषी कतीला परथम एक वषारचा तरगवास व पाच हजार रपय दड दसऱयादा मारहाण कलयास 25 हजार रपय दड व तीन वषारचा तरगवास अशा िशकषची तरतद काय ात कली या काय ाला मितरमडळाची मजरी िमळालयावरच तयाची अमलबजावणी होईल परत खऱया अथारन यामळ पालकाचया िशकषकाचया - िव ाथयारचया मनोव ीत बदल होईल का आधिनक सपधचया यगात लहान मलावर योगय वळी सससकार झाल तर उ ाचा भारत महास ा होणयाच माजी रा पती डॉ ए पी ज अबदल कलाम याच सव साकार होऊ शकल महातमा गाध नी महटल होत िशकषणाला नितक मलयाची जोड नसल तर त अधःपतनास कारणीभत ठरत सान गरज नी महटलयापरमाण मल ही दवाघरची फल या फलाना नहमी सकारातमक िवचारसरणी व आदशर िदला पािहज आजची मल ही उ ाची फल उ ाचया उजजवल भारताच आधारसतभ सबल व सशकत होणयासाठी परतयक पालकानी जागरक राहायला पािहज

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जगाला परल एवढ मनषयबळ आज आपलया भारतात आह मधयतरी एका अभयासामधय ह सप झाल की सवारत तरण दश भारत आह या अथारन की जवळ जवळ 70 टकक लोकसखया यवा आह जगावर राजय करणयाची खरी ताकद आज आपलयाकड आह कारण यवक व यवत नी भरलला दश आपला आह काहीही करणयाची ताकद आज आपलयाकड आह परश न आह तो समजावन घणयाचा व दणयाचा यवकाना योगय िदशा व अचक मागरदशरन याचया बळावर िबरिटशापरमाण आपणही खऱया अथारन जगजजत होऊ शकतो

वसथापनशा तजजञ िशव खरा सागतातYou can winया धत वर यवकानो Yes I can अस आतमिवश वासान महणत पाऊल पढ टाकल पािहज तच आह तझया जीवनाचा िशलपकार हा मतर मीच घडवणार माझ जीवन अस महणत आतमसात कला पािहज हाच मतर मनात घऊन परतयक यवकान िजजञासा वाढवन खऱया अथारन जाग झाल पािहज माणस घडत नसतात घडवावी लागतात आतमिवश वास िनमारण करावा लागतो माझयातला मी जागा करत जग बदलणयासाठी आधी मी बदलायला हवा आताची यवा िपढी िबघडली आह अस महणणाऱया वगारला दाखवायला हव की आमही उ ाचा भारत घडवणार आहोत यासाठी यवक-यवत नी परथम सवतःला घडवायला हव तयासाठी तयानी शरीर व मनाचया सबलतकड जासतीत जासत लकष िदल पािहज रोज ायाम कला पािहज सवामी िववकानद महणायच माझया िपरय िमतरानो रोज मदानावर जा खळ खळा वासरासारख हदडा ायाम करा जवहा तमही सबल व सशकत वहाल तवहा तमहाला परतयक गो चागलया परकार कळ शकल महणन आपल शरीर कमावणयासाठी रोज ायाम करण आवश यक आह िकशोरवयीन मल िनदरानाश रकतदाब मानिसक ाध नी गरसत झालली िदसत आहत वाढती सपधार चगळवाद नीितमलयाचा ऱहास घरातील वाद भय चचलता िनक आहार सपधारतमक वातावरण परीकषत कमी गण अिनचछन लादलला अभयासकरम यामळ मल नराश यकड जाऊ लागली आहत जानवारी 2010 चया पिहलयाच मिहनयात एकण 66 िव ाथयारनी आतमहतया कलया याच परमख कारण मलाची दबरल मन हच होय महणन मलाचया मानिसक सबलता व िनमरलतसाठी धयानधारणा ही आवश यक गो आह आनापानसती ह तयातील एक शासरोकत धयान श वासाचया साहाययान मनाची एकागरता व िनमरलता सबलता वाढत भय कमी होत चचलता दर होत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

मलाची आकलनकषमता वाढन जीवनात नितकता यत 2500 वषारपव गौतम ब ानी या साधनचा शोध लावला प गरजी शरी सतयनारायण गोएकाज नी 1969 मधय ही भारतातन ल झालली साधना परत भारतात आणली सपणर साधना श वासाशी सबिधत असलयामळ कठलयाही जातीचा वणारचा पथाचा दशाचा िव ाथ -िव ािथनी ही साधना करन आपल मन सबल व िनमरल करन ताणतणावमकत जीवन जग शकतो माणसाचा मद हा एका सकदात 800 हन अिधक गो ची न द घऊ शकतो तो 70 त 75 वष न थकता सतत काम कर शकतो तयात फार मोठी ऊजार असत ती जागिवणयासाठी आज खऱया अथारन गरज आह थॉमस एिडसन चार वषारचा असताना तयाला शाळतन परत पाठवल तयाचया िखशात िशकषकान िच ी टाकली होती तमचा टॉमी िशकषणात फार माग आह तो िशक शकणार नाही याच थॉमस एिडसनन आपली अतिरक मनोऊजार जागवन िवजचा िदवा तयार करन जगाला परकाशमान कल तयाआधी हजारावर अिधक तयाच परयोग फसल पण तो खचला नाही सगळा हा मानिसक परव ीचाच पिरणाम अबराहम िलकनन आपलया मलाचया मखयाधयापकाला िलिहललया पतरात मलाला समाजात कस वागायच व िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकवणयाची िवनती कली होती याच सामािजक िशकषणाची आज आपलया मलाना गरज आह आपण आपलया मलावर नसत अपकषाच ओझ लादतो िबचारी मल पार थकन जातात तयातन ती चकीचा मागर पतकरतात िचतरपटावर आतमहतयच खापर फोडन पालकवगर मोकळा होतो तीन तासात िसनमा आपलया मलाचया भावनाना हात घालतो मग जनमापासन आपलया बरोबर असणाऱया सवतःचया मलाचया भावना आपण का ओळख शकत नाही हा परश न पालकानी सवतःला िवचारला पािहज िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकणयासाठी मन सबल करणयासाठी खऱया अथारन तणावमकतीसाठी धयान महणज एक सवणरसधीच होय महणन पालकानो मल चकली-आपला अपकषाभग झाला तर तयाना जरर रागवा पण परमान (अतमरनात ओतपरोत परम भरलल अस ा) रागवलयानतर तवढच परमान तयाला जवळही घया िनिश चतच तयाना तमचा आदर वाटल या जगात तीन सदर िकरयापद आहत - परम करण मदत करण व सवा करण या तीन ईश वरी िकरयापदाना रोजचया जीवनात सथान दऊन आपल कटब आनदी व सखी बनवा आपलया

मलाना समजन घया व उ त समाज घडवा - द ा कोिहनकर (पाटील) पण

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला सवाततरय हव

वयसकर माणसानी शात बसन घडत असल त पाहाव आपल मत न दव नय वहारात फार लकष दऊ नय अस तरण िपढीला वाटत उलट आमच काळयाच पाढर अनभवान झाल आहत तया अनभवाचा तरण िपढीन फायदा करन घयावा अस जय ाना वाटत

जय नागिरकाच क कॉलज कट ाइतकच सवरमानय बनल आहत अगदी पारावर जमत नसली तरी वयसक मडळी कठ ना कठ एकतर जमतात कधी परष-परष कधी बायका-बायका तर काही िठकाणी जय नागिरकाचया जो ा एकतर यतात गपपाच िवषय सगळया कट ावर सामाईकच पनशनवाढ महागाई तरण िपढीच आपलयाला न मानवणार वागण कमी होत असलला िजवहाळा इतयादी इतयादी या सगळयात एक महततवाचा म ा नहमी चचत असतो मलगा सन नातवड आपापलया परीन व ाना गपप राहणयास सचवत असतात अन व ाना त मानय नसत एका कट ावर हाच िवषय रगला होता

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

एक आजोबा सागत होत मी मलाला फड बचत याबाबत सागायला गलो तर तो महणतो तमचया वळी वगळ होत आता सगळी गिणत बदलली आहत तमही यात लकष घाल नका त तणतणत सागत होत अर वगळ काय होत दोन मल तयाची िशकषण प-पाहण सगळा परपच चालवन आज मी एवढी िशललक ठवलीच आह ना आजकालचया मलाना आिण सनाना नसत पस उधळायला हवत मो ाच अिजबात ऐकायला नको तर काय अस महणत तयाचया प ीनही सर धरला मलग तसच सनाही तशाच अहो नातवडही आपलयाला बोलतात काल दपारी मला दोनची मािलका बघायची होती ब ाला महटल तझा तो ाण- ाण िसनमा बद कर मल वाईट ससकार होतात तयातन मी अस महणताच बटीन गळा काढला अन मग सनबाई महणाली आता दवाच िसनम दाखवन गळाच गणपती का बनवायच मलाना तयाना आताचया जगात जगायच आह तर जगात काय चालत त कळलच पािहज माझी मािलका बघायची राहन गली

तयावर दसऱया काक महणालया मला तर फार राग यतो घरात ह करा त कर नकाचा जप नको महणन मी दवळात जात तर तही तयाना पटत नाही दवळात रोज फरशीवर बसन साध आखडल तर कोण िनसतरणार अस सनबाई िवचारत माझ एक वळ ठीक आह पण यानाही सवाततरय नाही कशाच वय झाल महणज आमची मन का मली आहत वषारनवषारची िवचार करणयाची प त का बदलणार आह आमचया िपढीच तर फारच हाल झाल पव विडलधाऱयाचया मान-मयारदा साभाळायचया महणन आमही सवतला मरड घातली अन आता जीवन वयोमानानसार परावलबी झाल महणन मला-नातवडाचया पढही माघार घयावी लागत कधी-कधी मला वाटत जय नागिरकानी सवाततरयाची चळवळ उभारायला हवी

तयाचया या वाक यावर कट ावर खसखस िपकली हसणयाला वरवर िनिम िमळाल तरी परतयकाचया हदयात एक बारीक कळ उमटन गली आपलयालाही सवाततरय नाही ही भावना परतयकाचया मनात उफाळन गली जय नागिरक याबाबत काय करतील त करोत पण जयाचया घरात वयसक मडळी आहत तयानी मातर याबाबत जरर िवचार करायला हवा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

डाएट िटपस अधनमधन पण कस कवहा आिण काय खाव शक य असल िततकी मधलया खाणयाची वळ साभाळावी मखय जवणानतर कमीत कमी दीड

त दोन तास जाऊ ावत जवणानतर लगच लहर आली महणन खाऊ नय खाणयाच परमाण कमी कराव महणज जर तमही कठलाही पदाथर एक वाटी खाणार असाल तर अध वाटी खावा

वजनावर िनयतरण ठवणयासाठी तमही काय खाता यापकषाही िकती खाता याला महततव आह एखादा पदाथर पणर सोडन िदला तर काही जणाना नराश यही यत पण परमाण कमी ठवलत तर तमही तो पदाथर खाणयाचा आनद कठलाही मानिसक दबाव न ठवता लट शकता यापढ ऑिफसमधय भजी िकवा बटाटवडा मागवताना हा िनयम लकषात ठवा सवयीन ह नककी शक य होत

मधलया वळचया खाणयामधय िपणयाचया पदाथारचास ा समावश करा महणज कॉफी सरबत िकवा चहा हा खाणयाचया पदाथारबरोबर न घता वगळा पदाथर महणन घयावा तयाबरोबर शक यतो काही खाऊ नय

टीवहीसमोर बसन खायच टाळाव तस करताना आपण नककीच जररीपकषा जासत खातो लहान मलामधलया वाढतया वजनाचया परमाणाकड बघता तयानास ा तस कर दऊ नय

मधलया वळचया खाणयाच पदाथर बदला परय ान ह शक य आह गिहण नी घरात तळलल पदाथर (मखयतः बाहरन आणलल) न ठवण चागल घरी असल की दपारचया टीवही बघणयाचया वळत खालल जातात

तयाऐवजी शगदाण सकामवा (न खारवलला) घरी बनवलली सरबत तल कमी असलल पोह मरमर ला ा ला ाचया िपठीपासन कलल पदाथर र ाच पदाथर वगर चागल फकत खायचया परमाणाकड लकष ठवा कवळ िजभचया चवीसाठी खाणयाच टाळा

शवटी माणस हा सवयीचा गलाम असतो तमही जशी सवय लावाल तशी तमची जीभ तमच ऐकल नहमी बटा ाच वफसर खाणाऱया माणसालास ा वरील पदाथर खाणयाची सवय लावता यऊ शकत आिण ती लावावीच जर डायबिटस हाय बलड परशर वाढलला कोलसटरॉल यासारखया घातक आजाराना बळी पडायच नसल तर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व काचया दाही िदशा ासोपचाराची नयारी दिनया

lsquo दमाrsquo हा सनाचा िवकार आह ह आपणास सहजगतया उमगत पण सतत दमलयासारख वाटत ह lsquoचकीचया सनामळrsquo अस शकल ह आपलया लकषात यण जरा कठीण आह lsquoसपािडलायटीसrsquo िकवा lsquoिसलप िडसकrsquoमळ मान पाठ दखत ह आपणास माहीत असत पण ासाचा आकतीबध िबघडलयामळही अस होऊ शकत अस कोणी आपणास सािगतल तर त खर वाटणार नाही मनोिवकत मळ नराशय व नाहक िचता िनमारण होतात ह आपण वाचलल असत पण सनततर िबघडलयानही त िनमारण होऊ शकतात ह आपलया गावीही नसत पण अनक ाधी िवकार ह चकीचया सनामळ िनमारण होतात अस धयानात यऊ लागल आह व महणनच lsquo ासोपचारrsquo ह नवीन ततर झपाटय़ान िवकिसत होऊ लागल आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

इितहास वासतिवक पाहता lsquo ासाrsquoच अननयसाधारण महततव भारतीय दशरनानी िवशषत योगान फार पव च जाणल होत अस महटलयास त वावग ठरणार नाही िकबहना ास व तयाच िनयतरण (पराणायाम) हा शरीर व मन याना जोडणारा lsquoसतrsquo आह अशीच पवरसर ची धारणा होती व महणन lsquo सनश ीrsquoला अननयसाधारण महततव होत शरीराचया िविवध िकरयापकी काह वर आपल lsquoऐिचछकrsquo िनयतरण असत तर काही आपोआप घडतात (Reflex Involuntary of Au-tonomous ) हात हलवन चहाचा कप उचलण ऐिचछक (Voluntary ) तर हदयसपदन आपोआप (Involuntary ) पण lsquo ासrsquo ही सवरसाधारणपण एकच अशी िकरया आह की जी एकाच वळी ऐिचछक िनयतरणाखाली अस शकत (जस आपण जलद सन कर शकतो वा इचछपरमाण सथ दीघर सन कर शकतो) वा जो पणरपण परितिकषत अस शकत (जस आपण घाबरलयास सन आपोआप जलद होत व धयानास बसलयास सन आपोआप सथ व खोल होत)

सनाचया या खािसयतमळच योगशा ज एक सवरतक lsquoशरीर-मनोव कrsquo Body mind Medicine आह त पराणायामाचया माधयमातन उतक सनोपचार साधत व मनावर िनयतरण आण पाहत अनय परितिकष िकरया या पणरत आपलया ऐिचछक िनयतरणाचया बाहर असतात पण

सन हीच एक िकरया इचछावत व अिनचछावत अशा दोनही मजजाससथाचया िनयतरणाखाली असत व महणन तया माधयमातन सपणर lsquoमदवर िनयतरण आणणयाचा मानवान परय कला आह योगी हदयगती कमी-जासत कर शकतात वा lsquoभकrsquo ताबयात ठव शकतात तयाच हच रहसय आह मन आिण शरीर तसच ास-शरीर आिण मन याचा हा सबध जसजसा दगोचचर होऊ लागला आह तसतस चकीचया सनाच िविवध दषपिरणाम सप होऊ लागल आहत व महणनच या िवषयातल तजजञ आज आपणास सनपरिकरया (िवशष करन उचछवास) परत िशकणयास सागतात शा ीय बठक अगदी छोटय़ा बाळामधय आपलयाला उरो सन (Chest berathing ) आिण उदर सन (Abdominal berathing ) अशा दोनही िकरया सहजपण व तालब रीतया चालललया िदसतात पण आपण हळहळ या दोह तील ताल िवसरत जातो तसच परामखयान उरो सन व तही उधरव उरो सन (Upperchest Brcathina ) करीत राहतो साहिजकच

सनाचया lsquoउथळrsquo पातळीवरच राहतो व या अशा दीघरकालीक चकीचया सनामळ अनक िबघाडाना उदा सततची दमणक डोकदखी- मानदखी- पाठदखी ताणतणाव नाहक िचतागरसतता इ इ जनम दतो अस या िवषयातल तजजञ सागतात ताण वाढला की माणस अिधकािधक उरो सन करतो असही आढळन आल आह या सवर गो मळ शरीरातील

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

काबरनडाय ऑकसाइड वाय हा अिधक परमाणात बाहर फकला जातो तयाच रकतातील परमाण कमी झालयान रकत अिधक अलकलाइन होत रकताची आमलता कमी झालयान Bohr effect मळ िहमोगलोबीनपासन ऑिकसजन सटन पश ना उपलबध होणयाचया िकरयत अडथळा होतो तसच रकतवािहनया आकिचत होऊन िविवध अवयवाना व पश ना होणारा रकतपरवठाही कमी होतो याचा अिधक पिरणाम ऑिकसजन व गलकोज वर अितिरकत परमाणात अवलबन असणाऱया मदवर होतो व तयाच कायर िबघडत या सवर दषपिरणामाना `Brain Fog अस सबोधणयात यत या धकयान गरसत मदमळ आपली सवदनशीलता कमी होत lsquoमडrsquo सतत िबघडत राहतो व पिरघ मजजाससथा (Peripheral Nervous system ) अितसवदनशील होऊन सतत मगया यण दखण अशा तकरारी िनमारण होतात ाय लवकर दमतात पोटाचया ायवर पिरणाम झालयान वारवार शौचाची भावना होत (Irritable Bowel syndrome ) एखा ा िविश अ घटकाची अ लज वाढीस लागत व सनाचया ायवर अितिरकत ताण आलयान मान खाद व वरची पाठ दख लागत अस या िवषयातल तजजञ सागतात काही वळा या Brain Fog च पयरवसन घबराटीत (Panic attacks ) िकवा फोिबयातही होताना िदसत ह सवर टाळावयाच असल तर आपलया सनाचया गणव त बदल घडवन आणावयास हवा अस ह तजजञ सागतात चकीचया सनामळ िनमारण होणाऱया या सवर शरीरमनाचया िबघाडाना सन अकतीबधातील िबघाड Breathing Pattern Disorders ( BPD ) अस सबोधणयात यतो नमक काय करावयास हव

सन सधारणयाचा एक उ म उपाय महणज lsquoपराणायामrsquo ततर िशकण (अथारत योगय सन हा पराणायामाचा फकत एक आयाम आह ह यथ परकषारन धयानात घयाव) या ितिरकत शरीरातील िविवध भागाच अवयवाच िशिथलीकरण करन ासावर लकष किदरत करन सन सधारणयाची अनकिवध ततर आज उपलबध आहत तजजञाचया मागरदशरनाखाली व आपापलया परकतीनसार व आवडीनसार आपण याचा अवलब कर शकतो पराणायाम पराणायाम महणज काही मयारिदत अथारन िनयितरत ासोचछवास जाणीवपवरक

ासोचछवासाची परिकरया बदलण महणज पराणायाम योगाचया भाषत ास आत घणयाचया िकरयला परक उचछवासाचया िकरयला रचक तर दोह चया मधय खास थाबिवणयाचया परिकरयला कभक महणतात या परक रचकाचया तालावर िनयतरण आणन आपण ासोचछवास जया नाकपडय़ातन करतो तयाचया बदलावर िनयतरण आणन (उजवी डावी िकवा दोनही नाकपडय़ा) पराणायाम साधता यतो थोडकयात अितशय शा ोकत प तीन आपण पराणायामाचया रपान

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सन परिशकषण घऊन सन सधार शकतो अथारत या सजञा यथ ासोचछवासाचया भाषत समजािवलया असलया तरी स म अथारन तयाचा अितम सबध पराणशकतीशी महणज चतनय शकतीशी व पराणमय कोशाशी आह ह धयानात ठवण महततवाच) सन परिशकषण चकीची सन प ती आपलया इतकी अगवळणी पडलली असत की ती िवसरन योगय प त िशकणयासही िकतयक वळा सहा-सहा मिहन लाग शकतात यात मखय भर हा पणर उचछवासावर असतो तसच सनाच मखय तसच परक ाय िशिथलीकरणावर व lsquo सनभानrsquo आणणयावरही भर िदला जातो अशीच एक साधी-सोपी प त वर चौकटीत िदली आह lsquoसास की जररत ह िजदगी क िलयrsquo अस एका गाजललया िहदी गाणयात महटल आह त िकती खर आह व तया द ीन ासोपचाराच महततव एवहाना वाचकाचया धयानात आल असलच

सन ायाम हात असललया एखा ा खच वर आरामात बसा आपल हात खच चया हातावर सहजपण

िवसाव ा कोपरान बाहवर हलकासा दाब ा यामळ ासोचछवास करताना मानच वा खा ाच

ाय तमही साहिजकच वापर शकणार नाही नहमीपरमाण ास घतलयावर ओठ अलगद िवलग करा आिण हळवारपण त डान उचछवास करा ओठ परत बद करा कषणभर थाबा आिण सावकाश ास आत घया उचछवास पणर व दीघर झाला की ास आपोआपच खोल व पणर घतला जातो उचछवास ासापकषा दीघर असण आवशयक (व योगयही) असत ह सकाळसधयाकाळ वीस-वीस वळा करा सरवातीस योगय मागरदशरनाखाली व अगदी घडय़ाळ लावन हा सन अभयास करावा हळहळ त सहज साधल जाईल

- डॉ उलहास कोलहटकर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव - २००९

माय मराठी स थन ग यावषीरची िदवाळी िटटवाळा यथील rsquoमकताrsquo या लहान मली या अनाथ मास भट दऊन तथील लहानगया यासोबत िदवाळी साजरा कली याची ही काही कषणिचतर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हसवणक

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

httphindi-marathi-jokesblogspotcom

शरयावली

सपदिकय मडळ

१) शरी सागर राजणकर सपादक

२) शरी अवधत कामत सदसय

मािसकाची माडणी व िडझाईन

शरी िवजय जोशी

आवाहन

आपलयाकडील लख किवता editoremasikmaimarathiorg या ईमल आयडीवर

पाठवा ात आपल लख किवता ई कोणतयाही सवरपात (ऊ jpg pdf manu-

script ) चालतील िनवडलल लख ईमािसकात परकािशत कल जातील शकय झालयास

लखासोबत आपल छायािचतर पाठवाव तसच आपल सपकर करमाक ईमल कळवावत

Disclaimer

ईमािसकातील लख व तयातील माडलली मत ही तया लखकाची वयिकतक असन ससथा

तयास दजोरा दणार नाही

ईमािसक ह मोफत िवतरणाकिरता आह

ससथबाबत अिधक मािहती किरता wwwmaimarathiorg यथ अवशय भत ा

धनयवाद

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

नाहीत शा ान परवानगी िदली असलयान परपरन लोक या िदवसात मौजमजा करतात अशी ही िदवाळी बिलपरितपदचया िदवशी जिमनीवर पचरगी रागोळीन बिल व तयाची पत नी िवधयावली याची िचतर काढन तयाची पजा करावी तयाना म मासाचा नव दाखवावा यानतर बिलपरीतयथर दीप व व याच दान करतात या िदवशी परातकाळी अभयग ान कलयावर ि या आपलया पतीला ओवाळतात दपारी पकवा ाच भोजन करतात िदवाळीतला हाच िदवस परमख समजला जातो या िदवशी लोक नवी व ावरण लवन सवर िदवस आनदात घालिवतात या िदवशी गोवधरनपजा करणयाची परथा आह तयासाठी शणाचा पवरत करन तयावर दवार व फल खोचतात व कषण गोपाळ इदर गायी वासर याची िचतर शजारी माडन तयाचीही पजा करतात व िमरवणक काढतात

भाऊबीज (यमि तीया)

१ अथर हा िदवस महणज शरद ऋततील काितक मासातील ि तीया ि तीयचा चदर आकषरक व वधरमानता दाखवणारा आह तवहा `िबजचया कोरीपरमाण बधपरमाच वधरन होत राहो ही तयामागची भिमका आह आपलया मनातील ष व असया िनघालयामळ सवरतर बधभावनची कलपना जागत होत महणन तयाकिरता भाऊबीजचया सण बध-भिगन चा परमसवधरनाचा हा िदवस आह जया समाजात भिगन ना समाजातील व रा ातील परष वगर भिगनी समजन तयाचया सरकषणाची जबाबदारी घऊन तयाना अभय दतील व तयामळ तया समाजात िनभरयतन िफर शकतील तो िदवस महणज दीपावलीतील भाऊबीज पजनाचा िदवस

२ कथा व िवधी `काितक श ि तीयला यमि तीया ह नाव आह हा िदवस भाऊबीज या नावानही परिस आह या िदवशी यम आपली बहीण यमना िहचया घरी जवायला गला महणन या िदवसाला यमि तीया अस नाव िमळाल या िदवशी कोणतयाही परषान सवतचया घरी पत नीचया हातच अ घयायच नसत तयान बिहणीचया घरी जाव आिण ितला व ालकार वगर दऊन ितचया घरी भोजन कराव सखखी बहीण नसल तर कोणतयाही बिहणीकड िकवा अनय कोणतयाही ीला भिगनी मानन ितचयाकड जवाव अस सािगतल आह

या िदवशी यमराज आपली बहीण यमना िहचया घरी जवायला जातो व तया िदवशी नरकात िपचत पडललया जीवाना तया िदवसापरत मोकळ करतो एखा ा ीला भाऊ नसल तर ितन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

कोणाही परपरषाला भाऊ मानन ओवाळाव त शकय नसलयास चदराला भाऊ मानन ओवाळतात अपमतय यऊ नय महणन धनतरयोदशी नरक चतदरशी व यमि तीयस मतयची दवता यमधमर याच पजन करन तयाचया चौदा नावानी तपरण करणयास सािगतल आह तयामळ अपमतय यत नाही अपमतय िनवारणाथर `शरी यमधमरपरीतयथर यमतपरण किरषय असा सकलप करन तपरण करावयाच हा िविध पचागात िदला आह तो पहावा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

रगावली

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िव िव धा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

कॉलज कमपसमधय कवळ धमाल मसती करणयाऐवजी तया तरणानी एका खडगावाचा रसता धरला गावातील आिदवास सोबत एकरप होत तयाना सवतचया पायावर उभ

करणयाचा सकलपच िव ाथयारनी कला सवचछतागह आरोगय उपिजिवकसाठी रोजगार मागरदशरनशती ततरजञान िशकषणाची वसथा असा एकक टपपा पणर करीत सहा वषारत तया गावाचा चहराच बदलन टाकला आपल किरअर घडवतानाच दशाचया िवकासात खारीचा वाटा उचलणारी ही धययवडी तरण मडळी आहत चचरगटचया कसी कॉलजची

रा ीय सवा योजना (एनएसएस) उपकरमातन कवळ परीकषचया माकारसाठी समाजसवा करणयाऐवजी इतराचया चह-यावरील हासयातन समाधानाच १०० टकक माकर िमळवणार ह उदाहरण आदशरवत असच आह याच योगदानाब ल कॉलजची िव ाथीन असललया जहारा शख आिण परा डॉ सतीश कोलत याना सवाततरयिदनी मबई िव ापीठाकडन िवशष परसकरान सनमािनत करणयात यईल तवहा कॉलजसह तया गावाचाही उर अिभमानान भरन आलला असल

सफाळयापासन अदाज ४ िकमी अतरावर असलल करवाळ ह हजार लोकवसती गाव सवततर भारतात िवकासापासन िकतीतर मल दर असलली करवल पाडा भागाडी पाडा राजन पाडा पाटील पाडा वाळतल ह गावातील पाड २००४ मधय कसी कॉलजमधील एनएसएसच िव ाथ आपलया कोलत सरासोबत या गावात टरिनग कमपसाठी पोहोचल आिण तयानतर तया गावचच होऊन गल आमही मबईतील समसयाबाबत नहमीच तावातावान बोलतो पण अडचणी काय असतात ह मी पिहलयादा तया गावात पािहलया दोन वळचया अ ासाठी झगडणारी िचमरडी मल साधया सवचछतागहाची नसलली वसथा रोजचया जगणयासाठीची धडपड ह पािहलयानतर आमही सवारनीच या गावचा कायापालट करणयाचा सकलप कला आवहान मोठ होत पण तयासाठी मानिसक तयारीही कली होती गली सहा वष करवाळशी भाविनक नात िनमारण

आिण गावाच नशीब पालटल

झालला शरद श ी सागत होता

िवकासाचया नावावर अगोदर अनकदा फसवल गललया गावातील लोकाचा िव ास िजकण हच सवारत मोठ आवहान होत सवतचया िखशातील एनएसएसमधन िमळणार पस एकतर जमवत सवचछतागहाच काम हाती घतल घरी कधी झाड हातात िव ाथ हातात फावडा कदळ घऊन साथी हात बढाना महणत कामात जपल तयानतर सर झाला िवकासकामाचा सपाटा आिदवास ना फळ भाजया याच बी वाटप करन लागवडीसदभारत मागरदशरन गावातील मिहलाना कागदाचया िपश ापासन त सणासदीला लागणार सामान बनवणयाच परिशकषण मोतीिबद िकवा कनसरची पराथिमक लकषण जाणवणा-या गावक-याची मनधरणी करन मबईत तयाचयावर यशसवी उपचार िव ाथयारना िशकषणाची गोडी लागावी यासाठी परय आता गावाचा बराचसा चहरा या िव ाथयारनी बदलन टाकला आह आमच काम इथच सपलल नाही या सपणर गावाला सवतचया पायावर उभ कलयानतरच आमच िमशन िवहलज डवहलपमणट यशसवी होईल आिण तयानतरच आमही पढचा िवचार कर िव ाथयारनी सवतचया िखशातन पस काढन गावात दोन िशलाई मिशन घऊन िदलया आहत तयातन बनणा-या कापडी िपश ा कागदी िपश ा कॉलजच िव ाथीचर काय आमच पराधयापकही आनदान घतात यातन अनक घराना रोजगार िमळाला आह यवा जागर परसकारातील पस पॉकटमनी यातन िव ाथयारनी या उपकरमासाठी पस उभ कल पण काम कठही थाब िदल नाही या समाजसवतन आमचया िव ाथयारचया चहऱयावर िदसणार समाधान माझयासाठी खप मोलाच आह अस कॉलजमधय एनएसएस समनवय डॉ कोलत यानी सािगतल कॉलजचया सहकायारिशवाय ह सार शकय नसलयाचा उललखही कोलत आवजरन करतात दशाचया िवकासात आपण खारीच वाटा उचलतोय याच या सवर िव ाथयारचया चह-यावर िदसणार समाधान एनएसएसचया माकारचया िकतयकपटीन अिधक आह टीम वकर मळच

करवाळ गावातील आिदवास सोबत काम करताना आयषयाकड बघणयाचा नवा द ीकोन िमळाला कसीचया एका एनएसएस यिनटन जो परय कला तयाचप तीन परतयक कॉलजन आपापलया परीन असा एखादा उपकरम हाती घतलयास कोणतयाही सरकारी मदतीिशवाय गरामीण भागाचा कायापालट करण शकय आह - परवीण मळय

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दहरी कातरी आउटसोिसगची गलया बधवारी भारतीय आयटी उ ोगात अचानक हलचल झाली राग हतबलता अगितकता अशा सिमशर भावना कत कलया जाऊ लागलया पवीचयार अमिरकन अधयकषाचया िनवडणकामधय आऊटसोिसरग या िवषयी आवाज उठला होता पण िनवडणका सपताच हा िवषयही थाबला होता तयाचमळ भारतीय कमपयटर उ ोगातील काळजीच वातावरण िनवल होत आता १०० पकी ३७ िसनटचया िनवडणका नोवहबरमधय यऊ घातलया आहत तयामळ अमिरकन राजकारणी परत एकदा आम आदमीचया िजवहाळयाचया िवषयाचया शोधात होत अमिरकतील सधयाचया आिथकर पिरिसथतीत वाढतया बकारीत अडकललया आम आदमीचया सवारत जवळची टाळया िमळवणारी घोषणा महणज आता आमही आऊटसोिसरग होऊ दणार नाही हमखास मत िमळवणाऱया अशा घोषणा जगातील कठलया राजकारणयाला मोह पाडणार नाहीत

भारतातील आयटी उ ोग भारतातील आयटी उ ोग आज ६० िबलीयन डॉलसरचयावर गला आह आजही तो वषारला २० त २२ टकक इतका वाढतो आह अथारत हा आकडा मोठा वाटत असला तरीही तो जागितक आयटी उ ोगाचया कवळ ५ टकक स ा नाही तयामळ जागितक राजकारणावर परभाव करणयाची कषमता अजनही या भारतीय उ ोगात नाही नसकॉमचया अदाजापरमाण २०२० पयरत हा भारतीय उ ोग कदािचत आजचया ४ पट मोठा महणज २२५ िबलीयन डॉलसरपयरत पोहोच शकल आजचया भारतीय आयटी उ ोगाचया ६० टककयापयरतचा वाटा एक ा अमिरकन बाजारपठतन यतो महणजच २०२० पयरत अमिरकतन भारतीय आयटी उ ोगाला १५० िबलीयन डॉलसरपयरत धदा िमळण आवशयक आह अमिरकन अधयकषाचया गलया २-३ मिहनयाचया वकत ामळ महणनच भारतीय उ ोगात थोड िनराशच व भीतीच वातावरण आह अथारत ही भीती आह ती उ ोगात होणाऱया वाढीची पण तयाहनही राग आह तो जया अमिरकन आजपयरत जगाला जागितकीकरणाच खलया बाजारपठच अथरकारण िशकवल तीच अमिरका आता सवत मातर तया िशकवणीचया बरोबर उलट कती करताना िदसत आह अमिरकचया दटपपीपणाचा राग बऱयाच भारतीय िवचारवताना आला आह भारतान मातर अमिरकन उ ोग तयाची उतपादन या सवारना भारतीय बाजारपठ उघडी करन ायची अगदी तयाचा भारतीय उ ोगाना तरास झाला तरीही आिण अमिरका सवत मातर अमिरकन कपनयाना कायद करन भारतात धदा पाठवणयापासन रोखणार भारतीयाच िवहसा भरपर महाग करणार व सवतचया अथरकारणातील खलपणा सपवन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सरकषण िभती उभया करणार गलया काही मिहनयात अमिरकतील िबकट आिथकर पिरिसथतीमळ काही मोठ अमिरकन उ ोग आपलया आयटीमधील गतवणकीला कातरी लावत आहत तयामळ २०१०-११ या वषारतच भारतीय आयटी उ ोगाचया वाढीवर लकषणीय पिरणाम िदसणार आह दबळा होत जाणारा डॉलर ही आणखी एक मोठी काळजी आह अशा पिरिसथतीत अमिरकन सरकारन आऊटसोिसरग िवर खरोखरच कायदा आणला िकवा आऊटसोिसरग करणाऱया कपनयाना करसवलती न दणयाचा धाक ह सरकार घाल लागल तर भारतीय आयटी उ ोगावर याचा नककीच वाईट पिरणाम होईल

ओबामा काय महणाल गलया बधवारचया िनवडणक सभमधय ओबामानी अमिरकतील बरोजगारीब ल िचता कत करताना अमिरकन उ ोजकाना धमकी वजा इशारा िदला सधयाचया अमिरकन आिथकर पिरिसथतीवर मलमप ी करणयासाठी अमिरकन सरकार ३५० िबलीयन डॉलसरचा एक पलन पढ रटणयाचा परय करीत आह तयामधय साधारण २०० िबलीयन डॉलसर करसवलतीचया रपात अमिरकन उ ोगाला दणयाचाही िवचार आह या करसवलती उ ोगाना ह ा असतील तर उ ोगानी रोजगार िनिमत करण आवशयक आह अस ओबामाच महणण आह ही रोजगार िनिमत करणयासाठी अमिरकन उ ोगानी नवीन पलटसमधय गतवणक करावी व अशा नवीन पलटसमधय नवीन रोजगार उपलबध करावा अशी अपकषा आह पण जर ह उ ोग आपलयाजवळील काम अमिरकन लोकाना न दता अमिरकबाहर पाठवत असतील तर तयाना या २०० िबलीयन डॉलसर कर सवलतीचा फायदा दणार नाही अशी घोषणा ओबामानी कली

मळात आऊटसोिसरगची सरवात झाली ती अमिरकन कपनयाना जासत नफा िमळावा महणन जया कामाला अमिरकत १०० डॉलर खचर होतो तच काम भारतातन िकवा चीनमधन ४० त ५० डॉलसरमधय करन िमळत असल तर तयामळ अमिरकन कपनयाचाच नफा वाढत होता व तयामळ वाचललया नफयाची गतवणक अमिरकन कपनया नवीन उ ोगात करत होतया पण गलया २ वषारत अमिरकन आिथकर ससथातील सकटामळ बाजारपठतील गतवणक योगय पसाच कमी झाला

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व तयाची झळ एक एक करत सवरच उ ोगाना बसली बद होणार उ ोगधद व तयाना सावर न शकणारी अशकत झालली आिथकर बाजारपठ अशा दहरी कातरीत अमिरका सापडली बरोजगारीच परमाण कधी नवह त २ आकडी सखयपयरत फगल िवशषत मधयमवगीयारत बरोजगारी वाढली व तयानी चढवललया आवाजाकड अमिरकन राजकारणी लोकाना लकष ावच लागल काही दशकापवीर जपानी मोटारगा ानी अमिरकन बाजारपठ काबीज करायला सरवात कलयावर तयाचा पिरणाम अमिरकन कार उ ोगावर झाला पण तयावळी बरोजगार होणाऱयामधय कामगाराची सखया जासत होती आता पाढरपशा लोकाचया नोकऱया भारतात जाऊ लागलयावर तयाचा आवाज खास करन िनवडणकाचया काळात अमिरकन राजकारणयाना ऐकावाच लागला या सवारचा पिरणाम महणन अमिरकन अधयकषाना आपलया डमोकरटीक पकषाला मत िमळवणयासाठी आऊटसोिसरगब ल अशी वकत करावी लागली

अमिरकत व भारतात काही लोकानी रा ाधयकषाचया या घोषणचा वगळा अथर लावला आह तयाचया मत रा ाधयकषाचया घोषणचा भारतात होणाऱया आऊटसोिसरगवर काहीच पिरणाम होणार नाही कारण करसवलतीचा नकार कवळ अमिरकन बहरा ीय कपनयासाठीच आह गलया िकतयक वषारत िसटीबक जी इ सारखया मो ा अमिरकन कपनयानी आपलया उ ोगाच जाळ जगातील ७० त ८० दशात पसरवल आज अमिरकन कर काय ापरमाण अशा अमिरकन कपनयानी बाहरचया दशात कमवललया फाय ावर तयाना अमिरकत टकस भरावा लागत नाही अशा बऱयाच अमिरकन उ ोगानी परदशात (जयामधय भारतही आह) उ ोग बाधन आपल नफयाच परमाण वाढवल पण हा पसा अमिरकत परत न आणलयामळ तयाना अमिरकत कर भरावा लागला नाही व महणनच या कपनयानी अमिरकऐवजी अनय दशात रोजगार िनिमत कली यावर उपाय महणन अशा कपनयाना करसवलती नाकारणयाची घोषणा झाली असलयाचा शोध काही िवचारवतानी माडला आह भारतीय आयटी उ ोगाला यामळ नकसान न होता फायदाच होईल असही काह ना वाटत कारण करसवलत न िमळणयाचया भीतीन जर आयबीएमन आपला भारतातील आयटी उ ोग कमी कला तर त काम भारतीय आयटी कपनयाना िमळ शकल याउलट काही भारतीय आयटी कपनयानी आता आमहीच अमिरकत जाऊन तथ रोजगारिनिमत करतो महणज राजा आमचयावर महरबान राहील अशा घोषणा करणयास सरवात कली आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

परतयकषात काय होऊ शकल आज अमिरकतील राजकारणयासमोर ढासळणारी िकवा न सावरणारी अथर वसथा इराक-अफगाण य ावर होणारा वारमाप खचर व लोककषोभ सतत वाढणारी बरोजगारी व तयामळ वाढणारी गिरबी अस पर उभ आहत या सवारवर मात करणयाचा जालीम उपाय कोणाकडच नाही नोवहबरमधय िनवडणका समोर उभया आहत िसनटचया जागा िजकलया नाहीत तर रा ाधयकषाचा पकष िसनटमधय अलपमतात जाईल व तयामळ रा ाधयकषाना आपलया योजना पढ रटायला व अमिरकवर राजय करायला जड जाईल िनवडणका िजकणयासाठी लोककषोभ िनवडण अतयत जरर असत व त कमीत कमी वळात साधय करायच असल तर गललया ८४ लकष नोकऱया तमहाला परत िमळवन दतो यापकषा परभावी घोषणा कोणतीच होणार नाही अमिरकचया अधयकषानी याच िवचारान अशी घोषणा कली ओटायो या राजयातही िनवडणका आहत तथील राजय सरकारन सरकारी उ ोगाना आऊटसोिसरगवर बदी घालणयाचा कायदाच पास कला

भारताचया द ीन ओटायो ह ५० पकी एक राजयच असल व तया राजयातन भारतीय आयटी कपनया जासत वसाय करत नसलया तरी अशा काय ामळ आपलयाला पाढरपशा वगारची मत िमळतील अशी भावना इतर राजय सरकाराची झाली तर ही राजयही यतया १ मिहनयात अस कायद करतील ५० पकी २० राजयानी जरी अस कायद आणल तरी तयाचा पिरणाम भारतीय आयटी उ ोगावर होईल ददवारन अशा काय ामळ अमिरकन बरोजगाराचया सखयत फारसा फरक पडणार नाही पण स ाधारी पकषाला मत िमळणयास मातर तयाचा फायदा होईल भारतीय आयटी उ ोगान अशा काय ाकड एक सधी महणन पाहण गरजच आह आजपयरत भारतीय आयटी उ ोग हा अमिरकन बाजारपठवर पणरत अवलबन होता पण एककाळी ८४ टकक उ ोग हा अमिरकतन यत होता तयाचा वाटा आता ६० टककयावर आला आह याचाच अथर भारतीय उ ोग जगातील अनय दशातील बाजारपठतही परवश कर लागला आह गलया २-३ ितमाहीतल आयटी कपनयाच जाहीर झालल आकड हच दशरवतात आखाती दशातन यणारी मागणी सतत वाढत आह आज याच दशाकड भरपर पटरो डॉलसर आहत व नवीन अरब िपढीला मािहती ततरजञानाच महततवही पटल आह तयामळच आखाती दशात भरपर सधी उपलबध आहत भारतीय कपनया आज आिफरका व लटीन अमिरका ाही खडाकड पाहत आहत बराझील िचली द आिफरका नायजिरया घाना किनया अशा ५० दशामधय आज भारतीय आयटी कपनया पोहोचत आहत सधयाचया जागितक आिथकर मदीची झळ या दशाना फारशी लागलली नाही व तयामळच

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

या दशाचया अथर वसथा झपा ान सधारणयाचया मागारवर आहत

आजपयरत भारतीय आयटी कपनयानी िमळवलला अमिरकतील अनभव या दशाचया बाजारपठत वापरला तर तयाचा फायदा तया दशाना व भारतीय आयटी कपनया या दोघानाही होईल पवकर ड चीन मलिशया जपान ह दशही पढ यत आहत चीन व भारत या दोन दशानी परसपरावर िव ास दाखवन या व अनय उ ोगात एकमकाना मदत कली तर एक मोठी आिथकर रीतया सम परचड बाजारपठ िनमारण होऊ शकत रिशयासारखा खडपराय दशही आपली आिथकर वसथा सधारत आह व तयानाही भारतीय तजजञाची गरज भासणार आह महणजच उ ोग वाढीमधय अमिरकन नकार िदला तर ती एक सधी साधन भारतीय आयटी उ ोगान जगातील अनय बाजारपठा काबीज करण जररीच होईल तया द ीन काही आयटी कपनयानी मोचबारधणीस सरवातही कली आह याचबरोबर कवळ कर सवलत नाही महणन अमिरकन उ ोग भारतात होणार आऊटसोिसरग थाबवणार नाहीत जागितक सपधतर जर अमिरकला यरोप-चीनशी टककर

ायची असल तर भारतातील आऊटसोिसरग आज तरी अिनवायर वाटत आह त कल नाही तर अमिरकन कपनयाच नफयाच परमाण घटल व कराचही अमिरकला या उ ोगाकडन कर वसली हवी असल तर तयानी नफा िमळवण आिण आऊटसोिसरग करण जररी आह

अथारत नोवहबरमधय जवहा अमिरकच अधयकष भारतभटीवर यतील व अमिरकन उतपादन अणऊजार भट ा भारतीयाना िवक लागतील तवहा भारत सरकारनही तयाना ठणकावन सागण गरजच आह की जर तमही भारतात आऊटसोिसरग करणयावर बदी घालत असाल तर अमिरकन अणऊजार भट ा आमहाला नकोत अमिरकतील भारतातील अशा सभा परोजकटसच आकड बिघतल व तयामळ अमिरकला होणारा फायदा बिघतला तर बहधा अमिरकच अधयकष भारतातील आऊटसोिसरग अमिरकला कस चागल आह हच अमिरकत परत जाऊन अमिरकन कागरसला पटवन सागतील अथारत तोपयरत िसनटचया िनवडणकाही सपलया असतील

परवा टी वही चनलवर य क च माजी पतपरधान टोनी बलअर याची मलाखत ऐकली तयानी पाि मातयाना िदलला इशारा फार महततवाचा आह त महणतात की गली दोन शतक पाि मातय एवढ बलवान झाल होत की जगाचा सवर इितहास तयानी तयाचया द ीकोनातन बिघतला व िलिहला पण २१ चया शतकाचा इितहास मातर भारत व चीनच लोक तयाचया द ीकोनातन बघणार व िलिहणार आहत व आपण सवर तो वाचणार आहोत - दीपक घसास

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

पयरटनाचया नकाशावर महारा

िदवाळीचया स ीमधय उ रत हिर ार ऋिषकश निनताल मसरी कठही जायच ठरल की महारा ातील हरह री पयरटक नवी िदललीत थाबनच पढ जातो तयामळच िदललीतल पराच थमान पाहन तयाचया मनात थोडी भरात िनमारण झाली आता महारा ातला टिरसट तयाच पलनस बदलणार काय अशी शका उ रतलया टर ऑपरटरनाही सतावत असल उ रतील राजयापरमाणच कनारटक करळ आधर परादशच टर ऑपरटरही महारा ातील पयरटकाकड डोळ लावन असतात पण इतर राजयातलया पयरटकाचया िलसटमधय महारा ाचही असच सथान असत का

महारा आिण गजरात या राजयाकडन दशभरातील िकतयक पयरटनसथळाना मोठ उतप िमळत दश-िवदशापरमाणच महारा ातील सथळानाही इथलयाच पयरटकाची मोठी झबड उडतच रमणीय िकनार आबा-नारळाचया बागा आिण खाणयािपणयाची चगळ असलली िवसतीणर कोकण िकनारप ी महाल मी-रकाळा तलाव-जयोितबा याच कोलहापर तरयबक र-पचवटीच नािशक रायगड-राजगडसह अनक िकलल अिजठा वरळ लणी तसच उलकापातापासन तयार झालल लोणार सरोवर आिण औरगाबाद चमचमती मबापरी आिण ताडोबा तसच सतरयामळ परिस झालल नागपर अशी अनक पयरटनसथळ ह महारा ाच वभव पण सरसकट परतयक िठकाणच पयरटन समाधानकारक ठरलय का

एवढ उपजत वभव आिण दातततव असलल पयरटक असलयान पयरटनाचा िविश प तीन िवकास वहायला हवा होता पण अजनही पायाभत कषतरामधय बरच काही करण बाकी आह याची तीवर जाणीव होत खास करन करळ आधर मधय परदश याचया तलनत आपलयाकड अजन बरच काही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

करायच बाकी आह ह सप िदसत कोकणप ीमधय सथािनकाचया सहकायारन एमटीडीसीन नयाहरी व िनवास योजना सर कली आता िकतयक घरावर एमटीडीसी मानयतापरा अस फलकही िदस लागल आहत करळपरमाणच कोकणालाही िकनारप ीच अगभत स दयर लाभलय तयामळच अशा योजना आिण न ान सर झाललया हॉटलसमळ ितथ पयरटनास परचड वाव आह अस मानल जात पण परतयकषात तया गतीन हा िवकास झालला आढळत नाही

बहताश िठकाणी सवारत मोठी अडचण आह ती सवचछ परसाधनगह आिण सयोगय रचना असललया खोलयाची आघोळ आिण परसाधन या दोन परमख मलभत गरजा कदरसथानी असतात नमका याच गो चा अभाव असतो कोणतयाही एसटी सटडवर परसाधनगहाची िसथती शोचनीय असत मबई-गोवा महामागारवरील िकतीशा हॉटलसमधय ी-परषासाठी योगय परसाधनगह असतात मबईतन शकडो आरामबस कोकणचया िदशन रवाना होतात पण रातरीचया जवणाचा पिहला थाबा या बसगा ा िजथ घतात तया हॉटलसची िसथती फारच दयनीय असत कवळ नाईलाज महणन लोक ितथ काहीबाही घशाखाली उतरवतात

नयाहरी िनवासाचया सोयी सर होऊनही आपलयाकड आजही पयरटकाना पसतीकरम अिधक िमळत नाहीत करळसारखया िठकाणी होम-सटमधयही हजार त दहा हजारापयरतच पयारय उपलबध असतात कोकणात मातर आजही थरीसटार हॉटलसचा दजार िततकासा समाधानकारक नसलयाच मत पयरटन ावसाियक सदीप भजबळ कत करतात करळमधय रमपोटी दोन त तीन हजार रपय भरणारा पयरटक कोकणात पस काढायला का राजी नसतो याचाही िवचार आपण करायला हवाच पण तयाचबरोबर आपलयाकड परक पायाभत सिवधाही परिवणयाची गरज आह याकड त लकष वधतात

तळकोकणातील पयरटनासाठी मबईहन जाताना रलव वा रसतयाचया पयारयापकषा गो ापयरत िवमानान जाऊन पढ टकसीन जाता यईल का हा पयारयही तपासन पहायला हवा गो ातन सथािनक टकसीच घयावी लागत पण तरीही हा पयारय उपयकत ठर शकतो अशा सिकटसचा िवचार करन सरकार एमटीडीसी िकवा अनय ावसाियकाकडन टर पकजसच परमोशन होणयाची गरज आह अस मत टर ऑपरटसर कत करतात

यात तथय आहच मधय परदश टिरझम असो नाहीतर कनारटक ितथ अशा परकारची पकजस

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

उपलबध असतात परसगी खासगी हॉटलसच पयारयही पढ कल जातात महारा ात मातर अशा िमशर पकजसच परमोशन िततकया परमाणात कल जात नाही अशी सिकट िवकिसत करायची तर पयरटकाना एखा ा िठकाणी िनवास करता यईल आिण प ास-शभर िकलोमीटरचया परीघात िविवध िठकाणी भरमती करता यईल याचा िवचार कदरसथानी असावा लागतो मालवण तारकल आबोली कोलहापर पण अशा परकारच सिकट तयार कलयास पयरटकाना िकनारप ी कोकणचा घाट कोलहापरसारखा दशावरचा परदश अस सदर कॉिमबनशन पकज िमळ शकत िशवाय यताना एकसपरसवमाग झटपट परवासही होऊ शकतो अस टसर आयोजकापकी िवनय मोडक यानी सािगतल

एकणच कोकण ह पढील पाच-दहा वषारत चागल पयरटन कदर बनल असा िव ास महारा टर ऑपरटसर असोिसएशनच िनतीन माहलकर यानी कत कला आमही बाहरचया राजयातील टर ऑपरटसरमाफर त ितथली बिकग करतो तयाचपरमाण इतर राजयातन आमचयामाफर त महारा ाची बिकग वहावीत यासाठी आमही परय शील आहोत असही तयानी सािगतल

महारा ह परगत राजय महणन खयाती असनही आजही बहताश िठकाणी िभकारी लटार याचा सामना परतयकाला करावा लागतो बकायदा टकसीवाल अववाचया सववा रट लावणार हॉटल एजनट तसच जया वसतसाठी तो परदश परिस आह तीच वसत बनावट सवरपात िवकन श ा लावणार िवकरत याच लकषणीय परमाणही पयरटनिवकासात अडथळाच ठरत महाबळ रला परतयक पॉइनटच टकसीभाड िनि त करणयात आल आह परतयक हॉटलमधय तयाच फलकच रगवल आहत साहिजकच रटवरन घासाघीस िकवा बनवाबनवीच परकार होत नाहीत पयरटक-टकसीवाल याचयात िव ासाहरता वाढीस लागत पण असा परकार सवरतर आढळत नाही आिण पवरिनि त दरापकषा लबाडणयाचच परकार अिधक ऐकायला िमळतात

नागपरपासन ताडोबा ाघर अभयारणयात िफरायला जाणार अनक िनसगरपरोमी आहत पण मधय परदशात कानहा िकवा बाधवगडमधय जी पयारवरणाची िशसत पहायला िमळत तसा आगरह आपलयाकड धरला जात नाही अशी खत अनक पयारवरण अभयासक कत करतात

नािशक कोलहापर िशड यासारखया िठकाणी धािमक पयरटनास खप वाव आह िशड मधय आधर परदशातन भरपर भकतगण यत असतात पण धािमक पयरटनालाही पायाभत सिवधाची जोड

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दणयाची आवशयकता आह ह आपलया गावीच नसत शकराचया दवसथानापाशी दध पाणी याचा मोठा वापर होणार असल तर त वाहन नणयासाठीही योगय वसथा असायलाच हवी पजा-अचार सािहतय याचया िवकरीचया दकानाची तसच िविश िदवशी भकताचा महापर आलयावर रागासाठीही योगय वसथा करायलाच हवी शगावसारखया दवसथानानी याची चागली उदाहरण घालन िदली आहत िशवाय तयानी मधय परदशसारखया िठकाणी आपलया िनधीतन भकतिनवास उभारणयाच औिचतयही साधल आह धािमक पयरटनापरमाणच अगरो टिरझम मिडकल टिरझम या सकलपनाही आता जोर धरत आहत महाबळ रचा सटरॉबरी महोतसव नािशकचा वाईन फिसटवहल हा तयाचाच भाग आहत कदािचत र ािगरी िदवआगरातही आमर महोतसव वहायला हरकत नाही मबई पण याचया आसपासचया परीघात गलया समार दहा वषारत िरसॉटरसची सखया वाढली आह जवळचयाच िठकाणी वनड िपकिनक करणारा मोठा वगर असतो साहिजकच िरसॉटरसचा धदा चागला होतो पण तयाची योगय दखभालही राखावी लागत िरसॉटसरकड कटबाबरोबरच एक ा-दक ाचाही ओघ मोठा असतो परतयकाचया मजामसतीचया कलपना वगळया असतात तयातनच िकतयकदा िरसॉटसरची दखभाल साततयपणर रीतीन होत नाही मग कटबाचा पयरटकवगर यापासन दरावतो मबई-पणयापासन जवळ तरीही रमणीय अशी माथरान-महाबळ रसारखी िहलसटशनस िबरिटशानी िवकिसत कली ती आजही तयाच सथान िटकवन आहत ददवान आपण या तोडीची पयरटनसथळ िवकिसत कर शकललो नाही असलीच तर फारच थोडी खासगी सवरपात ठाण नािशकपासन जवळ असललया जवहारमधय अशा पयरटनसथळाचया िवकासाची कषमता होती पण तयाचा सयोगय वापर आपलयाला करता आलला नाही पयरटनाचा िवकास हा सथािनक जनतचया िजवावरच झाला पािहज यात शका नाही तयामळच तया तया पिरसराच विशष ितथल लोकजीवन खा ससकती ह सारच जपायलाच हव

पयरटनाचा वसाय हा पणरपण िव ासावर बतलला असतो एकदा फसवला गलला पयरटक पनहा यणार नाही आिण तयाचया नातलगानाही तमचयाकड पनहा पाठवणार नाही पण ह लकषात न घता सोनयाच अड दणारी क बडी कापणयाचा परकार िकतयक ावसाियक करतात आिण तयातन पयरटन मातर बदनाम होत महारा ाचा पयरटन नकाशावरचा चहरामोहरा बदलला तरच इतर

राजयातल लोक िव ासान आपलयाकड यऊ लागतील - समीर कव

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सास सन नातसबध व कटबसवासथय बायको ( ी) ही कषणभराची प ी व अनतकालची माता असत सवामी ितनही जगाचा आईिवना िभकारी ही वचन िनतात सतय आहत कटबाचा कदरिबद असलली ही ी जवहा सनरपी दसरी

ी घरात यत तवहा ितची मानिसकता कशी बदलत अथारत अतयत परमान आदरान नीटच नात जोपासणाऱया पषकळ ि या आहत मातर सासबाई ही उपाधी लागली की स ा मानपान व अपकषा आिण तलना या िवकारामळ कटबात नककी ताण यतो याउलट सास सना सजञ समजस असतील तर घरात सवगर उतरतो व सवारचीच वाटचाल अिधक सलभ व यशसवी होत ह जर नसल तर सर होत घसमट जयात कधी पयारय सापडतात तर कधी क डीपलीकड वा ास यत नाही सतत ताणात जगाव लागत हा लख कोणतयाही पवरगरह दिषतातन िलिहलला नाही माझया िनरीकषणातन व काही वषारचया समपदशनाचया अभयासातन िवचार माडल आहत लगनाचा सरळ अथर तडजोड व कटबातील नाती कौशलयपणर साभाळण जया वातावरणात व ससकारात आपण वाढलो आिण आपलया आई-विडलानी नाती कशी साभाळली ह पाहन नकळतपण नाती साभाळणयाची कलपना तयार होत व आपलया कवतीपरमाण अमलात यत सजञ लोक जथ राहतील तथ ही कौशलय िनरीकषणातन आतमसात करतात परतयकष नवीन कटबात गलयावर कसोटी लागत दोनहीकड सयम सामजसय व दयाळपणा असल तर वाटचाल सोपी जात मखयतः सास सनची कडली जमत असल तर कटबाच भागयच पण नसल तर नवरा या बाप ाच काय हाल वणारव वगवगळया घरातील परसग बघ या या घरातील सासबाई अगदी मॉडनर इगरजी यणाऱया सनबरोबर शॉिपग िसनमा नाटक हॉटिलगमधय भाग घणाऱया एकमक चया सा ा नसणाऱया सनला जीनस िवकत घणाऱया सगळ कस छान छान आता नवऱयाला यापकषा काय पािहज या कटबातील ही पिरिसथती फार काळ िटकली नाही िजथ सपस कॉिनफलक ट सर झाली तथ सघषारला सरवात सपसची अमलबजावणी झाली असती तर एकमक ची िकमत रािहली असती तयामळ सर झाल टाळण वळीच सवादान परश न न सोडवलयामळ दरावा झाला

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हा िवनोदी परसग पाह घटना परदशातील दोनही बाहर सथाियक अिधक वाणासाठी सनचया माहरी सवारना जवायला बोलावल िवहीणबाईनी आनदान सवागत कल व बसायला सािगतल मलीचया सासबाई एका सोफयावर 90 अशाचया कोनात ताठ बसलया चहऱयावर परीटघडी बघणाऱयाला वाटाव की पतळा बसवला आह याचया यजमानानी मलान खण करन सािगतल िवहीणबाईही अहो िनवात बसा महणालया पण छ आता सनचया माहरचया मडळ ना हस यऊ लागल गपपा मारताना इतर मडळ ना अवघडलयासारख झाल जवण झाली या ताठच जावयाला वाण दऊन झाल यजमानानी िवचारल अग तला काय झालय मोकळपणान बोल यावर महणालया माझा मान परथम मी नाही ठवला तर कोण ठवणार मी मलीची सास आह ह

ा ाना कळल पािहज यावर यजमानानी मातर लवकर घरी परतायचा िनणरय घतला ही गमतही अमिरकतील भारतातन सासबाई सनकड काही मिहनयाकिरता गलया या आजी चागलयाच व होतया मलाच घर खपच मोठ दमजली एकदा सनची नकतच लगन झालली मतरीण नवऱयासह दोन िदवसाकिरता आली खप वषारनी भटलयान गपपा झालया जवण झाली पाहणयाना गसटरम िदली होती सासबाईची खोली तयाच मजलयावर दसऱया टोकाला होती तयाना वयान िनदरानाश होतो व ऐकही कमी यायच रातरीची जाग आली की तया वऱहा ात जपमाळ घऊन यरझाऱया घालीत सकाळी सगळ उठल नाश तयाला सगळ बसलयावर आज नी िनषपापपण जोडपयाला िवचारल बरय ना महटल मला रातरीची काही झोप लागत नाही रातरी यरझाऱया घालत होत तर तमचया खोलीत िदव कधी चाल कधी बद तवहाच िवचारणार होत की काही हवय का ह वाक य ऐकलयावर जोडपयाच चहर गोरमोर झाल सन मलगाही सकोचन गल परसग तसा साधा सनन दयाळपण सोडन ाव तच बर नाही का आता या घरात सासबाई कटबपरमख आहत मलगा आईचया हातात पगार दतो सनही दत सनला रोज िरकषाला हातखचारला पस दतात ितला हौसमौज करायची असल तर सासला िवचाराव लागत मलगा बायकोला ज घईल तशीच वसत आईला घतो तो आईचा िनयम आह सनचया माहरी काही आहर करायचा असलयास सासचया शबदापलीकड जाता यत नाही नवरा दोघ चया भानगडीत पडत नाही सनन पषकळ सयम ठवला नवऱयाला गोडीत सागन पािहल तयाचया मत ही समसयाच नवहती पढ सनचया तबयतीवर पिरणाम होऊ लागला डोकदखी अधरिशशी व नराश य आल तयावर गोळया सर झालया नवरा ह तटसथपण पाही ितन माहरी

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जायचया गो ी कलया तोवर एक मलगी पदरात होती एकदा माहरी गली तर आई-विडलानी िहलाच पडत घयायला सािगतल िहन नवऱयाला वगळ राह सचवलयावर विडलाचया माग आईन मला वाढिवल तवहा ितचा शबद शवटचा राहील तला वगळ वहायच तर ताबडतोब िनघन जा सािगतल ही गो सधयाचया काळातली आता या कटबात पाहा मल आईची परचड काळजी घणारी आईची हौसमौज परवणारी आईला िहडण िफरण व िसनमाची परचड आवड राजसथान असो की िसगापर असो नाव काढल की ितकीट तयार आईसाहबाना मातर सवयपाकाची माणसाची अिजबात आवड नवहती भाविनकता व माया याचा चागलाच दषकाळ होता पढ मलाची लगन झाली मलगी सासरी गली सना दोघी बडब ा लाघवी तयानी जीव लावायचा जीव तोडन परय कला वातावरण आपलस कल आजबाजला चागल सबध जोडल घरात ग डस नातवड आली या आजीबाईच मन मातर िसनमा व टीवही सोडन कशात लागत नस सना नोकरीचया होतया घरात कामाची बाई मल साभाळणाऱया बाईनी कोणतया चका कलया ह आवजरन सनाना सागत पण सवतः नातवडाकड लकषही दत नसत सनानाही कधी आजारपण यायची नोकरीचा ताण जाणवायचा तवहा याची वागणक पणर कोरडी आपलयाला काही माहीत नाही अस वागायचया सवयपाकापासन कशातच आपणहन मदत नाही अगदी िवनती आजरव कली तर एखादाच पदाथर करणार सनन अित झालयावर एकदा िवचारल की मल लहान असताना काय जवत होती तयानी ताबडतोब उ र िदल मला ठरािवक चार पदाथर यतात मला सवयपाकाची आवड नाही फारशी गतीही नाही मातर वगवगळ पदाथर खायला आवडतात घरी नाहीतर बाहर आता तमही सगरणी असताना मी कशाला लकष घाल एकदा एका सनन ह ान आमटी करा सािगतलयावर यानी चाळीस वा ा साबार कल सगळयानी डोक याला हात लावला आज ची तबयत मातर उ म रोजच जीम िफरण सहली चाल घरात मातर कठ काय ह माहीत नाही िकवा मी ऐकल नाही ह चाल लाघवी नातवड खळायचा आगरह करीत तर याना लहान मलाशी कस बोलाव ह माहीत नाही याच आजी मलीकड गलया की जावयासाठी गोडधोड जवण करायचया सरवातीला सनाचया माहरचयानी खप लाड कल पढ या तयाचयाकडन फोनची िबल भरण अशी काम करन घऊ लागलया सवारचया लकषात आल की एष आिण आराम हच आयषय असणाऱया कत साठी आपणाकड फार वळ व शकती नाही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आपलया भारतीय ससकतीत या गो ी उघडपण बोलणही कठीण न जाणो मलगी व जावयाच िबनसायच पढ सनानी वगळी घर कली जी सन सवजातीय होती तथ या बसन रहात व अपकषाही ठवत िजथ परजातीय होती ितथ थोड नमत घत कोणीही समजसपण काही सागाव तर उ र दत नसत न बोलता तकर काढत मल परोपरीन सागायची की सप बोल गरसमज कर नको पण मलाकडही दलरकष कलयान मलही दलरकष कर लागली याना वाट लागल की सनानी तयाच कान भरल आहत मला-सनातही वाद आल पण मोकळया सवादाअभावी ह होतय हही समजत नवहत तरीही कोणी काम सािगतलच तर कणाकडन तरी करन मोकळ होत असत व आपलया कातडीला धकका लावत नसत या धोरणान सना नातवडाच हदय तयाचया बाबतीत कोरड होऊ लागल मल मातर पषकळ भरडली व आपण कतर नीट करनही ह काय चाललय ह समजनास झाल एक महण आठवली झोपललयाला जाग करता यत पण झोपच स ग घतललयाला नाही आता कोणताही माणस पिरपणर नसतो तवहा सयम सवाद व सवदनशीलता या ितरसतरीन गो ी सोपया होतात वरील उदाहरण िवनोदी असो वा गभीर असो दोनह नी कलह होतोच िकरकोळ वाटणाऱया गो ी जस कोणाला डब-बाटलया जमवायचा छद कोणाला सनचया कप ाची जाडीची िदसणयाची तलना ह पाहता हा िवषय अिजबातच सोपा नाही या पिरिसथतीतील परषाची भिमका पाह 1 नवरा व तयाची आई याच नात भाविनकदष ा सवारत जवळच नवऱयाला आईला काही सागण ह दखावणयासारख वाटत िकवा आता वाढललया वयात काय सागायच तयापकषा आपलया बायकोन अशी पिरिसथती असल ती न करकरता साभाळावी सवतः सासशी जमवन घयाव 2 िजथ सासर असतात त बऱयाच वळा समजतीच धोरण घतात व बायकोला चार शबद सागतात परसगी कटबासाठी बरीच काम सवतःहन करतात सनो शािबदक आधार दतात 3 िजथ सासबाई एक ा आहत तथ पिरिसथती िबकट होत मलाची पिरिसथती ढोलक यासारखी होत कठन थाप बसल याचा नम रहात नाही तयाला सवाद करनही बदल झाला नाही तर तयाचा आई बायकोशी सवाद कमी होतो भाविनक दरावा वाढत जातो मलगा कामािनिम

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

बाहर राहतो सजञ माणस िनदान छदात वळ काढतो (याचा अथर छद असणाऱयाना हा परश न असतो अस नाही) जयाना ह हाताळता यत नाही तो सन जवळ करतो 4 काही नवऱयाना बायकोच महणण पटत तरीही वगळ झाल तर गस साखरपासन सगळा खचर वाढल बायको नोकरीची असल तर सवयपाकापासन मदत लागल ह टनशन यत बऱयाच घरातन आईन मलाला चहा जजबी सवयपाक कर िदलला नसतो तयामळ घरकामात हा ढ असतो तयामळ बायकोशी गोड बोलन या िसथतीकड दलरकष करतो सन कसा िवचार करत (सनची भिमका) 1 सन ससाराची सव व वासतवता यात गडबत ह सरवातीला असच असाव ह समजन ससार

करत भाविवश व नवऱयाला सवर परकार सागन पाहत हशार सन नवऱयाला आकिषत करणयाच सगळ उपाय करत सवदनशील नवरा ितचयाकड ओढला जातो हळहळ भाविनक ताण िनवळतो व सयमपण गो ी माग लागतात

2 िहमतीची सन आपलया गो ी साससमोर परतयकष बसन गोडीत सागत आपलया इचछा सप माडत गो ी समोरासमोर झालयान पिरिसथती बदलत वा उलटही घडत

3 िजथ सकोच व भीती असत ितथ सवाद घडत नाही पयारयान सन भाविनक आधारासाठी माहरच कामातील सहकारी याचा आधार घत परतयकषात पिरिसथती तशीच राहत व पिरणाम तबयतीवर होतो

सासची भिमका काय असत 1 सजञ सास पिहलयापासनच सनचया कलान घत व मोकळया सवादान काय जमत व काय नाही

याची कलपना दत 2 सवतःचया लगनापासन काही गो ी ठरािवक प तीनच होतात तयात फारसा बदल झालला

आवडत नाही उदा कळधमर सोवळ ओवळ व तया सनन ऍडजसट कलयाच पािहजत 3 मी इतक वष सवयपाक घरकाम कल आता कल नाही कल तर माझी मज मी काय कराव व

काय नाही ह सनन ठरव नय तसच मी करो न करो माझी नीट दखल घयावी मान ावा आपलया सललयािशवाय नवीन बदल कर नयत (एकण पिरिसथती ताणिवरिहत सस करायची असल तर खालील उपायानी मदत होत)

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

1 सनन सरवातीला नवीन माणसाशी जमवन घताना नमर सयमी राहाव 2 नवऱयान आपलया प ीला घरातील लोकाचया कलापरमाण कळाही सागा ात तयात कमीपणा नाही तसच कायम एकतर कटबात राहायच की परसगी वगळ राहणयाची तयारी आह ह सप कराव

3 सासन सनब ल सयम दाखवावा काही नवीन गो ी िशकायला वळ ावा सवाद परमान करावा ऑडररन नाही सतत आमही काय कल ह उगाळ नय लकषात ठवाव की तयाच (सनाच) लगनात वयही जासत आह व घरा ितिरकत नोकरीतही तयाना पषकळ ताण आह िदसण सथलता कपड याबाबतीत तलना कर नय सवतः काही गो ी करन आदर िमळवावा सरवातीपासन परम िदल तरच त िमळल 4 घरातील सवर सदसयानी सणवार कळधमर पाहण या परसगी काम वाटन घयावीत तयासाठी एकतर बसन बोलाव कोणालाही गहीत धरन गरसमज टाळावत 5 घरातील व ापासन लहानापयरत कोणीही आजारी असल तर सहानभतीन सवा करावी सननीही व ाच वय तबयत लकषात घऊन रासत अपकषा ठवावी सनचया तबयतीचया तकरारीकड रागान वतागन न पाहता जमल तशी मदत करावी शािबदक भाविनक धीर ावा महणज सनला माहरन वा बाहरन सहानभतीची गरज राहणार नाही व तीही व ाच परमान करल कवळ कतर महणन नाही 6 वरील काहीच न घडता वाद होत असतील तर िवश वासातील िमतर नातवाइकाशी बोलाव सवारत उ म समपदशकाची मदत घयावी परषानी समपदशनासाठी वादावादीत िश ा दण हात उगारण करच नय कारण हाच परयोग समोरचया कतीकडन कधी ना कधी घड शकतो 7 मलीचया माहरचयानी मलीला मानिसक आधार ावा आमच घर बद ह महण नय मातर मलीला आिथकदष ा पायावर उभ राहणयास सागाव परसगी मदत करावी आपलया समाजात सवर ि याना तयातन जाव लागत ह साग नय 8 मल नी आिथकदष ा सकषम राहाव िजथ नोकरीची गरज नाही तया मल नी अस छद जोपासाव की परसगी आपलया पायावर उभ राहता यईल व आतमिवश वास कायम राहील टीवही व चका ा िपटणयात वळ घालव नय मल मोठी झाली की पाटरटाइम काम तरी कराव जयायोग मदला चालना िमळल या जगात अित िभडसतपणा व सकोच ह गण नाहीत भीड ही िभकची बहीण असत ह सतय आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

9 खप परय करन पिरिसथती बदलत नसलयास घराचया बाहर पडाव सवतःचया िजवावर राहायची तयारी ठवावी तर थोडी मदत इतराकडन िमळ शकल वरील सवर गो चा िवचार करन परय कलयास घरात आनदमय वातावरण होऊ शकत ह नककी घरातील ी सत असली तर घर सत होत गहसौखय परतयकाचया वा ाला याव महणन हा लखन परपच जया ि यानी घरात सवगर िनमारण कला तयाना सलाम जया घरी कलह आह तयाना

Best luck

- नीरजा आपटीकर डाग बनरबी कनडा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला समजन घया पलीज िसहगड रसतयावर राहत असललया एका िचमकलीन गळफास घऊन आतमहतया कलयाची बातमी नकतीच वाचली का बर या िचमकलीन सवतःला अस सपवाव जनमदातया मलाना रागवणयाचा अिधकार पण आई-वडलाना नाही का मला आठवत लहानपणी कधी माझी आई लाटण घऊन माग लागायची महणायची मलया त मला तर बर होईल हा शबदपरयोग करणाऱया आईचया मलया या शबदातही ओतपरोत परम भरलल असायच तो शबद उचचारणयाचा अिधकार िनसगारन ितलाचा बहाल कलला आह आई या शबदावर अनक किवता-लख-कथामाला गाजताहत आई-बाबाना मलाशी काही परसगी कठोर वागावच लागत परत िववकब ी वापरन मधयमागारच अनसरण ह पालकाचया लकषातच यत नाही तयामळ मलाचया भिवत ाचया खो ा कलपनाना िचकटन थोडीफार मल चकली तर काही वळस पालक िशकषक वगारतच मलाना बदम मारहाण करतात नािशकमधय शालय िव ाथयारला िशिकषकन डसटर फकन मारलयानतर घाबरन वगारतच तया िव ाथयारला झटक यऊ लागलयामळ रगणालयात दाखल कराव लागल सवर चनलवर बरिकग नयज झळकत होतया शवटी अशा अनक घटनामळ सरकारन िव ाथयारना मारहाण करणाऱया दोषी कतीला परथम एक वषारचा तरगवास व पाच हजार रपय दड दसऱयादा मारहाण कलयास 25 हजार रपय दड व तीन वषारचा तरगवास अशा िशकषची तरतद काय ात कली या काय ाला मितरमडळाची मजरी िमळालयावरच तयाची अमलबजावणी होईल परत खऱया अथारन यामळ पालकाचया िशकषकाचया - िव ाथयारचया मनोव ीत बदल होईल का आधिनक सपधचया यगात लहान मलावर योगय वळी सससकार झाल तर उ ाचा भारत महास ा होणयाच माजी रा पती डॉ ए पी ज अबदल कलाम याच सव साकार होऊ शकल महातमा गाध नी महटल होत िशकषणाला नितक मलयाची जोड नसल तर त अधःपतनास कारणीभत ठरत सान गरज नी महटलयापरमाण मल ही दवाघरची फल या फलाना नहमी सकारातमक िवचारसरणी व आदशर िदला पािहज आजची मल ही उ ाची फल उ ाचया उजजवल भारताच आधारसतभ सबल व सशकत होणयासाठी परतयक पालकानी जागरक राहायला पािहज

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जगाला परल एवढ मनषयबळ आज आपलया भारतात आह मधयतरी एका अभयासामधय ह सप झाल की सवारत तरण दश भारत आह या अथारन की जवळ जवळ 70 टकक लोकसखया यवा आह जगावर राजय करणयाची खरी ताकद आज आपलयाकड आह कारण यवक व यवत नी भरलला दश आपला आह काहीही करणयाची ताकद आज आपलयाकड आह परश न आह तो समजावन घणयाचा व दणयाचा यवकाना योगय िदशा व अचक मागरदशरन याचया बळावर िबरिटशापरमाण आपणही खऱया अथारन जगजजत होऊ शकतो

वसथापनशा तजजञ िशव खरा सागतातYou can winया धत वर यवकानो Yes I can अस आतमिवश वासान महणत पाऊल पढ टाकल पािहज तच आह तझया जीवनाचा िशलपकार हा मतर मीच घडवणार माझ जीवन अस महणत आतमसात कला पािहज हाच मतर मनात घऊन परतयक यवकान िजजञासा वाढवन खऱया अथारन जाग झाल पािहज माणस घडत नसतात घडवावी लागतात आतमिवश वास िनमारण करावा लागतो माझयातला मी जागा करत जग बदलणयासाठी आधी मी बदलायला हवा आताची यवा िपढी िबघडली आह अस महणणाऱया वगारला दाखवायला हव की आमही उ ाचा भारत घडवणार आहोत यासाठी यवक-यवत नी परथम सवतःला घडवायला हव तयासाठी तयानी शरीर व मनाचया सबलतकड जासतीत जासत लकष िदल पािहज रोज ायाम कला पािहज सवामी िववकानद महणायच माझया िपरय िमतरानो रोज मदानावर जा खळ खळा वासरासारख हदडा ायाम करा जवहा तमही सबल व सशकत वहाल तवहा तमहाला परतयक गो चागलया परकार कळ शकल महणन आपल शरीर कमावणयासाठी रोज ायाम करण आवश यक आह िकशोरवयीन मल िनदरानाश रकतदाब मानिसक ाध नी गरसत झालली िदसत आहत वाढती सपधार चगळवाद नीितमलयाचा ऱहास घरातील वाद भय चचलता िनक आहार सपधारतमक वातावरण परीकषत कमी गण अिनचछन लादलला अभयासकरम यामळ मल नराश यकड जाऊ लागली आहत जानवारी 2010 चया पिहलयाच मिहनयात एकण 66 िव ाथयारनी आतमहतया कलया याच परमख कारण मलाची दबरल मन हच होय महणन मलाचया मानिसक सबलता व िनमरलतसाठी धयानधारणा ही आवश यक गो आह आनापानसती ह तयातील एक शासरोकत धयान श वासाचया साहाययान मनाची एकागरता व िनमरलता सबलता वाढत भय कमी होत चचलता दर होत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

मलाची आकलनकषमता वाढन जीवनात नितकता यत 2500 वषारपव गौतम ब ानी या साधनचा शोध लावला प गरजी शरी सतयनारायण गोएकाज नी 1969 मधय ही भारतातन ल झालली साधना परत भारतात आणली सपणर साधना श वासाशी सबिधत असलयामळ कठलयाही जातीचा वणारचा पथाचा दशाचा िव ाथ -िव ािथनी ही साधना करन आपल मन सबल व िनमरल करन ताणतणावमकत जीवन जग शकतो माणसाचा मद हा एका सकदात 800 हन अिधक गो ची न द घऊ शकतो तो 70 त 75 वष न थकता सतत काम कर शकतो तयात फार मोठी ऊजार असत ती जागिवणयासाठी आज खऱया अथारन गरज आह थॉमस एिडसन चार वषारचा असताना तयाला शाळतन परत पाठवल तयाचया िखशात िशकषकान िच ी टाकली होती तमचा टॉमी िशकषणात फार माग आह तो िशक शकणार नाही याच थॉमस एिडसनन आपली अतिरक मनोऊजार जागवन िवजचा िदवा तयार करन जगाला परकाशमान कल तयाआधी हजारावर अिधक तयाच परयोग फसल पण तो खचला नाही सगळा हा मानिसक परव ीचाच पिरणाम अबराहम िलकनन आपलया मलाचया मखयाधयापकाला िलिहललया पतरात मलाला समाजात कस वागायच व िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकवणयाची िवनती कली होती याच सामािजक िशकषणाची आज आपलया मलाना गरज आह आपण आपलया मलावर नसत अपकषाच ओझ लादतो िबचारी मल पार थकन जातात तयातन ती चकीचा मागर पतकरतात िचतरपटावर आतमहतयच खापर फोडन पालकवगर मोकळा होतो तीन तासात िसनमा आपलया मलाचया भावनाना हात घालतो मग जनमापासन आपलया बरोबर असणाऱया सवतःचया मलाचया भावना आपण का ओळख शकत नाही हा परश न पालकानी सवतःला िवचारला पािहज िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकणयासाठी मन सबल करणयासाठी खऱया अथारन तणावमकतीसाठी धयान महणज एक सवणरसधीच होय महणन पालकानो मल चकली-आपला अपकषाभग झाला तर तयाना जरर रागवा पण परमान (अतमरनात ओतपरोत परम भरलल अस ा) रागवलयानतर तवढच परमान तयाला जवळही घया िनिश चतच तयाना तमचा आदर वाटल या जगात तीन सदर िकरयापद आहत - परम करण मदत करण व सवा करण या तीन ईश वरी िकरयापदाना रोजचया जीवनात सथान दऊन आपल कटब आनदी व सखी बनवा आपलया

मलाना समजन घया व उ त समाज घडवा - द ा कोिहनकर (पाटील) पण

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला सवाततरय हव

वयसकर माणसानी शात बसन घडत असल त पाहाव आपल मत न दव नय वहारात फार लकष दऊ नय अस तरण िपढीला वाटत उलट आमच काळयाच पाढर अनभवान झाल आहत तया अनभवाचा तरण िपढीन फायदा करन घयावा अस जय ाना वाटत

जय नागिरकाच क कॉलज कट ाइतकच सवरमानय बनल आहत अगदी पारावर जमत नसली तरी वयसक मडळी कठ ना कठ एकतर जमतात कधी परष-परष कधी बायका-बायका तर काही िठकाणी जय नागिरकाचया जो ा एकतर यतात गपपाच िवषय सगळया कट ावर सामाईकच पनशनवाढ महागाई तरण िपढीच आपलयाला न मानवणार वागण कमी होत असलला िजवहाळा इतयादी इतयादी या सगळयात एक महततवाचा म ा नहमी चचत असतो मलगा सन नातवड आपापलया परीन व ाना गपप राहणयास सचवत असतात अन व ाना त मानय नसत एका कट ावर हाच िवषय रगला होता

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

एक आजोबा सागत होत मी मलाला फड बचत याबाबत सागायला गलो तर तो महणतो तमचया वळी वगळ होत आता सगळी गिणत बदलली आहत तमही यात लकष घाल नका त तणतणत सागत होत अर वगळ काय होत दोन मल तयाची िशकषण प-पाहण सगळा परपच चालवन आज मी एवढी िशललक ठवलीच आह ना आजकालचया मलाना आिण सनाना नसत पस उधळायला हवत मो ाच अिजबात ऐकायला नको तर काय अस महणत तयाचया प ीनही सर धरला मलग तसच सनाही तशाच अहो नातवडही आपलयाला बोलतात काल दपारी मला दोनची मािलका बघायची होती ब ाला महटल तझा तो ाण- ाण िसनमा बद कर मल वाईट ससकार होतात तयातन मी अस महणताच बटीन गळा काढला अन मग सनबाई महणाली आता दवाच िसनम दाखवन गळाच गणपती का बनवायच मलाना तयाना आताचया जगात जगायच आह तर जगात काय चालत त कळलच पािहज माझी मािलका बघायची राहन गली

तयावर दसऱया काक महणालया मला तर फार राग यतो घरात ह करा त कर नकाचा जप नको महणन मी दवळात जात तर तही तयाना पटत नाही दवळात रोज फरशीवर बसन साध आखडल तर कोण िनसतरणार अस सनबाई िवचारत माझ एक वळ ठीक आह पण यानाही सवाततरय नाही कशाच वय झाल महणज आमची मन का मली आहत वषारनवषारची िवचार करणयाची प त का बदलणार आह आमचया िपढीच तर फारच हाल झाल पव विडलधाऱयाचया मान-मयारदा साभाळायचया महणन आमही सवतला मरड घातली अन आता जीवन वयोमानानसार परावलबी झाल महणन मला-नातवडाचया पढही माघार घयावी लागत कधी-कधी मला वाटत जय नागिरकानी सवाततरयाची चळवळ उभारायला हवी

तयाचया या वाक यावर कट ावर खसखस िपकली हसणयाला वरवर िनिम िमळाल तरी परतयकाचया हदयात एक बारीक कळ उमटन गली आपलयालाही सवाततरय नाही ही भावना परतयकाचया मनात उफाळन गली जय नागिरक याबाबत काय करतील त करोत पण जयाचया घरात वयसक मडळी आहत तयानी मातर याबाबत जरर िवचार करायला हवा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

डाएट िटपस अधनमधन पण कस कवहा आिण काय खाव शक य असल िततकी मधलया खाणयाची वळ साभाळावी मखय जवणानतर कमीत कमी दीड

त दोन तास जाऊ ावत जवणानतर लगच लहर आली महणन खाऊ नय खाणयाच परमाण कमी कराव महणज जर तमही कठलाही पदाथर एक वाटी खाणार असाल तर अध वाटी खावा

वजनावर िनयतरण ठवणयासाठी तमही काय खाता यापकषाही िकती खाता याला महततव आह एखादा पदाथर पणर सोडन िदला तर काही जणाना नराश यही यत पण परमाण कमी ठवलत तर तमही तो पदाथर खाणयाचा आनद कठलाही मानिसक दबाव न ठवता लट शकता यापढ ऑिफसमधय भजी िकवा बटाटवडा मागवताना हा िनयम लकषात ठवा सवयीन ह नककी शक य होत

मधलया वळचया खाणयामधय िपणयाचया पदाथारचास ा समावश करा महणज कॉफी सरबत िकवा चहा हा खाणयाचया पदाथारबरोबर न घता वगळा पदाथर महणन घयावा तयाबरोबर शक यतो काही खाऊ नय

टीवहीसमोर बसन खायच टाळाव तस करताना आपण नककीच जररीपकषा जासत खातो लहान मलामधलया वाढतया वजनाचया परमाणाकड बघता तयानास ा तस कर दऊ नय

मधलया वळचया खाणयाच पदाथर बदला परय ान ह शक य आह गिहण नी घरात तळलल पदाथर (मखयतः बाहरन आणलल) न ठवण चागल घरी असल की दपारचया टीवही बघणयाचया वळत खालल जातात

तयाऐवजी शगदाण सकामवा (न खारवलला) घरी बनवलली सरबत तल कमी असलल पोह मरमर ला ा ला ाचया िपठीपासन कलल पदाथर र ाच पदाथर वगर चागल फकत खायचया परमाणाकड लकष ठवा कवळ िजभचया चवीसाठी खाणयाच टाळा

शवटी माणस हा सवयीचा गलाम असतो तमही जशी सवय लावाल तशी तमची जीभ तमच ऐकल नहमी बटा ाच वफसर खाणाऱया माणसालास ा वरील पदाथर खाणयाची सवय लावता यऊ शकत आिण ती लावावीच जर डायबिटस हाय बलड परशर वाढलला कोलसटरॉल यासारखया घातक आजाराना बळी पडायच नसल तर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व काचया दाही िदशा ासोपचाराची नयारी दिनया

lsquo दमाrsquo हा सनाचा िवकार आह ह आपणास सहजगतया उमगत पण सतत दमलयासारख वाटत ह lsquoचकीचया सनामळrsquo अस शकल ह आपलया लकषात यण जरा कठीण आह lsquoसपािडलायटीसrsquo िकवा lsquoिसलप िडसकrsquoमळ मान पाठ दखत ह आपणास माहीत असत पण ासाचा आकतीबध िबघडलयामळही अस होऊ शकत अस कोणी आपणास सािगतल तर त खर वाटणार नाही मनोिवकत मळ नराशय व नाहक िचता िनमारण होतात ह आपण वाचलल असत पण सनततर िबघडलयानही त िनमारण होऊ शकतात ह आपलया गावीही नसत पण अनक ाधी िवकार ह चकीचया सनामळ िनमारण होतात अस धयानात यऊ लागल आह व महणनच lsquo ासोपचारrsquo ह नवीन ततर झपाटय़ान िवकिसत होऊ लागल आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

इितहास वासतिवक पाहता lsquo ासाrsquoच अननयसाधारण महततव भारतीय दशरनानी िवशषत योगान फार पव च जाणल होत अस महटलयास त वावग ठरणार नाही िकबहना ास व तयाच िनयतरण (पराणायाम) हा शरीर व मन याना जोडणारा lsquoसतrsquo आह अशीच पवरसर ची धारणा होती व महणन lsquo सनश ीrsquoला अननयसाधारण महततव होत शरीराचया िविवध िकरयापकी काह वर आपल lsquoऐिचछकrsquo िनयतरण असत तर काही आपोआप घडतात (Reflex Involuntary of Au-tonomous ) हात हलवन चहाचा कप उचलण ऐिचछक (Voluntary ) तर हदयसपदन आपोआप (Involuntary ) पण lsquo ासrsquo ही सवरसाधारणपण एकच अशी िकरया आह की जी एकाच वळी ऐिचछक िनयतरणाखाली अस शकत (जस आपण जलद सन कर शकतो वा इचछपरमाण सथ दीघर सन कर शकतो) वा जो पणरपण परितिकषत अस शकत (जस आपण घाबरलयास सन आपोआप जलद होत व धयानास बसलयास सन आपोआप सथ व खोल होत)

सनाचया या खािसयतमळच योगशा ज एक सवरतक lsquoशरीर-मनोव कrsquo Body mind Medicine आह त पराणायामाचया माधयमातन उतक सनोपचार साधत व मनावर िनयतरण आण पाहत अनय परितिकष िकरया या पणरत आपलया ऐिचछक िनयतरणाचया बाहर असतात पण

सन हीच एक िकरया इचछावत व अिनचछावत अशा दोनही मजजाससथाचया िनयतरणाखाली असत व महणन तया माधयमातन सपणर lsquoमदवर िनयतरण आणणयाचा मानवान परय कला आह योगी हदयगती कमी-जासत कर शकतात वा lsquoभकrsquo ताबयात ठव शकतात तयाच हच रहसय आह मन आिण शरीर तसच ास-शरीर आिण मन याचा हा सबध जसजसा दगोचचर होऊ लागला आह तसतस चकीचया सनाच िविवध दषपिरणाम सप होऊ लागल आहत व महणनच या िवषयातल तजजञ आज आपणास सनपरिकरया (िवशष करन उचछवास) परत िशकणयास सागतात शा ीय बठक अगदी छोटय़ा बाळामधय आपलयाला उरो सन (Chest berathing ) आिण उदर सन (Abdominal berathing ) अशा दोनही िकरया सहजपण व तालब रीतया चालललया िदसतात पण आपण हळहळ या दोह तील ताल िवसरत जातो तसच परामखयान उरो सन व तही उधरव उरो सन (Upperchest Brcathina ) करीत राहतो साहिजकच

सनाचया lsquoउथळrsquo पातळीवरच राहतो व या अशा दीघरकालीक चकीचया सनामळ अनक िबघाडाना उदा सततची दमणक डोकदखी- मानदखी- पाठदखी ताणतणाव नाहक िचतागरसतता इ इ जनम दतो अस या िवषयातल तजजञ सागतात ताण वाढला की माणस अिधकािधक उरो सन करतो असही आढळन आल आह या सवर गो मळ शरीरातील

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

काबरनडाय ऑकसाइड वाय हा अिधक परमाणात बाहर फकला जातो तयाच रकतातील परमाण कमी झालयान रकत अिधक अलकलाइन होत रकताची आमलता कमी झालयान Bohr effect मळ िहमोगलोबीनपासन ऑिकसजन सटन पश ना उपलबध होणयाचया िकरयत अडथळा होतो तसच रकतवािहनया आकिचत होऊन िविवध अवयवाना व पश ना होणारा रकतपरवठाही कमी होतो याचा अिधक पिरणाम ऑिकसजन व गलकोज वर अितिरकत परमाणात अवलबन असणाऱया मदवर होतो व तयाच कायर िबघडत या सवर दषपिरणामाना `Brain Fog अस सबोधणयात यत या धकयान गरसत मदमळ आपली सवदनशीलता कमी होत lsquoमडrsquo सतत िबघडत राहतो व पिरघ मजजाससथा (Peripheral Nervous system ) अितसवदनशील होऊन सतत मगया यण दखण अशा तकरारी िनमारण होतात ाय लवकर दमतात पोटाचया ायवर पिरणाम झालयान वारवार शौचाची भावना होत (Irritable Bowel syndrome ) एखा ा िविश अ घटकाची अ लज वाढीस लागत व सनाचया ायवर अितिरकत ताण आलयान मान खाद व वरची पाठ दख लागत अस या िवषयातल तजजञ सागतात काही वळा या Brain Fog च पयरवसन घबराटीत (Panic attacks ) िकवा फोिबयातही होताना िदसत ह सवर टाळावयाच असल तर आपलया सनाचया गणव त बदल घडवन आणावयास हवा अस ह तजजञ सागतात चकीचया सनामळ िनमारण होणाऱया या सवर शरीरमनाचया िबघाडाना सन अकतीबधातील िबघाड Breathing Pattern Disorders ( BPD ) अस सबोधणयात यतो नमक काय करावयास हव

सन सधारणयाचा एक उ म उपाय महणज lsquoपराणायामrsquo ततर िशकण (अथारत योगय सन हा पराणायामाचा फकत एक आयाम आह ह यथ परकषारन धयानात घयाव) या ितिरकत शरीरातील िविवध भागाच अवयवाच िशिथलीकरण करन ासावर लकष किदरत करन सन सधारणयाची अनकिवध ततर आज उपलबध आहत तजजञाचया मागरदशरनाखाली व आपापलया परकतीनसार व आवडीनसार आपण याचा अवलब कर शकतो पराणायाम पराणायाम महणज काही मयारिदत अथारन िनयितरत ासोचछवास जाणीवपवरक

ासोचछवासाची परिकरया बदलण महणज पराणायाम योगाचया भाषत ास आत घणयाचया िकरयला परक उचछवासाचया िकरयला रचक तर दोह चया मधय खास थाबिवणयाचया परिकरयला कभक महणतात या परक रचकाचया तालावर िनयतरण आणन आपण ासोचछवास जया नाकपडय़ातन करतो तयाचया बदलावर िनयतरण आणन (उजवी डावी िकवा दोनही नाकपडय़ा) पराणायाम साधता यतो थोडकयात अितशय शा ोकत प तीन आपण पराणायामाचया रपान

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सन परिशकषण घऊन सन सधार शकतो अथारत या सजञा यथ ासोचछवासाचया भाषत समजािवलया असलया तरी स म अथारन तयाचा अितम सबध पराणशकतीशी महणज चतनय शकतीशी व पराणमय कोशाशी आह ह धयानात ठवण महततवाच) सन परिशकषण चकीची सन प ती आपलया इतकी अगवळणी पडलली असत की ती िवसरन योगय प त िशकणयासही िकतयक वळा सहा-सहा मिहन लाग शकतात यात मखय भर हा पणर उचछवासावर असतो तसच सनाच मखय तसच परक ाय िशिथलीकरणावर व lsquo सनभानrsquo आणणयावरही भर िदला जातो अशीच एक साधी-सोपी प त वर चौकटीत िदली आह lsquoसास की जररत ह िजदगी क िलयrsquo अस एका गाजललया िहदी गाणयात महटल आह त िकती खर आह व तया द ीन ासोपचाराच महततव एवहाना वाचकाचया धयानात आल असलच

सन ायाम हात असललया एखा ा खच वर आरामात बसा आपल हात खच चया हातावर सहजपण

िवसाव ा कोपरान बाहवर हलकासा दाब ा यामळ ासोचछवास करताना मानच वा खा ाच

ाय तमही साहिजकच वापर शकणार नाही नहमीपरमाण ास घतलयावर ओठ अलगद िवलग करा आिण हळवारपण त डान उचछवास करा ओठ परत बद करा कषणभर थाबा आिण सावकाश ास आत घया उचछवास पणर व दीघर झाला की ास आपोआपच खोल व पणर घतला जातो उचछवास ासापकषा दीघर असण आवशयक (व योगयही) असत ह सकाळसधयाकाळ वीस-वीस वळा करा सरवातीस योगय मागरदशरनाखाली व अगदी घडय़ाळ लावन हा सन अभयास करावा हळहळ त सहज साधल जाईल

- डॉ उलहास कोलहटकर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव - २००९

माय मराठी स थन ग यावषीरची िदवाळी िटटवाळा यथील rsquoमकताrsquo या लहान मली या अनाथ मास भट दऊन तथील लहानगया यासोबत िदवाळी साजरा कली याची ही काही कषणिचतर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हसवणक

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

httphindi-marathi-jokesblogspotcom

शरयावली

सपदिकय मडळ

१) शरी सागर राजणकर सपादक

२) शरी अवधत कामत सदसय

मािसकाची माडणी व िडझाईन

शरी िवजय जोशी

आवाहन

आपलयाकडील लख किवता editoremasikmaimarathiorg या ईमल आयडीवर

पाठवा ात आपल लख किवता ई कोणतयाही सवरपात (ऊ jpg pdf manu-

script ) चालतील िनवडलल लख ईमािसकात परकािशत कल जातील शकय झालयास

लखासोबत आपल छायािचतर पाठवाव तसच आपल सपकर करमाक ईमल कळवावत

Disclaimer

ईमािसकातील लख व तयातील माडलली मत ही तया लखकाची वयिकतक असन ससथा

तयास दजोरा दणार नाही

ईमािसक ह मोफत िवतरणाकिरता आह

ससथबाबत अिधक मािहती किरता wwwmaimarathiorg यथ अवशय भत ा

धनयवाद

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

कोणाही परपरषाला भाऊ मानन ओवाळाव त शकय नसलयास चदराला भाऊ मानन ओवाळतात अपमतय यऊ नय महणन धनतरयोदशी नरक चतदरशी व यमि तीयस मतयची दवता यमधमर याच पजन करन तयाचया चौदा नावानी तपरण करणयास सािगतल आह तयामळ अपमतय यत नाही अपमतय िनवारणाथर `शरी यमधमरपरीतयथर यमतपरण किरषय असा सकलप करन तपरण करावयाच हा िविध पचागात िदला आह तो पहावा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

रगावली

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िव िव धा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

कॉलज कमपसमधय कवळ धमाल मसती करणयाऐवजी तया तरणानी एका खडगावाचा रसता धरला गावातील आिदवास सोबत एकरप होत तयाना सवतचया पायावर उभ

करणयाचा सकलपच िव ाथयारनी कला सवचछतागह आरोगय उपिजिवकसाठी रोजगार मागरदशरनशती ततरजञान िशकषणाची वसथा असा एकक टपपा पणर करीत सहा वषारत तया गावाचा चहराच बदलन टाकला आपल किरअर घडवतानाच दशाचया िवकासात खारीचा वाटा उचलणारी ही धययवडी तरण मडळी आहत चचरगटचया कसी कॉलजची

रा ीय सवा योजना (एनएसएस) उपकरमातन कवळ परीकषचया माकारसाठी समाजसवा करणयाऐवजी इतराचया चह-यावरील हासयातन समाधानाच १०० टकक माकर िमळवणार ह उदाहरण आदशरवत असच आह याच योगदानाब ल कॉलजची िव ाथीन असललया जहारा शख आिण परा डॉ सतीश कोलत याना सवाततरयिदनी मबई िव ापीठाकडन िवशष परसकरान सनमािनत करणयात यईल तवहा कॉलजसह तया गावाचाही उर अिभमानान भरन आलला असल

सफाळयापासन अदाज ४ िकमी अतरावर असलल करवाळ ह हजार लोकवसती गाव सवततर भारतात िवकासापासन िकतीतर मल दर असलली करवल पाडा भागाडी पाडा राजन पाडा पाटील पाडा वाळतल ह गावातील पाड २००४ मधय कसी कॉलजमधील एनएसएसच िव ाथ आपलया कोलत सरासोबत या गावात टरिनग कमपसाठी पोहोचल आिण तयानतर तया गावचच होऊन गल आमही मबईतील समसयाबाबत नहमीच तावातावान बोलतो पण अडचणी काय असतात ह मी पिहलयादा तया गावात पािहलया दोन वळचया अ ासाठी झगडणारी िचमरडी मल साधया सवचछतागहाची नसलली वसथा रोजचया जगणयासाठीची धडपड ह पािहलयानतर आमही सवारनीच या गावचा कायापालट करणयाचा सकलप कला आवहान मोठ होत पण तयासाठी मानिसक तयारीही कली होती गली सहा वष करवाळशी भाविनक नात िनमारण

आिण गावाच नशीब पालटल

झालला शरद श ी सागत होता

िवकासाचया नावावर अगोदर अनकदा फसवल गललया गावातील लोकाचा िव ास िजकण हच सवारत मोठ आवहान होत सवतचया िखशातील एनएसएसमधन िमळणार पस एकतर जमवत सवचछतागहाच काम हाती घतल घरी कधी झाड हातात िव ाथ हातात फावडा कदळ घऊन साथी हात बढाना महणत कामात जपल तयानतर सर झाला िवकासकामाचा सपाटा आिदवास ना फळ भाजया याच बी वाटप करन लागवडीसदभारत मागरदशरन गावातील मिहलाना कागदाचया िपश ापासन त सणासदीला लागणार सामान बनवणयाच परिशकषण मोतीिबद िकवा कनसरची पराथिमक लकषण जाणवणा-या गावक-याची मनधरणी करन मबईत तयाचयावर यशसवी उपचार िव ाथयारना िशकषणाची गोडी लागावी यासाठी परय आता गावाचा बराचसा चहरा या िव ाथयारनी बदलन टाकला आह आमच काम इथच सपलल नाही या सपणर गावाला सवतचया पायावर उभ कलयानतरच आमच िमशन िवहलज डवहलपमणट यशसवी होईल आिण तयानतरच आमही पढचा िवचार कर िव ाथयारनी सवतचया िखशातन पस काढन गावात दोन िशलाई मिशन घऊन िदलया आहत तयातन बनणा-या कापडी िपश ा कागदी िपश ा कॉलजच िव ाथीचर काय आमच पराधयापकही आनदान घतात यातन अनक घराना रोजगार िमळाला आह यवा जागर परसकारातील पस पॉकटमनी यातन िव ाथयारनी या उपकरमासाठी पस उभ कल पण काम कठही थाब िदल नाही या समाजसवतन आमचया िव ाथयारचया चहऱयावर िदसणार समाधान माझयासाठी खप मोलाच आह अस कॉलजमधय एनएसएस समनवय डॉ कोलत यानी सािगतल कॉलजचया सहकायारिशवाय ह सार शकय नसलयाचा उललखही कोलत आवजरन करतात दशाचया िवकासात आपण खारीच वाटा उचलतोय याच या सवर िव ाथयारचया चह-यावर िदसणार समाधान एनएसएसचया माकारचया िकतयकपटीन अिधक आह टीम वकर मळच

करवाळ गावातील आिदवास सोबत काम करताना आयषयाकड बघणयाचा नवा द ीकोन िमळाला कसीचया एका एनएसएस यिनटन जो परय कला तयाचप तीन परतयक कॉलजन आपापलया परीन असा एखादा उपकरम हाती घतलयास कोणतयाही सरकारी मदतीिशवाय गरामीण भागाचा कायापालट करण शकय आह - परवीण मळय

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दहरी कातरी आउटसोिसगची गलया बधवारी भारतीय आयटी उ ोगात अचानक हलचल झाली राग हतबलता अगितकता अशा सिमशर भावना कत कलया जाऊ लागलया पवीचयार अमिरकन अधयकषाचया िनवडणकामधय आऊटसोिसरग या िवषयी आवाज उठला होता पण िनवडणका सपताच हा िवषयही थाबला होता तयाचमळ भारतीय कमपयटर उ ोगातील काळजीच वातावरण िनवल होत आता १०० पकी ३७ िसनटचया िनवडणका नोवहबरमधय यऊ घातलया आहत तयामळ अमिरकन राजकारणी परत एकदा आम आदमीचया िजवहाळयाचया िवषयाचया शोधात होत अमिरकतील सधयाचया आिथकर पिरिसथतीत वाढतया बकारीत अडकललया आम आदमीचया सवारत जवळची टाळया िमळवणारी घोषणा महणज आता आमही आऊटसोिसरग होऊ दणार नाही हमखास मत िमळवणाऱया अशा घोषणा जगातील कठलया राजकारणयाला मोह पाडणार नाहीत

भारतातील आयटी उ ोग भारतातील आयटी उ ोग आज ६० िबलीयन डॉलसरचयावर गला आह आजही तो वषारला २० त २२ टकक इतका वाढतो आह अथारत हा आकडा मोठा वाटत असला तरीही तो जागितक आयटी उ ोगाचया कवळ ५ टकक स ा नाही तयामळ जागितक राजकारणावर परभाव करणयाची कषमता अजनही या भारतीय उ ोगात नाही नसकॉमचया अदाजापरमाण २०२० पयरत हा भारतीय उ ोग कदािचत आजचया ४ पट मोठा महणज २२५ िबलीयन डॉलसरपयरत पोहोच शकल आजचया भारतीय आयटी उ ोगाचया ६० टककयापयरतचा वाटा एक ा अमिरकन बाजारपठतन यतो महणजच २०२० पयरत अमिरकतन भारतीय आयटी उ ोगाला १५० िबलीयन डॉलसरपयरत धदा िमळण आवशयक आह अमिरकन अधयकषाचया गलया २-३ मिहनयाचया वकत ामळ महणनच भारतीय उ ोगात थोड िनराशच व भीतीच वातावरण आह अथारत ही भीती आह ती उ ोगात होणाऱया वाढीची पण तयाहनही राग आह तो जया अमिरकन आजपयरत जगाला जागितकीकरणाच खलया बाजारपठच अथरकारण िशकवल तीच अमिरका आता सवत मातर तया िशकवणीचया बरोबर उलट कती करताना िदसत आह अमिरकचया दटपपीपणाचा राग बऱयाच भारतीय िवचारवताना आला आह भारतान मातर अमिरकन उ ोग तयाची उतपादन या सवारना भारतीय बाजारपठ उघडी करन ायची अगदी तयाचा भारतीय उ ोगाना तरास झाला तरीही आिण अमिरका सवत मातर अमिरकन कपनयाना कायद करन भारतात धदा पाठवणयापासन रोखणार भारतीयाच िवहसा भरपर महाग करणार व सवतचया अथरकारणातील खलपणा सपवन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सरकषण िभती उभया करणार गलया काही मिहनयात अमिरकतील िबकट आिथकर पिरिसथतीमळ काही मोठ अमिरकन उ ोग आपलया आयटीमधील गतवणकीला कातरी लावत आहत तयामळ २०१०-११ या वषारतच भारतीय आयटी उ ोगाचया वाढीवर लकषणीय पिरणाम िदसणार आह दबळा होत जाणारा डॉलर ही आणखी एक मोठी काळजी आह अशा पिरिसथतीत अमिरकन सरकारन आऊटसोिसरग िवर खरोखरच कायदा आणला िकवा आऊटसोिसरग करणाऱया कपनयाना करसवलती न दणयाचा धाक ह सरकार घाल लागल तर भारतीय आयटी उ ोगावर याचा नककीच वाईट पिरणाम होईल

ओबामा काय महणाल गलया बधवारचया िनवडणक सभमधय ओबामानी अमिरकतील बरोजगारीब ल िचता कत करताना अमिरकन उ ोजकाना धमकी वजा इशारा िदला सधयाचया अमिरकन आिथकर पिरिसथतीवर मलमप ी करणयासाठी अमिरकन सरकार ३५० िबलीयन डॉलसरचा एक पलन पढ रटणयाचा परय करीत आह तयामधय साधारण २०० िबलीयन डॉलसर करसवलतीचया रपात अमिरकन उ ोगाला दणयाचाही िवचार आह या करसवलती उ ोगाना ह ा असतील तर उ ोगानी रोजगार िनिमत करण आवशयक आह अस ओबामाच महणण आह ही रोजगार िनिमत करणयासाठी अमिरकन उ ोगानी नवीन पलटसमधय गतवणक करावी व अशा नवीन पलटसमधय नवीन रोजगार उपलबध करावा अशी अपकषा आह पण जर ह उ ोग आपलयाजवळील काम अमिरकन लोकाना न दता अमिरकबाहर पाठवत असतील तर तयाना या २०० िबलीयन डॉलसर कर सवलतीचा फायदा दणार नाही अशी घोषणा ओबामानी कली

मळात आऊटसोिसरगची सरवात झाली ती अमिरकन कपनयाना जासत नफा िमळावा महणन जया कामाला अमिरकत १०० डॉलर खचर होतो तच काम भारतातन िकवा चीनमधन ४० त ५० डॉलसरमधय करन िमळत असल तर तयामळ अमिरकन कपनयाचाच नफा वाढत होता व तयामळ वाचललया नफयाची गतवणक अमिरकन कपनया नवीन उ ोगात करत होतया पण गलया २ वषारत अमिरकन आिथकर ससथातील सकटामळ बाजारपठतील गतवणक योगय पसाच कमी झाला

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व तयाची झळ एक एक करत सवरच उ ोगाना बसली बद होणार उ ोगधद व तयाना सावर न शकणारी अशकत झालली आिथकर बाजारपठ अशा दहरी कातरीत अमिरका सापडली बरोजगारीच परमाण कधी नवह त २ आकडी सखयपयरत फगल िवशषत मधयमवगीयारत बरोजगारी वाढली व तयानी चढवललया आवाजाकड अमिरकन राजकारणी लोकाना लकष ावच लागल काही दशकापवीर जपानी मोटारगा ानी अमिरकन बाजारपठ काबीज करायला सरवात कलयावर तयाचा पिरणाम अमिरकन कार उ ोगावर झाला पण तयावळी बरोजगार होणाऱयामधय कामगाराची सखया जासत होती आता पाढरपशा लोकाचया नोकऱया भारतात जाऊ लागलयावर तयाचा आवाज खास करन िनवडणकाचया काळात अमिरकन राजकारणयाना ऐकावाच लागला या सवारचा पिरणाम महणन अमिरकन अधयकषाना आपलया डमोकरटीक पकषाला मत िमळवणयासाठी आऊटसोिसरगब ल अशी वकत करावी लागली

अमिरकत व भारतात काही लोकानी रा ाधयकषाचया या घोषणचा वगळा अथर लावला आह तयाचया मत रा ाधयकषाचया घोषणचा भारतात होणाऱया आऊटसोिसरगवर काहीच पिरणाम होणार नाही कारण करसवलतीचा नकार कवळ अमिरकन बहरा ीय कपनयासाठीच आह गलया िकतयक वषारत िसटीबक जी इ सारखया मो ा अमिरकन कपनयानी आपलया उ ोगाच जाळ जगातील ७० त ८० दशात पसरवल आज अमिरकन कर काय ापरमाण अशा अमिरकन कपनयानी बाहरचया दशात कमवललया फाय ावर तयाना अमिरकत टकस भरावा लागत नाही अशा बऱयाच अमिरकन उ ोगानी परदशात (जयामधय भारतही आह) उ ोग बाधन आपल नफयाच परमाण वाढवल पण हा पसा अमिरकत परत न आणलयामळ तयाना अमिरकत कर भरावा लागला नाही व महणनच या कपनयानी अमिरकऐवजी अनय दशात रोजगार िनिमत कली यावर उपाय महणन अशा कपनयाना करसवलती नाकारणयाची घोषणा झाली असलयाचा शोध काही िवचारवतानी माडला आह भारतीय आयटी उ ोगाला यामळ नकसान न होता फायदाच होईल असही काह ना वाटत कारण करसवलत न िमळणयाचया भीतीन जर आयबीएमन आपला भारतातील आयटी उ ोग कमी कला तर त काम भारतीय आयटी कपनयाना िमळ शकल याउलट काही भारतीय आयटी कपनयानी आता आमहीच अमिरकत जाऊन तथ रोजगारिनिमत करतो महणज राजा आमचयावर महरबान राहील अशा घोषणा करणयास सरवात कली आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

परतयकषात काय होऊ शकल आज अमिरकतील राजकारणयासमोर ढासळणारी िकवा न सावरणारी अथर वसथा इराक-अफगाण य ावर होणारा वारमाप खचर व लोककषोभ सतत वाढणारी बरोजगारी व तयामळ वाढणारी गिरबी अस पर उभ आहत या सवारवर मात करणयाचा जालीम उपाय कोणाकडच नाही नोवहबरमधय िनवडणका समोर उभया आहत िसनटचया जागा िजकलया नाहीत तर रा ाधयकषाचा पकष िसनटमधय अलपमतात जाईल व तयामळ रा ाधयकषाना आपलया योजना पढ रटायला व अमिरकवर राजय करायला जड जाईल िनवडणका िजकणयासाठी लोककषोभ िनवडण अतयत जरर असत व त कमीत कमी वळात साधय करायच असल तर गललया ८४ लकष नोकऱया तमहाला परत िमळवन दतो यापकषा परभावी घोषणा कोणतीच होणार नाही अमिरकचया अधयकषानी याच िवचारान अशी घोषणा कली ओटायो या राजयातही िनवडणका आहत तथील राजय सरकारन सरकारी उ ोगाना आऊटसोिसरगवर बदी घालणयाचा कायदाच पास कला

भारताचया द ीन ओटायो ह ५० पकी एक राजयच असल व तया राजयातन भारतीय आयटी कपनया जासत वसाय करत नसलया तरी अशा काय ामळ आपलयाला पाढरपशा वगारची मत िमळतील अशी भावना इतर राजय सरकाराची झाली तर ही राजयही यतया १ मिहनयात अस कायद करतील ५० पकी २० राजयानी जरी अस कायद आणल तरी तयाचा पिरणाम भारतीय आयटी उ ोगावर होईल ददवारन अशा काय ामळ अमिरकन बरोजगाराचया सखयत फारसा फरक पडणार नाही पण स ाधारी पकषाला मत िमळणयास मातर तयाचा फायदा होईल भारतीय आयटी उ ोगान अशा काय ाकड एक सधी महणन पाहण गरजच आह आजपयरत भारतीय आयटी उ ोग हा अमिरकन बाजारपठवर पणरत अवलबन होता पण एककाळी ८४ टकक उ ोग हा अमिरकतन यत होता तयाचा वाटा आता ६० टककयावर आला आह याचाच अथर भारतीय उ ोग जगातील अनय दशातील बाजारपठतही परवश कर लागला आह गलया २-३ ितमाहीतल आयटी कपनयाच जाहीर झालल आकड हच दशरवतात आखाती दशातन यणारी मागणी सतत वाढत आह आज याच दशाकड भरपर पटरो डॉलसर आहत व नवीन अरब िपढीला मािहती ततरजञानाच महततवही पटल आह तयामळच आखाती दशात भरपर सधी उपलबध आहत भारतीय कपनया आज आिफरका व लटीन अमिरका ाही खडाकड पाहत आहत बराझील िचली द आिफरका नायजिरया घाना किनया अशा ५० दशामधय आज भारतीय आयटी कपनया पोहोचत आहत सधयाचया जागितक आिथकर मदीची झळ या दशाना फारशी लागलली नाही व तयामळच

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

या दशाचया अथर वसथा झपा ान सधारणयाचया मागारवर आहत

आजपयरत भारतीय आयटी कपनयानी िमळवलला अमिरकतील अनभव या दशाचया बाजारपठत वापरला तर तयाचा फायदा तया दशाना व भारतीय आयटी कपनया या दोघानाही होईल पवकर ड चीन मलिशया जपान ह दशही पढ यत आहत चीन व भारत या दोन दशानी परसपरावर िव ास दाखवन या व अनय उ ोगात एकमकाना मदत कली तर एक मोठी आिथकर रीतया सम परचड बाजारपठ िनमारण होऊ शकत रिशयासारखा खडपराय दशही आपली आिथकर वसथा सधारत आह व तयानाही भारतीय तजजञाची गरज भासणार आह महणजच उ ोग वाढीमधय अमिरकन नकार िदला तर ती एक सधी साधन भारतीय आयटी उ ोगान जगातील अनय बाजारपठा काबीज करण जररीच होईल तया द ीन काही आयटी कपनयानी मोचबारधणीस सरवातही कली आह याचबरोबर कवळ कर सवलत नाही महणन अमिरकन उ ोग भारतात होणार आऊटसोिसरग थाबवणार नाहीत जागितक सपधतर जर अमिरकला यरोप-चीनशी टककर

ायची असल तर भारतातील आऊटसोिसरग आज तरी अिनवायर वाटत आह त कल नाही तर अमिरकन कपनयाच नफयाच परमाण घटल व कराचही अमिरकला या उ ोगाकडन कर वसली हवी असल तर तयानी नफा िमळवण आिण आऊटसोिसरग करण जररी आह

अथारत नोवहबरमधय जवहा अमिरकच अधयकष भारतभटीवर यतील व अमिरकन उतपादन अणऊजार भट ा भारतीयाना िवक लागतील तवहा भारत सरकारनही तयाना ठणकावन सागण गरजच आह की जर तमही भारतात आऊटसोिसरग करणयावर बदी घालत असाल तर अमिरकन अणऊजार भट ा आमहाला नकोत अमिरकतील भारतातील अशा सभा परोजकटसच आकड बिघतल व तयामळ अमिरकला होणारा फायदा बिघतला तर बहधा अमिरकच अधयकष भारतातील आऊटसोिसरग अमिरकला कस चागल आह हच अमिरकत परत जाऊन अमिरकन कागरसला पटवन सागतील अथारत तोपयरत िसनटचया िनवडणकाही सपलया असतील

परवा टी वही चनलवर य क च माजी पतपरधान टोनी बलअर याची मलाखत ऐकली तयानी पाि मातयाना िदलला इशारा फार महततवाचा आह त महणतात की गली दोन शतक पाि मातय एवढ बलवान झाल होत की जगाचा सवर इितहास तयानी तयाचया द ीकोनातन बिघतला व िलिहला पण २१ चया शतकाचा इितहास मातर भारत व चीनच लोक तयाचया द ीकोनातन बघणार व िलिहणार आहत व आपण सवर तो वाचणार आहोत - दीपक घसास

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

पयरटनाचया नकाशावर महारा

िदवाळीचया स ीमधय उ रत हिर ार ऋिषकश निनताल मसरी कठही जायच ठरल की महारा ातील हरह री पयरटक नवी िदललीत थाबनच पढ जातो तयामळच िदललीतल पराच थमान पाहन तयाचया मनात थोडी भरात िनमारण झाली आता महारा ातला टिरसट तयाच पलनस बदलणार काय अशी शका उ रतलया टर ऑपरटरनाही सतावत असल उ रतील राजयापरमाणच कनारटक करळ आधर परादशच टर ऑपरटरही महारा ातील पयरटकाकड डोळ लावन असतात पण इतर राजयातलया पयरटकाचया िलसटमधय महारा ाचही असच सथान असत का

महारा आिण गजरात या राजयाकडन दशभरातील िकतयक पयरटनसथळाना मोठ उतप िमळत दश-िवदशापरमाणच महारा ातील सथळानाही इथलयाच पयरटकाची मोठी झबड उडतच रमणीय िकनार आबा-नारळाचया बागा आिण खाणयािपणयाची चगळ असलली िवसतीणर कोकण िकनारप ी महाल मी-रकाळा तलाव-जयोितबा याच कोलहापर तरयबक र-पचवटीच नािशक रायगड-राजगडसह अनक िकलल अिजठा वरळ लणी तसच उलकापातापासन तयार झालल लोणार सरोवर आिण औरगाबाद चमचमती मबापरी आिण ताडोबा तसच सतरयामळ परिस झालल नागपर अशी अनक पयरटनसथळ ह महारा ाच वभव पण सरसकट परतयक िठकाणच पयरटन समाधानकारक ठरलय का

एवढ उपजत वभव आिण दातततव असलल पयरटक असलयान पयरटनाचा िविश प तीन िवकास वहायला हवा होता पण अजनही पायाभत कषतरामधय बरच काही करण बाकी आह याची तीवर जाणीव होत खास करन करळ आधर मधय परदश याचया तलनत आपलयाकड अजन बरच काही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

करायच बाकी आह ह सप िदसत कोकणप ीमधय सथािनकाचया सहकायारन एमटीडीसीन नयाहरी व िनवास योजना सर कली आता िकतयक घरावर एमटीडीसी मानयतापरा अस फलकही िदस लागल आहत करळपरमाणच कोकणालाही िकनारप ीच अगभत स दयर लाभलय तयामळच अशा योजना आिण न ान सर झाललया हॉटलसमळ ितथ पयरटनास परचड वाव आह अस मानल जात पण परतयकषात तया गतीन हा िवकास झालला आढळत नाही

बहताश िठकाणी सवारत मोठी अडचण आह ती सवचछ परसाधनगह आिण सयोगय रचना असललया खोलयाची आघोळ आिण परसाधन या दोन परमख मलभत गरजा कदरसथानी असतात नमका याच गो चा अभाव असतो कोणतयाही एसटी सटडवर परसाधनगहाची िसथती शोचनीय असत मबई-गोवा महामागारवरील िकतीशा हॉटलसमधय ी-परषासाठी योगय परसाधनगह असतात मबईतन शकडो आरामबस कोकणचया िदशन रवाना होतात पण रातरीचया जवणाचा पिहला थाबा या बसगा ा िजथ घतात तया हॉटलसची िसथती फारच दयनीय असत कवळ नाईलाज महणन लोक ितथ काहीबाही घशाखाली उतरवतात

नयाहरी िनवासाचया सोयी सर होऊनही आपलयाकड आजही पयरटकाना पसतीकरम अिधक िमळत नाहीत करळसारखया िठकाणी होम-सटमधयही हजार त दहा हजारापयरतच पयारय उपलबध असतात कोकणात मातर आजही थरीसटार हॉटलसचा दजार िततकासा समाधानकारक नसलयाच मत पयरटन ावसाियक सदीप भजबळ कत करतात करळमधय रमपोटी दोन त तीन हजार रपय भरणारा पयरटक कोकणात पस काढायला का राजी नसतो याचाही िवचार आपण करायला हवाच पण तयाचबरोबर आपलयाकड परक पायाभत सिवधाही परिवणयाची गरज आह याकड त लकष वधतात

तळकोकणातील पयरटनासाठी मबईहन जाताना रलव वा रसतयाचया पयारयापकषा गो ापयरत िवमानान जाऊन पढ टकसीन जाता यईल का हा पयारयही तपासन पहायला हवा गो ातन सथािनक टकसीच घयावी लागत पण तरीही हा पयारय उपयकत ठर शकतो अशा सिकटसचा िवचार करन सरकार एमटीडीसी िकवा अनय ावसाियकाकडन टर पकजसच परमोशन होणयाची गरज आह अस मत टर ऑपरटसर कत करतात

यात तथय आहच मधय परदश टिरझम असो नाहीतर कनारटक ितथ अशा परकारची पकजस

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

उपलबध असतात परसगी खासगी हॉटलसच पयारयही पढ कल जातात महारा ात मातर अशा िमशर पकजसच परमोशन िततकया परमाणात कल जात नाही अशी सिकट िवकिसत करायची तर पयरटकाना एखा ा िठकाणी िनवास करता यईल आिण प ास-शभर िकलोमीटरचया परीघात िविवध िठकाणी भरमती करता यईल याचा िवचार कदरसथानी असावा लागतो मालवण तारकल आबोली कोलहापर पण अशा परकारच सिकट तयार कलयास पयरटकाना िकनारप ी कोकणचा घाट कोलहापरसारखा दशावरचा परदश अस सदर कॉिमबनशन पकज िमळ शकत िशवाय यताना एकसपरसवमाग झटपट परवासही होऊ शकतो अस टसर आयोजकापकी िवनय मोडक यानी सािगतल

एकणच कोकण ह पढील पाच-दहा वषारत चागल पयरटन कदर बनल असा िव ास महारा टर ऑपरटसर असोिसएशनच िनतीन माहलकर यानी कत कला आमही बाहरचया राजयातील टर ऑपरटसरमाफर त ितथली बिकग करतो तयाचपरमाण इतर राजयातन आमचयामाफर त महारा ाची बिकग वहावीत यासाठी आमही परय शील आहोत असही तयानी सािगतल

महारा ह परगत राजय महणन खयाती असनही आजही बहताश िठकाणी िभकारी लटार याचा सामना परतयकाला करावा लागतो बकायदा टकसीवाल अववाचया सववा रट लावणार हॉटल एजनट तसच जया वसतसाठी तो परदश परिस आह तीच वसत बनावट सवरपात िवकन श ा लावणार िवकरत याच लकषणीय परमाणही पयरटनिवकासात अडथळाच ठरत महाबळ रला परतयक पॉइनटच टकसीभाड िनि त करणयात आल आह परतयक हॉटलमधय तयाच फलकच रगवल आहत साहिजकच रटवरन घासाघीस िकवा बनवाबनवीच परकार होत नाहीत पयरटक-टकसीवाल याचयात िव ासाहरता वाढीस लागत पण असा परकार सवरतर आढळत नाही आिण पवरिनि त दरापकषा लबाडणयाचच परकार अिधक ऐकायला िमळतात

नागपरपासन ताडोबा ाघर अभयारणयात िफरायला जाणार अनक िनसगरपरोमी आहत पण मधय परदशात कानहा िकवा बाधवगडमधय जी पयारवरणाची िशसत पहायला िमळत तसा आगरह आपलयाकड धरला जात नाही अशी खत अनक पयारवरण अभयासक कत करतात

नािशक कोलहापर िशड यासारखया िठकाणी धािमक पयरटनास खप वाव आह िशड मधय आधर परदशातन भरपर भकतगण यत असतात पण धािमक पयरटनालाही पायाभत सिवधाची जोड

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दणयाची आवशयकता आह ह आपलया गावीच नसत शकराचया दवसथानापाशी दध पाणी याचा मोठा वापर होणार असल तर त वाहन नणयासाठीही योगय वसथा असायलाच हवी पजा-अचार सािहतय याचया िवकरीचया दकानाची तसच िविश िदवशी भकताचा महापर आलयावर रागासाठीही योगय वसथा करायलाच हवी शगावसारखया दवसथानानी याची चागली उदाहरण घालन िदली आहत िशवाय तयानी मधय परदशसारखया िठकाणी आपलया िनधीतन भकतिनवास उभारणयाच औिचतयही साधल आह धािमक पयरटनापरमाणच अगरो टिरझम मिडकल टिरझम या सकलपनाही आता जोर धरत आहत महाबळ रचा सटरॉबरी महोतसव नािशकचा वाईन फिसटवहल हा तयाचाच भाग आहत कदािचत र ािगरी िदवआगरातही आमर महोतसव वहायला हरकत नाही मबई पण याचया आसपासचया परीघात गलया समार दहा वषारत िरसॉटरसची सखया वाढली आह जवळचयाच िठकाणी वनड िपकिनक करणारा मोठा वगर असतो साहिजकच िरसॉटरसचा धदा चागला होतो पण तयाची योगय दखभालही राखावी लागत िरसॉटसरकड कटबाबरोबरच एक ा-दक ाचाही ओघ मोठा असतो परतयकाचया मजामसतीचया कलपना वगळया असतात तयातनच िकतयकदा िरसॉटसरची दखभाल साततयपणर रीतीन होत नाही मग कटबाचा पयरटकवगर यापासन दरावतो मबई-पणयापासन जवळ तरीही रमणीय अशी माथरान-महाबळ रसारखी िहलसटशनस िबरिटशानी िवकिसत कली ती आजही तयाच सथान िटकवन आहत ददवान आपण या तोडीची पयरटनसथळ िवकिसत कर शकललो नाही असलीच तर फारच थोडी खासगी सवरपात ठाण नािशकपासन जवळ असललया जवहारमधय अशा पयरटनसथळाचया िवकासाची कषमता होती पण तयाचा सयोगय वापर आपलयाला करता आलला नाही पयरटनाचा िवकास हा सथािनक जनतचया िजवावरच झाला पािहज यात शका नाही तयामळच तया तया पिरसराच विशष ितथल लोकजीवन खा ससकती ह सारच जपायलाच हव

पयरटनाचा वसाय हा पणरपण िव ासावर बतलला असतो एकदा फसवला गलला पयरटक पनहा यणार नाही आिण तयाचया नातलगानाही तमचयाकड पनहा पाठवणार नाही पण ह लकषात न घता सोनयाच अड दणारी क बडी कापणयाचा परकार िकतयक ावसाियक करतात आिण तयातन पयरटन मातर बदनाम होत महारा ाचा पयरटन नकाशावरचा चहरामोहरा बदलला तरच इतर

राजयातल लोक िव ासान आपलयाकड यऊ लागतील - समीर कव

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सास सन नातसबध व कटबसवासथय बायको ( ी) ही कषणभराची प ी व अनतकालची माता असत सवामी ितनही जगाचा आईिवना िभकारी ही वचन िनतात सतय आहत कटबाचा कदरिबद असलली ही ी जवहा सनरपी दसरी

ी घरात यत तवहा ितची मानिसकता कशी बदलत अथारत अतयत परमान आदरान नीटच नात जोपासणाऱया पषकळ ि या आहत मातर सासबाई ही उपाधी लागली की स ा मानपान व अपकषा आिण तलना या िवकारामळ कटबात नककी ताण यतो याउलट सास सना सजञ समजस असतील तर घरात सवगर उतरतो व सवारचीच वाटचाल अिधक सलभ व यशसवी होत ह जर नसल तर सर होत घसमट जयात कधी पयारय सापडतात तर कधी क डीपलीकड वा ास यत नाही सतत ताणात जगाव लागत हा लख कोणतयाही पवरगरह दिषतातन िलिहलला नाही माझया िनरीकषणातन व काही वषारचया समपदशनाचया अभयासातन िवचार माडल आहत लगनाचा सरळ अथर तडजोड व कटबातील नाती कौशलयपणर साभाळण जया वातावरणात व ससकारात आपण वाढलो आिण आपलया आई-विडलानी नाती कशी साभाळली ह पाहन नकळतपण नाती साभाळणयाची कलपना तयार होत व आपलया कवतीपरमाण अमलात यत सजञ लोक जथ राहतील तथ ही कौशलय िनरीकषणातन आतमसात करतात परतयकष नवीन कटबात गलयावर कसोटी लागत दोनहीकड सयम सामजसय व दयाळपणा असल तर वाटचाल सोपी जात मखयतः सास सनची कडली जमत असल तर कटबाच भागयच पण नसल तर नवरा या बाप ाच काय हाल वणारव वगवगळया घरातील परसग बघ या या घरातील सासबाई अगदी मॉडनर इगरजी यणाऱया सनबरोबर शॉिपग िसनमा नाटक हॉटिलगमधय भाग घणाऱया एकमक चया सा ा नसणाऱया सनला जीनस िवकत घणाऱया सगळ कस छान छान आता नवऱयाला यापकषा काय पािहज या कटबातील ही पिरिसथती फार काळ िटकली नाही िजथ सपस कॉिनफलक ट सर झाली तथ सघषारला सरवात सपसची अमलबजावणी झाली असती तर एकमक ची िकमत रािहली असती तयामळ सर झाल टाळण वळीच सवादान परश न न सोडवलयामळ दरावा झाला

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हा िवनोदी परसग पाह घटना परदशातील दोनही बाहर सथाियक अिधक वाणासाठी सनचया माहरी सवारना जवायला बोलावल िवहीणबाईनी आनदान सवागत कल व बसायला सािगतल मलीचया सासबाई एका सोफयावर 90 अशाचया कोनात ताठ बसलया चहऱयावर परीटघडी बघणाऱयाला वाटाव की पतळा बसवला आह याचया यजमानानी मलान खण करन सािगतल िवहीणबाईही अहो िनवात बसा महणालया पण छ आता सनचया माहरचया मडळ ना हस यऊ लागल गपपा मारताना इतर मडळ ना अवघडलयासारख झाल जवण झाली या ताठच जावयाला वाण दऊन झाल यजमानानी िवचारल अग तला काय झालय मोकळपणान बोल यावर महणालया माझा मान परथम मी नाही ठवला तर कोण ठवणार मी मलीची सास आह ह

ा ाना कळल पािहज यावर यजमानानी मातर लवकर घरी परतायचा िनणरय घतला ही गमतही अमिरकतील भारतातन सासबाई सनकड काही मिहनयाकिरता गलया या आजी चागलयाच व होतया मलाच घर खपच मोठ दमजली एकदा सनची नकतच लगन झालली मतरीण नवऱयासह दोन िदवसाकिरता आली खप वषारनी भटलयान गपपा झालया जवण झाली पाहणयाना गसटरम िदली होती सासबाईची खोली तयाच मजलयावर दसऱया टोकाला होती तयाना वयान िनदरानाश होतो व ऐकही कमी यायच रातरीची जाग आली की तया वऱहा ात जपमाळ घऊन यरझाऱया घालीत सकाळी सगळ उठल नाश तयाला सगळ बसलयावर आज नी िनषपापपण जोडपयाला िवचारल बरय ना महटल मला रातरीची काही झोप लागत नाही रातरी यरझाऱया घालत होत तर तमचया खोलीत िदव कधी चाल कधी बद तवहाच िवचारणार होत की काही हवय का ह वाक य ऐकलयावर जोडपयाच चहर गोरमोर झाल सन मलगाही सकोचन गल परसग तसा साधा सनन दयाळपण सोडन ाव तच बर नाही का आता या घरात सासबाई कटबपरमख आहत मलगा आईचया हातात पगार दतो सनही दत सनला रोज िरकषाला हातखचारला पस दतात ितला हौसमौज करायची असल तर सासला िवचाराव लागत मलगा बायकोला ज घईल तशीच वसत आईला घतो तो आईचा िनयम आह सनचया माहरी काही आहर करायचा असलयास सासचया शबदापलीकड जाता यत नाही नवरा दोघ चया भानगडीत पडत नाही सनन पषकळ सयम ठवला नवऱयाला गोडीत सागन पािहल तयाचया मत ही समसयाच नवहती पढ सनचया तबयतीवर पिरणाम होऊ लागला डोकदखी अधरिशशी व नराश य आल तयावर गोळया सर झालया नवरा ह तटसथपण पाही ितन माहरी

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जायचया गो ी कलया तोवर एक मलगी पदरात होती एकदा माहरी गली तर आई-विडलानी िहलाच पडत घयायला सािगतल िहन नवऱयाला वगळ राह सचवलयावर विडलाचया माग आईन मला वाढिवल तवहा ितचा शबद शवटचा राहील तला वगळ वहायच तर ताबडतोब िनघन जा सािगतल ही गो सधयाचया काळातली आता या कटबात पाहा मल आईची परचड काळजी घणारी आईची हौसमौज परवणारी आईला िहडण िफरण व िसनमाची परचड आवड राजसथान असो की िसगापर असो नाव काढल की ितकीट तयार आईसाहबाना मातर सवयपाकाची माणसाची अिजबात आवड नवहती भाविनकता व माया याचा चागलाच दषकाळ होता पढ मलाची लगन झाली मलगी सासरी गली सना दोघी बडब ा लाघवी तयानी जीव लावायचा जीव तोडन परय कला वातावरण आपलस कल आजबाजला चागल सबध जोडल घरात ग डस नातवड आली या आजीबाईच मन मातर िसनमा व टीवही सोडन कशात लागत नस सना नोकरीचया होतया घरात कामाची बाई मल साभाळणाऱया बाईनी कोणतया चका कलया ह आवजरन सनाना सागत पण सवतः नातवडाकड लकषही दत नसत सनानाही कधी आजारपण यायची नोकरीचा ताण जाणवायचा तवहा याची वागणक पणर कोरडी आपलयाला काही माहीत नाही अस वागायचया सवयपाकापासन कशातच आपणहन मदत नाही अगदी िवनती आजरव कली तर एखादाच पदाथर करणार सनन अित झालयावर एकदा िवचारल की मल लहान असताना काय जवत होती तयानी ताबडतोब उ र िदल मला ठरािवक चार पदाथर यतात मला सवयपाकाची आवड नाही फारशी गतीही नाही मातर वगवगळ पदाथर खायला आवडतात घरी नाहीतर बाहर आता तमही सगरणी असताना मी कशाला लकष घाल एकदा एका सनन ह ान आमटी करा सािगतलयावर यानी चाळीस वा ा साबार कल सगळयानी डोक याला हात लावला आज ची तबयत मातर उ म रोजच जीम िफरण सहली चाल घरात मातर कठ काय ह माहीत नाही िकवा मी ऐकल नाही ह चाल लाघवी नातवड खळायचा आगरह करीत तर याना लहान मलाशी कस बोलाव ह माहीत नाही याच आजी मलीकड गलया की जावयासाठी गोडधोड जवण करायचया सरवातीला सनाचया माहरचयानी खप लाड कल पढ या तयाचयाकडन फोनची िबल भरण अशी काम करन घऊ लागलया सवारचया लकषात आल की एष आिण आराम हच आयषय असणाऱया कत साठी आपणाकड फार वळ व शकती नाही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आपलया भारतीय ससकतीत या गो ी उघडपण बोलणही कठीण न जाणो मलगी व जावयाच िबनसायच पढ सनानी वगळी घर कली जी सन सवजातीय होती तथ या बसन रहात व अपकषाही ठवत िजथ परजातीय होती ितथ थोड नमत घत कोणीही समजसपण काही सागाव तर उ र दत नसत न बोलता तकर काढत मल परोपरीन सागायची की सप बोल गरसमज कर नको पण मलाकडही दलरकष कलयान मलही दलरकष कर लागली याना वाट लागल की सनानी तयाच कान भरल आहत मला-सनातही वाद आल पण मोकळया सवादाअभावी ह होतय हही समजत नवहत तरीही कोणी काम सािगतलच तर कणाकडन तरी करन मोकळ होत असत व आपलया कातडीला धकका लावत नसत या धोरणान सना नातवडाच हदय तयाचया बाबतीत कोरड होऊ लागल मल मातर पषकळ भरडली व आपण कतर नीट करनही ह काय चाललय ह समजनास झाल एक महण आठवली झोपललयाला जाग करता यत पण झोपच स ग घतललयाला नाही आता कोणताही माणस पिरपणर नसतो तवहा सयम सवाद व सवदनशीलता या ितरसतरीन गो ी सोपया होतात वरील उदाहरण िवनोदी असो वा गभीर असो दोनह नी कलह होतोच िकरकोळ वाटणाऱया गो ी जस कोणाला डब-बाटलया जमवायचा छद कोणाला सनचया कप ाची जाडीची िदसणयाची तलना ह पाहता हा िवषय अिजबातच सोपा नाही या पिरिसथतीतील परषाची भिमका पाह 1 नवरा व तयाची आई याच नात भाविनकदष ा सवारत जवळच नवऱयाला आईला काही सागण ह दखावणयासारख वाटत िकवा आता वाढललया वयात काय सागायच तयापकषा आपलया बायकोन अशी पिरिसथती असल ती न करकरता साभाळावी सवतः सासशी जमवन घयाव 2 िजथ सासर असतात त बऱयाच वळा समजतीच धोरण घतात व बायकोला चार शबद सागतात परसगी कटबासाठी बरीच काम सवतःहन करतात सनो शािबदक आधार दतात 3 िजथ सासबाई एक ा आहत तथ पिरिसथती िबकट होत मलाची पिरिसथती ढोलक यासारखी होत कठन थाप बसल याचा नम रहात नाही तयाला सवाद करनही बदल झाला नाही तर तयाचा आई बायकोशी सवाद कमी होतो भाविनक दरावा वाढत जातो मलगा कामािनिम

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

बाहर राहतो सजञ माणस िनदान छदात वळ काढतो (याचा अथर छद असणाऱयाना हा परश न असतो अस नाही) जयाना ह हाताळता यत नाही तो सन जवळ करतो 4 काही नवऱयाना बायकोच महणण पटत तरीही वगळ झाल तर गस साखरपासन सगळा खचर वाढल बायको नोकरीची असल तर सवयपाकापासन मदत लागल ह टनशन यत बऱयाच घरातन आईन मलाला चहा जजबी सवयपाक कर िदलला नसतो तयामळ घरकामात हा ढ असतो तयामळ बायकोशी गोड बोलन या िसथतीकड दलरकष करतो सन कसा िवचार करत (सनची भिमका) 1 सन ससाराची सव व वासतवता यात गडबत ह सरवातीला असच असाव ह समजन ससार

करत भाविवश व नवऱयाला सवर परकार सागन पाहत हशार सन नवऱयाला आकिषत करणयाच सगळ उपाय करत सवदनशील नवरा ितचयाकड ओढला जातो हळहळ भाविनक ताण िनवळतो व सयमपण गो ी माग लागतात

2 िहमतीची सन आपलया गो ी साससमोर परतयकष बसन गोडीत सागत आपलया इचछा सप माडत गो ी समोरासमोर झालयान पिरिसथती बदलत वा उलटही घडत

3 िजथ सकोच व भीती असत ितथ सवाद घडत नाही पयारयान सन भाविनक आधारासाठी माहरच कामातील सहकारी याचा आधार घत परतयकषात पिरिसथती तशीच राहत व पिरणाम तबयतीवर होतो

सासची भिमका काय असत 1 सजञ सास पिहलयापासनच सनचया कलान घत व मोकळया सवादान काय जमत व काय नाही

याची कलपना दत 2 सवतःचया लगनापासन काही गो ी ठरािवक प तीनच होतात तयात फारसा बदल झालला

आवडत नाही उदा कळधमर सोवळ ओवळ व तया सनन ऍडजसट कलयाच पािहजत 3 मी इतक वष सवयपाक घरकाम कल आता कल नाही कल तर माझी मज मी काय कराव व

काय नाही ह सनन ठरव नय तसच मी करो न करो माझी नीट दखल घयावी मान ावा आपलया सललयािशवाय नवीन बदल कर नयत (एकण पिरिसथती ताणिवरिहत सस करायची असल तर खालील उपायानी मदत होत)

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

1 सनन सरवातीला नवीन माणसाशी जमवन घताना नमर सयमी राहाव 2 नवऱयान आपलया प ीला घरातील लोकाचया कलापरमाण कळाही सागा ात तयात कमीपणा नाही तसच कायम एकतर कटबात राहायच की परसगी वगळ राहणयाची तयारी आह ह सप कराव

3 सासन सनब ल सयम दाखवावा काही नवीन गो ी िशकायला वळ ावा सवाद परमान करावा ऑडररन नाही सतत आमही काय कल ह उगाळ नय लकषात ठवाव की तयाच (सनाच) लगनात वयही जासत आह व घरा ितिरकत नोकरीतही तयाना पषकळ ताण आह िदसण सथलता कपड याबाबतीत तलना कर नय सवतः काही गो ी करन आदर िमळवावा सरवातीपासन परम िदल तरच त िमळल 4 घरातील सवर सदसयानी सणवार कळधमर पाहण या परसगी काम वाटन घयावीत तयासाठी एकतर बसन बोलाव कोणालाही गहीत धरन गरसमज टाळावत 5 घरातील व ापासन लहानापयरत कोणीही आजारी असल तर सहानभतीन सवा करावी सननीही व ाच वय तबयत लकषात घऊन रासत अपकषा ठवावी सनचया तबयतीचया तकरारीकड रागान वतागन न पाहता जमल तशी मदत करावी शािबदक भाविनक धीर ावा महणज सनला माहरन वा बाहरन सहानभतीची गरज राहणार नाही व तीही व ाच परमान करल कवळ कतर महणन नाही 6 वरील काहीच न घडता वाद होत असतील तर िवश वासातील िमतर नातवाइकाशी बोलाव सवारत उ म समपदशकाची मदत घयावी परषानी समपदशनासाठी वादावादीत िश ा दण हात उगारण करच नय कारण हाच परयोग समोरचया कतीकडन कधी ना कधी घड शकतो 7 मलीचया माहरचयानी मलीला मानिसक आधार ावा आमच घर बद ह महण नय मातर मलीला आिथकदष ा पायावर उभ राहणयास सागाव परसगी मदत करावी आपलया समाजात सवर ि याना तयातन जाव लागत ह साग नय 8 मल नी आिथकदष ा सकषम राहाव िजथ नोकरीची गरज नाही तया मल नी अस छद जोपासाव की परसगी आपलया पायावर उभ राहता यईल व आतमिवश वास कायम राहील टीवही व चका ा िपटणयात वळ घालव नय मल मोठी झाली की पाटरटाइम काम तरी कराव जयायोग मदला चालना िमळल या जगात अित िभडसतपणा व सकोच ह गण नाहीत भीड ही िभकची बहीण असत ह सतय आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

9 खप परय करन पिरिसथती बदलत नसलयास घराचया बाहर पडाव सवतःचया िजवावर राहायची तयारी ठवावी तर थोडी मदत इतराकडन िमळ शकल वरील सवर गो चा िवचार करन परय कलयास घरात आनदमय वातावरण होऊ शकत ह नककी घरातील ी सत असली तर घर सत होत गहसौखय परतयकाचया वा ाला याव महणन हा लखन परपच जया ि यानी घरात सवगर िनमारण कला तयाना सलाम जया घरी कलह आह तयाना

Best luck

- नीरजा आपटीकर डाग बनरबी कनडा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला समजन घया पलीज िसहगड रसतयावर राहत असललया एका िचमकलीन गळफास घऊन आतमहतया कलयाची बातमी नकतीच वाचली का बर या िचमकलीन सवतःला अस सपवाव जनमदातया मलाना रागवणयाचा अिधकार पण आई-वडलाना नाही का मला आठवत लहानपणी कधी माझी आई लाटण घऊन माग लागायची महणायची मलया त मला तर बर होईल हा शबदपरयोग करणाऱया आईचया मलया या शबदातही ओतपरोत परम भरलल असायच तो शबद उचचारणयाचा अिधकार िनसगारन ितलाचा बहाल कलला आह आई या शबदावर अनक किवता-लख-कथामाला गाजताहत आई-बाबाना मलाशी काही परसगी कठोर वागावच लागत परत िववकब ी वापरन मधयमागारच अनसरण ह पालकाचया लकषातच यत नाही तयामळ मलाचया भिवत ाचया खो ा कलपनाना िचकटन थोडीफार मल चकली तर काही वळस पालक िशकषक वगारतच मलाना बदम मारहाण करतात नािशकमधय शालय िव ाथयारला िशिकषकन डसटर फकन मारलयानतर घाबरन वगारतच तया िव ाथयारला झटक यऊ लागलयामळ रगणालयात दाखल कराव लागल सवर चनलवर बरिकग नयज झळकत होतया शवटी अशा अनक घटनामळ सरकारन िव ाथयारना मारहाण करणाऱया दोषी कतीला परथम एक वषारचा तरगवास व पाच हजार रपय दड दसऱयादा मारहाण कलयास 25 हजार रपय दड व तीन वषारचा तरगवास अशा िशकषची तरतद काय ात कली या काय ाला मितरमडळाची मजरी िमळालयावरच तयाची अमलबजावणी होईल परत खऱया अथारन यामळ पालकाचया िशकषकाचया - िव ाथयारचया मनोव ीत बदल होईल का आधिनक सपधचया यगात लहान मलावर योगय वळी सससकार झाल तर उ ाचा भारत महास ा होणयाच माजी रा पती डॉ ए पी ज अबदल कलाम याच सव साकार होऊ शकल महातमा गाध नी महटल होत िशकषणाला नितक मलयाची जोड नसल तर त अधःपतनास कारणीभत ठरत सान गरज नी महटलयापरमाण मल ही दवाघरची फल या फलाना नहमी सकारातमक िवचारसरणी व आदशर िदला पािहज आजची मल ही उ ाची फल उ ाचया उजजवल भारताच आधारसतभ सबल व सशकत होणयासाठी परतयक पालकानी जागरक राहायला पािहज

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जगाला परल एवढ मनषयबळ आज आपलया भारतात आह मधयतरी एका अभयासामधय ह सप झाल की सवारत तरण दश भारत आह या अथारन की जवळ जवळ 70 टकक लोकसखया यवा आह जगावर राजय करणयाची खरी ताकद आज आपलयाकड आह कारण यवक व यवत नी भरलला दश आपला आह काहीही करणयाची ताकद आज आपलयाकड आह परश न आह तो समजावन घणयाचा व दणयाचा यवकाना योगय िदशा व अचक मागरदशरन याचया बळावर िबरिटशापरमाण आपणही खऱया अथारन जगजजत होऊ शकतो

वसथापनशा तजजञ िशव खरा सागतातYou can winया धत वर यवकानो Yes I can अस आतमिवश वासान महणत पाऊल पढ टाकल पािहज तच आह तझया जीवनाचा िशलपकार हा मतर मीच घडवणार माझ जीवन अस महणत आतमसात कला पािहज हाच मतर मनात घऊन परतयक यवकान िजजञासा वाढवन खऱया अथारन जाग झाल पािहज माणस घडत नसतात घडवावी लागतात आतमिवश वास िनमारण करावा लागतो माझयातला मी जागा करत जग बदलणयासाठी आधी मी बदलायला हवा आताची यवा िपढी िबघडली आह अस महणणाऱया वगारला दाखवायला हव की आमही उ ाचा भारत घडवणार आहोत यासाठी यवक-यवत नी परथम सवतःला घडवायला हव तयासाठी तयानी शरीर व मनाचया सबलतकड जासतीत जासत लकष िदल पािहज रोज ायाम कला पािहज सवामी िववकानद महणायच माझया िपरय िमतरानो रोज मदानावर जा खळ खळा वासरासारख हदडा ायाम करा जवहा तमही सबल व सशकत वहाल तवहा तमहाला परतयक गो चागलया परकार कळ शकल महणन आपल शरीर कमावणयासाठी रोज ायाम करण आवश यक आह िकशोरवयीन मल िनदरानाश रकतदाब मानिसक ाध नी गरसत झालली िदसत आहत वाढती सपधार चगळवाद नीितमलयाचा ऱहास घरातील वाद भय चचलता िनक आहार सपधारतमक वातावरण परीकषत कमी गण अिनचछन लादलला अभयासकरम यामळ मल नराश यकड जाऊ लागली आहत जानवारी 2010 चया पिहलयाच मिहनयात एकण 66 िव ाथयारनी आतमहतया कलया याच परमख कारण मलाची दबरल मन हच होय महणन मलाचया मानिसक सबलता व िनमरलतसाठी धयानधारणा ही आवश यक गो आह आनापानसती ह तयातील एक शासरोकत धयान श वासाचया साहाययान मनाची एकागरता व िनमरलता सबलता वाढत भय कमी होत चचलता दर होत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

मलाची आकलनकषमता वाढन जीवनात नितकता यत 2500 वषारपव गौतम ब ानी या साधनचा शोध लावला प गरजी शरी सतयनारायण गोएकाज नी 1969 मधय ही भारतातन ल झालली साधना परत भारतात आणली सपणर साधना श वासाशी सबिधत असलयामळ कठलयाही जातीचा वणारचा पथाचा दशाचा िव ाथ -िव ािथनी ही साधना करन आपल मन सबल व िनमरल करन ताणतणावमकत जीवन जग शकतो माणसाचा मद हा एका सकदात 800 हन अिधक गो ची न द घऊ शकतो तो 70 त 75 वष न थकता सतत काम कर शकतो तयात फार मोठी ऊजार असत ती जागिवणयासाठी आज खऱया अथारन गरज आह थॉमस एिडसन चार वषारचा असताना तयाला शाळतन परत पाठवल तयाचया िखशात िशकषकान िच ी टाकली होती तमचा टॉमी िशकषणात फार माग आह तो िशक शकणार नाही याच थॉमस एिडसनन आपली अतिरक मनोऊजार जागवन िवजचा िदवा तयार करन जगाला परकाशमान कल तयाआधी हजारावर अिधक तयाच परयोग फसल पण तो खचला नाही सगळा हा मानिसक परव ीचाच पिरणाम अबराहम िलकनन आपलया मलाचया मखयाधयापकाला िलिहललया पतरात मलाला समाजात कस वागायच व िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकवणयाची िवनती कली होती याच सामािजक िशकषणाची आज आपलया मलाना गरज आह आपण आपलया मलावर नसत अपकषाच ओझ लादतो िबचारी मल पार थकन जातात तयातन ती चकीचा मागर पतकरतात िचतरपटावर आतमहतयच खापर फोडन पालकवगर मोकळा होतो तीन तासात िसनमा आपलया मलाचया भावनाना हात घालतो मग जनमापासन आपलया बरोबर असणाऱया सवतःचया मलाचया भावना आपण का ओळख शकत नाही हा परश न पालकानी सवतःला िवचारला पािहज िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकणयासाठी मन सबल करणयासाठी खऱया अथारन तणावमकतीसाठी धयान महणज एक सवणरसधीच होय महणन पालकानो मल चकली-आपला अपकषाभग झाला तर तयाना जरर रागवा पण परमान (अतमरनात ओतपरोत परम भरलल अस ा) रागवलयानतर तवढच परमान तयाला जवळही घया िनिश चतच तयाना तमचा आदर वाटल या जगात तीन सदर िकरयापद आहत - परम करण मदत करण व सवा करण या तीन ईश वरी िकरयापदाना रोजचया जीवनात सथान दऊन आपल कटब आनदी व सखी बनवा आपलया

मलाना समजन घया व उ त समाज घडवा - द ा कोिहनकर (पाटील) पण

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला सवाततरय हव

वयसकर माणसानी शात बसन घडत असल त पाहाव आपल मत न दव नय वहारात फार लकष दऊ नय अस तरण िपढीला वाटत उलट आमच काळयाच पाढर अनभवान झाल आहत तया अनभवाचा तरण िपढीन फायदा करन घयावा अस जय ाना वाटत

जय नागिरकाच क कॉलज कट ाइतकच सवरमानय बनल आहत अगदी पारावर जमत नसली तरी वयसक मडळी कठ ना कठ एकतर जमतात कधी परष-परष कधी बायका-बायका तर काही िठकाणी जय नागिरकाचया जो ा एकतर यतात गपपाच िवषय सगळया कट ावर सामाईकच पनशनवाढ महागाई तरण िपढीच आपलयाला न मानवणार वागण कमी होत असलला िजवहाळा इतयादी इतयादी या सगळयात एक महततवाचा म ा नहमी चचत असतो मलगा सन नातवड आपापलया परीन व ाना गपप राहणयास सचवत असतात अन व ाना त मानय नसत एका कट ावर हाच िवषय रगला होता

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

एक आजोबा सागत होत मी मलाला फड बचत याबाबत सागायला गलो तर तो महणतो तमचया वळी वगळ होत आता सगळी गिणत बदलली आहत तमही यात लकष घाल नका त तणतणत सागत होत अर वगळ काय होत दोन मल तयाची िशकषण प-पाहण सगळा परपच चालवन आज मी एवढी िशललक ठवलीच आह ना आजकालचया मलाना आिण सनाना नसत पस उधळायला हवत मो ाच अिजबात ऐकायला नको तर काय अस महणत तयाचया प ीनही सर धरला मलग तसच सनाही तशाच अहो नातवडही आपलयाला बोलतात काल दपारी मला दोनची मािलका बघायची होती ब ाला महटल तझा तो ाण- ाण िसनमा बद कर मल वाईट ससकार होतात तयातन मी अस महणताच बटीन गळा काढला अन मग सनबाई महणाली आता दवाच िसनम दाखवन गळाच गणपती का बनवायच मलाना तयाना आताचया जगात जगायच आह तर जगात काय चालत त कळलच पािहज माझी मािलका बघायची राहन गली

तयावर दसऱया काक महणालया मला तर फार राग यतो घरात ह करा त कर नकाचा जप नको महणन मी दवळात जात तर तही तयाना पटत नाही दवळात रोज फरशीवर बसन साध आखडल तर कोण िनसतरणार अस सनबाई िवचारत माझ एक वळ ठीक आह पण यानाही सवाततरय नाही कशाच वय झाल महणज आमची मन का मली आहत वषारनवषारची िवचार करणयाची प त का बदलणार आह आमचया िपढीच तर फारच हाल झाल पव विडलधाऱयाचया मान-मयारदा साभाळायचया महणन आमही सवतला मरड घातली अन आता जीवन वयोमानानसार परावलबी झाल महणन मला-नातवडाचया पढही माघार घयावी लागत कधी-कधी मला वाटत जय नागिरकानी सवाततरयाची चळवळ उभारायला हवी

तयाचया या वाक यावर कट ावर खसखस िपकली हसणयाला वरवर िनिम िमळाल तरी परतयकाचया हदयात एक बारीक कळ उमटन गली आपलयालाही सवाततरय नाही ही भावना परतयकाचया मनात उफाळन गली जय नागिरक याबाबत काय करतील त करोत पण जयाचया घरात वयसक मडळी आहत तयानी मातर याबाबत जरर िवचार करायला हवा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

डाएट िटपस अधनमधन पण कस कवहा आिण काय खाव शक य असल िततकी मधलया खाणयाची वळ साभाळावी मखय जवणानतर कमीत कमी दीड

त दोन तास जाऊ ावत जवणानतर लगच लहर आली महणन खाऊ नय खाणयाच परमाण कमी कराव महणज जर तमही कठलाही पदाथर एक वाटी खाणार असाल तर अध वाटी खावा

वजनावर िनयतरण ठवणयासाठी तमही काय खाता यापकषाही िकती खाता याला महततव आह एखादा पदाथर पणर सोडन िदला तर काही जणाना नराश यही यत पण परमाण कमी ठवलत तर तमही तो पदाथर खाणयाचा आनद कठलाही मानिसक दबाव न ठवता लट शकता यापढ ऑिफसमधय भजी िकवा बटाटवडा मागवताना हा िनयम लकषात ठवा सवयीन ह नककी शक य होत

मधलया वळचया खाणयामधय िपणयाचया पदाथारचास ा समावश करा महणज कॉफी सरबत िकवा चहा हा खाणयाचया पदाथारबरोबर न घता वगळा पदाथर महणन घयावा तयाबरोबर शक यतो काही खाऊ नय

टीवहीसमोर बसन खायच टाळाव तस करताना आपण नककीच जररीपकषा जासत खातो लहान मलामधलया वाढतया वजनाचया परमाणाकड बघता तयानास ा तस कर दऊ नय

मधलया वळचया खाणयाच पदाथर बदला परय ान ह शक य आह गिहण नी घरात तळलल पदाथर (मखयतः बाहरन आणलल) न ठवण चागल घरी असल की दपारचया टीवही बघणयाचया वळत खालल जातात

तयाऐवजी शगदाण सकामवा (न खारवलला) घरी बनवलली सरबत तल कमी असलल पोह मरमर ला ा ला ाचया िपठीपासन कलल पदाथर र ाच पदाथर वगर चागल फकत खायचया परमाणाकड लकष ठवा कवळ िजभचया चवीसाठी खाणयाच टाळा

शवटी माणस हा सवयीचा गलाम असतो तमही जशी सवय लावाल तशी तमची जीभ तमच ऐकल नहमी बटा ाच वफसर खाणाऱया माणसालास ा वरील पदाथर खाणयाची सवय लावता यऊ शकत आिण ती लावावीच जर डायबिटस हाय बलड परशर वाढलला कोलसटरॉल यासारखया घातक आजाराना बळी पडायच नसल तर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व काचया दाही िदशा ासोपचाराची नयारी दिनया

lsquo दमाrsquo हा सनाचा िवकार आह ह आपणास सहजगतया उमगत पण सतत दमलयासारख वाटत ह lsquoचकीचया सनामळrsquo अस शकल ह आपलया लकषात यण जरा कठीण आह lsquoसपािडलायटीसrsquo िकवा lsquoिसलप िडसकrsquoमळ मान पाठ दखत ह आपणास माहीत असत पण ासाचा आकतीबध िबघडलयामळही अस होऊ शकत अस कोणी आपणास सािगतल तर त खर वाटणार नाही मनोिवकत मळ नराशय व नाहक िचता िनमारण होतात ह आपण वाचलल असत पण सनततर िबघडलयानही त िनमारण होऊ शकतात ह आपलया गावीही नसत पण अनक ाधी िवकार ह चकीचया सनामळ िनमारण होतात अस धयानात यऊ लागल आह व महणनच lsquo ासोपचारrsquo ह नवीन ततर झपाटय़ान िवकिसत होऊ लागल आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

इितहास वासतिवक पाहता lsquo ासाrsquoच अननयसाधारण महततव भारतीय दशरनानी िवशषत योगान फार पव च जाणल होत अस महटलयास त वावग ठरणार नाही िकबहना ास व तयाच िनयतरण (पराणायाम) हा शरीर व मन याना जोडणारा lsquoसतrsquo आह अशीच पवरसर ची धारणा होती व महणन lsquo सनश ीrsquoला अननयसाधारण महततव होत शरीराचया िविवध िकरयापकी काह वर आपल lsquoऐिचछकrsquo िनयतरण असत तर काही आपोआप घडतात (Reflex Involuntary of Au-tonomous ) हात हलवन चहाचा कप उचलण ऐिचछक (Voluntary ) तर हदयसपदन आपोआप (Involuntary ) पण lsquo ासrsquo ही सवरसाधारणपण एकच अशी िकरया आह की जी एकाच वळी ऐिचछक िनयतरणाखाली अस शकत (जस आपण जलद सन कर शकतो वा इचछपरमाण सथ दीघर सन कर शकतो) वा जो पणरपण परितिकषत अस शकत (जस आपण घाबरलयास सन आपोआप जलद होत व धयानास बसलयास सन आपोआप सथ व खोल होत)

सनाचया या खािसयतमळच योगशा ज एक सवरतक lsquoशरीर-मनोव कrsquo Body mind Medicine आह त पराणायामाचया माधयमातन उतक सनोपचार साधत व मनावर िनयतरण आण पाहत अनय परितिकष िकरया या पणरत आपलया ऐिचछक िनयतरणाचया बाहर असतात पण

सन हीच एक िकरया इचछावत व अिनचछावत अशा दोनही मजजाससथाचया िनयतरणाखाली असत व महणन तया माधयमातन सपणर lsquoमदवर िनयतरण आणणयाचा मानवान परय कला आह योगी हदयगती कमी-जासत कर शकतात वा lsquoभकrsquo ताबयात ठव शकतात तयाच हच रहसय आह मन आिण शरीर तसच ास-शरीर आिण मन याचा हा सबध जसजसा दगोचचर होऊ लागला आह तसतस चकीचया सनाच िविवध दषपिरणाम सप होऊ लागल आहत व महणनच या िवषयातल तजजञ आज आपणास सनपरिकरया (िवशष करन उचछवास) परत िशकणयास सागतात शा ीय बठक अगदी छोटय़ा बाळामधय आपलयाला उरो सन (Chest berathing ) आिण उदर सन (Abdominal berathing ) अशा दोनही िकरया सहजपण व तालब रीतया चालललया िदसतात पण आपण हळहळ या दोह तील ताल िवसरत जातो तसच परामखयान उरो सन व तही उधरव उरो सन (Upperchest Brcathina ) करीत राहतो साहिजकच

सनाचया lsquoउथळrsquo पातळीवरच राहतो व या अशा दीघरकालीक चकीचया सनामळ अनक िबघाडाना उदा सततची दमणक डोकदखी- मानदखी- पाठदखी ताणतणाव नाहक िचतागरसतता इ इ जनम दतो अस या िवषयातल तजजञ सागतात ताण वाढला की माणस अिधकािधक उरो सन करतो असही आढळन आल आह या सवर गो मळ शरीरातील

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

काबरनडाय ऑकसाइड वाय हा अिधक परमाणात बाहर फकला जातो तयाच रकतातील परमाण कमी झालयान रकत अिधक अलकलाइन होत रकताची आमलता कमी झालयान Bohr effect मळ िहमोगलोबीनपासन ऑिकसजन सटन पश ना उपलबध होणयाचया िकरयत अडथळा होतो तसच रकतवािहनया आकिचत होऊन िविवध अवयवाना व पश ना होणारा रकतपरवठाही कमी होतो याचा अिधक पिरणाम ऑिकसजन व गलकोज वर अितिरकत परमाणात अवलबन असणाऱया मदवर होतो व तयाच कायर िबघडत या सवर दषपिरणामाना `Brain Fog अस सबोधणयात यत या धकयान गरसत मदमळ आपली सवदनशीलता कमी होत lsquoमडrsquo सतत िबघडत राहतो व पिरघ मजजाससथा (Peripheral Nervous system ) अितसवदनशील होऊन सतत मगया यण दखण अशा तकरारी िनमारण होतात ाय लवकर दमतात पोटाचया ायवर पिरणाम झालयान वारवार शौचाची भावना होत (Irritable Bowel syndrome ) एखा ा िविश अ घटकाची अ लज वाढीस लागत व सनाचया ायवर अितिरकत ताण आलयान मान खाद व वरची पाठ दख लागत अस या िवषयातल तजजञ सागतात काही वळा या Brain Fog च पयरवसन घबराटीत (Panic attacks ) िकवा फोिबयातही होताना िदसत ह सवर टाळावयाच असल तर आपलया सनाचया गणव त बदल घडवन आणावयास हवा अस ह तजजञ सागतात चकीचया सनामळ िनमारण होणाऱया या सवर शरीरमनाचया िबघाडाना सन अकतीबधातील िबघाड Breathing Pattern Disorders ( BPD ) अस सबोधणयात यतो नमक काय करावयास हव

सन सधारणयाचा एक उ म उपाय महणज lsquoपराणायामrsquo ततर िशकण (अथारत योगय सन हा पराणायामाचा फकत एक आयाम आह ह यथ परकषारन धयानात घयाव) या ितिरकत शरीरातील िविवध भागाच अवयवाच िशिथलीकरण करन ासावर लकष किदरत करन सन सधारणयाची अनकिवध ततर आज उपलबध आहत तजजञाचया मागरदशरनाखाली व आपापलया परकतीनसार व आवडीनसार आपण याचा अवलब कर शकतो पराणायाम पराणायाम महणज काही मयारिदत अथारन िनयितरत ासोचछवास जाणीवपवरक

ासोचछवासाची परिकरया बदलण महणज पराणायाम योगाचया भाषत ास आत घणयाचया िकरयला परक उचछवासाचया िकरयला रचक तर दोह चया मधय खास थाबिवणयाचया परिकरयला कभक महणतात या परक रचकाचया तालावर िनयतरण आणन आपण ासोचछवास जया नाकपडय़ातन करतो तयाचया बदलावर िनयतरण आणन (उजवी डावी िकवा दोनही नाकपडय़ा) पराणायाम साधता यतो थोडकयात अितशय शा ोकत प तीन आपण पराणायामाचया रपान

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सन परिशकषण घऊन सन सधार शकतो अथारत या सजञा यथ ासोचछवासाचया भाषत समजािवलया असलया तरी स म अथारन तयाचा अितम सबध पराणशकतीशी महणज चतनय शकतीशी व पराणमय कोशाशी आह ह धयानात ठवण महततवाच) सन परिशकषण चकीची सन प ती आपलया इतकी अगवळणी पडलली असत की ती िवसरन योगय प त िशकणयासही िकतयक वळा सहा-सहा मिहन लाग शकतात यात मखय भर हा पणर उचछवासावर असतो तसच सनाच मखय तसच परक ाय िशिथलीकरणावर व lsquo सनभानrsquo आणणयावरही भर िदला जातो अशीच एक साधी-सोपी प त वर चौकटीत िदली आह lsquoसास की जररत ह िजदगी क िलयrsquo अस एका गाजललया िहदी गाणयात महटल आह त िकती खर आह व तया द ीन ासोपचाराच महततव एवहाना वाचकाचया धयानात आल असलच

सन ायाम हात असललया एखा ा खच वर आरामात बसा आपल हात खच चया हातावर सहजपण

िवसाव ा कोपरान बाहवर हलकासा दाब ा यामळ ासोचछवास करताना मानच वा खा ाच

ाय तमही साहिजकच वापर शकणार नाही नहमीपरमाण ास घतलयावर ओठ अलगद िवलग करा आिण हळवारपण त डान उचछवास करा ओठ परत बद करा कषणभर थाबा आिण सावकाश ास आत घया उचछवास पणर व दीघर झाला की ास आपोआपच खोल व पणर घतला जातो उचछवास ासापकषा दीघर असण आवशयक (व योगयही) असत ह सकाळसधयाकाळ वीस-वीस वळा करा सरवातीस योगय मागरदशरनाखाली व अगदी घडय़ाळ लावन हा सन अभयास करावा हळहळ त सहज साधल जाईल

- डॉ उलहास कोलहटकर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव - २००९

माय मराठी स थन ग यावषीरची िदवाळी िटटवाळा यथील rsquoमकताrsquo या लहान मली या अनाथ मास भट दऊन तथील लहानगया यासोबत िदवाळी साजरा कली याची ही काही कषणिचतर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हसवणक

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

httphindi-marathi-jokesblogspotcom

शरयावली

सपदिकय मडळ

१) शरी सागर राजणकर सपादक

२) शरी अवधत कामत सदसय

मािसकाची माडणी व िडझाईन

शरी िवजय जोशी

आवाहन

आपलयाकडील लख किवता editoremasikmaimarathiorg या ईमल आयडीवर

पाठवा ात आपल लख किवता ई कोणतयाही सवरपात (ऊ jpg pdf manu-

script ) चालतील िनवडलल लख ईमािसकात परकािशत कल जातील शकय झालयास

लखासोबत आपल छायािचतर पाठवाव तसच आपल सपकर करमाक ईमल कळवावत

Disclaimer

ईमािसकातील लख व तयातील माडलली मत ही तया लखकाची वयिकतक असन ससथा

तयास दजोरा दणार नाही

ईमािसक ह मोफत िवतरणाकिरता आह

ससथबाबत अिधक मािहती किरता wwwmaimarathiorg यथ अवशय भत ा

धनयवाद

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

रगावली

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िव िव धा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

कॉलज कमपसमधय कवळ धमाल मसती करणयाऐवजी तया तरणानी एका खडगावाचा रसता धरला गावातील आिदवास सोबत एकरप होत तयाना सवतचया पायावर उभ

करणयाचा सकलपच िव ाथयारनी कला सवचछतागह आरोगय उपिजिवकसाठी रोजगार मागरदशरनशती ततरजञान िशकषणाची वसथा असा एकक टपपा पणर करीत सहा वषारत तया गावाचा चहराच बदलन टाकला आपल किरअर घडवतानाच दशाचया िवकासात खारीचा वाटा उचलणारी ही धययवडी तरण मडळी आहत चचरगटचया कसी कॉलजची

रा ीय सवा योजना (एनएसएस) उपकरमातन कवळ परीकषचया माकारसाठी समाजसवा करणयाऐवजी इतराचया चह-यावरील हासयातन समाधानाच १०० टकक माकर िमळवणार ह उदाहरण आदशरवत असच आह याच योगदानाब ल कॉलजची िव ाथीन असललया जहारा शख आिण परा डॉ सतीश कोलत याना सवाततरयिदनी मबई िव ापीठाकडन िवशष परसकरान सनमािनत करणयात यईल तवहा कॉलजसह तया गावाचाही उर अिभमानान भरन आलला असल

सफाळयापासन अदाज ४ िकमी अतरावर असलल करवाळ ह हजार लोकवसती गाव सवततर भारतात िवकासापासन िकतीतर मल दर असलली करवल पाडा भागाडी पाडा राजन पाडा पाटील पाडा वाळतल ह गावातील पाड २००४ मधय कसी कॉलजमधील एनएसएसच िव ाथ आपलया कोलत सरासोबत या गावात टरिनग कमपसाठी पोहोचल आिण तयानतर तया गावचच होऊन गल आमही मबईतील समसयाबाबत नहमीच तावातावान बोलतो पण अडचणी काय असतात ह मी पिहलयादा तया गावात पािहलया दोन वळचया अ ासाठी झगडणारी िचमरडी मल साधया सवचछतागहाची नसलली वसथा रोजचया जगणयासाठीची धडपड ह पािहलयानतर आमही सवारनीच या गावचा कायापालट करणयाचा सकलप कला आवहान मोठ होत पण तयासाठी मानिसक तयारीही कली होती गली सहा वष करवाळशी भाविनक नात िनमारण

आिण गावाच नशीब पालटल

झालला शरद श ी सागत होता

िवकासाचया नावावर अगोदर अनकदा फसवल गललया गावातील लोकाचा िव ास िजकण हच सवारत मोठ आवहान होत सवतचया िखशातील एनएसएसमधन िमळणार पस एकतर जमवत सवचछतागहाच काम हाती घतल घरी कधी झाड हातात िव ाथ हातात फावडा कदळ घऊन साथी हात बढाना महणत कामात जपल तयानतर सर झाला िवकासकामाचा सपाटा आिदवास ना फळ भाजया याच बी वाटप करन लागवडीसदभारत मागरदशरन गावातील मिहलाना कागदाचया िपश ापासन त सणासदीला लागणार सामान बनवणयाच परिशकषण मोतीिबद िकवा कनसरची पराथिमक लकषण जाणवणा-या गावक-याची मनधरणी करन मबईत तयाचयावर यशसवी उपचार िव ाथयारना िशकषणाची गोडी लागावी यासाठी परय आता गावाचा बराचसा चहरा या िव ाथयारनी बदलन टाकला आह आमच काम इथच सपलल नाही या सपणर गावाला सवतचया पायावर उभ कलयानतरच आमच िमशन िवहलज डवहलपमणट यशसवी होईल आिण तयानतरच आमही पढचा िवचार कर िव ाथयारनी सवतचया िखशातन पस काढन गावात दोन िशलाई मिशन घऊन िदलया आहत तयातन बनणा-या कापडी िपश ा कागदी िपश ा कॉलजच िव ाथीचर काय आमच पराधयापकही आनदान घतात यातन अनक घराना रोजगार िमळाला आह यवा जागर परसकारातील पस पॉकटमनी यातन िव ाथयारनी या उपकरमासाठी पस उभ कल पण काम कठही थाब िदल नाही या समाजसवतन आमचया िव ाथयारचया चहऱयावर िदसणार समाधान माझयासाठी खप मोलाच आह अस कॉलजमधय एनएसएस समनवय डॉ कोलत यानी सािगतल कॉलजचया सहकायारिशवाय ह सार शकय नसलयाचा उललखही कोलत आवजरन करतात दशाचया िवकासात आपण खारीच वाटा उचलतोय याच या सवर िव ाथयारचया चह-यावर िदसणार समाधान एनएसएसचया माकारचया िकतयकपटीन अिधक आह टीम वकर मळच

करवाळ गावातील आिदवास सोबत काम करताना आयषयाकड बघणयाचा नवा द ीकोन िमळाला कसीचया एका एनएसएस यिनटन जो परय कला तयाचप तीन परतयक कॉलजन आपापलया परीन असा एखादा उपकरम हाती घतलयास कोणतयाही सरकारी मदतीिशवाय गरामीण भागाचा कायापालट करण शकय आह - परवीण मळय

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दहरी कातरी आउटसोिसगची गलया बधवारी भारतीय आयटी उ ोगात अचानक हलचल झाली राग हतबलता अगितकता अशा सिमशर भावना कत कलया जाऊ लागलया पवीचयार अमिरकन अधयकषाचया िनवडणकामधय आऊटसोिसरग या िवषयी आवाज उठला होता पण िनवडणका सपताच हा िवषयही थाबला होता तयाचमळ भारतीय कमपयटर उ ोगातील काळजीच वातावरण िनवल होत आता १०० पकी ३७ िसनटचया िनवडणका नोवहबरमधय यऊ घातलया आहत तयामळ अमिरकन राजकारणी परत एकदा आम आदमीचया िजवहाळयाचया िवषयाचया शोधात होत अमिरकतील सधयाचया आिथकर पिरिसथतीत वाढतया बकारीत अडकललया आम आदमीचया सवारत जवळची टाळया िमळवणारी घोषणा महणज आता आमही आऊटसोिसरग होऊ दणार नाही हमखास मत िमळवणाऱया अशा घोषणा जगातील कठलया राजकारणयाला मोह पाडणार नाहीत

भारतातील आयटी उ ोग भारतातील आयटी उ ोग आज ६० िबलीयन डॉलसरचयावर गला आह आजही तो वषारला २० त २२ टकक इतका वाढतो आह अथारत हा आकडा मोठा वाटत असला तरीही तो जागितक आयटी उ ोगाचया कवळ ५ टकक स ा नाही तयामळ जागितक राजकारणावर परभाव करणयाची कषमता अजनही या भारतीय उ ोगात नाही नसकॉमचया अदाजापरमाण २०२० पयरत हा भारतीय उ ोग कदािचत आजचया ४ पट मोठा महणज २२५ िबलीयन डॉलसरपयरत पोहोच शकल आजचया भारतीय आयटी उ ोगाचया ६० टककयापयरतचा वाटा एक ा अमिरकन बाजारपठतन यतो महणजच २०२० पयरत अमिरकतन भारतीय आयटी उ ोगाला १५० िबलीयन डॉलसरपयरत धदा िमळण आवशयक आह अमिरकन अधयकषाचया गलया २-३ मिहनयाचया वकत ामळ महणनच भारतीय उ ोगात थोड िनराशच व भीतीच वातावरण आह अथारत ही भीती आह ती उ ोगात होणाऱया वाढीची पण तयाहनही राग आह तो जया अमिरकन आजपयरत जगाला जागितकीकरणाच खलया बाजारपठच अथरकारण िशकवल तीच अमिरका आता सवत मातर तया िशकवणीचया बरोबर उलट कती करताना िदसत आह अमिरकचया दटपपीपणाचा राग बऱयाच भारतीय िवचारवताना आला आह भारतान मातर अमिरकन उ ोग तयाची उतपादन या सवारना भारतीय बाजारपठ उघडी करन ायची अगदी तयाचा भारतीय उ ोगाना तरास झाला तरीही आिण अमिरका सवत मातर अमिरकन कपनयाना कायद करन भारतात धदा पाठवणयापासन रोखणार भारतीयाच िवहसा भरपर महाग करणार व सवतचया अथरकारणातील खलपणा सपवन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सरकषण िभती उभया करणार गलया काही मिहनयात अमिरकतील िबकट आिथकर पिरिसथतीमळ काही मोठ अमिरकन उ ोग आपलया आयटीमधील गतवणकीला कातरी लावत आहत तयामळ २०१०-११ या वषारतच भारतीय आयटी उ ोगाचया वाढीवर लकषणीय पिरणाम िदसणार आह दबळा होत जाणारा डॉलर ही आणखी एक मोठी काळजी आह अशा पिरिसथतीत अमिरकन सरकारन आऊटसोिसरग िवर खरोखरच कायदा आणला िकवा आऊटसोिसरग करणाऱया कपनयाना करसवलती न दणयाचा धाक ह सरकार घाल लागल तर भारतीय आयटी उ ोगावर याचा नककीच वाईट पिरणाम होईल

ओबामा काय महणाल गलया बधवारचया िनवडणक सभमधय ओबामानी अमिरकतील बरोजगारीब ल िचता कत करताना अमिरकन उ ोजकाना धमकी वजा इशारा िदला सधयाचया अमिरकन आिथकर पिरिसथतीवर मलमप ी करणयासाठी अमिरकन सरकार ३५० िबलीयन डॉलसरचा एक पलन पढ रटणयाचा परय करीत आह तयामधय साधारण २०० िबलीयन डॉलसर करसवलतीचया रपात अमिरकन उ ोगाला दणयाचाही िवचार आह या करसवलती उ ोगाना ह ा असतील तर उ ोगानी रोजगार िनिमत करण आवशयक आह अस ओबामाच महणण आह ही रोजगार िनिमत करणयासाठी अमिरकन उ ोगानी नवीन पलटसमधय गतवणक करावी व अशा नवीन पलटसमधय नवीन रोजगार उपलबध करावा अशी अपकषा आह पण जर ह उ ोग आपलयाजवळील काम अमिरकन लोकाना न दता अमिरकबाहर पाठवत असतील तर तयाना या २०० िबलीयन डॉलसर कर सवलतीचा फायदा दणार नाही अशी घोषणा ओबामानी कली

मळात आऊटसोिसरगची सरवात झाली ती अमिरकन कपनयाना जासत नफा िमळावा महणन जया कामाला अमिरकत १०० डॉलर खचर होतो तच काम भारतातन िकवा चीनमधन ४० त ५० डॉलसरमधय करन िमळत असल तर तयामळ अमिरकन कपनयाचाच नफा वाढत होता व तयामळ वाचललया नफयाची गतवणक अमिरकन कपनया नवीन उ ोगात करत होतया पण गलया २ वषारत अमिरकन आिथकर ससथातील सकटामळ बाजारपठतील गतवणक योगय पसाच कमी झाला

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व तयाची झळ एक एक करत सवरच उ ोगाना बसली बद होणार उ ोगधद व तयाना सावर न शकणारी अशकत झालली आिथकर बाजारपठ अशा दहरी कातरीत अमिरका सापडली बरोजगारीच परमाण कधी नवह त २ आकडी सखयपयरत फगल िवशषत मधयमवगीयारत बरोजगारी वाढली व तयानी चढवललया आवाजाकड अमिरकन राजकारणी लोकाना लकष ावच लागल काही दशकापवीर जपानी मोटारगा ानी अमिरकन बाजारपठ काबीज करायला सरवात कलयावर तयाचा पिरणाम अमिरकन कार उ ोगावर झाला पण तयावळी बरोजगार होणाऱयामधय कामगाराची सखया जासत होती आता पाढरपशा लोकाचया नोकऱया भारतात जाऊ लागलयावर तयाचा आवाज खास करन िनवडणकाचया काळात अमिरकन राजकारणयाना ऐकावाच लागला या सवारचा पिरणाम महणन अमिरकन अधयकषाना आपलया डमोकरटीक पकषाला मत िमळवणयासाठी आऊटसोिसरगब ल अशी वकत करावी लागली

अमिरकत व भारतात काही लोकानी रा ाधयकषाचया या घोषणचा वगळा अथर लावला आह तयाचया मत रा ाधयकषाचया घोषणचा भारतात होणाऱया आऊटसोिसरगवर काहीच पिरणाम होणार नाही कारण करसवलतीचा नकार कवळ अमिरकन बहरा ीय कपनयासाठीच आह गलया िकतयक वषारत िसटीबक जी इ सारखया मो ा अमिरकन कपनयानी आपलया उ ोगाच जाळ जगातील ७० त ८० दशात पसरवल आज अमिरकन कर काय ापरमाण अशा अमिरकन कपनयानी बाहरचया दशात कमवललया फाय ावर तयाना अमिरकत टकस भरावा लागत नाही अशा बऱयाच अमिरकन उ ोगानी परदशात (जयामधय भारतही आह) उ ोग बाधन आपल नफयाच परमाण वाढवल पण हा पसा अमिरकत परत न आणलयामळ तयाना अमिरकत कर भरावा लागला नाही व महणनच या कपनयानी अमिरकऐवजी अनय दशात रोजगार िनिमत कली यावर उपाय महणन अशा कपनयाना करसवलती नाकारणयाची घोषणा झाली असलयाचा शोध काही िवचारवतानी माडला आह भारतीय आयटी उ ोगाला यामळ नकसान न होता फायदाच होईल असही काह ना वाटत कारण करसवलत न िमळणयाचया भीतीन जर आयबीएमन आपला भारतातील आयटी उ ोग कमी कला तर त काम भारतीय आयटी कपनयाना िमळ शकल याउलट काही भारतीय आयटी कपनयानी आता आमहीच अमिरकत जाऊन तथ रोजगारिनिमत करतो महणज राजा आमचयावर महरबान राहील अशा घोषणा करणयास सरवात कली आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

परतयकषात काय होऊ शकल आज अमिरकतील राजकारणयासमोर ढासळणारी िकवा न सावरणारी अथर वसथा इराक-अफगाण य ावर होणारा वारमाप खचर व लोककषोभ सतत वाढणारी बरोजगारी व तयामळ वाढणारी गिरबी अस पर उभ आहत या सवारवर मात करणयाचा जालीम उपाय कोणाकडच नाही नोवहबरमधय िनवडणका समोर उभया आहत िसनटचया जागा िजकलया नाहीत तर रा ाधयकषाचा पकष िसनटमधय अलपमतात जाईल व तयामळ रा ाधयकषाना आपलया योजना पढ रटायला व अमिरकवर राजय करायला जड जाईल िनवडणका िजकणयासाठी लोककषोभ िनवडण अतयत जरर असत व त कमीत कमी वळात साधय करायच असल तर गललया ८४ लकष नोकऱया तमहाला परत िमळवन दतो यापकषा परभावी घोषणा कोणतीच होणार नाही अमिरकचया अधयकषानी याच िवचारान अशी घोषणा कली ओटायो या राजयातही िनवडणका आहत तथील राजय सरकारन सरकारी उ ोगाना आऊटसोिसरगवर बदी घालणयाचा कायदाच पास कला

भारताचया द ीन ओटायो ह ५० पकी एक राजयच असल व तया राजयातन भारतीय आयटी कपनया जासत वसाय करत नसलया तरी अशा काय ामळ आपलयाला पाढरपशा वगारची मत िमळतील अशी भावना इतर राजय सरकाराची झाली तर ही राजयही यतया १ मिहनयात अस कायद करतील ५० पकी २० राजयानी जरी अस कायद आणल तरी तयाचा पिरणाम भारतीय आयटी उ ोगावर होईल ददवारन अशा काय ामळ अमिरकन बरोजगाराचया सखयत फारसा फरक पडणार नाही पण स ाधारी पकषाला मत िमळणयास मातर तयाचा फायदा होईल भारतीय आयटी उ ोगान अशा काय ाकड एक सधी महणन पाहण गरजच आह आजपयरत भारतीय आयटी उ ोग हा अमिरकन बाजारपठवर पणरत अवलबन होता पण एककाळी ८४ टकक उ ोग हा अमिरकतन यत होता तयाचा वाटा आता ६० टककयावर आला आह याचाच अथर भारतीय उ ोग जगातील अनय दशातील बाजारपठतही परवश कर लागला आह गलया २-३ ितमाहीतल आयटी कपनयाच जाहीर झालल आकड हच दशरवतात आखाती दशातन यणारी मागणी सतत वाढत आह आज याच दशाकड भरपर पटरो डॉलसर आहत व नवीन अरब िपढीला मािहती ततरजञानाच महततवही पटल आह तयामळच आखाती दशात भरपर सधी उपलबध आहत भारतीय कपनया आज आिफरका व लटीन अमिरका ाही खडाकड पाहत आहत बराझील िचली द आिफरका नायजिरया घाना किनया अशा ५० दशामधय आज भारतीय आयटी कपनया पोहोचत आहत सधयाचया जागितक आिथकर मदीची झळ या दशाना फारशी लागलली नाही व तयामळच

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

या दशाचया अथर वसथा झपा ान सधारणयाचया मागारवर आहत

आजपयरत भारतीय आयटी कपनयानी िमळवलला अमिरकतील अनभव या दशाचया बाजारपठत वापरला तर तयाचा फायदा तया दशाना व भारतीय आयटी कपनया या दोघानाही होईल पवकर ड चीन मलिशया जपान ह दशही पढ यत आहत चीन व भारत या दोन दशानी परसपरावर िव ास दाखवन या व अनय उ ोगात एकमकाना मदत कली तर एक मोठी आिथकर रीतया सम परचड बाजारपठ िनमारण होऊ शकत रिशयासारखा खडपराय दशही आपली आिथकर वसथा सधारत आह व तयानाही भारतीय तजजञाची गरज भासणार आह महणजच उ ोग वाढीमधय अमिरकन नकार िदला तर ती एक सधी साधन भारतीय आयटी उ ोगान जगातील अनय बाजारपठा काबीज करण जररीच होईल तया द ीन काही आयटी कपनयानी मोचबारधणीस सरवातही कली आह याचबरोबर कवळ कर सवलत नाही महणन अमिरकन उ ोग भारतात होणार आऊटसोिसरग थाबवणार नाहीत जागितक सपधतर जर अमिरकला यरोप-चीनशी टककर

ायची असल तर भारतातील आऊटसोिसरग आज तरी अिनवायर वाटत आह त कल नाही तर अमिरकन कपनयाच नफयाच परमाण घटल व कराचही अमिरकला या उ ोगाकडन कर वसली हवी असल तर तयानी नफा िमळवण आिण आऊटसोिसरग करण जररी आह

अथारत नोवहबरमधय जवहा अमिरकच अधयकष भारतभटीवर यतील व अमिरकन उतपादन अणऊजार भट ा भारतीयाना िवक लागतील तवहा भारत सरकारनही तयाना ठणकावन सागण गरजच आह की जर तमही भारतात आऊटसोिसरग करणयावर बदी घालत असाल तर अमिरकन अणऊजार भट ा आमहाला नकोत अमिरकतील भारतातील अशा सभा परोजकटसच आकड बिघतल व तयामळ अमिरकला होणारा फायदा बिघतला तर बहधा अमिरकच अधयकष भारतातील आऊटसोिसरग अमिरकला कस चागल आह हच अमिरकत परत जाऊन अमिरकन कागरसला पटवन सागतील अथारत तोपयरत िसनटचया िनवडणकाही सपलया असतील

परवा टी वही चनलवर य क च माजी पतपरधान टोनी बलअर याची मलाखत ऐकली तयानी पाि मातयाना िदलला इशारा फार महततवाचा आह त महणतात की गली दोन शतक पाि मातय एवढ बलवान झाल होत की जगाचा सवर इितहास तयानी तयाचया द ीकोनातन बिघतला व िलिहला पण २१ चया शतकाचा इितहास मातर भारत व चीनच लोक तयाचया द ीकोनातन बघणार व िलिहणार आहत व आपण सवर तो वाचणार आहोत - दीपक घसास

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

पयरटनाचया नकाशावर महारा

िदवाळीचया स ीमधय उ रत हिर ार ऋिषकश निनताल मसरी कठही जायच ठरल की महारा ातील हरह री पयरटक नवी िदललीत थाबनच पढ जातो तयामळच िदललीतल पराच थमान पाहन तयाचया मनात थोडी भरात िनमारण झाली आता महारा ातला टिरसट तयाच पलनस बदलणार काय अशी शका उ रतलया टर ऑपरटरनाही सतावत असल उ रतील राजयापरमाणच कनारटक करळ आधर परादशच टर ऑपरटरही महारा ातील पयरटकाकड डोळ लावन असतात पण इतर राजयातलया पयरटकाचया िलसटमधय महारा ाचही असच सथान असत का

महारा आिण गजरात या राजयाकडन दशभरातील िकतयक पयरटनसथळाना मोठ उतप िमळत दश-िवदशापरमाणच महारा ातील सथळानाही इथलयाच पयरटकाची मोठी झबड उडतच रमणीय िकनार आबा-नारळाचया बागा आिण खाणयािपणयाची चगळ असलली िवसतीणर कोकण िकनारप ी महाल मी-रकाळा तलाव-जयोितबा याच कोलहापर तरयबक र-पचवटीच नािशक रायगड-राजगडसह अनक िकलल अिजठा वरळ लणी तसच उलकापातापासन तयार झालल लोणार सरोवर आिण औरगाबाद चमचमती मबापरी आिण ताडोबा तसच सतरयामळ परिस झालल नागपर अशी अनक पयरटनसथळ ह महारा ाच वभव पण सरसकट परतयक िठकाणच पयरटन समाधानकारक ठरलय का

एवढ उपजत वभव आिण दातततव असलल पयरटक असलयान पयरटनाचा िविश प तीन िवकास वहायला हवा होता पण अजनही पायाभत कषतरामधय बरच काही करण बाकी आह याची तीवर जाणीव होत खास करन करळ आधर मधय परदश याचया तलनत आपलयाकड अजन बरच काही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

करायच बाकी आह ह सप िदसत कोकणप ीमधय सथािनकाचया सहकायारन एमटीडीसीन नयाहरी व िनवास योजना सर कली आता िकतयक घरावर एमटीडीसी मानयतापरा अस फलकही िदस लागल आहत करळपरमाणच कोकणालाही िकनारप ीच अगभत स दयर लाभलय तयामळच अशा योजना आिण न ान सर झाललया हॉटलसमळ ितथ पयरटनास परचड वाव आह अस मानल जात पण परतयकषात तया गतीन हा िवकास झालला आढळत नाही

बहताश िठकाणी सवारत मोठी अडचण आह ती सवचछ परसाधनगह आिण सयोगय रचना असललया खोलयाची आघोळ आिण परसाधन या दोन परमख मलभत गरजा कदरसथानी असतात नमका याच गो चा अभाव असतो कोणतयाही एसटी सटडवर परसाधनगहाची िसथती शोचनीय असत मबई-गोवा महामागारवरील िकतीशा हॉटलसमधय ी-परषासाठी योगय परसाधनगह असतात मबईतन शकडो आरामबस कोकणचया िदशन रवाना होतात पण रातरीचया जवणाचा पिहला थाबा या बसगा ा िजथ घतात तया हॉटलसची िसथती फारच दयनीय असत कवळ नाईलाज महणन लोक ितथ काहीबाही घशाखाली उतरवतात

नयाहरी िनवासाचया सोयी सर होऊनही आपलयाकड आजही पयरटकाना पसतीकरम अिधक िमळत नाहीत करळसारखया िठकाणी होम-सटमधयही हजार त दहा हजारापयरतच पयारय उपलबध असतात कोकणात मातर आजही थरीसटार हॉटलसचा दजार िततकासा समाधानकारक नसलयाच मत पयरटन ावसाियक सदीप भजबळ कत करतात करळमधय रमपोटी दोन त तीन हजार रपय भरणारा पयरटक कोकणात पस काढायला का राजी नसतो याचाही िवचार आपण करायला हवाच पण तयाचबरोबर आपलयाकड परक पायाभत सिवधाही परिवणयाची गरज आह याकड त लकष वधतात

तळकोकणातील पयरटनासाठी मबईहन जाताना रलव वा रसतयाचया पयारयापकषा गो ापयरत िवमानान जाऊन पढ टकसीन जाता यईल का हा पयारयही तपासन पहायला हवा गो ातन सथािनक टकसीच घयावी लागत पण तरीही हा पयारय उपयकत ठर शकतो अशा सिकटसचा िवचार करन सरकार एमटीडीसी िकवा अनय ावसाियकाकडन टर पकजसच परमोशन होणयाची गरज आह अस मत टर ऑपरटसर कत करतात

यात तथय आहच मधय परदश टिरझम असो नाहीतर कनारटक ितथ अशा परकारची पकजस

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

उपलबध असतात परसगी खासगी हॉटलसच पयारयही पढ कल जातात महारा ात मातर अशा िमशर पकजसच परमोशन िततकया परमाणात कल जात नाही अशी सिकट िवकिसत करायची तर पयरटकाना एखा ा िठकाणी िनवास करता यईल आिण प ास-शभर िकलोमीटरचया परीघात िविवध िठकाणी भरमती करता यईल याचा िवचार कदरसथानी असावा लागतो मालवण तारकल आबोली कोलहापर पण अशा परकारच सिकट तयार कलयास पयरटकाना िकनारप ी कोकणचा घाट कोलहापरसारखा दशावरचा परदश अस सदर कॉिमबनशन पकज िमळ शकत िशवाय यताना एकसपरसवमाग झटपट परवासही होऊ शकतो अस टसर आयोजकापकी िवनय मोडक यानी सािगतल

एकणच कोकण ह पढील पाच-दहा वषारत चागल पयरटन कदर बनल असा िव ास महारा टर ऑपरटसर असोिसएशनच िनतीन माहलकर यानी कत कला आमही बाहरचया राजयातील टर ऑपरटसरमाफर त ितथली बिकग करतो तयाचपरमाण इतर राजयातन आमचयामाफर त महारा ाची बिकग वहावीत यासाठी आमही परय शील आहोत असही तयानी सािगतल

महारा ह परगत राजय महणन खयाती असनही आजही बहताश िठकाणी िभकारी लटार याचा सामना परतयकाला करावा लागतो बकायदा टकसीवाल अववाचया सववा रट लावणार हॉटल एजनट तसच जया वसतसाठी तो परदश परिस आह तीच वसत बनावट सवरपात िवकन श ा लावणार िवकरत याच लकषणीय परमाणही पयरटनिवकासात अडथळाच ठरत महाबळ रला परतयक पॉइनटच टकसीभाड िनि त करणयात आल आह परतयक हॉटलमधय तयाच फलकच रगवल आहत साहिजकच रटवरन घासाघीस िकवा बनवाबनवीच परकार होत नाहीत पयरटक-टकसीवाल याचयात िव ासाहरता वाढीस लागत पण असा परकार सवरतर आढळत नाही आिण पवरिनि त दरापकषा लबाडणयाचच परकार अिधक ऐकायला िमळतात

नागपरपासन ताडोबा ाघर अभयारणयात िफरायला जाणार अनक िनसगरपरोमी आहत पण मधय परदशात कानहा िकवा बाधवगडमधय जी पयारवरणाची िशसत पहायला िमळत तसा आगरह आपलयाकड धरला जात नाही अशी खत अनक पयारवरण अभयासक कत करतात

नािशक कोलहापर िशड यासारखया िठकाणी धािमक पयरटनास खप वाव आह िशड मधय आधर परदशातन भरपर भकतगण यत असतात पण धािमक पयरटनालाही पायाभत सिवधाची जोड

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दणयाची आवशयकता आह ह आपलया गावीच नसत शकराचया दवसथानापाशी दध पाणी याचा मोठा वापर होणार असल तर त वाहन नणयासाठीही योगय वसथा असायलाच हवी पजा-अचार सािहतय याचया िवकरीचया दकानाची तसच िविश िदवशी भकताचा महापर आलयावर रागासाठीही योगय वसथा करायलाच हवी शगावसारखया दवसथानानी याची चागली उदाहरण घालन िदली आहत िशवाय तयानी मधय परदशसारखया िठकाणी आपलया िनधीतन भकतिनवास उभारणयाच औिचतयही साधल आह धािमक पयरटनापरमाणच अगरो टिरझम मिडकल टिरझम या सकलपनाही आता जोर धरत आहत महाबळ रचा सटरॉबरी महोतसव नािशकचा वाईन फिसटवहल हा तयाचाच भाग आहत कदािचत र ािगरी िदवआगरातही आमर महोतसव वहायला हरकत नाही मबई पण याचया आसपासचया परीघात गलया समार दहा वषारत िरसॉटरसची सखया वाढली आह जवळचयाच िठकाणी वनड िपकिनक करणारा मोठा वगर असतो साहिजकच िरसॉटरसचा धदा चागला होतो पण तयाची योगय दखभालही राखावी लागत िरसॉटसरकड कटबाबरोबरच एक ा-दक ाचाही ओघ मोठा असतो परतयकाचया मजामसतीचया कलपना वगळया असतात तयातनच िकतयकदा िरसॉटसरची दखभाल साततयपणर रीतीन होत नाही मग कटबाचा पयरटकवगर यापासन दरावतो मबई-पणयापासन जवळ तरीही रमणीय अशी माथरान-महाबळ रसारखी िहलसटशनस िबरिटशानी िवकिसत कली ती आजही तयाच सथान िटकवन आहत ददवान आपण या तोडीची पयरटनसथळ िवकिसत कर शकललो नाही असलीच तर फारच थोडी खासगी सवरपात ठाण नािशकपासन जवळ असललया जवहारमधय अशा पयरटनसथळाचया िवकासाची कषमता होती पण तयाचा सयोगय वापर आपलयाला करता आलला नाही पयरटनाचा िवकास हा सथािनक जनतचया िजवावरच झाला पािहज यात शका नाही तयामळच तया तया पिरसराच विशष ितथल लोकजीवन खा ससकती ह सारच जपायलाच हव

पयरटनाचा वसाय हा पणरपण िव ासावर बतलला असतो एकदा फसवला गलला पयरटक पनहा यणार नाही आिण तयाचया नातलगानाही तमचयाकड पनहा पाठवणार नाही पण ह लकषात न घता सोनयाच अड दणारी क बडी कापणयाचा परकार िकतयक ावसाियक करतात आिण तयातन पयरटन मातर बदनाम होत महारा ाचा पयरटन नकाशावरचा चहरामोहरा बदलला तरच इतर

राजयातल लोक िव ासान आपलयाकड यऊ लागतील - समीर कव

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सास सन नातसबध व कटबसवासथय बायको ( ी) ही कषणभराची प ी व अनतकालची माता असत सवामी ितनही जगाचा आईिवना िभकारी ही वचन िनतात सतय आहत कटबाचा कदरिबद असलली ही ी जवहा सनरपी दसरी

ी घरात यत तवहा ितची मानिसकता कशी बदलत अथारत अतयत परमान आदरान नीटच नात जोपासणाऱया पषकळ ि या आहत मातर सासबाई ही उपाधी लागली की स ा मानपान व अपकषा आिण तलना या िवकारामळ कटबात नककी ताण यतो याउलट सास सना सजञ समजस असतील तर घरात सवगर उतरतो व सवारचीच वाटचाल अिधक सलभ व यशसवी होत ह जर नसल तर सर होत घसमट जयात कधी पयारय सापडतात तर कधी क डीपलीकड वा ास यत नाही सतत ताणात जगाव लागत हा लख कोणतयाही पवरगरह दिषतातन िलिहलला नाही माझया िनरीकषणातन व काही वषारचया समपदशनाचया अभयासातन िवचार माडल आहत लगनाचा सरळ अथर तडजोड व कटबातील नाती कौशलयपणर साभाळण जया वातावरणात व ससकारात आपण वाढलो आिण आपलया आई-विडलानी नाती कशी साभाळली ह पाहन नकळतपण नाती साभाळणयाची कलपना तयार होत व आपलया कवतीपरमाण अमलात यत सजञ लोक जथ राहतील तथ ही कौशलय िनरीकषणातन आतमसात करतात परतयकष नवीन कटबात गलयावर कसोटी लागत दोनहीकड सयम सामजसय व दयाळपणा असल तर वाटचाल सोपी जात मखयतः सास सनची कडली जमत असल तर कटबाच भागयच पण नसल तर नवरा या बाप ाच काय हाल वणारव वगवगळया घरातील परसग बघ या या घरातील सासबाई अगदी मॉडनर इगरजी यणाऱया सनबरोबर शॉिपग िसनमा नाटक हॉटिलगमधय भाग घणाऱया एकमक चया सा ा नसणाऱया सनला जीनस िवकत घणाऱया सगळ कस छान छान आता नवऱयाला यापकषा काय पािहज या कटबातील ही पिरिसथती फार काळ िटकली नाही िजथ सपस कॉिनफलक ट सर झाली तथ सघषारला सरवात सपसची अमलबजावणी झाली असती तर एकमक ची िकमत रािहली असती तयामळ सर झाल टाळण वळीच सवादान परश न न सोडवलयामळ दरावा झाला

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हा िवनोदी परसग पाह घटना परदशातील दोनही बाहर सथाियक अिधक वाणासाठी सनचया माहरी सवारना जवायला बोलावल िवहीणबाईनी आनदान सवागत कल व बसायला सािगतल मलीचया सासबाई एका सोफयावर 90 अशाचया कोनात ताठ बसलया चहऱयावर परीटघडी बघणाऱयाला वाटाव की पतळा बसवला आह याचया यजमानानी मलान खण करन सािगतल िवहीणबाईही अहो िनवात बसा महणालया पण छ आता सनचया माहरचया मडळ ना हस यऊ लागल गपपा मारताना इतर मडळ ना अवघडलयासारख झाल जवण झाली या ताठच जावयाला वाण दऊन झाल यजमानानी िवचारल अग तला काय झालय मोकळपणान बोल यावर महणालया माझा मान परथम मी नाही ठवला तर कोण ठवणार मी मलीची सास आह ह

ा ाना कळल पािहज यावर यजमानानी मातर लवकर घरी परतायचा िनणरय घतला ही गमतही अमिरकतील भारतातन सासबाई सनकड काही मिहनयाकिरता गलया या आजी चागलयाच व होतया मलाच घर खपच मोठ दमजली एकदा सनची नकतच लगन झालली मतरीण नवऱयासह दोन िदवसाकिरता आली खप वषारनी भटलयान गपपा झालया जवण झाली पाहणयाना गसटरम िदली होती सासबाईची खोली तयाच मजलयावर दसऱया टोकाला होती तयाना वयान िनदरानाश होतो व ऐकही कमी यायच रातरीची जाग आली की तया वऱहा ात जपमाळ घऊन यरझाऱया घालीत सकाळी सगळ उठल नाश तयाला सगळ बसलयावर आज नी िनषपापपण जोडपयाला िवचारल बरय ना महटल मला रातरीची काही झोप लागत नाही रातरी यरझाऱया घालत होत तर तमचया खोलीत िदव कधी चाल कधी बद तवहाच िवचारणार होत की काही हवय का ह वाक य ऐकलयावर जोडपयाच चहर गोरमोर झाल सन मलगाही सकोचन गल परसग तसा साधा सनन दयाळपण सोडन ाव तच बर नाही का आता या घरात सासबाई कटबपरमख आहत मलगा आईचया हातात पगार दतो सनही दत सनला रोज िरकषाला हातखचारला पस दतात ितला हौसमौज करायची असल तर सासला िवचाराव लागत मलगा बायकोला ज घईल तशीच वसत आईला घतो तो आईचा िनयम आह सनचया माहरी काही आहर करायचा असलयास सासचया शबदापलीकड जाता यत नाही नवरा दोघ चया भानगडीत पडत नाही सनन पषकळ सयम ठवला नवऱयाला गोडीत सागन पािहल तयाचया मत ही समसयाच नवहती पढ सनचया तबयतीवर पिरणाम होऊ लागला डोकदखी अधरिशशी व नराश य आल तयावर गोळया सर झालया नवरा ह तटसथपण पाही ितन माहरी

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जायचया गो ी कलया तोवर एक मलगी पदरात होती एकदा माहरी गली तर आई-विडलानी िहलाच पडत घयायला सािगतल िहन नवऱयाला वगळ राह सचवलयावर विडलाचया माग आईन मला वाढिवल तवहा ितचा शबद शवटचा राहील तला वगळ वहायच तर ताबडतोब िनघन जा सािगतल ही गो सधयाचया काळातली आता या कटबात पाहा मल आईची परचड काळजी घणारी आईची हौसमौज परवणारी आईला िहडण िफरण व िसनमाची परचड आवड राजसथान असो की िसगापर असो नाव काढल की ितकीट तयार आईसाहबाना मातर सवयपाकाची माणसाची अिजबात आवड नवहती भाविनकता व माया याचा चागलाच दषकाळ होता पढ मलाची लगन झाली मलगी सासरी गली सना दोघी बडब ा लाघवी तयानी जीव लावायचा जीव तोडन परय कला वातावरण आपलस कल आजबाजला चागल सबध जोडल घरात ग डस नातवड आली या आजीबाईच मन मातर िसनमा व टीवही सोडन कशात लागत नस सना नोकरीचया होतया घरात कामाची बाई मल साभाळणाऱया बाईनी कोणतया चका कलया ह आवजरन सनाना सागत पण सवतः नातवडाकड लकषही दत नसत सनानाही कधी आजारपण यायची नोकरीचा ताण जाणवायचा तवहा याची वागणक पणर कोरडी आपलयाला काही माहीत नाही अस वागायचया सवयपाकापासन कशातच आपणहन मदत नाही अगदी िवनती आजरव कली तर एखादाच पदाथर करणार सनन अित झालयावर एकदा िवचारल की मल लहान असताना काय जवत होती तयानी ताबडतोब उ र िदल मला ठरािवक चार पदाथर यतात मला सवयपाकाची आवड नाही फारशी गतीही नाही मातर वगवगळ पदाथर खायला आवडतात घरी नाहीतर बाहर आता तमही सगरणी असताना मी कशाला लकष घाल एकदा एका सनन ह ान आमटी करा सािगतलयावर यानी चाळीस वा ा साबार कल सगळयानी डोक याला हात लावला आज ची तबयत मातर उ म रोजच जीम िफरण सहली चाल घरात मातर कठ काय ह माहीत नाही िकवा मी ऐकल नाही ह चाल लाघवी नातवड खळायचा आगरह करीत तर याना लहान मलाशी कस बोलाव ह माहीत नाही याच आजी मलीकड गलया की जावयासाठी गोडधोड जवण करायचया सरवातीला सनाचया माहरचयानी खप लाड कल पढ या तयाचयाकडन फोनची िबल भरण अशी काम करन घऊ लागलया सवारचया लकषात आल की एष आिण आराम हच आयषय असणाऱया कत साठी आपणाकड फार वळ व शकती नाही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आपलया भारतीय ससकतीत या गो ी उघडपण बोलणही कठीण न जाणो मलगी व जावयाच िबनसायच पढ सनानी वगळी घर कली जी सन सवजातीय होती तथ या बसन रहात व अपकषाही ठवत िजथ परजातीय होती ितथ थोड नमत घत कोणीही समजसपण काही सागाव तर उ र दत नसत न बोलता तकर काढत मल परोपरीन सागायची की सप बोल गरसमज कर नको पण मलाकडही दलरकष कलयान मलही दलरकष कर लागली याना वाट लागल की सनानी तयाच कान भरल आहत मला-सनातही वाद आल पण मोकळया सवादाअभावी ह होतय हही समजत नवहत तरीही कोणी काम सािगतलच तर कणाकडन तरी करन मोकळ होत असत व आपलया कातडीला धकका लावत नसत या धोरणान सना नातवडाच हदय तयाचया बाबतीत कोरड होऊ लागल मल मातर पषकळ भरडली व आपण कतर नीट करनही ह काय चाललय ह समजनास झाल एक महण आठवली झोपललयाला जाग करता यत पण झोपच स ग घतललयाला नाही आता कोणताही माणस पिरपणर नसतो तवहा सयम सवाद व सवदनशीलता या ितरसतरीन गो ी सोपया होतात वरील उदाहरण िवनोदी असो वा गभीर असो दोनह नी कलह होतोच िकरकोळ वाटणाऱया गो ी जस कोणाला डब-बाटलया जमवायचा छद कोणाला सनचया कप ाची जाडीची िदसणयाची तलना ह पाहता हा िवषय अिजबातच सोपा नाही या पिरिसथतीतील परषाची भिमका पाह 1 नवरा व तयाची आई याच नात भाविनकदष ा सवारत जवळच नवऱयाला आईला काही सागण ह दखावणयासारख वाटत िकवा आता वाढललया वयात काय सागायच तयापकषा आपलया बायकोन अशी पिरिसथती असल ती न करकरता साभाळावी सवतः सासशी जमवन घयाव 2 िजथ सासर असतात त बऱयाच वळा समजतीच धोरण घतात व बायकोला चार शबद सागतात परसगी कटबासाठी बरीच काम सवतःहन करतात सनो शािबदक आधार दतात 3 िजथ सासबाई एक ा आहत तथ पिरिसथती िबकट होत मलाची पिरिसथती ढोलक यासारखी होत कठन थाप बसल याचा नम रहात नाही तयाला सवाद करनही बदल झाला नाही तर तयाचा आई बायकोशी सवाद कमी होतो भाविनक दरावा वाढत जातो मलगा कामािनिम

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

बाहर राहतो सजञ माणस िनदान छदात वळ काढतो (याचा अथर छद असणाऱयाना हा परश न असतो अस नाही) जयाना ह हाताळता यत नाही तो सन जवळ करतो 4 काही नवऱयाना बायकोच महणण पटत तरीही वगळ झाल तर गस साखरपासन सगळा खचर वाढल बायको नोकरीची असल तर सवयपाकापासन मदत लागल ह टनशन यत बऱयाच घरातन आईन मलाला चहा जजबी सवयपाक कर िदलला नसतो तयामळ घरकामात हा ढ असतो तयामळ बायकोशी गोड बोलन या िसथतीकड दलरकष करतो सन कसा िवचार करत (सनची भिमका) 1 सन ससाराची सव व वासतवता यात गडबत ह सरवातीला असच असाव ह समजन ससार

करत भाविवश व नवऱयाला सवर परकार सागन पाहत हशार सन नवऱयाला आकिषत करणयाच सगळ उपाय करत सवदनशील नवरा ितचयाकड ओढला जातो हळहळ भाविनक ताण िनवळतो व सयमपण गो ी माग लागतात

2 िहमतीची सन आपलया गो ी साससमोर परतयकष बसन गोडीत सागत आपलया इचछा सप माडत गो ी समोरासमोर झालयान पिरिसथती बदलत वा उलटही घडत

3 िजथ सकोच व भीती असत ितथ सवाद घडत नाही पयारयान सन भाविनक आधारासाठी माहरच कामातील सहकारी याचा आधार घत परतयकषात पिरिसथती तशीच राहत व पिरणाम तबयतीवर होतो

सासची भिमका काय असत 1 सजञ सास पिहलयापासनच सनचया कलान घत व मोकळया सवादान काय जमत व काय नाही

याची कलपना दत 2 सवतःचया लगनापासन काही गो ी ठरािवक प तीनच होतात तयात फारसा बदल झालला

आवडत नाही उदा कळधमर सोवळ ओवळ व तया सनन ऍडजसट कलयाच पािहजत 3 मी इतक वष सवयपाक घरकाम कल आता कल नाही कल तर माझी मज मी काय कराव व

काय नाही ह सनन ठरव नय तसच मी करो न करो माझी नीट दखल घयावी मान ावा आपलया सललयािशवाय नवीन बदल कर नयत (एकण पिरिसथती ताणिवरिहत सस करायची असल तर खालील उपायानी मदत होत)

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

1 सनन सरवातीला नवीन माणसाशी जमवन घताना नमर सयमी राहाव 2 नवऱयान आपलया प ीला घरातील लोकाचया कलापरमाण कळाही सागा ात तयात कमीपणा नाही तसच कायम एकतर कटबात राहायच की परसगी वगळ राहणयाची तयारी आह ह सप कराव

3 सासन सनब ल सयम दाखवावा काही नवीन गो ी िशकायला वळ ावा सवाद परमान करावा ऑडररन नाही सतत आमही काय कल ह उगाळ नय लकषात ठवाव की तयाच (सनाच) लगनात वयही जासत आह व घरा ितिरकत नोकरीतही तयाना पषकळ ताण आह िदसण सथलता कपड याबाबतीत तलना कर नय सवतः काही गो ी करन आदर िमळवावा सरवातीपासन परम िदल तरच त िमळल 4 घरातील सवर सदसयानी सणवार कळधमर पाहण या परसगी काम वाटन घयावीत तयासाठी एकतर बसन बोलाव कोणालाही गहीत धरन गरसमज टाळावत 5 घरातील व ापासन लहानापयरत कोणीही आजारी असल तर सहानभतीन सवा करावी सननीही व ाच वय तबयत लकषात घऊन रासत अपकषा ठवावी सनचया तबयतीचया तकरारीकड रागान वतागन न पाहता जमल तशी मदत करावी शािबदक भाविनक धीर ावा महणज सनला माहरन वा बाहरन सहानभतीची गरज राहणार नाही व तीही व ाच परमान करल कवळ कतर महणन नाही 6 वरील काहीच न घडता वाद होत असतील तर िवश वासातील िमतर नातवाइकाशी बोलाव सवारत उ म समपदशकाची मदत घयावी परषानी समपदशनासाठी वादावादीत िश ा दण हात उगारण करच नय कारण हाच परयोग समोरचया कतीकडन कधी ना कधी घड शकतो 7 मलीचया माहरचयानी मलीला मानिसक आधार ावा आमच घर बद ह महण नय मातर मलीला आिथकदष ा पायावर उभ राहणयास सागाव परसगी मदत करावी आपलया समाजात सवर ि याना तयातन जाव लागत ह साग नय 8 मल नी आिथकदष ा सकषम राहाव िजथ नोकरीची गरज नाही तया मल नी अस छद जोपासाव की परसगी आपलया पायावर उभ राहता यईल व आतमिवश वास कायम राहील टीवही व चका ा िपटणयात वळ घालव नय मल मोठी झाली की पाटरटाइम काम तरी कराव जयायोग मदला चालना िमळल या जगात अित िभडसतपणा व सकोच ह गण नाहीत भीड ही िभकची बहीण असत ह सतय आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

9 खप परय करन पिरिसथती बदलत नसलयास घराचया बाहर पडाव सवतःचया िजवावर राहायची तयारी ठवावी तर थोडी मदत इतराकडन िमळ शकल वरील सवर गो चा िवचार करन परय कलयास घरात आनदमय वातावरण होऊ शकत ह नककी घरातील ी सत असली तर घर सत होत गहसौखय परतयकाचया वा ाला याव महणन हा लखन परपच जया ि यानी घरात सवगर िनमारण कला तयाना सलाम जया घरी कलह आह तयाना

Best luck

- नीरजा आपटीकर डाग बनरबी कनडा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला समजन घया पलीज िसहगड रसतयावर राहत असललया एका िचमकलीन गळफास घऊन आतमहतया कलयाची बातमी नकतीच वाचली का बर या िचमकलीन सवतःला अस सपवाव जनमदातया मलाना रागवणयाचा अिधकार पण आई-वडलाना नाही का मला आठवत लहानपणी कधी माझी आई लाटण घऊन माग लागायची महणायची मलया त मला तर बर होईल हा शबदपरयोग करणाऱया आईचया मलया या शबदातही ओतपरोत परम भरलल असायच तो शबद उचचारणयाचा अिधकार िनसगारन ितलाचा बहाल कलला आह आई या शबदावर अनक किवता-लख-कथामाला गाजताहत आई-बाबाना मलाशी काही परसगी कठोर वागावच लागत परत िववकब ी वापरन मधयमागारच अनसरण ह पालकाचया लकषातच यत नाही तयामळ मलाचया भिवत ाचया खो ा कलपनाना िचकटन थोडीफार मल चकली तर काही वळस पालक िशकषक वगारतच मलाना बदम मारहाण करतात नािशकमधय शालय िव ाथयारला िशिकषकन डसटर फकन मारलयानतर घाबरन वगारतच तया िव ाथयारला झटक यऊ लागलयामळ रगणालयात दाखल कराव लागल सवर चनलवर बरिकग नयज झळकत होतया शवटी अशा अनक घटनामळ सरकारन िव ाथयारना मारहाण करणाऱया दोषी कतीला परथम एक वषारचा तरगवास व पाच हजार रपय दड दसऱयादा मारहाण कलयास 25 हजार रपय दड व तीन वषारचा तरगवास अशा िशकषची तरतद काय ात कली या काय ाला मितरमडळाची मजरी िमळालयावरच तयाची अमलबजावणी होईल परत खऱया अथारन यामळ पालकाचया िशकषकाचया - िव ाथयारचया मनोव ीत बदल होईल का आधिनक सपधचया यगात लहान मलावर योगय वळी सससकार झाल तर उ ाचा भारत महास ा होणयाच माजी रा पती डॉ ए पी ज अबदल कलाम याच सव साकार होऊ शकल महातमा गाध नी महटल होत िशकषणाला नितक मलयाची जोड नसल तर त अधःपतनास कारणीभत ठरत सान गरज नी महटलयापरमाण मल ही दवाघरची फल या फलाना नहमी सकारातमक िवचारसरणी व आदशर िदला पािहज आजची मल ही उ ाची फल उ ाचया उजजवल भारताच आधारसतभ सबल व सशकत होणयासाठी परतयक पालकानी जागरक राहायला पािहज

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जगाला परल एवढ मनषयबळ आज आपलया भारतात आह मधयतरी एका अभयासामधय ह सप झाल की सवारत तरण दश भारत आह या अथारन की जवळ जवळ 70 टकक लोकसखया यवा आह जगावर राजय करणयाची खरी ताकद आज आपलयाकड आह कारण यवक व यवत नी भरलला दश आपला आह काहीही करणयाची ताकद आज आपलयाकड आह परश न आह तो समजावन घणयाचा व दणयाचा यवकाना योगय िदशा व अचक मागरदशरन याचया बळावर िबरिटशापरमाण आपणही खऱया अथारन जगजजत होऊ शकतो

वसथापनशा तजजञ िशव खरा सागतातYou can winया धत वर यवकानो Yes I can अस आतमिवश वासान महणत पाऊल पढ टाकल पािहज तच आह तझया जीवनाचा िशलपकार हा मतर मीच घडवणार माझ जीवन अस महणत आतमसात कला पािहज हाच मतर मनात घऊन परतयक यवकान िजजञासा वाढवन खऱया अथारन जाग झाल पािहज माणस घडत नसतात घडवावी लागतात आतमिवश वास िनमारण करावा लागतो माझयातला मी जागा करत जग बदलणयासाठी आधी मी बदलायला हवा आताची यवा िपढी िबघडली आह अस महणणाऱया वगारला दाखवायला हव की आमही उ ाचा भारत घडवणार आहोत यासाठी यवक-यवत नी परथम सवतःला घडवायला हव तयासाठी तयानी शरीर व मनाचया सबलतकड जासतीत जासत लकष िदल पािहज रोज ायाम कला पािहज सवामी िववकानद महणायच माझया िपरय िमतरानो रोज मदानावर जा खळ खळा वासरासारख हदडा ायाम करा जवहा तमही सबल व सशकत वहाल तवहा तमहाला परतयक गो चागलया परकार कळ शकल महणन आपल शरीर कमावणयासाठी रोज ायाम करण आवश यक आह िकशोरवयीन मल िनदरानाश रकतदाब मानिसक ाध नी गरसत झालली िदसत आहत वाढती सपधार चगळवाद नीितमलयाचा ऱहास घरातील वाद भय चचलता िनक आहार सपधारतमक वातावरण परीकषत कमी गण अिनचछन लादलला अभयासकरम यामळ मल नराश यकड जाऊ लागली आहत जानवारी 2010 चया पिहलयाच मिहनयात एकण 66 िव ाथयारनी आतमहतया कलया याच परमख कारण मलाची दबरल मन हच होय महणन मलाचया मानिसक सबलता व िनमरलतसाठी धयानधारणा ही आवश यक गो आह आनापानसती ह तयातील एक शासरोकत धयान श वासाचया साहाययान मनाची एकागरता व िनमरलता सबलता वाढत भय कमी होत चचलता दर होत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

मलाची आकलनकषमता वाढन जीवनात नितकता यत 2500 वषारपव गौतम ब ानी या साधनचा शोध लावला प गरजी शरी सतयनारायण गोएकाज नी 1969 मधय ही भारतातन ल झालली साधना परत भारतात आणली सपणर साधना श वासाशी सबिधत असलयामळ कठलयाही जातीचा वणारचा पथाचा दशाचा िव ाथ -िव ािथनी ही साधना करन आपल मन सबल व िनमरल करन ताणतणावमकत जीवन जग शकतो माणसाचा मद हा एका सकदात 800 हन अिधक गो ची न द घऊ शकतो तो 70 त 75 वष न थकता सतत काम कर शकतो तयात फार मोठी ऊजार असत ती जागिवणयासाठी आज खऱया अथारन गरज आह थॉमस एिडसन चार वषारचा असताना तयाला शाळतन परत पाठवल तयाचया िखशात िशकषकान िच ी टाकली होती तमचा टॉमी िशकषणात फार माग आह तो िशक शकणार नाही याच थॉमस एिडसनन आपली अतिरक मनोऊजार जागवन िवजचा िदवा तयार करन जगाला परकाशमान कल तयाआधी हजारावर अिधक तयाच परयोग फसल पण तो खचला नाही सगळा हा मानिसक परव ीचाच पिरणाम अबराहम िलकनन आपलया मलाचया मखयाधयापकाला िलिहललया पतरात मलाला समाजात कस वागायच व िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकवणयाची िवनती कली होती याच सामािजक िशकषणाची आज आपलया मलाना गरज आह आपण आपलया मलावर नसत अपकषाच ओझ लादतो िबचारी मल पार थकन जातात तयातन ती चकीचा मागर पतकरतात िचतरपटावर आतमहतयच खापर फोडन पालकवगर मोकळा होतो तीन तासात िसनमा आपलया मलाचया भावनाना हात घालतो मग जनमापासन आपलया बरोबर असणाऱया सवतःचया मलाचया भावना आपण का ओळख शकत नाही हा परश न पालकानी सवतःला िवचारला पािहज िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकणयासाठी मन सबल करणयासाठी खऱया अथारन तणावमकतीसाठी धयान महणज एक सवणरसधीच होय महणन पालकानो मल चकली-आपला अपकषाभग झाला तर तयाना जरर रागवा पण परमान (अतमरनात ओतपरोत परम भरलल अस ा) रागवलयानतर तवढच परमान तयाला जवळही घया िनिश चतच तयाना तमचा आदर वाटल या जगात तीन सदर िकरयापद आहत - परम करण मदत करण व सवा करण या तीन ईश वरी िकरयापदाना रोजचया जीवनात सथान दऊन आपल कटब आनदी व सखी बनवा आपलया

मलाना समजन घया व उ त समाज घडवा - द ा कोिहनकर (पाटील) पण

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला सवाततरय हव

वयसकर माणसानी शात बसन घडत असल त पाहाव आपल मत न दव नय वहारात फार लकष दऊ नय अस तरण िपढीला वाटत उलट आमच काळयाच पाढर अनभवान झाल आहत तया अनभवाचा तरण िपढीन फायदा करन घयावा अस जय ाना वाटत

जय नागिरकाच क कॉलज कट ाइतकच सवरमानय बनल आहत अगदी पारावर जमत नसली तरी वयसक मडळी कठ ना कठ एकतर जमतात कधी परष-परष कधी बायका-बायका तर काही िठकाणी जय नागिरकाचया जो ा एकतर यतात गपपाच िवषय सगळया कट ावर सामाईकच पनशनवाढ महागाई तरण िपढीच आपलयाला न मानवणार वागण कमी होत असलला िजवहाळा इतयादी इतयादी या सगळयात एक महततवाचा म ा नहमी चचत असतो मलगा सन नातवड आपापलया परीन व ाना गपप राहणयास सचवत असतात अन व ाना त मानय नसत एका कट ावर हाच िवषय रगला होता

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

एक आजोबा सागत होत मी मलाला फड बचत याबाबत सागायला गलो तर तो महणतो तमचया वळी वगळ होत आता सगळी गिणत बदलली आहत तमही यात लकष घाल नका त तणतणत सागत होत अर वगळ काय होत दोन मल तयाची िशकषण प-पाहण सगळा परपच चालवन आज मी एवढी िशललक ठवलीच आह ना आजकालचया मलाना आिण सनाना नसत पस उधळायला हवत मो ाच अिजबात ऐकायला नको तर काय अस महणत तयाचया प ीनही सर धरला मलग तसच सनाही तशाच अहो नातवडही आपलयाला बोलतात काल दपारी मला दोनची मािलका बघायची होती ब ाला महटल तझा तो ाण- ाण िसनमा बद कर मल वाईट ससकार होतात तयातन मी अस महणताच बटीन गळा काढला अन मग सनबाई महणाली आता दवाच िसनम दाखवन गळाच गणपती का बनवायच मलाना तयाना आताचया जगात जगायच आह तर जगात काय चालत त कळलच पािहज माझी मािलका बघायची राहन गली

तयावर दसऱया काक महणालया मला तर फार राग यतो घरात ह करा त कर नकाचा जप नको महणन मी दवळात जात तर तही तयाना पटत नाही दवळात रोज फरशीवर बसन साध आखडल तर कोण िनसतरणार अस सनबाई िवचारत माझ एक वळ ठीक आह पण यानाही सवाततरय नाही कशाच वय झाल महणज आमची मन का मली आहत वषारनवषारची िवचार करणयाची प त का बदलणार आह आमचया िपढीच तर फारच हाल झाल पव विडलधाऱयाचया मान-मयारदा साभाळायचया महणन आमही सवतला मरड घातली अन आता जीवन वयोमानानसार परावलबी झाल महणन मला-नातवडाचया पढही माघार घयावी लागत कधी-कधी मला वाटत जय नागिरकानी सवाततरयाची चळवळ उभारायला हवी

तयाचया या वाक यावर कट ावर खसखस िपकली हसणयाला वरवर िनिम िमळाल तरी परतयकाचया हदयात एक बारीक कळ उमटन गली आपलयालाही सवाततरय नाही ही भावना परतयकाचया मनात उफाळन गली जय नागिरक याबाबत काय करतील त करोत पण जयाचया घरात वयसक मडळी आहत तयानी मातर याबाबत जरर िवचार करायला हवा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

डाएट िटपस अधनमधन पण कस कवहा आिण काय खाव शक य असल िततकी मधलया खाणयाची वळ साभाळावी मखय जवणानतर कमीत कमी दीड

त दोन तास जाऊ ावत जवणानतर लगच लहर आली महणन खाऊ नय खाणयाच परमाण कमी कराव महणज जर तमही कठलाही पदाथर एक वाटी खाणार असाल तर अध वाटी खावा

वजनावर िनयतरण ठवणयासाठी तमही काय खाता यापकषाही िकती खाता याला महततव आह एखादा पदाथर पणर सोडन िदला तर काही जणाना नराश यही यत पण परमाण कमी ठवलत तर तमही तो पदाथर खाणयाचा आनद कठलाही मानिसक दबाव न ठवता लट शकता यापढ ऑिफसमधय भजी िकवा बटाटवडा मागवताना हा िनयम लकषात ठवा सवयीन ह नककी शक य होत

मधलया वळचया खाणयामधय िपणयाचया पदाथारचास ा समावश करा महणज कॉफी सरबत िकवा चहा हा खाणयाचया पदाथारबरोबर न घता वगळा पदाथर महणन घयावा तयाबरोबर शक यतो काही खाऊ नय

टीवहीसमोर बसन खायच टाळाव तस करताना आपण नककीच जररीपकषा जासत खातो लहान मलामधलया वाढतया वजनाचया परमाणाकड बघता तयानास ा तस कर दऊ नय

मधलया वळचया खाणयाच पदाथर बदला परय ान ह शक य आह गिहण नी घरात तळलल पदाथर (मखयतः बाहरन आणलल) न ठवण चागल घरी असल की दपारचया टीवही बघणयाचया वळत खालल जातात

तयाऐवजी शगदाण सकामवा (न खारवलला) घरी बनवलली सरबत तल कमी असलल पोह मरमर ला ा ला ाचया िपठीपासन कलल पदाथर र ाच पदाथर वगर चागल फकत खायचया परमाणाकड लकष ठवा कवळ िजभचया चवीसाठी खाणयाच टाळा

शवटी माणस हा सवयीचा गलाम असतो तमही जशी सवय लावाल तशी तमची जीभ तमच ऐकल नहमी बटा ाच वफसर खाणाऱया माणसालास ा वरील पदाथर खाणयाची सवय लावता यऊ शकत आिण ती लावावीच जर डायबिटस हाय बलड परशर वाढलला कोलसटरॉल यासारखया घातक आजाराना बळी पडायच नसल तर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व काचया दाही िदशा ासोपचाराची नयारी दिनया

lsquo दमाrsquo हा सनाचा िवकार आह ह आपणास सहजगतया उमगत पण सतत दमलयासारख वाटत ह lsquoचकीचया सनामळrsquo अस शकल ह आपलया लकषात यण जरा कठीण आह lsquoसपािडलायटीसrsquo िकवा lsquoिसलप िडसकrsquoमळ मान पाठ दखत ह आपणास माहीत असत पण ासाचा आकतीबध िबघडलयामळही अस होऊ शकत अस कोणी आपणास सािगतल तर त खर वाटणार नाही मनोिवकत मळ नराशय व नाहक िचता िनमारण होतात ह आपण वाचलल असत पण सनततर िबघडलयानही त िनमारण होऊ शकतात ह आपलया गावीही नसत पण अनक ाधी िवकार ह चकीचया सनामळ िनमारण होतात अस धयानात यऊ लागल आह व महणनच lsquo ासोपचारrsquo ह नवीन ततर झपाटय़ान िवकिसत होऊ लागल आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

इितहास वासतिवक पाहता lsquo ासाrsquoच अननयसाधारण महततव भारतीय दशरनानी िवशषत योगान फार पव च जाणल होत अस महटलयास त वावग ठरणार नाही िकबहना ास व तयाच िनयतरण (पराणायाम) हा शरीर व मन याना जोडणारा lsquoसतrsquo आह अशीच पवरसर ची धारणा होती व महणन lsquo सनश ीrsquoला अननयसाधारण महततव होत शरीराचया िविवध िकरयापकी काह वर आपल lsquoऐिचछकrsquo िनयतरण असत तर काही आपोआप घडतात (Reflex Involuntary of Au-tonomous ) हात हलवन चहाचा कप उचलण ऐिचछक (Voluntary ) तर हदयसपदन आपोआप (Involuntary ) पण lsquo ासrsquo ही सवरसाधारणपण एकच अशी िकरया आह की जी एकाच वळी ऐिचछक िनयतरणाखाली अस शकत (जस आपण जलद सन कर शकतो वा इचछपरमाण सथ दीघर सन कर शकतो) वा जो पणरपण परितिकषत अस शकत (जस आपण घाबरलयास सन आपोआप जलद होत व धयानास बसलयास सन आपोआप सथ व खोल होत)

सनाचया या खािसयतमळच योगशा ज एक सवरतक lsquoशरीर-मनोव कrsquo Body mind Medicine आह त पराणायामाचया माधयमातन उतक सनोपचार साधत व मनावर िनयतरण आण पाहत अनय परितिकष िकरया या पणरत आपलया ऐिचछक िनयतरणाचया बाहर असतात पण

सन हीच एक िकरया इचछावत व अिनचछावत अशा दोनही मजजाससथाचया िनयतरणाखाली असत व महणन तया माधयमातन सपणर lsquoमदवर िनयतरण आणणयाचा मानवान परय कला आह योगी हदयगती कमी-जासत कर शकतात वा lsquoभकrsquo ताबयात ठव शकतात तयाच हच रहसय आह मन आिण शरीर तसच ास-शरीर आिण मन याचा हा सबध जसजसा दगोचचर होऊ लागला आह तसतस चकीचया सनाच िविवध दषपिरणाम सप होऊ लागल आहत व महणनच या िवषयातल तजजञ आज आपणास सनपरिकरया (िवशष करन उचछवास) परत िशकणयास सागतात शा ीय बठक अगदी छोटय़ा बाळामधय आपलयाला उरो सन (Chest berathing ) आिण उदर सन (Abdominal berathing ) अशा दोनही िकरया सहजपण व तालब रीतया चालललया िदसतात पण आपण हळहळ या दोह तील ताल िवसरत जातो तसच परामखयान उरो सन व तही उधरव उरो सन (Upperchest Brcathina ) करीत राहतो साहिजकच

सनाचया lsquoउथळrsquo पातळीवरच राहतो व या अशा दीघरकालीक चकीचया सनामळ अनक िबघाडाना उदा सततची दमणक डोकदखी- मानदखी- पाठदखी ताणतणाव नाहक िचतागरसतता इ इ जनम दतो अस या िवषयातल तजजञ सागतात ताण वाढला की माणस अिधकािधक उरो सन करतो असही आढळन आल आह या सवर गो मळ शरीरातील

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

काबरनडाय ऑकसाइड वाय हा अिधक परमाणात बाहर फकला जातो तयाच रकतातील परमाण कमी झालयान रकत अिधक अलकलाइन होत रकताची आमलता कमी झालयान Bohr effect मळ िहमोगलोबीनपासन ऑिकसजन सटन पश ना उपलबध होणयाचया िकरयत अडथळा होतो तसच रकतवािहनया आकिचत होऊन िविवध अवयवाना व पश ना होणारा रकतपरवठाही कमी होतो याचा अिधक पिरणाम ऑिकसजन व गलकोज वर अितिरकत परमाणात अवलबन असणाऱया मदवर होतो व तयाच कायर िबघडत या सवर दषपिरणामाना `Brain Fog अस सबोधणयात यत या धकयान गरसत मदमळ आपली सवदनशीलता कमी होत lsquoमडrsquo सतत िबघडत राहतो व पिरघ मजजाससथा (Peripheral Nervous system ) अितसवदनशील होऊन सतत मगया यण दखण अशा तकरारी िनमारण होतात ाय लवकर दमतात पोटाचया ायवर पिरणाम झालयान वारवार शौचाची भावना होत (Irritable Bowel syndrome ) एखा ा िविश अ घटकाची अ लज वाढीस लागत व सनाचया ायवर अितिरकत ताण आलयान मान खाद व वरची पाठ दख लागत अस या िवषयातल तजजञ सागतात काही वळा या Brain Fog च पयरवसन घबराटीत (Panic attacks ) िकवा फोिबयातही होताना िदसत ह सवर टाळावयाच असल तर आपलया सनाचया गणव त बदल घडवन आणावयास हवा अस ह तजजञ सागतात चकीचया सनामळ िनमारण होणाऱया या सवर शरीरमनाचया िबघाडाना सन अकतीबधातील िबघाड Breathing Pattern Disorders ( BPD ) अस सबोधणयात यतो नमक काय करावयास हव

सन सधारणयाचा एक उ म उपाय महणज lsquoपराणायामrsquo ततर िशकण (अथारत योगय सन हा पराणायामाचा फकत एक आयाम आह ह यथ परकषारन धयानात घयाव) या ितिरकत शरीरातील िविवध भागाच अवयवाच िशिथलीकरण करन ासावर लकष किदरत करन सन सधारणयाची अनकिवध ततर आज उपलबध आहत तजजञाचया मागरदशरनाखाली व आपापलया परकतीनसार व आवडीनसार आपण याचा अवलब कर शकतो पराणायाम पराणायाम महणज काही मयारिदत अथारन िनयितरत ासोचछवास जाणीवपवरक

ासोचछवासाची परिकरया बदलण महणज पराणायाम योगाचया भाषत ास आत घणयाचया िकरयला परक उचछवासाचया िकरयला रचक तर दोह चया मधय खास थाबिवणयाचया परिकरयला कभक महणतात या परक रचकाचया तालावर िनयतरण आणन आपण ासोचछवास जया नाकपडय़ातन करतो तयाचया बदलावर िनयतरण आणन (उजवी डावी िकवा दोनही नाकपडय़ा) पराणायाम साधता यतो थोडकयात अितशय शा ोकत प तीन आपण पराणायामाचया रपान

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सन परिशकषण घऊन सन सधार शकतो अथारत या सजञा यथ ासोचछवासाचया भाषत समजािवलया असलया तरी स म अथारन तयाचा अितम सबध पराणशकतीशी महणज चतनय शकतीशी व पराणमय कोशाशी आह ह धयानात ठवण महततवाच) सन परिशकषण चकीची सन प ती आपलया इतकी अगवळणी पडलली असत की ती िवसरन योगय प त िशकणयासही िकतयक वळा सहा-सहा मिहन लाग शकतात यात मखय भर हा पणर उचछवासावर असतो तसच सनाच मखय तसच परक ाय िशिथलीकरणावर व lsquo सनभानrsquo आणणयावरही भर िदला जातो अशीच एक साधी-सोपी प त वर चौकटीत िदली आह lsquoसास की जररत ह िजदगी क िलयrsquo अस एका गाजललया िहदी गाणयात महटल आह त िकती खर आह व तया द ीन ासोपचाराच महततव एवहाना वाचकाचया धयानात आल असलच

सन ायाम हात असललया एखा ा खच वर आरामात बसा आपल हात खच चया हातावर सहजपण

िवसाव ा कोपरान बाहवर हलकासा दाब ा यामळ ासोचछवास करताना मानच वा खा ाच

ाय तमही साहिजकच वापर शकणार नाही नहमीपरमाण ास घतलयावर ओठ अलगद िवलग करा आिण हळवारपण त डान उचछवास करा ओठ परत बद करा कषणभर थाबा आिण सावकाश ास आत घया उचछवास पणर व दीघर झाला की ास आपोआपच खोल व पणर घतला जातो उचछवास ासापकषा दीघर असण आवशयक (व योगयही) असत ह सकाळसधयाकाळ वीस-वीस वळा करा सरवातीस योगय मागरदशरनाखाली व अगदी घडय़ाळ लावन हा सन अभयास करावा हळहळ त सहज साधल जाईल

- डॉ उलहास कोलहटकर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव - २००९

माय मराठी स थन ग यावषीरची िदवाळी िटटवाळा यथील rsquoमकताrsquo या लहान मली या अनाथ मास भट दऊन तथील लहानगया यासोबत िदवाळी साजरा कली याची ही काही कषणिचतर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हसवणक

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

httphindi-marathi-jokesblogspotcom

शरयावली

सपदिकय मडळ

१) शरी सागर राजणकर सपादक

२) शरी अवधत कामत सदसय

मािसकाची माडणी व िडझाईन

शरी िवजय जोशी

आवाहन

आपलयाकडील लख किवता editoremasikmaimarathiorg या ईमल आयडीवर

पाठवा ात आपल लख किवता ई कोणतयाही सवरपात (ऊ jpg pdf manu-

script ) चालतील िनवडलल लख ईमािसकात परकािशत कल जातील शकय झालयास

लखासोबत आपल छायािचतर पाठवाव तसच आपल सपकर करमाक ईमल कळवावत

Disclaimer

ईमािसकातील लख व तयातील माडलली मत ही तया लखकाची वयिकतक असन ससथा

तयास दजोरा दणार नाही

ईमािसक ह मोफत िवतरणाकिरता आह

ससथबाबत अिधक मािहती किरता wwwmaimarathiorg यथ अवशय भत ा

धनयवाद

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िव िव धा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

कॉलज कमपसमधय कवळ धमाल मसती करणयाऐवजी तया तरणानी एका खडगावाचा रसता धरला गावातील आिदवास सोबत एकरप होत तयाना सवतचया पायावर उभ

करणयाचा सकलपच िव ाथयारनी कला सवचछतागह आरोगय उपिजिवकसाठी रोजगार मागरदशरनशती ततरजञान िशकषणाची वसथा असा एकक टपपा पणर करीत सहा वषारत तया गावाचा चहराच बदलन टाकला आपल किरअर घडवतानाच दशाचया िवकासात खारीचा वाटा उचलणारी ही धययवडी तरण मडळी आहत चचरगटचया कसी कॉलजची

रा ीय सवा योजना (एनएसएस) उपकरमातन कवळ परीकषचया माकारसाठी समाजसवा करणयाऐवजी इतराचया चह-यावरील हासयातन समाधानाच १०० टकक माकर िमळवणार ह उदाहरण आदशरवत असच आह याच योगदानाब ल कॉलजची िव ाथीन असललया जहारा शख आिण परा डॉ सतीश कोलत याना सवाततरयिदनी मबई िव ापीठाकडन िवशष परसकरान सनमािनत करणयात यईल तवहा कॉलजसह तया गावाचाही उर अिभमानान भरन आलला असल

सफाळयापासन अदाज ४ िकमी अतरावर असलल करवाळ ह हजार लोकवसती गाव सवततर भारतात िवकासापासन िकतीतर मल दर असलली करवल पाडा भागाडी पाडा राजन पाडा पाटील पाडा वाळतल ह गावातील पाड २००४ मधय कसी कॉलजमधील एनएसएसच िव ाथ आपलया कोलत सरासोबत या गावात टरिनग कमपसाठी पोहोचल आिण तयानतर तया गावचच होऊन गल आमही मबईतील समसयाबाबत नहमीच तावातावान बोलतो पण अडचणी काय असतात ह मी पिहलयादा तया गावात पािहलया दोन वळचया अ ासाठी झगडणारी िचमरडी मल साधया सवचछतागहाची नसलली वसथा रोजचया जगणयासाठीची धडपड ह पािहलयानतर आमही सवारनीच या गावचा कायापालट करणयाचा सकलप कला आवहान मोठ होत पण तयासाठी मानिसक तयारीही कली होती गली सहा वष करवाळशी भाविनक नात िनमारण

आिण गावाच नशीब पालटल

झालला शरद श ी सागत होता

िवकासाचया नावावर अगोदर अनकदा फसवल गललया गावातील लोकाचा िव ास िजकण हच सवारत मोठ आवहान होत सवतचया िखशातील एनएसएसमधन िमळणार पस एकतर जमवत सवचछतागहाच काम हाती घतल घरी कधी झाड हातात िव ाथ हातात फावडा कदळ घऊन साथी हात बढाना महणत कामात जपल तयानतर सर झाला िवकासकामाचा सपाटा आिदवास ना फळ भाजया याच बी वाटप करन लागवडीसदभारत मागरदशरन गावातील मिहलाना कागदाचया िपश ापासन त सणासदीला लागणार सामान बनवणयाच परिशकषण मोतीिबद िकवा कनसरची पराथिमक लकषण जाणवणा-या गावक-याची मनधरणी करन मबईत तयाचयावर यशसवी उपचार िव ाथयारना िशकषणाची गोडी लागावी यासाठी परय आता गावाचा बराचसा चहरा या िव ाथयारनी बदलन टाकला आह आमच काम इथच सपलल नाही या सपणर गावाला सवतचया पायावर उभ कलयानतरच आमच िमशन िवहलज डवहलपमणट यशसवी होईल आिण तयानतरच आमही पढचा िवचार कर िव ाथयारनी सवतचया िखशातन पस काढन गावात दोन िशलाई मिशन घऊन िदलया आहत तयातन बनणा-या कापडी िपश ा कागदी िपश ा कॉलजच िव ाथीचर काय आमच पराधयापकही आनदान घतात यातन अनक घराना रोजगार िमळाला आह यवा जागर परसकारातील पस पॉकटमनी यातन िव ाथयारनी या उपकरमासाठी पस उभ कल पण काम कठही थाब िदल नाही या समाजसवतन आमचया िव ाथयारचया चहऱयावर िदसणार समाधान माझयासाठी खप मोलाच आह अस कॉलजमधय एनएसएस समनवय डॉ कोलत यानी सािगतल कॉलजचया सहकायारिशवाय ह सार शकय नसलयाचा उललखही कोलत आवजरन करतात दशाचया िवकासात आपण खारीच वाटा उचलतोय याच या सवर िव ाथयारचया चह-यावर िदसणार समाधान एनएसएसचया माकारचया िकतयकपटीन अिधक आह टीम वकर मळच

करवाळ गावातील आिदवास सोबत काम करताना आयषयाकड बघणयाचा नवा द ीकोन िमळाला कसीचया एका एनएसएस यिनटन जो परय कला तयाचप तीन परतयक कॉलजन आपापलया परीन असा एखादा उपकरम हाती घतलयास कोणतयाही सरकारी मदतीिशवाय गरामीण भागाचा कायापालट करण शकय आह - परवीण मळय

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दहरी कातरी आउटसोिसगची गलया बधवारी भारतीय आयटी उ ोगात अचानक हलचल झाली राग हतबलता अगितकता अशा सिमशर भावना कत कलया जाऊ लागलया पवीचयार अमिरकन अधयकषाचया िनवडणकामधय आऊटसोिसरग या िवषयी आवाज उठला होता पण िनवडणका सपताच हा िवषयही थाबला होता तयाचमळ भारतीय कमपयटर उ ोगातील काळजीच वातावरण िनवल होत आता १०० पकी ३७ िसनटचया िनवडणका नोवहबरमधय यऊ घातलया आहत तयामळ अमिरकन राजकारणी परत एकदा आम आदमीचया िजवहाळयाचया िवषयाचया शोधात होत अमिरकतील सधयाचया आिथकर पिरिसथतीत वाढतया बकारीत अडकललया आम आदमीचया सवारत जवळची टाळया िमळवणारी घोषणा महणज आता आमही आऊटसोिसरग होऊ दणार नाही हमखास मत िमळवणाऱया अशा घोषणा जगातील कठलया राजकारणयाला मोह पाडणार नाहीत

भारतातील आयटी उ ोग भारतातील आयटी उ ोग आज ६० िबलीयन डॉलसरचयावर गला आह आजही तो वषारला २० त २२ टकक इतका वाढतो आह अथारत हा आकडा मोठा वाटत असला तरीही तो जागितक आयटी उ ोगाचया कवळ ५ टकक स ा नाही तयामळ जागितक राजकारणावर परभाव करणयाची कषमता अजनही या भारतीय उ ोगात नाही नसकॉमचया अदाजापरमाण २०२० पयरत हा भारतीय उ ोग कदािचत आजचया ४ पट मोठा महणज २२५ िबलीयन डॉलसरपयरत पोहोच शकल आजचया भारतीय आयटी उ ोगाचया ६० टककयापयरतचा वाटा एक ा अमिरकन बाजारपठतन यतो महणजच २०२० पयरत अमिरकतन भारतीय आयटी उ ोगाला १५० िबलीयन डॉलसरपयरत धदा िमळण आवशयक आह अमिरकन अधयकषाचया गलया २-३ मिहनयाचया वकत ामळ महणनच भारतीय उ ोगात थोड िनराशच व भीतीच वातावरण आह अथारत ही भीती आह ती उ ोगात होणाऱया वाढीची पण तयाहनही राग आह तो जया अमिरकन आजपयरत जगाला जागितकीकरणाच खलया बाजारपठच अथरकारण िशकवल तीच अमिरका आता सवत मातर तया िशकवणीचया बरोबर उलट कती करताना िदसत आह अमिरकचया दटपपीपणाचा राग बऱयाच भारतीय िवचारवताना आला आह भारतान मातर अमिरकन उ ोग तयाची उतपादन या सवारना भारतीय बाजारपठ उघडी करन ायची अगदी तयाचा भारतीय उ ोगाना तरास झाला तरीही आिण अमिरका सवत मातर अमिरकन कपनयाना कायद करन भारतात धदा पाठवणयापासन रोखणार भारतीयाच िवहसा भरपर महाग करणार व सवतचया अथरकारणातील खलपणा सपवन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सरकषण िभती उभया करणार गलया काही मिहनयात अमिरकतील िबकट आिथकर पिरिसथतीमळ काही मोठ अमिरकन उ ोग आपलया आयटीमधील गतवणकीला कातरी लावत आहत तयामळ २०१०-११ या वषारतच भारतीय आयटी उ ोगाचया वाढीवर लकषणीय पिरणाम िदसणार आह दबळा होत जाणारा डॉलर ही आणखी एक मोठी काळजी आह अशा पिरिसथतीत अमिरकन सरकारन आऊटसोिसरग िवर खरोखरच कायदा आणला िकवा आऊटसोिसरग करणाऱया कपनयाना करसवलती न दणयाचा धाक ह सरकार घाल लागल तर भारतीय आयटी उ ोगावर याचा नककीच वाईट पिरणाम होईल

ओबामा काय महणाल गलया बधवारचया िनवडणक सभमधय ओबामानी अमिरकतील बरोजगारीब ल िचता कत करताना अमिरकन उ ोजकाना धमकी वजा इशारा िदला सधयाचया अमिरकन आिथकर पिरिसथतीवर मलमप ी करणयासाठी अमिरकन सरकार ३५० िबलीयन डॉलसरचा एक पलन पढ रटणयाचा परय करीत आह तयामधय साधारण २०० िबलीयन डॉलसर करसवलतीचया रपात अमिरकन उ ोगाला दणयाचाही िवचार आह या करसवलती उ ोगाना ह ा असतील तर उ ोगानी रोजगार िनिमत करण आवशयक आह अस ओबामाच महणण आह ही रोजगार िनिमत करणयासाठी अमिरकन उ ोगानी नवीन पलटसमधय गतवणक करावी व अशा नवीन पलटसमधय नवीन रोजगार उपलबध करावा अशी अपकषा आह पण जर ह उ ोग आपलयाजवळील काम अमिरकन लोकाना न दता अमिरकबाहर पाठवत असतील तर तयाना या २०० िबलीयन डॉलसर कर सवलतीचा फायदा दणार नाही अशी घोषणा ओबामानी कली

मळात आऊटसोिसरगची सरवात झाली ती अमिरकन कपनयाना जासत नफा िमळावा महणन जया कामाला अमिरकत १०० डॉलर खचर होतो तच काम भारतातन िकवा चीनमधन ४० त ५० डॉलसरमधय करन िमळत असल तर तयामळ अमिरकन कपनयाचाच नफा वाढत होता व तयामळ वाचललया नफयाची गतवणक अमिरकन कपनया नवीन उ ोगात करत होतया पण गलया २ वषारत अमिरकन आिथकर ससथातील सकटामळ बाजारपठतील गतवणक योगय पसाच कमी झाला

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व तयाची झळ एक एक करत सवरच उ ोगाना बसली बद होणार उ ोगधद व तयाना सावर न शकणारी अशकत झालली आिथकर बाजारपठ अशा दहरी कातरीत अमिरका सापडली बरोजगारीच परमाण कधी नवह त २ आकडी सखयपयरत फगल िवशषत मधयमवगीयारत बरोजगारी वाढली व तयानी चढवललया आवाजाकड अमिरकन राजकारणी लोकाना लकष ावच लागल काही दशकापवीर जपानी मोटारगा ानी अमिरकन बाजारपठ काबीज करायला सरवात कलयावर तयाचा पिरणाम अमिरकन कार उ ोगावर झाला पण तयावळी बरोजगार होणाऱयामधय कामगाराची सखया जासत होती आता पाढरपशा लोकाचया नोकऱया भारतात जाऊ लागलयावर तयाचा आवाज खास करन िनवडणकाचया काळात अमिरकन राजकारणयाना ऐकावाच लागला या सवारचा पिरणाम महणन अमिरकन अधयकषाना आपलया डमोकरटीक पकषाला मत िमळवणयासाठी आऊटसोिसरगब ल अशी वकत करावी लागली

अमिरकत व भारतात काही लोकानी रा ाधयकषाचया या घोषणचा वगळा अथर लावला आह तयाचया मत रा ाधयकषाचया घोषणचा भारतात होणाऱया आऊटसोिसरगवर काहीच पिरणाम होणार नाही कारण करसवलतीचा नकार कवळ अमिरकन बहरा ीय कपनयासाठीच आह गलया िकतयक वषारत िसटीबक जी इ सारखया मो ा अमिरकन कपनयानी आपलया उ ोगाच जाळ जगातील ७० त ८० दशात पसरवल आज अमिरकन कर काय ापरमाण अशा अमिरकन कपनयानी बाहरचया दशात कमवललया फाय ावर तयाना अमिरकत टकस भरावा लागत नाही अशा बऱयाच अमिरकन उ ोगानी परदशात (जयामधय भारतही आह) उ ोग बाधन आपल नफयाच परमाण वाढवल पण हा पसा अमिरकत परत न आणलयामळ तयाना अमिरकत कर भरावा लागला नाही व महणनच या कपनयानी अमिरकऐवजी अनय दशात रोजगार िनिमत कली यावर उपाय महणन अशा कपनयाना करसवलती नाकारणयाची घोषणा झाली असलयाचा शोध काही िवचारवतानी माडला आह भारतीय आयटी उ ोगाला यामळ नकसान न होता फायदाच होईल असही काह ना वाटत कारण करसवलत न िमळणयाचया भीतीन जर आयबीएमन आपला भारतातील आयटी उ ोग कमी कला तर त काम भारतीय आयटी कपनयाना िमळ शकल याउलट काही भारतीय आयटी कपनयानी आता आमहीच अमिरकत जाऊन तथ रोजगारिनिमत करतो महणज राजा आमचयावर महरबान राहील अशा घोषणा करणयास सरवात कली आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

परतयकषात काय होऊ शकल आज अमिरकतील राजकारणयासमोर ढासळणारी िकवा न सावरणारी अथर वसथा इराक-अफगाण य ावर होणारा वारमाप खचर व लोककषोभ सतत वाढणारी बरोजगारी व तयामळ वाढणारी गिरबी अस पर उभ आहत या सवारवर मात करणयाचा जालीम उपाय कोणाकडच नाही नोवहबरमधय िनवडणका समोर उभया आहत िसनटचया जागा िजकलया नाहीत तर रा ाधयकषाचा पकष िसनटमधय अलपमतात जाईल व तयामळ रा ाधयकषाना आपलया योजना पढ रटायला व अमिरकवर राजय करायला जड जाईल िनवडणका िजकणयासाठी लोककषोभ िनवडण अतयत जरर असत व त कमीत कमी वळात साधय करायच असल तर गललया ८४ लकष नोकऱया तमहाला परत िमळवन दतो यापकषा परभावी घोषणा कोणतीच होणार नाही अमिरकचया अधयकषानी याच िवचारान अशी घोषणा कली ओटायो या राजयातही िनवडणका आहत तथील राजय सरकारन सरकारी उ ोगाना आऊटसोिसरगवर बदी घालणयाचा कायदाच पास कला

भारताचया द ीन ओटायो ह ५० पकी एक राजयच असल व तया राजयातन भारतीय आयटी कपनया जासत वसाय करत नसलया तरी अशा काय ामळ आपलयाला पाढरपशा वगारची मत िमळतील अशी भावना इतर राजय सरकाराची झाली तर ही राजयही यतया १ मिहनयात अस कायद करतील ५० पकी २० राजयानी जरी अस कायद आणल तरी तयाचा पिरणाम भारतीय आयटी उ ोगावर होईल ददवारन अशा काय ामळ अमिरकन बरोजगाराचया सखयत फारसा फरक पडणार नाही पण स ाधारी पकषाला मत िमळणयास मातर तयाचा फायदा होईल भारतीय आयटी उ ोगान अशा काय ाकड एक सधी महणन पाहण गरजच आह आजपयरत भारतीय आयटी उ ोग हा अमिरकन बाजारपठवर पणरत अवलबन होता पण एककाळी ८४ टकक उ ोग हा अमिरकतन यत होता तयाचा वाटा आता ६० टककयावर आला आह याचाच अथर भारतीय उ ोग जगातील अनय दशातील बाजारपठतही परवश कर लागला आह गलया २-३ ितमाहीतल आयटी कपनयाच जाहीर झालल आकड हच दशरवतात आखाती दशातन यणारी मागणी सतत वाढत आह आज याच दशाकड भरपर पटरो डॉलसर आहत व नवीन अरब िपढीला मािहती ततरजञानाच महततवही पटल आह तयामळच आखाती दशात भरपर सधी उपलबध आहत भारतीय कपनया आज आिफरका व लटीन अमिरका ाही खडाकड पाहत आहत बराझील िचली द आिफरका नायजिरया घाना किनया अशा ५० दशामधय आज भारतीय आयटी कपनया पोहोचत आहत सधयाचया जागितक आिथकर मदीची झळ या दशाना फारशी लागलली नाही व तयामळच

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

या दशाचया अथर वसथा झपा ान सधारणयाचया मागारवर आहत

आजपयरत भारतीय आयटी कपनयानी िमळवलला अमिरकतील अनभव या दशाचया बाजारपठत वापरला तर तयाचा फायदा तया दशाना व भारतीय आयटी कपनया या दोघानाही होईल पवकर ड चीन मलिशया जपान ह दशही पढ यत आहत चीन व भारत या दोन दशानी परसपरावर िव ास दाखवन या व अनय उ ोगात एकमकाना मदत कली तर एक मोठी आिथकर रीतया सम परचड बाजारपठ िनमारण होऊ शकत रिशयासारखा खडपराय दशही आपली आिथकर वसथा सधारत आह व तयानाही भारतीय तजजञाची गरज भासणार आह महणजच उ ोग वाढीमधय अमिरकन नकार िदला तर ती एक सधी साधन भारतीय आयटी उ ोगान जगातील अनय बाजारपठा काबीज करण जररीच होईल तया द ीन काही आयटी कपनयानी मोचबारधणीस सरवातही कली आह याचबरोबर कवळ कर सवलत नाही महणन अमिरकन उ ोग भारतात होणार आऊटसोिसरग थाबवणार नाहीत जागितक सपधतर जर अमिरकला यरोप-चीनशी टककर

ायची असल तर भारतातील आऊटसोिसरग आज तरी अिनवायर वाटत आह त कल नाही तर अमिरकन कपनयाच नफयाच परमाण घटल व कराचही अमिरकला या उ ोगाकडन कर वसली हवी असल तर तयानी नफा िमळवण आिण आऊटसोिसरग करण जररी आह

अथारत नोवहबरमधय जवहा अमिरकच अधयकष भारतभटीवर यतील व अमिरकन उतपादन अणऊजार भट ा भारतीयाना िवक लागतील तवहा भारत सरकारनही तयाना ठणकावन सागण गरजच आह की जर तमही भारतात आऊटसोिसरग करणयावर बदी घालत असाल तर अमिरकन अणऊजार भट ा आमहाला नकोत अमिरकतील भारतातील अशा सभा परोजकटसच आकड बिघतल व तयामळ अमिरकला होणारा फायदा बिघतला तर बहधा अमिरकच अधयकष भारतातील आऊटसोिसरग अमिरकला कस चागल आह हच अमिरकत परत जाऊन अमिरकन कागरसला पटवन सागतील अथारत तोपयरत िसनटचया िनवडणकाही सपलया असतील

परवा टी वही चनलवर य क च माजी पतपरधान टोनी बलअर याची मलाखत ऐकली तयानी पाि मातयाना िदलला इशारा फार महततवाचा आह त महणतात की गली दोन शतक पाि मातय एवढ बलवान झाल होत की जगाचा सवर इितहास तयानी तयाचया द ीकोनातन बिघतला व िलिहला पण २१ चया शतकाचा इितहास मातर भारत व चीनच लोक तयाचया द ीकोनातन बघणार व िलिहणार आहत व आपण सवर तो वाचणार आहोत - दीपक घसास

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

पयरटनाचया नकाशावर महारा

िदवाळीचया स ीमधय उ रत हिर ार ऋिषकश निनताल मसरी कठही जायच ठरल की महारा ातील हरह री पयरटक नवी िदललीत थाबनच पढ जातो तयामळच िदललीतल पराच थमान पाहन तयाचया मनात थोडी भरात िनमारण झाली आता महारा ातला टिरसट तयाच पलनस बदलणार काय अशी शका उ रतलया टर ऑपरटरनाही सतावत असल उ रतील राजयापरमाणच कनारटक करळ आधर परादशच टर ऑपरटरही महारा ातील पयरटकाकड डोळ लावन असतात पण इतर राजयातलया पयरटकाचया िलसटमधय महारा ाचही असच सथान असत का

महारा आिण गजरात या राजयाकडन दशभरातील िकतयक पयरटनसथळाना मोठ उतप िमळत दश-िवदशापरमाणच महारा ातील सथळानाही इथलयाच पयरटकाची मोठी झबड उडतच रमणीय िकनार आबा-नारळाचया बागा आिण खाणयािपणयाची चगळ असलली िवसतीणर कोकण िकनारप ी महाल मी-रकाळा तलाव-जयोितबा याच कोलहापर तरयबक र-पचवटीच नािशक रायगड-राजगडसह अनक िकलल अिजठा वरळ लणी तसच उलकापातापासन तयार झालल लोणार सरोवर आिण औरगाबाद चमचमती मबापरी आिण ताडोबा तसच सतरयामळ परिस झालल नागपर अशी अनक पयरटनसथळ ह महारा ाच वभव पण सरसकट परतयक िठकाणच पयरटन समाधानकारक ठरलय का

एवढ उपजत वभव आिण दातततव असलल पयरटक असलयान पयरटनाचा िविश प तीन िवकास वहायला हवा होता पण अजनही पायाभत कषतरामधय बरच काही करण बाकी आह याची तीवर जाणीव होत खास करन करळ आधर मधय परदश याचया तलनत आपलयाकड अजन बरच काही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

करायच बाकी आह ह सप िदसत कोकणप ीमधय सथािनकाचया सहकायारन एमटीडीसीन नयाहरी व िनवास योजना सर कली आता िकतयक घरावर एमटीडीसी मानयतापरा अस फलकही िदस लागल आहत करळपरमाणच कोकणालाही िकनारप ीच अगभत स दयर लाभलय तयामळच अशा योजना आिण न ान सर झाललया हॉटलसमळ ितथ पयरटनास परचड वाव आह अस मानल जात पण परतयकषात तया गतीन हा िवकास झालला आढळत नाही

बहताश िठकाणी सवारत मोठी अडचण आह ती सवचछ परसाधनगह आिण सयोगय रचना असललया खोलयाची आघोळ आिण परसाधन या दोन परमख मलभत गरजा कदरसथानी असतात नमका याच गो चा अभाव असतो कोणतयाही एसटी सटडवर परसाधनगहाची िसथती शोचनीय असत मबई-गोवा महामागारवरील िकतीशा हॉटलसमधय ी-परषासाठी योगय परसाधनगह असतात मबईतन शकडो आरामबस कोकणचया िदशन रवाना होतात पण रातरीचया जवणाचा पिहला थाबा या बसगा ा िजथ घतात तया हॉटलसची िसथती फारच दयनीय असत कवळ नाईलाज महणन लोक ितथ काहीबाही घशाखाली उतरवतात

नयाहरी िनवासाचया सोयी सर होऊनही आपलयाकड आजही पयरटकाना पसतीकरम अिधक िमळत नाहीत करळसारखया िठकाणी होम-सटमधयही हजार त दहा हजारापयरतच पयारय उपलबध असतात कोकणात मातर आजही थरीसटार हॉटलसचा दजार िततकासा समाधानकारक नसलयाच मत पयरटन ावसाियक सदीप भजबळ कत करतात करळमधय रमपोटी दोन त तीन हजार रपय भरणारा पयरटक कोकणात पस काढायला का राजी नसतो याचाही िवचार आपण करायला हवाच पण तयाचबरोबर आपलयाकड परक पायाभत सिवधाही परिवणयाची गरज आह याकड त लकष वधतात

तळकोकणातील पयरटनासाठी मबईहन जाताना रलव वा रसतयाचया पयारयापकषा गो ापयरत िवमानान जाऊन पढ टकसीन जाता यईल का हा पयारयही तपासन पहायला हवा गो ातन सथािनक टकसीच घयावी लागत पण तरीही हा पयारय उपयकत ठर शकतो अशा सिकटसचा िवचार करन सरकार एमटीडीसी िकवा अनय ावसाियकाकडन टर पकजसच परमोशन होणयाची गरज आह अस मत टर ऑपरटसर कत करतात

यात तथय आहच मधय परदश टिरझम असो नाहीतर कनारटक ितथ अशा परकारची पकजस

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

उपलबध असतात परसगी खासगी हॉटलसच पयारयही पढ कल जातात महारा ात मातर अशा िमशर पकजसच परमोशन िततकया परमाणात कल जात नाही अशी सिकट िवकिसत करायची तर पयरटकाना एखा ा िठकाणी िनवास करता यईल आिण प ास-शभर िकलोमीटरचया परीघात िविवध िठकाणी भरमती करता यईल याचा िवचार कदरसथानी असावा लागतो मालवण तारकल आबोली कोलहापर पण अशा परकारच सिकट तयार कलयास पयरटकाना िकनारप ी कोकणचा घाट कोलहापरसारखा दशावरचा परदश अस सदर कॉिमबनशन पकज िमळ शकत िशवाय यताना एकसपरसवमाग झटपट परवासही होऊ शकतो अस टसर आयोजकापकी िवनय मोडक यानी सािगतल

एकणच कोकण ह पढील पाच-दहा वषारत चागल पयरटन कदर बनल असा िव ास महारा टर ऑपरटसर असोिसएशनच िनतीन माहलकर यानी कत कला आमही बाहरचया राजयातील टर ऑपरटसरमाफर त ितथली बिकग करतो तयाचपरमाण इतर राजयातन आमचयामाफर त महारा ाची बिकग वहावीत यासाठी आमही परय शील आहोत असही तयानी सािगतल

महारा ह परगत राजय महणन खयाती असनही आजही बहताश िठकाणी िभकारी लटार याचा सामना परतयकाला करावा लागतो बकायदा टकसीवाल अववाचया सववा रट लावणार हॉटल एजनट तसच जया वसतसाठी तो परदश परिस आह तीच वसत बनावट सवरपात िवकन श ा लावणार िवकरत याच लकषणीय परमाणही पयरटनिवकासात अडथळाच ठरत महाबळ रला परतयक पॉइनटच टकसीभाड िनि त करणयात आल आह परतयक हॉटलमधय तयाच फलकच रगवल आहत साहिजकच रटवरन घासाघीस िकवा बनवाबनवीच परकार होत नाहीत पयरटक-टकसीवाल याचयात िव ासाहरता वाढीस लागत पण असा परकार सवरतर आढळत नाही आिण पवरिनि त दरापकषा लबाडणयाचच परकार अिधक ऐकायला िमळतात

नागपरपासन ताडोबा ाघर अभयारणयात िफरायला जाणार अनक िनसगरपरोमी आहत पण मधय परदशात कानहा िकवा बाधवगडमधय जी पयारवरणाची िशसत पहायला िमळत तसा आगरह आपलयाकड धरला जात नाही अशी खत अनक पयारवरण अभयासक कत करतात

नािशक कोलहापर िशड यासारखया िठकाणी धािमक पयरटनास खप वाव आह िशड मधय आधर परदशातन भरपर भकतगण यत असतात पण धािमक पयरटनालाही पायाभत सिवधाची जोड

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दणयाची आवशयकता आह ह आपलया गावीच नसत शकराचया दवसथानापाशी दध पाणी याचा मोठा वापर होणार असल तर त वाहन नणयासाठीही योगय वसथा असायलाच हवी पजा-अचार सािहतय याचया िवकरीचया दकानाची तसच िविश िदवशी भकताचा महापर आलयावर रागासाठीही योगय वसथा करायलाच हवी शगावसारखया दवसथानानी याची चागली उदाहरण घालन िदली आहत िशवाय तयानी मधय परदशसारखया िठकाणी आपलया िनधीतन भकतिनवास उभारणयाच औिचतयही साधल आह धािमक पयरटनापरमाणच अगरो टिरझम मिडकल टिरझम या सकलपनाही आता जोर धरत आहत महाबळ रचा सटरॉबरी महोतसव नािशकचा वाईन फिसटवहल हा तयाचाच भाग आहत कदािचत र ािगरी िदवआगरातही आमर महोतसव वहायला हरकत नाही मबई पण याचया आसपासचया परीघात गलया समार दहा वषारत िरसॉटरसची सखया वाढली आह जवळचयाच िठकाणी वनड िपकिनक करणारा मोठा वगर असतो साहिजकच िरसॉटरसचा धदा चागला होतो पण तयाची योगय दखभालही राखावी लागत िरसॉटसरकड कटबाबरोबरच एक ा-दक ाचाही ओघ मोठा असतो परतयकाचया मजामसतीचया कलपना वगळया असतात तयातनच िकतयकदा िरसॉटसरची दखभाल साततयपणर रीतीन होत नाही मग कटबाचा पयरटकवगर यापासन दरावतो मबई-पणयापासन जवळ तरीही रमणीय अशी माथरान-महाबळ रसारखी िहलसटशनस िबरिटशानी िवकिसत कली ती आजही तयाच सथान िटकवन आहत ददवान आपण या तोडीची पयरटनसथळ िवकिसत कर शकललो नाही असलीच तर फारच थोडी खासगी सवरपात ठाण नािशकपासन जवळ असललया जवहारमधय अशा पयरटनसथळाचया िवकासाची कषमता होती पण तयाचा सयोगय वापर आपलयाला करता आलला नाही पयरटनाचा िवकास हा सथािनक जनतचया िजवावरच झाला पािहज यात शका नाही तयामळच तया तया पिरसराच विशष ितथल लोकजीवन खा ससकती ह सारच जपायलाच हव

पयरटनाचा वसाय हा पणरपण िव ासावर बतलला असतो एकदा फसवला गलला पयरटक पनहा यणार नाही आिण तयाचया नातलगानाही तमचयाकड पनहा पाठवणार नाही पण ह लकषात न घता सोनयाच अड दणारी क बडी कापणयाचा परकार िकतयक ावसाियक करतात आिण तयातन पयरटन मातर बदनाम होत महारा ाचा पयरटन नकाशावरचा चहरामोहरा बदलला तरच इतर

राजयातल लोक िव ासान आपलयाकड यऊ लागतील - समीर कव

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सास सन नातसबध व कटबसवासथय बायको ( ी) ही कषणभराची प ी व अनतकालची माता असत सवामी ितनही जगाचा आईिवना िभकारी ही वचन िनतात सतय आहत कटबाचा कदरिबद असलली ही ी जवहा सनरपी दसरी

ी घरात यत तवहा ितची मानिसकता कशी बदलत अथारत अतयत परमान आदरान नीटच नात जोपासणाऱया पषकळ ि या आहत मातर सासबाई ही उपाधी लागली की स ा मानपान व अपकषा आिण तलना या िवकारामळ कटबात नककी ताण यतो याउलट सास सना सजञ समजस असतील तर घरात सवगर उतरतो व सवारचीच वाटचाल अिधक सलभ व यशसवी होत ह जर नसल तर सर होत घसमट जयात कधी पयारय सापडतात तर कधी क डीपलीकड वा ास यत नाही सतत ताणात जगाव लागत हा लख कोणतयाही पवरगरह दिषतातन िलिहलला नाही माझया िनरीकषणातन व काही वषारचया समपदशनाचया अभयासातन िवचार माडल आहत लगनाचा सरळ अथर तडजोड व कटबातील नाती कौशलयपणर साभाळण जया वातावरणात व ससकारात आपण वाढलो आिण आपलया आई-विडलानी नाती कशी साभाळली ह पाहन नकळतपण नाती साभाळणयाची कलपना तयार होत व आपलया कवतीपरमाण अमलात यत सजञ लोक जथ राहतील तथ ही कौशलय िनरीकषणातन आतमसात करतात परतयकष नवीन कटबात गलयावर कसोटी लागत दोनहीकड सयम सामजसय व दयाळपणा असल तर वाटचाल सोपी जात मखयतः सास सनची कडली जमत असल तर कटबाच भागयच पण नसल तर नवरा या बाप ाच काय हाल वणारव वगवगळया घरातील परसग बघ या या घरातील सासबाई अगदी मॉडनर इगरजी यणाऱया सनबरोबर शॉिपग िसनमा नाटक हॉटिलगमधय भाग घणाऱया एकमक चया सा ा नसणाऱया सनला जीनस िवकत घणाऱया सगळ कस छान छान आता नवऱयाला यापकषा काय पािहज या कटबातील ही पिरिसथती फार काळ िटकली नाही िजथ सपस कॉिनफलक ट सर झाली तथ सघषारला सरवात सपसची अमलबजावणी झाली असती तर एकमक ची िकमत रािहली असती तयामळ सर झाल टाळण वळीच सवादान परश न न सोडवलयामळ दरावा झाला

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हा िवनोदी परसग पाह घटना परदशातील दोनही बाहर सथाियक अिधक वाणासाठी सनचया माहरी सवारना जवायला बोलावल िवहीणबाईनी आनदान सवागत कल व बसायला सािगतल मलीचया सासबाई एका सोफयावर 90 अशाचया कोनात ताठ बसलया चहऱयावर परीटघडी बघणाऱयाला वाटाव की पतळा बसवला आह याचया यजमानानी मलान खण करन सािगतल िवहीणबाईही अहो िनवात बसा महणालया पण छ आता सनचया माहरचया मडळ ना हस यऊ लागल गपपा मारताना इतर मडळ ना अवघडलयासारख झाल जवण झाली या ताठच जावयाला वाण दऊन झाल यजमानानी िवचारल अग तला काय झालय मोकळपणान बोल यावर महणालया माझा मान परथम मी नाही ठवला तर कोण ठवणार मी मलीची सास आह ह

ा ाना कळल पािहज यावर यजमानानी मातर लवकर घरी परतायचा िनणरय घतला ही गमतही अमिरकतील भारतातन सासबाई सनकड काही मिहनयाकिरता गलया या आजी चागलयाच व होतया मलाच घर खपच मोठ दमजली एकदा सनची नकतच लगन झालली मतरीण नवऱयासह दोन िदवसाकिरता आली खप वषारनी भटलयान गपपा झालया जवण झाली पाहणयाना गसटरम िदली होती सासबाईची खोली तयाच मजलयावर दसऱया टोकाला होती तयाना वयान िनदरानाश होतो व ऐकही कमी यायच रातरीची जाग आली की तया वऱहा ात जपमाळ घऊन यरझाऱया घालीत सकाळी सगळ उठल नाश तयाला सगळ बसलयावर आज नी िनषपापपण जोडपयाला िवचारल बरय ना महटल मला रातरीची काही झोप लागत नाही रातरी यरझाऱया घालत होत तर तमचया खोलीत िदव कधी चाल कधी बद तवहाच िवचारणार होत की काही हवय का ह वाक य ऐकलयावर जोडपयाच चहर गोरमोर झाल सन मलगाही सकोचन गल परसग तसा साधा सनन दयाळपण सोडन ाव तच बर नाही का आता या घरात सासबाई कटबपरमख आहत मलगा आईचया हातात पगार दतो सनही दत सनला रोज िरकषाला हातखचारला पस दतात ितला हौसमौज करायची असल तर सासला िवचाराव लागत मलगा बायकोला ज घईल तशीच वसत आईला घतो तो आईचा िनयम आह सनचया माहरी काही आहर करायचा असलयास सासचया शबदापलीकड जाता यत नाही नवरा दोघ चया भानगडीत पडत नाही सनन पषकळ सयम ठवला नवऱयाला गोडीत सागन पािहल तयाचया मत ही समसयाच नवहती पढ सनचया तबयतीवर पिरणाम होऊ लागला डोकदखी अधरिशशी व नराश य आल तयावर गोळया सर झालया नवरा ह तटसथपण पाही ितन माहरी

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जायचया गो ी कलया तोवर एक मलगी पदरात होती एकदा माहरी गली तर आई-विडलानी िहलाच पडत घयायला सािगतल िहन नवऱयाला वगळ राह सचवलयावर विडलाचया माग आईन मला वाढिवल तवहा ितचा शबद शवटचा राहील तला वगळ वहायच तर ताबडतोब िनघन जा सािगतल ही गो सधयाचया काळातली आता या कटबात पाहा मल आईची परचड काळजी घणारी आईची हौसमौज परवणारी आईला िहडण िफरण व िसनमाची परचड आवड राजसथान असो की िसगापर असो नाव काढल की ितकीट तयार आईसाहबाना मातर सवयपाकाची माणसाची अिजबात आवड नवहती भाविनकता व माया याचा चागलाच दषकाळ होता पढ मलाची लगन झाली मलगी सासरी गली सना दोघी बडब ा लाघवी तयानी जीव लावायचा जीव तोडन परय कला वातावरण आपलस कल आजबाजला चागल सबध जोडल घरात ग डस नातवड आली या आजीबाईच मन मातर िसनमा व टीवही सोडन कशात लागत नस सना नोकरीचया होतया घरात कामाची बाई मल साभाळणाऱया बाईनी कोणतया चका कलया ह आवजरन सनाना सागत पण सवतः नातवडाकड लकषही दत नसत सनानाही कधी आजारपण यायची नोकरीचा ताण जाणवायचा तवहा याची वागणक पणर कोरडी आपलयाला काही माहीत नाही अस वागायचया सवयपाकापासन कशातच आपणहन मदत नाही अगदी िवनती आजरव कली तर एखादाच पदाथर करणार सनन अित झालयावर एकदा िवचारल की मल लहान असताना काय जवत होती तयानी ताबडतोब उ र िदल मला ठरािवक चार पदाथर यतात मला सवयपाकाची आवड नाही फारशी गतीही नाही मातर वगवगळ पदाथर खायला आवडतात घरी नाहीतर बाहर आता तमही सगरणी असताना मी कशाला लकष घाल एकदा एका सनन ह ान आमटी करा सािगतलयावर यानी चाळीस वा ा साबार कल सगळयानी डोक याला हात लावला आज ची तबयत मातर उ म रोजच जीम िफरण सहली चाल घरात मातर कठ काय ह माहीत नाही िकवा मी ऐकल नाही ह चाल लाघवी नातवड खळायचा आगरह करीत तर याना लहान मलाशी कस बोलाव ह माहीत नाही याच आजी मलीकड गलया की जावयासाठी गोडधोड जवण करायचया सरवातीला सनाचया माहरचयानी खप लाड कल पढ या तयाचयाकडन फोनची िबल भरण अशी काम करन घऊ लागलया सवारचया लकषात आल की एष आिण आराम हच आयषय असणाऱया कत साठी आपणाकड फार वळ व शकती नाही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आपलया भारतीय ससकतीत या गो ी उघडपण बोलणही कठीण न जाणो मलगी व जावयाच िबनसायच पढ सनानी वगळी घर कली जी सन सवजातीय होती तथ या बसन रहात व अपकषाही ठवत िजथ परजातीय होती ितथ थोड नमत घत कोणीही समजसपण काही सागाव तर उ र दत नसत न बोलता तकर काढत मल परोपरीन सागायची की सप बोल गरसमज कर नको पण मलाकडही दलरकष कलयान मलही दलरकष कर लागली याना वाट लागल की सनानी तयाच कान भरल आहत मला-सनातही वाद आल पण मोकळया सवादाअभावी ह होतय हही समजत नवहत तरीही कोणी काम सािगतलच तर कणाकडन तरी करन मोकळ होत असत व आपलया कातडीला धकका लावत नसत या धोरणान सना नातवडाच हदय तयाचया बाबतीत कोरड होऊ लागल मल मातर पषकळ भरडली व आपण कतर नीट करनही ह काय चाललय ह समजनास झाल एक महण आठवली झोपललयाला जाग करता यत पण झोपच स ग घतललयाला नाही आता कोणताही माणस पिरपणर नसतो तवहा सयम सवाद व सवदनशीलता या ितरसतरीन गो ी सोपया होतात वरील उदाहरण िवनोदी असो वा गभीर असो दोनह नी कलह होतोच िकरकोळ वाटणाऱया गो ी जस कोणाला डब-बाटलया जमवायचा छद कोणाला सनचया कप ाची जाडीची िदसणयाची तलना ह पाहता हा िवषय अिजबातच सोपा नाही या पिरिसथतीतील परषाची भिमका पाह 1 नवरा व तयाची आई याच नात भाविनकदष ा सवारत जवळच नवऱयाला आईला काही सागण ह दखावणयासारख वाटत िकवा आता वाढललया वयात काय सागायच तयापकषा आपलया बायकोन अशी पिरिसथती असल ती न करकरता साभाळावी सवतः सासशी जमवन घयाव 2 िजथ सासर असतात त बऱयाच वळा समजतीच धोरण घतात व बायकोला चार शबद सागतात परसगी कटबासाठी बरीच काम सवतःहन करतात सनो शािबदक आधार दतात 3 िजथ सासबाई एक ा आहत तथ पिरिसथती िबकट होत मलाची पिरिसथती ढोलक यासारखी होत कठन थाप बसल याचा नम रहात नाही तयाला सवाद करनही बदल झाला नाही तर तयाचा आई बायकोशी सवाद कमी होतो भाविनक दरावा वाढत जातो मलगा कामािनिम

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

बाहर राहतो सजञ माणस िनदान छदात वळ काढतो (याचा अथर छद असणाऱयाना हा परश न असतो अस नाही) जयाना ह हाताळता यत नाही तो सन जवळ करतो 4 काही नवऱयाना बायकोच महणण पटत तरीही वगळ झाल तर गस साखरपासन सगळा खचर वाढल बायको नोकरीची असल तर सवयपाकापासन मदत लागल ह टनशन यत बऱयाच घरातन आईन मलाला चहा जजबी सवयपाक कर िदलला नसतो तयामळ घरकामात हा ढ असतो तयामळ बायकोशी गोड बोलन या िसथतीकड दलरकष करतो सन कसा िवचार करत (सनची भिमका) 1 सन ससाराची सव व वासतवता यात गडबत ह सरवातीला असच असाव ह समजन ससार

करत भाविवश व नवऱयाला सवर परकार सागन पाहत हशार सन नवऱयाला आकिषत करणयाच सगळ उपाय करत सवदनशील नवरा ितचयाकड ओढला जातो हळहळ भाविनक ताण िनवळतो व सयमपण गो ी माग लागतात

2 िहमतीची सन आपलया गो ी साससमोर परतयकष बसन गोडीत सागत आपलया इचछा सप माडत गो ी समोरासमोर झालयान पिरिसथती बदलत वा उलटही घडत

3 िजथ सकोच व भीती असत ितथ सवाद घडत नाही पयारयान सन भाविनक आधारासाठी माहरच कामातील सहकारी याचा आधार घत परतयकषात पिरिसथती तशीच राहत व पिरणाम तबयतीवर होतो

सासची भिमका काय असत 1 सजञ सास पिहलयापासनच सनचया कलान घत व मोकळया सवादान काय जमत व काय नाही

याची कलपना दत 2 सवतःचया लगनापासन काही गो ी ठरािवक प तीनच होतात तयात फारसा बदल झालला

आवडत नाही उदा कळधमर सोवळ ओवळ व तया सनन ऍडजसट कलयाच पािहजत 3 मी इतक वष सवयपाक घरकाम कल आता कल नाही कल तर माझी मज मी काय कराव व

काय नाही ह सनन ठरव नय तसच मी करो न करो माझी नीट दखल घयावी मान ावा आपलया सललयािशवाय नवीन बदल कर नयत (एकण पिरिसथती ताणिवरिहत सस करायची असल तर खालील उपायानी मदत होत)

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

1 सनन सरवातीला नवीन माणसाशी जमवन घताना नमर सयमी राहाव 2 नवऱयान आपलया प ीला घरातील लोकाचया कलापरमाण कळाही सागा ात तयात कमीपणा नाही तसच कायम एकतर कटबात राहायच की परसगी वगळ राहणयाची तयारी आह ह सप कराव

3 सासन सनब ल सयम दाखवावा काही नवीन गो ी िशकायला वळ ावा सवाद परमान करावा ऑडररन नाही सतत आमही काय कल ह उगाळ नय लकषात ठवाव की तयाच (सनाच) लगनात वयही जासत आह व घरा ितिरकत नोकरीतही तयाना पषकळ ताण आह िदसण सथलता कपड याबाबतीत तलना कर नय सवतः काही गो ी करन आदर िमळवावा सरवातीपासन परम िदल तरच त िमळल 4 घरातील सवर सदसयानी सणवार कळधमर पाहण या परसगी काम वाटन घयावीत तयासाठी एकतर बसन बोलाव कोणालाही गहीत धरन गरसमज टाळावत 5 घरातील व ापासन लहानापयरत कोणीही आजारी असल तर सहानभतीन सवा करावी सननीही व ाच वय तबयत लकषात घऊन रासत अपकषा ठवावी सनचया तबयतीचया तकरारीकड रागान वतागन न पाहता जमल तशी मदत करावी शािबदक भाविनक धीर ावा महणज सनला माहरन वा बाहरन सहानभतीची गरज राहणार नाही व तीही व ाच परमान करल कवळ कतर महणन नाही 6 वरील काहीच न घडता वाद होत असतील तर िवश वासातील िमतर नातवाइकाशी बोलाव सवारत उ म समपदशकाची मदत घयावी परषानी समपदशनासाठी वादावादीत िश ा दण हात उगारण करच नय कारण हाच परयोग समोरचया कतीकडन कधी ना कधी घड शकतो 7 मलीचया माहरचयानी मलीला मानिसक आधार ावा आमच घर बद ह महण नय मातर मलीला आिथकदष ा पायावर उभ राहणयास सागाव परसगी मदत करावी आपलया समाजात सवर ि याना तयातन जाव लागत ह साग नय 8 मल नी आिथकदष ा सकषम राहाव िजथ नोकरीची गरज नाही तया मल नी अस छद जोपासाव की परसगी आपलया पायावर उभ राहता यईल व आतमिवश वास कायम राहील टीवही व चका ा िपटणयात वळ घालव नय मल मोठी झाली की पाटरटाइम काम तरी कराव जयायोग मदला चालना िमळल या जगात अित िभडसतपणा व सकोच ह गण नाहीत भीड ही िभकची बहीण असत ह सतय आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

9 खप परय करन पिरिसथती बदलत नसलयास घराचया बाहर पडाव सवतःचया िजवावर राहायची तयारी ठवावी तर थोडी मदत इतराकडन िमळ शकल वरील सवर गो चा िवचार करन परय कलयास घरात आनदमय वातावरण होऊ शकत ह नककी घरातील ी सत असली तर घर सत होत गहसौखय परतयकाचया वा ाला याव महणन हा लखन परपच जया ि यानी घरात सवगर िनमारण कला तयाना सलाम जया घरी कलह आह तयाना

Best luck

- नीरजा आपटीकर डाग बनरबी कनडा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला समजन घया पलीज िसहगड रसतयावर राहत असललया एका िचमकलीन गळफास घऊन आतमहतया कलयाची बातमी नकतीच वाचली का बर या िचमकलीन सवतःला अस सपवाव जनमदातया मलाना रागवणयाचा अिधकार पण आई-वडलाना नाही का मला आठवत लहानपणी कधी माझी आई लाटण घऊन माग लागायची महणायची मलया त मला तर बर होईल हा शबदपरयोग करणाऱया आईचया मलया या शबदातही ओतपरोत परम भरलल असायच तो शबद उचचारणयाचा अिधकार िनसगारन ितलाचा बहाल कलला आह आई या शबदावर अनक किवता-लख-कथामाला गाजताहत आई-बाबाना मलाशी काही परसगी कठोर वागावच लागत परत िववकब ी वापरन मधयमागारच अनसरण ह पालकाचया लकषातच यत नाही तयामळ मलाचया भिवत ाचया खो ा कलपनाना िचकटन थोडीफार मल चकली तर काही वळस पालक िशकषक वगारतच मलाना बदम मारहाण करतात नािशकमधय शालय िव ाथयारला िशिकषकन डसटर फकन मारलयानतर घाबरन वगारतच तया िव ाथयारला झटक यऊ लागलयामळ रगणालयात दाखल कराव लागल सवर चनलवर बरिकग नयज झळकत होतया शवटी अशा अनक घटनामळ सरकारन िव ाथयारना मारहाण करणाऱया दोषी कतीला परथम एक वषारचा तरगवास व पाच हजार रपय दड दसऱयादा मारहाण कलयास 25 हजार रपय दड व तीन वषारचा तरगवास अशा िशकषची तरतद काय ात कली या काय ाला मितरमडळाची मजरी िमळालयावरच तयाची अमलबजावणी होईल परत खऱया अथारन यामळ पालकाचया िशकषकाचया - िव ाथयारचया मनोव ीत बदल होईल का आधिनक सपधचया यगात लहान मलावर योगय वळी सससकार झाल तर उ ाचा भारत महास ा होणयाच माजी रा पती डॉ ए पी ज अबदल कलाम याच सव साकार होऊ शकल महातमा गाध नी महटल होत िशकषणाला नितक मलयाची जोड नसल तर त अधःपतनास कारणीभत ठरत सान गरज नी महटलयापरमाण मल ही दवाघरची फल या फलाना नहमी सकारातमक िवचारसरणी व आदशर िदला पािहज आजची मल ही उ ाची फल उ ाचया उजजवल भारताच आधारसतभ सबल व सशकत होणयासाठी परतयक पालकानी जागरक राहायला पािहज

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जगाला परल एवढ मनषयबळ आज आपलया भारतात आह मधयतरी एका अभयासामधय ह सप झाल की सवारत तरण दश भारत आह या अथारन की जवळ जवळ 70 टकक लोकसखया यवा आह जगावर राजय करणयाची खरी ताकद आज आपलयाकड आह कारण यवक व यवत नी भरलला दश आपला आह काहीही करणयाची ताकद आज आपलयाकड आह परश न आह तो समजावन घणयाचा व दणयाचा यवकाना योगय िदशा व अचक मागरदशरन याचया बळावर िबरिटशापरमाण आपणही खऱया अथारन जगजजत होऊ शकतो

वसथापनशा तजजञ िशव खरा सागतातYou can winया धत वर यवकानो Yes I can अस आतमिवश वासान महणत पाऊल पढ टाकल पािहज तच आह तझया जीवनाचा िशलपकार हा मतर मीच घडवणार माझ जीवन अस महणत आतमसात कला पािहज हाच मतर मनात घऊन परतयक यवकान िजजञासा वाढवन खऱया अथारन जाग झाल पािहज माणस घडत नसतात घडवावी लागतात आतमिवश वास िनमारण करावा लागतो माझयातला मी जागा करत जग बदलणयासाठी आधी मी बदलायला हवा आताची यवा िपढी िबघडली आह अस महणणाऱया वगारला दाखवायला हव की आमही उ ाचा भारत घडवणार आहोत यासाठी यवक-यवत नी परथम सवतःला घडवायला हव तयासाठी तयानी शरीर व मनाचया सबलतकड जासतीत जासत लकष िदल पािहज रोज ायाम कला पािहज सवामी िववकानद महणायच माझया िपरय िमतरानो रोज मदानावर जा खळ खळा वासरासारख हदडा ायाम करा जवहा तमही सबल व सशकत वहाल तवहा तमहाला परतयक गो चागलया परकार कळ शकल महणन आपल शरीर कमावणयासाठी रोज ायाम करण आवश यक आह िकशोरवयीन मल िनदरानाश रकतदाब मानिसक ाध नी गरसत झालली िदसत आहत वाढती सपधार चगळवाद नीितमलयाचा ऱहास घरातील वाद भय चचलता िनक आहार सपधारतमक वातावरण परीकषत कमी गण अिनचछन लादलला अभयासकरम यामळ मल नराश यकड जाऊ लागली आहत जानवारी 2010 चया पिहलयाच मिहनयात एकण 66 िव ाथयारनी आतमहतया कलया याच परमख कारण मलाची दबरल मन हच होय महणन मलाचया मानिसक सबलता व िनमरलतसाठी धयानधारणा ही आवश यक गो आह आनापानसती ह तयातील एक शासरोकत धयान श वासाचया साहाययान मनाची एकागरता व िनमरलता सबलता वाढत भय कमी होत चचलता दर होत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

मलाची आकलनकषमता वाढन जीवनात नितकता यत 2500 वषारपव गौतम ब ानी या साधनचा शोध लावला प गरजी शरी सतयनारायण गोएकाज नी 1969 मधय ही भारतातन ल झालली साधना परत भारतात आणली सपणर साधना श वासाशी सबिधत असलयामळ कठलयाही जातीचा वणारचा पथाचा दशाचा िव ाथ -िव ािथनी ही साधना करन आपल मन सबल व िनमरल करन ताणतणावमकत जीवन जग शकतो माणसाचा मद हा एका सकदात 800 हन अिधक गो ची न द घऊ शकतो तो 70 त 75 वष न थकता सतत काम कर शकतो तयात फार मोठी ऊजार असत ती जागिवणयासाठी आज खऱया अथारन गरज आह थॉमस एिडसन चार वषारचा असताना तयाला शाळतन परत पाठवल तयाचया िखशात िशकषकान िच ी टाकली होती तमचा टॉमी िशकषणात फार माग आह तो िशक शकणार नाही याच थॉमस एिडसनन आपली अतिरक मनोऊजार जागवन िवजचा िदवा तयार करन जगाला परकाशमान कल तयाआधी हजारावर अिधक तयाच परयोग फसल पण तो खचला नाही सगळा हा मानिसक परव ीचाच पिरणाम अबराहम िलकनन आपलया मलाचया मखयाधयापकाला िलिहललया पतरात मलाला समाजात कस वागायच व िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकवणयाची िवनती कली होती याच सामािजक िशकषणाची आज आपलया मलाना गरज आह आपण आपलया मलावर नसत अपकषाच ओझ लादतो िबचारी मल पार थकन जातात तयातन ती चकीचा मागर पतकरतात िचतरपटावर आतमहतयच खापर फोडन पालकवगर मोकळा होतो तीन तासात िसनमा आपलया मलाचया भावनाना हात घालतो मग जनमापासन आपलया बरोबर असणाऱया सवतःचया मलाचया भावना आपण का ओळख शकत नाही हा परश न पालकानी सवतःला िवचारला पािहज िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकणयासाठी मन सबल करणयासाठी खऱया अथारन तणावमकतीसाठी धयान महणज एक सवणरसधीच होय महणन पालकानो मल चकली-आपला अपकषाभग झाला तर तयाना जरर रागवा पण परमान (अतमरनात ओतपरोत परम भरलल अस ा) रागवलयानतर तवढच परमान तयाला जवळही घया िनिश चतच तयाना तमचा आदर वाटल या जगात तीन सदर िकरयापद आहत - परम करण मदत करण व सवा करण या तीन ईश वरी िकरयापदाना रोजचया जीवनात सथान दऊन आपल कटब आनदी व सखी बनवा आपलया

मलाना समजन घया व उ त समाज घडवा - द ा कोिहनकर (पाटील) पण

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला सवाततरय हव

वयसकर माणसानी शात बसन घडत असल त पाहाव आपल मत न दव नय वहारात फार लकष दऊ नय अस तरण िपढीला वाटत उलट आमच काळयाच पाढर अनभवान झाल आहत तया अनभवाचा तरण िपढीन फायदा करन घयावा अस जय ाना वाटत

जय नागिरकाच क कॉलज कट ाइतकच सवरमानय बनल आहत अगदी पारावर जमत नसली तरी वयसक मडळी कठ ना कठ एकतर जमतात कधी परष-परष कधी बायका-बायका तर काही िठकाणी जय नागिरकाचया जो ा एकतर यतात गपपाच िवषय सगळया कट ावर सामाईकच पनशनवाढ महागाई तरण िपढीच आपलयाला न मानवणार वागण कमी होत असलला िजवहाळा इतयादी इतयादी या सगळयात एक महततवाचा म ा नहमी चचत असतो मलगा सन नातवड आपापलया परीन व ाना गपप राहणयास सचवत असतात अन व ाना त मानय नसत एका कट ावर हाच िवषय रगला होता

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

एक आजोबा सागत होत मी मलाला फड बचत याबाबत सागायला गलो तर तो महणतो तमचया वळी वगळ होत आता सगळी गिणत बदलली आहत तमही यात लकष घाल नका त तणतणत सागत होत अर वगळ काय होत दोन मल तयाची िशकषण प-पाहण सगळा परपच चालवन आज मी एवढी िशललक ठवलीच आह ना आजकालचया मलाना आिण सनाना नसत पस उधळायला हवत मो ाच अिजबात ऐकायला नको तर काय अस महणत तयाचया प ीनही सर धरला मलग तसच सनाही तशाच अहो नातवडही आपलयाला बोलतात काल दपारी मला दोनची मािलका बघायची होती ब ाला महटल तझा तो ाण- ाण िसनमा बद कर मल वाईट ससकार होतात तयातन मी अस महणताच बटीन गळा काढला अन मग सनबाई महणाली आता दवाच िसनम दाखवन गळाच गणपती का बनवायच मलाना तयाना आताचया जगात जगायच आह तर जगात काय चालत त कळलच पािहज माझी मािलका बघायची राहन गली

तयावर दसऱया काक महणालया मला तर फार राग यतो घरात ह करा त कर नकाचा जप नको महणन मी दवळात जात तर तही तयाना पटत नाही दवळात रोज फरशीवर बसन साध आखडल तर कोण िनसतरणार अस सनबाई िवचारत माझ एक वळ ठीक आह पण यानाही सवाततरय नाही कशाच वय झाल महणज आमची मन का मली आहत वषारनवषारची िवचार करणयाची प त का बदलणार आह आमचया िपढीच तर फारच हाल झाल पव विडलधाऱयाचया मान-मयारदा साभाळायचया महणन आमही सवतला मरड घातली अन आता जीवन वयोमानानसार परावलबी झाल महणन मला-नातवडाचया पढही माघार घयावी लागत कधी-कधी मला वाटत जय नागिरकानी सवाततरयाची चळवळ उभारायला हवी

तयाचया या वाक यावर कट ावर खसखस िपकली हसणयाला वरवर िनिम िमळाल तरी परतयकाचया हदयात एक बारीक कळ उमटन गली आपलयालाही सवाततरय नाही ही भावना परतयकाचया मनात उफाळन गली जय नागिरक याबाबत काय करतील त करोत पण जयाचया घरात वयसक मडळी आहत तयानी मातर याबाबत जरर िवचार करायला हवा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

डाएट िटपस अधनमधन पण कस कवहा आिण काय खाव शक य असल िततकी मधलया खाणयाची वळ साभाळावी मखय जवणानतर कमीत कमी दीड

त दोन तास जाऊ ावत जवणानतर लगच लहर आली महणन खाऊ नय खाणयाच परमाण कमी कराव महणज जर तमही कठलाही पदाथर एक वाटी खाणार असाल तर अध वाटी खावा

वजनावर िनयतरण ठवणयासाठी तमही काय खाता यापकषाही िकती खाता याला महततव आह एखादा पदाथर पणर सोडन िदला तर काही जणाना नराश यही यत पण परमाण कमी ठवलत तर तमही तो पदाथर खाणयाचा आनद कठलाही मानिसक दबाव न ठवता लट शकता यापढ ऑिफसमधय भजी िकवा बटाटवडा मागवताना हा िनयम लकषात ठवा सवयीन ह नककी शक य होत

मधलया वळचया खाणयामधय िपणयाचया पदाथारचास ा समावश करा महणज कॉफी सरबत िकवा चहा हा खाणयाचया पदाथारबरोबर न घता वगळा पदाथर महणन घयावा तयाबरोबर शक यतो काही खाऊ नय

टीवहीसमोर बसन खायच टाळाव तस करताना आपण नककीच जररीपकषा जासत खातो लहान मलामधलया वाढतया वजनाचया परमाणाकड बघता तयानास ा तस कर दऊ नय

मधलया वळचया खाणयाच पदाथर बदला परय ान ह शक य आह गिहण नी घरात तळलल पदाथर (मखयतः बाहरन आणलल) न ठवण चागल घरी असल की दपारचया टीवही बघणयाचया वळत खालल जातात

तयाऐवजी शगदाण सकामवा (न खारवलला) घरी बनवलली सरबत तल कमी असलल पोह मरमर ला ा ला ाचया िपठीपासन कलल पदाथर र ाच पदाथर वगर चागल फकत खायचया परमाणाकड लकष ठवा कवळ िजभचया चवीसाठी खाणयाच टाळा

शवटी माणस हा सवयीचा गलाम असतो तमही जशी सवय लावाल तशी तमची जीभ तमच ऐकल नहमी बटा ाच वफसर खाणाऱया माणसालास ा वरील पदाथर खाणयाची सवय लावता यऊ शकत आिण ती लावावीच जर डायबिटस हाय बलड परशर वाढलला कोलसटरॉल यासारखया घातक आजाराना बळी पडायच नसल तर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व काचया दाही िदशा ासोपचाराची नयारी दिनया

lsquo दमाrsquo हा सनाचा िवकार आह ह आपणास सहजगतया उमगत पण सतत दमलयासारख वाटत ह lsquoचकीचया सनामळrsquo अस शकल ह आपलया लकषात यण जरा कठीण आह lsquoसपािडलायटीसrsquo िकवा lsquoिसलप िडसकrsquoमळ मान पाठ दखत ह आपणास माहीत असत पण ासाचा आकतीबध िबघडलयामळही अस होऊ शकत अस कोणी आपणास सािगतल तर त खर वाटणार नाही मनोिवकत मळ नराशय व नाहक िचता िनमारण होतात ह आपण वाचलल असत पण सनततर िबघडलयानही त िनमारण होऊ शकतात ह आपलया गावीही नसत पण अनक ाधी िवकार ह चकीचया सनामळ िनमारण होतात अस धयानात यऊ लागल आह व महणनच lsquo ासोपचारrsquo ह नवीन ततर झपाटय़ान िवकिसत होऊ लागल आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

इितहास वासतिवक पाहता lsquo ासाrsquoच अननयसाधारण महततव भारतीय दशरनानी िवशषत योगान फार पव च जाणल होत अस महटलयास त वावग ठरणार नाही िकबहना ास व तयाच िनयतरण (पराणायाम) हा शरीर व मन याना जोडणारा lsquoसतrsquo आह अशीच पवरसर ची धारणा होती व महणन lsquo सनश ीrsquoला अननयसाधारण महततव होत शरीराचया िविवध िकरयापकी काह वर आपल lsquoऐिचछकrsquo िनयतरण असत तर काही आपोआप घडतात (Reflex Involuntary of Au-tonomous ) हात हलवन चहाचा कप उचलण ऐिचछक (Voluntary ) तर हदयसपदन आपोआप (Involuntary ) पण lsquo ासrsquo ही सवरसाधारणपण एकच अशी िकरया आह की जी एकाच वळी ऐिचछक िनयतरणाखाली अस शकत (जस आपण जलद सन कर शकतो वा इचछपरमाण सथ दीघर सन कर शकतो) वा जो पणरपण परितिकषत अस शकत (जस आपण घाबरलयास सन आपोआप जलद होत व धयानास बसलयास सन आपोआप सथ व खोल होत)

सनाचया या खािसयतमळच योगशा ज एक सवरतक lsquoशरीर-मनोव कrsquo Body mind Medicine आह त पराणायामाचया माधयमातन उतक सनोपचार साधत व मनावर िनयतरण आण पाहत अनय परितिकष िकरया या पणरत आपलया ऐिचछक िनयतरणाचया बाहर असतात पण

सन हीच एक िकरया इचछावत व अिनचछावत अशा दोनही मजजाससथाचया िनयतरणाखाली असत व महणन तया माधयमातन सपणर lsquoमदवर िनयतरण आणणयाचा मानवान परय कला आह योगी हदयगती कमी-जासत कर शकतात वा lsquoभकrsquo ताबयात ठव शकतात तयाच हच रहसय आह मन आिण शरीर तसच ास-शरीर आिण मन याचा हा सबध जसजसा दगोचचर होऊ लागला आह तसतस चकीचया सनाच िविवध दषपिरणाम सप होऊ लागल आहत व महणनच या िवषयातल तजजञ आज आपणास सनपरिकरया (िवशष करन उचछवास) परत िशकणयास सागतात शा ीय बठक अगदी छोटय़ा बाळामधय आपलयाला उरो सन (Chest berathing ) आिण उदर सन (Abdominal berathing ) अशा दोनही िकरया सहजपण व तालब रीतया चालललया िदसतात पण आपण हळहळ या दोह तील ताल िवसरत जातो तसच परामखयान उरो सन व तही उधरव उरो सन (Upperchest Brcathina ) करीत राहतो साहिजकच

सनाचया lsquoउथळrsquo पातळीवरच राहतो व या अशा दीघरकालीक चकीचया सनामळ अनक िबघाडाना उदा सततची दमणक डोकदखी- मानदखी- पाठदखी ताणतणाव नाहक िचतागरसतता इ इ जनम दतो अस या िवषयातल तजजञ सागतात ताण वाढला की माणस अिधकािधक उरो सन करतो असही आढळन आल आह या सवर गो मळ शरीरातील

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

काबरनडाय ऑकसाइड वाय हा अिधक परमाणात बाहर फकला जातो तयाच रकतातील परमाण कमी झालयान रकत अिधक अलकलाइन होत रकताची आमलता कमी झालयान Bohr effect मळ िहमोगलोबीनपासन ऑिकसजन सटन पश ना उपलबध होणयाचया िकरयत अडथळा होतो तसच रकतवािहनया आकिचत होऊन िविवध अवयवाना व पश ना होणारा रकतपरवठाही कमी होतो याचा अिधक पिरणाम ऑिकसजन व गलकोज वर अितिरकत परमाणात अवलबन असणाऱया मदवर होतो व तयाच कायर िबघडत या सवर दषपिरणामाना `Brain Fog अस सबोधणयात यत या धकयान गरसत मदमळ आपली सवदनशीलता कमी होत lsquoमडrsquo सतत िबघडत राहतो व पिरघ मजजाससथा (Peripheral Nervous system ) अितसवदनशील होऊन सतत मगया यण दखण अशा तकरारी िनमारण होतात ाय लवकर दमतात पोटाचया ायवर पिरणाम झालयान वारवार शौचाची भावना होत (Irritable Bowel syndrome ) एखा ा िविश अ घटकाची अ लज वाढीस लागत व सनाचया ायवर अितिरकत ताण आलयान मान खाद व वरची पाठ दख लागत अस या िवषयातल तजजञ सागतात काही वळा या Brain Fog च पयरवसन घबराटीत (Panic attacks ) िकवा फोिबयातही होताना िदसत ह सवर टाळावयाच असल तर आपलया सनाचया गणव त बदल घडवन आणावयास हवा अस ह तजजञ सागतात चकीचया सनामळ िनमारण होणाऱया या सवर शरीरमनाचया िबघाडाना सन अकतीबधातील िबघाड Breathing Pattern Disorders ( BPD ) अस सबोधणयात यतो नमक काय करावयास हव

सन सधारणयाचा एक उ म उपाय महणज lsquoपराणायामrsquo ततर िशकण (अथारत योगय सन हा पराणायामाचा फकत एक आयाम आह ह यथ परकषारन धयानात घयाव) या ितिरकत शरीरातील िविवध भागाच अवयवाच िशिथलीकरण करन ासावर लकष किदरत करन सन सधारणयाची अनकिवध ततर आज उपलबध आहत तजजञाचया मागरदशरनाखाली व आपापलया परकतीनसार व आवडीनसार आपण याचा अवलब कर शकतो पराणायाम पराणायाम महणज काही मयारिदत अथारन िनयितरत ासोचछवास जाणीवपवरक

ासोचछवासाची परिकरया बदलण महणज पराणायाम योगाचया भाषत ास आत घणयाचया िकरयला परक उचछवासाचया िकरयला रचक तर दोह चया मधय खास थाबिवणयाचया परिकरयला कभक महणतात या परक रचकाचया तालावर िनयतरण आणन आपण ासोचछवास जया नाकपडय़ातन करतो तयाचया बदलावर िनयतरण आणन (उजवी डावी िकवा दोनही नाकपडय़ा) पराणायाम साधता यतो थोडकयात अितशय शा ोकत प तीन आपण पराणायामाचया रपान

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सन परिशकषण घऊन सन सधार शकतो अथारत या सजञा यथ ासोचछवासाचया भाषत समजािवलया असलया तरी स म अथारन तयाचा अितम सबध पराणशकतीशी महणज चतनय शकतीशी व पराणमय कोशाशी आह ह धयानात ठवण महततवाच) सन परिशकषण चकीची सन प ती आपलया इतकी अगवळणी पडलली असत की ती िवसरन योगय प त िशकणयासही िकतयक वळा सहा-सहा मिहन लाग शकतात यात मखय भर हा पणर उचछवासावर असतो तसच सनाच मखय तसच परक ाय िशिथलीकरणावर व lsquo सनभानrsquo आणणयावरही भर िदला जातो अशीच एक साधी-सोपी प त वर चौकटीत िदली आह lsquoसास की जररत ह िजदगी क िलयrsquo अस एका गाजललया िहदी गाणयात महटल आह त िकती खर आह व तया द ीन ासोपचाराच महततव एवहाना वाचकाचया धयानात आल असलच

सन ायाम हात असललया एखा ा खच वर आरामात बसा आपल हात खच चया हातावर सहजपण

िवसाव ा कोपरान बाहवर हलकासा दाब ा यामळ ासोचछवास करताना मानच वा खा ाच

ाय तमही साहिजकच वापर शकणार नाही नहमीपरमाण ास घतलयावर ओठ अलगद िवलग करा आिण हळवारपण त डान उचछवास करा ओठ परत बद करा कषणभर थाबा आिण सावकाश ास आत घया उचछवास पणर व दीघर झाला की ास आपोआपच खोल व पणर घतला जातो उचछवास ासापकषा दीघर असण आवशयक (व योगयही) असत ह सकाळसधयाकाळ वीस-वीस वळा करा सरवातीस योगय मागरदशरनाखाली व अगदी घडय़ाळ लावन हा सन अभयास करावा हळहळ त सहज साधल जाईल

- डॉ उलहास कोलहटकर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव - २००९

माय मराठी स थन ग यावषीरची िदवाळी िटटवाळा यथील rsquoमकताrsquo या लहान मली या अनाथ मास भट दऊन तथील लहानगया यासोबत िदवाळी साजरा कली याची ही काही कषणिचतर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हसवणक

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

httphindi-marathi-jokesblogspotcom

शरयावली

सपदिकय मडळ

१) शरी सागर राजणकर सपादक

२) शरी अवधत कामत सदसय

मािसकाची माडणी व िडझाईन

शरी िवजय जोशी

आवाहन

आपलयाकडील लख किवता editoremasikmaimarathiorg या ईमल आयडीवर

पाठवा ात आपल लख किवता ई कोणतयाही सवरपात (ऊ jpg pdf manu-

script ) चालतील िनवडलल लख ईमािसकात परकािशत कल जातील शकय झालयास

लखासोबत आपल छायािचतर पाठवाव तसच आपल सपकर करमाक ईमल कळवावत

Disclaimer

ईमािसकातील लख व तयातील माडलली मत ही तया लखकाची वयिकतक असन ससथा

तयास दजोरा दणार नाही

ईमािसक ह मोफत िवतरणाकिरता आह

ससथबाबत अिधक मािहती किरता wwwmaimarathiorg यथ अवशय भत ा

धनयवाद

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िव िव धा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

कॉलज कमपसमधय कवळ धमाल मसती करणयाऐवजी तया तरणानी एका खडगावाचा रसता धरला गावातील आिदवास सोबत एकरप होत तयाना सवतचया पायावर उभ

करणयाचा सकलपच िव ाथयारनी कला सवचछतागह आरोगय उपिजिवकसाठी रोजगार मागरदशरनशती ततरजञान िशकषणाची वसथा असा एकक टपपा पणर करीत सहा वषारत तया गावाचा चहराच बदलन टाकला आपल किरअर घडवतानाच दशाचया िवकासात खारीचा वाटा उचलणारी ही धययवडी तरण मडळी आहत चचरगटचया कसी कॉलजची

रा ीय सवा योजना (एनएसएस) उपकरमातन कवळ परीकषचया माकारसाठी समाजसवा करणयाऐवजी इतराचया चह-यावरील हासयातन समाधानाच १०० टकक माकर िमळवणार ह उदाहरण आदशरवत असच आह याच योगदानाब ल कॉलजची िव ाथीन असललया जहारा शख आिण परा डॉ सतीश कोलत याना सवाततरयिदनी मबई िव ापीठाकडन िवशष परसकरान सनमािनत करणयात यईल तवहा कॉलजसह तया गावाचाही उर अिभमानान भरन आलला असल

सफाळयापासन अदाज ४ िकमी अतरावर असलल करवाळ ह हजार लोकवसती गाव सवततर भारतात िवकासापासन िकतीतर मल दर असलली करवल पाडा भागाडी पाडा राजन पाडा पाटील पाडा वाळतल ह गावातील पाड २००४ मधय कसी कॉलजमधील एनएसएसच िव ाथ आपलया कोलत सरासोबत या गावात टरिनग कमपसाठी पोहोचल आिण तयानतर तया गावचच होऊन गल आमही मबईतील समसयाबाबत नहमीच तावातावान बोलतो पण अडचणी काय असतात ह मी पिहलयादा तया गावात पािहलया दोन वळचया अ ासाठी झगडणारी िचमरडी मल साधया सवचछतागहाची नसलली वसथा रोजचया जगणयासाठीची धडपड ह पािहलयानतर आमही सवारनीच या गावचा कायापालट करणयाचा सकलप कला आवहान मोठ होत पण तयासाठी मानिसक तयारीही कली होती गली सहा वष करवाळशी भाविनक नात िनमारण

आिण गावाच नशीब पालटल

झालला शरद श ी सागत होता

िवकासाचया नावावर अगोदर अनकदा फसवल गललया गावातील लोकाचा िव ास िजकण हच सवारत मोठ आवहान होत सवतचया िखशातील एनएसएसमधन िमळणार पस एकतर जमवत सवचछतागहाच काम हाती घतल घरी कधी झाड हातात िव ाथ हातात फावडा कदळ घऊन साथी हात बढाना महणत कामात जपल तयानतर सर झाला िवकासकामाचा सपाटा आिदवास ना फळ भाजया याच बी वाटप करन लागवडीसदभारत मागरदशरन गावातील मिहलाना कागदाचया िपश ापासन त सणासदीला लागणार सामान बनवणयाच परिशकषण मोतीिबद िकवा कनसरची पराथिमक लकषण जाणवणा-या गावक-याची मनधरणी करन मबईत तयाचयावर यशसवी उपचार िव ाथयारना िशकषणाची गोडी लागावी यासाठी परय आता गावाचा बराचसा चहरा या िव ाथयारनी बदलन टाकला आह आमच काम इथच सपलल नाही या सपणर गावाला सवतचया पायावर उभ कलयानतरच आमच िमशन िवहलज डवहलपमणट यशसवी होईल आिण तयानतरच आमही पढचा िवचार कर िव ाथयारनी सवतचया िखशातन पस काढन गावात दोन िशलाई मिशन घऊन िदलया आहत तयातन बनणा-या कापडी िपश ा कागदी िपश ा कॉलजच िव ाथीचर काय आमच पराधयापकही आनदान घतात यातन अनक घराना रोजगार िमळाला आह यवा जागर परसकारातील पस पॉकटमनी यातन िव ाथयारनी या उपकरमासाठी पस उभ कल पण काम कठही थाब िदल नाही या समाजसवतन आमचया िव ाथयारचया चहऱयावर िदसणार समाधान माझयासाठी खप मोलाच आह अस कॉलजमधय एनएसएस समनवय डॉ कोलत यानी सािगतल कॉलजचया सहकायारिशवाय ह सार शकय नसलयाचा उललखही कोलत आवजरन करतात दशाचया िवकासात आपण खारीच वाटा उचलतोय याच या सवर िव ाथयारचया चह-यावर िदसणार समाधान एनएसएसचया माकारचया िकतयकपटीन अिधक आह टीम वकर मळच

करवाळ गावातील आिदवास सोबत काम करताना आयषयाकड बघणयाचा नवा द ीकोन िमळाला कसीचया एका एनएसएस यिनटन जो परय कला तयाचप तीन परतयक कॉलजन आपापलया परीन असा एखादा उपकरम हाती घतलयास कोणतयाही सरकारी मदतीिशवाय गरामीण भागाचा कायापालट करण शकय आह - परवीण मळय

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दहरी कातरी आउटसोिसगची गलया बधवारी भारतीय आयटी उ ोगात अचानक हलचल झाली राग हतबलता अगितकता अशा सिमशर भावना कत कलया जाऊ लागलया पवीचयार अमिरकन अधयकषाचया िनवडणकामधय आऊटसोिसरग या िवषयी आवाज उठला होता पण िनवडणका सपताच हा िवषयही थाबला होता तयाचमळ भारतीय कमपयटर उ ोगातील काळजीच वातावरण िनवल होत आता १०० पकी ३७ िसनटचया िनवडणका नोवहबरमधय यऊ घातलया आहत तयामळ अमिरकन राजकारणी परत एकदा आम आदमीचया िजवहाळयाचया िवषयाचया शोधात होत अमिरकतील सधयाचया आिथकर पिरिसथतीत वाढतया बकारीत अडकललया आम आदमीचया सवारत जवळची टाळया िमळवणारी घोषणा महणज आता आमही आऊटसोिसरग होऊ दणार नाही हमखास मत िमळवणाऱया अशा घोषणा जगातील कठलया राजकारणयाला मोह पाडणार नाहीत

भारतातील आयटी उ ोग भारतातील आयटी उ ोग आज ६० िबलीयन डॉलसरचयावर गला आह आजही तो वषारला २० त २२ टकक इतका वाढतो आह अथारत हा आकडा मोठा वाटत असला तरीही तो जागितक आयटी उ ोगाचया कवळ ५ टकक स ा नाही तयामळ जागितक राजकारणावर परभाव करणयाची कषमता अजनही या भारतीय उ ोगात नाही नसकॉमचया अदाजापरमाण २०२० पयरत हा भारतीय उ ोग कदािचत आजचया ४ पट मोठा महणज २२५ िबलीयन डॉलसरपयरत पोहोच शकल आजचया भारतीय आयटी उ ोगाचया ६० टककयापयरतचा वाटा एक ा अमिरकन बाजारपठतन यतो महणजच २०२० पयरत अमिरकतन भारतीय आयटी उ ोगाला १५० िबलीयन डॉलसरपयरत धदा िमळण आवशयक आह अमिरकन अधयकषाचया गलया २-३ मिहनयाचया वकत ामळ महणनच भारतीय उ ोगात थोड िनराशच व भीतीच वातावरण आह अथारत ही भीती आह ती उ ोगात होणाऱया वाढीची पण तयाहनही राग आह तो जया अमिरकन आजपयरत जगाला जागितकीकरणाच खलया बाजारपठच अथरकारण िशकवल तीच अमिरका आता सवत मातर तया िशकवणीचया बरोबर उलट कती करताना िदसत आह अमिरकचया दटपपीपणाचा राग बऱयाच भारतीय िवचारवताना आला आह भारतान मातर अमिरकन उ ोग तयाची उतपादन या सवारना भारतीय बाजारपठ उघडी करन ायची अगदी तयाचा भारतीय उ ोगाना तरास झाला तरीही आिण अमिरका सवत मातर अमिरकन कपनयाना कायद करन भारतात धदा पाठवणयापासन रोखणार भारतीयाच िवहसा भरपर महाग करणार व सवतचया अथरकारणातील खलपणा सपवन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सरकषण िभती उभया करणार गलया काही मिहनयात अमिरकतील िबकट आिथकर पिरिसथतीमळ काही मोठ अमिरकन उ ोग आपलया आयटीमधील गतवणकीला कातरी लावत आहत तयामळ २०१०-११ या वषारतच भारतीय आयटी उ ोगाचया वाढीवर लकषणीय पिरणाम िदसणार आह दबळा होत जाणारा डॉलर ही आणखी एक मोठी काळजी आह अशा पिरिसथतीत अमिरकन सरकारन आऊटसोिसरग िवर खरोखरच कायदा आणला िकवा आऊटसोिसरग करणाऱया कपनयाना करसवलती न दणयाचा धाक ह सरकार घाल लागल तर भारतीय आयटी उ ोगावर याचा नककीच वाईट पिरणाम होईल

ओबामा काय महणाल गलया बधवारचया िनवडणक सभमधय ओबामानी अमिरकतील बरोजगारीब ल िचता कत करताना अमिरकन उ ोजकाना धमकी वजा इशारा िदला सधयाचया अमिरकन आिथकर पिरिसथतीवर मलमप ी करणयासाठी अमिरकन सरकार ३५० िबलीयन डॉलसरचा एक पलन पढ रटणयाचा परय करीत आह तयामधय साधारण २०० िबलीयन डॉलसर करसवलतीचया रपात अमिरकन उ ोगाला दणयाचाही िवचार आह या करसवलती उ ोगाना ह ा असतील तर उ ोगानी रोजगार िनिमत करण आवशयक आह अस ओबामाच महणण आह ही रोजगार िनिमत करणयासाठी अमिरकन उ ोगानी नवीन पलटसमधय गतवणक करावी व अशा नवीन पलटसमधय नवीन रोजगार उपलबध करावा अशी अपकषा आह पण जर ह उ ोग आपलयाजवळील काम अमिरकन लोकाना न दता अमिरकबाहर पाठवत असतील तर तयाना या २०० िबलीयन डॉलसर कर सवलतीचा फायदा दणार नाही अशी घोषणा ओबामानी कली

मळात आऊटसोिसरगची सरवात झाली ती अमिरकन कपनयाना जासत नफा िमळावा महणन जया कामाला अमिरकत १०० डॉलर खचर होतो तच काम भारतातन िकवा चीनमधन ४० त ५० डॉलसरमधय करन िमळत असल तर तयामळ अमिरकन कपनयाचाच नफा वाढत होता व तयामळ वाचललया नफयाची गतवणक अमिरकन कपनया नवीन उ ोगात करत होतया पण गलया २ वषारत अमिरकन आिथकर ससथातील सकटामळ बाजारपठतील गतवणक योगय पसाच कमी झाला

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व तयाची झळ एक एक करत सवरच उ ोगाना बसली बद होणार उ ोगधद व तयाना सावर न शकणारी अशकत झालली आिथकर बाजारपठ अशा दहरी कातरीत अमिरका सापडली बरोजगारीच परमाण कधी नवह त २ आकडी सखयपयरत फगल िवशषत मधयमवगीयारत बरोजगारी वाढली व तयानी चढवललया आवाजाकड अमिरकन राजकारणी लोकाना लकष ावच लागल काही दशकापवीर जपानी मोटारगा ानी अमिरकन बाजारपठ काबीज करायला सरवात कलयावर तयाचा पिरणाम अमिरकन कार उ ोगावर झाला पण तयावळी बरोजगार होणाऱयामधय कामगाराची सखया जासत होती आता पाढरपशा लोकाचया नोकऱया भारतात जाऊ लागलयावर तयाचा आवाज खास करन िनवडणकाचया काळात अमिरकन राजकारणयाना ऐकावाच लागला या सवारचा पिरणाम महणन अमिरकन अधयकषाना आपलया डमोकरटीक पकषाला मत िमळवणयासाठी आऊटसोिसरगब ल अशी वकत करावी लागली

अमिरकत व भारतात काही लोकानी रा ाधयकषाचया या घोषणचा वगळा अथर लावला आह तयाचया मत रा ाधयकषाचया घोषणचा भारतात होणाऱया आऊटसोिसरगवर काहीच पिरणाम होणार नाही कारण करसवलतीचा नकार कवळ अमिरकन बहरा ीय कपनयासाठीच आह गलया िकतयक वषारत िसटीबक जी इ सारखया मो ा अमिरकन कपनयानी आपलया उ ोगाच जाळ जगातील ७० त ८० दशात पसरवल आज अमिरकन कर काय ापरमाण अशा अमिरकन कपनयानी बाहरचया दशात कमवललया फाय ावर तयाना अमिरकत टकस भरावा लागत नाही अशा बऱयाच अमिरकन उ ोगानी परदशात (जयामधय भारतही आह) उ ोग बाधन आपल नफयाच परमाण वाढवल पण हा पसा अमिरकत परत न आणलयामळ तयाना अमिरकत कर भरावा लागला नाही व महणनच या कपनयानी अमिरकऐवजी अनय दशात रोजगार िनिमत कली यावर उपाय महणन अशा कपनयाना करसवलती नाकारणयाची घोषणा झाली असलयाचा शोध काही िवचारवतानी माडला आह भारतीय आयटी उ ोगाला यामळ नकसान न होता फायदाच होईल असही काह ना वाटत कारण करसवलत न िमळणयाचया भीतीन जर आयबीएमन आपला भारतातील आयटी उ ोग कमी कला तर त काम भारतीय आयटी कपनयाना िमळ शकल याउलट काही भारतीय आयटी कपनयानी आता आमहीच अमिरकत जाऊन तथ रोजगारिनिमत करतो महणज राजा आमचयावर महरबान राहील अशा घोषणा करणयास सरवात कली आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

परतयकषात काय होऊ शकल आज अमिरकतील राजकारणयासमोर ढासळणारी िकवा न सावरणारी अथर वसथा इराक-अफगाण य ावर होणारा वारमाप खचर व लोककषोभ सतत वाढणारी बरोजगारी व तयामळ वाढणारी गिरबी अस पर उभ आहत या सवारवर मात करणयाचा जालीम उपाय कोणाकडच नाही नोवहबरमधय िनवडणका समोर उभया आहत िसनटचया जागा िजकलया नाहीत तर रा ाधयकषाचा पकष िसनटमधय अलपमतात जाईल व तयामळ रा ाधयकषाना आपलया योजना पढ रटायला व अमिरकवर राजय करायला जड जाईल िनवडणका िजकणयासाठी लोककषोभ िनवडण अतयत जरर असत व त कमीत कमी वळात साधय करायच असल तर गललया ८४ लकष नोकऱया तमहाला परत िमळवन दतो यापकषा परभावी घोषणा कोणतीच होणार नाही अमिरकचया अधयकषानी याच िवचारान अशी घोषणा कली ओटायो या राजयातही िनवडणका आहत तथील राजय सरकारन सरकारी उ ोगाना आऊटसोिसरगवर बदी घालणयाचा कायदाच पास कला

भारताचया द ीन ओटायो ह ५० पकी एक राजयच असल व तया राजयातन भारतीय आयटी कपनया जासत वसाय करत नसलया तरी अशा काय ामळ आपलयाला पाढरपशा वगारची मत िमळतील अशी भावना इतर राजय सरकाराची झाली तर ही राजयही यतया १ मिहनयात अस कायद करतील ५० पकी २० राजयानी जरी अस कायद आणल तरी तयाचा पिरणाम भारतीय आयटी उ ोगावर होईल ददवारन अशा काय ामळ अमिरकन बरोजगाराचया सखयत फारसा फरक पडणार नाही पण स ाधारी पकषाला मत िमळणयास मातर तयाचा फायदा होईल भारतीय आयटी उ ोगान अशा काय ाकड एक सधी महणन पाहण गरजच आह आजपयरत भारतीय आयटी उ ोग हा अमिरकन बाजारपठवर पणरत अवलबन होता पण एककाळी ८४ टकक उ ोग हा अमिरकतन यत होता तयाचा वाटा आता ६० टककयावर आला आह याचाच अथर भारतीय उ ोग जगातील अनय दशातील बाजारपठतही परवश कर लागला आह गलया २-३ ितमाहीतल आयटी कपनयाच जाहीर झालल आकड हच दशरवतात आखाती दशातन यणारी मागणी सतत वाढत आह आज याच दशाकड भरपर पटरो डॉलसर आहत व नवीन अरब िपढीला मािहती ततरजञानाच महततवही पटल आह तयामळच आखाती दशात भरपर सधी उपलबध आहत भारतीय कपनया आज आिफरका व लटीन अमिरका ाही खडाकड पाहत आहत बराझील िचली द आिफरका नायजिरया घाना किनया अशा ५० दशामधय आज भारतीय आयटी कपनया पोहोचत आहत सधयाचया जागितक आिथकर मदीची झळ या दशाना फारशी लागलली नाही व तयामळच

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

या दशाचया अथर वसथा झपा ान सधारणयाचया मागारवर आहत

आजपयरत भारतीय आयटी कपनयानी िमळवलला अमिरकतील अनभव या दशाचया बाजारपठत वापरला तर तयाचा फायदा तया दशाना व भारतीय आयटी कपनया या दोघानाही होईल पवकर ड चीन मलिशया जपान ह दशही पढ यत आहत चीन व भारत या दोन दशानी परसपरावर िव ास दाखवन या व अनय उ ोगात एकमकाना मदत कली तर एक मोठी आिथकर रीतया सम परचड बाजारपठ िनमारण होऊ शकत रिशयासारखा खडपराय दशही आपली आिथकर वसथा सधारत आह व तयानाही भारतीय तजजञाची गरज भासणार आह महणजच उ ोग वाढीमधय अमिरकन नकार िदला तर ती एक सधी साधन भारतीय आयटी उ ोगान जगातील अनय बाजारपठा काबीज करण जररीच होईल तया द ीन काही आयटी कपनयानी मोचबारधणीस सरवातही कली आह याचबरोबर कवळ कर सवलत नाही महणन अमिरकन उ ोग भारतात होणार आऊटसोिसरग थाबवणार नाहीत जागितक सपधतर जर अमिरकला यरोप-चीनशी टककर

ायची असल तर भारतातील आऊटसोिसरग आज तरी अिनवायर वाटत आह त कल नाही तर अमिरकन कपनयाच नफयाच परमाण घटल व कराचही अमिरकला या उ ोगाकडन कर वसली हवी असल तर तयानी नफा िमळवण आिण आऊटसोिसरग करण जररी आह

अथारत नोवहबरमधय जवहा अमिरकच अधयकष भारतभटीवर यतील व अमिरकन उतपादन अणऊजार भट ा भारतीयाना िवक लागतील तवहा भारत सरकारनही तयाना ठणकावन सागण गरजच आह की जर तमही भारतात आऊटसोिसरग करणयावर बदी घालत असाल तर अमिरकन अणऊजार भट ा आमहाला नकोत अमिरकतील भारतातील अशा सभा परोजकटसच आकड बिघतल व तयामळ अमिरकला होणारा फायदा बिघतला तर बहधा अमिरकच अधयकष भारतातील आऊटसोिसरग अमिरकला कस चागल आह हच अमिरकत परत जाऊन अमिरकन कागरसला पटवन सागतील अथारत तोपयरत िसनटचया िनवडणकाही सपलया असतील

परवा टी वही चनलवर य क च माजी पतपरधान टोनी बलअर याची मलाखत ऐकली तयानी पाि मातयाना िदलला इशारा फार महततवाचा आह त महणतात की गली दोन शतक पाि मातय एवढ बलवान झाल होत की जगाचा सवर इितहास तयानी तयाचया द ीकोनातन बिघतला व िलिहला पण २१ चया शतकाचा इितहास मातर भारत व चीनच लोक तयाचया द ीकोनातन बघणार व िलिहणार आहत व आपण सवर तो वाचणार आहोत - दीपक घसास

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

पयरटनाचया नकाशावर महारा

िदवाळीचया स ीमधय उ रत हिर ार ऋिषकश निनताल मसरी कठही जायच ठरल की महारा ातील हरह री पयरटक नवी िदललीत थाबनच पढ जातो तयामळच िदललीतल पराच थमान पाहन तयाचया मनात थोडी भरात िनमारण झाली आता महारा ातला टिरसट तयाच पलनस बदलणार काय अशी शका उ रतलया टर ऑपरटरनाही सतावत असल उ रतील राजयापरमाणच कनारटक करळ आधर परादशच टर ऑपरटरही महारा ातील पयरटकाकड डोळ लावन असतात पण इतर राजयातलया पयरटकाचया िलसटमधय महारा ाचही असच सथान असत का

महारा आिण गजरात या राजयाकडन दशभरातील िकतयक पयरटनसथळाना मोठ उतप िमळत दश-िवदशापरमाणच महारा ातील सथळानाही इथलयाच पयरटकाची मोठी झबड उडतच रमणीय िकनार आबा-नारळाचया बागा आिण खाणयािपणयाची चगळ असलली िवसतीणर कोकण िकनारप ी महाल मी-रकाळा तलाव-जयोितबा याच कोलहापर तरयबक र-पचवटीच नािशक रायगड-राजगडसह अनक िकलल अिजठा वरळ लणी तसच उलकापातापासन तयार झालल लोणार सरोवर आिण औरगाबाद चमचमती मबापरी आिण ताडोबा तसच सतरयामळ परिस झालल नागपर अशी अनक पयरटनसथळ ह महारा ाच वभव पण सरसकट परतयक िठकाणच पयरटन समाधानकारक ठरलय का

एवढ उपजत वभव आिण दातततव असलल पयरटक असलयान पयरटनाचा िविश प तीन िवकास वहायला हवा होता पण अजनही पायाभत कषतरामधय बरच काही करण बाकी आह याची तीवर जाणीव होत खास करन करळ आधर मधय परदश याचया तलनत आपलयाकड अजन बरच काही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

करायच बाकी आह ह सप िदसत कोकणप ीमधय सथािनकाचया सहकायारन एमटीडीसीन नयाहरी व िनवास योजना सर कली आता िकतयक घरावर एमटीडीसी मानयतापरा अस फलकही िदस लागल आहत करळपरमाणच कोकणालाही िकनारप ीच अगभत स दयर लाभलय तयामळच अशा योजना आिण न ान सर झाललया हॉटलसमळ ितथ पयरटनास परचड वाव आह अस मानल जात पण परतयकषात तया गतीन हा िवकास झालला आढळत नाही

बहताश िठकाणी सवारत मोठी अडचण आह ती सवचछ परसाधनगह आिण सयोगय रचना असललया खोलयाची आघोळ आिण परसाधन या दोन परमख मलभत गरजा कदरसथानी असतात नमका याच गो चा अभाव असतो कोणतयाही एसटी सटडवर परसाधनगहाची िसथती शोचनीय असत मबई-गोवा महामागारवरील िकतीशा हॉटलसमधय ी-परषासाठी योगय परसाधनगह असतात मबईतन शकडो आरामबस कोकणचया िदशन रवाना होतात पण रातरीचया जवणाचा पिहला थाबा या बसगा ा िजथ घतात तया हॉटलसची िसथती फारच दयनीय असत कवळ नाईलाज महणन लोक ितथ काहीबाही घशाखाली उतरवतात

नयाहरी िनवासाचया सोयी सर होऊनही आपलयाकड आजही पयरटकाना पसतीकरम अिधक िमळत नाहीत करळसारखया िठकाणी होम-सटमधयही हजार त दहा हजारापयरतच पयारय उपलबध असतात कोकणात मातर आजही थरीसटार हॉटलसचा दजार िततकासा समाधानकारक नसलयाच मत पयरटन ावसाियक सदीप भजबळ कत करतात करळमधय रमपोटी दोन त तीन हजार रपय भरणारा पयरटक कोकणात पस काढायला का राजी नसतो याचाही िवचार आपण करायला हवाच पण तयाचबरोबर आपलयाकड परक पायाभत सिवधाही परिवणयाची गरज आह याकड त लकष वधतात

तळकोकणातील पयरटनासाठी मबईहन जाताना रलव वा रसतयाचया पयारयापकषा गो ापयरत िवमानान जाऊन पढ टकसीन जाता यईल का हा पयारयही तपासन पहायला हवा गो ातन सथािनक टकसीच घयावी लागत पण तरीही हा पयारय उपयकत ठर शकतो अशा सिकटसचा िवचार करन सरकार एमटीडीसी िकवा अनय ावसाियकाकडन टर पकजसच परमोशन होणयाची गरज आह अस मत टर ऑपरटसर कत करतात

यात तथय आहच मधय परदश टिरझम असो नाहीतर कनारटक ितथ अशा परकारची पकजस

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

उपलबध असतात परसगी खासगी हॉटलसच पयारयही पढ कल जातात महारा ात मातर अशा िमशर पकजसच परमोशन िततकया परमाणात कल जात नाही अशी सिकट िवकिसत करायची तर पयरटकाना एखा ा िठकाणी िनवास करता यईल आिण प ास-शभर िकलोमीटरचया परीघात िविवध िठकाणी भरमती करता यईल याचा िवचार कदरसथानी असावा लागतो मालवण तारकल आबोली कोलहापर पण अशा परकारच सिकट तयार कलयास पयरटकाना िकनारप ी कोकणचा घाट कोलहापरसारखा दशावरचा परदश अस सदर कॉिमबनशन पकज िमळ शकत िशवाय यताना एकसपरसवमाग झटपट परवासही होऊ शकतो अस टसर आयोजकापकी िवनय मोडक यानी सािगतल

एकणच कोकण ह पढील पाच-दहा वषारत चागल पयरटन कदर बनल असा िव ास महारा टर ऑपरटसर असोिसएशनच िनतीन माहलकर यानी कत कला आमही बाहरचया राजयातील टर ऑपरटसरमाफर त ितथली बिकग करतो तयाचपरमाण इतर राजयातन आमचयामाफर त महारा ाची बिकग वहावीत यासाठी आमही परय शील आहोत असही तयानी सािगतल

महारा ह परगत राजय महणन खयाती असनही आजही बहताश िठकाणी िभकारी लटार याचा सामना परतयकाला करावा लागतो बकायदा टकसीवाल अववाचया सववा रट लावणार हॉटल एजनट तसच जया वसतसाठी तो परदश परिस आह तीच वसत बनावट सवरपात िवकन श ा लावणार िवकरत याच लकषणीय परमाणही पयरटनिवकासात अडथळाच ठरत महाबळ रला परतयक पॉइनटच टकसीभाड िनि त करणयात आल आह परतयक हॉटलमधय तयाच फलकच रगवल आहत साहिजकच रटवरन घासाघीस िकवा बनवाबनवीच परकार होत नाहीत पयरटक-टकसीवाल याचयात िव ासाहरता वाढीस लागत पण असा परकार सवरतर आढळत नाही आिण पवरिनि त दरापकषा लबाडणयाचच परकार अिधक ऐकायला िमळतात

नागपरपासन ताडोबा ाघर अभयारणयात िफरायला जाणार अनक िनसगरपरोमी आहत पण मधय परदशात कानहा िकवा बाधवगडमधय जी पयारवरणाची िशसत पहायला िमळत तसा आगरह आपलयाकड धरला जात नाही अशी खत अनक पयारवरण अभयासक कत करतात

नािशक कोलहापर िशड यासारखया िठकाणी धािमक पयरटनास खप वाव आह िशड मधय आधर परदशातन भरपर भकतगण यत असतात पण धािमक पयरटनालाही पायाभत सिवधाची जोड

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दणयाची आवशयकता आह ह आपलया गावीच नसत शकराचया दवसथानापाशी दध पाणी याचा मोठा वापर होणार असल तर त वाहन नणयासाठीही योगय वसथा असायलाच हवी पजा-अचार सािहतय याचया िवकरीचया दकानाची तसच िविश िदवशी भकताचा महापर आलयावर रागासाठीही योगय वसथा करायलाच हवी शगावसारखया दवसथानानी याची चागली उदाहरण घालन िदली आहत िशवाय तयानी मधय परदशसारखया िठकाणी आपलया िनधीतन भकतिनवास उभारणयाच औिचतयही साधल आह धािमक पयरटनापरमाणच अगरो टिरझम मिडकल टिरझम या सकलपनाही आता जोर धरत आहत महाबळ रचा सटरॉबरी महोतसव नािशकचा वाईन फिसटवहल हा तयाचाच भाग आहत कदािचत र ािगरी िदवआगरातही आमर महोतसव वहायला हरकत नाही मबई पण याचया आसपासचया परीघात गलया समार दहा वषारत िरसॉटरसची सखया वाढली आह जवळचयाच िठकाणी वनड िपकिनक करणारा मोठा वगर असतो साहिजकच िरसॉटरसचा धदा चागला होतो पण तयाची योगय दखभालही राखावी लागत िरसॉटसरकड कटबाबरोबरच एक ा-दक ाचाही ओघ मोठा असतो परतयकाचया मजामसतीचया कलपना वगळया असतात तयातनच िकतयकदा िरसॉटसरची दखभाल साततयपणर रीतीन होत नाही मग कटबाचा पयरटकवगर यापासन दरावतो मबई-पणयापासन जवळ तरीही रमणीय अशी माथरान-महाबळ रसारखी िहलसटशनस िबरिटशानी िवकिसत कली ती आजही तयाच सथान िटकवन आहत ददवान आपण या तोडीची पयरटनसथळ िवकिसत कर शकललो नाही असलीच तर फारच थोडी खासगी सवरपात ठाण नािशकपासन जवळ असललया जवहारमधय अशा पयरटनसथळाचया िवकासाची कषमता होती पण तयाचा सयोगय वापर आपलयाला करता आलला नाही पयरटनाचा िवकास हा सथािनक जनतचया िजवावरच झाला पािहज यात शका नाही तयामळच तया तया पिरसराच विशष ितथल लोकजीवन खा ससकती ह सारच जपायलाच हव

पयरटनाचा वसाय हा पणरपण िव ासावर बतलला असतो एकदा फसवला गलला पयरटक पनहा यणार नाही आिण तयाचया नातलगानाही तमचयाकड पनहा पाठवणार नाही पण ह लकषात न घता सोनयाच अड दणारी क बडी कापणयाचा परकार िकतयक ावसाियक करतात आिण तयातन पयरटन मातर बदनाम होत महारा ाचा पयरटन नकाशावरचा चहरामोहरा बदलला तरच इतर

राजयातल लोक िव ासान आपलयाकड यऊ लागतील - समीर कव

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सास सन नातसबध व कटबसवासथय बायको ( ी) ही कषणभराची प ी व अनतकालची माता असत सवामी ितनही जगाचा आईिवना िभकारी ही वचन िनतात सतय आहत कटबाचा कदरिबद असलली ही ी जवहा सनरपी दसरी

ी घरात यत तवहा ितची मानिसकता कशी बदलत अथारत अतयत परमान आदरान नीटच नात जोपासणाऱया पषकळ ि या आहत मातर सासबाई ही उपाधी लागली की स ा मानपान व अपकषा आिण तलना या िवकारामळ कटबात नककी ताण यतो याउलट सास सना सजञ समजस असतील तर घरात सवगर उतरतो व सवारचीच वाटचाल अिधक सलभ व यशसवी होत ह जर नसल तर सर होत घसमट जयात कधी पयारय सापडतात तर कधी क डीपलीकड वा ास यत नाही सतत ताणात जगाव लागत हा लख कोणतयाही पवरगरह दिषतातन िलिहलला नाही माझया िनरीकषणातन व काही वषारचया समपदशनाचया अभयासातन िवचार माडल आहत लगनाचा सरळ अथर तडजोड व कटबातील नाती कौशलयपणर साभाळण जया वातावरणात व ससकारात आपण वाढलो आिण आपलया आई-विडलानी नाती कशी साभाळली ह पाहन नकळतपण नाती साभाळणयाची कलपना तयार होत व आपलया कवतीपरमाण अमलात यत सजञ लोक जथ राहतील तथ ही कौशलय िनरीकषणातन आतमसात करतात परतयकष नवीन कटबात गलयावर कसोटी लागत दोनहीकड सयम सामजसय व दयाळपणा असल तर वाटचाल सोपी जात मखयतः सास सनची कडली जमत असल तर कटबाच भागयच पण नसल तर नवरा या बाप ाच काय हाल वणारव वगवगळया घरातील परसग बघ या या घरातील सासबाई अगदी मॉडनर इगरजी यणाऱया सनबरोबर शॉिपग िसनमा नाटक हॉटिलगमधय भाग घणाऱया एकमक चया सा ा नसणाऱया सनला जीनस िवकत घणाऱया सगळ कस छान छान आता नवऱयाला यापकषा काय पािहज या कटबातील ही पिरिसथती फार काळ िटकली नाही िजथ सपस कॉिनफलक ट सर झाली तथ सघषारला सरवात सपसची अमलबजावणी झाली असती तर एकमक ची िकमत रािहली असती तयामळ सर झाल टाळण वळीच सवादान परश न न सोडवलयामळ दरावा झाला

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हा िवनोदी परसग पाह घटना परदशातील दोनही बाहर सथाियक अिधक वाणासाठी सनचया माहरी सवारना जवायला बोलावल िवहीणबाईनी आनदान सवागत कल व बसायला सािगतल मलीचया सासबाई एका सोफयावर 90 अशाचया कोनात ताठ बसलया चहऱयावर परीटघडी बघणाऱयाला वाटाव की पतळा बसवला आह याचया यजमानानी मलान खण करन सािगतल िवहीणबाईही अहो िनवात बसा महणालया पण छ आता सनचया माहरचया मडळ ना हस यऊ लागल गपपा मारताना इतर मडळ ना अवघडलयासारख झाल जवण झाली या ताठच जावयाला वाण दऊन झाल यजमानानी िवचारल अग तला काय झालय मोकळपणान बोल यावर महणालया माझा मान परथम मी नाही ठवला तर कोण ठवणार मी मलीची सास आह ह

ा ाना कळल पािहज यावर यजमानानी मातर लवकर घरी परतायचा िनणरय घतला ही गमतही अमिरकतील भारतातन सासबाई सनकड काही मिहनयाकिरता गलया या आजी चागलयाच व होतया मलाच घर खपच मोठ दमजली एकदा सनची नकतच लगन झालली मतरीण नवऱयासह दोन िदवसाकिरता आली खप वषारनी भटलयान गपपा झालया जवण झाली पाहणयाना गसटरम िदली होती सासबाईची खोली तयाच मजलयावर दसऱया टोकाला होती तयाना वयान िनदरानाश होतो व ऐकही कमी यायच रातरीची जाग आली की तया वऱहा ात जपमाळ घऊन यरझाऱया घालीत सकाळी सगळ उठल नाश तयाला सगळ बसलयावर आज नी िनषपापपण जोडपयाला िवचारल बरय ना महटल मला रातरीची काही झोप लागत नाही रातरी यरझाऱया घालत होत तर तमचया खोलीत िदव कधी चाल कधी बद तवहाच िवचारणार होत की काही हवय का ह वाक य ऐकलयावर जोडपयाच चहर गोरमोर झाल सन मलगाही सकोचन गल परसग तसा साधा सनन दयाळपण सोडन ाव तच बर नाही का आता या घरात सासबाई कटबपरमख आहत मलगा आईचया हातात पगार दतो सनही दत सनला रोज िरकषाला हातखचारला पस दतात ितला हौसमौज करायची असल तर सासला िवचाराव लागत मलगा बायकोला ज घईल तशीच वसत आईला घतो तो आईचा िनयम आह सनचया माहरी काही आहर करायचा असलयास सासचया शबदापलीकड जाता यत नाही नवरा दोघ चया भानगडीत पडत नाही सनन पषकळ सयम ठवला नवऱयाला गोडीत सागन पािहल तयाचया मत ही समसयाच नवहती पढ सनचया तबयतीवर पिरणाम होऊ लागला डोकदखी अधरिशशी व नराश य आल तयावर गोळया सर झालया नवरा ह तटसथपण पाही ितन माहरी

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जायचया गो ी कलया तोवर एक मलगी पदरात होती एकदा माहरी गली तर आई-विडलानी िहलाच पडत घयायला सािगतल िहन नवऱयाला वगळ राह सचवलयावर विडलाचया माग आईन मला वाढिवल तवहा ितचा शबद शवटचा राहील तला वगळ वहायच तर ताबडतोब िनघन जा सािगतल ही गो सधयाचया काळातली आता या कटबात पाहा मल आईची परचड काळजी घणारी आईची हौसमौज परवणारी आईला िहडण िफरण व िसनमाची परचड आवड राजसथान असो की िसगापर असो नाव काढल की ितकीट तयार आईसाहबाना मातर सवयपाकाची माणसाची अिजबात आवड नवहती भाविनकता व माया याचा चागलाच दषकाळ होता पढ मलाची लगन झाली मलगी सासरी गली सना दोघी बडब ा लाघवी तयानी जीव लावायचा जीव तोडन परय कला वातावरण आपलस कल आजबाजला चागल सबध जोडल घरात ग डस नातवड आली या आजीबाईच मन मातर िसनमा व टीवही सोडन कशात लागत नस सना नोकरीचया होतया घरात कामाची बाई मल साभाळणाऱया बाईनी कोणतया चका कलया ह आवजरन सनाना सागत पण सवतः नातवडाकड लकषही दत नसत सनानाही कधी आजारपण यायची नोकरीचा ताण जाणवायचा तवहा याची वागणक पणर कोरडी आपलयाला काही माहीत नाही अस वागायचया सवयपाकापासन कशातच आपणहन मदत नाही अगदी िवनती आजरव कली तर एखादाच पदाथर करणार सनन अित झालयावर एकदा िवचारल की मल लहान असताना काय जवत होती तयानी ताबडतोब उ र िदल मला ठरािवक चार पदाथर यतात मला सवयपाकाची आवड नाही फारशी गतीही नाही मातर वगवगळ पदाथर खायला आवडतात घरी नाहीतर बाहर आता तमही सगरणी असताना मी कशाला लकष घाल एकदा एका सनन ह ान आमटी करा सािगतलयावर यानी चाळीस वा ा साबार कल सगळयानी डोक याला हात लावला आज ची तबयत मातर उ म रोजच जीम िफरण सहली चाल घरात मातर कठ काय ह माहीत नाही िकवा मी ऐकल नाही ह चाल लाघवी नातवड खळायचा आगरह करीत तर याना लहान मलाशी कस बोलाव ह माहीत नाही याच आजी मलीकड गलया की जावयासाठी गोडधोड जवण करायचया सरवातीला सनाचया माहरचयानी खप लाड कल पढ या तयाचयाकडन फोनची िबल भरण अशी काम करन घऊ लागलया सवारचया लकषात आल की एष आिण आराम हच आयषय असणाऱया कत साठी आपणाकड फार वळ व शकती नाही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आपलया भारतीय ससकतीत या गो ी उघडपण बोलणही कठीण न जाणो मलगी व जावयाच िबनसायच पढ सनानी वगळी घर कली जी सन सवजातीय होती तथ या बसन रहात व अपकषाही ठवत िजथ परजातीय होती ितथ थोड नमत घत कोणीही समजसपण काही सागाव तर उ र दत नसत न बोलता तकर काढत मल परोपरीन सागायची की सप बोल गरसमज कर नको पण मलाकडही दलरकष कलयान मलही दलरकष कर लागली याना वाट लागल की सनानी तयाच कान भरल आहत मला-सनातही वाद आल पण मोकळया सवादाअभावी ह होतय हही समजत नवहत तरीही कोणी काम सािगतलच तर कणाकडन तरी करन मोकळ होत असत व आपलया कातडीला धकका लावत नसत या धोरणान सना नातवडाच हदय तयाचया बाबतीत कोरड होऊ लागल मल मातर पषकळ भरडली व आपण कतर नीट करनही ह काय चाललय ह समजनास झाल एक महण आठवली झोपललयाला जाग करता यत पण झोपच स ग घतललयाला नाही आता कोणताही माणस पिरपणर नसतो तवहा सयम सवाद व सवदनशीलता या ितरसतरीन गो ी सोपया होतात वरील उदाहरण िवनोदी असो वा गभीर असो दोनह नी कलह होतोच िकरकोळ वाटणाऱया गो ी जस कोणाला डब-बाटलया जमवायचा छद कोणाला सनचया कप ाची जाडीची िदसणयाची तलना ह पाहता हा िवषय अिजबातच सोपा नाही या पिरिसथतीतील परषाची भिमका पाह 1 नवरा व तयाची आई याच नात भाविनकदष ा सवारत जवळच नवऱयाला आईला काही सागण ह दखावणयासारख वाटत िकवा आता वाढललया वयात काय सागायच तयापकषा आपलया बायकोन अशी पिरिसथती असल ती न करकरता साभाळावी सवतः सासशी जमवन घयाव 2 िजथ सासर असतात त बऱयाच वळा समजतीच धोरण घतात व बायकोला चार शबद सागतात परसगी कटबासाठी बरीच काम सवतःहन करतात सनो शािबदक आधार दतात 3 िजथ सासबाई एक ा आहत तथ पिरिसथती िबकट होत मलाची पिरिसथती ढोलक यासारखी होत कठन थाप बसल याचा नम रहात नाही तयाला सवाद करनही बदल झाला नाही तर तयाचा आई बायकोशी सवाद कमी होतो भाविनक दरावा वाढत जातो मलगा कामािनिम

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

बाहर राहतो सजञ माणस िनदान छदात वळ काढतो (याचा अथर छद असणाऱयाना हा परश न असतो अस नाही) जयाना ह हाताळता यत नाही तो सन जवळ करतो 4 काही नवऱयाना बायकोच महणण पटत तरीही वगळ झाल तर गस साखरपासन सगळा खचर वाढल बायको नोकरीची असल तर सवयपाकापासन मदत लागल ह टनशन यत बऱयाच घरातन आईन मलाला चहा जजबी सवयपाक कर िदलला नसतो तयामळ घरकामात हा ढ असतो तयामळ बायकोशी गोड बोलन या िसथतीकड दलरकष करतो सन कसा िवचार करत (सनची भिमका) 1 सन ससाराची सव व वासतवता यात गडबत ह सरवातीला असच असाव ह समजन ससार

करत भाविवश व नवऱयाला सवर परकार सागन पाहत हशार सन नवऱयाला आकिषत करणयाच सगळ उपाय करत सवदनशील नवरा ितचयाकड ओढला जातो हळहळ भाविनक ताण िनवळतो व सयमपण गो ी माग लागतात

2 िहमतीची सन आपलया गो ी साससमोर परतयकष बसन गोडीत सागत आपलया इचछा सप माडत गो ी समोरासमोर झालयान पिरिसथती बदलत वा उलटही घडत

3 िजथ सकोच व भीती असत ितथ सवाद घडत नाही पयारयान सन भाविनक आधारासाठी माहरच कामातील सहकारी याचा आधार घत परतयकषात पिरिसथती तशीच राहत व पिरणाम तबयतीवर होतो

सासची भिमका काय असत 1 सजञ सास पिहलयापासनच सनचया कलान घत व मोकळया सवादान काय जमत व काय नाही

याची कलपना दत 2 सवतःचया लगनापासन काही गो ी ठरािवक प तीनच होतात तयात फारसा बदल झालला

आवडत नाही उदा कळधमर सोवळ ओवळ व तया सनन ऍडजसट कलयाच पािहजत 3 मी इतक वष सवयपाक घरकाम कल आता कल नाही कल तर माझी मज मी काय कराव व

काय नाही ह सनन ठरव नय तसच मी करो न करो माझी नीट दखल घयावी मान ावा आपलया सललयािशवाय नवीन बदल कर नयत (एकण पिरिसथती ताणिवरिहत सस करायची असल तर खालील उपायानी मदत होत)

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

1 सनन सरवातीला नवीन माणसाशी जमवन घताना नमर सयमी राहाव 2 नवऱयान आपलया प ीला घरातील लोकाचया कलापरमाण कळाही सागा ात तयात कमीपणा नाही तसच कायम एकतर कटबात राहायच की परसगी वगळ राहणयाची तयारी आह ह सप कराव

3 सासन सनब ल सयम दाखवावा काही नवीन गो ी िशकायला वळ ावा सवाद परमान करावा ऑडररन नाही सतत आमही काय कल ह उगाळ नय लकषात ठवाव की तयाच (सनाच) लगनात वयही जासत आह व घरा ितिरकत नोकरीतही तयाना पषकळ ताण आह िदसण सथलता कपड याबाबतीत तलना कर नय सवतः काही गो ी करन आदर िमळवावा सरवातीपासन परम िदल तरच त िमळल 4 घरातील सवर सदसयानी सणवार कळधमर पाहण या परसगी काम वाटन घयावीत तयासाठी एकतर बसन बोलाव कोणालाही गहीत धरन गरसमज टाळावत 5 घरातील व ापासन लहानापयरत कोणीही आजारी असल तर सहानभतीन सवा करावी सननीही व ाच वय तबयत लकषात घऊन रासत अपकषा ठवावी सनचया तबयतीचया तकरारीकड रागान वतागन न पाहता जमल तशी मदत करावी शािबदक भाविनक धीर ावा महणज सनला माहरन वा बाहरन सहानभतीची गरज राहणार नाही व तीही व ाच परमान करल कवळ कतर महणन नाही 6 वरील काहीच न घडता वाद होत असतील तर िवश वासातील िमतर नातवाइकाशी बोलाव सवारत उ म समपदशकाची मदत घयावी परषानी समपदशनासाठी वादावादीत िश ा दण हात उगारण करच नय कारण हाच परयोग समोरचया कतीकडन कधी ना कधी घड शकतो 7 मलीचया माहरचयानी मलीला मानिसक आधार ावा आमच घर बद ह महण नय मातर मलीला आिथकदष ा पायावर उभ राहणयास सागाव परसगी मदत करावी आपलया समाजात सवर ि याना तयातन जाव लागत ह साग नय 8 मल नी आिथकदष ा सकषम राहाव िजथ नोकरीची गरज नाही तया मल नी अस छद जोपासाव की परसगी आपलया पायावर उभ राहता यईल व आतमिवश वास कायम राहील टीवही व चका ा िपटणयात वळ घालव नय मल मोठी झाली की पाटरटाइम काम तरी कराव जयायोग मदला चालना िमळल या जगात अित िभडसतपणा व सकोच ह गण नाहीत भीड ही िभकची बहीण असत ह सतय आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

9 खप परय करन पिरिसथती बदलत नसलयास घराचया बाहर पडाव सवतःचया िजवावर राहायची तयारी ठवावी तर थोडी मदत इतराकडन िमळ शकल वरील सवर गो चा िवचार करन परय कलयास घरात आनदमय वातावरण होऊ शकत ह नककी घरातील ी सत असली तर घर सत होत गहसौखय परतयकाचया वा ाला याव महणन हा लखन परपच जया ि यानी घरात सवगर िनमारण कला तयाना सलाम जया घरी कलह आह तयाना

Best luck

- नीरजा आपटीकर डाग बनरबी कनडा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला समजन घया पलीज िसहगड रसतयावर राहत असललया एका िचमकलीन गळफास घऊन आतमहतया कलयाची बातमी नकतीच वाचली का बर या िचमकलीन सवतःला अस सपवाव जनमदातया मलाना रागवणयाचा अिधकार पण आई-वडलाना नाही का मला आठवत लहानपणी कधी माझी आई लाटण घऊन माग लागायची महणायची मलया त मला तर बर होईल हा शबदपरयोग करणाऱया आईचया मलया या शबदातही ओतपरोत परम भरलल असायच तो शबद उचचारणयाचा अिधकार िनसगारन ितलाचा बहाल कलला आह आई या शबदावर अनक किवता-लख-कथामाला गाजताहत आई-बाबाना मलाशी काही परसगी कठोर वागावच लागत परत िववकब ी वापरन मधयमागारच अनसरण ह पालकाचया लकषातच यत नाही तयामळ मलाचया भिवत ाचया खो ा कलपनाना िचकटन थोडीफार मल चकली तर काही वळस पालक िशकषक वगारतच मलाना बदम मारहाण करतात नािशकमधय शालय िव ाथयारला िशिकषकन डसटर फकन मारलयानतर घाबरन वगारतच तया िव ाथयारला झटक यऊ लागलयामळ रगणालयात दाखल कराव लागल सवर चनलवर बरिकग नयज झळकत होतया शवटी अशा अनक घटनामळ सरकारन िव ाथयारना मारहाण करणाऱया दोषी कतीला परथम एक वषारचा तरगवास व पाच हजार रपय दड दसऱयादा मारहाण कलयास 25 हजार रपय दड व तीन वषारचा तरगवास अशा िशकषची तरतद काय ात कली या काय ाला मितरमडळाची मजरी िमळालयावरच तयाची अमलबजावणी होईल परत खऱया अथारन यामळ पालकाचया िशकषकाचया - िव ाथयारचया मनोव ीत बदल होईल का आधिनक सपधचया यगात लहान मलावर योगय वळी सससकार झाल तर उ ाचा भारत महास ा होणयाच माजी रा पती डॉ ए पी ज अबदल कलाम याच सव साकार होऊ शकल महातमा गाध नी महटल होत िशकषणाला नितक मलयाची जोड नसल तर त अधःपतनास कारणीभत ठरत सान गरज नी महटलयापरमाण मल ही दवाघरची फल या फलाना नहमी सकारातमक िवचारसरणी व आदशर िदला पािहज आजची मल ही उ ाची फल उ ाचया उजजवल भारताच आधारसतभ सबल व सशकत होणयासाठी परतयक पालकानी जागरक राहायला पािहज

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जगाला परल एवढ मनषयबळ आज आपलया भारतात आह मधयतरी एका अभयासामधय ह सप झाल की सवारत तरण दश भारत आह या अथारन की जवळ जवळ 70 टकक लोकसखया यवा आह जगावर राजय करणयाची खरी ताकद आज आपलयाकड आह कारण यवक व यवत नी भरलला दश आपला आह काहीही करणयाची ताकद आज आपलयाकड आह परश न आह तो समजावन घणयाचा व दणयाचा यवकाना योगय िदशा व अचक मागरदशरन याचया बळावर िबरिटशापरमाण आपणही खऱया अथारन जगजजत होऊ शकतो

वसथापनशा तजजञ िशव खरा सागतातYou can winया धत वर यवकानो Yes I can अस आतमिवश वासान महणत पाऊल पढ टाकल पािहज तच आह तझया जीवनाचा िशलपकार हा मतर मीच घडवणार माझ जीवन अस महणत आतमसात कला पािहज हाच मतर मनात घऊन परतयक यवकान िजजञासा वाढवन खऱया अथारन जाग झाल पािहज माणस घडत नसतात घडवावी लागतात आतमिवश वास िनमारण करावा लागतो माझयातला मी जागा करत जग बदलणयासाठी आधी मी बदलायला हवा आताची यवा िपढी िबघडली आह अस महणणाऱया वगारला दाखवायला हव की आमही उ ाचा भारत घडवणार आहोत यासाठी यवक-यवत नी परथम सवतःला घडवायला हव तयासाठी तयानी शरीर व मनाचया सबलतकड जासतीत जासत लकष िदल पािहज रोज ायाम कला पािहज सवामी िववकानद महणायच माझया िपरय िमतरानो रोज मदानावर जा खळ खळा वासरासारख हदडा ायाम करा जवहा तमही सबल व सशकत वहाल तवहा तमहाला परतयक गो चागलया परकार कळ शकल महणन आपल शरीर कमावणयासाठी रोज ायाम करण आवश यक आह िकशोरवयीन मल िनदरानाश रकतदाब मानिसक ाध नी गरसत झालली िदसत आहत वाढती सपधार चगळवाद नीितमलयाचा ऱहास घरातील वाद भय चचलता िनक आहार सपधारतमक वातावरण परीकषत कमी गण अिनचछन लादलला अभयासकरम यामळ मल नराश यकड जाऊ लागली आहत जानवारी 2010 चया पिहलयाच मिहनयात एकण 66 िव ाथयारनी आतमहतया कलया याच परमख कारण मलाची दबरल मन हच होय महणन मलाचया मानिसक सबलता व िनमरलतसाठी धयानधारणा ही आवश यक गो आह आनापानसती ह तयातील एक शासरोकत धयान श वासाचया साहाययान मनाची एकागरता व िनमरलता सबलता वाढत भय कमी होत चचलता दर होत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

मलाची आकलनकषमता वाढन जीवनात नितकता यत 2500 वषारपव गौतम ब ानी या साधनचा शोध लावला प गरजी शरी सतयनारायण गोएकाज नी 1969 मधय ही भारतातन ल झालली साधना परत भारतात आणली सपणर साधना श वासाशी सबिधत असलयामळ कठलयाही जातीचा वणारचा पथाचा दशाचा िव ाथ -िव ािथनी ही साधना करन आपल मन सबल व िनमरल करन ताणतणावमकत जीवन जग शकतो माणसाचा मद हा एका सकदात 800 हन अिधक गो ची न द घऊ शकतो तो 70 त 75 वष न थकता सतत काम कर शकतो तयात फार मोठी ऊजार असत ती जागिवणयासाठी आज खऱया अथारन गरज आह थॉमस एिडसन चार वषारचा असताना तयाला शाळतन परत पाठवल तयाचया िखशात िशकषकान िच ी टाकली होती तमचा टॉमी िशकषणात फार माग आह तो िशक शकणार नाही याच थॉमस एिडसनन आपली अतिरक मनोऊजार जागवन िवजचा िदवा तयार करन जगाला परकाशमान कल तयाआधी हजारावर अिधक तयाच परयोग फसल पण तो खचला नाही सगळा हा मानिसक परव ीचाच पिरणाम अबराहम िलकनन आपलया मलाचया मखयाधयापकाला िलिहललया पतरात मलाला समाजात कस वागायच व िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकवणयाची िवनती कली होती याच सामािजक िशकषणाची आज आपलया मलाना गरज आह आपण आपलया मलावर नसत अपकषाच ओझ लादतो िबचारी मल पार थकन जातात तयातन ती चकीचा मागर पतकरतात िचतरपटावर आतमहतयच खापर फोडन पालकवगर मोकळा होतो तीन तासात िसनमा आपलया मलाचया भावनाना हात घालतो मग जनमापासन आपलया बरोबर असणाऱया सवतःचया मलाचया भावना आपण का ओळख शकत नाही हा परश न पालकानी सवतःला िवचारला पािहज िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकणयासाठी मन सबल करणयासाठी खऱया अथारन तणावमकतीसाठी धयान महणज एक सवणरसधीच होय महणन पालकानो मल चकली-आपला अपकषाभग झाला तर तयाना जरर रागवा पण परमान (अतमरनात ओतपरोत परम भरलल अस ा) रागवलयानतर तवढच परमान तयाला जवळही घया िनिश चतच तयाना तमचा आदर वाटल या जगात तीन सदर िकरयापद आहत - परम करण मदत करण व सवा करण या तीन ईश वरी िकरयापदाना रोजचया जीवनात सथान दऊन आपल कटब आनदी व सखी बनवा आपलया

मलाना समजन घया व उ त समाज घडवा - द ा कोिहनकर (पाटील) पण

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला सवाततरय हव

वयसकर माणसानी शात बसन घडत असल त पाहाव आपल मत न दव नय वहारात फार लकष दऊ नय अस तरण िपढीला वाटत उलट आमच काळयाच पाढर अनभवान झाल आहत तया अनभवाचा तरण िपढीन फायदा करन घयावा अस जय ाना वाटत

जय नागिरकाच क कॉलज कट ाइतकच सवरमानय बनल आहत अगदी पारावर जमत नसली तरी वयसक मडळी कठ ना कठ एकतर जमतात कधी परष-परष कधी बायका-बायका तर काही िठकाणी जय नागिरकाचया जो ा एकतर यतात गपपाच िवषय सगळया कट ावर सामाईकच पनशनवाढ महागाई तरण िपढीच आपलयाला न मानवणार वागण कमी होत असलला िजवहाळा इतयादी इतयादी या सगळयात एक महततवाचा म ा नहमी चचत असतो मलगा सन नातवड आपापलया परीन व ाना गपप राहणयास सचवत असतात अन व ाना त मानय नसत एका कट ावर हाच िवषय रगला होता

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

एक आजोबा सागत होत मी मलाला फड बचत याबाबत सागायला गलो तर तो महणतो तमचया वळी वगळ होत आता सगळी गिणत बदलली आहत तमही यात लकष घाल नका त तणतणत सागत होत अर वगळ काय होत दोन मल तयाची िशकषण प-पाहण सगळा परपच चालवन आज मी एवढी िशललक ठवलीच आह ना आजकालचया मलाना आिण सनाना नसत पस उधळायला हवत मो ाच अिजबात ऐकायला नको तर काय अस महणत तयाचया प ीनही सर धरला मलग तसच सनाही तशाच अहो नातवडही आपलयाला बोलतात काल दपारी मला दोनची मािलका बघायची होती ब ाला महटल तझा तो ाण- ाण िसनमा बद कर मल वाईट ससकार होतात तयातन मी अस महणताच बटीन गळा काढला अन मग सनबाई महणाली आता दवाच िसनम दाखवन गळाच गणपती का बनवायच मलाना तयाना आताचया जगात जगायच आह तर जगात काय चालत त कळलच पािहज माझी मािलका बघायची राहन गली

तयावर दसऱया काक महणालया मला तर फार राग यतो घरात ह करा त कर नकाचा जप नको महणन मी दवळात जात तर तही तयाना पटत नाही दवळात रोज फरशीवर बसन साध आखडल तर कोण िनसतरणार अस सनबाई िवचारत माझ एक वळ ठीक आह पण यानाही सवाततरय नाही कशाच वय झाल महणज आमची मन का मली आहत वषारनवषारची िवचार करणयाची प त का बदलणार आह आमचया िपढीच तर फारच हाल झाल पव विडलधाऱयाचया मान-मयारदा साभाळायचया महणन आमही सवतला मरड घातली अन आता जीवन वयोमानानसार परावलबी झाल महणन मला-नातवडाचया पढही माघार घयावी लागत कधी-कधी मला वाटत जय नागिरकानी सवाततरयाची चळवळ उभारायला हवी

तयाचया या वाक यावर कट ावर खसखस िपकली हसणयाला वरवर िनिम िमळाल तरी परतयकाचया हदयात एक बारीक कळ उमटन गली आपलयालाही सवाततरय नाही ही भावना परतयकाचया मनात उफाळन गली जय नागिरक याबाबत काय करतील त करोत पण जयाचया घरात वयसक मडळी आहत तयानी मातर याबाबत जरर िवचार करायला हवा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

डाएट िटपस अधनमधन पण कस कवहा आिण काय खाव शक य असल िततकी मधलया खाणयाची वळ साभाळावी मखय जवणानतर कमीत कमी दीड

त दोन तास जाऊ ावत जवणानतर लगच लहर आली महणन खाऊ नय खाणयाच परमाण कमी कराव महणज जर तमही कठलाही पदाथर एक वाटी खाणार असाल तर अध वाटी खावा

वजनावर िनयतरण ठवणयासाठी तमही काय खाता यापकषाही िकती खाता याला महततव आह एखादा पदाथर पणर सोडन िदला तर काही जणाना नराश यही यत पण परमाण कमी ठवलत तर तमही तो पदाथर खाणयाचा आनद कठलाही मानिसक दबाव न ठवता लट शकता यापढ ऑिफसमधय भजी िकवा बटाटवडा मागवताना हा िनयम लकषात ठवा सवयीन ह नककी शक य होत

मधलया वळचया खाणयामधय िपणयाचया पदाथारचास ा समावश करा महणज कॉफी सरबत िकवा चहा हा खाणयाचया पदाथारबरोबर न घता वगळा पदाथर महणन घयावा तयाबरोबर शक यतो काही खाऊ नय

टीवहीसमोर बसन खायच टाळाव तस करताना आपण नककीच जररीपकषा जासत खातो लहान मलामधलया वाढतया वजनाचया परमाणाकड बघता तयानास ा तस कर दऊ नय

मधलया वळचया खाणयाच पदाथर बदला परय ान ह शक य आह गिहण नी घरात तळलल पदाथर (मखयतः बाहरन आणलल) न ठवण चागल घरी असल की दपारचया टीवही बघणयाचया वळत खालल जातात

तयाऐवजी शगदाण सकामवा (न खारवलला) घरी बनवलली सरबत तल कमी असलल पोह मरमर ला ा ला ाचया िपठीपासन कलल पदाथर र ाच पदाथर वगर चागल फकत खायचया परमाणाकड लकष ठवा कवळ िजभचया चवीसाठी खाणयाच टाळा

शवटी माणस हा सवयीचा गलाम असतो तमही जशी सवय लावाल तशी तमची जीभ तमच ऐकल नहमी बटा ाच वफसर खाणाऱया माणसालास ा वरील पदाथर खाणयाची सवय लावता यऊ शकत आिण ती लावावीच जर डायबिटस हाय बलड परशर वाढलला कोलसटरॉल यासारखया घातक आजाराना बळी पडायच नसल तर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व काचया दाही िदशा ासोपचाराची नयारी दिनया

lsquo दमाrsquo हा सनाचा िवकार आह ह आपणास सहजगतया उमगत पण सतत दमलयासारख वाटत ह lsquoचकीचया सनामळrsquo अस शकल ह आपलया लकषात यण जरा कठीण आह lsquoसपािडलायटीसrsquo िकवा lsquoिसलप िडसकrsquoमळ मान पाठ दखत ह आपणास माहीत असत पण ासाचा आकतीबध िबघडलयामळही अस होऊ शकत अस कोणी आपणास सािगतल तर त खर वाटणार नाही मनोिवकत मळ नराशय व नाहक िचता िनमारण होतात ह आपण वाचलल असत पण सनततर िबघडलयानही त िनमारण होऊ शकतात ह आपलया गावीही नसत पण अनक ाधी िवकार ह चकीचया सनामळ िनमारण होतात अस धयानात यऊ लागल आह व महणनच lsquo ासोपचारrsquo ह नवीन ततर झपाटय़ान िवकिसत होऊ लागल आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

इितहास वासतिवक पाहता lsquo ासाrsquoच अननयसाधारण महततव भारतीय दशरनानी िवशषत योगान फार पव च जाणल होत अस महटलयास त वावग ठरणार नाही िकबहना ास व तयाच िनयतरण (पराणायाम) हा शरीर व मन याना जोडणारा lsquoसतrsquo आह अशीच पवरसर ची धारणा होती व महणन lsquo सनश ीrsquoला अननयसाधारण महततव होत शरीराचया िविवध िकरयापकी काह वर आपल lsquoऐिचछकrsquo िनयतरण असत तर काही आपोआप घडतात (Reflex Involuntary of Au-tonomous ) हात हलवन चहाचा कप उचलण ऐिचछक (Voluntary ) तर हदयसपदन आपोआप (Involuntary ) पण lsquo ासrsquo ही सवरसाधारणपण एकच अशी िकरया आह की जी एकाच वळी ऐिचछक िनयतरणाखाली अस शकत (जस आपण जलद सन कर शकतो वा इचछपरमाण सथ दीघर सन कर शकतो) वा जो पणरपण परितिकषत अस शकत (जस आपण घाबरलयास सन आपोआप जलद होत व धयानास बसलयास सन आपोआप सथ व खोल होत)

सनाचया या खािसयतमळच योगशा ज एक सवरतक lsquoशरीर-मनोव कrsquo Body mind Medicine आह त पराणायामाचया माधयमातन उतक सनोपचार साधत व मनावर िनयतरण आण पाहत अनय परितिकष िकरया या पणरत आपलया ऐिचछक िनयतरणाचया बाहर असतात पण

सन हीच एक िकरया इचछावत व अिनचछावत अशा दोनही मजजाससथाचया िनयतरणाखाली असत व महणन तया माधयमातन सपणर lsquoमदवर िनयतरण आणणयाचा मानवान परय कला आह योगी हदयगती कमी-जासत कर शकतात वा lsquoभकrsquo ताबयात ठव शकतात तयाच हच रहसय आह मन आिण शरीर तसच ास-शरीर आिण मन याचा हा सबध जसजसा दगोचचर होऊ लागला आह तसतस चकीचया सनाच िविवध दषपिरणाम सप होऊ लागल आहत व महणनच या िवषयातल तजजञ आज आपणास सनपरिकरया (िवशष करन उचछवास) परत िशकणयास सागतात शा ीय बठक अगदी छोटय़ा बाळामधय आपलयाला उरो सन (Chest berathing ) आिण उदर सन (Abdominal berathing ) अशा दोनही िकरया सहजपण व तालब रीतया चालललया िदसतात पण आपण हळहळ या दोह तील ताल िवसरत जातो तसच परामखयान उरो सन व तही उधरव उरो सन (Upperchest Brcathina ) करीत राहतो साहिजकच

सनाचया lsquoउथळrsquo पातळीवरच राहतो व या अशा दीघरकालीक चकीचया सनामळ अनक िबघाडाना उदा सततची दमणक डोकदखी- मानदखी- पाठदखी ताणतणाव नाहक िचतागरसतता इ इ जनम दतो अस या िवषयातल तजजञ सागतात ताण वाढला की माणस अिधकािधक उरो सन करतो असही आढळन आल आह या सवर गो मळ शरीरातील

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

काबरनडाय ऑकसाइड वाय हा अिधक परमाणात बाहर फकला जातो तयाच रकतातील परमाण कमी झालयान रकत अिधक अलकलाइन होत रकताची आमलता कमी झालयान Bohr effect मळ िहमोगलोबीनपासन ऑिकसजन सटन पश ना उपलबध होणयाचया िकरयत अडथळा होतो तसच रकतवािहनया आकिचत होऊन िविवध अवयवाना व पश ना होणारा रकतपरवठाही कमी होतो याचा अिधक पिरणाम ऑिकसजन व गलकोज वर अितिरकत परमाणात अवलबन असणाऱया मदवर होतो व तयाच कायर िबघडत या सवर दषपिरणामाना `Brain Fog अस सबोधणयात यत या धकयान गरसत मदमळ आपली सवदनशीलता कमी होत lsquoमडrsquo सतत िबघडत राहतो व पिरघ मजजाससथा (Peripheral Nervous system ) अितसवदनशील होऊन सतत मगया यण दखण अशा तकरारी िनमारण होतात ाय लवकर दमतात पोटाचया ायवर पिरणाम झालयान वारवार शौचाची भावना होत (Irritable Bowel syndrome ) एखा ा िविश अ घटकाची अ लज वाढीस लागत व सनाचया ायवर अितिरकत ताण आलयान मान खाद व वरची पाठ दख लागत अस या िवषयातल तजजञ सागतात काही वळा या Brain Fog च पयरवसन घबराटीत (Panic attacks ) िकवा फोिबयातही होताना िदसत ह सवर टाळावयाच असल तर आपलया सनाचया गणव त बदल घडवन आणावयास हवा अस ह तजजञ सागतात चकीचया सनामळ िनमारण होणाऱया या सवर शरीरमनाचया िबघाडाना सन अकतीबधातील िबघाड Breathing Pattern Disorders ( BPD ) अस सबोधणयात यतो नमक काय करावयास हव

सन सधारणयाचा एक उ म उपाय महणज lsquoपराणायामrsquo ततर िशकण (अथारत योगय सन हा पराणायामाचा फकत एक आयाम आह ह यथ परकषारन धयानात घयाव) या ितिरकत शरीरातील िविवध भागाच अवयवाच िशिथलीकरण करन ासावर लकष किदरत करन सन सधारणयाची अनकिवध ततर आज उपलबध आहत तजजञाचया मागरदशरनाखाली व आपापलया परकतीनसार व आवडीनसार आपण याचा अवलब कर शकतो पराणायाम पराणायाम महणज काही मयारिदत अथारन िनयितरत ासोचछवास जाणीवपवरक

ासोचछवासाची परिकरया बदलण महणज पराणायाम योगाचया भाषत ास आत घणयाचया िकरयला परक उचछवासाचया िकरयला रचक तर दोह चया मधय खास थाबिवणयाचया परिकरयला कभक महणतात या परक रचकाचया तालावर िनयतरण आणन आपण ासोचछवास जया नाकपडय़ातन करतो तयाचया बदलावर िनयतरण आणन (उजवी डावी िकवा दोनही नाकपडय़ा) पराणायाम साधता यतो थोडकयात अितशय शा ोकत प तीन आपण पराणायामाचया रपान

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सन परिशकषण घऊन सन सधार शकतो अथारत या सजञा यथ ासोचछवासाचया भाषत समजािवलया असलया तरी स म अथारन तयाचा अितम सबध पराणशकतीशी महणज चतनय शकतीशी व पराणमय कोशाशी आह ह धयानात ठवण महततवाच) सन परिशकषण चकीची सन प ती आपलया इतकी अगवळणी पडलली असत की ती िवसरन योगय प त िशकणयासही िकतयक वळा सहा-सहा मिहन लाग शकतात यात मखय भर हा पणर उचछवासावर असतो तसच सनाच मखय तसच परक ाय िशिथलीकरणावर व lsquo सनभानrsquo आणणयावरही भर िदला जातो अशीच एक साधी-सोपी प त वर चौकटीत िदली आह lsquoसास की जररत ह िजदगी क िलयrsquo अस एका गाजललया िहदी गाणयात महटल आह त िकती खर आह व तया द ीन ासोपचाराच महततव एवहाना वाचकाचया धयानात आल असलच

सन ायाम हात असललया एखा ा खच वर आरामात बसा आपल हात खच चया हातावर सहजपण

िवसाव ा कोपरान बाहवर हलकासा दाब ा यामळ ासोचछवास करताना मानच वा खा ाच

ाय तमही साहिजकच वापर शकणार नाही नहमीपरमाण ास घतलयावर ओठ अलगद िवलग करा आिण हळवारपण त डान उचछवास करा ओठ परत बद करा कषणभर थाबा आिण सावकाश ास आत घया उचछवास पणर व दीघर झाला की ास आपोआपच खोल व पणर घतला जातो उचछवास ासापकषा दीघर असण आवशयक (व योगयही) असत ह सकाळसधयाकाळ वीस-वीस वळा करा सरवातीस योगय मागरदशरनाखाली व अगदी घडय़ाळ लावन हा सन अभयास करावा हळहळ त सहज साधल जाईल

- डॉ उलहास कोलहटकर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव - २००९

माय मराठी स थन ग यावषीरची िदवाळी िटटवाळा यथील rsquoमकताrsquo या लहान मली या अनाथ मास भट दऊन तथील लहानगया यासोबत िदवाळी साजरा कली याची ही काही कषणिचतर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हसवणक

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

httphindi-marathi-jokesblogspotcom

शरयावली

सपदिकय मडळ

१) शरी सागर राजणकर सपादक

२) शरी अवधत कामत सदसय

मािसकाची माडणी व िडझाईन

शरी िवजय जोशी

आवाहन

आपलयाकडील लख किवता editoremasikmaimarathiorg या ईमल आयडीवर

पाठवा ात आपल लख किवता ई कोणतयाही सवरपात (ऊ jpg pdf manu-

script ) चालतील िनवडलल लख ईमािसकात परकािशत कल जातील शकय झालयास

लखासोबत आपल छायािचतर पाठवाव तसच आपल सपकर करमाक ईमल कळवावत

Disclaimer

ईमािसकातील लख व तयातील माडलली मत ही तया लखकाची वयिकतक असन ससथा

तयास दजोरा दणार नाही

ईमािसक ह मोफत िवतरणाकिरता आह

ससथबाबत अिधक मािहती किरता wwwmaimarathiorg यथ अवशय भत ा

धनयवाद

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िव िव धा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

कॉलज कमपसमधय कवळ धमाल मसती करणयाऐवजी तया तरणानी एका खडगावाचा रसता धरला गावातील आिदवास सोबत एकरप होत तयाना सवतचया पायावर उभ

करणयाचा सकलपच िव ाथयारनी कला सवचछतागह आरोगय उपिजिवकसाठी रोजगार मागरदशरनशती ततरजञान िशकषणाची वसथा असा एकक टपपा पणर करीत सहा वषारत तया गावाचा चहराच बदलन टाकला आपल किरअर घडवतानाच दशाचया िवकासात खारीचा वाटा उचलणारी ही धययवडी तरण मडळी आहत चचरगटचया कसी कॉलजची

रा ीय सवा योजना (एनएसएस) उपकरमातन कवळ परीकषचया माकारसाठी समाजसवा करणयाऐवजी इतराचया चह-यावरील हासयातन समाधानाच १०० टकक माकर िमळवणार ह उदाहरण आदशरवत असच आह याच योगदानाब ल कॉलजची िव ाथीन असललया जहारा शख आिण परा डॉ सतीश कोलत याना सवाततरयिदनी मबई िव ापीठाकडन िवशष परसकरान सनमािनत करणयात यईल तवहा कॉलजसह तया गावाचाही उर अिभमानान भरन आलला असल

सफाळयापासन अदाज ४ िकमी अतरावर असलल करवाळ ह हजार लोकवसती गाव सवततर भारतात िवकासापासन िकतीतर मल दर असलली करवल पाडा भागाडी पाडा राजन पाडा पाटील पाडा वाळतल ह गावातील पाड २००४ मधय कसी कॉलजमधील एनएसएसच िव ाथ आपलया कोलत सरासोबत या गावात टरिनग कमपसाठी पोहोचल आिण तयानतर तया गावचच होऊन गल आमही मबईतील समसयाबाबत नहमीच तावातावान बोलतो पण अडचणी काय असतात ह मी पिहलयादा तया गावात पािहलया दोन वळचया अ ासाठी झगडणारी िचमरडी मल साधया सवचछतागहाची नसलली वसथा रोजचया जगणयासाठीची धडपड ह पािहलयानतर आमही सवारनीच या गावचा कायापालट करणयाचा सकलप कला आवहान मोठ होत पण तयासाठी मानिसक तयारीही कली होती गली सहा वष करवाळशी भाविनक नात िनमारण

आिण गावाच नशीब पालटल

झालला शरद श ी सागत होता

िवकासाचया नावावर अगोदर अनकदा फसवल गललया गावातील लोकाचा िव ास िजकण हच सवारत मोठ आवहान होत सवतचया िखशातील एनएसएसमधन िमळणार पस एकतर जमवत सवचछतागहाच काम हाती घतल घरी कधी झाड हातात िव ाथ हातात फावडा कदळ घऊन साथी हात बढाना महणत कामात जपल तयानतर सर झाला िवकासकामाचा सपाटा आिदवास ना फळ भाजया याच बी वाटप करन लागवडीसदभारत मागरदशरन गावातील मिहलाना कागदाचया िपश ापासन त सणासदीला लागणार सामान बनवणयाच परिशकषण मोतीिबद िकवा कनसरची पराथिमक लकषण जाणवणा-या गावक-याची मनधरणी करन मबईत तयाचयावर यशसवी उपचार िव ाथयारना िशकषणाची गोडी लागावी यासाठी परय आता गावाचा बराचसा चहरा या िव ाथयारनी बदलन टाकला आह आमच काम इथच सपलल नाही या सपणर गावाला सवतचया पायावर उभ कलयानतरच आमच िमशन िवहलज डवहलपमणट यशसवी होईल आिण तयानतरच आमही पढचा िवचार कर िव ाथयारनी सवतचया िखशातन पस काढन गावात दोन िशलाई मिशन घऊन िदलया आहत तयातन बनणा-या कापडी िपश ा कागदी िपश ा कॉलजच िव ाथीचर काय आमच पराधयापकही आनदान घतात यातन अनक घराना रोजगार िमळाला आह यवा जागर परसकारातील पस पॉकटमनी यातन िव ाथयारनी या उपकरमासाठी पस उभ कल पण काम कठही थाब िदल नाही या समाजसवतन आमचया िव ाथयारचया चहऱयावर िदसणार समाधान माझयासाठी खप मोलाच आह अस कॉलजमधय एनएसएस समनवय डॉ कोलत यानी सािगतल कॉलजचया सहकायारिशवाय ह सार शकय नसलयाचा उललखही कोलत आवजरन करतात दशाचया िवकासात आपण खारीच वाटा उचलतोय याच या सवर िव ाथयारचया चह-यावर िदसणार समाधान एनएसएसचया माकारचया िकतयकपटीन अिधक आह टीम वकर मळच

करवाळ गावातील आिदवास सोबत काम करताना आयषयाकड बघणयाचा नवा द ीकोन िमळाला कसीचया एका एनएसएस यिनटन जो परय कला तयाचप तीन परतयक कॉलजन आपापलया परीन असा एखादा उपकरम हाती घतलयास कोणतयाही सरकारी मदतीिशवाय गरामीण भागाचा कायापालट करण शकय आह - परवीण मळय

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दहरी कातरी आउटसोिसगची गलया बधवारी भारतीय आयटी उ ोगात अचानक हलचल झाली राग हतबलता अगितकता अशा सिमशर भावना कत कलया जाऊ लागलया पवीचयार अमिरकन अधयकषाचया िनवडणकामधय आऊटसोिसरग या िवषयी आवाज उठला होता पण िनवडणका सपताच हा िवषयही थाबला होता तयाचमळ भारतीय कमपयटर उ ोगातील काळजीच वातावरण िनवल होत आता १०० पकी ३७ िसनटचया िनवडणका नोवहबरमधय यऊ घातलया आहत तयामळ अमिरकन राजकारणी परत एकदा आम आदमीचया िजवहाळयाचया िवषयाचया शोधात होत अमिरकतील सधयाचया आिथकर पिरिसथतीत वाढतया बकारीत अडकललया आम आदमीचया सवारत जवळची टाळया िमळवणारी घोषणा महणज आता आमही आऊटसोिसरग होऊ दणार नाही हमखास मत िमळवणाऱया अशा घोषणा जगातील कठलया राजकारणयाला मोह पाडणार नाहीत

भारतातील आयटी उ ोग भारतातील आयटी उ ोग आज ६० िबलीयन डॉलसरचयावर गला आह आजही तो वषारला २० त २२ टकक इतका वाढतो आह अथारत हा आकडा मोठा वाटत असला तरीही तो जागितक आयटी उ ोगाचया कवळ ५ टकक स ा नाही तयामळ जागितक राजकारणावर परभाव करणयाची कषमता अजनही या भारतीय उ ोगात नाही नसकॉमचया अदाजापरमाण २०२० पयरत हा भारतीय उ ोग कदािचत आजचया ४ पट मोठा महणज २२५ िबलीयन डॉलसरपयरत पोहोच शकल आजचया भारतीय आयटी उ ोगाचया ६० टककयापयरतचा वाटा एक ा अमिरकन बाजारपठतन यतो महणजच २०२० पयरत अमिरकतन भारतीय आयटी उ ोगाला १५० िबलीयन डॉलसरपयरत धदा िमळण आवशयक आह अमिरकन अधयकषाचया गलया २-३ मिहनयाचया वकत ामळ महणनच भारतीय उ ोगात थोड िनराशच व भीतीच वातावरण आह अथारत ही भीती आह ती उ ोगात होणाऱया वाढीची पण तयाहनही राग आह तो जया अमिरकन आजपयरत जगाला जागितकीकरणाच खलया बाजारपठच अथरकारण िशकवल तीच अमिरका आता सवत मातर तया िशकवणीचया बरोबर उलट कती करताना िदसत आह अमिरकचया दटपपीपणाचा राग बऱयाच भारतीय िवचारवताना आला आह भारतान मातर अमिरकन उ ोग तयाची उतपादन या सवारना भारतीय बाजारपठ उघडी करन ायची अगदी तयाचा भारतीय उ ोगाना तरास झाला तरीही आिण अमिरका सवत मातर अमिरकन कपनयाना कायद करन भारतात धदा पाठवणयापासन रोखणार भारतीयाच िवहसा भरपर महाग करणार व सवतचया अथरकारणातील खलपणा सपवन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सरकषण िभती उभया करणार गलया काही मिहनयात अमिरकतील िबकट आिथकर पिरिसथतीमळ काही मोठ अमिरकन उ ोग आपलया आयटीमधील गतवणकीला कातरी लावत आहत तयामळ २०१०-११ या वषारतच भारतीय आयटी उ ोगाचया वाढीवर लकषणीय पिरणाम िदसणार आह दबळा होत जाणारा डॉलर ही आणखी एक मोठी काळजी आह अशा पिरिसथतीत अमिरकन सरकारन आऊटसोिसरग िवर खरोखरच कायदा आणला िकवा आऊटसोिसरग करणाऱया कपनयाना करसवलती न दणयाचा धाक ह सरकार घाल लागल तर भारतीय आयटी उ ोगावर याचा नककीच वाईट पिरणाम होईल

ओबामा काय महणाल गलया बधवारचया िनवडणक सभमधय ओबामानी अमिरकतील बरोजगारीब ल िचता कत करताना अमिरकन उ ोजकाना धमकी वजा इशारा िदला सधयाचया अमिरकन आिथकर पिरिसथतीवर मलमप ी करणयासाठी अमिरकन सरकार ३५० िबलीयन डॉलसरचा एक पलन पढ रटणयाचा परय करीत आह तयामधय साधारण २०० िबलीयन डॉलसर करसवलतीचया रपात अमिरकन उ ोगाला दणयाचाही िवचार आह या करसवलती उ ोगाना ह ा असतील तर उ ोगानी रोजगार िनिमत करण आवशयक आह अस ओबामाच महणण आह ही रोजगार िनिमत करणयासाठी अमिरकन उ ोगानी नवीन पलटसमधय गतवणक करावी व अशा नवीन पलटसमधय नवीन रोजगार उपलबध करावा अशी अपकषा आह पण जर ह उ ोग आपलयाजवळील काम अमिरकन लोकाना न दता अमिरकबाहर पाठवत असतील तर तयाना या २०० िबलीयन डॉलसर कर सवलतीचा फायदा दणार नाही अशी घोषणा ओबामानी कली

मळात आऊटसोिसरगची सरवात झाली ती अमिरकन कपनयाना जासत नफा िमळावा महणन जया कामाला अमिरकत १०० डॉलर खचर होतो तच काम भारतातन िकवा चीनमधन ४० त ५० डॉलसरमधय करन िमळत असल तर तयामळ अमिरकन कपनयाचाच नफा वाढत होता व तयामळ वाचललया नफयाची गतवणक अमिरकन कपनया नवीन उ ोगात करत होतया पण गलया २ वषारत अमिरकन आिथकर ससथातील सकटामळ बाजारपठतील गतवणक योगय पसाच कमी झाला

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व तयाची झळ एक एक करत सवरच उ ोगाना बसली बद होणार उ ोगधद व तयाना सावर न शकणारी अशकत झालली आिथकर बाजारपठ अशा दहरी कातरीत अमिरका सापडली बरोजगारीच परमाण कधी नवह त २ आकडी सखयपयरत फगल िवशषत मधयमवगीयारत बरोजगारी वाढली व तयानी चढवललया आवाजाकड अमिरकन राजकारणी लोकाना लकष ावच लागल काही दशकापवीर जपानी मोटारगा ानी अमिरकन बाजारपठ काबीज करायला सरवात कलयावर तयाचा पिरणाम अमिरकन कार उ ोगावर झाला पण तयावळी बरोजगार होणाऱयामधय कामगाराची सखया जासत होती आता पाढरपशा लोकाचया नोकऱया भारतात जाऊ लागलयावर तयाचा आवाज खास करन िनवडणकाचया काळात अमिरकन राजकारणयाना ऐकावाच लागला या सवारचा पिरणाम महणन अमिरकन अधयकषाना आपलया डमोकरटीक पकषाला मत िमळवणयासाठी आऊटसोिसरगब ल अशी वकत करावी लागली

अमिरकत व भारतात काही लोकानी रा ाधयकषाचया या घोषणचा वगळा अथर लावला आह तयाचया मत रा ाधयकषाचया घोषणचा भारतात होणाऱया आऊटसोिसरगवर काहीच पिरणाम होणार नाही कारण करसवलतीचा नकार कवळ अमिरकन बहरा ीय कपनयासाठीच आह गलया िकतयक वषारत िसटीबक जी इ सारखया मो ा अमिरकन कपनयानी आपलया उ ोगाच जाळ जगातील ७० त ८० दशात पसरवल आज अमिरकन कर काय ापरमाण अशा अमिरकन कपनयानी बाहरचया दशात कमवललया फाय ावर तयाना अमिरकत टकस भरावा लागत नाही अशा बऱयाच अमिरकन उ ोगानी परदशात (जयामधय भारतही आह) उ ोग बाधन आपल नफयाच परमाण वाढवल पण हा पसा अमिरकत परत न आणलयामळ तयाना अमिरकत कर भरावा लागला नाही व महणनच या कपनयानी अमिरकऐवजी अनय दशात रोजगार िनिमत कली यावर उपाय महणन अशा कपनयाना करसवलती नाकारणयाची घोषणा झाली असलयाचा शोध काही िवचारवतानी माडला आह भारतीय आयटी उ ोगाला यामळ नकसान न होता फायदाच होईल असही काह ना वाटत कारण करसवलत न िमळणयाचया भीतीन जर आयबीएमन आपला भारतातील आयटी उ ोग कमी कला तर त काम भारतीय आयटी कपनयाना िमळ शकल याउलट काही भारतीय आयटी कपनयानी आता आमहीच अमिरकत जाऊन तथ रोजगारिनिमत करतो महणज राजा आमचयावर महरबान राहील अशा घोषणा करणयास सरवात कली आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

परतयकषात काय होऊ शकल आज अमिरकतील राजकारणयासमोर ढासळणारी िकवा न सावरणारी अथर वसथा इराक-अफगाण य ावर होणारा वारमाप खचर व लोककषोभ सतत वाढणारी बरोजगारी व तयामळ वाढणारी गिरबी अस पर उभ आहत या सवारवर मात करणयाचा जालीम उपाय कोणाकडच नाही नोवहबरमधय िनवडणका समोर उभया आहत िसनटचया जागा िजकलया नाहीत तर रा ाधयकषाचा पकष िसनटमधय अलपमतात जाईल व तयामळ रा ाधयकषाना आपलया योजना पढ रटायला व अमिरकवर राजय करायला जड जाईल िनवडणका िजकणयासाठी लोककषोभ िनवडण अतयत जरर असत व त कमीत कमी वळात साधय करायच असल तर गललया ८४ लकष नोकऱया तमहाला परत िमळवन दतो यापकषा परभावी घोषणा कोणतीच होणार नाही अमिरकचया अधयकषानी याच िवचारान अशी घोषणा कली ओटायो या राजयातही िनवडणका आहत तथील राजय सरकारन सरकारी उ ोगाना आऊटसोिसरगवर बदी घालणयाचा कायदाच पास कला

भारताचया द ीन ओटायो ह ५० पकी एक राजयच असल व तया राजयातन भारतीय आयटी कपनया जासत वसाय करत नसलया तरी अशा काय ामळ आपलयाला पाढरपशा वगारची मत िमळतील अशी भावना इतर राजय सरकाराची झाली तर ही राजयही यतया १ मिहनयात अस कायद करतील ५० पकी २० राजयानी जरी अस कायद आणल तरी तयाचा पिरणाम भारतीय आयटी उ ोगावर होईल ददवारन अशा काय ामळ अमिरकन बरोजगाराचया सखयत फारसा फरक पडणार नाही पण स ाधारी पकषाला मत िमळणयास मातर तयाचा फायदा होईल भारतीय आयटी उ ोगान अशा काय ाकड एक सधी महणन पाहण गरजच आह आजपयरत भारतीय आयटी उ ोग हा अमिरकन बाजारपठवर पणरत अवलबन होता पण एककाळी ८४ टकक उ ोग हा अमिरकतन यत होता तयाचा वाटा आता ६० टककयावर आला आह याचाच अथर भारतीय उ ोग जगातील अनय दशातील बाजारपठतही परवश कर लागला आह गलया २-३ ितमाहीतल आयटी कपनयाच जाहीर झालल आकड हच दशरवतात आखाती दशातन यणारी मागणी सतत वाढत आह आज याच दशाकड भरपर पटरो डॉलसर आहत व नवीन अरब िपढीला मािहती ततरजञानाच महततवही पटल आह तयामळच आखाती दशात भरपर सधी उपलबध आहत भारतीय कपनया आज आिफरका व लटीन अमिरका ाही खडाकड पाहत आहत बराझील िचली द आिफरका नायजिरया घाना किनया अशा ५० दशामधय आज भारतीय आयटी कपनया पोहोचत आहत सधयाचया जागितक आिथकर मदीची झळ या दशाना फारशी लागलली नाही व तयामळच

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

या दशाचया अथर वसथा झपा ान सधारणयाचया मागारवर आहत

आजपयरत भारतीय आयटी कपनयानी िमळवलला अमिरकतील अनभव या दशाचया बाजारपठत वापरला तर तयाचा फायदा तया दशाना व भारतीय आयटी कपनया या दोघानाही होईल पवकर ड चीन मलिशया जपान ह दशही पढ यत आहत चीन व भारत या दोन दशानी परसपरावर िव ास दाखवन या व अनय उ ोगात एकमकाना मदत कली तर एक मोठी आिथकर रीतया सम परचड बाजारपठ िनमारण होऊ शकत रिशयासारखा खडपराय दशही आपली आिथकर वसथा सधारत आह व तयानाही भारतीय तजजञाची गरज भासणार आह महणजच उ ोग वाढीमधय अमिरकन नकार िदला तर ती एक सधी साधन भारतीय आयटी उ ोगान जगातील अनय बाजारपठा काबीज करण जररीच होईल तया द ीन काही आयटी कपनयानी मोचबारधणीस सरवातही कली आह याचबरोबर कवळ कर सवलत नाही महणन अमिरकन उ ोग भारतात होणार आऊटसोिसरग थाबवणार नाहीत जागितक सपधतर जर अमिरकला यरोप-चीनशी टककर

ायची असल तर भारतातील आऊटसोिसरग आज तरी अिनवायर वाटत आह त कल नाही तर अमिरकन कपनयाच नफयाच परमाण घटल व कराचही अमिरकला या उ ोगाकडन कर वसली हवी असल तर तयानी नफा िमळवण आिण आऊटसोिसरग करण जररी आह

अथारत नोवहबरमधय जवहा अमिरकच अधयकष भारतभटीवर यतील व अमिरकन उतपादन अणऊजार भट ा भारतीयाना िवक लागतील तवहा भारत सरकारनही तयाना ठणकावन सागण गरजच आह की जर तमही भारतात आऊटसोिसरग करणयावर बदी घालत असाल तर अमिरकन अणऊजार भट ा आमहाला नकोत अमिरकतील भारतातील अशा सभा परोजकटसच आकड बिघतल व तयामळ अमिरकला होणारा फायदा बिघतला तर बहधा अमिरकच अधयकष भारतातील आऊटसोिसरग अमिरकला कस चागल आह हच अमिरकत परत जाऊन अमिरकन कागरसला पटवन सागतील अथारत तोपयरत िसनटचया िनवडणकाही सपलया असतील

परवा टी वही चनलवर य क च माजी पतपरधान टोनी बलअर याची मलाखत ऐकली तयानी पाि मातयाना िदलला इशारा फार महततवाचा आह त महणतात की गली दोन शतक पाि मातय एवढ बलवान झाल होत की जगाचा सवर इितहास तयानी तयाचया द ीकोनातन बिघतला व िलिहला पण २१ चया शतकाचा इितहास मातर भारत व चीनच लोक तयाचया द ीकोनातन बघणार व िलिहणार आहत व आपण सवर तो वाचणार आहोत - दीपक घसास

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

पयरटनाचया नकाशावर महारा

िदवाळीचया स ीमधय उ रत हिर ार ऋिषकश निनताल मसरी कठही जायच ठरल की महारा ातील हरह री पयरटक नवी िदललीत थाबनच पढ जातो तयामळच िदललीतल पराच थमान पाहन तयाचया मनात थोडी भरात िनमारण झाली आता महारा ातला टिरसट तयाच पलनस बदलणार काय अशी शका उ रतलया टर ऑपरटरनाही सतावत असल उ रतील राजयापरमाणच कनारटक करळ आधर परादशच टर ऑपरटरही महारा ातील पयरटकाकड डोळ लावन असतात पण इतर राजयातलया पयरटकाचया िलसटमधय महारा ाचही असच सथान असत का

महारा आिण गजरात या राजयाकडन दशभरातील िकतयक पयरटनसथळाना मोठ उतप िमळत दश-िवदशापरमाणच महारा ातील सथळानाही इथलयाच पयरटकाची मोठी झबड उडतच रमणीय िकनार आबा-नारळाचया बागा आिण खाणयािपणयाची चगळ असलली िवसतीणर कोकण िकनारप ी महाल मी-रकाळा तलाव-जयोितबा याच कोलहापर तरयबक र-पचवटीच नािशक रायगड-राजगडसह अनक िकलल अिजठा वरळ लणी तसच उलकापातापासन तयार झालल लोणार सरोवर आिण औरगाबाद चमचमती मबापरी आिण ताडोबा तसच सतरयामळ परिस झालल नागपर अशी अनक पयरटनसथळ ह महारा ाच वभव पण सरसकट परतयक िठकाणच पयरटन समाधानकारक ठरलय का

एवढ उपजत वभव आिण दातततव असलल पयरटक असलयान पयरटनाचा िविश प तीन िवकास वहायला हवा होता पण अजनही पायाभत कषतरामधय बरच काही करण बाकी आह याची तीवर जाणीव होत खास करन करळ आधर मधय परदश याचया तलनत आपलयाकड अजन बरच काही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

करायच बाकी आह ह सप िदसत कोकणप ीमधय सथािनकाचया सहकायारन एमटीडीसीन नयाहरी व िनवास योजना सर कली आता िकतयक घरावर एमटीडीसी मानयतापरा अस फलकही िदस लागल आहत करळपरमाणच कोकणालाही िकनारप ीच अगभत स दयर लाभलय तयामळच अशा योजना आिण न ान सर झाललया हॉटलसमळ ितथ पयरटनास परचड वाव आह अस मानल जात पण परतयकषात तया गतीन हा िवकास झालला आढळत नाही

बहताश िठकाणी सवारत मोठी अडचण आह ती सवचछ परसाधनगह आिण सयोगय रचना असललया खोलयाची आघोळ आिण परसाधन या दोन परमख मलभत गरजा कदरसथानी असतात नमका याच गो चा अभाव असतो कोणतयाही एसटी सटडवर परसाधनगहाची िसथती शोचनीय असत मबई-गोवा महामागारवरील िकतीशा हॉटलसमधय ी-परषासाठी योगय परसाधनगह असतात मबईतन शकडो आरामबस कोकणचया िदशन रवाना होतात पण रातरीचया जवणाचा पिहला थाबा या बसगा ा िजथ घतात तया हॉटलसची िसथती फारच दयनीय असत कवळ नाईलाज महणन लोक ितथ काहीबाही घशाखाली उतरवतात

नयाहरी िनवासाचया सोयी सर होऊनही आपलयाकड आजही पयरटकाना पसतीकरम अिधक िमळत नाहीत करळसारखया िठकाणी होम-सटमधयही हजार त दहा हजारापयरतच पयारय उपलबध असतात कोकणात मातर आजही थरीसटार हॉटलसचा दजार िततकासा समाधानकारक नसलयाच मत पयरटन ावसाियक सदीप भजबळ कत करतात करळमधय रमपोटी दोन त तीन हजार रपय भरणारा पयरटक कोकणात पस काढायला का राजी नसतो याचाही िवचार आपण करायला हवाच पण तयाचबरोबर आपलयाकड परक पायाभत सिवधाही परिवणयाची गरज आह याकड त लकष वधतात

तळकोकणातील पयरटनासाठी मबईहन जाताना रलव वा रसतयाचया पयारयापकषा गो ापयरत िवमानान जाऊन पढ टकसीन जाता यईल का हा पयारयही तपासन पहायला हवा गो ातन सथािनक टकसीच घयावी लागत पण तरीही हा पयारय उपयकत ठर शकतो अशा सिकटसचा िवचार करन सरकार एमटीडीसी िकवा अनय ावसाियकाकडन टर पकजसच परमोशन होणयाची गरज आह अस मत टर ऑपरटसर कत करतात

यात तथय आहच मधय परदश टिरझम असो नाहीतर कनारटक ितथ अशा परकारची पकजस

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

उपलबध असतात परसगी खासगी हॉटलसच पयारयही पढ कल जातात महारा ात मातर अशा िमशर पकजसच परमोशन िततकया परमाणात कल जात नाही अशी सिकट िवकिसत करायची तर पयरटकाना एखा ा िठकाणी िनवास करता यईल आिण प ास-शभर िकलोमीटरचया परीघात िविवध िठकाणी भरमती करता यईल याचा िवचार कदरसथानी असावा लागतो मालवण तारकल आबोली कोलहापर पण अशा परकारच सिकट तयार कलयास पयरटकाना िकनारप ी कोकणचा घाट कोलहापरसारखा दशावरचा परदश अस सदर कॉिमबनशन पकज िमळ शकत िशवाय यताना एकसपरसवमाग झटपट परवासही होऊ शकतो अस टसर आयोजकापकी िवनय मोडक यानी सािगतल

एकणच कोकण ह पढील पाच-दहा वषारत चागल पयरटन कदर बनल असा िव ास महारा टर ऑपरटसर असोिसएशनच िनतीन माहलकर यानी कत कला आमही बाहरचया राजयातील टर ऑपरटसरमाफर त ितथली बिकग करतो तयाचपरमाण इतर राजयातन आमचयामाफर त महारा ाची बिकग वहावीत यासाठी आमही परय शील आहोत असही तयानी सािगतल

महारा ह परगत राजय महणन खयाती असनही आजही बहताश िठकाणी िभकारी लटार याचा सामना परतयकाला करावा लागतो बकायदा टकसीवाल अववाचया सववा रट लावणार हॉटल एजनट तसच जया वसतसाठी तो परदश परिस आह तीच वसत बनावट सवरपात िवकन श ा लावणार िवकरत याच लकषणीय परमाणही पयरटनिवकासात अडथळाच ठरत महाबळ रला परतयक पॉइनटच टकसीभाड िनि त करणयात आल आह परतयक हॉटलमधय तयाच फलकच रगवल आहत साहिजकच रटवरन घासाघीस िकवा बनवाबनवीच परकार होत नाहीत पयरटक-टकसीवाल याचयात िव ासाहरता वाढीस लागत पण असा परकार सवरतर आढळत नाही आिण पवरिनि त दरापकषा लबाडणयाचच परकार अिधक ऐकायला िमळतात

नागपरपासन ताडोबा ाघर अभयारणयात िफरायला जाणार अनक िनसगरपरोमी आहत पण मधय परदशात कानहा िकवा बाधवगडमधय जी पयारवरणाची िशसत पहायला िमळत तसा आगरह आपलयाकड धरला जात नाही अशी खत अनक पयारवरण अभयासक कत करतात

नािशक कोलहापर िशड यासारखया िठकाणी धािमक पयरटनास खप वाव आह िशड मधय आधर परदशातन भरपर भकतगण यत असतात पण धािमक पयरटनालाही पायाभत सिवधाची जोड

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दणयाची आवशयकता आह ह आपलया गावीच नसत शकराचया दवसथानापाशी दध पाणी याचा मोठा वापर होणार असल तर त वाहन नणयासाठीही योगय वसथा असायलाच हवी पजा-अचार सािहतय याचया िवकरीचया दकानाची तसच िविश िदवशी भकताचा महापर आलयावर रागासाठीही योगय वसथा करायलाच हवी शगावसारखया दवसथानानी याची चागली उदाहरण घालन िदली आहत िशवाय तयानी मधय परदशसारखया िठकाणी आपलया िनधीतन भकतिनवास उभारणयाच औिचतयही साधल आह धािमक पयरटनापरमाणच अगरो टिरझम मिडकल टिरझम या सकलपनाही आता जोर धरत आहत महाबळ रचा सटरॉबरी महोतसव नािशकचा वाईन फिसटवहल हा तयाचाच भाग आहत कदािचत र ािगरी िदवआगरातही आमर महोतसव वहायला हरकत नाही मबई पण याचया आसपासचया परीघात गलया समार दहा वषारत िरसॉटरसची सखया वाढली आह जवळचयाच िठकाणी वनड िपकिनक करणारा मोठा वगर असतो साहिजकच िरसॉटरसचा धदा चागला होतो पण तयाची योगय दखभालही राखावी लागत िरसॉटसरकड कटबाबरोबरच एक ा-दक ाचाही ओघ मोठा असतो परतयकाचया मजामसतीचया कलपना वगळया असतात तयातनच िकतयकदा िरसॉटसरची दखभाल साततयपणर रीतीन होत नाही मग कटबाचा पयरटकवगर यापासन दरावतो मबई-पणयापासन जवळ तरीही रमणीय अशी माथरान-महाबळ रसारखी िहलसटशनस िबरिटशानी िवकिसत कली ती आजही तयाच सथान िटकवन आहत ददवान आपण या तोडीची पयरटनसथळ िवकिसत कर शकललो नाही असलीच तर फारच थोडी खासगी सवरपात ठाण नािशकपासन जवळ असललया जवहारमधय अशा पयरटनसथळाचया िवकासाची कषमता होती पण तयाचा सयोगय वापर आपलयाला करता आलला नाही पयरटनाचा िवकास हा सथािनक जनतचया िजवावरच झाला पािहज यात शका नाही तयामळच तया तया पिरसराच विशष ितथल लोकजीवन खा ससकती ह सारच जपायलाच हव

पयरटनाचा वसाय हा पणरपण िव ासावर बतलला असतो एकदा फसवला गलला पयरटक पनहा यणार नाही आिण तयाचया नातलगानाही तमचयाकड पनहा पाठवणार नाही पण ह लकषात न घता सोनयाच अड दणारी क बडी कापणयाचा परकार िकतयक ावसाियक करतात आिण तयातन पयरटन मातर बदनाम होत महारा ाचा पयरटन नकाशावरचा चहरामोहरा बदलला तरच इतर

राजयातल लोक िव ासान आपलयाकड यऊ लागतील - समीर कव

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सास सन नातसबध व कटबसवासथय बायको ( ी) ही कषणभराची प ी व अनतकालची माता असत सवामी ितनही जगाचा आईिवना िभकारी ही वचन िनतात सतय आहत कटबाचा कदरिबद असलली ही ी जवहा सनरपी दसरी

ी घरात यत तवहा ितची मानिसकता कशी बदलत अथारत अतयत परमान आदरान नीटच नात जोपासणाऱया पषकळ ि या आहत मातर सासबाई ही उपाधी लागली की स ा मानपान व अपकषा आिण तलना या िवकारामळ कटबात नककी ताण यतो याउलट सास सना सजञ समजस असतील तर घरात सवगर उतरतो व सवारचीच वाटचाल अिधक सलभ व यशसवी होत ह जर नसल तर सर होत घसमट जयात कधी पयारय सापडतात तर कधी क डीपलीकड वा ास यत नाही सतत ताणात जगाव लागत हा लख कोणतयाही पवरगरह दिषतातन िलिहलला नाही माझया िनरीकषणातन व काही वषारचया समपदशनाचया अभयासातन िवचार माडल आहत लगनाचा सरळ अथर तडजोड व कटबातील नाती कौशलयपणर साभाळण जया वातावरणात व ससकारात आपण वाढलो आिण आपलया आई-विडलानी नाती कशी साभाळली ह पाहन नकळतपण नाती साभाळणयाची कलपना तयार होत व आपलया कवतीपरमाण अमलात यत सजञ लोक जथ राहतील तथ ही कौशलय िनरीकषणातन आतमसात करतात परतयकष नवीन कटबात गलयावर कसोटी लागत दोनहीकड सयम सामजसय व दयाळपणा असल तर वाटचाल सोपी जात मखयतः सास सनची कडली जमत असल तर कटबाच भागयच पण नसल तर नवरा या बाप ाच काय हाल वणारव वगवगळया घरातील परसग बघ या या घरातील सासबाई अगदी मॉडनर इगरजी यणाऱया सनबरोबर शॉिपग िसनमा नाटक हॉटिलगमधय भाग घणाऱया एकमक चया सा ा नसणाऱया सनला जीनस िवकत घणाऱया सगळ कस छान छान आता नवऱयाला यापकषा काय पािहज या कटबातील ही पिरिसथती फार काळ िटकली नाही िजथ सपस कॉिनफलक ट सर झाली तथ सघषारला सरवात सपसची अमलबजावणी झाली असती तर एकमक ची िकमत रािहली असती तयामळ सर झाल टाळण वळीच सवादान परश न न सोडवलयामळ दरावा झाला

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हा िवनोदी परसग पाह घटना परदशातील दोनही बाहर सथाियक अिधक वाणासाठी सनचया माहरी सवारना जवायला बोलावल िवहीणबाईनी आनदान सवागत कल व बसायला सािगतल मलीचया सासबाई एका सोफयावर 90 अशाचया कोनात ताठ बसलया चहऱयावर परीटघडी बघणाऱयाला वाटाव की पतळा बसवला आह याचया यजमानानी मलान खण करन सािगतल िवहीणबाईही अहो िनवात बसा महणालया पण छ आता सनचया माहरचया मडळ ना हस यऊ लागल गपपा मारताना इतर मडळ ना अवघडलयासारख झाल जवण झाली या ताठच जावयाला वाण दऊन झाल यजमानानी िवचारल अग तला काय झालय मोकळपणान बोल यावर महणालया माझा मान परथम मी नाही ठवला तर कोण ठवणार मी मलीची सास आह ह

ा ाना कळल पािहज यावर यजमानानी मातर लवकर घरी परतायचा िनणरय घतला ही गमतही अमिरकतील भारतातन सासबाई सनकड काही मिहनयाकिरता गलया या आजी चागलयाच व होतया मलाच घर खपच मोठ दमजली एकदा सनची नकतच लगन झालली मतरीण नवऱयासह दोन िदवसाकिरता आली खप वषारनी भटलयान गपपा झालया जवण झाली पाहणयाना गसटरम िदली होती सासबाईची खोली तयाच मजलयावर दसऱया टोकाला होती तयाना वयान िनदरानाश होतो व ऐकही कमी यायच रातरीची जाग आली की तया वऱहा ात जपमाळ घऊन यरझाऱया घालीत सकाळी सगळ उठल नाश तयाला सगळ बसलयावर आज नी िनषपापपण जोडपयाला िवचारल बरय ना महटल मला रातरीची काही झोप लागत नाही रातरी यरझाऱया घालत होत तर तमचया खोलीत िदव कधी चाल कधी बद तवहाच िवचारणार होत की काही हवय का ह वाक य ऐकलयावर जोडपयाच चहर गोरमोर झाल सन मलगाही सकोचन गल परसग तसा साधा सनन दयाळपण सोडन ाव तच बर नाही का आता या घरात सासबाई कटबपरमख आहत मलगा आईचया हातात पगार दतो सनही दत सनला रोज िरकषाला हातखचारला पस दतात ितला हौसमौज करायची असल तर सासला िवचाराव लागत मलगा बायकोला ज घईल तशीच वसत आईला घतो तो आईचा िनयम आह सनचया माहरी काही आहर करायचा असलयास सासचया शबदापलीकड जाता यत नाही नवरा दोघ चया भानगडीत पडत नाही सनन पषकळ सयम ठवला नवऱयाला गोडीत सागन पािहल तयाचया मत ही समसयाच नवहती पढ सनचया तबयतीवर पिरणाम होऊ लागला डोकदखी अधरिशशी व नराश य आल तयावर गोळया सर झालया नवरा ह तटसथपण पाही ितन माहरी

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जायचया गो ी कलया तोवर एक मलगी पदरात होती एकदा माहरी गली तर आई-विडलानी िहलाच पडत घयायला सािगतल िहन नवऱयाला वगळ राह सचवलयावर विडलाचया माग आईन मला वाढिवल तवहा ितचा शबद शवटचा राहील तला वगळ वहायच तर ताबडतोब िनघन जा सािगतल ही गो सधयाचया काळातली आता या कटबात पाहा मल आईची परचड काळजी घणारी आईची हौसमौज परवणारी आईला िहडण िफरण व िसनमाची परचड आवड राजसथान असो की िसगापर असो नाव काढल की ितकीट तयार आईसाहबाना मातर सवयपाकाची माणसाची अिजबात आवड नवहती भाविनकता व माया याचा चागलाच दषकाळ होता पढ मलाची लगन झाली मलगी सासरी गली सना दोघी बडब ा लाघवी तयानी जीव लावायचा जीव तोडन परय कला वातावरण आपलस कल आजबाजला चागल सबध जोडल घरात ग डस नातवड आली या आजीबाईच मन मातर िसनमा व टीवही सोडन कशात लागत नस सना नोकरीचया होतया घरात कामाची बाई मल साभाळणाऱया बाईनी कोणतया चका कलया ह आवजरन सनाना सागत पण सवतः नातवडाकड लकषही दत नसत सनानाही कधी आजारपण यायची नोकरीचा ताण जाणवायचा तवहा याची वागणक पणर कोरडी आपलयाला काही माहीत नाही अस वागायचया सवयपाकापासन कशातच आपणहन मदत नाही अगदी िवनती आजरव कली तर एखादाच पदाथर करणार सनन अित झालयावर एकदा िवचारल की मल लहान असताना काय जवत होती तयानी ताबडतोब उ र िदल मला ठरािवक चार पदाथर यतात मला सवयपाकाची आवड नाही फारशी गतीही नाही मातर वगवगळ पदाथर खायला आवडतात घरी नाहीतर बाहर आता तमही सगरणी असताना मी कशाला लकष घाल एकदा एका सनन ह ान आमटी करा सािगतलयावर यानी चाळीस वा ा साबार कल सगळयानी डोक याला हात लावला आज ची तबयत मातर उ म रोजच जीम िफरण सहली चाल घरात मातर कठ काय ह माहीत नाही िकवा मी ऐकल नाही ह चाल लाघवी नातवड खळायचा आगरह करीत तर याना लहान मलाशी कस बोलाव ह माहीत नाही याच आजी मलीकड गलया की जावयासाठी गोडधोड जवण करायचया सरवातीला सनाचया माहरचयानी खप लाड कल पढ या तयाचयाकडन फोनची िबल भरण अशी काम करन घऊ लागलया सवारचया लकषात आल की एष आिण आराम हच आयषय असणाऱया कत साठी आपणाकड फार वळ व शकती नाही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आपलया भारतीय ससकतीत या गो ी उघडपण बोलणही कठीण न जाणो मलगी व जावयाच िबनसायच पढ सनानी वगळी घर कली जी सन सवजातीय होती तथ या बसन रहात व अपकषाही ठवत िजथ परजातीय होती ितथ थोड नमत घत कोणीही समजसपण काही सागाव तर उ र दत नसत न बोलता तकर काढत मल परोपरीन सागायची की सप बोल गरसमज कर नको पण मलाकडही दलरकष कलयान मलही दलरकष कर लागली याना वाट लागल की सनानी तयाच कान भरल आहत मला-सनातही वाद आल पण मोकळया सवादाअभावी ह होतय हही समजत नवहत तरीही कोणी काम सािगतलच तर कणाकडन तरी करन मोकळ होत असत व आपलया कातडीला धकका लावत नसत या धोरणान सना नातवडाच हदय तयाचया बाबतीत कोरड होऊ लागल मल मातर पषकळ भरडली व आपण कतर नीट करनही ह काय चाललय ह समजनास झाल एक महण आठवली झोपललयाला जाग करता यत पण झोपच स ग घतललयाला नाही आता कोणताही माणस पिरपणर नसतो तवहा सयम सवाद व सवदनशीलता या ितरसतरीन गो ी सोपया होतात वरील उदाहरण िवनोदी असो वा गभीर असो दोनह नी कलह होतोच िकरकोळ वाटणाऱया गो ी जस कोणाला डब-बाटलया जमवायचा छद कोणाला सनचया कप ाची जाडीची िदसणयाची तलना ह पाहता हा िवषय अिजबातच सोपा नाही या पिरिसथतीतील परषाची भिमका पाह 1 नवरा व तयाची आई याच नात भाविनकदष ा सवारत जवळच नवऱयाला आईला काही सागण ह दखावणयासारख वाटत िकवा आता वाढललया वयात काय सागायच तयापकषा आपलया बायकोन अशी पिरिसथती असल ती न करकरता साभाळावी सवतः सासशी जमवन घयाव 2 िजथ सासर असतात त बऱयाच वळा समजतीच धोरण घतात व बायकोला चार शबद सागतात परसगी कटबासाठी बरीच काम सवतःहन करतात सनो शािबदक आधार दतात 3 िजथ सासबाई एक ा आहत तथ पिरिसथती िबकट होत मलाची पिरिसथती ढोलक यासारखी होत कठन थाप बसल याचा नम रहात नाही तयाला सवाद करनही बदल झाला नाही तर तयाचा आई बायकोशी सवाद कमी होतो भाविनक दरावा वाढत जातो मलगा कामािनिम

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

बाहर राहतो सजञ माणस िनदान छदात वळ काढतो (याचा अथर छद असणाऱयाना हा परश न असतो अस नाही) जयाना ह हाताळता यत नाही तो सन जवळ करतो 4 काही नवऱयाना बायकोच महणण पटत तरीही वगळ झाल तर गस साखरपासन सगळा खचर वाढल बायको नोकरीची असल तर सवयपाकापासन मदत लागल ह टनशन यत बऱयाच घरातन आईन मलाला चहा जजबी सवयपाक कर िदलला नसतो तयामळ घरकामात हा ढ असतो तयामळ बायकोशी गोड बोलन या िसथतीकड दलरकष करतो सन कसा िवचार करत (सनची भिमका) 1 सन ससाराची सव व वासतवता यात गडबत ह सरवातीला असच असाव ह समजन ससार

करत भाविवश व नवऱयाला सवर परकार सागन पाहत हशार सन नवऱयाला आकिषत करणयाच सगळ उपाय करत सवदनशील नवरा ितचयाकड ओढला जातो हळहळ भाविनक ताण िनवळतो व सयमपण गो ी माग लागतात

2 िहमतीची सन आपलया गो ी साससमोर परतयकष बसन गोडीत सागत आपलया इचछा सप माडत गो ी समोरासमोर झालयान पिरिसथती बदलत वा उलटही घडत

3 िजथ सकोच व भीती असत ितथ सवाद घडत नाही पयारयान सन भाविनक आधारासाठी माहरच कामातील सहकारी याचा आधार घत परतयकषात पिरिसथती तशीच राहत व पिरणाम तबयतीवर होतो

सासची भिमका काय असत 1 सजञ सास पिहलयापासनच सनचया कलान घत व मोकळया सवादान काय जमत व काय नाही

याची कलपना दत 2 सवतःचया लगनापासन काही गो ी ठरािवक प तीनच होतात तयात फारसा बदल झालला

आवडत नाही उदा कळधमर सोवळ ओवळ व तया सनन ऍडजसट कलयाच पािहजत 3 मी इतक वष सवयपाक घरकाम कल आता कल नाही कल तर माझी मज मी काय कराव व

काय नाही ह सनन ठरव नय तसच मी करो न करो माझी नीट दखल घयावी मान ावा आपलया सललयािशवाय नवीन बदल कर नयत (एकण पिरिसथती ताणिवरिहत सस करायची असल तर खालील उपायानी मदत होत)

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

1 सनन सरवातीला नवीन माणसाशी जमवन घताना नमर सयमी राहाव 2 नवऱयान आपलया प ीला घरातील लोकाचया कलापरमाण कळाही सागा ात तयात कमीपणा नाही तसच कायम एकतर कटबात राहायच की परसगी वगळ राहणयाची तयारी आह ह सप कराव

3 सासन सनब ल सयम दाखवावा काही नवीन गो ी िशकायला वळ ावा सवाद परमान करावा ऑडररन नाही सतत आमही काय कल ह उगाळ नय लकषात ठवाव की तयाच (सनाच) लगनात वयही जासत आह व घरा ितिरकत नोकरीतही तयाना पषकळ ताण आह िदसण सथलता कपड याबाबतीत तलना कर नय सवतः काही गो ी करन आदर िमळवावा सरवातीपासन परम िदल तरच त िमळल 4 घरातील सवर सदसयानी सणवार कळधमर पाहण या परसगी काम वाटन घयावीत तयासाठी एकतर बसन बोलाव कोणालाही गहीत धरन गरसमज टाळावत 5 घरातील व ापासन लहानापयरत कोणीही आजारी असल तर सहानभतीन सवा करावी सननीही व ाच वय तबयत लकषात घऊन रासत अपकषा ठवावी सनचया तबयतीचया तकरारीकड रागान वतागन न पाहता जमल तशी मदत करावी शािबदक भाविनक धीर ावा महणज सनला माहरन वा बाहरन सहानभतीची गरज राहणार नाही व तीही व ाच परमान करल कवळ कतर महणन नाही 6 वरील काहीच न घडता वाद होत असतील तर िवश वासातील िमतर नातवाइकाशी बोलाव सवारत उ म समपदशकाची मदत घयावी परषानी समपदशनासाठी वादावादीत िश ा दण हात उगारण करच नय कारण हाच परयोग समोरचया कतीकडन कधी ना कधी घड शकतो 7 मलीचया माहरचयानी मलीला मानिसक आधार ावा आमच घर बद ह महण नय मातर मलीला आिथकदष ा पायावर उभ राहणयास सागाव परसगी मदत करावी आपलया समाजात सवर ि याना तयातन जाव लागत ह साग नय 8 मल नी आिथकदष ा सकषम राहाव िजथ नोकरीची गरज नाही तया मल नी अस छद जोपासाव की परसगी आपलया पायावर उभ राहता यईल व आतमिवश वास कायम राहील टीवही व चका ा िपटणयात वळ घालव नय मल मोठी झाली की पाटरटाइम काम तरी कराव जयायोग मदला चालना िमळल या जगात अित िभडसतपणा व सकोच ह गण नाहीत भीड ही िभकची बहीण असत ह सतय आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

9 खप परय करन पिरिसथती बदलत नसलयास घराचया बाहर पडाव सवतःचया िजवावर राहायची तयारी ठवावी तर थोडी मदत इतराकडन िमळ शकल वरील सवर गो चा िवचार करन परय कलयास घरात आनदमय वातावरण होऊ शकत ह नककी घरातील ी सत असली तर घर सत होत गहसौखय परतयकाचया वा ाला याव महणन हा लखन परपच जया ि यानी घरात सवगर िनमारण कला तयाना सलाम जया घरी कलह आह तयाना

Best luck

- नीरजा आपटीकर डाग बनरबी कनडा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला समजन घया पलीज िसहगड रसतयावर राहत असललया एका िचमकलीन गळफास घऊन आतमहतया कलयाची बातमी नकतीच वाचली का बर या िचमकलीन सवतःला अस सपवाव जनमदातया मलाना रागवणयाचा अिधकार पण आई-वडलाना नाही का मला आठवत लहानपणी कधी माझी आई लाटण घऊन माग लागायची महणायची मलया त मला तर बर होईल हा शबदपरयोग करणाऱया आईचया मलया या शबदातही ओतपरोत परम भरलल असायच तो शबद उचचारणयाचा अिधकार िनसगारन ितलाचा बहाल कलला आह आई या शबदावर अनक किवता-लख-कथामाला गाजताहत आई-बाबाना मलाशी काही परसगी कठोर वागावच लागत परत िववकब ी वापरन मधयमागारच अनसरण ह पालकाचया लकषातच यत नाही तयामळ मलाचया भिवत ाचया खो ा कलपनाना िचकटन थोडीफार मल चकली तर काही वळस पालक िशकषक वगारतच मलाना बदम मारहाण करतात नािशकमधय शालय िव ाथयारला िशिकषकन डसटर फकन मारलयानतर घाबरन वगारतच तया िव ाथयारला झटक यऊ लागलयामळ रगणालयात दाखल कराव लागल सवर चनलवर बरिकग नयज झळकत होतया शवटी अशा अनक घटनामळ सरकारन िव ाथयारना मारहाण करणाऱया दोषी कतीला परथम एक वषारचा तरगवास व पाच हजार रपय दड दसऱयादा मारहाण कलयास 25 हजार रपय दड व तीन वषारचा तरगवास अशा िशकषची तरतद काय ात कली या काय ाला मितरमडळाची मजरी िमळालयावरच तयाची अमलबजावणी होईल परत खऱया अथारन यामळ पालकाचया िशकषकाचया - िव ाथयारचया मनोव ीत बदल होईल का आधिनक सपधचया यगात लहान मलावर योगय वळी सससकार झाल तर उ ाचा भारत महास ा होणयाच माजी रा पती डॉ ए पी ज अबदल कलाम याच सव साकार होऊ शकल महातमा गाध नी महटल होत िशकषणाला नितक मलयाची जोड नसल तर त अधःपतनास कारणीभत ठरत सान गरज नी महटलयापरमाण मल ही दवाघरची फल या फलाना नहमी सकारातमक िवचारसरणी व आदशर िदला पािहज आजची मल ही उ ाची फल उ ाचया उजजवल भारताच आधारसतभ सबल व सशकत होणयासाठी परतयक पालकानी जागरक राहायला पािहज

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जगाला परल एवढ मनषयबळ आज आपलया भारतात आह मधयतरी एका अभयासामधय ह सप झाल की सवारत तरण दश भारत आह या अथारन की जवळ जवळ 70 टकक लोकसखया यवा आह जगावर राजय करणयाची खरी ताकद आज आपलयाकड आह कारण यवक व यवत नी भरलला दश आपला आह काहीही करणयाची ताकद आज आपलयाकड आह परश न आह तो समजावन घणयाचा व दणयाचा यवकाना योगय िदशा व अचक मागरदशरन याचया बळावर िबरिटशापरमाण आपणही खऱया अथारन जगजजत होऊ शकतो

वसथापनशा तजजञ िशव खरा सागतातYou can winया धत वर यवकानो Yes I can अस आतमिवश वासान महणत पाऊल पढ टाकल पािहज तच आह तझया जीवनाचा िशलपकार हा मतर मीच घडवणार माझ जीवन अस महणत आतमसात कला पािहज हाच मतर मनात घऊन परतयक यवकान िजजञासा वाढवन खऱया अथारन जाग झाल पािहज माणस घडत नसतात घडवावी लागतात आतमिवश वास िनमारण करावा लागतो माझयातला मी जागा करत जग बदलणयासाठी आधी मी बदलायला हवा आताची यवा िपढी िबघडली आह अस महणणाऱया वगारला दाखवायला हव की आमही उ ाचा भारत घडवणार आहोत यासाठी यवक-यवत नी परथम सवतःला घडवायला हव तयासाठी तयानी शरीर व मनाचया सबलतकड जासतीत जासत लकष िदल पािहज रोज ायाम कला पािहज सवामी िववकानद महणायच माझया िपरय िमतरानो रोज मदानावर जा खळ खळा वासरासारख हदडा ायाम करा जवहा तमही सबल व सशकत वहाल तवहा तमहाला परतयक गो चागलया परकार कळ शकल महणन आपल शरीर कमावणयासाठी रोज ायाम करण आवश यक आह िकशोरवयीन मल िनदरानाश रकतदाब मानिसक ाध नी गरसत झालली िदसत आहत वाढती सपधार चगळवाद नीितमलयाचा ऱहास घरातील वाद भय चचलता िनक आहार सपधारतमक वातावरण परीकषत कमी गण अिनचछन लादलला अभयासकरम यामळ मल नराश यकड जाऊ लागली आहत जानवारी 2010 चया पिहलयाच मिहनयात एकण 66 िव ाथयारनी आतमहतया कलया याच परमख कारण मलाची दबरल मन हच होय महणन मलाचया मानिसक सबलता व िनमरलतसाठी धयानधारणा ही आवश यक गो आह आनापानसती ह तयातील एक शासरोकत धयान श वासाचया साहाययान मनाची एकागरता व िनमरलता सबलता वाढत भय कमी होत चचलता दर होत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

मलाची आकलनकषमता वाढन जीवनात नितकता यत 2500 वषारपव गौतम ब ानी या साधनचा शोध लावला प गरजी शरी सतयनारायण गोएकाज नी 1969 मधय ही भारतातन ल झालली साधना परत भारतात आणली सपणर साधना श वासाशी सबिधत असलयामळ कठलयाही जातीचा वणारचा पथाचा दशाचा िव ाथ -िव ािथनी ही साधना करन आपल मन सबल व िनमरल करन ताणतणावमकत जीवन जग शकतो माणसाचा मद हा एका सकदात 800 हन अिधक गो ची न द घऊ शकतो तो 70 त 75 वष न थकता सतत काम कर शकतो तयात फार मोठी ऊजार असत ती जागिवणयासाठी आज खऱया अथारन गरज आह थॉमस एिडसन चार वषारचा असताना तयाला शाळतन परत पाठवल तयाचया िखशात िशकषकान िच ी टाकली होती तमचा टॉमी िशकषणात फार माग आह तो िशक शकणार नाही याच थॉमस एिडसनन आपली अतिरक मनोऊजार जागवन िवजचा िदवा तयार करन जगाला परकाशमान कल तयाआधी हजारावर अिधक तयाच परयोग फसल पण तो खचला नाही सगळा हा मानिसक परव ीचाच पिरणाम अबराहम िलकनन आपलया मलाचया मखयाधयापकाला िलिहललया पतरात मलाला समाजात कस वागायच व िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकवणयाची िवनती कली होती याच सामािजक िशकषणाची आज आपलया मलाना गरज आह आपण आपलया मलावर नसत अपकषाच ओझ लादतो िबचारी मल पार थकन जातात तयातन ती चकीचा मागर पतकरतात िचतरपटावर आतमहतयच खापर फोडन पालकवगर मोकळा होतो तीन तासात िसनमा आपलया मलाचया भावनाना हात घालतो मग जनमापासन आपलया बरोबर असणाऱया सवतःचया मलाचया भावना आपण का ओळख शकत नाही हा परश न पालकानी सवतःला िवचारला पािहज िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकणयासाठी मन सबल करणयासाठी खऱया अथारन तणावमकतीसाठी धयान महणज एक सवणरसधीच होय महणन पालकानो मल चकली-आपला अपकषाभग झाला तर तयाना जरर रागवा पण परमान (अतमरनात ओतपरोत परम भरलल अस ा) रागवलयानतर तवढच परमान तयाला जवळही घया िनिश चतच तयाना तमचा आदर वाटल या जगात तीन सदर िकरयापद आहत - परम करण मदत करण व सवा करण या तीन ईश वरी िकरयापदाना रोजचया जीवनात सथान दऊन आपल कटब आनदी व सखी बनवा आपलया

मलाना समजन घया व उ त समाज घडवा - द ा कोिहनकर (पाटील) पण

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला सवाततरय हव

वयसकर माणसानी शात बसन घडत असल त पाहाव आपल मत न दव नय वहारात फार लकष दऊ नय अस तरण िपढीला वाटत उलट आमच काळयाच पाढर अनभवान झाल आहत तया अनभवाचा तरण िपढीन फायदा करन घयावा अस जय ाना वाटत

जय नागिरकाच क कॉलज कट ाइतकच सवरमानय बनल आहत अगदी पारावर जमत नसली तरी वयसक मडळी कठ ना कठ एकतर जमतात कधी परष-परष कधी बायका-बायका तर काही िठकाणी जय नागिरकाचया जो ा एकतर यतात गपपाच िवषय सगळया कट ावर सामाईकच पनशनवाढ महागाई तरण िपढीच आपलयाला न मानवणार वागण कमी होत असलला िजवहाळा इतयादी इतयादी या सगळयात एक महततवाचा म ा नहमी चचत असतो मलगा सन नातवड आपापलया परीन व ाना गपप राहणयास सचवत असतात अन व ाना त मानय नसत एका कट ावर हाच िवषय रगला होता

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

एक आजोबा सागत होत मी मलाला फड बचत याबाबत सागायला गलो तर तो महणतो तमचया वळी वगळ होत आता सगळी गिणत बदलली आहत तमही यात लकष घाल नका त तणतणत सागत होत अर वगळ काय होत दोन मल तयाची िशकषण प-पाहण सगळा परपच चालवन आज मी एवढी िशललक ठवलीच आह ना आजकालचया मलाना आिण सनाना नसत पस उधळायला हवत मो ाच अिजबात ऐकायला नको तर काय अस महणत तयाचया प ीनही सर धरला मलग तसच सनाही तशाच अहो नातवडही आपलयाला बोलतात काल दपारी मला दोनची मािलका बघायची होती ब ाला महटल तझा तो ाण- ाण िसनमा बद कर मल वाईट ससकार होतात तयातन मी अस महणताच बटीन गळा काढला अन मग सनबाई महणाली आता दवाच िसनम दाखवन गळाच गणपती का बनवायच मलाना तयाना आताचया जगात जगायच आह तर जगात काय चालत त कळलच पािहज माझी मािलका बघायची राहन गली

तयावर दसऱया काक महणालया मला तर फार राग यतो घरात ह करा त कर नकाचा जप नको महणन मी दवळात जात तर तही तयाना पटत नाही दवळात रोज फरशीवर बसन साध आखडल तर कोण िनसतरणार अस सनबाई िवचारत माझ एक वळ ठीक आह पण यानाही सवाततरय नाही कशाच वय झाल महणज आमची मन का मली आहत वषारनवषारची िवचार करणयाची प त का बदलणार आह आमचया िपढीच तर फारच हाल झाल पव विडलधाऱयाचया मान-मयारदा साभाळायचया महणन आमही सवतला मरड घातली अन आता जीवन वयोमानानसार परावलबी झाल महणन मला-नातवडाचया पढही माघार घयावी लागत कधी-कधी मला वाटत जय नागिरकानी सवाततरयाची चळवळ उभारायला हवी

तयाचया या वाक यावर कट ावर खसखस िपकली हसणयाला वरवर िनिम िमळाल तरी परतयकाचया हदयात एक बारीक कळ उमटन गली आपलयालाही सवाततरय नाही ही भावना परतयकाचया मनात उफाळन गली जय नागिरक याबाबत काय करतील त करोत पण जयाचया घरात वयसक मडळी आहत तयानी मातर याबाबत जरर िवचार करायला हवा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

डाएट िटपस अधनमधन पण कस कवहा आिण काय खाव शक य असल िततकी मधलया खाणयाची वळ साभाळावी मखय जवणानतर कमीत कमी दीड

त दोन तास जाऊ ावत जवणानतर लगच लहर आली महणन खाऊ नय खाणयाच परमाण कमी कराव महणज जर तमही कठलाही पदाथर एक वाटी खाणार असाल तर अध वाटी खावा

वजनावर िनयतरण ठवणयासाठी तमही काय खाता यापकषाही िकती खाता याला महततव आह एखादा पदाथर पणर सोडन िदला तर काही जणाना नराश यही यत पण परमाण कमी ठवलत तर तमही तो पदाथर खाणयाचा आनद कठलाही मानिसक दबाव न ठवता लट शकता यापढ ऑिफसमधय भजी िकवा बटाटवडा मागवताना हा िनयम लकषात ठवा सवयीन ह नककी शक य होत

मधलया वळचया खाणयामधय िपणयाचया पदाथारचास ा समावश करा महणज कॉफी सरबत िकवा चहा हा खाणयाचया पदाथारबरोबर न घता वगळा पदाथर महणन घयावा तयाबरोबर शक यतो काही खाऊ नय

टीवहीसमोर बसन खायच टाळाव तस करताना आपण नककीच जररीपकषा जासत खातो लहान मलामधलया वाढतया वजनाचया परमाणाकड बघता तयानास ा तस कर दऊ नय

मधलया वळचया खाणयाच पदाथर बदला परय ान ह शक य आह गिहण नी घरात तळलल पदाथर (मखयतः बाहरन आणलल) न ठवण चागल घरी असल की दपारचया टीवही बघणयाचया वळत खालल जातात

तयाऐवजी शगदाण सकामवा (न खारवलला) घरी बनवलली सरबत तल कमी असलल पोह मरमर ला ा ला ाचया िपठीपासन कलल पदाथर र ाच पदाथर वगर चागल फकत खायचया परमाणाकड लकष ठवा कवळ िजभचया चवीसाठी खाणयाच टाळा

शवटी माणस हा सवयीचा गलाम असतो तमही जशी सवय लावाल तशी तमची जीभ तमच ऐकल नहमी बटा ाच वफसर खाणाऱया माणसालास ा वरील पदाथर खाणयाची सवय लावता यऊ शकत आिण ती लावावीच जर डायबिटस हाय बलड परशर वाढलला कोलसटरॉल यासारखया घातक आजाराना बळी पडायच नसल तर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व काचया दाही िदशा ासोपचाराची नयारी दिनया

lsquo दमाrsquo हा सनाचा िवकार आह ह आपणास सहजगतया उमगत पण सतत दमलयासारख वाटत ह lsquoचकीचया सनामळrsquo अस शकल ह आपलया लकषात यण जरा कठीण आह lsquoसपािडलायटीसrsquo िकवा lsquoिसलप िडसकrsquoमळ मान पाठ दखत ह आपणास माहीत असत पण ासाचा आकतीबध िबघडलयामळही अस होऊ शकत अस कोणी आपणास सािगतल तर त खर वाटणार नाही मनोिवकत मळ नराशय व नाहक िचता िनमारण होतात ह आपण वाचलल असत पण सनततर िबघडलयानही त िनमारण होऊ शकतात ह आपलया गावीही नसत पण अनक ाधी िवकार ह चकीचया सनामळ िनमारण होतात अस धयानात यऊ लागल आह व महणनच lsquo ासोपचारrsquo ह नवीन ततर झपाटय़ान िवकिसत होऊ लागल आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

इितहास वासतिवक पाहता lsquo ासाrsquoच अननयसाधारण महततव भारतीय दशरनानी िवशषत योगान फार पव च जाणल होत अस महटलयास त वावग ठरणार नाही िकबहना ास व तयाच िनयतरण (पराणायाम) हा शरीर व मन याना जोडणारा lsquoसतrsquo आह अशीच पवरसर ची धारणा होती व महणन lsquo सनश ीrsquoला अननयसाधारण महततव होत शरीराचया िविवध िकरयापकी काह वर आपल lsquoऐिचछकrsquo िनयतरण असत तर काही आपोआप घडतात (Reflex Involuntary of Au-tonomous ) हात हलवन चहाचा कप उचलण ऐिचछक (Voluntary ) तर हदयसपदन आपोआप (Involuntary ) पण lsquo ासrsquo ही सवरसाधारणपण एकच अशी िकरया आह की जी एकाच वळी ऐिचछक िनयतरणाखाली अस शकत (जस आपण जलद सन कर शकतो वा इचछपरमाण सथ दीघर सन कर शकतो) वा जो पणरपण परितिकषत अस शकत (जस आपण घाबरलयास सन आपोआप जलद होत व धयानास बसलयास सन आपोआप सथ व खोल होत)

सनाचया या खािसयतमळच योगशा ज एक सवरतक lsquoशरीर-मनोव कrsquo Body mind Medicine आह त पराणायामाचया माधयमातन उतक सनोपचार साधत व मनावर िनयतरण आण पाहत अनय परितिकष िकरया या पणरत आपलया ऐिचछक िनयतरणाचया बाहर असतात पण

सन हीच एक िकरया इचछावत व अिनचछावत अशा दोनही मजजाससथाचया िनयतरणाखाली असत व महणन तया माधयमातन सपणर lsquoमदवर िनयतरण आणणयाचा मानवान परय कला आह योगी हदयगती कमी-जासत कर शकतात वा lsquoभकrsquo ताबयात ठव शकतात तयाच हच रहसय आह मन आिण शरीर तसच ास-शरीर आिण मन याचा हा सबध जसजसा दगोचचर होऊ लागला आह तसतस चकीचया सनाच िविवध दषपिरणाम सप होऊ लागल आहत व महणनच या िवषयातल तजजञ आज आपणास सनपरिकरया (िवशष करन उचछवास) परत िशकणयास सागतात शा ीय बठक अगदी छोटय़ा बाळामधय आपलयाला उरो सन (Chest berathing ) आिण उदर सन (Abdominal berathing ) अशा दोनही िकरया सहजपण व तालब रीतया चालललया िदसतात पण आपण हळहळ या दोह तील ताल िवसरत जातो तसच परामखयान उरो सन व तही उधरव उरो सन (Upperchest Brcathina ) करीत राहतो साहिजकच

सनाचया lsquoउथळrsquo पातळीवरच राहतो व या अशा दीघरकालीक चकीचया सनामळ अनक िबघाडाना उदा सततची दमणक डोकदखी- मानदखी- पाठदखी ताणतणाव नाहक िचतागरसतता इ इ जनम दतो अस या िवषयातल तजजञ सागतात ताण वाढला की माणस अिधकािधक उरो सन करतो असही आढळन आल आह या सवर गो मळ शरीरातील

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

काबरनडाय ऑकसाइड वाय हा अिधक परमाणात बाहर फकला जातो तयाच रकतातील परमाण कमी झालयान रकत अिधक अलकलाइन होत रकताची आमलता कमी झालयान Bohr effect मळ िहमोगलोबीनपासन ऑिकसजन सटन पश ना उपलबध होणयाचया िकरयत अडथळा होतो तसच रकतवािहनया आकिचत होऊन िविवध अवयवाना व पश ना होणारा रकतपरवठाही कमी होतो याचा अिधक पिरणाम ऑिकसजन व गलकोज वर अितिरकत परमाणात अवलबन असणाऱया मदवर होतो व तयाच कायर िबघडत या सवर दषपिरणामाना `Brain Fog अस सबोधणयात यत या धकयान गरसत मदमळ आपली सवदनशीलता कमी होत lsquoमडrsquo सतत िबघडत राहतो व पिरघ मजजाससथा (Peripheral Nervous system ) अितसवदनशील होऊन सतत मगया यण दखण अशा तकरारी िनमारण होतात ाय लवकर दमतात पोटाचया ायवर पिरणाम झालयान वारवार शौचाची भावना होत (Irritable Bowel syndrome ) एखा ा िविश अ घटकाची अ लज वाढीस लागत व सनाचया ायवर अितिरकत ताण आलयान मान खाद व वरची पाठ दख लागत अस या िवषयातल तजजञ सागतात काही वळा या Brain Fog च पयरवसन घबराटीत (Panic attacks ) िकवा फोिबयातही होताना िदसत ह सवर टाळावयाच असल तर आपलया सनाचया गणव त बदल घडवन आणावयास हवा अस ह तजजञ सागतात चकीचया सनामळ िनमारण होणाऱया या सवर शरीरमनाचया िबघाडाना सन अकतीबधातील िबघाड Breathing Pattern Disorders ( BPD ) अस सबोधणयात यतो नमक काय करावयास हव

सन सधारणयाचा एक उ म उपाय महणज lsquoपराणायामrsquo ततर िशकण (अथारत योगय सन हा पराणायामाचा फकत एक आयाम आह ह यथ परकषारन धयानात घयाव) या ितिरकत शरीरातील िविवध भागाच अवयवाच िशिथलीकरण करन ासावर लकष किदरत करन सन सधारणयाची अनकिवध ततर आज उपलबध आहत तजजञाचया मागरदशरनाखाली व आपापलया परकतीनसार व आवडीनसार आपण याचा अवलब कर शकतो पराणायाम पराणायाम महणज काही मयारिदत अथारन िनयितरत ासोचछवास जाणीवपवरक

ासोचछवासाची परिकरया बदलण महणज पराणायाम योगाचया भाषत ास आत घणयाचया िकरयला परक उचछवासाचया िकरयला रचक तर दोह चया मधय खास थाबिवणयाचया परिकरयला कभक महणतात या परक रचकाचया तालावर िनयतरण आणन आपण ासोचछवास जया नाकपडय़ातन करतो तयाचया बदलावर िनयतरण आणन (उजवी डावी िकवा दोनही नाकपडय़ा) पराणायाम साधता यतो थोडकयात अितशय शा ोकत प तीन आपण पराणायामाचया रपान

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सन परिशकषण घऊन सन सधार शकतो अथारत या सजञा यथ ासोचछवासाचया भाषत समजािवलया असलया तरी स म अथारन तयाचा अितम सबध पराणशकतीशी महणज चतनय शकतीशी व पराणमय कोशाशी आह ह धयानात ठवण महततवाच) सन परिशकषण चकीची सन प ती आपलया इतकी अगवळणी पडलली असत की ती िवसरन योगय प त िशकणयासही िकतयक वळा सहा-सहा मिहन लाग शकतात यात मखय भर हा पणर उचछवासावर असतो तसच सनाच मखय तसच परक ाय िशिथलीकरणावर व lsquo सनभानrsquo आणणयावरही भर िदला जातो अशीच एक साधी-सोपी प त वर चौकटीत िदली आह lsquoसास की जररत ह िजदगी क िलयrsquo अस एका गाजललया िहदी गाणयात महटल आह त िकती खर आह व तया द ीन ासोपचाराच महततव एवहाना वाचकाचया धयानात आल असलच

सन ायाम हात असललया एखा ा खच वर आरामात बसा आपल हात खच चया हातावर सहजपण

िवसाव ा कोपरान बाहवर हलकासा दाब ा यामळ ासोचछवास करताना मानच वा खा ाच

ाय तमही साहिजकच वापर शकणार नाही नहमीपरमाण ास घतलयावर ओठ अलगद िवलग करा आिण हळवारपण त डान उचछवास करा ओठ परत बद करा कषणभर थाबा आिण सावकाश ास आत घया उचछवास पणर व दीघर झाला की ास आपोआपच खोल व पणर घतला जातो उचछवास ासापकषा दीघर असण आवशयक (व योगयही) असत ह सकाळसधयाकाळ वीस-वीस वळा करा सरवातीस योगय मागरदशरनाखाली व अगदी घडय़ाळ लावन हा सन अभयास करावा हळहळ त सहज साधल जाईल

- डॉ उलहास कोलहटकर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव - २००९

माय मराठी स थन ग यावषीरची िदवाळी िटटवाळा यथील rsquoमकताrsquo या लहान मली या अनाथ मास भट दऊन तथील लहानगया यासोबत िदवाळी साजरा कली याची ही काही कषणिचतर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हसवणक

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

httphindi-marathi-jokesblogspotcom

शरयावली

सपदिकय मडळ

१) शरी सागर राजणकर सपादक

२) शरी अवधत कामत सदसय

मािसकाची माडणी व िडझाईन

शरी िवजय जोशी

आवाहन

आपलयाकडील लख किवता editoremasikmaimarathiorg या ईमल आयडीवर

पाठवा ात आपल लख किवता ई कोणतयाही सवरपात (ऊ jpg pdf manu-

script ) चालतील िनवडलल लख ईमािसकात परकािशत कल जातील शकय झालयास

लखासोबत आपल छायािचतर पाठवाव तसच आपल सपकर करमाक ईमल कळवावत

Disclaimer

ईमािसकातील लख व तयातील माडलली मत ही तया लखकाची वयिकतक असन ससथा

तयास दजोरा दणार नाही

ईमािसक ह मोफत िवतरणाकिरता आह

ससथबाबत अिधक मािहती किरता wwwmaimarathiorg यथ अवशय भत ा

धनयवाद

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िव िव धा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

कॉलज कमपसमधय कवळ धमाल मसती करणयाऐवजी तया तरणानी एका खडगावाचा रसता धरला गावातील आिदवास सोबत एकरप होत तयाना सवतचया पायावर उभ

करणयाचा सकलपच िव ाथयारनी कला सवचछतागह आरोगय उपिजिवकसाठी रोजगार मागरदशरनशती ततरजञान िशकषणाची वसथा असा एकक टपपा पणर करीत सहा वषारत तया गावाचा चहराच बदलन टाकला आपल किरअर घडवतानाच दशाचया िवकासात खारीचा वाटा उचलणारी ही धययवडी तरण मडळी आहत चचरगटचया कसी कॉलजची

रा ीय सवा योजना (एनएसएस) उपकरमातन कवळ परीकषचया माकारसाठी समाजसवा करणयाऐवजी इतराचया चह-यावरील हासयातन समाधानाच १०० टकक माकर िमळवणार ह उदाहरण आदशरवत असच आह याच योगदानाब ल कॉलजची िव ाथीन असललया जहारा शख आिण परा डॉ सतीश कोलत याना सवाततरयिदनी मबई िव ापीठाकडन िवशष परसकरान सनमािनत करणयात यईल तवहा कॉलजसह तया गावाचाही उर अिभमानान भरन आलला असल

सफाळयापासन अदाज ४ िकमी अतरावर असलल करवाळ ह हजार लोकवसती गाव सवततर भारतात िवकासापासन िकतीतर मल दर असलली करवल पाडा भागाडी पाडा राजन पाडा पाटील पाडा वाळतल ह गावातील पाड २००४ मधय कसी कॉलजमधील एनएसएसच िव ाथ आपलया कोलत सरासोबत या गावात टरिनग कमपसाठी पोहोचल आिण तयानतर तया गावचच होऊन गल आमही मबईतील समसयाबाबत नहमीच तावातावान बोलतो पण अडचणी काय असतात ह मी पिहलयादा तया गावात पािहलया दोन वळचया अ ासाठी झगडणारी िचमरडी मल साधया सवचछतागहाची नसलली वसथा रोजचया जगणयासाठीची धडपड ह पािहलयानतर आमही सवारनीच या गावचा कायापालट करणयाचा सकलप कला आवहान मोठ होत पण तयासाठी मानिसक तयारीही कली होती गली सहा वष करवाळशी भाविनक नात िनमारण

आिण गावाच नशीब पालटल

झालला शरद श ी सागत होता

िवकासाचया नावावर अगोदर अनकदा फसवल गललया गावातील लोकाचा िव ास िजकण हच सवारत मोठ आवहान होत सवतचया िखशातील एनएसएसमधन िमळणार पस एकतर जमवत सवचछतागहाच काम हाती घतल घरी कधी झाड हातात िव ाथ हातात फावडा कदळ घऊन साथी हात बढाना महणत कामात जपल तयानतर सर झाला िवकासकामाचा सपाटा आिदवास ना फळ भाजया याच बी वाटप करन लागवडीसदभारत मागरदशरन गावातील मिहलाना कागदाचया िपश ापासन त सणासदीला लागणार सामान बनवणयाच परिशकषण मोतीिबद िकवा कनसरची पराथिमक लकषण जाणवणा-या गावक-याची मनधरणी करन मबईत तयाचयावर यशसवी उपचार िव ाथयारना िशकषणाची गोडी लागावी यासाठी परय आता गावाचा बराचसा चहरा या िव ाथयारनी बदलन टाकला आह आमच काम इथच सपलल नाही या सपणर गावाला सवतचया पायावर उभ कलयानतरच आमच िमशन िवहलज डवहलपमणट यशसवी होईल आिण तयानतरच आमही पढचा िवचार कर िव ाथयारनी सवतचया िखशातन पस काढन गावात दोन िशलाई मिशन घऊन िदलया आहत तयातन बनणा-या कापडी िपश ा कागदी िपश ा कॉलजच िव ाथीचर काय आमच पराधयापकही आनदान घतात यातन अनक घराना रोजगार िमळाला आह यवा जागर परसकारातील पस पॉकटमनी यातन िव ाथयारनी या उपकरमासाठी पस उभ कल पण काम कठही थाब िदल नाही या समाजसवतन आमचया िव ाथयारचया चहऱयावर िदसणार समाधान माझयासाठी खप मोलाच आह अस कॉलजमधय एनएसएस समनवय डॉ कोलत यानी सािगतल कॉलजचया सहकायारिशवाय ह सार शकय नसलयाचा उललखही कोलत आवजरन करतात दशाचया िवकासात आपण खारीच वाटा उचलतोय याच या सवर िव ाथयारचया चह-यावर िदसणार समाधान एनएसएसचया माकारचया िकतयकपटीन अिधक आह टीम वकर मळच

करवाळ गावातील आिदवास सोबत काम करताना आयषयाकड बघणयाचा नवा द ीकोन िमळाला कसीचया एका एनएसएस यिनटन जो परय कला तयाचप तीन परतयक कॉलजन आपापलया परीन असा एखादा उपकरम हाती घतलयास कोणतयाही सरकारी मदतीिशवाय गरामीण भागाचा कायापालट करण शकय आह - परवीण मळय

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दहरी कातरी आउटसोिसगची गलया बधवारी भारतीय आयटी उ ोगात अचानक हलचल झाली राग हतबलता अगितकता अशा सिमशर भावना कत कलया जाऊ लागलया पवीचयार अमिरकन अधयकषाचया िनवडणकामधय आऊटसोिसरग या िवषयी आवाज उठला होता पण िनवडणका सपताच हा िवषयही थाबला होता तयाचमळ भारतीय कमपयटर उ ोगातील काळजीच वातावरण िनवल होत आता १०० पकी ३७ िसनटचया िनवडणका नोवहबरमधय यऊ घातलया आहत तयामळ अमिरकन राजकारणी परत एकदा आम आदमीचया िजवहाळयाचया िवषयाचया शोधात होत अमिरकतील सधयाचया आिथकर पिरिसथतीत वाढतया बकारीत अडकललया आम आदमीचया सवारत जवळची टाळया िमळवणारी घोषणा महणज आता आमही आऊटसोिसरग होऊ दणार नाही हमखास मत िमळवणाऱया अशा घोषणा जगातील कठलया राजकारणयाला मोह पाडणार नाहीत

भारतातील आयटी उ ोग भारतातील आयटी उ ोग आज ६० िबलीयन डॉलसरचयावर गला आह आजही तो वषारला २० त २२ टकक इतका वाढतो आह अथारत हा आकडा मोठा वाटत असला तरीही तो जागितक आयटी उ ोगाचया कवळ ५ टकक स ा नाही तयामळ जागितक राजकारणावर परभाव करणयाची कषमता अजनही या भारतीय उ ोगात नाही नसकॉमचया अदाजापरमाण २०२० पयरत हा भारतीय उ ोग कदािचत आजचया ४ पट मोठा महणज २२५ िबलीयन डॉलसरपयरत पोहोच शकल आजचया भारतीय आयटी उ ोगाचया ६० टककयापयरतचा वाटा एक ा अमिरकन बाजारपठतन यतो महणजच २०२० पयरत अमिरकतन भारतीय आयटी उ ोगाला १५० िबलीयन डॉलसरपयरत धदा िमळण आवशयक आह अमिरकन अधयकषाचया गलया २-३ मिहनयाचया वकत ामळ महणनच भारतीय उ ोगात थोड िनराशच व भीतीच वातावरण आह अथारत ही भीती आह ती उ ोगात होणाऱया वाढीची पण तयाहनही राग आह तो जया अमिरकन आजपयरत जगाला जागितकीकरणाच खलया बाजारपठच अथरकारण िशकवल तीच अमिरका आता सवत मातर तया िशकवणीचया बरोबर उलट कती करताना िदसत आह अमिरकचया दटपपीपणाचा राग बऱयाच भारतीय िवचारवताना आला आह भारतान मातर अमिरकन उ ोग तयाची उतपादन या सवारना भारतीय बाजारपठ उघडी करन ायची अगदी तयाचा भारतीय उ ोगाना तरास झाला तरीही आिण अमिरका सवत मातर अमिरकन कपनयाना कायद करन भारतात धदा पाठवणयापासन रोखणार भारतीयाच िवहसा भरपर महाग करणार व सवतचया अथरकारणातील खलपणा सपवन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सरकषण िभती उभया करणार गलया काही मिहनयात अमिरकतील िबकट आिथकर पिरिसथतीमळ काही मोठ अमिरकन उ ोग आपलया आयटीमधील गतवणकीला कातरी लावत आहत तयामळ २०१०-११ या वषारतच भारतीय आयटी उ ोगाचया वाढीवर लकषणीय पिरणाम िदसणार आह दबळा होत जाणारा डॉलर ही आणखी एक मोठी काळजी आह अशा पिरिसथतीत अमिरकन सरकारन आऊटसोिसरग िवर खरोखरच कायदा आणला िकवा आऊटसोिसरग करणाऱया कपनयाना करसवलती न दणयाचा धाक ह सरकार घाल लागल तर भारतीय आयटी उ ोगावर याचा नककीच वाईट पिरणाम होईल

ओबामा काय महणाल गलया बधवारचया िनवडणक सभमधय ओबामानी अमिरकतील बरोजगारीब ल िचता कत करताना अमिरकन उ ोजकाना धमकी वजा इशारा िदला सधयाचया अमिरकन आिथकर पिरिसथतीवर मलमप ी करणयासाठी अमिरकन सरकार ३५० िबलीयन डॉलसरचा एक पलन पढ रटणयाचा परय करीत आह तयामधय साधारण २०० िबलीयन डॉलसर करसवलतीचया रपात अमिरकन उ ोगाला दणयाचाही िवचार आह या करसवलती उ ोगाना ह ा असतील तर उ ोगानी रोजगार िनिमत करण आवशयक आह अस ओबामाच महणण आह ही रोजगार िनिमत करणयासाठी अमिरकन उ ोगानी नवीन पलटसमधय गतवणक करावी व अशा नवीन पलटसमधय नवीन रोजगार उपलबध करावा अशी अपकषा आह पण जर ह उ ोग आपलयाजवळील काम अमिरकन लोकाना न दता अमिरकबाहर पाठवत असतील तर तयाना या २०० िबलीयन डॉलसर कर सवलतीचा फायदा दणार नाही अशी घोषणा ओबामानी कली

मळात आऊटसोिसरगची सरवात झाली ती अमिरकन कपनयाना जासत नफा िमळावा महणन जया कामाला अमिरकत १०० डॉलर खचर होतो तच काम भारतातन िकवा चीनमधन ४० त ५० डॉलसरमधय करन िमळत असल तर तयामळ अमिरकन कपनयाचाच नफा वाढत होता व तयामळ वाचललया नफयाची गतवणक अमिरकन कपनया नवीन उ ोगात करत होतया पण गलया २ वषारत अमिरकन आिथकर ससथातील सकटामळ बाजारपठतील गतवणक योगय पसाच कमी झाला

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व तयाची झळ एक एक करत सवरच उ ोगाना बसली बद होणार उ ोगधद व तयाना सावर न शकणारी अशकत झालली आिथकर बाजारपठ अशा दहरी कातरीत अमिरका सापडली बरोजगारीच परमाण कधी नवह त २ आकडी सखयपयरत फगल िवशषत मधयमवगीयारत बरोजगारी वाढली व तयानी चढवललया आवाजाकड अमिरकन राजकारणी लोकाना लकष ावच लागल काही दशकापवीर जपानी मोटारगा ानी अमिरकन बाजारपठ काबीज करायला सरवात कलयावर तयाचा पिरणाम अमिरकन कार उ ोगावर झाला पण तयावळी बरोजगार होणाऱयामधय कामगाराची सखया जासत होती आता पाढरपशा लोकाचया नोकऱया भारतात जाऊ लागलयावर तयाचा आवाज खास करन िनवडणकाचया काळात अमिरकन राजकारणयाना ऐकावाच लागला या सवारचा पिरणाम महणन अमिरकन अधयकषाना आपलया डमोकरटीक पकषाला मत िमळवणयासाठी आऊटसोिसरगब ल अशी वकत करावी लागली

अमिरकत व भारतात काही लोकानी रा ाधयकषाचया या घोषणचा वगळा अथर लावला आह तयाचया मत रा ाधयकषाचया घोषणचा भारतात होणाऱया आऊटसोिसरगवर काहीच पिरणाम होणार नाही कारण करसवलतीचा नकार कवळ अमिरकन बहरा ीय कपनयासाठीच आह गलया िकतयक वषारत िसटीबक जी इ सारखया मो ा अमिरकन कपनयानी आपलया उ ोगाच जाळ जगातील ७० त ८० दशात पसरवल आज अमिरकन कर काय ापरमाण अशा अमिरकन कपनयानी बाहरचया दशात कमवललया फाय ावर तयाना अमिरकत टकस भरावा लागत नाही अशा बऱयाच अमिरकन उ ोगानी परदशात (जयामधय भारतही आह) उ ोग बाधन आपल नफयाच परमाण वाढवल पण हा पसा अमिरकत परत न आणलयामळ तयाना अमिरकत कर भरावा लागला नाही व महणनच या कपनयानी अमिरकऐवजी अनय दशात रोजगार िनिमत कली यावर उपाय महणन अशा कपनयाना करसवलती नाकारणयाची घोषणा झाली असलयाचा शोध काही िवचारवतानी माडला आह भारतीय आयटी उ ोगाला यामळ नकसान न होता फायदाच होईल असही काह ना वाटत कारण करसवलत न िमळणयाचया भीतीन जर आयबीएमन आपला भारतातील आयटी उ ोग कमी कला तर त काम भारतीय आयटी कपनयाना िमळ शकल याउलट काही भारतीय आयटी कपनयानी आता आमहीच अमिरकत जाऊन तथ रोजगारिनिमत करतो महणज राजा आमचयावर महरबान राहील अशा घोषणा करणयास सरवात कली आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

परतयकषात काय होऊ शकल आज अमिरकतील राजकारणयासमोर ढासळणारी िकवा न सावरणारी अथर वसथा इराक-अफगाण य ावर होणारा वारमाप खचर व लोककषोभ सतत वाढणारी बरोजगारी व तयामळ वाढणारी गिरबी अस पर उभ आहत या सवारवर मात करणयाचा जालीम उपाय कोणाकडच नाही नोवहबरमधय िनवडणका समोर उभया आहत िसनटचया जागा िजकलया नाहीत तर रा ाधयकषाचा पकष िसनटमधय अलपमतात जाईल व तयामळ रा ाधयकषाना आपलया योजना पढ रटायला व अमिरकवर राजय करायला जड जाईल िनवडणका िजकणयासाठी लोककषोभ िनवडण अतयत जरर असत व त कमीत कमी वळात साधय करायच असल तर गललया ८४ लकष नोकऱया तमहाला परत िमळवन दतो यापकषा परभावी घोषणा कोणतीच होणार नाही अमिरकचया अधयकषानी याच िवचारान अशी घोषणा कली ओटायो या राजयातही िनवडणका आहत तथील राजय सरकारन सरकारी उ ोगाना आऊटसोिसरगवर बदी घालणयाचा कायदाच पास कला

भारताचया द ीन ओटायो ह ५० पकी एक राजयच असल व तया राजयातन भारतीय आयटी कपनया जासत वसाय करत नसलया तरी अशा काय ामळ आपलयाला पाढरपशा वगारची मत िमळतील अशी भावना इतर राजय सरकाराची झाली तर ही राजयही यतया १ मिहनयात अस कायद करतील ५० पकी २० राजयानी जरी अस कायद आणल तरी तयाचा पिरणाम भारतीय आयटी उ ोगावर होईल ददवारन अशा काय ामळ अमिरकन बरोजगाराचया सखयत फारसा फरक पडणार नाही पण स ाधारी पकषाला मत िमळणयास मातर तयाचा फायदा होईल भारतीय आयटी उ ोगान अशा काय ाकड एक सधी महणन पाहण गरजच आह आजपयरत भारतीय आयटी उ ोग हा अमिरकन बाजारपठवर पणरत अवलबन होता पण एककाळी ८४ टकक उ ोग हा अमिरकतन यत होता तयाचा वाटा आता ६० टककयावर आला आह याचाच अथर भारतीय उ ोग जगातील अनय दशातील बाजारपठतही परवश कर लागला आह गलया २-३ ितमाहीतल आयटी कपनयाच जाहीर झालल आकड हच दशरवतात आखाती दशातन यणारी मागणी सतत वाढत आह आज याच दशाकड भरपर पटरो डॉलसर आहत व नवीन अरब िपढीला मािहती ततरजञानाच महततवही पटल आह तयामळच आखाती दशात भरपर सधी उपलबध आहत भारतीय कपनया आज आिफरका व लटीन अमिरका ाही खडाकड पाहत आहत बराझील िचली द आिफरका नायजिरया घाना किनया अशा ५० दशामधय आज भारतीय आयटी कपनया पोहोचत आहत सधयाचया जागितक आिथकर मदीची झळ या दशाना फारशी लागलली नाही व तयामळच

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

या दशाचया अथर वसथा झपा ान सधारणयाचया मागारवर आहत

आजपयरत भारतीय आयटी कपनयानी िमळवलला अमिरकतील अनभव या दशाचया बाजारपठत वापरला तर तयाचा फायदा तया दशाना व भारतीय आयटी कपनया या दोघानाही होईल पवकर ड चीन मलिशया जपान ह दशही पढ यत आहत चीन व भारत या दोन दशानी परसपरावर िव ास दाखवन या व अनय उ ोगात एकमकाना मदत कली तर एक मोठी आिथकर रीतया सम परचड बाजारपठ िनमारण होऊ शकत रिशयासारखा खडपराय दशही आपली आिथकर वसथा सधारत आह व तयानाही भारतीय तजजञाची गरज भासणार आह महणजच उ ोग वाढीमधय अमिरकन नकार िदला तर ती एक सधी साधन भारतीय आयटी उ ोगान जगातील अनय बाजारपठा काबीज करण जररीच होईल तया द ीन काही आयटी कपनयानी मोचबारधणीस सरवातही कली आह याचबरोबर कवळ कर सवलत नाही महणन अमिरकन उ ोग भारतात होणार आऊटसोिसरग थाबवणार नाहीत जागितक सपधतर जर अमिरकला यरोप-चीनशी टककर

ायची असल तर भारतातील आऊटसोिसरग आज तरी अिनवायर वाटत आह त कल नाही तर अमिरकन कपनयाच नफयाच परमाण घटल व कराचही अमिरकला या उ ोगाकडन कर वसली हवी असल तर तयानी नफा िमळवण आिण आऊटसोिसरग करण जररी आह

अथारत नोवहबरमधय जवहा अमिरकच अधयकष भारतभटीवर यतील व अमिरकन उतपादन अणऊजार भट ा भारतीयाना िवक लागतील तवहा भारत सरकारनही तयाना ठणकावन सागण गरजच आह की जर तमही भारतात आऊटसोिसरग करणयावर बदी घालत असाल तर अमिरकन अणऊजार भट ा आमहाला नकोत अमिरकतील भारतातील अशा सभा परोजकटसच आकड बिघतल व तयामळ अमिरकला होणारा फायदा बिघतला तर बहधा अमिरकच अधयकष भारतातील आऊटसोिसरग अमिरकला कस चागल आह हच अमिरकत परत जाऊन अमिरकन कागरसला पटवन सागतील अथारत तोपयरत िसनटचया िनवडणकाही सपलया असतील

परवा टी वही चनलवर य क च माजी पतपरधान टोनी बलअर याची मलाखत ऐकली तयानी पाि मातयाना िदलला इशारा फार महततवाचा आह त महणतात की गली दोन शतक पाि मातय एवढ बलवान झाल होत की जगाचा सवर इितहास तयानी तयाचया द ीकोनातन बिघतला व िलिहला पण २१ चया शतकाचा इितहास मातर भारत व चीनच लोक तयाचया द ीकोनातन बघणार व िलिहणार आहत व आपण सवर तो वाचणार आहोत - दीपक घसास

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

पयरटनाचया नकाशावर महारा

िदवाळीचया स ीमधय उ रत हिर ार ऋिषकश निनताल मसरी कठही जायच ठरल की महारा ातील हरह री पयरटक नवी िदललीत थाबनच पढ जातो तयामळच िदललीतल पराच थमान पाहन तयाचया मनात थोडी भरात िनमारण झाली आता महारा ातला टिरसट तयाच पलनस बदलणार काय अशी शका उ रतलया टर ऑपरटरनाही सतावत असल उ रतील राजयापरमाणच कनारटक करळ आधर परादशच टर ऑपरटरही महारा ातील पयरटकाकड डोळ लावन असतात पण इतर राजयातलया पयरटकाचया िलसटमधय महारा ाचही असच सथान असत का

महारा आिण गजरात या राजयाकडन दशभरातील िकतयक पयरटनसथळाना मोठ उतप िमळत दश-िवदशापरमाणच महारा ातील सथळानाही इथलयाच पयरटकाची मोठी झबड उडतच रमणीय िकनार आबा-नारळाचया बागा आिण खाणयािपणयाची चगळ असलली िवसतीणर कोकण िकनारप ी महाल मी-रकाळा तलाव-जयोितबा याच कोलहापर तरयबक र-पचवटीच नािशक रायगड-राजगडसह अनक िकलल अिजठा वरळ लणी तसच उलकापातापासन तयार झालल लोणार सरोवर आिण औरगाबाद चमचमती मबापरी आिण ताडोबा तसच सतरयामळ परिस झालल नागपर अशी अनक पयरटनसथळ ह महारा ाच वभव पण सरसकट परतयक िठकाणच पयरटन समाधानकारक ठरलय का

एवढ उपजत वभव आिण दातततव असलल पयरटक असलयान पयरटनाचा िविश प तीन िवकास वहायला हवा होता पण अजनही पायाभत कषतरामधय बरच काही करण बाकी आह याची तीवर जाणीव होत खास करन करळ आधर मधय परदश याचया तलनत आपलयाकड अजन बरच काही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

करायच बाकी आह ह सप िदसत कोकणप ीमधय सथािनकाचया सहकायारन एमटीडीसीन नयाहरी व िनवास योजना सर कली आता िकतयक घरावर एमटीडीसी मानयतापरा अस फलकही िदस लागल आहत करळपरमाणच कोकणालाही िकनारप ीच अगभत स दयर लाभलय तयामळच अशा योजना आिण न ान सर झाललया हॉटलसमळ ितथ पयरटनास परचड वाव आह अस मानल जात पण परतयकषात तया गतीन हा िवकास झालला आढळत नाही

बहताश िठकाणी सवारत मोठी अडचण आह ती सवचछ परसाधनगह आिण सयोगय रचना असललया खोलयाची आघोळ आिण परसाधन या दोन परमख मलभत गरजा कदरसथानी असतात नमका याच गो चा अभाव असतो कोणतयाही एसटी सटडवर परसाधनगहाची िसथती शोचनीय असत मबई-गोवा महामागारवरील िकतीशा हॉटलसमधय ी-परषासाठी योगय परसाधनगह असतात मबईतन शकडो आरामबस कोकणचया िदशन रवाना होतात पण रातरीचया जवणाचा पिहला थाबा या बसगा ा िजथ घतात तया हॉटलसची िसथती फारच दयनीय असत कवळ नाईलाज महणन लोक ितथ काहीबाही घशाखाली उतरवतात

नयाहरी िनवासाचया सोयी सर होऊनही आपलयाकड आजही पयरटकाना पसतीकरम अिधक िमळत नाहीत करळसारखया िठकाणी होम-सटमधयही हजार त दहा हजारापयरतच पयारय उपलबध असतात कोकणात मातर आजही थरीसटार हॉटलसचा दजार िततकासा समाधानकारक नसलयाच मत पयरटन ावसाियक सदीप भजबळ कत करतात करळमधय रमपोटी दोन त तीन हजार रपय भरणारा पयरटक कोकणात पस काढायला का राजी नसतो याचाही िवचार आपण करायला हवाच पण तयाचबरोबर आपलयाकड परक पायाभत सिवधाही परिवणयाची गरज आह याकड त लकष वधतात

तळकोकणातील पयरटनासाठी मबईहन जाताना रलव वा रसतयाचया पयारयापकषा गो ापयरत िवमानान जाऊन पढ टकसीन जाता यईल का हा पयारयही तपासन पहायला हवा गो ातन सथािनक टकसीच घयावी लागत पण तरीही हा पयारय उपयकत ठर शकतो अशा सिकटसचा िवचार करन सरकार एमटीडीसी िकवा अनय ावसाियकाकडन टर पकजसच परमोशन होणयाची गरज आह अस मत टर ऑपरटसर कत करतात

यात तथय आहच मधय परदश टिरझम असो नाहीतर कनारटक ितथ अशा परकारची पकजस

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

उपलबध असतात परसगी खासगी हॉटलसच पयारयही पढ कल जातात महारा ात मातर अशा िमशर पकजसच परमोशन िततकया परमाणात कल जात नाही अशी सिकट िवकिसत करायची तर पयरटकाना एखा ा िठकाणी िनवास करता यईल आिण प ास-शभर िकलोमीटरचया परीघात िविवध िठकाणी भरमती करता यईल याचा िवचार कदरसथानी असावा लागतो मालवण तारकल आबोली कोलहापर पण अशा परकारच सिकट तयार कलयास पयरटकाना िकनारप ी कोकणचा घाट कोलहापरसारखा दशावरचा परदश अस सदर कॉिमबनशन पकज िमळ शकत िशवाय यताना एकसपरसवमाग झटपट परवासही होऊ शकतो अस टसर आयोजकापकी िवनय मोडक यानी सािगतल

एकणच कोकण ह पढील पाच-दहा वषारत चागल पयरटन कदर बनल असा िव ास महारा टर ऑपरटसर असोिसएशनच िनतीन माहलकर यानी कत कला आमही बाहरचया राजयातील टर ऑपरटसरमाफर त ितथली बिकग करतो तयाचपरमाण इतर राजयातन आमचयामाफर त महारा ाची बिकग वहावीत यासाठी आमही परय शील आहोत असही तयानी सािगतल

महारा ह परगत राजय महणन खयाती असनही आजही बहताश िठकाणी िभकारी लटार याचा सामना परतयकाला करावा लागतो बकायदा टकसीवाल अववाचया सववा रट लावणार हॉटल एजनट तसच जया वसतसाठी तो परदश परिस आह तीच वसत बनावट सवरपात िवकन श ा लावणार िवकरत याच लकषणीय परमाणही पयरटनिवकासात अडथळाच ठरत महाबळ रला परतयक पॉइनटच टकसीभाड िनि त करणयात आल आह परतयक हॉटलमधय तयाच फलकच रगवल आहत साहिजकच रटवरन घासाघीस िकवा बनवाबनवीच परकार होत नाहीत पयरटक-टकसीवाल याचयात िव ासाहरता वाढीस लागत पण असा परकार सवरतर आढळत नाही आिण पवरिनि त दरापकषा लबाडणयाचच परकार अिधक ऐकायला िमळतात

नागपरपासन ताडोबा ाघर अभयारणयात िफरायला जाणार अनक िनसगरपरोमी आहत पण मधय परदशात कानहा िकवा बाधवगडमधय जी पयारवरणाची िशसत पहायला िमळत तसा आगरह आपलयाकड धरला जात नाही अशी खत अनक पयारवरण अभयासक कत करतात

नािशक कोलहापर िशड यासारखया िठकाणी धािमक पयरटनास खप वाव आह िशड मधय आधर परदशातन भरपर भकतगण यत असतात पण धािमक पयरटनालाही पायाभत सिवधाची जोड

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दणयाची आवशयकता आह ह आपलया गावीच नसत शकराचया दवसथानापाशी दध पाणी याचा मोठा वापर होणार असल तर त वाहन नणयासाठीही योगय वसथा असायलाच हवी पजा-अचार सािहतय याचया िवकरीचया दकानाची तसच िविश िदवशी भकताचा महापर आलयावर रागासाठीही योगय वसथा करायलाच हवी शगावसारखया दवसथानानी याची चागली उदाहरण घालन िदली आहत िशवाय तयानी मधय परदशसारखया िठकाणी आपलया िनधीतन भकतिनवास उभारणयाच औिचतयही साधल आह धािमक पयरटनापरमाणच अगरो टिरझम मिडकल टिरझम या सकलपनाही आता जोर धरत आहत महाबळ रचा सटरॉबरी महोतसव नािशकचा वाईन फिसटवहल हा तयाचाच भाग आहत कदािचत र ािगरी िदवआगरातही आमर महोतसव वहायला हरकत नाही मबई पण याचया आसपासचया परीघात गलया समार दहा वषारत िरसॉटरसची सखया वाढली आह जवळचयाच िठकाणी वनड िपकिनक करणारा मोठा वगर असतो साहिजकच िरसॉटरसचा धदा चागला होतो पण तयाची योगय दखभालही राखावी लागत िरसॉटसरकड कटबाबरोबरच एक ा-दक ाचाही ओघ मोठा असतो परतयकाचया मजामसतीचया कलपना वगळया असतात तयातनच िकतयकदा िरसॉटसरची दखभाल साततयपणर रीतीन होत नाही मग कटबाचा पयरटकवगर यापासन दरावतो मबई-पणयापासन जवळ तरीही रमणीय अशी माथरान-महाबळ रसारखी िहलसटशनस िबरिटशानी िवकिसत कली ती आजही तयाच सथान िटकवन आहत ददवान आपण या तोडीची पयरटनसथळ िवकिसत कर शकललो नाही असलीच तर फारच थोडी खासगी सवरपात ठाण नािशकपासन जवळ असललया जवहारमधय अशा पयरटनसथळाचया िवकासाची कषमता होती पण तयाचा सयोगय वापर आपलयाला करता आलला नाही पयरटनाचा िवकास हा सथािनक जनतचया िजवावरच झाला पािहज यात शका नाही तयामळच तया तया पिरसराच विशष ितथल लोकजीवन खा ससकती ह सारच जपायलाच हव

पयरटनाचा वसाय हा पणरपण िव ासावर बतलला असतो एकदा फसवला गलला पयरटक पनहा यणार नाही आिण तयाचया नातलगानाही तमचयाकड पनहा पाठवणार नाही पण ह लकषात न घता सोनयाच अड दणारी क बडी कापणयाचा परकार िकतयक ावसाियक करतात आिण तयातन पयरटन मातर बदनाम होत महारा ाचा पयरटन नकाशावरचा चहरामोहरा बदलला तरच इतर

राजयातल लोक िव ासान आपलयाकड यऊ लागतील - समीर कव

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सास सन नातसबध व कटबसवासथय बायको ( ी) ही कषणभराची प ी व अनतकालची माता असत सवामी ितनही जगाचा आईिवना िभकारी ही वचन िनतात सतय आहत कटबाचा कदरिबद असलली ही ी जवहा सनरपी दसरी

ी घरात यत तवहा ितची मानिसकता कशी बदलत अथारत अतयत परमान आदरान नीटच नात जोपासणाऱया पषकळ ि या आहत मातर सासबाई ही उपाधी लागली की स ा मानपान व अपकषा आिण तलना या िवकारामळ कटबात नककी ताण यतो याउलट सास सना सजञ समजस असतील तर घरात सवगर उतरतो व सवारचीच वाटचाल अिधक सलभ व यशसवी होत ह जर नसल तर सर होत घसमट जयात कधी पयारय सापडतात तर कधी क डीपलीकड वा ास यत नाही सतत ताणात जगाव लागत हा लख कोणतयाही पवरगरह दिषतातन िलिहलला नाही माझया िनरीकषणातन व काही वषारचया समपदशनाचया अभयासातन िवचार माडल आहत लगनाचा सरळ अथर तडजोड व कटबातील नाती कौशलयपणर साभाळण जया वातावरणात व ससकारात आपण वाढलो आिण आपलया आई-विडलानी नाती कशी साभाळली ह पाहन नकळतपण नाती साभाळणयाची कलपना तयार होत व आपलया कवतीपरमाण अमलात यत सजञ लोक जथ राहतील तथ ही कौशलय िनरीकषणातन आतमसात करतात परतयकष नवीन कटबात गलयावर कसोटी लागत दोनहीकड सयम सामजसय व दयाळपणा असल तर वाटचाल सोपी जात मखयतः सास सनची कडली जमत असल तर कटबाच भागयच पण नसल तर नवरा या बाप ाच काय हाल वणारव वगवगळया घरातील परसग बघ या या घरातील सासबाई अगदी मॉडनर इगरजी यणाऱया सनबरोबर शॉिपग िसनमा नाटक हॉटिलगमधय भाग घणाऱया एकमक चया सा ा नसणाऱया सनला जीनस िवकत घणाऱया सगळ कस छान छान आता नवऱयाला यापकषा काय पािहज या कटबातील ही पिरिसथती फार काळ िटकली नाही िजथ सपस कॉिनफलक ट सर झाली तथ सघषारला सरवात सपसची अमलबजावणी झाली असती तर एकमक ची िकमत रािहली असती तयामळ सर झाल टाळण वळीच सवादान परश न न सोडवलयामळ दरावा झाला

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हा िवनोदी परसग पाह घटना परदशातील दोनही बाहर सथाियक अिधक वाणासाठी सनचया माहरी सवारना जवायला बोलावल िवहीणबाईनी आनदान सवागत कल व बसायला सािगतल मलीचया सासबाई एका सोफयावर 90 अशाचया कोनात ताठ बसलया चहऱयावर परीटघडी बघणाऱयाला वाटाव की पतळा बसवला आह याचया यजमानानी मलान खण करन सािगतल िवहीणबाईही अहो िनवात बसा महणालया पण छ आता सनचया माहरचया मडळ ना हस यऊ लागल गपपा मारताना इतर मडळ ना अवघडलयासारख झाल जवण झाली या ताठच जावयाला वाण दऊन झाल यजमानानी िवचारल अग तला काय झालय मोकळपणान बोल यावर महणालया माझा मान परथम मी नाही ठवला तर कोण ठवणार मी मलीची सास आह ह

ा ाना कळल पािहज यावर यजमानानी मातर लवकर घरी परतायचा िनणरय घतला ही गमतही अमिरकतील भारतातन सासबाई सनकड काही मिहनयाकिरता गलया या आजी चागलयाच व होतया मलाच घर खपच मोठ दमजली एकदा सनची नकतच लगन झालली मतरीण नवऱयासह दोन िदवसाकिरता आली खप वषारनी भटलयान गपपा झालया जवण झाली पाहणयाना गसटरम िदली होती सासबाईची खोली तयाच मजलयावर दसऱया टोकाला होती तयाना वयान िनदरानाश होतो व ऐकही कमी यायच रातरीची जाग आली की तया वऱहा ात जपमाळ घऊन यरझाऱया घालीत सकाळी सगळ उठल नाश तयाला सगळ बसलयावर आज नी िनषपापपण जोडपयाला िवचारल बरय ना महटल मला रातरीची काही झोप लागत नाही रातरी यरझाऱया घालत होत तर तमचया खोलीत िदव कधी चाल कधी बद तवहाच िवचारणार होत की काही हवय का ह वाक य ऐकलयावर जोडपयाच चहर गोरमोर झाल सन मलगाही सकोचन गल परसग तसा साधा सनन दयाळपण सोडन ाव तच बर नाही का आता या घरात सासबाई कटबपरमख आहत मलगा आईचया हातात पगार दतो सनही दत सनला रोज िरकषाला हातखचारला पस दतात ितला हौसमौज करायची असल तर सासला िवचाराव लागत मलगा बायकोला ज घईल तशीच वसत आईला घतो तो आईचा िनयम आह सनचया माहरी काही आहर करायचा असलयास सासचया शबदापलीकड जाता यत नाही नवरा दोघ चया भानगडीत पडत नाही सनन पषकळ सयम ठवला नवऱयाला गोडीत सागन पािहल तयाचया मत ही समसयाच नवहती पढ सनचया तबयतीवर पिरणाम होऊ लागला डोकदखी अधरिशशी व नराश य आल तयावर गोळया सर झालया नवरा ह तटसथपण पाही ितन माहरी

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जायचया गो ी कलया तोवर एक मलगी पदरात होती एकदा माहरी गली तर आई-विडलानी िहलाच पडत घयायला सािगतल िहन नवऱयाला वगळ राह सचवलयावर विडलाचया माग आईन मला वाढिवल तवहा ितचा शबद शवटचा राहील तला वगळ वहायच तर ताबडतोब िनघन जा सािगतल ही गो सधयाचया काळातली आता या कटबात पाहा मल आईची परचड काळजी घणारी आईची हौसमौज परवणारी आईला िहडण िफरण व िसनमाची परचड आवड राजसथान असो की िसगापर असो नाव काढल की ितकीट तयार आईसाहबाना मातर सवयपाकाची माणसाची अिजबात आवड नवहती भाविनकता व माया याचा चागलाच दषकाळ होता पढ मलाची लगन झाली मलगी सासरी गली सना दोघी बडब ा लाघवी तयानी जीव लावायचा जीव तोडन परय कला वातावरण आपलस कल आजबाजला चागल सबध जोडल घरात ग डस नातवड आली या आजीबाईच मन मातर िसनमा व टीवही सोडन कशात लागत नस सना नोकरीचया होतया घरात कामाची बाई मल साभाळणाऱया बाईनी कोणतया चका कलया ह आवजरन सनाना सागत पण सवतः नातवडाकड लकषही दत नसत सनानाही कधी आजारपण यायची नोकरीचा ताण जाणवायचा तवहा याची वागणक पणर कोरडी आपलयाला काही माहीत नाही अस वागायचया सवयपाकापासन कशातच आपणहन मदत नाही अगदी िवनती आजरव कली तर एखादाच पदाथर करणार सनन अित झालयावर एकदा िवचारल की मल लहान असताना काय जवत होती तयानी ताबडतोब उ र िदल मला ठरािवक चार पदाथर यतात मला सवयपाकाची आवड नाही फारशी गतीही नाही मातर वगवगळ पदाथर खायला आवडतात घरी नाहीतर बाहर आता तमही सगरणी असताना मी कशाला लकष घाल एकदा एका सनन ह ान आमटी करा सािगतलयावर यानी चाळीस वा ा साबार कल सगळयानी डोक याला हात लावला आज ची तबयत मातर उ म रोजच जीम िफरण सहली चाल घरात मातर कठ काय ह माहीत नाही िकवा मी ऐकल नाही ह चाल लाघवी नातवड खळायचा आगरह करीत तर याना लहान मलाशी कस बोलाव ह माहीत नाही याच आजी मलीकड गलया की जावयासाठी गोडधोड जवण करायचया सरवातीला सनाचया माहरचयानी खप लाड कल पढ या तयाचयाकडन फोनची िबल भरण अशी काम करन घऊ लागलया सवारचया लकषात आल की एष आिण आराम हच आयषय असणाऱया कत साठी आपणाकड फार वळ व शकती नाही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आपलया भारतीय ससकतीत या गो ी उघडपण बोलणही कठीण न जाणो मलगी व जावयाच िबनसायच पढ सनानी वगळी घर कली जी सन सवजातीय होती तथ या बसन रहात व अपकषाही ठवत िजथ परजातीय होती ितथ थोड नमत घत कोणीही समजसपण काही सागाव तर उ र दत नसत न बोलता तकर काढत मल परोपरीन सागायची की सप बोल गरसमज कर नको पण मलाकडही दलरकष कलयान मलही दलरकष कर लागली याना वाट लागल की सनानी तयाच कान भरल आहत मला-सनातही वाद आल पण मोकळया सवादाअभावी ह होतय हही समजत नवहत तरीही कोणी काम सािगतलच तर कणाकडन तरी करन मोकळ होत असत व आपलया कातडीला धकका लावत नसत या धोरणान सना नातवडाच हदय तयाचया बाबतीत कोरड होऊ लागल मल मातर पषकळ भरडली व आपण कतर नीट करनही ह काय चाललय ह समजनास झाल एक महण आठवली झोपललयाला जाग करता यत पण झोपच स ग घतललयाला नाही आता कोणताही माणस पिरपणर नसतो तवहा सयम सवाद व सवदनशीलता या ितरसतरीन गो ी सोपया होतात वरील उदाहरण िवनोदी असो वा गभीर असो दोनह नी कलह होतोच िकरकोळ वाटणाऱया गो ी जस कोणाला डब-बाटलया जमवायचा छद कोणाला सनचया कप ाची जाडीची िदसणयाची तलना ह पाहता हा िवषय अिजबातच सोपा नाही या पिरिसथतीतील परषाची भिमका पाह 1 नवरा व तयाची आई याच नात भाविनकदष ा सवारत जवळच नवऱयाला आईला काही सागण ह दखावणयासारख वाटत िकवा आता वाढललया वयात काय सागायच तयापकषा आपलया बायकोन अशी पिरिसथती असल ती न करकरता साभाळावी सवतः सासशी जमवन घयाव 2 िजथ सासर असतात त बऱयाच वळा समजतीच धोरण घतात व बायकोला चार शबद सागतात परसगी कटबासाठी बरीच काम सवतःहन करतात सनो शािबदक आधार दतात 3 िजथ सासबाई एक ा आहत तथ पिरिसथती िबकट होत मलाची पिरिसथती ढोलक यासारखी होत कठन थाप बसल याचा नम रहात नाही तयाला सवाद करनही बदल झाला नाही तर तयाचा आई बायकोशी सवाद कमी होतो भाविनक दरावा वाढत जातो मलगा कामािनिम

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

बाहर राहतो सजञ माणस िनदान छदात वळ काढतो (याचा अथर छद असणाऱयाना हा परश न असतो अस नाही) जयाना ह हाताळता यत नाही तो सन जवळ करतो 4 काही नवऱयाना बायकोच महणण पटत तरीही वगळ झाल तर गस साखरपासन सगळा खचर वाढल बायको नोकरीची असल तर सवयपाकापासन मदत लागल ह टनशन यत बऱयाच घरातन आईन मलाला चहा जजबी सवयपाक कर िदलला नसतो तयामळ घरकामात हा ढ असतो तयामळ बायकोशी गोड बोलन या िसथतीकड दलरकष करतो सन कसा िवचार करत (सनची भिमका) 1 सन ससाराची सव व वासतवता यात गडबत ह सरवातीला असच असाव ह समजन ससार

करत भाविवश व नवऱयाला सवर परकार सागन पाहत हशार सन नवऱयाला आकिषत करणयाच सगळ उपाय करत सवदनशील नवरा ितचयाकड ओढला जातो हळहळ भाविनक ताण िनवळतो व सयमपण गो ी माग लागतात

2 िहमतीची सन आपलया गो ी साससमोर परतयकष बसन गोडीत सागत आपलया इचछा सप माडत गो ी समोरासमोर झालयान पिरिसथती बदलत वा उलटही घडत

3 िजथ सकोच व भीती असत ितथ सवाद घडत नाही पयारयान सन भाविनक आधारासाठी माहरच कामातील सहकारी याचा आधार घत परतयकषात पिरिसथती तशीच राहत व पिरणाम तबयतीवर होतो

सासची भिमका काय असत 1 सजञ सास पिहलयापासनच सनचया कलान घत व मोकळया सवादान काय जमत व काय नाही

याची कलपना दत 2 सवतःचया लगनापासन काही गो ी ठरािवक प तीनच होतात तयात फारसा बदल झालला

आवडत नाही उदा कळधमर सोवळ ओवळ व तया सनन ऍडजसट कलयाच पािहजत 3 मी इतक वष सवयपाक घरकाम कल आता कल नाही कल तर माझी मज मी काय कराव व

काय नाही ह सनन ठरव नय तसच मी करो न करो माझी नीट दखल घयावी मान ावा आपलया सललयािशवाय नवीन बदल कर नयत (एकण पिरिसथती ताणिवरिहत सस करायची असल तर खालील उपायानी मदत होत)

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

1 सनन सरवातीला नवीन माणसाशी जमवन घताना नमर सयमी राहाव 2 नवऱयान आपलया प ीला घरातील लोकाचया कलापरमाण कळाही सागा ात तयात कमीपणा नाही तसच कायम एकतर कटबात राहायच की परसगी वगळ राहणयाची तयारी आह ह सप कराव

3 सासन सनब ल सयम दाखवावा काही नवीन गो ी िशकायला वळ ावा सवाद परमान करावा ऑडररन नाही सतत आमही काय कल ह उगाळ नय लकषात ठवाव की तयाच (सनाच) लगनात वयही जासत आह व घरा ितिरकत नोकरीतही तयाना पषकळ ताण आह िदसण सथलता कपड याबाबतीत तलना कर नय सवतः काही गो ी करन आदर िमळवावा सरवातीपासन परम िदल तरच त िमळल 4 घरातील सवर सदसयानी सणवार कळधमर पाहण या परसगी काम वाटन घयावीत तयासाठी एकतर बसन बोलाव कोणालाही गहीत धरन गरसमज टाळावत 5 घरातील व ापासन लहानापयरत कोणीही आजारी असल तर सहानभतीन सवा करावी सननीही व ाच वय तबयत लकषात घऊन रासत अपकषा ठवावी सनचया तबयतीचया तकरारीकड रागान वतागन न पाहता जमल तशी मदत करावी शािबदक भाविनक धीर ावा महणज सनला माहरन वा बाहरन सहानभतीची गरज राहणार नाही व तीही व ाच परमान करल कवळ कतर महणन नाही 6 वरील काहीच न घडता वाद होत असतील तर िवश वासातील िमतर नातवाइकाशी बोलाव सवारत उ म समपदशकाची मदत घयावी परषानी समपदशनासाठी वादावादीत िश ा दण हात उगारण करच नय कारण हाच परयोग समोरचया कतीकडन कधी ना कधी घड शकतो 7 मलीचया माहरचयानी मलीला मानिसक आधार ावा आमच घर बद ह महण नय मातर मलीला आिथकदष ा पायावर उभ राहणयास सागाव परसगी मदत करावी आपलया समाजात सवर ि याना तयातन जाव लागत ह साग नय 8 मल नी आिथकदष ा सकषम राहाव िजथ नोकरीची गरज नाही तया मल नी अस छद जोपासाव की परसगी आपलया पायावर उभ राहता यईल व आतमिवश वास कायम राहील टीवही व चका ा िपटणयात वळ घालव नय मल मोठी झाली की पाटरटाइम काम तरी कराव जयायोग मदला चालना िमळल या जगात अित िभडसतपणा व सकोच ह गण नाहीत भीड ही िभकची बहीण असत ह सतय आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

9 खप परय करन पिरिसथती बदलत नसलयास घराचया बाहर पडाव सवतःचया िजवावर राहायची तयारी ठवावी तर थोडी मदत इतराकडन िमळ शकल वरील सवर गो चा िवचार करन परय कलयास घरात आनदमय वातावरण होऊ शकत ह नककी घरातील ी सत असली तर घर सत होत गहसौखय परतयकाचया वा ाला याव महणन हा लखन परपच जया ि यानी घरात सवगर िनमारण कला तयाना सलाम जया घरी कलह आह तयाना

Best luck

- नीरजा आपटीकर डाग बनरबी कनडा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला समजन घया पलीज िसहगड रसतयावर राहत असललया एका िचमकलीन गळफास घऊन आतमहतया कलयाची बातमी नकतीच वाचली का बर या िचमकलीन सवतःला अस सपवाव जनमदातया मलाना रागवणयाचा अिधकार पण आई-वडलाना नाही का मला आठवत लहानपणी कधी माझी आई लाटण घऊन माग लागायची महणायची मलया त मला तर बर होईल हा शबदपरयोग करणाऱया आईचया मलया या शबदातही ओतपरोत परम भरलल असायच तो शबद उचचारणयाचा अिधकार िनसगारन ितलाचा बहाल कलला आह आई या शबदावर अनक किवता-लख-कथामाला गाजताहत आई-बाबाना मलाशी काही परसगी कठोर वागावच लागत परत िववकब ी वापरन मधयमागारच अनसरण ह पालकाचया लकषातच यत नाही तयामळ मलाचया भिवत ाचया खो ा कलपनाना िचकटन थोडीफार मल चकली तर काही वळस पालक िशकषक वगारतच मलाना बदम मारहाण करतात नािशकमधय शालय िव ाथयारला िशिकषकन डसटर फकन मारलयानतर घाबरन वगारतच तया िव ाथयारला झटक यऊ लागलयामळ रगणालयात दाखल कराव लागल सवर चनलवर बरिकग नयज झळकत होतया शवटी अशा अनक घटनामळ सरकारन िव ाथयारना मारहाण करणाऱया दोषी कतीला परथम एक वषारचा तरगवास व पाच हजार रपय दड दसऱयादा मारहाण कलयास 25 हजार रपय दड व तीन वषारचा तरगवास अशा िशकषची तरतद काय ात कली या काय ाला मितरमडळाची मजरी िमळालयावरच तयाची अमलबजावणी होईल परत खऱया अथारन यामळ पालकाचया िशकषकाचया - िव ाथयारचया मनोव ीत बदल होईल का आधिनक सपधचया यगात लहान मलावर योगय वळी सससकार झाल तर उ ाचा भारत महास ा होणयाच माजी रा पती डॉ ए पी ज अबदल कलाम याच सव साकार होऊ शकल महातमा गाध नी महटल होत िशकषणाला नितक मलयाची जोड नसल तर त अधःपतनास कारणीभत ठरत सान गरज नी महटलयापरमाण मल ही दवाघरची फल या फलाना नहमी सकारातमक िवचारसरणी व आदशर िदला पािहज आजची मल ही उ ाची फल उ ाचया उजजवल भारताच आधारसतभ सबल व सशकत होणयासाठी परतयक पालकानी जागरक राहायला पािहज

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जगाला परल एवढ मनषयबळ आज आपलया भारतात आह मधयतरी एका अभयासामधय ह सप झाल की सवारत तरण दश भारत आह या अथारन की जवळ जवळ 70 टकक लोकसखया यवा आह जगावर राजय करणयाची खरी ताकद आज आपलयाकड आह कारण यवक व यवत नी भरलला दश आपला आह काहीही करणयाची ताकद आज आपलयाकड आह परश न आह तो समजावन घणयाचा व दणयाचा यवकाना योगय िदशा व अचक मागरदशरन याचया बळावर िबरिटशापरमाण आपणही खऱया अथारन जगजजत होऊ शकतो

वसथापनशा तजजञ िशव खरा सागतातYou can winया धत वर यवकानो Yes I can अस आतमिवश वासान महणत पाऊल पढ टाकल पािहज तच आह तझया जीवनाचा िशलपकार हा मतर मीच घडवणार माझ जीवन अस महणत आतमसात कला पािहज हाच मतर मनात घऊन परतयक यवकान िजजञासा वाढवन खऱया अथारन जाग झाल पािहज माणस घडत नसतात घडवावी लागतात आतमिवश वास िनमारण करावा लागतो माझयातला मी जागा करत जग बदलणयासाठी आधी मी बदलायला हवा आताची यवा िपढी िबघडली आह अस महणणाऱया वगारला दाखवायला हव की आमही उ ाचा भारत घडवणार आहोत यासाठी यवक-यवत नी परथम सवतःला घडवायला हव तयासाठी तयानी शरीर व मनाचया सबलतकड जासतीत जासत लकष िदल पािहज रोज ायाम कला पािहज सवामी िववकानद महणायच माझया िपरय िमतरानो रोज मदानावर जा खळ खळा वासरासारख हदडा ायाम करा जवहा तमही सबल व सशकत वहाल तवहा तमहाला परतयक गो चागलया परकार कळ शकल महणन आपल शरीर कमावणयासाठी रोज ायाम करण आवश यक आह िकशोरवयीन मल िनदरानाश रकतदाब मानिसक ाध नी गरसत झालली िदसत आहत वाढती सपधार चगळवाद नीितमलयाचा ऱहास घरातील वाद भय चचलता िनक आहार सपधारतमक वातावरण परीकषत कमी गण अिनचछन लादलला अभयासकरम यामळ मल नराश यकड जाऊ लागली आहत जानवारी 2010 चया पिहलयाच मिहनयात एकण 66 िव ाथयारनी आतमहतया कलया याच परमख कारण मलाची दबरल मन हच होय महणन मलाचया मानिसक सबलता व िनमरलतसाठी धयानधारणा ही आवश यक गो आह आनापानसती ह तयातील एक शासरोकत धयान श वासाचया साहाययान मनाची एकागरता व िनमरलता सबलता वाढत भय कमी होत चचलता दर होत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

मलाची आकलनकषमता वाढन जीवनात नितकता यत 2500 वषारपव गौतम ब ानी या साधनचा शोध लावला प गरजी शरी सतयनारायण गोएकाज नी 1969 मधय ही भारतातन ल झालली साधना परत भारतात आणली सपणर साधना श वासाशी सबिधत असलयामळ कठलयाही जातीचा वणारचा पथाचा दशाचा िव ाथ -िव ािथनी ही साधना करन आपल मन सबल व िनमरल करन ताणतणावमकत जीवन जग शकतो माणसाचा मद हा एका सकदात 800 हन अिधक गो ची न द घऊ शकतो तो 70 त 75 वष न थकता सतत काम कर शकतो तयात फार मोठी ऊजार असत ती जागिवणयासाठी आज खऱया अथारन गरज आह थॉमस एिडसन चार वषारचा असताना तयाला शाळतन परत पाठवल तयाचया िखशात िशकषकान िच ी टाकली होती तमचा टॉमी िशकषणात फार माग आह तो िशक शकणार नाही याच थॉमस एिडसनन आपली अतिरक मनोऊजार जागवन िवजचा िदवा तयार करन जगाला परकाशमान कल तयाआधी हजारावर अिधक तयाच परयोग फसल पण तो खचला नाही सगळा हा मानिसक परव ीचाच पिरणाम अबराहम िलकनन आपलया मलाचया मखयाधयापकाला िलिहललया पतरात मलाला समाजात कस वागायच व िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकवणयाची िवनती कली होती याच सामािजक िशकषणाची आज आपलया मलाना गरज आह आपण आपलया मलावर नसत अपकषाच ओझ लादतो िबचारी मल पार थकन जातात तयातन ती चकीचा मागर पतकरतात िचतरपटावर आतमहतयच खापर फोडन पालकवगर मोकळा होतो तीन तासात िसनमा आपलया मलाचया भावनाना हात घालतो मग जनमापासन आपलया बरोबर असणाऱया सवतःचया मलाचया भावना आपण का ओळख शकत नाही हा परश न पालकानी सवतःला िवचारला पािहज िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकणयासाठी मन सबल करणयासाठी खऱया अथारन तणावमकतीसाठी धयान महणज एक सवणरसधीच होय महणन पालकानो मल चकली-आपला अपकषाभग झाला तर तयाना जरर रागवा पण परमान (अतमरनात ओतपरोत परम भरलल अस ा) रागवलयानतर तवढच परमान तयाला जवळही घया िनिश चतच तयाना तमचा आदर वाटल या जगात तीन सदर िकरयापद आहत - परम करण मदत करण व सवा करण या तीन ईश वरी िकरयापदाना रोजचया जीवनात सथान दऊन आपल कटब आनदी व सखी बनवा आपलया

मलाना समजन घया व उ त समाज घडवा - द ा कोिहनकर (पाटील) पण

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला सवाततरय हव

वयसकर माणसानी शात बसन घडत असल त पाहाव आपल मत न दव नय वहारात फार लकष दऊ नय अस तरण िपढीला वाटत उलट आमच काळयाच पाढर अनभवान झाल आहत तया अनभवाचा तरण िपढीन फायदा करन घयावा अस जय ाना वाटत

जय नागिरकाच क कॉलज कट ाइतकच सवरमानय बनल आहत अगदी पारावर जमत नसली तरी वयसक मडळी कठ ना कठ एकतर जमतात कधी परष-परष कधी बायका-बायका तर काही िठकाणी जय नागिरकाचया जो ा एकतर यतात गपपाच िवषय सगळया कट ावर सामाईकच पनशनवाढ महागाई तरण िपढीच आपलयाला न मानवणार वागण कमी होत असलला िजवहाळा इतयादी इतयादी या सगळयात एक महततवाचा म ा नहमी चचत असतो मलगा सन नातवड आपापलया परीन व ाना गपप राहणयास सचवत असतात अन व ाना त मानय नसत एका कट ावर हाच िवषय रगला होता

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

एक आजोबा सागत होत मी मलाला फड बचत याबाबत सागायला गलो तर तो महणतो तमचया वळी वगळ होत आता सगळी गिणत बदलली आहत तमही यात लकष घाल नका त तणतणत सागत होत अर वगळ काय होत दोन मल तयाची िशकषण प-पाहण सगळा परपच चालवन आज मी एवढी िशललक ठवलीच आह ना आजकालचया मलाना आिण सनाना नसत पस उधळायला हवत मो ाच अिजबात ऐकायला नको तर काय अस महणत तयाचया प ीनही सर धरला मलग तसच सनाही तशाच अहो नातवडही आपलयाला बोलतात काल दपारी मला दोनची मािलका बघायची होती ब ाला महटल तझा तो ाण- ाण िसनमा बद कर मल वाईट ससकार होतात तयातन मी अस महणताच बटीन गळा काढला अन मग सनबाई महणाली आता दवाच िसनम दाखवन गळाच गणपती का बनवायच मलाना तयाना आताचया जगात जगायच आह तर जगात काय चालत त कळलच पािहज माझी मािलका बघायची राहन गली

तयावर दसऱया काक महणालया मला तर फार राग यतो घरात ह करा त कर नकाचा जप नको महणन मी दवळात जात तर तही तयाना पटत नाही दवळात रोज फरशीवर बसन साध आखडल तर कोण िनसतरणार अस सनबाई िवचारत माझ एक वळ ठीक आह पण यानाही सवाततरय नाही कशाच वय झाल महणज आमची मन का मली आहत वषारनवषारची िवचार करणयाची प त का बदलणार आह आमचया िपढीच तर फारच हाल झाल पव विडलधाऱयाचया मान-मयारदा साभाळायचया महणन आमही सवतला मरड घातली अन आता जीवन वयोमानानसार परावलबी झाल महणन मला-नातवडाचया पढही माघार घयावी लागत कधी-कधी मला वाटत जय नागिरकानी सवाततरयाची चळवळ उभारायला हवी

तयाचया या वाक यावर कट ावर खसखस िपकली हसणयाला वरवर िनिम िमळाल तरी परतयकाचया हदयात एक बारीक कळ उमटन गली आपलयालाही सवाततरय नाही ही भावना परतयकाचया मनात उफाळन गली जय नागिरक याबाबत काय करतील त करोत पण जयाचया घरात वयसक मडळी आहत तयानी मातर याबाबत जरर िवचार करायला हवा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

डाएट िटपस अधनमधन पण कस कवहा आिण काय खाव शक य असल िततकी मधलया खाणयाची वळ साभाळावी मखय जवणानतर कमीत कमी दीड

त दोन तास जाऊ ावत जवणानतर लगच लहर आली महणन खाऊ नय खाणयाच परमाण कमी कराव महणज जर तमही कठलाही पदाथर एक वाटी खाणार असाल तर अध वाटी खावा

वजनावर िनयतरण ठवणयासाठी तमही काय खाता यापकषाही िकती खाता याला महततव आह एखादा पदाथर पणर सोडन िदला तर काही जणाना नराश यही यत पण परमाण कमी ठवलत तर तमही तो पदाथर खाणयाचा आनद कठलाही मानिसक दबाव न ठवता लट शकता यापढ ऑिफसमधय भजी िकवा बटाटवडा मागवताना हा िनयम लकषात ठवा सवयीन ह नककी शक य होत

मधलया वळचया खाणयामधय िपणयाचया पदाथारचास ा समावश करा महणज कॉफी सरबत िकवा चहा हा खाणयाचया पदाथारबरोबर न घता वगळा पदाथर महणन घयावा तयाबरोबर शक यतो काही खाऊ नय

टीवहीसमोर बसन खायच टाळाव तस करताना आपण नककीच जररीपकषा जासत खातो लहान मलामधलया वाढतया वजनाचया परमाणाकड बघता तयानास ा तस कर दऊ नय

मधलया वळचया खाणयाच पदाथर बदला परय ान ह शक य आह गिहण नी घरात तळलल पदाथर (मखयतः बाहरन आणलल) न ठवण चागल घरी असल की दपारचया टीवही बघणयाचया वळत खालल जातात

तयाऐवजी शगदाण सकामवा (न खारवलला) घरी बनवलली सरबत तल कमी असलल पोह मरमर ला ा ला ाचया िपठीपासन कलल पदाथर र ाच पदाथर वगर चागल फकत खायचया परमाणाकड लकष ठवा कवळ िजभचया चवीसाठी खाणयाच टाळा

शवटी माणस हा सवयीचा गलाम असतो तमही जशी सवय लावाल तशी तमची जीभ तमच ऐकल नहमी बटा ाच वफसर खाणाऱया माणसालास ा वरील पदाथर खाणयाची सवय लावता यऊ शकत आिण ती लावावीच जर डायबिटस हाय बलड परशर वाढलला कोलसटरॉल यासारखया घातक आजाराना बळी पडायच नसल तर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व काचया दाही िदशा ासोपचाराची नयारी दिनया

lsquo दमाrsquo हा सनाचा िवकार आह ह आपणास सहजगतया उमगत पण सतत दमलयासारख वाटत ह lsquoचकीचया सनामळrsquo अस शकल ह आपलया लकषात यण जरा कठीण आह lsquoसपािडलायटीसrsquo िकवा lsquoिसलप िडसकrsquoमळ मान पाठ दखत ह आपणास माहीत असत पण ासाचा आकतीबध िबघडलयामळही अस होऊ शकत अस कोणी आपणास सािगतल तर त खर वाटणार नाही मनोिवकत मळ नराशय व नाहक िचता िनमारण होतात ह आपण वाचलल असत पण सनततर िबघडलयानही त िनमारण होऊ शकतात ह आपलया गावीही नसत पण अनक ाधी िवकार ह चकीचया सनामळ िनमारण होतात अस धयानात यऊ लागल आह व महणनच lsquo ासोपचारrsquo ह नवीन ततर झपाटय़ान िवकिसत होऊ लागल आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

इितहास वासतिवक पाहता lsquo ासाrsquoच अननयसाधारण महततव भारतीय दशरनानी िवशषत योगान फार पव च जाणल होत अस महटलयास त वावग ठरणार नाही िकबहना ास व तयाच िनयतरण (पराणायाम) हा शरीर व मन याना जोडणारा lsquoसतrsquo आह अशीच पवरसर ची धारणा होती व महणन lsquo सनश ीrsquoला अननयसाधारण महततव होत शरीराचया िविवध िकरयापकी काह वर आपल lsquoऐिचछकrsquo िनयतरण असत तर काही आपोआप घडतात (Reflex Involuntary of Au-tonomous ) हात हलवन चहाचा कप उचलण ऐिचछक (Voluntary ) तर हदयसपदन आपोआप (Involuntary ) पण lsquo ासrsquo ही सवरसाधारणपण एकच अशी िकरया आह की जी एकाच वळी ऐिचछक िनयतरणाखाली अस शकत (जस आपण जलद सन कर शकतो वा इचछपरमाण सथ दीघर सन कर शकतो) वा जो पणरपण परितिकषत अस शकत (जस आपण घाबरलयास सन आपोआप जलद होत व धयानास बसलयास सन आपोआप सथ व खोल होत)

सनाचया या खािसयतमळच योगशा ज एक सवरतक lsquoशरीर-मनोव कrsquo Body mind Medicine आह त पराणायामाचया माधयमातन उतक सनोपचार साधत व मनावर िनयतरण आण पाहत अनय परितिकष िकरया या पणरत आपलया ऐिचछक िनयतरणाचया बाहर असतात पण

सन हीच एक िकरया इचछावत व अिनचछावत अशा दोनही मजजाससथाचया िनयतरणाखाली असत व महणन तया माधयमातन सपणर lsquoमदवर िनयतरण आणणयाचा मानवान परय कला आह योगी हदयगती कमी-जासत कर शकतात वा lsquoभकrsquo ताबयात ठव शकतात तयाच हच रहसय आह मन आिण शरीर तसच ास-शरीर आिण मन याचा हा सबध जसजसा दगोचचर होऊ लागला आह तसतस चकीचया सनाच िविवध दषपिरणाम सप होऊ लागल आहत व महणनच या िवषयातल तजजञ आज आपणास सनपरिकरया (िवशष करन उचछवास) परत िशकणयास सागतात शा ीय बठक अगदी छोटय़ा बाळामधय आपलयाला उरो सन (Chest berathing ) आिण उदर सन (Abdominal berathing ) अशा दोनही िकरया सहजपण व तालब रीतया चालललया िदसतात पण आपण हळहळ या दोह तील ताल िवसरत जातो तसच परामखयान उरो सन व तही उधरव उरो सन (Upperchest Brcathina ) करीत राहतो साहिजकच

सनाचया lsquoउथळrsquo पातळीवरच राहतो व या अशा दीघरकालीक चकीचया सनामळ अनक िबघाडाना उदा सततची दमणक डोकदखी- मानदखी- पाठदखी ताणतणाव नाहक िचतागरसतता इ इ जनम दतो अस या िवषयातल तजजञ सागतात ताण वाढला की माणस अिधकािधक उरो सन करतो असही आढळन आल आह या सवर गो मळ शरीरातील

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

काबरनडाय ऑकसाइड वाय हा अिधक परमाणात बाहर फकला जातो तयाच रकतातील परमाण कमी झालयान रकत अिधक अलकलाइन होत रकताची आमलता कमी झालयान Bohr effect मळ िहमोगलोबीनपासन ऑिकसजन सटन पश ना उपलबध होणयाचया िकरयत अडथळा होतो तसच रकतवािहनया आकिचत होऊन िविवध अवयवाना व पश ना होणारा रकतपरवठाही कमी होतो याचा अिधक पिरणाम ऑिकसजन व गलकोज वर अितिरकत परमाणात अवलबन असणाऱया मदवर होतो व तयाच कायर िबघडत या सवर दषपिरणामाना `Brain Fog अस सबोधणयात यत या धकयान गरसत मदमळ आपली सवदनशीलता कमी होत lsquoमडrsquo सतत िबघडत राहतो व पिरघ मजजाससथा (Peripheral Nervous system ) अितसवदनशील होऊन सतत मगया यण दखण अशा तकरारी िनमारण होतात ाय लवकर दमतात पोटाचया ायवर पिरणाम झालयान वारवार शौचाची भावना होत (Irritable Bowel syndrome ) एखा ा िविश अ घटकाची अ लज वाढीस लागत व सनाचया ायवर अितिरकत ताण आलयान मान खाद व वरची पाठ दख लागत अस या िवषयातल तजजञ सागतात काही वळा या Brain Fog च पयरवसन घबराटीत (Panic attacks ) िकवा फोिबयातही होताना िदसत ह सवर टाळावयाच असल तर आपलया सनाचया गणव त बदल घडवन आणावयास हवा अस ह तजजञ सागतात चकीचया सनामळ िनमारण होणाऱया या सवर शरीरमनाचया िबघाडाना सन अकतीबधातील िबघाड Breathing Pattern Disorders ( BPD ) अस सबोधणयात यतो नमक काय करावयास हव

सन सधारणयाचा एक उ म उपाय महणज lsquoपराणायामrsquo ततर िशकण (अथारत योगय सन हा पराणायामाचा फकत एक आयाम आह ह यथ परकषारन धयानात घयाव) या ितिरकत शरीरातील िविवध भागाच अवयवाच िशिथलीकरण करन ासावर लकष किदरत करन सन सधारणयाची अनकिवध ततर आज उपलबध आहत तजजञाचया मागरदशरनाखाली व आपापलया परकतीनसार व आवडीनसार आपण याचा अवलब कर शकतो पराणायाम पराणायाम महणज काही मयारिदत अथारन िनयितरत ासोचछवास जाणीवपवरक

ासोचछवासाची परिकरया बदलण महणज पराणायाम योगाचया भाषत ास आत घणयाचया िकरयला परक उचछवासाचया िकरयला रचक तर दोह चया मधय खास थाबिवणयाचया परिकरयला कभक महणतात या परक रचकाचया तालावर िनयतरण आणन आपण ासोचछवास जया नाकपडय़ातन करतो तयाचया बदलावर िनयतरण आणन (उजवी डावी िकवा दोनही नाकपडय़ा) पराणायाम साधता यतो थोडकयात अितशय शा ोकत प तीन आपण पराणायामाचया रपान

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सन परिशकषण घऊन सन सधार शकतो अथारत या सजञा यथ ासोचछवासाचया भाषत समजािवलया असलया तरी स म अथारन तयाचा अितम सबध पराणशकतीशी महणज चतनय शकतीशी व पराणमय कोशाशी आह ह धयानात ठवण महततवाच) सन परिशकषण चकीची सन प ती आपलया इतकी अगवळणी पडलली असत की ती िवसरन योगय प त िशकणयासही िकतयक वळा सहा-सहा मिहन लाग शकतात यात मखय भर हा पणर उचछवासावर असतो तसच सनाच मखय तसच परक ाय िशिथलीकरणावर व lsquo सनभानrsquo आणणयावरही भर िदला जातो अशीच एक साधी-सोपी प त वर चौकटीत िदली आह lsquoसास की जररत ह िजदगी क िलयrsquo अस एका गाजललया िहदी गाणयात महटल आह त िकती खर आह व तया द ीन ासोपचाराच महततव एवहाना वाचकाचया धयानात आल असलच

सन ायाम हात असललया एखा ा खच वर आरामात बसा आपल हात खच चया हातावर सहजपण

िवसाव ा कोपरान बाहवर हलकासा दाब ा यामळ ासोचछवास करताना मानच वा खा ाच

ाय तमही साहिजकच वापर शकणार नाही नहमीपरमाण ास घतलयावर ओठ अलगद िवलग करा आिण हळवारपण त डान उचछवास करा ओठ परत बद करा कषणभर थाबा आिण सावकाश ास आत घया उचछवास पणर व दीघर झाला की ास आपोआपच खोल व पणर घतला जातो उचछवास ासापकषा दीघर असण आवशयक (व योगयही) असत ह सकाळसधयाकाळ वीस-वीस वळा करा सरवातीस योगय मागरदशरनाखाली व अगदी घडय़ाळ लावन हा सन अभयास करावा हळहळ त सहज साधल जाईल

- डॉ उलहास कोलहटकर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव - २००९

माय मराठी स थन ग यावषीरची िदवाळी िटटवाळा यथील rsquoमकताrsquo या लहान मली या अनाथ मास भट दऊन तथील लहानगया यासोबत िदवाळी साजरा कली याची ही काही कषणिचतर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हसवणक

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

httphindi-marathi-jokesblogspotcom

शरयावली

सपदिकय मडळ

१) शरी सागर राजणकर सपादक

२) शरी अवधत कामत सदसय

मािसकाची माडणी व िडझाईन

शरी िवजय जोशी

आवाहन

आपलयाकडील लख किवता editoremasikmaimarathiorg या ईमल आयडीवर

पाठवा ात आपल लख किवता ई कोणतयाही सवरपात (ऊ jpg pdf manu-

script ) चालतील िनवडलल लख ईमािसकात परकािशत कल जातील शकय झालयास

लखासोबत आपल छायािचतर पाठवाव तसच आपल सपकर करमाक ईमल कळवावत

Disclaimer

ईमािसकातील लख व तयातील माडलली मत ही तया लखकाची वयिकतक असन ससथा

तयास दजोरा दणार नाही

ईमािसक ह मोफत िवतरणाकिरता आह

ससथबाबत अिधक मािहती किरता wwwmaimarathiorg यथ अवशय भत ा

धनयवाद

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

कॉलज कमपसमधय कवळ धमाल मसती करणयाऐवजी तया तरणानी एका खडगावाचा रसता धरला गावातील आिदवास सोबत एकरप होत तयाना सवतचया पायावर उभ

करणयाचा सकलपच िव ाथयारनी कला सवचछतागह आरोगय उपिजिवकसाठी रोजगार मागरदशरनशती ततरजञान िशकषणाची वसथा असा एकक टपपा पणर करीत सहा वषारत तया गावाचा चहराच बदलन टाकला आपल किरअर घडवतानाच दशाचया िवकासात खारीचा वाटा उचलणारी ही धययवडी तरण मडळी आहत चचरगटचया कसी कॉलजची

रा ीय सवा योजना (एनएसएस) उपकरमातन कवळ परीकषचया माकारसाठी समाजसवा करणयाऐवजी इतराचया चह-यावरील हासयातन समाधानाच १०० टकक माकर िमळवणार ह उदाहरण आदशरवत असच आह याच योगदानाब ल कॉलजची िव ाथीन असललया जहारा शख आिण परा डॉ सतीश कोलत याना सवाततरयिदनी मबई िव ापीठाकडन िवशष परसकरान सनमािनत करणयात यईल तवहा कॉलजसह तया गावाचाही उर अिभमानान भरन आलला असल

सफाळयापासन अदाज ४ िकमी अतरावर असलल करवाळ ह हजार लोकवसती गाव सवततर भारतात िवकासापासन िकतीतर मल दर असलली करवल पाडा भागाडी पाडा राजन पाडा पाटील पाडा वाळतल ह गावातील पाड २००४ मधय कसी कॉलजमधील एनएसएसच िव ाथ आपलया कोलत सरासोबत या गावात टरिनग कमपसाठी पोहोचल आिण तयानतर तया गावचच होऊन गल आमही मबईतील समसयाबाबत नहमीच तावातावान बोलतो पण अडचणी काय असतात ह मी पिहलयादा तया गावात पािहलया दोन वळचया अ ासाठी झगडणारी िचमरडी मल साधया सवचछतागहाची नसलली वसथा रोजचया जगणयासाठीची धडपड ह पािहलयानतर आमही सवारनीच या गावचा कायापालट करणयाचा सकलप कला आवहान मोठ होत पण तयासाठी मानिसक तयारीही कली होती गली सहा वष करवाळशी भाविनक नात िनमारण

आिण गावाच नशीब पालटल

झालला शरद श ी सागत होता

िवकासाचया नावावर अगोदर अनकदा फसवल गललया गावातील लोकाचा िव ास िजकण हच सवारत मोठ आवहान होत सवतचया िखशातील एनएसएसमधन िमळणार पस एकतर जमवत सवचछतागहाच काम हाती घतल घरी कधी झाड हातात िव ाथ हातात फावडा कदळ घऊन साथी हात बढाना महणत कामात जपल तयानतर सर झाला िवकासकामाचा सपाटा आिदवास ना फळ भाजया याच बी वाटप करन लागवडीसदभारत मागरदशरन गावातील मिहलाना कागदाचया िपश ापासन त सणासदीला लागणार सामान बनवणयाच परिशकषण मोतीिबद िकवा कनसरची पराथिमक लकषण जाणवणा-या गावक-याची मनधरणी करन मबईत तयाचयावर यशसवी उपचार िव ाथयारना िशकषणाची गोडी लागावी यासाठी परय आता गावाचा बराचसा चहरा या िव ाथयारनी बदलन टाकला आह आमच काम इथच सपलल नाही या सपणर गावाला सवतचया पायावर उभ कलयानतरच आमच िमशन िवहलज डवहलपमणट यशसवी होईल आिण तयानतरच आमही पढचा िवचार कर िव ाथयारनी सवतचया िखशातन पस काढन गावात दोन िशलाई मिशन घऊन िदलया आहत तयातन बनणा-या कापडी िपश ा कागदी िपश ा कॉलजच िव ाथीचर काय आमच पराधयापकही आनदान घतात यातन अनक घराना रोजगार िमळाला आह यवा जागर परसकारातील पस पॉकटमनी यातन िव ाथयारनी या उपकरमासाठी पस उभ कल पण काम कठही थाब िदल नाही या समाजसवतन आमचया िव ाथयारचया चहऱयावर िदसणार समाधान माझयासाठी खप मोलाच आह अस कॉलजमधय एनएसएस समनवय डॉ कोलत यानी सािगतल कॉलजचया सहकायारिशवाय ह सार शकय नसलयाचा उललखही कोलत आवजरन करतात दशाचया िवकासात आपण खारीच वाटा उचलतोय याच या सवर िव ाथयारचया चह-यावर िदसणार समाधान एनएसएसचया माकारचया िकतयकपटीन अिधक आह टीम वकर मळच

करवाळ गावातील आिदवास सोबत काम करताना आयषयाकड बघणयाचा नवा द ीकोन िमळाला कसीचया एका एनएसएस यिनटन जो परय कला तयाचप तीन परतयक कॉलजन आपापलया परीन असा एखादा उपकरम हाती घतलयास कोणतयाही सरकारी मदतीिशवाय गरामीण भागाचा कायापालट करण शकय आह - परवीण मळय

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दहरी कातरी आउटसोिसगची गलया बधवारी भारतीय आयटी उ ोगात अचानक हलचल झाली राग हतबलता अगितकता अशा सिमशर भावना कत कलया जाऊ लागलया पवीचयार अमिरकन अधयकषाचया िनवडणकामधय आऊटसोिसरग या िवषयी आवाज उठला होता पण िनवडणका सपताच हा िवषयही थाबला होता तयाचमळ भारतीय कमपयटर उ ोगातील काळजीच वातावरण िनवल होत आता १०० पकी ३७ िसनटचया िनवडणका नोवहबरमधय यऊ घातलया आहत तयामळ अमिरकन राजकारणी परत एकदा आम आदमीचया िजवहाळयाचया िवषयाचया शोधात होत अमिरकतील सधयाचया आिथकर पिरिसथतीत वाढतया बकारीत अडकललया आम आदमीचया सवारत जवळची टाळया िमळवणारी घोषणा महणज आता आमही आऊटसोिसरग होऊ दणार नाही हमखास मत िमळवणाऱया अशा घोषणा जगातील कठलया राजकारणयाला मोह पाडणार नाहीत

भारतातील आयटी उ ोग भारतातील आयटी उ ोग आज ६० िबलीयन डॉलसरचयावर गला आह आजही तो वषारला २० त २२ टकक इतका वाढतो आह अथारत हा आकडा मोठा वाटत असला तरीही तो जागितक आयटी उ ोगाचया कवळ ५ टकक स ा नाही तयामळ जागितक राजकारणावर परभाव करणयाची कषमता अजनही या भारतीय उ ोगात नाही नसकॉमचया अदाजापरमाण २०२० पयरत हा भारतीय उ ोग कदािचत आजचया ४ पट मोठा महणज २२५ िबलीयन डॉलसरपयरत पोहोच शकल आजचया भारतीय आयटी उ ोगाचया ६० टककयापयरतचा वाटा एक ा अमिरकन बाजारपठतन यतो महणजच २०२० पयरत अमिरकतन भारतीय आयटी उ ोगाला १५० िबलीयन डॉलसरपयरत धदा िमळण आवशयक आह अमिरकन अधयकषाचया गलया २-३ मिहनयाचया वकत ामळ महणनच भारतीय उ ोगात थोड िनराशच व भीतीच वातावरण आह अथारत ही भीती आह ती उ ोगात होणाऱया वाढीची पण तयाहनही राग आह तो जया अमिरकन आजपयरत जगाला जागितकीकरणाच खलया बाजारपठच अथरकारण िशकवल तीच अमिरका आता सवत मातर तया िशकवणीचया बरोबर उलट कती करताना िदसत आह अमिरकचया दटपपीपणाचा राग बऱयाच भारतीय िवचारवताना आला आह भारतान मातर अमिरकन उ ोग तयाची उतपादन या सवारना भारतीय बाजारपठ उघडी करन ायची अगदी तयाचा भारतीय उ ोगाना तरास झाला तरीही आिण अमिरका सवत मातर अमिरकन कपनयाना कायद करन भारतात धदा पाठवणयापासन रोखणार भारतीयाच िवहसा भरपर महाग करणार व सवतचया अथरकारणातील खलपणा सपवन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सरकषण िभती उभया करणार गलया काही मिहनयात अमिरकतील िबकट आिथकर पिरिसथतीमळ काही मोठ अमिरकन उ ोग आपलया आयटीमधील गतवणकीला कातरी लावत आहत तयामळ २०१०-११ या वषारतच भारतीय आयटी उ ोगाचया वाढीवर लकषणीय पिरणाम िदसणार आह दबळा होत जाणारा डॉलर ही आणखी एक मोठी काळजी आह अशा पिरिसथतीत अमिरकन सरकारन आऊटसोिसरग िवर खरोखरच कायदा आणला िकवा आऊटसोिसरग करणाऱया कपनयाना करसवलती न दणयाचा धाक ह सरकार घाल लागल तर भारतीय आयटी उ ोगावर याचा नककीच वाईट पिरणाम होईल

ओबामा काय महणाल गलया बधवारचया िनवडणक सभमधय ओबामानी अमिरकतील बरोजगारीब ल िचता कत करताना अमिरकन उ ोजकाना धमकी वजा इशारा िदला सधयाचया अमिरकन आिथकर पिरिसथतीवर मलमप ी करणयासाठी अमिरकन सरकार ३५० िबलीयन डॉलसरचा एक पलन पढ रटणयाचा परय करीत आह तयामधय साधारण २०० िबलीयन डॉलसर करसवलतीचया रपात अमिरकन उ ोगाला दणयाचाही िवचार आह या करसवलती उ ोगाना ह ा असतील तर उ ोगानी रोजगार िनिमत करण आवशयक आह अस ओबामाच महणण आह ही रोजगार िनिमत करणयासाठी अमिरकन उ ोगानी नवीन पलटसमधय गतवणक करावी व अशा नवीन पलटसमधय नवीन रोजगार उपलबध करावा अशी अपकषा आह पण जर ह उ ोग आपलयाजवळील काम अमिरकन लोकाना न दता अमिरकबाहर पाठवत असतील तर तयाना या २०० िबलीयन डॉलसर कर सवलतीचा फायदा दणार नाही अशी घोषणा ओबामानी कली

मळात आऊटसोिसरगची सरवात झाली ती अमिरकन कपनयाना जासत नफा िमळावा महणन जया कामाला अमिरकत १०० डॉलर खचर होतो तच काम भारतातन िकवा चीनमधन ४० त ५० डॉलसरमधय करन िमळत असल तर तयामळ अमिरकन कपनयाचाच नफा वाढत होता व तयामळ वाचललया नफयाची गतवणक अमिरकन कपनया नवीन उ ोगात करत होतया पण गलया २ वषारत अमिरकन आिथकर ससथातील सकटामळ बाजारपठतील गतवणक योगय पसाच कमी झाला

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व तयाची झळ एक एक करत सवरच उ ोगाना बसली बद होणार उ ोगधद व तयाना सावर न शकणारी अशकत झालली आिथकर बाजारपठ अशा दहरी कातरीत अमिरका सापडली बरोजगारीच परमाण कधी नवह त २ आकडी सखयपयरत फगल िवशषत मधयमवगीयारत बरोजगारी वाढली व तयानी चढवललया आवाजाकड अमिरकन राजकारणी लोकाना लकष ावच लागल काही दशकापवीर जपानी मोटारगा ानी अमिरकन बाजारपठ काबीज करायला सरवात कलयावर तयाचा पिरणाम अमिरकन कार उ ोगावर झाला पण तयावळी बरोजगार होणाऱयामधय कामगाराची सखया जासत होती आता पाढरपशा लोकाचया नोकऱया भारतात जाऊ लागलयावर तयाचा आवाज खास करन िनवडणकाचया काळात अमिरकन राजकारणयाना ऐकावाच लागला या सवारचा पिरणाम महणन अमिरकन अधयकषाना आपलया डमोकरटीक पकषाला मत िमळवणयासाठी आऊटसोिसरगब ल अशी वकत करावी लागली

अमिरकत व भारतात काही लोकानी रा ाधयकषाचया या घोषणचा वगळा अथर लावला आह तयाचया मत रा ाधयकषाचया घोषणचा भारतात होणाऱया आऊटसोिसरगवर काहीच पिरणाम होणार नाही कारण करसवलतीचा नकार कवळ अमिरकन बहरा ीय कपनयासाठीच आह गलया िकतयक वषारत िसटीबक जी इ सारखया मो ा अमिरकन कपनयानी आपलया उ ोगाच जाळ जगातील ७० त ८० दशात पसरवल आज अमिरकन कर काय ापरमाण अशा अमिरकन कपनयानी बाहरचया दशात कमवललया फाय ावर तयाना अमिरकत टकस भरावा लागत नाही अशा बऱयाच अमिरकन उ ोगानी परदशात (जयामधय भारतही आह) उ ोग बाधन आपल नफयाच परमाण वाढवल पण हा पसा अमिरकत परत न आणलयामळ तयाना अमिरकत कर भरावा लागला नाही व महणनच या कपनयानी अमिरकऐवजी अनय दशात रोजगार िनिमत कली यावर उपाय महणन अशा कपनयाना करसवलती नाकारणयाची घोषणा झाली असलयाचा शोध काही िवचारवतानी माडला आह भारतीय आयटी उ ोगाला यामळ नकसान न होता फायदाच होईल असही काह ना वाटत कारण करसवलत न िमळणयाचया भीतीन जर आयबीएमन आपला भारतातील आयटी उ ोग कमी कला तर त काम भारतीय आयटी कपनयाना िमळ शकल याउलट काही भारतीय आयटी कपनयानी आता आमहीच अमिरकत जाऊन तथ रोजगारिनिमत करतो महणज राजा आमचयावर महरबान राहील अशा घोषणा करणयास सरवात कली आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

परतयकषात काय होऊ शकल आज अमिरकतील राजकारणयासमोर ढासळणारी िकवा न सावरणारी अथर वसथा इराक-अफगाण य ावर होणारा वारमाप खचर व लोककषोभ सतत वाढणारी बरोजगारी व तयामळ वाढणारी गिरबी अस पर उभ आहत या सवारवर मात करणयाचा जालीम उपाय कोणाकडच नाही नोवहबरमधय िनवडणका समोर उभया आहत िसनटचया जागा िजकलया नाहीत तर रा ाधयकषाचा पकष िसनटमधय अलपमतात जाईल व तयामळ रा ाधयकषाना आपलया योजना पढ रटायला व अमिरकवर राजय करायला जड जाईल िनवडणका िजकणयासाठी लोककषोभ िनवडण अतयत जरर असत व त कमीत कमी वळात साधय करायच असल तर गललया ८४ लकष नोकऱया तमहाला परत िमळवन दतो यापकषा परभावी घोषणा कोणतीच होणार नाही अमिरकचया अधयकषानी याच िवचारान अशी घोषणा कली ओटायो या राजयातही िनवडणका आहत तथील राजय सरकारन सरकारी उ ोगाना आऊटसोिसरगवर बदी घालणयाचा कायदाच पास कला

भारताचया द ीन ओटायो ह ५० पकी एक राजयच असल व तया राजयातन भारतीय आयटी कपनया जासत वसाय करत नसलया तरी अशा काय ामळ आपलयाला पाढरपशा वगारची मत िमळतील अशी भावना इतर राजय सरकाराची झाली तर ही राजयही यतया १ मिहनयात अस कायद करतील ५० पकी २० राजयानी जरी अस कायद आणल तरी तयाचा पिरणाम भारतीय आयटी उ ोगावर होईल ददवारन अशा काय ामळ अमिरकन बरोजगाराचया सखयत फारसा फरक पडणार नाही पण स ाधारी पकषाला मत िमळणयास मातर तयाचा फायदा होईल भारतीय आयटी उ ोगान अशा काय ाकड एक सधी महणन पाहण गरजच आह आजपयरत भारतीय आयटी उ ोग हा अमिरकन बाजारपठवर पणरत अवलबन होता पण एककाळी ८४ टकक उ ोग हा अमिरकतन यत होता तयाचा वाटा आता ६० टककयावर आला आह याचाच अथर भारतीय उ ोग जगातील अनय दशातील बाजारपठतही परवश कर लागला आह गलया २-३ ितमाहीतल आयटी कपनयाच जाहीर झालल आकड हच दशरवतात आखाती दशातन यणारी मागणी सतत वाढत आह आज याच दशाकड भरपर पटरो डॉलसर आहत व नवीन अरब िपढीला मािहती ततरजञानाच महततवही पटल आह तयामळच आखाती दशात भरपर सधी उपलबध आहत भारतीय कपनया आज आिफरका व लटीन अमिरका ाही खडाकड पाहत आहत बराझील िचली द आिफरका नायजिरया घाना किनया अशा ५० दशामधय आज भारतीय आयटी कपनया पोहोचत आहत सधयाचया जागितक आिथकर मदीची झळ या दशाना फारशी लागलली नाही व तयामळच

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

या दशाचया अथर वसथा झपा ान सधारणयाचया मागारवर आहत

आजपयरत भारतीय आयटी कपनयानी िमळवलला अमिरकतील अनभव या दशाचया बाजारपठत वापरला तर तयाचा फायदा तया दशाना व भारतीय आयटी कपनया या दोघानाही होईल पवकर ड चीन मलिशया जपान ह दशही पढ यत आहत चीन व भारत या दोन दशानी परसपरावर िव ास दाखवन या व अनय उ ोगात एकमकाना मदत कली तर एक मोठी आिथकर रीतया सम परचड बाजारपठ िनमारण होऊ शकत रिशयासारखा खडपराय दशही आपली आिथकर वसथा सधारत आह व तयानाही भारतीय तजजञाची गरज भासणार आह महणजच उ ोग वाढीमधय अमिरकन नकार िदला तर ती एक सधी साधन भारतीय आयटी उ ोगान जगातील अनय बाजारपठा काबीज करण जररीच होईल तया द ीन काही आयटी कपनयानी मोचबारधणीस सरवातही कली आह याचबरोबर कवळ कर सवलत नाही महणन अमिरकन उ ोग भारतात होणार आऊटसोिसरग थाबवणार नाहीत जागितक सपधतर जर अमिरकला यरोप-चीनशी टककर

ायची असल तर भारतातील आऊटसोिसरग आज तरी अिनवायर वाटत आह त कल नाही तर अमिरकन कपनयाच नफयाच परमाण घटल व कराचही अमिरकला या उ ोगाकडन कर वसली हवी असल तर तयानी नफा िमळवण आिण आऊटसोिसरग करण जररी आह

अथारत नोवहबरमधय जवहा अमिरकच अधयकष भारतभटीवर यतील व अमिरकन उतपादन अणऊजार भट ा भारतीयाना िवक लागतील तवहा भारत सरकारनही तयाना ठणकावन सागण गरजच आह की जर तमही भारतात आऊटसोिसरग करणयावर बदी घालत असाल तर अमिरकन अणऊजार भट ा आमहाला नकोत अमिरकतील भारतातील अशा सभा परोजकटसच आकड बिघतल व तयामळ अमिरकला होणारा फायदा बिघतला तर बहधा अमिरकच अधयकष भारतातील आऊटसोिसरग अमिरकला कस चागल आह हच अमिरकत परत जाऊन अमिरकन कागरसला पटवन सागतील अथारत तोपयरत िसनटचया िनवडणकाही सपलया असतील

परवा टी वही चनलवर य क च माजी पतपरधान टोनी बलअर याची मलाखत ऐकली तयानी पाि मातयाना िदलला इशारा फार महततवाचा आह त महणतात की गली दोन शतक पाि मातय एवढ बलवान झाल होत की जगाचा सवर इितहास तयानी तयाचया द ीकोनातन बिघतला व िलिहला पण २१ चया शतकाचा इितहास मातर भारत व चीनच लोक तयाचया द ीकोनातन बघणार व िलिहणार आहत व आपण सवर तो वाचणार आहोत - दीपक घसास

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

पयरटनाचया नकाशावर महारा

िदवाळीचया स ीमधय उ रत हिर ार ऋिषकश निनताल मसरी कठही जायच ठरल की महारा ातील हरह री पयरटक नवी िदललीत थाबनच पढ जातो तयामळच िदललीतल पराच थमान पाहन तयाचया मनात थोडी भरात िनमारण झाली आता महारा ातला टिरसट तयाच पलनस बदलणार काय अशी शका उ रतलया टर ऑपरटरनाही सतावत असल उ रतील राजयापरमाणच कनारटक करळ आधर परादशच टर ऑपरटरही महारा ातील पयरटकाकड डोळ लावन असतात पण इतर राजयातलया पयरटकाचया िलसटमधय महारा ाचही असच सथान असत का

महारा आिण गजरात या राजयाकडन दशभरातील िकतयक पयरटनसथळाना मोठ उतप िमळत दश-िवदशापरमाणच महारा ातील सथळानाही इथलयाच पयरटकाची मोठी झबड उडतच रमणीय िकनार आबा-नारळाचया बागा आिण खाणयािपणयाची चगळ असलली िवसतीणर कोकण िकनारप ी महाल मी-रकाळा तलाव-जयोितबा याच कोलहापर तरयबक र-पचवटीच नािशक रायगड-राजगडसह अनक िकलल अिजठा वरळ लणी तसच उलकापातापासन तयार झालल लोणार सरोवर आिण औरगाबाद चमचमती मबापरी आिण ताडोबा तसच सतरयामळ परिस झालल नागपर अशी अनक पयरटनसथळ ह महारा ाच वभव पण सरसकट परतयक िठकाणच पयरटन समाधानकारक ठरलय का

एवढ उपजत वभव आिण दातततव असलल पयरटक असलयान पयरटनाचा िविश प तीन िवकास वहायला हवा होता पण अजनही पायाभत कषतरामधय बरच काही करण बाकी आह याची तीवर जाणीव होत खास करन करळ आधर मधय परदश याचया तलनत आपलयाकड अजन बरच काही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

करायच बाकी आह ह सप िदसत कोकणप ीमधय सथािनकाचया सहकायारन एमटीडीसीन नयाहरी व िनवास योजना सर कली आता िकतयक घरावर एमटीडीसी मानयतापरा अस फलकही िदस लागल आहत करळपरमाणच कोकणालाही िकनारप ीच अगभत स दयर लाभलय तयामळच अशा योजना आिण न ान सर झाललया हॉटलसमळ ितथ पयरटनास परचड वाव आह अस मानल जात पण परतयकषात तया गतीन हा िवकास झालला आढळत नाही

बहताश िठकाणी सवारत मोठी अडचण आह ती सवचछ परसाधनगह आिण सयोगय रचना असललया खोलयाची आघोळ आिण परसाधन या दोन परमख मलभत गरजा कदरसथानी असतात नमका याच गो चा अभाव असतो कोणतयाही एसटी सटडवर परसाधनगहाची िसथती शोचनीय असत मबई-गोवा महामागारवरील िकतीशा हॉटलसमधय ी-परषासाठी योगय परसाधनगह असतात मबईतन शकडो आरामबस कोकणचया िदशन रवाना होतात पण रातरीचया जवणाचा पिहला थाबा या बसगा ा िजथ घतात तया हॉटलसची िसथती फारच दयनीय असत कवळ नाईलाज महणन लोक ितथ काहीबाही घशाखाली उतरवतात

नयाहरी िनवासाचया सोयी सर होऊनही आपलयाकड आजही पयरटकाना पसतीकरम अिधक िमळत नाहीत करळसारखया िठकाणी होम-सटमधयही हजार त दहा हजारापयरतच पयारय उपलबध असतात कोकणात मातर आजही थरीसटार हॉटलसचा दजार िततकासा समाधानकारक नसलयाच मत पयरटन ावसाियक सदीप भजबळ कत करतात करळमधय रमपोटी दोन त तीन हजार रपय भरणारा पयरटक कोकणात पस काढायला का राजी नसतो याचाही िवचार आपण करायला हवाच पण तयाचबरोबर आपलयाकड परक पायाभत सिवधाही परिवणयाची गरज आह याकड त लकष वधतात

तळकोकणातील पयरटनासाठी मबईहन जाताना रलव वा रसतयाचया पयारयापकषा गो ापयरत िवमानान जाऊन पढ टकसीन जाता यईल का हा पयारयही तपासन पहायला हवा गो ातन सथािनक टकसीच घयावी लागत पण तरीही हा पयारय उपयकत ठर शकतो अशा सिकटसचा िवचार करन सरकार एमटीडीसी िकवा अनय ावसाियकाकडन टर पकजसच परमोशन होणयाची गरज आह अस मत टर ऑपरटसर कत करतात

यात तथय आहच मधय परदश टिरझम असो नाहीतर कनारटक ितथ अशा परकारची पकजस

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

उपलबध असतात परसगी खासगी हॉटलसच पयारयही पढ कल जातात महारा ात मातर अशा िमशर पकजसच परमोशन िततकया परमाणात कल जात नाही अशी सिकट िवकिसत करायची तर पयरटकाना एखा ा िठकाणी िनवास करता यईल आिण प ास-शभर िकलोमीटरचया परीघात िविवध िठकाणी भरमती करता यईल याचा िवचार कदरसथानी असावा लागतो मालवण तारकल आबोली कोलहापर पण अशा परकारच सिकट तयार कलयास पयरटकाना िकनारप ी कोकणचा घाट कोलहापरसारखा दशावरचा परदश अस सदर कॉिमबनशन पकज िमळ शकत िशवाय यताना एकसपरसवमाग झटपट परवासही होऊ शकतो अस टसर आयोजकापकी िवनय मोडक यानी सािगतल

एकणच कोकण ह पढील पाच-दहा वषारत चागल पयरटन कदर बनल असा िव ास महारा टर ऑपरटसर असोिसएशनच िनतीन माहलकर यानी कत कला आमही बाहरचया राजयातील टर ऑपरटसरमाफर त ितथली बिकग करतो तयाचपरमाण इतर राजयातन आमचयामाफर त महारा ाची बिकग वहावीत यासाठी आमही परय शील आहोत असही तयानी सािगतल

महारा ह परगत राजय महणन खयाती असनही आजही बहताश िठकाणी िभकारी लटार याचा सामना परतयकाला करावा लागतो बकायदा टकसीवाल अववाचया सववा रट लावणार हॉटल एजनट तसच जया वसतसाठी तो परदश परिस आह तीच वसत बनावट सवरपात िवकन श ा लावणार िवकरत याच लकषणीय परमाणही पयरटनिवकासात अडथळाच ठरत महाबळ रला परतयक पॉइनटच टकसीभाड िनि त करणयात आल आह परतयक हॉटलमधय तयाच फलकच रगवल आहत साहिजकच रटवरन घासाघीस िकवा बनवाबनवीच परकार होत नाहीत पयरटक-टकसीवाल याचयात िव ासाहरता वाढीस लागत पण असा परकार सवरतर आढळत नाही आिण पवरिनि त दरापकषा लबाडणयाचच परकार अिधक ऐकायला िमळतात

नागपरपासन ताडोबा ाघर अभयारणयात िफरायला जाणार अनक िनसगरपरोमी आहत पण मधय परदशात कानहा िकवा बाधवगडमधय जी पयारवरणाची िशसत पहायला िमळत तसा आगरह आपलयाकड धरला जात नाही अशी खत अनक पयारवरण अभयासक कत करतात

नािशक कोलहापर िशड यासारखया िठकाणी धािमक पयरटनास खप वाव आह िशड मधय आधर परदशातन भरपर भकतगण यत असतात पण धािमक पयरटनालाही पायाभत सिवधाची जोड

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दणयाची आवशयकता आह ह आपलया गावीच नसत शकराचया दवसथानापाशी दध पाणी याचा मोठा वापर होणार असल तर त वाहन नणयासाठीही योगय वसथा असायलाच हवी पजा-अचार सािहतय याचया िवकरीचया दकानाची तसच िविश िदवशी भकताचा महापर आलयावर रागासाठीही योगय वसथा करायलाच हवी शगावसारखया दवसथानानी याची चागली उदाहरण घालन िदली आहत िशवाय तयानी मधय परदशसारखया िठकाणी आपलया िनधीतन भकतिनवास उभारणयाच औिचतयही साधल आह धािमक पयरटनापरमाणच अगरो टिरझम मिडकल टिरझम या सकलपनाही आता जोर धरत आहत महाबळ रचा सटरॉबरी महोतसव नािशकचा वाईन फिसटवहल हा तयाचाच भाग आहत कदािचत र ािगरी िदवआगरातही आमर महोतसव वहायला हरकत नाही मबई पण याचया आसपासचया परीघात गलया समार दहा वषारत िरसॉटरसची सखया वाढली आह जवळचयाच िठकाणी वनड िपकिनक करणारा मोठा वगर असतो साहिजकच िरसॉटरसचा धदा चागला होतो पण तयाची योगय दखभालही राखावी लागत िरसॉटसरकड कटबाबरोबरच एक ा-दक ाचाही ओघ मोठा असतो परतयकाचया मजामसतीचया कलपना वगळया असतात तयातनच िकतयकदा िरसॉटसरची दखभाल साततयपणर रीतीन होत नाही मग कटबाचा पयरटकवगर यापासन दरावतो मबई-पणयापासन जवळ तरीही रमणीय अशी माथरान-महाबळ रसारखी िहलसटशनस िबरिटशानी िवकिसत कली ती आजही तयाच सथान िटकवन आहत ददवान आपण या तोडीची पयरटनसथळ िवकिसत कर शकललो नाही असलीच तर फारच थोडी खासगी सवरपात ठाण नािशकपासन जवळ असललया जवहारमधय अशा पयरटनसथळाचया िवकासाची कषमता होती पण तयाचा सयोगय वापर आपलयाला करता आलला नाही पयरटनाचा िवकास हा सथािनक जनतचया िजवावरच झाला पािहज यात शका नाही तयामळच तया तया पिरसराच विशष ितथल लोकजीवन खा ससकती ह सारच जपायलाच हव

पयरटनाचा वसाय हा पणरपण िव ासावर बतलला असतो एकदा फसवला गलला पयरटक पनहा यणार नाही आिण तयाचया नातलगानाही तमचयाकड पनहा पाठवणार नाही पण ह लकषात न घता सोनयाच अड दणारी क बडी कापणयाचा परकार िकतयक ावसाियक करतात आिण तयातन पयरटन मातर बदनाम होत महारा ाचा पयरटन नकाशावरचा चहरामोहरा बदलला तरच इतर

राजयातल लोक िव ासान आपलयाकड यऊ लागतील - समीर कव

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सास सन नातसबध व कटबसवासथय बायको ( ी) ही कषणभराची प ी व अनतकालची माता असत सवामी ितनही जगाचा आईिवना िभकारी ही वचन िनतात सतय आहत कटबाचा कदरिबद असलली ही ी जवहा सनरपी दसरी

ी घरात यत तवहा ितची मानिसकता कशी बदलत अथारत अतयत परमान आदरान नीटच नात जोपासणाऱया पषकळ ि या आहत मातर सासबाई ही उपाधी लागली की स ा मानपान व अपकषा आिण तलना या िवकारामळ कटबात नककी ताण यतो याउलट सास सना सजञ समजस असतील तर घरात सवगर उतरतो व सवारचीच वाटचाल अिधक सलभ व यशसवी होत ह जर नसल तर सर होत घसमट जयात कधी पयारय सापडतात तर कधी क डीपलीकड वा ास यत नाही सतत ताणात जगाव लागत हा लख कोणतयाही पवरगरह दिषतातन िलिहलला नाही माझया िनरीकषणातन व काही वषारचया समपदशनाचया अभयासातन िवचार माडल आहत लगनाचा सरळ अथर तडजोड व कटबातील नाती कौशलयपणर साभाळण जया वातावरणात व ससकारात आपण वाढलो आिण आपलया आई-विडलानी नाती कशी साभाळली ह पाहन नकळतपण नाती साभाळणयाची कलपना तयार होत व आपलया कवतीपरमाण अमलात यत सजञ लोक जथ राहतील तथ ही कौशलय िनरीकषणातन आतमसात करतात परतयकष नवीन कटबात गलयावर कसोटी लागत दोनहीकड सयम सामजसय व दयाळपणा असल तर वाटचाल सोपी जात मखयतः सास सनची कडली जमत असल तर कटबाच भागयच पण नसल तर नवरा या बाप ाच काय हाल वणारव वगवगळया घरातील परसग बघ या या घरातील सासबाई अगदी मॉडनर इगरजी यणाऱया सनबरोबर शॉिपग िसनमा नाटक हॉटिलगमधय भाग घणाऱया एकमक चया सा ा नसणाऱया सनला जीनस िवकत घणाऱया सगळ कस छान छान आता नवऱयाला यापकषा काय पािहज या कटबातील ही पिरिसथती फार काळ िटकली नाही िजथ सपस कॉिनफलक ट सर झाली तथ सघषारला सरवात सपसची अमलबजावणी झाली असती तर एकमक ची िकमत रािहली असती तयामळ सर झाल टाळण वळीच सवादान परश न न सोडवलयामळ दरावा झाला

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हा िवनोदी परसग पाह घटना परदशातील दोनही बाहर सथाियक अिधक वाणासाठी सनचया माहरी सवारना जवायला बोलावल िवहीणबाईनी आनदान सवागत कल व बसायला सािगतल मलीचया सासबाई एका सोफयावर 90 अशाचया कोनात ताठ बसलया चहऱयावर परीटघडी बघणाऱयाला वाटाव की पतळा बसवला आह याचया यजमानानी मलान खण करन सािगतल िवहीणबाईही अहो िनवात बसा महणालया पण छ आता सनचया माहरचया मडळ ना हस यऊ लागल गपपा मारताना इतर मडळ ना अवघडलयासारख झाल जवण झाली या ताठच जावयाला वाण दऊन झाल यजमानानी िवचारल अग तला काय झालय मोकळपणान बोल यावर महणालया माझा मान परथम मी नाही ठवला तर कोण ठवणार मी मलीची सास आह ह

ा ाना कळल पािहज यावर यजमानानी मातर लवकर घरी परतायचा िनणरय घतला ही गमतही अमिरकतील भारतातन सासबाई सनकड काही मिहनयाकिरता गलया या आजी चागलयाच व होतया मलाच घर खपच मोठ दमजली एकदा सनची नकतच लगन झालली मतरीण नवऱयासह दोन िदवसाकिरता आली खप वषारनी भटलयान गपपा झालया जवण झाली पाहणयाना गसटरम िदली होती सासबाईची खोली तयाच मजलयावर दसऱया टोकाला होती तयाना वयान िनदरानाश होतो व ऐकही कमी यायच रातरीची जाग आली की तया वऱहा ात जपमाळ घऊन यरझाऱया घालीत सकाळी सगळ उठल नाश तयाला सगळ बसलयावर आज नी िनषपापपण जोडपयाला िवचारल बरय ना महटल मला रातरीची काही झोप लागत नाही रातरी यरझाऱया घालत होत तर तमचया खोलीत िदव कधी चाल कधी बद तवहाच िवचारणार होत की काही हवय का ह वाक य ऐकलयावर जोडपयाच चहर गोरमोर झाल सन मलगाही सकोचन गल परसग तसा साधा सनन दयाळपण सोडन ाव तच बर नाही का आता या घरात सासबाई कटबपरमख आहत मलगा आईचया हातात पगार दतो सनही दत सनला रोज िरकषाला हातखचारला पस दतात ितला हौसमौज करायची असल तर सासला िवचाराव लागत मलगा बायकोला ज घईल तशीच वसत आईला घतो तो आईचा िनयम आह सनचया माहरी काही आहर करायचा असलयास सासचया शबदापलीकड जाता यत नाही नवरा दोघ चया भानगडीत पडत नाही सनन पषकळ सयम ठवला नवऱयाला गोडीत सागन पािहल तयाचया मत ही समसयाच नवहती पढ सनचया तबयतीवर पिरणाम होऊ लागला डोकदखी अधरिशशी व नराश य आल तयावर गोळया सर झालया नवरा ह तटसथपण पाही ितन माहरी

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जायचया गो ी कलया तोवर एक मलगी पदरात होती एकदा माहरी गली तर आई-विडलानी िहलाच पडत घयायला सािगतल िहन नवऱयाला वगळ राह सचवलयावर विडलाचया माग आईन मला वाढिवल तवहा ितचा शबद शवटचा राहील तला वगळ वहायच तर ताबडतोब िनघन जा सािगतल ही गो सधयाचया काळातली आता या कटबात पाहा मल आईची परचड काळजी घणारी आईची हौसमौज परवणारी आईला िहडण िफरण व िसनमाची परचड आवड राजसथान असो की िसगापर असो नाव काढल की ितकीट तयार आईसाहबाना मातर सवयपाकाची माणसाची अिजबात आवड नवहती भाविनकता व माया याचा चागलाच दषकाळ होता पढ मलाची लगन झाली मलगी सासरी गली सना दोघी बडब ा लाघवी तयानी जीव लावायचा जीव तोडन परय कला वातावरण आपलस कल आजबाजला चागल सबध जोडल घरात ग डस नातवड आली या आजीबाईच मन मातर िसनमा व टीवही सोडन कशात लागत नस सना नोकरीचया होतया घरात कामाची बाई मल साभाळणाऱया बाईनी कोणतया चका कलया ह आवजरन सनाना सागत पण सवतः नातवडाकड लकषही दत नसत सनानाही कधी आजारपण यायची नोकरीचा ताण जाणवायचा तवहा याची वागणक पणर कोरडी आपलयाला काही माहीत नाही अस वागायचया सवयपाकापासन कशातच आपणहन मदत नाही अगदी िवनती आजरव कली तर एखादाच पदाथर करणार सनन अित झालयावर एकदा िवचारल की मल लहान असताना काय जवत होती तयानी ताबडतोब उ र िदल मला ठरािवक चार पदाथर यतात मला सवयपाकाची आवड नाही फारशी गतीही नाही मातर वगवगळ पदाथर खायला आवडतात घरी नाहीतर बाहर आता तमही सगरणी असताना मी कशाला लकष घाल एकदा एका सनन ह ान आमटी करा सािगतलयावर यानी चाळीस वा ा साबार कल सगळयानी डोक याला हात लावला आज ची तबयत मातर उ म रोजच जीम िफरण सहली चाल घरात मातर कठ काय ह माहीत नाही िकवा मी ऐकल नाही ह चाल लाघवी नातवड खळायचा आगरह करीत तर याना लहान मलाशी कस बोलाव ह माहीत नाही याच आजी मलीकड गलया की जावयासाठी गोडधोड जवण करायचया सरवातीला सनाचया माहरचयानी खप लाड कल पढ या तयाचयाकडन फोनची िबल भरण अशी काम करन घऊ लागलया सवारचया लकषात आल की एष आिण आराम हच आयषय असणाऱया कत साठी आपणाकड फार वळ व शकती नाही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आपलया भारतीय ससकतीत या गो ी उघडपण बोलणही कठीण न जाणो मलगी व जावयाच िबनसायच पढ सनानी वगळी घर कली जी सन सवजातीय होती तथ या बसन रहात व अपकषाही ठवत िजथ परजातीय होती ितथ थोड नमत घत कोणीही समजसपण काही सागाव तर उ र दत नसत न बोलता तकर काढत मल परोपरीन सागायची की सप बोल गरसमज कर नको पण मलाकडही दलरकष कलयान मलही दलरकष कर लागली याना वाट लागल की सनानी तयाच कान भरल आहत मला-सनातही वाद आल पण मोकळया सवादाअभावी ह होतय हही समजत नवहत तरीही कोणी काम सािगतलच तर कणाकडन तरी करन मोकळ होत असत व आपलया कातडीला धकका लावत नसत या धोरणान सना नातवडाच हदय तयाचया बाबतीत कोरड होऊ लागल मल मातर पषकळ भरडली व आपण कतर नीट करनही ह काय चाललय ह समजनास झाल एक महण आठवली झोपललयाला जाग करता यत पण झोपच स ग घतललयाला नाही आता कोणताही माणस पिरपणर नसतो तवहा सयम सवाद व सवदनशीलता या ितरसतरीन गो ी सोपया होतात वरील उदाहरण िवनोदी असो वा गभीर असो दोनह नी कलह होतोच िकरकोळ वाटणाऱया गो ी जस कोणाला डब-बाटलया जमवायचा छद कोणाला सनचया कप ाची जाडीची िदसणयाची तलना ह पाहता हा िवषय अिजबातच सोपा नाही या पिरिसथतीतील परषाची भिमका पाह 1 नवरा व तयाची आई याच नात भाविनकदष ा सवारत जवळच नवऱयाला आईला काही सागण ह दखावणयासारख वाटत िकवा आता वाढललया वयात काय सागायच तयापकषा आपलया बायकोन अशी पिरिसथती असल ती न करकरता साभाळावी सवतः सासशी जमवन घयाव 2 िजथ सासर असतात त बऱयाच वळा समजतीच धोरण घतात व बायकोला चार शबद सागतात परसगी कटबासाठी बरीच काम सवतःहन करतात सनो शािबदक आधार दतात 3 िजथ सासबाई एक ा आहत तथ पिरिसथती िबकट होत मलाची पिरिसथती ढोलक यासारखी होत कठन थाप बसल याचा नम रहात नाही तयाला सवाद करनही बदल झाला नाही तर तयाचा आई बायकोशी सवाद कमी होतो भाविनक दरावा वाढत जातो मलगा कामािनिम

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

बाहर राहतो सजञ माणस िनदान छदात वळ काढतो (याचा अथर छद असणाऱयाना हा परश न असतो अस नाही) जयाना ह हाताळता यत नाही तो सन जवळ करतो 4 काही नवऱयाना बायकोच महणण पटत तरीही वगळ झाल तर गस साखरपासन सगळा खचर वाढल बायको नोकरीची असल तर सवयपाकापासन मदत लागल ह टनशन यत बऱयाच घरातन आईन मलाला चहा जजबी सवयपाक कर िदलला नसतो तयामळ घरकामात हा ढ असतो तयामळ बायकोशी गोड बोलन या िसथतीकड दलरकष करतो सन कसा िवचार करत (सनची भिमका) 1 सन ससाराची सव व वासतवता यात गडबत ह सरवातीला असच असाव ह समजन ससार

करत भाविवश व नवऱयाला सवर परकार सागन पाहत हशार सन नवऱयाला आकिषत करणयाच सगळ उपाय करत सवदनशील नवरा ितचयाकड ओढला जातो हळहळ भाविनक ताण िनवळतो व सयमपण गो ी माग लागतात

2 िहमतीची सन आपलया गो ी साससमोर परतयकष बसन गोडीत सागत आपलया इचछा सप माडत गो ी समोरासमोर झालयान पिरिसथती बदलत वा उलटही घडत

3 िजथ सकोच व भीती असत ितथ सवाद घडत नाही पयारयान सन भाविनक आधारासाठी माहरच कामातील सहकारी याचा आधार घत परतयकषात पिरिसथती तशीच राहत व पिरणाम तबयतीवर होतो

सासची भिमका काय असत 1 सजञ सास पिहलयापासनच सनचया कलान घत व मोकळया सवादान काय जमत व काय नाही

याची कलपना दत 2 सवतःचया लगनापासन काही गो ी ठरािवक प तीनच होतात तयात फारसा बदल झालला

आवडत नाही उदा कळधमर सोवळ ओवळ व तया सनन ऍडजसट कलयाच पािहजत 3 मी इतक वष सवयपाक घरकाम कल आता कल नाही कल तर माझी मज मी काय कराव व

काय नाही ह सनन ठरव नय तसच मी करो न करो माझी नीट दखल घयावी मान ावा आपलया सललयािशवाय नवीन बदल कर नयत (एकण पिरिसथती ताणिवरिहत सस करायची असल तर खालील उपायानी मदत होत)

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

1 सनन सरवातीला नवीन माणसाशी जमवन घताना नमर सयमी राहाव 2 नवऱयान आपलया प ीला घरातील लोकाचया कलापरमाण कळाही सागा ात तयात कमीपणा नाही तसच कायम एकतर कटबात राहायच की परसगी वगळ राहणयाची तयारी आह ह सप कराव

3 सासन सनब ल सयम दाखवावा काही नवीन गो ी िशकायला वळ ावा सवाद परमान करावा ऑडररन नाही सतत आमही काय कल ह उगाळ नय लकषात ठवाव की तयाच (सनाच) लगनात वयही जासत आह व घरा ितिरकत नोकरीतही तयाना पषकळ ताण आह िदसण सथलता कपड याबाबतीत तलना कर नय सवतः काही गो ी करन आदर िमळवावा सरवातीपासन परम िदल तरच त िमळल 4 घरातील सवर सदसयानी सणवार कळधमर पाहण या परसगी काम वाटन घयावीत तयासाठी एकतर बसन बोलाव कोणालाही गहीत धरन गरसमज टाळावत 5 घरातील व ापासन लहानापयरत कोणीही आजारी असल तर सहानभतीन सवा करावी सननीही व ाच वय तबयत लकषात घऊन रासत अपकषा ठवावी सनचया तबयतीचया तकरारीकड रागान वतागन न पाहता जमल तशी मदत करावी शािबदक भाविनक धीर ावा महणज सनला माहरन वा बाहरन सहानभतीची गरज राहणार नाही व तीही व ाच परमान करल कवळ कतर महणन नाही 6 वरील काहीच न घडता वाद होत असतील तर िवश वासातील िमतर नातवाइकाशी बोलाव सवारत उ म समपदशकाची मदत घयावी परषानी समपदशनासाठी वादावादीत िश ा दण हात उगारण करच नय कारण हाच परयोग समोरचया कतीकडन कधी ना कधी घड शकतो 7 मलीचया माहरचयानी मलीला मानिसक आधार ावा आमच घर बद ह महण नय मातर मलीला आिथकदष ा पायावर उभ राहणयास सागाव परसगी मदत करावी आपलया समाजात सवर ि याना तयातन जाव लागत ह साग नय 8 मल नी आिथकदष ा सकषम राहाव िजथ नोकरीची गरज नाही तया मल नी अस छद जोपासाव की परसगी आपलया पायावर उभ राहता यईल व आतमिवश वास कायम राहील टीवही व चका ा िपटणयात वळ घालव नय मल मोठी झाली की पाटरटाइम काम तरी कराव जयायोग मदला चालना िमळल या जगात अित िभडसतपणा व सकोच ह गण नाहीत भीड ही िभकची बहीण असत ह सतय आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

9 खप परय करन पिरिसथती बदलत नसलयास घराचया बाहर पडाव सवतःचया िजवावर राहायची तयारी ठवावी तर थोडी मदत इतराकडन िमळ शकल वरील सवर गो चा िवचार करन परय कलयास घरात आनदमय वातावरण होऊ शकत ह नककी घरातील ी सत असली तर घर सत होत गहसौखय परतयकाचया वा ाला याव महणन हा लखन परपच जया ि यानी घरात सवगर िनमारण कला तयाना सलाम जया घरी कलह आह तयाना

Best luck

- नीरजा आपटीकर डाग बनरबी कनडा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला समजन घया पलीज िसहगड रसतयावर राहत असललया एका िचमकलीन गळफास घऊन आतमहतया कलयाची बातमी नकतीच वाचली का बर या िचमकलीन सवतःला अस सपवाव जनमदातया मलाना रागवणयाचा अिधकार पण आई-वडलाना नाही का मला आठवत लहानपणी कधी माझी आई लाटण घऊन माग लागायची महणायची मलया त मला तर बर होईल हा शबदपरयोग करणाऱया आईचया मलया या शबदातही ओतपरोत परम भरलल असायच तो शबद उचचारणयाचा अिधकार िनसगारन ितलाचा बहाल कलला आह आई या शबदावर अनक किवता-लख-कथामाला गाजताहत आई-बाबाना मलाशी काही परसगी कठोर वागावच लागत परत िववकब ी वापरन मधयमागारच अनसरण ह पालकाचया लकषातच यत नाही तयामळ मलाचया भिवत ाचया खो ा कलपनाना िचकटन थोडीफार मल चकली तर काही वळस पालक िशकषक वगारतच मलाना बदम मारहाण करतात नािशकमधय शालय िव ाथयारला िशिकषकन डसटर फकन मारलयानतर घाबरन वगारतच तया िव ाथयारला झटक यऊ लागलयामळ रगणालयात दाखल कराव लागल सवर चनलवर बरिकग नयज झळकत होतया शवटी अशा अनक घटनामळ सरकारन िव ाथयारना मारहाण करणाऱया दोषी कतीला परथम एक वषारचा तरगवास व पाच हजार रपय दड दसऱयादा मारहाण कलयास 25 हजार रपय दड व तीन वषारचा तरगवास अशा िशकषची तरतद काय ात कली या काय ाला मितरमडळाची मजरी िमळालयावरच तयाची अमलबजावणी होईल परत खऱया अथारन यामळ पालकाचया िशकषकाचया - िव ाथयारचया मनोव ीत बदल होईल का आधिनक सपधचया यगात लहान मलावर योगय वळी सससकार झाल तर उ ाचा भारत महास ा होणयाच माजी रा पती डॉ ए पी ज अबदल कलाम याच सव साकार होऊ शकल महातमा गाध नी महटल होत िशकषणाला नितक मलयाची जोड नसल तर त अधःपतनास कारणीभत ठरत सान गरज नी महटलयापरमाण मल ही दवाघरची फल या फलाना नहमी सकारातमक िवचारसरणी व आदशर िदला पािहज आजची मल ही उ ाची फल उ ाचया उजजवल भारताच आधारसतभ सबल व सशकत होणयासाठी परतयक पालकानी जागरक राहायला पािहज

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जगाला परल एवढ मनषयबळ आज आपलया भारतात आह मधयतरी एका अभयासामधय ह सप झाल की सवारत तरण दश भारत आह या अथारन की जवळ जवळ 70 टकक लोकसखया यवा आह जगावर राजय करणयाची खरी ताकद आज आपलयाकड आह कारण यवक व यवत नी भरलला दश आपला आह काहीही करणयाची ताकद आज आपलयाकड आह परश न आह तो समजावन घणयाचा व दणयाचा यवकाना योगय िदशा व अचक मागरदशरन याचया बळावर िबरिटशापरमाण आपणही खऱया अथारन जगजजत होऊ शकतो

वसथापनशा तजजञ िशव खरा सागतातYou can winया धत वर यवकानो Yes I can अस आतमिवश वासान महणत पाऊल पढ टाकल पािहज तच आह तझया जीवनाचा िशलपकार हा मतर मीच घडवणार माझ जीवन अस महणत आतमसात कला पािहज हाच मतर मनात घऊन परतयक यवकान िजजञासा वाढवन खऱया अथारन जाग झाल पािहज माणस घडत नसतात घडवावी लागतात आतमिवश वास िनमारण करावा लागतो माझयातला मी जागा करत जग बदलणयासाठी आधी मी बदलायला हवा आताची यवा िपढी िबघडली आह अस महणणाऱया वगारला दाखवायला हव की आमही उ ाचा भारत घडवणार आहोत यासाठी यवक-यवत नी परथम सवतःला घडवायला हव तयासाठी तयानी शरीर व मनाचया सबलतकड जासतीत जासत लकष िदल पािहज रोज ायाम कला पािहज सवामी िववकानद महणायच माझया िपरय िमतरानो रोज मदानावर जा खळ खळा वासरासारख हदडा ायाम करा जवहा तमही सबल व सशकत वहाल तवहा तमहाला परतयक गो चागलया परकार कळ शकल महणन आपल शरीर कमावणयासाठी रोज ायाम करण आवश यक आह िकशोरवयीन मल िनदरानाश रकतदाब मानिसक ाध नी गरसत झालली िदसत आहत वाढती सपधार चगळवाद नीितमलयाचा ऱहास घरातील वाद भय चचलता िनक आहार सपधारतमक वातावरण परीकषत कमी गण अिनचछन लादलला अभयासकरम यामळ मल नराश यकड जाऊ लागली आहत जानवारी 2010 चया पिहलयाच मिहनयात एकण 66 िव ाथयारनी आतमहतया कलया याच परमख कारण मलाची दबरल मन हच होय महणन मलाचया मानिसक सबलता व िनमरलतसाठी धयानधारणा ही आवश यक गो आह आनापानसती ह तयातील एक शासरोकत धयान श वासाचया साहाययान मनाची एकागरता व िनमरलता सबलता वाढत भय कमी होत चचलता दर होत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

मलाची आकलनकषमता वाढन जीवनात नितकता यत 2500 वषारपव गौतम ब ानी या साधनचा शोध लावला प गरजी शरी सतयनारायण गोएकाज नी 1969 मधय ही भारतातन ल झालली साधना परत भारतात आणली सपणर साधना श वासाशी सबिधत असलयामळ कठलयाही जातीचा वणारचा पथाचा दशाचा िव ाथ -िव ािथनी ही साधना करन आपल मन सबल व िनमरल करन ताणतणावमकत जीवन जग शकतो माणसाचा मद हा एका सकदात 800 हन अिधक गो ची न द घऊ शकतो तो 70 त 75 वष न थकता सतत काम कर शकतो तयात फार मोठी ऊजार असत ती जागिवणयासाठी आज खऱया अथारन गरज आह थॉमस एिडसन चार वषारचा असताना तयाला शाळतन परत पाठवल तयाचया िखशात िशकषकान िच ी टाकली होती तमचा टॉमी िशकषणात फार माग आह तो िशक शकणार नाही याच थॉमस एिडसनन आपली अतिरक मनोऊजार जागवन िवजचा िदवा तयार करन जगाला परकाशमान कल तयाआधी हजारावर अिधक तयाच परयोग फसल पण तो खचला नाही सगळा हा मानिसक परव ीचाच पिरणाम अबराहम िलकनन आपलया मलाचया मखयाधयापकाला िलिहललया पतरात मलाला समाजात कस वागायच व िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकवणयाची िवनती कली होती याच सामािजक िशकषणाची आज आपलया मलाना गरज आह आपण आपलया मलावर नसत अपकषाच ओझ लादतो िबचारी मल पार थकन जातात तयातन ती चकीचा मागर पतकरतात िचतरपटावर आतमहतयच खापर फोडन पालकवगर मोकळा होतो तीन तासात िसनमा आपलया मलाचया भावनाना हात घालतो मग जनमापासन आपलया बरोबर असणाऱया सवतःचया मलाचया भावना आपण का ओळख शकत नाही हा परश न पालकानी सवतःला िवचारला पािहज िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकणयासाठी मन सबल करणयासाठी खऱया अथारन तणावमकतीसाठी धयान महणज एक सवणरसधीच होय महणन पालकानो मल चकली-आपला अपकषाभग झाला तर तयाना जरर रागवा पण परमान (अतमरनात ओतपरोत परम भरलल अस ा) रागवलयानतर तवढच परमान तयाला जवळही घया िनिश चतच तयाना तमचा आदर वाटल या जगात तीन सदर िकरयापद आहत - परम करण मदत करण व सवा करण या तीन ईश वरी िकरयापदाना रोजचया जीवनात सथान दऊन आपल कटब आनदी व सखी बनवा आपलया

मलाना समजन घया व उ त समाज घडवा - द ा कोिहनकर (पाटील) पण

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला सवाततरय हव

वयसकर माणसानी शात बसन घडत असल त पाहाव आपल मत न दव नय वहारात फार लकष दऊ नय अस तरण िपढीला वाटत उलट आमच काळयाच पाढर अनभवान झाल आहत तया अनभवाचा तरण िपढीन फायदा करन घयावा अस जय ाना वाटत

जय नागिरकाच क कॉलज कट ाइतकच सवरमानय बनल आहत अगदी पारावर जमत नसली तरी वयसक मडळी कठ ना कठ एकतर जमतात कधी परष-परष कधी बायका-बायका तर काही िठकाणी जय नागिरकाचया जो ा एकतर यतात गपपाच िवषय सगळया कट ावर सामाईकच पनशनवाढ महागाई तरण िपढीच आपलयाला न मानवणार वागण कमी होत असलला िजवहाळा इतयादी इतयादी या सगळयात एक महततवाचा म ा नहमी चचत असतो मलगा सन नातवड आपापलया परीन व ाना गपप राहणयास सचवत असतात अन व ाना त मानय नसत एका कट ावर हाच िवषय रगला होता

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

एक आजोबा सागत होत मी मलाला फड बचत याबाबत सागायला गलो तर तो महणतो तमचया वळी वगळ होत आता सगळी गिणत बदलली आहत तमही यात लकष घाल नका त तणतणत सागत होत अर वगळ काय होत दोन मल तयाची िशकषण प-पाहण सगळा परपच चालवन आज मी एवढी िशललक ठवलीच आह ना आजकालचया मलाना आिण सनाना नसत पस उधळायला हवत मो ाच अिजबात ऐकायला नको तर काय अस महणत तयाचया प ीनही सर धरला मलग तसच सनाही तशाच अहो नातवडही आपलयाला बोलतात काल दपारी मला दोनची मािलका बघायची होती ब ाला महटल तझा तो ाण- ाण िसनमा बद कर मल वाईट ससकार होतात तयातन मी अस महणताच बटीन गळा काढला अन मग सनबाई महणाली आता दवाच िसनम दाखवन गळाच गणपती का बनवायच मलाना तयाना आताचया जगात जगायच आह तर जगात काय चालत त कळलच पािहज माझी मािलका बघायची राहन गली

तयावर दसऱया काक महणालया मला तर फार राग यतो घरात ह करा त कर नकाचा जप नको महणन मी दवळात जात तर तही तयाना पटत नाही दवळात रोज फरशीवर बसन साध आखडल तर कोण िनसतरणार अस सनबाई िवचारत माझ एक वळ ठीक आह पण यानाही सवाततरय नाही कशाच वय झाल महणज आमची मन का मली आहत वषारनवषारची िवचार करणयाची प त का बदलणार आह आमचया िपढीच तर फारच हाल झाल पव विडलधाऱयाचया मान-मयारदा साभाळायचया महणन आमही सवतला मरड घातली अन आता जीवन वयोमानानसार परावलबी झाल महणन मला-नातवडाचया पढही माघार घयावी लागत कधी-कधी मला वाटत जय नागिरकानी सवाततरयाची चळवळ उभारायला हवी

तयाचया या वाक यावर कट ावर खसखस िपकली हसणयाला वरवर िनिम िमळाल तरी परतयकाचया हदयात एक बारीक कळ उमटन गली आपलयालाही सवाततरय नाही ही भावना परतयकाचया मनात उफाळन गली जय नागिरक याबाबत काय करतील त करोत पण जयाचया घरात वयसक मडळी आहत तयानी मातर याबाबत जरर िवचार करायला हवा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

डाएट िटपस अधनमधन पण कस कवहा आिण काय खाव शक य असल िततकी मधलया खाणयाची वळ साभाळावी मखय जवणानतर कमीत कमी दीड

त दोन तास जाऊ ावत जवणानतर लगच लहर आली महणन खाऊ नय खाणयाच परमाण कमी कराव महणज जर तमही कठलाही पदाथर एक वाटी खाणार असाल तर अध वाटी खावा

वजनावर िनयतरण ठवणयासाठी तमही काय खाता यापकषाही िकती खाता याला महततव आह एखादा पदाथर पणर सोडन िदला तर काही जणाना नराश यही यत पण परमाण कमी ठवलत तर तमही तो पदाथर खाणयाचा आनद कठलाही मानिसक दबाव न ठवता लट शकता यापढ ऑिफसमधय भजी िकवा बटाटवडा मागवताना हा िनयम लकषात ठवा सवयीन ह नककी शक य होत

मधलया वळचया खाणयामधय िपणयाचया पदाथारचास ा समावश करा महणज कॉफी सरबत िकवा चहा हा खाणयाचया पदाथारबरोबर न घता वगळा पदाथर महणन घयावा तयाबरोबर शक यतो काही खाऊ नय

टीवहीसमोर बसन खायच टाळाव तस करताना आपण नककीच जररीपकषा जासत खातो लहान मलामधलया वाढतया वजनाचया परमाणाकड बघता तयानास ा तस कर दऊ नय

मधलया वळचया खाणयाच पदाथर बदला परय ान ह शक य आह गिहण नी घरात तळलल पदाथर (मखयतः बाहरन आणलल) न ठवण चागल घरी असल की दपारचया टीवही बघणयाचया वळत खालल जातात

तयाऐवजी शगदाण सकामवा (न खारवलला) घरी बनवलली सरबत तल कमी असलल पोह मरमर ला ा ला ाचया िपठीपासन कलल पदाथर र ाच पदाथर वगर चागल फकत खायचया परमाणाकड लकष ठवा कवळ िजभचया चवीसाठी खाणयाच टाळा

शवटी माणस हा सवयीचा गलाम असतो तमही जशी सवय लावाल तशी तमची जीभ तमच ऐकल नहमी बटा ाच वफसर खाणाऱया माणसालास ा वरील पदाथर खाणयाची सवय लावता यऊ शकत आिण ती लावावीच जर डायबिटस हाय बलड परशर वाढलला कोलसटरॉल यासारखया घातक आजाराना बळी पडायच नसल तर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व काचया दाही िदशा ासोपचाराची नयारी दिनया

lsquo दमाrsquo हा सनाचा िवकार आह ह आपणास सहजगतया उमगत पण सतत दमलयासारख वाटत ह lsquoचकीचया सनामळrsquo अस शकल ह आपलया लकषात यण जरा कठीण आह lsquoसपािडलायटीसrsquo िकवा lsquoिसलप िडसकrsquoमळ मान पाठ दखत ह आपणास माहीत असत पण ासाचा आकतीबध िबघडलयामळही अस होऊ शकत अस कोणी आपणास सािगतल तर त खर वाटणार नाही मनोिवकत मळ नराशय व नाहक िचता िनमारण होतात ह आपण वाचलल असत पण सनततर िबघडलयानही त िनमारण होऊ शकतात ह आपलया गावीही नसत पण अनक ाधी िवकार ह चकीचया सनामळ िनमारण होतात अस धयानात यऊ लागल आह व महणनच lsquo ासोपचारrsquo ह नवीन ततर झपाटय़ान िवकिसत होऊ लागल आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

इितहास वासतिवक पाहता lsquo ासाrsquoच अननयसाधारण महततव भारतीय दशरनानी िवशषत योगान फार पव च जाणल होत अस महटलयास त वावग ठरणार नाही िकबहना ास व तयाच िनयतरण (पराणायाम) हा शरीर व मन याना जोडणारा lsquoसतrsquo आह अशीच पवरसर ची धारणा होती व महणन lsquo सनश ीrsquoला अननयसाधारण महततव होत शरीराचया िविवध िकरयापकी काह वर आपल lsquoऐिचछकrsquo िनयतरण असत तर काही आपोआप घडतात (Reflex Involuntary of Au-tonomous ) हात हलवन चहाचा कप उचलण ऐिचछक (Voluntary ) तर हदयसपदन आपोआप (Involuntary ) पण lsquo ासrsquo ही सवरसाधारणपण एकच अशी िकरया आह की जी एकाच वळी ऐिचछक िनयतरणाखाली अस शकत (जस आपण जलद सन कर शकतो वा इचछपरमाण सथ दीघर सन कर शकतो) वा जो पणरपण परितिकषत अस शकत (जस आपण घाबरलयास सन आपोआप जलद होत व धयानास बसलयास सन आपोआप सथ व खोल होत)

सनाचया या खािसयतमळच योगशा ज एक सवरतक lsquoशरीर-मनोव कrsquo Body mind Medicine आह त पराणायामाचया माधयमातन उतक सनोपचार साधत व मनावर िनयतरण आण पाहत अनय परितिकष िकरया या पणरत आपलया ऐिचछक िनयतरणाचया बाहर असतात पण

सन हीच एक िकरया इचछावत व अिनचछावत अशा दोनही मजजाससथाचया िनयतरणाखाली असत व महणन तया माधयमातन सपणर lsquoमदवर िनयतरण आणणयाचा मानवान परय कला आह योगी हदयगती कमी-जासत कर शकतात वा lsquoभकrsquo ताबयात ठव शकतात तयाच हच रहसय आह मन आिण शरीर तसच ास-शरीर आिण मन याचा हा सबध जसजसा दगोचचर होऊ लागला आह तसतस चकीचया सनाच िविवध दषपिरणाम सप होऊ लागल आहत व महणनच या िवषयातल तजजञ आज आपणास सनपरिकरया (िवशष करन उचछवास) परत िशकणयास सागतात शा ीय बठक अगदी छोटय़ा बाळामधय आपलयाला उरो सन (Chest berathing ) आिण उदर सन (Abdominal berathing ) अशा दोनही िकरया सहजपण व तालब रीतया चालललया िदसतात पण आपण हळहळ या दोह तील ताल िवसरत जातो तसच परामखयान उरो सन व तही उधरव उरो सन (Upperchest Brcathina ) करीत राहतो साहिजकच

सनाचया lsquoउथळrsquo पातळीवरच राहतो व या अशा दीघरकालीक चकीचया सनामळ अनक िबघाडाना उदा सततची दमणक डोकदखी- मानदखी- पाठदखी ताणतणाव नाहक िचतागरसतता इ इ जनम दतो अस या िवषयातल तजजञ सागतात ताण वाढला की माणस अिधकािधक उरो सन करतो असही आढळन आल आह या सवर गो मळ शरीरातील

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

काबरनडाय ऑकसाइड वाय हा अिधक परमाणात बाहर फकला जातो तयाच रकतातील परमाण कमी झालयान रकत अिधक अलकलाइन होत रकताची आमलता कमी झालयान Bohr effect मळ िहमोगलोबीनपासन ऑिकसजन सटन पश ना उपलबध होणयाचया िकरयत अडथळा होतो तसच रकतवािहनया आकिचत होऊन िविवध अवयवाना व पश ना होणारा रकतपरवठाही कमी होतो याचा अिधक पिरणाम ऑिकसजन व गलकोज वर अितिरकत परमाणात अवलबन असणाऱया मदवर होतो व तयाच कायर िबघडत या सवर दषपिरणामाना `Brain Fog अस सबोधणयात यत या धकयान गरसत मदमळ आपली सवदनशीलता कमी होत lsquoमडrsquo सतत िबघडत राहतो व पिरघ मजजाससथा (Peripheral Nervous system ) अितसवदनशील होऊन सतत मगया यण दखण अशा तकरारी िनमारण होतात ाय लवकर दमतात पोटाचया ायवर पिरणाम झालयान वारवार शौचाची भावना होत (Irritable Bowel syndrome ) एखा ा िविश अ घटकाची अ लज वाढीस लागत व सनाचया ायवर अितिरकत ताण आलयान मान खाद व वरची पाठ दख लागत अस या िवषयातल तजजञ सागतात काही वळा या Brain Fog च पयरवसन घबराटीत (Panic attacks ) िकवा फोिबयातही होताना िदसत ह सवर टाळावयाच असल तर आपलया सनाचया गणव त बदल घडवन आणावयास हवा अस ह तजजञ सागतात चकीचया सनामळ िनमारण होणाऱया या सवर शरीरमनाचया िबघाडाना सन अकतीबधातील िबघाड Breathing Pattern Disorders ( BPD ) अस सबोधणयात यतो नमक काय करावयास हव

सन सधारणयाचा एक उ म उपाय महणज lsquoपराणायामrsquo ततर िशकण (अथारत योगय सन हा पराणायामाचा फकत एक आयाम आह ह यथ परकषारन धयानात घयाव) या ितिरकत शरीरातील िविवध भागाच अवयवाच िशिथलीकरण करन ासावर लकष किदरत करन सन सधारणयाची अनकिवध ततर आज उपलबध आहत तजजञाचया मागरदशरनाखाली व आपापलया परकतीनसार व आवडीनसार आपण याचा अवलब कर शकतो पराणायाम पराणायाम महणज काही मयारिदत अथारन िनयितरत ासोचछवास जाणीवपवरक

ासोचछवासाची परिकरया बदलण महणज पराणायाम योगाचया भाषत ास आत घणयाचया िकरयला परक उचछवासाचया िकरयला रचक तर दोह चया मधय खास थाबिवणयाचया परिकरयला कभक महणतात या परक रचकाचया तालावर िनयतरण आणन आपण ासोचछवास जया नाकपडय़ातन करतो तयाचया बदलावर िनयतरण आणन (उजवी डावी िकवा दोनही नाकपडय़ा) पराणायाम साधता यतो थोडकयात अितशय शा ोकत प तीन आपण पराणायामाचया रपान

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सन परिशकषण घऊन सन सधार शकतो अथारत या सजञा यथ ासोचछवासाचया भाषत समजािवलया असलया तरी स म अथारन तयाचा अितम सबध पराणशकतीशी महणज चतनय शकतीशी व पराणमय कोशाशी आह ह धयानात ठवण महततवाच) सन परिशकषण चकीची सन प ती आपलया इतकी अगवळणी पडलली असत की ती िवसरन योगय प त िशकणयासही िकतयक वळा सहा-सहा मिहन लाग शकतात यात मखय भर हा पणर उचछवासावर असतो तसच सनाच मखय तसच परक ाय िशिथलीकरणावर व lsquo सनभानrsquo आणणयावरही भर िदला जातो अशीच एक साधी-सोपी प त वर चौकटीत िदली आह lsquoसास की जररत ह िजदगी क िलयrsquo अस एका गाजललया िहदी गाणयात महटल आह त िकती खर आह व तया द ीन ासोपचाराच महततव एवहाना वाचकाचया धयानात आल असलच

सन ायाम हात असललया एखा ा खच वर आरामात बसा आपल हात खच चया हातावर सहजपण

िवसाव ा कोपरान बाहवर हलकासा दाब ा यामळ ासोचछवास करताना मानच वा खा ाच

ाय तमही साहिजकच वापर शकणार नाही नहमीपरमाण ास घतलयावर ओठ अलगद िवलग करा आिण हळवारपण त डान उचछवास करा ओठ परत बद करा कषणभर थाबा आिण सावकाश ास आत घया उचछवास पणर व दीघर झाला की ास आपोआपच खोल व पणर घतला जातो उचछवास ासापकषा दीघर असण आवशयक (व योगयही) असत ह सकाळसधयाकाळ वीस-वीस वळा करा सरवातीस योगय मागरदशरनाखाली व अगदी घडय़ाळ लावन हा सन अभयास करावा हळहळ त सहज साधल जाईल

- डॉ उलहास कोलहटकर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव - २००९

माय मराठी स थन ग यावषीरची िदवाळी िटटवाळा यथील rsquoमकताrsquo या लहान मली या अनाथ मास भट दऊन तथील लहानगया यासोबत िदवाळी साजरा कली याची ही काही कषणिचतर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हसवणक

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

httphindi-marathi-jokesblogspotcom

शरयावली

सपदिकय मडळ

१) शरी सागर राजणकर सपादक

२) शरी अवधत कामत सदसय

मािसकाची माडणी व िडझाईन

शरी िवजय जोशी

आवाहन

आपलयाकडील लख किवता editoremasikmaimarathiorg या ईमल आयडीवर

पाठवा ात आपल लख किवता ई कोणतयाही सवरपात (ऊ jpg pdf manu-

script ) चालतील िनवडलल लख ईमािसकात परकािशत कल जातील शकय झालयास

लखासोबत आपल छायािचतर पाठवाव तसच आपल सपकर करमाक ईमल कळवावत

Disclaimer

ईमािसकातील लख व तयातील माडलली मत ही तया लखकाची वयिकतक असन ससथा

तयास दजोरा दणार नाही

ईमािसक ह मोफत िवतरणाकिरता आह

ससथबाबत अिधक मािहती किरता wwwmaimarathiorg यथ अवशय भत ा

धनयवाद

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

झालला शरद श ी सागत होता

िवकासाचया नावावर अगोदर अनकदा फसवल गललया गावातील लोकाचा िव ास िजकण हच सवारत मोठ आवहान होत सवतचया िखशातील एनएसएसमधन िमळणार पस एकतर जमवत सवचछतागहाच काम हाती घतल घरी कधी झाड हातात िव ाथ हातात फावडा कदळ घऊन साथी हात बढाना महणत कामात जपल तयानतर सर झाला िवकासकामाचा सपाटा आिदवास ना फळ भाजया याच बी वाटप करन लागवडीसदभारत मागरदशरन गावातील मिहलाना कागदाचया िपश ापासन त सणासदीला लागणार सामान बनवणयाच परिशकषण मोतीिबद िकवा कनसरची पराथिमक लकषण जाणवणा-या गावक-याची मनधरणी करन मबईत तयाचयावर यशसवी उपचार िव ाथयारना िशकषणाची गोडी लागावी यासाठी परय आता गावाचा बराचसा चहरा या िव ाथयारनी बदलन टाकला आह आमच काम इथच सपलल नाही या सपणर गावाला सवतचया पायावर उभ कलयानतरच आमच िमशन िवहलज डवहलपमणट यशसवी होईल आिण तयानतरच आमही पढचा िवचार कर िव ाथयारनी सवतचया िखशातन पस काढन गावात दोन िशलाई मिशन घऊन िदलया आहत तयातन बनणा-या कापडी िपश ा कागदी िपश ा कॉलजच िव ाथीचर काय आमच पराधयापकही आनदान घतात यातन अनक घराना रोजगार िमळाला आह यवा जागर परसकारातील पस पॉकटमनी यातन िव ाथयारनी या उपकरमासाठी पस उभ कल पण काम कठही थाब िदल नाही या समाजसवतन आमचया िव ाथयारचया चहऱयावर िदसणार समाधान माझयासाठी खप मोलाच आह अस कॉलजमधय एनएसएस समनवय डॉ कोलत यानी सािगतल कॉलजचया सहकायारिशवाय ह सार शकय नसलयाचा उललखही कोलत आवजरन करतात दशाचया िवकासात आपण खारीच वाटा उचलतोय याच या सवर िव ाथयारचया चह-यावर िदसणार समाधान एनएसएसचया माकारचया िकतयकपटीन अिधक आह टीम वकर मळच

करवाळ गावातील आिदवास सोबत काम करताना आयषयाकड बघणयाचा नवा द ीकोन िमळाला कसीचया एका एनएसएस यिनटन जो परय कला तयाचप तीन परतयक कॉलजन आपापलया परीन असा एखादा उपकरम हाती घतलयास कोणतयाही सरकारी मदतीिशवाय गरामीण भागाचा कायापालट करण शकय आह - परवीण मळय

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दहरी कातरी आउटसोिसगची गलया बधवारी भारतीय आयटी उ ोगात अचानक हलचल झाली राग हतबलता अगितकता अशा सिमशर भावना कत कलया जाऊ लागलया पवीचयार अमिरकन अधयकषाचया िनवडणकामधय आऊटसोिसरग या िवषयी आवाज उठला होता पण िनवडणका सपताच हा िवषयही थाबला होता तयाचमळ भारतीय कमपयटर उ ोगातील काळजीच वातावरण िनवल होत आता १०० पकी ३७ िसनटचया िनवडणका नोवहबरमधय यऊ घातलया आहत तयामळ अमिरकन राजकारणी परत एकदा आम आदमीचया िजवहाळयाचया िवषयाचया शोधात होत अमिरकतील सधयाचया आिथकर पिरिसथतीत वाढतया बकारीत अडकललया आम आदमीचया सवारत जवळची टाळया िमळवणारी घोषणा महणज आता आमही आऊटसोिसरग होऊ दणार नाही हमखास मत िमळवणाऱया अशा घोषणा जगातील कठलया राजकारणयाला मोह पाडणार नाहीत

भारतातील आयटी उ ोग भारतातील आयटी उ ोग आज ६० िबलीयन डॉलसरचयावर गला आह आजही तो वषारला २० त २२ टकक इतका वाढतो आह अथारत हा आकडा मोठा वाटत असला तरीही तो जागितक आयटी उ ोगाचया कवळ ५ टकक स ा नाही तयामळ जागितक राजकारणावर परभाव करणयाची कषमता अजनही या भारतीय उ ोगात नाही नसकॉमचया अदाजापरमाण २०२० पयरत हा भारतीय उ ोग कदािचत आजचया ४ पट मोठा महणज २२५ िबलीयन डॉलसरपयरत पोहोच शकल आजचया भारतीय आयटी उ ोगाचया ६० टककयापयरतचा वाटा एक ा अमिरकन बाजारपठतन यतो महणजच २०२० पयरत अमिरकतन भारतीय आयटी उ ोगाला १५० िबलीयन डॉलसरपयरत धदा िमळण आवशयक आह अमिरकन अधयकषाचया गलया २-३ मिहनयाचया वकत ामळ महणनच भारतीय उ ोगात थोड िनराशच व भीतीच वातावरण आह अथारत ही भीती आह ती उ ोगात होणाऱया वाढीची पण तयाहनही राग आह तो जया अमिरकन आजपयरत जगाला जागितकीकरणाच खलया बाजारपठच अथरकारण िशकवल तीच अमिरका आता सवत मातर तया िशकवणीचया बरोबर उलट कती करताना िदसत आह अमिरकचया दटपपीपणाचा राग बऱयाच भारतीय िवचारवताना आला आह भारतान मातर अमिरकन उ ोग तयाची उतपादन या सवारना भारतीय बाजारपठ उघडी करन ायची अगदी तयाचा भारतीय उ ोगाना तरास झाला तरीही आिण अमिरका सवत मातर अमिरकन कपनयाना कायद करन भारतात धदा पाठवणयापासन रोखणार भारतीयाच िवहसा भरपर महाग करणार व सवतचया अथरकारणातील खलपणा सपवन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सरकषण िभती उभया करणार गलया काही मिहनयात अमिरकतील िबकट आिथकर पिरिसथतीमळ काही मोठ अमिरकन उ ोग आपलया आयटीमधील गतवणकीला कातरी लावत आहत तयामळ २०१०-११ या वषारतच भारतीय आयटी उ ोगाचया वाढीवर लकषणीय पिरणाम िदसणार आह दबळा होत जाणारा डॉलर ही आणखी एक मोठी काळजी आह अशा पिरिसथतीत अमिरकन सरकारन आऊटसोिसरग िवर खरोखरच कायदा आणला िकवा आऊटसोिसरग करणाऱया कपनयाना करसवलती न दणयाचा धाक ह सरकार घाल लागल तर भारतीय आयटी उ ोगावर याचा नककीच वाईट पिरणाम होईल

ओबामा काय महणाल गलया बधवारचया िनवडणक सभमधय ओबामानी अमिरकतील बरोजगारीब ल िचता कत करताना अमिरकन उ ोजकाना धमकी वजा इशारा िदला सधयाचया अमिरकन आिथकर पिरिसथतीवर मलमप ी करणयासाठी अमिरकन सरकार ३५० िबलीयन डॉलसरचा एक पलन पढ रटणयाचा परय करीत आह तयामधय साधारण २०० िबलीयन डॉलसर करसवलतीचया रपात अमिरकन उ ोगाला दणयाचाही िवचार आह या करसवलती उ ोगाना ह ा असतील तर उ ोगानी रोजगार िनिमत करण आवशयक आह अस ओबामाच महणण आह ही रोजगार िनिमत करणयासाठी अमिरकन उ ोगानी नवीन पलटसमधय गतवणक करावी व अशा नवीन पलटसमधय नवीन रोजगार उपलबध करावा अशी अपकषा आह पण जर ह उ ोग आपलयाजवळील काम अमिरकन लोकाना न दता अमिरकबाहर पाठवत असतील तर तयाना या २०० िबलीयन डॉलसर कर सवलतीचा फायदा दणार नाही अशी घोषणा ओबामानी कली

मळात आऊटसोिसरगची सरवात झाली ती अमिरकन कपनयाना जासत नफा िमळावा महणन जया कामाला अमिरकत १०० डॉलर खचर होतो तच काम भारतातन िकवा चीनमधन ४० त ५० डॉलसरमधय करन िमळत असल तर तयामळ अमिरकन कपनयाचाच नफा वाढत होता व तयामळ वाचललया नफयाची गतवणक अमिरकन कपनया नवीन उ ोगात करत होतया पण गलया २ वषारत अमिरकन आिथकर ससथातील सकटामळ बाजारपठतील गतवणक योगय पसाच कमी झाला

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व तयाची झळ एक एक करत सवरच उ ोगाना बसली बद होणार उ ोगधद व तयाना सावर न शकणारी अशकत झालली आिथकर बाजारपठ अशा दहरी कातरीत अमिरका सापडली बरोजगारीच परमाण कधी नवह त २ आकडी सखयपयरत फगल िवशषत मधयमवगीयारत बरोजगारी वाढली व तयानी चढवललया आवाजाकड अमिरकन राजकारणी लोकाना लकष ावच लागल काही दशकापवीर जपानी मोटारगा ानी अमिरकन बाजारपठ काबीज करायला सरवात कलयावर तयाचा पिरणाम अमिरकन कार उ ोगावर झाला पण तयावळी बरोजगार होणाऱयामधय कामगाराची सखया जासत होती आता पाढरपशा लोकाचया नोकऱया भारतात जाऊ लागलयावर तयाचा आवाज खास करन िनवडणकाचया काळात अमिरकन राजकारणयाना ऐकावाच लागला या सवारचा पिरणाम महणन अमिरकन अधयकषाना आपलया डमोकरटीक पकषाला मत िमळवणयासाठी आऊटसोिसरगब ल अशी वकत करावी लागली

अमिरकत व भारतात काही लोकानी रा ाधयकषाचया या घोषणचा वगळा अथर लावला आह तयाचया मत रा ाधयकषाचया घोषणचा भारतात होणाऱया आऊटसोिसरगवर काहीच पिरणाम होणार नाही कारण करसवलतीचा नकार कवळ अमिरकन बहरा ीय कपनयासाठीच आह गलया िकतयक वषारत िसटीबक जी इ सारखया मो ा अमिरकन कपनयानी आपलया उ ोगाच जाळ जगातील ७० त ८० दशात पसरवल आज अमिरकन कर काय ापरमाण अशा अमिरकन कपनयानी बाहरचया दशात कमवललया फाय ावर तयाना अमिरकत टकस भरावा लागत नाही अशा बऱयाच अमिरकन उ ोगानी परदशात (जयामधय भारतही आह) उ ोग बाधन आपल नफयाच परमाण वाढवल पण हा पसा अमिरकत परत न आणलयामळ तयाना अमिरकत कर भरावा लागला नाही व महणनच या कपनयानी अमिरकऐवजी अनय दशात रोजगार िनिमत कली यावर उपाय महणन अशा कपनयाना करसवलती नाकारणयाची घोषणा झाली असलयाचा शोध काही िवचारवतानी माडला आह भारतीय आयटी उ ोगाला यामळ नकसान न होता फायदाच होईल असही काह ना वाटत कारण करसवलत न िमळणयाचया भीतीन जर आयबीएमन आपला भारतातील आयटी उ ोग कमी कला तर त काम भारतीय आयटी कपनयाना िमळ शकल याउलट काही भारतीय आयटी कपनयानी आता आमहीच अमिरकत जाऊन तथ रोजगारिनिमत करतो महणज राजा आमचयावर महरबान राहील अशा घोषणा करणयास सरवात कली आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

परतयकषात काय होऊ शकल आज अमिरकतील राजकारणयासमोर ढासळणारी िकवा न सावरणारी अथर वसथा इराक-अफगाण य ावर होणारा वारमाप खचर व लोककषोभ सतत वाढणारी बरोजगारी व तयामळ वाढणारी गिरबी अस पर उभ आहत या सवारवर मात करणयाचा जालीम उपाय कोणाकडच नाही नोवहबरमधय िनवडणका समोर उभया आहत िसनटचया जागा िजकलया नाहीत तर रा ाधयकषाचा पकष िसनटमधय अलपमतात जाईल व तयामळ रा ाधयकषाना आपलया योजना पढ रटायला व अमिरकवर राजय करायला जड जाईल िनवडणका िजकणयासाठी लोककषोभ िनवडण अतयत जरर असत व त कमीत कमी वळात साधय करायच असल तर गललया ८४ लकष नोकऱया तमहाला परत िमळवन दतो यापकषा परभावी घोषणा कोणतीच होणार नाही अमिरकचया अधयकषानी याच िवचारान अशी घोषणा कली ओटायो या राजयातही िनवडणका आहत तथील राजय सरकारन सरकारी उ ोगाना आऊटसोिसरगवर बदी घालणयाचा कायदाच पास कला

भारताचया द ीन ओटायो ह ५० पकी एक राजयच असल व तया राजयातन भारतीय आयटी कपनया जासत वसाय करत नसलया तरी अशा काय ामळ आपलयाला पाढरपशा वगारची मत िमळतील अशी भावना इतर राजय सरकाराची झाली तर ही राजयही यतया १ मिहनयात अस कायद करतील ५० पकी २० राजयानी जरी अस कायद आणल तरी तयाचा पिरणाम भारतीय आयटी उ ोगावर होईल ददवारन अशा काय ामळ अमिरकन बरोजगाराचया सखयत फारसा फरक पडणार नाही पण स ाधारी पकषाला मत िमळणयास मातर तयाचा फायदा होईल भारतीय आयटी उ ोगान अशा काय ाकड एक सधी महणन पाहण गरजच आह आजपयरत भारतीय आयटी उ ोग हा अमिरकन बाजारपठवर पणरत अवलबन होता पण एककाळी ८४ टकक उ ोग हा अमिरकतन यत होता तयाचा वाटा आता ६० टककयावर आला आह याचाच अथर भारतीय उ ोग जगातील अनय दशातील बाजारपठतही परवश कर लागला आह गलया २-३ ितमाहीतल आयटी कपनयाच जाहीर झालल आकड हच दशरवतात आखाती दशातन यणारी मागणी सतत वाढत आह आज याच दशाकड भरपर पटरो डॉलसर आहत व नवीन अरब िपढीला मािहती ततरजञानाच महततवही पटल आह तयामळच आखाती दशात भरपर सधी उपलबध आहत भारतीय कपनया आज आिफरका व लटीन अमिरका ाही खडाकड पाहत आहत बराझील िचली द आिफरका नायजिरया घाना किनया अशा ५० दशामधय आज भारतीय आयटी कपनया पोहोचत आहत सधयाचया जागितक आिथकर मदीची झळ या दशाना फारशी लागलली नाही व तयामळच

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

या दशाचया अथर वसथा झपा ान सधारणयाचया मागारवर आहत

आजपयरत भारतीय आयटी कपनयानी िमळवलला अमिरकतील अनभव या दशाचया बाजारपठत वापरला तर तयाचा फायदा तया दशाना व भारतीय आयटी कपनया या दोघानाही होईल पवकर ड चीन मलिशया जपान ह दशही पढ यत आहत चीन व भारत या दोन दशानी परसपरावर िव ास दाखवन या व अनय उ ोगात एकमकाना मदत कली तर एक मोठी आिथकर रीतया सम परचड बाजारपठ िनमारण होऊ शकत रिशयासारखा खडपराय दशही आपली आिथकर वसथा सधारत आह व तयानाही भारतीय तजजञाची गरज भासणार आह महणजच उ ोग वाढीमधय अमिरकन नकार िदला तर ती एक सधी साधन भारतीय आयटी उ ोगान जगातील अनय बाजारपठा काबीज करण जररीच होईल तया द ीन काही आयटी कपनयानी मोचबारधणीस सरवातही कली आह याचबरोबर कवळ कर सवलत नाही महणन अमिरकन उ ोग भारतात होणार आऊटसोिसरग थाबवणार नाहीत जागितक सपधतर जर अमिरकला यरोप-चीनशी टककर

ायची असल तर भारतातील आऊटसोिसरग आज तरी अिनवायर वाटत आह त कल नाही तर अमिरकन कपनयाच नफयाच परमाण घटल व कराचही अमिरकला या उ ोगाकडन कर वसली हवी असल तर तयानी नफा िमळवण आिण आऊटसोिसरग करण जररी आह

अथारत नोवहबरमधय जवहा अमिरकच अधयकष भारतभटीवर यतील व अमिरकन उतपादन अणऊजार भट ा भारतीयाना िवक लागतील तवहा भारत सरकारनही तयाना ठणकावन सागण गरजच आह की जर तमही भारतात आऊटसोिसरग करणयावर बदी घालत असाल तर अमिरकन अणऊजार भट ा आमहाला नकोत अमिरकतील भारतातील अशा सभा परोजकटसच आकड बिघतल व तयामळ अमिरकला होणारा फायदा बिघतला तर बहधा अमिरकच अधयकष भारतातील आऊटसोिसरग अमिरकला कस चागल आह हच अमिरकत परत जाऊन अमिरकन कागरसला पटवन सागतील अथारत तोपयरत िसनटचया िनवडणकाही सपलया असतील

परवा टी वही चनलवर य क च माजी पतपरधान टोनी बलअर याची मलाखत ऐकली तयानी पाि मातयाना िदलला इशारा फार महततवाचा आह त महणतात की गली दोन शतक पाि मातय एवढ बलवान झाल होत की जगाचा सवर इितहास तयानी तयाचया द ीकोनातन बिघतला व िलिहला पण २१ चया शतकाचा इितहास मातर भारत व चीनच लोक तयाचया द ीकोनातन बघणार व िलिहणार आहत व आपण सवर तो वाचणार आहोत - दीपक घसास

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

पयरटनाचया नकाशावर महारा

िदवाळीचया स ीमधय उ रत हिर ार ऋिषकश निनताल मसरी कठही जायच ठरल की महारा ातील हरह री पयरटक नवी िदललीत थाबनच पढ जातो तयामळच िदललीतल पराच थमान पाहन तयाचया मनात थोडी भरात िनमारण झाली आता महारा ातला टिरसट तयाच पलनस बदलणार काय अशी शका उ रतलया टर ऑपरटरनाही सतावत असल उ रतील राजयापरमाणच कनारटक करळ आधर परादशच टर ऑपरटरही महारा ातील पयरटकाकड डोळ लावन असतात पण इतर राजयातलया पयरटकाचया िलसटमधय महारा ाचही असच सथान असत का

महारा आिण गजरात या राजयाकडन दशभरातील िकतयक पयरटनसथळाना मोठ उतप िमळत दश-िवदशापरमाणच महारा ातील सथळानाही इथलयाच पयरटकाची मोठी झबड उडतच रमणीय िकनार आबा-नारळाचया बागा आिण खाणयािपणयाची चगळ असलली िवसतीणर कोकण िकनारप ी महाल मी-रकाळा तलाव-जयोितबा याच कोलहापर तरयबक र-पचवटीच नािशक रायगड-राजगडसह अनक िकलल अिजठा वरळ लणी तसच उलकापातापासन तयार झालल लोणार सरोवर आिण औरगाबाद चमचमती मबापरी आिण ताडोबा तसच सतरयामळ परिस झालल नागपर अशी अनक पयरटनसथळ ह महारा ाच वभव पण सरसकट परतयक िठकाणच पयरटन समाधानकारक ठरलय का

एवढ उपजत वभव आिण दातततव असलल पयरटक असलयान पयरटनाचा िविश प तीन िवकास वहायला हवा होता पण अजनही पायाभत कषतरामधय बरच काही करण बाकी आह याची तीवर जाणीव होत खास करन करळ आधर मधय परदश याचया तलनत आपलयाकड अजन बरच काही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

करायच बाकी आह ह सप िदसत कोकणप ीमधय सथािनकाचया सहकायारन एमटीडीसीन नयाहरी व िनवास योजना सर कली आता िकतयक घरावर एमटीडीसी मानयतापरा अस फलकही िदस लागल आहत करळपरमाणच कोकणालाही िकनारप ीच अगभत स दयर लाभलय तयामळच अशा योजना आिण न ान सर झाललया हॉटलसमळ ितथ पयरटनास परचड वाव आह अस मानल जात पण परतयकषात तया गतीन हा िवकास झालला आढळत नाही

बहताश िठकाणी सवारत मोठी अडचण आह ती सवचछ परसाधनगह आिण सयोगय रचना असललया खोलयाची आघोळ आिण परसाधन या दोन परमख मलभत गरजा कदरसथानी असतात नमका याच गो चा अभाव असतो कोणतयाही एसटी सटडवर परसाधनगहाची िसथती शोचनीय असत मबई-गोवा महामागारवरील िकतीशा हॉटलसमधय ी-परषासाठी योगय परसाधनगह असतात मबईतन शकडो आरामबस कोकणचया िदशन रवाना होतात पण रातरीचया जवणाचा पिहला थाबा या बसगा ा िजथ घतात तया हॉटलसची िसथती फारच दयनीय असत कवळ नाईलाज महणन लोक ितथ काहीबाही घशाखाली उतरवतात

नयाहरी िनवासाचया सोयी सर होऊनही आपलयाकड आजही पयरटकाना पसतीकरम अिधक िमळत नाहीत करळसारखया िठकाणी होम-सटमधयही हजार त दहा हजारापयरतच पयारय उपलबध असतात कोकणात मातर आजही थरीसटार हॉटलसचा दजार िततकासा समाधानकारक नसलयाच मत पयरटन ावसाियक सदीप भजबळ कत करतात करळमधय रमपोटी दोन त तीन हजार रपय भरणारा पयरटक कोकणात पस काढायला का राजी नसतो याचाही िवचार आपण करायला हवाच पण तयाचबरोबर आपलयाकड परक पायाभत सिवधाही परिवणयाची गरज आह याकड त लकष वधतात

तळकोकणातील पयरटनासाठी मबईहन जाताना रलव वा रसतयाचया पयारयापकषा गो ापयरत िवमानान जाऊन पढ टकसीन जाता यईल का हा पयारयही तपासन पहायला हवा गो ातन सथािनक टकसीच घयावी लागत पण तरीही हा पयारय उपयकत ठर शकतो अशा सिकटसचा िवचार करन सरकार एमटीडीसी िकवा अनय ावसाियकाकडन टर पकजसच परमोशन होणयाची गरज आह अस मत टर ऑपरटसर कत करतात

यात तथय आहच मधय परदश टिरझम असो नाहीतर कनारटक ितथ अशा परकारची पकजस

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

उपलबध असतात परसगी खासगी हॉटलसच पयारयही पढ कल जातात महारा ात मातर अशा िमशर पकजसच परमोशन िततकया परमाणात कल जात नाही अशी सिकट िवकिसत करायची तर पयरटकाना एखा ा िठकाणी िनवास करता यईल आिण प ास-शभर िकलोमीटरचया परीघात िविवध िठकाणी भरमती करता यईल याचा िवचार कदरसथानी असावा लागतो मालवण तारकल आबोली कोलहापर पण अशा परकारच सिकट तयार कलयास पयरटकाना िकनारप ी कोकणचा घाट कोलहापरसारखा दशावरचा परदश अस सदर कॉिमबनशन पकज िमळ शकत िशवाय यताना एकसपरसवमाग झटपट परवासही होऊ शकतो अस टसर आयोजकापकी िवनय मोडक यानी सािगतल

एकणच कोकण ह पढील पाच-दहा वषारत चागल पयरटन कदर बनल असा िव ास महारा टर ऑपरटसर असोिसएशनच िनतीन माहलकर यानी कत कला आमही बाहरचया राजयातील टर ऑपरटसरमाफर त ितथली बिकग करतो तयाचपरमाण इतर राजयातन आमचयामाफर त महारा ाची बिकग वहावीत यासाठी आमही परय शील आहोत असही तयानी सािगतल

महारा ह परगत राजय महणन खयाती असनही आजही बहताश िठकाणी िभकारी लटार याचा सामना परतयकाला करावा लागतो बकायदा टकसीवाल अववाचया सववा रट लावणार हॉटल एजनट तसच जया वसतसाठी तो परदश परिस आह तीच वसत बनावट सवरपात िवकन श ा लावणार िवकरत याच लकषणीय परमाणही पयरटनिवकासात अडथळाच ठरत महाबळ रला परतयक पॉइनटच टकसीभाड िनि त करणयात आल आह परतयक हॉटलमधय तयाच फलकच रगवल आहत साहिजकच रटवरन घासाघीस िकवा बनवाबनवीच परकार होत नाहीत पयरटक-टकसीवाल याचयात िव ासाहरता वाढीस लागत पण असा परकार सवरतर आढळत नाही आिण पवरिनि त दरापकषा लबाडणयाचच परकार अिधक ऐकायला िमळतात

नागपरपासन ताडोबा ाघर अभयारणयात िफरायला जाणार अनक िनसगरपरोमी आहत पण मधय परदशात कानहा िकवा बाधवगडमधय जी पयारवरणाची िशसत पहायला िमळत तसा आगरह आपलयाकड धरला जात नाही अशी खत अनक पयारवरण अभयासक कत करतात

नािशक कोलहापर िशड यासारखया िठकाणी धािमक पयरटनास खप वाव आह िशड मधय आधर परदशातन भरपर भकतगण यत असतात पण धािमक पयरटनालाही पायाभत सिवधाची जोड

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दणयाची आवशयकता आह ह आपलया गावीच नसत शकराचया दवसथानापाशी दध पाणी याचा मोठा वापर होणार असल तर त वाहन नणयासाठीही योगय वसथा असायलाच हवी पजा-अचार सािहतय याचया िवकरीचया दकानाची तसच िविश िदवशी भकताचा महापर आलयावर रागासाठीही योगय वसथा करायलाच हवी शगावसारखया दवसथानानी याची चागली उदाहरण घालन िदली आहत िशवाय तयानी मधय परदशसारखया िठकाणी आपलया िनधीतन भकतिनवास उभारणयाच औिचतयही साधल आह धािमक पयरटनापरमाणच अगरो टिरझम मिडकल टिरझम या सकलपनाही आता जोर धरत आहत महाबळ रचा सटरॉबरी महोतसव नािशकचा वाईन फिसटवहल हा तयाचाच भाग आहत कदािचत र ािगरी िदवआगरातही आमर महोतसव वहायला हरकत नाही मबई पण याचया आसपासचया परीघात गलया समार दहा वषारत िरसॉटरसची सखया वाढली आह जवळचयाच िठकाणी वनड िपकिनक करणारा मोठा वगर असतो साहिजकच िरसॉटरसचा धदा चागला होतो पण तयाची योगय दखभालही राखावी लागत िरसॉटसरकड कटबाबरोबरच एक ा-दक ाचाही ओघ मोठा असतो परतयकाचया मजामसतीचया कलपना वगळया असतात तयातनच िकतयकदा िरसॉटसरची दखभाल साततयपणर रीतीन होत नाही मग कटबाचा पयरटकवगर यापासन दरावतो मबई-पणयापासन जवळ तरीही रमणीय अशी माथरान-महाबळ रसारखी िहलसटशनस िबरिटशानी िवकिसत कली ती आजही तयाच सथान िटकवन आहत ददवान आपण या तोडीची पयरटनसथळ िवकिसत कर शकललो नाही असलीच तर फारच थोडी खासगी सवरपात ठाण नािशकपासन जवळ असललया जवहारमधय अशा पयरटनसथळाचया िवकासाची कषमता होती पण तयाचा सयोगय वापर आपलयाला करता आलला नाही पयरटनाचा िवकास हा सथािनक जनतचया िजवावरच झाला पािहज यात शका नाही तयामळच तया तया पिरसराच विशष ितथल लोकजीवन खा ससकती ह सारच जपायलाच हव

पयरटनाचा वसाय हा पणरपण िव ासावर बतलला असतो एकदा फसवला गलला पयरटक पनहा यणार नाही आिण तयाचया नातलगानाही तमचयाकड पनहा पाठवणार नाही पण ह लकषात न घता सोनयाच अड दणारी क बडी कापणयाचा परकार िकतयक ावसाियक करतात आिण तयातन पयरटन मातर बदनाम होत महारा ाचा पयरटन नकाशावरचा चहरामोहरा बदलला तरच इतर

राजयातल लोक िव ासान आपलयाकड यऊ लागतील - समीर कव

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सास सन नातसबध व कटबसवासथय बायको ( ी) ही कषणभराची प ी व अनतकालची माता असत सवामी ितनही जगाचा आईिवना िभकारी ही वचन िनतात सतय आहत कटबाचा कदरिबद असलली ही ी जवहा सनरपी दसरी

ी घरात यत तवहा ितची मानिसकता कशी बदलत अथारत अतयत परमान आदरान नीटच नात जोपासणाऱया पषकळ ि या आहत मातर सासबाई ही उपाधी लागली की स ा मानपान व अपकषा आिण तलना या िवकारामळ कटबात नककी ताण यतो याउलट सास सना सजञ समजस असतील तर घरात सवगर उतरतो व सवारचीच वाटचाल अिधक सलभ व यशसवी होत ह जर नसल तर सर होत घसमट जयात कधी पयारय सापडतात तर कधी क डीपलीकड वा ास यत नाही सतत ताणात जगाव लागत हा लख कोणतयाही पवरगरह दिषतातन िलिहलला नाही माझया िनरीकषणातन व काही वषारचया समपदशनाचया अभयासातन िवचार माडल आहत लगनाचा सरळ अथर तडजोड व कटबातील नाती कौशलयपणर साभाळण जया वातावरणात व ससकारात आपण वाढलो आिण आपलया आई-विडलानी नाती कशी साभाळली ह पाहन नकळतपण नाती साभाळणयाची कलपना तयार होत व आपलया कवतीपरमाण अमलात यत सजञ लोक जथ राहतील तथ ही कौशलय िनरीकषणातन आतमसात करतात परतयकष नवीन कटबात गलयावर कसोटी लागत दोनहीकड सयम सामजसय व दयाळपणा असल तर वाटचाल सोपी जात मखयतः सास सनची कडली जमत असल तर कटबाच भागयच पण नसल तर नवरा या बाप ाच काय हाल वणारव वगवगळया घरातील परसग बघ या या घरातील सासबाई अगदी मॉडनर इगरजी यणाऱया सनबरोबर शॉिपग िसनमा नाटक हॉटिलगमधय भाग घणाऱया एकमक चया सा ा नसणाऱया सनला जीनस िवकत घणाऱया सगळ कस छान छान आता नवऱयाला यापकषा काय पािहज या कटबातील ही पिरिसथती फार काळ िटकली नाही िजथ सपस कॉिनफलक ट सर झाली तथ सघषारला सरवात सपसची अमलबजावणी झाली असती तर एकमक ची िकमत रािहली असती तयामळ सर झाल टाळण वळीच सवादान परश न न सोडवलयामळ दरावा झाला

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हा िवनोदी परसग पाह घटना परदशातील दोनही बाहर सथाियक अिधक वाणासाठी सनचया माहरी सवारना जवायला बोलावल िवहीणबाईनी आनदान सवागत कल व बसायला सािगतल मलीचया सासबाई एका सोफयावर 90 अशाचया कोनात ताठ बसलया चहऱयावर परीटघडी बघणाऱयाला वाटाव की पतळा बसवला आह याचया यजमानानी मलान खण करन सािगतल िवहीणबाईही अहो िनवात बसा महणालया पण छ आता सनचया माहरचया मडळ ना हस यऊ लागल गपपा मारताना इतर मडळ ना अवघडलयासारख झाल जवण झाली या ताठच जावयाला वाण दऊन झाल यजमानानी िवचारल अग तला काय झालय मोकळपणान बोल यावर महणालया माझा मान परथम मी नाही ठवला तर कोण ठवणार मी मलीची सास आह ह

ा ाना कळल पािहज यावर यजमानानी मातर लवकर घरी परतायचा िनणरय घतला ही गमतही अमिरकतील भारतातन सासबाई सनकड काही मिहनयाकिरता गलया या आजी चागलयाच व होतया मलाच घर खपच मोठ दमजली एकदा सनची नकतच लगन झालली मतरीण नवऱयासह दोन िदवसाकिरता आली खप वषारनी भटलयान गपपा झालया जवण झाली पाहणयाना गसटरम िदली होती सासबाईची खोली तयाच मजलयावर दसऱया टोकाला होती तयाना वयान िनदरानाश होतो व ऐकही कमी यायच रातरीची जाग आली की तया वऱहा ात जपमाळ घऊन यरझाऱया घालीत सकाळी सगळ उठल नाश तयाला सगळ बसलयावर आज नी िनषपापपण जोडपयाला िवचारल बरय ना महटल मला रातरीची काही झोप लागत नाही रातरी यरझाऱया घालत होत तर तमचया खोलीत िदव कधी चाल कधी बद तवहाच िवचारणार होत की काही हवय का ह वाक य ऐकलयावर जोडपयाच चहर गोरमोर झाल सन मलगाही सकोचन गल परसग तसा साधा सनन दयाळपण सोडन ाव तच बर नाही का आता या घरात सासबाई कटबपरमख आहत मलगा आईचया हातात पगार दतो सनही दत सनला रोज िरकषाला हातखचारला पस दतात ितला हौसमौज करायची असल तर सासला िवचाराव लागत मलगा बायकोला ज घईल तशीच वसत आईला घतो तो आईचा िनयम आह सनचया माहरी काही आहर करायचा असलयास सासचया शबदापलीकड जाता यत नाही नवरा दोघ चया भानगडीत पडत नाही सनन पषकळ सयम ठवला नवऱयाला गोडीत सागन पािहल तयाचया मत ही समसयाच नवहती पढ सनचया तबयतीवर पिरणाम होऊ लागला डोकदखी अधरिशशी व नराश य आल तयावर गोळया सर झालया नवरा ह तटसथपण पाही ितन माहरी

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जायचया गो ी कलया तोवर एक मलगी पदरात होती एकदा माहरी गली तर आई-विडलानी िहलाच पडत घयायला सािगतल िहन नवऱयाला वगळ राह सचवलयावर विडलाचया माग आईन मला वाढिवल तवहा ितचा शबद शवटचा राहील तला वगळ वहायच तर ताबडतोब िनघन जा सािगतल ही गो सधयाचया काळातली आता या कटबात पाहा मल आईची परचड काळजी घणारी आईची हौसमौज परवणारी आईला िहडण िफरण व िसनमाची परचड आवड राजसथान असो की िसगापर असो नाव काढल की ितकीट तयार आईसाहबाना मातर सवयपाकाची माणसाची अिजबात आवड नवहती भाविनकता व माया याचा चागलाच दषकाळ होता पढ मलाची लगन झाली मलगी सासरी गली सना दोघी बडब ा लाघवी तयानी जीव लावायचा जीव तोडन परय कला वातावरण आपलस कल आजबाजला चागल सबध जोडल घरात ग डस नातवड आली या आजीबाईच मन मातर िसनमा व टीवही सोडन कशात लागत नस सना नोकरीचया होतया घरात कामाची बाई मल साभाळणाऱया बाईनी कोणतया चका कलया ह आवजरन सनाना सागत पण सवतः नातवडाकड लकषही दत नसत सनानाही कधी आजारपण यायची नोकरीचा ताण जाणवायचा तवहा याची वागणक पणर कोरडी आपलयाला काही माहीत नाही अस वागायचया सवयपाकापासन कशातच आपणहन मदत नाही अगदी िवनती आजरव कली तर एखादाच पदाथर करणार सनन अित झालयावर एकदा िवचारल की मल लहान असताना काय जवत होती तयानी ताबडतोब उ र िदल मला ठरािवक चार पदाथर यतात मला सवयपाकाची आवड नाही फारशी गतीही नाही मातर वगवगळ पदाथर खायला आवडतात घरी नाहीतर बाहर आता तमही सगरणी असताना मी कशाला लकष घाल एकदा एका सनन ह ान आमटी करा सािगतलयावर यानी चाळीस वा ा साबार कल सगळयानी डोक याला हात लावला आज ची तबयत मातर उ म रोजच जीम िफरण सहली चाल घरात मातर कठ काय ह माहीत नाही िकवा मी ऐकल नाही ह चाल लाघवी नातवड खळायचा आगरह करीत तर याना लहान मलाशी कस बोलाव ह माहीत नाही याच आजी मलीकड गलया की जावयासाठी गोडधोड जवण करायचया सरवातीला सनाचया माहरचयानी खप लाड कल पढ या तयाचयाकडन फोनची िबल भरण अशी काम करन घऊ लागलया सवारचया लकषात आल की एष आिण आराम हच आयषय असणाऱया कत साठी आपणाकड फार वळ व शकती नाही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आपलया भारतीय ससकतीत या गो ी उघडपण बोलणही कठीण न जाणो मलगी व जावयाच िबनसायच पढ सनानी वगळी घर कली जी सन सवजातीय होती तथ या बसन रहात व अपकषाही ठवत िजथ परजातीय होती ितथ थोड नमत घत कोणीही समजसपण काही सागाव तर उ र दत नसत न बोलता तकर काढत मल परोपरीन सागायची की सप बोल गरसमज कर नको पण मलाकडही दलरकष कलयान मलही दलरकष कर लागली याना वाट लागल की सनानी तयाच कान भरल आहत मला-सनातही वाद आल पण मोकळया सवादाअभावी ह होतय हही समजत नवहत तरीही कोणी काम सािगतलच तर कणाकडन तरी करन मोकळ होत असत व आपलया कातडीला धकका लावत नसत या धोरणान सना नातवडाच हदय तयाचया बाबतीत कोरड होऊ लागल मल मातर पषकळ भरडली व आपण कतर नीट करनही ह काय चाललय ह समजनास झाल एक महण आठवली झोपललयाला जाग करता यत पण झोपच स ग घतललयाला नाही आता कोणताही माणस पिरपणर नसतो तवहा सयम सवाद व सवदनशीलता या ितरसतरीन गो ी सोपया होतात वरील उदाहरण िवनोदी असो वा गभीर असो दोनह नी कलह होतोच िकरकोळ वाटणाऱया गो ी जस कोणाला डब-बाटलया जमवायचा छद कोणाला सनचया कप ाची जाडीची िदसणयाची तलना ह पाहता हा िवषय अिजबातच सोपा नाही या पिरिसथतीतील परषाची भिमका पाह 1 नवरा व तयाची आई याच नात भाविनकदष ा सवारत जवळच नवऱयाला आईला काही सागण ह दखावणयासारख वाटत िकवा आता वाढललया वयात काय सागायच तयापकषा आपलया बायकोन अशी पिरिसथती असल ती न करकरता साभाळावी सवतः सासशी जमवन घयाव 2 िजथ सासर असतात त बऱयाच वळा समजतीच धोरण घतात व बायकोला चार शबद सागतात परसगी कटबासाठी बरीच काम सवतःहन करतात सनो शािबदक आधार दतात 3 िजथ सासबाई एक ा आहत तथ पिरिसथती िबकट होत मलाची पिरिसथती ढोलक यासारखी होत कठन थाप बसल याचा नम रहात नाही तयाला सवाद करनही बदल झाला नाही तर तयाचा आई बायकोशी सवाद कमी होतो भाविनक दरावा वाढत जातो मलगा कामािनिम

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

बाहर राहतो सजञ माणस िनदान छदात वळ काढतो (याचा अथर छद असणाऱयाना हा परश न असतो अस नाही) जयाना ह हाताळता यत नाही तो सन जवळ करतो 4 काही नवऱयाना बायकोच महणण पटत तरीही वगळ झाल तर गस साखरपासन सगळा खचर वाढल बायको नोकरीची असल तर सवयपाकापासन मदत लागल ह टनशन यत बऱयाच घरातन आईन मलाला चहा जजबी सवयपाक कर िदलला नसतो तयामळ घरकामात हा ढ असतो तयामळ बायकोशी गोड बोलन या िसथतीकड दलरकष करतो सन कसा िवचार करत (सनची भिमका) 1 सन ससाराची सव व वासतवता यात गडबत ह सरवातीला असच असाव ह समजन ससार

करत भाविवश व नवऱयाला सवर परकार सागन पाहत हशार सन नवऱयाला आकिषत करणयाच सगळ उपाय करत सवदनशील नवरा ितचयाकड ओढला जातो हळहळ भाविनक ताण िनवळतो व सयमपण गो ी माग लागतात

2 िहमतीची सन आपलया गो ी साससमोर परतयकष बसन गोडीत सागत आपलया इचछा सप माडत गो ी समोरासमोर झालयान पिरिसथती बदलत वा उलटही घडत

3 िजथ सकोच व भीती असत ितथ सवाद घडत नाही पयारयान सन भाविनक आधारासाठी माहरच कामातील सहकारी याचा आधार घत परतयकषात पिरिसथती तशीच राहत व पिरणाम तबयतीवर होतो

सासची भिमका काय असत 1 सजञ सास पिहलयापासनच सनचया कलान घत व मोकळया सवादान काय जमत व काय नाही

याची कलपना दत 2 सवतःचया लगनापासन काही गो ी ठरािवक प तीनच होतात तयात फारसा बदल झालला

आवडत नाही उदा कळधमर सोवळ ओवळ व तया सनन ऍडजसट कलयाच पािहजत 3 मी इतक वष सवयपाक घरकाम कल आता कल नाही कल तर माझी मज मी काय कराव व

काय नाही ह सनन ठरव नय तसच मी करो न करो माझी नीट दखल घयावी मान ावा आपलया सललयािशवाय नवीन बदल कर नयत (एकण पिरिसथती ताणिवरिहत सस करायची असल तर खालील उपायानी मदत होत)

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

1 सनन सरवातीला नवीन माणसाशी जमवन घताना नमर सयमी राहाव 2 नवऱयान आपलया प ीला घरातील लोकाचया कलापरमाण कळाही सागा ात तयात कमीपणा नाही तसच कायम एकतर कटबात राहायच की परसगी वगळ राहणयाची तयारी आह ह सप कराव

3 सासन सनब ल सयम दाखवावा काही नवीन गो ी िशकायला वळ ावा सवाद परमान करावा ऑडररन नाही सतत आमही काय कल ह उगाळ नय लकषात ठवाव की तयाच (सनाच) लगनात वयही जासत आह व घरा ितिरकत नोकरीतही तयाना पषकळ ताण आह िदसण सथलता कपड याबाबतीत तलना कर नय सवतः काही गो ी करन आदर िमळवावा सरवातीपासन परम िदल तरच त िमळल 4 घरातील सवर सदसयानी सणवार कळधमर पाहण या परसगी काम वाटन घयावीत तयासाठी एकतर बसन बोलाव कोणालाही गहीत धरन गरसमज टाळावत 5 घरातील व ापासन लहानापयरत कोणीही आजारी असल तर सहानभतीन सवा करावी सननीही व ाच वय तबयत लकषात घऊन रासत अपकषा ठवावी सनचया तबयतीचया तकरारीकड रागान वतागन न पाहता जमल तशी मदत करावी शािबदक भाविनक धीर ावा महणज सनला माहरन वा बाहरन सहानभतीची गरज राहणार नाही व तीही व ाच परमान करल कवळ कतर महणन नाही 6 वरील काहीच न घडता वाद होत असतील तर िवश वासातील िमतर नातवाइकाशी बोलाव सवारत उ म समपदशकाची मदत घयावी परषानी समपदशनासाठी वादावादीत िश ा दण हात उगारण करच नय कारण हाच परयोग समोरचया कतीकडन कधी ना कधी घड शकतो 7 मलीचया माहरचयानी मलीला मानिसक आधार ावा आमच घर बद ह महण नय मातर मलीला आिथकदष ा पायावर उभ राहणयास सागाव परसगी मदत करावी आपलया समाजात सवर ि याना तयातन जाव लागत ह साग नय 8 मल नी आिथकदष ा सकषम राहाव िजथ नोकरीची गरज नाही तया मल नी अस छद जोपासाव की परसगी आपलया पायावर उभ राहता यईल व आतमिवश वास कायम राहील टीवही व चका ा िपटणयात वळ घालव नय मल मोठी झाली की पाटरटाइम काम तरी कराव जयायोग मदला चालना िमळल या जगात अित िभडसतपणा व सकोच ह गण नाहीत भीड ही िभकची बहीण असत ह सतय आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

9 खप परय करन पिरिसथती बदलत नसलयास घराचया बाहर पडाव सवतःचया िजवावर राहायची तयारी ठवावी तर थोडी मदत इतराकडन िमळ शकल वरील सवर गो चा िवचार करन परय कलयास घरात आनदमय वातावरण होऊ शकत ह नककी घरातील ी सत असली तर घर सत होत गहसौखय परतयकाचया वा ाला याव महणन हा लखन परपच जया ि यानी घरात सवगर िनमारण कला तयाना सलाम जया घरी कलह आह तयाना

Best luck

- नीरजा आपटीकर डाग बनरबी कनडा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला समजन घया पलीज िसहगड रसतयावर राहत असललया एका िचमकलीन गळफास घऊन आतमहतया कलयाची बातमी नकतीच वाचली का बर या िचमकलीन सवतःला अस सपवाव जनमदातया मलाना रागवणयाचा अिधकार पण आई-वडलाना नाही का मला आठवत लहानपणी कधी माझी आई लाटण घऊन माग लागायची महणायची मलया त मला तर बर होईल हा शबदपरयोग करणाऱया आईचया मलया या शबदातही ओतपरोत परम भरलल असायच तो शबद उचचारणयाचा अिधकार िनसगारन ितलाचा बहाल कलला आह आई या शबदावर अनक किवता-लख-कथामाला गाजताहत आई-बाबाना मलाशी काही परसगी कठोर वागावच लागत परत िववकब ी वापरन मधयमागारच अनसरण ह पालकाचया लकषातच यत नाही तयामळ मलाचया भिवत ाचया खो ा कलपनाना िचकटन थोडीफार मल चकली तर काही वळस पालक िशकषक वगारतच मलाना बदम मारहाण करतात नािशकमधय शालय िव ाथयारला िशिकषकन डसटर फकन मारलयानतर घाबरन वगारतच तया िव ाथयारला झटक यऊ लागलयामळ रगणालयात दाखल कराव लागल सवर चनलवर बरिकग नयज झळकत होतया शवटी अशा अनक घटनामळ सरकारन िव ाथयारना मारहाण करणाऱया दोषी कतीला परथम एक वषारचा तरगवास व पाच हजार रपय दड दसऱयादा मारहाण कलयास 25 हजार रपय दड व तीन वषारचा तरगवास अशा िशकषची तरतद काय ात कली या काय ाला मितरमडळाची मजरी िमळालयावरच तयाची अमलबजावणी होईल परत खऱया अथारन यामळ पालकाचया िशकषकाचया - िव ाथयारचया मनोव ीत बदल होईल का आधिनक सपधचया यगात लहान मलावर योगय वळी सससकार झाल तर उ ाचा भारत महास ा होणयाच माजी रा पती डॉ ए पी ज अबदल कलाम याच सव साकार होऊ शकल महातमा गाध नी महटल होत िशकषणाला नितक मलयाची जोड नसल तर त अधःपतनास कारणीभत ठरत सान गरज नी महटलयापरमाण मल ही दवाघरची फल या फलाना नहमी सकारातमक िवचारसरणी व आदशर िदला पािहज आजची मल ही उ ाची फल उ ाचया उजजवल भारताच आधारसतभ सबल व सशकत होणयासाठी परतयक पालकानी जागरक राहायला पािहज

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जगाला परल एवढ मनषयबळ आज आपलया भारतात आह मधयतरी एका अभयासामधय ह सप झाल की सवारत तरण दश भारत आह या अथारन की जवळ जवळ 70 टकक लोकसखया यवा आह जगावर राजय करणयाची खरी ताकद आज आपलयाकड आह कारण यवक व यवत नी भरलला दश आपला आह काहीही करणयाची ताकद आज आपलयाकड आह परश न आह तो समजावन घणयाचा व दणयाचा यवकाना योगय िदशा व अचक मागरदशरन याचया बळावर िबरिटशापरमाण आपणही खऱया अथारन जगजजत होऊ शकतो

वसथापनशा तजजञ िशव खरा सागतातYou can winया धत वर यवकानो Yes I can अस आतमिवश वासान महणत पाऊल पढ टाकल पािहज तच आह तझया जीवनाचा िशलपकार हा मतर मीच घडवणार माझ जीवन अस महणत आतमसात कला पािहज हाच मतर मनात घऊन परतयक यवकान िजजञासा वाढवन खऱया अथारन जाग झाल पािहज माणस घडत नसतात घडवावी लागतात आतमिवश वास िनमारण करावा लागतो माझयातला मी जागा करत जग बदलणयासाठी आधी मी बदलायला हवा आताची यवा िपढी िबघडली आह अस महणणाऱया वगारला दाखवायला हव की आमही उ ाचा भारत घडवणार आहोत यासाठी यवक-यवत नी परथम सवतःला घडवायला हव तयासाठी तयानी शरीर व मनाचया सबलतकड जासतीत जासत लकष िदल पािहज रोज ायाम कला पािहज सवामी िववकानद महणायच माझया िपरय िमतरानो रोज मदानावर जा खळ खळा वासरासारख हदडा ायाम करा जवहा तमही सबल व सशकत वहाल तवहा तमहाला परतयक गो चागलया परकार कळ शकल महणन आपल शरीर कमावणयासाठी रोज ायाम करण आवश यक आह िकशोरवयीन मल िनदरानाश रकतदाब मानिसक ाध नी गरसत झालली िदसत आहत वाढती सपधार चगळवाद नीितमलयाचा ऱहास घरातील वाद भय चचलता िनक आहार सपधारतमक वातावरण परीकषत कमी गण अिनचछन लादलला अभयासकरम यामळ मल नराश यकड जाऊ लागली आहत जानवारी 2010 चया पिहलयाच मिहनयात एकण 66 िव ाथयारनी आतमहतया कलया याच परमख कारण मलाची दबरल मन हच होय महणन मलाचया मानिसक सबलता व िनमरलतसाठी धयानधारणा ही आवश यक गो आह आनापानसती ह तयातील एक शासरोकत धयान श वासाचया साहाययान मनाची एकागरता व िनमरलता सबलता वाढत भय कमी होत चचलता दर होत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

मलाची आकलनकषमता वाढन जीवनात नितकता यत 2500 वषारपव गौतम ब ानी या साधनचा शोध लावला प गरजी शरी सतयनारायण गोएकाज नी 1969 मधय ही भारतातन ल झालली साधना परत भारतात आणली सपणर साधना श वासाशी सबिधत असलयामळ कठलयाही जातीचा वणारचा पथाचा दशाचा िव ाथ -िव ािथनी ही साधना करन आपल मन सबल व िनमरल करन ताणतणावमकत जीवन जग शकतो माणसाचा मद हा एका सकदात 800 हन अिधक गो ची न द घऊ शकतो तो 70 त 75 वष न थकता सतत काम कर शकतो तयात फार मोठी ऊजार असत ती जागिवणयासाठी आज खऱया अथारन गरज आह थॉमस एिडसन चार वषारचा असताना तयाला शाळतन परत पाठवल तयाचया िखशात िशकषकान िच ी टाकली होती तमचा टॉमी िशकषणात फार माग आह तो िशक शकणार नाही याच थॉमस एिडसनन आपली अतिरक मनोऊजार जागवन िवजचा िदवा तयार करन जगाला परकाशमान कल तयाआधी हजारावर अिधक तयाच परयोग फसल पण तो खचला नाही सगळा हा मानिसक परव ीचाच पिरणाम अबराहम िलकनन आपलया मलाचया मखयाधयापकाला िलिहललया पतरात मलाला समाजात कस वागायच व िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकवणयाची िवनती कली होती याच सामािजक िशकषणाची आज आपलया मलाना गरज आह आपण आपलया मलावर नसत अपकषाच ओझ लादतो िबचारी मल पार थकन जातात तयातन ती चकीचा मागर पतकरतात िचतरपटावर आतमहतयच खापर फोडन पालकवगर मोकळा होतो तीन तासात िसनमा आपलया मलाचया भावनाना हात घालतो मग जनमापासन आपलया बरोबर असणाऱया सवतःचया मलाचया भावना आपण का ओळख शकत नाही हा परश न पालकानी सवतःला िवचारला पािहज िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकणयासाठी मन सबल करणयासाठी खऱया अथारन तणावमकतीसाठी धयान महणज एक सवणरसधीच होय महणन पालकानो मल चकली-आपला अपकषाभग झाला तर तयाना जरर रागवा पण परमान (अतमरनात ओतपरोत परम भरलल अस ा) रागवलयानतर तवढच परमान तयाला जवळही घया िनिश चतच तयाना तमचा आदर वाटल या जगात तीन सदर िकरयापद आहत - परम करण मदत करण व सवा करण या तीन ईश वरी िकरयापदाना रोजचया जीवनात सथान दऊन आपल कटब आनदी व सखी बनवा आपलया

मलाना समजन घया व उ त समाज घडवा - द ा कोिहनकर (पाटील) पण

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला सवाततरय हव

वयसकर माणसानी शात बसन घडत असल त पाहाव आपल मत न दव नय वहारात फार लकष दऊ नय अस तरण िपढीला वाटत उलट आमच काळयाच पाढर अनभवान झाल आहत तया अनभवाचा तरण िपढीन फायदा करन घयावा अस जय ाना वाटत

जय नागिरकाच क कॉलज कट ाइतकच सवरमानय बनल आहत अगदी पारावर जमत नसली तरी वयसक मडळी कठ ना कठ एकतर जमतात कधी परष-परष कधी बायका-बायका तर काही िठकाणी जय नागिरकाचया जो ा एकतर यतात गपपाच िवषय सगळया कट ावर सामाईकच पनशनवाढ महागाई तरण िपढीच आपलयाला न मानवणार वागण कमी होत असलला िजवहाळा इतयादी इतयादी या सगळयात एक महततवाचा म ा नहमी चचत असतो मलगा सन नातवड आपापलया परीन व ाना गपप राहणयास सचवत असतात अन व ाना त मानय नसत एका कट ावर हाच िवषय रगला होता

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

एक आजोबा सागत होत मी मलाला फड बचत याबाबत सागायला गलो तर तो महणतो तमचया वळी वगळ होत आता सगळी गिणत बदलली आहत तमही यात लकष घाल नका त तणतणत सागत होत अर वगळ काय होत दोन मल तयाची िशकषण प-पाहण सगळा परपच चालवन आज मी एवढी िशललक ठवलीच आह ना आजकालचया मलाना आिण सनाना नसत पस उधळायला हवत मो ाच अिजबात ऐकायला नको तर काय अस महणत तयाचया प ीनही सर धरला मलग तसच सनाही तशाच अहो नातवडही आपलयाला बोलतात काल दपारी मला दोनची मािलका बघायची होती ब ाला महटल तझा तो ाण- ाण िसनमा बद कर मल वाईट ससकार होतात तयातन मी अस महणताच बटीन गळा काढला अन मग सनबाई महणाली आता दवाच िसनम दाखवन गळाच गणपती का बनवायच मलाना तयाना आताचया जगात जगायच आह तर जगात काय चालत त कळलच पािहज माझी मािलका बघायची राहन गली

तयावर दसऱया काक महणालया मला तर फार राग यतो घरात ह करा त कर नकाचा जप नको महणन मी दवळात जात तर तही तयाना पटत नाही दवळात रोज फरशीवर बसन साध आखडल तर कोण िनसतरणार अस सनबाई िवचारत माझ एक वळ ठीक आह पण यानाही सवाततरय नाही कशाच वय झाल महणज आमची मन का मली आहत वषारनवषारची िवचार करणयाची प त का बदलणार आह आमचया िपढीच तर फारच हाल झाल पव विडलधाऱयाचया मान-मयारदा साभाळायचया महणन आमही सवतला मरड घातली अन आता जीवन वयोमानानसार परावलबी झाल महणन मला-नातवडाचया पढही माघार घयावी लागत कधी-कधी मला वाटत जय नागिरकानी सवाततरयाची चळवळ उभारायला हवी

तयाचया या वाक यावर कट ावर खसखस िपकली हसणयाला वरवर िनिम िमळाल तरी परतयकाचया हदयात एक बारीक कळ उमटन गली आपलयालाही सवाततरय नाही ही भावना परतयकाचया मनात उफाळन गली जय नागिरक याबाबत काय करतील त करोत पण जयाचया घरात वयसक मडळी आहत तयानी मातर याबाबत जरर िवचार करायला हवा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

डाएट िटपस अधनमधन पण कस कवहा आिण काय खाव शक य असल िततकी मधलया खाणयाची वळ साभाळावी मखय जवणानतर कमीत कमी दीड

त दोन तास जाऊ ावत जवणानतर लगच लहर आली महणन खाऊ नय खाणयाच परमाण कमी कराव महणज जर तमही कठलाही पदाथर एक वाटी खाणार असाल तर अध वाटी खावा

वजनावर िनयतरण ठवणयासाठी तमही काय खाता यापकषाही िकती खाता याला महततव आह एखादा पदाथर पणर सोडन िदला तर काही जणाना नराश यही यत पण परमाण कमी ठवलत तर तमही तो पदाथर खाणयाचा आनद कठलाही मानिसक दबाव न ठवता लट शकता यापढ ऑिफसमधय भजी िकवा बटाटवडा मागवताना हा िनयम लकषात ठवा सवयीन ह नककी शक य होत

मधलया वळचया खाणयामधय िपणयाचया पदाथारचास ा समावश करा महणज कॉफी सरबत िकवा चहा हा खाणयाचया पदाथारबरोबर न घता वगळा पदाथर महणन घयावा तयाबरोबर शक यतो काही खाऊ नय

टीवहीसमोर बसन खायच टाळाव तस करताना आपण नककीच जररीपकषा जासत खातो लहान मलामधलया वाढतया वजनाचया परमाणाकड बघता तयानास ा तस कर दऊ नय

मधलया वळचया खाणयाच पदाथर बदला परय ान ह शक य आह गिहण नी घरात तळलल पदाथर (मखयतः बाहरन आणलल) न ठवण चागल घरी असल की दपारचया टीवही बघणयाचया वळत खालल जातात

तयाऐवजी शगदाण सकामवा (न खारवलला) घरी बनवलली सरबत तल कमी असलल पोह मरमर ला ा ला ाचया िपठीपासन कलल पदाथर र ाच पदाथर वगर चागल फकत खायचया परमाणाकड लकष ठवा कवळ िजभचया चवीसाठी खाणयाच टाळा

शवटी माणस हा सवयीचा गलाम असतो तमही जशी सवय लावाल तशी तमची जीभ तमच ऐकल नहमी बटा ाच वफसर खाणाऱया माणसालास ा वरील पदाथर खाणयाची सवय लावता यऊ शकत आिण ती लावावीच जर डायबिटस हाय बलड परशर वाढलला कोलसटरॉल यासारखया घातक आजाराना बळी पडायच नसल तर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व काचया दाही िदशा ासोपचाराची नयारी दिनया

lsquo दमाrsquo हा सनाचा िवकार आह ह आपणास सहजगतया उमगत पण सतत दमलयासारख वाटत ह lsquoचकीचया सनामळrsquo अस शकल ह आपलया लकषात यण जरा कठीण आह lsquoसपािडलायटीसrsquo िकवा lsquoिसलप िडसकrsquoमळ मान पाठ दखत ह आपणास माहीत असत पण ासाचा आकतीबध िबघडलयामळही अस होऊ शकत अस कोणी आपणास सािगतल तर त खर वाटणार नाही मनोिवकत मळ नराशय व नाहक िचता िनमारण होतात ह आपण वाचलल असत पण सनततर िबघडलयानही त िनमारण होऊ शकतात ह आपलया गावीही नसत पण अनक ाधी िवकार ह चकीचया सनामळ िनमारण होतात अस धयानात यऊ लागल आह व महणनच lsquo ासोपचारrsquo ह नवीन ततर झपाटय़ान िवकिसत होऊ लागल आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

इितहास वासतिवक पाहता lsquo ासाrsquoच अननयसाधारण महततव भारतीय दशरनानी िवशषत योगान फार पव च जाणल होत अस महटलयास त वावग ठरणार नाही िकबहना ास व तयाच िनयतरण (पराणायाम) हा शरीर व मन याना जोडणारा lsquoसतrsquo आह अशीच पवरसर ची धारणा होती व महणन lsquo सनश ीrsquoला अननयसाधारण महततव होत शरीराचया िविवध िकरयापकी काह वर आपल lsquoऐिचछकrsquo िनयतरण असत तर काही आपोआप घडतात (Reflex Involuntary of Au-tonomous ) हात हलवन चहाचा कप उचलण ऐिचछक (Voluntary ) तर हदयसपदन आपोआप (Involuntary ) पण lsquo ासrsquo ही सवरसाधारणपण एकच अशी िकरया आह की जी एकाच वळी ऐिचछक िनयतरणाखाली अस शकत (जस आपण जलद सन कर शकतो वा इचछपरमाण सथ दीघर सन कर शकतो) वा जो पणरपण परितिकषत अस शकत (जस आपण घाबरलयास सन आपोआप जलद होत व धयानास बसलयास सन आपोआप सथ व खोल होत)

सनाचया या खािसयतमळच योगशा ज एक सवरतक lsquoशरीर-मनोव कrsquo Body mind Medicine आह त पराणायामाचया माधयमातन उतक सनोपचार साधत व मनावर िनयतरण आण पाहत अनय परितिकष िकरया या पणरत आपलया ऐिचछक िनयतरणाचया बाहर असतात पण

सन हीच एक िकरया इचछावत व अिनचछावत अशा दोनही मजजाससथाचया िनयतरणाखाली असत व महणन तया माधयमातन सपणर lsquoमदवर िनयतरण आणणयाचा मानवान परय कला आह योगी हदयगती कमी-जासत कर शकतात वा lsquoभकrsquo ताबयात ठव शकतात तयाच हच रहसय आह मन आिण शरीर तसच ास-शरीर आिण मन याचा हा सबध जसजसा दगोचचर होऊ लागला आह तसतस चकीचया सनाच िविवध दषपिरणाम सप होऊ लागल आहत व महणनच या िवषयातल तजजञ आज आपणास सनपरिकरया (िवशष करन उचछवास) परत िशकणयास सागतात शा ीय बठक अगदी छोटय़ा बाळामधय आपलयाला उरो सन (Chest berathing ) आिण उदर सन (Abdominal berathing ) अशा दोनही िकरया सहजपण व तालब रीतया चालललया िदसतात पण आपण हळहळ या दोह तील ताल िवसरत जातो तसच परामखयान उरो सन व तही उधरव उरो सन (Upperchest Brcathina ) करीत राहतो साहिजकच

सनाचया lsquoउथळrsquo पातळीवरच राहतो व या अशा दीघरकालीक चकीचया सनामळ अनक िबघाडाना उदा सततची दमणक डोकदखी- मानदखी- पाठदखी ताणतणाव नाहक िचतागरसतता इ इ जनम दतो अस या िवषयातल तजजञ सागतात ताण वाढला की माणस अिधकािधक उरो सन करतो असही आढळन आल आह या सवर गो मळ शरीरातील

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

काबरनडाय ऑकसाइड वाय हा अिधक परमाणात बाहर फकला जातो तयाच रकतातील परमाण कमी झालयान रकत अिधक अलकलाइन होत रकताची आमलता कमी झालयान Bohr effect मळ िहमोगलोबीनपासन ऑिकसजन सटन पश ना उपलबध होणयाचया िकरयत अडथळा होतो तसच रकतवािहनया आकिचत होऊन िविवध अवयवाना व पश ना होणारा रकतपरवठाही कमी होतो याचा अिधक पिरणाम ऑिकसजन व गलकोज वर अितिरकत परमाणात अवलबन असणाऱया मदवर होतो व तयाच कायर िबघडत या सवर दषपिरणामाना `Brain Fog अस सबोधणयात यत या धकयान गरसत मदमळ आपली सवदनशीलता कमी होत lsquoमडrsquo सतत िबघडत राहतो व पिरघ मजजाससथा (Peripheral Nervous system ) अितसवदनशील होऊन सतत मगया यण दखण अशा तकरारी िनमारण होतात ाय लवकर दमतात पोटाचया ायवर पिरणाम झालयान वारवार शौचाची भावना होत (Irritable Bowel syndrome ) एखा ा िविश अ घटकाची अ लज वाढीस लागत व सनाचया ायवर अितिरकत ताण आलयान मान खाद व वरची पाठ दख लागत अस या िवषयातल तजजञ सागतात काही वळा या Brain Fog च पयरवसन घबराटीत (Panic attacks ) िकवा फोिबयातही होताना िदसत ह सवर टाळावयाच असल तर आपलया सनाचया गणव त बदल घडवन आणावयास हवा अस ह तजजञ सागतात चकीचया सनामळ िनमारण होणाऱया या सवर शरीरमनाचया िबघाडाना सन अकतीबधातील िबघाड Breathing Pattern Disorders ( BPD ) अस सबोधणयात यतो नमक काय करावयास हव

सन सधारणयाचा एक उ म उपाय महणज lsquoपराणायामrsquo ततर िशकण (अथारत योगय सन हा पराणायामाचा फकत एक आयाम आह ह यथ परकषारन धयानात घयाव) या ितिरकत शरीरातील िविवध भागाच अवयवाच िशिथलीकरण करन ासावर लकष किदरत करन सन सधारणयाची अनकिवध ततर आज उपलबध आहत तजजञाचया मागरदशरनाखाली व आपापलया परकतीनसार व आवडीनसार आपण याचा अवलब कर शकतो पराणायाम पराणायाम महणज काही मयारिदत अथारन िनयितरत ासोचछवास जाणीवपवरक

ासोचछवासाची परिकरया बदलण महणज पराणायाम योगाचया भाषत ास आत घणयाचया िकरयला परक उचछवासाचया िकरयला रचक तर दोह चया मधय खास थाबिवणयाचया परिकरयला कभक महणतात या परक रचकाचया तालावर िनयतरण आणन आपण ासोचछवास जया नाकपडय़ातन करतो तयाचया बदलावर िनयतरण आणन (उजवी डावी िकवा दोनही नाकपडय़ा) पराणायाम साधता यतो थोडकयात अितशय शा ोकत प तीन आपण पराणायामाचया रपान

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सन परिशकषण घऊन सन सधार शकतो अथारत या सजञा यथ ासोचछवासाचया भाषत समजािवलया असलया तरी स म अथारन तयाचा अितम सबध पराणशकतीशी महणज चतनय शकतीशी व पराणमय कोशाशी आह ह धयानात ठवण महततवाच) सन परिशकषण चकीची सन प ती आपलया इतकी अगवळणी पडलली असत की ती िवसरन योगय प त िशकणयासही िकतयक वळा सहा-सहा मिहन लाग शकतात यात मखय भर हा पणर उचछवासावर असतो तसच सनाच मखय तसच परक ाय िशिथलीकरणावर व lsquo सनभानrsquo आणणयावरही भर िदला जातो अशीच एक साधी-सोपी प त वर चौकटीत िदली आह lsquoसास की जररत ह िजदगी क िलयrsquo अस एका गाजललया िहदी गाणयात महटल आह त िकती खर आह व तया द ीन ासोपचाराच महततव एवहाना वाचकाचया धयानात आल असलच

सन ायाम हात असललया एखा ा खच वर आरामात बसा आपल हात खच चया हातावर सहजपण

िवसाव ा कोपरान बाहवर हलकासा दाब ा यामळ ासोचछवास करताना मानच वा खा ाच

ाय तमही साहिजकच वापर शकणार नाही नहमीपरमाण ास घतलयावर ओठ अलगद िवलग करा आिण हळवारपण त डान उचछवास करा ओठ परत बद करा कषणभर थाबा आिण सावकाश ास आत घया उचछवास पणर व दीघर झाला की ास आपोआपच खोल व पणर घतला जातो उचछवास ासापकषा दीघर असण आवशयक (व योगयही) असत ह सकाळसधयाकाळ वीस-वीस वळा करा सरवातीस योगय मागरदशरनाखाली व अगदी घडय़ाळ लावन हा सन अभयास करावा हळहळ त सहज साधल जाईल

- डॉ उलहास कोलहटकर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव - २००९

माय मराठी स थन ग यावषीरची िदवाळी िटटवाळा यथील rsquoमकताrsquo या लहान मली या अनाथ मास भट दऊन तथील लहानगया यासोबत िदवाळी साजरा कली याची ही काही कषणिचतर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हसवणक

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

httphindi-marathi-jokesblogspotcom

शरयावली

सपदिकय मडळ

१) शरी सागर राजणकर सपादक

२) शरी अवधत कामत सदसय

मािसकाची माडणी व िडझाईन

शरी िवजय जोशी

आवाहन

आपलयाकडील लख किवता editoremasikmaimarathiorg या ईमल आयडीवर

पाठवा ात आपल लख किवता ई कोणतयाही सवरपात (ऊ jpg pdf manu-

script ) चालतील िनवडलल लख ईमािसकात परकािशत कल जातील शकय झालयास

लखासोबत आपल छायािचतर पाठवाव तसच आपल सपकर करमाक ईमल कळवावत

Disclaimer

ईमािसकातील लख व तयातील माडलली मत ही तया लखकाची वयिकतक असन ससथा

तयास दजोरा दणार नाही

ईमािसक ह मोफत िवतरणाकिरता आह

ससथबाबत अिधक मािहती किरता wwwmaimarathiorg यथ अवशय भत ा

धनयवाद

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दहरी कातरी आउटसोिसगची गलया बधवारी भारतीय आयटी उ ोगात अचानक हलचल झाली राग हतबलता अगितकता अशा सिमशर भावना कत कलया जाऊ लागलया पवीचयार अमिरकन अधयकषाचया िनवडणकामधय आऊटसोिसरग या िवषयी आवाज उठला होता पण िनवडणका सपताच हा िवषयही थाबला होता तयाचमळ भारतीय कमपयटर उ ोगातील काळजीच वातावरण िनवल होत आता १०० पकी ३७ िसनटचया िनवडणका नोवहबरमधय यऊ घातलया आहत तयामळ अमिरकन राजकारणी परत एकदा आम आदमीचया िजवहाळयाचया िवषयाचया शोधात होत अमिरकतील सधयाचया आिथकर पिरिसथतीत वाढतया बकारीत अडकललया आम आदमीचया सवारत जवळची टाळया िमळवणारी घोषणा महणज आता आमही आऊटसोिसरग होऊ दणार नाही हमखास मत िमळवणाऱया अशा घोषणा जगातील कठलया राजकारणयाला मोह पाडणार नाहीत

भारतातील आयटी उ ोग भारतातील आयटी उ ोग आज ६० िबलीयन डॉलसरचयावर गला आह आजही तो वषारला २० त २२ टकक इतका वाढतो आह अथारत हा आकडा मोठा वाटत असला तरीही तो जागितक आयटी उ ोगाचया कवळ ५ टकक स ा नाही तयामळ जागितक राजकारणावर परभाव करणयाची कषमता अजनही या भारतीय उ ोगात नाही नसकॉमचया अदाजापरमाण २०२० पयरत हा भारतीय उ ोग कदािचत आजचया ४ पट मोठा महणज २२५ िबलीयन डॉलसरपयरत पोहोच शकल आजचया भारतीय आयटी उ ोगाचया ६० टककयापयरतचा वाटा एक ा अमिरकन बाजारपठतन यतो महणजच २०२० पयरत अमिरकतन भारतीय आयटी उ ोगाला १५० िबलीयन डॉलसरपयरत धदा िमळण आवशयक आह अमिरकन अधयकषाचया गलया २-३ मिहनयाचया वकत ामळ महणनच भारतीय उ ोगात थोड िनराशच व भीतीच वातावरण आह अथारत ही भीती आह ती उ ोगात होणाऱया वाढीची पण तयाहनही राग आह तो जया अमिरकन आजपयरत जगाला जागितकीकरणाच खलया बाजारपठच अथरकारण िशकवल तीच अमिरका आता सवत मातर तया िशकवणीचया बरोबर उलट कती करताना िदसत आह अमिरकचया दटपपीपणाचा राग बऱयाच भारतीय िवचारवताना आला आह भारतान मातर अमिरकन उ ोग तयाची उतपादन या सवारना भारतीय बाजारपठ उघडी करन ायची अगदी तयाचा भारतीय उ ोगाना तरास झाला तरीही आिण अमिरका सवत मातर अमिरकन कपनयाना कायद करन भारतात धदा पाठवणयापासन रोखणार भारतीयाच िवहसा भरपर महाग करणार व सवतचया अथरकारणातील खलपणा सपवन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सरकषण िभती उभया करणार गलया काही मिहनयात अमिरकतील िबकट आिथकर पिरिसथतीमळ काही मोठ अमिरकन उ ोग आपलया आयटीमधील गतवणकीला कातरी लावत आहत तयामळ २०१०-११ या वषारतच भारतीय आयटी उ ोगाचया वाढीवर लकषणीय पिरणाम िदसणार आह दबळा होत जाणारा डॉलर ही आणखी एक मोठी काळजी आह अशा पिरिसथतीत अमिरकन सरकारन आऊटसोिसरग िवर खरोखरच कायदा आणला िकवा आऊटसोिसरग करणाऱया कपनयाना करसवलती न दणयाचा धाक ह सरकार घाल लागल तर भारतीय आयटी उ ोगावर याचा नककीच वाईट पिरणाम होईल

ओबामा काय महणाल गलया बधवारचया िनवडणक सभमधय ओबामानी अमिरकतील बरोजगारीब ल िचता कत करताना अमिरकन उ ोजकाना धमकी वजा इशारा िदला सधयाचया अमिरकन आिथकर पिरिसथतीवर मलमप ी करणयासाठी अमिरकन सरकार ३५० िबलीयन डॉलसरचा एक पलन पढ रटणयाचा परय करीत आह तयामधय साधारण २०० िबलीयन डॉलसर करसवलतीचया रपात अमिरकन उ ोगाला दणयाचाही िवचार आह या करसवलती उ ोगाना ह ा असतील तर उ ोगानी रोजगार िनिमत करण आवशयक आह अस ओबामाच महणण आह ही रोजगार िनिमत करणयासाठी अमिरकन उ ोगानी नवीन पलटसमधय गतवणक करावी व अशा नवीन पलटसमधय नवीन रोजगार उपलबध करावा अशी अपकषा आह पण जर ह उ ोग आपलयाजवळील काम अमिरकन लोकाना न दता अमिरकबाहर पाठवत असतील तर तयाना या २०० िबलीयन डॉलसर कर सवलतीचा फायदा दणार नाही अशी घोषणा ओबामानी कली

मळात आऊटसोिसरगची सरवात झाली ती अमिरकन कपनयाना जासत नफा िमळावा महणन जया कामाला अमिरकत १०० डॉलर खचर होतो तच काम भारतातन िकवा चीनमधन ४० त ५० डॉलसरमधय करन िमळत असल तर तयामळ अमिरकन कपनयाचाच नफा वाढत होता व तयामळ वाचललया नफयाची गतवणक अमिरकन कपनया नवीन उ ोगात करत होतया पण गलया २ वषारत अमिरकन आिथकर ससथातील सकटामळ बाजारपठतील गतवणक योगय पसाच कमी झाला

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व तयाची झळ एक एक करत सवरच उ ोगाना बसली बद होणार उ ोगधद व तयाना सावर न शकणारी अशकत झालली आिथकर बाजारपठ अशा दहरी कातरीत अमिरका सापडली बरोजगारीच परमाण कधी नवह त २ आकडी सखयपयरत फगल िवशषत मधयमवगीयारत बरोजगारी वाढली व तयानी चढवललया आवाजाकड अमिरकन राजकारणी लोकाना लकष ावच लागल काही दशकापवीर जपानी मोटारगा ानी अमिरकन बाजारपठ काबीज करायला सरवात कलयावर तयाचा पिरणाम अमिरकन कार उ ोगावर झाला पण तयावळी बरोजगार होणाऱयामधय कामगाराची सखया जासत होती आता पाढरपशा लोकाचया नोकऱया भारतात जाऊ लागलयावर तयाचा आवाज खास करन िनवडणकाचया काळात अमिरकन राजकारणयाना ऐकावाच लागला या सवारचा पिरणाम महणन अमिरकन अधयकषाना आपलया डमोकरटीक पकषाला मत िमळवणयासाठी आऊटसोिसरगब ल अशी वकत करावी लागली

अमिरकत व भारतात काही लोकानी रा ाधयकषाचया या घोषणचा वगळा अथर लावला आह तयाचया मत रा ाधयकषाचया घोषणचा भारतात होणाऱया आऊटसोिसरगवर काहीच पिरणाम होणार नाही कारण करसवलतीचा नकार कवळ अमिरकन बहरा ीय कपनयासाठीच आह गलया िकतयक वषारत िसटीबक जी इ सारखया मो ा अमिरकन कपनयानी आपलया उ ोगाच जाळ जगातील ७० त ८० दशात पसरवल आज अमिरकन कर काय ापरमाण अशा अमिरकन कपनयानी बाहरचया दशात कमवललया फाय ावर तयाना अमिरकत टकस भरावा लागत नाही अशा बऱयाच अमिरकन उ ोगानी परदशात (जयामधय भारतही आह) उ ोग बाधन आपल नफयाच परमाण वाढवल पण हा पसा अमिरकत परत न आणलयामळ तयाना अमिरकत कर भरावा लागला नाही व महणनच या कपनयानी अमिरकऐवजी अनय दशात रोजगार िनिमत कली यावर उपाय महणन अशा कपनयाना करसवलती नाकारणयाची घोषणा झाली असलयाचा शोध काही िवचारवतानी माडला आह भारतीय आयटी उ ोगाला यामळ नकसान न होता फायदाच होईल असही काह ना वाटत कारण करसवलत न िमळणयाचया भीतीन जर आयबीएमन आपला भारतातील आयटी उ ोग कमी कला तर त काम भारतीय आयटी कपनयाना िमळ शकल याउलट काही भारतीय आयटी कपनयानी आता आमहीच अमिरकत जाऊन तथ रोजगारिनिमत करतो महणज राजा आमचयावर महरबान राहील अशा घोषणा करणयास सरवात कली आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

परतयकषात काय होऊ शकल आज अमिरकतील राजकारणयासमोर ढासळणारी िकवा न सावरणारी अथर वसथा इराक-अफगाण य ावर होणारा वारमाप खचर व लोककषोभ सतत वाढणारी बरोजगारी व तयामळ वाढणारी गिरबी अस पर उभ आहत या सवारवर मात करणयाचा जालीम उपाय कोणाकडच नाही नोवहबरमधय िनवडणका समोर उभया आहत िसनटचया जागा िजकलया नाहीत तर रा ाधयकषाचा पकष िसनटमधय अलपमतात जाईल व तयामळ रा ाधयकषाना आपलया योजना पढ रटायला व अमिरकवर राजय करायला जड जाईल िनवडणका िजकणयासाठी लोककषोभ िनवडण अतयत जरर असत व त कमीत कमी वळात साधय करायच असल तर गललया ८४ लकष नोकऱया तमहाला परत िमळवन दतो यापकषा परभावी घोषणा कोणतीच होणार नाही अमिरकचया अधयकषानी याच िवचारान अशी घोषणा कली ओटायो या राजयातही िनवडणका आहत तथील राजय सरकारन सरकारी उ ोगाना आऊटसोिसरगवर बदी घालणयाचा कायदाच पास कला

भारताचया द ीन ओटायो ह ५० पकी एक राजयच असल व तया राजयातन भारतीय आयटी कपनया जासत वसाय करत नसलया तरी अशा काय ामळ आपलयाला पाढरपशा वगारची मत िमळतील अशी भावना इतर राजय सरकाराची झाली तर ही राजयही यतया १ मिहनयात अस कायद करतील ५० पकी २० राजयानी जरी अस कायद आणल तरी तयाचा पिरणाम भारतीय आयटी उ ोगावर होईल ददवारन अशा काय ामळ अमिरकन बरोजगाराचया सखयत फारसा फरक पडणार नाही पण स ाधारी पकषाला मत िमळणयास मातर तयाचा फायदा होईल भारतीय आयटी उ ोगान अशा काय ाकड एक सधी महणन पाहण गरजच आह आजपयरत भारतीय आयटी उ ोग हा अमिरकन बाजारपठवर पणरत अवलबन होता पण एककाळी ८४ टकक उ ोग हा अमिरकतन यत होता तयाचा वाटा आता ६० टककयावर आला आह याचाच अथर भारतीय उ ोग जगातील अनय दशातील बाजारपठतही परवश कर लागला आह गलया २-३ ितमाहीतल आयटी कपनयाच जाहीर झालल आकड हच दशरवतात आखाती दशातन यणारी मागणी सतत वाढत आह आज याच दशाकड भरपर पटरो डॉलसर आहत व नवीन अरब िपढीला मािहती ततरजञानाच महततवही पटल आह तयामळच आखाती दशात भरपर सधी उपलबध आहत भारतीय कपनया आज आिफरका व लटीन अमिरका ाही खडाकड पाहत आहत बराझील िचली द आिफरका नायजिरया घाना किनया अशा ५० दशामधय आज भारतीय आयटी कपनया पोहोचत आहत सधयाचया जागितक आिथकर मदीची झळ या दशाना फारशी लागलली नाही व तयामळच

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

या दशाचया अथर वसथा झपा ान सधारणयाचया मागारवर आहत

आजपयरत भारतीय आयटी कपनयानी िमळवलला अमिरकतील अनभव या दशाचया बाजारपठत वापरला तर तयाचा फायदा तया दशाना व भारतीय आयटी कपनया या दोघानाही होईल पवकर ड चीन मलिशया जपान ह दशही पढ यत आहत चीन व भारत या दोन दशानी परसपरावर िव ास दाखवन या व अनय उ ोगात एकमकाना मदत कली तर एक मोठी आिथकर रीतया सम परचड बाजारपठ िनमारण होऊ शकत रिशयासारखा खडपराय दशही आपली आिथकर वसथा सधारत आह व तयानाही भारतीय तजजञाची गरज भासणार आह महणजच उ ोग वाढीमधय अमिरकन नकार िदला तर ती एक सधी साधन भारतीय आयटी उ ोगान जगातील अनय बाजारपठा काबीज करण जररीच होईल तया द ीन काही आयटी कपनयानी मोचबारधणीस सरवातही कली आह याचबरोबर कवळ कर सवलत नाही महणन अमिरकन उ ोग भारतात होणार आऊटसोिसरग थाबवणार नाहीत जागितक सपधतर जर अमिरकला यरोप-चीनशी टककर

ायची असल तर भारतातील आऊटसोिसरग आज तरी अिनवायर वाटत आह त कल नाही तर अमिरकन कपनयाच नफयाच परमाण घटल व कराचही अमिरकला या उ ोगाकडन कर वसली हवी असल तर तयानी नफा िमळवण आिण आऊटसोिसरग करण जररी आह

अथारत नोवहबरमधय जवहा अमिरकच अधयकष भारतभटीवर यतील व अमिरकन उतपादन अणऊजार भट ा भारतीयाना िवक लागतील तवहा भारत सरकारनही तयाना ठणकावन सागण गरजच आह की जर तमही भारतात आऊटसोिसरग करणयावर बदी घालत असाल तर अमिरकन अणऊजार भट ा आमहाला नकोत अमिरकतील भारतातील अशा सभा परोजकटसच आकड बिघतल व तयामळ अमिरकला होणारा फायदा बिघतला तर बहधा अमिरकच अधयकष भारतातील आऊटसोिसरग अमिरकला कस चागल आह हच अमिरकत परत जाऊन अमिरकन कागरसला पटवन सागतील अथारत तोपयरत िसनटचया िनवडणकाही सपलया असतील

परवा टी वही चनलवर य क च माजी पतपरधान टोनी बलअर याची मलाखत ऐकली तयानी पाि मातयाना िदलला इशारा फार महततवाचा आह त महणतात की गली दोन शतक पाि मातय एवढ बलवान झाल होत की जगाचा सवर इितहास तयानी तयाचया द ीकोनातन बिघतला व िलिहला पण २१ चया शतकाचा इितहास मातर भारत व चीनच लोक तयाचया द ीकोनातन बघणार व िलिहणार आहत व आपण सवर तो वाचणार आहोत - दीपक घसास

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

पयरटनाचया नकाशावर महारा

िदवाळीचया स ीमधय उ रत हिर ार ऋिषकश निनताल मसरी कठही जायच ठरल की महारा ातील हरह री पयरटक नवी िदललीत थाबनच पढ जातो तयामळच िदललीतल पराच थमान पाहन तयाचया मनात थोडी भरात िनमारण झाली आता महारा ातला टिरसट तयाच पलनस बदलणार काय अशी शका उ रतलया टर ऑपरटरनाही सतावत असल उ रतील राजयापरमाणच कनारटक करळ आधर परादशच टर ऑपरटरही महारा ातील पयरटकाकड डोळ लावन असतात पण इतर राजयातलया पयरटकाचया िलसटमधय महारा ाचही असच सथान असत का

महारा आिण गजरात या राजयाकडन दशभरातील िकतयक पयरटनसथळाना मोठ उतप िमळत दश-िवदशापरमाणच महारा ातील सथळानाही इथलयाच पयरटकाची मोठी झबड उडतच रमणीय िकनार आबा-नारळाचया बागा आिण खाणयािपणयाची चगळ असलली िवसतीणर कोकण िकनारप ी महाल मी-रकाळा तलाव-जयोितबा याच कोलहापर तरयबक र-पचवटीच नािशक रायगड-राजगडसह अनक िकलल अिजठा वरळ लणी तसच उलकापातापासन तयार झालल लोणार सरोवर आिण औरगाबाद चमचमती मबापरी आिण ताडोबा तसच सतरयामळ परिस झालल नागपर अशी अनक पयरटनसथळ ह महारा ाच वभव पण सरसकट परतयक िठकाणच पयरटन समाधानकारक ठरलय का

एवढ उपजत वभव आिण दातततव असलल पयरटक असलयान पयरटनाचा िविश प तीन िवकास वहायला हवा होता पण अजनही पायाभत कषतरामधय बरच काही करण बाकी आह याची तीवर जाणीव होत खास करन करळ आधर मधय परदश याचया तलनत आपलयाकड अजन बरच काही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

करायच बाकी आह ह सप िदसत कोकणप ीमधय सथािनकाचया सहकायारन एमटीडीसीन नयाहरी व िनवास योजना सर कली आता िकतयक घरावर एमटीडीसी मानयतापरा अस फलकही िदस लागल आहत करळपरमाणच कोकणालाही िकनारप ीच अगभत स दयर लाभलय तयामळच अशा योजना आिण न ान सर झाललया हॉटलसमळ ितथ पयरटनास परचड वाव आह अस मानल जात पण परतयकषात तया गतीन हा िवकास झालला आढळत नाही

बहताश िठकाणी सवारत मोठी अडचण आह ती सवचछ परसाधनगह आिण सयोगय रचना असललया खोलयाची आघोळ आिण परसाधन या दोन परमख मलभत गरजा कदरसथानी असतात नमका याच गो चा अभाव असतो कोणतयाही एसटी सटडवर परसाधनगहाची िसथती शोचनीय असत मबई-गोवा महामागारवरील िकतीशा हॉटलसमधय ी-परषासाठी योगय परसाधनगह असतात मबईतन शकडो आरामबस कोकणचया िदशन रवाना होतात पण रातरीचया जवणाचा पिहला थाबा या बसगा ा िजथ घतात तया हॉटलसची िसथती फारच दयनीय असत कवळ नाईलाज महणन लोक ितथ काहीबाही घशाखाली उतरवतात

नयाहरी िनवासाचया सोयी सर होऊनही आपलयाकड आजही पयरटकाना पसतीकरम अिधक िमळत नाहीत करळसारखया िठकाणी होम-सटमधयही हजार त दहा हजारापयरतच पयारय उपलबध असतात कोकणात मातर आजही थरीसटार हॉटलसचा दजार िततकासा समाधानकारक नसलयाच मत पयरटन ावसाियक सदीप भजबळ कत करतात करळमधय रमपोटी दोन त तीन हजार रपय भरणारा पयरटक कोकणात पस काढायला का राजी नसतो याचाही िवचार आपण करायला हवाच पण तयाचबरोबर आपलयाकड परक पायाभत सिवधाही परिवणयाची गरज आह याकड त लकष वधतात

तळकोकणातील पयरटनासाठी मबईहन जाताना रलव वा रसतयाचया पयारयापकषा गो ापयरत िवमानान जाऊन पढ टकसीन जाता यईल का हा पयारयही तपासन पहायला हवा गो ातन सथािनक टकसीच घयावी लागत पण तरीही हा पयारय उपयकत ठर शकतो अशा सिकटसचा िवचार करन सरकार एमटीडीसी िकवा अनय ावसाियकाकडन टर पकजसच परमोशन होणयाची गरज आह अस मत टर ऑपरटसर कत करतात

यात तथय आहच मधय परदश टिरझम असो नाहीतर कनारटक ितथ अशा परकारची पकजस

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

उपलबध असतात परसगी खासगी हॉटलसच पयारयही पढ कल जातात महारा ात मातर अशा िमशर पकजसच परमोशन िततकया परमाणात कल जात नाही अशी सिकट िवकिसत करायची तर पयरटकाना एखा ा िठकाणी िनवास करता यईल आिण प ास-शभर िकलोमीटरचया परीघात िविवध िठकाणी भरमती करता यईल याचा िवचार कदरसथानी असावा लागतो मालवण तारकल आबोली कोलहापर पण अशा परकारच सिकट तयार कलयास पयरटकाना िकनारप ी कोकणचा घाट कोलहापरसारखा दशावरचा परदश अस सदर कॉिमबनशन पकज िमळ शकत िशवाय यताना एकसपरसवमाग झटपट परवासही होऊ शकतो अस टसर आयोजकापकी िवनय मोडक यानी सािगतल

एकणच कोकण ह पढील पाच-दहा वषारत चागल पयरटन कदर बनल असा िव ास महारा टर ऑपरटसर असोिसएशनच िनतीन माहलकर यानी कत कला आमही बाहरचया राजयातील टर ऑपरटसरमाफर त ितथली बिकग करतो तयाचपरमाण इतर राजयातन आमचयामाफर त महारा ाची बिकग वहावीत यासाठी आमही परय शील आहोत असही तयानी सािगतल

महारा ह परगत राजय महणन खयाती असनही आजही बहताश िठकाणी िभकारी लटार याचा सामना परतयकाला करावा लागतो बकायदा टकसीवाल अववाचया सववा रट लावणार हॉटल एजनट तसच जया वसतसाठी तो परदश परिस आह तीच वसत बनावट सवरपात िवकन श ा लावणार िवकरत याच लकषणीय परमाणही पयरटनिवकासात अडथळाच ठरत महाबळ रला परतयक पॉइनटच टकसीभाड िनि त करणयात आल आह परतयक हॉटलमधय तयाच फलकच रगवल आहत साहिजकच रटवरन घासाघीस िकवा बनवाबनवीच परकार होत नाहीत पयरटक-टकसीवाल याचयात िव ासाहरता वाढीस लागत पण असा परकार सवरतर आढळत नाही आिण पवरिनि त दरापकषा लबाडणयाचच परकार अिधक ऐकायला िमळतात

नागपरपासन ताडोबा ाघर अभयारणयात िफरायला जाणार अनक िनसगरपरोमी आहत पण मधय परदशात कानहा िकवा बाधवगडमधय जी पयारवरणाची िशसत पहायला िमळत तसा आगरह आपलयाकड धरला जात नाही अशी खत अनक पयारवरण अभयासक कत करतात

नािशक कोलहापर िशड यासारखया िठकाणी धािमक पयरटनास खप वाव आह िशड मधय आधर परदशातन भरपर भकतगण यत असतात पण धािमक पयरटनालाही पायाभत सिवधाची जोड

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दणयाची आवशयकता आह ह आपलया गावीच नसत शकराचया दवसथानापाशी दध पाणी याचा मोठा वापर होणार असल तर त वाहन नणयासाठीही योगय वसथा असायलाच हवी पजा-अचार सािहतय याचया िवकरीचया दकानाची तसच िविश िदवशी भकताचा महापर आलयावर रागासाठीही योगय वसथा करायलाच हवी शगावसारखया दवसथानानी याची चागली उदाहरण घालन िदली आहत िशवाय तयानी मधय परदशसारखया िठकाणी आपलया िनधीतन भकतिनवास उभारणयाच औिचतयही साधल आह धािमक पयरटनापरमाणच अगरो टिरझम मिडकल टिरझम या सकलपनाही आता जोर धरत आहत महाबळ रचा सटरॉबरी महोतसव नािशकचा वाईन फिसटवहल हा तयाचाच भाग आहत कदािचत र ािगरी िदवआगरातही आमर महोतसव वहायला हरकत नाही मबई पण याचया आसपासचया परीघात गलया समार दहा वषारत िरसॉटरसची सखया वाढली आह जवळचयाच िठकाणी वनड िपकिनक करणारा मोठा वगर असतो साहिजकच िरसॉटरसचा धदा चागला होतो पण तयाची योगय दखभालही राखावी लागत िरसॉटसरकड कटबाबरोबरच एक ा-दक ाचाही ओघ मोठा असतो परतयकाचया मजामसतीचया कलपना वगळया असतात तयातनच िकतयकदा िरसॉटसरची दखभाल साततयपणर रीतीन होत नाही मग कटबाचा पयरटकवगर यापासन दरावतो मबई-पणयापासन जवळ तरीही रमणीय अशी माथरान-महाबळ रसारखी िहलसटशनस िबरिटशानी िवकिसत कली ती आजही तयाच सथान िटकवन आहत ददवान आपण या तोडीची पयरटनसथळ िवकिसत कर शकललो नाही असलीच तर फारच थोडी खासगी सवरपात ठाण नािशकपासन जवळ असललया जवहारमधय अशा पयरटनसथळाचया िवकासाची कषमता होती पण तयाचा सयोगय वापर आपलयाला करता आलला नाही पयरटनाचा िवकास हा सथािनक जनतचया िजवावरच झाला पािहज यात शका नाही तयामळच तया तया पिरसराच विशष ितथल लोकजीवन खा ससकती ह सारच जपायलाच हव

पयरटनाचा वसाय हा पणरपण िव ासावर बतलला असतो एकदा फसवला गलला पयरटक पनहा यणार नाही आिण तयाचया नातलगानाही तमचयाकड पनहा पाठवणार नाही पण ह लकषात न घता सोनयाच अड दणारी क बडी कापणयाचा परकार िकतयक ावसाियक करतात आिण तयातन पयरटन मातर बदनाम होत महारा ाचा पयरटन नकाशावरचा चहरामोहरा बदलला तरच इतर

राजयातल लोक िव ासान आपलयाकड यऊ लागतील - समीर कव

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सास सन नातसबध व कटबसवासथय बायको ( ी) ही कषणभराची प ी व अनतकालची माता असत सवामी ितनही जगाचा आईिवना िभकारी ही वचन िनतात सतय आहत कटबाचा कदरिबद असलली ही ी जवहा सनरपी दसरी

ी घरात यत तवहा ितची मानिसकता कशी बदलत अथारत अतयत परमान आदरान नीटच नात जोपासणाऱया पषकळ ि या आहत मातर सासबाई ही उपाधी लागली की स ा मानपान व अपकषा आिण तलना या िवकारामळ कटबात नककी ताण यतो याउलट सास सना सजञ समजस असतील तर घरात सवगर उतरतो व सवारचीच वाटचाल अिधक सलभ व यशसवी होत ह जर नसल तर सर होत घसमट जयात कधी पयारय सापडतात तर कधी क डीपलीकड वा ास यत नाही सतत ताणात जगाव लागत हा लख कोणतयाही पवरगरह दिषतातन िलिहलला नाही माझया िनरीकषणातन व काही वषारचया समपदशनाचया अभयासातन िवचार माडल आहत लगनाचा सरळ अथर तडजोड व कटबातील नाती कौशलयपणर साभाळण जया वातावरणात व ससकारात आपण वाढलो आिण आपलया आई-विडलानी नाती कशी साभाळली ह पाहन नकळतपण नाती साभाळणयाची कलपना तयार होत व आपलया कवतीपरमाण अमलात यत सजञ लोक जथ राहतील तथ ही कौशलय िनरीकषणातन आतमसात करतात परतयकष नवीन कटबात गलयावर कसोटी लागत दोनहीकड सयम सामजसय व दयाळपणा असल तर वाटचाल सोपी जात मखयतः सास सनची कडली जमत असल तर कटबाच भागयच पण नसल तर नवरा या बाप ाच काय हाल वणारव वगवगळया घरातील परसग बघ या या घरातील सासबाई अगदी मॉडनर इगरजी यणाऱया सनबरोबर शॉिपग िसनमा नाटक हॉटिलगमधय भाग घणाऱया एकमक चया सा ा नसणाऱया सनला जीनस िवकत घणाऱया सगळ कस छान छान आता नवऱयाला यापकषा काय पािहज या कटबातील ही पिरिसथती फार काळ िटकली नाही िजथ सपस कॉिनफलक ट सर झाली तथ सघषारला सरवात सपसची अमलबजावणी झाली असती तर एकमक ची िकमत रािहली असती तयामळ सर झाल टाळण वळीच सवादान परश न न सोडवलयामळ दरावा झाला

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हा िवनोदी परसग पाह घटना परदशातील दोनही बाहर सथाियक अिधक वाणासाठी सनचया माहरी सवारना जवायला बोलावल िवहीणबाईनी आनदान सवागत कल व बसायला सािगतल मलीचया सासबाई एका सोफयावर 90 अशाचया कोनात ताठ बसलया चहऱयावर परीटघडी बघणाऱयाला वाटाव की पतळा बसवला आह याचया यजमानानी मलान खण करन सािगतल िवहीणबाईही अहो िनवात बसा महणालया पण छ आता सनचया माहरचया मडळ ना हस यऊ लागल गपपा मारताना इतर मडळ ना अवघडलयासारख झाल जवण झाली या ताठच जावयाला वाण दऊन झाल यजमानानी िवचारल अग तला काय झालय मोकळपणान बोल यावर महणालया माझा मान परथम मी नाही ठवला तर कोण ठवणार मी मलीची सास आह ह

ा ाना कळल पािहज यावर यजमानानी मातर लवकर घरी परतायचा िनणरय घतला ही गमतही अमिरकतील भारतातन सासबाई सनकड काही मिहनयाकिरता गलया या आजी चागलयाच व होतया मलाच घर खपच मोठ दमजली एकदा सनची नकतच लगन झालली मतरीण नवऱयासह दोन िदवसाकिरता आली खप वषारनी भटलयान गपपा झालया जवण झाली पाहणयाना गसटरम िदली होती सासबाईची खोली तयाच मजलयावर दसऱया टोकाला होती तयाना वयान िनदरानाश होतो व ऐकही कमी यायच रातरीची जाग आली की तया वऱहा ात जपमाळ घऊन यरझाऱया घालीत सकाळी सगळ उठल नाश तयाला सगळ बसलयावर आज नी िनषपापपण जोडपयाला िवचारल बरय ना महटल मला रातरीची काही झोप लागत नाही रातरी यरझाऱया घालत होत तर तमचया खोलीत िदव कधी चाल कधी बद तवहाच िवचारणार होत की काही हवय का ह वाक य ऐकलयावर जोडपयाच चहर गोरमोर झाल सन मलगाही सकोचन गल परसग तसा साधा सनन दयाळपण सोडन ाव तच बर नाही का आता या घरात सासबाई कटबपरमख आहत मलगा आईचया हातात पगार दतो सनही दत सनला रोज िरकषाला हातखचारला पस दतात ितला हौसमौज करायची असल तर सासला िवचाराव लागत मलगा बायकोला ज घईल तशीच वसत आईला घतो तो आईचा िनयम आह सनचया माहरी काही आहर करायचा असलयास सासचया शबदापलीकड जाता यत नाही नवरा दोघ चया भानगडीत पडत नाही सनन पषकळ सयम ठवला नवऱयाला गोडीत सागन पािहल तयाचया मत ही समसयाच नवहती पढ सनचया तबयतीवर पिरणाम होऊ लागला डोकदखी अधरिशशी व नराश य आल तयावर गोळया सर झालया नवरा ह तटसथपण पाही ितन माहरी

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जायचया गो ी कलया तोवर एक मलगी पदरात होती एकदा माहरी गली तर आई-विडलानी िहलाच पडत घयायला सािगतल िहन नवऱयाला वगळ राह सचवलयावर विडलाचया माग आईन मला वाढिवल तवहा ितचा शबद शवटचा राहील तला वगळ वहायच तर ताबडतोब िनघन जा सािगतल ही गो सधयाचया काळातली आता या कटबात पाहा मल आईची परचड काळजी घणारी आईची हौसमौज परवणारी आईला िहडण िफरण व िसनमाची परचड आवड राजसथान असो की िसगापर असो नाव काढल की ितकीट तयार आईसाहबाना मातर सवयपाकाची माणसाची अिजबात आवड नवहती भाविनकता व माया याचा चागलाच दषकाळ होता पढ मलाची लगन झाली मलगी सासरी गली सना दोघी बडब ा लाघवी तयानी जीव लावायचा जीव तोडन परय कला वातावरण आपलस कल आजबाजला चागल सबध जोडल घरात ग डस नातवड आली या आजीबाईच मन मातर िसनमा व टीवही सोडन कशात लागत नस सना नोकरीचया होतया घरात कामाची बाई मल साभाळणाऱया बाईनी कोणतया चका कलया ह आवजरन सनाना सागत पण सवतः नातवडाकड लकषही दत नसत सनानाही कधी आजारपण यायची नोकरीचा ताण जाणवायचा तवहा याची वागणक पणर कोरडी आपलयाला काही माहीत नाही अस वागायचया सवयपाकापासन कशातच आपणहन मदत नाही अगदी िवनती आजरव कली तर एखादाच पदाथर करणार सनन अित झालयावर एकदा िवचारल की मल लहान असताना काय जवत होती तयानी ताबडतोब उ र िदल मला ठरािवक चार पदाथर यतात मला सवयपाकाची आवड नाही फारशी गतीही नाही मातर वगवगळ पदाथर खायला आवडतात घरी नाहीतर बाहर आता तमही सगरणी असताना मी कशाला लकष घाल एकदा एका सनन ह ान आमटी करा सािगतलयावर यानी चाळीस वा ा साबार कल सगळयानी डोक याला हात लावला आज ची तबयत मातर उ म रोजच जीम िफरण सहली चाल घरात मातर कठ काय ह माहीत नाही िकवा मी ऐकल नाही ह चाल लाघवी नातवड खळायचा आगरह करीत तर याना लहान मलाशी कस बोलाव ह माहीत नाही याच आजी मलीकड गलया की जावयासाठी गोडधोड जवण करायचया सरवातीला सनाचया माहरचयानी खप लाड कल पढ या तयाचयाकडन फोनची िबल भरण अशी काम करन घऊ लागलया सवारचया लकषात आल की एष आिण आराम हच आयषय असणाऱया कत साठी आपणाकड फार वळ व शकती नाही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आपलया भारतीय ससकतीत या गो ी उघडपण बोलणही कठीण न जाणो मलगी व जावयाच िबनसायच पढ सनानी वगळी घर कली जी सन सवजातीय होती तथ या बसन रहात व अपकषाही ठवत िजथ परजातीय होती ितथ थोड नमत घत कोणीही समजसपण काही सागाव तर उ र दत नसत न बोलता तकर काढत मल परोपरीन सागायची की सप बोल गरसमज कर नको पण मलाकडही दलरकष कलयान मलही दलरकष कर लागली याना वाट लागल की सनानी तयाच कान भरल आहत मला-सनातही वाद आल पण मोकळया सवादाअभावी ह होतय हही समजत नवहत तरीही कोणी काम सािगतलच तर कणाकडन तरी करन मोकळ होत असत व आपलया कातडीला धकका लावत नसत या धोरणान सना नातवडाच हदय तयाचया बाबतीत कोरड होऊ लागल मल मातर पषकळ भरडली व आपण कतर नीट करनही ह काय चाललय ह समजनास झाल एक महण आठवली झोपललयाला जाग करता यत पण झोपच स ग घतललयाला नाही आता कोणताही माणस पिरपणर नसतो तवहा सयम सवाद व सवदनशीलता या ितरसतरीन गो ी सोपया होतात वरील उदाहरण िवनोदी असो वा गभीर असो दोनह नी कलह होतोच िकरकोळ वाटणाऱया गो ी जस कोणाला डब-बाटलया जमवायचा छद कोणाला सनचया कप ाची जाडीची िदसणयाची तलना ह पाहता हा िवषय अिजबातच सोपा नाही या पिरिसथतीतील परषाची भिमका पाह 1 नवरा व तयाची आई याच नात भाविनकदष ा सवारत जवळच नवऱयाला आईला काही सागण ह दखावणयासारख वाटत िकवा आता वाढललया वयात काय सागायच तयापकषा आपलया बायकोन अशी पिरिसथती असल ती न करकरता साभाळावी सवतः सासशी जमवन घयाव 2 िजथ सासर असतात त बऱयाच वळा समजतीच धोरण घतात व बायकोला चार शबद सागतात परसगी कटबासाठी बरीच काम सवतःहन करतात सनो शािबदक आधार दतात 3 िजथ सासबाई एक ा आहत तथ पिरिसथती िबकट होत मलाची पिरिसथती ढोलक यासारखी होत कठन थाप बसल याचा नम रहात नाही तयाला सवाद करनही बदल झाला नाही तर तयाचा आई बायकोशी सवाद कमी होतो भाविनक दरावा वाढत जातो मलगा कामािनिम

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

बाहर राहतो सजञ माणस िनदान छदात वळ काढतो (याचा अथर छद असणाऱयाना हा परश न असतो अस नाही) जयाना ह हाताळता यत नाही तो सन जवळ करतो 4 काही नवऱयाना बायकोच महणण पटत तरीही वगळ झाल तर गस साखरपासन सगळा खचर वाढल बायको नोकरीची असल तर सवयपाकापासन मदत लागल ह टनशन यत बऱयाच घरातन आईन मलाला चहा जजबी सवयपाक कर िदलला नसतो तयामळ घरकामात हा ढ असतो तयामळ बायकोशी गोड बोलन या िसथतीकड दलरकष करतो सन कसा िवचार करत (सनची भिमका) 1 सन ससाराची सव व वासतवता यात गडबत ह सरवातीला असच असाव ह समजन ससार

करत भाविवश व नवऱयाला सवर परकार सागन पाहत हशार सन नवऱयाला आकिषत करणयाच सगळ उपाय करत सवदनशील नवरा ितचयाकड ओढला जातो हळहळ भाविनक ताण िनवळतो व सयमपण गो ी माग लागतात

2 िहमतीची सन आपलया गो ी साससमोर परतयकष बसन गोडीत सागत आपलया इचछा सप माडत गो ी समोरासमोर झालयान पिरिसथती बदलत वा उलटही घडत

3 िजथ सकोच व भीती असत ितथ सवाद घडत नाही पयारयान सन भाविनक आधारासाठी माहरच कामातील सहकारी याचा आधार घत परतयकषात पिरिसथती तशीच राहत व पिरणाम तबयतीवर होतो

सासची भिमका काय असत 1 सजञ सास पिहलयापासनच सनचया कलान घत व मोकळया सवादान काय जमत व काय नाही

याची कलपना दत 2 सवतःचया लगनापासन काही गो ी ठरािवक प तीनच होतात तयात फारसा बदल झालला

आवडत नाही उदा कळधमर सोवळ ओवळ व तया सनन ऍडजसट कलयाच पािहजत 3 मी इतक वष सवयपाक घरकाम कल आता कल नाही कल तर माझी मज मी काय कराव व

काय नाही ह सनन ठरव नय तसच मी करो न करो माझी नीट दखल घयावी मान ावा आपलया सललयािशवाय नवीन बदल कर नयत (एकण पिरिसथती ताणिवरिहत सस करायची असल तर खालील उपायानी मदत होत)

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

1 सनन सरवातीला नवीन माणसाशी जमवन घताना नमर सयमी राहाव 2 नवऱयान आपलया प ीला घरातील लोकाचया कलापरमाण कळाही सागा ात तयात कमीपणा नाही तसच कायम एकतर कटबात राहायच की परसगी वगळ राहणयाची तयारी आह ह सप कराव

3 सासन सनब ल सयम दाखवावा काही नवीन गो ी िशकायला वळ ावा सवाद परमान करावा ऑडररन नाही सतत आमही काय कल ह उगाळ नय लकषात ठवाव की तयाच (सनाच) लगनात वयही जासत आह व घरा ितिरकत नोकरीतही तयाना पषकळ ताण आह िदसण सथलता कपड याबाबतीत तलना कर नय सवतः काही गो ी करन आदर िमळवावा सरवातीपासन परम िदल तरच त िमळल 4 घरातील सवर सदसयानी सणवार कळधमर पाहण या परसगी काम वाटन घयावीत तयासाठी एकतर बसन बोलाव कोणालाही गहीत धरन गरसमज टाळावत 5 घरातील व ापासन लहानापयरत कोणीही आजारी असल तर सहानभतीन सवा करावी सननीही व ाच वय तबयत लकषात घऊन रासत अपकषा ठवावी सनचया तबयतीचया तकरारीकड रागान वतागन न पाहता जमल तशी मदत करावी शािबदक भाविनक धीर ावा महणज सनला माहरन वा बाहरन सहानभतीची गरज राहणार नाही व तीही व ाच परमान करल कवळ कतर महणन नाही 6 वरील काहीच न घडता वाद होत असतील तर िवश वासातील िमतर नातवाइकाशी बोलाव सवारत उ म समपदशकाची मदत घयावी परषानी समपदशनासाठी वादावादीत िश ा दण हात उगारण करच नय कारण हाच परयोग समोरचया कतीकडन कधी ना कधी घड शकतो 7 मलीचया माहरचयानी मलीला मानिसक आधार ावा आमच घर बद ह महण नय मातर मलीला आिथकदष ा पायावर उभ राहणयास सागाव परसगी मदत करावी आपलया समाजात सवर ि याना तयातन जाव लागत ह साग नय 8 मल नी आिथकदष ा सकषम राहाव िजथ नोकरीची गरज नाही तया मल नी अस छद जोपासाव की परसगी आपलया पायावर उभ राहता यईल व आतमिवश वास कायम राहील टीवही व चका ा िपटणयात वळ घालव नय मल मोठी झाली की पाटरटाइम काम तरी कराव जयायोग मदला चालना िमळल या जगात अित िभडसतपणा व सकोच ह गण नाहीत भीड ही िभकची बहीण असत ह सतय आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

9 खप परय करन पिरिसथती बदलत नसलयास घराचया बाहर पडाव सवतःचया िजवावर राहायची तयारी ठवावी तर थोडी मदत इतराकडन िमळ शकल वरील सवर गो चा िवचार करन परय कलयास घरात आनदमय वातावरण होऊ शकत ह नककी घरातील ी सत असली तर घर सत होत गहसौखय परतयकाचया वा ाला याव महणन हा लखन परपच जया ि यानी घरात सवगर िनमारण कला तयाना सलाम जया घरी कलह आह तयाना

Best luck

- नीरजा आपटीकर डाग बनरबी कनडा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला समजन घया पलीज िसहगड रसतयावर राहत असललया एका िचमकलीन गळफास घऊन आतमहतया कलयाची बातमी नकतीच वाचली का बर या िचमकलीन सवतःला अस सपवाव जनमदातया मलाना रागवणयाचा अिधकार पण आई-वडलाना नाही का मला आठवत लहानपणी कधी माझी आई लाटण घऊन माग लागायची महणायची मलया त मला तर बर होईल हा शबदपरयोग करणाऱया आईचया मलया या शबदातही ओतपरोत परम भरलल असायच तो शबद उचचारणयाचा अिधकार िनसगारन ितलाचा बहाल कलला आह आई या शबदावर अनक किवता-लख-कथामाला गाजताहत आई-बाबाना मलाशी काही परसगी कठोर वागावच लागत परत िववकब ी वापरन मधयमागारच अनसरण ह पालकाचया लकषातच यत नाही तयामळ मलाचया भिवत ाचया खो ा कलपनाना िचकटन थोडीफार मल चकली तर काही वळस पालक िशकषक वगारतच मलाना बदम मारहाण करतात नािशकमधय शालय िव ाथयारला िशिकषकन डसटर फकन मारलयानतर घाबरन वगारतच तया िव ाथयारला झटक यऊ लागलयामळ रगणालयात दाखल कराव लागल सवर चनलवर बरिकग नयज झळकत होतया शवटी अशा अनक घटनामळ सरकारन िव ाथयारना मारहाण करणाऱया दोषी कतीला परथम एक वषारचा तरगवास व पाच हजार रपय दड दसऱयादा मारहाण कलयास 25 हजार रपय दड व तीन वषारचा तरगवास अशा िशकषची तरतद काय ात कली या काय ाला मितरमडळाची मजरी िमळालयावरच तयाची अमलबजावणी होईल परत खऱया अथारन यामळ पालकाचया िशकषकाचया - िव ाथयारचया मनोव ीत बदल होईल का आधिनक सपधचया यगात लहान मलावर योगय वळी सससकार झाल तर उ ाचा भारत महास ा होणयाच माजी रा पती डॉ ए पी ज अबदल कलाम याच सव साकार होऊ शकल महातमा गाध नी महटल होत िशकषणाला नितक मलयाची जोड नसल तर त अधःपतनास कारणीभत ठरत सान गरज नी महटलयापरमाण मल ही दवाघरची फल या फलाना नहमी सकारातमक िवचारसरणी व आदशर िदला पािहज आजची मल ही उ ाची फल उ ाचया उजजवल भारताच आधारसतभ सबल व सशकत होणयासाठी परतयक पालकानी जागरक राहायला पािहज

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जगाला परल एवढ मनषयबळ आज आपलया भारतात आह मधयतरी एका अभयासामधय ह सप झाल की सवारत तरण दश भारत आह या अथारन की जवळ जवळ 70 टकक लोकसखया यवा आह जगावर राजय करणयाची खरी ताकद आज आपलयाकड आह कारण यवक व यवत नी भरलला दश आपला आह काहीही करणयाची ताकद आज आपलयाकड आह परश न आह तो समजावन घणयाचा व दणयाचा यवकाना योगय िदशा व अचक मागरदशरन याचया बळावर िबरिटशापरमाण आपणही खऱया अथारन जगजजत होऊ शकतो

वसथापनशा तजजञ िशव खरा सागतातYou can winया धत वर यवकानो Yes I can अस आतमिवश वासान महणत पाऊल पढ टाकल पािहज तच आह तझया जीवनाचा िशलपकार हा मतर मीच घडवणार माझ जीवन अस महणत आतमसात कला पािहज हाच मतर मनात घऊन परतयक यवकान िजजञासा वाढवन खऱया अथारन जाग झाल पािहज माणस घडत नसतात घडवावी लागतात आतमिवश वास िनमारण करावा लागतो माझयातला मी जागा करत जग बदलणयासाठी आधी मी बदलायला हवा आताची यवा िपढी िबघडली आह अस महणणाऱया वगारला दाखवायला हव की आमही उ ाचा भारत घडवणार आहोत यासाठी यवक-यवत नी परथम सवतःला घडवायला हव तयासाठी तयानी शरीर व मनाचया सबलतकड जासतीत जासत लकष िदल पािहज रोज ायाम कला पािहज सवामी िववकानद महणायच माझया िपरय िमतरानो रोज मदानावर जा खळ खळा वासरासारख हदडा ायाम करा जवहा तमही सबल व सशकत वहाल तवहा तमहाला परतयक गो चागलया परकार कळ शकल महणन आपल शरीर कमावणयासाठी रोज ायाम करण आवश यक आह िकशोरवयीन मल िनदरानाश रकतदाब मानिसक ाध नी गरसत झालली िदसत आहत वाढती सपधार चगळवाद नीितमलयाचा ऱहास घरातील वाद भय चचलता िनक आहार सपधारतमक वातावरण परीकषत कमी गण अिनचछन लादलला अभयासकरम यामळ मल नराश यकड जाऊ लागली आहत जानवारी 2010 चया पिहलयाच मिहनयात एकण 66 िव ाथयारनी आतमहतया कलया याच परमख कारण मलाची दबरल मन हच होय महणन मलाचया मानिसक सबलता व िनमरलतसाठी धयानधारणा ही आवश यक गो आह आनापानसती ह तयातील एक शासरोकत धयान श वासाचया साहाययान मनाची एकागरता व िनमरलता सबलता वाढत भय कमी होत चचलता दर होत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

मलाची आकलनकषमता वाढन जीवनात नितकता यत 2500 वषारपव गौतम ब ानी या साधनचा शोध लावला प गरजी शरी सतयनारायण गोएकाज नी 1969 मधय ही भारतातन ल झालली साधना परत भारतात आणली सपणर साधना श वासाशी सबिधत असलयामळ कठलयाही जातीचा वणारचा पथाचा दशाचा िव ाथ -िव ािथनी ही साधना करन आपल मन सबल व िनमरल करन ताणतणावमकत जीवन जग शकतो माणसाचा मद हा एका सकदात 800 हन अिधक गो ची न द घऊ शकतो तो 70 त 75 वष न थकता सतत काम कर शकतो तयात फार मोठी ऊजार असत ती जागिवणयासाठी आज खऱया अथारन गरज आह थॉमस एिडसन चार वषारचा असताना तयाला शाळतन परत पाठवल तयाचया िखशात िशकषकान िच ी टाकली होती तमचा टॉमी िशकषणात फार माग आह तो िशक शकणार नाही याच थॉमस एिडसनन आपली अतिरक मनोऊजार जागवन िवजचा िदवा तयार करन जगाला परकाशमान कल तयाआधी हजारावर अिधक तयाच परयोग फसल पण तो खचला नाही सगळा हा मानिसक परव ीचाच पिरणाम अबराहम िलकनन आपलया मलाचया मखयाधयापकाला िलिहललया पतरात मलाला समाजात कस वागायच व िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकवणयाची िवनती कली होती याच सामािजक िशकषणाची आज आपलया मलाना गरज आह आपण आपलया मलावर नसत अपकषाच ओझ लादतो िबचारी मल पार थकन जातात तयातन ती चकीचा मागर पतकरतात िचतरपटावर आतमहतयच खापर फोडन पालकवगर मोकळा होतो तीन तासात िसनमा आपलया मलाचया भावनाना हात घालतो मग जनमापासन आपलया बरोबर असणाऱया सवतःचया मलाचया भावना आपण का ओळख शकत नाही हा परश न पालकानी सवतःला िवचारला पािहज िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकणयासाठी मन सबल करणयासाठी खऱया अथारन तणावमकतीसाठी धयान महणज एक सवणरसधीच होय महणन पालकानो मल चकली-आपला अपकषाभग झाला तर तयाना जरर रागवा पण परमान (अतमरनात ओतपरोत परम भरलल अस ा) रागवलयानतर तवढच परमान तयाला जवळही घया िनिश चतच तयाना तमचा आदर वाटल या जगात तीन सदर िकरयापद आहत - परम करण मदत करण व सवा करण या तीन ईश वरी िकरयापदाना रोजचया जीवनात सथान दऊन आपल कटब आनदी व सखी बनवा आपलया

मलाना समजन घया व उ त समाज घडवा - द ा कोिहनकर (पाटील) पण

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला सवाततरय हव

वयसकर माणसानी शात बसन घडत असल त पाहाव आपल मत न दव नय वहारात फार लकष दऊ नय अस तरण िपढीला वाटत उलट आमच काळयाच पाढर अनभवान झाल आहत तया अनभवाचा तरण िपढीन फायदा करन घयावा अस जय ाना वाटत

जय नागिरकाच क कॉलज कट ाइतकच सवरमानय बनल आहत अगदी पारावर जमत नसली तरी वयसक मडळी कठ ना कठ एकतर जमतात कधी परष-परष कधी बायका-बायका तर काही िठकाणी जय नागिरकाचया जो ा एकतर यतात गपपाच िवषय सगळया कट ावर सामाईकच पनशनवाढ महागाई तरण िपढीच आपलयाला न मानवणार वागण कमी होत असलला िजवहाळा इतयादी इतयादी या सगळयात एक महततवाचा म ा नहमी चचत असतो मलगा सन नातवड आपापलया परीन व ाना गपप राहणयास सचवत असतात अन व ाना त मानय नसत एका कट ावर हाच िवषय रगला होता

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

एक आजोबा सागत होत मी मलाला फड बचत याबाबत सागायला गलो तर तो महणतो तमचया वळी वगळ होत आता सगळी गिणत बदलली आहत तमही यात लकष घाल नका त तणतणत सागत होत अर वगळ काय होत दोन मल तयाची िशकषण प-पाहण सगळा परपच चालवन आज मी एवढी िशललक ठवलीच आह ना आजकालचया मलाना आिण सनाना नसत पस उधळायला हवत मो ाच अिजबात ऐकायला नको तर काय अस महणत तयाचया प ीनही सर धरला मलग तसच सनाही तशाच अहो नातवडही आपलयाला बोलतात काल दपारी मला दोनची मािलका बघायची होती ब ाला महटल तझा तो ाण- ाण िसनमा बद कर मल वाईट ससकार होतात तयातन मी अस महणताच बटीन गळा काढला अन मग सनबाई महणाली आता दवाच िसनम दाखवन गळाच गणपती का बनवायच मलाना तयाना आताचया जगात जगायच आह तर जगात काय चालत त कळलच पािहज माझी मािलका बघायची राहन गली

तयावर दसऱया काक महणालया मला तर फार राग यतो घरात ह करा त कर नकाचा जप नको महणन मी दवळात जात तर तही तयाना पटत नाही दवळात रोज फरशीवर बसन साध आखडल तर कोण िनसतरणार अस सनबाई िवचारत माझ एक वळ ठीक आह पण यानाही सवाततरय नाही कशाच वय झाल महणज आमची मन का मली आहत वषारनवषारची िवचार करणयाची प त का बदलणार आह आमचया िपढीच तर फारच हाल झाल पव विडलधाऱयाचया मान-मयारदा साभाळायचया महणन आमही सवतला मरड घातली अन आता जीवन वयोमानानसार परावलबी झाल महणन मला-नातवडाचया पढही माघार घयावी लागत कधी-कधी मला वाटत जय नागिरकानी सवाततरयाची चळवळ उभारायला हवी

तयाचया या वाक यावर कट ावर खसखस िपकली हसणयाला वरवर िनिम िमळाल तरी परतयकाचया हदयात एक बारीक कळ उमटन गली आपलयालाही सवाततरय नाही ही भावना परतयकाचया मनात उफाळन गली जय नागिरक याबाबत काय करतील त करोत पण जयाचया घरात वयसक मडळी आहत तयानी मातर याबाबत जरर िवचार करायला हवा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

डाएट िटपस अधनमधन पण कस कवहा आिण काय खाव शक य असल िततकी मधलया खाणयाची वळ साभाळावी मखय जवणानतर कमीत कमी दीड

त दोन तास जाऊ ावत जवणानतर लगच लहर आली महणन खाऊ नय खाणयाच परमाण कमी कराव महणज जर तमही कठलाही पदाथर एक वाटी खाणार असाल तर अध वाटी खावा

वजनावर िनयतरण ठवणयासाठी तमही काय खाता यापकषाही िकती खाता याला महततव आह एखादा पदाथर पणर सोडन िदला तर काही जणाना नराश यही यत पण परमाण कमी ठवलत तर तमही तो पदाथर खाणयाचा आनद कठलाही मानिसक दबाव न ठवता लट शकता यापढ ऑिफसमधय भजी िकवा बटाटवडा मागवताना हा िनयम लकषात ठवा सवयीन ह नककी शक य होत

मधलया वळचया खाणयामधय िपणयाचया पदाथारचास ा समावश करा महणज कॉफी सरबत िकवा चहा हा खाणयाचया पदाथारबरोबर न घता वगळा पदाथर महणन घयावा तयाबरोबर शक यतो काही खाऊ नय

टीवहीसमोर बसन खायच टाळाव तस करताना आपण नककीच जररीपकषा जासत खातो लहान मलामधलया वाढतया वजनाचया परमाणाकड बघता तयानास ा तस कर दऊ नय

मधलया वळचया खाणयाच पदाथर बदला परय ान ह शक य आह गिहण नी घरात तळलल पदाथर (मखयतः बाहरन आणलल) न ठवण चागल घरी असल की दपारचया टीवही बघणयाचया वळत खालल जातात

तयाऐवजी शगदाण सकामवा (न खारवलला) घरी बनवलली सरबत तल कमी असलल पोह मरमर ला ा ला ाचया िपठीपासन कलल पदाथर र ाच पदाथर वगर चागल फकत खायचया परमाणाकड लकष ठवा कवळ िजभचया चवीसाठी खाणयाच टाळा

शवटी माणस हा सवयीचा गलाम असतो तमही जशी सवय लावाल तशी तमची जीभ तमच ऐकल नहमी बटा ाच वफसर खाणाऱया माणसालास ा वरील पदाथर खाणयाची सवय लावता यऊ शकत आिण ती लावावीच जर डायबिटस हाय बलड परशर वाढलला कोलसटरॉल यासारखया घातक आजाराना बळी पडायच नसल तर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व काचया दाही िदशा ासोपचाराची नयारी दिनया

lsquo दमाrsquo हा सनाचा िवकार आह ह आपणास सहजगतया उमगत पण सतत दमलयासारख वाटत ह lsquoचकीचया सनामळrsquo अस शकल ह आपलया लकषात यण जरा कठीण आह lsquoसपािडलायटीसrsquo िकवा lsquoिसलप िडसकrsquoमळ मान पाठ दखत ह आपणास माहीत असत पण ासाचा आकतीबध िबघडलयामळही अस होऊ शकत अस कोणी आपणास सािगतल तर त खर वाटणार नाही मनोिवकत मळ नराशय व नाहक िचता िनमारण होतात ह आपण वाचलल असत पण सनततर िबघडलयानही त िनमारण होऊ शकतात ह आपलया गावीही नसत पण अनक ाधी िवकार ह चकीचया सनामळ िनमारण होतात अस धयानात यऊ लागल आह व महणनच lsquo ासोपचारrsquo ह नवीन ततर झपाटय़ान िवकिसत होऊ लागल आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

इितहास वासतिवक पाहता lsquo ासाrsquoच अननयसाधारण महततव भारतीय दशरनानी िवशषत योगान फार पव च जाणल होत अस महटलयास त वावग ठरणार नाही िकबहना ास व तयाच िनयतरण (पराणायाम) हा शरीर व मन याना जोडणारा lsquoसतrsquo आह अशीच पवरसर ची धारणा होती व महणन lsquo सनश ीrsquoला अननयसाधारण महततव होत शरीराचया िविवध िकरयापकी काह वर आपल lsquoऐिचछकrsquo िनयतरण असत तर काही आपोआप घडतात (Reflex Involuntary of Au-tonomous ) हात हलवन चहाचा कप उचलण ऐिचछक (Voluntary ) तर हदयसपदन आपोआप (Involuntary ) पण lsquo ासrsquo ही सवरसाधारणपण एकच अशी िकरया आह की जी एकाच वळी ऐिचछक िनयतरणाखाली अस शकत (जस आपण जलद सन कर शकतो वा इचछपरमाण सथ दीघर सन कर शकतो) वा जो पणरपण परितिकषत अस शकत (जस आपण घाबरलयास सन आपोआप जलद होत व धयानास बसलयास सन आपोआप सथ व खोल होत)

सनाचया या खािसयतमळच योगशा ज एक सवरतक lsquoशरीर-मनोव कrsquo Body mind Medicine आह त पराणायामाचया माधयमातन उतक सनोपचार साधत व मनावर िनयतरण आण पाहत अनय परितिकष िकरया या पणरत आपलया ऐिचछक िनयतरणाचया बाहर असतात पण

सन हीच एक िकरया इचछावत व अिनचछावत अशा दोनही मजजाससथाचया िनयतरणाखाली असत व महणन तया माधयमातन सपणर lsquoमदवर िनयतरण आणणयाचा मानवान परय कला आह योगी हदयगती कमी-जासत कर शकतात वा lsquoभकrsquo ताबयात ठव शकतात तयाच हच रहसय आह मन आिण शरीर तसच ास-शरीर आिण मन याचा हा सबध जसजसा दगोचचर होऊ लागला आह तसतस चकीचया सनाच िविवध दषपिरणाम सप होऊ लागल आहत व महणनच या िवषयातल तजजञ आज आपणास सनपरिकरया (िवशष करन उचछवास) परत िशकणयास सागतात शा ीय बठक अगदी छोटय़ा बाळामधय आपलयाला उरो सन (Chest berathing ) आिण उदर सन (Abdominal berathing ) अशा दोनही िकरया सहजपण व तालब रीतया चालललया िदसतात पण आपण हळहळ या दोह तील ताल िवसरत जातो तसच परामखयान उरो सन व तही उधरव उरो सन (Upperchest Brcathina ) करीत राहतो साहिजकच

सनाचया lsquoउथळrsquo पातळीवरच राहतो व या अशा दीघरकालीक चकीचया सनामळ अनक िबघाडाना उदा सततची दमणक डोकदखी- मानदखी- पाठदखी ताणतणाव नाहक िचतागरसतता इ इ जनम दतो अस या िवषयातल तजजञ सागतात ताण वाढला की माणस अिधकािधक उरो सन करतो असही आढळन आल आह या सवर गो मळ शरीरातील

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

काबरनडाय ऑकसाइड वाय हा अिधक परमाणात बाहर फकला जातो तयाच रकतातील परमाण कमी झालयान रकत अिधक अलकलाइन होत रकताची आमलता कमी झालयान Bohr effect मळ िहमोगलोबीनपासन ऑिकसजन सटन पश ना उपलबध होणयाचया िकरयत अडथळा होतो तसच रकतवािहनया आकिचत होऊन िविवध अवयवाना व पश ना होणारा रकतपरवठाही कमी होतो याचा अिधक पिरणाम ऑिकसजन व गलकोज वर अितिरकत परमाणात अवलबन असणाऱया मदवर होतो व तयाच कायर िबघडत या सवर दषपिरणामाना `Brain Fog अस सबोधणयात यत या धकयान गरसत मदमळ आपली सवदनशीलता कमी होत lsquoमडrsquo सतत िबघडत राहतो व पिरघ मजजाससथा (Peripheral Nervous system ) अितसवदनशील होऊन सतत मगया यण दखण अशा तकरारी िनमारण होतात ाय लवकर दमतात पोटाचया ायवर पिरणाम झालयान वारवार शौचाची भावना होत (Irritable Bowel syndrome ) एखा ा िविश अ घटकाची अ लज वाढीस लागत व सनाचया ायवर अितिरकत ताण आलयान मान खाद व वरची पाठ दख लागत अस या िवषयातल तजजञ सागतात काही वळा या Brain Fog च पयरवसन घबराटीत (Panic attacks ) िकवा फोिबयातही होताना िदसत ह सवर टाळावयाच असल तर आपलया सनाचया गणव त बदल घडवन आणावयास हवा अस ह तजजञ सागतात चकीचया सनामळ िनमारण होणाऱया या सवर शरीरमनाचया िबघाडाना सन अकतीबधातील िबघाड Breathing Pattern Disorders ( BPD ) अस सबोधणयात यतो नमक काय करावयास हव

सन सधारणयाचा एक उ म उपाय महणज lsquoपराणायामrsquo ततर िशकण (अथारत योगय सन हा पराणायामाचा फकत एक आयाम आह ह यथ परकषारन धयानात घयाव) या ितिरकत शरीरातील िविवध भागाच अवयवाच िशिथलीकरण करन ासावर लकष किदरत करन सन सधारणयाची अनकिवध ततर आज उपलबध आहत तजजञाचया मागरदशरनाखाली व आपापलया परकतीनसार व आवडीनसार आपण याचा अवलब कर शकतो पराणायाम पराणायाम महणज काही मयारिदत अथारन िनयितरत ासोचछवास जाणीवपवरक

ासोचछवासाची परिकरया बदलण महणज पराणायाम योगाचया भाषत ास आत घणयाचया िकरयला परक उचछवासाचया िकरयला रचक तर दोह चया मधय खास थाबिवणयाचया परिकरयला कभक महणतात या परक रचकाचया तालावर िनयतरण आणन आपण ासोचछवास जया नाकपडय़ातन करतो तयाचया बदलावर िनयतरण आणन (उजवी डावी िकवा दोनही नाकपडय़ा) पराणायाम साधता यतो थोडकयात अितशय शा ोकत प तीन आपण पराणायामाचया रपान

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सन परिशकषण घऊन सन सधार शकतो अथारत या सजञा यथ ासोचछवासाचया भाषत समजािवलया असलया तरी स म अथारन तयाचा अितम सबध पराणशकतीशी महणज चतनय शकतीशी व पराणमय कोशाशी आह ह धयानात ठवण महततवाच) सन परिशकषण चकीची सन प ती आपलया इतकी अगवळणी पडलली असत की ती िवसरन योगय प त िशकणयासही िकतयक वळा सहा-सहा मिहन लाग शकतात यात मखय भर हा पणर उचछवासावर असतो तसच सनाच मखय तसच परक ाय िशिथलीकरणावर व lsquo सनभानrsquo आणणयावरही भर िदला जातो अशीच एक साधी-सोपी प त वर चौकटीत िदली आह lsquoसास की जररत ह िजदगी क िलयrsquo अस एका गाजललया िहदी गाणयात महटल आह त िकती खर आह व तया द ीन ासोपचाराच महततव एवहाना वाचकाचया धयानात आल असलच

सन ायाम हात असललया एखा ा खच वर आरामात बसा आपल हात खच चया हातावर सहजपण

िवसाव ा कोपरान बाहवर हलकासा दाब ा यामळ ासोचछवास करताना मानच वा खा ाच

ाय तमही साहिजकच वापर शकणार नाही नहमीपरमाण ास घतलयावर ओठ अलगद िवलग करा आिण हळवारपण त डान उचछवास करा ओठ परत बद करा कषणभर थाबा आिण सावकाश ास आत घया उचछवास पणर व दीघर झाला की ास आपोआपच खोल व पणर घतला जातो उचछवास ासापकषा दीघर असण आवशयक (व योगयही) असत ह सकाळसधयाकाळ वीस-वीस वळा करा सरवातीस योगय मागरदशरनाखाली व अगदी घडय़ाळ लावन हा सन अभयास करावा हळहळ त सहज साधल जाईल

- डॉ उलहास कोलहटकर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव - २००९

माय मराठी स थन ग यावषीरची िदवाळी िटटवाळा यथील rsquoमकताrsquo या लहान मली या अनाथ मास भट दऊन तथील लहानगया यासोबत िदवाळी साजरा कली याची ही काही कषणिचतर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हसवणक

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

httphindi-marathi-jokesblogspotcom

शरयावली

सपदिकय मडळ

१) शरी सागर राजणकर सपादक

२) शरी अवधत कामत सदसय

मािसकाची माडणी व िडझाईन

शरी िवजय जोशी

आवाहन

आपलयाकडील लख किवता editoremasikmaimarathiorg या ईमल आयडीवर

पाठवा ात आपल लख किवता ई कोणतयाही सवरपात (ऊ jpg pdf manu-

script ) चालतील िनवडलल लख ईमािसकात परकािशत कल जातील शकय झालयास

लखासोबत आपल छायािचतर पाठवाव तसच आपल सपकर करमाक ईमल कळवावत

Disclaimer

ईमािसकातील लख व तयातील माडलली मत ही तया लखकाची वयिकतक असन ससथा

तयास दजोरा दणार नाही

ईमािसक ह मोफत िवतरणाकिरता आह

ससथबाबत अिधक मािहती किरता wwwmaimarathiorg यथ अवशय भत ा

धनयवाद

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सरकषण िभती उभया करणार गलया काही मिहनयात अमिरकतील िबकट आिथकर पिरिसथतीमळ काही मोठ अमिरकन उ ोग आपलया आयटीमधील गतवणकीला कातरी लावत आहत तयामळ २०१०-११ या वषारतच भारतीय आयटी उ ोगाचया वाढीवर लकषणीय पिरणाम िदसणार आह दबळा होत जाणारा डॉलर ही आणखी एक मोठी काळजी आह अशा पिरिसथतीत अमिरकन सरकारन आऊटसोिसरग िवर खरोखरच कायदा आणला िकवा आऊटसोिसरग करणाऱया कपनयाना करसवलती न दणयाचा धाक ह सरकार घाल लागल तर भारतीय आयटी उ ोगावर याचा नककीच वाईट पिरणाम होईल

ओबामा काय महणाल गलया बधवारचया िनवडणक सभमधय ओबामानी अमिरकतील बरोजगारीब ल िचता कत करताना अमिरकन उ ोजकाना धमकी वजा इशारा िदला सधयाचया अमिरकन आिथकर पिरिसथतीवर मलमप ी करणयासाठी अमिरकन सरकार ३५० िबलीयन डॉलसरचा एक पलन पढ रटणयाचा परय करीत आह तयामधय साधारण २०० िबलीयन डॉलसर करसवलतीचया रपात अमिरकन उ ोगाला दणयाचाही िवचार आह या करसवलती उ ोगाना ह ा असतील तर उ ोगानी रोजगार िनिमत करण आवशयक आह अस ओबामाच महणण आह ही रोजगार िनिमत करणयासाठी अमिरकन उ ोगानी नवीन पलटसमधय गतवणक करावी व अशा नवीन पलटसमधय नवीन रोजगार उपलबध करावा अशी अपकषा आह पण जर ह उ ोग आपलयाजवळील काम अमिरकन लोकाना न दता अमिरकबाहर पाठवत असतील तर तयाना या २०० िबलीयन डॉलसर कर सवलतीचा फायदा दणार नाही अशी घोषणा ओबामानी कली

मळात आऊटसोिसरगची सरवात झाली ती अमिरकन कपनयाना जासत नफा िमळावा महणन जया कामाला अमिरकत १०० डॉलर खचर होतो तच काम भारतातन िकवा चीनमधन ४० त ५० डॉलसरमधय करन िमळत असल तर तयामळ अमिरकन कपनयाचाच नफा वाढत होता व तयामळ वाचललया नफयाची गतवणक अमिरकन कपनया नवीन उ ोगात करत होतया पण गलया २ वषारत अमिरकन आिथकर ससथातील सकटामळ बाजारपठतील गतवणक योगय पसाच कमी झाला

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व तयाची झळ एक एक करत सवरच उ ोगाना बसली बद होणार उ ोगधद व तयाना सावर न शकणारी अशकत झालली आिथकर बाजारपठ अशा दहरी कातरीत अमिरका सापडली बरोजगारीच परमाण कधी नवह त २ आकडी सखयपयरत फगल िवशषत मधयमवगीयारत बरोजगारी वाढली व तयानी चढवललया आवाजाकड अमिरकन राजकारणी लोकाना लकष ावच लागल काही दशकापवीर जपानी मोटारगा ानी अमिरकन बाजारपठ काबीज करायला सरवात कलयावर तयाचा पिरणाम अमिरकन कार उ ोगावर झाला पण तयावळी बरोजगार होणाऱयामधय कामगाराची सखया जासत होती आता पाढरपशा लोकाचया नोकऱया भारतात जाऊ लागलयावर तयाचा आवाज खास करन िनवडणकाचया काळात अमिरकन राजकारणयाना ऐकावाच लागला या सवारचा पिरणाम महणन अमिरकन अधयकषाना आपलया डमोकरटीक पकषाला मत िमळवणयासाठी आऊटसोिसरगब ल अशी वकत करावी लागली

अमिरकत व भारतात काही लोकानी रा ाधयकषाचया या घोषणचा वगळा अथर लावला आह तयाचया मत रा ाधयकषाचया घोषणचा भारतात होणाऱया आऊटसोिसरगवर काहीच पिरणाम होणार नाही कारण करसवलतीचा नकार कवळ अमिरकन बहरा ीय कपनयासाठीच आह गलया िकतयक वषारत िसटीबक जी इ सारखया मो ा अमिरकन कपनयानी आपलया उ ोगाच जाळ जगातील ७० त ८० दशात पसरवल आज अमिरकन कर काय ापरमाण अशा अमिरकन कपनयानी बाहरचया दशात कमवललया फाय ावर तयाना अमिरकत टकस भरावा लागत नाही अशा बऱयाच अमिरकन उ ोगानी परदशात (जयामधय भारतही आह) उ ोग बाधन आपल नफयाच परमाण वाढवल पण हा पसा अमिरकत परत न आणलयामळ तयाना अमिरकत कर भरावा लागला नाही व महणनच या कपनयानी अमिरकऐवजी अनय दशात रोजगार िनिमत कली यावर उपाय महणन अशा कपनयाना करसवलती नाकारणयाची घोषणा झाली असलयाचा शोध काही िवचारवतानी माडला आह भारतीय आयटी उ ोगाला यामळ नकसान न होता फायदाच होईल असही काह ना वाटत कारण करसवलत न िमळणयाचया भीतीन जर आयबीएमन आपला भारतातील आयटी उ ोग कमी कला तर त काम भारतीय आयटी कपनयाना िमळ शकल याउलट काही भारतीय आयटी कपनयानी आता आमहीच अमिरकत जाऊन तथ रोजगारिनिमत करतो महणज राजा आमचयावर महरबान राहील अशा घोषणा करणयास सरवात कली आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

परतयकषात काय होऊ शकल आज अमिरकतील राजकारणयासमोर ढासळणारी िकवा न सावरणारी अथर वसथा इराक-अफगाण य ावर होणारा वारमाप खचर व लोककषोभ सतत वाढणारी बरोजगारी व तयामळ वाढणारी गिरबी अस पर उभ आहत या सवारवर मात करणयाचा जालीम उपाय कोणाकडच नाही नोवहबरमधय िनवडणका समोर उभया आहत िसनटचया जागा िजकलया नाहीत तर रा ाधयकषाचा पकष िसनटमधय अलपमतात जाईल व तयामळ रा ाधयकषाना आपलया योजना पढ रटायला व अमिरकवर राजय करायला जड जाईल िनवडणका िजकणयासाठी लोककषोभ िनवडण अतयत जरर असत व त कमीत कमी वळात साधय करायच असल तर गललया ८४ लकष नोकऱया तमहाला परत िमळवन दतो यापकषा परभावी घोषणा कोणतीच होणार नाही अमिरकचया अधयकषानी याच िवचारान अशी घोषणा कली ओटायो या राजयातही िनवडणका आहत तथील राजय सरकारन सरकारी उ ोगाना आऊटसोिसरगवर बदी घालणयाचा कायदाच पास कला

भारताचया द ीन ओटायो ह ५० पकी एक राजयच असल व तया राजयातन भारतीय आयटी कपनया जासत वसाय करत नसलया तरी अशा काय ामळ आपलयाला पाढरपशा वगारची मत िमळतील अशी भावना इतर राजय सरकाराची झाली तर ही राजयही यतया १ मिहनयात अस कायद करतील ५० पकी २० राजयानी जरी अस कायद आणल तरी तयाचा पिरणाम भारतीय आयटी उ ोगावर होईल ददवारन अशा काय ामळ अमिरकन बरोजगाराचया सखयत फारसा फरक पडणार नाही पण स ाधारी पकषाला मत िमळणयास मातर तयाचा फायदा होईल भारतीय आयटी उ ोगान अशा काय ाकड एक सधी महणन पाहण गरजच आह आजपयरत भारतीय आयटी उ ोग हा अमिरकन बाजारपठवर पणरत अवलबन होता पण एककाळी ८४ टकक उ ोग हा अमिरकतन यत होता तयाचा वाटा आता ६० टककयावर आला आह याचाच अथर भारतीय उ ोग जगातील अनय दशातील बाजारपठतही परवश कर लागला आह गलया २-३ ितमाहीतल आयटी कपनयाच जाहीर झालल आकड हच दशरवतात आखाती दशातन यणारी मागणी सतत वाढत आह आज याच दशाकड भरपर पटरो डॉलसर आहत व नवीन अरब िपढीला मािहती ततरजञानाच महततवही पटल आह तयामळच आखाती दशात भरपर सधी उपलबध आहत भारतीय कपनया आज आिफरका व लटीन अमिरका ाही खडाकड पाहत आहत बराझील िचली द आिफरका नायजिरया घाना किनया अशा ५० दशामधय आज भारतीय आयटी कपनया पोहोचत आहत सधयाचया जागितक आिथकर मदीची झळ या दशाना फारशी लागलली नाही व तयामळच

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

या दशाचया अथर वसथा झपा ान सधारणयाचया मागारवर आहत

आजपयरत भारतीय आयटी कपनयानी िमळवलला अमिरकतील अनभव या दशाचया बाजारपठत वापरला तर तयाचा फायदा तया दशाना व भारतीय आयटी कपनया या दोघानाही होईल पवकर ड चीन मलिशया जपान ह दशही पढ यत आहत चीन व भारत या दोन दशानी परसपरावर िव ास दाखवन या व अनय उ ोगात एकमकाना मदत कली तर एक मोठी आिथकर रीतया सम परचड बाजारपठ िनमारण होऊ शकत रिशयासारखा खडपराय दशही आपली आिथकर वसथा सधारत आह व तयानाही भारतीय तजजञाची गरज भासणार आह महणजच उ ोग वाढीमधय अमिरकन नकार िदला तर ती एक सधी साधन भारतीय आयटी उ ोगान जगातील अनय बाजारपठा काबीज करण जररीच होईल तया द ीन काही आयटी कपनयानी मोचबारधणीस सरवातही कली आह याचबरोबर कवळ कर सवलत नाही महणन अमिरकन उ ोग भारतात होणार आऊटसोिसरग थाबवणार नाहीत जागितक सपधतर जर अमिरकला यरोप-चीनशी टककर

ायची असल तर भारतातील आऊटसोिसरग आज तरी अिनवायर वाटत आह त कल नाही तर अमिरकन कपनयाच नफयाच परमाण घटल व कराचही अमिरकला या उ ोगाकडन कर वसली हवी असल तर तयानी नफा िमळवण आिण आऊटसोिसरग करण जररी आह

अथारत नोवहबरमधय जवहा अमिरकच अधयकष भारतभटीवर यतील व अमिरकन उतपादन अणऊजार भट ा भारतीयाना िवक लागतील तवहा भारत सरकारनही तयाना ठणकावन सागण गरजच आह की जर तमही भारतात आऊटसोिसरग करणयावर बदी घालत असाल तर अमिरकन अणऊजार भट ा आमहाला नकोत अमिरकतील भारतातील अशा सभा परोजकटसच आकड बिघतल व तयामळ अमिरकला होणारा फायदा बिघतला तर बहधा अमिरकच अधयकष भारतातील आऊटसोिसरग अमिरकला कस चागल आह हच अमिरकत परत जाऊन अमिरकन कागरसला पटवन सागतील अथारत तोपयरत िसनटचया िनवडणकाही सपलया असतील

परवा टी वही चनलवर य क च माजी पतपरधान टोनी बलअर याची मलाखत ऐकली तयानी पाि मातयाना िदलला इशारा फार महततवाचा आह त महणतात की गली दोन शतक पाि मातय एवढ बलवान झाल होत की जगाचा सवर इितहास तयानी तयाचया द ीकोनातन बिघतला व िलिहला पण २१ चया शतकाचा इितहास मातर भारत व चीनच लोक तयाचया द ीकोनातन बघणार व िलिहणार आहत व आपण सवर तो वाचणार आहोत - दीपक घसास

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

पयरटनाचया नकाशावर महारा

िदवाळीचया स ीमधय उ रत हिर ार ऋिषकश निनताल मसरी कठही जायच ठरल की महारा ातील हरह री पयरटक नवी िदललीत थाबनच पढ जातो तयामळच िदललीतल पराच थमान पाहन तयाचया मनात थोडी भरात िनमारण झाली आता महारा ातला टिरसट तयाच पलनस बदलणार काय अशी शका उ रतलया टर ऑपरटरनाही सतावत असल उ रतील राजयापरमाणच कनारटक करळ आधर परादशच टर ऑपरटरही महारा ातील पयरटकाकड डोळ लावन असतात पण इतर राजयातलया पयरटकाचया िलसटमधय महारा ाचही असच सथान असत का

महारा आिण गजरात या राजयाकडन दशभरातील िकतयक पयरटनसथळाना मोठ उतप िमळत दश-िवदशापरमाणच महारा ातील सथळानाही इथलयाच पयरटकाची मोठी झबड उडतच रमणीय िकनार आबा-नारळाचया बागा आिण खाणयािपणयाची चगळ असलली िवसतीणर कोकण िकनारप ी महाल मी-रकाळा तलाव-जयोितबा याच कोलहापर तरयबक र-पचवटीच नािशक रायगड-राजगडसह अनक िकलल अिजठा वरळ लणी तसच उलकापातापासन तयार झालल लोणार सरोवर आिण औरगाबाद चमचमती मबापरी आिण ताडोबा तसच सतरयामळ परिस झालल नागपर अशी अनक पयरटनसथळ ह महारा ाच वभव पण सरसकट परतयक िठकाणच पयरटन समाधानकारक ठरलय का

एवढ उपजत वभव आिण दातततव असलल पयरटक असलयान पयरटनाचा िविश प तीन िवकास वहायला हवा होता पण अजनही पायाभत कषतरामधय बरच काही करण बाकी आह याची तीवर जाणीव होत खास करन करळ आधर मधय परदश याचया तलनत आपलयाकड अजन बरच काही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

करायच बाकी आह ह सप िदसत कोकणप ीमधय सथािनकाचया सहकायारन एमटीडीसीन नयाहरी व िनवास योजना सर कली आता िकतयक घरावर एमटीडीसी मानयतापरा अस फलकही िदस लागल आहत करळपरमाणच कोकणालाही िकनारप ीच अगभत स दयर लाभलय तयामळच अशा योजना आिण न ान सर झाललया हॉटलसमळ ितथ पयरटनास परचड वाव आह अस मानल जात पण परतयकषात तया गतीन हा िवकास झालला आढळत नाही

बहताश िठकाणी सवारत मोठी अडचण आह ती सवचछ परसाधनगह आिण सयोगय रचना असललया खोलयाची आघोळ आिण परसाधन या दोन परमख मलभत गरजा कदरसथानी असतात नमका याच गो चा अभाव असतो कोणतयाही एसटी सटडवर परसाधनगहाची िसथती शोचनीय असत मबई-गोवा महामागारवरील िकतीशा हॉटलसमधय ी-परषासाठी योगय परसाधनगह असतात मबईतन शकडो आरामबस कोकणचया िदशन रवाना होतात पण रातरीचया जवणाचा पिहला थाबा या बसगा ा िजथ घतात तया हॉटलसची िसथती फारच दयनीय असत कवळ नाईलाज महणन लोक ितथ काहीबाही घशाखाली उतरवतात

नयाहरी िनवासाचया सोयी सर होऊनही आपलयाकड आजही पयरटकाना पसतीकरम अिधक िमळत नाहीत करळसारखया िठकाणी होम-सटमधयही हजार त दहा हजारापयरतच पयारय उपलबध असतात कोकणात मातर आजही थरीसटार हॉटलसचा दजार िततकासा समाधानकारक नसलयाच मत पयरटन ावसाियक सदीप भजबळ कत करतात करळमधय रमपोटी दोन त तीन हजार रपय भरणारा पयरटक कोकणात पस काढायला का राजी नसतो याचाही िवचार आपण करायला हवाच पण तयाचबरोबर आपलयाकड परक पायाभत सिवधाही परिवणयाची गरज आह याकड त लकष वधतात

तळकोकणातील पयरटनासाठी मबईहन जाताना रलव वा रसतयाचया पयारयापकषा गो ापयरत िवमानान जाऊन पढ टकसीन जाता यईल का हा पयारयही तपासन पहायला हवा गो ातन सथािनक टकसीच घयावी लागत पण तरीही हा पयारय उपयकत ठर शकतो अशा सिकटसचा िवचार करन सरकार एमटीडीसी िकवा अनय ावसाियकाकडन टर पकजसच परमोशन होणयाची गरज आह अस मत टर ऑपरटसर कत करतात

यात तथय आहच मधय परदश टिरझम असो नाहीतर कनारटक ितथ अशा परकारची पकजस

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

उपलबध असतात परसगी खासगी हॉटलसच पयारयही पढ कल जातात महारा ात मातर अशा िमशर पकजसच परमोशन िततकया परमाणात कल जात नाही अशी सिकट िवकिसत करायची तर पयरटकाना एखा ा िठकाणी िनवास करता यईल आिण प ास-शभर िकलोमीटरचया परीघात िविवध िठकाणी भरमती करता यईल याचा िवचार कदरसथानी असावा लागतो मालवण तारकल आबोली कोलहापर पण अशा परकारच सिकट तयार कलयास पयरटकाना िकनारप ी कोकणचा घाट कोलहापरसारखा दशावरचा परदश अस सदर कॉिमबनशन पकज िमळ शकत िशवाय यताना एकसपरसवमाग झटपट परवासही होऊ शकतो अस टसर आयोजकापकी िवनय मोडक यानी सािगतल

एकणच कोकण ह पढील पाच-दहा वषारत चागल पयरटन कदर बनल असा िव ास महारा टर ऑपरटसर असोिसएशनच िनतीन माहलकर यानी कत कला आमही बाहरचया राजयातील टर ऑपरटसरमाफर त ितथली बिकग करतो तयाचपरमाण इतर राजयातन आमचयामाफर त महारा ाची बिकग वहावीत यासाठी आमही परय शील आहोत असही तयानी सािगतल

महारा ह परगत राजय महणन खयाती असनही आजही बहताश िठकाणी िभकारी लटार याचा सामना परतयकाला करावा लागतो बकायदा टकसीवाल अववाचया सववा रट लावणार हॉटल एजनट तसच जया वसतसाठी तो परदश परिस आह तीच वसत बनावट सवरपात िवकन श ा लावणार िवकरत याच लकषणीय परमाणही पयरटनिवकासात अडथळाच ठरत महाबळ रला परतयक पॉइनटच टकसीभाड िनि त करणयात आल आह परतयक हॉटलमधय तयाच फलकच रगवल आहत साहिजकच रटवरन घासाघीस िकवा बनवाबनवीच परकार होत नाहीत पयरटक-टकसीवाल याचयात िव ासाहरता वाढीस लागत पण असा परकार सवरतर आढळत नाही आिण पवरिनि त दरापकषा लबाडणयाचच परकार अिधक ऐकायला िमळतात

नागपरपासन ताडोबा ाघर अभयारणयात िफरायला जाणार अनक िनसगरपरोमी आहत पण मधय परदशात कानहा िकवा बाधवगडमधय जी पयारवरणाची िशसत पहायला िमळत तसा आगरह आपलयाकड धरला जात नाही अशी खत अनक पयारवरण अभयासक कत करतात

नािशक कोलहापर िशड यासारखया िठकाणी धािमक पयरटनास खप वाव आह िशड मधय आधर परदशातन भरपर भकतगण यत असतात पण धािमक पयरटनालाही पायाभत सिवधाची जोड

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दणयाची आवशयकता आह ह आपलया गावीच नसत शकराचया दवसथानापाशी दध पाणी याचा मोठा वापर होणार असल तर त वाहन नणयासाठीही योगय वसथा असायलाच हवी पजा-अचार सािहतय याचया िवकरीचया दकानाची तसच िविश िदवशी भकताचा महापर आलयावर रागासाठीही योगय वसथा करायलाच हवी शगावसारखया दवसथानानी याची चागली उदाहरण घालन िदली आहत िशवाय तयानी मधय परदशसारखया िठकाणी आपलया िनधीतन भकतिनवास उभारणयाच औिचतयही साधल आह धािमक पयरटनापरमाणच अगरो टिरझम मिडकल टिरझम या सकलपनाही आता जोर धरत आहत महाबळ रचा सटरॉबरी महोतसव नािशकचा वाईन फिसटवहल हा तयाचाच भाग आहत कदािचत र ािगरी िदवआगरातही आमर महोतसव वहायला हरकत नाही मबई पण याचया आसपासचया परीघात गलया समार दहा वषारत िरसॉटरसची सखया वाढली आह जवळचयाच िठकाणी वनड िपकिनक करणारा मोठा वगर असतो साहिजकच िरसॉटरसचा धदा चागला होतो पण तयाची योगय दखभालही राखावी लागत िरसॉटसरकड कटबाबरोबरच एक ा-दक ाचाही ओघ मोठा असतो परतयकाचया मजामसतीचया कलपना वगळया असतात तयातनच िकतयकदा िरसॉटसरची दखभाल साततयपणर रीतीन होत नाही मग कटबाचा पयरटकवगर यापासन दरावतो मबई-पणयापासन जवळ तरीही रमणीय अशी माथरान-महाबळ रसारखी िहलसटशनस िबरिटशानी िवकिसत कली ती आजही तयाच सथान िटकवन आहत ददवान आपण या तोडीची पयरटनसथळ िवकिसत कर शकललो नाही असलीच तर फारच थोडी खासगी सवरपात ठाण नािशकपासन जवळ असललया जवहारमधय अशा पयरटनसथळाचया िवकासाची कषमता होती पण तयाचा सयोगय वापर आपलयाला करता आलला नाही पयरटनाचा िवकास हा सथािनक जनतचया िजवावरच झाला पािहज यात शका नाही तयामळच तया तया पिरसराच विशष ितथल लोकजीवन खा ससकती ह सारच जपायलाच हव

पयरटनाचा वसाय हा पणरपण िव ासावर बतलला असतो एकदा फसवला गलला पयरटक पनहा यणार नाही आिण तयाचया नातलगानाही तमचयाकड पनहा पाठवणार नाही पण ह लकषात न घता सोनयाच अड दणारी क बडी कापणयाचा परकार िकतयक ावसाियक करतात आिण तयातन पयरटन मातर बदनाम होत महारा ाचा पयरटन नकाशावरचा चहरामोहरा बदलला तरच इतर

राजयातल लोक िव ासान आपलयाकड यऊ लागतील - समीर कव

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सास सन नातसबध व कटबसवासथय बायको ( ी) ही कषणभराची प ी व अनतकालची माता असत सवामी ितनही जगाचा आईिवना िभकारी ही वचन िनतात सतय आहत कटबाचा कदरिबद असलली ही ी जवहा सनरपी दसरी

ी घरात यत तवहा ितची मानिसकता कशी बदलत अथारत अतयत परमान आदरान नीटच नात जोपासणाऱया पषकळ ि या आहत मातर सासबाई ही उपाधी लागली की स ा मानपान व अपकषा आिण तलना या िवकारामळ कटबात नककी ताण यतो याउलट सास सना सजञ समजस असतील तर घरात सवगर उतरतो व सवारचीच वाटचाल अिधक सलभ व यशसवी होत ह जर नसल तर सर होत घसमट जयात कधी पयारय सापडतात तर कधी क डीपलीकड वा ास यत नाही सतत ताणात जगाव लागत हा लख कोणतयाही पवरगरह दिषतातन िलिहलला नाही माझया िनरीकषणातन व काही वषारचया समपदशनाचया अभयासातन िवचार माडल आहत लगनाचा सरळ अथर तडजोड व कटबातील नाती कौशलयपणर साभाळण जया वातावरणात व ससकारात आपण वाढलो आिण आपलया आई-विडलानी नाती कशी साभाळली ह पाहन नकळतपण नाती साभाळणयाची कलपना तयार होत व आपलया कवतीपरमाण अमलात यत सजञ लोक जथ राहतील तथ ही कौशलय िनरीकषणातन आतमसात करतात परतयकष नवीन कटबात गलयावर कसोटी लागत दोनहीकड सयम सामजसय व दयाळपणा असल तर वाटचाल सोपी जात मखयतः सास सनची कडली जमत असल तर कटबाच भागयच पण नसल तर नवरा या बाप ाच काय हाल वणारव वगवगळया घरातील परसग बघ या या घरातील सासबाई अगदी मॉडनर इगरजी यणाऱया सनबरोबर शॉिपग िसनमा नाटक हॉटिलगमधय भाग घणाऱया एकमक चया सा ा नसणाऱया सनला जीनस िवकत घणाऱया सगळ कस छान छान आता नवऱयाला यापकषा काय पािहज या कटबातील ही पिरिसथती फार काळ िटकली नाही िजथ सपस कॉिनफलक ट सर झाली तथ सघषारला सरवात सपसची अमलबजावणी झाली असती तर एकमक ची िकमत रािहली असती तयामळ सर झाल टाळण वळीच सवादान परश न न सोडवलयामळ दरावा झाला

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हा िवनोदी परसग पाह घटना परदशातील दोनही बाहर सथाियक अिधक वाणासाठी सनचया माहरी सवारना जवायला बोलावल िवहीणबाईनी आनदान सवागत कल व बसायला सािगतल मलीचया सासबाई एका सोफयावर 90 अशाचया कोनात ताठ बसलया चहऱयावर परीटघडी बघणाऱयाला वाटाव की पतळा बसवला आह याचया यजमानानी मलान खण करन सािगतल िवहीणबाईही अहो िनवात बसा महणालया पण छ आता सनचया माहरचया मडळ ना हस यऊ लागल गपपा मारताना इतर मडळ ना अवघडलयासारख झाल जवण झाली या ताठच जावयाला वाण दऊन झाल यजमानानी िवचारल अग तला काय झालय मोकळपणान बोल यावर महणालया माझा मान परथम मी नाही ठवला तर कोण ठवणार मी मलीची सास आह ह

ा ाना कळल पािहज यावर यजमानानी मातर लवकर घरी परतायचा िनणरय घतला ही गमतही अमिरकतील भारतातन सासबाई सनकड काही मिहनयाकिरता गलया या आजी चागलयाच व होतया मलाच घर खपच मोठ दमजली एकदा सनची नकतच लगन झालली मतरीण नवऱयासह दोन िदवसाकिरता आली खप वषारनी भटलयान गपपा झालया जवण झाली पाहणयाना गसटरम िदली होती सासबाईची खोली तयाच मजलयावर दसऱया टोकाला होती तयाना वयान िनदरानाश होतो व ऐकही कमी यायच रातरीची जाग आली की तया वऱहा ात जपमाळ घऊन यरझाऱया घालीत सकाळी सगळ उठल नाश तयाला सगळ बसलयावर आज नी िनषपापपण जोडपयाला िवचारल बरय ना महटल मला रातरीची काही झोप लागत नाही रातरी यरझाऱया घालत होत तर तमचया खोलीत िदव कधी चाल कधी बद तवहाच िवचारणार होत की काही हवय का ह वाक य ऐकलयावर जोडपयाच चहर गोरमोर झाल सन मलगाही सकोचन गल परसग तसा साधा सनन दयाळपण सोडन ाव तच बर नाही का आता या घरात सासबाई कटबपरमख आहत मलगा आईचया हातात पगार दतो सनही दत सनला रोज िरकषाला हातखचारला पस दतात ितला हौसमौज करायची असल तर सासला िवचाराव लागत मलगा बायकोला ज घईल तशीच वसत आईला घतो तो आईचा िनयम आह सनचया माहरी काही आहर करायचा असलयास सासचया शबदापलीकड जाता यत नाही नवरा दोघ चया भानगडीत पडत नाही सनन पषकळ सयम ठवला नवऱयाला गोडीत सागन पािहल तयाचया मत ही समसयाच नवहती पढ सनचया तबयतीवर पिरणाम होऊ लागला डोकदखी अधरिशशी व नराश य आल तयावर गोळया सर झालया नवरा ह तटसथपण पाही ितन माहरी

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जायचया गो ी कलया तोवर एक मलगी पदरात होती एकदा माहरी गली तर आई-विडलानी िहलाच पडत घयायला सािगतल िहन नवऱयाला वगळ राह सचवलयावर विडलाचया माग आईन मला वाढिवल तवहा ितचा शबद शवटचा राहील तला वगळ वहायच तर ताबडतोब िनघन जा सािगतल ही गो सधयाचया काळातली आता या कटबात पाहा मल आईची परचड काळजी घणारी आईची हौसमौज परवणारी आईला िहडण िफरण व िसनमाची परचड आवड राजसथान असो की िसगापर असो नाव काढल की ितकीट तयार आईसाहबाना मातर सवयपाकाची माणसाची अिजबात आवड नवहती भाविनकता व माया याचा चागलाच दषकाळ होता पढ मलाची लगन झाली मलगी सासरी गली सना दोघी बडब ा लाघवी तयानी जीव लावायचा जीव तोडन परय कला वातावरण आपलस कल आजबाजला चागल सबध जोडल घरात ग डस नातवड आली या आजीबाईच मन मातर िसनमा व टीवही सोडन कशात लागत नस सना नोकरीचया होतया घरात कामाची बाई मल साभाळणाऱया बाईनी कोणतया चका कलया ह आवजरन सनाना सागत पण सवतः नातवडाकड लकषही दत नसत सनानाही कधी आजारपण यायची नोकरीचा ताण जाणवायचा तवहा याची वागणक पणर कोरडी आपलयाला काही माहीत नाही अस वागायचया सवयपाकापासन कशातच आपणहन मदत नाही अगदी िवनती आजरव कली तर एखादाच पदाथर करणार सनन अित झालयावर एकदा िवचारल की मल लहान असताना काय जवत होती तयानी ताबडतोब उ र िदल मला ठरािवक चार पदाथर यतात मला सवयपाकाची आवड नाही फारशी गतीही नाही मातर वगवगळ पदाथर खायला आवडतात घरी नाहीतर बाहर आता तमही सगरणी असताना मी कशाला लकष घाल एकदा एका सनन ह ान आमटी करा सािगतलयावर यानी चाळीस वा ा साबार कल सगळयानी डोक याला हात लावला आज ची तबयत मातर उ म रोजच जीम िफरण सहली चाल घरात मातर कठ काय ह माहीत नाही िकवा मी ऐकल नाही ह चाल लाघवी नातवड खळायचा आगरह करीत तर याना लहान मलाशी कस बोलाव ह माहीत नाही याच आजी मलीकड गलया की जावयासाठी गोडधोड जवण करायचया सरवातीला सनाचया माहरचयानी खप लाड कल पढ या तयाचयाकडन फोनची िबल भरण अशी काम करन घऊ लागलया सवारचया लकषात आल की एष आिण आराम हच आयषय असणाऱया कत साठी आपणाकड फार वळ व शकती नाही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आपलया भारतीय ससकतीत या गो ी उघडपण बोलणही कठीण न जाणो मलगी व जावयाच िबनसायच पढ सनानी वगळी घर कली जी सन सवजातीय होती तथ या बसन रहात व अपकषाही ठवत िजथ परजातीय होती ितथ थोड नमत घत कोणीही समजसपण काही सागाव तर उ र दत नसत न बोलता तकर काढत मल परोपरीन सागायची की सप बोल गरसमज कर नको पण मलाकडही दलरकष कलयान मलही दलरकष कर लागली याना वाट लागल की सनानी तयाच कान भरल आहत मला-सनातही वाद आल पण मोकळया सवादाअभावी ह होतय हही समजत नवहत तरीही कोणी काम सािगतलच तर कणाकडन तरी करन मोकळ होत असत व आपलया कातडीला धकका लावत नसत या धोरणान सना नातवडाच हदय तयाचया बाबतीत कोरड होऊ लागल मल मातर पषकळ भरडली व आपण कतर नीट करनही ह काय चाललय ह समजनास झाल एक महण आठवली झोपललयाला जाग करता यत पण झोपच स ग घतललयाला नाही आता कोणताही माणस पिरपणर नसतो तवहा सयम सवाद व सवदनशीलता या ितरसतरीन गो ी सोपया होतात वरील उदाहरण िवनोदी असो वा गभीर असो दोनह नी कलह होतोच िकरकोळ वाटणाऱया गो ी जस कोणाला डब-बाटलया जमवायचा छद कोणाला सनचया कप ाची जाडीची िदसणयाची तलना ह पाहता हा िवषय अिजबातच सोपा नाही या पिरिसथतीतील परषाची भिमका पाह 1 नवरा व तयाची आई याच नात भाविनकदष ा सवारत जवळच नवऱयाला आईला काही सागण ह दखावणयासारख वाटत िकवा आता वाढललया वयात काय सागायच तयापकषा आपलया बायकोन अशी पिरिसथती असल ती न करकरता साभाळावी सवतः सासशी जमवन घयाव 2 िजथ सासर असतात त बऱयाच वळा समजतीच धोरण घतात व बायकोला चार शबद सागतात परसगी कटबासाठी बरीच काम सवतःहन करतात सनो शािबदक आधार दतात 3 िजथ सासबाई एक ा आहत तथ पिरिसथती िबकट होत मलाची पिरिसथती ढोलक यासारखी होत कठन थाप बसल याचा नम रहात नाही तयाला सवाद करनही बदल झाला नाही तर तयाचा आई बायकोशी सवाद कमी होतो भाविनक दरावा वाढत जातो मलगा कामािनिम

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

बाहर राहतो सजञ माणस िनदान छदात वळ काढतो (याचा अथर छद असणाऱयाना हा परश न असतो अस नाही) जयाना ह हाताळता यत नाही तो सन जवळ करतो 4 काही नवऱयाना बायकोच महणण पटत तरीही वगळ झाल तर गस साखरपासन सगळा खचर वाढल बायको नोकरीची असल तर सवयपाकापासन मदत लागल ह टनशन यत बऱयाच घरातन आईन मलाला चहा जजबी सवयपाक कर िदलला नसतो तयामळ घरकामात हा ढ असतो तयामळ बायकोशी गोड बोलन या िसथतीकड दलरकष करतो सन कसा िवचार करत (सनची भिमका) 1 सन ससाराची सव व वासतवता यात गडबत ह सरवातीला असच असाव ह समजन ससार

करत भाविवश व नवऱयाला सवर परकार सागन पाहत हशार सन नवऱयाला आकिषत करणयाच सगळ उपाय करत सवदनशील नवरा ितचयाकड ओढला जातो हळहळ भाविनक ताण िनवळतो व सयमपण गो ी माग लागतात

2 िहमतीची सन आपलया गो ी साससमोर परतयकष बसन गोडीत सागत आपलया इचछा सप माडत गो ी समोरासमोर झालयान पिरिसथती बदलत वा उलटही घडत

3 िजथ सकोच व भीती असत ितथ सवाद घडत नाही पयारयान सन भाविनक आधारासाठी माहरच कामातील सहकारी याचा आधार घत परतयकषात पिरिसथती तशीच राहत व पिरणाम तबयतीवर होतो

सासची भिमका काय असत 1 सजञ सास पिहलयापासनच सनचया कलान घत व मोकळया सवादान काय जमत व काय नाही

याची कलपना दत 2 सवतःचया लगनापासन काही गो ी ठरािवक प तीनच होतात तयात फारसा बदल झालला

आवडत नाही उदा कळधमर सोवळ ओवळ व तया सनन ऍडजसट कलयाच पािहजत 3 मी इतक वष सवयपाक घरकाम कल आता कल नाही कल तर माझी मज मी काय कराव व

काय नाही ह सनन ठरव नय तसच मी करो न करो माझी नीट दखल घयावी मान ावा आपलया सललयािशवाय नवीन बदल कर नयत (एकण पिरिसथती ताणिवरिहत सस करायची असल तर खालील उपायानी मदत होत)

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

1 सनन सरवातीला नवीन माणसाशी जमवन घताना नमर सयमी राहाव 2 नवऱयान आपलया प ीला घरातील लोकाचया कलापरमाण कळाही सागा ात तयात कमीपणा नाही तसच कायम एकतर कटबात राहायच की परसगी वगळ राहणयाची तयारी आह ह सप कराव

3 सासन सनब ल सयम दाखवावा काही नवीन गो ी िशकायला वळ ावा सवाद परमान करावा ऑडररन नाही सतत आमही काय कल ह उगाळ नय लकषात ठवाव की तयाच (सनाच) लगनात वयही जासत आह व घरा ितिरकत नोकरीतही तयाना पषकळ ताण आह िदसण सथलता कपड याबाबतीत तलना कर नय सवतः काही गो ी करन आदर िमळवावा सरवातीपासन परम िदल तरच त िमळल 4 घरातील सवर सदसयानी सणवार कळधमर पाहण या परसगी काम वाटन घयावीत तयासाठी एकतर बसन बोलाव कोणालाही गहीत धरन गरसमज टाळावत 5 घरातील व ापासन लहानापयरत कोणीही आजारी असल तर सहानभतीन सवा करावी सननीही व ाच वय तबयत लकषात घऊन रासत अपकषा ठवावी सनचया तबयतीचया तकरारीकड रागान वतागन न पाहता जमल तशी मदत करावी शािबदक भाविनक धीर ावा महणज सनला माहरन वा बाहरन सहानभतीची गरज राहणार नाही व तीही व ाच परमान करल कवळ कतर महणन नाही 6 वरील काहीच न घडता वाद होत असतील तर िवश वासातील िमतर नातवाइकाशी बोलाव सवारत उ म समपदशकाची मदत घयावी परषानी समपदशनासाठी वादावादीत िश ा दण हात उगारण करच नय कारण हाच परयोग समोरचया कतीकडन कधी ना कधी घड शकतो 7 मलीचया माहरचयानी मलीला मानिसक आधार ावा आमच घर बद ह महण नय मातर मलीला आिथकदष ा पायावर उभ राहणयास सागाव परसगी मदत करावी आपलया समाजात सवर ि याना तयातन जाव लागत ह साग नय 8 मल नी आिथकदष ा सकषम राहाव िजथ नोकरीची गरज नाही तया मल नी अस छद जोपासाव की परसगी आपलया पायावर उभ राहता यईल व आतमिवश वास कायम राहील टीवही व चका ा िपटणयात वळ घालव नय मल मोठी झाली की पाटरटाइम काम तरी कराव जयायोग मदला चालना िमळल या जगात अित िभडसतपणा व सकोच ह गण नाहीत भीड ही िभकची बहीण असत ह सतय आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

9 खप परय करन पिरिसथती बदलत नसलयास घराचया बाहर पडाव सवतःचया िजवावर राहायची तयारी ठवावी तर थोडी मदत इतराकडन िमळ शकल वरील सवर गो चा िवचार करन परय कलयास घरात आनदमय वातावरण होऊ शकत ह नककी घरातील ी सत असली तर घर सत होत गहसौखय परतयकाचया वा ाला याव महणन हा लखन परपच जया ि यानी घरात सवगर िनमारण कला तयाना सलाम जया घरी कलह आह तयाना

Best luck

- नीरजा आपटीकर डाग बनरबी कनडा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला समजन घया पलीज िसहगड रसतयावर राहत असललया एका िचमकलीन गळफास घऊन आतमहतया कलयाची बातमी नकतीच वाचली का बर या िचमकलीन सवतःला अस सपवाव जनमदातया मलाना रागवणयाचा अिधकार पण आई-वडलाना नाही का मला आठवत लहानपणी कधी माझी आई लाटण घऊन माग लागायची महणायची मलया त मला तर बर होईल हा शबदपरयोग करणाऱया आईचया मलया या शबदातही ओतपरोत परम भरलल असायच तो शबद उचचारणयाचा अिधकार िनसगारन ितलाचा बहाल कलला आह आई या शबदावर अनक किवता-लख-कथामाला गाजताहत आई-बाबाना मलाशी काही परसगी कठोर वागावच लागत परत िववकब ी वापरन मधयमागारच अनसरण ह पालकाचया लकषातच यत नाही तयामळ मलाचया भिवत ाचया खो ा कलपनाना िचकटन थोडीफार मल चकली तर काही वळस पालक िशकषक वगारतच मलाना बदम मारहाण करतात नािशकमधय शालय िव ाथयारला िशिकषकन डसटर फकन मारलयानतर घाबरन वगारतच तया िव ाथयारला झटक यऊ लागलयामळ रगणालयात दाखल कराव लागल सवर चनलवर बरिकग नयज झळकत होतया शवटी अशा अनक घटनामळ सरकारन िव ाथयारना मारहाण करणाऱया दोषी कतीला परथम एक वषारचा तरगवास व पाच हजार रपय दड दसऱयादा मारहाण कलयास 25 हजार रपय दड व तीन वषारचा तरगवास अशा िशकषची तरतद काय ात कली या काय ाला मितरमडळाची मजरी िमळालयावरच तयाची अमलबजावणी होईल परत खऱया अथारन यामळ पालकाचया िशकषकाचया - िव ाथयारचया मनोव ीत बदल होईल का आधिनक सपधचया यगात लहान मलावर योगय वळी सससकार झाल तर उ ाचा भारत महास ा होणयाच माजी रा पती डॉ ए पी ज अबदल कलाम याच सव साकार होऊ शकल महातमा गाध नी महटल होत िशकषणाला नितक मलयाची जोड नसल तर त अधःपतनास कारणीभत ठरत सान गरज नी महटलयापरमाण मल ही दवाघरची फल या फलाना नहमी सकारातमक िवचारसरणी व आदशर िदला पािहज आजची मल ही उ ाची फल उ ाचया उजजवल भारताच आधारसतभ सबल व सशकत होणयासाठी परतयक पालकानी जागरक राहायला पािहज

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जगाला परल एवढ मनषयबळ आज आपलया भारतात आह मधयतरी एका अभयासामधय ह सप झाल की सवारत तरण दश भारत आह या अथारन की जवळ जवळ 70 टकक लोकसखया यवा आह जगावर राजय करणयाची खरी ताकद आज आपलयाकड आह कारण यवक व यवत नी भरलला दश आपला आह काहीही करणयाची ताकद आज आपलयाकड आह परश न आह तो समजावन घणयाचा व दणयाचा यवकाना योगय िदशा व अचक मागरदशरन याचया बळावर िबरिटशापरमाण आपणही खऱया अथारन जगजजत होऊ शकतो

वसथापनशा तजजञ िशव खरा सागतातYou can winया धत वर यवकानो Yes I can अस आतमिवश वासान महणत पाऊल पढ टाकल पािहज तच आह तझया जीवनाचा िशलपकार हा मतर मीच घडवणार माझ जीवन अस महणत आतमसात कला पािहज हाच मतर मनात घऊन परतयक यवकान िजजञासा वाढवन खऱया अथारन जाग झाल पािहज माणस घडत नसतात घडवावी लागतात आतमिवश वास िनमारण करावा लागतो माझयातला मी जागा करत जग बदलणयासाठी आधी मी बदलायला हवा आताची यवा िपढी िबघडली आह अस महणणाऱया वगारला दाखवायला हव की आमही उ ाचा भारत घडवणार आहोत यासाठी यवक-यवत नी परथम सवतःला घडवायला हव तयासाठी तयानी शरीर व मनाचया सबलतकड जासतीत जासत लकष िदल पािहज रोज ायाम कला पािहज सवामी िववकानद महणायच माझया िपरय िमतरानो रोज मदानावर जा खळ खळा वासरासारख हदडा ायाम करा जवहा तमही सबल व सशकत वहाल तवहा तमहाला परतयक गो चागलया परकार कळ शकल महणन आपल शरीर कमावणयासाठी रोज ायाम करण आवश यक आह िकशोरवयीन मल िनदरानाश रकतदाब मानिसक ाध नी गरसत झालली िदसत आहत वाढती सपधार चगळवाद नीितमलयाचा ऱहास घरातील वाद भय चचलता िनक आहार सपधारतमक वातावरण परीकषत कमी गण अिनचछन लादलला अभयासकरम यामळ मल नराश यकड जाऊ लागली आहत जानवारी 2010 चया पिहलयाच मिहनयात एकण 66 िव ाथयारनी आतमहतया कलया याच परमख कारण मलाची दबरल मन हच होय महणन मलाचया मानिसक सबलता व िनमरलतसाठी धयानधारणा ही आवश यक गो आह आनापानसती ह तयातील एक शासरोकत धयान श वासाचया साहाययान मनाची एकागरता व िनमरलता सबलता वाढत भय कमी होत चचलता दर होत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

मलाची आकलनकषमता वाढन जीवनात नितकता यत 2500 वषारपव गौतम ब ानी या साधनचा शोध लावला प गरजी शरी सतयनारायण गोएकाज नी 1969 मधय ही भारतातन ल झालली साधना परत भारतात आणली सपणर साधना श वासाशी सबिधत असलयामळ कठलयाही जातीचा वणारचा पथाचा दशाचा िव ाथ -िव ािथनी ही साधना करन आपल मन सबल व िनमरल करन ताणतणावमकत जीवन जग शकतो माणसाचा मद हा एका सकदात 800 हन अिधक गो ची न द घऊ शकतो तो 70 त 75 वष न थकता सतत काम कर शकतो तयात फार मोठी ऊजार असत ती जागिवणयासाठी आज खऱया अथारन गरज आह थॉमस एिडसन चार वषारचा असताना तयाला शाळतन परत पाठवल तयाचया िखशात िशकषकान िच ी टाकली होती तमचा टॉमी िशकषणात फार माग आह तो िशक शकणार नाही याच थॉमस एिडसनन आपली अतिरक मनोऊजार जागवन िवजचा िदवा तयार करन जगाला परकाशमान कल तयाआधी हजारावर अिधक तयाच परयोग फसल पण तो खचला नाही सगळा हा मानिसक परव ीचाच पिरणाम अबराहम िलकनन आपलया मलाचया मखयाधयापकाला िलिहललया पतरात मलाला समाजात कस वागायच व िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकवणयाची िवनती कली होती याच सामािजक िशकषणाची आज आपलया मलाना गरज आह आपण आपलया मलावर नसत अपकषाच ओझ लादतो िबचारी मल पार थकन जातात तयातन ती चकीचा मागर पतकरतात िचतरपटावर आतमहतयच खापर फोडन पालकवगर मोकळा होतो तीन तासात िसनमा आपलया मलाचया भावनाना हात घालतो मग जनमापासन आपलया बरोबर असणाऱया सवतःचया मलाचया भावना आपण का ओळख शकत नाही हा परश न पालकानी सवतःला िवचारला पािहज िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकणयासाठी मन सबल करणयासाठी खऱया अथारन तणावमकतीसाठी धयान महणज एक सवणरसधीच होय महणन पालकानो मल चकली-आपला अपकषाभग झाला तर तयाना जरर रागवा पण परमान (अतमरनात ओतपरोत परम भरलल अस ा) रागवलयानतर तवढच परमान तयाला जवळही घया िनिश चतच तयाना तमचा आदर वाटल या जगात तीन सदर िकरयापद आहत - परम करण मदत करण व सवा करण या तीन ईश वरी िकरयापदाना रोजचया जीवनात सथान दऊन आपल कटब आनदी व सखी बनवा आपलया

मलाना समजन घया व उ त समाज घडवा - द ा कोिहनकर (पाटील) पण

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला सवाततरय हव

वयसकर माणसानी शात बसन घडत असल त पाहाव आपल मत न दव नय वहारात फार लकष दऊ नय अस तरण िपढीला वाटत उलट आमच काळयाच पाढर अनभवान झाल आहत तया अनभवाचा तरण िपढीन फायदा करन घयावा अस जय ाना वाटत

जय नागिरकाच क कॉलज कट ाइतकच सवरमानय बनल आहत अगदी पारावर जमत नसली तरी वयसक मडळी कठ ना कठ एकतर जमतात कधी परष-परष कधी बायका-बायका तर काही िठकाणी जय नागिरकाचया जो ा एकतर यतात गपपाच िवषय सगळया कट ावर सामाईकच पनशनवाढ महागाई तरण िपढीच आपलयाला न मानवणार वागण कमी होत असलला िजवहाळा इतयादी इतयादी या सगळयात एक महततवाचा म ा नहमी चचत असतो मलगा सन नातवड आपापलया परीन व ाना गपप राहणयास सचवत असतात अन व ाना त मानय नसत एका कट ावर हाच िवषय रगला होता

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

एक आजोबा सागत होत मी मलाला फड बचत याबाबत सागायला गलो तर तो महणतो तमचया वळी वगळ होत आता सगळी गिणत बदलली आहत तमही यात लकष घाल नका त तणतणत सागत होत अर वगळ काय होत दोन मल तयाची िशकषण प-पाहण सगळा परपच चालवन आज मी एवढी िशललक ठवलीच आह ना आजकालचया मलाना आिण सनाना नसत पस उधळायला हवत मो ाच अिजबात ऐकायला नको तर काय अस महणत तयाचया प ीनही सर धरला मलग तसच सनाही तशाच अहो नातवडही आपलयाला बोलतात काल दपारी मला दोनची मािलका बघायची होती ब ाला महटल तझा तो ाण- ाण िसनमा बद कर मल वाईट ससकार होतात तयातन मी अस महणताच बटीन गळा काढला अन मग सनबाई महणाली आता दवाच िसनम दाखवन गळाच गणपती का बनवायच मलाना तयाना आताचया जगात जगायच आह तर जगात काय चालत त कळलच पािहज माझी मािलका बघायची राहन गली

तयावर दसऱया काक महणालया मला तर फार राग यतो घरात ह करा त कर नकाचा जप नको महणन मी दवळात जात तर तही तयाना पटत नाही दवळात रोज फरशीवर बसन साध आखडल तर कोण िनसतरणार अस सनबाई िवचारत माझ एक वळ ठीक आह पण यानाही सवाततरय नाही कशाच वय झाल महणज आमची मन का मली आहत वषारनवषारची िवचार करणयाची प त का बदलणार आह आमचया िपढीच तर फारच हाल झाल पव विडलधाऱयाचया मान-मयारदा साभाळायचया महणन आमही सवतला मरड घातली अन आता जीवन वयोमानानसार परावलबी झाल महणन मला-नातवडाचया पढही माघार घयावी लागत कधी-कधी मला वाटत जय नागिरकानी सवाततरयाची चळवळ उभारायला हवी

तयाचया या वाक यावर कट ावर खसखस िपकली हसणयाला वरवर िनिम िमळाल तरी परतयकाचया हदयात एक बारीक कळ उमटन गली आपलयालाही सवाततरय नाही ही भावना परतयकाचया मनात उफाळन गली जय नागिरक याबाबत काय करतील त करोत पण जयाचया घरात वयसक मडळी आहत तयानी मातर याबाबत जरर िवचार करायला हवा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

डाएट िटपस अधनमधन पण कस कवहा आिण काय खाव शक य असल िततकी मधलया खाणयाची वळ साभाळावी मखय जवणानतर कमीत कमी दीड

त दोन तास जाऊ ावत जवणानतर लगच लहर आली महणन खाऊ नय खाणयाच परमाण कमी कराव महणज जर तमही कठलाही पदाथर एक वाटी खाणार असाल तर अध वाटी खावा

वजनावर िनयतरण ठवणयासाठी तमही काय खाता यापकषाही िकती खाता याला महततव आह एखादा पदाथर पणर सोडन िदला तर काही जणाना नराश यही यत पण परमाण कमी ठवलत तर तमही तो पदाथर खाणयाचा आनद कठलाही मानिसक दबाव न ठवता लट शकता यापढ ऑिफसमधय भजी िकवा बटाटवडा मागवताना हा िनयम लकषात ठवा सवयीन ह नककी शक य होत

मधलया वळचया खाणयामधय िपणयाचया पदाथारचास ा समावश करा महणज कॉफी सरबत िकवा चहा हा खाणयाचया पदाथारबरोबर न घता वगळा पदाथर महणन घयावा तयाबरोबर शक यतो काही खाऊ नय

टीवहीसमोर बसन खायच टाळाव तस करताना आपण नककीच जररीपकषा जासत खातो लहान मलामधलया वाढतया वजनाचया परमाणाकड बघता तयानास ा तस कर दऊ नय

मधलया वळचया खाणयाच पदाथर बदला परय ान ह शक य आह गिहण नी घरात तळलल पदाथर (मखयतः बाहरन आणलल) न ठवण चागल घरी असल की दपारचया टीवही बघणयाचया वळत खालल जातात

तयाऐवजी शगदाण सकामवा (न खारवलला) घरी बनवलली सरबत तल कमी असलल पोह मरमर ला ा ला ाचया िपठीपासन कलल पदाथर र ाच पदाथर वगर चागल फकत खायचया परमाणाकड लकष ठवा कवळ िजभचया चवीसाठी खाणयाच टाळा

शवटी माणस हा सवयीचा गलाम असतो तमही जशी सवय लावाल तशी तमची जीभ तमच ऐकल नहमी बटा ाच वफसर खाणाऱया माणसालास ा वरील पदाथर खाणयाची सवय लावता यऊ शकत आिण ती लावावीच जर डायबिटस हाय बलड परशर वाढलला कोलसटरॉल यासारखया घातक आजाराना बळी पडायच नसल तर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व काचया दाही िदशा ासोपचाराची नयारी दिनया

lsquo दमाrsquo हा सनाचा िवकार आह ह आपणास सहजगतया उमगत पण सतत दमलयासारख वाटत ह lsquoचकीचया सनामळrsquo अस शकल ह आपलया लकषात यण जरा कठीण आह lsquoसपािडलायटीसrsquo िकवा lsquoिसलप िडसकrsquoमळ मान पाठ दखत ह आपणास माहीत असत पण ासाचा आकतीबध िबघडलयामळही अस होऊ शकत अस कोणी आपणास सािगतल तर त खर वाटणार नाही मनोिवकत मळ नराशय व नाहक िचता िनमारण होतात ह आपण वाचलल असत पण सनततर िबघडलयानही त िनमारण होऊ शकतात ह आपलया गावीही नसत पण अनक ाधी िवकार ह चकीचया सनामळ िनमारण होतात अस धयानात यऊ लागल आह व महणनच lsquo ासोपचारrsquo ह नवीन ततर झपाटय़ान िवकिसत होऊ लागल आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

इितहास वासतिवक पाहता lsquo ासाrsquoच अननयसाधारण महततव भारतीय दशरनानी िवशषत योगान फार पव च जाणल होत अस महटलयास त वावग ठरणार नाही िकबहना ास व तयाच िनयतरण (पराणायाम) हा शरीर व मन याना जोडणारा lsquoसतrsquo आह अशीच पवरसर ची धारणा होती व महणन lsquo सनश ीrsquoला अननयसाधारण महततव होत शरीराचया िविवध िकरयापकी काह वर आपल lsquoऐिचछकrsquo िनयतरण असत तर काही आपोआप घडतात (Reflex Involuntary of Au-tonomous ) हात हलवन चहाचा कप उचलण ऐिचछक (Voluntary ) तर हदयसपदन आपोआप (Involuntary ) पण lsquo ासrsquo ही सवरसाधारणपण एकच अशी िकरया आह की जी एकाच वळी ऐिचछक िनयतरणाखाली अस शकत (जस आपण जलद सन कर शकतो वा इचछपरमाण सथ दीघर सन कर शकतो) वा जो पणरपण परितिकषत अस शकत (जस आपण घाबरलयास सन आपोआप जलद होत व धयानास बसलयास सन आपोआप सथ व खोल होत)

सनाचया या खािसयतमळच योगशा ज एक सवरतक lsquoशरीर-मनोव कrsquo Body mind Medicine आह त पराणायामाचया माधयमातन उतक सनोपचार साधत व मनावर िनयतरण आण पाहत अनय परितिकष िकरया या पणरत आपलया ऐिचछक िनयतरणाचया बाहर असतात पण

सन हीच एक िकरया इचछावत व अिनचछावत अशा दोनही मजजाससथाचया िनयतरणाखाली असत व महणन तया माधयमातन सपणर lsquoमदवर िनयतरण आणणयाचा मानवान परय कला आह योगी हदयगती कमी-जासत कर शकतात वा lsquoभकrsquo ताबयात ठव शकतात तयाच हच रहसय आह मन आिण शरीर तसच ास-शरीर आिण मन याचा हा सबध जसजसा दगोचचर होऊ लागला आह तसतस चकीचया सनाच िविवध दषपिरणाम सप होऊ लागल आहत व महणनच या िवषयातल तजजञ आज आपणास सनपरिकरया (िवशष करन उचछवास) परत िशकणयास सागतात शा ीय बठक अगदी छोटय़ा बाळामधय आपलयाला उरो सन (Chest berathing ) आिण उदर सन (Abdominal berathing ) अशा दोनही िकरया सहजपण व तालब रीतया चालललया िदसतात पण आपण हळहळ या दोह तील ताल िवसरत जातो तसच परामखयान उरो सन व तही उधरव उरो सन (Upperchest Brcathina ) करीत राहतो साहिजकच

सनाचया lsquoउथळrsquo पातळीवरच राहतो व या अशा दीघरकालीक चकीचया सनामळ अनक िबघाडाना उदा सततची दमणक डोकदखी- मानदखी- पाठदखी ताणतणाव नाहक िचतागरसतता इ इ जनम दतो अस या िवषयातल तजजञ सागतात ताण वाढला की माणस अिधकािधक उरो सन करतो असही आढळन आल आह या सवर गो मळ शरीरातील

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

काबरनडाय ऑकसाइड वाय हा अिधक परमाणात बाहर फकला जातो तयाच रकतातील परमाण कमी झालयान रकत अिधक अलकलाइन होत रकताची आमलता कमी झालयान Bohr effect मळ िहमोगलोबीनपासन ऑिकसजन सटन पश ना उपलबध होणयाचया िकरयत अडथळा होतो तसच रकतवािहनया आकिचत होऊन िविवध अवयवाना व पश ना होणारा रकतपरवठाही कमी होतो याचा अिधक पिरणाम ऑिकसजन व गलकोज वर अितिरकत परमाणात अवलबन असणाऱया मदवर होतो व तयाच कायर िबघडत या सवर दषपिरणामाना `Brain Fog अस सबोधणयात यत या धकयान गरसत मदमळ आपली सवदनशीलता कमी होत lsquoमडrsquo सतत िबघडत राहतो व पिरघ मजजाससथा (Peripheral Nervous system ) अितसवदनशील होऊन सतत मगया यण दखण अशा तकरारी िनमारण होतात ाय लवकर दमतात पोटाचया ायवर पिरणाम झालयान वारवार शौचाची भावना होत (Irritable Bowel syndrome ) एखा ा िविश अ घटकाची अ लज वाढीस लागत व सनाचया ायवर अितिरकत ताण आलयान मान खाद व वरची पाठ दख लागत अस या िवषयातल तजजञ सागतात काही वळा या Brain Fog च पयरवसन घबराटीत (Panic attacks ) िकवा फोिबयातही होताना िदसत ह सवर टाळावयाच असल तर आपलया सनाचया गणव त बदल घडवन आणावयास हवा अस ह तजजञ सागतात चकीचया सनामळ िनमारण होणाऱया या सवर शरीरमनाचया िबघाडाना सन अकतीबधातील िबघाड Breathing Pattern Disorders ( BPD ) अस सबोधणयात यतो नमक काय करावयास हव

सन सधारणयाचा एक उ म उपाय महणज lsquoपराणायामrsquo ततर िशकण (अथारत योगय सन हा पराणायामाचा फकत एक आयाम आह ह यथ परकषारन धयानात घयाव) या ितिरकत शरीरातील िविवध भागाच अवयवाच िशिथलीकरण करन ासावर लकष किदरत करन सन सधारणयाची अनकिवध ततर आज उपलबध आहत तजजञाचया मागरदशरनाखाली व आपापलया परकतीनसार व आवडीनसार आपण याचा अवलब कर शकतो पराणायाम पराणायाम महणज काही मयारिदत अथारन िनयितरत ासोचछवास जाणीवपवरक

ासोचछवासाची परिकरया बदलण महणज पराणायाम योगाचया भाषत ास आत घणयाचया िकरयला परक उचछवासाचया िकरयला रचक तर दोह चया मधय खास थाबिवणयाचया परिकरयला कभक महणतात या परक रचकाचया तालावर िनयतरण आणन आपण ासोचछवास जया नाकपडय़ातन करतो तयाचया बदलावर िनयतरण आणन (उजवी डावी िकवा दोनही नाकपडय़ा) पराणायाम साधता यतो थोडकयात अितशय शा ोकत प तीन आपण पराणायामाचया रपान

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सन परिशकषण घऊन सन सधार शकतो अथारत या सजञा यथ ासोचछवासाचया भाषत समजािवलया असलया तरी स म अथारन तयाचा अितम सबध पराणशकतीशी महणज चतनय शकतीशी व पराणमय कोशाशी आह ह धयानात ठवण महततवाच) सन परिशकषण चकीची सन प ती आपलया इतकी अगवळणी पडलली असत की ती िवसरन योगय प त िशकणयासही िकतयक वळा सहा-सहा मिहन लाग शकतात यात मखय भर हा पणर उचछवासावर असतो तसच सनाच मखय तसच परक ाय िशिथलीकरणावर व lsquo सनभानrsquo आणणयावरही भर िदला जातो अशीच एक साधी-सोपी प त वर चौकटीत िदली आह lsquoसास की जररत ह िजदगी क िलयrsquo अस एका गाजललया िहदी गाणयात महटल आह त िकती खर आह व तया द ीन ासोपचाराच महततव एवहाना वाचकाचया धयानात आल असलच

सन ायाम हात असललया एखा ा खच वर आरामात बसा आपल हात खच चया हातावर सहजपण

िवसाव ा कोपरान बाहवर हलकासा दाब ा यामळ ासोचछवास करताना मानच वा खा ाच

ाय तमही साहिजकच वापर शकणार नाही नहमीपरमाण ास घतलयावर ओठ अलगद िवलग करा आिण हळवारपण त डान उचछवास करा ओठ परत बद करा कषणभर थाबा आिण सावकाश ास आत घया उचछवास पणर व दीघर झाला की ास आपोआपच खोल व पणर घतला जातो उचछवास ासापकषा दीघर असण आवशयक (व योगयही) असत ह सकाळसधयाकाळ वीस-वीस वळा करा सरवातीस योगय मागरदशरनाखाली व अगदी घडय़ाळ लावन हा सन अभयास करावा हळहळ त सहज साधल जाईल

- डॉ उलहास कोलहटकर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव - २००९

माय मराठी स थन ग यावषीरची िदवाळी िटटवाळा यथील rsquoमकताrsquo या लहान मली या अनाथ मास भट दऊन तथील लहानगया यासोबत िदवाळी साजरा कली याची ही काही कषणिचतर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हसवणक

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

httphindi-marathi-jokesblogspotcom

शरयावली

सपदिकय मडळ

१) शरी सागर राजणकर सपादक

२) शरी अवधत कामत सदसय

मािसकाची माडणी व िडझाईन

शरी िवजय जोशी

आवाहन

आपलयाकडील लख किवता editoremasikmaimarathiorg या ईमल आयडीवर

पाठवा ात आपल लख किवता ई कोणतयाही सवरपात (ऊ jpg pdf manu-

script ) चालतील िनवडलल लख ईमािसकात परकािशत कल जातील शकय झालयास

लखासोबत आपल छायािचतर पाठवाव तसच आपल सपकर करमाक ईमल कळवावत

Disclaimer

ईमािसकातील लख व तयातील माडलली मत ही तया लखकाची वयिकतक असन ससथा

तयास दजोरा दणार नाही

ईमािसक ह मोफत िवतरणाकिरता आह

ससथबाबत अिधक मािहती किरता wwwmaimarathiorg यथ अवशय भत ा

धनयवाद

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व तयाची झळ एक एक करत सवरच उ ोगाना बसली बद होणार उ ोगधद व तयाना सावर न शकणारी अशकत झालली आिथकर बाजारपठ अशा दहरी कातरीत अमिरका सापडली बरोजगारीच परमाण कधी नवह त २ आकडी सखयपयरत फगल िवशषत मधयमवगीयारत बरोजगारी वाढली व तयानी चढवललया आवाजाकड अमिरकन राजकारणी लोकाना लकष ावच लागल काही दशकापवीर जपानी मोटारगा ानी अमिरकन बाजारपठ काबीज करायला सरवात कलयावर तयाचा पिरणाम अमिरकन कार उ ोगावर झाला पण तयावळी बरोजगार होणाऱयामधय कामगाराची सखया जासत होती आता पाढरपशा लोकाचया नोकऱया भारतात जाऊ लागलयावर तयाचा आवाज खास करन िनवडणकाचया काळात अमिरकन राजकारणयाना ऐकावाच लागला या सवारचा पिरणाम महणन अमिरकन अधयकषाना आपलया डमोकरटीक पकषाला मत िमळवणयासाठी आऊटसोिसरगब ल अशी वकत करावी लागली

अमिरकत व भारतात काही लोकानी रा ाधयकषाचया या घोषणचा वगळा अथर लावला आह तयाचया मत रा ाधयकषाचया घोषणचा भारतात होणाऱया आऊटसोिसरगवर काहीच पिरणाम होणार नाही कारण करसवलतीचा नकार कवळ अमिरकन बहरा ीय कपनयासाठीच आह गलया िकतयक वषारत िसटीबक जी इ सारखया मो ा अमिरकन कपनयानी आपलया उ ोगाच जाळ जगातील ७० त ८० दशात पसरवल आज अमिरकन कर काय ापरमाण अशा अमिरकन कपनयानी बाहरचया दशात कमवललया फाय ावर तयाना अमिरकत टकस भरावा लागत नाही अशा बऱयाच अमिरकन उ ोगानी परदशात (जयामधय भारतही आह) उ ोग बाधन आपल नफयाच परमाण वाढवल पण हा पसा अमिरकत परत न आणलयामळ तयाना अमिरकत कर भरावा लागला नाही व महणनच या कपनयानी अमिरकऐवजी अनय दशात रोजगार िनिमत कली यावर उपाय महणन अशा कपनयाना करसवलती नाकारणयाची घोषणा झाली असलयाचा शोध काही िवचारवतानी माडला आह भारतीय आयटी उ ोगाला यामळ नकसान न होता फायदाच होईल असही काह ना वाटत कारण करसवलत न िमळणयाचया भीतीन जर आयबीएमन आपला भारतातील आयटी उ ोग कमी कला तर त काम भारतीय आयटी कपनयाना िमळ शकल याउलट काही भारतीय आयटी कपनयानी आता आमहीच अमिरकत जाऊन तथ रोजगारिनिमत करतो महणज राजा आमचयावर महरबान राहील अशा घोषणा करणयास सरवात कली आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

परतयकषात काय होऊ शकल आज अमिरकतील राजकारणयासमोर ढासळणारी िकवा न सावरणारी अथर वसथा इराक-अफगाण य ावर होणारा वारमाप खचर व लोककषोभ सतत वाढणारी बरोजगारी व तयामळ वाढणारी गिरबी अस पर उभ आहत या सवारवर मात करणयाचा जालीम उपाय कोणाकडच नाही नोवहबरमधय िनवडणका समोर उभया आहत िसनटचया जागा िजकलया नाहीत तर रा ाधयकषाचा पकष िसनटमधय अलपमतात जाईल व तयामळ रा ाधयकषाना आपलया योजना पढ रटायला व अमिरकवर राजय करायला जड जाईल िनवडणका िजकणयासाठी लोककषोभ िनवडण अतयत जरर असत व त कमीत कमी वळात साधय करायच असल तर गललया ८४ लकष नोकऱया तमहाला परत िमळवन दतो यापकषा परभावी घोषणा कोणतीच होणार नाही अमिरकचया अधयकषानी याच िवचारान अशी घोषणा कली ओटायो या राजयातही िनवडणका आहत तथील राजय सरकारन सरकारी उ ोगाना आऊटसोिसरगवर बदी घालणयाचा कायदाच पास कला

भारताचया द ीन ओटायो ह ५० पकी एक राजयच असल व तया राजयातन भारतीय आयटी कपनया जासत वसाय करत नसलया तरी अशा काय ामळ आपलयाला पाढरपशा वगारची मत िमळतील अशी भावना इतर राजय सरकाराची झाली तर ही राजयही यतया १ मिहनयात अस कायद करतील ५० पकी २० राजयानी जरी अस कायद आणल तरी तयाचा पिरणाम भारतीय आयटी उ ोगावर होईल ददवारन अशा काय ामळ अमिरकन बरोजगाराचया सखयत फारसा फरक पडणार नाही पण स ाधारी पकषाला मत िमळणयास मातर तयाचा फायदा होईल भारतीय आयटी उ ोगान अशा काय ाकड एक सधी महणन पाहण गरजच आह आजपयरत भारतीय आयटी उ ोग हा अमिरकन बाजारपठवर पणरत अवलबन होता पण एककाळी ८४ टकक उ ोग हा अमिरकतन यत होता तयाचा वाटा आता ६० टककयावर आला आह याचाच अथर भारतीय उ ोग जगातील अनय दशातील बाजारपठतही परवश कर लागला आह गलया २-३ ितमाहीतल आयटी कपनयाच जाहीर झालल आकड हच दशरवतात आखाती दशातन यणारी मागणी सतत वाढत आह आज याच दशाकड भरपर पटरो डॉलसर आहत व नवीन अरब िपढीला मािहती ततरजञानाच महततवही पटल आह तयामळच आखाती दशात भरपर सधी उपलबध आहत भारतीय कपनया आज आिफरका व लटीन अमिरका ाही खडाकड पाहत आहत बराझील िचली द आिफरका नायजिरया घाना किनया अशा ५० दशामधय आज भारतीय आयटी कपनया पोहोचत आहत सधयाचया जागितक आिथकर मदीची झळ या दशाना फारशी लागलली नाही व तयामळच

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

या दशाचया अथर वसथा झपा ान सधारणयाचया मागारवर आहत

आजपयरत भारतीय आयटी कपनयानी िमळवलला अमिरकतील अनभव या दशाचया बाजारपठत वापरला तर तयाचा फायदा तया दशाना व भारतीय आयटी कपनया या दोघानाही होईल पवकर ड चीन मलिशया जपान ह दशही पढ यत आहत चीन व भारत या दोन दशानी परसपरावर िव ास दाखवन या व अनय उ ोगात एकमकाना मदत कली तर एक मोठी आिथकर रीतया सम परचड बाजारपठ िनमारण होऊ शकत रिशयासारखा खडपराय दशही आपली आिथकर वसथा सधारत आह व तयानाही भारतीय तजजञाची गरज भासणार आह महणजच उ ोग वाढीमधय अमिरकन नकार िदला तर ती एक सधी साधन भारतीय आयटी उ ोगान जगातील अनय बाजारपठा काबीज करण जररीच होईल तया द ीन काही आयटी कपनयानी मोचबारधणीस सरवातही कली आह याचबरोबर कवळ कर सवलत नाही महणन अमिरकन उ ोग भारतात होणार आऊटसोिसरग थाबवणार नाहीत जागितक सपधतर जर अमिरकला यरोप-चीनशी टककर

ायची असल तर भारतातील आऊटसोिसरग आज तरी अिनवायर वाटत आह त कल नाही तर अमिरकन कपनयाच नफयाच परमाण घटल व कराचही अमिरकला या उ ोगाकडन कर वसली हवी असल तर तयानी नफा िमळवण आिण आऊटसोिसरग करण जररी आह

अथारत नोवहबरमधय जवहा अमिरकच अधयकष भारतभटीवर यतील व अमिरकन उतपादन अणऊजार भट ा भारतीयाना िवक लागतील तवहा भारत सरकारनही तयाना ठणकावन सागण गरजच आह की जर तमही भारतात आऊटसोिसरग करणयावर बदी घालत असाल तर अमिरकन अणऊजार भट ा आमहाला नकोत अमिरकतील भारतातील अशा सभा परोजकटसच आकड बिघतल व तयामळ अमिरकला होणारा फायदा बिघतला तर बहधा अमिरकच अधयकष भारतातील आऊटसोिसरग अमिरकला कस चागल आह हच अमिरकत परत जाऊन अमिरकन कागरसला पटवन सागतील अथारत तोपयरत िसनटचया िनवडणकाही सपलया असतील

परवा टी वही चनलवर य क च माजी पतपरधान टोनी बलअर याची मलाखत ऐकली तयानी पाि मातयाना िदलला इशारा फार महततवाचा आह त महणतात की गली दोन शतक पाि मातय एवढ बलवान झाल होत की जगाचा सवर इितहास तयानी तयाचया द ीकोनातन बिघतला व िलिहला पण २१ चया शतकाचा इितहास मातर भारत व चीनच लोक तयाचया द ीकोनातन बघणार व िलिहणार आहत व आपण सवर तो वाचणार आहोत - दीपक घसास

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

पयरटनाचया नकाशावर महारा

िदवाळीचया स ीमधय उ रत हिर ार ऋिषकश निनताल मसरी कठही जायच ठरल की महारा ातील हरह री पयरटक नवी िदललीत थाबनच पढ जातो तयामळच िदललीतल पराच थमान पाहन तयाचया मनात थोडी भरात िनमारण झाली आता महारा ातला टिरसट तयाच पलनस बदलणार काय अशी शका उ रतलया टर ऑपरटरनाही सतावत असल उ रतील राजयापरमाणच कनारटक करळ आधर परादशच टर ऑपरटरही महारा ातील पयरटकाकड डोळ लावन असतात पण इतर राजयातलया पयरटकाचया िलसटमधय महारा ाचही असच सथान असत का

महारा आिण गजरात या राजयाकडन दशभरातील िकतयक पयरटनसथळाना मोठ उतप िमळत दश-िवदशापरमाणच महारा ातील सथळानाही इथलयाच पयरटकाची मोठी झबड उडतच रमणीय िकनार आबा-नारळाचया बागा आिण खाणयािपणयाची चगळ असलली िवसतीणर कोकण िकनारप ी महाल मी-रकाळा तलाव-जयोितबा याच कोलहापर तरयबक र-पचवटीच नािशक रायगड-राजगडसह अनक िकलल अिजठा वरळ लणी तसच उलकापातापासन तयार झालल लोणार सरोवर आिण औरगाबाद चमचमती मबापरी आिण ताडोबा तसच सतरयामळ परिस झालल नागपर अशी अनक पयरटनसथळ ह महारा ाच वभव पण सरसकट परतयक िठकाणच पयरटन समाधानकारक ठरलय का

एवढ उपजत वभव आिण दातततव असलल पयरटक असलयान पयरटनाचा िविश प तीन िवकास वहायला हवा होता पण अजनही पायाभत कषतरामधय बरच काही करण बाकी आह याची तीवर जाणीव होत खास करन करळ आधर मधय परदश याचया तलनत आपलयाकड अजन बरच काही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

करायच बाकी आह ह सप िदसत कोकणप ीमधय सथािनकाचया सहकायारन एमटीडीसीन नयाहरी व िनवास योजना सर कली आता िकतयक घरावर एमटीडीसी मानयतापरा अस फलकही िदस लागल आहत करळपरमाणच कोकणालाही िकनारप ीच अगभत स दयर लाभलय तयामळच अशा योजना आिण न ान सर झाललया हॉटलसमळ ितथ पयरटनास परचड वाव आह अस मानल जात पण परतयकषात तया गतीन हा िवकास झालला आढळत नाही

बहताश िठकाणी सवारत मोठी अडचण आह ती सवचछ परसाधनगह आिण सयोगय रचना असललया खोलयाची आघोळ आिण परसाधन या दोन परमख मलभत गरजा कदरसथानी असतात नमका याच गो चा अभाव असतो कोणतयाही एसटी सटडवर परसाधनगहाची िसथती शोचनीय असत मबई-गोवा महामागारवरील िकतीशा हॉटलसमधय ी-परषासाठी योगय परसाधनगह असतात मबईतन शकडो आरामबस कोकणचया िदशन रवाना होतात पण रातरीचया जवणाचा पिहला थाबा या बसगा ा िजथ घतात तया हॉटलसची िसथती फारच दयनीय असत कवळ नाईलाज महणन लोक ितथ काहीबाही घशाखाली उतरवतात

नयाहरी िनवासाचया सोयी सर होऊनही आपलयाकड आजही पयरटकाना पसतीकरम अिधक िमळत नाहीत करळसारखया िठकाणी होम-सटमधयही हजार त दहा हजारापयरतच पयारय उपलबध असतात कोकणात मातर आजही थरीसटार हॉटलसचा दजार िततकासा समाधानकारक नसलयाच मत पयरटन ावसाियक सदीप भजबळ कत करतात करळमधय रमपोटी दोन त तीन हजार रपय भरणारा पयरटक कोकणात पस काढायला का राजी नसतो याचाही िवचार आपण करायला हवाच पण तयाचबरोबर आपलयाकड परक पायाभत सिवधाही परिवणयाची गरज आह याकड त लकष वधतात

तळकोकणातील पयरटनासाठी मबईहन जाताना रलव वा रसतयाचया पयारयापकषा गो ापयरत िवमानान जाऊन पढ टकसीन जाता यईल का हा पयारयही तपासन पहायला हवा गो ातन सथािनक टकसीच घयावी लागत पण तरीही हा पयारय उपयकत ठर शकतो अशा सिकटसचा िवचार करन सरकार एमटीडीसी िकवा अनय ावसाियकाकडन टर पकजसच परमोशन होणयाची गरज आह अस मत टर ऑपरटसर कत करतात

यात तथय आहच मधय परदश टिरझम असो नाहीतर कनारटक ितथ अशा परकारची पकजस

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

उपलबध असतात परसगी खासगी हॉटलसच पयारयही पढ कल जातात महारा ात मातर अशा िमशर पकजसच परमोशन िततकया परमाणात कल जात नाही अशी सिकट िवकिसत करायची तर पयरटकाना एखा ा िठकाणी िनवास करता यईल आिण प ास-शभर िकलोमीटरचया परीघात िविवध िठकाणी भरमती करता यईल याचा िवचार कदरसथानी असावा लागतो मालवण तारकल आबोली कोलहापर पण अशा परकारच सिकट तयार कलयास पयरटकाना िकनारप ी कोकणचा घाट कोलहापरसारखा दशावरचा परदश अस सदर कॉिमबनशन पकज िमळ शकत िशवाय यताना एकसपरसवमाग झटपट परवासही होऊ शकतो अस टसर आयोजकापकी िवनय मोडक यानी सािगतल

एकणच कोकण ह पढील पाच-दहा वषारत चागल पयरटन कदर बनल असा िव ास महारा टर ऑपरटसर असोिसएशनच िनतीन माहलकर यानी कत कला आमही बाहरचया राजयातील टर ऑपरटसरमाफर त ितथली बिकग करतो तयाचपरमाण इतर राजयातन आमचयामाफर त महारा ाची बिकग वहावीत यासाठी आमही परय शील आहोत असही तयानी सािगतल

महारा ह परगत राजय महणन खयाती असनही आजही बहताश िठकाणी िभकारी लटार याचा सामना परतयकाला करावा लागतो बकायदा टकसीवाल अववाचया सववा रट लावणार हॉटल एजनट तसच जया वसतसाठी तो परदश परिस आह तीच वसत बनावट सवरपात िवकन श ा लावणार िवकरत याच लकषणीय परमाणही पयरटनिवकासात अडथळाच ठरत महाबळ रला परतयक पॉइनटच टकसीभाड िनि त करणयात आल आह परतयक हॉटलमधय तयाच फलकच रगवल आहत साहिजकच रटवरन घासाघीस िकवा बनवाबनवीच परकार होत नाहीत पयरटक-टकसीवाल याचयात िव ासाहरता वाढीस लागत पण असा परकार सवरतर आढळत नाही आिण पवरिनि त दरापकषा लबाडणयाचच परकार अिधक ऐकायला िमळतात

नागपरपासन ताडोबा ाघर अभयारणयात िफरायला जाणार अनक िनसगरपरोमी आहत पण मधय परदशात कानहा िकवा बाधवगडमधय जी पयारवरणाची िशसत पहायला िमळत तसा आगरह आपलयाकड धरला जात नाही अशी खत अनक पयारवरण अभयासक कत करतात

नािशक कोलहापर िशड यासारखया िठकाणी धािमक पयरटनास खप वाव आह िशड मधय आधर परदशातन भरपर भकतगण यत असतात पण धािमक पयरटनालाही पायाभत सिवधाची जोड

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दणयाची आवशयकता आह ह आपलया गावीच नसत शकराचया दवसथानापाशी दध पाणी याचा मोठा वापर होणार असल तर त वाहन नणयासाठीही योगय वसथा असायलाच हवी पजा-अचार सािहतय याचया िवकरीचया दकानाची तसच िविश िदवशी भकताचा महापर आलयावर रागासाठीही योगय वसथा करायलाच हवी शगावसारखया दवसथानानी याची चागली उदाहरण घालन िदली आहत िशवाय तयानी मधय परदशसारखया िठकाणी आपलया िनधीतन भकतिनवास उभारणयाच औिचतयही साधल आह धािमक पयरटनापरमाणच अगरो टिरझम मिडकल टिरझम या सकलपनाही आता जोर धरत आहत महाबळ रचा सटरॉबरी महोतसव नािशकचा वाईन फिसटवहल हा तयाचाच भाग आहत कदािचत र ािगरी िदवआगरातही आमर महोतसव वहायला हरकत नाही मबई पण याचया आसपासचया परीघात गलया समार दहा वषारत िरसॉटरसची सखया वाढली आह जवळचयाच िठकाणी वनड िपकिनक करणारा मोठा वगर असतो साहिजकच िरसॉटरसचा धदा चागला होतो पण तयाची योगय दखभालही राखावी लागत िरसॉटसरकड कटबाबरोबरच एक ा-दक ाचाही ओघ मोठा असतो परतयकाचया मजामसतीचया कलपना वगळया असतात तयातनच िकतयकदा िरसॉटसरची दखभाल साततयपणर रीतीन होत नाही मग कटबाचा पयरटकवगर यापासन दरावतो मबई-पणयापासन जवळ तरीही रमणीय अशी माथरान-महाबळ रसारखी िहलसटशनस िबरिटशानी िवकिसत कली ती आजही तयाच सथान िटकवन आहत ददवान आपण या तोडीची पयरटनसथळ िवकिसत कर शकललो नाही असलीच तर फारच थोडी खासगी सवरपात ठाण नािशकपासन जवळ असललया जवहारमधय अशा पयरटनसथळाचया िवकासाची कषमता होती पण तयाचा सयोगय वापर आपलयाला करता आलला नाही पयरटनाचा िवकास हा सथािनक जनतचया िजवावरच झाला पािहज यात शका नाही तयामळच तया तया पिरसराच विशष ितथल लोकजीवन खा ससकती ह सारच जपायलाच हव

पयरटनाचा वसाय हा पणरपण िव ासावर बतलला असतो एकदा फसवला गलला पयरटक पनहा यणार नाही आिण तयाचया नातलगानाही तमचयाकड पनहा पाठवणार नाही पण ह लकषात न घता सोनयाच अड दणारी क बडी कापणयाचा परकार िकतयक ावसाियक करतात आिण तयातन पयरटन मातर बदनाम होत महारा ाचा पयरटन नकाशावरचा चहरामोहरा बदलला तरच इतर

राजयातल लोक िव ासान आपलयाकड यऊ लागतील - समीर कव

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सास सन नातसबध व कटबसवासथय बायको ( ी) ही कषणभराची प ी व अनतकालची माता असत सवामी ितनही जगाचा आईिवना िभकारी ही वचन िनतात सतय आहत कटबाचा कदरिबद असलली ही ी जवहा सनरपी दसरी

ी घरात यत तवहा ितची मानिसकता कशी बदलत अथारत अतयत परमान आदरान नीटच नात जोपासणाऱया पषकळ ि या आहत मातर सासबाई ही उपाधी लागली की स ा मानपान व अपकषा आिण तलना या िवकारामळ कटबात नककी ताण यतो याउलट सास सना सजञ समजस असतील तर घरात सवगर उतरतो व सवारचीच वाटचाल अिधक सलभ व यशसवी होत ह जर नसल तर सर होत घसमट जयात कधी पयारय सापडतात तर कधी क डीपलीकड वा ास यत नाही सतत ताणात जगाव लागत हा लख कोणतयाही पवरगरह दिषतातन िलिहलला नाही माझया िनरीकषणातन व काही वषारचया समपदशनाचया अभयासातन िवचार माडल आहत लगनाचा सरळ अथर तडजोड व कटबातील नाती कौशलयपणर साभाळण जया वातावरणात व ससकारात आपण वाढलो आिण आपलया आई-विडलानी नाती कशी साभाळली ह पाहन नकळतपण नाती साभाळणयाची कलपना तयार होत व आपलया कवतीपरमाण अमलात यत सजञ लोक जथ राहतील तथ ही कौशलय िनरीकषणातन आतमसात करतात परतयकष नवीन कटबात गलयावर कसोटी लागत दोनहीकड सयम सामजसय व दयाळपणा असल तर वाटचाल सोपी जात मखयतः सास सनची कडली जमत असल तर कटबाच भागयच पण नसल तर नवरा या बाप ाच काय हाल वणारव वगवगळया घरातील परसग बघ या या घरातील सासबाई अगदी मॉडनर इगरजी यणाऱया सनबरोबर शॉिपग िसनमा नाटक हॉटिलगमधय भाग घणाऱया एकमक चया सा ा नसणाऱया सनला जीनस िवकत घणाऱया सगळ कस छान छान आता नवऱयाला यापकषा काय पािहज या कटबातील ही पिरिसथती फार काळ िटकली नाही िजथ सपस कॉिनफलक ट सर झाली तथ सघषारला सरवात सपसची अमलबजावणी झाली असती तर एकमक ची िकमत रािहली असती तयामळ सर झाल टाळण वळीच सवादान परश न न सोडवलयामळ दरावा झाला

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हा िवनोदी परसग पाह घटना परदशातील दोनही बाहर सथाियक अिधक वाणासाठी सनचया माहरी सवारना जवायला बोलावल िवहीणबाईनी आनदान सवागत कल व बसायला सािगतल मलीचया सासबाई एका सोफयावर 90 अशाचया कोनात ताठ बसलया चहऱयावर परीटघडी बघणाऱयाला वाटाव की पतळा बसवला आह याचया यजमानानी मलान खण करन सािगतल िवहीणबाईही अहो िनवात बसा महणालया पण छ आता सनचया माहरचया मडळ ना हस यऊ लागल गपपा मारताना इतर मडळ ना अवघडलयासारख झाल जवण झाली या ताठच जावयाला वाण दऊन झाल यजमानानी िवचारल अग तला काय झालय मोकळपणान बोल यावर महणालया माझा मान परथम मी नाही ठवला तर कोण ठवणार मी मलीची सास आह ह

ा ाना कळल पािहज यावर यजमानानी मातर लवकर घरी परतायचा िनणरय घतला ही गमतही अमिरकतील भारतातन सासबाई सनकड काही मिहनयाकिरता गलया या आजी चागलयाच व होतया मलाच घर खपच मोठ दमजली एकदा सनची नकतच लगन झालली मतरीण नवऱयासह दोन िदवसाकिरता आली खप वषारनी भटलयान गपपा झालया जवण झाली पाहणयाना गसटरम िदली होती सासबाईची खोली तयाच मजलयावर दसऱया टोकाला होती तयाना वयान िनदरानाश होतो व ऐकही कमी यायच रातरीची जाग आली की तया वऱहा ात जपमाळ घऊन यरझाऱया घालीत सकाळी सगळ उठल नाश तयाला सगळ बसलयावर आज नी िनषपापपण जोडपयाला िवचारल बरय ना महटल मला रातरीची काही झोप लागत नाही रातरी यरझाऱया घालत होत तर तमचया खोलीत िदव कधी चाल कधी बद तवहाच िवचारणार होत की काही हवय का ह वाक य ऐकलयावर जोडपयाच चहर गोरमोर झाल सन मलगाही सकोचन गल परसग तसा साधा सनन दयाळपण सोडन ाव तच बर नाही का आता या घरात सासबाई कटबपरमख आहत मलगा आईचया हातात पगार दतो सनही दत सनला रोज िरकषाला हातखचारला पस दतात ितला हौसमौज करायची असल तर सासला िवचाराव लागत मलगा बायकोला ज घईल तशीच वसत आईला घतो तो आईचा िनयम आह सनचया माहरी काही आहर करायचा असलयास सासचया शबदापलीकड जाता यत नाही नवरा दोघ चया भानगडीत पडत नाही सनन पषकळ सयम ठवला नवऱयाला गोडीत सागन पािहल तयाचया मत ही समसयाच नवहती पढ सनचया तबयतीवर पिरणाम होऊ लागला डोकदखी अधरिशशी व नराश य आल तयावर गोळया सर झालया नवरा ह तटसथपण पाही ितन माहरी

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जायचया गो ी कलया तोवर एक मलगी पदरात होती एकदा माहरी गली तर आई-विडलानी िहलाच पडत घयायला सािगतल िहन नवऱयाला वगळ राह सचवलयावर विडलाचया माग आईन मला वाढिवल तवहा ितचा शबद शवटचा राहील तला वगळ वहायच तर ताबडतोब िनघन जा सािगतल ही गो सधयाचया काळातली आता या कटबात पाहा मल आईची परचड काळजी घणारी आईची हौसमौज परवणारी आईला िहडण िफरण व िसनमाची परचड आवड राजसथान असो की िसगापर असो नाव काढल की ितकीट तयार आईसाहबाना मातर सवयपाकाची माणसाची अिजबात आवड नवहती भाविनकता व माया याचा चागलाच दषकाळ होता पढ मलाची लगन झाली मलगी सासरी गली सना दोघी बडब ा लाघवी तयानी जीव लावायचा जीव तोडन परय कला वातावरण आपलस कल आजबाजला चागल सबध जोडल घरात ग डस नातवड आली या आजीबाईच मन मातर िसनमा व टीवही सोडन कशात लागत नस सना नोकरीचया होतया घरात कामाची बाई मल साभाळणाऱया बाईनी कोणतया चका कलया ह आवजरन सनाना सागत पण सवतः नातवडाकड लकषही दत नसत सनानाही कधी आजारपण यायची नोकरीचा ताण जाणवायचा तवहा याची वागणक पणर कोरडी आपलयाला काही माहीत नाही अस वागायचया सवयपाकापासन कशातच आपणहन मदत नाही अगदी िवनती आजरव कली तर एखादाच पदाथर करणार सनन अित झालयावर एकदा िवचारल की मल लहान असताना काय जवत होती तयानी ताबडतोब उ र िदल मला ठरािवक चार पदाथर यतात मला सवयपाकाची आवड नाही फारशी गतीही नाही मातर वगवगळ पदाथर खायला आवडतात घरी नाहीतर बाहर आता तमही सगरणी असताना मी कशाला लकष घाल एकदा एका सनन ह ान आमटी करा सािगतलयावर यानी चाळीस वा ा साबार कल सगळयानी डोक याला हात लावला आज ची तबयत मातर उ म रोजच जीम िफरण सहली चाल घरात मातर कठ काय ह माहीत नाही िकवा मी ऐकल नाही ह चाल लाघवी नातवड खळायचा आगरह करीत तर याना लहान मलाशी कस बोलाव ह माहीत नाही याच आजी मलीकड गलया की जावयासाठी गोडधोड जवण करायचया सरवातीला सनाचया माहरचयानी खप लाड कल पढ या तयाचयाकडन फोनची िबल भरण अशी काम करन घऊ लागलया सवारचया लकषात आल की एष आिण आराम हच आयषय असणाऱया कत साठी आपणाकड फार वळ व शकती नाही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आपलया भारतीय ससकतीत या गो ी उघडपण बोलणही कठीण न जाणो मलगी व जावयाच िबनसायच पढ सनानी वगळी घर कली जी सन सवजातीय होती तथ या बसन रहात व अपकषाही ठवत िजथ परजातीय होती ितथ थोड नमत घत कोणीही समजसपण काही सागाव तर उ र दत नसत न बोलता तकर काढत मल परोपरीन सागायची की सप बोल गरसमज कर नको पण मलाकडही दलरकष कलयान मलही दलरकष कर लागली याना वाट लागल की सनानी तयाच कान भरल आहत मला-सनातही वाद आल पण मोकळया सवादाअभावी ह होतय हही समजत नवहत तरीही कोणी काम सािगतलच तर कणाकडन तरी करन मोकळ होत असत व आपलया कातडीला धकका लावत नसत या धोरणान सना नातवडाच हदय तयाचया बाबतीत कोरड होऊ लागल मल मातर पषकळ भरडली व आपण कतर नीट करनही ह काय चाललय ह समजनास झाल एक महण आठवली झोपललयाला जाग करता यत पण झोपच स ग घतललयाला नाही आता कोणताही माणस पिरपणर नसतो तवहा सयम सवाद व सवदनशीलता या ितरसतरीन गो ी सोपया होतात वरील उदाहरण िवनोदी असो वा गभीर असो दोनह नी कलह होतोच िकरकोळ वाटणाऱया गो ी जस कोणाला डब-बाटलया जमवायचा छद कोणाला सनचया कप ाची जाडीची िदसणयाची तलना ह पाहता हा िवषय अिजबातच सोपा नाही या पिरिसथतीतील परषाची भिमका पाह 1 नवरा व तयाची आई याच नात भाविनकदष ा सवारत जवळच नवऱयाला आईला काही सागण ह दखावणयासारख वाटत िकवा आता वाढललया वयात काय सागायच तयापकषा आपलया बायकोन अशी पिरिसथती असल ती न करकरता साभाळावी सवतः सासशी जमवन घयाव 2 िजथ सासर असतात त बऱयाच वळा समजतीच धोरण घतात व बायकोला चार शबद सागतात परसगी कटबासाठी बरीच काम सवतःहन करतात सनो शािबदक आधार दतात 3 िजथ सासबाई एक ा आहत तथ पिरिसथती िबकट होत मलाची पिरिसथती ढोलक यासारखी होत कठन थाप बसल याचा नम रहात नाही तयाला सवाद करनही बदल झाला नाही तर तयाचा आई बायकोशी सवाद कमी होतो भाविनक दरावा वाढत जातो मलगा कामािनिम

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

बाहर राहतो सजञ माणस िनदान छदात वळ काढतो (याचा अथर छद असणाऱयाना हा परश न असतो अस नाही) जयाना ह हाताळता यत नाही तो सन जवळ करतो 4 काही नवऱयाना बायकोच महणण पटत तरीही वगळ झाल तर गस साखरपासन सगळा खचर वाढल बायको नोकरीची असल तर सवयपाकापासन मदत लागल ह टनशन यत बऱयाच घरातन आईन मलाला चहा जजबी सवयपाक कर िदलला नसतो तयामळ घरकामात हा ढ असतो तयामळ बायकोशी गोड बोलन या िसथतीकड दलरकष करतो सन कसा िवचार करत (सनची भिमका) 1 सन ससाराची सव व वासतवता यात गडबत ह सरवातीला असच असाव ह समजन ससार

करत भाविवश व नवऱयाला सवर परकार सागन पाहत हशार सन नवऱयाला आकिषत करणयाच सगळ उपाय करत सवदनशील नवरा ितचयाकड ओढला जातो हळहळ भाविनक ताण िनवळतो व सयमपण गो ी माग लागतात

2 िहमतीची सन आपलया गो ी साससमोर परतयकष बसन गोडीत सागत आपलया इचछा सप माडत गो ी समोरासमोर झालयान पिरिसथती बदलत वा उलटही घडत

3 िजथ सकोच व भीती असत ितथ सवाद घडत नाही पयारयान सन भाविनक आधारासाठी माहरच कामातील सहकारी याचा आधार घत परतयकषात पिरिसथती तशीच राहत व पिरणाम तबयतीवर होतो

सासची भिमका काय असत 1 सजञ सास पिहलयापासनच सनचया कलान घत व मोकळया सवादान काय जमत व काय नाही

याची कलपना दत 2 सवतःचया लगनापासन काही गो ी ठरािवक प तीनच होतात तयात फारसा बदल झालला

आवडत नाही उदा कळधमर सोवळ ओवळ व तया सनन ऍडजसट कलयाच पािहजत 3 मी इतक वष सवयपाक घरकाम कल आता कल नाही कल तर माझी मज मी काय कराव व

काय नाही ह सनन ठरव नय तसच मी करो न करो माझी नीट दखल घयावी मान ावा आपलया सललयािशवाय नवीन बदल कर नयत (एकण पिरिसथती ताणिवरिहत सस करायची असल तर खालील उपायानी मदत होत)

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

1 सनन सरवातीला नवीन माणसाशी जमवन घताना नमर सयमी राहाव 2 नवऱयान आपलया प ीला घरातील लोकाचया कलापरमाण कळाही सागा ात तयात कमीपणा नाही तसच कायम एकतर कटबात राहायच की परसगी वगळ राहणयाची तयारी आह ह सप कराव

3 सासन सनब ल सयम दाखवावा काही नवीन गो ी िशकायला वळ ावा सवाद परमान करावा ऑडररन नाही सतत आमही काय कल ह उगाळ नय लकषात ठवाव की तयाच (सनाच) लगनात वयही जासत आह व घरा ितिरकत नोकरीतही तयाना पषकळ ताण आह िदसण सथलता कपड याबाबतीत तलना कर नय सवतः काही गो ी करन आदर िमळवावा सरवातीपासन परम िदल तरच त िमळल 4 घरातील सवर सदसयानी सणवार कळधमर पाहण या परसगी काम वाटन घयावीत तयासाठी एकतर बसन बोलाव कोणालाही गहीत धरन गरसमज टाळावत 5 घरातील व ापासन लहानापयरत कोणीही आजारी असल तर सहानभतीन सवा करावी सननीही व ाच वय तबयत लकषात घऊन रासत अपकषा ठवावी सनचया तबयतीचया तकरारीकड रागान वतागन न पाहता जमल तशी मदत करावी शािबदक भाविनक धीर ावा महणज सनला माहरन वा बाहरन सहानभतीची गरज राहणार नाही व तीही व ाच परमान करल कवळ कतर महणन नाही 6 वरील काहीच न घडता वाद होत असतील तर िवश वासातील िमतर नातवाइकाशी बोलाव सवारत उ म समपदशकाची मदत घयावी परषानी समपदशनासाठी वादावादीत िश ा दण हात उगारण करच नय कारण हाच परयोग समोरचया कतीकडन कधी ना कधी घड शकतो 7 मलीचया माहरचयानी मलीला मानिसक आधार ावा आमच घर बद ह महण नय मातर मलीला आिथकदष ा पायावर उभ राहणयास सागाव परसगी मदत करावी आपलया समाजात सवर ि याना तयातन जाव लागत ह साग नय 8 मल नी आिथकदष ा सकषम राहाव िजथ नोकरीची गरज नाही तया मल नी अस छद जोपासाव की परसगी आपलया पायावर उभ राहता यईल व आतमिवश वास कायम राहील टीवही व चका ा िपटणयात वळ घालव नय मल मोठी झाली की पाटरटाइम काम तरी कराव जयायोग मदला चालना िमळल या जगात अित िभडसतपणा व सकोच ह गण नाहीत भीड ही िभकची बहीण असत ह सतय आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

9 खप परय करन पिरिसथती बदलत नसलयास घराचया बाहर पडाव सवतःचया िजवावर राहायची तयारी ठवावी तर थोडी मदत इतराकडन िमळ शकल वरील सवर गो चा िवचार करन परय कलयास घरात आनदमय वातावरण होऊ शकत ह नककी घरातील ी सत असली तर घर सत होत गहसौखय परतयकाचया वा ाला याव महणन हा लखन परपच जया ि यानी घरात सवगर िनमारण कला तयाना सलाम जया घरी कलह आह तयाना

Best luck

- नीरजा आपटीकर डाग बनरबी कनडा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला समजन घया पलीज िसहगड रसतयावर राहत असललया एका िचमकलीन गळफास घऊन आतमहतया कलयाची बातमी नकतीच वाचली का बर या िचमकलीन सवतःला अस सपवाव जनमदातया मलाना रागवणयाचा अिधकार पण आई-वडलाना नाही का मला आठवत लहानपणी कधी माझी आई लाटण घऊन माग लागायची महणायची मलया त मला तर बर होईल हा शबदपरयोग करणाऱया आईचया मलया या शबदातही ओतपरोत परम भरलल असायच तो शबद उचचारणयाचा अिधकार िनसगारन ितलाचा बहाल कलला आह आई या शबदावर अनक किवता-लख-कथामाला गाजताहत आई-बाबाना मलाशी काही परसगी कठोर वागावच लागत परत िववकब ी वापरन मधयमागारच अनसरण ह पालकाचया लकषातच यत नाही तयामळ मलाचया भिवत ाचया खो ा कलपनाना िचकटन थोडीफार मल चकली तर काही वळस पालक िशकषक वगारतच मलाना बदम मारहाण करतात नािशकमधय शालय िव ाथयारला िशिकषकन डसटर फकन मारलयानतर घाबरन वगारतच तया िव ाथयारला झटक यऊ लागलयामळ रगणालयात दाखल कराव लागल सवर चनलवर बरिकग नयज झळकत होतया शवटी अशा अनक घटनामळ सरकारन िव ाथयारना मारहाण करणाऱया दोषी कतीला परथम एक वषारचा तरगवास व पाच हजार रपय दड दसऱयादा मारहाण कलयास 25 हजार रपय दड व तीन वषारचा तरगवास अशा िशकषची तरतद काय ात कली या काय ाला मितरमडळाची मजरी िमळालयावरच तयाची अमलबजावणी होईल परत खऱया अथारन यामळ पालकाचया िशकषकाचया - िव ाथयारचया मनोव ीत बदल होईल का आधिनक सपधचया यगात लहान मलावर योगय वळी सससकार झाल तर उ ाचा भारत महास ा होणयाच माजी रा पती डॉ ए पी ज अबदल कलाम याच सव साकार होऊ शकल महातमा गाध नी महटल होत िशकषणाला नितक मलयाची जोड नसल तर त अधःपतनास कारणीभत ठरत सान गरज नी महटलयापरमाण मल ही दवाघरची फल या फलाना नहमी सकारातमक िवचारसरणी व आदशर िदला पािहज आजची मल ही उ ाची फल उ ाचया उजजवल भारताच आधारसतभ सबल व सशकत होणयासाठी परतयक पालकानी जागरक राहायला पािहज

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जगाला परल एवढ मनषयबळ आज आपलया भारतात आह मधयतरी एका अभयासामधय ह सप झाल की सवारत तरण दश भारत आह या अथारन की जवळ जवळ 70 टकक लोकसखया यवा आह जगावर राजय करणयाची खरी ताकद आज आपलयाकड आह कारण यवक व यवत नी भरलला दश आपला आह काहीही करणयाची ताकद आज आपलयाकड आह परश न आह तो समजावन घणयाचा व दणयाचा यवकाना योगय िदशा व अचक मागरदशरन याचया बळावर िबरिटशापरमाण आपणही खऱया अथारन जगजजत होऊ शकतो

वसथापनशा तजजञ िशव खरा सागतातYou can winया धत वर यवकानो Yes I can अस आतमिवश वासान महणत पाऊल पढ टाकल पािहज तच आह तझया जीवनाचा िशलपकार हा मतर मीच घडवणार माझ जीवन अस महणत आतमसात कला पािहज हाच मतर मनात घऊन परतयक यवकान िजजञासा वाढवन खऱया अथारन जाग झाल पािहज माणस घडत नसतात घडवावी लागतात आतमिवश वास िनमारण करावा लागतो माझयातला मी जागा करत जग बदलणयासाठी आधी मी बदलायला हवा आताची यवा िपढी िबघडली आह अस महणणाऱया वगारला दाखवायला हव की आमही उ ाचा भारत घडवणार आहोत यासाठी यवक-यवत नी परथम सवतःला घडवायला हव तयासाठी तयानी शरीर व मनाचया सबलतकड जासतीत जासत लकष िदल पािहज रोज ायाम कला पािहज सवामी िववकानद महणायच माझया िपरय िमतरानो रोज मदानावर जा खळ खळा वासरासारख हदडा ायाम करा जवहा तमही सबल व सशकत वहाल तवहा तमहाला परतयक गो चागलया परकार कळ शकल महणन आपल शरीर कमावणयासाठी रोज ायाम करण आवश यक आह िकशोरवयीन मल िनदरानाश रकतदाब मानिसक ाध नी गरसत झालली िदसत आहत वाढती सपधार चगळवाद नीितमलयाचा ऱहास घरातील वाद भय चचलता िनक आहार सपधारतमक वातावरण परीकषत कमी गण अिनचछन लादलला अभयासकरम यामळ मल नराश यकड जाऊ लागली आहत जानवारी 2010 चया पिहलयाच मिहनयात एकण 66 िव ाथयारनी आतमहतया कलया याच परमख कारण मलाची दबरल मन हच होय महणन मलाचया मानिसक सबलता व िनमरलतसाठी धयानधारणा ही आवश यक गो आह आनापानसती ह तयातील एक शासरोकत धयान श वासाचया साहाययान मनाची एकागरता व िनमरलता सबलता वाढत भय कमी होत चचलता दर होत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

मलाची आकलनकषमता वाढन जीवनात नितकता यत 2500 वषारपव गौतम ब ानी या साधनचा शोध लावला प गरजी शरी सतयनारायण गोएकाज नी 1969 मधय ही भारतातन ल झालली साधना परत भारतात आणली सपणर साधना श वासाशी सबिधत असलयामळ कठलयाही जातीचा वणारचा पथाचा दशाचा िव ाथ -िव ािथनी ही साधना करन आपल मन सबल व िनमरल करन ताणतणावमकत जीवन जग शकतो माणसाचा मद हा एका सकदात 800 हन अिधक गो ची न द घऊ शकतो तो 70 त 75 वष न थकता सतत काम कर शकतो तयात फार मोठी ऊजार असत ती जागिवणयासाठी आज खऱया अथारन गरज आह थॉमस एिडसन चार वषारचा असताना तयाला शाळतन परत पाठवल तयाचया िखशात िशकषकान िच ी टाकली होती तमचा टॉमी िशकषणात फार माग आह तो िशक शकणार नाही याच थॉमस एिडसनन आपली अतिरक मनोऊजार जागवन िवजचा िदवा तयार करन जगाला परकाशमान कल तयाआधी हजारावर अिधक तयाच परयोग फसल पण तो खचला नाही सगळा हा मानिसक परव ीचाच पिरणाम अबराहम िलकनन आपलया मलाचया मखयाधयापकाला िलिहललया पतरात मलाला समाजात कस वागायच व िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकवणयाची िवनती कली होती याच सामािजक िशकषणाची आज आपलया मलाना गरज आह आपण आपलया मलावर नसत अपकषाच ओझ लादतो िबचारी मल पार थकन जातात तयातन ती चकीचा मागर पतकरतात िचतरपटावर आतमहतयच खापर फोडन पालकवगर मोकळा होतो तीन तासात िसनमा आपलया मलाचया भावनाना हात घालतो मग जनमापासन आपलया बरोबर असणाऱया सवतःचया मलाचया भावना आपण का ओळख शकत नाही हा परश न पालकानी सवतःला िवचारला पािहज िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकणयासाठी मन सबल करणयासाठी खऱया अथारन तणावमकतीसाठी धयान महणज एक सवणरसधीच होय महणन पालकानो मल चकली-आपला अपकषाभग झाला तर तयाना जरर रागवा पण परमान (अतमरनात ओतपरोत परम भरलल अस ा) रागवलयानतर तवढच परमान तयाला जवळही घया िनिश चतच तयाना तमचा आदर वाटल या जगात तीन सदर िकरयापद आहत - परम करण मदत करण व सवा करण या तीन ईश वरी िकरयापदाना रोजचया जीवनात सथान दऊन आपल कटब आनदी व सखी बनवा आपलया

मलाना समजन घया व उ त समाज घडवा - द ा कोिहनकर (पाटील) पण

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला सवाततरय हव

वयसकर माणसानी शात बसन घडत असल त पाहाव आपल मत न दव नय वहारात फार लकष दऊ नय अस तरण िपढीला वाटत उलट आमच काळयाच पाढर अनभवान झाल आहत तया अनभवाचा तरण िपढीन फायदा करन घयावा अस जय ाना वाटत

जय नागिरकाच क कॉलज कट ाइतकच सवरमानय बनल आहत अगदी पारावर जमत नसली तरी वयसक मडळी कठ ना कठ एकतर जमतात कधी परष-परष कधी बायका-बायका तर काही िठकाणी जय नागिरकाचया जो ा एकतर यतात गपपाच िवषय सगळया कट ावर सामाईकच पनशनवाढ महागाई तरण िपढीच आपलयाला न मानवणार वागण कमी होत असलला िजवहाळा इतयादी इतयादी या सगळयात एक महततवाचा म ा नहमी चचत असतो मलगा सन नातवड आपापलया परीन व ाना गपप राहणयास सचवत असतात अन व ाना त मानय नसत एका कट ावर हाच िवषय रगला होता

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

एक आजोबा सागत होत मी मलाला फड बचत याबाबत सागायला गलो तर तो महणतो तमचया वळी वगळ होत आता सगळी गिणत बदलली आहत तमही यात लकष घाल नका त तणतणत सागत होत अर वगळ काय होत दोन मल तयाची िशकषण प-पाहण सगळा परपच चालवन आज मी एवढी िशललक ठवलीच आह ना आजकालचया मलाना आिण सनाना नसत पस उधळायला हवत मो ाच अिजबात ऐकायला नको तर काय अस महणत तयाचया प ीनही सर धरला मलग तसच सनाही तशाच अहो नातवडही आपलयाला बोलतात काल दपारी मला दोनची मािलका बघायची होती ब ाला महटल तझा तो ाण- ाण िसनमा बद कर मल वाईट ससकार होतात तयातन मी अस महणताच बटीन गळा काढला अन मग सनबाई महणाली आता दवाच िसनम दाखवन गळाच गणपती का बनवायच मलाना तयाना आताचया जगात जगायच आह तर जगात काय चालत त कळलच पािहज माझी मािलका बघायची राहन गली

तयावर दसऱया काक महणालया मला तर फार राग यतो घरात ह करा त कर नकाचा जप नको महणन मी दवळात जात तर तही तयाना पटत नाही दवळात रोज फरशीवर बसन साध आखडल तर कोण िनसतरणार अस सनबाई िवचारत माझ एक वळ ठीक आह पण यानाही सवाततरय नाही कशाच वय झाल महणज आमची मन का मली आहत वषारनवषारची िवचार करणयाची प त का बदलणार आह आमचया िपढीच तर फारच हाल झाल पव विडलधाऱयाचया मान-मयारदा साभाळायचया महणन आमही सवतला मरड घातली अन आता जीवन वयोमानानसार परावलबी झाल महणन मला-नातवडाचया पढही माघार घयावी लागत कधी-कधी मला वाटत जय नागिरकानी सवाततरयाची चळवळ उभारायला हवी

तयाचया या वाक यावर कट ावर खसखस िपकली हसणयाला वरवर िनिम िमळाल तरी परतयकाचया हदयात एक बारीक कळ उमटन गली आपलयालाही सवाततरय नाही ही भावना परतयकाचया मनात उफाळन गली जय नागिरक याबाबत काय करतील त करोत पण जयाचया घरात वयसक मडळी आहत तयानी मातर याबाबत जरर िवचार करायला हवा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

डाएट िटपस अधनमधन पण कस कवहा आिण काय खाव शक य असल िततकी मधलया खाणयाची वळ साभाळावी मखय जवणानतर कमीत कमी दीड

त दोन तास जाऊ ावत जवणानतर लगच लहर आली महणन खाऊ नय खाणयाच परमाण कमी कराव महणज जर तमही कठलाही पदाथर एक वाटी खाणार असाल तर अध वाटी खावा

वजनावर िनयतरण ठवणयासाठी तमही काय खाता यापकषाही िकती खाता याला महततव आह एखादा पदाथर पणर सोडन िदला तर काही जणाना नराश यही यत पण परमाण कमी ठवलत तर तमही तो पदाथर खाणयाचा आनद कठलाही मानिसक दबाव न ठवता लट शकता यापढ ऑिफसमधय भजी िकवा बटाटवडा मागवताना हा िनयम लकषात ठवा सवयीन ह नककी शक य होत

मधलया वळचया खाणयामधय िपणयाचया पदाथारचास ा समावश करा महणज कॉफी सरबत िकवा चहा हा खाणयाचया पदाथारबरोबर न घता वगळा पदाथर महणन घयावा तयाबरोबर शक यतो काही खाऊ नय

टीवहीसमोर बसन खायच टाळाव तस करताना आपण नककीच जररीपकषा जासत खातो लहान मलामधलया वाढतया वजनाचया परमाणाकड बघता तयानास ा तस कर दऊ नय

मधलया वळचया खाणयाच पदाथर बदला परय ान ह शक य आह गिहण नी घरात तळलल पदाथर (मखयतः बाहरन आणलल) न ठवण चागल घरी असल की दपारचया टीवही बघणयाचया वळत खालल जातात

तयाऐवजी शगदाण सकामवा (न खारवलला) घरी बनवलली सरबत तल कमी असलल पोह मरमर ला ा ला ाचया िपठीपासन कलल पदाथर र ाच पदाथर वगर चागल फकत खायचया परमाणाकड लकष ठवा कवळ िजभचया चवीसाठी खाणयाच टाळा

शवटी माणस हा सवयीचा गलाम असतो तमही जशी सवय लावाल तशी तमची जीभ तमच ऐकल नहमी बटा ाच वफसर खाणाऱया माणसालास ा वरील पदाथर खाणयाची सवय लावता यऊ शकत आिण ती लावावीच जर डायबिटस हाय बलड परशर वाढलला कोलसटरॉल यासारखया घातक आजाराना बळी पडायच नसल तर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व काचया दाही िदशा ासोपचाराची नयारी दिनया

lsquo दमाrsquo हा सनाचा िवकार आह ह आपणास सहजगतया उमगत पण सतत दमलयासारख वाटत ह lsquoचकीचया सनामळrsquo अस शकल ह आपलया लकषात यण जरा कठीण आह lsquoसपािडलायटीसrsquo िकवा lsquoिसलप िडसकrsquoमळ मान पाठ दखत ह आपणास माहीत असत पण ासाचा आकतीबध िबघडलयामळही अस होऊ शकत अस कोणी आपणास सािगतल तर त खर वाटणार नाही मनोिवकत मळ नराशय व नाहक िचता िनमारण होतात ह आपण वाचलल असत पण सनततर िबघडलयानही त िनमारण होऊ शकतात ह आपलया गावीही नसत पण अनक ाधी िवकार ह चकीचया सनामळ िनमारण होतात अस धयानात यऊ लागल आह व महणनच lsquo ासोपचारrsquo ह नवीन ततर झपाटय़ान िवकिसत होऊ लागल आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

इितहास वासतिवक पाहता lsquo ासाrsquoच अननयसाधारण महततव भारतीय दशरनानी िवशषत योगान फार पव च जाणल होत अस महटलयास त वावग ठरणार नाही िकबहना ास व तयाच िनयतरण (पराणायाम) हा शरीर व मन याना जोडणारा lsquoसतrsquo आह अशीच पवरसर ची धारणा होती व महणन lsquo सनश ीrsquoला अननयसाधारण महततव होत शरीराचया िविवध िकरयापकी काह वर आपल lsquoऐिचछकrsquo िनयतरण असत तर काही आपोआप घडतात (Reflex Involuntary of Au-tonomous ) हात हलवन चहाचा कप उचलण ऐिचछक (Voluntary ) तर हदयसपदन आपोआप (Involuntary ) पण lsquo ासrsquo ही सवरसाधारणपण एकच अशी िकरया आह की जी एकाच वळी ऐिचछक िनयतरणाखाली अस शकत (जस आपण जलद सन कर शकतो वा इचछपरमाण सथ दीघर सन कर शकतो) वा जो पणरपण परितिकषत अस शकत (जस आपण घाबरलयास सन आपोआप जलद होत व धयानास बसलयास सन आपोआप सथ व खोल होत)

सनाचया या खािसयतमळच योगशा ज एक सवरतक lsquoशरीर-मनोव कrsquo Body mind Medicine आह त पराणायामाचया माधयमातन उतक सनोपचार साधत व मनावर िनयतरण आण पाहत अनय परितिकष िकरया या पणरत आपलया ऐिचछक िनयतरणाचया बाहर असतात पण

सन हीच एक िकरया इचछावत व अिनचछावत अशा दोनही मजजाससथाचया िनयतरणाखाली असत व महणन तया माधयमातन सपणर lsquoमदवर िनयतरण आणणयाचा मानवान परय कला आह योगी हदयगती कमी-जासत कर शकतात वा lsquoभकrsquo ताबयात ठव शकतात तयाच हच रहसय आह मन आिण शरीर तसच ास-शरीर आिण मन याचा हा सबध जसजसा दगोचचर होऊ लागला आह तसतस चकीचया सनाच िविवध दषपिरणाम सप होऊ लागल आहत व महणनच या िवषयातल तजजञ आज आपणास सनपरिकरया (िवशष करन उचछवास) परत िशकणयास सागतात शा ीय बठक अगदी छोटय़ा बाळामधय आपलयाला उरो सन (Chest berathing ) आिण उदर सन (Abdominal berathing ) अशा दोनही िकरया सहजपण व तालब रीतया चालललया िदसतात पण आपण हळहळ या दोह तील ताल िवसरत जातो तसच परामखयान उरो सन व तही उधरव उरो सन (Upperchest Brcathina ) करीत राहतो साहिजकच

सनाचया lsquoउथळrsquo पातळीवरच राहतो व या अशा दीघरकालीक चकीचया सनामळ अनक िबघाडाना उदा सततची दमणक डोकदखी- मानदखी- पाठदखी ताणतणाव नाहक िचतागरसतता इ इ जनम दतो अस या िवषयातल तजजञ सागतात ताण वाढला की माणस अिधकािधक उरो सन करतो असही आढळन आल आह या सवर गो मळ शरीरातील

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

काबरनडाय ऑकसाइड वाय हा अिधक परमाणात बाहर फकला जातो तयाच रकतातील परमाण कमी झालयान रकत अिधक अलकलाइन होत रकताची आमलता कमी झालयान Bohr effect मळ िहमोगलोबीनपासन ऑिकसजन सटन पश ना उपलबध होणयाचया िकरयत अडथळा होतो तसच रकतवािहनया आकिचत होऊन िविवध अवयवाना व पश ना होणारा रकतपरवठाही कमी होतो याचा अिधक पिरणाम ऑिकसजन व गलकोज वर अितिरकत परमाणात अवलबन असणाऱया मदवर होतो व तयाच कायर िबघडत या सवर दषपिरणामाना `Brain Fog अस सबोधणयात यत या धकयान गरसत मदमळ आपली सवदनशीलता कमी होत lsquoमडrsquo सतत िबघडत राहतो व पिरघ मजजाससथा (Peripheral Nervous system ) अितसवदनशील होऊन सतत मगया यण दखण अशा तकरारी िनमारण होतात ाय लवकर दमतात पोटाचया ायवर पिरणाम झालयान वारवार शौचाची भावना होत (Irritable Bowel syndrome ) एखा ा िविश अ घटकाची अ लज वाढीस लागत व सनाचया ायवर अितिरकत ताण आलयान मान खाद व वरची पाठ दख लागत अस या िवषयातल तजजञ सागतात काही वळा या Brain Fog च पयरवसन घबराटीत (Panic attacks ) िकवा फोिबयातही होताना िदसत ह सवर टाळावयाच असल तर आपलया सनाचया गणव त बदल घडवन आणावयास हवा अस ह तजजञ सागतात चकीचया सनामळ िनमारण होणाऱया या सवर शरीरमनाचया िबघाडाना सन अकतीबधातील िबघाड Breathing Pattern Disorders ( BPD ) अस सबोधणयात यतो नमक काय करावयास हव

सन सधारणयाचा एक उ म उपाय महणज lsquoपराणायामrsquo ततर िशकण (अथारत योगय सन हा पराणायामाचा फकत एक आयाम आह ह यथ परकषारन धयानात घयाव) या ितिरकत शरीरातील िविवध भागाच अवयवाच िशिथलीकरण करन ासावर लकष किदरत करन सन सधारणयाची अनकिवध ततर आज उपलबध आहत तजजञाचया मागरदशरनाखाली व आपापलया परकतीनसार व आवडीनसार आपण याचा अवलब कर शकतो पराणायाम पराणायाम महणज काही मयारिदत अथारन िनयितरत ासोचछवास जाणीवपवरक

ासोचछवासाची परिकरया बदलण महणज पराणायाम योगाचया भाषत ास आत घणयाचया िकरयला परक उचछवासाचया िकरयला रचक तर दोह चया मधय खास थाबिवणयाचया परिकरयला कभक महणतात या परक रचकाचया तालावर िनयतरण आणन आपण ासोचछवास जया नाकपडय़ातन करतो तयाचया बदलावर िनयतरण आणन (उजवी डावी िकवा दोनही नाकपडय़ा) पराणायाम साधता यतो थोडकयात अितशय शा ोकत प तीन आपण पराणायामाचया रपान

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सन परिशकषण घऊन सन सधार शकतो अथारत या सजञा यथ ासोचछवासाचया भाषत समजािवलया असलया तरी स म अथारन तयाचा अितम सबध पराणशकतीशी महणज चतनय शकतीशी व पराणमय कोशाशी आह ह धयानात ठवण महततवाच) सन परिशकषण चकीची सन प ती आपलया इतकी अगवळणी पडलली असत की ती िवसरन योगय प त िशकणयासही िकतयक वळा सहा-सहा मिहन लाग शकतात यात मखय भर हा पणर उचछवासावर असतो तसच सनाच मखय तसच परक ाय िशिथलीकरणावर व lsquo सनभानrsquo आणणयावरही भर िदला जातो अशीच एक साधी-सोपी प त वर चौकटीत िदली आह lsquoसास की जररत ह िजदगी क िलयrsquo अस एका गाजललया िहदी गाणयात महटल आह त िकती खर आह व तया द ीन ासोपचाराच महततव एवहाना वाचकाचया धयानात आल असलच

सन ायाम हात असललया एखा ा खच वर आरामात बसा आपल हात खच चया हातावर सहजपण

िवसाव ा कोपरान बाहवर हलकासा दाब ा यामळ ासोचछवास करताना मानच वा खा ाच

ाय तमही साहिजकच वापर शकणार नाही नहमीपरमाण ास घतलयावर ओठ अलगद िवलग करा आिण हळवारपण त डान उचछवास करा ओठ परत बद करा कषणभर थाबा आिण सावकाश ास आत घया उचछवास पणर व दीघर झाला की ास आपोआपच खोल व पणर घतला जातो उचछवास ासापकषा दीघर असण आवशयक (व योगयही) असत ह सकाळसधयाकाळ वीस-वीस वळा करा सरवातीस योगय मागरदशरनाखाली व अगदी घडय़ाळ लावन हा सन अभयास करावा हळहळ त सहज साधल जाईल

- डॉ उलहास कोलहटकर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव - २००९

माय मराठी स थन ग यावषीरची िदवाळी िटटवाळा यथील rsquoमकताrsquo या लहान मली या अनाथ मास भट दऊन तथील लहानगया यासोबत िदवाळी साजरा कली याची ही काही कषणिचतर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हसवणक

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

httphindi-marathi-jokesblogspotcom

शरयावली

सपदिकय मडळ

१) शरी सागर राजणकर सपादक

२) शरी अवधत कामत सदसय

मािसकाची माडणी व िडझाईन

शरी िवजय जोशी

आवाहन

आपलयाकडील लख किवता editoremasikmaimarathiorg या ईमल आयडीवर

पाठवा ात आपल लख किवता ई कोणतयाही सवरपात (ऊ jpg pdf manu-

script ) चालतील िनवडलल लख ईमािसकात परकािशत कल जातील शकय झालयास

लखासोबत आपल छायािचतर पाठवाव तसच आपल सपकर करमाक ईमल कळवावत

Disclaimer

ईमािसकातील लख व तयातील माडलली मत ही तया लखकाची वयिकतक असन ससथा

तयास दजोरा दणार नाही

ईमािसक ह मोफत िवतरणाकिरता आह

ससथबाबत अिधक मािहती किरता wwwmaimarathiorg यथ अवशय भत ा

धनयवाद

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

परतयकषात काय होऊ शकल आज अमिरकतील राजकारणयासमोर ढासळणारी िकवा न सावरणारी अथर वसथा इराक-अफगाण य ावर होणारा वारमाप खचर व लोककषोभ सतत वाढणारी बरोजगारी व तयामळ वाढणारी गिरबी अस पर उभ आहत या सवारवर मात करणयाचा जालीम उपाय कोणाकडच नाही नोवहबरमधय िनवडणका समोर उभया आहत िसनटचया जागा िजकलया नाहीत तर रा ाधयकषाचा पकष िसनटमधय अलपमतात जाईल व तयामळ रा ाधयकषाना आपलया योजना पढ रटायला व अमिरकवर राजय करायला जड जाईल िनवडणका िजकणयासाठी लोककषोभ िनवडण अतयत जरर असत व त कमीत कमी वळात साधय करायच असल तर गललया ८४ लकष नोकऱया तमहाला परत िमळवन दतो यापकषा परभावी घोषणा कोणतीच होणार नाही अमिरकचया अधयकषानी याच िवचारान अशी घोषणा कली ओटायो या राजयातही िनवडणका आहत तथील राजय सरकारन सरकारी उ ोगाना आऊटसोिसरगवर बदी घालणयाचा कायदाच पास कला

भारताचया द ीन ओटायो ह ५० पकी एक राजयच असल व तया राजयातन भारतीय आयटी कपनया जासत वसाय करत नसलया तरी अशा काय ामळ आपलयाला पाढरपशा वगारची मत िमळतील अशी भावना इतर राजय सरकाराची झाली तर ही राजयही यतया १ मिहनयात अस कायद करतील ५० पकी २० राजयानी जरी अस कायद आणल तरी तयाचा पिरणाम भारतीय आयटी उ ोगावर होईल ददवारन अशा काय ामळ अमिरकन बरोजगाराचया सखयत फारसा फरक पडणार नाही पण स ाधारी पकषाला मत िमळणयास मातर तयाचा फायदा होईल भारतीय आयटी उ ोगान अशा काय ाकड एक सधी महणन पाहण गरजच आह आजपयरत भारतीय आयटी उ ोग हा अमिरकन बाजारपठवर पणरत अवलबन होता पण एककाळी ८४ टकक उ ोग हा अमिरकतन यत होता तयाचा वाटा आता ६० टककयावर आला आह याचाच अथर भारतीय उ ोग जगातील अनय दशातील बाजारपठतही परवश कर लागला आह गलया २-३ ितमाहीतल आयटी कपनयाच जाहीर झालल आकड हच दशरवतात आखाती दशातन यणारी मागणी सतत वाढत आह आज याच दशाकड भरपर पटरो डॉलसर आहत व नवीन अरब िपढीला मािहती ततरजञानाच महततवही पटल आह तयामळच आखाती दशात भरपर सधी उपलबध आहत भारतीय कपनया आज आिफरका व लटीन अमिरका ाही खडाकड पाहत आहत बराझील िचली द आिफरका नायजिरया घाना किनया अशा ५० दशामधय आज भारतीय आयटी कपनया पोहोचत आहत सधयाचया जागितक आिथकर मदीची झळ या दशाना फारशी लागलली नाही व तयामळच

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

या दशाचया अथर वसथा झपा ान सधारणयाचया मागारवर आहत

आजपयरत भारतीय आयटी कपनयानी िमळवलला अमिरकतील अनभव या दशाचया बाजारपठत वापरला तर तयाचा फायदा तया दशाना व भारतीय आयटी कपनया या दोघानाही होईल पवकर ड चीन मलिशया जपान ह दशही पढ यत आहत चीन व भारत या दोन दशानी परसपरावर िव ास दाखवन या व अनय उ ोगात एकमकाना मदत कली तर एक मोठी आिथकर रीतया सम परचड बाजारपठ िनमारण होऊ शकत रिशयासारखा खडपराय दशही आपली आिथकर वसथा सधारत आह व तयानाही भारतीय तजजञाची गरज भासणार आह महणजच उ ोग वाढीमधय अमिरकन नकार िदला तर ती एक सधी साधन भारतीय आयटी उ ोगान जगातील अनय बाजारपठा काबीज करण जररीच होईल तया द ीन काही आयटी कपनयानी मोचबारधणीस सरवातही कली आह याचबरोबर कवळ कर सवलत नाही महणन अमिरकन उ ोग भारतात होणार आऊटसोिसरग थाबवणार नाहीत जागितक सपधतर जर अमिरकला यरोप-चीनशी टककर

ायची असल तर भारतातील आऊटसोिसरग आज तरी अिनवायर वाटत आह त कल नाही तर अमिरकन कपनयाच नफयाच परमाण घटल व कराचही अमिरकला या उ ोगाकडन कर वसली हवी असल तर तयानी नफा िमळवण आिण आऊटसोिसरग करण जररी आह

अथारत नोवहबरमधय जवहा अमिरकच अधयकष भारतभटीवर यतील व अमिरकन उतपादन अणऊजार भट ा भारतीयाना िवक लागतील तवहा भारत सरकारनही तयाना ठणकावन सागण गरजच आह की जर तमही भारतात आऊटसोिसरग करणयावर बदी घालत असाल तर अमिरकन अणऊजार भट ा आमहाला नकोत अमिरकतील भारतातील अशा सभा परोजकटसच आकड बिघतल व तयामळ अमिरकला होणारा फायदा बिघतला तर बहधा अमिरकच अधयकष भारतातील आऊटसोिसरग अमिरकला कस चागल आह हच अमिरकत परत जाऊन अमिरकन कागरसला पटवन सागतील अथारत तोपयरत िसनटचया िनवडणकाही सपलया असतील

परवा टी वही चनलवर य क च माजी पतपरधान टोनी बलअर याची मलाखत ऐकली तयानी पाि मातयाना िदलला इशारा फार महततवाचा आह त महणतात की गली दोन शतक पाि मातय एवढ बलवान झाल होत की जगाचा सवर इितहास तयानी तयाचया द ीकोनातन बिघतला व िलिहला पण २१ चया शतकाचा इितहास मातर भारत व चीनच लोक तयाचया द ीकोनातन बघणार व िलिहणार आहत व आपण सवर तो वाचणार आहोत - दीपक घसास

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

पयरटनाचया नकाशावर महारा

िदवाळीचया स ीमधय उ रत हिर ार ऋिषकश निनताल मसरी कठही जायच ठरल की महारा ातील हरह री पयरटक नवी िदललीत थाबनच पढ जातो तयामळच िदललीतल पराच थमान पाहन तयाचया मनात थोडी भरात िनमारण झाली आता महारा ातला टिरसट तयाच पलनस बदलणार काय अशी शका उ रतलया टर ऑपरटरनाही सतावत असल उ रतील राजयापरमाणच कनारटक करळ आधर परादशच टर ऑपरटरही महारा ातील पयरटकाकड डोळ लावन असतात पण इतर राजयातलया पयरटकाचया िलसटमधय महारा ाचही असच सथान असत का

महारा आिण गजरात या राजयाकडन दशभरातील िकतयक पयरटनसथळाना मोठ उतप िमळत दश-िवदशापरमाणच महारा ातील सथळानाही इथलयाच पयरटकाची मोठी झबड उडतच रमणीय िकनार आबा-नारळाचया बागा आिण खाणयािपणयाची चगळ असलली िवसतीणर कोकण िकनारप ी महाल मी-रकाळा तलाव-जयोितबा याच कोलहापर तरयबक र-पचवटीच नािशक रायगड-राजगडसह अनक िकलल अिजठा वरळ लणी तसच उलकापातापासन तयार झालल लोणार सरोवर आिण औरगाबाद चमचमती मबापरी आिण ताडोबा तसच सतरयामळ परिस झालल नागपर अशी अनक पयरटनसथळ ह महारा ाच वभव पण सरसकट परतयक िठकाणच पयरटन समाधानकारक ठरलय का

एवढ उपजत वभव आिण दातततव असलल पयरटक असलयान पयरटनाचा िविश प तीन िवकास वहायला हवा होता पण अजनही पायाभत कषतरामधय बरच काही करण बाकी आह याची तीवर जाणीव होत खास करन करळ आधर मधय परदश याचया तलनत आपलयाकड अजन बरच काही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

करायच बाकी आह ह सप िदसत कोकणप ीमधय सथािनकाचया सहकायारन एमटीडीसीन नयाहरी व िनवास योजना सर कली आता िकतयक घरावर एमटीडीसी मानयतापरा अस फलकही िदस लागल आहत करळपरमाणच कोकणालाही िकनारप ीच अगभत स दयर लाभलय तयामळच अशा योजना आिण न ान सर झाललया हॉटलसमळ ितथ पयरटनास परचड वाव आह अस मानल जात पण परतयकषात तया गतीन हा िवकास झालला आढळत नाही

बहताश िठकाणी सवारत मोठी अडचण आह ती सवचछ परसाधनगह आिण सयोगय रचना असललया खोलयाची आघोळ आिण परसाधन या दोन परमख मलभत गरजा कदरसथानी असतात नमका याच गो चा अभाव असतो कोणतयाही एसटी सटडवर परसाधनगहाची िसथती शोचनीय असत मबई-गोवा महामागारवरील िकतीशा हॉटलसमधय ी-परषासाठी योगय परसाधनगह असतात मबईतन शकडो आरामबस कोकणचया िदशन रवाना होतात पण रातरीचया जवणाचा पिहला थाबा या बसगा ा िजथ घतात तया हॉटलसची िसथती फारच दयनीय असत कवळ नाईलाज महणन लोक ितथ काहीबाही घशाखाली उतरवतात

नयाहरी िनवासाचया सोयी सर होऊनही आपलयाकड आजही पयरटकाना पसतीकरम अिधक िमळत नाहीत करळसारखया िठकाणी होम-सटमधयही हजार त दहा हजारापयरतच पयारय उपलबध असतात कोकणात मातर आजही थरीसटार हॉटलसचा दजार िततकासा समाधानकारक नसलयाच मत पयरटन ावसाियक सदीप भजबळ कत करतात करळमधय रमपोटी दोन त तीन हजार रपय भरणारा पयरटक कोकणात पस काढायला का राजी नसतो याचाही िवचार आपण करायला हवाच पण तयाचबरोबर आपलयाकड परक पायाभत सिवधाही परिवणयाची गरज आह याकड त लकष वधतात

तळकोकणातील पयरटनासाठी मबईहन जाताना रलव वा रसतयाचया पयारयापकषा गो ापयरत िवमानान जाऊन पढ टकसीन जाता यईल का हा पयारयही तपासन पहायला हवा गो ातन सथािनक टकसीच घयावी लागत पण तरीही हा पयारय उपयकत ठर शकतो अशा सिकटसचा िवचार करन सरकार एमटीडीसी िकवा अनय ावसाियकाकडन टर पकजसच परमोशन होणयाची गरज आह अस मत टर ऑपरटसर कत करतात

यात तथय आहच मधय परदश टिरझम असो नाहीतर कनारटक ितथ अशा परकारची पकजस

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

उपलबध असतात परसगी खासगी हॉटलसच पयारयही पढ कल जातात महारा ात मातर अशा िमशर पकजसच परमोशन िततकया परमाणात कल जात नाही अशी सिकट िवकिसत करायची तर पयरटकाना एखा ा िठकाणी िनवास करता यईल आिण प ास-शभर िकलोमीटरचया परीघात िविवध िठकाणी भरमती करता यईल याचा िवचार कदरसथानी असावा लागतो मालवण तारकल आबोली कोलहापर पण अशा परकारच सिकट तयार कलयास पयरटकाना िकनारप ी कोकणचा घाट कोलहापरसारखा दशावरचा परदश अस सदर कॉिमबनशन पकज िमळ शकत िशवाय यताना एकसपरसवमाग झटपट परवासही होऊ शकतो अस टसर आयोजकापकी िवनय मोडक यानी सािगतल

एकणच कोकण ह पढील पाच-दहा वषारत चागल पयरटन कदर बनल असा िव ास महारा टर ऑपरटसर असोिसएशनच िनतीन माहलकर यानी कत कला आमही बाहरचया राजयातील टर ऑपरटसरमाफर त ितथली बिकग करतो तयाचपरमाण इतर राजयातन आमचयामाफर त महारा ाची बिकग वहावीत यासाठी आमही परय शील आहोत असही तयानी सािगतल

महारा ह परगत राजय महणन खयाती असनही आजही बहताश िठकाणी िभकारी लटार याचा सामना परतयकाला करावा लागतो बकायदा टकसीवाल अववाचया सववा रट लावणार हॉटल एजनट तसच जया वसतसाठी तो परदश परिस आह तीच वसत बनावट सवरपात िवकन श ा लावणार िवकरत याच लकषणीय परमाणही पयरटनिवकासात अडथळाच ठरत महाबळ रला परतयक पॉइनटच टकसीभाड िनि त करणयात आल आह परतयक हॉटलमधय तयाच फलकच रगवल आहत साहिजकच रटवरन घासाघीस िकवा बनवाबनवीच परकार होत नाहीत पयरटक-टकसीवाल याचयात िव ासाहरता वाढीस लागत पण असा परकार सवरतर आढळत नाही आिण पवरिनि त दरापकषा लबाडणयाचच परकार अिधक ऐकायला िमळतात

नागपरपासन ताडोबा ाघर अभयारणयात िफरायला जाणार अनक िनसगरपरोमी आहत पण मधय परदशात कानहा िकवा बाधवगडमधय जी पयारवरणाची िशसत पहायला िमळत तसा आगरह आपलयाकड धरला जात नाही अशी खत अनक पयारवरण अभयासक कत करतात

नािशक कोलहापर िशड यासारखया िठकाणी धािमक पयरटनास खप वाव आह िशड मधय आधर परदशातन भरपर भकतगण यत असतात पण धािमक पयरटनालाही पायाभत सिवधाची जोड

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दणयाची आवशयकता आह ह आपलया गावीच नसत शकराचया दवसथानापाशी दध पाणी याचा मोठा वापर होणार असल तर त वाहन नणयासाठीही योगय वसथा असायलाच हवी पजा-अचार सािहतय याचया िवकरीचया दकानाची तसच िविश िदवशी भकताचा महापर आलयावर रागासाठीही योगय वसथा करायलाच हवी शगावसारखया दवसथानानी याची चागली उदाहरण घालन िदली आहत िशवाय तयानी मधय परदशसारखया िठकाणी आपलया िनधीतन भकतिनवास उभारणयाच औिचतयही साधल आह धािमक पयरटनापरमाणच अगरो टिरझम मिडकल टिरझम या सकलपनाही आता जोर धरत आहत महाबळ रचा सटरॉबरी महोतसव नािशकचा वाईन फिसटवहल हा तयाचाच भाग आहत कदािचत र ािगरी िदवआगरातही आमर महोतसव वहायला हरकत नाही मबई पण याचया आसपासचया परीघात गलया समार दहा वषारत िरसॉटरसची सखया वाढली आह जवळचयाच िठकाणी वनड िपकिनक करणारा मोठा वगर असतो साहिजकच िरसॉटरसचा धदा चागला होतो पण तयाची योगय दखभालही राखावी लागत िरसॉटसरकड कटबाबरोबरच एक ा-दक ाचाही ओघ मोठा असतो परतयकाचया मजामसतीचया कलपना वगळया असतात तयातनच िकतयकदा िरसॉटसरची दखभाल साततयपणर रीतीन होत नाही मग कटबाचा पयरटकवगर यापासन दरावतो मबई-पणयापासन जवळ तरीही रमणीय अशी माथरान-महाबळ रसारखी िहलसटशनस िबरिटशानी िवकिसत कली ती आजही तयाच सथान िटकवन आहत ददवान आपण या तोडीची पयरटनसथळ िवकिसत कर शकललो नाही असलीच तर फारच थोडी खासगी सवरपात ठाण नािशकपासन जवळ असललया जवहारमधय अशा पयरटनसथळाचया िवकासाची कषमता होती पण तयाचा सयोगय वापर आपलयाला करता आलला नाही पयरटनाचा िवकास हा सथािनक जनतचया िजवावरच झाला पािहज यात शका नाही तयामळच तया तया पिरसराच विशष ितथल लोकजीवन खा ससकती ह सारच जपायलाच हव

पयरटनाचा वसाय हा पणरपण िव ासावर बतलला असतो एकदा फसवला गलला पयरटक पनहा यणार नाही आिण तयाचया नातलगानाही तमचयाकड पनहा पाठवणार नाही पण ह लकषात न घता सोनयाच अड दणारी क बडी कापणयाचा परकार िकतयक ावसाियक करतात आिण तयातन पयरटन मातर बदनाम होत महारा ाचा पयरटन नकाशावरचा चहरामोहरा बदलला तरच इतर

राजयातल लोक िव ासान आपलयाकड यऊ लागतील - समीर कव

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सास सन नातसबध व कटबसवासथय बायको ( ी) ही कषणभराची प ी व अनतकालची माता असत सवामी ितनही जगाचा आईिवना िभकारी ही वचन िनतात सतय आहत कटबाचा कदरिबद असलली ही ी जवहा सनरपी दसरी

ी घरात यत तवहा ितची मानिसकता कशी बदलत अथारत अतयत परमान आदरान नीटच नात जोपासणाऱया पषकळ ि या आहत मातर सासबाई ही उपाधी लागली की स ा मानपान व अपकषा आिण तलना या िवकारामळ कटबात नककी ताण यतो याउलट सास सना सजञ समजस असतील तर घरात सवगर उतरतो व सवारचीच वाटचाल अिधक सलभ व यशसवी होत ह जर नसल तर सर होत घसमट जयात कधी पयारय सापडतात तर कधी क डीपलीकड वा ास यत नाही सतत ताणात जगाव लागत हा लख कोणतयाही पवरगरह दिषतातन िलिहलला नाही माझया िनरीकषणातन व काही वषारचया समपदशनाचया अभयासातन िवचार माडल आहत लगनाचा सरळ अथर तडजोड व कटबातील नाती कौशलयपणर साभाळण जया वातावरणात व ससकारात आपण वाढलो आिण आपलया आई-विडलानी नाती कशी साभाळली ह पाहन नकळतपण नाती साभाळणयाची कलपना तयार होत व आपलया कवतीपरमाण अमलात यत सजञ लोक जथ राहतील तथ ही कौशलय िनरीकषणातन आतमसात करतात परतयकष नवीन कटबात गलयावर कसोटी लागत दोनहीकड सयम सामजसय व दयाळपणा असल तर वाटचाल सोपी जात मखयतः सास सनची कडली जमत असल तर कटबाच भागयच पण नसल तर नवरा या बाप ाच काय हाल वणारव वगवगळया घरातील परसग बघ या या घरातील सासबाई अगदी मॉडनर इगरजी यणाऱया सनबरोबर शॉिपग िसनमा नाटक हॉटिलगमधय भाग घणाऱया एकमक चया सा ा नसणाऱया सनला जीनस िवकत घणाऱया सगळ कस छान छान आता नवऱयाला यापकषा काय पािहज या कटबातील ही पिरिसथती फार काळ िटकली नाही िजथ सपस कॉिनफलक ट सर झाली तथ सघषारला सरवात सपसची अमलबजावणी झाली असती तर एकमक ची िकमत रािहली असती तयामळ सर झाल टाळण वळीच सवादान परश न न सोडवलयामळ दरावा झाला

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हा िवनोदी परसग पाह घटना परदशातील दोनही बाहर सथाियक अिधक वाणासाठी सनचया माहरी सवारना जवायला बोलावल िवहीणबाईनी आनदान सवागत कल व बसायला सािगतल मलीचया सासबाई एका सोफयावर 90 अशाचया कोनात ताठ बसलया चहऱयावर परीटघडी बघणाऱयाला वाटाव की पतळा बसवला आह याचया यजमानानी मलान खण करन सािगतल िवहीणबाईही अहो िनवात बसा महणालया पण छ आता सनचया माहरचया मडळ ना हस यऊ लागल गपपा मारताना इतर मडळ ना अवघडलयासारख झाल जवण झाली या ताठच जावयाला वाण दऊन झाल यजमानानी िवचारल अग तला काय झालय मोकळपणान बोल यावर महणालया माझा मान परथम मी नाही ठवला तर कोण ठवणार मी मलीची सास आह ह

ा ाना कळल पािहज यावर यजमानानी मातर लवकर घरी परतायचा िनणरय घतला ही गमतही अमिरकतील भारतातन सासबाई सनकड काही मिहनयाकिरता गलया या आजी चागलयाच व होतया मलाच घर खपच मोठ दमजली एकदा सनची नकतच लगन झालली मतरीण नवऱयासह दोन िदवसाकिरता आली खप वषारनी भटलयान गपपा झालया जवण झाली पाहणयाना गसटरम िदली होती सासबाईची खोली तयाच मजलयावर दसऱया टोकाला होती तयाना वयान िनदरानाश होतो व ऐकही कमी यायच रातरीची जाग आली की तया वऱहा ात जपमाळ घऊन यरझाऱया घालीत सकाळी सगळ उठल नाश तयाला सगळ बसलयावर आज नी िनषपापपण जोडपयाला िवचारल बरय ना महटल मला रातरीची काही झोप लागत नाही रातरी यरझाऱया घालत होत तर तमचया खोलीत िदव कधी चाल कधी बद तवहाच िवचारणार होत की काही हवय का ह वाक य ऐकलयावर जोडपयाच चहर गोरमोर झाल सन मलगाही सकोचन गल परसग तसा साधा सनन दयाळपण सोडन ाव तच बर नाही का आता या घरात सासबाई कटबपरमख आहत मलगा आईचया हातात पगार दतो सनही दत सनला रोज िरकषाला हातखचारला पस दतात ितला हौसमौज करायची असल तर सासला िवचाराव लागत मलगा बायकोला ज घईल तशीच वसत आईला घतो तो आईचा िनयम आह सनचया माहरी काही आहर करायचा असलयास सासचया शबदापलीकड जाता यत नाही नवरा दोघ चया भानगडीत पडत नाही सनन पषकळ सयम ठवला नवऱयाला गोडीत सागन पािहल तयाचया मत ही समसयाच नवहती पढ सनचया तबयतीवर पिरणाम होऊ लागला डोकदखी अधरिशशी व नराश य आल तयावर गोळया सर झालया नवरा ह तटसथपण पाही ितन माहरी

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जायचया गो ी कलया तोवर एक मलगी पदरात होती एकदा माहरी गली तर आई-विडलानी िहलाच पडत घयायला सािगतल िहन नवऱयाला वगळ राह सचवलयावर विडलाचया माग आईन मला वाढिवल तवहा ितचा शबद शवटचा राहील तला वगळ वहायच तर ताबडतोब िनघन जा सािगतल ही गो सधयाचया काळातली आता या कटबात पाहा मल आईची परचड काळजी घणारी आईची हौसमौज परवणारी आईला िहडण िफरण व िसनमाची परचड आवड राजसथान असो की िसगापर असो नाव काढल की ितकीट तयार आईसाहबाना मातर सवयपाकाची माणसाची अिजबात आवड नवहती भाविनकता व माया याचा चागलाच दषकाळ होता पढ मलाची लगन झाली मलगी सासरी गली सना दोघी बडब ा लाघवी तयानी जीव लावायचा जीव तोडन परय कला वातावरण आपलस कल आजबाजला चागल सबध जोडल घरात ग डस नातवड आली या आजीबाईच मन मातर िसनमा व टीवही सोडन कशात लागत नस सना नोकरीचया होतया घरात कामाची बाई मल साभाळणाऱया बाईनी कोणतया चका कलया ह आवजरन सनाना सागत पण सवतः नातवडाकड लकषही दत नसत सनानाही कधी आजारपण यायची नोकरीचा ताण जाणवायचा तवहा याची वागणक पणर कोरडी आपलयाला काही माहीत नाही अस वागायचया सवयपाकापासन कशातच आपणहन मदत नाही अगदी िवनती आजरव कली तर एखादाच पदाथर करणार सनन अित झालयावर एकदा िवचारल की मल लहान असताना काय जवत होती तयानी ताबडतोब उ र िदल मला ठरािवक चार पदाथर यतात मला सवयपाकाची आवड नाही फारशी गतीही नाही मातर वगवगळ पदाथर खायला आवडतात घरी नाहीतर बाहर आता तमही सगरणी असताना मी कशाला लकष घाल एकदा एका सनन ह ान आमटी करा सािगतलयावर यानी चाळीस वा ा साबार कल सगळयानी डोक याला हात लावला आज ची तबयत मातर उ म रोजच जीम िफरण सहली चाल घरात मातर कठ काय ह माहीत नाही िकवा मी ऐकल नाही ह चाल लाघवी नातवड खळायचा आगरह करीत तर याना लहान मलाशी कस बोलाव ह माहीत नाही याच आजी मलीकड गलया की जावयासाठी गोडधोड जवण करायचया सरवातीला सनाचया माहरचयानी खप लाड कल पढ या तयाचयाकडन फोनची िबल भरण अशी काम करन घऊ लागलया सवारचया लकषात आल की एष आिण आराम हच आयषय असणाऱया कत साठी आपणाकड फार वळ व शकती नाही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आपलया भारतीय ससकतीत या गो ी उघडपण बोलणही कठीण न जाणो मलगी व जावयाच िबनसायच पढ सनानी वगळी घर कली जी सन सवजातीय होती तथ या बसन रहात व अपकषाही ठवत िजथ परजातीय होती ितथ थोड नमत घत कोणीही समजसपण काही सागाव तर उ र दत नसत न बोलता तकर काढत मल परोपरीन सागायची की सप बोल गरसमज कर नको पण मलाकडही दलरकष कलयान मलही दलरकष कर लागली याना वाट लागल की सनानी तयाच कान भरल आहत मला-सनातही वाद आल पण मोकळया सवादाअभावी ह होतय हही समजत नवहत तरीही कोणी काम सािगतलच तर कणाकडन तरी करन मोकळ होत असत व आपलया कातडीला धकका लावत नसत या धोरणान सना नातवडाच हदय तयाचया बाबतीत कोरड होऊ लागल मल मातर पषकळ भरडली व आपण कतर नीट करनही ह काय चाललय ह समजनास झाल एक महण आठवली झोपललयाला जाग करता यत पण झोपच स ग घतललयाला नाही आता कोणताही माणस पिरपणर नसतो तवहा सयम सवाद व सवदनशीलता या ितरसतरीन गो ी सोपया होतात वरील उदाहरण िवनोदी असो वा गभीर असो दोनह नी कलह होतोच िकरकोळ वाटणाऱया गो ी जस कोणाला डब-बाटलया जमवायचा छद कोणाला सनचया कप ाची जाडीची िदसणयाची तलना ह पाहता हा िवषय अिजबातच सोपा नाही या पिरिसथतीतील परषाची भिमका पाह 1 नवरा व तयाची आई याच नात भाविनकदष ा सवारत जवळच नवऱयाला आईला काही सागण ह दखावणयासारख वाटत िकवा आता वाढललया वयात काय सागायच तयापकषा आपलया बायकोन अशी पिरिसथती असल ती न करकरता साभाळावी सवतः सासशी जमवन घयाव 2 िजथ सासर असतात त बऱयाच वळा समजतीच धोरण घतात व बायकोला चार शबद सागतात परसगी कटबासाठी बरीच काम सवतःहन करतात सनो शािबदक आधार दतात 3 िजथ सासबाई एक ा आहत तथ पिरिसथती िबकट होत मलाची पिरिसथती ढोलक यासारखी होत कठन थाप बसल याचा नम रहात नाही तयाला सवाद करनही बदल झाला नाही तर तयाचा आई बायकोशी सवाद कमी होतो भाविनक दरावा वाढत जातो मलगा कामािनिम

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

बाहर राहतो सजञ माणस िनदान छदात वळ काढतो (याचा अथर छद असणाऱयाना हा परश न असतो अस नाही) जयाना ह हाताळता यत नाही तो सन जवळ करतो 4 काही नवऱयाना बायकोच महणण पटत तरीही वगळ झाल तर गस साखरपासन सगळा खचर वाढल बायको नोकरीची असल तर सवयपाकापासन मदत लागल ह टनशन यत बऱयाच घरातन आईन मलाला चहा जजबी सवयपाक कर िदलला नसतो तयामळ घरकामात हा ढ असतो तयामळ बायकोशी गोड बोलन या िसथतीकड दलरकष करतो सन कसा िवचार करत (सनची भिमका) 1 सन ससाराची सव व वासतवता यात गडबत ह सरवातीला असच असाव ह समजन ससार

करत भाविवश व नवऱयाला सवर परकार सागन पाहत हशार सन नवऱयाला आकिषत करणयाच सगळ उपाय करत सवदनशील नवरा ितचयाकड ओढला जातो हळहळ भाविनक ताण िनवळतो व सयमपण गो ी माग लागतात

2 िहमतीची सन आपलया गो ी साससमोर परतयकष बसन गोडीत सागत आपलया इचछा सप माडत गो ी समोरासमोर झालयान पिरिसथती बदलत वा उलटही घडत

3 िजथ सकोच व भीती असत ितथ सवाद घडत नाही पयारयान सन भाविनक आधारासाठी माहरच कामातील सहकारी याचा आधार घत परतयकषात पिरिसथती तशीच राहत व पिरणाम तबयतीवर होतो

सासची भिमका काय असत 1 सजञ सास पिहलयापासनच सनचया कलान घत व मोकळया सवादान काय जमत व काय नाही

याची कलपना दत 2 सवतःचया लगनापासन काही गो ी ठरािवक प तीनच होतात तयात फारसा बदल झालला

आवडत नाही उदा कळधमर सोवळ ओवळ व तया सनन ऍडजसट कलयाच पािहजत 3 मी इतक वष सवयपाक घरकाम कल आता कल नाही कल तर माझी मज मी काय कराव व

काय नाही ह सनन ठरव नय तसच मी करो न करो माझी नीट दखल घयावी मान ावा आपलया सललयािशवाय नवीन बदल कर नयत (एकण पिरिसथती ताणिवरिहत सस करायची असल तर खालील उपायानी मदत होत)

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

1 सनन सरवातीला नवीन माणसाशी जमवन घताना नमर सयमी राहाव 2 नवऱयान आपलया प ीला घरातील लोकाचया कलापरमाण कळाही सागा ात तयात कमीपणा नाही तसच कायम एकतर कटबात राहायच की परसगी वगळ राहणयाची तयारी आह ह सप कराव

3 सासन सनब ल सयम दाखवावा काही नवीन गो ी िशकायला वळ ावा सवाद परमान करावा ऑडररन नाही सतत आमही काय कल ह उगाळ नय लकषात ठवाव की तयाच (सनाच) लगनात वयही जासत आह व घरा ितिरकत नोकरीतही तयाना पषकळ ताण आह िदसण सथलता कपड याबाबतीत तलना कर नय सवतः काही गो ी करन आदर िमळवावा सरवातीपासन परम िदल तरच त िमळल 4 घरातील सवर सदसयानी सणवार कळधमर पाहण या परसगी काम वाटन घयावीत तयासाठी एकतर बसन बोलाव कोणालाही गहीत धरन गरसमज टाळावत 5 घरातील व ापासन लहानापयरत कोणीही आजारी असल तर सहानभतीन सवा करावी सननीही व ाच वय तबयत लकषात घऊन रासत अपकषा ठवावी सनचया तबयतीचया तकरारीकड रागान वतागन न पाहता जमल तशी मदत करावी शािबदक भाविनक धीर ावा महणज सनला माहरन वा बाहरन सहानभतीची गरज राहणार नाही व तीही व ाच परमान करल कवळ कतर महणन नाही 6 वरील काहीच न घडता वाद होत असतील तर िवश वासातील िमतर नातवाइकाशी बोलाव सवारत उ म समपदशकाची मदत घयावी परषानी समपदशनासाठी वादावादीत िश ा दण हात उगारण करच नय कारण हाच परयोग समोरचया कतीकडन कधी ना कधी घड शकतो 7 मलीचया माहरचयानी मलीला मानिसक आधार ावा आमच घर बद ह महण नय मातर मलीला आिथकदष ा पायावर उभ राहणयास सागाव परसगी मदत करावी आपलया समाजात सवर ि याना तयातन जाव लागत ह साग नय 8 मल नी आिथकदष ा सकषम राहाव िजथ नोकरीची गरज नाही तया मल नी अस छद जोपासाव की परसगी आपलया पायावर उभ राहता यईल व आतमिवश वास कायम राहील टीवही व चका ा िपटणयात वळ घालव नय मल मोठी झाली की पाटरटाइम काम तरी कराव जयायोग मदला चालना िमळल या जगात अित िभडसतपणा व सकोच ह गण नाहीत भीड ही िभकची बहीण असत ह सतय आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

9 खप परय करन पिरिसथती बदलत नसलयास घराचया बाहर पडाव सवतःचया िजवावर राहायची तयारी ठवावी तर थोडी मदत इतराकडन िमळ शकल वरील सवर गो चा िवचार करन परय कलयास घरात आनदमय वातावरण होऊ शकत ह नककी घरातील ी सत असली तर घर सत होत गहसौखय परतयकाचया वा ाला याव महणन हा लखन परपच जया ि यानी घरात सवगर िनमारण कला तयाना सलाम जया घरी कलह आह तयाना

Best luck

- नीरजा आपटीकर डाग बनरबी कनडा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला समजन घया पलीज िसहगड रसतयावर राहत असललया एका िचमकलीन गळफास घऊन आतमहतया कलयाची बातमी नकतीच वाचली का बर या िचमकलीन सवतःला अस सपवाव जनमदातया मलाना रागवणयाचा अिधकार पण आई-वडलाना नाही का मला आठवत लहानपणी कधी माझी आई लाटण घऊन माग लागायची महणायची मलया त मला तर बर होईल हा शबदपरयोग करणाऱया आईचया मलया या शबदातही ओतपरोत परम भरलल असायच तो शबद उचचारणयाचा अिधकार िनसगारन ितलाचा बहाल कलला आह आई या शबदावर अनक किवता-लख-कथामाला गाजताहत आई-बाबाना मलाशी काही परसगी कठोर वागावच लागत परत िववकब ी वापरन मधयमागारच अनसरण ह पालकाचया लकषातच यत नाही तयामळ मलाचया भिवत ाचया खो ा कलपनाना िचकटन थोडीफार मल चकली तर काही वळस पालक िशकषक वगारतच मलाना बदम मारहाण करतात नािशकमधय शालय िव ाथयारला िशिकषकन डसटर फकन मारलयानतर घाबरन वगारतच तया िव ाथयारला झटक यऊ लागलयामळ रगणालयात दाखल कराव लागल सवर चनलवर बरिकग नयज झळकत होतया शवटी अशा अनक घटनामळ सरकारन िव ाथयारना मारहाण करणाऱया दोषी कतीला परथम एक वषारचा तरगवास व पाच हजार रपय दड दसऱयादा मारहाण कलयास 25 हजार रपय दड व तीन वषारचा तरगवास अशा िशकषची तरतद काय ात कली या काय ाला मितरमडळाची मजरी िमळालयावरच तयाची अमलबजावणी होईल परत खऱया अथारन यामळ पालकाचया िशकषकाचया - िव ाथयारचया मनोव ीत बदल होईल का आधिनक सपधचया यगात लहान मलावर योगय वळी सससकार झाल तर उ ाचा भारत महास ा होणयाच माजी रा पती डॉ ए पी ज अबदल कलाम याच सव साकार होऊ शकल महातमा गाध नी महटल होत िशकषणाला नितक मलयाची जोड नसल तर त अधःपतनास कारणीभत ठरत सान गरज नी महटलयापरमाण मल ही दवाघरची फल या फलाना नहमी सकारातमक िवचारसरणी व आदशर िदला पािहज आजची मल ही उ ाची फल उ ाचया उजजवल भारताच आधारसतभ सबल व सशकत होणयासाठी परतयक पालकानी जागरक राहायला पािहज

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जगाला परल एवढ मनषयबळ आज आपलया भारतात आह मधयतरी एका अभयासामधय ह सप झाल की सवारत तरण दश भारत आह या अथारन की जवळ जवळ 70 टकक लोकसखया यवा आह जगावर राजय करणयाची खरी ताकद आज आपलयाकड आह कारण यवक व यवत नी भरलला दश आपला आह काहीही करणयाची ताकद आज आपलयाकड आह परश न आह तो समजावन घणयाचा व दणयाचा यवकाना योगय िदशा व अचक मागरदशरन याचया बळावर िबरिटशापरमाण आपणही खऱया अथारन जगजजत होऊ शकतो

वसथापनशा तजजञ िशव खरा सागतातYou can winया धत वर यवकानो Yes I can अस आतमिवश वासान महणत पाऊल पढ टाकल पािहज तच आह तझया जीवनाचा िशलपकार हा मतर मीच घडवणार माझ जीवन अस महणत आतमसात कला पािहज हाच मतर मनात घऊन परतयक यवकान िजजञासा वाढवन खऱया अथारन जाग झाल पािहज माणस घडत नसतात घडवावी लागतात आतमिवश वास िनमारण करावा लागतो माझयातला मी जागा करत जग बदलणयासाठी आधी मी बदलायला हवा आताची यवा िपढी िबघडली आह अस महणणाऱया वगारला दाखवायला हव की आमही उ ाचा भारत घडवणार आहोत यासाठी यवक-यवत नी परथम सवतःला घडवायला हव तयासाठी तयानी शरीर व मनाचया सबलतकड जासतीत जासत लकष िदल पािहज रोज ायाम कला पािहज सवामी िववकानद महणायच माझया िपरय िमतरानो रोज मदानावर जा खळ खळा वासरासारख हदडा ायाम करा जवहा तमही सबल व सशकत वहाल तवहा तमहाला परतयक गो चागलया परकार कळ शकल महणन आपल शरीर कमावणयासाठी रोज ायाम करण आवश यक आह िकशोरवयीन मल िनदरानाश रकतदाब मानिसक ाध नी गरसत झालली िदसत आहत वाढती सपधार चगळवाद नीितमलयाचा ऱहास घरातील वाद भय चचलता िनक आहार सपधारतमक वातावरण परीकषत कमी गण अिनचछन लादलला अभयासकरम यामळ मल नराश यकड जाऊ लागली आहत जानवारी 2010 चया पिहलयाच मिहनयात एकण 66 िव ाथयारनी आतमहतया कलया याच परमख कारण मलाची दबरल मन हच होय महणन मलाचया मानिसक सबलता व िनमरलतसाठी धयानधारणा ही आवश यक गो आह आनापानसती ह तयातील एक शासरोकत धयान श वासाचया साहाययान मनाची एकागरता व िनमरलता सबलता वाढत भय कमी होत चचलता दर होत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

मलाची आकलनकषमता वाढन जीवनात नितकता यत 2500 वषारपव गौतम ब ानी या साधनचा शोध लावला प गरजी शरी सतयनारायण गोएकाज नी 1969 मधय ही भारतातन ल झालली साधना परत भारतात आणली सपणर साधना श वासाशी सबिधत असलयामळ कठलयाही जातीचा वणारचा पथाचा दशाचा िव ाथ -िव ािथनी ही साधना करन आपल मन सबल व िनमरल करन ताणतणावमकत जीवन जग शकतो माणसाचा मद हा एका सकदात 800 हन अिधक गो ची न द घऊ शकतो तो 70 त 75 वष न थकता सतत काम कर शकतो तयात फार मोठी ऊजार असत ती जागिवणयासाठी आज खऱया अथारन गरज आह थॉमस एिडसन चार वषारचा असताना तयाला शाळतन परत पाठवल तयाचया िखशात िशकषकान िच ी टाकली होती तमचा टॉमी िशकषणात फार माग आह तो िशक शकणार नाही याच थॉमस एिडसनन आपली अतिरक मनोऊजार जागवन िवजचा िदवा तयार करन जगाला परकाशमान कल तयाआधी हजारावर अिधक तयाच परयोग फसल पण तो खचला नाही सगळा हा मानिसक परव ीचाच पिरणाम अबराहम िलकनन आपलया मलाचया मखयाधयापकाला िलिहललया पतरात मलाला समाजात कस वागायच व िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकवणयाची िवनती कली होती याच सामािजक िशकषणाची आज आपलया मलाना गरज आह आपण आपलया मलावर नसत अपकषाच ओझ लादतो िबचारी मल पार थकन जातात तयातन ती चकीचा मागर पतकरतात िचतरपटावर आतमहतयच खापर फोडन पालकवगर मोकळा होतो तीन तासात िसनमा आपलया मलाचया भावनाना हात घालतो मग जनमापासन आपलया बरोबर असणाऱया सवतःचया मलाचया भावना आपण का ओळख शकत नाही हा परश न पालकानी सवतःला िवचारला पािहज िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकणयासाठी मन सबल करणयासाठी खऱया अथारन तणावमकतीसाठी धयान महणज एक सवणरसधीच होय महणन पालकानो मल चकली-आपला अपकषाभग झाला तर तयाना जरर रागवा पण परमान (अतमरनात ओतपरोत परम भरलल अस ा) रागवलयानतर तवढच परमान तयाला जवळही घया िनिश चतच तयाना तमचा आदर वाटल या जगात तीन सदर िकरयापद आहत - परम करण मदत करण व सवा करण या तीन ईश वरी िकरयापदाना रोजचया जीवनात सथान दऊन आपल कटब आनदी व सखी बनवा आपलया

मलाना समजन घया व उ त समाज घडवा - द ा कोिहनकर (पाटील) पण

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला सवाततरय हव

वयसकर माणसानी शात बसन घडत असल त पाहाव आपल मत न दव नय वहारात फार लकष दऊ नय अस तरण िपढीला वाटत उलट आमच काळयाच पाढर अनभवान झाल आहत तया अनभवाचा तरण िपढीन फायदा करन घयावा अस जय ाना वाटत

जय नागिरकाच क कॉलज कट ाइतकच सवरमानय बनल आहत अगदी पारावर जमत नसली तरी वयसक मडळी कठ ना कठ एकतर जमतात कधी परष-परष कधी बायका-बायका तर काही िठकाणी जय नागिरकाचया जो ा एकतर यतात गपपाच िवषय सगळया कट ावर सामाईकच पनशनवाढ महागाई तरण िपढीच आपलयाला न मानवणार वागण कमी होत असलला िजवहाळा इतयादी इतयादी या सगळयात एक महततवाचा म ा नहमी चचत असतो मलगा सन नातवड आपापलया परीन व ाना गपप राहणयास सचवत असतात अन व ाना त मानय नसत एका कट ावर हाच िवषय रगला होता

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

एक आजोबा सागत होत मी मलाला फड बचत याबाबत सागायला गलो तर तो महणतो तमचया वळी वगळ होत आता सगळी गिणत बदलली आहत तमही यात लकष घाल नका त तणतणत सागत होत अर वगळ काय होत दोन मल तयाची िशकषण प-पाहण सगळा परपच चालवन आज मी एवढी िशललक ठवलीच आह ना आजकालचया मलाना आिण सनाना नसत पस उधळायला हवत मो ाच अिजबात ऐकायला नको तर काय अस महणत तयाचया प ीनही सर धरला मलग तसच सनाही तशाच अहो नातवडही आपलयाला बोलतात काल दपारी मला दोनची मािलका बघायची होती ब ाला महटल तझा तो ाण- ाण िसनमा बद कर मल वाईट ससकार होतात तयातन मी अस महणताच बटीन गळा काढला अन मग सनबाई महणाली आता दवाच िसनम दाखवन गळाच गणपती का बनवायच मलाना तयाना आताचया जगात जगायच आह तर जगात काय चालत त कळलच पािहज माझी मािलका बघायची राहन गली

तयावर दसऱया काक महणालया मला तर फार राग यतो घरात ह करा त कर नकाचा जप नको महणन मी दवळात जात तर तही तयाना पटत नाही दवळात रोज फरशीवर बसन साध आखडल तर कोण िनसतरणार अस सनबाई िवचारत माझ एक वळ ठीक आह पण यानाही सवाततरय नाही कशाच वय झाल महणज आमची मन का मली आहत वषारनवषारची िवचार करणयाची प त का बदलणार आह आमचया िपढीच तर फारच हाल झाल पव विडलधाऱयाचया मान-मयारदा साभाळायचया महणन आमही सवतला मरड घातली अन आता जीवन वयोमानानसार परावलबी झाल महणन मला-नातवडाचया पढही माघार घयावी लागत कधी-कधी मला वाटत जय नागिरकानी सवाततरयाची चळवळ उभारायला हवी

तयाचया या वाक यावर कट ावर खसखस िपकली हसणयाला वरवर िनिम िमळाल तरी परतयकाचया हदयात एक बारीक कळ उमटन गली आपलयालाही सवाततरय नाही ही भावना परतयकाचया मनात उफाळन गली जय नागिरक याबाबत काय करतील त करोत पण जयाचया घरात वयसक मडळी आहत तयानी मातर याबाबत जरर िवचार करायला हवा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

डाएट िटपस अधनमधन पण कस कवहा आिण काय खाव शक य असल िततकी मधलया खाणयाची वळ साभाळावी मखय जवणानतर कमीत कमी दीड

त दोन तास जाऊ ावत जवणानतर लगच लहर आली महणन खाऊ नय खाणयाच परमाण कमी कराव महणज जर तमही कठलाही पदाथर एक वाटी खाणार असाल तर अध वाटी खावा

वजनावर िनयतरण ठवणयासाठी तमही काय खाता यापकषाही िकती खाता याला महततव आह एखादा पदाथर पणर सोडन िदला तर काही जणाना नराश यही यत पण परमाण कमी ठवलत तर तमही तो पदाथर खाणयाचा आनद कठलाही मानिसक दबाव न ठवता लट शकता यापढ ऑिफसमधय भजी िकवा बटाटवडा मागवताना हा िनयम लकषात ठवा सवयीन ह नककी शक य होत

मधलया वळचया खाणयामधय िपणयाचया पदाथारचास ा समावश करा महणज कॉफी सरबत िकवा चहा हा खाणयाचया पदाथारबरोबर न घता वगळा पदाथर महणन घयावा तयाबरोबर शक यतो काही खाऊ नय

टीवहीसमोर बसन खायच टाळाव तस करताना आपण नककीच जररीपकषा जासत खातो लहान मलामधलया वाढतया वजनाचया परमाणाकड बघता तयानास ा तस कर दऊ नय

मधलया वळचया खाणयाच पदाथर बदला परय ान ह शक य आह गिहण नी घरात तळलल पदाथर (मखयतः बाहरन आणलल) न ठवण चागल घरी असल की दपारचया टीवही बघणयाचया वळत खालल जातात

तयाऐवजी शगदाण सकामवा (न खारवलला) घरी बनवलली सरबत तल कमी असलल पोह मरमर ला ा ला ाचया िपठीपासन कलल पदाथर र ाच पदाथर वगर चागल फकत खायचया परमाणाकड लकष ठवा कवळ िजभचया चवीसाठी खाणयाच टाळा

शवटी माणस हा सवयीचा गलाम असतो तमही जशी सवय लावाल तशी तमची जीभ तमच ऐकल नहमी बटा ाच वफसर खाणाऱया माणसालास ा वरील पदाथर खाणयाची सवय लावता यऊ शकत आिण ती लावावीच जर डायबिटस हाय बलड परशर वाढलला कोलसटरॉल यासारखया घातक आजाराना बळी पडायच नसल तर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व काचया दाही िदशा ासोपचाराची नयारी दिनया

lsquo दमाrsquo हा सनाचा िवकार आह ह आपणास सहजगतया उमगत पण सतत दमलयासारख वाटत ह lsquoचकीचया सनामळrsquo अस शकल ह आपलया लकषात यण जरा कठीण आह lsquoसपािडलायटीसrsquo िकवा lsquoिसलप िडसकrsquoमळ मान पाठ दखत ह आपणास माहीत असत पण ासाचा आकतीबध िबघडलयामळही अस होऊ शकत अस कोणी आपणास सािगतल तर त खर वाटणार नाही मनोिवकत मळ नराशय व नाहक िचता िनमारण होतात ह आपण वाचलल असत पण सनततर िबघडलयानही त िनमारण होऊ शकतात ह आपलया गावीही नसत पण अनक ाधी िवकार ह चकीचया सनामळ िनमारण होतात अस धयानात यऊ लागल आह व महणनच lsquo ासोपचारrsquo ह नवीन ततर झपाटय़ान िवकिसत होऊ लागल आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

इितहास वासतिवक पाहता lsquo ासाrsquoच अननयसाधारण महततव भारतीय दशरनानी िवशषत योगान फार पव च जाणल होत अस महटलयास त वावग ठरणार नाही िकबहना ास व तयाच िनयतरण (पराणायाम) हा शरीर व मन याना जोडणारा lsquoसतrsquo आह अशीच पवरसर ची धारणा होती व महणन lsquo सनश ीrsquoला अननयसाधारण महततव होत शरीराचया िविवध िकरयापकी काह वर आपल lsquoऐिचछकrsquo िनयतरण असत तर काही आपोआप घडतात (Reflex Involuntary of Au-tonomous ) हात हलवन चहाचा कप उचलण ऐिचछक (Voluntary ) तर हदयसपदन आपोआप (Involuntary ) पण lsquo ासrsquo ही सवरसाधारणपण एकच अशी िकरया आह की जी एकाच वळी ऐिचछक िनयतरणाखाली अस शकत (जस आपण जलद सन कर शकतो वा इचछपरमाण सथ दीघर सन कर शकतो) वा जो पणरपण परितिकषत अस शकत (जस आपण घाबरलयास सन आपोआप जलद होत व धयानास बसलयास सन आपोआप सथ व खोल होत)

सनाचया या खािसयतमळच योगशा ज एक सवरतक lsquoशरीर-मनोव कrsquo Body mind Medicine आह त पराणायामाचया माधयमातन उतक सनोपचार साधत व मनावर िनयतरण आण पाहत अनय परितिकष िकरया या पणरत आपलया ऐिचछक िनयतरणाचया बाहर असतात पण

सन हीच एक िकरया इचछावत व अिनचछावत अशा दोनही मजजाससथाचया िनयतरणाखाली असत व महणन तया माधयमातन सपणर lsquoमदवर िनयतरण आणणयाचा मानवान परय कला आह योगी हदयगती कमी-जासत कर शकतात वा lsquoभकrsquo ताबयात ठव शकतात तयाच हच रहसय आह मन आिण शरीर तसच ास-शरीर आिण मन याचा हा सबध जसजसा दगोचचर होऊ लागला आह तसतस चकीचया सनाच िविवध दषपिरणाम सप होऊ लागल आहत व महणनच या िवषयातल तजजञ आज आपणास सनपरिकरया (िवशष करन उचछवास) परत िशकणयास सागतात शा ीय बठक अगदी छोटय़ा बाळामधय आपलयाला उरो सन (Chest berathing ) आिण उदर सन (Abdominal berathing ) अशा दोनही िकरया सहजपण व तालब रीतया चालललया िदसतात पण आपण हळहळ या दोह तील ताल िवसरत जातो तसच परामखयान उरो सन व तही उधरव उरो सन (Upperchest Brcathina ) करीत राहतो साहिजकच

सनाचया lsquoउथळrsquo पातळीवरच राहतो व या अशा दीघरकालीक चकीचया सनामळ अनक िबघाडाना उदा सततची दमणक डोकदखी- मानदखी- पाठदखी ताणतणाव नाहक िचतागरसतता इ इ जनम दतो अस या िवषयातल तजजञ सागतात ताण वाढला की माणस अिधकािधक उरो सन करतो असही आढळन आल आह या सवर गो मळ शरीरातील

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

काबरनडाय ऑकसाइड वाय हा अिधक परमाणात बाहर फकला जातो तयाच रकतातील परमाण कमी झालयान रकत अिधक अलकलाइन होत रकताची आमलता कमी झालयान Bohr effect मळ िहमोगलोबीनपासन ऑिकसजन सटन पश ना उपलबध होणयाचया िकरयत अडथळा होतो तसच रकतवािहनया आकिचत होऊन िविवध अवयवाना व पश ना होणारा रकतपरवठाही कमी होतो याचा अिधक पिरणाम ऑिकसजन व गलकोज वर अितिरकत परमाणात अवलबन असणाऱया मदवर होतो व तयाच कायर िबघडत या सवर दषपिरणामाना `Brain Fog अस सबोधणयात यत या धकयान गरसत मदमळ आपली सवदनशीलता कमी होत lsquoमडrsquo सतत िबघडत राहतो व पिरघ मजजाससथा (Peripheral Nervous system ) अितसवदनशील होऊन सतत मगया यण दखण अशा तकरारी िनमारण होतात ाय लवकर दमतात पोटाचया ायवर पिरणाम झालयान वारवार शौचाची भावना होत (Irritable Bowel syndrome ) एखा ा िविश अ घटकाची अ लज वाढीस लागत व सनाचया ायवर अितिरकत ताण आलयान मान खाद व वरची पाठ दख लागत अस या िवषयातल तजजञ सागतात काही वळा या Brain Fog च पयरवसन घबराटीत (Panic attacks ) िकवा फोिबयातही होताना िदसत ह सवर टाळावयाच असल तर आपलया सनाचया गणव त बदल घडवन आणावयास हवा अस ह तजजञ सागतात चकीचया सनामळ िनमारण होणाऱया या सवर शरीरमनाचया िबघाडाना सन अकतीबधातील िबघाड Breathing Pattern Disorders ( BPD ) अस सबोधणयात यतो नमक काय करावयास हव

सन सधारणयाचा एक उ म उपाय महणज lsquoपराणायामrsquo ततर िशकण (अथारत योगय सन हा पराणायामाचा फकत एक आयाम आह ह यथ परकषारन धयानात घयाव) या ितिरकत शरीरातील िविवध भागाच अवयवाच िशिथलीकरण करन ासावर लकष किदरत करन सन सधारणयाची अनकिवध ततर आज उपलबध आहत तजजञाचया मागरदशरनाखाली व आपापलया परकतीनसार व आवडीनसार आपण याचा अवलब कर शकतो पराणायाम पराणायाम महणज काही मयारिदत अथारन िनयितरत ासोचछवास जाणीवपवरक

ासोचछवासाची परिकरया बदलण महणज पराणायाम योगाचया भाषत ास आत घणयाचया िकरयला परक उचछवासाचया िकरयला रचक तर दोह चया मधय खास थाबिवणयाचया परिकरयला कभक महणतात या परक रचकाचया तालावर िनयतरण आणन आपण ासोचछवास जया नाकपडय़ातन करतो तयाचया बदलावर िनयतरण आणन (उजवी डावी िकवा दोनही नाकपडय़ा) पराणायाम साधता यतो थोडकयात अितशय शा ोकत प तीन आपण पराणायामाचया रपान

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सन परिशकषण घऊन सन सधार शकतो अथारत या सजञा यथ ासोचछवासाचया भाषत समजािवलया असलया तरी स म अथारन तयाचा अितम सबध पराणशकतीशी महणज चतनय शकतीशी व पराणमय कोशाशी आह ह धयानात ठवण महततवाच) सन परिशकषण चकीची सन प ती आपलया इतकी अगवळणी पडलली असत की ती िवसरन योगय प त िशकणयासही िकतयक वळा सहा-सहा मिहन लाग शकतात यात मखय भर हा पणर उचछवासावर असतो तसच सनाच मखय तसच परक ाय िशिथलीकरणावर व lsquo सनभानrsquo आणणयावरही भर िदला जातो अशीच एक साधी-सोपी प त वर चौकटीत िदली आह lsquoसास की जररत ह िजदगी क िलयrsquo अस एका गाजललया िहदी गाणयात महटल आह त िकती खर आह व तया द ीन ासोपचाराच महततव एवहाना वाचकाचया धयानात आल असलच

सन ायाम हात असललया एखा ा खच वर आरामात बसा आपल हात खच चया हातावर सहजपण

िवसाव ा कोपरान बाहवर हलकासा दाब ा यामळ ासोचछवास करताना मानच वा खा ाच

ाय तमही साहिजकच वापर शकणार नाही नहमीपरमाण ास घतलयावर ओठ अलगद िवलग करा आिण हळवारपण त डान उचछवास करा ओठ परत बद करा कषणभर थाबा आिण सावकाश ास आत घया उचछवास पणर व दीघर झाला की ास आपोआपच खोल व पणर घतला जातो उचछवास ासापकषा दीघर असण आवशयक (व योगयही) असत ह सकाळसधयाकाळ वीस-वीस वळा करा सरवातीस योगय मागरदशरनाखाली व अगदी घडय़ाळ लावन हा सन अभयास करावा हळहळ त सहज साधल जाईल

- डॉ उलहास कोलहटकर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव - २००९

माय मराठी स थन ग यावषीरची िदवाळी िटटवाळा यथील rsquoमकताrsquo या लहान मली या अनाथ मास भट दऊन तथील लहानगया यासोबत िदवाळी साजरा कली याची ही काही कषणिचतर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हसवणक

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

httphindi-marathi-jokesblogspotcom

शरयावली

सपदिकय मडळ

१) शरी सागर राजणकर सपादक

२) शरी अवधत कामत सदसय

मािसकाची माडणी व िडझाईन

शरी िवजय जोशी

आवाहन

आपलयाकडील लख किवता editoremasikmaimarathiorg या ईमल आयडीवर

पाठवा ात आपल लख किवता ई कोणतयाही सवरपात (ऊ jpg pdf manu-

script ) चालतील िनवडलल लख ईमािसकात परकािशत कल जातील शकय झालयास

लखासोबत आपल छायािचतर पाठवाव तसच आपल सपकर करमाक ईमल कळवावत

Disclaimer

ईमािसकातील लख व तयातील माडलली मत ही तया लखकाची वयिकतक असन ससथा

तयास दजोरा दणार नाही

ईमािसक ह मोफत िवतरणाकिरता आह

ससथबाबत अिधक मािहती किरता wwwmaimarathiorg यथ अवशय भत ा

धनयवाद

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

या दशाचया अथर वसथा झपा ान सधारणयाचया मागारवर आहत

आजपयरत भारतीय आयटी कपनयानी िमळवलला अमिरकतील अनभव या दशाचया बाजारपठत वापरला तर तयाचा फायदा तया दशाना व भारतीय आयटी कपनया या दोघानाही होईल पवकर ड चीन मलिशया जपान ह दशही पढ यत आहत चीन व भारत या दोन दशानी परसपरावर िव ास दाखवन या व अनय उ ोगात एकमकाना मदत कली तर एक मोठी आिथकर रीतया सम परचड बाजारपठ िनमारण होऊ शकत रिशयासारखा खडपराय दशही आपली आिथकर वसथा सधारत आह व तयानाही भारतीय तजजञाची गरज भासणार आह महणजच उ ोग वाढीमधय अमिरकन नकार िदला तर ती एक सधी साधन भारतीय आयटी उ ोगान जगातील अनय बाजारपठा काबीज करण जररीच होईल तया द ीन काही आयटी कपनयानी मोचबारधणीस सरवातही कली आह याचबरोबर कवळ कर सवलत नाही महणन अमिरकन उ ोग भारतात होणार आऊटसोिसरग थाबवणार नाहीत जागितक सपधतर जर अमिरकला यरोप-चीनशी टककर

ायची असल तर भारतातील आऊटसोिसरग आज तरी अिनवायर वाटत आह त कल नाही तर अमिरकन कपनयाच नफयाच परमाण घटल व कराचही अमिरकला या उ ोगाकडन कर वसली हवी असल तर तयानी नफा िमळवण आिण आऊटसोिसरग करण जररी आह

अथारत नोवहबरमधय जवहा अमिरकच अधयकष भारतभटीवर यतील व अमिरकन उतपादन अणऊजार भट ा भारतीयाना िवक लागतील तवहा भारत सरकारनही तयाना ठणकावन सागण गरजच आह की जर तमही भारतात आऊटसोिसरग करणयावर बदी घालत असाल तर अमिरकन अणऊजार भट ा आमहाला नकोत अमिरकतील भारतातील अशा सभा परोजकटसच आकड बिघतल व तयामळ अमिरकला होणारा फायदा बिघतला तर बहधा अमिरकच अधयकष भारतातील आऊटसोिसरग अमिरकला कस चागल आह हच अमिरकत परत जाऊन अमिरकन कागरसला पटवन सागतील अथारत तोपयरत िसनटचया िनवडणकाही सपलया असतील

परवा टी वही चनलवर य क च माजी पतपरधान टोनी बलअर याची मलाखत ऐकली तयानी पाि मातयाना िदलला इशारा फार महततवाचा आह त महणतात की गली दोन शतक पाि मातय एवढ बलवान झाल होत की जगाचा सवर इितहास तयानी तयाचया द ीकोनातन बिघतला व िलिहला पण २१ चया शतकाचा इितहास मातर भारत व चीनच लोक तयाचया द ीकोनातन बघणार व िलिहणार आहत व आपण सवर तो वाचणार आहोत - दीपक घसास

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

पयरटनाचया नकाशावर महारा

िदवाळीचया स ीमधय उ रत हिर ार ऋिषकश निनताल मसरी कठही जायच ठरल की महारा ातील हरह री पयरटक नवी िदललीत थाबनच पढ जातो तयामळच िदललीतल पराच थमान पाहन तयाचया मनात थोडी भरात िनमारण झाली आता महारा ातला टिरसट तयाच पलनस बदलणार काय अशी शका उ रतलया टर ऑपरटरनाही सतावत असल उ रतील राजयापरमाणच कनारटक करळ आधर परादशच टर ऑपरटरही महारा ातील पयरटकाकड डोळ लावन असतात पण इतर राजयातलया पयरटकाचया िलसटमधय महारा ाचही असच सथान असत का

महारा आिण गजरात या राजयाकडन दशभरातील िकतयक पयरटनसथळाना मोठ उतप िमळत दश-िवदशापरमाणच महारा ातील सथळानाही इथलयाच पयरटकाची मोठी झबड उडतच रमणीय िकनार आबा-नारळाचया बागा आिण खाणयािपणयाची चगळ असलली िवसतीणर कोकण िकनारप ी महाल मी-रकाळा तलाव-जयोितबा याच कोलहापर तरयबक र-पचवटीच नािशक रायगड-राजगडसह अनक िकलल अिजठा वरळ लणी तसच उलकापातापासन तयार झालल लोणार सरोवर आिण औरगाबाद चमचमती मबापरी आिण ताडोबा तसच सतरयामळ परिस झालल नागपर अशी अनक पयरटनसथळ ह महारा ाच वभव पण सरसकट परतयक िठकाणच पयरटन समाधानकारक ठरलय का

एवढ उपजत वभव आिण दातततव असलल पयरटक असलयान पयरटनाचा िविश प तीन िवकास वहायला हवा होता पण अजनही पायाभत कषतरामधय बरच काही करण बाकी आह याची तीवर जाणीव होत खास करन करळ आधर मधय परदश याचया तलनत आपलयाकड अजन बरच काही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

करायच बाकी आह ह सप िदसत कोकणप ीमधय सथािनकाचया सहकायारन एमटीडीसीन नयाहरी व िनवास योजना सर कली आता िकतयक घरावर एमटीडीसी मानयतापरा अस फलकही िदस लागल आहत करळपरमाणच कोकणालाही िकनारप ीच अगभत स दयर लाभलय तयामळच अशा योजना आिण न ान सर झाललया हॉटलसमळ ितथ पयरटनास परचड वाव आह अस मानल जात पण परतयकषात तया गतीन हा िवकास झालला आढळत नाही

बहताश िठकाणी सवारत मोठी अडचण आह ती सवचछ परसाधनगह आिण सयोगय रचना असललया खोलयाची आघोळ आिण परसाधन या दोन परमख मलभत गरजा कदरसथानी असतात नमका याच गो चा अभाव असतो कोणतयाही एसटी सटडवर परसाधनगहाची िसथती शोचनीय असत मबई-गोवा महामागारवरील िकतीशा हॉटलसमधय ी-परषासाठी योगय परसाधनगह असतात मबईतन शकडो आरामबस कोकणचया िदशन रवाना होतात पण रातरीचया जवणाचा पिहला थाबा या बसगा ा िजथ घतात तया हॉटलसची िसथती फारच दयनीय असत कवळ नाईलाज महणन लोक ितथ काहीबाही घशाखाली उतरवतात

नयाहरी िनवासाचया सोयी सर होऊनही आपलयाकड आजही पयरटकाना पसतीकरम अिधक िमळत नाहीत करळसारखया िठकाणी होम-सटमधयही हजार त दहा हजारापयरतच पयारय उपलबध असतात कोकणात मातर आजही थरीसटार हॉटलसचा दजार िततकासा समाधानकारक नसलयाच मत पयरटन ावसाियक सदीप भजबळ कत करतात करळमधय रमपोटी दोन त तीन हजार रपय भरणारा पयरटक कोकणात पस काढायला का राजी नसतो याचाही िवचार आपण करायला हवाच पण तयाचबरोबर आपलयाकड परक पायाभत सिवधाही परिवणयाची गरज आह याकड त लकष वधतात

तळकोकणातील पयरटनासाठी मबईहन जाताना रलव वा रसतयाचया पयारयापकषा गो ापयरत िवमानान जाऊन पढ टकसीन जाता यईल का हा पयारयही तपासन पहायला हवा गो ातन सथािनक टकसीच घयावी लागत पण तरीही हा पयारय उपयकत ठर शकतो अशा सिकटसचा िवचार करन सरकार एमटीडीसी िकवा अनय ावसाियकाकडन टर पकजसच परमोशन होणयाची गरज आह अस मत टर ऑपरटसर कत करतात

यात तथय आहच मधय परदश टिरझम असो नाहीतर कनारटक ितथ अशा परकारची पकजस

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

उपलबध असतात परसगी खासगी हॉटलसच पयारयही पढ कल जातात महारा ात मातर अशा िमशर पकजसच परमोशन िततकया परमाणात कल जात नाही अशी सिकट िवकिसत करायची तर पयरटकाना एखा ा िठकाणी िनवास करता यईल आिण प ास-शभर िकलोमीटरचया परीघात िविवध िठकाणी भरमती करता यईल याचा िवचार कदरसथानी असावा लागतो मालवण तारकल आबोली कोलहापर पण अशा परकारच सिकट तयार कलयास पयरटकाना िकनारप ी कोकणचा घाट कोलहापरसारखा दशावरचा परदश अस सदर कॉिमबनशन पकज िमळ शकत िशवाय यताना एकसपरसवमाग झटपट परवासही होऊ शकतो अस टसर आयोजकापकी िवनय मोडक यानी सािगतल

एकणच कोकण ह पढील पाच-दहा वषारत चागल पयरटन कदर बनल असा िव ास महारा टर ऑपरटसर असोिसएशनच िनतीन माहलकर यानी कत कला आमही बाहरचया राजयातील टर ऑपरटसरमाफर त ितथली बिकग करतो तयाचपरमाण इतर राजयातन आमचयामाफर त महारा ाची बिकग वहावीत यासाठी आमही परय शील आहोत असही तयानी सािगतल

महारा ह परगत राजय महणन खयाती असनही आजही बहताश िठकाणी िभकारी लटार याचा सामना परतयकाला करावा लागतो बकायदा टकसीवाल अववाचया सववा रट लावणार हॉटल एजनट तसच जया वसतसाठी तो परदश परिस आह तीच वसत बनावट सवरपात िवकन श ा लावणार िवकरत याच लकषणीय परमाणही पयरटनिवकासात अडथळाच ठरत महाबळ रला परतयक पॉइनटच टकसीभाड िनि त करणयात आल आह परतयक हॉटलमधय तयाच फलकच रगवल आहत साहिजकच रटवरन घासाघीस िकवा बनवाबनवीच परकार होत नाहीत पयरटक-टकसीवाल याचयात िव ासाहरता वाढीस लागत पण असा परकार सवरतर आढळत नाही आिण पवरिनि त दरापकषा लबाडणयाचच परकार अिधक ऐकायला िमळतात

नागपरपासन ताडोबा ाघर अभयारणयात िफरायला जाणार अनक िनसगरपरोमी आहत पण मधय परदशात कानहा िकवा बाधवगडमधय जी पयारवरणाची िशसत पहायला िमळत तसा आगरह आपलयाकड धरला जात नाही अशी खत अनक पयारवरण अभयासक कत करतात

नािशक कोलहापर िशड यासारखया िठकाणी धािमक पयरटनास खप वाव आह िशड मधय आधर परदशातन भरपर भकतगण यत असतात पण धािमक पयरटनालाही पायाभत सिवधाची जोड

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दणयाची आवशयकता आह ह आपलया गावीच नसत शकराचया दवसथानापाशी दध पाणी याचा मोठा वापर होणार असल तर त वाहन नणयासाठीही योगय वसथा असायलाच हवी पजा-अचार सािहतय याचया िवकरीचया दकानाची तसच िविश िदवशी भकताचा महापर आलयावर रागासाठीही योगय वसथा करायलाच हवी शगावसारखया दवसथानानी याची चागली उदाहरण घालन िदली आहत िशवाय तयानी मधय परदशसारखया िठकाणी आपलया िनधीतन भकतिनवास उभारणयाच औिचतयही साधल आह धािमक पयरटनापरमाणच अगरो टिरझम मिडकल टिरझम या सकलपनाही आता जोर धरत आहत महाबळ रचा सटरॉबरी महोतसव नािशकचा वाईन फिसटवहल हा तयाचाच भाग आहत कदािचत र ािगरी िदवआगरातही आमर महोतसव वहायला हरकत नाही मबई पण याचया आसपासचया परीघात गलया समार दहा वषारत िरसॉटरसची सखया वाढली आह जवळचयाच िठकाणी वनड िपकिनक करणारा मोठा वगर असतो साहिजकच िरसॉटरसचा धदा चागला होतो पण तयाची योगय दखभालही राखावी लागत िरसॉटसरकड कटबाबरोबरच एक ा-दक ाचाही ओघ मोठा असतो परतयकाचया मजामसतीचया कलपना वगळया असतात तयातनच िकतयकदा िरसॉटसरची दखभाल साततयपणर रीतीन होत नाही मग कटबाचा पयरटकवगर यापासन दरावतो मबई-पणयापासन जवळ तरीही रमणीय अशी माथरान-महाबळ रसारखी िहलसटशनस िबरिटशानी िवकिसत कली ती आजही तयाच सथान िटकवन आहत ददवान आपण या तोडीची पयरटनसथळ िवकिसत कर शकललो नाही असलीच तर फारच थोडी खासगी सवरपात ठाण नािशकपासन जवळ असललया जवहारमधय अशा पयरटनसथळाचया िवकासाची कषमता होती पण तयाचा सयोगय वापर आपलयाला करता आलला नाही पयरटनाचा िवकास हा सथािनक जनतचया िजवावरच झाला पािहज यात शका नाही तयामळच तया तया पिरसराच विशष ितथल लोकजीवन खा ससकती ह सारच जपायलाच हव

पयरटनाचा वसाय हा पणरपण िव ासावर बतलला असतो एकदा फसवला गलला पयरटक पनहा यणार नाही आिण तयाचया नातलगानाही तमचयाकड पनहा पाठवणार नाही पण ह लकषात न घता सोनयाच अड दणारी क बडी कापणयाचा परकार िकतयक ावसाियक करतात आिण तयातन पयरटन मातर बदनाम होत महारा ाचा पयरटन नकाशावरचा चहरामोहरा बदलला तरच इतर

राजयातल लोक िव ासान आपलयाकड यऊ लागतील - समीर कव

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सास सन नातसबध व कटबसवासथय बायको ( ी) ही कषणभराची प ी व अनतकालची माता असत सवामी ितनही जगाचा आईिवना िभकारी ही वचन िनतात सतय आहत कटबाचा कदरिबद असलली ही ी जवहा सनरपी दसरी

ी घरात यत तवहा ितची मानिसकता कशी बदलत अथारत अतयत परमान आदरान नीटच नात जोपासणाऱया पषकळ ि या आहत मातर सासबाई ही उपाधी लागली की स ा मानपान व अपकषा आिण तलना या िवकारामळ कटबात नककी ताण यतो याउलट सास सना सजञ समजस असतील तर घरात सवगर उतरतो व सवारचीच वाटचाल अिधक सलभ व यशसवी होत ह जर नसल तर सर होत घसमट जयात कधी पयारय सापडतात तर कधी क डीपलीकड वा ास यत नाही सतत ताणात जगाव लागत हा लख कोणतयाही पवरगरह दिषतातन िलिहलला नाही माझया िनरीकषणातन व काही वषारचया समपदशनाचया अभयासातन िवचार माडल आहत लगनाचा सरळ अथर तडजोड व कटबातील नाती कौशलयपणर साभाळण जया वातावरणात व ससकारात आपण वाढलो आिण आपलया आई-विडलानी नाती कशी साभाळली ह पाहन नकळतपण नाती साभाळणयाची कलपना तयार होत व आपलया कवतीपरमाण अमलात यत सजञ लोक जथ राहतील तथ ही कौशलय िनरीकषणातन आतमसात करतात परतयकष नवीन कटबात गलयावर कसोटी लागत दोनहीकड सयम सामजसय व दयाळपणा असल तर वाटचाल सोपी जात मखयतः सास सनची कडली जमत असल तर कटबाच भागयच पण नसल तर नवरा या बाप ाच काय हाल वणारव वगवगळया घरातील परसग बघ या या घरातील सासबाई अगदी मॉडनर इगरजी यणाऱया सनबरोबर शॉिपग िसनमा नाटक हॉटिलगमधय भाग घणाऱया एकमक चया सा ा नसणाऱया सनला जीनस िवकत घणाऱया सगळ कस छान छान आता नवऱयाला यापकषा काय पािहज या कटबातील ही पिरिसथती फार काळ िटकली नाही िजथ सपस कॉिनफलक ट सर झाली तथ सघषारला सरवात सपसची अमलबजावणी झाली असती तर एकमक ची िकमत रािहली असती तयामळ सर झाल टाळण वळीच सवादान परश न न सोडवलयामळ दरावा झाला

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हा िवनोदी परसग पाह घटना परदशातील दोनही बाहर सथाियक अिधक वाणासाठी सनचया माहरी सवारना जवायला बोलावल िवहीणबाईनी आनदान सवागत कल व बसायला सािगतल मलीचया सासबाई एका सोफयावर 90 अशाचया कोनात ताठ बसलया चहऱयावर परीटघडी बघणाऱयाला वाटाव की पतळा बसवला आह याचया यजमानानी मलान खण करन सािगतल िवहीणबाईही अहो िनवात बसा महणालया पण छ आता सनचया माहरचया मडळ ना हस यऊ लागल गपपा मारताना इतर मडळ ना अवघडलयासारख झाल जवण झाली या ताठच जावयाला वाण दऊन झाल यजमानानी िवचारल अग तला काय झालय मोकळपणान बोल यावर महणालया माझा मान परथम मी नाही ठवला तर कोण ठवणार मी मलीची सास आह ह

ा ाना कळल पािहज यावर यजमानानी मातर लवकर घरी परतायचा िनणरय घतला ही गमतही अमिरकतील भारतातन सासबाई सनकड काही मिहनयाकिरता गलया या आजी चागलयाच व होतया मलाच घर खपच मोठ दमजली एकदा सनची नकतच लगन झालली मतरीण नवऱयासह दोन िदवसाकिरता आली खप वषारनी भटलयान गपपा झालया जवण झाली पाहणयाना गसटरम िदली होती सासबाईची खोली तयाच मजलयावर दसऱया टोकाला होती तयाना वयान िनदरानाश होतो व ऐकही कमी यायच रातरीची जाग आली की तया वऱहा ात जपमाळ घऊन यरझाऱया घालीत सकाळी सगळ उठल नाश तयाला सगळ बसलयावर आज नी िनषपापपण जोडपयाला िवचारल बरय ना महटल मला रातरीची काही झोप लागत नाही रातरी यरझाऱया घालत होत तर तमचया खोलीत िदव कधी चाल कधी बद तवहाच िवचारणार होत की काही हवय का ह वाक य ऐकलयावर जोडपयाच चहर गोरमोर झाल सन मलगाही सकोचन गल परसग तसा साधा सनन दयाळपण सोडन ाव तच बर नाही का आता या घरात सासबाई कटबपरमख आहत मलगा आईचया हातात पगार दतो सनही दत सनला रोज िरकषाला हातखचारला पस दतात ितला हौसमौज करायची असल तर सासला िवचाराव लागत मलगा बायकोला ज घईल तशीच वसत आईला घतो तो आईचा िनयम आह सनचया माहरी काही आहर करायचा असलयास सासचया शबदापलीकड जाता यत नाही नवरा दोघ चया भानगडीत पडत नाही सनन पषकळ सयम ठवला नवऱयाला गोडीत सागन पािहल तयाचया मत ही समसयाच नवहती पढ सनचया तबयतीवर पिरणाम होऊ लागला डोकदखी अधरिशशी व नराश य आल तयावर गोळया सर झालया नवरा ह तटसथपण पाही ितन माहरी

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जायचया गो ी कलया तोवर एक मलगी पदरात होती एकदा माहरी गली तर आई-विडलानी िहलाच पडत घयायला सािगतल िहन नवऱयाला वगळ राह सचवलयावर विडलाचया माग आईन मला वाढिवल तवहा ितचा शबद शवटचा राहील तला वगळ वहायच तर ताबडतोब िनघन जा सािगतल ही गो सधयाचया काळातली आता या कटबात पाहा मल आईची परचड काळजी घणारी आईची हौसमौज परवणारी आईला िहडण िफरण व िसनमाची परचड आवड राजसथान असो की िसगापर असो नाव काढल की ितकीट तयार आईसाहबाना मातर सवयपाकाची माणसाची अिजबात आवड नवहती भाविनकता व माया याचा चागलाच दषकाळ होता पढ मलाची लगन झाली मलगी सासरी गली सना दोघी बडब ा लाघवी तयानी जीव लावायचा जीव तोडन परय कला वातावरण आपलस कल आजबाजला चागल सबध जोडल घरात ग डस नातवड आली या आजीबाईच मन मातर िसनमा व टीवही सोडन कशात लागत नस सना नोकरीचया होतया घरात कामाची बाई मल साभाळणाऱया बाईनी कोणतया चका कलया ह आवजरन सनाना सागत पण सवतः नातवडाकड लकषही दत नसत सनानाही कधी आजारपण यायची नोकरीचा ताण जाणवायचा तवहा याची वागणक पणर कोरडी आपलयाला काही माहीत नाही अस वागायचया सवयपाकापासन कशातच आपणहन मदत नाही अगदी िवनती आजरव कली तर एखादाच पदाथर करणार सनन अित झालयावर एकदा िवचारल की मल लहान असताना काय जवत होती तयानी ताबडतोब उ र िदल मला ठरािवक चार पदाथर यतात मला सवयपाकाची आवड नाही फारशी गतीही नाही मातर वगवगळ पदाथर खायला आवडतात घरी नाहीतर बाहर आता तमही सगरणी असताना मी कशाला लकष घाल एकदा एका सनन ह ान आमटी करा सािगतलयावर यानी चाळीस वा ा साबार कल सगळयानी डोक याला हात लावला आज ची तबयत मातर उ म रोजच जीम िफरण सहली चाल घरात मातर कठ काय ह माहीत नाही िकवा मी ऐकल नाही ह चाल लाघवी नातवड खळायचा आगरह करीत तर याना लहान मलाशी कस बोलाव ह माहीत नाही याच आजी मलीकड गलया की जावयासाठी गोडधोड जवण करायचया सरवातीला सनाचया माहरचयानी खप लाड कल पढ या तयाचयाकडन फोनची िबल भरण अशी काम करन घऊ लागलया सवारचया लकषात आल की एष आिण आराम हच आयषय असणाऱया कत साठी आपणाकड फार वळ व शकती नाही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आपलया भारतीय ससकतीत या गो ी उघडपण बोलणही कठीण न जाणो मलगी व जावयाच िबनसायच पढ सनानी वगळी घर कली जी सन सवजातीय होती तथ या बसन रहात व अपकषाही ठवत िजथ परजातीय होती ितथ थोड नमत घत कोणीही समजसपण काही सागाव तर उ र दत नसत न बोलता तकर काढत मल परोपरीन सागायची की सप बोल गरसमज कर नको पण मलाकडही दलरकष कलयान मलही दलरकष कर लागली याना वाट लागल की सनानी तयाच कान भरल आहत मला-सनातही वाद आल पण मोकळया सवादाअभावी ह होतय हही समजत नवहत तरीही कोणी काम सािगतलच तर कणाकडन तरी करन मोकळ होत असत व आपलया कातडीला धकका लावत नसत या धोरणान सना नातवडाच हदय तयाचया बाबतीत कोरड होऊ लागल मल मातर पषकळ भरडली व आपण कतर नीट करनही ह काय चाललय ह समजनास झाल एक महण आठवली झोपललयाला जाग करता यत पण झोपच स ग घतललयाला नाही आता कोणताही माणस पिरपणर नसतो तवहा सयम सवाद व सवदनशीलता या ितरसतरीन गो ी सोपया होतात वरील उदाहरण िवनोदी असो वा गभीर असो दोनह नी कलह होतोच िकरकोळ वाटणाऱया गो ी जस कोणाला डब-बाटलया जमवायचा छद कोणाला सनचया कप ाची जाडीची िदसणयाची तलना ह पाहता हा िवषय अिजबातच सोपा नाही या पिरिसथतीतील परषाची भिमका पाह 1 नवरा व तयाची आई याच नात भाविनकदष ा सवारत जवळच नवऱयाला आईला काही सागण ह दखावणयासारख वाटत िकवा आता वाढललया वयात काय सागायच तयापकषा आपलया बायकोन अशी पिरिसथती असल ती न करकरता साभाळावी सवतः सासशी जमवन घयाव 2 िजथ सासर असतात त बऱयाच वळा समजतीच धोरण घतात व बायकोला चार शबद सागतात परसगी कटबासाठी बरीच काम सवतःहन करतात सनो शािबदक आधार दतात 3 िजथ सासबाई एक ा आहत तथ पिरिसथती िबकट होत मलाची पिरिसथती ढोलक यासारखी होत कठन थाप बसल याचा नम रहात नाही तयाला सवाद करनही बदल झाला नाही तर तयाचा आई बायकोशी सवाद कमी होतो भाविनक दरावा वाढत जातो मलगा कामािनिम

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

बाहर राहतो सजञ माणस िनदान छदात वळ काढतो (याचा अथर छद असणाऱयाना हा परश न असतो अस नाही) जयाना ह हाताळता यत नाही तो सन जवळ करतो 4 काही नवऱयाना बायकोच महणण पटत तरीही वगळ झाल तर गस साखरपासन सगळा खचर वाढल बायको नोकरीची असल तर सवयपाकापासन मदत लागल ह टनशन यत बऱयाच घरातन आईन मलाला चहा जजबी सवयपाक कर िदलला नसतो तयामळ घरकामात हा ढ असतो तयामळ बायकोशी गोड बोलन या िसथतीकड दलरकष करतो सन कसा िवचार करत (सनची भिमका) 1 सन ससाराची सव व वासतवता यात गडबत ह सरवातीला असच असाव ह समजन ससार

करत भाविवश व नवऱयाला सवर परकार सागन पाहत हशार सन नवऱयाला आकिषत करणयाच सगळ उपाय करत सवदनशील नवरा ितचयाकड ओढला जातो हळहळ भाविनक ताण िनवळतो व सयमपण गो ी माग लागतात

2 िहमतीची सन आपलया गो ी साससमोर परतयकष बसन गोडीत सागत आपलया इचछा सप माडत गो ी समोरासमोर झालयान पिरिसथती बदलत वा उलटही घडत

3 िजथ सकोच व भीती असत ितथ सवाद घडत नाही पयारयान सन भाविनक आधारासाठी माहरच कामातील सहकारी याचा आधार घत परतयकषात पिरिसथती तशीच राहत व पिरणाम तबयतीवर होतो

सासची भिमका काय असत 1 सजञ सास पिहलयापासनच सनचया कलान घत व मोकळया सवादान काय जमत व काय नाही

याची कलपना दत 2 सवतःचया लगनापासन काही गो ी ठरािवक प तीनच होतात तयात फारसा बदल झालला

आवडत नाही उदा कळधमर सोवळ ओवळ व तया सनन ऍडजसट कलयाच पािहजत 3 मी इतक वष सवयपाक घरकाम कल आता कल नाही कल तर माझी मज मी काय कराव व

काय नाही ह सनन ठरव नय तसच मी करो न करो माझी नीट दखल घयावी मान ावा आपलया सललयािशवाय नवीन बदल कर नयत (एकण पिरिसथती ताणिवरिहत सस करायची असल तर खालील उपायानी मदत होत)

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

1 सनन सरवातीला नवीन माणसाशी जमवन घताना नमर सयमी राहाव 2 नवऱयान आपलया प ीला घरातील लोकाचया कलापरमाण कळाही सागा ात तयात कमीपणा नाही तसच कायम एकतर कटबात राहायच की परसगी वगळ राहणयाची तयारी आह ह सप कराव

3 सासन सनब ल सयम दाखवावा काही नवीन गो ी िशकायला वळ ावा सवाद परमान करावा ऑडररन नाही सतत आमही काय कल ह उगाळ नय लकषात ठवाव की तयाच (सनाच) लगनात वयही जासत आह व घरा ितिरकत नोकरीतही तयाना पषकळ ताण आह िदसण सथलता कपड याबाबतीत तलना कर नय सवतः काही गो ी करन आदर िमळवावा सरवातीपासन परम िदल तरच त िमळल 4 घरातील सवर सदसयानी सणवार कळधमर पाहण या परसगी काम वाटन घयावीत तयासाठी एकतर बसन बोलाव कोणालाही गहीत धरन गरसमज टाळावत 5 घरातील व ापासन लहानापयरत कोणीही आजारी असल तर सहानभतीन सवा करावी सननीही व ाच वय तबयत लकषात घऊन रासत अपकषा ठवावी सनचया तबयतीचया तकरारीकड रागान वतागन न पाहता जमल तशी मदत करावी शािबदक भाविनक धीर ावा महणज सनला माहरन वा बाहरन सहानभतीची गरज राहणार नाही व तीही व ाच परमान करल कवळ कतर महणन नाही 6 वरील काहीच न घडता वाद होत असतील तर िवश वासातील िमतर नातवाइकाशी बोलाव सवारत उ म समपदशकाची मदत घयावी परषानी समपदशनासाठी वादावादीत िश ा दण हात उगारण करच नय कारण हाच परयोग समोरचया कतीकडन कधी ना कधी घड शकतो 7 मलीचया माहरचयानी मलीला मानिसक आधार ावा आमच घर बद ह महण नय मातर मलीला आिथकदष ा पायावर उभ राहणयास सागाव परसगी मदत करावी आपलया समाजात सवर ि याना तयातन जाव लागत ह साग नय 8 मल नी आिथकदष ा सकषम राहाव िजथ नोकरीची गरज नाही तया मल नी अस छद जोपासाव की परसगी आपलया पायावर उभ राहता यईल व आतमिवश वास कायम राहील टीवही व चका ा िपटणयात वळ घालव नय मल मोठी झाली की पाटरटाइम काम तरी कराव जयायोग मदला चालना िमळल या जगात अित िभडसतपणा व सकोच ह गण नाहीत भीड ही िभकची बहीण असत ह सतय आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

9 खप परय करन पिरिसथती बदलत नसलयास घराचया बाहर पडाव सवतःचया िजवावर राहायची तयारी ठवावी तर थोडी मदत इतराकडन िमळ शकल वरील सवर गो चा िवचार करन परय कलयास घरात आनदमय वातावरण होऊ शकत ह नककी घरातील ी सत असली तर घर सत होत गहसौखय परतयकाचया वा ाला याव महणन हा लखन परपच जया ि यानी घरात सवगर िनमारण कला तयाना सलाम जया घरी कलह आह तयाना

Best luck

- नीरजा आपटीकर डाग बनरबी कनडा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला समजन घया पलीज िसहगड रसतयावर राहत असललया एका िचमकलीन गळफास घऊन आतमहतया कलयाची बातमी नकतीच वाचली का बर या िचमकलीन सवतःला अस सपवाव जनमदातया मलाना रागवणयाचा अिधकार पण आई-वडलाना नाही का मला आठवत लहानपणी कधी माझी आई लाटण घऊन माग लागायची महणायची मलया त मला तर बर होईल हा शबदपरयोग करणाऱया आईचया मलया या शबदातही ओतपरोत परम भरलल असायच तो शबद उचचारणयाचा अिधकार िनसगारन ितलाचा बहाल कलला आह आई या शबदावर अनक किवता-लख-कथामाला गाजताहत आई-बाबाना मलाशी काही परसगी कठोर वागावच लागत परत िववकब ी वापरन मधयमागारच अनसरण ह पालकाचया लकषातच यत नाही तयामळ मलाचया भिवत ाचया खो ा कलपनाना िचकटन थोडीफार मल चकली तर काही वळस पालक िशकषक वगारतच मलाना बदम मारहाण करतात नािशकमधय शालय िव ाथयारला िशिकषकन डसटर फकन मारलयानतर घाबरन वगारतच तया िव ाथयारला झटक यऊ लागलयामळ रगणालयात दाखल कराव लागल सवर चनलवर बरिकग नयज झळकत होतया शवटी अशा अनक घटनामळ सरकारन िव ाथयारना मारहाण करणाऱया दोषी कतीला परथम एक वषारचा तरगवास व पाच हजार रपय दड दसऱयादा मारहाण कलयास 25 हजार रपय दड व तीन वषारचा तरगवास अशा िशकषची तरतद काय ात कली या काय ाला मितरमडळाची मजरी िमळालयावरच तयाची अमलबजावणी होईल परत खऱया अथारन यामळ पालकाचया िशकषकाचया - िव ाथयारचया मनोव ीत बदल होईल का आधिनक सपधचया यगात लहान मलावर योगय वळी सससकार झाल तर उ ाचा भारत महास ा होणयाच माजी रा पती डॉ ए पी ज अबदल कलाम याच सव साकार होऊ शकल महातमा गाध नी महटल होत िशकषणाला नितक मलयाची जोड नसल तर त अधःपतनास कारणीभत ठरत सान गरज नी महटलयापरमाण मल ही दवाघरची फल या फलाना नहमी सकारातमक िवचारसरणी व आदशर िदला पािहज आजची मल ही उ ाची फल उ ाचया उजजवल भारताच आधारसतभ सबल व सशकत होणयासाठी परतयक पालकानी जागरक राहायला पािहज

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जगाला परल एवढ मनषयबळ आज आपलया भारतात आह मधयतरी एका अभयासामधय ह सप झाल की सवारत तरण दश भारत आह या अथारन की जवळ जवळ 70 टकक लोकसखया यवा आह जगावर राजय करणयाची खरी ताकद आज आपलयाकड आह कारण यवक व यवत नी भरलला दश आपला आह काहीही करणयाची ताकद आज आपलयाकड आह परश न आह तो समजावन घणयाचा व दणयाचा यवकाना योगय िदशा व अचक मागरदशरन याचया बळावर िबरिटशापरमाण आपणही खऱया अथारन जगजजत होऊ शकतो

वसथापनशा तजजञ िशव खरा सागतातYou can winया धत वर यवकानो Yes I can अस आतमिवश वासान महणत पाऊल पढ टाकल पािहज तच आह तझया जीवनाचा िशलपकार हा मतर मीच घडवणार माझ जीवन अस महणत आतमसात कला पािहज हाच मतर मनात घऊन परतयक यवकान िजजञासा वाढवन खऱया अथारन जाग झाल पािहज माणस घडत नसतात घडवावी लागतात आतमिवश वास िनमारण करावा लागतो माझयातला मी जागा करत जग बदलणयासाठी आधी मी बदलायला हवा आताची यवा िपढी िबघडली आह अस महणणाऱया वगारला दाखवायला हव की आमही उ ाचा भारत घडवणार आहोत यासाठी यवक-यवत नी परथम सवतःला घडवायला हव तयासाठी तयानी शरीर व मनाचया सबलतकड जासतीत जासत लकष िदल पािहज रोज ायाम कला पािहज सवामी िववकानद महणायच माझया िपरय िमतरानो रोज मदानावर जा खळ खळा वासरासारख हदडा ायाम करा जवहा तमही सबल व सशकत वहाल तवहा तमहाला परतयक गो चागलया परकार कळ शकल महणन आपल शरीर कमावणयासाठी रोज ायाम करण आवश यक आह िकशोरवयीन मल िनदरानाश रकतदाब मानिसक ाध नी गरसत झालली िदसत आहत वाढती सपधार चगळवाद नीितमलयाचा ऱहास घरातील वाद भय चचलता िनक आहार सपधारतमक वातावरण परीकषत कमी गण अिनचछन लादलला अभयासकरम यामळ मल नराश यकड जाऊ लागली आहत जानवारी 2010 चया पिहलयाच मिहनयात एकण 66 िव ाथयारनी आतमहतया कलया याच परमख कारण मलाची दबरल मन हच होय महणन मलाचया मानिसक सबलता व िनमरलतसाठी धयानधारणा ही आवश यक गो आह आनापानसती ह तयातील एक शासरोकत धयान श वासाचया साहाययान मनाची एकागरता व िनमरलता सबलता वाढत भय कमी होत चचलता दर होत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

मलाची आकलनकषमता वाढन जीवनात नितकता यत 2500 वषारपव गौतम ब ानी या साधनचा शोध लावला प गरजी शरी सतयनारायण गोएकाज नी 1969 मधय ही भारतातन ल झालली साधना परत भारतात आणली सपणर साधना श वासाशी सबिधत असलयामळ कठलयाही जातीचा वणारचा पथाचा दशाचा िव ाथ -िव ािथनी ही साधना करन आपल मन सबल व िनमरल करन ताणतणावमकत जीवन जग शकतो माणसाचा मद हा एका सकदात 800 हन अिधक गो ची न द घऊ शकतो तो 70 त 75 वष न थकता सतत काम कर शकतो तयात फार मोठी ऊजार असत ती जागिवणयासाठी आज खऱया अथारन गरज आह थॉमस एिडसन चार वषारचा असताना तयाला शाळतन परत पाठवल तयाचया िखशात िशकषकान िच ी टाकली होती तमचा टॉमी िशकषणात फार माग आह तो िशक शकणार नाही याच थॉमस एिडसनन आपली अतिरक मनोऊजार जागवन िवजचा िदवा तयार करन जगाला परकाशमान कल तयाआधी हजारावर अिधक तयाच परयोग फसल पण तो खचला नाही सगळा हा मानिसक परव ीचाच पिरणाम अबराहम िलकनन आपलया मलाचया मखयाधयापकाला िलिहललया पतरात मलाला समाजात कस वागायच व िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकवणयाची िवनती कली होती याच सामािजक िशकषणाची आज आपलया मलाना गरज आह आपण आपलया मलावर नसत अपकषाच ओझ लादतो िबचारी मल पार थकन जातात तयातन ती चकीचा मागर पतकरतात िचतरपटावर आतमहतयच खापर फोडन पालकवगर मोकळा होतो तीन तासात िसनमा आपलया मलाचया भावनाना हात घालतो मग जनमापासन आपलया बरोबर असणाऱया सवतःचया मलाचया भावना आपण का ओळख शकत नाही हा परश न पालकानी सवतःला िवचारला पािहज िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकणयासाठी मन सबल करणयासाठी खऱया अथारन तणावमकतीसाठी धयान महणज एक सवणरसधीच होय महणन पालकानो मल चकली-आपला अपकषाभग झाला तर तयाना जरर रागवा पण परमान (अतमरनात ओतपरोत परम भरलल अस ा) रागवलयानतर तवढच परमान तयाला जवळही घया िनिश चतच तयाना तमचा आदर वाटल या जगात तीन सदर िकरयापद आहत - परम करण मदत करण व सवा करण या तीन ईश वरी िकरयापदाना रोजचया जीवनात सथान दऊन आपल कटब आनदी व सखी बनवा आपलया

मलाना समजन घया व उ त समाज घडवा - द ा कोिहनकर (पाटील) पण

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला सवाततरय हव

वयसकर माणसानी शात बसन घडत असल त पाहाव आपल मत न दव नय वहारात फार लकष दऊ नय अस तरण िपढीला वाटत उलट आमच काळयाच पाढर अनभवान झाल आहत तया अनभवाचा तरण िपढीन फायदा करन घयावा अस जय ाना वाटत

जय नागिरकाच क कॉलज कट ाइतकच सवरमानय बनल आहत अगदी पारावर जमत नसली तरी वयसक मडळी कठ ना कठ एकतर जमतात कधी परष-परष कधी बायका-बायका तर काही िठकाणी जय नागिरकाचया जो ा एकतर यतात गपपाच िवषय सगळया कट ावर सामाईकच पनशनवाढ महागाई तरण िपढीच आपलयाला न मानवणार वागण कमी होत असलला िजवहाळा इतयादी इतयादी या सगळयात एक महततवाचा म ा नहमी चचत असतो मलगा सन नातवड आपापलया परीन व ाना गपप राहणयास सचवत असतात अन व ाना त मानय नसत एका कट ावर हाच िवषय रगला होता

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

एक आजोबा सागत होत मी मलाला फड बचत याबाबत सागायला गलो तर तो महणतो तमचया वळी वगळ होत आता सगळी गिणत बदलली आहत तमही यात लकष घाल नका त तणतणत सागत होत अर वगळ काय होत दोन मल तयाची िशकषण प-पाहण सगळा परपच चालवन आज मी एवढी िशललक ठवलीच आह ना आजकालचया मलाना आिण सनाना नसत पस उधळायला हवत मो ाच अिजबात ऐकायला नको तर काय अस महणत तयाचया प ीनही सर धरला मलग तसच सनाही तशाच अहो नातवडही आपलयाला बोलतात काल दपारी मला दोनची मािलका बघायची होती ब ाला महटल तझा तो ाण- ाण िसनमा बद कर मल वाईट ससकार होतात तयातन मी अस महणताच बटीन गळा काढला अन मग सनबाई महणाली आता दवाच िसनम दाखवन गळाच गणपती का बनवायच मलाना तयाना आताचया जगात जगायच आह तर जगात काय चालत त कळलच पािहज माझी मािलका बघायची राहन गली

तयावर दसऱया काक महणालया मला तर फार राग यतो घरात ह करा त कर नकाचा जप नको महणन मी दवळात जात तर तही तयाना पटत नाही दवळात रोज फरशीवर बसन साध आखडल तर कोण िनसतरणार अस सनबाई िवचारत माझ एक वळ ठीक आह पण यानाही सवाततरय नाही कशाच वय झाल महणज आमची मन का मली आहत वषारनवषारची िवचार करणयाची प त का बदलणार आह आमचया िपढीच तर फारच हाल झाल पव विडलधाऱयाचया मान-मयारदा साभाळायचया महणन आमही सवतला मरड घातली अन आता जीवन वयोमानानसार परावलबी झाल महणन मला-नातवडाचया पढही माघार घयावी लागत कधी-कधी मला वाटत जय नागिरकानी सवाततरयाची चळवळ उभारायला हवी

तयाचया या वाक यावर कट ावर खसखस िपकली हसणयाला वरवर िनिम िमळाल तरी परतयकाचया हदयात एक बारीक कळ उमटन गली आपलयालाही सवाततरय नाही ही भावना परतयकाचया मनात उफाळन गली जय नागिरक याबाबत काय करतील त करोत पण जयाचया घरात वयसक मडळी आहत तयानी मातर याबाबत जरर िवचार करायला हवा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

डाएट िटपस अधनमधन पण कस कवहा आिण काय खाव शक य असल िततकी मधलया खाणयाची वळ साभाळावी मखय जवणानतर कमीत कमी दीड

त दोन तास जाऊ ावत जवणानतर लगच लहर आली महणन खाऊ नय खाणयाच परमाण कमी कराव महणज जर तमही कठलाही पदाथर एक वाटी खाणार असाल तर अध वाटी खावा

वजनावर िनयतरण ठवणयासाठी तमही काय खाता यापकषाही िकती खाता याला महततव आह एखादा पदाथर पणर सोडन िदला तर काही जणाना नराश यही यत पण परमाण कमी ठवलत तर तमही तो पदाथर खाणयाचा आनद कठलाही मानिसक दबाव न ठवता लट शकता यापढ ऑिफसमधय भजी िकवा बटाटवडा मागवताना हा िनयम लकषात ठवा सवयीन ह नककी शक य होत

मधलया वळचया खाणयामधय िपणयाचया पदाथारचास ा समावश करा महणज कॉफी सरबत िकवा चहा हा खाणयाचया पदाथारबरोबर न घता वगळा पदाथर महणन घयावा तयाबरोबर शक यतो काही खाऊ नय

टीवहीसमोर बसन खायच टाळाव तस करताना आपण नककीच जररीपकषा जासत खातो लहान मलामधलया वाढतया वजनाचया परमाणाकड बघता तयानास ा तस कर दऊ नय

मधलया वळचया खाणयाच पदाथर बदला परय ान ह शक य आह गिहण नी घरात तळलल पदाथर (मखयतः बाहरन आणलल) न ठवण चागल घरी असल की दपारचया टीवही बघणयाचया वळत खालल जातात

तयाऐवजी शगदाण सकामवा (न खारवलला) घरी बनवलली सरबत तल कमी असलल पोह मरमर ला ा ला ाचया िपठीपासन कलल पदाथर र ाच पदाथर वगर चागल फकत खायचया परमाणाकड लकष ठवा कवळ िजभचया चवीसाठी खाणयाच टाळा

शवटी माणस हा सवयीचा गलाम असतो तमही जशी सवय लावाल तशी तमची जीभ तमच ऐकल नहमी बटा ाच वफसर खाणाऱया माणसालास ा वरील पदाथर खाणयाची सवय लावता यऊ शकत आिण ती लावावीच जर डायबिटस हाय बलड परशर वाढलला कोलसटरॉल यासारखया घातक आजाराना बळी पडायच नसल तर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व काचया दाही िदशा ासोपचाराची नयारी दिनया

lsquo दमाrsquo हा सनाचा िवकार आह ह आपणास सहजगतया उमगत पण सतत दमलयासारख वाटत ह lsquoचकीचया सनामळrsquo अस शकल ह आपलया लकषात यण जरा कठीण आह lsquoसपािडलायटीसrsquo िकवा lsquoिसलप िडसकrsquoमळ मान पाठ दखत ह आपणास माहीत असत पण ासाचा आकतीबध िबघडलयामळही अस होऊ शकत अस कोणी आपणास सािगतल तर त खर वाटणार नाही मनोिवकत मळ नराशय व नाहक िचता िनमारण होतात ह आपण वाचलल असत पण सनततर िबघडलयानही त िनमारण होऊ शकतात ह आपलया गावीही नसत पण अनक ाधी िवकार ह चकीचया सनामळ िनमारण होतात अस धयानात यऊ लागल आह व महणनच lsquo ासोपचारrsquo ह नवीन ततर झपाटय़ान िवकिसत होऊ लागल आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

इितहास वासतिवक पाहता lsquo ासाrsquoच अननयसाधारण महततव भारतीय दशरनानी िवशषत योगान फार पव च जाणल होत अस महटलयास त वावग ठरणार नाही िकबहना ास व तयाच िनयतरण (पराणायाम) हा शरीर व मन याना जोडणारा lsquoसतrsquo आह अशीच पवरसर ची धारणा होती व महणन lsquo सनश ीrsquoला अननयसाधारण महततव होत शरीराचया िविवध िकरयापकी काह वर आपल lsquoऐिचछकrsquo िनयतरण असत तर काही आपोआप घडतात (Reflex Involuntary of Au-tonomous ) हात हलवन चहाचा कप उचलण ऐिचछक (Voluntary ) तर हदयसपदन आपोआप (Involuntary ) पण lsquo ासrsquo ही सवरसाधारणपण एकच अशी िकरया आह की जी एकाच वळी ऐिचछक िनयतरणाखाली अस शकत (जस आपण जलद सन कर शकतो वा इचछपरमाण सथ दीघर सन कर शकतो) वा जो पणरपण परितिकषत अस शकत (जस आपण घाबरलयास सन आपोआप जलद होत व धयानास बसलयास सन आपोआप सथ व खोल होत)

सनाचया या खािसयतमळच योगशा ज एक सवरतक lsquoशरीर-मनोव कrsquo Body mind Medicine आह त पराणायामाचया माधयमातन उतक सनोपचार साधत व मनावर िनयतरण आण पाहत अनय परितिकष िकरया या पणरत आपलया ऐिचछक िनयतरणाचया बाहर असतात पण

सन हीच एक िकरया इचछावत व अिनचछावत अशा दोनही मजजाससथाचया िनयतरणाखाली असत व महणन तया माधयमातन सपणर lsquoमदवर िनयतरण आणणयाचा मानवान परय कला आह योगी हदयगती कमी-जासत कर शकतात वा lsquoभकrsquo ताबयात ठव शकतात तयाच हच रहसय आह मन आिण शरीर तसच ास-शरीर आिण मन याचा हा सबध जसजसा दगोचचर होऊ लागला आह तसतस चकीचया सनाच िविवध दषपिरणाम सप होऊ लागल आहत व महणनच या िवषयातल तजजञ आज आपणास सनपरिकरया (िवशष करन उचछवास) परत िशकणयास सागतात शा ीय बठक अगदी छोटय़ा बाळामधय आपलयाला उरो सन (Chest berathing ) आिण उदर सन (Abdominal berathing ) अशा दोनही िकरया सहजपण व तालब रीतया चालललया िदसतात पण आपण हळहळ या दोह तील ताल िवसरत जातो तसच परामखयान उरो सन व तही उधरव उरो सन (Upperchest Brcathina ) करीत राहतो साहिजकच

सनाचया lsquoउथळrsquo पातळीवरच राहतो व या अशा दीघरकालीक चकीचया सनामळ अनक िबघाडाना उदा सततची दमणक डोकदखी- मानदखी- पाठदखी ताणतणाव नाहक िचतागरसतता इ इ जनम दतो अस या िवषयातल तजजञ सागतात ताण वाढला की माणस अिधकािधक उरो सन करतो असही आढळन आल आह या सवर गो मळ शरीरातील

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

काबरनडाय ऑकसाइड वाय हा अिधक परमाणात बाहर फकला जातो तयाच रकतातील परमाण कमी झालयान रकत अिधक अलकलाइन होत रकताची आमलता कमी झालयान Bohr effect मळ िहमोगलोबीनपासन ऑिकसजन सटन पश ना उपलबध होणयाचया िकरयत अडथळा होतो तसच रकतवािहनया आकिचत होऊन िविवध अवयवाना व पश ना होणारा रकतपरवठाही कमी होतो याचा अिधक पिरणाम ऑिकसजन व गलकोज वर अितिरकत परमाणात अवलबन असणाऱया मदवर होतो व तयाच कायर िबघडत या सवर दषपिरणामाना `Brain Fog अस सबोधणयात यत या धकयान गरसत मदमळ आपली सवदनशीलता कमी होत lsquoमडrsquo सतत िबघडत राहतो व पिरघ मजजाससथा (Peripheral Nervous system ) अितसवदनशील होऊन सतत मगया यण दखण अशा तकरारी िनमारण होतात ाय लवकर दमतात पोटाचया ायवर पिरणाम झालयान वारवार शौचाची भावना होत (Irritable Bowel syndrome ) एखा ा िविश अ घटकाची अ लज वाढीस लागत व सनाचया ायवर अितिरकत ताण आलयान मान खाद व वरची पाठ दख लागत अस या िवषयातल तजजञ सागतात काही वळा या Brain Fog च पयरवसन घबराटीत (Panic attacks ) िकवा फोिबयातही होताना िदसत ह सवर टाळावयाच असल तर आपलया सनाचया गणव त बदल घडवन आणावयास हवा अस ह तजजञ सागतात चकीचया सनामळ िनमारण होणाऱया या सवर शरीरमनाचया िबघाडाना सन अकतीबधातील िबघाड Breathing Pattern Disorders ( BPD ) अस सबोधणयात यतो नमक काय करावयास हव

सन सधारणयाचा एक उ म उपाय महणज lsquoपराणायामrsquo ततर िशकण (अथारत योगय सन हा पराणायामाचा फकत एक आयाम आह ह यथ परकषारन धयानात घयाव) या ितिरकत शरीरातील िविवध भागाच अवयवाच िशिथलीकरण करन ासावर लकष किदरत करन सन सधारणयाची अनकिवध ततर आज उपलबध आहत तजजञाचया मागरदशरनाखाली व आपापलया परकतीनसार व आवडीनसार आपण याचा अवलब कर शकतो पराणायाम पराणायाम महणज काही मयारिदत अथारन िनयितरत ासोचछवास जाणीवपवरक

ासोचछवासाची परिकरया बदलण महणज पराणायाम योगाचया भाषत ास आत घणयाचया िकरयला परक उचछवासाचया िकरयला रचक तर दोह चया मधय खास थाबिवणयाचया परिकरयला कभक महणतात या परक रचकाचया तालावर िनयतरण आणन आपण ासोचछवास जया नाकपडय़ातन करतो तयाचया बदलावर िनयतरण आणन (उजवी डावी िकवा दोनही नाकपडय़ा) पराणायाम साधता यतो थोडकयात अितशय शा ोकत प तीन आपण पराणायामाचया रपान

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सन परिशकषण घऊन सन सधार शकतो अथारत या सजञा यथ ासोचछवासाचया भाषत समजािवलया असलया तरी स म अथारन तयाचा अितम सबध पराणशकतीशी महणज चतनय शकतीशी व पराणमय कोशाशी आह ह धयानात ठवण महततवाच) सन परिशकषण चकीची सन प ती आपलया इतकी अगवळणी पडलली असत की ती िवसरन योगय प त िशकणयासही िकतयक वळा सहा-सहा मिहन लाग शकतात यात मखय भर हा पणर उचछवासावर असतो तसच सनाच मखय तसच परक ाय िशिथलीकरणावर व lsquo सनभानrsquo आणणयावरही भर िदला जातो अशीच एक साधी-सोपी प त वर चौकटीत िदली आह lsquoसास की जररत ह िजदगी क िलयrsquo अस एका गाजललया िहदी गाणयात महटल आह त िकती खर आह व तया द ीन ासोपचाराच महततव एवहाना वाचकाचया धयानात आल असलच

सन ायाम हात असललया एखा ा खच वर आरामात बसा आपल हात खच चया हातावर सहजपण

िवसाव ा कोपरान बाहवर हलकासा दाब ा यामळ ासोचछवास करताना मानच वा खा ाच

ाय तमही साहिजकच वापर शकणार नाही नहमीपरमाण ास घतलयावर ओठ अलगद िवलग करा आिण हळवारपण त डान उचछवास करा ओठ परत बद करा कषणभर थाबा आिण सावकाश ास आत घया उचछवास पणर व दीघर झाला की ास आपोआपच खोल व पणर घतला जातो उचछवास ासापकषा दीघर असण आवशयक (व योगयही) असत ह सकाळसधयाकाळ वीस-वीस वळा करा सरवातीस योगय मागरदशरनाखाली व अगदी घडय़ाळ लावन हा सन अभयास करावा हळहळ त सहज साधल जाईल

- डॉ उलहास कोलहटकर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव - २००९

माय मराठी स थन ग यावषीरची िदवाळी िटटवाळा यथील rsquoमकताrsquo या लहान मली या अनाथ मास भट दऊन तथील लहानगया यासोबत िदवाळी साजरा कली याची ही काही कषणिचतर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हसवणक

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

httphindi-marathi-jokesblogspotcom

शरयावली

सपदिकय मडळ

१) शरी सागर राजणकर सपादक

२) शरी अवधत कामत सदसय

मािसकाची माडणी व िडझाईन

शरी िवजय जोशी

आवाहन

आपलयाकडील लख किवता editoremasikmaimarathiorg या ईमल आयडीवर

पाठवा ात आपल लख किवता ई कोणतयाही सवरपात (ऊ jpg pdf manu-

script ) चालतील िनवडलल लख ईमािसकात परकािशत कल जातील शकय झालयास

लखासोबत आपल छायािचतर पाठवाव तसच आपल सपकर करमाक ईमल कळवावत

Disclaimer

ईमािसकातील लख व तयातील माडलली मत ही तया लखकाची वयिकतक असन ससथा

तयास दजोरा दणार नाही

ईमािसक ह मोफत िवतरणाकिरता आह

ससथबाबत अिधक मािहती किरता wwwmaimarathiorg यथ अवशय भत ा

धनयवाद

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

पयरटनाचया नकाशावर महारा

िदवाळीचया स ीमधय उ रत हिर ार ऋिषकश निनताल मसरी कठही जायच ठरल की महारा ातील हरह री पयरटक नवी िदललीत थाबनच पढ जातो तयामळच िदललीतल पराच थमान पाहन तयाचया मनात थोडी भरात िनमारण झाली आता महारा ातला टिरसट तयाच पलनस बदलणार काय अशी शका उ रतलया टर ऑपरटरनाही सतावत असल उ रतील राजयापरमाणच कनारटक करळ आधर परादशच टर ऑपरटरही महारा ातील पयरटकाकड डोळ लावन असतात पण इतर राजयातलया पयरटकाचया िलसटमधय महारा ाचही असच सथान असत का

महारा आिण गजरात या राजयाकडन दशभरातील िकतयक पयरटनसथळाना मोठ उतप िमळत दश-िवदशापरमाणच महारा ातील सथळानाही इथलयाच पयरटकाची मोठी झबड उडतच रमणीय िकनार आबा-नारळाचया बागा आिण खाणयािपणयाची चगळ असलली िवसतीणर कोकण िकनारप ी महाल मी-रकाळा तलाव-जयोितबा याच कोलहापर तरयबक र-पचवटीच नािशक रायगड-राजगडसह अनक िकलल अिजठा वरळ लणी तसच उलकापातापासन तयार झालल लोणार सरोवर आिण औरगाबाद चमचमती मबापरी आिण ताडोबा तसच सतरयामळ परिस झालल नागपर अशी अनक पयरटनसथळ ह महारा ाच वभव पण सरसकट परतयक िठकाणच पयरटन समाधानकारक ठरलय का

एवढ उपजत वभव आिण दातततव असलल पयरटक असलयान पयरटनाचा िविश प तीन िवकास वहायला हवा होता पण अजनही पायाभत कषतरामधय बरच काही करण बाकी आह याची तीवर जाणीव होत खास करन करळ आधर मधय परदश याचया तलनत आपलयाकड अजन बरच काही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

करायच बाकी आह ह सप िदसत कोकणप ीमधय सथािनकाचया सहकायारन एमटीडीसीन नयाहरी व िनवास योजना सर कली आता िकतयक घरावर एमटीडीसी मानयतापरा अस फलकही िदस लागल आहत करळपरमाणच कोकणालाही िकनारप ीच अगभत स दयर लाभलय तयामळच अशा योजना आिण न ान सर झाललया हॉटलसमळ ितथ पयरटनास परचड वाव आह अस मानल जात पण परतयकषात तया गतीन हा िवकास झालला आढळत नाही

बहताश िठकाणी सवारत मोठी अडचण आह ती सवचछ परसाधनगह आिण सयोगय रचना असललया खोलयाची आघोळ आिण परसाधन या दोन परमख मलभत गरजा कदरसथानी असतात नमका याच गो चा अभाव असतो कोणतयाही एसटी सटडवर परसाधनगहाची िसथती शोचनीय असत मबई-गोवा महामागारवरील िकतीशा हॉटलसमधय ी-परषासाठी योगय परसाधनगह असतात मबईतन शकडो आरामबस कोकणचया िदशन रवाना होतात पण रातरीचया जवणाचा पिहला थाबा या बसगा ा िजथ घतात तया हॉटलसची िसथती फारच दयनीय असत कवळ नाईलाज महणन लोक ितथ काहीबाही घशाखाली उतरवतात

नयाहरी िनवासाचया सोयी सर होऊनही आपलयाकड आजही पयरटकाना पसतीकरम अिधक िमळत नाहीत करळसारखया िठकाणी होम-सटमधयही हजार त दहा हजारापयरतच पयारय उपलबध असतात कोकणात मातर आजही थरीसटार हॉटलसचा दजार िततकासा समाधानकारक नसलयाच मत पयरटन ावसाियक सदीप भजबळ कत करतात करळमधय रमपोटी दोन त तीन हजार रपय भरणारा पयरटक कोकणात पस काढायला का राजी नसतो याचाही िवचार आपण करायला हवाच पण तयाचबरोबर आपलयाकड परक पायाभत सिवधाही परिवणयाची गरज आह याकड त लकष वधतात

तळकोकणातील पयरटनासाठी मबईहन जाताना रलव वा रसतयाचया पयारयापकषा गो ापयरत िवमानान जाऊन पढ टकसीन जाता यईल का हा पयारयही तपासन पहायला हवा गो ातन सथािनक टकसीच घयावी लागत पण तरीही हा पयारय उपयकत ठर शकतो अशा सिकटसचा िवचार करन सरकार एमटीडीसी िकवा अनय ावसाियकाकडन टर पकजसच परमोशन होणयाची गरज आह अस मत टर ऑपरटसर कत करतात

यात तथय आहच मधय परदश टिरझम असो नाहीतर कनारटक ितथ अशा परकारची पकजस

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

उपलबध असतात परसगी खासगी हॉटलसच पयारयही पढ कल जातात महारा ात मातर अशा िमशर पकजसच परमोशन िततकया परमाणात कल जात नाही अशी सिकट िवकिसत करायची तर पयरटकाना एखा ा िठकाणी िनवास करता यईल आिण प ास-शभर िकलोमीटरचया परीघात िविवध िठकाणी भरमती करता यईल याचा िवचार कदरसथानी असावा लागतो मालवण तारकल आबोली कोलहापर पण अशा परकारच सिकट तयार कलयास पयरटकाना िकनारप ी कोकणचा घाट कोलहापरसारखा दशावरचा परदश अस सदर कॉिमबनशन पकज िमळ शकत िशवाय यताना एकसपरसवमाग झटपट परवासही होऊ शकतो अस टसर आयोजकापकी िवनय मोडक यानी सािगतल

एकणच कोकण ह पढील पाच-दहा वषारत चागल पयरटन कदर बनल असा िव ास महारा टर ऑपरटसर असोिसएशनच िनतीन माहलकर यानी कत कला आमही बाहरचया राजयातील टर ऑपरटसरमाफर त ितथली बिकग करतो तयाचपरमाण इतर राजयातन आमचयामाफर त महारा ाची बिकग वहावीत यासाठी आमही परय शील आहोत असही तयानी सािगतल

महारा ह परगत राजय महणन खयाती असनही आजही बहताश िठकाणी िभकारी लटार याचा सामना परतयकाला करावा लागतो बकायदा टकसीवाल अववाचया सववा रट लावणार हॉटल एजनट तसच जया वसतसाठी तो परदश परिस आह तीच वसत बनावट सवरपात िवकन श ा लावणार िवकरत याच लकषणीय परमाणही पयरटनिवकासात अडथळाच ठरत महाबळ रला परतयक पॉइनटच टकसीभाड िनि त करणयात आल आह परतयक हॉटलमधय तयाच फलकच रगवल आहत साहिजकच रटवरन घासाघीस िकवा बनवाबनवीच परकार होत नाहीत पयरटक-टकसीवाल याचयात िव ासाहरता वाढीस लागत पण असा परकार सवरतर आढळत नाही आिण पवरिनि त दरापकषा लबाडणयाचच परकार अिधक ऐकायला िमळतात

नागपरपासन ताडोबा ाघर अभयारणयात िफरायला जाणार अनक िनसगरपरोमी आहत पण मधय परदशात कानहा िकवा बाधवगडमधय जी पयारवरणाची िशसत पहायला िमळत तसा आगरह आपलयाकड धरला जात नाही अशी खत अनक पयारवरण अभयासक कत करतात

नािशक कोलहापर िशड यासारखया िठकाणी धािमक पयरटनास खप वाव आह िशड मधय आधर परदशातन भरपर भकतगण यत असतात पण धािमक पयरटनालाही पायाभत सिवधाची जोड

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दणयाची आवशयकता आह ह आपलया गावीच नसत शकराचया दवसथानापाशी दध पाणी याचा मोठा वापर होणार असल तर त वाहन नणयासाठीही योगय वसथा असायलाच हवी पजा-अचार सािहतय याचया िवकरीचया दकानाची तसच िविश िदवशी भकताचा महापर आलयावर रागासाठीही योगय वसथा करायलाच हवी शगावसारखया दवसथानानी याची चागली उदाहरण घालन िदली आहत िशवाय तयानी मधय परदशसारखया िठकाणी आपलया िनधीतन भकतिनवास उभारणयाच औिचतयही साधल आह धािमक पयरटनापरमाणच अगरो टिरझम मिडकल टिरझम या सकलपनाही आता जोर धरत आहत महाबळ रचा सटरॉबरी महोतसव नािशकचा वाईन फिसटवहल हा तयाचाच भाग आहत कदािचत र ािगरी िदवआगरातही आमर महोतसव वहायला हरकत नाही मबई पण याचया आसपासचया परीघात गलया समार दहा वषारत िरसॉटरसची सखया वाढली आह जवळचयाच िठकाणी वनड िपकिनक करणारा मोठा वगर असतो साहिजकच िरसॉटरसचा धदा चागला होतो पण तयाची योगय दखभालही राखावी लागत िरसॉटसरकड कटबाबरोबरच एक ा-दक ाचाही ओघ मोठा असतो परतयकाचया मजामसतीचया कलपना वगळया असतात तयातनच िकतयकदा िरसॉटसरची दखभाल साततयपणर रीतीन होत नाही मग कटबाचा पयरटकवगर यापासन दरावतो मबई-पणयापासन जवळ तरीही रमणीय अशी माथरान-महाबळ रसारखी िहलसटशनस िबरिटशानी िवकिसत कली ती आजही तयाच सथान िटकवन आहत ददवान आपण या तोडीची पयरटनसथळ िवकिसत कर शकललो नाही असलीच तर फारच थोडी खासगी सवरपात ठाण नािशकपासन जवळ असललया जवहारमधय अशा पयरटनसथळाचया िवकासाची कषमता होती पण तयाचा सयोगय वापर आपलयाला करता आलला नाही पयरटनाचा िवकास हा सथािनक जनतचया िजवावरच झाला पािहज यात शका नाही तयामळच तया तया पिरसराच विशष ितथल लोकजीवन खा ससकती ह सारच जपायलाच हव

पयरटनाचा वसाय हा पणरपण िव ासावर बतलला असतो एकदा फसवला गलला पयरटक पनहा यणार नाही आिण तयाचया नातलगानाही तमचयाकड पनहा पाठवणार नाही पण ह लकषात न घता सोनयाच अड दणारी क बडी कापणयाचा परकार िकतयक ावसाियक करतात आिण तयातन पयरटन मातर बदनाम होत महारा ाचा पयरटन नकाशावरचा चहरामोहरा बदलला तरच इतर

राजयातल लोक िव ासान आपलयाकड यऊ लागतील - समीर कव

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सास सन नातसबध व कटबसवासथय बायको ( ी) ही कषणभराची प ी व अनतकालची माता असत सवामी ितनही जगाचा आईिवना िभकारी ही वचन िनतात सतय आहत कटबाचा कदरिबद असलली ही ी जवहा सनरपी दसरी

ी घरात यत तवहा ितची मानिसकता कशी बदलत अथारत अतयत परमान आदरान नीटच नात जोपासणाऱया पषकळ ि या आहत मातर सासबाई ही उपाधी लागली की स ा मानपान व अपकषा आिण तलना या िवकारामळ कटबात नककी ताण यतो याउलट सास सना सजञ समजस असतील तर घरात सवगर उतरतो व सवारचीच वाटचाल अिधक सलभ व यशसवी होत ह जर नसल तर सर होत घसमट जयात कधी पयारय सापडतात तर कधी क डीपलीकड वा ास यत नाही सतत ताणात जगाव लागत हा लख कोणतयाही पवरगरह दिषतातन िलिहलला नाही माझया िनरीकषणातन व काही वषारचया समपदशनाचया अभयासातन िवचार माडल आहत लगनाचा सरळ अथर तडजोड व कटबातील नाती कौशलयपणर साभाळण जया वातावरणात व ससकारात आपण वाढलो आिण आपलया आई-विडलानी नाती कशी साभाळली ह पाहन नकळतपण नाती साभाळणयाची कलपना तयार होत व आपलया कवतीपरमाण अमलात यत सजञ लोक जथ राहतील तथ ही कौशलय िनरीकषणातन आतमसात करतात परतयकष नवीन कटबात गलयावर कसोटी लागत दोनहीकड सयम सामजसय व दयाळपणा असल तर वाटचाल सोपी जात मखयतः सास सनची कडली जमत असल तर कटबाच भागयच पण नसल तर नवरा या बाप ाच काय हाल वणारव वगवगळया घरातील परसग बघ या या घरातील सासबाई अगदी मॉडनर इगरजी यणाऱया सनबरोबर शॉिपग िसनमा नाटक हॉटिलगमधय भाग घणाऱया एकमक चया सा ा नसणाऱया सनला जीनस िवकत घणाऱया सगळ कस छान छान आता नवऱयाला यापकषा काय पािहज या कटबातील ही पिरिसथती फार काळ िटकली नाही िजथ सपस कॉिनफलक ट सर झाली तथ सघषारला सरवात सपसची अमलबजावणी झाली असती तर एकमक ची िकमत रािहली असती तयामळ सर झाल टाळण वळीच सवादान परश न न सोडवलयामळ दरावा झाला

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हा िवनोदी परसग पाह घटना परदशातील दोनही बाहर सथाियक अिधक वाणासाठी सनचया माहरी सवारना जवायला बोलावल िवहीणबाईनी आनदान सवागत कल व बसायला सािगतल मलीचया सासबाई एका सोफयावर 90 अशाचया कोनात ताठ बसलया चहऱयावर परीटघडी बघणाऱयाला वाटाव की पतळा बसवला आह याचया यजमानानी मलान खण करन सािगतल िवहीणबाईही अहो िनवात बसा महणालया पण छ आता सनचया माहरचया मडळ ना हस यऊ लागल गपपा मारताना इतर मडळ ना अवघडलयासारख झाल जवण झाली या ताठच जावयाला वाण दऊन झाल यजमानानी िवचारल अग तला काय झालय मोकळपणान बोल यावर महणालया माझा मान परथम मी नाही ठवला तर कोण ठवणार मी मलीची सास आह ह

ा ाना कळल पािहज यावर यजमानानी मातर लवकर घरी परतायचा िनणरय घतला ही गमतही अमिरकतील भारतातन सासबाई सनकड काही मिहनयाकिरता गलया या आजी चागलयाच व होतया मलाच घर खपच मोठ दमजली एकदा सनची नकतच लगन झालली मतरीण नवऱयासह दोन िदवसाकिरता आली खप वषारनी भटलयान गपपा झालया जवण झाली पाहणयाना गसटरम िदली होती सासबाईची खोली तयाच मजलयावर दसऱया टोकाला होती तयाना वयान िनदरानाश होतो व ऐकही कमी यायच रातरीची जाग आली की तया वऱहा ात जपमाळ घऊन यरझाऱया घालीत सकाळी सगळ उठल नाश तयाला सगळ बसलयावर आज नी िनषपापपण जोडपयाला िवचारल बरय ना महटल मला रातरीची काही झोप लागत नाही रातरी यरझाऱया घालत होत तर तमचया खोलीत िदव कधी चाल कधी बद तवहाच िवचारणार होत की काही हवय का ह वाक य ऐकलयावर जोडपयाच चहर गोरमोर झाल सन मलगाही सकोचन गल परसग तसा साधा सनन दयाळपण सोडन ाव तच बर नाही का आता या घरात सासबाई कटबपरमख आहत मलगा आईचया हातात पगार दतो सनही दत सनला रोज िरकषाला हातखचारला पस दतात ितला हौसमौज करायची असल तर सासला िवचाराव लागत मलगा बायकोला ज घईल तशीच वसत आईला घतो तो आईचा िनयम आह सनचया माहरी काही आहर करायचा असलयास सासचया शबदापलीकड जाता यत नाही नवरा दोघ चया भानगडीत पडत नाही सनन पषकळ सयम ठवला नवऱयाला गोडीत सागन पािहल तयाचया मत ही समसयाच नवहती पढ सनचया तबयतीवर पिरणाम होऊ लागला डोकदखी अधरिशशी व नराश य आल तयावर गोळया सर झालया नवरा ह तटसथपण पाही ितन माहरी

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जायचया गो ी कलया तोवर एक मलगी पदरात होती एकदा माहरी गली तर आई-विडलानी िहलाच पडत घयायला सािगतल िहन नवऱयाला वगळ राह सचवलयावर विडलाचया माग आईन मला वाढिवल तवहा ितचा शबद शवटचा राहील तला वगळ वहायच तर ताबडतोब िनघन जा सािगतल ही गो सधयाचया काळातली आता या कटबात पाहा मल आईची परचड काळजी घणारी आईची हौसमौज परवणारी आईला िहडण िफरण व िसनमाची परचड आवड राजसथान असो की िसगापर असो नाव काढल की ितकीट तयार आईसाहबाना मातर सवयपाकाची माणसाची अिजबात आवड नवहती भाविनकता व माया याचा चागलाच दषकाळ होता पढ मलाची लगन झाली मलगी सासरी गली सना दोघी बडब ा लाघवी तयानी जीव लावायचा जीव तोडन परय कला वातावरण आपलस कल आजबाजला चागल सबध जोडल घरात ग डस नातवड आली या आजीबाईच मन मातर िसनमा व टीवही सोडन कशात लागत नस सना नोकरीचया होतया घरात कामाची बाई मल साभाळणाऱया बाईनी कोणतया चका कलया ह आवजरन सनाना सागत पण सवतः नातवडाकड लकषही दत नसत सनानाही कधी आजारपण यायची नोकरीचा ताण जाणवायचा तवहा याची वागणक पणर कोरडी आपलयाला काही माहीत नाही अस वागायचया सवयपाकापासन कशातच आपणहन मदत नाही अगदी िवनती आजरव कली तर एखादाच पदाथर करणार सनन अित झालयावर एकदा िवचारल की मल लहान असताना काय जवत होती तयानी ताबडतोब उ र िदल मला ठरािवक चार पदाथर यतात मला सवयपाकाची आवड नाही फारशी गतीही नाही मातर वगवगळ पदाथर खायला आवडतात घरी नाहीतर बाहर आता तमही सगरणी असताना मी कशाला लकष घाल एकदा एका सनन ह ान आमटी करा सािगतलयावर यानी चाळीस वा ा साबार कल सगळयानी डोक याला हात लावला आज ची तबयत मातर उ म रोजच जीम िफरण सहली चाल घरात मातर कठ काय ह माहीत नाही िकवा मी ऐकल नाही ह चाल लाघवी नातवड खळायचा आगरह करीत तर याना लहान मलाशी कस बोलाव ह माहीत नाही याच आजी मलीकड गलया की जावयासाठी गोडधोड जवण करायचया सरवातीला सनाचया माहरचयानी खप लाड कल पढ या तयाचयाकडन फोनची िबल भरण अशी काम करन घऊ लागलया सवारचया लकषात आल की एष आिण आराम हच आयषय असणाऱया कत साठी आपणाकड फार वळ व शकती नाही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आपलया भारतीय ससकतीत या गो ी उघडपण बोलणही कठीण न जाणो मलगी व जावयाच िबनसायच पढ सनानी वगळी घर कली जी सन सवजातीय होती तथ या बसन रहात व अपकषाही ठवत िजथ परजातीय होती ितथ थोड नमत घत कोणीही समजसपण काही सागाव तर उ र दत नसत न बोलता तकर काढत मल परोपरीन सागायची की सप बोल गरसमज कर नको पण मलाकडही दलरकष कलयान मलही दलरकष कर लागली याना वाट लागल की सनानी तयाच कान भरल आहत मला-सनातही वाद आल पण मोकळया सवादाअभावी ह होतय हही समजत नवहत तरीही कोणी काम सािगतलच तर कणाकडन तरी करन मोकळ होत असत व आपलया कातडीला धकका लावत नसत या धोरणान सना नातवडाच हदय तयाचया बाबतीत कोरड होऊ लागल मल मातर पषकळ भरडली व आपण कतर नीट करनही ह काय चाललय ह समजनास झाल एक महण आठवली झोपललयाला जाग करता यत पण झोपच स ग घतललयाला नाही आता कोणताही माणस पिरपणर नसतो तवहा सयम सवाद व सवदनशीलता या ितरसतरीन गो ी सोपया होतात वरील उदाहरण िवनोदी असो वा गभीर असो दोनह नी कलह होतोच िकरकोळ वाटणाऱया गो ी जस कोणाला डब-बाटलया जमवायचा छद कोणाला सनचया कप ाची जाडीची िदसणयाची तलना ह पाहता हा िवषय अिजबातच सोपा नाही या पिरिसथतीतील परषाची भिमका पाह 1 नवरा व तयाची आई याच नात भाविनकदष ा सवारत जवळच नवऱयाला आईला काही सागण ह दखावणयासारख वाटत िकवा आता वाढललया वयात काय सागायच तयापकषा आपलया बायकोन अशी पिरिसथती असल ती न करकरता साभाळावी सवतः सासशी जमवन घयाव 2 िजथ सासर असतात त बऱयाच वळा समजतीच धोरण घतात व बायकोला चार शबद सागतात परसगी कटबासाठी बरीच काम सवतःहन करतात सनो शािबदक आधार दतात 3 िजथ सासबाई एक ा आहत तथ पिरिसथती िबकट होत मलाची पिरिसथती ढोलक यासारखी होत कठन थाप बसल याचा नम रहात नाही तयाला सवाद करनही बदल झाला नाही तर तयाचा आई बायकोशी सवाद कमी होतो भाविनक दरावा वाढत जातो मलगा कामािनिम

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

बाहर राहतो सजञ माणस िनदान छदात वळ काढतो (याचा अथर छद असणाऱयाना हा परश न असतो अस नाही) जयाना ह हाताळता यत नाही तो सन जवळ करतो 4 काही नवऱयाना बायकोच महणण पटत तरीही वगळ झाल तर गस साखरपासन सगळा खचर वाढल बायको नोकरीची असल तर सवयपाकापासन मदत लागल ह टनशन यत बऱयाच घरातन आईन मलाला चहा जजबी सवयपाक कर िदलला नसतो तयामळ घरकामात हा ढ असतो तयामळ बायकोशी गोड बोलन या िसथतीकड दलरकष करतो सन कसा िवचार करत (सनची भिमका) 1 सन ससाराची सव व वासतवता यात गडबत ह सरवातीला असच असाव ह समजन ससार

करत भाविवश व नवऱयाला सवर परकार सागन पाहत हशार सन नवऱयाला आकिषत करणयाच सगळ उपाय करत सवदनशील नवरा ितचयाकड ओढला जातो हळहळ भाविनक ताण िनवळतो व सयमपण गो ी माग लागतात

2 िहमतीची सन आपलया गो ी साससमोर परतयकष बसन गोडीत सागत आपलया इचछा सप माडत गो ी समोरासमोर झालयान पिरिसथती बदलत वा उलटही घडत

3 िजथ सकोच व भीती असत ितथ सवाद घडत नाही पयारयान सन भाविनक आधारासाठी माहरच कामातील सहकारी याचा आधार घत परतयकषात पिरिसथती तशीच राहत व पिरणाम तबयतीवर होतो

सासची भिमका काय असत 1 सजञ सास पिहलयापासनच सनचया कलान घत व मोकळया सवादान काय जमत व काय नाही

याची कलपना दत 2 सवतःचया लगनापासन काही गो ी ठरािवक प तीनच होतात तयात फारसा बदल झालला

आवडत नाही उदा कळधमर सोवळ ओवळ व तया सनन ऍडजसट कलयाच पािहजत 3 मी इतक वष सवयपाक घरकाम कल आता कल नाही कल तर माझी मज मी काय कराव व

काय नाही ह सनन ठरव नय तसच मी करो न करो माझी नीट दखल घयावी मान ावा आपलया सललयािशवाय नवीन बदल कर नयत (एकण पिरिसथती ताणिवरिहत सस करायची असल तर खालील उपायानी मदत होत)

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

1 सनन सरवातीला नवीन माणसाशी जमवन घताना नमर सयमी राहाव 2 नवऱयान आपलया प ीला घरातील लोकाचया कलापरमाण कळाही सागा ात तयात कमीपणा नाही तसच कायम एकतर कटबात राहायच की परसगी वगळ राहणयाची तयारी आह ह सप कराव

3 सासन सनब ल सयम दाखवावा काही नवीन गो ी िशकायला वळ ावा सवाद परमान करावा ऑडररन नाही सतत आमही काय कल ह उगाळ नय लकषात ठवाव की तयाच (सनाच) लगनात वयही जासत आह व घरा ितिरकत नोकरीतही तयाना पषकळ ताण आह िदसण सथलता कपड याबाबतीत तलना कर नय सवतः काही गो ी करन आदर िमळवावा सरवातीपासन परम िदल तरच त िमळल 4 घरातील सवर सदसयानी सणवार कळधमर पाहण या परसगी काम वाटन घयावीत तयासाठी एकतर बसन बोलाव कोणालाही गहीत धरन गरसमज टाळावत 5 घरातील व ापासन लहानापयरत कोणीही आजारी असल तर सहानभतीन सवा करावी सननीही व ाच वय तबयत लकषात घऊन रासत अपकषा ठवावी सनचया तबयतीचया तकरारीकड रागान वतागन न पाहता जमल तशी मदत करावी शािबदक भाविनक धीर ावा महणज सनला माहरन वा बाहरन सहानभतीची गरज राहणार नाही व तीही व ाच परमान करल कवळ कतर महणन नाही 6 वरील काहीच न घडता वाद होत असतील तर िवश वासातील िमतर नातवाइकाशी बोलाव सवारत उ म समपदशकाची मदत घयावी परषानी समपदशनासाठी वादावादीत िश ा दण हात उगारण करच नय कारण हाच परयोग समोरचया कतीकडन कधी ना कधी घड शकतो 7 मलीचया माहरचयानी मलीला मानिसक आधार ावा आमच घर बद ह महण नय मातर मलीला आिथकदष ा पायावर उभ राहणयास सागाव परसगी मदत करावी आपलया समाजात सवर ि याना तयातन जाव लागत ह साग नय 8 मल नी आिथकदष ा सकषम राहाव िजथ नोकरीची गरज नाही तया मल नी अस छद जोपासाव की परसगी आपलया पायावर उभ राहता यईल व आतमिवश वास कायम राहील टीवही व चका ा िपटणयात वळ घालव नय मल मोठी झाली की पाटरटाइम काम तरी कराव जयायोग मदला चालना िमळल या जगात अित िभडसतपणा व सकोच ह गण नाहीत भीड ही िभकची बहीण असत ह सतय आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

9 खप परय करन पिरिसथती बदलत नसलयास घराचया बाहर पडाव सवतःचया िजवावर राहायची तयारी ठवावी तर थोडी मदत इतराकडन िमळ शकल वरील सवर गो चा िवचार करन परय कलयास घरात आनदमय वातावरण होऊ शकत ह नककी घरातील ी सत असली तर घर सत होत गहसौखय परतयकाचया वा ाला याव महणन हा लखन परपच जया ि यानी घरात सवगर िनमारण कला तयाना सलाम जया घरी कलह आह तयाना

Best luck

- नीरजा आपटीकर डाग बनरबी कनडा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला समजन घया पलीज िसहगड रसतयावर राहत असललया एका िचमकलीन गळफास घऊन आतमहतया कलयाची बातमी नकतीच वाचली का बर या िचमकलीन सवतःला अस सपवाव जनमदातया मलाना रागवणयाचा अिधकार पण आई-वडलाना नाही का मला आठवत लहानपणी कधी माझी आई लाटण घऊन माग लागायची महणायची मलया त मला तर बर होईल हा शबदपरयोग करणाऱया आईचया मलया या शबदातही ओतपरोत परम भरलल असायच तो शबद उचचारणयाचा अिधकार िनसगारन ितलाचा बहाल कलला आह आई या शबदावर अनक किवता-लख-कथामाला गाजताहत आई-बाबाना मलाशी काही परसगी कठोर वागावच लागत परत िववकब ी वापरन मधयमागारच अनसरण ह पालकाचया लकषातच यत नाही तयामळ मलाचया भिवत ाचया खो ा कलपनाना िचकटन थोडीफार मल चकली तर काही वळस पालक िशकषक वगारतच मलाना बदम मारहाण करतात नािशकमधय शालय िव ाथयारला िशिकषकन डसटर फकन मारलयानतर घाबरन वगारतच तया िव ाथयारला झटक यऊ लागलयामळ रगणालयात दाखल कराव लागल सवर चनलवर बरिकग नयज झळकत होतया शवटी अशा अनक घटनामळ सरकारन िव ाथयारना मारहाण करणाऱया दोषी कतीला परथम एक वषारचा तरगवास व पाच हजार रपय दड दसऱयादा मारहाण कलयास 25 हजार रपय दड व तीन वषारचा तरगवास अशा िशकषची तरतद काय ात कली या काय ाला मितरमडळाची मजरी िमळालयावरच तयाची अमलबजावणी होईल परत खऱया अथारन यामळ पालकाचया िशकषकाचया - िव ाथयारचया मनोव ीत बदल होईल का आधिनक सपधचया यगात लहान मलावर योगय वळी सससकार झाल तर उ ाचा भारत महास ा होणयाच माजी रा पती डॉ ए पी ज अबदल कलाम याच सव साकार होऊ शकल महातमा गाध नी महटल होत िशकषणाला नितक मलयाची जोड नसल तर त अधःपतनास कारणीभत ठरत सान गरज नी महटलयापरमाण मल ही दवाघरची फल या फलाना नहमी सकारातमक िवचारसरणी व आदशर िदला पािहज आजची मल ही उ ाची फल उ ाचया उजजवल भारताच आधारसतभ सबल व सशकत होणयासाठी परतयक पालकानी जागरक राहायला पािहज

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जगाला परल एवढ मनषयबळ आज आपलया भारतात आह मधयतरी एका अभयासामधय ह सप झाल की सवारत तरण दश भारत आह या अथारन की जवळ जवळ 70 टकक लोकसखया यवा आह जगावर राजय करणयाची खरी ताकद आज आपलयाकड आह कारण यवक व यवत नी भरलला दश आपला आह काहीही करणयाची ताकद आज आपलयाकड आह परश न आह तो समजावन घणयाचा व दणयाचा यवकाना योगय िदशा व अचक मागरदशरन याचया बळावर िबरिटशापरमाण आपणही खऱया अथारन जगजजत होऊ शकतो

वसथापनशा तजजञ िशव खरा सागतातYou can winया धत वर यवकानो Yes I can अस आतमिवश वासान महणत पाऊल पढ टाकल पािहज तच आह तझया जीवनाचा िशलपकार हा मतर मीच घडवणार माझ जीवन अस महणत आतमसात कला पािहज हाच मतर मनात घऊन परतयक यवकान िजजञासा वाढवन खऱया अथारन जाग झाल पािहज माणस घडत नसतात घडवावी लागतात आतमिवश वास िनमारण करावा लागतो माझयातला मी जागा करत जग बदलणयासाठी आधी मी बदलायला हवा आताची यवा िपढी िबघडली आह अस महणणाऱया वगारला दाखवायला हव की आमही उ ाचा भारत घडवणार आहोत यासाठी यवक-यवत नी परथम सवतःला घडवायला हव तयासाठी तयानी शरीर व मनाचया सबलतकड जासतीत जासत लकष िदल पािहज रोज ायाम कला पािहज सवामी िववकानद महणायच माझया िपरय िमतरानो रोज मदानावर जा खळ खळा वासरासारख हदडा ायाम करा जवहा तमही सबल व सशकत वहाल तवहा तमहाला परतयक गो चागलया परकार कळ शकल महणन आपल शरीर कमावणयासाठी रोज ायाम करण आवश यक आह िकशोरवयीन मल िनदरानाश रकतदाब मानिसक ाध नी गरसत झालली िदसत आहत वाढती सपधार चगळवाद नीितमलयाचा ऱहास घरातील वाद भय चचलता िनक आहार सपधारतमक वातावरण परीकषत कमी गण अिनचछन लादलला अभयासकरम यामळ मल नराश यकड जाऊ लागली आहत जानवारी 2010 चया पिहलयाच मिहनयात एकण 66 िव ाथयारनी आतमहतया कलया याच परमख कारण मलाची दबरल मन हच होय महणन मलाचया मानिसक सबलता व िनमरलतसाठी धयानधारणा ही आवश यक गो आह आनापानसती ह तयातील एक शासरोकत धयान श वासाचया साहाययान मनाची एकागरता व िनमरलता सबलता वाढत भय कमी होत चचलता दर होत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

मलाची आकलनकषमता वाढन जीवनात नितकता यत 2500 वषारपव गौतम ब ानी या साधनचा शोध लावला प गरजी शरी सतयनारायण गोएकाज नी 1969 मधय ही भारतातन ल झालली साधना परत भारतात आणली सपणर साधना श वासाशी सबिधत असलयामळ कठलयाही जातीचा वणारचा पथाचा दशाचा िव ाथ -िव ािथनी ही साधना करन आपल मन सबल व िनमरल करन ताणतणावमकत जीवन जग शकतो माणसाचा मद हा एका सकदात 800 हन अिधक गो ची न द घऊ शकतो तो 70 त 75 वष न थकता सतत काम कर शकतो तयात फार मोठी ऊजार असत ती जागिवणयासाठी आज खऱया अथारन गरज आह थॉमस एिडसन चार वषारचा असताना तयाला शाळतन परत पाठवल तयाचया िखशात िशकषकान िच ी टाकली होती तमचा टॉमी िशकषणात फार माग आह तो िशक शकणार नाही याच थॉमस एिडसनन आपली अतिरक मनोऊजार जागवन िवजचा िदवा तयार करन जगाला परकाशमान कल तयाआधी हजारावर अिधक तयाच परयोग फसल पण तो खचला नाही सगळा हा मानिसक परव ीचाच पिरणाम अबराहम िलकनन आपलया मलाचया मखयाधयापकाला िलिहललया पतरात मलाला समाजात कस वागायच व िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकवणयाची िवनती कली होती याच सामािजक िशकषणाची आज आपलया मलाना गरज आह आपण आपलया मलावर नसत अपकषाच ओझ लादतो िबचारी मल पार थकन जातात तयातन ती चकीचा मागर पतकरतात िचतरपटावर आतमहतयच खापर फोडन पालकवगर मोकळा होतो तीन तासात िसनमा आपलया मलाचया भावनाना हात घालतो मग जनमापासन आपलया बरोबर असणाऱया सवतःचया मलाचया भावना आपण का ओळख शकत नाही हा परश न पालकानी सवतःला िवचारला पािहज िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकणयासाठी मन सबल करणयासाठी खऱया अथारन तणावमकतीसाठी धयान महणज एक सवणरसधीच होय महणन पालकानो मल चकली-आपला अपकषाभग झाला तर तयाना जरर रागवा पण परमान (अतमरनात ओतपरोत परम भरलल अस ा) रागवलयानतर तवढच परमान तयाला जवळही घया िनिश चतच तयाना तमचा आदर वाटल या जगात तीन सदर िकरयापद आहत - परम करण मदत करण व सवा करण या तीन ईश वरी िकरयापदाना रोजचया जीवनात सथान दऊन आपल कटब आनदी व सखी बनवा आपलया

मलाना समजन घया व उ त समाज घडवा - द ा कोिहनकर (पाटील) पण

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला सवाततरय हव

वयसकर माणसानी शात बसन घडत असल त पाहाव आपल मत न दव नय वहारात फार लकष दऊ नय अस तरण िपढीला वाटत उलट आमच काळयाच पाढर अनभवान झाल आहत तया अनभवाचा तरण िपढीन फायदा करन घयावा अस जय ाना वाटत

जय नागिरकाच क कॉलज कट ाइतकच सवरमानय बनल आहत अगदी पारावर जमत नसली तरी वयसक मडळी कठ ना कठ एकतर जमतात कधी परष-परष कधी बायका-बायका तर काही िठकाणी जय नागिरकाचया जो ा एकतर यतात गपपाच िवषय सगळया कट ावर सामाईकच पनशनवाढ महागाई तरण िपढीच आपलयाला न मानवणार वागण कमी होत असलला िजवहाळा इतयादी इतयादी या सगळयात एक महततवाचा म ा नहमी चचत असतो मलगा सन नातवड आपापलया परीन व ाना गपप राहणयास सचवत असतात अन व ाना त मानय नसत एका कट ावर हाच िवषय रगला होता

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

एक आजोबा सागत होत मी मलाला फड बचत याबाबत सागायला गलो तर तो महणतो तमचया वळी वगळ होत आता सगळी गिणत बदलली आहत तमही यात लकष घाल नका त तणतणत सागत होत अर वगळ काय होत दोन मल तयाची िशकषण प-पाहण सगळा परपच चालवन आज मी एवढी िशललक ठवलीच आह ना आजकालचया मलाना आिण सनाना नसत पस उधळायला हवत मो ाच अिजबात ऐकायला नको तर काय अस महणत तयाचया प ीनही सर धरला मलग तसच सनाही तशाच अहो नातवडही आपलयाला बोलतात काल दपारी मला दोनची मािलका बघायची होती ब ाला महटल तझा तो ाण- ाण िसनमा बद कर मल वाईट ससकार होतात तयातन मी अस महणताच बटीन गळा काढला अन मग सनबाई महणाली आता दवाच िसनम दाखवन गळाच गणपती का बनवायच मलाना तयाना आताचया जगात जगायच आह तर जगात काय चालत त कळलच पािहज माझी मािलका बघायची राहन गली

तयावर दसऱया काक महणालया मला तर फार राग यतो घरात ह करा त कर नकाचा जप नको महणन मी दवळात जात तर तही तयाना पटत नाही दवळात रोज फरशीवर बसन साध आखडल तर कोण िनसतरणार अस सनबाई िवचारत माझ एक वळ ठीक आह पण यानाही सवाततरय नाही कशाच वय झाल महणज आमची मन का मली आहत वषारनवषारची िवचार करणयाची प त का बदलणार आह आमचया िपढीच तर फारच हाल झाल पव विडलधाऱयाचया मान-मयारदा साभाळायचया महणन आमही सवतला मरड घातली अन आता जीवन वयोमानानसार परावलबी झाल महणन मला-नातवडाचया पढही माघार घयावी लागत कधी-कधी मला वाटत जय नागिरकानी सवाततरयाची चळवळ उभारायला हवी

तयाचया या वाक यावर कट ावर खसखस िपकली हसणयाला वरवर िनिम िमळाल तरी परतयकाचया हदयात एक बारीक कळ उमटन गली आपलयालाही सवाततरय नाही ही भावना परतयकाचया मनात उफाळन गली जय नागिरक याबाबत काय करतील त करोत पण जयाचया घरात वयसक मडळी आहत तयानी मातर याबाबत जरर िवचार करायला हवा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

डाएट िटपस अधनमधन पण कस कवहा आिण काय खाव शक य असल िततकी मधलया खाणयाची वळ साभाळावी मखय जवणानतर कमीत कमी दीड

त दोन तास जाऊ ावत जवणानतर लगच लहर आली महणन खाऊ नय खाणयाच परमाण कमी कराव महणज जर तमही कठलाही पदाथर एक वाटी खाणार असाल तर अध वाटी खावा

वजनावर िनयतरण ठवणयासाठी तमही काय खाता यापकषाही िकती खाता याला महततव आह एखादा पदाथर पणर सोडन िदला तर काही जणाना नराश यही यत पण परमाण कमी ठवलत तर तमही तो पदाथर खाणयाचा आनद कठलाही मानिसक दबाव न ठवता लट शकता यापढ ऑिफसमधय भजी िकवा बटाटवडा मागवताना हा िनयम लकषात ठवा सवयीन ह नककी शक य होत

मधलया वळचया खाणयामधय िपणयाचया पदाथारचास ा समावश करा महणज कॉफी सरबत िकवा चहा हा खाणयाचया पदाथारबरोबर न घता वगळा पदाथर महणन घयावा तयाबरोबर शक यतो काही खाऊ नय

टीवहीसमोर बसन खायच टाळाव तस करताना आपण नककीच जररीपकषा जासत खातो लहान मलामधलया वाढतया वजनाचया परमाणाकड बघता तयानास ा तस कर दऊ नय

मधलया वळचया खाणयाच पदाथर बदला परय ान ह शक य आह गिहण नी घरात तळलल पदाथर (मखयतः बाहरन आणलल) न ठवण चागल घरी असल की दपारचया टीवही बघणयाचया वळत खालल जातात

तयाऐवजी शगदाण सकामवा (न खारवलला) घरी बनवलली सरबत तल कमी असलल पोह मरमर ला ा ला ाचया िपठीपासन कलल पदाथर र ाच पदाथर वगर चागल फकत खायचया परमाणाकड लकष ठवा कवळ िजभचया चवीसाठी खाणयाच टाळा

शवटी माणस हा सवयीचा गलाम असतो तमही जशी सवय लावाल तशी तमची जीभ तमच ऐकल नहमी बटा ाच वफसर खाणाऱया माणसालास ा वरील पदाथर खाणयाची सवय लावता यऊ शकत आिण ती लावावीच जर डायबिटस हाय बलड परशर वाढलला कोलसटरॉल यासारखया घातक आजाराना बळी पडायच नसल तर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व काचया दाही िदशा ासोपचाराची नयारी दिनया

lsquo दमाrsquo हा सनाचा िवकार आह ह आपणास सहजगतया उमगत पण सतत दमलयासारख वाटत ह lsquoचकीचया सनामळrsquo अस शकल ह आपलया लकषात यण जरा कठीण आह lsquoसपािडलायटीसrsquo िकवा lsquoिसलप िडसकrsquoमळ मान पाठ दखत ह आपणास माहीत असत पण ासाचा आकतीबध िबघडलयामळही अस होऊ शकत अस कोणी आपणास सािगतल तर त खर वाटणार नाही मनोिवकत मळ नराशय व नाहक िचता िनमारण होतात ह आपण वाचलल असत पण सनततर िबघडलयानही त िनमारण होऊ शकतात ह आपलया गावीही नसत पण अनक ाधी िवकार ह चकीचया सनामळ िनमारण होतात अस धयानात यऊ लागल आह व महणनच lsquo ासोपचारrsquo ह नवीन ततर झपाटय़ान िवकिसत होऊ लागल आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

इितहास वासतिवक पाहता lsquo ासाrsquoच अननयसाधारण महततव भारतीय दशरनानी िवशषत योगान फार पव च जाणल होत अस महटलयास त वावग ठरणार नाही िकबहना ास व तयाच िनयतरण (पराणायाम) हा शरीर व मन याना जोडणारा lsquoसतrsquo आह अशीच पवरसर ची धारणा होती व महणन lsquo सनश ीrsquoला अननयसाधारण महततव होत शरीराचया िविवध िकरयापकी काह वर आपल lsquoऐिचछकrsquo िनयतरण असत तर काही आपोआप घडतात (Reflex Involuntary of Au-tonomous ) हात हलवन चहाचा कप उचलण ऐिचछक (Voluntary ) तर हदयसपदन आपोआप (Involuntary ) पण lsquo ासrsquo ही सवरसाधारणपण एकच अशी िकरया आह की जी एकाच वळी ऐिचछक िनयतरणाखाली अस शकत (जस आपण जलद सन कर शकतो वा इचछपरमाण सथ दीघर सन कर शकतो) वा जो पणरपण परितिकषत अस शकत (जस आपण घाबरलयास सन आपोआप जलद होत व धयानास बसलयास सन आपोआप सथ व खोल होत)

सनाचया या खािसयतमळच योगशा ज एक सवरतक lsquoशरीर-मनोव कrsquo Body mind Medicine आह त पराणायामाचया माधयमातन उतक सनोपचार साधत व मनावर िनयतरण आण पाहत अनय परितिकष िकरया या पणरत आपलया ऐिचछक िनयतरणाचया बाहर असतात पण

सन हीच एक िकरया इचछावत व अिनचछावत अशा दोनही मजजाससथाचया िनयतरणाखाली असत व महणन तया माधयमातन सपणर lsquoमदवर िनयतरण आणणयाचा मानवान परय कला आह योगी हदयगती कमी-जासत कर शकतात वा lsquoभकrsquo ताबयात ठव शकतात तयाच हच रहसय आह मन आिण शरीर तसच ास-शरीर आिण मन याचा हा सबध जसजसा दगोचचर होऊ लागला आह तसतस चकीचया सनाच िविवध दषपिरणाम सप होऊ लागल आहत व महणनच या िवषयातल तजजञ आज आपणास सनपरिकरया (िवशष करन उचछवास) परत िशकणयास सागतात शा ीय बठक अगदी छोटय़ा बाळामधय आपलयाला उरो सन (Chest berathing ) आिण उदर सन (Abdominal berathing ) अशा दोनही िकरया सहजपण व तालब रीतया चालललया िदसतात पण आपण हळहळ या दोह तील ताल िवसरत जातो तसच परामखयान उरो सन व तही उधरव उरो सन (Upperchest Brcathina ) करीत राहतो साहिजकच

सनाचया lsquoउथळrsquo पातळीवरच राहतो व या अशा दीघरकालीक चकीचया सनामळ अनक िबघाडाना उदा सततची दमणक डोकदखी- मानदखी- पाठदखी ताणतणाव नाहक िचतागरसतता इ इ जनम दतो अस या िवषयातल तजजञ सागतात ताण वाढला की माणस अिधकािधक उरो सन करतो असही आढळन आल आह या सवर गो मळ शरीरातील

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

काबरनडाय ऑकसाइड वाय हा अिधक परमाणात बाहर फकला जातो तयाच रकतातील परमाण कमी झालयान रकत अिधक अलकलाइन होत रकताची आमलता कमी झालयान Bohr effect मळ िहमोगलोबीनपासन ऑिकसजन सटन पश ना उपलबध होणयाचया िकरयत अडथळा होतो तसच रकतवािहनया आकिचत होऊन िविवध अवयवाना व पश ना होणारा रकतपरवठाही कमी होतो याचा अिधक पिरणाम ऑिकसजन व गलकोज वर अितिरकत परमाणात अवलबन असणाऱया मदवर होतो व तयाच कायर िबघडत या सवर दषपिरणामाना `Brain Fog अस सबोधणयात यत या धकयान गरसत मदमळ आपली सवदनशीलता कमी होत lsquoमडrsquo सतत िबघडत राहतो व पिरघ मजजाससथा (Peripheral Nervous system ) अितसवदनशील होऊन सतत मगया यण दखण अशा तकरारी िनमारण होतात ाय लवकर दमतात पोटाचया ायवर पिरणाम झालयान वारवार शौचाची भावना होत (Irritable Bowel syndrome ) एखा ा िविश अ घटकाची अ लज वाढीस लागत व सनाचया ायवर अितिरकत ताण आलयान मान खाद व वरची पाठ दख लागत अस या िवषयातल तजजञ सागतात काही वळा या Brain Fog च पयरवसन घबराटीत (Panic attacks ) िकवा फोिबयातही होताना िदसत ह सवर टाळावयाच असल तर आपलया सनाचया गणव त बदल घडवन आणावयास हवा अस ह तजजञ सागतात चकीचया सनामळ िनमारण होणाऱया या सवर शरीरमनाचया िबघाडाना सन अकतीबधातील िबघाड Breathing Pattern Disorders ( BPD ) अस सबोधणयात यतो नमक काय करावयास हव

सन सधारणयाचा एक उ म उपाय महणज lsquoपराणायामrsquo ततर िशकण (अथारत योगय सन हा पराणायामाचा फकत एक आयाम आह ह यथ परकषारन धयानात घयाव) या ितिरकत शरीरातील िविवध भागाच अवयवाच िशिथलीकरण करन ासावर लकष किदरत करन सन सधारणयाची अनकिवध ततर आज उपलबध आहत तजजञाचया मागरदशरनाखाली व आपापलया परकतीनसार व आवडीनसार आपण याचा अवलब कर शकतो पराणायाम पराणायाम महणज काही मयारिदत अथारन िनयितरत ासोचछवास जाणीवपवरक

ासोचछवासाची परिकरया बदलण महणज पराणायाम योगाचया भाषत ास आत घणयाचया िकरयला परक उचछवासाचया िकरयला रचक तर दोह चया मधय खास थाबिवणयाचया परिकरयला कभक महणतात या परक रचकाचया तालावर िनयतरण आणन आपण ासोचछवास जया नाकपडय़ातन करतो तयाचया बदलावर िनयतरण आणन (उजवी डावी िकवा दोनही नाकपडय़ा) पराणायाम साधता यतो थोडकयात अितशय शा ोकत प तीन आपण पराणायामाचया रपान

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सन परिशकषण घऊन सन सधार शकतो अथारत या सजञा यथ ासोचछवासाचया भाषत समजािवलया असलया तरी स म अथारन तयाचा अितम सबध पराणशकतीशी महणज चतनय शकतीशी व पराणमय कोशाशी आह ह धयानात ठवण महततवाच) सन परिशकषण चकीची सन प ती आपलया इतकी अगवळणी पडलली असत की ती िवसरन योगय प त िशकणयासही िकतयक वळा सहा-सहा मिहन लाग शकतात यात मखय भर हा पणर उचछवासावर असतो तसच सनाच मखय तसच परक ाय िशिथलीकरणावर व lsquo सनभानrsquo आणणयावरही भर िदला जातो अशीच एक साधी-सोपी प त वर चौकटीत िदली आह lsquoसास की जररत ह िजदगी क िलयrsquo अस एका गाजललया िहदी गाणयात महटल आह त िकती खर आह व तया द ीन ासोपचाराच महततव एवहाना वाचकाचया धयानात आल असलच

सन ायाम हात असललया एखा ा खच वर आरामात बसा आपल हात खच चया हातावर सहजपण

िवसाव ा कोपरान बाहवर हलकासा दाब ा यामळ ासोचछवास करताना मानच वा खा ाच

ाय तमही साहिजकच वापर शकणार नाही नहमीपरमाण ास घतलयावर ओठ अलगद िवलग करा आिण हळवारपण त डान उचछवास करा ओठ परत बद करा कषणभर थाबा आिण सावकाश ास आत घया उचछवास पणर व दीघर झाला की ास आपोआपच खोल व पणर घतला जातो उचछवास ासापकषा दीघर असण आवशयक (व योगयही) असत ह सकाळसधयाकाळ वीस-वीस वळा करा सरवातीस योगय मागरदशरनाखाली व अगदी घडय़ाळ लावन हा सन अभयास करावा हळहळ त सहज साधल जाईल

- डॉ उलहास कोलहटकर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव - २००९

माय मराठी स थन ग यावषीरची िदवाळी िटटवाळा यथील rsquoमकताrsquo या लहान मली या अनाथ मास भट दऊन तथील लहानगया यासोबत िदवाळी साजरा कली याची ही काही कषणिचतर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हसवणक

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

httphindi-marathi-jokesblogspotcom

शरयावली

सपदिकय मडळ

१) शरी सागर राजणकर सपादक

२) शरी अवधत कामत सदसय

मािसकाची माडणी व िडझाईन

शरी िवजय जोशी

आवाहन

आपलयाकडील लख किवता editoremasikmaimarathiorg या ईमल आयडीवर

पाठवा ात आपल लख किवता ई कोणतयाही सवरपात (ऊ jpg pdf manu-

script ) चालतील िनवडलल लख ईमािसकात परकािशत कल जातील शकय झालयास

लखासोबत आपल छायािचतर पाठवाव तसच आपल सपकर करमाक ईमल कळवावत

Disclaimer

ईमािसकातील लख व तयातील माडलली मत ही तया लखकाची वयिकतक असन ससथा

तयास दजोरा दणार नाही

ईमािसक ह मोफत िवतरणाकिरता आह

ससथबाबत अिधक मािहती किरता wwwmaimarathiorg यथ अवशय भत ा

धनयवाद

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

करायच बाकी आह ह सप िदसत कोकणप ीमधय सथािनकाचया सहकायारन एमटीडीसीन नयाहरी व िनवास योजना सर कली आता िकतयक घरावर एमटीडीसी मानयतापरा अस फलकही िदस लागल आहत करळपरमाणच कोकणालाही िकनारप ीच अगभत स दयर लाभलय तयामळच अशा योजना आिण न ान सर झाललया हॉटलसमळ ितथ पयरटनास परचड वाव आह अस मानल जात पण परतयकषात तया गतीन हा िवकास झालला आढळत नाही

बहताश िठकाणी सवारत मोठी अडचण आह ती सवचछ परसाधनगह आिण सयोगय रचना असललया खोलयाची आघोळ आिण परसाधन या दोन परमख मलभत गरजा कदरसथानी असतात नमका याच गो चा अभाव असतो कोणतयाही एसटी सटडवर परसाधनगहाची िसथती शोचनीय असत मबई-गोवा महामागारवरील िकतीशा हॉटलसमधय ी-परषासाठी योगय परसाधनगह असतात मबईतन शकडो आरामबस कोकणचया िदशन रवाना होतात पण रातरीचया जवणाचा पिहला थाबा या बसगा ा िजथ घतात तया हॉटलसची िसथती फारच दयनीय असत कवळ नाईलाज महणन लोक ितथ काहीबाही घशाखाली उतरवतात

नयाहरी िनवासाचया सोयी सर होऊनही आपलयाकड आजही पयरटकाना पसतीकरम अिधक िमळत नाहीत करळसारखया िठकाणी होम-सटमधयही हजार त दहा हजारापयरतच पयारय उपलबध असतात कोकणात मातर आजही थरीसटार हॉटलसचा दजार िततकासा समाधानकारक नसलयाच मत पयरटन ावसाियक सदीप भजबळ कत करतात करळमधय रमपोटी दोन त तीन हजार रपय भरणारा पयरटक कोकणात पस काढायला का राजी नसतो याचाही िवचार आपण करायला हवाच पण तयाचबरोबर आपलयाकड परक पायाभत सिवधाही परिवणयाची गरज आह याकड त लकष वधतात

तळकोकणातील पयरटनासाठी मबईहन जाताना रलव वा रसतयाचया पयारयापकषा गो ापयरत िवमानान जाऊन पढ टकसीन जाता यईल का हा पयारयही तपासन पहायला हवा गो ातन सथािनक टकसीच घयावी लागत पण तरीही हा पयारय उपयकत ठर शकतो अशा सिकटसचा िवचार करन सरकार एमटीडीसी िकवा अनय ावसाियकाकडन टर पकजसच परमोशन होणयाची गरज आह अस मत टर ऑपरटसर कत करतात

यात तथय आहच मधय परदश टिरझम असो नाहीतर कनारटक ितथ अशा परकारची पकजस

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

उपलबध असतात परसगी खासगी हॉटलसच पयारयही पढ कल जातात महारा ात मातर अशा िमशर पकजसच परमोशन िततकया परमाणात कल जात नाही अशी सिकट िवकिसत करायची तर पयरटकाना एखा ा िठकाणी िनवास करता यईल आिण प ास-शभर िकलोमीटरचया परीघात िविवध िठकाणी भरमती करता यईल याचा िवचार कदरसथानी असावा लागतो मालवण तारकल आबोली कोलहापर पण अशा परकारच सिकट तयार कलयास पयरटकाना िकनारप ी कोकणचा घाट कोलहापरसारखा दशावरचा परदश अस सदर कॉिमबनशन पकज िमळ शकत िशवाय यताना एकसपरसवमाग झटपट परवासही होऊ शकतो अस टसर आयोजकापकी िवनय मोडक यानी सािगतल

एकणच कोकण ह पढील पाच-दहा वषारत चागल पयरटन कदर बनल असा िव ास महारा टर ऑपरटसर असोिसएशनच िनतीन माहलकर यानी कत कला आमही बाहरचया राजयातील टर ऑपरटसरमाफर त ितथली बिकग करतो तयाचपरमाण इतर राजयातन आमचयामाफर त महारा ाची बिकग वहावीत यासाठी आमही परय शील आहोत असही तयानी सािगतल

महारा ह परगत राजय महणन खयाती असनही आजही बहताश िठकाणी िभकारी लटार याचा सामना परतयकाला करावा लागतो बकायदा टकसीवाल अववाचया सववा रट लावणार हॉटल एजनट तसच जया वसतसाठी तो परदश परिस आह तीच वसत बनावट सवरपात िवकन श ा लावणार िवकरत याच लकषणीय परमाणही पयरटनिवकासात अडथळाच ठरत महाबळ रला परतयक पॉइनटच टकसीभाड िनि त करणयात आल आह परतयक हॉटलमधय तयाच फलकच रगवल आहत साहिजकच रटवरन घासाघीस िकवा बनवाबनवीच परकार होत नाहीत पयरटक-टकसीवाल याचयात िव ासाहरता वाढीस लागत पण असा परकार सवरतर आढळत नाही आिण पवरिनि त दरापकषा लबाडणयाचच परकार अिधक ऐकायला िमळतात

नागपरपासन ताडोबा ाघर अभयारणयात िफरायला जाणार अनक िनसगरपरोमी आहत पण मधय परदशात कानहा िकवा बाधवगडमधय जी पयारवरणाची िशसत पहायला िमळत तसा आगरह आपलयाकड धरला जात नाही अशी खत अनक पयारवरण अभयासक कत करतात

नािशक कोलहापर िशड यासारखया िठकाणी धािमक पयरटनास खप वाव आह िशड मधय आधर परदशातन भरपर भकतगण यत असतात पण धािमक पयरटनालाही पायाभत सिवधाची जोड

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दणयाची आवशयकता आह ह आपलया गावीच नसत शकराचया दवसथानापाशी दध पाणी याचा मोठा वापर होणार असल तर त वाहन नणयासाठीही योगय वसथा असायलाच हवी पजा-अचार सािहतय याचया िवकरीचया दकानाची तसच िविश िदवशी भकताचा महापर आलयावर रागासाठीही योगय वसथा करायलाच हवी शगावसारखया दवसथानानी याची चागली उदाहरण घालन िदली आहत िशवाय तयानी मधय परदशसारखया िठकाणी आपलया िनधीतन भकतिनवास उभारणयाच औिचतयही साधल आह धािमक पयरटनापरमाणच अगरो टिरझम मिडकल टिरझम या सकलपनाही आता जोर धरत आहत महाबळ रचा सटरॉबरी महोतसव नािशकचा वाईन फिसटवहल हा तयाचाच भाग आहत कदािचत र ािगरी िदवआगरातही आमर महोतसव वहायला हरकत नाही मबई पण याचया आसपासचया परीघात गलया समार दहा वषारत िरसॉटरसची सखया वाढली आह जवळचयाच िठकाणी वनड िपकिनक करणारा मोठा वगर असतो साहिजकच िरसॉटरसचा धदा चागला होतो पण तयाची योगय दखभालही राखावी लागत िरसॉटसरकड कटबाबरोबरच एक ा-दक ाचाही ओघ मोठा असतो परतयकाचया मजामसतीचया कलपना वगळया असतात तयातनच िकतयकदा िरसॉटसरची दखभाल साततयपणर रीतीन होत नाही मग कटबाचा पयरटकवगर यापासन दरावतो मबई-पणयापासन जवळ तरीही रमणीय अशी माथरान-महाबळ रसारखी िहलसटशनस िबरिटशानी िवकिसत कली ती आजही तयाच सथान िटकवन आहत ददवान आपण या तोडीची पयरटनसथळ िवकिसत कर शकललो नाही असलीच तर फारच थोडी खासगी सवरपात ठाण नािशकपासन जवळ असललया जवहारमधय अशा पयरटनसथळाचया िवकासाची कषमता होती पण तयाचा सयोगय वापर आपलयाला करता आलला नाही पयरटनाचा िवकास हा सथािनक जनतचया िजवावरच झाला पािहज यात शका नाही तयामळच तया तया पिरसराच विशष ितथल लोकजीवन खा ससकती ह सारच जपायलाच हव

पयरटनाचा वसाय हा पणरपण िव ासावर बतलला असतो एकदा फसवला गलला पयरटक पनहा यणार नाही आिण तयाचया नातलगानाही तमचयाकड पनहा पाठवणार नाही पण ह लकषात न घता सोनयाच अड दणारी क बडी कापणयाचा परकार िकतयक ावसाियक करतात आिण तयातन पयरटन मातर बदनाम होत महारा ाचा पयरटन नकाशावरचा चहरामोहरा बदलला तरच इतर

राजयातल लोक िव ासान आपलयाकड यऊ लागतील - समीर कव

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सास सन नातसबध व कटबसवासथय बायको ( ी) ही कषणभराची प ी व अनतकालची माता असत सवामी ितनही जगाचा आईिवना िभकारी ही वचन िनतात सतय आहत कटबाचा कदरिबद असलली ही ी जवहा सनरपी दसरी

ी घरात यत तवहा ितची मानिसकता कशी बदलत अथारत अतयत परमान आदरान नीटच नात जोपासणाऱया पषकळ ि या आहत मातर सासबाई ही उपाधी लागली की स ा मानपान व अपकषा आिण तलना या िवकारामळ कटबात नककी ताण यतो याउलट सास सना सजञ समजस असतील तर घरात सवगर उतरतो व सवारचीच वाटचाल अिधक सलभ व यशसवी होत ह जर नसल तर सर होत घसमट जयात कधी पयारय सापडतात तर कधी क डीपलीकड वा ास यत नाही सतत ताणात जगाव लागत हा लख कोणतयाही पवरगरह दिषतातन िलिहलला नाही माझया िनरीकषणातन व काही वषारचया समपदशनाचया अभयासातन िवचार माडल आहत लगनाचा सरळ अथर तडजोड व कटबातील नाती कौशलयपणर साभाळण जया वातावरणात व ससकारात आपण वाढलो आिण आपलया आई-विडलानी नाती कशी साभाळली ह पाहन नकळतपण नाती साभाळणयाची कलपना तयार होत व आपलया कवतीपरमाण अमलात यत सजञ लोक जथ राहतील तथ ही कौशलय िनरीकषणातन आतमसात करतात परतयकष नवीन कटबात गलयावर कसोटी लागत दोनहीकड सयम सामजसय व दयाळपणा असल तर वाटचाल सोपी जात मखयतः सास सनची कडली जमत असल तर कटबाच भागयच पण नसल तर नवरा या बाप ाच काय हाल वणारव वगवगळया घरातील परसग बघ या या घरातील सासबाई अगदी मॉडनर इगरजी यणाऱया सनबरोबर शॉिपग िसनमा नाटक हॉटिलगमधय भाग घणाऱया एकमक चया सा ा नसणाऱया सनला जीनस िवकत घणाऱया सगळ कस छान छान आता नवऱयाला यापकषा काय पािहज या कटबातील ही पिरिसथती फार काळ िटकली नाही िजथ सपस कॉिनफलक ट सर झाली तथ सघषारला सरवात सपसची अमलबजावणी झाली असती तर एकमक ची िकमत रािहली असती तयामळ सर झाल टाळण वळीच सवादान परश न न सोडवलयामळ दरावा झाला

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हा िवनोदी परसग पाह घटना परदशातील दोनही बाहर सथाियक अिधक वाणासाठी सनचया माहरी सवारना जवायला बोलावल िवहीणबाईनी आनदान सवागत कल व बसायला सािगतल मलीचया सासबाई एका सोफयावर 90 अशाचया कोनात ताठ बसलया चहऱयावर परीटघडी बघणाऱयाला वाटाव की पतळा बसवला आह याचया यजमानानी मलान खण करन सािगतल िवहीणबाईही अहो िनवात बसा महणालया पण छ आता सनचया माहरचया मडळ ना हस यऊ लागल गपपा मारताना इतर मडळ ना अवघडलयासारख झाल जवण झाली या ताठच जावयाला वाण दऊन झाल यजमानानी िवचारल अग तला काय झालय मोकळपणान बोल यावर महणालया माझा मान परथम मी नाही ठवला तर कोण ठवणार मी मलीची सास आह ह

ा ाना कळल पािहज यावर यजमानानी मातर लवकर घरी परतायचा िनणरय घतला ही गमतही अमिरकतील भारतातन सासबाई सनकड काही मिहनयाकिरता गलया या आजी चागलयाच व होतया मलाच घर खपच मोठ दमजली एकदा सनची नकतच लगन झालली मतरीण नवऱयासह दोन िदवसाकिरता आली खप वषारनी भटलयान गपपा झालया जवण झाली पाहणयाना गसटरम िदली होती सासबाईची खोली तयाच मजलयावर दसऱया टोकाला होती तयाना वयान िनदरानाश होतो व ऐकही कमी यायच रातरीची जाग आली की तया वऱहा ात जपमाळ घऊन यरझाऱया घालीत सकाळी सगळ उठल नाश तयाला सगळ बसलयावर आज नी िनषपापपण जोडपयाला िवचारल बरय ना महटल मला रातरीची काही झोप लागत नाही रातरी यरझाऱया घालत होत तर तमचया खोलीत िदव कधी चाल कधी बद तवहाच िवचारणार होत की काही हवय का ह वाक य ऐकलयावर जोडपयाच चहर गोरमोर झाल सन मलगाही सकोचन गल परसग तसा साधा सनन दयाळपण सोडन ाव तच बर नाही का आता या घरात सासबाई कटबपरमख आहत मलगा आईचया हातात पगार दतो सनही दत सनला रोज िरकषाला हातखचारला पस दतात ितला हौसमौज करायची असल तर सासला िवचाराव लागत मलगा बायकोला ज घईल तशीच वसत आईला घतो तो आईचा िनयम आह सनचया माहरी काही आहर करायचा असलयास सासचया शबदापलीकड जाता यत नाही नवरा दोघ चया भानगडीत पडत नाही सनन पषकळ सयम ठवला नवऱयाला गोडीत सागन पािहल तयाचया मत ही समसयाच नवहती पढ सनचया तबयतीवर पिरणाम होऊ लागला डोकदखी अधरिशशी व नराश य आल तयावर गोळया सर झालया नवरा ह तटसथपण पाही ितन माहरी

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जायचया गो ी कलया तोवर एक मलगी पदरात होती एकदा माहरी गली तर आई-विडलानी िहलाच पडत घयायला सािगतल िहन नवऱयाला वगळ राह सचवलयावर विडलाचया माग आईन मला वाढिवल तवहा ितचा शबद शवटचा राहील तला वगळ वहायच तर ताबडतोब िनघन जा सािगतल ही गो सधयाचया काळातली आता या कटबात पाहा मल आईची परचड काळजी घणारी आईची हौसमौज परवणारी आईला िहडण िफरण व िसनमाची परचड आवड राजसथान असो की िसगापर असो नाव काढल की ितकीट तयार आईसाहबाना मातर सवयपाकाची माणसाची अिजबात आवड नवहती भाविनकता व माया याचा चागलाच दषकाळ होता पढ मलाची लगन झाली मलगी सासरी गली सना दोघी बडब ा लाघवी तयानी जीव लावायचा जीव तोडन परय कला वातावरण आपलस कल आजबाजला चागल सबध जोडल घरात ग डस नातवड आली या आजीबाईच मन मातर िसनमा व टीवही सोडन कशात लागत नस सना नोकरीचया होतया घरात कामाची बाई मल साभाळणाऱया बाईनी कोणतया चका कलया ह आवजरन सनाना सागत पण सवतः नातवडाकड लकषही दत नसत सनानाही कधी आजारपण यायची नोकरीचा ताण जाणवायचा तवहा याची वागणक पणर कोरडी आपलयाला काही माहीत नाही अस वागायचया सवयपाकापासन कशातच आपणहन मदत नाही अगदी िवनती आजरव कली तर एखादाच पदाथर करणार सनन अित झालयावर एकदा िवचारल की मल लहान असताना काय जवत होती तयानी ताबडतोब उ र िदल मला ठरािवक चार पदाथर यतात मला सवयपाकाची आवड नाही फारशी गतीही नाही मातर वगवगळ पदाथर खायला आवडतात घरी नाहीतर बाहर आता तमही सगरणी असताना मी कशाला लकष घाल एकदा एका सनन ह ान आमटी करा सािगतलयावर यानी चाळीस वा ा साबार कल सगळयानी डोक याला हात लावला आज ची तबयत मातर उ म रोजच जीम िफरण सहली चाल घरात मातर कठ काय ह माहीत नाही िकवा मी ऐकल नाही ह चाल लाघवी नातवड खळायचा आगरह करीत तर याना लहान मलाशी कस बोलाव ह माहीत नाही याच आजी मलीकड गलया की जावयासाठी गोडधोड जवण करायचया सरवातीला सनाचया माहरचयानी खप लाड कल पढ या तयाचयाकडन फोनची िबल भरण अशी काम करन घऊ लागलया सवारचया लकषात आल की एष आिण आराम हच आयषय असणाऱया कत साठी आपणाकड फार वळ व शकती नाही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आपलया भारतीय ससकतीत या गो ी उघडपण बोलणही कठीण न जाणो मलगी व जावयाच िबनसायच पढ सनानी वगळी घर कली जी सन सवजातीय होती तथ या बसन रहात व अपकषाही ठवत िजथ परजातीय होती ितथ थोड नमत घत कोणीही समजसपण काही सागाव तर उ र दत नसत न बोलता तकर काढत मल परोपरीन सागायची की सप बोल गरसमज कर नको पण मलाकडही दलरकष कलयान मलही दलरकष कर लागली याना वाट लागल की सनानी तयाच कान भरल आहत मला-सनातही वाद आल पण मोकळया सवादाअभावी ह होतय हही समजत नवहत तरीही कोणी काम सािगतलच तर कणाकडन तरी करन मोकळ होत असत व आपलया कातडीला धकका लावत नसत या धोरणान सना नातवडाच हदय तयाचया बाबतीत कोरड होऊ लागल मल मातर पषकळ भरडली व आपण कतर नीट करनही ह काय चाललय ह समजनास झाल एक महण आठवली झोपललयाला जाग करता यत पण झोपच स ग घतललयाला नाही आता कोणताही माणस पिरपणर नसतो तवहा सयम सवाद व सवदनशीलता या ितरसतरीन गो ी सोपया होतात वरील उदाहरण िवनोदी असो वा गभीर असो दोनह नी कलह होतोच िकरकोळ वाटणाऱया गो ी जस कोणाला डब-बाटलया जमवायचा छद कोणाला सनचया कप ाची जाडीची िदसणयाची तलना ह पाहता हा िवषय अिजबातच सोपा नाही या पिरिसथतीतील परषाची भिमका पाह 1 नवरा व तयाची आई याच नात भाविनकदष ा सवारत जवळच नवऱयाला आईला काही सागण ह दखावणयासारख वाटत िकवा आता वाढललया वयात काय सागायच तयापकषा आपलया बायकोन अशी पिरिसथती असल ती न करकरता साभाळावी सवतः सासशी जमवन घयाव 2 िजथ सासर असतात त बऱयाच वळा समजतीच धोरण घतात व बायकोला चार शबद सागतात परसगी कटबासाठी बरीच काम सवतःहन करतात सनो शािबदक आधार दतात 3 िजथ सासबाई एक ा आहत तथ पिरिसथती िबकट होत मलाची पिरिसथती ढोलक यासारखी होत कठन थाप बसल याचा नम रहात नाही तयाला सवाद करनही बदल झाला नाही तर तयाचा आई बायकोशी सवाद कमी होतो भाविनक दरावा वाढत जातो मलगा कामािनिम

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

बाहर राहतो सजञ माणस िनदान छदात वळ काढतो (याचा अथर छद असणाऱयाना हा परश न असतो अस नाही) जयाना ह हाताळता यत नाही तो सन जवळ करतो 4 काही नवऱयाना बायकोच महणण पटत तरीही वगळ झाल तर गस साखरपासन सगळा खचर वाढल बायको नोकरीची असल तर सवयपाकापासन मदत लागल ह टनशन यत बऱयाच घरातन आईन मलाला चहा जजबी सवयपाक कर िदलला नसतो तयामळ घरकामात हा ढ असतो तयामळ बायकोशी गोड बोलन या िसथतीकड दलरकष करतो सन कसा िवचार करत (सनची भिमका) 1 सन ससाराची सव व वासतवता यात गडबत ह सरवातीला असच असाव ह समजन ससार

करत भाविवश व नवऱयाला सवर परकार सागन पाहत हशार सन नवऱयाला आकिषत करणयाच सगळ उपाय करत सवदनशील नवरा ितचयाकड ओढला जातो हळहळ भाविनक ताण िनवळतो व सयमपण गो ी माग लागतात

2 िहमतीची सन आपलया गो ी साससमोर परतयकष बसन गोडीत सागत आपलया इचछा सप माडत गो ी समोरासमोर झालयान पिरिसथती बदलत वा उलटही घडत

3 िजथ सकोच व भीती असत ितथ सवाद घडत नाही पयारयान सन भाविनक आधारासाठी माहरच कामातील सहकारी याचा आधार घत परतयकषात पिरिसथती तशीच राहत व पिरणाम तबयतीवर होतो

सासची भिमका काय असत 1 सजञ सास पिहलयापासनच सनचया कलान घत व मोकळया सवादान काय जमत व काय नाही

याची कलपना दत 2 सवतःचया लगनापासन काही गो ी ठरािवक प तीनच होतात तयात फारसा बदल झालला

आवडत नाही उदा कळधमर सोवळ ओवळ व तया सनन ऍडजसट कलयाच पािहजत 3 मी इतक वष सवयपाक घरकाम कल आता कल नाही कल तर माझी मज मी काय कराव व

काय नाही ह सनन ठरव नय तसच मी करो न करो माझी नीट दखल घयावी मान ावा आपलया सललयािशवाय नवीन बदल कर नयत (एकण पिरिसथती ताणिवरिहत सस करायची असल तर खालील उपायानी मदत होत)

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

1 सनन सरवातीला नवीन माणसाशी जमवन घताना नमर सयमी राहाव 2 नवऱयान आपलया प ीला घरातील लोकाचया कलापरमाण कळाही सागा ात तयात कमीपणा नाही तसच कायम एकतर कटबात राहायच की परसगी वगळ राहणयाची तयारी आह ह सप कराव

3 सासन सनब ल सयम दाखवावा काही नवीन गो ी िशकायला वळ ावा सवाद परमान करावा ऑडररन नाही सतत आमही काय कल ह उगाळ नय लकषात ठवाव की तयाच (सनाच) लगनात वयही जासत आह व घरा ितिरकत नोकरीतही तयाना पषकळ ताण आह िदसण सथलता कपड याबाबतीत तलना कर नय सवतः काही गो ी करन आदर िमळवावा सरवातीपासन परम िदल तरच त िमळल 4 घरातील सवर सदसयानी सणवार कळधमर पाहण या परसगी काम वाटन घयावीत तयासाठी एकतर बसन बोलाव कोणालाही गहीत धरन गरसमज टाळावत 5 घरातील व ापासन लहानापयरत कोणीही आजारी असल तर सहानभतीन सवा करावी सननीही व ाच वय तबयत लकषात घऊन रासत अपकषा ठवावी सनचया तबयतीचया तकरारीकड रागान वतागन न पाहता जमल तशी मदत करावी शािबदक भाविनक धीर ावा महणज सनला माहरन वा बाहरन सहानभतीची गरज राहणार नाही व तीही व ाच परमान करल कवळ कतर महणन नाही 6 वरील काहीच न घडता वाद होत असतील तर िवश वासातील िमतर नातवाइकाशी बोलाव सवारत उ म समपदशकाची मदत घयावी परषानी समपदशनासाठी वादावादीत िश ा दण हात उगारण करच नय कारण हाच परयोग समोरचया कतीकडन कधी ना कधी घड शकतो 7 मलीचया माहरचयानी मलीला मानिसक आधार ावा आमच घर बद ह महण नय मातर मलीला आिथकदष ा पायावर उभ राहणयास सागाव परसगी मदत करावी आपलया समाजात सवर ि याना तयातन जाव लागत ह साग नय 8 मल नी आिथकदष ा सकषम राहाव िजथ नोकरीची गरज नाही तया मल नी अस छद जोपासाव की परसगी आपलया पायावर उभ राहता यईल व आतमिवश वास कायम राहील टीवही व चका ा िपटणयात वळ घालव नय मल मोठी झाली की पाटरटाइम काम तरी कराव जयायोग मदला चालना िमळल या जगात अित िभडसतपणा व सकोच ह गण नाहीत भीड ही िभकची बहीण असत ह सतय आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

9 खप परय करन पिरिसथती बदलत नसलयास घराचया बाहर पडाव सवतःचया िजवावर राहायची तयारी ठवावी तर थोडी मदत इतराकडन िमळ शकल वरील सवर गो चा िवचार करन परय कलयास घरात आनदमय वातावरण होऊ शकत ह नककी घरातील ी सत असली तर घर सत होत गहसौखय परतयकाचया वा ाला याव महणन हा लखन परपच जया ि यानी घरात सवगर िनमारण कला तयाना सलाम जया घरी कलह आह तयाना

Best luck

- नीरजा आपटीकर डाग बनरबी कनडा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला समजन घया पलीज िसहगड रसतयावर राहत असललया एका िचमकलीन गळफास घऊन आतमहतया कलयाची बातमी नकतीच वाचली का बर या िचमकलीन सवतःला अस सपवाव जनमदातया मलाना रागवणयाचा अिधकार पण आई-वडलाना नाही का मला आठवत लहानपणी कधी माझी आई लाटण घऊन माग लागायची महणायची मलया त मला तर बर होईल हा शबदपरयोग करणाऱया आईचया मलया या शबदातही ओतपरोत परम भरलल असायच तो शबद उचचारणयाचा अिधकार िनसगारन ितलाचा बहाल कलला आह आई या शबदावर अनक किवता-लख-कथामाला गाजताहत आई-बाबाना मलाशी काही परसगी कठोर वागावच लागत परत िववकब ी वापरन मधयमागारच अनसरण ह पालकाचया लकषातच यत नाही तयामळ मलाचया भिवत ाचया खो ा कलपनाना िचकटन थोडीफार मल चकली तर काही वळस पालक िशकषक वगारतच मलाना बदम मारहाण करतात नािशकमधय शालय िव ाथयारला िशिकषकन डसटर फकन मारलयानतर घाबरन वगारतच तया िव ाथयारला झटक यऊ लागलयामळ रगणालयात दाखल कराव लागल सवर चनलवर बरिकग नयज झळकत होतया शवटी अशा अनक घटनामळ सरकारन िव ाथयारना मारहाण करणाऱया दोषी कतीला परथम एक वषारचा तरगवास व पाच हजार रपय दड दसऱयादा मारहाण कलयास 25 हजार रपय दड व तीन वषारचा तरगवास अशा िशकषची तरतद काय ात कली या काय ाला मितरमडळाची मजरी िमळालयावरच तयाची अमलबजावणी होईल परत खऱया अथारन यामळ पालकाचया िशकषकाचया - िव ाथयारचया मनोव ीत बदल होईल का आधिनक सपधचया यगात लहान मलावर योगय वळी सससकार झाल तर उ ाचा भारत महास ा होणयाच माजी रा पती डॉ ए पी ज अबदल कलाम याच सव साकार होऊ शकल महातमा गाध नी महटल होत िशकषणाला नितक मलयाची जोड नसल तर त अधःपतनास कारणीभत ठरत सान गरज नी महटलयापरमाण मल ही दवाघरची फल या फलाना नहमी सकारातमक िवचारसरणी व आदशर िदला पािहज आजची मल ही उ ाची फल उ ाचया उजजवल भारताच आधारसतभ सबल व सशकत होणयासाठी परतयक पालकानी जागरक राहायला पािहज

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जगाला परल एवढ मनषयबळ आज आपलया भारतात आह मधयतरी एका अभयासामधय ह सप झाल की सवारत तरण दश भारत आह या अथारन की जवळ जवळ 70 टकक लोकसखया यवा आह जगावर राजय करणयाची खरी ताकद आज आपलयाकड आह कारण यवक व यवत नी भरलला दश आपला आह काहीही करणयाची ताकद आज आपलयाकड आह परश न आह तो समजावन घणयाचा व दणयाचा यवकाना योगय िदशा व अचक मागरदशरन याचया बळावर िबरिटशापरमाण आपणही खऱया अथारन जगजजत होऊ शकतो

वसथापनशा तजजञ िशव खरा सागतातYou can winया धत वर यवकानो Yes I can अस आतमिवश वासान महणत पाऊल पढ टाकल पािहज तच आह तझया जीवनाचा िशलपकार हा मतर मीच घडवणार माझ जीवन अस महणत आतमसात कला पािहज हाच मतर मनात घऊन परतयक यवकान िजजञासा वाढवन खऱया अथारन जाग झाल पािहज माणस घडत नसतात घडवावी लागतात आतमिवश वास िनमारण करावा लागतो माझयातला मी जागा करत जग बदलणयासाठी आधी मी बदलायला हवा आताची यवा िपढी िबघडली आह अस महणणाऱया वगारला दाखवायला हव की आमही उ ाचा भारत घडवणार आहोत यासाठी यवक-यवत नी परथम सवतःला घडवायला हव तयासाठी तयानी शरीर व मनाचया सबलतकड जासतीत जासत लकष िदल पािहज रोज ायाम कला पािहज सवामी िववकानद महणायच माझया िपरय िमतरानो रोज मदानावर जा खळ खळा वासरासारख हदडा ायाम करा जवहा तमही सबल व सशकत वहाल तवहा तमहाला परतयक गो चागलया परकार कळ शकल महणन आपल शरीर कमावणयासाठी रोज ायाम करण आवश यक आह िकशोरवयीन मल िनदरानाश रकतदाब मानिसक ाध नी गरसत झालली िदसत आहत वाढती सपधार चगळवाद नीितमलयाचा ऱहास घरातील वाद भय चचलता िनक आहार सपधारतमक वातावरण परीकषत कमी गण अिनचछन लादलला अभयासकरम यामळ मल नराश यकड जाऊ लागली आहत जानवारी 2010 चया पिहलयाच मिहनयात एकण 66 िव ाथयारनी आतमहतया कलया याच परमख कारण मलाची दबरल मन हच होय महणन मलाचया मानिसक सबलता व िनमरलतसाठी धयानधारणा ही आवश यक गो आह आनापानसती ह तयातील एक शासरोकत धयान श वासाचया साहाययान मनाची एकागरता व िनमरलता सबलता वाढत भय कमी होत चचलता दर होत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

मलाची आकलनकषमता वाढन जीवनात नितकता यत 2500 वषारपव गौतम ब ानी या साधनचा शोध लावला प गरजी शरी सतयनारायण गोएकाज नी 1969 मधय ही भारतातन ल झालली साधना परत भारतात आणली सपणर साधना श वासाशी सबिधत असलयामळ कठलयाही जातीचा वणारचा पथाचा दशाचा िव ाथ -िव ािथनी ही साधना करन आपल मन सबल व िनमरल करन ताणतणावमकत जीवन जग शकतो माणसाचा मद हा एका सकदात 800 हन अिधक गो ची न द घऊ शकतो तो 70 त 75 वष न थकता सतत काम कर शकतो तयात फार मोठी ऊजार असत ती जागिवणयासाठी आज खऱया अथारन गरज आह थॉमस एिडसन चार वषारचा असताना तयाला शाळतन परत पाठवल तयाचया िखशात िशकषकान िच ी टाकली होती तमचा टॉमी िशकषणात फार माग आह तो िशक शकणार नाही याच थॉमस एिडसनन आपली अतिरक मनोऊजार जागवन िवजचा िदवा तयार करन जगाला परकाशमान कल तयाआधी हजारावर अिधक तयाच परयोग फसल पण तो खचला नाही सगळा हा मानिसक परव ीचाच पिरणाम अबराहम िलकनन आपलया मलाचया मखयाधयापकाला िलिहललया पतरात मलाला समाजात कस वागायच व िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकवणयाची िवनती कली होती याच सामािजक िशकषणाची आज आपलया मलाना गरज आह आपण आपलया मलावर नसत अपकषाच ओझ लादतो िबचारी मल पार थकन जातात तयातन ती चकीचा मागर पतकरतात िचतरपटावर आतमहतयच खापर फोडन पालकवगर मोकळा होतो तीन तासात िसनमा आपलया मलाचया भावनाना हात घालतो मग जनमापासन आपलया बरोबर असणाऱया सवतःचया मलाचया भावना आपण का ओळख शकत नाही हा परश न पालकानी सवतःला िवचारला पािहज िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकणयासाठी मन सबल करणयासाठी खऱया अथारन तणावमकतीसाठी धयान महणज एक सवणरसधीच होय महणन पालकानो मल चकली-आपला अपकषाभग झाला तर तयाना जरर रागवा पण परमान (अतमरनात ओतपरोत परम भरलल अस ा) रागवलयानतर तवढच परमान तयाला जवळही घया िनिश चतच तयाना तमचा आदर वाटल या जगात तीन सदर िकरयापद आहत - परम करण मदत करण व सवा करण या तीन ईश वरी िकरयापदाना रोजचया जीवनात सथान दऊन आपल कटब आनदी व सखी बनवा आपलया

मलाना समजन घया व उ त समाज घडवा - द ा कोिहनकर (पाटील) पण

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला सवाततरय हव

वयसकर माणसानी शात बसन घडत असल त पाहाव आपल मत न दव नय वहारात फार लकष दऊ नय अस तरण िपढीला वाटत उलट आमच काळयाच पाढर अनभवान झाल आहत तया अनभवाचा तरण िपढीन फायदा करन घयावा अस जय ाना वाटत

जय नागिरकाच क कॉलज कट ाइतकच सवरमानय बनल आहत अगदी पारावर जमत नसली तरी वयसक मडळी कठ ना कठ एकतर जमतात कधी परष-परष कधी बायका-बायका तर काही िठकाणी जय नागिरकाचया जो ा एकतर यतात गपपाच िवषय सगळया कट ावर सामाईकच पनशनवाढ महागाई तरण िपढीच आपलयाला न मानवणार वागण कमी होत असलला िजवहाळा इतयादी इतयादी या सगळयात एक महततवाचा म ा नहमी चचत असतो मलगा सन नातवड आपापलया परीन व ाना गपप राहणयास सचवत असतात अन व ाना त मानय नसत एका कट ावर हाच िवषय रगला होता

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

एक आजोबा सागत होत मी मलाला फड बचत याबाबत सागायला गलो तर तो महणतो तमचया वळी वगळ होत आता सगळी गिणत बदलली आहत तमही यात लकष घाल नका त तणतणत सागत होत अर वगळ काय होत दोन मल तयाची िशकषण प-पाहण सगळा परपच चालवन आज मी एवढी िशललक ठवलीच आह ना आजकालचया मलाना आिण सनाना नसत पस उधळायला हवत मो ाच अिजबात ऐकायला नको तर काय अस महणत तयाचया प ीनही सर धरला मलग तसच सनाही तशाच अहो नातवडही आपलयाला बोलतात काल दपारी मला दोनची मािलका बघायची होती ब ाला महटल तझा तो ाण- ाण िसनमा बद कर मल वाईट ससकार होतात तयातन मी अस महणताच बटीन गळा काढला अन मग सनबाई महणाली आता दवाच िसनम दाखवन गळाच गणपती का बनवायच मलाना तयाना आताचया जगात जगायच आह तर जगात काय चालत त कळलच पािहज माझी मािलका बघायची राहन गली

तयावर दसऱया काक महणालया मला तर फार राग यतो घरात ह करा त कर नकाचा जप नको महणन मी दवळात जात तर तही तयाना पटत नाही दवळात रोज फरशीवर बसन साध आखडल तर कोण िनसतरणार अस सनबाई िवचारत माझ एक वळ ठीक आह पण यानाही सवाततरय नाही कशाच वय झाल महणज आमची मन का मली आहत वषारनवषारची िवचार करणयाची प त का बदलणार आह आमचया िपढीच तर फारच हाल झाल पव विडलधाऱयाचया मान-मयारदा साभाळायचया महणन आमही सवतला मरड घातली अन आता जीवन वयोमानानसार परावलबी झाल महणन मला-नातवडाचया पढही माघार घयावी लागत कधी-कधी मला वाटत जय नागिरकानी सवाततरयाची चळवळ उभारायला हवी

तयाचया या वाक यावर कट ावर खसखस िपकली हसणयाला वरवर िनिम िमळाल तरी परतयकाचया हदयात एक बारीक कळ उमटन गली आपलयालाही सवाततरय नाही ही भावना परतयकाचया मनात उफाळन गली जय नागिरक याबाबत काय करतील त करोत पण जयाचया घरात वयसक मडळी आहत तयानी मातर याबाबत जरर िवचार करायला हवा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

डाएट िटपस अधनमधन पण कस कवहा आिण काय खाव शक य असल िततकी मधलया खाणयाची वळ साभाळावी मखय जवणानतर कमीत कमी दीड

त दोन तास जाऊ ावत जवणानतर लगच लहर आली महणन खाऊ नय खाणयाच परमाण कमी कराव महणज जर तमही कठलाही पदाथर एक वाटी खाणार असाल तर अध वाटी खावा

वजनावर िनयतरण ठवणयासाठी तमही काय खाता यापकषाही िकती खाता याला महततव आह एखादा पदाथर पणर सोडन िदला तर काही जणाना नराश यही यत पण परमाण कमी ठवलत तर तमही तो पदाथर खाणयाचा आनद कठलाही मानिसक दबाव न ठवता लट शकता यापढ ऑिफसमधय भजी िकवा बटाटवडा मागवताना हा िनयम लकषात ठवा सवयीन ह नककी शक य होत

मधलया वळचया खाणयामधय िपणयाचया पदाथारचास ा समावश करा महणज कॉफी सरबत िकवा चहा हा खाणयाचया पदाथारबरोबर न घता वगळा पदाथर महणन घयावा तयाबरोबर शक यतो काही खाऊ नय

टीवहीसमोर बसन खायच टाळाव तस करताना आपण नककीच जररीपकषा जासत खातो लहान मलामधलया वाढतया वजनाचया परमाणाकड बघता तयानास ा तस कर दऊ नय

मधलया वळचया खाणयाच पदाथर बदला परय ान ह शक य आह गिहण नी घरात तळलल पदाथर (मखयतः बाहरन आणलल) न ठवण चागल घरी असल की दपारचया टीवही बघणयाचया वळत खालल जातात

तयाऐवजी शगदाण सकामवा (न खारवलला) घरी बनवलली सरबत तल कमी असलल पोह मरमर ला ा ला ाचया िपठीपासन कलल पदाथर र ाच पदाथर वगर चागल फकत खायचया परमाणाकड लकष ठवा कवळ िजभचया चवीसाठी खाणयाच टाळा

शवटी माणस हा सवयीचा गलाम असतो तमही जशी सवय लावाल तशी तमची जीभ तमच ऐकल नहमी बटा ाच वफसर खाणाऱया माणसालास ा वरील पदाथर खाणयाची सवय लावता यऊ शकत आिण ती लावावीच जर डायबिटस हाय बलड परशर वाढलला कोलसटरॉल यासारखया घातक आजाराना बळी पडायच नसल तर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व काचया दाही िदशा ासोपचाराची नयारी दिनया

lsquo दमाrsquo हा सनाचा िवकार आह ह आपणास सहजगतया उमगत पण सतत दमलयासारख वाटत ह lsquoचकीचया सनामळrsquo अस शकल ह आपलया लकषात यण जरा कठीण आह lsquoसपािडलायटीसrsquo िकवा lsquoिसलप िडसकrsquoमळ मान पाठ दखत ह आपणास माहीत असत पण ासाचा आकतीबध िबघडलयामळही अस होऊ शकत अस कोणी आपणास सािगतल तर त खर वाटणार नाही मनोिवकत मळ नराशय व नाहक िचता िनमारण होतात ह आपण वाचलल असत पण सनततर िबघडलयानही त िनमारण होऊ शकतात ह आपलया गावीही नसत पण अनक ाधी िवकार ह चकीचया सनामळ िनमारण होतात अस धयानात यऊ लागल आह व महणनच lsquo ासोपचारrsquo ह नवीन ततर झपाटय़ान िवकिसत होऊ लागल आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

इितहास वासतिवक पाहता lsquo ासाrsquoच अननयसाधारण महततव भारतीय दशरनानी िवशषत योगान फार पव च जाणल होत अस महटलयास त वावग ठरणार नाही िकबहना ास व तयाच िनयतरण (पराणायाम) हा शरीर व मन याना जोडणारा lsquoसतrsquo आह अशीच पवरसर ची धारणा होती व महणन lsquo सनश ीrsquoला अननयसाधारण महततव होत शरीराचया िविवध िकरयापकी काह वर आपल lsquoऐिचछकrsquo िनयतरण असत तर काही आपोआप घडतात (Reflex Involuntary of Au-tonomous ) हात हलवन चहाचा कप उचलण ऐिचछक (Voluntary ) तर हदयसपदन आपोआप (Involuntary ) पण lsquo ासrsquo ही सवरसाधारणपण एकच अशी िकरया आह की जी एकाच वळी ऐिचछक िनयतरणाखाली अस शकत (जस आपण जलद सन कर शकतो वा इचछपरमाण सथ दीघर सन कर शकतो) वा जो पणरपण परितिकषत अस शकत (जस आपण घाबरलयास सन आपोआप जलद होत व धयानास बसलयास सन आपोआप सथ व खोल होत)

सनाचया या खािसयतमळच योगशा ज एक सवरतक lsquoशरीर-मनोव कrsquo Body mind Medicine आह त पराणायामाचया माधयमातन उतक सनोपचार साधत व मनावर िनयतरण आण पाहत अनय परितिकष िकरया या पणरत आपलया ऐिचछक िनयतरणाचया बाहर असतात पण

सन हीच एक िकरया इचछावत व अिनचछावत अशा दोनही मजजाससथाचया िनयतरणाखाली असत व महणन तया माधयमातन सपणर lsquoमदवर िनयतरण आणणयाचा मानवान परय कला आह योगी हदयगती कमी-जासत कर शकतात वा lsquoभकrsquo ताबयात ठव शकतात तयाच हच रहसय आह मन आिण शरीर तसच ास-शरीर आिण मन याचा हा सबध जसजसा दगोचचर होऊ लागला आह तसतस चकीचया सनाच िविवध दषपिरणाम सप होऊ लागल आहत व महणनच या िवषयातल तजजञ आज आपणास सनपरिकरया (िवशष करन उचछवास) परत िशकणयास सागतात शा ीय बठक अगदी छोटय़ा बाळामधय आपलयाला उरो सन (Chest berathing ) आिण उदर सन (Abdominal berathing ) अशा दोनही िकरया सहजपण व तालब रीतया चालललया िदसतात पण आपण हळहळ या दोह तील ताल िवसरत जातो तसच परामखयान उरो सन व तही उधरव उरो सन (Upperchest Brcathina ) करीत राहतो साहिजकच

सनाचया lsquoउथळrsquo पातळीवरच राहतो व या अशा दीघरकालीक चकीचया सनामळ अनक िबघाडाना उदा सततची दमणक डोकदखी- मानदखी- पाठदखी ताणतणाव नाहक िचतागरसतता इ इ जनम दतो अस या िवषयातल तजजञ सागतात ताण वाढला की माणस अिधकािधक उरो सन करतो असही आढळन आल आह या सवर गो मळ शरीरातील

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

काबरनडाय ऑकसाइड वाय हा अिधक परमाणात बाहर फकला जातो तयाच रकतातील परमाण कमी झालयान रकत अिधक अलकलाइन होत रकताची आमलता कमी झालयान Bohr effect मळ िहमोगलोबीनपासन ऑिकसजन सटन पश ना उपलबध होणयाचया िकरयत अडथळा होतो तसच रकतवािहनया आकिचत होऊन िविवध अवयवाना व पश ना होणारा रकतपरवठाही कमी होतो याचा अिधक पिरणाम ऑिकसजन व गलकोज वर अितिरकत परमाणात अवलबन असणाऱया मदवर होतो व तयाच कायर िबघडत या सवर दषपिरणामाना `Brain Fog अस सबोधणयात यत या धकयान गरसत मदमळ आपली सवदनशीलता कमी होत lsquoमडrsquo सतत िबघडत राहतो व पिरघ मजजाससथा (Peripheral Nervous system ) अितसवदनशील होऊन सतत मगया यण दखण अशा तकरारी िनमारण होतात ाय लवकर दमतात पोटाचया ायवर पिरणाम झालयान वारवार शौचाची भावना होत (Irritable Bowel syndrome ) एखा ा िविश अ घटकाची अ लज वाढीस लागत व सनाचया ायवर अितिरकत ताण आलयान मान खाद व वरची पाठ दख लागत अस या िवषयातल तजजञ सागतात काही वळा या Brain Fog च पयरवसन घबराटीत (Panic attacks ) िकवा फोिबयातही होताना िदसत ह सवर टाळावयाच असल तर आपलया सनाचया गणव त बदल घडवन आणावयास हवा अस ह तजजञ सागतात चकीचया सनामळ िनमारण होणाऱया या सवर शरीरमनाचया िबघाडाना सन अकतीबधातील िबघाड Breathing Pattern Disorders ( BPD ) अस सबोधणयात यतो नमक काय करावयास हव

सन सधारणयाचा एक उ म उपाय महणज lsquoपराणायामrsquo ततर िशकण (अथारत योगय सन हा पराणायामाचा फकत एक आयाम आह ह यथ परकषारन धयानात घयाव) या ितिरकत शरीरातील िविवध भागाच अवयवाच िशिथलीकरण करन ासावर लकष किदरत करन सन सधारणयाची अनकिवध ततर आज उपलबध आहत तजजञाचया मागरदशरनाखाली व आपापलया परकतीनसार व आवडीनसार आपण याचा अवलब कर शकतो पराणायाम पराणायाम महणज काही मयारिदत अथारन िनयितरत ासोचछवास जाणीवपवरक

ासोचछवासाची परिकरया बदलण महणज पराणायाम योगाचया भाषत ास आत घणयाचया िकरयला परक उचछवासाचया िकरयला रचक तर दोह चया मधय खास थाबिवणयाचया परिकरयला कभक महणतात या परक रचकाचया तालावर िनयतरण आणन आपण ासोचछवास जया नाकपडय़ातन करतो तयाचया बदलावर िनयतरण आणन (उजवी डावी िकवा दोनही नाकपडय़ा) पराणायाम साधता यतो थोडकयात अितशय शा ोकत प तीन आपण पराणायामाचया रपान

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सन परिशकषण घऊन सन सधार शकतो अथारत या सजञा यथ ासोचछवासाचया भाषत समजािवलया असलया तरी स म अथारन तयाचा अितम सबध पराणशकतीशी महणज चतनय शकतीशी व पराणमय कोशाशी आह ह धयानात ठवण महततवाच) सन परिशकषण चकीची सन प ती आपलया इतकी अगवळणी पडलली असत की ती िवसरन योगय प त िशकणयासही िकतयक वळा सहा-सहा मिहन लाग शकतात यात मखय भर हा पणर उचछवासावर असतो तसच सनाच मखय तसच परक ाय िशिथलीकरणावर व lsquo सनभानrsquo आणणयावरही भर िदला जातो अशीच एक साधी-सोपी प त वर चौकटीत िदली आह lsquoसास की जररत ह िजदगी क िलयrsquo अस एका गाजललया िहदी गाणयात महटल आह त िकती खर आह व तया द ीन ासोपचाराच महततव एवहाना वाचकाचया धयानात आल असलच

सन ायाम हात असललया एखा ा खच वर आरामात बसा आपल हात खच चया हातावर सहजपण

िवसाव ा कोपरान बाहवर हलकासा दाब ा यामळ ासोचछवास करताना मानच वा खा ाच

ाय तमही साहिजकच वापर शकणार नाही नहमीपरमाण ास घतलयावर ओठ अलगद िवलग करा आिण हळवारपण त डान उचछवास करा ओठ परत बद करा कषणभर थाबा आिण सावकाश ास आत घया उचछवास पणर व दीघर झाला की ास आपोआपच खोल व पणर घतला जातो उचछवास ासापकषा दीघर असण आवशयक (व योगयही) असत ह सकाळसधयाकाळ वीस-वीस वळा करा सरवातीस योगय मागरदशरनाखाली व अगदी घडय़ाळ लावन हा सन अभयास करावा हळहळ त सहज साधल जाईल

- डॉ उलहास कोलहटकर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव - २००९

माय मराठी स थन ग यावषीरची िदवाळी िटटवाळा यथील rsquoमकताrsquo या लहान मली या अनाथ मास भट दऊन तथील लहानगया यासोबत िदवाळी साजरा कली याची ही काही कषणिचतर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हसवणक

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

httphindi-marathi-jokesblogspotcom

शरयावली

सपदिकय मडळ

१) शरी सागर राजणकर सपादक

२) शरी अवधत कामत सदसय

मािसकाची माडणी व िडझाईन

शरी िवजय जोशी

आवाहन

आपलयाकडील लख किवता editoremasikmaimarathiorg या ईमल आयडीवर

पाठवा ात आपल लख किवता ई कोणतयाही सवरपात (ऊ jpg pdf manu-

script ) चालतील िनवडलल लख ईमािसकात परकािशत कल जातील शकय झालयास

लखासोबत आपल छायािचतर पाठवाव तसच आपल सपकर करमाक ईमल कळवावत

Disclaimer

ईमािसकातील लख व तयातील माडलली मत ही तया लखकाची वयिकतक असन ससथा

तयास दजोरा दणार नाही

ईमािसक ह मोफत िवतरणाकिरता आह

ससथबाबत अिधक मािहती किरता wwwmaimarathiorg यथ अवशय भत ा

धनयवाद

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

उपलबध असतात परसगी खासगी हॉटलसच पयारयही पढ कल जातात महारा ात मातर अशा िमशर पकजसच परमोशन िततकया परमाणात कल जात नाही अशी सिकट िवकिसत करायची तर पयरटकाना एखा ा िठकाणी िनवास करता यईल आिण प ास-शभर िकलोमीटरचया परीघात िविवध िठकाणी भरमती करता यईल याचा िवचार कदरसथानी असावा लागतो मालवण तारकल आबोली कोलहापर पण अशा परकारच सिकट तयार कलयास पयरटकाना िकनारप ी कोकणचा घाट कोलहापरसारखा दशावरचा परदश अस सदर कॉिमबनशन पकज िमळ शकत िशवाय यताना एकसपरसवमाग झटपट परवासही होऊ शकतो अस टसर आयोजकापकी िवनय मोडक यानी सािगतल

एकणच कोकण ह पढील पाच-दहा वषारत चागल पयरटन कदर बनल असा िव ास महारा टर ऑपरटसर असोिसएशनच िनतीन माहलकर यानी कत कला आमही बाहरचया राजयातील टर ऑपरटसरमाफर त ितथली बिकग करतो तयाचपरमाण इतर राजयातन आमचयामाफर त महारा ाची बिकग वहावीत यासाठी आमही परय शील आहोत असही तयानी सािगतल

महारा ह परगत राजय महणन खयाती असनही आजही बहताश िठकाणी िभकारी लटार याचा सामना परतयकाला करावा लागतो बकायदा टकसीवाल अववाचया सववा रट लावणार हॉटल एजनट तसच जया वसतसाठी तो परदश परिस आह तीच वसत बनावट सवरपात िवकन श ा लावणार िवकरत याच लकषणीय परमाणही पयरटनिवकासात अडथळाच ठरत महाबळ रला परतयक पॉइनटच टकसीभाड िनि त करणयात आल आह परतयक हॉटलमधय तयाच फलकच रगवल आहत साहिजकच रटवरन घासाघीस िकवा बनवाबनवीच परकार होत नाहीत पयरटक-टकसीवाल याचयात िव ासाहरता वाढीस लागत पण असा परकार सवरतर आढळत नाही आिण पवरिनि त दरापकषा लबाडणयाचच परकार अिधक ऐकायला िमळतात

नागपरपासन ताडोबा ाघर अभयारणयात िफरायला जाणार अनक िनसगरपरोमी आहत पण मधय परदशात कानहा िकवा बाधवगडमधय जी पयारवरणाची िशसत पहायला िमळत तसा आगरह आपलयाकड धरला जात नाही अशी खत अनक पयारवरण अभयासक कत करतात

नािशक कोलहापर िशड यासारखया िठकाणी धािमक पयरटनास खप वाव आह िशड मधय आधर परदशातन भरपर भकतगण यत असतात पण धािमक पयरटनालाही पायाभत सिवधाची जोड

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दणयाची आवशयकता आह ह आपलया गावीच नसत शकराचया दवसथानापाशी दध पाणी याचा मोठा वापर होणार असल तर त वाहन नणयासाठीही योगय वसथा असायलाच हवी पजा-अचार सािहतय याचया िवकरीचया दकानाची तसच िविश िदवशी भकताचा महापर आलयावर रागासाठीही योगय वसथा करायलाच हवी शगावसारखया दवसथानानी याची चागली उदाहरण घालन िदली आहत िशवाय तयानी मधय परदशसारखया िठकाणी आपलया िनधीतन भकतिनवास उभारणयाच औिचतयही साधल आह धािमक पयरटनापरमाणच अगरो टिरझम मिडकल टिरझम या सकलपनाही आता जोर धरत आहत महाबळ रचा सटरॉबरी महोतसव नािशकचा वाईन फिसटवहल हा तयाचाच भाग आहत कदािचत र ािगरी िदवआगरातही आमर महोतसव वहायला हरकत नाही मबई पण याचया आसपासचया परीघात गलया समार दहा वषारत िरसॉटरसची सखया वाढली आह जवळचयाच िठकाणी वनड िपकिनक करणारा मोठा वगर असतो साहिजकच िरसॉटरसचा धदा चागला होतो पण तयाची योगय दखभालही राखावी लागत िरसॉटसरकड कटबाबरोबरच एक ा-दक ाचाही ओघ मोठा असतो परतयकाचया मजामसतीचया कलपना वगळया असतात तयातनच िकतयकदा िरसॉटसरची दखभाल साततयपणर रीतीन होत नाही मग कटबाचा पयरटकवगर यापासन दरावतो मबई-पणयापासन जवळ तरीही रमणीय अशी माथरान-महाबळ रसारखी िहलसटशनस िबरिटशानी िवकिसत कली ती आजही तयाच सथान िटकवन आहत ददवान आपण या तोडीची पयरटनसथळ िवकिसत कर शकललो नाही असलीच तर फारच थोडी खासगी सवरपात ठाण नािशकपासन जवळ असललया जवहारमधय अशा पयरटनसथळाचया िवकासाची कषमता होती पण तयाचा सयोगय वापर आपलयाला करता आलला नाही पयरटनाचा िवकास हा सथािनक जनतचया िजवावरच झाला पािहज यात शका नाही तयामळच तया तया पिरसराच विशष ितथल लोकजीवन खा ससकती ह सारच जपायलाच हव

पयरटनाचा वसाय हा पणरपण िव ासावर बतलला असतो एकदा फसवला गलला पयरटक पनहा यणार नाही आिण तयाचया नातलगानाही तमचयाकड पनहा पाठवणार नाही पण ह लकषात न घता सोनयाच अड दणारी क बडी कापणयाचा परकार िकतयक ावसाियक करतात आिण तयातन पयरटन मातर बदनाम होत महारा ाचा पयरटन नकाशावरचा चहरामोहरा बदलला तरच इतर

राजयातल लोक िव ासान आपलयाकड यऊ लागतील - समीर कव

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सास सन नातसबध व कटबसवासथय बायको ( ी) ही कषणभराची प ी व अनतकालची माता असत सवामी ितनही जगाचा आईिवना िभकारी ही वचन िनतात सतय आहत कटबाचा कदरिबद असलली ही ी जवहा सनरपी दसरी

ी घरात यत तवहा ितची मानिसकता कशी बदलत अथारत अतयत परमान आदरान नीटच नात जोपासणाऱया पषकळ ि या आहत मातर सासबाई ही उपाधी लागली की स ा मानपान व अपकषा आिण तलना या िवकारामळ कटबात नककी ताण यतो याउलट सास सना सजञ समजस असतील तर घरात सवगर उतरतो व सवारचीच वाटचाल अिधक सलभ व यशसवी होत ह जर नसल तर सर होत घसमट जयात कधी पयारय सापडतात तर कधी क डीपलीकड वा ास यत नाही सतत ताणात जगाव लागत हा लख कोणतयाही पवरगरह दिषतातन िलिहलला नाही माझया िनरीकषणातन व काही वषारचया समपदशनाचया अभयासातन िवचार माडल आहत लगनाचा सरळ अथर तडजोड व कटबातील नाती कौशलयपणर साभाळण जया वातावरणात व ससकारात आपण वाढलो आिण आपलया आई-विडलानी नाती कशी साभाळली ह पाहन नकळतपण नाती साभाळणयाची कलपना तयार होत व आपलया कवतीपरमाण अमलात यत सजञ लोक जथ राहतील तथ ही कौशलय िनरीकषणातन आतमसात करतात परतयकष नवीन कटबात गलयावर कसोटी लागत दोनहीकड सयम सामजसय व दयाळपणा असल तर वाटचाल सोपी जात मखयतः सास सनची कडली जमत असल तर कटबाच भागयच पण नसल तर नवरा या बाप ाच काय हाल वणारव वगवगळया घरातील परसग बघ या या घरातील सासबाई अगदी मॉडनर इगरजी यणाऱया सनबरोबर शॉिपग िसनमा नाटक हॉटिलगमधय भाग घणाऱया एकमक चया सा ा नसणाऱया सनला जीनस िवकत घणाऱया सगळ कस छान छान आता नवऱयाला यापकषा काय पािहज या कटबातील ही पिरिसथती फार काळ िटकली नाही िजथ सपस कॉिनफलक ट सर झाली तथ सघषारला सरवात सपसची अमलबजावणी झाली असती तर एकमक ची िकमत रािहली असती तयामळ सर झाल टाळण वळीच सवादान परश न न सोडवलयामळ दरावा झाला

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हा िवनोदी परसग पाह घटना परदशातील दोनही बाहर सथाियक अिधक वाणासाठी सनचया माहरी सवारना जवायला बोलावल िवहीणबाईनी आनदान सवागत कल व बसायला सािगतल मलीचया सासबाई एका सोफयावर 90 अशाचया कोनात ताठ बसलया चहऱयावर परीटघडी बघणाऱयाला वाटाव की पतळा बसवला आह याचया यजमानानी मलान खण करन सािगतल िवहीणबाईही अहो िनवात बसा महणालया पण छ आता सनचया माहरचया मडळ ना हस यऊ लागल गपपा मारताना इतर मडळ ना अवघडलयासारख झाल जवण झाली या ताठच जावयाला वाण दऊन झाल यजमानानी िवचारल अग तला काय झालय मोकळपणान बोल यावर महणालया माझा मान परथम मी नाही ठवला तर कोण ठवणार मी मलीची सास आह ह

ा ाना कळल पािहज यावर यजमानानी मातर लवकर घरी परतायचा िनणरय घतला ही गमतही अमिरकतील भारतातन सासबाई सनकड काही मिहनयाकिरता गलया या आजी चागलयाच व होतया मलाच घर खपच मोठ दमजली एकदा सनची नकतच लगन झालली मतरीण नवऱयासह दोन िदवसाकिरता आली खप वषारनी भटलयान गपपा झालया जवण झाली पाहणयाना गसटरम िदली होती सासबाईची खोली तयाच मजलयावर दसऱया टोकाला होती तयाना वयान िनदरानाश होतो व ऐकही कमी यायच रातरीची जाग आली की तया वऱहा ात जपमाळ घऊन यरझाऱया घालीत सकाळी सगळ उठल नाश तयाला सगळ बसलयावर आज नी िनषपापपण जोडपयाला िवचारल बरय ना महटल मला रातरीची काही झोप लागत नाही रातरी यरझाऱया घालत होत तर तमचया खोलीत िदव कधी चाल कधी बद तवहाच िवचारणार होत की काही हवय का ह वाक य ऐकलयावर जोडपयाच चहर गोरमोर झाल सन मलगाही सकोचन गल परसग तसा साधा सनन दयाळपण सोडन ाव तच बर नाही का आता या घरात सासबाई कटबपरमख आहत मलगा आईचया हातात पगार दतो सनही दत सनला रोज िरकषाला हातखचारला पस दतात ितला हौसमौज करायची असल तर सासला िवचाराव लागत मलगा बायकोला ज घईल तशीच वसत आईला घतो तो आईचा िनयम आह सनचया माहरी काही आहर करायचा असलयास सासचया शबदापलीकड जाता यत नाही नवरा दोघ चया भानगडीत पडत नाही सनन पषकळ सयम ठवला नवऱयाला गोडीत सागन पािहल तयाचया मत ही समसयाच नवहती पढ सनचया तबयतीवर पिरणाम होऊ लागला डोकदखी अधरिशशी व नराश य आल तयावर गोळया सर झालया नवरा ह तटसथपण पाही ितन माहरी

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जायचया गो ी कलया तोवर एक मलगी पदरात होती एकदा माहरी गली तर आई-विडलानी िहलाच पडत घयायला सािगतल िहन नवऱयाला वगळ राह सचवलयावर विडलाचया माग आईन मला वाढिवल तवहा ितचा शबद शवटचा राहील तला वगळ वहायच तर ताबडतोब िनघन जा सािगतल ही गो सधयाचया काळातली आता या कटबात पाहा मल आईची परचड काळजी घणारी आईची हौसमौज परवणारी आईला िहडण िफरण व िसनमाची परचड आवड राजसथान असो की िसगापर असो नाव काढल की ितकीट तयार आईसाहबाना मातर सवयपाकाची माणसाची अिजबात आवड नवहती भाविनकता व माया याचा चागलाच दषकाळ होता पढ मलाची लगन झाली मलगी सासरी गली सना दोघी बडब ा लाघवी तयानी जीव लावायचा जीव तोडन परय कला वातावरण आपलस कल आजबाजला चागल सबध जोडल घरात ग डस नातवड आली या आजीबाईच मन मातर िसनमा व टीवही सोडन कशात लागत नस सना नोकरीचया होतया घरात कामाची बाई मल साभाळणाऱया बाईनी कोणतया चका कलया ह आवजरन सनाना सागत पण सवतः नातवडाकड लकषही दत नसत सनानाही कधी आजारपण यायची नोकरीचा ताण जाणवायचा तवहा याची वागणक पणर कोरडी आपलयाला काही माहीत नाही अस वागायचया सवयपाकापासन कशातच आपणहन मदत नाही अगदी िवनती आजरव कली तर एखादाच पदाथर करणार सनन अित झालयावर एकदा िवचारल की मल लहान असताना काय जवत होती तयानी ताबडतोब उ र िदल मला ठरािवक चार पदाथर यतात मला सवयपाकाची आवड नाही फारशी गतीही नाही मातर वगवगळ पदाथर खायला आवडतात घरी नाहीतर बाहर आता तमही सगरणी असताना मी कशाला लकष घाल एकदा एका सनन ह ान आमटी करा सािगतलयावर यानी चाळीस वा ा साबार कल सगळयानी डोक याला हात लावला आज ची तबयत मातर उ म रोजच जीम िफरण सहली चाल घरात मातर कठ काय ह माहीत नाही िकवा मी ऐकल नाही ह चाल लाघवी नातवड खळायचा आगरह करीत तर याना लहान मलाशी कस बोलाव ह माहीत नाही याच आजी मलीकड गलया की जावयासाठी गोडधोड जवण करायचया सरवातीला सनाचया माहरचयानी खप लाड कल पढ या तयाचयाकडन फोनची िबल भरण अशी काम करन घऊ लागलया सवारचया लकषात आल की एष आिण आराम हच आयषय असणाऱया कत साठी आपणाकड फार वळ व शकती नाही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आपलया भारतीय ससकतीत या गो ी उघडपण बोलणही कठीण न जाणो मलगी व जावयाच िबनसायच पढ सनानी वगळी घर कली जी सन सवजातीय होती तथ या बसन रहात व अपकषाही ठवत िजथ परजातीय होती ितथ थोड नमत घत कोणीही समजसपण काही सागाव तर उ र दत नसत न बोलता तकर काढत मल परोपरीन सागायची की सप बोल गरसमज कर नको पण मलाकडही दलरकष कलयान मलही दलरकष कर लागली याना वाट लागल की सनानी तयाच कान भरल आहत मला-सनातही वाद आल पण मोकळया सवादाअभावी ह होतय हही समजत नवहत तरीही कोणी काम सािगतलच तर कणाकडन तरी करन मोकळ होत असत व आपलया कातडीला धकका लावत नसत या धोरणान सना नातवडाच हदय तयाचया बाबतीत कोरड होऊ लागल मल मातर पषकळ भरडली व आपण कतर नीट करनही ह काय चाललय ह समजनास झाल एक महण आठवली झोपललयाला जाग करता यत पण झोपच स ग घतललयाला नाही आता कोणताही माणस पिरपणर नसतो तवहा सयम सवाद व सवदनशीलता या ितरसतरीन गो ी सोपया होतात वरील उदाहरण िवनोदी असो वा गभीर असो दोनह नी कलह होतोच िकरकोळ वाटणाऱया गो ी जस कोणाला डब-बाटलया जमवायचा छद कोणाला सनचया कप ाची जाडीची िदसणयाची तलना ह पाहता हा िवषय अिजबातच सोपा नाही या पिरिसथतीतील परषाची भिमका पाह 1 नवरा व तयाची आई याच नात भाविनकदष ा सवारत जवळच नवऱयाला आईला काही सागण ह दखावणयासारख वाटत िकवा आता वाढललया वयात काय सागायच तयापकषा आपलया बायकोन अशी पिरिसथती असल ती न करकरता साभाळावी सवतः सासशी जमवन घयाव 2 िजथ सासर असतात त बऱयाच वळा समजतीच धोरण घतात व बायकोला चार शबद सागतात परसगी कटबासाठी बरीच काम सवतःहन करतात सनो शािबदक आधार दतात 3 िजथ सासबाई एक ा आहत तथ पिरिसथती िबकट होत मलाची पिरिसथती ढोलक यासारखी होत कठन थाप बसल याचा नम रहात नाही तयाला सवाद करनही बदल झाला नाही तर तयाचा आई बायकोशी सवाद कमी होतो भाविनक दरावा वाढत जातो मलगा कामािनिम

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

बाहर राहतो सजञ माणस िनदान छदात वळ काढतो (याचा अथर छद असणाऱयाना हा परश न असतो अस नाही) जयाना ह हाताळता यत नाही तो सन जवळ करतो 4 काही नवऱयाना बायकोच महणण पटत तरीही वगळ झाल तर गस साखरपासन सगळा खचर वाढल बायको नोकरीची असल तर सवयपाकापासन मदत लागल ह टनशन यत बऱयाच घरातन आईन मलाला चहा जजबी सवयपाक कर िदलला नसतो तयामळ घरकामात हा ढ असतो तयामळ बायकोशी गोड बोलन या िसथतीकड दलरकष करतो सन कसा िवचार करत (सनची भिमका) 1 सन ससाराची सव व वासतवता यात गडबत ह सरवातीला असच असाव ह समजन ससार

करत भाविवश व नवऱयाला सवर परकार सागन पाहत हशार सन नवऱयाला आकिषत करणयाच सगळ उपाय करत सवदनशील नवरा ितचयाकड ओढला जातो हळहळ भाविनक ताण िनवळतो व सयमपण गो ी माग लागतात

2 िहमतीची सन आपलया गो ी साससमोर परतयकष बसन गोडीत सागत आपलया इचछा सप माडत गो ी समोरासमोर झालयान पिरिसथती बदलत वा उलटही घडत

3 िजथ सकोच व भीती असत ितथ सवाद घडत नाही पयारयान सन भाविनक आधारासाठी माहरच कामातील सहकारी याचा आधार घत परतयकषात पिरिसथती तशीच राहत व पिरणाम तबयतीवर होतो

सासची भिमका काय असत 1 सजञ सास पिहलयापासनच सनचया कलान घत व मोकळया सवादान काय जमत व काय नाही

याची कलपना दत 2 सवतःचया लगनापासन काही गो ी ठरािवक प तीनच होतात तयात फारसा बदल झालला

आवडत नाही उदा कळधमर सोवळ ओवळ व तया सनन ऍडजसट कलयाच पािहजत 3 मी इतक वष सवयपाक घरकाम कल आता कल नाही कल तर माझी मज मी काय कराव व

काय नाही ह सनन ठरव नय तसच मी करो न करो माझी नीट दखल घयावी मान ावा आपलया सललयािशवाय नवीन बदल कर नयत (एकण पिरिसथती ताणिवरिहत सस करायची असल तर खालील उपायानी मदत होत)

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

1 सनन सरवातीला नवीन माणसाशी जमवन घताना नमर सयमी राहाव 2 नवऱयान आपलया प ीला घरातील लोकाचया कलापरमाण कळाही सागा ात तयात कमीपणा नाही तसच कायम एकतर कटबात राहायच की परसगी वगळ राहणयाची तयारी आह ह सप कराव

3 सासन सनब ल सयम दाखवावा काही नवीन गो ी िशकायला वळ ावा सवाद परमान करावा ऑडररन नाही सतत आमही काय कल ह उगाळ नय लकषात ठवाव की तयाच (सनाच) लगनात वयही जासत आह व घरा ितिरकत नोकरीतही तयाना पषकळ ताण आह िदसण सथलता कपड याबाबतीत तलना कर नय सवतः काही गो ी करन आदर िमळवावा सरवातीपासन परम िदल तरच त िमळल 4 घरातील सवर सदसयानी सणवार कळधमर पाहण या परसगी काम वाटन घयावीत तयासाठी एकतर बसन बोलाव कोणालाही गहीत धरन गरसमज टाळावत 5 घरातील व ापासन लहानापयरत कोणीही आजारी असल तर सहानभतीन सवा करावी सननीही व ाच वय तबयत लकषात घऊन रासत अपकषा ठवावी सनचया तबयतीचया तकरारीकड रागान वतागन न पाहता जमल तशी मदत करावी शािबदक भाविनक धीर ावा महणज सनला माहरन वा बाहरन सहानभतीची गरज राहणार नाही व तीही व ाच परमान करल कवळ कतर महणन नाही 6 वरील काहीच न घडता वाद होत असतील तर िवश वासातील िमतर नातवाइकाशी बोलाव सवारत उ म समपदशकाची मदत घयावी परषानी समपदशनासाठी वादावादीत िश ा दण हात उगारण करच नय कारण हाच परयोग समोरचया कतीकडन कधी ना कधी घड शकतो 7 मलीचया माहरचयानी मलीला मानिसक आधार ावा आमच घर बद ह महण नय मातर मलीला आिथकदष ा पायावर उभ राहणयास सागाव परसगी मदत करावी आपलया समाजात सवर ि याना तयातन जाव लागत ह साग नय 8 मल नी आिथकदष ा सकषम राहाव िजथ नोकरीची गरज नाही तया मल नी अस छद जोपासाव की परसगी आपलया पायावर उभ राहता यईल व आतमिवश वास कायम राहील टीवही व चका ा िपटणयात वळ घालव नय मल मोठी झाली की पाटरटाइम काम तरी कराव जयायोग मदला चालना िमळल या जगात अित िभडसतपणा व सकोच ह गण नाहीत भीड ही िभकची बहीण असत ह सतय आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

9 खप परय करन पिरिसथती बदलत नसलयास घराचया बाहर पडाव सवतःचया िजवावर राहायची तयारी ठवावी तर थोडी मदत इतराकडन िमळ शकल वरील सवर गो चा िवचार करन परय कलयास घरात आनदमय वातावरण होऊ शकत ह नककी घरातील ी सत असली तर घर सत होत गहसौखय परतयकाचया वा ाला याव महणन हा लखन परपच जया ि यानी घरात सवगर िनमारण कला तयाना सलाम जया घरी कलह आह तयाना

Best luck

- नीरजा आपटीकर डाग बनरबी कनडा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला समजन घया पलीज िसहगड रसतयावर राहत असललया एका िचमकलीन गळफास घऊन आतमहतया कलयाची बातमी नकतीच वाचली का बर या िचमकलीन सवतःला अस सपवाव जनमदातया मलाना रागवणयाचा अिधकार पण आई-वडलाना नाही का मला आठवत लहानपणी कधी माझी आई लाटण घऊन माग लागायची महणायची मलया त मला तर बर होईल हा शबदपरयोग करणाऱया आईचया मलया या शबदातही ओतपरोत परम भरलल असायच तो शबद उचचारणयाचा अिधकार िनसगारन ितलाचा बहाल कलला आह आई या शबदावर अनक किवता-लख-कथामाला गाजताहत आई-बाबाना मलाशी काही परसगी कठोर वागावच लागत परत िववकब ी वापरन मधयमागारच अनसरण ह पालकाचया लकषातच यत नाही तयामळ मलाचया भिवत ाचया खो ा कलपनाना िचकटन थोडीफार मल चकली तर काही वळस पालक िशकषक वगारतच मलाना बदम मारहाण करतात नािशकमधय शालय िव ाथयारला िशिकषकन डसटर फकन मारलयानतर घाबरन वगारतच तया िव ाथयारला झटक यऊ लागलयामळ रगणालयात दाखल कराव लागल सवर चनलवर बरिकग नयज झळकत होतया शवटी अशा अनक घटनामळ सरकारन िव ाथयारना मारहाण करणाऱया दोषी कतीला परथम एक वषारचा तरगवास व पाच हजार रपय दड दसऱयादा मारहाण कलयास 25 हजार रपय दड व तीन वषारचा तरगवास अशा िशकषची तरतद काय ात कली या काय ाला मितरमडळाची मजरी िमळालयावरच तयाची अमलबजावणी होईल परत खऱया अथारन यामळ पालकाचया िशकषकाचया - िव ाथयारचया मनोव ीत बदल होईल का आधिनक सपधचया यगात लहान मलावर योगय वळी सससकार झाल तर उ ाचा भारत महास ा होणयाच माजी रा पती डॉ ए पी ज अबदल कलाम याच सव साकार होऊ शकल महातमा गाध नी महटल होत िशकषणाला नितक मलयाची जोड नसल तर त अधःपतनास कारणीभत ठरत सान गरज नी महटलयापरमाण मल ही दवाघरची फल या फलाना नहमी सकारातमक िवचारसरणी व आदशर िदला पािहज आजची मल ही उ ाची फल उ ाचया उजजवल भारताच आधारसतभ सबल व सशकत होणयासाठी परतयक पालकानी जागरक राहायला पािहज

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जगाला परल एवढ मनषयबळ आज आपलया भारतात आह मधयतरी एका अभयासामधय ह सप झाल की सवारत तरण दश भारत आह या अथारन की जवळ जवळ 70 टकक लोकसखया यवा आह जगावर राजय करणयाची खरी ताकद आज आपलयाकड आह कारण यवक व यवत नी भरलला दश आपला आह काहीही करणयाची ताकद आज आपलयाकड आह परश न आह तो समजावन घणयाचा व दणयाचा यवकाना योगय िदशा व अचक मागरदशरन याचया बळावर िबरिटशापरमाण आपणही खऱया अथारन जगजजत होऊ शकतो

वसथापनशा तजजञ िशव खरा सागतातYou can winया धत वर यवकानो Yes I can अस आतमिवश वासान महणत पाऊल पढ टाकल पािहज तच आह तझया जीवनाचा िशलपकार हा मतर मीच घडवणार माझ जीवन अस महणत आतमसात कला पािहज हाच मतर मनात घऊन परतयक यवकान िजजञासा वाढवन खऱया अथारन जाग झाल पािहज माणस घडत नसतात घडवावी लागतात आतमिवश वास िनमारण करावा लागतो माझयातला मी जागा करत जग बदलणयासाठी आधी मी बदलायला हवा आताची यवा िपढी िबघडली आह अस महणणाऱया वगारला दाखवायला हव की आमही उ ाचा भारत घडवणार आहोत यासाठी यवक-यवत नी परथम सवतःला घडवायला हव तयासाठी तयानी शरीर व मनाचया सबलतकड जासतीत जासत लकष िदल पािहज रोज ायाम कला पािहज सवामी िववकानद महणायच माझया िपरय िमतरानो रोज मदानावर जा खळ खळा वासरासारख हदडा ायाम करा जवहा तमही सबल व सशकत वहाल तवहा तमहाला परतयक गो चागलया परकार कळ शकल महणन आपल शरीर कमावणयासाठी रोज ायाम करण आवश यक आह िकशोरवयीन मल िनदरानाश रकतदाब मानिसक ाध नी गरसत झालली िदसत आहत वाढती सपधार चगळवाद नीितमलयाचा ऱहास घरातील वाद भय चचलता िनक आहार सपधारतमक वातावरण परीकषत कमी गण अिनचछन लादलला अभयासकरम यामळ मल नराश यकड जाऊ लागली आहत जानवारी 2010 चया पिहलयाच मिहनयात एकण 66 िव ाथयारनी आतमहतया कलया याच परमख कारण मलाची दबरल मन हच होय महणन मलाचया मानिसक सबलता व िनमरलतसाठी धयानधारणा ही आवश यक गो आह आनापानसती ह तयातील एक शासरोकत धयान श वासाचया साहाययान मनाची एकागरता व िनमरलता सबलता वाढत भय कमी होत चचलता दर होत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

मलाची आकलनकषमता वाढन जीवनात नितकता यत 2500 वषारपव गौतम ब ानी या साधनचा शोध लावला प गरजी शरी सतयनारायण गोएकाज नी 1969 मधय ही भारतातन ल झालली साधना परत भारतात आणली सपणर साधना श वासाशी सबिधत असलयामळ कठलयाही जातीचा वणारचा पथाचा दशाचा िव ाथ -िव ािथनी ही साधना करन आपल मन सबल व िनमरल करन ताणतणावमकत जीवन जग शकतो माणसाचा मद हा एका सकदात 800 हन अिधक गो ची न द घऊ शकतो तो 70 त 75 वष न थकता सतत काम कर शकतो तयात फार मोठी ऊजार असत ती जागिवणयासाठी आज खऱया अथारन गरज आह थॉमस एिडसन चार वषारचा असताना तयाला शाळतन परत पाठवल तयाचया िखशात िशकषकान िच ी टाकली होती तमचा टॉमी िशकषणात फार माग आह तो िशक शकणार नाही याच थॉमस एिडसनन आपली अतिरक मनोऊजार जागवन िवजचा िदवा तयार करन जगाला परकाशमान कल तयाआधी हजारावर अिधक तयाच परयोग फसल पण तो खचला नाही सगळा हा मानिसक परव ीचाच पिरणाम अबराहम िलकनन आपलया मलाचया मखयाधयापकाला िलिहललया पतरात मलाला समाजात कस वागायच व िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकवणयाची िवनती कली होती याच सामािजक िशकषणाची आज आपलया मलाना गरज आह आपण आपलया मलावर नसत अपकषाच ओझ लादतो िबचारी मल पार थकन जातात तयातन ती चकीचा मागर पतकरतात िचतरपटावर आतमहतयच खापर फोडन पालकवगर मोकळा होतो तीन तासात िसनमा आपलया मलाचया भावनाना हात घालतो मग जनमापासन आपलया बरोबर असणाऱया सवतःचया मलाचया भावना आपण का ओळख शकत नाही हा परश न पालकानी सवतःला िवचारला पािहज िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकणयासाठी मन सबल करणयासाठी खऱया अथारन तणावमकतीसाठी धयान महणज एक सवणरसधीच होय महणन पालकानो मल चकली-आपला अपकषाभग झाला तर तयाना जरर रागवा पण परमान (अतमरनात ओतपरोत परम भरलल अस ा) रागवलयानतर तवढच परमान तयाला जवळही घया िनिश चतच तयाना तमचा आदर वाटल या जगात तीन सदर िकरयापद आहत - परम करण मदत करण व सवा करण या तीन ईश वरी िकरयापदाना रोजचया जीवनात सथान दऊन आपल कटब आनदी व सखी बनवा आपलया

मलाना समजन घया व उ त समाज घडवा - द ा कोिहनकर (पाटील) पण

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला सवाततरय हव

वयसकर माणसानी शात बसन घडत असल त पाहाव आपल मत न दव नय वहारात फार लकष दऊ नय अस तरण िपढीला वाटत उलट आमच काळयाच पाढर अनभवान झाल आहत तया अनभवाचा तरण िपढीन फायदा करन घयावा अस जय ाना वाटत

जय नागिरकाच क कॉलज कट ाइतकच सवरमानय बनल आहत अगदी पारावर जमत नसली तरी वयसक मडळी कठ ना कठ एकतर जमतात कधी परष-परष कधी बायका-बायका तर काही िठकाणी जय नागिरकाचया जो ा एकतर यतात गपपाच िवषय सगळया कट ावर सामाईकच पनशनवाढ महागाई तरण िपढीच आपलयाला न मानवणार वागण कमी होत असलला िजवहाळा इतयादी इतयादी या सगळयात एक महततवाचा म ा नहमी चचत असतो मलगा सन नातवड आपापलया परीन व ाना गपप राहणयास सचवत असतात अन व ाना त मानय नसत एका कट ावर हाच िवषय रगला होता

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

एक आजोबा सागत होत मी मलाला फड बचत याबाबत सागायला गलो तर तो महणतो तमचया वळी वगळ होत आता सगळी गिणत बदलली आहत तमही यात लकष घाल नका त तणतणत सागत होत अर वगळ काय होत दोन मल तयाची िशकषण प-पाहण सगळा परपच चालवन आज मी एवढी िशललक ठवलीच आह ना आजकालचया मलाना आिण सनाना नसत पस उधळायला हवत मो ाच अिजबात ऐकायला नको तर काय अस महणत तयाचया प ीनही सर धरला मलग तसच सनाही तशाच अहो नातवडही आपलयाला बोलतात काल दपारी मला दोनची मािलका बघायची होती ब ाला महटल तझा तो ाण- ाण िसनमा बद कर मल वाईट ससकार होतात तयातन मी अस महणताच बटीन गळा काढला अन मग सनबाई महणाली आता दवाच िसनम दाखवन गळाच गणपती का बनवायच मलाना तयाना आताचया जगात जगायच आह तर जगात काय चालत त कळलच पािहज माझी मािलका बघायची राहन गली

तयावर दसऱया काक महणालया मला तर फार राग यतो घरात ह करा त कर नकाचा जप नको महणन मी दवळात जात तर तही तयाना पटत नाही दवळात रोज फरशीवर बसन साध आखडल तर कोण िनसतरणार अस सनबाई िवचारत माझ एक वळ ठीक आह पण यानाही सवाततरय नाही कशाच वय झाल महणज आमची मन का मली आहत वषारनवषारची िवचार करणयाची प त का बदलणार आह आमचया िपढीच तर फारच हाल झाल पव विडलधाऱयाचया मान-मयारदा साभाळायचया महणन आमही सवतला मरड घातली अन आता जीवन वयोमानानसार परावलबी झाल महणन मला-नातवडाचया पढही माघार घयावी लागत कधी-कधी मला वाटत जय नागिरकानी सवाततरयाची चळवळ उभारायला हवी

तयाचया या वाक यावर कट ावर खसखस िपकली हसणयाला वरवर िनिम िमळाल तरी परतयकाचया हदयात एक बारीक कळ उमटन गली आपलयालाही सवाततरय नाही ही भावना परतयकाचया मनात उफाळन गली जय नागिरक याबाबत काय करतील त करोत पण जयाचया घरात वयसक मडळी आहत तयानी मातर याबाबत जरर िवचार करायला हवा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

डाएट िटपस अधनमधन पण कस कवहा आिण काय खाव शक य असल िततकी मधलया खाणयाची वळ साभाळावी मखय जवणानतर कमीत कमी दीड

त दोन तास जाऊ ावत जवणानतर लगच लहर आली महणन खाऊ नय खाणयाच परमाण कमी कराव महणज जर तमही कठलाही पदाथर एक वाटी खाणार असाल तर अध वाटी खावा

वजनावर िनयतरण ठवणयासाठी तमही काय खाता यापकषाही िकती खाता याला महततव आह एखादा पदाथर पणर सोडन िदला तर काही जणाना नराश यही यत पण परमाण कमी ठवलत तर तमही तो पदाथर खाणयाचा आनद कठलाही मानिसक दबाव न ठवता लट शकता यापढ ऑिफसमधय भजी िकवा बटाटवडा मागवताना हा िनयम लकषात ठवा सवयीन ह नककी शक य होत

मधलया वळचया खाणयामधय िपणयाचया पदाथारचास ा समावश करा महणज कॉफी सरबत िकवा चहा हा खाणयाचया पदाथारबरोबर न घता वगळा पदाथर महणन घयावा तयाबरोबर शक यतो काही खाऊ नय

टीवहीसमोर बसन खायच टाळाव तस करताना आपण नककीच जररीपकषा जासत खातो लहान मलामधलया वाढतया वजनाचया परमाणाकड बघता तयानास ा तस कर दऊ नय

मधलया वळचया खाणयाच पदाथर बदला परय ान ह शक य आह गिहण नी घरात तळलल पदाथर (मखयतः बाहरन आणलल) न ठवण चागल घरी असल की दपारचया टीवही बघणयाचया वळत खालल जातात

तयाऐवजी शगदाण सकामवा (न खारवलला) घरी बनवलली सरबत तल कमी असलल पोह मरमर ला ा ला ाचया िपठीपासन कलल पदाथर र ाच पदाथर वगर चागल फकत खायचया परमाणाकड लकष ठवा कवळ िजभचया चवीसाठी खाणयाच टाळा

शवटी माणस हा सवयीचा गलाम असतो तमही जशी सवय लावाल तशी तमची जीभ तमच ऐकल नहमी बटा ाच वफसर खाणाऱया माणसालास ा वरील पदाथर खाणयाची सवय लावता यऊ शकत आिण ती लावावीच जर डायबिटस हाय बलड परशर वाढलला कोलसटरॉल यासारखया घातक आजाराना बळी पडायच नसल तर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व काचया दाही िदशा ासोपचाराची नयारी दिनया

lsquo दमाrsquo हा सनाचा िवकार आह ह आपणास सहजगतया उमगत पण सतत दमलयासारख वाटत ह lsquoचकीचया सनामळrsquo अस शकल ह आपलया लकषात यण जरा कठीण आह lsquoसपािडलायटीसrsquo िकवा lsquoिसलप िडसकrsquoमळ मान पाठ दखत ह आपणास माहीत असत पण ासाचा आकतीबध िबघडलयामळही अस होऊ शकत अस कोणी आपणास सािगतल तर त खर वाटणार नाही मनोिवकत मळ नराशय व नाहक िचता िनमारण होतात ह आपण वाचलल असत पण सनततर िबघडलयानही त िनमारण होऊ शकतात ह आपलया गावीही नसत पण अनक ाधी िवकार ह चकीचया सनामळ िनमारण होतात अस धयानात यऊ लागल आह व महणनच lsquo ासोपचारrsquo ह नवीन ततर झपाटय़ान िवकिसत होऊ लागल आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

इितहास वासतिवक पाहता lsquo ासाrsquoच अननयसाधारण महततव भारतीय दशरनानी िवशषत योगान फार पव च जाणल होत अस महटलयास त वावग ठरणार नाही िकबहना ास व तयाच िनयतरण (पराणायाम) हा शरीर व मन याना जोडणारा lsquoसतrsquo आह अशीच पवरसर ची धारणा होती व महणन lsquo सनश ीrsquoला अननयसाधारण महततव होत शरीराचया िविवध िकरयापकी काह वर आपल lsquoऐिचछकrsquo िनयतरण असत तर काही आपोआप घडतात (Reflex Involuntary of Au-tonomous ) हात हलवन चहाचा कप उचलण ऐिचछक (Voluntary ) तर हदयसपदन आपोआप (Involuntary ) पण lsquo ासrsquo ही सवरसाधारणपण एकच अशी िकरया आह की जी एकाच वळी ऐिचछक िनयतरणाखाली अस शकत (जस आपण जलद सन कर शकतो वा इचछपरमाण सथ दीघर सन कर शकतो) वा जो पणरपण परितिकषत अस शकत (जस आपण घाबरलयास सन आपोआप जलद होत व धयानास बसलयास सन आपोआप सथ व खोल होत)

सनाचया या खािसयतमळच योगशा ज एक सवरतक lsquoशरीर-मनोव कrsquo Body mind Medicine आह त पराणायामाचया माधयमातन उतक सनोपचार साधत व मनावर िनयतरण आण पाहत अनय परितिकष िकरया या पणरत आपलया ऐिचछक िनयतरणाचया बाहर असतात पण

सन हीच एक िकरया इचछावत व अिनचछावत अशा दोनही मजजाससथाचया िनयतरणाखाली असत व महणन तया माधयमातन सपणर lsquoमदवर िनयतरण आणणयाचा मानवान परय कला आह योगी हदयगती कमी-जासत कर शकतात वा lsquoभकrsquo ताबयात ठव शकतात तयाच हच रहसय आह मन आिण शरीर तसच ास-शरीर आिण मन याचा हा सबध जसजसा दगोचचर होऊ लागला आह तसतस चकीचया सनाच िविवध दषपिरणाम सप होऊ लागल आहत व महणनच या िवषयातल तजजञ आज आपणास सनपरिकरया (िवशष करन उचछवास) परत िशकणयास सागतात शा ीय बठक अगदी छोटय़ा बाळामधय आपलयाला उरो सन (Chest berathing ) आिण उदर सन (Abdominal berathing ) अशा दोनही िकरया सहजपण व तालब रीतया चालललया िदसतात पण आपण हळहळ या दोह तील ताल िवसरत जातो तसच परामखयान उरो सन व तही उधरव उरो सन (Upperchest Brcathina ) करीत राहतो साहिजकच

सनाचया lsquoउथळrsquo पातळीवरच राहतो व या अशा दीघरकालीक चकीचया सनामळ अनक िबघाडाना उदा सततची दमणक डोकदखी- मानदखी- पाठदखी ताणतणाव नाहक िचतागरसतता इ इ जनम दतो अस या िवषयातल तजजञ सागतात ताण वाढला की माणस अिधकािधक उरो सन करतो असही आढळन आल आह या सवर गो मळ शरीरातील

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

काबरनडाय ऑकसाइड वाय हा अिधक परमाणात बाहर फकला जातो तयाच रकतातील परमाण कमी झालयान रकत अिधक अलकलाइन होत रकताची आमलता कमी झालयान Bohr effect मळ िहमोगलोबीनपासन ऑिकसजन सटन पश ना उपलबध होणयाचया िकरयत अडथळा होतो तसच रकतवािहनया आकिचत होऊन िविवध अवयवाना व पश ना होणारा रकतपरवठाही कमी होतो याचा अिधक पिरणाम ऑिकसजन व गलकोज वर अितिरकत परमाणात अवलबन असणाऱया मदवर होतो व तयाच कायर िबघडत या सवर दषपिरणामाना `Brain Fog अस सबोधणयात यत या धकयान गरसत मदमळ आपली सवदनशीलता कमी होत lsquoमडrsquo सतत िबघडत राहतो व पिरघ मजजाससथा (Peripheral Nervous system ) अितसवदनशील होऊन सतत मगया यण दखण अशा तकरारी िनमारण होतात ाय लवकर दमतात पोटाचया ायवर पिरणाम झालयान वारवार शौचाची भावना होत (Irritable Bowel syndrome ) एखा ा िविश अ घटकाची अ लज वाढीस लागत व सनाचया ायवर अितिरकत ताण आलयान मान खाद व वरची पाठ दख लागत अस या िवषयातल तजजञ सागतात काही वळा या Brain Fog च पयरवसन घबराटीत (Panic attacks ) िकवा फोिबयातही होताना िदसत ह सवर टाळावयाच असल तर आपलया सनाचया गणव त बदल घडवन आणावयास हवा अस ह तजजञ सागतात चकीचया सनामळ िनमारण होणाऱया या सवर शरीरमनाचया िबघाडाना सन अकतीबधातील िबघाड Breathing Pattern Disorders ( BPD ) अस सबोधणयात यतो नमक काय करावयास हव

सन सधारणयाचा एक उ म उपाय महणज lsquoपराणायामrsquo ततर िशकण (अथारत योगय सन हा पराणायामाचा फकत एक आयाम आह ह यथ परकषारन धयानात घयाव) या ितिरकत शरीरातील िविवध भागाच अवयवाच िशिथलीकरण करन ासावर लकष किदरत करन सन सधारणयाची अनकिवध ततर आज उपलबध आहत तजजञाचया मागरदशरनाखाली व आपापलया परकतीनसार व आवडीनसार आपण याचा अवलब कर शकतो पराणायाम पराणायाम महणज काही मयारिदत अथारन िनयितरत ासोचछवास जाणीवपवरक

ासोचछवासाची परिकरया बदलण महणज पराणायाम योगाचया भाषत ास आत घणयाचया िकरयला परक उचछवासाचया िकरयला रचक तर दोह चया मधय खास थाबिवणयाचया परिकरयला कभक महणतात या परक रचकाचया तालावर िनयतरण आणन आपण ासोचछवास जया नाकपडय़ातन करतो तयाचया बदलावर िनयतरण आणन (उजवी डावी िकवा दोनही नाकपडय़ा) पराणायाम साधता यतो थोडकयात अितशय शा ोकत प तीन आपण पराणायामाचया रपान

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सन परिशकषण घऊन सन सधार शकतो अथारत या सजञा यथ ासोचछवासाचया भाषत समजािवलया असलया तरी स म अथारन तयाचा अितम सबध पराणशकतीशी महणज चतनय शकतीशी व पराणमय कोशाशी आह ह धयानात ठवण महततवाच) सन परिशकषण चकीची सन प ती आपलया इतकी अगवळणी पडलली असत की ती िवसरन योगय प त िशकणयासही िकतयक वळा सहा-सहा मिहन लाग शकतात यात मखय भर हा पणर उचछवासावर असतो तसच सनाच मखय तसच परक ाय िशिथलीकरणावर व lsquo सनभानrsquo आणणयावरही भर िदला जातो अशीच एक साधी-सोपी प त वर चौकटीत िदली आह lsquoसास की जररत ह िजदगी क िलयrsquo अस एका गाजललया िहदी गाणयात महटल आह त िकती खर आह व तया द ीन ासोपचाराच महततव एवहाना वाचकाचया धयानात आल असलच

सन ायाम हात असललया एखा ा खच वर आरामात बसा आपल हात खच चया हातावर सहजपण

िवसाव ा कोपरान बाहवर हलकासा दाब ा यामळ ासोचछवास करताना मानच वा खा ाच

ाय तमही साहिजकच वापर शकणार नाही नहमीपरमाण ास घतलयावर ओठ अलगद िवलग करा आिण हळवारपण त डान उचछवास करा ओठ परत बद करा कषणभर थाबा आिण सावकाश ास आत घया उचछवास पणर व दीघर झाला की ास आपोआपच खोल व पणर घतला जातो उचछवास ासापकषा दीघर असण आवशयक (व योगयही) असत ह सकाळसधयाकाळ वीस-वीस वळा करा सरवातीस योगय मागरदशरनाखाली व अगदी घडय़ाळ लावन हा सन अभयास करावा हळहळ त सहज साधल जाईल

- डॉ उलहास कोलहटकर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव - २००९

माय मराठी स थन ग यावषीरची िदवाळी िटटवाळा यथील rsquoमकताrsquo या लहान मली या अनाथ मास भट दऊन तथील लहानगया यासोबत िदवाळी साजरा कली याची ही काही कषणिचतर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हसवणक

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

httphindi-marathi-jokesblogspotcom

शरयावली

सपदिकय मडळ

१) शरी सागर राजणकर सपादक

२) शरी अवधत कामत सदसय

मािसकाची माडणी व िडझाईन

शरी िवजय जोशी

आवाहन

आपलयाकडील लख किवता editoremasikmaimarathiorg या ईमल आयडीवर

पाठवा ात आपल लख किवता ई कोणतयाही सवरपात (ऊ jpg pdf manu-

script ) चालतील िनवडलल लख ईमािसकात परकािशत कल जातील शकय झालयास

लखासोबत आपल छायािचतर पाठवाव तसच आपल सपकर करमाक ईमल कळवावत

Disclaimer

ईमािसकातील लख व तयातील माडलली मत ही तया लखकाची वयिकतक असन ससथा

तयास दजोरा दणार नाही

ईमािसक ह मोफत िवतरणाकिरता आह

ससथबाबत अिधक मािहती किरता wwwmaimarathiorg यथ अवशय भत ा

धनयवाद

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

दणयाची आवशयकता आह ह आपलया गावीच नसत शकराचया दवसथानापाशी दध पाणी याचा मोठा वापर होणार असल तर त वाहन नणयासाठीही योगय वसथा असायलाच हवी पजा-अचार सािहतय याचया िवकरीचया दकानाची तसच िविश िदवशी भकताचा महापर आलयावर रागासाठीही योगय वसथा करायलाच हवी शगावसारखया दवसथानानी याची चागली उदाहरण घालन िदली आहत िशवाय तयानी मधय परदशसारखया िठकाणी आपलया िनधीतन भकतिनवास उभारणयाच औिचतयही साधल आह धािमक पयरटनापरमाणच अगरो टिरझम मिडकल टिरझम या सकलपनाही आता जोर धरत आहत महाबळ रचा सटरॉबरी महोतसव नािशकचा वाईन फिसटवहल हा तयाचाच भाग आहत कदािचत र ािगरी िदवआगरातही आमर महोतसव वहायला हरकत नाही मबई पण याचया आसपासचया परीघात गलया समार दहा वषारत िरसॉटरसची सखया वाढली आह जवळचयाच िठकाणी वनड िपकिनक करणारा मोठा वगर असतो साहिजकच िरसॉटरसचा धदा चागला होतो पण तयाची योगय दखभालही राखावी लागत िरसॉटसरकड कटबाबरोबरच एक ा-दक ाचाही ओघ मोठा असतो परतयकाचया मजामसतीचया कलपना वगळया असतात तयातनच िकतयकदा िरसॉटसरची दखभाल साततयपणर रीतीन होत नाही मग कटबाचा पयरटकवगर यापासन दरावतो मबई-पणयापासन जवळ तरीही रमणीय अशी माथरान-महाबळ रसारखी िहलसटशनस िबरिटशानी िवकिसत कली ती आजही तयाच सथान िटकवन आहत ददवान आपण या तोडीची पयरटनसथळ िवकिसत कर शकललो नाही असलीच तर फारच थोडी खासगी सवरपात ठाण नािशकपासन जवळ असललया जवहारमधय अशा पयरटनसथळाचया िवकासाची कषमता होती पण तयाचा सयोगय वापर आपलयाला करता आलला नाही पयरटनाचा िवकास हा सथािनक जनतचया िजवावरच झाला पािहज यात शका नाही तयामळच तया तया पिरसराच विशष ितथल लोकजीवन खा ससकती ह सारच जपायलाच हव

पयरटनाचा वसाय हा पणरपण िव ासावर बतलला असतो एकदा फसवला गलला पयरटक पनहा यणार नाही आिण तयाचया नातलगानाही तमचयाकड पनहा पाठवणार नाही पण ह लकषात न घता सोनयाच अड दणारी क बडी कापणयाचा परकार िकतयक ावसाियक करतात आिण तयातन पयरटन मातर बदनाम होत महारा ाचा पयरटन नकाशावरचा चहरामोहरा बदलला तरच इतर

राजयातल लोक िव ासान आपलयाकड यऊ लागतील - समीर कव

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सास सन नातसबध व कटबसवासथय बायको ( ी) ही कषणभराची प ी व अनतकालची माता असत सवामी ितनही जगाचा आईिवना िभकारी ही वचन िनतात सतय आहत कटबाचा कदरिबद असलली ही ी जवहा सनरपी दसरी

ी घरात यत तवहा ितची मानिसकता कशी बदलत अथारत अतयत परमान आदरान नीटच नात जोपासणाऱया पषकळ ि या आहत मातर सासबाई ही उपाधी लागली की स ा मानपान व अपकषा आिण तलना या िवकारामळ कटबात नककी ताण यतो याउलट सास सना सजञ समजस असतील तर घरात सवगर उतरतो व सवारचीच वाटचाल अिधक सलभ व यशसवी होत ह जर नसल तर सर होत घसमट जयात कधी पयारय सापडतात तर कधी क डीपलीकड वा ास यत नाही सतत ताणात जगाव लागत हा लख कोणतयाही पवरगरह दिषतातन िलिहलला नाही माझया िनरीकषणातन व काही वषारचया समपदशनाचया अभयासातन िवचार माडल आहत लगनाचा सरळ अथर तडजोड व कटबातील नाती कौशलयपणर साभाळण जया वातावरणात व ससकारात आपण वाढलो आिण आपलया आई-विडलानी नाती कशी साभाळली ह पाहन नकळतपण नाती साभाळणयाची कलपना तयार होत व आपलया कवतीपरमाण अमलात यत सजञ लोक जथ राहतील तथ ही कौशलय िनरीकषणातन आतमसात करतात परतयकष नवीन कटबात गलयावर कसोटी लागत दोनहीकड सयम सामजसय व दयाळपणा असल तर वाटचाल सोपी जात मखयतः सास सनची कडली जमत असल तर कटबाच भागयच पण नसल तर नवरा या बाप ाच काय हाल वणारव वगवगळया घरातील परसग बघ या या घरातील सासबाई अगदी मॉडनर इगरजी यणाऱया सनबरोबर शॉिपग िसनमा नाटक हॉटिलगमधय भाग घणाऱया एकमक चया सा ा नसणाऱया सनला जीनस िवकत घणाऱया सगळ कस छान छान आता नवऱयाला यापकषा काय पािहज या कटबातील ही पिरिसथती फार काळ िटकली नाही िजथ सपस कॉिनफलक ट सर झाली तथ सघषारला सरवात सपसची अमलबजावणी झाली असती तर एकमक ची िकमत रािहली असती तयामळ सर झाल टाळण वळीच सवादान परश न न सोडवलयामळ दरावा झाला

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हा िवनोदी परसग पाह घटना परदशातील दोनही बाहर सथाियक अिधक वाणासाठी सनचया माहरी सवारना जवायला बोलावल िवहीणबाईनी आनदान सवागत कल व बसायला सािगतल मलीचया सासबाई एका सोफयावर 90 अशाचया कोनात ताठ बसलया चहऱयावर परीटघडी बघणाऱयाला वाटाव की पतळा बसवला आह याचया यजमानानी मलान खण करन सािगतल िवहीणबाईही अहो िनवात बसा महणालया पण छ आता सनचया माहरचया मडळ ना हस यऊ लागल गपपा मारताना इतर मडळ ना अवघडलयासारख झाल जवण झाली या ताठच जावयाला वाण दऊन झाल यजमानानी िवचारल अग तला काय झालय मोकळपणान बोल यावर महणालया माझा मान परथम मी नाही ठवला तर कोण ठवणार मी मलीची सास आह ह

ा ाना कळल पािहज यावर यजमानानी मातर लवकर घरी परतायचा िनणरय घतला ही गमतही अमिरकतील भारतातन सासबाई सनकड काही मिहनयाकिरता गलया या आजी चागलयाच व होतया मलाच घर खपच मोठ दमजली एकदा सनची नकतच लगन झालली मतरीण नवऱयासह दोन िदवसाकिरता आली खप वषारनी भटलयान गपपा झालया जवण झाली पाहणयाना गसटरम िदली होती सासबाईची खोली तयाच मजलयावर दसऱया टोकाला होती तयाना वयान िनदरानाश होतो व ऐकही कमी यायच रातरीची जाग आली की तया वऱहा ात जपमाळ घऊन यरझाऱया घालीत सकाळी सगळ उठल नाश तयाला सगळ बसलयावर आज नी िनषपापपण जोडपयाला िवचारल बरय ना महटल मला रातरीची काही झोप लागत नाही रातरी यरझाऱया घालत होत तर तमचया खोलीत िदव कधी चाल कधी बद तवहाच िवचारणार होत की काही हवय का ह वाक य ऐकलयावर जोडपयाच चहर गोरमोर झाल सन मलगाही सकोचन गल परसग तसा साधा सनन दयाळपण सोडन ाव तच बर नाही का आता या घरात सासबाई कटबपरमख आहत मलगा आईचया हातात पगार दतो सनही दत सनला रोज िरकषाला हातखचारला पस दतात ितला हौसमौज करायची असल तर सासला िवचाराव लागत मलगा बायकोला ज घईल तशीच वसत आईला घतो तो आईचा िनयम आह सनचया माहरी काही आहर करायचा असलयास सासचया शबदापलीकड जाता यत नाही नवरा दोघ चया भानगडीत पडत नाही सनन पषकळ सयम ठवला नवऱयाला गोडीत सागन पािहल तयाचया मत ही समसयाच नवहती पढ सनचया तबयतीवर पिरणाम होऊ लागला डोकदखी अधरिशशी व नराश य आल तयावर गोळया सर झालया नवरा ह तटसथपण पाही ितन माहरी

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जायचया गो ी कलया तोवर एक मलगी पदरात होती एकदा माहरी गली तर आई-विडलानी िहलाच पडत घयायला सािगतल िहन नवऱयाला वगळ राह सचवलयावर विडलाचया माग आईन मला वाढिवल तवहा ितचा शबद शवटचा राहील तला वगळ वहायच तर ताबडतोब िनघन जा सािगतल ही गो सधयाचया काळातली आता या कटबात पाहा मल आईची परचड काळजी घणारी आईची हौसमौज परवणारी आईला िहडण िफरण व िसनमाची परचड आवड राजसथान असो की िसगापर असो नाव काढल की ितकीट तयार आईसाहबाना मातर सवयपाकाची माणसाची अिजबात आवड नवहती भाविनकता व माया याचा चागलाच दषकाळ होता पढ मलाची लगन झाली मलगी सासरी गली सना दोघी बडब ा लाघवी तयानी जीव लावायचा जीव तोडन परय कला वातावरण आपलस कल आजबाजला चागल सबध जोडल घरात ग डस नातवड आली या आजीबाईच मन मातर िसनमा व टीवही सोडन कशात लागत नस सना नोकरीचया होतया घरात कामाची बाई मल साभाळणाऱया बाईनी कोणतया चका कलया ह आवजरन सनाना सागत पण सवतः नातवडाकड लकषही दत नसत सनानाही कधी आजारपण यायची नोकरीचा ताण जाणवायचा तवहा याची वागणक पणर कोरडी आपलयाला काही माहीत नाही अस वागायचया सवयपाकापासन कशातच आपणहन मदत नाही अगदी िवनती आजरव कली तर एखादाच पदाथर करणार सनन अित झालयावर एकदा िवचारल की मल लहान असताना काय जवत होती तयानी ताबडतोब उ र िदल मला ठरािवक चार पदाथर यतात मला सवयपाकाची आवड नाही फारशी गतीही नाही मातर वगवगळ पदाथर खायला आवडतात घरी नाहीतर बाहर आता तमही सगरणी असताना मी कशाला लकष घाल एकदा एका सनन ह ान आमटी करा सािगतलयावर यानी चाळीस वा ा साबार कल सगळयानी डोक याला हात लावला आज ची तबयत मातर उ म रोजच जीम िफरण सहली चाल घरात मातर कठ काय ह माहीत नाही िकवा मी ऐकल नाही ह चाल लाघवी नातवड खळायचा आगरह करीत तर याना लहान मलाशी कस बोलाव ह माहीत नाही याच आजी मलीकड गलया की जावयासाठी गोडधोड जवण करायचया सरवातीला सनाचया माहरचयानी खप लाड कल पढ या तयाचयाकडन फोनची िबल भरण अशी काम करन घऊ लागलया सवारचया लकषात आल की एष आिण आराम हच आयषय असणाऱया कत साठी आपणाकड फार वळ व शकती नाही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आपलया भारतीय ससकतीत या गो ी उघडपण बोलणही कठीण न जाणो मलगी व जावयाच िबनसायच पढ सनानी वगळी घर कली जी सन सवजातीय होती तथ या बसन रहात व अपकषाही ठवत िजथ परजातीय होती ितथ थोड नमत घत कोणीही समजसपण काही सागाव तर उ र दत नसत न बोलता तकर काढत मल परोपरीन सागायची की सप बोल गरसमज कर नको पण मलाकडही दलरकष कलयान मलही दलरकष कर लागली याना वाट लागल की सनानी तयाच कान भरल आहत मला-सनातही वाद आल पण मोकळया सवादाअभावी ह होतय हही समजत नवहत तरीही कोणी काम सािगतलच तर कणाकडन तरी करन मोकळ होत असत व आपलया कातडीला धकका लावत नसत या धोरणान सना नातवडाच हदय तयाचया बाबतीत कोरड होऊ लागल मल मातर पषकळ भरडली व आपण कतर नीट करनही ह काय चाललय ह समजनास झाल एक महण आठवली झोपललयाला जाग करता यत पण झोपच स ग घतललयाला नाही आता कोणताही माणस पिरपणर नसतो तवहा सयम सवाद व सवदनशीलता या ितरसतरीन गो ी सोपया होतात वरील उदाहरण िवनोदी असो वा गभीर असो दोनह नी कलह होतोच िकरकोळ वाटणाऱया गो ी जस कोणाला डब-बाटलया जमवायचा छद कोणाला सनचया कप ाची जाडीची िदसणयाची तलना ह पाहता हा िवषय अिजबातच सोपा नाही या पिरिसथतीतील परषाची भिमका पाह 1 नवरा व तयाची आई याच नात भाविनकदष ा सवारत जवळच नवऱयाला आईला काही सागण ह दखावणयासारख वाटत िकवा आता वाढललया वयात काय सागायच तयापकषा आपलया बायकोन अशी पिरिसथती असल ती न करकरता साभाळावी सवतः सासशी जमवन घयाव 2 िजथ सासर असतात त बऱयाच वळा समजतीच धोरण घतात व बायकोला चार शबद सागतात परसगी कटबासाठी बरीच काम सवतःहन करतात सनो शािबदक आधार दतात 3 िजथ सासबाई एक ा आहत तथ पिरिसथती िबकट होत मलाची पिरिसथती ढोलक यासारखी होत कठन थाप बसल याचा नम रहात नाही तयाला सवाद करनही बदल झाला नाही तर तयाचा आई बायकोशी सवाद कमी होतो भाविनक दरावा वाढत जातो मलगा कामािनिम

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

बाहर राहतो सजञ माणस िनदान छदात वळ काढतो (याचा अथर छद असणाऱयाना हा परश न असतो अस नाही) जयाना ह हाताळता यत नाही तो सन जवळ करतो 4 काही नवऱयाना बायकोच महणण पटत तरीही वगळ झाल तर गस साखरपासन सगळा खचर वाढल बायको नोकरीची असल तर सवयपाकापासन मदत लागल ह टनशन यत बऱयाच घरातन आईन मलाला चहा जजबी सवयपाक कर िदलला नसतो तयामळ घरकामात हा ढ असतो तयामळ बायकोशी गोड बोलन या िसथतीकड दलरकष करतो सन कसा िवचार करत (सनची भिमका) 1 सन ससाराची सव व वासतवता यात गडबत ह सरवातीला असच असाव ह समजन ससार

करत भाविवश व नवऱयाला सवर परकार सागन पाहत हशार सन नवऱयाला आकिषत करणयाच सगळ उपाय करत सवदनशील नवरा ितचयाकड ओढला जातो हळहळ भाविनक ताण िनवळतो व सयमपण गो ी माग लागतात

2 िहमतीची सन आपलया गो ी साससमोर परतयकष बसन गोडीत सागत आपलया इचछा सप माडत गो ी समोरासमोर झालयान पिरिसथती बदलत वा उलटही घडत

3 िजथ सकोच व भीती असत ितथ सवाद घडत नाही पयारयान सन भाविनक आधारासाठी माहरच कामातील सहकारी याचा आधार घत परतयकषात पिरिसथती तशीच राहत व पिरणाम तबयतीवर होतो

सासची भिमका काय असत 1 सजञ सास पिहलयापासनच सनचया कलान घत व मोकळया सवादान काय जमत व काय नाही

याची कलपना दत 2 सवतःचया लगनापासन काही गो ी ठरािवक प तीनच होतात तयात फारसा बदल झालला

आवडत नाही उदा कळधमर सोवळ ओवळ व तया सनन ऍडजसट कलयाच पािहजत 3 मी इतक वष सवयपाक घरकाम कल आता कल नाही कल तर माझी मज मी काय कराव व

काय नाही ह सनन ठरव नय तसच मी करो न करो माझी नीट दखल घयावी मान ावा आपलया सललयािशवाय नवीन बदल कर नयत (एकण पिरिसथती ताणिवरिहत सस करायची असल तर खालील उपायानी मदत होत)

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

1 सनन सरवातीला नवीन माणसाशी जमवन घताना नमर सयमी राहाव 2 नवऱयान आपलया प ीला घरातील लोकाचया कलापरमाण कळाही सागा ात तयात कमीपणा नाही तसच कायम एकतर कटबात राहायच की परसगी वगळ राहणयाची तयारी आह ह सप कराव

3 सासन सनब ल सयम दाखवावा काही नवीन गो ी िशकायला वळ ावा सवाद परमान करावा ऑडररन नाही सतत आमही काय कल ह उगाळ नय लकषात ठवाव की तयाच (सनाच) लगनात वयही जासत आह व घरा ितिरकत नोकरीतही तयाना पषकळ ताण आह िदसण सथलता कपड याबाबतीत तलना कर नय सवतः काही गो ी करन आदर िमळवावा सरवातीपासन परम िदल तरच त िमळल 4 घरातील सवर सदसयानी सणवार कळधमर पाहण या परसगी काम वाटन घयावीत तयासाठी एकतर बसन बोलाव कोणालाही गहीत धरन गरसमज टाळावत 5 घरातील व ापासन लहानापयरत कोणीही आजारी असल तर सहानभतीन सवा करावी सननीही व ाच वय तबयत लकषात घऊन रासत अपकषा ठवावी सनचया तबयतीचया तकरारीकड रागान वतागन न पाहता जमल तशी मदत करावी शािबदक भाविनक धीर ावा महणज सनला माहरन वा बाहरन सहानभतीची गरज राहणार नाही व तीही व ाच परमान करल कवळ कतर महणन नाही 6 वरील काहीच न घडता वाद होत असतील तर िवश वासातील िमतर नातवाइकाशी बोलाव सवारत उ म समपदशकाची मदत घयावी परषानी समपदशनासाठी वादावादीत िश ा दण हात उगारण करच नय कारण हाच परयोग समोरचया कतीकडन कधी ना कधी घड शकतो 7 मलीचया माहरचयानी मलीला मानिसक आधार ावा आमच घर बद ह महण नय मातर मलीला आिथकदष ा पायावर उभ राहणयास सागाव परसगी मदत करावी आपलया समाजात सवर ि याना तयातन जाव लागत ह साग नय 8 मल नी आिथकदष ा सकषम राहाव िजथ नोकरीची गरज नाही तया मल नी अस छद जोपासाव की परसगी आपलया पायावर उभ राहता यईल व आतमिवश वास कायम राहील टीवही व चका ा िपटणयात वळ घालव नय मल मोठी झाली की पाटरटाइम काम तरी कराव जयायोग मदला चालना िमळल या जगात अित िभडसतपणा व सकोच ह गण नाहीत भीड ही िभकची बहीण असत ह सतय आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

9 खप परय करन पिरिसथती बदलत नसलयास घराचया बाहर पडाव सवतःचया िजवावर राहायची तयारी ठवावी तर थोडी मदत इतराकडन िमळ शकल वरील सवर गो चा िवचार करन परय कलयास घरात आनदमय वातावरण होऊ शकत ह नककी घरातील ी सत असली तर घर सत होत गहसौखय परतयकाचया वा ाला याव महणन हा लखन परपच जया ि यानी घरात सवगर िनमारण कला तयाना सलाम जया घरी कलह आह तयाना

Best luck

- नीरजा आपटीकर डाग बनरबी कनडा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला समजन घया पलीज िसहगड रसतयावर राहत असललया एका िचमकलीन गळफास घऊन आतमहतया कलयाची बातमी नकतीच वाचली का बर या िचमकलीन सवतःला अस सपवाव जनमदातया मलाना रागवणयाचा अिधकार पण आई-वडलाना नाही का मला आठवत लहानपणी कधी माझी आई लाटण घऊन माग लागायची महणायची मलया त मला तर बर होईल हा शबदपरयोग करणाऱया आईचया मलया या शबदातही ओतपरोत परम भरलल असायच तो शबद उचचारणयाचा अिधकार िनसगारन ितलाचा बहाल कलला आह आई या शबदावर अनक किवता-लख-कथामाला गाजताहत आई-बाबाना मलाशी काही परसगी कठोर वागावच लागत परत िववकब ी वापरन मधयमागारच अनसरण ह पालकाचया लकषातच यत नाही तयामळ मलाचया भिवत ाचया खो ा कलपनाना िचकटन थोडीफार मल चकली तर काही वळस पालक िशकषक वगारतच मलाना बदम मारहाण करतात नािशकमधय शालय िव ाथयारला िशिकषकन डसटर फकन मारलयानतर घाबरन वगारतच तया िव ाथयारला झटक यऊ लागलयामळ रगणालयात दाखल कराव लागल सवर चनलवर बरिकग नयज झळकत होतया शवटी अशा अनक घटनामळ सरकारन िव ाथयारना मारहाण करणाऱया दोषी कतीला परथम एक वषारचा तरगवास व पाच हजार रपय दड दसऱयादा मारहाण कलयास 25 हजार रपय दड व तीन वषारचा तरगवास अशा िशकषची तरतद काय ात कली या काय ाला मितरमडळाची मजरी िमळालयावरच तयाची अमलबजावणी होईल परत खऱया अथारन यामळ पालकाचया िशकषकाचया - िव ाथयारचया मनोव ीत बदल होईल का आधिनक सपधचया यगात लहान मलावर योगय वळी सससकार झाल तर उ ाचा भारत महास ा होणयाच माजी रा पती डॉ ए पी ज अबदल कलाम याच सव साकार होऊ शकल महातमा गाध नी महटल होत िशकषणाला नितक मलयाची जोड नसल तर त अधःपतनास कारणीभत ठरत सान गरज नी महटलयापरमाण मल ही दवाघरची फल या फलाना नहमी सकारातमक िवचारसरणी व आदशर िदला पािहज आजची मल ही उ ाची फल उ ाचया उजजवल भारताच आधारसतभ सबल व सशकत होणयासाठी परतयक पालकानी जागरक राहायला पािहज

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जगाला परल एवढ मनषयबळ आज आपलया भारतात आह मधयतरी एका अभयासामधय ह सप झाल की सवारत तरण दश भारत आह या अथारन की जवळ जवळ 70 टकक लोकसखया यवा आह जगावर राजय करणयाची खरी ताकद आज आपलयाकड आह कारण यवक व यवत नी भरलला दश आपला आह काहीही करणयाची ताकद आज आपलयाकड आह परश न आह तो समजावन घणयाचा व दणयाचा यवकाना योगय िदशा व अचक मागरदशरन याचया बळावर िबरिटशापरमाण आपणही खऱया अथारन जगजजत होऊ शकतो

वसथापनशा तजजञ िशव खरा सागतातYou can winया धत वर यवकानो Yes I can अस आतमिवश वासान महणत पाऊल पढ टाकल पािहज तच आह तझया जीवनाचा िशलपकार हा मतर मीच घडवणार माझ जीवन अस महणत आतमसात कला पािहज हाच मतर मनात घऊन परतयक यवकान िजजञासा वाढवन खऱया अथारन जाग झाल पािहज माणस घडत नसतात घडवावी लागतात आतमिवश वास िनमारण करावा लागतो माझयातला मी जागा करत जग बदलणयासाठी आधी मी बदलायला हवा आताची यवा िपढी िबघडली आह अस महणणाऱया वगारला दाखवायला हव की आमही उ ाचा भारत घडवणार आहोत यासाठी यवक-यवत नी परथम सवतःला घडवायला हव तयासाठी तयानी शरीर व मनाचया सबलतकड जासतीत जासत लकष िदल पािहज रोज ायाम कला पािहज सवामी िववकानद महणायच माझया िपरय िमतरानो रोज मदानावर जा खळ खळा वासरासारख हदडा ायाम करा जवहा तमही सबल व सशकत वहाल तवहा तमहाला परतयक गो चागलया परकार कळ शकल महणन आपल शरीर कमावणयासाठी रोज ायाम करण आवश यक आह िकशोरवयीन मल िनदरानाश रकतदाब मानिसक ाध नी गरसत झालली िदसत आहत वाढती सपधार चगळवाद नीितमलयाचा ऱहास घरातील वाद भय चचलता िनक आहार सपधारतमक वातावरण परीकषत कमी गण अिनचछन लादलला अभयासकरम यामळ मल नराश यकड जाऊ लागली आहत जानवारी 2010 चया पिहलयाच मिहनयात एकण 66 िव ाथयारनी आतमहतया कलया याच परमख कारण मलाची दबरल मन हच होय महणन मलाचया मानिसक सबलता व िनमरलतसाठी धयानधारणा ही आवश यक गो आह आनापानसती ह तयातील एक शासरोकत धयान श वासाचया साहाययान मनाची एकागरता व िनमरलता सबलता वाढत भय कमी होत चचलता दर होत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

मलाची आकलनकषमता वाढन जीवनात नितकता यत 2500 वषारपव गौतम ब ानी या साधनचा शोध लावला प गरजी शरी सतयनारायण गोएकाज नी 1969 मधय ही भारतातन ल झालली साधना परत भारतात आणली सपणर साधना श वासाशी सबिधत असलयामळ कठलयाही जातीचा वणारचा पथाचा दशाचा िव ाथ -िव ािथनी ही साधना करन आपल मन सबल व िनमरल करन ताणतणावमकत जीवन जग शकतो माणसाचा मद हा एका सकदात 800 हन अिधक गो ची न द घऊ शकतो तो 70 त 75 वष न थकता सतत काम कर शकतो तयात फार मोठी ऊजार असत ती जागिवणयासाठी आज खऱया अथारन गरज आह थॉमस एिडसन चार वषारचा असताना तयाला शाळतन परत पाठवल तयाचया िखशात िशकषकान िच ी टाकली होती तमचा टॉमी िशकषणात फार माग आह तो िशक शकणार नाही याच थॉमस एिडसनन आपली अतिरक मनोऊजार जागवन िवजचा िदवा तयार करन जगाला परकाशमान कल तयाआधी हजारावर अिधक तयाच परयोग फसल पण तो खचला नाही सगळा हा मानिसक परव ीचाच पिरणाम अबराहम िलकनन आपलया मलाचया मखयाधयापकाला िलिहललया पतरात मलाला समाजात कस वागायच व िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकवणयाची िवनती कली होती याच सामािजक िशकषणाची आज आपलया मलाना गरज आह आपण आपलया मलावर नसत अपकषाच ओझ लादतो िबचारी मल पार थकन जातात तयातन ती चकीचा मागर पतकरतात िचतरपटावर आतमहतयच खापर फोडन पालकवगर मोकळा होतो तीन तासात िसनमा आपलया मलाचया भावनाना हात घालतो मग जनमापासन आपलया बरोबर असणाऱया सवतःचया मलाचया भावना आपण का ओळख शकत नाही हा परश न पालकानी सवतःला िवचारला पािहज िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकणयासाठी मन सबल करणयासाठी खऱया अथारन तणावमकतीसाठी धयान महणज एक सवणरसधीच होय महणन पालकानो मल चकली-आपला अपकषाभग झाला तर तयाना जरर रागवा पण परमान (अतमरनात ओतपरोत परम भरलल अस ा) रागवलयानतर तवढच परमान तयाला जवळही घया िनिश चतच तयाना तमचा आदर वाटल या जगात तीन सदर िकरयापद आहत - परम करण मदत करण व सवा करण या तीन ईश वरी िकरयापदाना रोजचया जीवनात सथान दऊन आपल कटब आनदी व सखी बनवा आपलया

मलाना समजन घया व उ त समाज घडवा - द ा कोिहनकर (पाटील) पण

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला सवाततरय हव

वयसकर माणसानी शात बसन घडत असल त पाहाव आपल मत न दव नय वहारात फार लकष दऊ नय अस तरण िपढीला वाटत उलट आमच काळयाच पाढर अनभवान झाल आहत तया अनभवाचा तरण िपढीन फायदा करन घयावा अस जय ाना वाटत

जय नागिरकाच क कॉलज कट ाइतकच सवरमानय बनल आहत अगदी पारावर जमत नसली तरी वयसक मडळी कठ ना कठ एकतर जमतात कधी परष-परष कधी बायका-बायका तर काही िठकाणी जय नागिरकाचया जो ा एकतर यतात गपपाच िवषय सगळया कट ावर सामाईकच पनशनवाढ महागाई तरण िपढीच आपलयाला न मानवणार वागण कमी होत असलला िजवहाळा इतयादी इतयादी या सगळयात एक महततवाचा म ा नहमी चचत असतो मलगा सन नातवड आपापलया परीन व ाना गपप राहणयास सचवत असतात अन व ाना त मानय नसत एका कट ावर हाच िवषय रगला होता

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

एक आजोबा सागत होत मी मलाला फड बचत याबाबत सागायला गलो तर तो महणतो तमचया वळी वगळ होत आता सगळी गिणत बदलली आहत तमही यात लकष घाल नका त तणतणत सागत होत अर वगळ काय होत दोन मल तयाची िशकषण प-पाहण सगळा परपच चालवन आज मी एवढी िशललक ठवलीच आह ना आजकालचया मलाना आिण सनाना नसत पस उधळायला हवत मो ाच अिजबात ऐकायला नको तर काय अस महणत तयाचया प ीनही सर धरला मलग तसच सनाही तशाच अहो नातवडही आपलयाला बोलतात काल दपारी मला दोनची मािलका बघायची होती ब ाला महटल तझा तो ाण- ाण िसनमा बद कर मल वाईट ससकार होतात तयातन मी अस महणताच बटीन गळा काढला अन मग सनबाई महणाली आता दवाच िसनम दाखवन गळाच गणपती का बनवायच मलाना तयाना आताचया जगात जगायच आह तर जगात काय चालत त कळलच पािहज माझी मािलका बघायची राहन गली

तयावर दसऱया काक महणालया मला तर फार राग यतो घरात ह करा त कर नकाचा जप नको महणन मी दवळात जात तर तही तयाना पटत नाही दवळात रोज फरशीवर बसन साध आखडल तर कोण िनसतरणार अस सनबाई िवचारत माझ एक वळ ठीक आह पण यानाही सवाततरय नाही कशाच वय झाल महणज आमची मन का मली आहत वषारनवषारची िवचार करणयाची प त का बदलणार आह आमचया िपढीच तर फारच हाल झाल पव विडलधाऱयाचया मान-मयारदा साभाळायचया महणन आमही सवतला मरड घातली अन आता जीवन वयोमानानसार परावलबी झाल महणन मला-नातवडाचया पढही माघार घयावी लागत कधी-कधी मला वाटत जय नागिरकानी सवाततरयाची चळवळ उभारायला हवी

तयाचया या वाक यावर कट ावर खसखस िपकली हसणयाला वरवर िनिम िमळाल तरी परतयकाचया हदयात एक बारीक कळ उमटन गली आपलयालाही सवाततरय नाही ही भावना परतयकाचया मनात उफाळन गली जय नागिरक याबाबत काय करतील त करोत पण जयाचया घरात वयसक मडळी आहत तयानी मातर याबाबत जरर िवचार करायला हवा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

डाएट िटपस अधनमधन पण कस कवहा आिण काय खाव शक य असल िततकी मधलया खाणयाची वळ साभाळावी मखय जवणानतर कमीत कमी दीड

त दोन तास जाऊ ावत जवणानतर लगच लहर आली महणन खाऊ नय खाणयाच परमाण कमी कराव महणज जर तमही कठलाही पदाथर एक वाटी खाणार असाल तर अध वाटी खावा

वजनावर िनयतरण ठवणयासाठी तमही काय खाता यापकषाही िकती खाता याला महततव आह एखादा पदाथर पणर सोडन िदला तर काही जणाना नराश यही यत पण परमाण कमी ठवलत तर तमही तो पदाथर खाणयाचा आनद कठलाही मानिसक दबाव न ठवता लट शकता यापढ ऑिफसमधय भजी िकवा बटाटवडा मागवताना हा िनयम लकषात ठवा सवयीन ह नककी शक य होत

मधलया वळचया खाणयामधय िपणयाचया पदाथारचास ा समावश करा महणज कॉफी सरबत िकवा चहा हा खाणयाचया पदाथारबरोबर न घता वगळा पदाथर महणन घयावा तयाबरोबर शक यतो काही खाऊ नय

टीवहीसमोर बसन खायच टाळाव तस करताना आपण नककीच जररीपकषा जासत खातो लहान मलामधलया वाढतया वजनाचया परमाणाकड बघता तयानास ा तस कर दऊ नय

मधलया वळचया खाणयाच पदाथर बदला परय ान ह शक य आह गिहण नी घरात तळलल पदाथर (मखयतः बाहरन आणलल) न ठवण चागल घरी असल की दपारचया टीवही बघणयाचया वळत खालल जातात

तयाऐवजी शगदाण सकामवा (न खारवलला) घरी बनवलली सरबत तल कमी असलल पोह मरमर ला ा ला ाचया िपठीपासन कलल पदाथर र ाच पदाथर वगर चागल फकत खायचया परमाणाकड लकष ठवा कवळ िजभचया चवीसाठी खाणयाच टाळा

शवटी माणस हा सवयीचा गलाम असतो तमही जशी सवय लावाल तशी तमची जीभ तमच ऐकल नहमी बटा ाच वफसर खाणाऱया माणसालास ा वरील पदाथर खाणयाची सवय लावता यऊ शकत आिण ती लावावीच जर डायबिटस हाय बलड परशर वाढलला कोलसटरॉल यासारखया घातक आजाराना बळी पडायच नसल तर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व काचया दाही िदशा ासोपचाराची नयारी दिनया

lsquo दमाrsquo हा सनाचा िवकार आह ह आपणास सहजगतया उमगत पण सतत दमलयासारख वाटत ह lsquoचकीचया सनामळrsquo अस शकल ह आपलया लकषात यण जरा कठीण आह lsquoसपािडलायटीसrsquo िकवा lsquoिसलप िडसकrsquoमळ मान पाठ दखत ह आपणास माहीत असत पण ासाचा आकतीबध िबघडलयामळही अस होऊ शकत अस कोणी आपणास सािगतल तर त खर वाटणार नाही मनोिवकत मळ नराशय व नाहक िचता िनमारण होतात ह आपण वाचलल असत पण सनततर िबघडलयानही त िनमारण होऊ शकतात ह आपलया गावीही नसत पण अनक ाधी िवकार ह चकीचया सनामळ िनमारण होतात अस धयानात यऊ लागल आह व महणनच lsquo ासोपचारrsquo ह नवीन ततर झपाटय़ान िवकिसत होऊ लागल आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

इितहास वासतिवक पाहता lsquo ासाrsquoच अननयसाधारण महततव भारतीय दशरनानी िवशषत योगान फार पव च जाणल होत अस महटलयास त वावग ठरणार नाही िकबहना ास व तयाच िनयतरण (पराणायाम) हा शरीर व मन याना जोडणारा lsquoसतrsquo आह अशीच पवरसर ची धारणा होती व महणन lsquo सनश ीrsquoला अननयसाधारण महततव होत शरीराचया िविवध िकरयापकी काह वर आपल lsquoऐिचछकrsquo िनयतरण असत तर काही आपोआप घडतात (Reflex Involuntary of Au-tonomous ) हात हलवन चहाचा कप उचलण ऐिचछक (Voluntary ) तर हदयसपदन आपोआप (Involuntary ) पण lsquo ासrsquo ही सवरसाधारणपण एकच अशी िकरया आह की जी एकाच वळी ऐिचछक िनयतरणाखाली अस शकत (जस आपण जलद सन कर शकतो वा इचछपरमाण सथ दीघर सन कर शकतो) वा जो पणरपण परितिकषत अस शकत (जस आपण घाबरलयास सन आपोआप जलद होत व धयानास बसलयास सन आपोआप सथ व खोल होत)

सनाचया या खािसयतमळच योगशा ज एक सवरतक lsquoशरीर-मनोव कrsquo Body mind Medicine आह त पराणायामाचया माधयमातन उतक सनोपचार साधत व मनावर िनयतरण आण पाहत अनय परितिकष िकरया या पणरत आपलया ऐिचछक िनयतरणाचया बाहर असतात पण

सन हीच एक िकरया इचछावत व अिनचछावत अशा दोनही मजजाससथाचया िनयतरणाखाली असत व महणन तया माधयमातन सपणर lsquoमदवर िनयतरण आणणयाचा मानवान परय कला आह योगी हदयगती कमी-जासत कर शकतात वा lsquoभकrsquo ताबयात ठव शकतात तयाच हच रहसय आह मन आिण शरीर तसच ास-शरीर आिण मन याचा हा सबध जसजसा दगोचचर होऊ लागला आह तसतस चकीचया सनाच िविवध दषपिरणाम सप होऊ लागल आहत व महणनच या िवषयातल तजजञ आज आपणास सनपरिकरया (िवशष करन उचछवास) परत िशकणयास सागतात शा ीय बठक अगदी छोटय़ा बाळामधय आपलयाला उरो सन (Chest berathing ) आिण उदर सन (Abdominal berathing ) अशा दोनही िकरया सहजपण व तालब रीतया चालललया िदसतात पण आपण हळहळ या दोह तील ताल िवसरत जातो तसच परामखयान उरो सन व तही उधरव उरो सन (Upperchest Brcathina ) करीत राहतो साहिजकच

सनाचया lsquoउथळrsquo पातळीवरच राहतो व या अशा दीघरकालीक चकीचया सनामळ अनक िबघाडाना उदा सततची दमणक डोकदखी- मानदखी- पाठदखी ताणतणाव नाहक िचतागरसतता इ इ जनम दतो अस या िवषयातल तजजञ सागतात ताण वाढला की माणस अिधकािधक उरो सन करतो असही आढळन आल आह या सवर गो मळ शरीरातील

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

काबरनडाय ऑकसाइड वाय हा अिधक परमाणात बाहर फकला जातो तयाच रकतातील परमाण कमी झालयान रकत अिधक अलकलाइन होत रकताची आमलता कमी झालयान Bohr effect मळ िहमोगलोबीनपासन ऑिकसजन सटन पश ना उपलबध होणयाचया िकरयत अडथळा होतो तसच रकतवािहनया आकिचत होऊन िविवध अवयवाना व पश ना होणारा रकतपरवठाही कमी होतो याचा अिधक पिरणाम ऑिकसजन व गलकोज वर अितिरकत परमाणात अवलबन असणाऱया मदवर होतो व तयाच कायर िबघडत या सवर दषपिरणामाना `Brain Fog अस सबोधणयात यत या धकयान गरसत मदमळ आपली सवदनशीलता कमी होत lsquoमडrsquo सतत िबघडत राहतो व पिरघ मजजाससथा (Peripheral Nervous system ) अितसवदनशील होऊन सतत मगया यण दखण अशा तकरारी िनमारण होतात ाय लवकर दमतात पोटाचया ायवर पिरणाम झालयान वारवार शौचाची भावना होत (Irritable Bowel syndrome ) एखा ा िविश अ घटकाची अ लज वाढीस लागत व सनाचया ायवर अितिरकत ताण आलयान मान खाद व वरची पाठ दख लागत अस या िवषयातल तजजञ सागतात काही वळा या Brain Fog च पयरवसन घबराटीत (Panic attacks ) िकवा फोिबयातही होताना िदसत ह सवर टाळावयाच असल तर आपलया सनाचया गणव त बदल घडवन आणावयास हवा अस ह तजजञ सागतात चकीचया सनामळ िनमारण होणाऱया या सवर शरीरमनाचया िबघाडाना सन अकतीबधातील िबघाड Breathing Pattern Disorders ( BPD ) अस सबोधणयात यतो नमक काय करावयास हव

सन सधारणयाचा एक उ म उपाय महणज lsquoपराणायामrsquo ततर िशकण (अथारत योगय सन हा पराणायामाचा फकत एक आयाम आह ह यथ परकषारन धयानात घयाव) या ितिरकत शरीरातील िविवध भागाच अवयवाच िशिथलीकरण करन ासावर लकष किदरत करन सन सधारणयाची अनकिवध ततर आज उपलबध आहत तजजञाचया मागरदशरनाखाली व आपापलया परकतीनसार व आवडीनसार आपण याचा अवलब कर शकतो पराणायाम पराणायाम महणज काही मयारिदत अथारन िनयितरत ासोचछवास जाणीवपवरक

ासोचछवासाची परिकरया बदलण महणज पराणायाम योगाचया भाषत ास आत घणयाचया िकरयला परक उचछवासाचया िकरयला रचक तर दोह चया मधय खास थाबिवणयाचया परिकरयला कभक महणतात या परक रचकाचया तालावर िनयतरण आणन आपण ासोचछवास जया नाकपडय़ातन करतो तयाचया बदलावर िनयतरण आणन (उजवी डावी िकवा दोनही नाकपडय़ा) पराणायाम साधता यतो थोडकयात अितशय शा ोकत प तीन आपण पराणायामाचया रपान

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सन परिशकषण घऊन सन सधार शकतो अथारत या सजञा यथ ासोचछवासाचया भाषत समजािवलया असलया तरी स म अथारन तयाचा अितम सबध पराणशकतीशी महणज चतनय शकतीशी व पराणमय कोशाशी आह ह धयानात ठवण महततवाच) सन परिशकषण चकीची सन प ती आपलया इतकी अगवळणी पडलली असत की ती िवसरन योगय प त िशकणयासही िकतयक वळा सहा-सहा मिहन लाग शकतात यात मखय भर हा पणर उचछवासावर असतो तसच सनाच मखय तसच परक ाय िशिथलीकरणावर व lsquo सनभानrsquo आणणयावरही भर िदला जातो अशीच एक साधी-सोपी प त वर चौकटीत िदली आह lsquoसास की जररत ह िजदगी क िलयrsquo अस एका गाजललया िहदी गाणयात महटल आह त िकती खर आह व तया द ीन ासोपचाराच महततव एवहाना वाचकाचया धयानात आल असलच

सन ायाम हात असललया एखा ा खच वर आरामात बसा आपल हात खच चया हातावर सहजपण

िवसाव ा कोपरान बाहवर हलकासा दाब ा यामळ ासोचछवास करताना मानच वा खा ाच

ाय तमही साहिजकच वापर शकणार नाही नहमीपरमाण ास घतलयावर ओठ अलगद िवलग करा आिण हळवारपण त डान उचछवास करा ओठ परत बद करा कषणभर थाबा आिण सावकाश ास आत घया उचछवास पणर व दीघर झाला की ास आपोआपच खोल व पणर घतला जातो उचछवास ासापकषा दीघर असण आवशयक (व योगयही) असत ह सकाळसधयाकाळ वीस-वीस वळा करा सरवातीस योगय मागरदशरनाखाली व अगदी घडय़ाळ लावन हा सन अभयास करावा हळहळ त सहज साधल जाईल

- डॉ उलहास कोलहटकर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव - २००९

माय मराठी स थन ग यावषीरची िदवाळी िटटवाळा यथील rsquoमकताrsquo या लहान मली या अनाथ मास भट दऊन तथील लहानगया यासोबत िदवाळी साजरा कली याची ही काही कषणिचतर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हसवणक

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

httphindi-marathi-jokesblogspotcom

शरयावली

सपदिकय मडळ

१) शरी सागर राजणकर सपादक

२) शरी अवधत कामत सदसय

मािसकाची माडणी व िडझाईन

शरी िवजय जोशी

आवाहन

आपलयाकडील लख किवता editoremasikmaimarathiorg या ईमल आयडीवर

पाठवा ात आपल लख किवता ई कोणतयाही सवरपात (ऊ jpg pdf manu-

script ) चालतील िनवडलल लख ईमािसकात परकािशत कल जातील शकय झालयास

लखासोबत आपल छायािचतर पाठवाव तसच आपल सपकर करमाक ईमल कळवावत

Disclaimer

ईमािसकातील लख व तयातील माडलली मत ही तया लखकाची वयिकतक असन ससथा

तयास दजोरा दणार नाही

ईमािसक ह मोफत िवतरणाकिरता आह

ससथबाबत अिधक मािहती किरता wwwmaimarathiorg यथ अवशय भत ा

धनयवाद

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सास सन नातसबध व कटबसवासथय बायको ( ी) ही कषणभराची प ी व अनतकालची माता असत सवामी ितनही जगाचा आईिवना िभकारी ही वचन िनतात सतय आहत कटबाचा कदरिबद असलली ही ी जवहा सनरपी दसरी

ी घरात यत तवहा ितची मानिसकता कशी बदलत अथारत अतयत परमान आदरान नीटच नात जोपासणाऱया पषकळ ि या आहत मातर सासबाई ही उपाधी लागली की स ा मानपान व अपकषा आिण तलना या िवकारामळ कटबात नककी ताण यतो याउलट सास सना सजञ समजस असतील तर घरात सवगर उतरतो व सवारचीच वाटचाल अिधक सलभ व यशसवी होत ह जर नसल तर सर होत घसमट जयात कधी पयारय सापडतात तर कधी क डीपलीकड वा ास यत नाही सतत ताणात जगाव लागत हा लख कोणतयाही पवरगरह दिषतातन िलिहलला नाही माझया िनरीकषणातन व काही वषारचया समपदशनाचया अभयासातन िवचार माडल आहत लगनाचा सरळ अथर तडजोड व कटबातील नाती कौशलयपणर साभाळण जया वातावरणात व ससकारात आपण वाढलो आिण आपलया आई-विडलानी नाती कशी साभाळली ह पाहन नकळतपण नाती साभाळणयाची कलपना तयार होत व आपलया कवतीपरमाण अमलात यत सजञ लोक जथ राहतील तथ ही कौशलय िनरीकषणातन आतमसात करतात परतयकष नवीन कटबात गलयावर कसोटी लागत दोनहीकड सयम सामजसय व दयाळपणा असल तर वाटचाल सोपी जात मखयतः सास सनची कडली जमत असल तर कटबाच भागयच पण नसल तर नवरा या बाप ाच काय हाल वणारव वगवगळया घरातील परसग बघ या या घरातील सासबाई अगदी मॉडनर इगरजी यणाऱया सनबरोबर शॉिपग िसनमा नाटक हॉटिलगमधय भाग घणाऱया एकमक चया सा ा नसणाऱया सनला जीनस िवकत घणाऱया सगळ कस छान छान आता नवऱयाला यापकषा काय पािहज या कटबातील ही पिरिसथती फार काळ िटकली नाही िजथ सपस कॉिनफलक ट सर झाली तथ सघषारला सरवात सपसची अमलबजावणी झाली असती तर एकमक ची िकमत रािहली असती तयामळ सर झाल टाळण वळीच सवादान परश न न सोडवलयामळ दरावा झाला

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हा िवनोदी परसग पाह घटना परदशातील दोनही बाहर सथाियक अिधक वाणासाठी सनचया माहरी सवारना जवायला बोलावल िवहीणबाईनी आनदान सवागत कल व बसायला सािगतल मलीचया सासबाई एका सोफयावर 90 अशाचया कोनात ताठ बसलया चहऱयावर परीटघडी बघणाऱयाला वाटाव की पतळा बसवला आह याचया यजमानानी मलान खण करन सािगतल िवहीणबाईही अहो िनवात बसा महणालया पण छ आता सनचया माहरचया मडळ ना हस यऊ लागल गपपा मारताना इतर मडळ ना अवघडलयासारख झाल जवण झाली या ताठच जावयाला वाण दऊन झाल यजमानानी िवचारल अग तला काय झालय मोकळपणान बोल यावर महणालया माझा मान परथम मी नाही ठवला तर कोण ठवणार मी मलीची सास आह ह

ा ाना कळल पािहज यावर यजमानानी मातर लवकर घरी परतायचा िनणरय घतला ही गमतही अमिरकतील भारतातन सासबाई सनकड काही मिहनयाकिरता गलया या आजी चागलयाच व होतया मलाच घर खपच मोठ दमजली एकदा सनची नकतच लगन झालली मतरीण नवऱयासह दोन िदवसाकिरता आली खप वषारनी भटलयान गपपा झालया जवण झाली पाहणयाना गसटरम िदली होती सासबाईची खोली तयाच मजलयावर दसऱया टोकाला होती तयाना वयान िनदरानाश होतो व ऐकही कमी यायच रातरीची जाग आली की तया वऱहा ात जपमाळ घऊन यरझाऱया घालीत सकाळी सगळ उठल नाश तयाला सगळ बसलयावर आज नी िनषपापपण जोडपयाला िवचारल बरय ना महटल मला रातरीची काही झोप लागत नाही रातरी यरझाऱया घालत होत तर तमचया खोलीत िदव कधी चाल कधी बद तवहाच िवचारणार होत की काही हवय का ह वाक य ऐकलयावर जोडपयाच चहर गोरमोर झाल सन मलगाही सकोचन गल परसग तसा साधा सनन दयाळपण सोडन ाव तच बर नाही का आता या घरात सासबाई कटबपरमख आहत मलगा आईचया हातात पगार दतो सनही दत सनला रोज िरकषाला हातखचारला पस दतात ितला हौसमौज करायची असल तर सासला िवचाराव लागत मलगा बायकोला ज घईल तशीच वसत आईला घतो तो आईचा िनयम आह सनचया माहरी काही आहर करायचा असलयास सासचया शबदापलीकड जाता यत नाही नवरा दोघ चया भानगडीत पडत नाही सनन पषकळ सयम ठवला नवऱयाला गोडीत सागन पािहल तयाचया मत ही समसयाच नवहती पढ सनचया तबयतीवर पिरणाम होऊ लागला डोकदखी अधरिशशी व नराश य आल तयावर गोळया सर झालया नवरा ह तटसथपण पाही ितन माहरी

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जायचया गो ी कलया तोवर एक मलगी पदरात होती एकदा माहरी गली तर आई-विडलानी िहलाच पडत घयायला सािगतल िहन नवऱयाला वगळ राह सचवलयावर विडलाचया माग आईन मला वाढिवल तवहा ितचा शबद शवटचा राहील तला वगळ वहायच तर ताबडतोब िनघन जा सािगतल ही गो सधयाचया काळातली आता या कटबात पाहा मल आईची परचड काळजी घणारी आईची हौसमौज परवणारी आईला िहडण िफरण व िसनमाची परचड आवड राजसथान असो की िसगापर असो नाव काढल की ितकीट तयार आईसाहबाना मातर सवयपाकाची माणसाची अिजबात आवड नवहती भाविनकता व माया याचा चागलाच दषकाळ होता पढ मलाची लगन झाली मलगी सासरी गली सना दोघी बडब ा लाघवी तयानी जीव लावायचा जीव तोडन परय कला वातावरण आपलस कल आजबाजला चागल सबध जोडल घरात ग डस नातवड आली या आजीबाईच मन मातर िसनमा व टीवही सोडन कशात लागत नस सना नोकरीचया होतया घरात कामाची बाई मल साभाळणाऱया बाईनी कोणतया चका कलया ह आवजरन सनाना सागत पण सवतः नातवडाकड लकषही दत नसत सनानाही कधी आजारपण यायची नोकरीचा ताण जाणवायचा तवहा याची वागणक पणर कोरडी आपलयाला काही माहीत नाही अस वागायचया सवयपाकापासन कशातच आपणहन मदत नाही अगदी िवनती आजरव कली तर एखादाच पदाथर करणार सनन अित झालयावर एकदा िवचारल की मल लहान असताना काय जवत होती तयानी ताबडतोब उ र िदल मला ठरािवक चार पदाथर यतात मला सवयपाकाची आवड नाही फारशी गतीही नाही मातर वगवगळ पदाथर खायला आवडतात घरी नाहीतर बाहर आता तमही सगरणी असताना मी कशाला लकष घाल एकदा एका सनन ह ान आमटी करा सािगतलयावर यानी चाळीस वा ा साबार कल सगळयानी डोक याला हात लावला आज ची तबयत मातर उ म रोजच जीम िफरण सहली चाल घरात मातर कठ काय ह माहीत नाही िकवा मी ऐकल नाही ह चाल लाघवी नातवड खळायचा आगरह करीत तर याना लहान मलाशी कस बोलाव ह माहीत नाही याच आजी मलीकड गलया की जावयासाठी गोडधोड जवण करायचया सरवातीला सनाचया माहरचयानी खप लाड कल पढ या तयाचयाकडन फोनची िबल भरण अशी काम करन घऊ लागलया सवारचया लकषात आल की एष आिण आराम हच आयषय असणाऱया कत साठी आपणाकड फार वळ व शकती नाही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आपलया भारतीय ससकतीत या गो ी उघडपण बोलणही कठीण न जाणो मलगी व जावयाच िबनसायच पढ सनानी वगळी घर कली जी सन सवजातीय होती तथ या बसन रहात व अपकषाही ठवत िजथ परजातीय होती ितथ थोड नमत घत कोणीही समजसपण काही सागाव तर उ र दत नसत न बोलता तकर काढत मल परोपरीन सागायची की सप बोल गरसमज कर नको पण मलाकडही दलरकष कलयान मलही दलरकष कर लागली याना वाट लागल की सनानी तयाच कान भरल आहत मला-सनातही वाद आल पण मोकळया सवादाअभावी ह होतय हही समजत नवहत तरीही कोणी काम सािगतलच तर कणाकडन तरी करन मोकळ होत असत व आपलया कातडीला धकका लावत नसत या धोरणान सना नातवडाच हदय तयाचया बाबतीत कोरड होऊ लागल मल मातर पषकळ भरडली व आपण कतर नीट करनही ह काय चाललय ह समजनास झाल एक महण आठवली झोपललयाला जाग करता यत पण झोपच स ग घतललयाला नाही आता कोणताही माणस पिरपणर नसतो तवहा सयम सवाद व सवदनशीलता या ितरसतरीन गो ी सोपया होतात वरील उदाहरण िवनोदी असो वा गभीर असो दोनह नी कलह होतोच िकरकोळ वाटणाऱया गो ी जस कोणाला डब-बाटलया जमवायचा छद कोणाला सनचया कप ाची जाडीची िदसणयाची तलना ह पाहता हा िवषय अिजबातच सोपा नाही या पिरिसथतीतील परषाची भिमका पाह 1 नवरा व तयाची आई याच नात भाविनकदष ा सवारत जवळच नवऱयाला आईला काही सागण ह दखावणयासारख वाटत िकवा आता वाढललया वयात काय सागायच तयापकषा आपलया बायकोन अशी पिरिसथती असल ती न करकरता साभाळावी सवतः सासशी जमवन घयाव 2 िजथ सासर असतात त बऱयाच वळा समजतीच धोरण घतात व बायकोला चार शबद सागतात परसगी कटबासाठी बरीच काम सवतःहन करतात सनो शािबदक आधार दतात 3 िजथ सासबाई एक ा आहत तथ पिरिसथती िबकट होत मलाची पिरिसथती ढोलक यासारखी होत कठन थाप बसल याचा नम रहात नाही तयाला सवाद करनही बदल झाला नाही तर तयाचा आई बायकोशी सवाद कमी होतो भाविनक दरावा वाढत जातो मलगा कामािनिम

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

बाहर राहतो सजञ माणस िनदान छदात वळ काढतो (याचा अथर छद असणाऱयाना हा परश न असतो अस नाही) जयाना ह हाताळता यत नाही तो सन जवळ करतो 4 काही नवऱयाना बायकोच महणण पटत तरीही वगळ झाल तर गस साखरपासन सगळा खचर वाढल बायको नोकरीची असल तर सवयपाकापासन मदत लागल ह टनशन यत बऱयाच घरातन आईन मलाला चहा जजबी सवयपाक कर िदलला नसतो तयामळ घरकामात हा ढ असतो तयामळ बायकोशी गोड बोलन या िसथतीकड दलरकष करतो सन कसा िवचार करत (सनची भिमका) 1 सन ससाराची सव व वासतवता यात गडबत ह सरवातीला असच असाव ह समजन ससार

करत भाविवश व नवऱयाला सवर परकार सागन पाहत हशार सन नवऱयाला आकिषत करणयाच सगळ उपाय करत सवदनशील नवरा ितचयाकड ओढला जातो हळहळ भाविनक ताण िनवळतो व सयमपण गो ी माग लागतात

2 िहमतीची सन आपलया गो ी साससमोर परतयकष बसन गोडीत सागत आपलया इचछा सप माडत गो ी समोरासमोर झालयान पिरिसथती बदलत वा उलटही घडत

3 िजथ सकोच व भीती असत ितथ सवाद घडत नाही पयारयान सन भाविनक आधारासाठी माहरच कामातील सहकारी याचा आधार घत परतयकषात पिरिसथती तशीच राहत व पिरणाम तबयतीवर होतो

सासची भिमका काय असत 1 सजञ सास पिहलयापासनच सनचया कलान घत व मोकळया सवादान काय जमत व काय नाही

याची कलपना दत 2 सवतःचया लगनापासन काही गो ी ठरािवक प तीनच होतात तयात फारसा बदल झालला

आवडत नाही उदा कळधमर सोवळ ओवळ व तया सनन ऍडजसट कलयाच पािहजत 3 मी इतक वष सवयपाक घरकाम कल आता कल नाही कल तर माझी मज मी काय कराव व

काय नाही ह सनन ठरव नय तसच मी करो न करो माझी नीट दखल घयावी मान ावा आपलया सललयािशवाय नवीन बदल कर नयत (एकण पिरिसथती ताणिवरिहत सस करायची असल तर खालील उपायानी मदत होत)

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

1 सनन सरवातीला नवीन माणसाशी जमवन घताना नमर सयमी राहाव 2 नवऱयान आपलया प ीला घरातील लोकाचया कलापरमाण कळाही सागा ात तयात कमीपणा नाही तसच कायम एकतर कटबात राहायच की परसगी वगळ राहणयाची तयारी आह ह सप कराव

3 सासन सनब ल सयम दाखवावा काही नवीन गो ी िशकायला वळ ावा सवाद परमान करावा ऑडररन नाही सतत आमही काय कल ह उगाळ नय लकषात ठवाव की तयाच (सनाच) लगनात वयही जासत आह व घरा ितिरकत नोकरीतही तयाना पषकळ ताण आह िदसण सथलता कपड याबाबतीत तलना कर नय सवतः काही गो ी करन आदर िमळवावा सरवातीपासन परम िदल तरच त िमळल 4 घरातील सवर सदसयानी सणवार कळधमर पाहण या परसगी काम वाटन घयावीत तयासाठी एकतर बसन बोलाव कोणालाही गहीत धरन गरसमज टाळावत 5 घरातील व ापासन लहानापयरत कोणीही आजारी असल तर सहानभतीन सवा करावी सननीही व ाच वय तबयत लकषात घऊन रासत अपकषा ठवावी सनचया तबयतीचया तकरारीकड रागान वतागन न पाहता जमल तशी मदत करावी शािबदक भाविनक धीर ावा महणज सनला माहरन वा बाहरन सहानभतीची गरज राहणार नाही व तीही व ाच परमान करल कवळ कतर महणन नाही 6 वरील काहीच न घडता वाद होत असतील तर िवश वासातील िमतर नातवाइकाशी बोलाव सवारत उ म समपदशकाची मदत घयावी परषानी समपदशनासाठी वादावादीत िश ा दण हात उगारण करच नय कारण हाच परयोग समोरचया कतीकडन कधी ना कधी घड शकतो 7 मलीचया माहरचयानी मलीला मानिसक आधार ावा आमच घर बद ह महण नय मातर मलीला आिथकदष ा पायावर उभ राहणयास सागाव परसगी मदत करावी आपलया समाजात सवर ि याना तयातन जाव लागत ह साग नय 8 मल नी आिथकदष ा सकषम राहाव िजथ नोकरीची गरज नाही तया मल नी अस छद जोपासाव की परसगी आपलया पायावर उभ राहता यईल व आतमिवश वास कायम राहील टीवही व चका ा िपटणयात वळ घालव नय मल मोठी झाली की पाटरटाइम काम तरी कराव जयायोग मदला चालना िमळल या जगात अित िभडसतपणा व सकोच ह गण नाहीत भीड ही िभकची बहीण असत ह सतय आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

9 खप परय करन पिरिसथती बदलत नसलयास घराचया बाहर पडाव सवतःचया िजवावर राहायची तयारी ठवावी तर थोडी मदत इतराकडन िमळ शकल वरील सवर गो चा िवचार करन परय कलयास घरात आनदमय वातावरण होऊ शकत ह नककी घरातील ी सत असली तर घर सत होत गहसौखय परतयकाचया वा ाला याव महणन हा लखन परपच जया ि यानी घरात सवगर िनमारण कला तयाना सलाम जया घरी कलह आह तयाना

Best luck

- नीरजा आपटीकर डाग बनरबी कनडा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला समजन घया पलीज िसहगड रसतयावर राहत असललया एका िचमकलीन गळफास घऊन आतमहतया कलयाची बातमी नकतीच वाचली का बर या िचमकलीन सवतःला अस सपवाव जनमदातया मलाना रागवणयाचा अिधकार पण आई-वडलाना नाही का मला आठवत लहानपणी कधी माझी आई लाटण घऊन माग लागायची महणायची मलया त मला तर बर होईल हा शबदपरयोग करणाऱया आईचया मलया या शबदातही ओतपरोत परम भरलल असायच तो शबद उचचारणयाचा अिधकार िनसगारन ितलाचा बहाल कलला आह आई या शबदावर अनक किवता-लख-कथामाला गाजताहत आई-बाबाना मलाशी काही परसगी कठोर वागावच लागत परत िववकब ी वापरन मधयमागारच अनसरण ह पालकाचया लकषातच यत नाही तयामळ मलाचया भिवत ाचया खो ा कलपनाना िचकटन थोडीफार मल चकली तर काही वळस पालक िशकषक वगारतच मलाना बदम मारहाण करतात नािशकमधय शालय िव ाथयारला िशिकषकन डसटर फकन मारलयानतर घाबरन वगारतच तया िव ाथयारला झटक यऊ लागलयामळ रगणालयात दाखल कराव लागल सवर चनलवर बरिकग नयज झळकत होतया शवटी अशा अनक घटनामळ सरकारन िव ाथयारना मारहाण करणाऱया दोषी कतीला परथम एक वषारचा तरगवास व पाच हजार रपय दड दसऱयादा मारहाण कलयास 25 हजार रपय दड व तीन वषारचा तरगवास अशा िशकषची तरतद काय ात कली या काय ाला मितरमडळाची मजरी िमळालयावरच तयाची अमलबजावणी होईल परत खऱया अथारन यामळ पालकाचया िशकषकाचया - िव ाथयारचया मनोव ीत बदल होईल का आधिनक सपधचया यगात लहान मलावर योगय वळी सससकार झाल तर उ ाचा भारत महास ा होणयाच माजी रा पती डॉ ए पी ज अबदल कलाम याच सव साकार होऊ शकल महातमा गाध नी महटल होत िशकषणाला नितक मलयाची जोड नसल तर त अधःपतनास कारणीभत ठरत सान गरज नी महटलयापरमाण मल ही दवाघरची फल या फलाना नहमी सकारातमक िवचारसरणी व आदशर िदला पािहज आजची मल ही उ ाची फल उ ाचया उजजवल भारताच आधारसतभ सबल व सशकत होणयासाठी परतयक पालकानी जागरक राहायला पािहज

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जगाला परल एवढ मनषयबळ आज आपलया भारतात आह मधयतरी एका अभयासामधय ह सप झाल की सवारत तरण दश भारत आह या अथारन की जवळ जवळ 70 टकक लोकसखया यवा आह जगावर राजय करणयाची खरी ताकद आज आपलयाकड आह कारण यवक व यवत नी भरलला दश आपला आह काहीही करणयाची ताकद आज आपलयाकड आह परश न आह तो समजावन घणयाचा व दणयाचा यवकाना योगय िदशा व अचक मागरदशरन याचया बळावर िबरिटशापरमाण आपणही खऱया अथारन जगजजत होऊ शकतो

वसथापनशा तजजञ िशव खरा सागतातYou can winया धत वर यवकानो Yes I can अस आतमिवश वासान महणत पाऊल पढ टाकल पािहज तच आह तझया जीवनाचा िशलपकार हा मतर मीच घडवणार माझ जीवन अस महणत आतमसात कला पािहज हाच मतर मनात घऊन परतयक यवकान िजजञासा वाढवन खऱया अथारन जाग झाल पािहज माणस घडत नसतात घडवावी लागतात आतमिवश वास िनमारण करावा लागतो माझयातला मी जागा करत जग बदलणयासाठी आधी मी बदलायला हवा आताची यवा िपढी िबघडली आह अस महणणाऱया वगारला दाखवायला हव की आमही उ ाचा भारत घडवणार आहोत यासाठी यवक-यवत नी परथम सवतःला घडवायला हव तयासाठी तयानी शरीर व मनाचया सबलतकड जासतीत जासत लकष िदल पािहज रोज ायाम कला पािहज सवामी िववकानद महणायच माझया िपरय िमतरानो रोज मदानावर जा खळ खळा वासरासारख हदडा ायाम करा जवहा तमही सबल व सशकत वहाल तवहा तमहाला परतयक गो चागलया परकार कळ शकल महणन आपल शरीर कमावणयासाठी रोज ायाम करण आवश यक आह िकशोरवयीन मल िनदरानाश रकतदाब मानिसक ाध नी गरसत झालली िदसत आहत वाढती सपधार चगळवाद नीितमलयाचा ऱहास घरातील वाद भय चचलता िनक आहार सपधारतमक वातावरण परीकषत कमी गण अिनचछन लादलला अभयासकरम यामळ मल नराश यकड जाऊ लागली आहत जानवारी 2010 चया पिहलयाच मिहनयात एकण 66 िव ाथयारनी आतमहतया कलया याच परमख कारण मलाची दबरल मन हच होय महणन मलाचया मानिसक सबलता व िनमरलतसाठी धयानधारणा ही आवश यक गो आह आनापानसती ह तयातील एक शासरोकत धयान श वासाचया साहाययान मनाची एकागरता व िनमरलता सबलता वाढत भय कमी होत चचलता दर होत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

मलाची आकलनकषमता वाढन जीवनात नितकता यत 2500 वषारपव गौतम ब ानी या साधनचा शोध लावला प गरजी शरी सतयनारायण गोएकाज नी 1969 मधय ही भारतातन ल झालली साधना परत भारतात आणली सपणर साधना श वासाशी सबिधत असलयामळ कठलयाही जातीचा वणारचा पथाचा दशाचा िव ाथ -िव ािथनी ही साधना करन आपल मन सबल व िनमरल करन ताणतणावमकत जीवन जग शकतो माणसाचा मद हा एका सकदात 800 हन अिधक गो ची न द घऊ शकतो तो 70 त 75 वष न थकता सतत काम कर शकतो तयात फार मोठी ऊजार असत ती जागिवणयासाठी आज खऱया अथारन गरज आह थॉमस एिडसन चार वषारचा असताना तयाला शाळतन परत पाठवल तयाचया िखशात िशकषकान िच ी टाकली होती तमचा टॉमी िशकषणात फार माग आह तो िशक शकणार नाही याच थॉमस एिडसनन आपली अतिरक मनोऊजार जागवन िवजचा िदवा तयार करन जगाला परकाशमान कल तयाआधी हजारावर अिधक तयाच परयोग फसल पण तो खचला नाही सगळा हा मानिसक परव ीचाच पिरणाम अबराहम िलकनन आपलया मलाचया मखयाधयापकाला िलिहललया पतरात मलाला समाजात कस वागायच व िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकवणयाची िवनती कली होती याच सामािजक िशकषणाची आज आपलया मलाना गरज आह आपण आपलया मलावर नसत अपकषाच ओझ लादतो िबचारी मल पार थकन जातात तयातन ती चकीचा मागर पतकरतात िचतरपटावर आतमहतयच खापर फोडन पालकवगर मोकळा होतो तीन तासात िसनमा आपलया मलाचया भावनाना हात घालतो मग जनमापासन आपलया बरोबर असणाऱया सवतःचया मलाचया भावना आपण का ओळख शकत नाही हा परश न पालकानी सवतःला िवचारला पािहज िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकणयासाठी मन सबल करणयासाठी खऱया अथारन तणावमकतीसाठी धयान महणज एक सवणरसधीच होय महणन पालकानो मल चकली-आपला अपकषाभग झाला तर तयाना जरर रागवा पण परमान (अतमरनात ओतपरोत परम भरलल अस ा) रागवलयानतर तवढच परमान तयाला जवळही घया िनिश चतच तयाना तमचा आदर वाटल या जगात तीन सदर िकरयापद आहत - परम करण मदत करण व सवा करण या तीन ईश वरी िकरयापदाना रोजचया जीवनात सथान दऊन आपल कटब आनदी व सखी बनवा आपलया

मलाना समजन घया व उ त समाज घडवा - द ा कोिहनकर (पाटील) पण

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला सवाततरय हव

वयसकर माणसानी शात बसन घडत असल त पाहाव आपल मत न दव नय वहारात फार लकष दऊ नय अस तरण िपढीला वाटत उलट आमच काळयाच पाढर अनभवान झाल आहत तया अनभवाचा तरण िपढीन फायदा करन घयावा अस जय ाना वाटत

जय नागिरकाच क कॉलज कट ाइतकच सवरमानय बनल आहत अगदी पारावर जमत नसली तरी वयसक मडळी कठ ना कठ एकतर जमतात कधी परष-परष कधी बायका-बायका तर काही िठकाणी जय नागिरकाचया जो ा एकतर यतात गपपाच िवषय सगळया कट ावर सामाईकच पनशनवाढ महागाई तरण िपढीच आपलयाला न मानवणार वागण कमी होत असलला िजवहाळा इतयादी इतयादी या सगळयात एक महततवाचा म ा नहमी चचत असतो मलगा सन नातवड आपापलया परीन व ाना गपप राहणयास सचवत असतात अन व ाना त मानय नसत एका कट ावर हाच िवषय रगला होता

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

एक आजोबा सागत होत मी मलाला फड बचत याबाबत सागायला गलो तर तो महणतो तमचया वळी वगळ होत आता सगळी गिणत बदलली आहत तमही यात लकष घाल नका त तणतणत सागत होत अर वगळ काय होत दोन मल तयाची िशकषण प-पाहण सगळा परपच चालवन आज मी एवढी िशललक ठवलीच आह ना आजकालचया मलाना आिण सनाना नसत पस उधळायला हवत मो ाच अिजबात ऐकायला नको तर काय अस महणत तयाचया प ीनही सर धरला मलग तसच सनाही तशाच अहो नातवडही आपलयाला बोलतात काल दपारी मला दोनची मािलका बघायची होती ब ाला महटल तझा तो ाण- ाण िसनमा बद कर मल वाईट ससकार होतात तयातन मी अस महणताच बटीन गळा काढला अन मग सनबाई महणाली आता दवाच िसनम दाखवन गळाच गणपती का बनवायच मलाना तयाना आताचया जगात जगायच आह तर जगात काय चालत त कळलच पािहज माझी मािलका बघायची राहन गली

तयावर दसऱया काक महणालया मला तर फार राग यतो घरात ह करा त कर नकाचा जप नको महणन मी दवळात जात तर तही तयाना पटत नाही दवळात रोज फरशीवर बसन साध आखडल तर कोण िनसतरणार अस सनबाई िवचारत माझ एक वळ ठीक आह पण यानाही सवाततरय नाही कशाच वय झाल महणज आमची मन का मली आहत वषारनवषारची िवचार करणयाची प त का बदलणार आह आमचया िपढीच तर फारच हाल झाल पव विडलधाऱयाचया मान-मयारदा साभाळायचया महणन आमही सवतला मरड घातली अन आता जीवन वयोमानानसार परावलबी झाल महणन मला-नातवडाचया पढही माघार घयावी लागत कधी-कधी मला वाटत जय नागिरकानी सवाततरयाची चळवळ उभारायला हवी

तयाचया या वाक यावर कट ावर खसखस िपकली हसणयाला वरवर िनिम िमळाल तरी परतयकाचया हदयात एक बारीक कळ उमटन गली आपलयालाही सवाततरय नाही ही भावना परतयकाचया मनात उफाळन गली जय नागिरक याबाबत काय करतील त करोत पण जयाचया घरात वयसक मडळी आहत तयानी मातर याबाबत जरर िवचार करायला हवा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

डाएट िटपस अधनमधन पण कस कवहा आिण काय खाव शक य असल िततकी मधलया खाणयाची वळ साभाळावी मखय जवणानतर कमीत कमी दीड

त दोन तास जाऊ ावत जवणानतर लगच लहर आली महणन खाऊ नय खाणयाच परमाण कमी कराव महणज जर तमही कठलाही पदाथर एक वाटी खाणार असाल तर अध वाटी खावा

वजनावर िनयतरण ठवणयासाठी तमही काय खाता यापकषाही िकती खाता याला महततव आह एखादा पदाथर पणर सोडन िदला तर काही जणाना नराश यही यत पण परमाण कमी ठवलत तर तमही तो पदाथर खाणयाचा आनद कठलाही मानिसक दबाव न ठवता लट शकता यापढ ऑिफसमधय भजी िकवा बटाटवडा मागवताना हा िनयम लकषात ठवा सवयीन ह नककी शक य होत

मधलया वळचया खाणयामधय िपणयाचया पदाथारचास ा समावश करा महणज कॉफी सरबत िकवा चहा हा खाणयाचया पदाथारबरोबर न घता वगळा पदाथर महणन घयावा तयाबरोबर शक यतो काही खाऊ नय

टीवहीसमोर बसन खायच टाळाव तस करताना आपण नककीच जररीपकषा जासत खातो लहान मलामधलया वाढतया वजनाचया परमाणाकड बघता तयानास ा तस कर दऊ नय

मधलया वळचया खाणयाच पदाथर बदला परय ान ह शक य आह गिहण नी घरात तळलल पदाथर (मखयतः बाहरन आणलल) न ठवण चागल घरी असल की दपारचया टीवही बघणयाचया वळत खालल जातात

तयाऐवजी शगदाण सकामवा (न खारवलला) घरी बनवलली सरबत तल कमी असलल पोह मरमर ला ा ला ाचया िपठीपासन कलल पदाथर र ाच पदाथर वगर चागल फकत खायचया परमाणाकड लकष ठवा कवळ िजभचया चवीसाठी खाणयाच टाळा

शवटी माणस हा सवयीचा गलाम असतो तमही जशी सवय लावाल तशी तमची जीभ तमच ऐकल नहमी बटा ाच वफसर खाणाऱया माणसालास ा वरील पदाथर खाणयाची सवय लावता यऊ शकत आिण ती लावावीच जर डायबिटस हाय बलड परशर वाढलला कोलसटरॉल यासारखया घातक आजाराना बळी पडायच नसल तर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व काचया दाही िदशा ासोपचाराची नयारी दिनया

lsquo दमाrsquo हा सनाचा िवकार आह ह आपणास सहजगतया उमगत पण सतत दमलयासारख वाटत ह lsquoचकीचया सनामळrsquo अस शकल ह आपलया लकषात यण जरा कठीण आह lsquoसपािडलायटीसrsquo िकवा lsquoिसलप िडसकrsquoमळ मान पाठ दखत ह आपणास माहीत असत पण ासाचा आकतीबध िबघडलयामळही अस होऊ शकत अस कोणी आपणास सािगतल तर त खर वाटणार नाही मनोिवकत मळ नराशय व नाहक िचता िनमारण होतात ह आपण वाचलल असत पण सनततर िबघडलयानही त िनमारण होऊ शकतात ह आपलया गावीही नसत पण अनक ाधी िवकार ह चकीचया सनामळ िनमारण होतात अस धयानात यऊ लागल आह व महणनच lsquo ासोपचारrsquo ह नवीन ततर झपाटय़ान िवकिसत होऊ लागल आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

इितहास वासतिवक पाहता lsquo ासाrsquoच अननयसाधारण महततव भारतीय दशरनानी िवशषत योगान फार पव च जाणल होत अस महटलयास त वावग ठरणार नाही िकबहना ास व तयाच िनयतरण (पराणायाम) हा शरीर व मन याना जोडणारा lsquoसतrsquo आह अशीच पवरसर ची धारणा होती व महणन lsquo सनश ीrsquoला अननयसाधारण महततव होत शरीराचया िविवध िकरयापकी काह वर आपल lsquoऐिचछकrsquo िनयतरण असत तर काही आपोआप घडतात (Reflex Involuntary of Au-tonomous ) हात हलवन चहाचा कप उचलण ऐिचछक (Voluntary ) तर हदयसपदन आपोआप (Involuntary ) पण lsquo ासrsquo ही सवरसाधारणपण एकच अशी िकरया आह की जी एकाच वळी ऐिचछक िनयतरणाखाली अस शकत (जस आपण जलद सन कर शकतो वा इचछपरमाण सथ दीघर सन कर शकतो) वा जो पणरपण परितिकषत अस शकत (जस आपण घाबरलयास सन आपोआप जलद होत व धयानास बसलयास सन आपोआप सथ व खोल होत)

सनाचया या खािसयतमळच योगशा ज एक सवरतक lsquoशरीर-मनोव कrsquo Body mind Medicine आह त पराणायामाचया माधयमातन उतक सनोपचार साधत व मनावर िनयतरण आण पाहत अनय परितिकष िकरया या पणरत आपलया ऐिचछक िनयतरणाचया बाहर असतात पण

सन हीच एक िकरया इचछावत व अिनचछावत अशा दोनही मजजाससथाचया िनयतरणाखाली असत व महणन तया माधयमातन सपणर lsquoमदवर िनयतरण आणणयाचा मानवान परय कला आह योगी हदयगती कमी-जासत कर शकतात वा lsquoभकrsquo ताबयात ठव शकतात तयाच हच रहसय आह मन आिण शरीर तसच ास-शरीर आिण मन याचा हा सबध जसजसा दगोचचर होऊ लागला आह तसतस चकीचया सनाच िविवध दषपिरणाम सप होऊ लागल आहत व महणनच या िवषयातल तजजञ आज आपणास सनपरिकरया (िवशष करन उचछवास) परत िशकणयास सागतात शा ीय बठक अगदी छोटय़ा बाळामधय आपलयाला उरो सन (Chest berathing ) आिण उदर सन (Abdominal berathing ) अशा दोनही िकरया सहजपण व तालब रीतया चालललया िदसतात पण आपण हळहळ या दोह तील ताल िवसरत जातो तसच परामखयान उरो सन व तही उधरव उरो सन (Upperchest Brcathina ) करीत राहतो साहिजकच

सनाचया lsquoउथळrsquo पातळीवरच राहतो व या अशा दीघरकालीक चकीचया सनामळ अनक िबघाडाना उदा सततची दमणक डोकदखी- मानदखी- पाठदखी ताणतणाव नाहक िचतागरसतता इ इ जनम दतो अस या िवषयातल तजजञ सागतात ताण वाढला की माणस अिधकािधक उरो सन करतो असही आढळन आल आह या सवर गो मळ शरीरातील

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

काबरनडाय ऑकसाइड वाय हा अिधक परमाणात बाहर फकला जातो तयाच रकतातील परमाण कमी झालयान रकत अिधक अलकलाइन होत रकताची आमलता कमी झालयान Bohr effect मळ िहमोगलोबीनपासन ऑिकसजन सटन पश ना उपलबध होणयाचया िकरयत अडथळा होतो तसच रकतवािहनया आकिचत होऊन िविवध अवयवाना व पश ना होणारा रकतपरवठाही कमी होतो याचा अिधक पिरणाम ऑिकसजन व गलकोज वर अितिरकत परमाणात अवलबन असणाऱया मदवर होतो व तयाच कायर िबघडत या सवर दषपिरणामाना `Brain Fog अस सबोधणयात यत या धकयान गरसत मदमळ आपली सवदनशीलता कमी होत lsquoमडrsquo सतत िबघडत राहतो व पिरघ मजजाससथा (Peripheral Nervous system ) अितसवदनशील होऊन सतत मगया यण दखण अशा तकरारी िनमारण होतात ाय लवकर दमतात पोटाचया ायवर पिरणाम झालयान वारवार शौचाची भावना होत (Irritable Bowel syndrome ) एखा ा िविश अ घटकाची अ लज वाढीस लागत व सनाचया ायवर अितिरकत ताण आलयान मान खाद व वरची पाठ दख लागत अस या िवषयातल तजजञ सागतात काही वळा या Brain Fog च पयरवसन घबराटीत (Panic attacks ) िकवा फोिबयातही होताना िदसत ह सवर टाळावयाच असल तर आपलया सनाचया गणव त बदल घडवन आणावयास हवा अस ह तजजञ सागतात चकीचया सनामळ िनमारण होणाऱया या सवर शरीरमनाचया िबघाडाना सन अकतीबधातील िबघाड Breathing Pattern Disorders ( BPD ) अस सबोधणयात यतो नमक काय करावयास हव

सन सधारणयाचा एक उ म उपाय महणज lsquoपराणायामrsquo ततर िशकण (अथारत योगय सन हा पराणायामाचा फकत एक आयाम आह ह यथ परकषारन धयानात घयाव) या ितिरकत शरीरातील िविवध भागाच अवयवाच िशिथलीकरण करन ासावर लकष किदरत करन सन सधारणयाची अनकिवध ततर आज उपलबध आहत तजजञाचया मागरदशरनाखाली व आपापलया परकतीनसार व आवडीनसार आपण याचा अवलब कर शकतो पराणायाम पराणायाम महणज काही मयारिदत अथारन िनयितरत ासोचछवास जाणीवपवरक

ासोचछवासाची परिकरया बदलण महणज पराणायाम योगाचया भाषत ास आत घणयाचया िकरयला परक उचछवासाचया िकरयला रचक तर दोह चया मधय खास थाबिवणयाचया परिकरयला कभक महणतात या परक रचकाचया तालावर िनयतरण आणन आपण ासोचछवास जया नाकपडय़ातन करतो तयाचया बदलावर िनयतरण आणन (उजवी डावी िकवा दोनही नाकपडय़ा) पराणायाम साधता यतो थोडकयात अितशय शा ोकत प तीन आपण पराणायामाचया रपान

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सन परिशकषण घऊन सन सधार शकतो अथारत या सजञा यथ ासोचछवासाचया भाषत समजािवलया असलया तरी स म अथारन तयाचा अितम सबध पराणशकतीशी महणज चतनय शकतीशी व पराणमय कोशाशी आह ह धयानात ठवण महततवाच) सन परिशकषण चकीची सन प ती आपलया इतकी अगवळणी पडलली असत की ती िवसरन योगय प त िशकणयासही िकतयक वळा सहा-सहा मिहन लाग शकतात यात मखय भर हा पणर उचछवासावर असतो तसच सनाच मखय तसच परक ाय िशिथलीकरणावर व lsquo सनभानrsquo आणणयावरही भर िदला जातो अशीच एक साधी-सोपी प त वर चौकटीत िदली आह lsquoसास की जररत ह िजदगी क िलयrsquo अस एका गाजललया िहदी गाणयात महटल आह त िकती खर आह व तया द ीन ासोपचाराच महततव एवहाना वाचकाचया धयानात आल असलच

सन ायाम हात असललया एखा ा खच वर आरामात बसा आपल हात खच चया हातावर सहजपण

िवसाव ा कोपरान बाहवर हलकासा दाब ा यामळ ासोचछवास करताना मानच वा खा ाच

ाय तमही साहिजकच वापर शकणार नाही नहमीपरमाण ास घतलयावर ओठ अलगद िवलग करा आिण हळवारपण त डान उचछवास करा ओठ परत बद करा कषणभर थाबा आिण सावकाश ास आत घया उचछवास पणर व दीघर झाला की ास आपोआपच खोल व पणर घतला जातो उचछवास ासापकषा दीघर असण आवशयक (व योगयही) असत ह सकाळसधयाकाळ वीस-वीस वळा करा सरवातीस योगय मागरदशरनाखाली व अगदी घडय़ाळ लावन हा सन अभयास करावा हळहळ त सहज साधल जाईल

- डॉ उलहास कोलहटकर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव - २००९

माय मराठी स थन ग यावषीरची िदवाळी िटटवाळा यथील rsquoमकताrsquo या लहान मली या अनाथ मास भट दऊन तथील लहानगया यासोबत िदवाळी साजरा कली याची ही काही कषणिचतर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हसवणक

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

httphindi-marathi-jokesblogspotcom

शरयावली

सपदिकय मडळ

१) शरी सागर राजणकर सपादक

२) शरी अवधत कामत सदसय

मािसकाची माडणी व िडझाईन

शरी िवजय जोशी

आवाहन

आपलयाकडील लख किवता editoremasikmaimarathiorg या ईमल आयडीवर

पाठवा ात आपल लख किवता ई कोणतयाही सवरपात (ऊ jpg pdf manu-

script ) चालतील िनवडलल लख ईमािसकात परकािशत कल जातील शकय झालयास

लखासोबत आपल छायािचतर पाठवाव तसच आपल सपकर करमाक ईमल कळवावत

Disclaimer

ईमािसकातील लख व तयातील माडलली मत ही तया लखकाची वयिकतक असन ससथा

तयास दजोरा दणार नाही

ईमािसक ह मोफत िवतरणाकिरता आह

ससथबाबत अिधक मािहती किरता wwwmaimarathiorg यथ अवशय भत ा

धनयवाद

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हा िवनोदी परसग पाह घटना परदशातील दोनही बाहर सथाियक अिधक वाणासाठी सनचया माहरी सवारना जवायला बोलावल िवहीणबाईनी आनदान सवागत कल व बसायला सािगतल मलीचया सासबाई एका सोफयावर 90 अशाचया कोनात ताठ बसलया चहऱयावर परीटघडी बघणाऱयाला वाटाव की पतळा बसवला आह याचया यजमानानी मलान खण करन सािगतल िवहीणबाईही अहो िनवात बसा महणालया पण छ आता सनचया माहरचया मडळ ना हस यऊ लागल गपपा मारताना इतर मडळ ना अवघडलयासारख झाल जवण झाली या ताठच जावयाला वाण दऊन झाल यजमानानी िवचारल अग तला काय झालय मोकळपणान बोल यावर महणालया माझा मान परथम मी नाही ठवला तर कोण ठवणार मी मलीची सास आह ह

ा ाना कळल पािहज यावर यजमानानी मातर लवकर घरी परतायचा िनणरय घतला ही गमतही अमिरकतील भारतातन सासबाई सनकड काही मिहनयाकिरता गलया या आजी चागलयाच व होतया मलाच घर खपच मोठ दमजली एकदा सनची नकतच लगन झालली मतरीण नवऱयासह दोन िदवसाकिरता आली खप वषारनी भटलयान गपपा झालया जवण झाली पाहणयाना गसटरम िदली होती सासबाईची खोली तयाच मजलयावर दसऱया टोकाला होती तयाना वयान िनदरानाश होतो व ऐकही कमी यायच रातरीची जाग आली की तया वऱहा ात जपमाळ घऊन यरझाऱया घालीत सकाळी सगळ उठल नाश तयाला सगळ बसलयावर आज नी िनषपापपण जोडपयाला िवचारल बरय ना महटल मला रातरीची काही झोप लागत नाही रातरी यरझाऱया घालत होत तर तमचया खोलीत िदव कधी चाल कधी बद तवहाच िवचारणार होत की काही हवय का ह वाक य ऐकलयावर जोडपयाच चहर गोरमोर झाल सन मलगाही सकोचन गल परसग तसा साधा सनन दयाळपण सोडन ाव तच बर नाही का आता या घरात सासबाई कटबपरमख आहत मलगा आईचया हातात पगार दतो सनही दत सनला रोज िरकषाला हातखचारला पस दतात ितला हौसमौज करायची असल तर सासला िवचाराव लागत मलगा बायकोला ज घईल तशीच वसत आईला घतो तो आईचा िनयम आह सनचया माहरी काही आहर करायचा असलयास सासचया शबदापलीकड जाता यत नाही नवरा दोघ चया भानगडीत पडत नाही सनन पषकळ सयम ठवला नवऱयाला गोडीत सागन पािहल तयाचया मत ही समसयाच नवहती पढ सनचया तबयतीवर पिरणाम होऊ लागला डोकदखी अधरिशशी व नराश य आल तयावर गोळया सर झालया नवरा ह तटसथपण पाही ितन माहरी

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जायचया गो ी कलया तोवर एक मलगी पदरात होती एकदा माहरी गली तर आई-विडलानी िहलाच पडत घयायला सािगतल िहन नवऱयाला वगळ राह सचवलयावर विडलाचया माग आईन मला वाढिवल तवहा ितचा शबद शवटचा राहील तला वगळ वहायच तर ताबडतोब िनघन जा सािगतल ही गो सधयाचया काळातली आता या कटबात पाहा मल आईची परचड काळजी घणारी आईची हौसमौज परवणारी आईला िहडण िफरण व िसनमाची परचड आवड राजसथान असो की िसगापर असो नाव काढल की ितकीट तयार आईसाहबाना मातर सवयपाकाची माणसाची अिजबात आवड नवहती भाविनकता व माया याचा चागलाच दषकाळ होता पढ मलाची लगन झाली मलगी सासरी गली सना दोघी बडब ा लाघवी तयानी जीव लावायचा जीव तोडन परय कला वातावरण आपलस कल आजबाजला चागल सबध जोडल घरात ग डस नातवड आली या आजीबाईच मन मातर िसनमा व टीवही सोडन कशात लागत नस सना नोकरीचया होतया घरात कामाची बाई मल साभाळणाऱया बाईनी कोणतया चका कलया ह आवजरन सनाना सागत पण सवतः नातवडाकड लकषही दत नसत सनानाही कधी आजारपण यायची नोकरीचा ताण जाणवायचा तवहा याची वागणक पणर कोरडी आपलयाला काही माहीत नाही अस वागायचया सवयपाकापासन कशातच आपणहन मदत नाही अगदी िवनती आजरव कली तर एखादाच पदाथर करणार सनन अित झालयावर एकदा िवचारल की मल लहान असताना काय जवत होती तयानी ताबडतोब उ र िदल मला ठरािवक चार पदाथर यतात मला सवयपाकाची आवड नाही फारशी गतीही नाही मातर वगवगळ पदाथर खायला आवडतात घरी नाहीतर बाहर आता तमही सगरणी असताना मी कशाला लकष घाल एकदा एका सनन ह ान आमटी करा सािगतलयावर यानी चाळीस वा ा साबार कल सगळयानी डोक याला हात लावला आज ची तबयत मातर उ म रोजच जीम िफरण सहली चाल घरात मातर कठ काय ह माहीत नाही िकवा मी ऐकल नाही ह चाल लाघवी नातवड खळायचा आगरह करीत तर याना लहान मलाशी कस बोलाव ह माहीत नाही याच आजी मलीकड गलया की जावयासाठी गोडधोड जवण करायचया सरवातीला सनाचया माहरचयानी खप लाड कल पढ या तयाचयाकडन फोनची िबल भरण अशी काम करन घऊ लागलया सवारचया लकषात आल की एष आिण आराम हच आयषय असणाऱया कत साठी आपणाकड फार वळ व शकती नाही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आपलया भारतीय ससकतीत या गो ी उघडपण बोलणही कठीण न जाणो मलगी व जावयाच िबनसायच पढ सनानी वगळी घर कली जी सन सवजातीय होती तथ या बसन रहात व अपकषाही ठवत िजथ परजातीय होती ितथ थोड नमत घत कोणीही समजसपण काही सागाव तर उ र दत नसत न बोलता तकर काढत मल परोपरीन सागायची की सप बोल गरसमज कर नको पण मलाकडही दलरकष कलयान मलही दलरकष कर लागली याना वाट लागल की सनानी तयाच कान भरल आहत मला-सनातही वाद आल पण मोकळया सवादाअभावी ह होतय हही समजत नवहत तरीही कोणी काम सािगतलच तर कणाकडन तरी करन मोकळ होत असत व आपलया कातडीला धकका लावत नसत या धोरणान सना नातवडाच हदय तयाचया बाबतीत कोरड होऊ लागल मल मातर पषकळ भरडली व आपण कतर नीट करनही ह काय चाललय ह समजनास झाल एक महण आठवली झोपललयाला जाग करता यत पण झोपच स ग घतललयाला नाही आता कोणताही माणस पिरपणर नसतो तवहा सयम सवाद व सवदनशीलता या ितरसतरीन गो ी सोपया होतात वरील उदाहरण िवनोदी असो वा गभीर असो दोनह नी कलह होतोच िकरकोळ वाटणाऱया गो ी जस कोणाला डब-बाटलया जमवायचा छद कोणाला सनचया कप ाची जाडीची िदसणयाची तलना ह पाहता हा िवषय अिजबातच सोपा नाही या पिरिसथतीतील परषाची भिमका पाह 1 नवरा व तयाची आई याच नात भाविनकदष ा सवारत जवळच नवऱयाला आईला काही सागण ह दखावणयासारख वाटत िकवा आता वाढललया वयात काय सागायच तयापकषा आपलया बायकोन अशी पिरिसथती असल ती न करकरता साभाळावी सवतः सासशी जमवन घयाव 2 िजथ सासर असतात त बऱयाच वळा समजतीच धोरण घतात व बायकोला चार शबद सागतात परसगी कटबासाठी बरीच काम सवतःहन करतात सनो शािबदक आधार दतात 3 िजथ सासबाई एक ा आहत तथ पिरिसथती िबकट होत मलाची पिरिसथती ढोलक यासारखी होत कठन थाप बसल याचा नम रहात नाही तयाला सवाद करनही बदल झाला नाही तर तयाचा आई बायकोशी सवाद कमी होतो भाविनक दरावा वाढत जातो मलगा कामािनिम

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

बाहर राहतो सजञ माणस िनदान छदात वळ काढतो (याचा अथर छद असणाऱयाना हा परश न असतो अस नाही) जयाना ह हाताळता यत नाही तो सन जवळ करतो 4 काही नवऱयाना बायकोच महणण पटत तरीही वगळ झाल तर गस साखरपासन सगळा खचर वाढल बायको नोकरीची असल तर सवयपाकापासन मदत लागल ह टनशन यत बऱयाच घरातन आईन मलाला चहा जजबी सवयपाक कर िदलला नसतो तयामळ घरकामात हा ढ असतो तयामळ बायकोशी गोड बोलन या िसथतीकड दलरकष करतो सन कसा िवचार करत (सनची भिमका) 1 सन ससाराची सव व वासतवता यात गडबत ह सरवातीला असच असाव ह समजन ससार

करत भाविवश व नवऱयाला सवर परकार सागन पाहत हशार सन नवऱयाला आकिषत करणयाच सगळ उपाय करत सवदनशील नवरा ितचयाकड ओढला जातो हळहळ भाविनक ताण िनवळतो व सयमपण गो ी माग लागतात

2 िहमतीची सन आपलया गो ी साससमोर परतयकष बसन गोडीत सागत आपलया इचछा सप माडत गो ी समोरासमोर झालयान पिरिसथती बदलत वा उलटही घडत

3 िजथ सकोच व भीती असत ितथ सवाद घडत नाही पयारयान सन भाविनक आधारासाठी माहरच कामातील सहकारी याचा आधार घत परतयकषात पिरिसथती तशीच राहत व पिरणाम तबयतीवर होतो

सासची भिमका काय असत 1 सजञ सास पिहलयापासनच सनचया कलान घत व मोकळया सवादान काय जमत व काय नाही

याची कलपना दत 2 सवतःचया लगनापासन काही गो ी ठरािवक प तीनच होतात तयात फारसा बदल झालला

आवडत नाही उदा कळधमर सोवळ ओवळ व तया सनन ऍडजसट कलयाच पािहजत 3 मी इतक वष सवयपाक घरकाम कल आता कल नाही कल तर माझी मज मी काय कराव व

काय नाही ह सनन ठरव नय तसच मी करो न करो माझी नीट दखल घयावी मान ावा आपलया सललयािशवाय नवीन बदल कर नयत (एकण पिरिसथती ताणिवरिहत सस करायची असल तर खालील उपायानी मदत होत)

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

1 सनन सरवातीला नवीन माणसाशी जमवन घताना नमर सयमी राहाव 2 नवऱयान आपलया प ीला घरातील लोकाचया कलापरमाण कळाही सागा ात तयात कमीपणा नाही तसच कायम एकतर कटबात राहायच की परसगी वगळ राहणयाची तयारी आह ह सप कराव

3 सासन सनब ल सयम दाखवावा काही नवीन गो ी िशकायला वळ ावा सवाद परमान करावा ऑडररन नाही सतत आमही काय कल ह उगाळ नय लकषात ठवाव की तयाच (सनाच) लगनात वयही जासत आह व घरा ितिरकत नोकरीतही तयाना पषकळ ताण आह िदसण सथलता कपड याबाबतीत तलना कर नय सवतः काही गो ी करन आदर िमळवावा सरवातीपासन परम िदल तरच त िमळल 4 घरातील सवर सदसयानी सणवार कळधमर पाहण या परसगी काम वाटन घयावीत तयासाठी एकतर बसन बोलाव कोणालाही गहीत धरन गरसमज टाळावत 5 घरातील व ापासन लहानापयरत कोणीही आजारी असल तर सहानभतीन सवा करावी सननीही व ाच वय तबयत लकषात घऊन रासत अपकषा ठवावी सनचया तबयतीचया तकरारीकड रागान वतागन न पाहता जमल तशी मदत करावी शािबदक भाविनक धीर ावा महणज सनला माहरन वा बाहरन सहानभतीची गरज राहणार नाही व तीही व ाच परमान करल कवळ कतर महणन नाही 6 वरील काहीच न घडता वाद होत असतील तर िवश वासातील िमतर नातवाइकाशी बोलाव सवारत उ म समपदशकाची मदत घयावी परषानी समपदशनासाठी वादावादीत िश ा दण हात उगारण करच नय कारण हाच परयोग समोरचया कतीकडन कधी ना कधी घड शकतो 7 मलीचया माहरचयानी मलीला मानिसक आधार ावा आमच घर बद ह महण नय मातर मलीला आिथकदष ा पायावर उभ राहणयास सागाव परसगी मदत करावी आपलया समाजात सवर ि याना तयातन जाव लागत ह साग नय 8 मल नी आिथकदष ा सकषम राहाव िजथ नोकरीची गरज नाही तया मल नी अस छद जोपासाव की परसगी आपलया पायावर उभ राहता यईल व आतमिवश वास कायम राहील टीवही व चका ा िपटणयात वळ घालव नय मल मोठी झाली की पाटरटाइम काम तरी कराव जयायोग मदला चालना िमळल या जगात अित िभडसतपणा व सकोच ह गण नाहीत भीड ही िभकची बहीण असत ह सतय आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

9 खप परय करन पिरिसथती बदलत नसलयास घराचया बाहर पडाव सवतःचया िजवावर राहायची तयारी ठवावी तर थोडी मदत इतराकडन िमळ शकल वरील सवर गो चा िवचार करन परय कलयास घरात आनदमय वातावरण होऊ शकत ह नककी घरातील ी सत असली तर घर सत होत गहसौखय परतयकाचया वा ाला याव महणन हा लखन परपच जया ि यानी घरात सवगर िनमारण कला तयाना सलाम जया घरी कलह आह तयाना

Best luck

- नीरजा आपटीकर डाग बनरबी कनडा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला समजन घया पलीज िसहगड रसतयावर राहत असललया एका िचमकलीन गळफास घऊन आतमहतया कलयाची बातमी नकतीच वाचली का बर या िचमकलीन सवतःला अस सपवाव जनमदातया मलाना रागवणयाचा अिधकार पण आई-वडलाना नाही का मला आठवत लहानपणी कधी माझी आई लाटण घऊन माग लागायची महणायची मलया त मला तर बर होईल हा शबदपरयोग करणाऱया आईचया मलया या शबदातही ओतपरोत परम भरलल असायच तो शबद उचचारणयाचा अिधकार िनसगारन ितलाचा बहाल कलला आह आई या शबदावर अनक किवता-लख-कथामाला गाजताहत आई-बाबाना मलाशी काही परसगी कठोर वागावच लागत परत िववकब ी वापरन मधयमागारच अनसरण ह पालकाचया लकषातच यत नाही तयामळ मलाचया भिवत ाचया खो ा कलपनाना िचकटन थोडीफार मल चकली तर काही वळस पालक िशकषक वगारतच मलाना बदम मारहाण करतात नािशकमधय शालय िव ाथयारला िशिकषकन डसटर फकन मारलयानतर घाबरन वगारतच तया िव ाथयारला झटक यऊ लागलयामळ रगणालयात दाखल कराव लागल सवर चनलवर बरिकग नयज झळकत होतया शवटी अशा अनक घटनामळ सरकारन िव ाथयारना मारहाण करणाऱया दोषी कतीला परथम एक वषारचा तरगवास व पाच हजार रपय दड दसऱयादा मारहाण कलयास 25 हजार रपय दड व तीन वषारचा तरगवास अशा िशकषची तरतद काय ात कली या काय ाला मितरमडळाची मजरी िमळालयावरच तयाची अमलबजावणी होईल परत खऱया अथारन यामळ पालकाचया िशकषकाचया - िव ाथयारचया मनोव ीत बदल होईल का आधिनक सपधचया यगात लहान मलावर योगय वळी सससकार झाल तर उ ाचा भारत महास ा होणयाच माजी रा पती डॉ ए पी ज अबदल कलाम याच सव साकार होऊ शकल महातमा गाध नी महटल होत िशकषणाला नितक मलयाची जोड नसल तर त अधःपतनास कारणीभत ठरत सान गरज नी महटलयापरमाण मल ही दवाघरची फल या फलाना नहमी सकारातमक िवचारसरणी व आदशर िदला पािहज आजची मल ही उ ाची फल उ ाचया उजजवल भारताच आधारसतभ सबल व सशकत होणयासाठी परतयक पालकानी जागरक राहायला पािहज

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जगाला परल एवढ मनषयबळ आज आपलया भारतात आह मधयतरी एका अभयासामधय ह सप झाल की सवारत तरण दश भारत आह या अथारन की जवळ जवळ 70 टकक लोकसखया यवा आह जगावर राजय करणयाची खरी ताकद आज आपलयाकड आह कारण यवक व यवत नी भरलला दश आपला आह काहीही करणयाची ताकद आज आपलयाकड आह परश न आह तो समजावन घणयाचा व दणयाचा यवकाना योगय िदशा व अचक मागरदशरन याचया बळावर िबरिटशापरमाण आपणही खऱया अथारन जगजजत होऊ शकतो

वसथापनशा तजजञ िशव खरा सागतातYou can winया धत वर यवकानो Yes I can अस आतमिवश वासान महणत पाऊल पढ टाकल पािहज तच आह तझया जीवनाचा िशलपकार हा मतर मीच घडवणार माझ जीवन अस महणत आतमसात कला पािहज हाच मतर मनात घऊन परतयक यवकान िजजञासा वाढवन खऱया अथारन जाग झाल पािहज माणस घडत नसतात घडवावी लागतात आतमिवश वास िनमारण करावा लागतो माझयातला मी जागा करत जग बदलणयासाठी आधी मी बदलायला हवा आताची यवा िपढी िबघडली आह अस महणणाऱया वगारला दाखवायला हव की आमही उ ाचा भारत घडवणार आहोत यासाठी यवक-यवत नी परथम सवतःला घडवायला हव तयासाठी तयानी शरीर व मनाचया सबलतकड जासतीत जासत लकष िदल पािहज रोज ायाम कला पािहज सवामी िववकानद महणायच माझया िपरय िमतरानो रोज मदानावर जा खळ खळा वासरासारख हदडा ायाम करा जवहा तमही सबल व सशकत वहाल तवहा तमहाला परतयक गो चागलया परकार कळ शकल महणन आपल शरीर कमावणयासाठी रोज ायाम करण आवश यक आह िकशोरवयीन मल िनदरानाश रकतदाब मानिसक ाध नी गरसत झालली िदसत आहत वाढती सपधार चगळवाद नीितमलयाचा ऱहास घरातील वाद भय चचलता िनक आहार सपधारतमक वातावरण परीकषत कमी गण अिनचछन लादलला अभयासकरम यामळ मल नराश यकड जाऊ लागली आहत जानवारी 2010 चया पिहलयाच मिहनयात एकण 66 िव ाथयारनी आतमहतया कलया याच परमख कारण मलाची दबरल मन हच होय महणन मलाचया मानिसक सबलता व िनमरलतसाठी धयानधारणा ही आवश यक गो आह आनापानसती ह तयातील एक शासरोकत धयान श वासाचया साहाययान मनाची एकागरता व िनमरलता सबलता वाढत भय कमी होत चचलता दर होत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

मलाची आकलनकषमता वाढन जीवनात नितकता यत 2500 वषारपव गौतम ब ानी या साधनचा शोध लावला प गरजी शरी सतयनारायण गोएकाज नी 1969 मधय ही भारतातन ल झालली साधना परत भारतात आणली सपणर साधना श वासाशी सबिधत असलयामळ कठलयाही जातीचा वणारचा पथाचा दशाचा िव ाथ -िव ािथनी ही साधना करन आपल मन सबल व िनमरल करन ताणतणावमकत जीवन जग शकतो माणसाचा मद हा एका सकदात 800 हन अिधक गो ची न द घऊ शकतो तो 70 त 75 वष न थकता सतत काम कर शकतो तयात फार मोठी ऊजार असत ती जागिवणयासाठी आज खऱया अथारन गरज आह थॉमस एिडसन चार वषारचा असताना तयाला शाळतन परत पाठवल तयाचया िखशात िशकषकान िच ी टाकली होती तमचा टॉमी िशकषणात फार माग आह तो िशक शकणार नाही याच थॉमस एिडसनन आपली अतिरक मनोऊजार जागवन िवजचा िदवा तयार करन जगाला परकाशमान कल तयाआधी हजारावर अिधक तयाच परयोग फसल पण तो खचला नाही सगळा हा मानिसक परव ीचाच पिरणाम अबराहम िलकनन आपलया मलाचया मखयाधयापकाला िलिहललया पतरात मलाला समाजात कस वागायच व िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकवणयाची िवनती कली होती याच सामािजक िशकषणाची आज आपलया मलाना गरज आह आपण आपलया मलावर नसत अपकषाच ओझ लादतो िबचारी मल पार थकन जातात तयातन ती चकीचा मागर पतकरतात िचतरपटावर आतमहतयच खापर फोडन पालकवगर मोकळा होतो तीन तासात िसनमा आपलया मलाचया भावनाना हात घालतो मग जनमापासन आपलया बरोबर असणाऱया सवतःचया मलाचया भावना आपण का ओळख शकत नाही हा परश न पालकानी सवतःला िवचारला पािहज िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकणयासाठी मन सबल करणयासाठी खऱया अथारन तणावमकतीसाठी धयान महणज एक सवणरसधीच होय महणन पालकानो मल चकली-आपला अपकषाभग झाला तर तयाना जरर रागवा पण परमान (अतमरनात ओतपरोत परम भरलल अस ा) रागवलयानतर तवढच परमान तयाला जवळही घया िनिश चतच तयाना तमचा आदर वाटल या जगात तीन सदर िकरयापद आहत - परम करण मदत करण व सवा करण या तीन ईश वरी िकरयापदाना रोजचया जीवनात सथान दऊन आपल कटब आनदी व सखी बनवा आपलया

मलाना समजन घया व उ त समाज घडवा - द ा कोिहनकर (पाटील) पण

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला सवाततरय हव

वयसकर माणसानी शात बसन घडत असल त पाहाव आपल मत न दव नय वहारात फार लकष दऊ नय अस तरण िपढीला वाटत उलट आमच काळयाच पाढर अनभवान झाल आहत तया अनभवाचा तरण िपढीन फायदा करन घयावा अस जय ाना वाटत

जय नागिरकाच क कॉलज कट ाइतकच सवरमानय बनल आहत अगदी पारावर जमत नसली तरी वयसक मडळी कठ ना कठ एकतर जमतात कधी परष-परष कधी बायका-बायका तर काही िठकाणी जय नागिरकाचया जो ा एकतर यतात गपपाच िवषय सगळया कट ावर सामाईकच पनशनवाढ महागाई तरण िपढीच आपलयाला न मानवणार वागण कमी होत असलला िजवहाळा इतयादी इतयादी या सगळयात एक महततवाचा म ा नहमी चचत असतो मलगा सन नातवड आपापलया परीन व ाना गपप राहणयास सचवत असतात अन व ाना त मानय नसत एका कट ावर हाच िवषय रगला होता

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

एक आजोबा सागत होत मी मलाला फड बचत याबाबत सागायला गलो तर तो महणतो तमचया वळी वगळ होत आता सगळी गिणत बदलली आहत तमही यात लकष घाल नका त तणतणत सागत होत अर वगळ काय होत दोन मल तयाची िशकषण प-पाहण सगळा परपच चालवन आज मी एवढी िशललक ठवलीच आह ना आजकालचया मलाना आिण सनाना नसत पस उधळायला हवत मो ाच अिजबात ऐकायला नको तर काय अस महणत तयाचया प ीनही सर धरला मलग तसच सनाही तशाच अहो नातवडही आपलयाला बोलतात काल दपारी मला दोनची मािलका बघायची होती ब ाला महटल तझा तो ाण- ाण िसनमा बद कर मल वाईट ससकार होतात तयातन मी अस महणताच बटीन गळा काढला अन मग सनबाई महणाली आता दवाच िसनम दाखवन गळाच गणपती का बनवायच मलाना तयाना आताचया जगात जगायच आह तर जगात काय चालत त कळलच पािहज माझी मािलका बघायची राहन गली

तयावर दसऱया काक महणालया मला तर फार राग यतो घरात ह करा त कर नकाचा जप नको महणन मी दवळात जात तर तही तयाना पटत नाही दवळात रोज फरशीवर बसन साध आखडल तर कोण िनसतरणार अस सनबाई िवचारत माझ एक वळ ठीक आह पण यानाही सवाततरय नाही कशाच वय झाल महणज आमची मन का मली आहत वषारनवषारची िवचार करणयाची प त का बदलणार आह आमचया िपढीच तर फारच हाल झाल पव विडलधाऱयाचया मान-मयारदा साभाळायचया महणन आमही सवतला मरड घातली अन आता जीवन वयोमानानसार परावलबी झाल महणन मला-नातवडाचया पढही माघार घयावी लागत कधी-कधी मला वाटत जय नागिरकानी सवाततरयाची चळवळ उभारायला हवी

तयाचया या वाक यावर कट ावर खसखस िपकली हसणयाला वरवर िनिम िमळाल तरी परतयकाचया हदयात एक बारीक कळ उमटन गली आपलयालाही सवाततरय नाही ही भावना परतयकाचया मनात उफाळन गली जय नागिरक याबाबत काय करतील त करोत पण जयाचया घरात वयसक मडळी आहत तयानी मातर याबाबत जरर िवचार करायला हवा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

डाएट िटपस अधनमधन पण कस कवहा आिण काय खाव शक य असल िततकी मधलया खाणयाची वळ साभाळावी मखय जवणानतर कमीत कमी दीड

त दोन तास जाऊ ावत जवणानतर लगच लहर आली महणन खाऊ नय खाणयाच परमाण कमी कराव महणज जर तमही कठलाही पदाथर एक वाटी खाणार असाल तर अध वाटी खावा

वजनावर िनयतरण ठवणयासाठी तमही काय खाता यापकषाही िकती खाता याला महततव आह एखादा पदाथर पणर सोडन िदला तर काही जणाना नराश यही यत पण परमाण कमी ठवलत तर तमही तो पदाथर खाणयाचा आनद कठलाही मानिसक दबाव न ठवता लट शकता यापढ ऑिफसमधय भजी िकवा बटाटवडा मागवताना हा िनयम लकषात ठवा सवयीन ह नककी शक य होत

मधलया वळचया खाणयामधय िपणयाचया पदाथारचास ा समावश करा महणज कॉफी सरबत िकवा चहा हा खाणयाचया पदाथारबरोबर न घता वगळा पदाथर महणन घयावा तयाबरोबर शक यतो काही खाऊ नय

टीवहीसमोर बसन खायच टाळाव तस करताना आपण नककीच जररीपकषा जासत खातो लहान मलामधलया वाढतया वजनाचया परमाणाकड बघता तयानास ा तस कर दऊ नय

मधलया वळचया खाणयाच पदाथर बदला परय ान ह शक य आह गिहण नी घरात तळलल पदाथर (मखयतः बाहरन आणलल) न ठवण चागल घरी असल की दपारचया टीवही बघणयाचया वळत खालल जातात

तयाऐवजी शगदाण सकामवा (न खारवलला) घरी बनवलली सरबत तल कमी असलल पोह मरमर ला ा ला ाचया िपठीपासन कलल पदाथर र ाच पदाथर वगर चागल फकत खायचया परमाणाकड लकष ठवा कवळ िजभचया चवीसाठी खाणयाच टाळा

शवटी माणस हा सवयीचा गलाम असतो तमही जशी सवय लावाल तशी तमची जीभ तमच ऐकल नहमी बटा ाच वफसर खाणाऱया माणसालास ा वरील पदाथर खाणयाची सवय लावता यऊ शकत आिण ती लावावीच जर डायबिटस हाय बलड परशर वाढलला कोलसटरॉल यासारखया घातक आजाराना बळी पडायच नसल तर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व काचया दाही िदशा ासोपचाराची नयारी दिनया

lsquo दमाrsquo हा सनाचा िवकार आह ह आपणास सहजगतया उमगत पण सतत दमलयासारख वाटत ह lsquoचकीचया सनामळrsquo अस शकल ह आपलया लकषात यण जरा कठीण आह lsquoसपािडलायटीसrsquo िकवा lsquoिसलप िडसकrsquoमळ मान पाठ दखत ह आपणास माहीत असत पण ासाचा आकतीबध िबघडलयामळही अस होऊ शकत अस कोणी आपणास सािगतल तर त खर वाटणार नाही मनोिवकत मळ नराशय व नाहक िचता िनमारण होतात ह आपण वाचलल असत पण सनततर िबघडलयानही त िनमारण होऊ शकतात ह आपलया गावीही नसत पण अनक ाधी िवकार ह चकीचया सनामळ िनमारण होतात अस धयानात यऊ लागल आह व महणनच lsquo ासोपचारrsquo ह नवीन ततर झपाटय़ान िवकिसत होऊ लागल आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

इितहास वासतिवक पाहता lsquo ासाrsquoच अननयसाधारण महततव भारतीय दशरनानी िवशषत योगान फार पव च जाणल होत अस महटलयास त वावग ठरणार नाही िकबहना ास व तयाच िनयतरण (पराणायाम) हा शरीर व मन याना जोडणारा lsquoसतrsquo आह अशीच पवरसर ची धारणा होती व महणन lsquo सनश ीrsquoला अननयसाधारण महततव होत शरीराचया िविवध िकरयापकी काह वर आपल lsquoऐिचछकrsquo िनयतरण असत तर काही आपोआप घडतात (Reflex Involuntary of Au-tonomous ) हात हलवन चहाचा कप उचलण ऐिचछक (Voluntary ) तर हदयसपदन आपोआप (Involuntary ) पण lsquo ासrsquo ही सवरसाधारणपण एकच अशी िकरया आह की जी एकाच वळी ऐिचछक िनयतरणाखाली अस शकत (जस आपण जलद सन कर शकतो वा इचछपरमाण सथ दीघर सन कर शकतो) वा जो पणरपण परितिकषत अस शकत (जस आपण घाबरलयास सन आपोआप जलद होत व धयानास बसलयास सन आपोआप सथ व खोल होत)

सनाचया या खािसयतमळच योगशा ज एक सवरतक lsquoशरीर-मनोव कrsquo Body mind Medicine आह त पराणायामाचया माधयमातन उतक सनोपचार साधत व मनावर िनयतरण आण पाहत अनय परितिकष िकरया या पणरत आपलया ऐिचछक िनयतरणाचया बाहर असतात पण

सन हीच एक िकरया इचछावत व अिनचछावत अशा दोनही मजजाससथाचया िनयतरणाखाली असत व महणन तया माधयमातन सपणर lsquoमदवर िनयतरण आणणयाचा मानवान परय कला आह योगी हदयगती कमी-जासत कर शकतात वा lsquoभकrsquo ताबयात ठव शकतात तयाच हच रहसय आह मन आिण शरीर तसच ास-शरीर आिण मन याचा हा सबध जसजसा दगोचचर होऊ लागला आह तसतस चकीचया सनाच िविवध दषपिरणाम सप होऊ लागल आहत व महणनच या िवषयातल तजजञ आज आपणास सनपरिकरया (िवशष करन उचछवास) परत िशकणयास सागतात शा ीय बठक अगदी छोटय़ा बाळामधय आपलयाला उरो सन (Chest berathing ) आिण उदर सन (Abdominal berathing ) अशा दोनही िकरया सहजपण व तालब रीतया चालललया िदसतात पण आपण हळहळ या दोह तील ताल िवसरत जातो तसच परामखयान उरो सन व तही उधरव उरो सन (Upperchest Brcathina ) करीत राहतो साहिजकच

सनाचया lsquoउथळrsquo पातळीवरच राहतो व या अशा दीघरकालीक चकीचया सनामळ अनक िबघाडाना उदा सततची दमणक डोकदखी- मानदखी- पाठदखी ताणतणाव नाहक िचतागरसतता इ इ जनम दतो अस या िवषयातल तजजञ सागतात ताण वाढला की माणस अिधकािधक उरो सन करतो असही आढळन आल आह या सवर गो मळ शरीरातील

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

काबरनडाय ऑकसाइड वाय हा अिधक परमाणात बाहर फकला जातो तयाच रकतातील परमाण कमी झालयान रकत अिधक अलकलाइन होत रकताची आमलता कमी झालयान Bohr effect मळ िहमोगलोबीनपासन ऑिकसजन सटन पश ना उपलबध होणयाचया िकरयत अडथळा होतो तसच रकतवािहनया आकिचत होऊन िविवध अवयवाना व पश ना होणारा रकतपरवठाही कमी होतो याचा अिधक पिरणाम ऑिकसजन व गलकोज वर अितिरकत परमाणात अवलबन असणाऱया मदवर होतो व तयाच कायर िबघडत या सवर दषपिरणामाना `Brain Fog अस सबोधणयात यत या धकयान गरसत मदमळ आपली सवदनशीलता कमी होत lsquoमडrsquo सतत िबघडत राहतो व पिरघ मजजाससथा (Peripheral Nervous system ) अितसवदनशील होऊन सतत मगया यण दखण अशा तकरारी िनमारण होतात ाय लवकर दमतात पोटाचया ायवर पिरणाम झालयान वारवार शौचाची भावना होत (Irritable Bowel syndrome ) एखा ा िविश अ घटकाची अ लज वाढीस लागत व सनाचया ायवर अितिरकत ताण आलयान मान खाद व वरची पाठ दख लागत अस या िवषयातल तजजञ सागतात काही वळा या Brain Fog च पयरवसन घबराटीत (Panic attacks ) िकवा फोिबयातही होताना िदसत ह सवर टाळावयाच असल तर आपलया सनाचया गणव त बदल घडवन आणावयास हवा अस ह तजजञ सागतात चकीचया सनामळ िनमारण होणाऱया या सवर शरीरमनाचया िबघाडाना सन अकतीबधातील िबघाड Breathing Pattern Disorders ( BPD ) अस सबोधणयात यतो नमक काय करावयास हव

सन सधारणयाचा एक उ म उपाय महणज lsquoपराणायामrsquo ततर िशकण (अथारत योगय सन हा पराणायामाचा फकत एक आयाम आह ह यथ परकषारन धयानात घयाव) या ितिरकत शरीरातील िविवध भागाच अवयवाच िशिथलीकरण करन ासावर लकष किदरत करन सन सधारणयाची अनकिवध ततर आज उपलबध आहत तजजञाचया मागरदशरनाखाली व आपापलया परकतीनसार व आवडीनसार आपण याचा अवलब कर शकतो पराणायाम पराणायाम महणज काही मयारिदत अथारन िनयितरत ासोचछवास जाणीवपवरक

ासोचछवासाची परिकरया बदलण महणज पराणायाम योगाचया भाषत ास आत घणयाचया िकरयला परक उचछवासाचया िकरयला रचक तर दोह चया मधय खास थाबिवणयाचया परिकरयला कभक महणतात या परक रचकाचया तालावर िनयतरण आणन आपण ासोचछवास जया नाकपडय़ातन करतो तयाचया बदलावर िनयतरण आणन (उजवी डावी िकवा दोनही नाकपडय़ा) पराणायाम साधता यतो थोडकयात अितशय शा ोकत प तीन आपण पराणायामाचया रपान

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सन परिशकषण घऊन सन सधार शकतो अथारत या सजञा यथ ासोचछवासाचया भाषत समजािवलया असलया तरी स म अथारन तयाचा अितम सबध पराणशकतीशी महणज चतनय शकतीशी व पराणमय कोशाशी आह ह धयानात ठवण महततवाच) सन परिशकषण चकीची सन प ती आपलया इतकी अगवळणी पडलली असत की ती िवसरन योगय प त िशकणयासही िकतयक वळा सहा-सहा मिहन लाग शकतात यात मखय भर हा पणर उचछवासावर असतो तसच सनाच मखय तसच परक ाय िशिथलीकरणावर व lsquo सनभानrsquo आणणयावरही भर िदला जातो अशीच एक साधी-सोपी प त वर चौकटीत िदली आह lsquoसास की जररत ह िजदगी क िलयrsquo अस एका गाजललया िहदी गाणयात महटल आह त िकती खर आह व तया द ीन ासोपचाराच महततव एवहाना वाचकाचया धयानात आल असलच

सन ायाम हात असललया एखा ा खच वर आरामात बसा आपल हात खच चया हातावर सहजपण

िवसाव ा कोपरान बाहवर हलकासा दाब ा यामळ ासोचछवास करताना मानच वा खा ाच

ाय तमही साहिजकच वापर शकणार नाही नहमीपरमाण ास घतलयावर ओठ अलगद िवलग करा आिण हळवारपण त डान उचछवास करा ओठ परत बद करा कषणभर थाबा आिण सावकाश ास आत घया उचछवास पणर व दीघर झाला की ास आपोआपच खोल व पणर घतला जातो उचछवास ासापकषा दीघर असण आवशयक (व योगयही) असत ह सकाळसधयाकाळ वीस-वीस वळा करा सरवातीस योगय मागरदशरनाखाली व अगदी घडय़ाळ लावन हा सन अभयास करावा हळहळ त सहज साधल जाईल

- डॉ उलहास कोलहटकर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव - २००९

माय मराठी स थन ग यावषीरची िदवाळी िटटवाळा यथील rsquoमकताrsquo या लहान मली या अनाथ मास भट दऊन तथील लहानगया यासोबत िदवाळी साजरा कली याची ही काही कषणिचतर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हसवणक

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

httphindi-marathi-jokesblogspotcom

शरयावली

सपदिकय मडळ

१) शरी सागर राजणकर सपादक

२) शरी अवधत कामत सदसय

मािसकाची माडणी व िडझाईन

शरी िवजय जोशी

आवाहन

आपलयाकडील लख किवता editoremasikmaimarathiorg या ईमल आयडीवर

पाठवा ात आपल लख किवता ई कोणतयाही सवरपात (ऊ jpg pdf manu-

script ) चालतील िनवडलल लख ईमािसकात परकािशत कल जातील शकय झालयास

लखासोबत आपल छायािचतर पाठवाव तसच आपल सपकर करमाक ईमल कळवावत

Disclaimer

ईमािसकातील लख व तयातील माडलली मत ही तया लखकाची वयिकतक असन ससथा

तयास दजोरा दणार नाही

ईमािसक ह मोफत िवतरणाकिरता आह

ससथबाबत अिधक मािहती किरता wwwmaimarathiorg यथ अवशय भत ा

धनयवाद

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जायचया गो ी कलया तोवर एक मलगी पदरात होती एकदा माहरी गली तर आई-विडलानी िहलाच पडत घयायला सािगतल िहन नवऱयाला वगळ राह सचवलयावर विडलाचया माग आईन मला वाढिवल तवहा ितचा शबद शवटचा राहील तला वगळ वहायच तर ताबडतोब िनघन जा सािगतल ही गो सधयाचया काळातली आता या कटबात पाहा मल आईची परचड काळजी घणारी आईची हौसमौज परवणारी आईला िहडण िफरण व िसनमाची परचड आवड राजसथान असो की िसगापर असो नाव काढल की ितकीट तयार आईसाहबाना मातर सवयपाकाची माणसाची अिजबात आवड नवहती भाविनकता व माया याचा चागलाच दषकाळ होता पढ मलाची लगन झाली मलगी सासरी गली सना दोघी बडब ा लाघवी तयानी जीव लावायचा जीव तोडन परय कला वातावरण आपलस कल आजबाजला चागल सबध जोडल घरात ग डस नातवड आली या आजीबाईच मन मातर िसनमा व टीवही सोडन कशात लागत नस सना नोकरीचया होतया घरात कामाची बाई मल साभाळणाऱया बाईनी कोणतया चका कलया ह आवजरन सनाना सागत पण सवतः नातवडाकड लकषही दत नसत सनानाही कधी आजारपण यायची नोकरीचा ताण जाणवायचा तवहा याची वागणक पणर कोरडी आपलयाला काही माहीत नाही अस वागायचया सवयपाकापासन कशातच आपणहन मदत नाही अगदी िवनती आजरव कली तर एखादाच पदाथर करणार सनन अित झालयावर एकदा िवचारल की मल लहान असताना काय जवत होती तयानी ताबडतोब उ र िदल मला ठरािवक चार पदाथर यतात मला सवयपाकाची आवड नाही फारशी गतीही नाही मातर वगवगळ पदाथर खायला आवडतात घरी नाहीतर बाहर आता तमही सगरणी असताना मी कशाला लकष घाल एकदा एका सनन ह ान आमटी करा सािगतलयावर यानी चाळीस वा ा साबार कल सगळयानी डोक याला हात लावला आज ची तबयत मातर उ म रोजच जीम िफरण सहली चाल घरात मातर कठ काय ह माहीत नाही िकवा मी ऐकल नाही ह चाल लाघवी नातवड खळायचा आगरह करीत तर याना लहान मलाशी कस बोलाव ह माहीत नाही याच आजी मलीकड गलया की जावयासाठी गोडधोड जवण करायचया सरवातीला सनाचया माहरचयानी खप लाड कल पढ या तयाचयाकडन फोनची िबल भरण अशी काम करन घऊ लागलया सवारचया लकषात आल की एष आिण आराम हच आयषय असणाऱया कत साठी आपणाकड फार वळ व शकती नाही

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आपलया भारतीय ससकतीत या गो ी उघडपण बोलणही कठीण न जाणो मलगी व जावयाच िबनसायच पढ सनानी वगळी घर कली जी सन सवजातीय होती तथ या बसन रहात व अपकषाही ठवत िजथ परजातीय होती ितथ थोड नमत घत कोणीही समजसपण काही सागाव तर उ र दत नसत न बोलता तकर काढत मल परोपरीन सागायची की सप बोल गरसमज कर नको पण मलाकडही दलरकष कलयान मलही दलरकष कर लागली याना वाट लागल की सनानी तयाच कान भरल आहत मला-सनातही वाद आल पण मोकळया सवादाअभावी ह होतय हही समजत नवहत तरीही कोणी काम सािगतलच तर कणाकडन तरी करन मोकळ होत असत व आपलया कातडीला धकका लावत नसत या धोरणान सना नातवडाच हदय तयाचया बाबतीत कोरड होऊ लागल मल मातर पषकळ भरडली व आपण कतर नीट करनही ह काय चाललय ह समजनास झाल एक महण आठवली झोपललयाला जाग करता यत पण झोपच स ग घतललयाला नाही आता कोणताही माणस पिरपणर नसतो तवहा सयम सवाद व सवदनशीलता या ितरसतरीन गो ी सोपया होतात वरील उदाहरण िवनोदी असो वा गभीर असो दोनह नी कलह होतोच िकरकोळ वाटणाऱया गो ी जस कोणाला डब-बाटलया जमवायचा छद कोणाला सनचया कप ाची जाडीची िदसणयाची तलना ह पाहता हा िवषय अिजबातच सोपा नाही या पिरिसथतीतील परषाची भिमका पाह 1 नवरा व तयाची आई याच नात भाविनकदष ा सवारत जवळच नवऱयाला आईला काही सागण ह दखावणयासारख वाटत िकवा आता वाढललया वयात काय सागायच तयापकषा आपलया बायकोन अशी पिरिसथती असल ती न करकरता साभाळावी सवतः सासशी जमवन घयाव 2 िजथ सासर असतात त बऱयाच वळा समजतीच धोरण घतात व बायकोला चार शबद सागतात परसगी कटबासाठी बरीच काम सवतःहन करतात सनो शािबदक आधार दतात 3 िजथ सासबाई एक ा आहत तथ पिरिसथती िबकट होत मलाची पिरिसथती ढोलक यासारखी होत कठन थाप बसल याचा नम रहात नाही तयाला सवाद करनही बदल झाला नाही तर तयाचा आई बायकोशी सवाद कमी होतो भाविनक दरावा वाढत जातो मलगा कामािनिम

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

बाहर राहतो सजञ माणस िनदान छदात वळ काढतो (याचा अथर छद असणाऱयाना हा परश न असतो अस नाही) जयाना ह हाताळता यत नाही तो सन जवळ करतो 4 काही नवऱयाना बायकोच महणण पटत तरीही वगळ झाल तर गस साखरपासन सगळा खचर वाढल बायको नोकरीची असल तर सवयपाकापासन मदत लागल ह टनशन यत बऱयाच घरातन आईन मलाला चहा जजबी सवयपाक कर िदलला नसतो तयामळ घरकामात हा ढ असतो तयामळ बायकोशी गोड बोलन या िसथतीकड दलरकष करतो सन कसा िवचार करत (सनची भिमका) 1 सन ससाराची सव व वासतवता यात गडबत ह सरवातीला असच असाव ह समजन ससार

करत भाविवश व नवऱयाला सवर परकार सागन पाहत हशार सन नवऱयाला आकिषत करणयाच सगळ उपाय करत सवदनशील नवरा ितचयाकड ओढला जातो हळहळ भाविनक ताण िनवळतो व सयमपण गो ी माग लागतात

2 िहमतीची सन आपलया गो ी साससमोर परतयकष बसन गोडीत सागत आपलया इचछा सप माडत गो ी समोरासमोर झालयान पिरिसथती बदलत वा उलटही घडत

3 िजथ सकोच व भीती असत ितथ सवाद घडत नाही पयारयान सन भाविनक आधारासाठी माहरच कामातील सहकारी याचा आधार घत परतयकषात पिरिसथती तशीच राहत व पिरणाम तबयतीवर होतो

सासची भिमका काय असत 1 सजञ सास पिहलयापासनच सनचया कलान घत व मोकळया सवादान काय जमत व काय नाही

याची कलपना दत 2 सवतःचया लगनापासन काही गो ी ठरािवक प तीनच होतात तयात फारसा बदल झालला

आवडत नाही उदा कळधमर सोवळ ओवळ व तया सनन ऍडजसट कलयाच पािहजत 3 मी इतक वष सवयपाक घरकाम कल आता कल नाही कल तर माझी मज मी काय कराव व

काय नाही ह सनन ठरव नय तसच मी करो न करो माझी नीट दखल घयावी मान ावा आपलया सललयािशवाय नवीन बदल कर नयत (एकण पिरिसथती ताणिवरिहत सस करायची असल तर खालील उपायानी मदत होत)

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

1 सनन सरवातीला नवीन माणसाशी जमवन घताना नमर सयमी राहाव 2 नवऱयान आपलया प ीला घरातील लोकाचया कलापरमाण कळाही सागा ात तयात कमीपणा नाही तसच कायम एकतर कटबात राहायच की परसगी वगळ राहणयाची तयारी आह ह सप कराव

3 सासन सनब ल सयम दाखवावा काही नवीन गो ी िशकायला वळ ावा सवाद परमान करावा ऑडररन नाही सतत आमही काय कल ह उगाळ नय लकषात ठवाव की तयाच (सनाच) लगनात वयही जासत आह व घरा ितिरकत नोकरीतही तयाना पषकळ ताण आह िदसण सथलता कपड याबाबतीत तलना कर नय सवतः काही गो ी करन आदर िमळवावा सरवातीपासन परम िदल तरच त िमळल 4 घरातील सवर सदसयानी सणवार कळधमर पाहण या परसगी काम वाटन घयावीत तयासाठी एकतर बसन बोलाव कोणालाही गहीत धरन गरसमज टाळावत 5 घरातील व ापासन लहानापयरत कोणीही आजारी असल तर सहानभतीन सवा करावी सननीही व ाच वय तबयत लकषात घऊन रासत अपकषा ठवावी सनचया तबयतीचया तकरारीकड रागान वतागन न पाहता जमल तशी मदत करावी शािबदक भाविनक धीर ावा महणज सनला माहरन वा बाहरन सहानभतीची गरज राहणार नाही व तीही व ाच परमान करल कवळ कतर महणन नाही 6 वरील काहीच न घडता वाद होत असतील तर िवश वासातील िमतर नातवाइकाशी बोलाव सवारत उ म समपदशकाची मदत घयावी परषानी समपदशनासाठी वादावादीत िश ा दण हात उगारण करच नय कारण हाच परयोग समोरचया कतीकडन कधी ना कधी घड शकतो 7 मलीचया माहरचयानी मलीला मानिसक आधार ावा आमच घर बद ह महण नय मातर मलीला आिथकदष ा पायावर उभ राहणयास सागाव परसगी मदत करावी आपलया समाजात सवर ि याना तयातन जाव लागत ह साग नय 8 मल नी आिथकदष ा सकषम राहाव िजथ नोकरीची गरज नाही तया मल नी अस छद जोपासाव की परसगी आपलया पायावर उभ राहता यईल व आतमिवश वास कायम राहील टीवही व चका ा िपटणयात वळ घालव नय मल मोठी झाली की पाटरटाइम काम तरी कराव जयायोग मदला चालना िमळल या जगात अित िभडसतपणा व सकोच ह गण नाहीत भीड ही िभकची बहीण असत ह सतय आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

9 खप परय करन पिरिसथती बदलत नसलयास घराचया बाहर पडाव सवतःचया िजवावर राहायची तयारी ठवावी तर थोडी मदत इतराकडन िमळ शकल वरील सवर गो चा िवचार करन परय कलयास घरात आनदमय वातावरण होऊ शकत ह नककी घरातील ी सत असली तर घर सत होत गहसौखय परतयकाचया वा ाला याव महणन हा लखन परपच जया ि यानी घरात सवगर िनमारण कला तयाना सलाम जया घरी कलह आह तयाना

Best luck

- नीरजा आपटीकर डाग बनरबी कनडा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला समजन घया पलीज िसहगड रसतयावर राहत असललया एका िचमकलीन गळफास घऊन आतमहतया कलयाची बातमी नकतीच वाचली का बर या िचमकलीन सवतःला अस सपवाव जनमदातया मलाना रागवणयाचा अिधकार पण आई-वडलाना नाही का मला आठवत लहानपणी कधी माझी आई लाटण घऊन माग लागायची महणायची मलया त मला तर बर होईल हा शबदपरयोग करणाऱया आईचया मलया या शबदातही ओतपरोत परम भरलल असायच तो शबद उचचारणयाचा अिधकार िनसगारन ितलाचा बहाल कलला आह आई या शबदावर अनक किवता-लख-कथामाला गाजताहत आई-बाबाना मलाशी काही परसगी कठोर वागावच लागत परत िववकब ी वापरन मधयमागारच अनसरण ह पालकाचया लकषातच यत नाही तयामळ मलाचया भिवत ाचया खो ा कलपनाना िचकटन थोडीफार मल चकली तर काही वळस पालक िशकषक वगारतच मलाना बदम मारहाण करतात नािशकमधय शालय िव ाथयारला िशिकषकन डसटर फकन मारलयानतर घाबरन वगारतच तया िव ाथयारला झटक यऊ लागलयामळ रगणालयात दाखल कराव लागल सवर चनलवर बरिकग नयज झळकत होतया शवटी अशा अनक घटनामळ सरकारन िव ाथयारना मारहाण करणाऱया दोषी कतीला परथम एक वषारचा तरगवास व पाच हजार रपय दड दसऱयादा मारहाण कलयास 25 हजार रपय दड व तीन वषारचा तरगवास अशा िशकषची तरतद काय ात कली या काय ाला मितरमडळाची मजरी िमळालयावरच तयाची अमलबजावणी होईल परत खऱया अथारन यामळ पालकाचया िशकषकाचया - िव ाथयारचया मनोव ीत बदल होईल का आधिनक सपधचया यगात लहान मलावर योगय वळी सससकार झाल तर उ ाचा भारत महास ा होणयाच माजी रा पती डॉ ए पी ज अबदल कलाम याच सव साकार होऊ शकल महातमा गाध नी महटल होत िशकषणाला नितक मलयाची जोड नसल तर त अधःपतनास कारणीभत ठरत सान गरज नी महटलयापरमाण मल ही दवाघरची फल या फलाना नहमी सकारातमक िवचारसरणी व आदशर िदला पािहज आजची मल ही उ ाची फल उ ाचया उजजवल भारताच आधारसतभ सबल व सशकत होणयासाठी परतयक पालकानी जागरक राहायला पािहज

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जगाला परल एवढ मनषयबळ आज आपलया भारतात आह मधयतरी एका अभयासामधय ह सप झाल की सवारत तरण दश भारत आह या अथारन की जवळ जवळ 70 टकक लोकसखया यवा आह जगावर राजय करणयाची खरी ताकद आज आपलयाकड आह कारण यवक व यवत नी भरलला दश आपला आह काहीही करणयाची ताकद आज आपलयाकड आह परश न आह तो समजावन घणयाचा व दणयाचा यवकाना योगय िदशा व अचक मागरदशरन याचया बळावर िबरिटशापरमाण आपणही खऱया अथारन जगजजत होऊ शकतो

वसथापनशा तजजञ िशव खरा सागतातYou can winया धत वर यवकानो Yes I can अस आतमिवश वासान महणत पाऊल पढ टाकल पािहज तच आह तझया जीवनाचा िशलपकार हा मतर मीच घडवणार माझ जीवन अस महणत आतमसात कला पािहज हाच मतर मनात घऊन परतयक यवकान िजजञासा वाढवन खऱया अथारन जाग झाल पािहज माणस घडत नसतात घडवावी लागतात आतमिवश वास िनमारण करावा लागतो माझयातला मी जागा करत जग बदलणयासाठी आधी मी बदलायला हवा आताची यवा िपढी िबघडली आह अस महणणाऱया वगारला दाखवायला हव की आमही उ ाचा भारत घडवणार आहोत यासाठी यवक-यवत नी परथम सवतःला घडवायला हव तयासाठी तयानी शरीर व मनाचया सबलतकड जासतीत जासत लकष िदल पािहज रोज ायाम कला पािहज सवामी िववकानद महणायच माझया िपरय िमतरानो रोज मदानावर जा खळ खळा वासरासारख हदडा ायाम करा जवहा तमही सबल व सशकत वहाल तवहा तमहाला परतयक गो चागलया परकार कळ शकल महणन आपल शरीर कमावणयासाठी रोज ायाम करण आवश यक आह िकशोरवयीन मल िनदरानाश रकतदाब मानिसक ाध नी गरसत झालली िदसत आहत वाढती सपधार चगळवाद नीितमलयाचा ऱहास घरातील वाद भय चचलता िनक आहार सपधारतमक वातावरण परीकषत कमी गण अिनचछन लादलला अभयासकरम यामळ मल नराश यकड जाऊ लागली आहत जानवारी 2010 चया पिहलयाच मिहनयात एकण 66 िव ाथयारनी आतमहतया कलया याच परमख कारण मलाची दबरल मन हच होय महणन मलाचया मानिसक सबलता व िनमरलतसाठी धयानधारणा ही आवश यक गो आह आनापानसती ह तयातील एक शासरोकत धयान श वासाचया साहाययान मनाची एकागरता व िनमरलता सबलता वाढत भय कमी होत चचलता दर होत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

मलाची आकलनकषमता वाढन जीवनात नितकता यत 2500 वषारपव गौतम ब ानी या साधनचा शोध लावला प गरजी शरी सतयनारायण गोएकाज नी 1969 मधय ही भारतातन ल झालली साधना परत भारतात आणली सपणर साधना श वासाशी सबिधत असलयामळ कठलयाही जातीचा वणारचा पथाचा दशाचा िव ाथ -िव ािथनी ही साधना करन आपल मन सबल व िनमरल करन ताणतणावमकत जीवन जग शकतो माणसाचा मद हा एका सकदात 800 हन अिधक गो ची न द घऊ शकतो तो 70 त 75 वष न थकता सतत काम कर शकतो तयात फार मोठी ऊजार असत ती जागिवणयासाठी आज खऱया अथारन गरज आह थॉमस एिडसन चार वषारचा असताना तयाला शाळतन परत पाठवल तयाचया िखशात िशकषकान िच ी टाकली होती तमचा टॉमी िशकषणात फार माग आह तो िशक शकणार नाही याच थॉमस एिडसनन आपली अतिरक मनोऊजार जागवन िवजचा िदवा तयार करन जगाला परकाशमान कल तयाआधी हजारावर अिधक तयाच परयोग फसल पण तो खचला नाही सगळा हा मानिसक परव ीचाच पिरणाम अबराहम िलकनन आपलया मलाचया मखयाधयापकाला िलिहललया पतरात मलाला समाजात कस वागायच व िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकवणयाची िवनती कली होती याच सामािजक िशकषणाची आज आपलया मलाना गरज आह आपण आपलया मलावर नसत अपकषाच ओझ लादतो िबचारी मल पार थकन जातात तयातन ती चकीचा मागर पतकरतात िचतरपटावर आतमहतयच खापर फोडन पालकवगर मोकळा होतो तीन तासात िसनमा आपलया मलाचया भावनाना हात घालतो मग जनमापासन आपलया बरोबर असणाऱया सवतःचया मलाचया भावना आपण का ओळख शकत नाही हा परश न पालकानी सवतःला िवचारला पािहज िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकणयासाठी मन सबल करणयासाठी खऱया अथारन तणावमकतीसाठी धयान महणज एक सवणरसधीच होय महणन पालकानो मल चकली-आपला अपकषाभग झाला तर तयाना जरर रागवा पण परमान (अतमरनात ओतपरोत परम भरलल अस ा) रागवलयानतर तवढच परमान तयाला जवळही घया िनिश चतच तयाना तमचा आदर वाटल या जगात तीन सदर िकरयापद आहत - परम करण मदत करण व सवा करण या तीन ईश वरी िकरयापदाना रोजचया जीवनात सथान दऊन आपल कटब आनदी व सखी बनवा आपलया

मलाना समजन घया व उ त समाज घडवा - द ा कोिहनकर (पाटील) पण

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला सवाततरय हव

वयसकर माणसानी शात बसन घडत असल त पाहाव आपल मत न दव नय वहारात फार लकष दऊ नय अस तरण िपढीला वाटत उलट आमच काळयाच पाढर अनभवान झाल आहत तया अनभवाचा तरण िपढीन फायदा करन घयावा अस जय ाना वाटत

जय नागिरकाच क कॉलज कट ाइतकच सवरमानय बनल आहत अगदी पारावर जमत नसली तरी वयसक मडळी कठ ना कठ एकतर जमतात कधी परष-परष कधी बायका-बायका तर काही िठकाणी जय नागिरकाचया जो ा एकतर यतात गपपाच िवषय सगळया कट ावर सामाईकच पनशनवाढ महागाई तरण िपढीच आपलयाला न मानवणार वागण कमी होत असलला िजवहाळा इतयादी इतयादी या सगळयात एक महततवाचा म ा नहमी चचत असतो मलगा सन नातवड आपापलया परीन व ाना गपप राहणयास सचवत असतात अन व ाना त मानय नसत एका कट ावर हाच िवषय रगला होता

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

एक आजोबा सागत होत मी मलाला फड बचत याबाबत सागायला गलो तर तो महणतो तमचया वळी वगळ होत आता सगळी गिणत बदलली आहत तमही यात लकष घाल नका त तणतणत सागत होत अर वगळ काय होत दोन मल तयाची िशकषण प-पाहण सगळा परपच चालवन आज मी एवढी िशललक ठवलीच आह ना आजकालचया मलाना आिण सनाना नसत पस उधळायला हवत मो ाच अिजबात ऐकायला नको तर काय अस महणत तयाचया प ीनही सर धरला मलग तसच सनाही तशाच अहो नातवडही आपलयाला बोलतात काल दपारी मला दोनची मािलका बघायची होती ब ाला महटल तझा तो ाण- ाण िसनमा बद कर मल वाईट ससकार होतात तयातन मी अस महणताच बटीन गळा काढला अन मग सनबाई महणाली आता दवाच िसनम दाखवन गळाच गणपती का बनवायच मलाना तयाना आताचया जगात जगायच आह तर जगात काय चालत त कळलच पािहज माझी मािलका बघायची राहन गली

तयावर दसऱया काक महणालया मला तर फार राग यतो घरात ह करा त कर नकाचा जप नको महणन मी दवळात जात तर तही तयाना पटत नाही दवळात रोज फरशीवर बसन साध आखडल तर कोण िनसतरणार अस सनबाई िवचारत माझ एक वळ ठीक आह पण यानाही सवाततरय नाही कशाच वय झाल महणज आमची मन का मली आहत वषारनवषारची िवचार करणयाची प त का बदलणार आह आमचया िपढीच तर फारच हाल झाल पव विडलधाऱयाचया मान-मयारदा साभाळायचया महणन आमही सवतला मरड घातली अन आता जीवन वयोमानानसार परावलबी झाल महणन मला-नातवडाचया पढही माघार घयावी लागत कधी-कधी मला वाटत जय नागिरकानी सवाततरयाची चळवळ उभारायला हवी

तयाचया या वाक यावर कट ावर खसखस िपकली हसणयाला वरवर िनिम िमळाल तरी परतयकाचया हदयात एक बारीक कळ उमटन गली आपलयालाही सवाततरय नाही ही भावना परतयकाचया मनात उफाळन गली जय नागिरक याबाबत काय करतील त करोत पण जयाचया घरात वयसक मडळी आहत तयानी मातर याबाबत जरर िवचार करायला हवा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

डाएट िटपस अधनमधन पण कस कवहा आिण काय खाव शक य असल िततकी मधलया खाणयाची वळ साभाळावी मखय जवणानतर कमीत कमी दीड

त दोन तास जाऊ ावत जवणानतर लगच लहर आली महणन खाऊ नय खाणयाच परमाण कमी कराव महणज जर तमही कठलाही पदाथर एक वाटी खाणार असाल तर अध वाटी खावा

वजनावर िनयतरण ठवणयासाठी तमही काय खाता यापकषाही िकती खाता याला महततव आह एखादा पदाथर पणर सोडन िदला तर काही जणाना नराश यही यत पण परमाण कमी ठवलत तर तमही तो पदाथर खाणयाचा आनद कठलाही मानिसक दबाव न ठवता लट शकता यापढ ऑिफसमधय भजी िकवा बटाटवडा मागवताना हा िनयम लकषात ठवा सवयीन ह नककी शक य होत

मधलया वळचया खाणयामधय िपणयाचया पदाथारचास ा समावश करा महणज कॉफी सरबत िकवा चहा हा खाणयाचया पदाथारबरोबर न घता वगळा पदाथर महणन घयावा तयाबरोबर शक यतो काही खाऊ नय

टीवहीसमोर बसन खायच टाळाव तस करताना आपण नककीच जररीपकषा जासत खातो लहान मलामधलया वाढतया वजनाचया परमाणाकड बघता तयानास ा तस कर दऊ नय

मधलया वळचया खाणयाच पदाथर बदला परय ान ह शक य आह गिहण नी घरात तळलल पदाथर (मखयतः बाहरन आणलल) न ठवण चागल घरी असल की दपारचया टीवही बघणयाचया वळत खालल जातात

तयाऐवजी शगदाण सकामवा (न खारवलला) घरी बनवलली सरबत तल कमी असलल पोह मरमर ला ा ला ाचया िपठीपासन कलल पदाथर र ाच पदाथर वगर चागल फकत खायचया परमाणाकड लकष ठवा कवळ िजभचया चवीसाठी खाणयाच टाळा

शवटी माणस हा सवयीचा गलाम असतो तमही जशी सवय लावाल तशी तमची जीभ तमच ऐकल नहमी बटा ाच वफसर खाणाऱया माणसालास ा वरील पदाथर खाणयाची सवय लावता यऊ शकत आिण ती लावावीच जर डायबिटस हाय बलड परशर वाढलला कोलसटरॉल यासारखया घातक आजाराना बळी पडायच नसल तर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व काचया दाही िदशा ासोपचाराची नयारी दिनया

lsquo दमाrsquo हा सनाचा िवकार आह ह आपणास सहजगतया उमगत पण सतत दमलयासारख वाटत ह lsquoचकीचया सनामळrsquo अस शकल ह आपलया लकषात यण जरा कठीण आह lsquoसपािडलायटीसrsquo िकवा lsquoिसलप िडसकrsquoमळ मान पाठ दखत ह आपणास माहीत असत पण ासाचा आकतीबध िबघडलयामळही अस होऊ शकत अस कोणी आपणास सािगतल तर त खर वाटणार नाही मनोिवकत मळ नराशय व नाहक िचता िनमारण होतात ह आपण वाचलल असत पण सनततर िबघडलयानही त िनमारण होऊ शकतात ह आपलया गावीही नसत पण अनक ाधी िवकार ह चकीचया सनामळ िनमारण होतात अस धयानात यऊ लागल आह व महणनच lsquo ासोपचारrsquo ह नवीन ततर झपाटय़ान िवकिसत होऊ लागल आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

इितहास वासतिवक पाहता lsquo ासाrsquoच अननयसाधारण महततव भारतीय दशरनानी िवशषत योगान फार पव च जाणल होत अस महटलयास त वावग ठरणार नाही िकबहना ास व तयाच िनयतरण (पराणायाम) हा शरीर व मन याना जोडणारा lsquoसतrsquo आह अशीच पवरसर ची धारणा होती व महणन lsquo सनश ीrsquoला अननयसाधारण महततव होत शरीराचया िविवध िकरयापकी काह वर आपल lsquoऐिचछकrsquo िनयतरण असत तर काही आपोआप घडतात (Reflex Involuntary of Au-tonomous ) हात हलवन चहाचा कप उचलण ऐिचछक (Voluntary ) तर हदयसपदन आपोआप (Involuntary ) पण lsquo ासrsquo ही सवरसाधारणपण एकच अशी िकरया आह की जी एकाच वळी ऐिचछक िनयतरणाखाली अस शकत (जस आपण जलद सन कर शकतो वा इचछपरमाण सथ दीघर सन कर शकतो) वा जो पणरपण परितिकषत अस शकत (जस आपण घाबरलयास सन आपोआप जलद होत व धयानास बसलयास सन आपोआप सथ व खोल होत)

सनाचया या खािसयतमळच योगशा ज एक सवरतक lsquoशरीर-मनोव कrsquo Body mind Medicine आह त पराणायामाचया माधयमातन उतक सनोपचार साधत व मनावर िनयतरण आण पाहत अनय परितिकष िकरया या पणरत आपलया ऐिचछक िनयतरणाचया बाहर असतात पण

सन हीच एक िकरया इचछावत व अिनचछावत अशा दोनही मजजाससथाचया िनयतरणाखाली असत व महणन तया माधयमातन सपणर lsquoमदवर िनयतरण आणणयाचा मानवान परय कला आह योगी हदयगती कमी-जासत कर शकतात वा lsquoभकrsquo ताबयात ठव शकतात तयाच हच रहसय आह मन आिण शरीर तसच ास-शरीर आिण मन याचा हा सबध जसजसा दगोचचर होऊ लागला आह तसतस चकीचया सनाच िविवध दषपिरणाम सप होऊ लागल आहत व महणनच या िवषयातल तजजञ आज आपणास सनपरिकरया (िवशष करन उचछवास) परत िशकणयास सागतात शा ीय बठक अगदी छोटय़ा बाळामधय आपलयाला उरो सन (Chest berathing ) आिण उदर सन (Abdominal berathing ) अशा दोनही िकरया सहजपण व तालब रीतया चालललया िदसतात पण आपण हळहळ या दोह तील ताल िवसरत जातो तसच परामखयान उरो सन व तही उधरव उरो सन (Upperchest Brcathina ) करीत राहतो साहिजकच

सनाचया lsquoउथळrsquo पातळीवरच राहतो व या अशा दीघरकालीक चकीचया सनामळ अनक िबघाडाना उदा सततची दमणक डोकदखी- मानदखी- पाठदखी ताणतणाव नाहक िचतागरसतता इ इ जनम दतो अस या िवषयातल तजजञ सागतात ताण वाढला की माणस अिधकािधक उरो सन करतो असही आढळन आल आह या सवर गो मळ शरीरातील

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

काबरनडाय ऑकसाइड वाय हा अिधक परमाणात बाहर फकला जातो तयाच रकतातील परमाण कमी झालयान रकत अिधक अलकलाइन होत रकताची आमलता कमी झालयान Bohr effect मळ िहमोगलोबीनपासन ऑिकसजन सटन पश ना उपलबध होणयाचया िकरयत अडथळा होतो तसच रकतवािहनया आकिचत होऊन िविवध अवयवाना व पश ना होणारा रकतपरवठाही कमी होतो याचा अिधक पिरणाम ऑिकसजन व गलकोज वर अितिरकत परमाणात अवलबन असणाऱया मदवर होतो व तयाच कायर िबघडत या सवर दषपिरणामाना `Brain Fog अस सबोधणयात यत या धकयान गरसत मदमळ आपली सवदनशीलता कमी होत lsquoमडrsquo सतत िबघडत राहतो व पिरघ मजजाससथा (Peripheral Nervous system ) अितसवदनशील होऊन सतत मगया यण दखण अशा तकरारी िनमारण होतात ाय लवकर दमतात पोटाचया ायवर पिरणाम झालयान वारवार शौचाची भावना होत (Irritable Bowel syndrome ) एखा ा िविश अ घटकाची अ लज वाढीस लागत व सनाचया ायवर अितिरकत ताण आलयान मान खाद व वरची पाठ दख लागत अस या िवषयातल तजजञ सागतात काही वळा या Brain Fog च पयरवसन घबराटीत (Panic attacks ) िकवा फोिबयातही होताना िदसत ह सवर टाळावयाच असल तर आपलया सनाचया गणव त बदल घडवन आणावयास हवा अस ह तजजञ सागतात चकीचया सनामळ िनमारण होणाऱया या सवर शरीरमनाचया िबघाडाना सन अकतीबधातील िबघाड Breathing Pattern Disorders ( BPD ) अस सबोधणयात यतो नमक काय करावयास हव

सन सधारणयाचा एक उ म उपाय महणज lsquoपराणायामrsquo ततर िशकण (अथारत योगय सन हा पराणायामाचा फकत एक आयाम आह ह यथ परकषारन धयानात घयाव) या ितिरकत शरीरातील िविवध भागाच अवयवाच िशिथलीकरण करन ासावर लकष किदरत करन सन सधारणयाची अनकिवध ततर आज उपलबध आहत तजजञाचया मागरदशरनाखाली व आपापलया परकतीनसार व आवडीनसार आपण याचा अवलब कर शकतो पराणायाम पराणायाम महणज काही मयारिदत अथारन िनयितरत ासोचछवास जाणीवपवरक

ासोचछवासाची परिकरया बदलण महणज पराणायाम योगाचया भाषत ास आत घणयाचया िकरयला परक उचछवासाचया िकरयला रचक तर दोह चया मधय खास थाबिवणयाचया परिकरयला कभक महणतात या परक रचकाचया तालावर िनयतरण आणन आपण ासोचछवास जया नाकपडय़ातन करतो तयाचया बदलावर िनयतरण आणन (उजवी डावी िकवा दोनही नाकपडय़ा) पराणायाम साधता यतो थोडकयात अितशय शा ोकत प तीन आपण पराणायामाचया रपान

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सन परिशकषण घऊन सन सधार शकतो अथारत या सजञा यथ ासोचछवासाचया भाषत समजािवलया असलया तरी स म अथारन तयाचा अितम सबध पराणशकतीशी महणज चतनय शकतीशी व पराणमय कोशाशी आह ह धयानात ठवण महततवाच) सन परिशकषण चकीची सन प ती आपलया इतकी अगवळणी पडलली असत की ती िवसरन योगय प त िशकणयासही िकतयक वळा सहा-सहा मिहन लाग शकतात यात मखय भर हा पणर उचछवासावर असतो तसच सनाच मखय तसच परक ाय िशिथलीकरणावर व lsquo सनभानrsquo आणणयावरही भर िदला जातो अशीच एक साधी-सोपी प त वर चौकटीत िदली आह lsquoसास की जररत ह िजदगी क िलयrsquo अस एका गाजललया िहदी गाणयात महटल आह त िकती खर आह व तया द ीन ासोपचाराच महततव एवहाना वाचकाचया धयानात आल असलच

सन ायाम हात असललया एखा ा खच वर आरामात बसा आपल हात खच चया हातावर सहजपण

िवसाव ा कोपरान बाहवर हलकासा दाब ा यामळ ासोचछवास करताना मानच वा खा ाच

ाय तमही साहिजकच वापर शकणार नाही नहमीपरमाण ास घतलयावर ओठ अलगद िवलग करा आिण हळवारपण त डान उचछवास करा ओठ परत बद करा कषणभर थाबा आिण सावकाश ास आत घया उचछवास पणर व दीघर झाला की ास आपोआपच खोल व पणर घतला जातो उचछवास ासापकषा दीघर असण आवशयक (व योगयही) असत ह सकाळसधयाकाळ वीस-वीस वळा करा सरवातीस योगय मागरदशरनाखाली व अगदी घडय़ाळ लावन हा सन अभयास करावा हळहळ त सहज साधल जाईल

- डॉ उलहास कोलहटकर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव - २००९

माय मराठी स थन ग यावषीरची िदवाळी िटटवाळा यथील rsquoमकताrsquo या लहान मली या अनाथ मास भट दऊन तथील लहानगया यासोबत िदवाळी साजरा कली याची ही काही कषणिचतर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हसवणक

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

httphindi-marathi-jokesblogspotcom

शरयावली

सपदिकय मडळ

१) शरी सागर राजणकर सपादक

२) शरी अवधत कामत सदसय

मािसकाची माडणी व िडझाईन

शरी िवजय जोशी

आवाहन

आपलयाकडील लख किवता editoremasikmaimarathiorg या ईमल आयडीवर

पाठवा ात आपल लख किवता ई कोणतयाही सवरपात (ऊ jpg pdf manu-

script ) चालतील िनवडलल लख ईमािसकात परकािशत कल जातील शकय झालयास

लखासोबत आपल छायािचतर पाठवाव तसच आपल सपकर करमाक ईमल कळवावत

Disclaimer

ईमािसकातील लख व तयातील माडलली मत ही तया लखकाची वयिकतक असन ससथा

तयास दजोरा दणार नाही

ईमािसक ह मोफत िवतरणाकिरता आह

ससथबाबत अिधक मािहती किरता wwwmaimarathiorg यथ अवशय भत ा

धनयवाद

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आपलया भारतीय ससकतीत या गो ी उघडपण बोलणही कठीण न जाणो मलगी व जावयाच िबनसायच पढ सनानी वगळी घर कली जी सन सवजातीय होती तथ या बसन रहात व अपकषाही ठवत िजथ परजातीय होती ितथ थोड नमत घत कोणीही समजसपण काही सागाव तर उ र दत नसत न बोलता तकर काढत मल परोपरीन सागायची की सप बोल गरसमज कर नको पण मलाकडही दलरकष कलयान मलही दलरकष कर लागली याना वाट लागल की सनानी तयाच कान भरल आहत मला-सनातही वाद आल पण मोकळया सवादाअभावी ह होतय हही समजत नवहत तरीही कोणी काम सािगतलच तर कणाकडन तरी करन मोकळ होत असत व आपलया कातडीला धकका लावत नसत या धोरणान सना नातवडाच हदय तयाचया बाबतीत कोरड होऊ लागल मल मातर पषकळ भरडली व आपण कतर नीट करनही ह काय चाललय ह समजनास झाल एक महण आठवली झोपललयाला जाग करता यत पण झोपच स ग घतललयाला नाही आता कोणताही माणस पिरपणर नसतो तवहा सयम सवाद व सवदनशीलता या ितरसतरीन गो ी सोपया होतात वरील उदाहरण िवनोदी असो वा गभीर असो दोनह नी कलह होतोच िकरकोळ वाटणाऱया गो ी जस कोणाला डब-बाटलया जमवायचा छद कोणाला सनचया कप ाची जाडीची िदसणयाची तलना ह पाहता हा िवषय अिजबातच सोपा नाही या पिरिसथतीतील परषाची भिमका पाह 1 नवरा व तयाची आई याच नात भाविनकदष ा सवारत जवळच नवऱयाला आईला काही सागण ह दखावणयासारख वाटत िकवा आता वाढललया वयात काय सागायच तयापकषा आपलया बायकोन अशी पिरिसथती असल ती न करकरता साभाळावी सवतः सासशी जमवन घयाव 2 िजथ सासर असतात त बऱयाच वळा समजतीच धोरण घतात व बायकोला चार शबद सागतात परसगी कटबासाठी बरीच काम सवतःहन करतात सनो शािबदक आधार दतात 3 िजथ सासबाई एक ा आहत तथ पिरिसथती िबकट होत मलाची पिरिसथती ढोलक यासारखी होत कठन थाप बसल याचा नम रहात नाही तयाला सवाद करनही बदल झाला नाही तर तयाचा आई बायकोशी सवाद कमी होतो भाविनक दरावा वाढत जातो मलगा कामािनिम

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

बाहर राहतो सजञ माणस िनदान छदात वळ काढतो (याचा अथर छद असणाऱयाना हा परश न असतो अस नाही) जयाना ह हाताळता यत नाही तो सन जवळ करतो 4 काही नवऱयाना बायकोच महणण पटत तरीही वगळ झाल तर गस साखरपासन सगळा खचर वाढल बायको नोकरीची असल तर सवयपाकापासन मदत लागल ह टनशन यत बऱयाच घरातन आईन मलाला चहा जजबी सवयपाक कर िदलला नसतो तयामळ घरकामात हा ढ असतो तयामळ बायकोशी गोड बोलन या िसथतीकड दलरकष करतो सन कसा िवचार करत (सनची भिमका) 1 सन ससाराची सव व वासतवता यात गडबत ह सरवातीला असच असाव ह समजन ससार

करत भाविवश व नवऱयाला सवर परकार सागन पाहत हशार सन नवऱयाला आकिषत करणयाच सगळ उपाय करत सवदनशील नवरा ितचयाकड ओढला जातो हळहळ भाविनक ताण िनवळतो व सयमपण गो ी माग लागतात

2 िहमतीची सन आपलया गो ी साससमोर परतयकष बसन गोडीत सागत आपलया इचछा सप माडत गो ी समोरासमोर झालयान पिरिसथती बदलत वा उलटही घडत

3 िजथ सकोच व भीती असत ितथ सवाद घडत नाही पयारयान सन भाविनक आधारासाठी माहरच कामातील सहकारी याचा आधार घत परतयकषात पिरिसथती तशीच राहत व पिरणाम तबयतीवर होतो

सासची भिमका काय असत 1 सजञ सास पिहलयापासनच सनचया कलान घत व मोकळया सवादान काय जमत व काय नाही

याची कलपना दत 2 सवतःचया लगनापासन काही गो ी ठरािवक प तीनच होतात तयात फारसा बदल झालला

आवडत नाही उदा कळधमर सोवळ ओवळ व तया सनन ऍडजसट कलयाच पािहजत 3 मी इतक वष सवयपाक घरकाम कल आता कल नाही कल तर माझी मज मी काय कराव व

काय नाही ह सनन ठरव नय तसच मी करो न करो माझी नीट दखल घयावी मान ावा आपलया सललयािशवाय नवीन बदल कर नयत (एकण पिरिसथती ताणिवरिहत सस करायची असल तर खालील उपायानी मदत होत)

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

1 सनन सरवातीला नवीन माणसाशी जमवन घताना नमर सयमी राहाव 2 नवऱयान आपलया प ीला घरातील लोकाचया कलापरमाण कळाही सागा ात तयात कमीपणा नाही तसच कायम एकतर कटबात राहायच की परसगी वगळ राहणयाची तयारी आह ह सप कराव

3 सासन सनब ल सयम दाखवावा काही नवीन गो ी िशकायला वळ ावा सवाद परमान करावा ऑडररन नाही सतत आमही काय कल ह उगाळ नय लकषात ठवाव की तयाच (सनाच) लगनात वयही जासत आह व घरा ितिरकत नोकरीतही तयाना पषकळ ताण आह िदसण सथलता कपड याबाबतीत तलना कर नय सवतः काही गो ी करन आदर िमळवावा सरवातीपासन परम िदल तरच त िमळल 4 घरातील सवर सदसयानी सणवार कळधमर पाहण या परसगी काम वाटन घयावीत तयासाठी एकतर बसन बोलाव कोणालाही गहीत धरन गरसमज टाळावत 5 घरातील व ापासन लहानापयरत कोणीही आजारी असल तर सहानभतीन सवा करावी सननीही व ाच वय तबयत लकषात घऊन रासत अपकषा ठवावी सनचया तबयतीचया तकरारीकड रागान वतागन न पाहता जमल तशी मदत करावी शािबदक भाविनक धीर ावा महणज सनला माहरन वा बाहरन सहानभतीची गरज राहणार नाही व तीही व ाच परमान करल कवळ कतर महणन नाही 6 वरील काहीच न घडता वाद होत असतील तर िवश वासातील िमतर नातवाइकाशी बोलाव सवारत उ म समपदशकाची मदत घयावी परषानी समपदशनासाठी वादावादीत िश ा दण हात उगारण करच नय कारण हाच परयोग समोरचया कतीकडन कधी ना कधी घड शकतो 7 मलीचया माहरचयानी मलीला मानिसक आधार ावा आमच घर बद ह महण नय मातर मलीला आिथकदष ा पायावर उभ राहणयास सागाव परसगी मदत करावी आपलया समाजात सवर ि याना तयातन जाव लागत ह साग नय 8 मल नी आिथकदष ा सकषम राहाव िजथ नोकरीची गरज नाही तया मल नी अस छद जोपासाव की परसगी आपलया पायावर उभ राहता यईल व आतमिवश वास कायम राहील टीवही व चका ा िपटणयात वळ घालव नय मल मोठी झाली की पाटरटाइम काम तरी कराव जयायोग मदला चालना िमळल या जगात अित िभडसतपणा व सकोच ह गण नाहीत भीड ही िभकची बहीण असत ह सतय आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

9 खप परय करन पिरिसथती बदलत नसलयास घराचया बाहर पडाव सवतःचया िजवावर राहायची तयारी ठवावी तर थोडी मदत इतराकडन िमळ शकल वरील सवर गो चा िवचार करन परय कलयास घरात आनदमय वातावरण होऊ शकत ह नककी घरातील ी सत असली तर घर सत होत गहसौखय परतयकाचया वा ाला याव महणन हा लखन परपच जया ि यानी घरात सवगर िनमारण कला तयाना सलाम जया घरी कलह आह तयाना

Best luck

- नीरजा आपटीकर डाग बनरबी कनडा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला समजन घया पलीज िसहगड रसतयावर राहत असललया एका िचमकलीन गळफास घऊन आतमहतया कलयाची बातमी नकतीच वाचली का बर या िचमकलीन सवतःला अस सपवाव जनमदातया मलाना रागवणयाचा अिधकार पण आई-वडलाना नाही का मला आठवत लहानपणी कधी माझी आई लाटण घऊन माग लागायची महणायची मलया त मला तर बर होईल हा शबदपरयोग करणाऱया आईचया मलया या शबदातही ओतपरोत परम भरलल असायच तो शबद उचचारणयाचा अिधकार िनसगारन ितलाचा बहाल कलला आह आई या शबदावर अनक किवता-लख-कथामाला गाजताहत आई-बाबाना मलाशी काही परसगी कठोर वागावच लागत परत िववकब ी वापरन मधयमागारच अनसरण ह पालकाचया लकषातच यत नाही तयामळ मलाचया भिवत ाचया खो ा कलपनाना िचकटन थोडीफार मल चकली तर काही वळस पालक िशकषक वगारतच मलाना बदम मारहाण करतात नािशकमधय शालय िव ाथयारला िशिकषकन डसटर फकन मारलयानतर घाबरन वगारतच तया िव ाथयारला झटक यऊ लागलयामळ रगणालयात दाखल कराव लागल सवर चनलवर बरिकग नयज झळकत होतया शवटी अशा अनक घटनामळ सरकारन िव ाथयारना मारहाण करणाऱया दोषी कतीला परथम एक वषारचा तरगवास व पाच हजार रपय दड दसऱयादा मारहाण कलयास 25 हजार रपय दड व तीन वषारचा तरगवास अशा िशकषची तरतद काय ात कली या काय ाला मितरमडळाची मजरी िमळालयावरच तयाची अमलबजावणी होईल परत खऱया अथारन यामळ पालकाचया िशकषकाचया - िव ाथयारचया मनोव ीत बदल होईल का आधिनक सपधचया यगात लहान मलावर योगय वळी सससकार झाल तर उ ाचा भारत महास ा होणयाच माजी रा पती डॉ ए पी ज अबदल कलाम याच सव साकार होऊ शकल महातमा गाध नी महटल होत िशकषणाला नितक मलयाची जोड नसल तर त अधःपतनास कारणीभत ठरत सान गरज नी महटलयापरमाण मल ही दवाघरची फल या फलाना नहमी सकारातमक िवचारसरणी व आदशर िदला पािहज आजची मल ही उ ाची फल उ ाचया उजजवल भारताच आधारसतभ सबल व सशकत होणयासाठी परतयक पालकानी जागरक राहायला पािहज

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जगाला परल एवढ मनषयबळ आज आपलया भारतात आह मधयतरी एका अभयासामधय ह सप झाल की सवारत तरण दश भारत आह या अथारन की जवळ जवळ 70 टकक लोकसखया यवा आह जगावर राजय करणयाची खरी ताकद आज आपलयाकड आह कारण यवक व यवत नी भरलला दश आपला आह काहीही करणयाची ताकद आज आपलयाकड आह परश न आह तो समजावन घणयाचा व दणयाचा यवकाना योगय िदशा व अचक मागरदशरन याचया बळावर िबरिटशापरमाण आपणही खऱया अथारन जगजजत होऊ शकतो

वसथापनशा तजजञ िशव खरा सागतातYou can winया धत वर यवकानो Yes I can अस आतमिवश वासान महणत पाऊल पढ टाकल पािहज तच आह तझया जीवनाचा िशलपकार हा मतर मीच घडवणार माझ जीवन अस महणत आतमसात कला पािहज हाच मतर मनात घऊन परतयक यवकान िजजञासा वाढवन खऱया अथारन जाग झाल पािहज माणस घडत नसतात घडवावी लागतात आतमिवश वास िनमारण करावा लागतो माझयातला मी जागा करत जग बदलणयासाठी आधी मी बदलायला हवा आताची यवा िपढी िबघडली आह अस महणणाऱया वगारला दाखवायला हव की आमही उ ाचा भारत घडवणार आहोत यासाठी यवक-यवत नी परथम सवतःला घडवायला हव तयासाठी तयानी शरीर व मनाचया सबलतकड जासतीत जासत लकष िदल पािहज रोज ायाम कला पािहज सवामी िववकानद महणायच माझया िपरय िमतरानो रोज मदानावर जा खळ खळा वासरासारख हदडा ायाम करा जवहा तमही सबल व सशकत वहाल तवहा तमहाला परतयक गो चागलया परकार कळ शकल महणन आपल शरीर कमावणयासाठी रोज ायाम करण आवश यक आह िकशोरवयीन मल िनदरानाश रकतदाब मानिसक ाध नी गरसत झालली िदसत आहत वाढती सपधार चगळवाद नीितमलयाचा ऱहास घरातील वाद भय चचलता िनक आहार सपधारतमक वातावरण परीकषत कमी गण अिनचछन लादलला अभयासकरम यामळ मल नराश यकड जाऊ लागली आहत जानवारी 2010 चया पिहलयाच मिहनयात एकण 66 िव ाथयारनी आतमहतया कलया याच परमख कारण मलाची दबरल मन हच होय महणन मलाचया मानिसक सबलता व िनमरलतसाठी धयानधारणा ही आवश यक गो आह आनापानसती ह तयातील एक शासरोकत धयान श वासाचया साहाययान मनाची एकागरता व िनमरलता सबलता वाढत भय कमी होत चचलता दर होत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

मलाची आकलनकषमता वाढन जीवनात नितकता यत 2500 वषारपव गौतम ब ानी या साधनचा शोध लावला प गरजी शरी सतयनारायण गोएकाज नी 1969 मधय ही भारतातन ल झालली साधना परत भारतात आणली सपणर साधना श वासाशी सबिधत असलयामळ कठलयाही जातीचा वणारचा पथाचा दशाचा िव ाथ -िव ािथनी ही साधना करन आपल मन सबल व िनमरल करन ताणतणावमकत जीवन जग शकतो माणसाचा मद हा एका सकदात 800 हन अिधक गो ची न द घऊ शकतो तो 70 त 75 वष न थकता सतत काम कर शकतो तयात फार मोठी ऊजार असत ती जागिवणयासाठी आज खऱया अथारन गरज आह थॉमस एिडसन चार वषारचा असताना तयाला शाळतन परत पाठवल तयाचया िखशात िशकषकान िच ी टाकली होती तमचा टॉमी िशकषणात फार माग आह तो िशक शकणार नाही याच थॉमस एिडसनन आपली अतिरक मनोऊजार जागवन िवजचा िदवा तयार करन जगाला परकाशमान कल तयाआधी हजारावर अिधक तयाच परयोग फसल पण तो खचला नाही सगळा हा मानिसक परव ीचाच पिरणाम अबराहम िलकनन आपलया मलाचया मखयाधयापकाला िलिहललया पतरात मलाला समाजात कस वागायच व िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकवणयाची िवनती कली होती याच सामािजक िशकषणाची आज आपलया मलाना गरज आह आपण आपलया मलावर नसत अपकषाच ओझ लादतो िबचारी मल पार थकन जातात तयातन ती चकीचा मागर पतकरतात िचतरपटावर आतमहतयच खापर फोडन पालकवगर मोकळा होतो तीन तासात िसनमा आपलया मलाचया भावनाना हात घालतो मग जनमापासन आपलया बरोबर असणाऱया सवतःचया मलाचया भावना आपण का ओळख शकत नाही हा परश न पालकानी सवतःला िवचारला पािहज िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकणयासाठी मन सबल करणयासाठी खऱया अथारन तणावमकतीसाठी धयान महणज एक सवणरसधीच होय महणन पालकानो मल चकली-आपला अपकषाभग झाला तर तयाना जरर रागवा पण परमान (अतमरनात ओतपरोत परम भरलल अस ा) रागवलयानतर तवढच परमान तयाला जवळही घया िनिश चतच तयाना तमचा आदर वाटल या जगात तीन सदर िकरयापद आहत - परम करण मदत करण व सवा करण या तीन ईश वरी िकरयापदाना रोजचया जीवनात सथान दऊन आपल कटब आनदी व सखी बनवा आपलया

मलाना समजन घया व उ त समाज घडवा - द ा कोिहनकर (पाटील) पण

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला सवाततरय हव

वयसकर माणसानी शात बसन घडत असल त पाहाव आपल मत न दव नय वहारात फार लकष दऊ नय अस तरण िपढीला वाटत उलट आमच काळयाच पाढर अनभवान झाल आहत तया अनभवाचा तरण िपढीन फायदा करन घयावा अस जय ाना वाटत

जय नागिरकाच क कॉलज कट ाइतकच सवरमानय बनल आहत अगदी पारावर जमत नसली तरी वयसक मडळी कठ ना कठ एकतर जमतात कधी परष-परष कधी बायका-बायका तर काही िठकाणी जय नागिरकाचया जो ा एकतर यतात गपपाच िवषय सगळया कट ावर सामाईकच पनशनवाढ महागाई तरण िपढीच आपलयाला न मानवणार वागण कमी होत असलला िजवहाळा इतयादी इतयादी या सगळयात एक महततवाचा म ा नहमी चचत असतो मलगा सन नातवड आपापलया परीन व ाना गपप राहणयास सचवत असतात अन व ाना त मानय नसत एका कट ावर हाच िवषय रगला होता

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

एक आजोबा सागत होत मी मलाला फड बचत याबाबत सागायला गलो तर तो महणतो तमचया वळी वगळ होत आता सगळी गिणत बदलली आहत तमही यात लकष घाल नका त तणतणत सागत होत अर वगळ काय होत दोन मल तयाची िशकषण प-पाहण सगळा परपच चालवन आज मी एवढी िशललक ठवलीच आह ना आजकालचया मलाना आिण सनाना नसत पस उधळायला हवत मो ाच अिजबात ऐकायला नको तर काय अस महणत तयाचया प ीनही सर धरला मलग तसच सनाही तशाच अहो नातवडही आपलयाला बोलतात काल दपारी मला दोनची मािलका बघायची होती ब ाला महटल तझा तो ाण- ाण िसनमा बद कर मल वाईट ससकार होतात तयातन मी अस महणताच बटीन गळा काढला अन मग सनबाई महणाली आता दवाच िसनम दाखवन गळाच गणपती का बनवायच मलाना तयाना आताचया जगात जगायच आह तर जगात काय चालत त कळलच पािहज माझी मािलका बघायची राहन गली

तयावर दसऱया काक महणालया मला तर फार राग यतो घरात ह करा त कर नकाचा जप नको महणन मी दवळात जात तर तही तयाना पटत नाही दवळात रोज फरशीवर बसन साध आखडल तर कोण िनसतरणार अस सनबाई िवचारत माझ एक वळ ठीक आह पण यानाही सवाततरय नाही कशाच वय झाल महणज आमची मन का मली आहत वषारनवषारची िवचार करणयाची प त का बदलणार आह आमचया िपढीच तर फारच हाल झाल पव विडलधाऱयाचया मान-मयारदा साभाळायचया महणन आमही सवतला मरड घातली अन आता जीवन वयोमानानसार परावलबी झाल महणन मला-नातवडाचया पढही माघार घयावी लागत कधी-कधी मला वाटत जय नागिरकानी सवाततरयाची चळवळ उभारायला हवी

तयाचया या वाक यावर कट ावर खसखस िपकली हसणयाला वरवर िनिम िमळाल तरी परतयकाचया हदयात एक बारीक कळ उमटन गली आपलयालाही सवाततरय नाही ही भावना परतयकाचया मनात उफाळन गली जय नागिरक याबाबत काय करतील त करोत पण जयाचया घरात वयसक मडळी आहत तयानी मातर याबाबत जरर िवचार करायला हवा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

डाएट िटपस अधनमधन पण कस कवहा आिण काय खाव शक य असल िततकी मधलया खाणयाची वळ साभाळावी मखय जवणानतर कमीत कमी दीड

त दोन तास जाऊ ावत जवणानतर लगच लहर आली महणन खाऊ नय खाणयाच परमाण कमी कराव महणज जर तमही कठलाही पदाथर एक वाटी खाणार असाल तर अध वाटी खावा

वजनावर िनयतरण ठवणयासाठी तमही काय खाता यापकषाही िकती खाता याला महततव आह एखादा पदाथर पणर सोडन िदला तर काही जणाना नराश यही यत पण परमाण कमी ठवलत तर तमही तो पदाथर खाणयाचा आनद कठलाही मानिसक दबाव न ठवता लट शकता यापढ ऑिफसमधय भजी िकवा बटाटवडा मागवताना हा िनयम लकषात ठवा सवयीन ह नककी शक य होत

मधलया वळचया खाणयामधय िपणयाचया पदाथारचास ा समावश करा महणज कॉफी सरबत िकवा चहा हा खाणयाचया पदाथारबरोबर न घता वगळा पदाथर महणन घयावा तयाबरोबर शक यतो काही खाऊ नय

टीवहीसमोर बसन खायच टाळाव तस करताना आपण नककीच जररीपकषा जासत खातो लहान मलामधलया वाढतया वजनाचया परमाणाकड बघता तयानास ा तस कर दऊ नय

मधलया वळचया खाणयाच पदाथर बदला परय ान ह शक य आह गिहण नी घरात तळलल पदाथर (मखयतः बाहरन आणलल) न ठवण चागल घरी असल की दपारचया टीवही बघणयाचया वळत खालल जातात

तयाऐवजी शगदाण सकामवा (न खारवलला) घरी बनवलली सरबत तल कमी असलल पोह मरमर ला ा ला ाचया िपठीपासन कलल पदाथर र ाच पदाथर वगर चागल फकत खायचया परमाणाकड लकष ठवा कवळ िजभचया चवीसाठी खाणयाच टाळा

शवटी माणस हा सवयीचा गलाम असतो तमही जशी सवय लावाल तशी तमची जीभ तमच ऐकल नहमी बटा ाच वफसर खाणाऱया माणसालास ा वरील पदाथर खाणयाची सवय लावता यऊ शकत आिण ती लावावीच जर डायबिटस हाय बलड परशर वाढलला कोलसटरॉल यासारखया घातक आजाराना बळी पडायच नसल तर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व काचया दाही िदशा ासोपचाराची नयारी दिनया

lsquo दमाrsquo हा सनाचा िवकार आह ह आपणास सहजगतया उमगत पण सतत दमलयासारख वाटत ह lsquoचकीचया सनामळrsquo अस शकल ह आपलया लकषात यण जरा कठीण आह lsquoसपािडलायटीसrsquo िकवा lsquoिसलप िडसकrsquoमळ मान पाठ दखत ह आपणास माहीत असत पण ासाचा आकतीबध िबघडलयामळही अस होऊ शकत अस कोणी आपणास सािगतल तर त खर वाटणार नाही मनोिवकत मळ नराशय व नाहक िचता िनमारण होतात ह आपण वाचलल असत पण सनततर िबघडलयानही त िनमारण होऊ शकतात ह आपलया गावीही नसत पण अनक ाधी िवकार ह चकीचया सनामळ िनमारण होतात अस धयानात यऊ लागल आह व महणनच lsquo ासोपचारrsquo ह नवीन ततर झपाटय़ान िवकिसत होऊ लागल आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

इितहास वासतिवक पाहता lsquo ासाrsquoच अननयसाधारण महततव भारतीय दशरनानी िवशषत योगान फार पव च जाणल होत अस महटलयास त वावग ठरणार नाही िकबहना ास व तयाच िनयतरण (पराणायाम) हा शरीर व मन याना जोडणारा lsquoसतrsquo आह अशीच पवरसर ची धारणा होती व महणन lsquo सनश ीrsquoला अननयसाधारण महततव होत शरीराचया िविवध िकरयापकी काह वर आपल lsquoऐिचछकrsquo िनयतरण असत तर काही आपोआप घडतात (Reflex Involuntary of Au-tonomous ) हात हलवन चहाचा कप उचलण ऐिचछक (Voluntary ) तर हदयसपदन आपोआप (Involuntary ) पण lsquo ासrsquo ही सवरसाधारणपण एकच अशी िकरया आह की जी एकाच वळी ऐिचछक िनयतरणाखाली अस शकत (जस आपण जलद सन कर शकतो वा इचछपरमाण सथ दीघर सन कर शकतो) वा जो पणरपण परितिकषत अस शकत (जस आपण घाबरलयास सन आपोआप जलद होत व धयानास बसलयास सन आपोआप सथ व खोल होत)

सनाचया या खािसयतमळच योगशा ज एक सवरतक lsquoशरीर-मनोव कrsquo Body mind Medicine आह त पराणायामाचया माधयमातन उतक सनोपचार साधत व मनावर िनयतरण आण पाहत अनय परितिकष िकरया या पणरत आपलया ऐिचछक िनयतरणाचया बाहर असतात पण

सन हीच एक िकरया इचछावत व अिनचछावत अशा दोनही मजजाससथाचया िनयतरणाखाली असत व महणन तया माधयमातन सपणर lsquoमदवर िनयतरण आणणयाचा मानवान परय कला आह योगी हदयगती कमी-जासत कर शकतात वा lsquoभकrsquo ताबयात ठव शकतात तयाच हच रहसय आह मन आिण शरीर तसच ास-शरीर आिण मन याचा हा सबध जसजसा दगोचचर होऊ लागला आह तसतस चकीचया सनाच िविवध दषपिरणाम सप होऊ लागल आहत व महणनच या िवषयातल तजजञ आज आपणास सनपरिकरया (िवशष करन उचछवास) परत िशकणयास सागतात शा ीय बठक अगदी छोटय़ा बाळामधय आपलयाला उरो सन (Chest berathing ) आिण उदर सन (Abdominal berathing ) अशा दोनही िकरया सहजपण व तालब रीतया चालललया िदसतात पण आपण हळहळ या दोह तील ताल िवसरत जातो तसच परामखयान उरो सन व तही उधरव उरो सन (Upperchest Brcathina ) करीत राहतो साहिजकच

सनाचया lsquoउथळrsquo पातळीवरच राहतो व या अशा दीघरकालीक चकीचया सनामळ अनक िबघाडाना उदा सततची दमणक डोकदखी- मानदखी- पाठदखी ताणतणाव नाहक िचतागरसतता इ इ जनम दतो अस या िवषयातल तजजञ सागतात ताण वाढला की माणस अिधकािधक उरो सन करतो असही आढळन आल आह या सवर गो मळ शरीरातील

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

काबरनडाय ऑकसाइड वाय हा अिधक परमाणात बाहर फकला जातो तयाच रकतातील परमाण कमी झालयान रकत अिधक अलकलाइन होत रकताची आमलता कमी झालयान Bohr effect मळ िहमोगलोबीनपासन ऑिकसजन सटन पश ना उपलबध होणयाचया िकरयत अडथळा होतो तसच रकतवािहनया आकिचत होऊन िविवध अवयवाना व पश ना होणारा रकतपरवठाही कमी होतो याचा अिधक पिरणाम ऑिकसजन व गलकोज वर अितिरकत परमाणात अवलबन असणाऱया मदवर होतो व तयाच कायर िबघडत या सवर दषपिरणामाना `Brain Fog अस सबोधणयात यत या धकयान गरसत मदमळ आपली सवदनशीलता कमी होत lsquoमडrsquo सतत िबघडत राहतो व पिरघ मजजाससथा (Peripheral Nervous system ) अितसवदनशील होऊन सतत मगया यण दखण अशा तकरारी िनमारण होतात ाय लवकर दमतात पोटाचया ायवर पिरणाम झालयान वारवार शौचाची भावना होत (Irritable Bowel syndrome ) एखा ा िविश अ घटकाची अ लज वाढीस लागत व सनाचया ायवर अितिरकत ताण आलयान मान खाद व वरची पाठ दख लागत अस या िवषयातल तजजञ सागतात काही वळा या Brain Fog च पयरवसन घबराटीत (Panic attacks ) िकवा फोिबयातही होताना िदसत ह सवर टाळावयाच असल तर आपलया सनाचया गणव त बदल घडवन आणावयास हवा अस ह तजजञ सागतात चकीचया सनामळ िनमारण होणाऱया या सवर शरीरमनाचया िबघाडाना सन अकतीबधातील िबघाड Breathing Pattern Disorders ( BPD ) अस सबोधणयात यतो नमक काय करावयास हव

सन सधारणयाचा एक उ म उपाय महणज lsquoपराणायामrsquo ततर िशकण (अथारत योगय सन हा पराणायामाचा फकत एक आयाम आह ह यथ परकषारन धयानात घयाव) या ितिरकत शरीरातील िविवध भागाच अवयवाच िशिथलीकरण करन ासावर लकष किदरत करन सन सधारणयाची अनकिवध ततर आज उपलबध आहत तजजञाचया मागरदशरनाखाली व आपापलया परकतीनसार व आवडीनसार आपण याचा अवलब कर शकतो पराणायाम पराणायाम महणज काही मयारिदत अथारन िनयितरत ासोचछवास जाणीवपवरक

ासोचछवासाची परिकरया बदलण महणज पराणायाम योगाचया भाषत ास आत घणयाचया िकरयला परक उचछवासाचया िकरयला रचक तर दोह चया मधय खास थाबिवणयाचया परिकरयला कभक महणतात या परक रचकाचया तालावर िनयतरण आणन आपण ासोचछवास जया नाकपडय़ातन करतो तयाचया बदलावर िनयतरण आणन (उजवी डावी िकवा दोनही नाकपडय़ा) पराणायाम साधता यतो थोडकयात अितशय शा ोकत प तीन आपण पराणायामाचया रपान

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सन परिशकषण घऊन सन सधार शकतो अथारत या सजञा यथ ासोचछवासाचया भाषत समजािवलया असलया तरी स म अथारन तयाचा अितम सबध पराणशकतीशी महणज चतनय शकतीशी व पराणमय कोशाशी आह ह धयानात ठवण महततवाच) सन परिशकषण चकीची सन प ती आपलया इतकी अगवळणी पडलली असत की ती िवसरन योगय प त िशकणयासही िकतयक वळा सहा-सहा मिहन लाग शकतात यात मखय भर हा पणर उचछवासावर असतो तसच सनाच मखय तसच परक ाय िशिथलीकरणावर व lsquo सनभानrsquo आणणयावरही भर िदला जातो अशीच एक साधी-सोपी प त वर चौकटीत िदली आह lsquoसास की जररत ह िजदगी क िलयrsquo अस एका गाजललया िहदी गाणयात महटल आह त िकती खर आह व तया द ीन ासोपचाराच महततव एवहाना वाचकाचया धयानात आल असलच

सन ायाम हात असललया एखा ा खच वर आरामात बसा आपल हात खच चया हातावर सहजपण

िवसाव ा कोपरान बाहवर हलकासा दाब ा यामळ ासोचछवास करताना मानच वा खा ाच

ाय तमही साहिजकच वापर शकणार नाही नहमीपरमाण ास घतलयावर ओठ अलगद िवलग करा आिण हळवारपण त डान उचछवास करा ओठ परत बद करा कषणभर थाबा आिण सावकाश ास आत घया उचछवास पणर व दीघर झाला की ास आपोआपच खोल व पणर घतला जातो उचछवास ासापकषा दीघर असण आवशयक (व योगयही) असत ह सकाळसधयाकाळ वीस-वीस वळा करा सरवातीस योगय मागरदशरनाखाली व अगदी घडय़ाळ लावन हा सन अभयास करावा हळहळ त सहज साधल जाईल

- डॉ उलहास कोलहटकर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव - २००९

माय मराठी स थन ग यावषीरची िदवाळी िटटवाळा यथील rsquoमकताrsquo या लहान मली या अनाथ मास भट दऊन तथील लहानगया यासोबत िदवाळी साजरा कली याची ही काही कषणिचतर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हसवणक

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

httphindi-marathi-jokesblogspotcom

शरयावली

सपदिकय मडळ

१) शरी सागर राजणकर सपादक

२) शरी अवधत कामत सदसय

मािसकाची माडणी व िडझाईन

शरी िवजय जोशी

आवाहन

आपलयाकडील लख किवता editoremasikmaimarathiorg या ईमल आयडीवर

पाठवा ात आपल लख किवता ई कोणतयाही सवरपात (ऊ jpg pdf manu-

script ) चालतील िनवडलल लख ईमािसकात परकािशत कल जातील शकय झालयास

लखासोबत आपल छायािचतर पाठवाव तसच आपल सपकर करमाक ईमल कळवावत

Disclaimer

ईमािसकातील लख व तयातील माडलली मत ही तया लखकाची वयिकतक असन ससथा

तयास दजोरा दणार नाही

ईमािसक ह मोफत िवतरणाकिरता आह

ससथबाबत अिधक मािहती किरता wwwmaimarathiorg यथ अवशय भत ा

धनयवाद

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

बाहर राहतो सजञ माणस िनदान छदात वळ काढतो (याचा अथर छद असणाऱयाना हा परश न असतो अस नाही) जयाना ह हाताळता यत नाही तो सन जवळ करतो 4 काही नवऱयाना बायकोच महणण पटत तरीही वगळ झाल तर गस साखरपासन सगळा खचर वाढल बायको नोकरीची असल तर सवयपाकापासन मदत लागल ह टनशन यत बऱयाच घरातन आईन मलाला चहा जजबी सवयपाक कर िदलला नसतो तयामळ घरकामात हा ढ असतो तयामळ बायकोशी गोड बोलन या िसथतीकड दलरकष करतो सन कसा िवचार करत (सनची भिमका) 1 सन ससाराची सव व वासतवता यात गडबत ह सरवातीला असच असाव ह समजन ससार

करत भाविवश व नवऱयाला सवर परकार सागन पाहत हशार सन नवऱयाला आकिषत करणयाच सगळ उपाय करत सवदनशील नवरा ितचयाकड ओढला जातो हळहळ भाविनक ताण िनवळतो व सयमपण गो ी माग लागतात

2 िहमतीची सन आपलया गो ी साससमोर परतयकष बसन गोडीत सागत आपलया इचछा सप माडत गो ी समोरासमोर झालयान पिरिसथती बदलत वा उलटही घडत

3 िजथ सकोच व भीती असत ितथ सवाद घडत नाही पयारयान सन भाविनक आधारासाठी माहरच कामातील सहकारी याचा आधार घत परतयकषात पिरिसथती तशीच राहत व पिरणाम तबयतीवर होतो

सासची भिमका काय असत 1 सजञ सास पिहलयापासनच सनचया कलान घत व मोकळया सवादान काय जमत व काय नाही

याची कलपना दत 2 सवतःचया लगनापासन काही गो ी ठरािवक प तीनच होतात तयात फारसा बदल झालला

आवडत नाही उदा कळधमर सोवळ ओवळ व तया सनन ऍडजसट कलयाच पािहजत 3 मी इतक वष सवयपाक घरकाम कल आता कल नाही कल तर माझी मज मी काय कराव व

काय नाही ह सनन ठरव नय तसच मी करो न करो माझी नीट दखल घयावी मान ावा आपलया सललयािशवाय नवीन बदल कर नयत (एकण पिरिसथती ताणिवरिहत सस करायची असल तर खालील उपायानी मदत होत)

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

1 सनन सरवातीला नवीन माणसाशी जमवन घताना नमर सयमी राहाव 2 नवऱयान आपलया प ीला घरातील लोकाचया कलापरमाण कळाही सागा ात तयात कमीपणा नाही तसच कायम एकतर कटबात राहायच की परसगी वगळ राहणयाची तयारी आह ह सप कराव

3 सासन सनब ल सयम दाखवावा काही नवीन गो ी िशकायला वळ ावा सवाद परमान करावा ऑडररन नाही सतत आमही काय कल ह उगाळ नय लकषात ठवाव की तयाच (सनाच) लगनात वयही जासत आह व घरा ितिरकत नोकरीतही तयाना पषकळ ताण आह िदसण सथलता कपड याबाबतीत तलना कर नय सवतः काही गो ी करन आदर िमळवावा सरवातीपासन परम िदल तरच त िमळल 4 घरातील सवर सदसयानी सणवार कळधमर पाहण या परसगी काम वाटन घयावीत तयासाठी एकतर बसन बोलाव कोणालाही गहीत धरन गरसमज टाळावत 5 घरातील व ापासन लहानापयरत कोणीही आजारी असल तर सहानभतीन सवा करावी सननीही व ाच वय तबयत लकषात घऊन रासत अपकषा ठवावी सनचया तबयतीचया तकरारीकड रागान वतागन न पाहता जमल तशी मदत करावी शािबदक भाविनक धीर ावा महणज सनला माहरन वा बाहरन सहानभतीची गरज राहणार नाही व तीही व ाच परमान करल कवळ कतर महणन नाही 6 वरील काहीच न घडता वाद होत असतील तर िवश वासातील िमतर नातवाइकाशी बोलाव सवारत उ म समपदशकाची मदत घयावी परषानी समपदशनासाठी वादावादीत िश ा दण हात उगारण करच नय कारण हाच परयोग समोरचया कतीकडन कधी ना कधी घड शकतो 7 मलीचया माहरचयानी मलीला मानिसक आधार ावा आमच घर बद ह महण नय मातर मलीला आिथकदष ा पायावर उभ राहणयास सागाव परसगी मदत करावी आपलया समाजात सवर ि याना तयातन जाव लागत ह साग नय 8 मल नी आिथकदष ा सकषम राहाव िजथ नोकरीची गरज नाही तया मल नी अस छद जोपासाव की परसगी आपलया पायावर उभ राहता यईल व आतमिवश वास कायम राहील टीवही व चका ा िपटणयात वळ घालव नय मल मोठी झाली की पाटरटाइम काम तरी कराव जयायोग मदला चालना िमळल या जगात अित िभडसतपणा व सकोच ह गण नाहीत भीड ही िभकची बहीण असत ह सतय आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

9 खप परय करन पिरिसथती बदलत नसलयास घराचया बाहर पडाव सवतःचया िजवावर राहायची तयारी ठवावी तर थोडी मदत इतराकडन िमळ शकल वरील सवर गो चा िवचार करन परय कलयास घरात आनदमय वातावरण होऊ शकत ह नककी घरातील ी सत असली तर घर सत होत गहसौखय परतयकाचया वा ाला याव महणन हा लखन परपच जया ि यानी घरात सवगर िनमारण कला तयाना सलाम जया घरी कलह आह तयाना

Best luck

- नीरजा आपटीकर डाग बनरबी कनडा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला समजन घया पलीज िसहगड रसतयावर राहत असललया एका िचमकलीन गळफास घऊन आतमहतया कलयाची बातमी नकतीच वाचली का बर या िचमकलीन सवतःला अस सपवाव जनमदातया मलाना रागवणयाचा अिधकार पण आई-वडलाना नाही का मला आठवत लहानपणी कधी माझी आई लाटण घऊन माग लागायची महणायची मलया त मला तर बर होईल हा शबदपरयोग करणाऱया आईचया मलया या शबदातही ओतपरोत परम भरलल असायच तो शबद उचचारणयाचा अिधकार िनसगारन ितलाचा बहाल कलला आह आई या शबदावर अनक किवता-लख-कथामाला गाजताहत आई-बाबाना मलाशी काही परसगी कठोर वागावच लागत परत िववकब ी वापरन मधयमागारच अनसरण ह पालकाचया लकषातच यत नाही तयामळ मलाचया भिवत ाचया खो ा कलपनाना िचकटन थोडीफार मल चकली तर काही वळस पालक िशकषक वगारतच मलाना बदम मारहाण करतात नािशकमधय शालय िव ाथयारला िशिकषकन डसटर फकन मारलयानतर घाबरन वगारतच तया िव ाथयारला झटक यऊ लागलयामळ रगणालयात दाखल कराव लागल सवर चनलवर बरिकग नयज झळकत होतया शवटी अशा अनक घटनामळ सरकारन िव ाथयारना मारहाण करणाऱया दोषी कतीला परथम एक वषारचा तरगवास व पाच हजार रपय दड दसऱयादा मारहाण कलयास 25 हजार रपय दड व तीन वषारचा तरगवास अशा िशकषची तरतद काय ात कली या काय ाला मितरमडळाची मजरी िमळालयावरच तयाची अमलबजावणी होईल परत खऱया अथारन यामळ पालकाचया िशकषकाचया - िव ाथयारचया मनोव ीत बदल होईल का आधिनक सपधचया यगात लहान मलावर योगय वळी सससकार झाल तर उ ाचा भारत महास ा होणयाच माजी रा पती डॉ ए पी ज अबदल कलाम याच सव साकार होऊ शकल महातमा गाध नी महटल होत िशकषणाला नितक मलयाची जोड नसल तर त अधःपतनास कारणीभत ठरत सान गरज नी महटलयापरमाण मल ही दवाघरची फल या फलाना नहमी सकारातमक िवचारसरणी व आदशर िदला पािहज आजची मल ही उ ाची फल उ ाचया उजजवल भारताच आधारसतभ सबल व सशकत होणयासाठी परतयक पालकानी जागरक राहायला पािहज

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जगाला परल एवढ मनषयबळ आज आपलया भारतात आह मधयतरी एका अभयासामधय ह सप झाल की सवारत तरण दश भारत आह या अथारन की जवळ जवळ 70 टकक लोकसखया यवा आह जगावर राजय करणयाची खरी ताकद आज आपलयाकड आह कारण यवक व यवत नी भरलला दश आपला आह काहीही करणयाची ताकद आज आपलयाकड आह परश न आह तो समजावन घणयाचा व दणयाचा यवकाना योगय िदशा व अचक मागरदशरन याचया बळावर िबरिटशापरमाण आपणही खऱया अथारन जगजजत होऊ शकतो

वसथापनशा तजजञ िशव खरा सागतातYou can winया धत वर यवकानो Yes I can अस आतमिवश वासान महणत पाऊल पढ टाकल पािहज तच आह तझया जीवनाचा िशलपकार हा मतर मीच घडवणार माझ जीवन अस महणत आतमसात कला पािहज हाच मतर मनात घऊन परतयक यवकान िजजञासा वाढवन खऱया अथारन जाग झाल पािहज माणस घडत नसतात घडवावी लागतात आतमिवश वास िनमारण करावा लागतो माझयातला मी जागा करत जग बदलणयासाठी आधी मी बदलायला हवा आताची यवा िपढी िबघडली आह अस महणणाऱया वगारला दाखवायला हव की आमही उ ाचा भारत घडवणार आहोत यासाठी यवक-यवत नी परथम सवतःला घडवायला हव तयासाठी तयानी शरीर व मनाचया सबलतकड जासतीत जासत लकष िदल पािहज रोज ायाम कला पािहज सवामी िववकानद महणायच माझया िपरय िमतरानो रोज मदानावर जा खळ खळा वासरासारख हदडा ायाम करा जवहा तमही सबल व सशकत वहाल तवहा तमहाला परतयक गो चागलया परकार कळ शकल महणन आपल शरीर कमावणयासाठी रोज ायाम करण आवश यक आह िकशोरवयीन मल िनदरानाश रकतदाब मानिसक ाध नी गरसत झालली िदसत आहत वाढती सपधार चगळवाद नीितमलयाचा ऱहास घरातील वाद भय चचलता िनक आहार सपधारतमक वातावरण परीकषत कमी गण अिनचछन लादलला अभयासकरम यामळ मल नराश यकड जाऊ लागली आहत जानवारी 2010 चया पिहलयाच मिहनयात एकण 66 िव ाथयारनी आतमहतया कलया याच परमख कारण मलाची दबरल मन हच होय महणन मलाचया मानिसक सबलता व िनमरलतसाठी धयानधारणा ही आवश यक गो आह आनापानसती ह तयातील एक शासरोकत धयान श वासाचया साहाययान मनाची एकागरता व िनमरलता सबलता वाढत भय कमी होत चचलता दर होत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

मलाची आकलनकषमता वाढन जीवनात नितकता यत 2500 वषारपव गौतम ब ानी या साधनचा शोध लावला प गरजी शरी सतयनारायण गोएकाज नी 1969 मधय ही भारतातन ल झालली साधना परत भारतात आणली सपणर साधना श वासाशी सबिधत असलयामळ कठलयाही जातीचा वणारचा पथाचा दशाचा िव ाथ -िव ािथनी ही साधना करन आपल मन सबल व िनमरल करन ताणतणावमकत जीवन जग शकतो माणसाचा मद हा एका सकदात 800 हन अिधक गो ची न द घऊ शकतो तो 70 त 75 वष न थकता सतत काम कर शकतो तयात फार मोठी ऊजार असत ती जागिवणयासाठी आज खऱया अथारन गरज आह थॉमस एिडसन चार वषारचा असताना तयाला शाळतन परत पाठवल तयाचया िखशात िशकषकान िच ी टाकली होती तमचा टॉमी िशकषणात फार माग आह तो िशक शकणार नाही याच थॉमस एिडसनन आपली अतिरक मनोऊजार जागवन िवजचा िदवा तयार करन जगाला परकाशमान कल तयाआधी हजारावर अिधक तयाच परयोग फसल पण तो खचला नाही सगळा हा मानिसक परव ीचाच पिरणाम अबराहम िलकनन आपलया मलाचया मखयाधयापकाला िलिहललया पतरात मलाला समाजात कस वागायच व िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकवणयाची िवनती कली होती याच सामािजक िशकषणाची आज आपलया मलाना गरज आह आपण आपलया मलावर नसत अपकषाच ओझ लादतो िबचारी मल पार थकन जातात तयातन ती चकीचा मागर पतकरतात िचतरपटावर आतमहतयच खापर फोडन पालकवगर मोकळा होतो तीन तासात िसनमा आपलया मलाचया भावनाना हात घालतो मग जनमापासन आपलया बरोबर असणाऱया सवतःचया मलाचया भावना आपण का ओळख शकत नाही हा परश न पालकानी सवतःला िवचारला पािहज िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकणयासाठी मन सबल करणयासाठी खऱया अथारन तणावमकतीसाठी धयान महणज एक सवणरसधीच होय महणन पालकानो मल चकली-आपला अपकषाभग झाला तर तयाना जरर रागवा पण परमान (अतमरनात ओतपरोत परम भरलल अस ा) रागवलयानतर तवढच परमान तयाला जवळही घया िनिश चतच तयाना तमचा आदर वाटल या जगात तीन सदर िकरयापद आहत - परम करण मदत करण व सवा करण या तीन ईश वरी िकरयापदाना रोजचया जीवनात सथान दऊन आपल कटब आनदी व सखी बनवा आपलया

मलाना समजन घया व उ त समाज घडवा - द ा कोिहनकर (पाटील) पण

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला सवाततरय हव

वयसकर माणसानी शात बसन घडत असल त पाहाव आपल मत न दव नय वहारात फार लकष दऊ नय अस तरण िपढीला वाटत उलट आमच काळयाच पाढर अनभवान झाल आहत तया अनभवाचा तरण िपढीन फायदा करन घयावा अस जय ाना वाटत

जय नागिरकाच क कॉलज कट ाइतकच सवरमानय बनल आहत अगदी पारावर जमत नसली तरी वयसक मडळी कठ ना कठ एकतर जमतात कधी परष-परष कधी बायका-बायका तर काही िठकाणी जय नागिरकाचया जो ा एकतर यतात गपपाच िवषय सगळया कट ावर सामाईकच पनशनवाढ महागाई तरण िपढीच आपलयाला न मानवणार वागण कमी होत असलला िजवहाळा इतयादी इतयादी या सगळयात एक महततवाचा म ा नहमी चचत असतो मलगा सन नातवड आपापलया परीन व ाना गपप राहणयास सचवत असतात अन व ाना त मानय नसत एका कट ावर हाच िवषय रगला होता

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

एक आजोबा सागत होत मी मलाला फड बचत याबाबत सागायला गलो तर तो महणतो तमचया वळी वगळ होत आता सगळी गिणत बदलली आहत तमही यात लकष घाल नका त तणतणत सागत होत अर वगळ काय होत दोन मल तयाची िशकषण प-पाहण सगळा परपच चालवन आज मी एवढी िशललक ठवलीच आह ना आजकालचया मलाना आिण सनाना नसत पस उधळायला हवत मो ाच अिजबात ऐकायला नको तर काय अस महणत तयाचया प ीनही सर धरला मलग तसच सनाही तशाच अहो नातवडही आपलयाला बोलतात काल दपारी मला दोनची मािलका बघायची होती ब ाला महटल तझा तो ाण- ाण िसनमा बद कर मल वाईट ससकार होतात तयातन मी अस महणताच बटीन गळा काढला अन मग सनबाई महणाली आता दवाच िसनम दाखवन गळाच गणपती का बनवायच मलाना तयाना आताचया जगात जगायच आह तर जगात काय चालत त कळलच पािहज माझी मािलका बघायची राहन गली

तयावर दसऱया काक महणालया मला तर फार राग यतो घरात ह करा त कर नकाचा जप नको महणन मी दवळात जात तर तही तयाना पटत नाही दवळात रोज फरशीवर बसन साध आखडल तर कोण िनसतरणार अस सनबाई िवचारत माझ एक वळ ठीक आह पण यानाही सवाततरय नाही कशाच वय झाल महणज आमची मन का मली आहत वषारनवषारची िवचार करणयाची प त का बदलणार आह आमचया िपढीच तर फारच हाल झाल पव विडलधाऱयाचया मान-मयारदा साभाळायचया महणन आमही सवतला मरड घातली अन आता जीवन वयोमानानसार परावलबी झाल महणन मला-नातवडाचया पढही माघार घयावी लागत कधी-कधी मला वाटत जय नागिरकानी सवाततरयाची चळवळ उभारायला हवी

तयाचया या वाक यावर कट ावर खसखस िपकली हसणयाला वरवर िनिम िमळाल तरी परतयकाचया हदयात एक बारीक कळ उमटन गली आपलयालाही सवाततरय नाही ही भावना परतयकाचया मनात उफाळन गली जय नागिरक याबाबत काय करतील त करोत पण जयाचया घरात वयसक मडळी आहत तयानी मातर याबाबत जरर िवचार करायला हवा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

डाएट िटपस अधनमधन पण कस कवहा आिण काय खाव शक य असल िततकी मधलया खाणयाची वळ साभाळावी मखय जवणानतर कमीत कमी दीड

त दोन तास जाऊ ावत जवणानतर लगच लहर आली महणन खाऊ नय खाणयाच परमाण कमी कराव महणज जर तमही कठलाही पदाथर एक वाटी खाणार असाल तर अध वाटी खावा

वजनावर िनयतरण ठवणयासाठी तमही काय खाता यापकषाही िकती खाता याला महततव आह एखादा पदाथर पणर सोडन िदला तर काही जणाना नराश यही यत पण परमाण कमी ठवलत तर तमही तो पदाथर खाणयाचा आनद कठलाही मानिसक दबाव न ठवता लट शकता यापढ ऑिफसमधय भजी िकवा बटाटवडा मागवताना हा िनयम लकषात ठवा सवयीन ह नककी शक य होत

मधलया वळचया खाणयामधय िपणयाचया पदाथारचास ा समावश करा महणज कॉफी सरबत िकवा चहा हा खाणयाचया पदाथारबरोबर न घता वगळा पदाथर महणन घयावा तयाबरोबर शक यतो काही खाऊ नय

टीवहीसमोर बसन खायच टाळाव तस करताना आपण नककीच जररीपकषा जासत खातो लहान मलामधलया वाढतया वजनाचया परमाणाकड बघता तयानास ा तस कर दऊ नय

मधलया वळचया खाणयाच पदाथर बदला परय ान ह शक य आह गिहण नी घरात तळलल पदाथर (मखयतः बाहरन आणलल) न ठवण चागल घरी असल की दपारचया टीवही बघणयाचया वळत खालल जातात

तयाऐवजी शगदाण सकामवा (न खारवलला) घरी बनवलली सरबत तल कमी असलल पोह मरमर ला ा ला ाचया िपठीपासन कलल पदाथर र ाच पदाथर वगर चागल फकत खायचया परमाणाकड लकष ठवा कवळ िजभचया चवीसाठी खाणयाच टाळा

शवटी माणस हा सवयीचा गलाम असतो तमही जशी सवय लावाल तशी तमची जीभ तमच ऐकल नहमी बटा ाच वफसर खाणाऱया माणसालास ा वरील पदाथर खाणयाची सवय लावता यऊ शकत आिण ती लावावीच जर डायबिटस हाय बलड परशर वाढलला कोलसटरॉल यासारखया घातक आजाराना बळी पडायच नसल तर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व काचया दाही िदशा ासोपचाराची नयारी दिनया

lsquo दमाrsquo हा सनाचा िवकार आह ह आपणास सहजगतया उमगत पण सतत दमलयासारख वाटत ह lsquoचकीचया सनामळrsquo अस शकल ह आपलया लकषात यण जरा कठीण आह lsquoसपािडलायटीसrsquo िकवा lsquoिसलप िडसकrsquoमळ मान पाठ दखत ह आपणास माहीत असत पण ासाचा आकतीबध िबघडलयामळही अस होऊ शकत अस कोणी आपणास सािगतल तर त खर वाटणार नाही मनोिवकत मळ नराशय व नाहक िचता िनमारण होतात ह आपण वाचलल असत पण सनततर िबघडलयानही त िनमारण होऊ शकतात ह आपलया गावीही नसत पण अनक ाधी िवकार ह चकीचया सनामळ िनमारण होतात अस धयानात यऊ लागल आह व महणनच lsquo ासोपचारrsquo ह नवीन ततर झपाटय़ान िवकिसत होऊ लागल आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

इितहास वासतिवक पाहता lsquo ासाrsquoच अननयसाधारण महततव भारतीय दशरनानी िवशषत योगान फार पव च जाणल होत अस महटलयास त वावग ठरणार नाही िकबहना ास व तयाच िनयतरण (पराणायाम) हा शरीर व मन याना जोडणारा lsquoसतrsquo आह अशीच पवरसर ची धारणा होती व महणन lsquo सनश ीrsquoला अननयसाधारण महततव होत शरीराचया िविवध िकरयापकी काह वर आपल lsquoऐिचछकrsquo िनयतरण असत तर काही आपोआप घडतात (Reflex Involuntary of Au-tonomous ) हात हलवन चहाचा कप उचलण ऐिचछक (Voluntary ) तर हदयसपदन आपोआप (Involuntary ) पण lsquo ासrsquo ही सवरसाधारणपण एकच अशी िकरया आह की जी एकाच वळी ऐिचछक िनयतरणाखाली अस शकत (जस आपण जलद सन कर शकतो वा इचछपरमाण सथ दीघर सन कर शकतो) वा जो पणरपण परितिकषत अस शकत (जस आपण घाबरलयास सन आपोआप जलद होत व धयानास बसलयास सन आपोआप सथ व खोल होत)

सनाचया या खािसयतमळच योगशा ज एक सवरतक lsquoशरीर-मनोव कrsquo Body mind Medicine आह त पराणायामाचया माधयमातन उतक सनोपचार साधत व मनावर िनयतरण आण पाहत अनय परितिकष िकरया या पणरत आपलया ऐिचछक िनयतरणाचया बाहर असतात पण

सन हीच एक िकरया इचछावत व अिनचछावत अशा दोनही मजजाससथाचया िनयतरणाखाली असत व महणन तया माधयमातन सपणर lsquoमदवर िनयतरण आणणयाचा मानवान परय कला आह योगी हदयगती कमी-जासत कर शकतात वा lsquoभकrsquo ताबयात ठव शकतात तयाच हच रहसय आह मन आिण शरीर तसच ास-शरीर आिण मन याचा हा सबध जसजसा दगोचचर होऊ लागला आह तसतस चकीचया सनाच िविवध दषपिरणाम सप होऊ लागल आहत व महणनच या िवषयातल तजजञ आज आपणास सनपरिकरया (िवशष करन उचछवास) परत िशकणयास सागतात शा ीय बठक अगदी छोटय़ा बाळामधय आपलयाला उरो सन (Chest berathing ) आिण उदर सन (Abdominal berathing ) अशा दोनही िकरया सहजपण व तालब रीतया चालललया िदसतात पण आपण हळहळ या दोह तील ताल िवसरत जातो तसच परामखयान उरो सन व तही उधरव उरो सन (Upperchest Brcathina ) करीत राहतो साहिजकच

सनाचया lsquoउथळrsquo पातळीवरच राहतो व या अशा दीघरकालीक चकीचया सनामळ अनक िबघाडाना उदा सततची दमणक डोकदखी- मानदखी- पाठदखी ताणतणाव नाहक िचतागरसतता इ इ जनम दतो अस या िवषयातल तजजञ सागतात ताण वाढला की माणस अिधकािधक उरो सन करतो असही आढळन आल आह या सवर गो मळ शरीरातील

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

काबरनडाय ऑकसाइड वाय हा अिधक परमाणात बाहर फकला जातो तयाच रकतातील परमाण कमी झालयान रकत अिधक अलकलाइन होत रकताची आमलता कमी झालयान Bohr effect मळ िहमोगलोबीनपासन ऑिकसजन सटन पश ना उपलबध होणयाचया िकरयत अडथळा होतो तसच रकतवािहनया आकिचत होऊन िविवध अवयवाना व पश ना होणारा रकतपरवठाही कमी होतो याचा अिधक पिरणाम ऑिकसजन व गलकोज वर अितिरकत परमाणात अवलबन असणाऱया मदवर होतो व तयाच कायर िबघडत या सवर दषपिरणामाना `Brain Fog अस सबोधणयात यत या धकयान गरसत मदमळ आपली सवदनशीलता कमी होत lsquoमडrsquo सतत िबघडत राहतो व पिरघ मजजाससथा (Peripheral Nervous system ) अितसवदनशील होऊन सतत मगया यण दखण अशा तकरारी िनमारण होतात ाय लवकर दमतात पोटाचया ायवर पिरणाम झालयान वारवार शौचाची भावना होत (Irritable Bowel syndrome ) एखा ा िविश अ घटकाची अ लज वाढीस लागत व सनाचया ायवर अितिरकत ताण आलयान मान खाद व वरची पाठ दख लागत अस या िवषयातल तजजञ सागतात काही वळा या Brain Fog च पयरवसन घबराटीत (Panic attacks ) िकवा फोिबयातही होताना िदसत ह सवर टाळावयाच असल तर आपलया सनाचया गणव त बदल घडवन आणावयास हवा अस ह तजजञ सागतात चकीचया सनामळ िनमारण होणाऱया या सवर शरीरमनाचया िबघाडाना सन अकतीबधातील िबघाड Breathing Pattern Disorders ( BPD ) अस सबोधणयात यतो नमक काय करावयास हव

सन सधारणयाचा एक उ म उपाय महणज lsquoपराणायामrsquo ततर िशकण (अथारत योगय सन हा पराणायामाचा फकत एक आयाम आह ह यथ परकषारन धयानात घयाव) या ितिरकत शरीरातील िविवध भागाच अवयवाच िशिथलीकरण करन ासावर लकष किदरत करन सन सधारणयाची अनकिवध ततर आज उपलबध आहत तजजञाचया मागरदशरनाखाली व आपापलया परकतीनसार व आवडीनसार आपण याचा अवलब कर शकतो पराणायाम पराणायाम महणज काही मयारिदत अथारन िनयितरत ासोचछवास जाणीवपवरक

ासोचछवासाची परिकरया बदलण महणज पराणायाम योगाचया भाषत ास आत घणयाचया िकरयला परक उचछवासाचया िकरयला रचक तर दोह चया मधय खास थाबिवणयाचया परिकरयला कभक महणतात या परक रचकाचया तालावर िनयतरण आणन आपण ासोचछवास जया नाकपडय़ातन करतो तयाचया बदलावर िनयतरण आणन (उजवी डावी िकवा दोनही नाकपडय़ा) पराणायाम साधता यतो थोडकयात अितशय शा ोकत प तीन आपण पराणायामाचया रपान

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सन परिशकषण घऊन सन सधार शकतो अथारत या सजञा यथ ासोचछवासाचया भाषत समजािवलया असलया तरी स म अथारन तयाचा अितम सबध पराणशकतीशी महणज चतनय शकतीशी व पराणमय कोशाशी आह ह धयानात ठवण महततवाच) सन परिशकषण चकीची सन प ती आपलया इतकी अगवळणी पडलली असत की ती िवसरन योगय प त िशकणयासही िकतयक वळा सहा-सहा मिहन लाग शकतात यात मखय भर हा पणर उचछवासावर असतो तसच सनाच मखय तसच परक ाय िशिथलीकरणावर व lsquo सनभानrsquo आणणयावरही भर िदला जातो अशीच एक साधी-सोपी प त वर चौकटीत िदली आह lsquoसास की जररत ह िजदगी क िलयrsquo अस एका गाजललया िहदी गाणयात महटल आह त िकती खर आह व तया द ीन ासोपचाराच महततव एवहाना वाचकाचया धयानात आल असलच

सन ायाम हात असललया एखा ा खच वर आरामात बसा आपल हात खच चया हातावर सहजपण

िवसाव ा कोपरान बाहवर हलकासा दाब ा यामळ ासोचछवास करताना मानच वा खा ाच

ाय तमही साहिजकच वापर शकणार नाही नहमीपरमाण ास घतलयावर ओठ अलगद िवलग करा आिण हळवारपण त डान उचछवास करा ओठ परत बद करा कषणभर थाबा आिण सावकाश ास आत घया उचछवास पणर व दीघर झाला की ास आपोआपच खोल व पणर घतला जातो उचछवास ासापकषा दीघर असण आवशयक (व योगयही) असत ह सकाळसधयाकाळ वीस-वीस वळा करा सरवातीस योगय मागरदशरनाखाली व अगदी घडय़ाळ लावन हा सन अभयास करावा हळहळ त सहज साधल जाईल

- डॉ उलहास कोलहटकर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव - २००९

माय मराठी स थन ग यावषीरची िदवाळी िटटवाळा यथील rsquoमकताrsquo या लहान मली या अनाथ मास भट दऊन तथील लहानगया यासोबत िदवाळी साजरा कली याची ही काही कषणिचतर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हसवणक

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

httphindi-marathi-jokesblogspotcom

शरयावली

सपदिकय मडळ

१) शरी सागर राजणकर सपादक

२) शरी अवधत कामत सदसय

मािसकाची माडणी व िडझाईन

शरी िवजय जोशी

आवाहन

आपलयाकडील लख किवता editoremasikmaimarathiorg या ईमल आयडीवर

पाठवा ात आपल लख किवता ई कोणतयाही सवरपात (ऊ jpg pdf manu-

script ) चालतील िनवडलल लख ईमािसकात परकािशत कल जातील शकय झालयास

लखासोबत आपल छायािचतर पाठवाव तसच आपल सपकर करमाक ईमल कळवावत

Disclaimer

ईमािसकातील लख व तयातील माडलली मत ही तया लखकाची वयिकतक असन ससथा

तयास दजोरा दणार नाही

ईमािसक ह मोफत िवतरणाकिरता आह

ससथबाबत अिधक मािहती किरता wwwmaimarathiorg यथ अवशय भत ा

धनयवाद

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

1 सनन सरवातीला नवीन माणसाशी जमवन घताना नमर सयमी राहाव 2 नवऱयान आपलया प ीला घरातील लोकाचया कलापरमाण कळाही सागा ात तयात कमीपणा नाही तसच कायम एकतर कटबात राहायच की परसगी वगळ राहणयाची तयारी आह ह सप कराव

3 सासन सनब ल सयम दाखवावा काही नवीन गो ी िशकायला वळ ावा सवाद परमान करावा ऑडररन नाही सतत आमही काय कल ह उगाळ नय लकषात ठवाव की तयाच (सनाच) लगनात वयही जासत आह व घरा ितिरकत नोकरीतही तयाना पषकळ ताण आह िदसण सथलता कपड याबाबतीत तलना कर नय सवतः काही गो ी करन आदर िमळवावा सरवातीपासन परम िदल तरच त िमळल 4 घरातील सवर सदसयानी सणवार कळधमर पाहण या परसगी काम वाटन घयावीत तयासाठी एकतर बसन बोलाव कोणालाही गहीत धरन गरसमज टाळावत 5 घरातील व ापासन लहानापयरत कोणीही आजारी असल तर सहानभतीन सवा करावी सननीही व ाच वय तबयत लकषात घऊन रासत अपकषा ठवावी सनचया तबयतीचया तकरारीकड रागान वतागन न पाहता जमल तशी मदत करावी शािबदक भाविनक धीर ावा महणज सनला माहरन वा बाहरन सहानभतीची गरज राहणार नाही व तीही व ाच परमान करल कवळ कतर महणन नाही 6 वरील काहीच न घडता वाद होत असतील तर िवश वासातील िमतर नातवाइकाशी बोलाव सवारत उ म समपदशकाची मदत घयावी परषानी समपदशनासाठी वादावादीत िश ा दण हात उगारण करच नय कारण हाच परयोग समोरचया कतीकडन कधी ना कधी घड शकतो 7 मलीचया माहरचयानी मलीला मानिसक आधार ावा आमच घर बद ह महण नय मातर मलीला आिथकदष ा पायावर उभ राहणयास सागाव परसगी मदत करावी आपलया समाजात सवर ि याना तयातन जाव लागत ह साग नय 8 मल नी आिथकदष ा सकषम राहाव िजथ नोकरीची गरज नाही तया मल नी अस छद जोपासाव की परसगी आपलया पायावर उभ राहता यईल व आतमिवश वास कायम राहील टीवही व चका ा िपटणयात वळ घालव नय मल मोठी झाली की पाटरटाइम काम तरी कराव जयायोग मदला चालना िमळल या जगात अित िभडसतपणा व सकोच ह गण नाहीत भीड ही िभकची बहीण असत ह सतय आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

9 खप परय करन पिरिसथती बदलत नसलयास घराचया बाहर पडाव सवतःचया िजवावर राहायची तयारी ठवावी तर थोडी मदत इतराकडन िमळ शकल वरील सवर गो चा िवचार करन परय कलयास घरात आनदमय वातावरण होऊ शकत ह नककी घरातील ी सत असली तर घर सत होत गहसौखय परतयकाचया वा ाला याव महणन हा लखन परपच जया ि यानी घरात सवगर िनमारण कला तयाना सलाम जया घरी कलह आह तयाना

Best luck

- नीरजा आपटीकर डाग बनरबी कनडा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला समजन घया पलीज िसहगड रसतयावर राहत असललया एका िचमकलीन गळफास घऊन आतमहतया कलयाची बातमी नकतीच वाचली का बर या िचमकलीन सवतःला अस सपवाव जनमदातया मलाना रागवणयाचा अिधकार पण आई-वडलाना नाही का मला आठवत लहानपणी कधी माझी आई लाटण घऊन माग लागायची महणायची मलया त मला तर बर होईल हा शबदपरयोग करणाऱया आईचया मलया या शबदातही ओतपरोत परम भरलल असायच तो शबद उचचारणयाचा अिधकार िनसगारन ितलाचा बहाल कलला आह आई या शबदावर अनक किवता-लख-कथामाला गाजताहत आई-बाबाना मलाशी काही परसगी कठोर वागावच लागत परत िववकब ी वापरन मधयमागारच अनसरण ह पालकाचया लकषातच यत नाही तयामळ मलाचया भिवत ाचया खो ा कलपनाना िचकटन थोडीफार मल चकली तर काही वळस पालक िशकषक वगारतच मलाना बदम मारहाण करतात नािशकमधय शालय िव ाथयारला िशिकषकन डसटर फकन मारलयानतर घाबरन वगारतच तया िव ाथयारला झटक यऊ लागलयामळ रगणालयात दाखल कराव लागल सवर चनलवर बरिकग नयज झळकत होतया शवटी अशा अनक घटनामळ सरकारन िव ाथयारना मारहाण करणाऱया दोषी कतीला परथम एक वषारचा तरगवास व पाच हजार रपय दड दसऱयादा मारहाण कलयास 25 हजार रपय दड व तीन वषारचा तरगवास अशा िशकषची तरतद काय ात कली या काय ाला मितरमडळाची मजरी िमळालयावरच तयाची अमलबजावणी होईल परत खऱया अथारन यामळ पालकाचया िशकषकाचया - िव ाथयारचया मनोव ीत बदल होईल का आधिनक सपधचया यगात लहान मलावर योगय वळी सससकार झाल तर उ ाचा भारत महास ा होणयाच माजी रा पती डॉ ए पी ज अबदल कलाम याच सव साकार होऊ शकल महातमा गाध नी महटल होत िशकषणाला नितक मलयाची जोड नसल तर त अधःपतनास कारणीभत ठरत सान गरज नी महटलयापरमाण मल ही दवाघरची फल या फलाना नहमी सकारातमक िवचारसरणी व आदशर िदला पािहज आजची मल ही उ ाची फल उ ाचया उजजवल भारताच आधारसतभ सबल व सशकत होणयासाठी परतयक पालकानी जागरक राहायला पािहज

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जगाला परल एवढ मनषयबळ आज आपलया भारतात आह मधयतरी एका अभयासामधय ह सप झाल की सवारत तरण दश भारत आह या अथारन की जवळ जवळ 70 टकक लोकसखया यवा आह जगावर राजय करणयाची खरी ताकद आज आपलयाकड आह कारण यवक व यवत नी भरलला दश आपला आह काहीही करणयाची ताकद आज आपलयाकड आह परश न आह तो समजावन घणयाचा व दणयाचा यवकाना योगय िदशा व अचक मागरदशरन याचया बळावर िबरिटशापरमाण आपणही खऱया अथारन जगजजत होऊ शकतो

वसथापनशा तजजञ िशव खरा सागतातYou can winया धत वर यवकानो Yes I can अस आतमिवश वासान महणत पाऊल पढ टाकल पािहज तच आह तझया जीवनाचा िशलपकार हा मतर मीच घडवणार माझ जीवन अस महणत आतमसात कला पािहज हाच मतर मनात घऊन परतयक यवकान िजजञासा वाढवन खऱया अथारन जाग झाल पािहज माणस घडत नसतात घडवावी लागतात आतमिवश वास िनमारण करावा लागतो माझयातला मी जागा करत जग बदलणयासाठी आधी मी बदलायला हवा आताची यवा िपढी िबघडली आह अस महणणाऱया वगारला दाखवायला हव की आमही उ ाचा भारत घडवणार आहोत यासाठी यवक-यवत नी परथम सवतःला घडवायला हव तयासाठी तयानी शरीर व मनाचया सबलतकड जासतीत जासत लकष िदल पािहज रोज ायाम कला पािहज सवामी िववकानद महणायच माझया िपरय िमतरानो रोज मदानावर जा खळ खळा वासरासारख हदडा ायाम करा जवहा तमही सबल व सशकत वहाल तवहा तमहाला परतयक गो चागलया परकार कळ शकल महणन आपल शरीर कमावणयासाठी रोज ायाम करण आवश यक आह िकशोरवयीन मल िनदरानाश रकतदाब मानिसक ाध नी गरसत झालली िदसत आहत वाढती सपधार चगळवाद नीितमलयाचा ऱहास घरातील वाद भय चचलता िनक आहार सपधारतमक वातावरण परीकषत कमी गण अिनचछन लादलला अभयासकरम यामळ मल नराश यकड जाऊ लागली आहत जानवारी 2010 चया पिहलयाच मिहनयात एकण 66 िव ाथयारनी आतमहतया कलया याच परमख कारण मलाची दबरल मन हच होय महणन मलाचया मानिसक सबलता व िनमरलतसाठी धयानधारणा ही आवश यक गो आह आनापानसती ह तयातील एक शासरोकत धयान श वासाचया साहाययान मनाची एकागरता व िनमरलता सबलता वाढत भय कमी होत चचलता दर होत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

मलाची आकलनकषमता वाढन जीवनात नितकता यत 2500 वषारपव गौतम ब ानी या साधनचा शोध लावला प गरजी शरी सतयनारायण गोएकाज नी 1969 मधय ही भारतातन ल झालली साधना परत भारतात आणली सपणर साधना श वासाशी सबिधत असलयामळ कठलयाही जातीचा वणारचा पथाचा दशाचा िव ाथ -िव ािथनी ही साधना करन आपल मन सबल व िनमरल करन ताणतणावमकत जीवन जग शकतो माणसाचा मद हा एका सकदात 800 हन अिधक गो ची न द घऊ शकतो तो 70 त 75 वष न थकता सतत काम कर शकतो तयात फार मोठी ऊजार असत ती जागिवणयासाठी आज खऱया अथारन गरज आह थॉमस एिडसन चार वषारचा असताना तयाला शाळतन परत पाठवल तयाचया िखशात िशकषकान िच ी टाकली होती तमचा टॉमी िशकषणात फार माग आह तो िशक शकणार नाही याच थॉमस एिडसनन आपली अतिरक मनोऊजार जागवन िवजचा िदवा तयार करन जगाला परकाशमान कल तयाआधी हजारावर अिधक तयाच परयोग फसल पण तो खचला नाही सगळा हा मानिसक परव ीचाच पिरणाम अबराहम िलकनन आपलया मलाचया मखयाधयापकाला िलिहललया पतरात मलाला समाजात कस वागायच व िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकवणयाची िवनती कली होती याच सामािजक िशकषणाची आज आपलया मलाना गरज आह आपण आपलया मलावर नसत अपकषाच ओझ लादतो िबचारी मल पार थकन जातात तयातन ती चकीचा मागर पतकरतात िचतरपटावर आतमहतयच खापर फोडन पालकवगर मोकळा होतो तीन तासात िसनमा आपलया मलाचया भावनाना हात घालतो मग जनमापासन आपलया बरोबर असणाऱया सवतःचया मलाचया भावना आपण का ओळख शकत नाही हा परश न पालकानी सवतःला िवचारला पािहज िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकणयासाठी मन सबल करणयासाठी खऱया अथारन तणावमकतीसाठी धयान महणज एक सवणरसधीच होय महणन पालकानो मल चकली-आपला अपकषाभग झाला तर तयाना जरर रागवा पण परमान (अतमरनात ओतपरोत परम भरलल अस ा) रागवलयानतर तवढच परमान तयाला जवळही घया िनिश चतच तयाना तमचा आदर वाटल या जगात तीन सदर िकरयापद आहत - परम करण मदत करण व सवा करण या तीन ईश वरी िकरयापदाना रोजचया जीवनात सथान दऊन आपल कटब आनदी व सखी बनवा आपलया

मलाना समजन घया व उ त समाज घडवा - द ा कोिहनकर (पाटील) पण

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला सवाततरय हव

वयसकर माणसानी शात बसन घडत असल त पाहाव आपल मत न दव नय वहारात फार लकष दऊ नय अस तरण िपढीला वाटत उलट आमच काळयाच पाढर अनभवान झाल आहत तया अनभवाचा तरण िपढीन फायदा करन घयावा अस जय ाना वाटत

जय नागिरकाच क कॉलज कट ाइतकच सवरमानय बनल आहत अगदी पारावर जमत नसली तरी वयसक मडळी कठ ना कठ एकतर जमतात कधी परष-परष कधी बायका-बायका तर काही िठकाणी जय नागिरकाचया जो ा एकतर यतात गपपाच िवषय सगळया कट ावर सामाईकच पनशनवाढ महागाई तरण िपढीच आपलयाला न मानवणार वागण कमी होत असलला िजवहाळा इतयादी इतयादी या सगळयात एक महततवाचा म ा नहमी चचत असतो मलगा सन नातवड आपापलया परीन व ाना गपप राहणयास सचवत असतात अन व ाना त मानय नसत एका कट ावर हाच िवषय रगला होता

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

एक आजोबा सागत होत मी मलाला फड बचत याबाबत सागायला गलो तर तो महणतो तमचया वळी वगळ होत आता सगळी गिणत बदलली आहत तमही यात लकष घाल नका त तणतणत सागत होत अर वगळ काय होत दोन मल तयाची िशकषण प-पाहण सगळा परपच चालवन आज मी एवढी िशललक ठवलीच आह ना आजकालचया मलाना आिण सनाना नसत पस उधळायला हवत मो ाच अिजबात ऐकायला नको तर काय अस महणत तयाचया प ीनही सर धरला मलग तसच सनाही तशाच अहो नातवडही आपलयाला बोलतात काल दपारी मला दोनची मािलका बघायची होती ब ाला महटल तझा तो ाण- ाण िसनमा बद कर मल वाईट ससकार होतात तयातन मी अस महणताच बटीन गळा काढला अन मग सनबाई महणाली आता दवाच िसनम दाखवन गळाच गणपती का बनवायच मलाना तयाना आताचया जगात जगायच आह तर जगात काय चालत त कळलच पािहज माझी मािलका बघायची राहन गली

तयावर दसऱया काक महणालया मला तर फार राग यतो घरात ह करा त कर नकाचा जप नको महणन मी दवळात जात तर तही तयाना पटत नाही दवळात रोज फरशीवर बसन साध आखडल तर कोण िनसतरणार अस सनबाई िवचारत माझ एक वळ ठीक आह पण यानाही सवाततरय नाही कशाच वय झाल महणज आमची मन का मली आहत वषारनवषारची िवचार करणयाची प त का बदलणार आह आमचया िपढीच तर फारच हाल झाल पव विडलधाऱयाचया मान-मयारदा साभाळायचया महणन आमही सवतला मरड घातली अन आता जीवन वयोमानानसार परावलबी झाल महणन मला-नातवडाचया पढही माघार घयावी लागत कधी-कधी मला वाटत जय नागिरकानी सवाततरयाची चळवळ उभारायला हवी

तयाचया या वाक यावर कट ावर खसखस िपकली हसणयाला वरवर िनिम िमळाल तरी परतयकाचया हदयात एक बारीक कळ उमटन गली आपलयालाही सवाततरय नाही ही भावना परतयकाचया मनात उफाळन गली जय नागिरक याबाबत काय करतील त करोत पण जयाचया घरात वयसक मडळी आहत तयानी मातर याबाबत जरर िवचार करायला हवा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

डाएट िटपस अधनमधन पण कस कवहा आिण काय खाव शक य असल िततकी मधलया खाणयाची वळ साभाळावी मखय जवणानतर कमीत कमी दीड

त दोन तास जाऊ ावत जवणानतर लगच लहर आली महणन खाऊ नय खाणयाच परमाण कमी कराव महणज जर तमही कठलाही पदाथर एक वाटी खाणार असाल तर अध वाटी खावा

वजनावर िनयतरण ठवणयासाठी तमही काय खाता यापकषाही िकती खाता याला महततव आह एखादा पदाथर पणर सोडन िदला तर काही जणाना नराश यही यत पण परमाण कमी ठवलत तर तमही तो पदाथर खाणयाचा आनद कठलाही मानिसक दबाव न ठवता लट शकता यापढ ऑिफसमधय भजी िकवा बटाटवडा मागवताना हा िनयम लकषात ठवा सवयीन ह नककी शक य होत

मधलया वळचया खाणयामधय िपणयाचया पदाथारचास ा समावश करा महणज कॉफी सरबत िकवा चहा हा खाणयाचया पदाथारबरोबर न घता वगळा पदाथर महणन घयावा तयाबरोबर शक यतो काही खाऊ नय

टीवहीसमोर बसन खायच टाळाव तस करताना आपण नककीच जररीपकषा जासत खातो लहान मलामधलया वाढतया वजनाचया परमाणाकड बघता तयानास ा तस कर दऊ नय

मधलया वळचया खाणयाच पदाथर बदला परय ान ह शक य आह गिहण नी घरात तळलल पदाथर (मखयतः बाहरन आणलल) न ठवण चागल घरी असल की दपारचया टीवही बघणयाचया वळत खालल जातात

तयाऐवजी शगदाण सकामवा (न खारवलला) घरी बनवलली सरबत तल कमी असलल पोह मरमर ला ा ला ाचया िपठीपासन कलल पदाथर र ाच पदाथर वगर चागल फकत खायचया परमाणाकड लकष ठवा कवळ िजभचया चवीसाठी खाणयाच टाळा

शवटी माणस हा सवयीचा गलाम असतो तमही जशी सवय लावाल तशी तमची जीभ तमच ऐकल नहमी बटा ाच वफसर खाणाऱया माणसालास ा वरील पदाथर खाणयाची सवय लावता यऊ शकत आिण ती लावावीच जर डायबिटस हाय बलड परशर वाढलला कोलसटरॉल यासारखया घातक आजाराना बळी पडायच नसल तर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व काचया दाही िदशा ासोपचाराची नयारी दिनया

lsquo दमाrsquo हा सनाचा िवकार आह ह आपणास सहजगतया उमगत पण सतत दमलयासारख वाटत ह lsquoचकीचया सनामळrsquo अस शकल ह आपलया लकषात यण जरा कठीण आह lsquoसपािडलायटीसrsquo िकवा lsquoिसलप िडसकrsquoमळ मान पाठ दखत ह आपणास माहीत असत पण ासाचा आकतीबध िबघडलयामळही अस होऊ शकत अस कोणी आपणास सािगतल तर त खर वाटणार नाही मनोिवकत मळ नराशय व नाहक िचता िनमारण होतात ह आपण वाचलल असत पण सनततर िबघडलयानही त िनमारण होऊ शकतात ह आपलया गावीही नसत पण अनक ाधी िवकार ह चकीचया सनामळ िनमारण होतात अस धयानात यऊ लागल आह व महणनच lsquo ासोपचारrsquo ह नवीन ततर झपाटय़ान िवकिसत होऊ लागल आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

इितहास वासतिवक पाहता lsquo ासाrsquoच अननयसाधारण महततव भारतीय दशरनानी िवशषत योगान फार पव च जाणल होत अस महटलयास त वावग ठरणार नाही िकबहना ास व तयाच िनयतरण (पराणायाम) हा शरीर व मन याना जोडणारा lsquoसतrsquo आह अशीच पवरसर ची धारणा होती व महणन lsquo सनश ीrsquoला अननयसाधारण महततव होत शरीराचया िविवध िकरयापकी काह वर आपल lsquoऐिचछकrsquo िनयतरण असत तर काही आपोआप घडतात (Reflex Involuntary of Au-tonomous ) हात हलवन चहाचा कप उचलण ऐिचछक (Voluntary ) तर हदयसपदन आपोआप (Involuntary ) पण lsquo ासrsquo ही सवरसाधारणपण एकच अशी िकरया आह की जी एकाच वळी ऐिचछक िनयतरणाखाली अस शकत (जस आपण जलद सन कर शकतो वा इचछपरमाण सथ दीघर सन कर शकतो) वा जो पणरपण परितिकषत अस शकत (जस आपण घाबरलयास सन आपोआप जलद होत व धयानास बसलयास सन आपोआप सथ व खोल होत)

सनाचया या खािसयतमळच योगशा ज एक सवरतक lsquoशरीर-मनोव कrsquo Body mind Medicine आह त पराणायामाचया माधयमातन उतक सनोपचार साधत व मनावर िनयतरण आण पाहत अनय परितिकष िकरया या पणरत आपलया ऐिचछक िनयतरणाचया बाहर असतात पण

सन हीच एक िकरया इचछावत व अिनचछावत अशा दोनही मजजाससथाचया िनयतरणाखाली असत व महणन तया माधयमातन सपणर lsquoमदवर िनयतरण आणणयाचा मानवान परय कला आह योगी हदयगती कमी-जासत कर शकतात वा lsquoभकrsquo ताबयात ठव शकतात तयाच हच रहसय आह मन आिण शरीर तसच ास-शरीर आिण मन याचा हा सबध जसजसा दगोचचर होऊ लागला आह तसतस चकीचया सनाच िविवध दषपिरणाम सप होऊ लागल आहत व महणनच या िवषयातल तजजञ आज आपणास सनपरिकरया (िवशष करन उचछवास) परत िशकणयास सागतात शा ीय बठक अगदी छोटय़ा बाळामधय आपलयाला उरो सन (Chest berathing ) आिण उदर सन (Abdominal berathing ) अशा दोनही िकरया सहजपण व तालब रीतया चालललया िदसतात पण आपण हळहळ या दोह तील ताल िवसरत जातो तसच परामखयान उरो सन व तही उधरव उरो सन (Upperchest Brcathina ) करीत राहतो साहिजकच

सनाचया lsquoउथळrsquo पातळीवरच राहतो व या अशा दीघरकालीक चकीचया सनामळ अनक िबघाडाना उदा सततची दमणक डोकदखी- मानदखी- पाठदखी ताणतणाव नाहक िचतागरसतता इ इ जनम दतो अस या िवषयातल तजजञ सागतात ताण वाढला की माणस अिधकािधक उरो सन करतो असही आढळन आल आह या सवर गो मळ शरीरातील

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

काबरनडाय ऑकसाइड वाय हा अिधक परमाणात बाहर फकला जातो तयाच रकतातील परमाण कमी झालयान रकत अिधक अलकलाइन होत रकताची आमलता कमी झालयान Bohr effect मळ िहमोगलोबीनपासन ऑिकसजन सटन पश ना उपलबध होणयाचया िकरयत अडथळा होतो तसच रकतवािहनया आकिचत होऊन िविवध अवयवाना व पश ना होणारा रकतपरवठाही कमी होतो याचा अिधक पिरणाम ऑिकसजन व गलकोज वर अितिरकत परमाणात अवलबन असणाऱया मदवर होतो व तयाच कायर िबघडत या सवर दषपिरणामाना `Brain Fog अस सबोधणयात यत या धकयान गरसत मदमळ आपली सवदनशीलता कमी होत lsquoमडrsquo सतत िबघडत राहतो व पिरघ मजजाससथा (Peripheral Nervous system ) अितसवदनशील होऊन सतत मगया यण दखण अशा तकरारी िनमारण होतात ाय लवकर दमतात पोटाचया ायवर पिरणाम झालयान वारवार शौचाची भावना होत (Irritable Bowel syndrome ) एखा ा िविश अ घटकाची अ लज वाढीस लागत व सनाचया ायवर अितिरकत ताण आलयान मान खाद व वरची पाठ दख लागत अस या िवषयातल तजजञ सागतात काही वळा या Brain Fog च पयरवसन घबराटीत (Panic attacks ) िकवा फोिबयातही होताना िदसत ह सवर टाळावयाच असल तर आपलया सनाचया गणव त बदल घडवन आणावयास हवा अस ह तजजञ सागतात चकीचया सनामळ िनमारण होणाऱया या सवर शरीरमनाचया िबघाडाना सन अकतीबधातील िबघाड Breathing Pattern Disorders ( BPD ) अस सबोधणयात यतो नमक काय करावयास हव

सन सधारणयाचा एक उ म उपाय महणज lsquoपराणायामrsquo ततर िशकण (अथारत योगय सन हा पराणायामाचा फकत एक आयाम आह ह यथ परकषारन धयानात घयाव) या ितिरकत शरीरातील िविवध भागाच अवयवाच िशिथलीकरण करन ासावर लकष किदरत करन सन सधारणयाची अनकिवध ततर आज उपलबध आहत तजजञाचया मागरदशरनाखाली व आपापलया परकतीनसार व आवडीनसार आपण याचा अवलब कर शकतो पराणायाम पराणायाम महणज काही मयारिदत अथारन िनयितरत ासोचछवास जाणीवपवरक

ासोचछवासाची परिकरया बदलण महणज पराणायाम योगाचया भाषत ास आत घणयाचया िकरयला परक उचछवासाचया िकरयला रचक तर दोह चया मधय खास थाबिवणयाचया परिकरयला कभक महणतात या परक रचकाचया तालावर िनयतरण आणन आपण ासोचछवास जया नाकपडय़ातन करतो तयाचया बदलावर िनयतरण आणन (उजवी डावी िकवा दोनही नाकपडय़ा) पराणायाम साधता यतो थोडकयात अितशय शा ोकत प तीन आपण पराणायामाचया रपान

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सन परिशकषण घऊन सन सधार शकतो अथारत या सजञा यथ ासोचछवासाचया भाषत समजािवलया असलया तरी स म अथारन तयाचा अितम सबध पराणशकतीशी महणज चतनय शकतीशी व पराणमय कोशाशी आह ह धयानात ठवण महततवाच) सन परिशकषण चकीची सन प ती आपलया इतकी अगवळणी पडलली असत की ती िवसरन योगय प त िशकणयासही िकतयक वळा सहा-सहा मिहन लाग शकतात यात मखय भर हा पणर उचछवासावर असतो तसच सनाच मखय तसच परक ाय िशिथलीकरणावर व lsquo सनभानrsquo आणणयावरही भर िदला जातो अशीच एक साधी-सोपी प त वर चौकटीत िदली आह lsquoसास की जररत ह िजदगी क िलयrsquo अस एका गाजललया िहदी गाणयात महटल आह त िकती खर आह व तया द ीन ासोपचाराच महततव एवहाना वाचकाचया धयानात आल असलच

सन ायाम हात असललया एखा ा खच वर आरामात बसा आपल हात खच चया हातावर सहजपण

िवसाव ा कोपरान बाहवर हलकासा दाब ा यामळ ासोचछवास करताना मानच वा खा ाच

ाय तमही साहिजकच वापर शकणार नाही नहमीपरमाण ास घतलयावर ओठ अलगद िवलग करा आिण हळवारपण त डान उचछवास करा ओठ परत बद करा कषणभर थाबा आिण सावकाश ास आत घया उचछवास पणर व दीघर झाला की ास आपोआपच खोल व पणर घतला जातो उचछवास ासापकषा दीघर असण आवशयक (व योगयही) असत ह सकाळसधयाकाळ वीस-वीस वळा करा सरवातीस योगय मागरदशरनाखाली व अगदी घडय़ाळ लावन हा सन अभयास करावा हळहळ त सहज साधल जाईल

- डॉ उलहास कोलहटकर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव - २००९

माय मराठी स थन ग यावषीरची िदवाळी िटटवाळा यथील rsquoमकताrsquo या लहान मली या अनाथ मास भट दऊन तथील लहानगया यासोबत िदवाळी साजरा कली याची ही काही कषणिचतर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हसवणक

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

httphindi-marathi-jokesblogspotcom

शरयावली

सपदिकय मडळ

१) शरी सागर राजणकर सपादक

२) शरी अवधत कामत सदसय

मािसकाची माडणी व िडझाईन

शरी िवजय जोशी

आवाहन

आपलयाकडील लख किवता editoremasikmaimarathiorg या ईमल आयडीवर

पाठवा ात आपल लख किवता ई कोणतयाही सवरपात (ऊ jpg pdf manu-

script ) चालतील िनवडलल लख ईमािसकात परकािशत कल जातील शकय झालयास

लखासोबत आपल छायािचतर पाठवाव तसच आपल सपकर करमाक ईमल कळवावत

Disclaimer

ईमािसकातील लख व तयातील माडलली मत ही तया लखकाची वयिकतक असन ससथा

तयास दजोरा दणार नाही

ईमािसक ह मोफत िवतरणाकिरता आह

ससथबाबत अिधक मािहती किरता wwwmaimarathiorg यथ अवशय भत ा

धनयवाद

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

9 खप परय करन पिरिसथती बदलत नसलयास घराचया बाहर पडाव सवतःचया िजवावर राहायची तयारी ठवावी तर थोडी मदत इतराकडन िमळ शकल वरील सवर गो चा िवचार करन परय कलयास घरात आनदमय वातावरण होऊ शकत ह नककी घरातील ी सत असली तर घर सत होत गहसौखय परतयकाचया वा ाला याव महणन हा लखन परपच जया ि यानी घरात सवगर िनमारण कला तयाना सलाम जया घरी कलह आह तयाना

Best luck

- नीरजा आपटीकर डाग बनरबी कनडा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला समजन घया पलीज िसहगड रसतयावर राहत असललया एका िचमकलीन गळफास घऊन आतमहतया कलयाची बातमी नकतीच वाचली का बर या िचमकलीन सवतःला अस सपवाव जनमदातया मलाना रागवणयाचा अिधकार पण आई-वडलाना नाही का मला आठवत लहानपणी कधी माझी आई लाटण घऊन माग लागायची महणायची मलया त मला तर बर होईल हा शबदपरयोग करणाऱया आईचया मलया या शबदातही ओतपरोत परम भरलल असायच तो शबद उचचारणयाचा अिधकार िनसगारन ितलाचा बहाल कलला आह आई या शबदावर अनक किवता-लख-कथामाला गाजताहत आई-बाबाना मलाशी काही परसगी कठोर वागावच लागत परत िववकब ी वापरन मधयमागारच अनसरण ह पालकाचया लकषातच यत नाही तयामळ मलाचया भिवत ाचया खो ा कलपनाना िचकटन थोडीफार मल चकली तर काही वळस पालक िशकषक वगारतच मलाना बदम मारहाण करतात नािशकमधय शालय िव ाथयारला िशिकषकन डसटर फकन मारलयानतर घाबरन वगारतच तया िव ाथयारला झटक यऊ लागलयामळ रगणालयात दाखल कराव लागल सवर चनलवर बरिकग नयज झळकत होतया शवटी अशा अनक घटनामळ सरकारन िव ाथयारना मारहाण करणाऱया दोषी कतीला परथम एक वषारचा तरगवास व पाच हजार रपय दड दसऱयादा मारहाण कलयास 25 हजार रपय दड व तीन वषारचा तरगवास अशा िशकषची तरतद काय ात कली या काय ाला मितरमडळाची मजरी िमळालयावरच तयाची अमलबजावणी होईल परत खऱया अथारन यामळ पालकाचया िशकषकाचया - िव ाथयारचया मनोव ीत बदल होईल का आधिनक सपधचया यगात लहान मलावर योगय वळी सससकार झाल तर उ ाचा भारत महास ा होणयाच माजी रा पती डॉ ए पी ज अबदल कलाम याच सव साकार होऊ शकल महातमा गाध नी महटल होत िशकषणाला नितक मलयाची जोड नसल तर त अधःपतनास कारणीभत ठरत सान गरज नी महटलयापरमाण मल ही दवाघरची फल या फलाना नहमी सकारातमक िवचारसरणी व आदशर िदला पािहज आजची मल ही उ ाची फल उ ाचया उजजवल भारताच आधारसतभ सबल व सशकत होणयासाठी परतयक पालकानी जागरक राहायला पािहज

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जगाला परल एवढ मनषयबळ आज आपलया भारतात आह मधयतरी एका अभयासामधय ह सप झाल की सवारत तरण दश भारत आह या अथारन की जवळ जवळ 70 टकक लोकसखया यवा आह जगावर राजय करणयाची खरी ताकद आज आपलयाकड आह कारण यवक व यवत नी भरलला दश आपला आह काहीही करणयाची ताकद आज आपलयाकड आह परश न आह तो समजावन घणयाचा व दणयाचा यवकाना योगय िदशा व अचक मागरदशरन याचया बळावर िबरिटशापरमाण आपणही खऱया अथारन जगजजत होऊ शकतो

वसथापनशा तजजञ िशव खरा सागतातYou can winया धत वर यवकानो Yes I can अस आतमिवश वासान महणत पाऊल पढ टाकल पािहज तच आह तझया जीवनाचा िशलपकार हा मतर मीच घडवणार माझ जीवन अस महणत आतमसात कला पािहज हाच मतर मनात घऊन परतयक यवकान िजजञासा वाढवन खऱया अथारन जाग झाल पािहज माणस घडत नसतात घडवावी लागतात आतमिवश वास िनमारण करावा लागतो माझयातला मी जागा करत जग बदलणयासाठी आधी मी बदलायला हवा आताची यवा िपढी िबघडली आह अस महणणाऱया वगारला दाखवायला हव की आमही उ ाचा भारत घडवणार आहोत यासाठी यवक-यवत नी परथम सवतःला घडवायला हव तयासाठी तयानी शरीर व मनाचया सबलतकड जासतीत जासत लकष िदल पािहज रोज ायाम कला पािहज सवामी िववकानद महणायच माझया िपरय िमतरानो रोज मदानावर जा खळ खळा वासरासारख हदडा ायाम करा जवहा तमही सबल व सशकत वहाल तवहा तमहाला परतयक गो चागलया परकार कळ शकल महणन आपल शरीर कमावणयासाठी रोज ायाम करण आवश यक आह िकशोरवयीन मल िनदरानाश रकतदाब मानिसक ाध नी गरसत झालली िदसत आहत वाढती सपधार चगळवाद नीितमलयाचा ऱहास घरातील वाद भय चचलता िनक आहार सपधारतमक वातावरण परीकषत कमी गण अिनचछन लादलला अभयासकरम यामळ मल नराश यकड जाऊ लागली आहत जानवारी 2010 चया पिहलयाच मिहनयात एकण 66 िव ाथयारनी आतमहतया कलया याच परमख कारण मलाची दबरल मन हच होय महणन मलाचया मानिसक सबलता व िनमरलतसाठी धयानधारणा ही आवश यक गो आह आनापानसती ह तयातील एक शासरोकत धयान श वासाचया साहाययान मनाची एकागरता व िनमरलता सबलता वाढत भय कमी होत चचलता दर होत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

मलाची आकलनकषमता वाढन जीवनात नितकता यत 2500 वषारपव गौतम ब ानी या साधनचा शोध लावला प गरजी शरी सतयनारायण गोएकाज नी 1969 मधय ही भारतातन ल झालली साधना परत भारतात आणली सपणर साधना श वासाशी सबिधत असलयामळ कठलयाही जातीचा वणारचा पथाचा दशाचा िव ाथ -िव ािथनी ही साधना करन आपल मन सबल व िनमरल करन ताणतणावमकत जीवन जग शकतो माणसाचा मद हा एका सकदात 800 हन अिधक गो ची न द घऊ शकतो तो 70 त 75 वष न थकता सतत काम कर शकतो तयात फार मोठी ऊजार असत ती जागिवणयासाठी आज खऱया अथारन गरज आह थॉमस एिडसन चार वषारचा असताना तयाला शाळतन परत पाठवल तयाचया िखशात िशकषकान िच ी टाकली होती तमचा टॉमी िशकषणात फार माग आह तो िशक शकणार नाही याच थॉमस एिडसनन आपली अतिरक मनोऊजार जागवन िवजचा िदवा तयार करन जगाला परकाशमान कल तयाआधी हजारावर अिधक तयाच परयोग फसल पण तो खचला नाही सगळा हा मानिसक परव ीचाच पिरणाम अबराहम िलकनन आपलया मलाचया मखयाधयापकाला िलिहललया पतरात मलाला समाजात कस वागायच व िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकवणयाची िवनती कली होती याच सामािजक िशकषणाची आज आपलया मलाना गरज आह आपण आपलया मलावर नसत अपकषाच ओझ लादतो िबचारी मल पार थकन जातात तयातन ती चकीचा मागर पतकरतात िचतरपटावर आतमहतयच खापर फोडन पालकवगर मोकळा होतो तीन तासात िसनमा आपलया मलाचया भावनाना हात घालतो मग जनमापासन आपलया बरोबर असणाऱया सवतःचया मलाचया भावना आपण का ओळख शकत नाही हा परश न पालकानी सवतःला िवचारला पािहज िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकणयासाठी मन सबल करणयासाठी खऱया अथारन तणावमकतीसाठी धयान महणज एक सवणरसधीच होय महणन पालकानो मल चकली-आपला अपकषाभग झाला तर तयाना जरर रागवा पण परमान (अतमरनात ओतपरोत परम भरलल अस ा) रागवलयानतर तवढच परमान तयाला जवळही घया िनिश चतच तयाना तमचा आदर वाटल या जगात तीन सदर िकरयापद आहत - परम करण मदत करण व सवा करण या तीन ईश वरी िकरयापदाना रोजचया जीवनात सथान दऊन आपल कटब आनदी व सखी बनवा आपलया

मलाना समजन घया व उ त समाज घडवा - द ा कोिहनकर (पाटील) पण

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला सवाततरय हव

वयसकर माणसानी शात बसन घडत असल त पाहाव आपल मत न दव नय वहारात फार लकष दऊ नय अस तरण िपढीला वाटत उलट आमच काळयाच पाढर अनभवान झाल आहत तया अनभवाचा तरण िपढीन फायदा करन घयावा अस जय ाना वाटत

जय नागिरकाच क कॉलज कट ाइतकच सवरमानय बनल आहत अगदी पारावर जमत नसली तरी वयसक मडळी कठ ना कठ एकतर जमतात कधी परष-परष कधी बायका-बायका तर काही िठकाणी जय नागिरकाचया जो ा एकतर यतात गपपाच िवषय सगळया कट ावर सामाईकच पनशनवाढ महागाई तरण िपढीच आपलयाला न मानवणार वागण कमी होत असलला िजवहाळा इतयादी इतयादी या सगळयात एक महततवाचा म ा नहमी चचत असतो मलगा सन नातवड आपापलया परीन व ाना गपप राहणयास सचवत असतात अन व ाना त मानय नसत एका कट ावर हाच िवषय रगला होता

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

एक आजोबा सागत होत मी मलाला फड बचत याबाबत सागायला गलो तर तो महणतो तमचया वळी वगळ होत आता सगळी गिणत बदलली आहत तमही यात लकष घाल नका त तणतणत सागत होत अर वगळ काय होत दोन मल तयाची िशकषण प-पाहण सगळा परपच चालवन आज मी एवढी िशललक ठवलीच आह ना आजकालचया मलाना आिण सनाना नसत पस उधळायला हवत मो ाच अिजबात ऐकायला नको तर काय अस महणत तयाचया प ीनही सर धरला मलग तसच सनाही तशाच अहो नातवडही आपलयाला बोलतात काल दपारी मला दोनची मािलका बघायची होती ब ाला महटल तझा तो ाण- ाण िसनमा बद कर मल वाईट ससकार होतात तयातन मी अस महणताच बटीन गळा काढला अन मग सनबाई महणाली आता दवाच िसनम दाखवन गळाच गणपती का बनवायच मलाना तयाना आताचया जगात जगायच आह तर जगात काय चालत त कळलच पािहज माझी मािलका बघायची राहन गली

तयावर दसऱया काक महणालया मला तर फार राग यतो घरात ह करा त कर नकाचा जप नको महणन मी दवळात जात तर तही तयाना पटत नाही दवळात रोज फरशीवर बसन साध आखडल तर कोण िनसतरणार अस सनबाई िवचारत माझ एक वळ ठीक आह पण यानाही सवाततरय नाही कशाच वय झाल महणज आमची मन का मली आहत वषारनवषारची िवचार करणयाची प त का बदलणार आह आमचया िपढीच तर फारच हाल झाल पव विडलधाऱयाचया मान-मयारदा साभाळायचया महणन आमही सवतला मरड घातली अन आता जीवन वयोमानानसार परावलबी झाल महणन मला-नातवडाचया पढही माघार घयावी लागत कधी-कधी मला वाटत जय नागिरकानी सवाततरयाची चळवळ उभारायला हवी

तयाचया या वाक यावर कट ावर खसखस िपकली हसणयाला वरवर िनिम िमळाल तरी परतयकाचया हदयात एक बारीक कळ उमटन गली आपलयालाही सवाततरय नाही ही भावना परतयकाचया मनात उफाळन गली जय नागिरक याबाबत काय करतील त करोत पण जयाचया घरात वयसक मडळी आहत तयानी मातर याबाबत जरर िवचार करायला हवा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

डाएट िटपस अधनमधन पण कस कवहा आिण काय खाव शक य असल िततकी मधलया खाणयाची वळ साभाळावी मखय जवणानतर कमीत कमी दीड

त दोन तास जाऊ ावत जवणानतर लगच लहर आली महणन खाऊ नय खाणयाच परमाण कमी कराव महणज जर तमही कठलाही पदाथर एक वाटी खाणार असाल तर अध वाटी खावा

वजनावर िनयतरण ठवणयासाठी तमही काय खाता यापकषाही िकती खाता याला महततव आह एखादा पदाथर पणर सोडन िदला तर काही जणाना नराश यही यत पण परमाण कमी ठवलत तर तमही तो पदाथर खाणयाचा आनद कठलाही मानिसक दबाव न ठवता लट शकता यापढ ऑिफसमधय भजी िकवा बटाटवडा मागवताना हा िनयम लकषात ठवा सवयीन ह नककी शक य होत

मधलया वळचया खाणयामधय िपणयाचया पदाथारचास ा समावश करा महणज कॉफी सरबत िकवा चहा हा खाणयाचया पदाथारबरोबर न घता वगळा पदाथर महणन घयावा तयाबरोबर शक यतो काही खाऊ नय

टीवहीसमोर बसन खायच टाळाव तस करताना आपण नककीच जररीपकषा जासत खातो लहान मलामधलया वाढतया वजनाचया परमाणाकड बघता तयानास ा तस कर दऊ नय

मधलया वळचया खाणयाच पदाथर बदला परय ान ह शक य आह गिहण नी घरात तळलल पदाथर (मखयतः बाहरन आणलल) न ठवण चागल घरी असल की दपारचया टीवही बघणयाचया वळत खालल जातात

तयाऐवजी शगदाण सकामवा (न खारवलला) घरी बनवलली सरबत तल कमी असलल पोह मरमर ला ा ला ाचया िपठीपासन कलल पदाथर र ाच पदाथर वगर चागल फकत खायचया परमाणाकड लकष ठवा कवळ िजभचया चवीसाठी खाणयाच टाळा

शवटी माणस हा सवयीचा गलाम असतो तमही जशी सवय लावाल तशी तमची जीभ तमच ऐकल नहमी बटा ाच वफसर खाणाऱया माणसालास ा वरील पदाथर खाणयाची सवय लावता यऊ शकत आिण ती लावावीच जर डायबिटस हाय बलड परशर वाढलला कोलसटरॉल यासारखया घातक आजाराना बळी पडायच नसल तर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व काचया दाही िदशा ासोपचाराची नयारी दिनया

lsquo दमाrsquo हा सनाचा िवकार आह ह आपणास सहजगतया उमगत पण सतत दमलयासारख वाटत ह lsquoचकीचया सनामळrsquo अस शकल ह आपलया लकषात यण जरा कठीण आह lsquoसपािडलायटीसrsquo िकवा lsquoिसलप िडसकrsquoमळ मान पाठ दखत ह आपणास माहीत असत पण ासाचा आकतीबध िबघडलयामळही अस होऊ शकत अस कोणी आपणास सािगतल तर त खर वाटणार नाही मनोिवकत मळ नराशय व नाहक िचता िनमारण होतात ह आपण वाचलल असत पण सनततर िबघडलयानही त िनमारण होऊ शकतात ह आपलया गावीही नसत पण अनक ाधी िवकार ह चकीचया सनामळ िनमारण होतात अस धयानात यऊ लागल आह व महणनच lsquo ासोपचारrsquo ह नवीन ततर झपाटय़ान िवकिसत होऊ लागल आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

इितहास वासतिवक पाहता lsquo ासाrsquoच अननयसाधारण महततव भारतीय दशरनानी िवशषत योगान फार पव च जाणल होत अस महटलयास त वावग ठरणार नाही िकबहना ास व तयाच िनयतरण (पराणायाम) हा शरीर व मन याना जोडणारा lsquoसतrsquo आह अशीच पवरसर ची धारणा होती व महणन lsquo सनश ीrsquoला अननयसाधारण महततव होत शरीराचया िविवध िकरयापकी काह वर आपल lsquoऐिचछकrsquo िनयतरण असत तर काही आपोआप घडतात (Reflex Involuntary of Au-tonomous ) हात हलवन चहाचा कप उचलण ऐिचछक (Voluntary ) तर हदयसपदन आपोआप (Involuntary ) पण lsquo ासrsquo ही सवरसाधारणपण एकच अशी िकरया आह की जी एकाच वळी ऐिचछक िनयतरणाखाली अस शकत (जस आपण जलद सन कर शकतो वा इचछपरमाण सथ दीघर सन कर शकतो) वा जो पणरपण परितिकषत अस शकत (जस आपण घाबरलयास सन आपोआप जलद होत व धयानास बसलयास सन आपोआप सथ व खोल होत)

सनाचया या खािसयतमळच योगशा ज एक सवरतक lsquoशरीर-मनोव कrsquo Body mind Medicine आह त पराणायामाचया माधयमातन उतक सनोपचार साधत व मनावर िनयतरण आण पाहत अनय परितिकष िकरया या पणरत आपलया ऐिचछक िनयतरणाचया बाहर असतात पण

सन हीच एक िकरया इचछावत व अिनचछावत अशा दोनही मजजाससथाचया िनयतरणाखाली असत व महणन तया माधयमातन सपणर lsquoमदवर िनयतरण आणणयाचा मानवान परय कला आह योगी हदयगती कमी-जासत कर शकतात वा lsquoभकrsquo ताबयात ठव शकतात तयाच हच रहसय आह मन आिण शरीर तसच ास-शरीर आिण मन याचा हा सबध जसजसा दगोचचर होऊ लागला आह तसतस चकीचया सनाच िविवध दषपिरणाम सप होऊ लागल आहत व महणनच या िवषयातल तजजञ आज आपणास सनपरिकरया (िवशष करन उचछवास) परत िशकणयास सागतात शा ीय बठक अगदी छोटय़ा बाळामधय आपलयाला उरो सन (Chest berathing ) आिण उदर सन (Abdominal berathing ) अशा दोनही िकरया सहजपण व तालब रीतया चालललया िदसतात पण आपण हळहळ या दोह तील ताल िवसरत जातो तसच परामखयान उरो सन व तही उधरव उरो सन (Upperchest Brcathina ) करीत राहतो साहिजकच

सनाचया lsquoउथळrsquo पातळीवरच राहतो व या अशा दीघरकालीक चकीचया सनामळ अनक िबघाडाना उदा सततची दमणक डोकदखी- मानदखी- पाठदखी ताणतणाव नाहक िचतागरसतता इ इ जनम दतो अस या िवषयातल तजजञ सागतात ताण वाढला की माणस अिधकािधक उरो सन करतो असही आढळन आल आह या सवर गो मळ शरीरातील

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

काबरनडाय ऑकसाइड वाय हा अिधक परमाणात बाहर फकला जातो तयाच रकतातील परमाण कमी झालयान रकत अिधक अलकलाइन होत रकताची आमलता कमी झालयान Bohr effect मळ िहमोगलोबीनपासन ऑिकसजन सटन पश ना उपलबध होणयाचया िकरयत अडथळा होतो तसच रकतवािहनया आकिचत होऊन िविवध अवयवाना व पश ना होणारा रकतपरवठाही कमी होतो याचा अिधक पिरणाम ऑिकसजन व गलकोज वर अितिरकत परमाणात अवलबन असणाऱया मदवर होतो व तयाच कायर िबघडत या सवर दषपिरणामाना `Brain Fog अस सबोधणयात यत या धकयान गरसत मदमळ आपली सवदनशीलता कमी होत lsquoमडrsquo सतत िबघडत राहतो व पिरघ मजजाससथा (Peripheral Nervous system ) अितसवदनशील होऊन सतत मगया यण दखण अशा तकरारी िनमारण होतात ाय लवकर दमतात पोटाचया ायवर पिरणाम झालयान वारवार शौचाची भावना होत (Irritable Bowel syndrome ) एखा ा िविश अ घटकाची अ लज वाढीस लागत व सनाचया ायवर अितिरकत ताण आलयान मान खाद व वरची पाठ दख लागत अस या िवषयातल तजजञ सागतात काही वळा या Brain Fog च पयरवसन घबराटीत (Panic attacks ) िकवा फोिबयातही होताना िदसत ह सवर टाळावयाच असल तर आपलया सनाचया गणव त बदल घडवन आणावयास हवा अस ह तजजञ सागतात चकीचया सनामळ िनमारण होणाऱया या सवर शरीरमनाचया िबघाडाना सन अकतीबधातील िबघाड Breathing Pattern Disorders ( BPD ) अस सबोधणयात यतो नमक काय करावयास हव

सन सधारणयाचा एक उ म उपाय महणज lsquoपराणायामrsquo ततर िशकण (अथारत योगय सन हा पराणायामाचा फकत एक आयाम आह ह यथ परकषारन धयानात घयाव) या ितिरकत शरीरातील िविवध भागाच अवयवाच िशिथलीकरण करन ासावर लकष किदरत करन सन सधारणयाची अनकिवध ततर आज उपलबध आहत तजजञाचया मागरदशरनाखाली व आपापलया परकतीनसार व आवडीनसार आपण याचा अवलब कर शकतो पराणायाम पराणायाम महणज काही मयारिदत अथारन िनयितरत ासोचछवास जाणीवपवरक

ासोचछवासाची परिकरया बदलण महणज पराणायाम योगाचया भाषत ास आत घणयाचया िकरयला परक उचछवासाचया िकरयला रचक तर दोह चया मधय खास थाबिवणयाचया परिकरयला कभक महणतात या परक रचकाचया तालावर िनयतरण आणन आपण ासोचछवास जया नाकपडय़ातन करतो तयाचया बदलावर िनयतरण आणन (उजवी डावी िकवा दोनही नाकपडय़ा) पराणायाम साधता यतो थोडकयात अितशय शा ोकत प तीन आपण पराणायामाचया रपान

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सन परिशकषण घऊन सन सधार शकतो अथारत या सजञा यथ ासोचछवासाचया भाषत समजािवलया असलया तरी स म अथारन तयाचा अितम सबध पराणशकतीशी महणज चतनय शकतीशी व पराणमय कोशाशी आह ह धयानात ठवण महततवाच) सन परिशकषण चकीची सन प ती आपलया इतकी अगवळणी पडलली असत की ती िवसरन योगय प त िशकणयासही िकतयक वळा सहा-सहा मिहन लाग शकतात यात मखय भर हा पणर उचछवासावर असतो तसच सनाच मखय तसच परक ाय िशिथलीकरणावर व lsquo सनभानrsquo आणणयावरही भर िदला जातो अशीच एक साधी-सोपी प त वर चौकटीत िदली आह lsquoसास की जररत ह िजदगी क िलयrsquo अस एका गाजललया िहदी गाणयात महटल आह त िकती खर आह व तया द ीन ासोपचाराच महततव एवहाना वाचकाचया धयानात आल असलच

सन ायाम हात असललया एखा ा खच वर आरामात बसा आपल हात खच चया हातावर सहजपण

िवसाव ा कोपरान बाहवर हलकासा दाब ा यामळ ासोचछवास करताना मानच वा खा ाच

ाय तमही साहिजकच वापर शकणार नाही नहमीपरमाण ास घतलयावर ओठ अलगद िवलग करा आिण हळवारपण त डान उचछवास करा ओठ परत बद करा कषणभर थाबा आिण सावकाश ास आत घया उचछवास पणर व दीघर झाला की ास आपोआपच खोल व पणर घतला जातो उचछवास ासापकषा दीघर असण आवशयक (व योगयही) असत ह सकाळसधयाकाळ वीस-वीस वळा करा सरवातीस योगय मागरदशरनाखाली व अगदी घडय़ाळ लावन हा सन अभयास करावा हळहळ त सहज साधल जाईल

- डॉ उलहास कोलहटकर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव - २००९

माय मराठी स थन ग यावषीरची िदवाळी िटटवाळा यथील rsquoमकताrsquo या लहान मली या अनाथ मास भट दऊन तथील लहानगया यासोबत िदवाळी साजरा कली याची ही काही कषणिचतर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हसवणक

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

httphindi-marathi-jokesblogspotcom

शरयावली

सपदिकय मडळ

१) शरी सागर राजणकर सपादक

२) शरी अवधत कामत सदसय

मािसकाची माडणी व िडझाईन

शरी िवजय जोशी

आवाहन

आपलयाकडील लख किवता editoremasikmaimarathiorg या ईमल आयडीवर

पाठवा ात आपल लख किवता ई कोणतयाही सवरपात (ऊ jpg pdf manu-

script ) चालतील िनवडलल लख ईमािसकात परकािशत कल जातील शकय झालयास

लखासोबत आपल छायािचतर पाठवाव तसच आपल सपकर करमाक ईमल कळवावत

Disclaimer

ईमािसकातील लख व तयातील माडलली मत ही तया लखकाची वयिकतक असन ससथा

तयास दजोरा दणार नाही

ईमािसक ह मोफत िवतरणाकिरता आह

ससथबाबत अिधक मािहती किरता wwwmaimarathiorg यथ अवशय भत ा

धनयवाद

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला समजन घया पलीज िसहगड रसतयावर राहत असललया एका िचमकलीन गळफास घऊन आतमहतया कलयाची बातमी नकतीच वाचली का बर या िचमकलीन सवतःला अस सपवाव जनमदातया मलाना रागवणयाचा अिधकार पण आई-वडलाना नाही का मला आठवत लहानपणी कधी माझी आई लाटण घऊन माग लागायची महणायची मलया त मला तर बर होईल हा शबदपरयोग करणाऱया आईचया मलया या शबदातही ओतपरोत परम भरलल असायच तो शबद उचचारणयाचा अिधकार िनसगारन ितलाचा बहाल कलला आह आई या शबदावर अनक किवता-लख-कथामाला गाजताहत आई-बाबाना मलाशी काही परसगी कठोर वागावच लागत परत िववकब ी वापरन मधयमागारच अनसरण ह पालकाचया लकषातच यत नाही तयामळ मलाचया भिवत ाचया खो ा कलपनाना िचकटन थोडीफार मल चकली तर काही वळस पालक िशकषक वगारतच मलाना बदम मारहाण करतात नािशकमधय शालय िव ाथयारला िशिकषकन डसटर फकन मारलयानतर घाबरन वगारतच तया िव ाथयारला झटक यऊ लागलयामळ रगणालयात दाखल कराव लागल सवर चनलवर बरिकग नयज झळकत होतया शवटी अशा अनक घटनामळ सरकारन िव ाथयारना मारहाण करणाऱया दोषी कतीला परथम एक वषारचा तरगवास व पाच हजार रपय दड दसऱयादा मारहाण कलयास 25 हजार रपय दड व तीन वषारचा तरगवास अशा िशकषची तरतद काय ात कली या काय ाला मितरमडळाची मजरी िमळालयावरच तयाची अमलबजावणी होईल परत खऱया अथारन यामळ पालकाचया िशकषकाचया - िव ाथयारचया मनोव ीत बदल होईल का आधिनक सपधचया यगात लहान मलावर योगय वळी सससकार झाल तर उ ाचा भारत महास ा होणयाच माजी रा पती डॉ ए पी ज अबदल कलाम याच सव साकार होऊ शकल महातमा गाध नी महटल होत िशकषणाला नितक मलयाची जोड नसल तर त अधःपतनास कारणीभत ठरत सान गरज नी महटलयापरमाण मल ही दवाघरची फल या फलाना नहमी सकारातमक िवचारसरणी व आदशर िदला पािहज आजची मल ही उ ाची फल उ ाचया उजजवल भारताच आधारसतभ सबल व सशकत होणयासाठी परतयक पालकानी जागरक राहायला पािहज

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जगाला परल एवढ मनषयबळ आज आपलया भारतात आह मधयतरी एका अभयासामधय ह सप झाल की सवारत तरण दश भारत आह या अथारन की जवळ जवळ 70 टकक लोकसखया यवा आह जगावर राजय करणयाची खरी ताकद आज आपलयाकड आह कारण यवक व यवत नी भरलला दश आपला आह काहीही करणयाची ताकद आज आपलयाकड आह परश न आह तो समजावन घणयाचा व दणयाचा यवकाना योगय िदशा व अचक मागरदशरन याचया बळावर िबरिटशापरमाण आपणही खऱया अथारन जगजजत होऊ शकतो

वसथापनशा तजजञ िशव खरा सागतातYou can winया धत वर यवकानो Yes I can अस आतमिवश वासान महणत पाऊल पढ टाकल पािहज तच आह तझया जीवनाचा िशलपकार हा मतर मीच घडवणार माझ जीवन अस महणत आतमसात कला पािहज हाच मतर मनात घऊन परतयक यवकान िजजञासा वाढवन खऱया अथारन जाग झाल पािहज माणस घडत नसतात घडवावी लागतात आतमिवश वास िनमारण करावा लागतो माझयातला मी जागा करत जग बदलणयासाठी आधी मी बदलायला हवा आताची यवा िपढी िबघडली आह अस महणणाऱया वगारला दाखवायला हव की आमही उ ाचा भारत घडवणार आहोत यासाठी यवक-यवत नी परथम सवतःला घडवायला हव तयासाठी तयानी शरीर व मनाचया सबलतकड जासतीत जासत लकष िदल पािहज रोज ायाम कला पािहज सवामी िववकानद महणायच माझया िपरय िमतरानो रोज मदानावर जा खळ खळा वासरासारख हदडा ायाम करा जवहा तमही सबल व सशकत वहाल तवहा तमहाला परतयक गो चागलया परकार कळ शकल महणन आपल शरीर कमावणयासाठी रोज ायाम करण आवश यक आह िकशोरवयीन मल िनदरानाश रकतदाब मानिसक ाध नी गरसत झालली िदसत आहत वाढती सपधार चगळवाद नीितमलयाचा ऱहास घरातील वाद भय चचलता िनक आहार सपधारतमक वातावरण परीकषत कमी गण अिनचछन लादलला अभयासकरम यामळ मल नराश यकड जाऊ लागली आहत जानवारी 2010 चया पिहलयाच मिहनयात एकण 66 िव ाथयारनी आतमहतया कलया याच परमख कारण मलाची दबरल मन हच होय महणन मलाचया मानिसक सबलता व िनमरलतसाठी धयानधारणा ही आवश यक गो आह आनापानसती ह तयातील एक शासरोकत धयान श वासाचया साहाययान मनाची एकागरता व िनमरलता सबलता वाढत भय कमी होत चचलता दर होत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

मलाची आकलनकषमता वाढन जीवनात नितकता यत 2500 वषारपव गौतम ब ानी या साधनचा शोध लावला प गरजी शरी सतयनारायण गोएकाज नी 1969 मधय ही भारतातन ल झालली साधना परत भारतात आणली सपणर साधना श वासाशी सबिधत असलयामळ कठलयाही जातीचा वणारचा पथाचा दशाचा िव ाथ -िव ािथनी ही साधना करन आपल मन सबल व िनमरल करन ताणतणावमकत जीवन जग शकतो माणसाचा मद हा एका सकदात 800 हन अिधक गो ची न द घऊ शकतो तो 70 त 75 वष न थकता सतत काम कर शकतो तयात फार मोठी ऊजार असत ती जागिवणयासाठी आज खऱया अथारन गरज आह थॉमस एिडसन चार वषारचा असताना तयाला शाळतन परत पाठवल तयाचया िखशात िशकषकान िच ी टाकली होती तमचा टॉमी िशकषणात फार माग आह तो िशक शकणार नाही याच थॉमस एिडसनन आपली अतिरक मनोऊजार जागवन िवजचा िदवा तयार करन जगाला परकाशमान कल तयाआधी हजारावर अिधक तयाच परयोग फसल पण तो खचला नाही सगळा हा मानिसक परव ीचाच पिरणाम अबराहम िलकनन आपलया मलाचया मखयाधयापकाला िलिहललया पतरात मलाला समाजात कस वागायच व िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकवणयाची िवनती कली होती याच सामािजक िशकषणाची आज आपलया मलाना गरज आह आपण आपलया मलावर नसत अपकषाच ओझ लादतो िबचारी मल पार थकन जातात तयातन ती चकीचा मागर पतकरतात िचतरपटावर आतमहतयच खापर फोडन पालकवगर मोकळा होतो तीन तासात िसनमा आपलया मलाचया भावनाना हात घालतो मग जनमापासन आपलया बरोबर असणाऱया सवतःचया मलाचया भावना आपण का ओळख शकत नाही हा परश न पालकानी सवतःला िवचारला पािहज िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकणयासाठी मन सबल करणयासाठी खऱया अथारन तणावमकतीसाठी धयान महणज एक सवणरसधीच होय महणन पालकानो मल चकली-आपला अपकषाभग झाला तर तयाना जरर रागवा पण परमान (अतमरनात ओतपरोत परम भरलल अस ा) रागवलयानतर तवढच परमान तयाला जवळही घया िनिश चतच तयाना तमचा आदर वाटल या जगात तीन सदर िकरयापद आहत - परम करण मदत करण व सवा करण या तीन ईश वरी िकरयापदाना रोजचया जीवनात सथान दऊन आपल कटब आनदी व सखी बनवा आपलया

मलाना समजन घया व उ त समाज घडवा - द ा कोिहनकर (पाटील) पण

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला सवाततरय हव

वयसकर माणसानी शात बसन घडत असल त पाहाव आपल मत न दव नय वहारात फार लकष दऊ नय अस तरण िपढीला वाटत उलट आमच काळयाच पाढर अनभवान झाल आहत तया अनभवाचा तरण िपढीन फायदा करन घयावा अस जय ाना वाटत

जय नागिरकाच क कॉलज कट ाइतकच सवरमानय बनल आहत अगदी पारावर जमत नसली तरी वयसक मडळी कठ ना कठ एकतर जमतात कधी परष-परष कधी बायका-बायका तर काही िठकाणी जय नागिरकाचया जो ा एकतर यतात गपपाच िवषय सगळया कट ावर सामाईकच पनशनवाढ महागाई तरण िपढीच आपलयाला न मानवणार वागण कमी होत असलला िजवहाळा इतयादी इतयादी या सगळयात एक महततवाचा म ा नहमी चचत असतो मलगा सन नातवड आपापलया परीन व ाना गपप राहणयास सचवत असतात अन व ाना त मानय नसत एका कट ावर हाच िवषय रगला होता

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

एक आजोबा सागत होत मी मलाला फड बचत याबाबत सागायला गलो तर तो महणतो तमचया वळी वगळ होत आता सगळी गिणत बदलली आहत तमही यात लकष घाल नका त तणतणत सागत होत अर वगळ काय होत दोन मल तयाची िशकषण प-पाहण सगळा परपच चालवन आज मी एवढी िशललक ठवलीच आह ना आजकालचया मलाना आिण सनाना नसत पस उधळायला हवत मो ाच अिजबात ऐकायला नको तर काय अस महणत तयाचया प ीनही सर धरला मलग तसच सनाही तशाच अहो नातवडही आपलयाला बोलतात काल दपारी मला दोनची मािलका बघायची होती ब ाला महटल तझा तो ाण- ाण िसनमा बद कर मल वाईट ससकार होतात तयातन मी अस महणताच बटीन गळा काढला अन मग सनबाई महणाली आता दवाच िसनम दाखवन गळाच गणपती का बनवायच मलाना तयाना आताचया जगात जगायच आह तर जगात काय चालत त कळलच पािहज माझी मािलका बघायची राहन गली

तयावर दसऱया काक महणालया मला तर फार राग यतो घरात ह करा त कर नकाचा जप नको महणन मी दवळात जात तर तही तयाना पटत नाही दवळात रोज फरशीवर बसन साध आखडल तर कोण िनसतरणार अस सनबाई िवचारत माझ एक वळ ठीक आह पण यानाही सवाततरय नाही कशाच वय झाल महणज आमची मन का मली आहत वषारनवषारची िवचार करणयाची प त का बदलणार आह आमचया िपढीच तर फारच हाल झाल पव विडलधाऱयाचया मान-मयारदा साभाळायचया महणन आमही सवतला मरड घातली अन आता जीवन वयोमानानसार परावलबी झाल महणन मला-नातवडाचया पढही माघार घयावी लागत कधी-कधी मला वाटत जय नागिरकानी सवाततरयाची चळवळ उभारायला हवी

तयाचया या वाक यावर कट ावर खसखस िपकली हसणयाला वरवर िनिम िमळाल तरी परतयकाचया हदयात एक बारीक कळ उमटन गली आपलयालाही सवाततरय नाही ही भावना परतयकाचया मनात उफाळन गली जय नागिरक याबाबत काय करतील त करोत पण जयाचया घरात वयसक मडळी आहत तयानी मातर याबाबत जरर िवचार करायला हवा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

डाएट िटपस अधनमधन पण कस कवहा आिण काय खाव शक य असल िततकी मधलया खाणयाची वळ साभाळावी मखय जवणानतर कमीत कमी दीड

त दोन तास जाऊ ावत जवणानतर लगच लहर आली महणन खाऊ नय खाणयाच परमाण कमी कराव महणज जर तमही कठलाही पदाथर एक वाटी खाणार असाल तर अध वाटी खावा

वजनावर िनयतरण ठवणयासाठी तमही काय खाता यापकषाही िकती खाता याला महततव आह एखादा पदाथर पणर सोडन िदला तर काही जणाना नराश यही यत पण परमाण कमी ठवलत तर तमही तो पदाथर खाणयाचा आनद कठलाही मानिसक दबाव न ठवता लट शकता यापढ ऑिफसमधय भजी िकवा बटाटवडा मागवताना हा िनयम लकषात ठवा सवयीन ह नककी शक य होत

मधलया वळचया खाणयामधय िपणयाचया पदाथारचास ा समावश करा महणज कॉफी सरबत िकवा चहा हा खाणयाचया पदाथारबरोबर न घता वगळा पदाथर महणन घयावा तयाबरोबर शक यतो काही खाऊ नय

टीवहीसमोर बसन खायच टाळाव तस करताना आपण नककीच जररीपकषा जासत खातो लहान मलामधलया वाढतया वजनाचया परमाणाकड बघता तयानास ा तस कर दऊ नय

मधलया वळचया खाणयाच पदाथर बदला परय ान ह शक य आह गिहण नी घरात तळलल पदाथर (मखयतः बाहरन आणलल) न ठवण चागल घरी असल की दपारचया टीवही बघणयाचया वळत खालल जातात

तयाऐवजी शगदाण सकामवा (न खारवलला) घरी बनवलली सरबत तल कमी असलल पोह मरमर ला ा ला ाचया िपठीपासन कलल पदाथर र ाच पदाथर वगर चागल फकत खायचया परमाणाकड लकष ठवा कवळ िजभचया चवीसाठी खाणयाच टाळा

शवटी माणस हा सवयीचा गलाम असतो तमही जशी सवय लावाल तशी तमची जीभ तमच ऐकल नहमी बटा ाच वफसर खाणाऱया माणसालास ा वरील पदाथर खाणयाची सवय लावता यऊ शकत आिण ती लावावीच जर डायबिटस हाय बलड परशर वाढलला कोलसटरॉल यासारखया घातक आजाराना बळी पडायच नसल तर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व काचया दाही िदशा ासोपचाराची नयारी दिनया

lsquo दमाrsquo हा सनाचा िवकार आह ह आपणास सहजगतया उमगत पण सतत दमलयासारख वाटत ह lsquoचकीचया सनामळrsquo अस शकल ह आपलया लकषात यण जरा कठीण आह lsquoसपािडलायटीसrsquo िकवा lsquoिसलप िडसकrsquoमळ मान पाठ दखत ह आपणास माहीत असत पण ासाचा आकतीबध िबघडलयामळही अस होऊ शकत अस कोणी आपणास सािगतल तर त खर वाटणार नाही मनोिवकत मळ नराशय व नाहक िचता िनमारण होतात ह आपण वाचलल असत पण सनततर िबघडलयानही त िनमारण होऊ शकतात ह आपलया गावीही नसत पण अनक ाधी िवकार ह चकीचया सनामळ िनमारण होतात अस धयानात यऊ लागल आह व महणनच lsquo ासोपचारrsquo ह नवीन ततर झपाटय़ान िवकिसत होऊ लागल आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

इितहास वासतिवक पाहता lsquo ासाrsquoच अननयसाधारण महततव भारतीय दशरनानी िवशषत योगान फार पव च जाणल होत अस महटलयास त वावग ठरणार नाही िकबहना ास व तयाच िनयतरण (पराणायाम) हा शरीर व मन याना जोडणारा lsquoसतrsquo आह अशीच पवरसर ची धारणा होती व महणन lsquo सनश ीrsquoला अननयसाधारण महततव होत शरीराचया िविवध िकरयापकी काह वर आपल lsquoऐिचछकrsquo िनयतरण असत तर काही आपोआप घडतात (Reflex Involuntary of Au-tonomous ) हात हलवन चहाचा कप उचलण ऐिचछक (Voluntary ) तर हदयसपदन आपोआप (Involuntary ) पण lsquo ासrsquo ही सवरसाधारणपण एकच अशी िकरया आह की जी एकाच वळी ऐिचछक िनयतरणाखाली अस शकत (जस आपण जलद सन कर शकतो वा इचछपरमाण सथ दीघर सन कर शकतो) वा जो पणरपण परितिकषत अस शकत (जस आपण घाबरलयास सन आपोआप जलद होत व धयानास बसलयास सन आपोआप सथ व खोल होत)

सनाचया या खािसयतमळच योगशा ज एक सवरतक lsquoशरीर-मनोव कrsquo Body mind Medicine आह त पराणायामाचया माधयमातन उतक सनोपचार साधत व मनावर िनयतरण आण पाहत अनय परितिकष िकरया या पणरत आपलया ऐिचछक िनयतरणाचया बाहर असतात पण

सन हीच एक िकरया इचछावत व अिनचछावत अशा दोनही मजजाससथाचया िनयतरणाखाली असत व महणन तया माधयमातन सपणर lsquoमदवर िनयतरण आणणयाचा मानवान परय कला आह योगी हदयगती कमी-जासत कर शकतात वा lsquoभकrsquo ताबयात ठव शकतात तयाच हच रहसय आह मन आिण शरीर तसच ास-शरीर आिण मन याचा हा सबध जसजसा दगोचचर होऊ लागला आह तसतस चकीचया सनाच िविवध दषपिरणाम सप होऊ लागल आहत व महणनच या िवषयातल तजजञ आज आपणास सनपरिकरया (िवशष करन उचछवास) परत िशकणयास सागतात शा ीय बठक अगदी छोटय़ा बाळामधय आपलयाला उरो सन (Chest berathing ) आिण उदर सन (Abdominal berathing ) अशा दोनही िकरया सहजपण व तालब रीतया चालललया िदसतात पण आपण हळहळ या दोह तील ताल िवसरत जातो तसच परामखयान उरो सन व तही उधरव उरो सन (Upperchest Brcathina ) करीत राहतो साहिजकच

सनाचया lsquoउथळrsquo पातळीवरच राहतो व या अशा दीघरकालीक चकीचया सनामळ अनक िबघाडाना उदा सततची दमणक डोकदखी- मानदखी- पाठदखी ताणतणाव नाहक िचतागरसतता इ इ जनम दतो अस या िवषयातल तजजञ सागतात ताण वाढला की माणस अिधकािधक उरो सन करतो असही आढळन आल आह या सवर गो मळ शरीरातील

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

काबरनडाय ऑकसाइड वाय हा अिधक परमाणात बाहर फकला जातो तयाच रकतातील परमाण कमी झालयान रकत अिधक अलकलाइन होत रकताची आमलता कमी झालयान Bohr effect मळ िहमोगलोबीनपासन ऑिकसजन सटन पश ना उपलबध होणयाचया िकरयत अडथळा होतो तसच रकतवािहनया आकिचत होऊन िविवध अवयवाना व पश ना होणारा रकतपरवठाही कमी होतो याचा अिधक पिरणाम ऑिकसजन व गलकोज वर अितिरकत परमाणात अवलबन असणाऱया मदवर होतो व तयाच कायर िबघडत या सवर दषपिरणामाना `Brain Fog अस सबोधणयात यत या धकयान गरसत मदमळ आपली सवदनशीलता कमी होत lsquoमडrsquo सतत िबघडत राहतो व पिरघ मजजाससथा (Peripheral Nervous system ) अितसवदनशील होऊन सतत मगया यण दखण अशा तकरारी िनमारण होतात ाय लवकर दमतात पोटाचया ायवर पिरणाम झालयान वारवार शौचाची भावना होत (Irritable Bowel syndrome ) एखा ा िविश अ घटकाची अ लज वाढीस लागत व सनाचया ायवर अितिरकत ताण आलयान मान खाद व वरची पाठ दख लागत अस या िवषयातल तजजञ सागतात काही वळा या Brain Fog च पयरवसन घबराटीत (Panic attacks ) िकवा फोिबयातही होताना िदसत ह सवर टाळावयाच असल तर आपलया सनाचया गणव त बदल घडवन आणावयास हवा अस ह तजजञ सागतात चकीचया सनामळ िनमारण होणाऱया या सवर शरीरमनाचया िबघाडाना सन अकतीबधातील िबघाड Breathing Pattern Disorders ( BPD ) अस सबोधणयात यतो नमक काय करावयास हव

सन सधारणयाचा एक उ म उपाय महणज lsquoपराणायामrsquo ततर िशकण (अथारत योगय सन हा पराणायामाचा फकत एक आयाम आह ह यथ परकषारन धयानात घयाव) या ितिरकत शरीरातील िविवध भागाच अवयवाच िशिथलीकरण करन ासावर लकष किदरत करन सन सधारणयाची अनकिवध ततर आज उपलबध आहत तजजञाचया मागरदशरनाखाली व आपापलया परकतीनसार व आवडीनसार आपण याचा अवलब कर शकतो पराणायाम पराणायाम महणज काही मयारिदत अथारन िनयितरत ासोचछवास जाणीवपवरक

ासोचछवासाची परिकरया बदलण महणज पराणायाम योगाचया भाषत ास आत घणयाचया िकरयला परक उचछवासाचया िकरयला रचक तर दोह चया मधय खास थाबिवणयाचया परिकरयला कभक महणतात या परक रचकाचया तालावर िनयतरण आणन आपण ासोचछवास जया नाकपडय़ातन करतो तयाचया बदलावर िनयतरण आणन (उजवी डावी िकवा दोनही नाकपडय़ा) पराणायाम साधता यतो थोडकयात अितशय शा ोकत प तीन आपण पराणायामाचया रपान

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सन परिशकषण घऊन सन सधार शकतो अथारत या सजञा यथ ासोचछवासाचया भाषत समजािवलया असलया तरी स म अथारन तयाचा अितम सबध पराणशकतीशी महणज चतनय शकतीशी व पराणमय कोशाशी आह ह धयानात ठवण महततवाच) सन परिशकषण चकीची सन प ती आपलया इतकी अगवळणी पडलली असत की ती िवसरन योगय प त िशकणयासही िकतयक वळा सहा-सहा मिहन लाग शकतात यात मखय भर हा पणर उचछवासावर असतो तसच सनाच मखय तसच परक ाय िशिथलीकरणावर व lsquo सनभानrsquo आणणयावरही भर िदला जातो अशीच एक साधी-सोपी प त वर चौकटीत िदली आह lsquoसास की जररत ह िजदगी क िलयrsquo अस एका गाजललया िहदी गाणयात महटल आह त िकती खर आह व तया द ीन ासोपचाराच महततव एवहाना वाचकाचया धयानात आल असलच

सन ायाम हात असललया एखा ा खच वर आरामात बसा आपल हात खच चया हातावर सहजपण

िवसाव ा कोपरान बाहवर हलकासा दाब ा यामळ ासोचछवास करताना मानच वा खा ाच

ाय तमही साहिजकच वापर शकणार नाही नहमीपरमाण ास घतलयावर ओठ अलगद िवलग करा आिण हळवारपण त डान उचछवास करा ओठ परत बद करा कषणभर थाबा आिण सावकाश ास आत घया उचछवास पणर व दीघर झाला की ास आपोआपच खोल व पणर घतला जातो उचछवास ासापकषा दीघर असण आवशयक (व योगयही) असत ह सकाळसधयाकाळ वीस-वीस वळा करा सरवातीस योगय मागरदशरनाखाली व अगदी घडय़ाळ लावन हा सन अभयास करावा हळहळ त सहज साधल जाईल

- डॉ उलहास कोलहटकर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव - २००९

माय मराठी स थन ग यावषीरची िदवाळी िटटवाळा यथील rsquoमकताrsquo या लहान मली या अनाथ मास भट दऊन तथील लहानगया यासोबत िदवाळी साजरा कली याची ही काही कषणिचतर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हसवणक

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

httphindi-marathi-jokesblogspotcom

शरयावली

सपदिकय मडळ

१) शरी सागर राजणकर सपादक

२) शरी अवधत कामत सदसय

मािसकाची माडणी व िडझाईन

शरी िवजय जोशी

आवाहन

आपलयाकडील लख किवता editoremasikmaimarathiorg या ईमल आयडीवर

पाठवा ात आपल लख किवता ई कोणतयाही सवरपात (ऊ jpg pdf manu-

script ) चालतील िनवडलल लख ईमािसकात परकािशत कल जातील शकय झालयास

लखासोबत आपल छायािचतर पाठवाव तसच आपल सपकर करमाक ईमल कळवावत

Disclaimer

ईमािसकातील लख व तयातील माडलली मत ही तया लखकाची वयिकतक असन ससथा

तयास दजोरा दणार नाही

ईमािसक ह मोफत िवतरणाकिरता आह

ससथबाबत अिधक मािहती किरता wwwmaimarathiorg यथ अवशय भत ा

धनयवाद

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

जगाला परल एवढ मनषयबळ आज आपलया भारतात आह मधयतरी एका अभयासामधय ह सप झाल की सवारत तरण दश भारत आह या अथारन की जवळ जवळ 70 टकक लोकसखया यवा आह जगावर राजय करणयाची खरी ताकद आज आपलयाकड आह कारण यवक व यवत नी भरलला दश आपला आह काहीही करणयाची ताकद आज आपलयाकड आह परश न आह तो समजावन घणयाचा व दणयाचा यवकाना योगय िदशा व अचक मागरदशरन याचया बळावर िबरिटशापरमाण आपणही खऱया अथारन जगजजत होऊ शकतो

वसथापनशा तजजञ िशव खरा सागतातYou can winया धत वर यवकानो Yes I can अस आतमिवश वासान महणत पाऊल पढ टाकल पािहज तच आह तझया जीवनाचा िशलपकार हा मतर मीच घडवणार माझ जीवन अस महणत आतमसात कला पािहज हाच मतर मनात घऊन परतयक यवकान िजजञासा वाढवन खऱया अथारन जाग झाल पािहज माणस घडत नसतात घडवावी लागतात आतमिवश वास िनमारण करावा लागतो माझयातला मी जागा करत जग बदलणयासाठी आधी मी बदलायला हवा आताची यवा िपढी िबघडली आह अस महणणाऱया वगारला दाखवायला हव की आमही उ ाचा भारत घडवणार आहोत यासाठी यवक-यवत नी परथम सवतःला घडवायला हव तयासाठी तयानी शरीर व मनाचया सबलतकड जासतीत जासत लकष िदल पािहज रोज ायाम कला पािहज सवामी िववकानद महणायच माझया िपरय िमतरानो रोज मदानावर जा खळ खळा वासरासारख हदडा ायाम करा जवहा तमही सबल व सशकत वहाल तवहा तमहाला परतयक गो चागलया परकार कळ शकल महणन आपल शरीर कमावणयासाठी रोज ायाम करण आवश यक आह िकशोरवयीन मल िनदरानाश रकतदाब मानिसक ाध नी गरसत झालली िदसत आहत वाढती सपधार चगळवाद नीितमलयाचा ऱहास घरातील वाद भय चचलता िनक आहार सपधारतमक वातावरण परीकषत कमी गण अिनचछन लादलला अभयासकरम यामळ मल नराश यकड जाऊ लागली आहत जानवारी 2010 चया पिहलयाच मिहनयात एकण 66 िव ाथयारनी आतमहतया कलया याच परमख कारण मलाची दबरल मन हच होय महणन मलाचया मानिसक सबलता व िनमरलतसाठी धयानधारणा ही आवश यक गो आह आनापानसती ह तयातील एक शासरोकत धयान श वासाचया साहाययान मनाची एकागरता व िनमरलता सबलता वाढत भय कमी होत चचलता दर होत

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

मलाची आकलनकषमता वाढन जीवनात नितकता यत 2500 वषारपव गौतम ब ानी या साधनचा शोध लावला प गरजी शरी सतयनारायण गोएकाज नी 1969 मधय ही भारतातन ल झालली साधना परत भारतात आणली सपणर साधना श वासाशी सबिधत असलयामळ कठलयाही जातीचा वणारचा पथाचा दशाचा िव ाथ -िव ािथनी ही साधना करन आपल मन सबल व िनमरल करन ताणतणावमकत जीवन जग शकतो माणसाचा मद हा एका सकदात 800 हन अिधक गो ची न द घऊ शकतो तो 70 त 75 वष न थकता सतत काम कर शकतो तयात फार मोठी ऊजार असत ती जागिवणयासाठी आज खऱया अथारन गरज आह थॉमस एिडसन चार वषारचा असताना तयाला शाळतन परत पाठवल तयाचया िखशात िशकषकान िच ी टाकली होती तमचा टॉमी िशकषणात फार माग आह तो िशक शकणार नाही याच थॉमस एिडसनन आपली अतिरक मनोऊजार जागवन िवजचा िदवा तयार करन जगाला परकाशमान कल तयाआधी हजारावर अिधक तयाच परयोग फसल पण तो खचला नाही सगळा हा मानिसक परव ीचाच पिरणाम अबराहम िलकनन आपलया मलाचया मखयाधयापकाला िलिहललया पतरात मलाला समाजात कस वागायच व िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकवणयाची िवनती कली होती याच सामािजक िशकषणाची आज आपलया मलाना गरज आह आपण आपलया मलावर नसत अपकषाच ओझ लादतो िबचारी मल पार थकन जातात तयातन ती चकीचा मागर पतकरतात िचतरपटावर आतमहतयच खापर फोडन पालकवगर मोकळा होतो तीन तासात िसनमा आपलया मलाचया भावनाना हात घालतो मग जनमापासन आपलया बरोबर असणाऱया सवतःचया मलाचया भावना आपण का ओळख शकत नाही हा परश न पालकानी सवतःला िवचारला पािहज िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकणयासाठी मन सबल करणयासाठी खऱया अथारन तणावमकतीसाठी धयान महणज एक सवणरसधीच होय महणन पालकानो मल चकली-आपला अपकषाभग झाला तर तयाना जरर रागवा पण परमान (अतमरनात ओतपरोत परम भरलल अस ा) रागवलयानतर तवढच परमान तयाला जवळही घया िनिश चतच तयाना तमचा आदर वाटल या जगात तीन सदर िकरयापद आहत - परम करण मदत करण व सवा करण या तीन ईश वरी िकरयापदाना रोजचया जीवनात सथान दऊन आपल कटब आनदी व सखी बनवा आपलया

मलाना समजन घया व उ त समाज घडवा - द ा कोिहनकर (पाटील) पण

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला सवाततरय हव

वयसकर माणसानी शात बसन घडत असल त पाहाव आपल मत न दव नय वहारात फार लकष दऊ नय अस तरण िपढीला वाटत उलट आमच काळयाच पाढर अनभवान झाल आहत तया अनभवाचा तरण िपढीन फायदा करन घयावा अस जय ाना वाटत

जय नागिरकाच क कॉलज कट ाइतकच सवरमानय बनल आहत अगदी पारावर जमत नसली तरी वयसक मडळी कठ ना कठ एकतर जमतात कधी परष-परष कधी बायका-बायका तर काही िठकाणी जय नागिरकाचया जो ा एकतर यतात गपपाच िवषय सगळया कट ावर सामाईकच पनशनवाढ महागाई तरण िपढीच आपलयाला न मानवणार वागण कमी होत असलला िजवहाळा इतयादी इतयादी या सगळयात एक महततवाचा म ा नहमी चचत असतो मलगा सन नातवड आपापलया परीन व ाना गपप राहणयास सचवत असतात अन व ाना त मानय नसत एका कट ावर हाच िवषय रगला होता

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

एक आजोबा सागत होत मी मलाला फड बचत याबाबत सागायला गलो तर तो महणतो तमचया वळी वगळ होत आता सगळी गिणत बदलली आहत तमही यात लकष घाल नका त तणतणत सागत होत अर वगळ काय होत दोन मल तयाची िशकषण प-पाहण सगळा परपच चालवन आज मी एवढी िशललक ठवलीच आह ना आजकालचया मलाना आिण सनाना नसत पस उधळायला हवत मो ाच अिजबात ऐकायला नको तर काय अस महणत तयाचया प ीनही सर धरला मलग तसच सनाही तशाच अहो नातवडही आपलयाला बोलतात काल दपारी मला दोनची मािलका बघायची होती ब ाला महटल तझा तो ाण- ाण िसनमा बद कर मल वाईट ससकार होतात तयातन मी अस महणताच बटीन गळा काढला अन मग सनबाई महणाली आता दवाच िसनम दाखवन गळाच गणपती का बनवायच मलाना तयाना आताचया जगात जगायच आह तर जगात काय चालत त कळलच पािहज माझी मािलका बघायची राहन गली

तयावर दसऱया काक महणालया मला तर फार राग यतो घरात ह करा त कर नकाचा जप नको महणन मी दवळात जात तर तही तयाना पटत नाही दवळात रोज फरशीवर बसन साध आखडल तर कोण िनसतरणार अस सनबाई िवचारत माझ एक वळ ठीक आह पण यानाही सवाततरय नाही कशाच वय झाल महणज आमची मन का मली आहत वषारनवषारची िवचार करणयाची प त का बदलणार आह आमचया िपढीच तर फारच हाल झाल पव विडलधाऱयाचया मान-मयारदा साभाळायचया महणन आमही सवतला मरड घातली अन आता जीवन वयोमानानसार परावलबी झाल महणन मला-नातवडाचया पढही माघार घयावी लागत कधी-कधी मला वाटत जय नागिरकानी सवाततरयाची चळवळ उभारायला हवी

तयाचया या वाक यावर कट ावर खसखस िपकली हसणयाला वरवर िनिम िमळाल तरी परतयकाचया हदयात एक बारीक कळ उमटन गली आपलयालाही सवाततरय नाही ही भावना परतयकाचया मनात उफाळन गली जय नागिरक याबाबत काय करतील त करोत पण जयाचया घरात वयसक मडळी आहत तयानी मातर याबाबत जरर िवचार करायला हवा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

डाएट िटपस अधनमधन पण कस कवहा आिण काय खाव शक य असल िततकी मधलया खाणयाची वळ साभाळावी मखय जवणानतर कमीत कमी दीड

त दोन तास जाऊ ावत जवणानतर लगच लहर आली महणन खाऊ नय खाणयाच परमाण कमी कराव महणज जर तमही कठलाही पदाथर एक वाटी खाणार असाल तर अध वाटी खावा

वजनावर िनयतरण ठवणयासाठी तमही काय खाता यापकषाही िकती खाता याला महततव आह एखादा पदाथर पणर सोडन िदला तर काही जणाना नराश यही यत पण परमाण कमी ठवलत तर तमही तो पदाथर खाणयाचा आनद कठलाही मानिसक दबाव न ठवता लट शकता यापढ ऑिफसमधय भजी िकवा बटाटवडा मागवताना हा िनयम लकषात ठवा सवयीन ह नककी शक य होत

मधलया वळचया खाणयामधय िपणयाचया पदाथारचास ा समावश करा महणज कॉफी सरबत िकवा चहा हा खाणयाचया पदाथारबरोबर न घता वगळा पदाथर महणन घयावा तयाबरोबर शक यतो काही खाऊ नय

टीवहीसमोर बसन खायच टाळाव तस करताना आपण नककीच जररीपकषा जासत खातो लहान मलामधलया वाढतया वजनाचया परमाणाकड बघता तयानास ा तस कर दऊ नय

मधलया वळचया खाणयाच पदाथर बदला परय ान ह शक य आह गिहण नी घरात तळलल पदाथर (मखयतः बाहरन आणलल) न ठवण चागल घरी असल की दपारचया टीवही बघणयाचया वळत खालल जातात

तयाऐवजी शगदाण सकामवा (न खारवलला) घरी बनवलली सरबत तल कमी असलल पोह मरमर ला ा ला ाचया िपठीपासन कलल पदाथर र ाच पदाथर वगर चागल फकत खायचया परमाणाकड लकष ठवा कवळ िजभचया चवीसाठी खाणयाच टाळा

शवटी माणस हा सवयीचा गलाम असतो तमही जशी सवय लावाल तशी तमची जीभ तमच ऐकल नहमी बटा ाच वफसर खाणाऱया माणसालास ा वरील पदाथर खाणयाची सवय लावता यऊ शकत आिण ती लावावीच जर डायबिटस हाय बलड परशर वाढलला कोलसटरॉल यासारखया घातक आजाराना बळी पडायच नसल तर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व काचया दाही िदशा ासोपचाराची नयारी दिनया

lsquo दमाrsquo हा सनाचा िवकार आह ह आपणास सहजगतया उमगत पण सतत दमलयासारख वाटत ह lsquoचकीचया सनामळrsquo अस शकल ह आपलया लकषात यण जरा कठीण आह lsquoसपािडलायटीसrsquo िकवा lsquoिसलप िडसकrsquoमळ मान पाठ दखत ह आपणास माहीत असत पण ासाचा आकतीबध िबघडलयामळही अस होऊ शकत अस कोणी आपणास सािगतल तर त खर वाटणार नाही मनोिवकत मळ नराशय व नाहक िचता िनमारण होतात ह आपण वाचलल असत पण सनततर िबघडलयानही त िनमारण होऊ शकतात ह आपलया गावीही नसत पण अनक ाधी िवकार ह चकीचया सनामळ िनमारण होतात अस धयानात यऊ लागल आह व महणनच lsquo ासोपचारrsquo ह नवीन ततर झपाटय़ान िवकिसत होऊ लागल आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

इितहास वासतिवक पाहता lsquo ासाrsquoच अननयसाधारण महततव भारतीय दशरनानी िवशषत योगान फार पव च जाणल होत अस महटलयास त वावग ठरणार नाही िकबहना ास व तयाच िनयतरण (पराणायाम) हा शरीर व मन याना जोडणारा lsquoसतrsquo आह अशीच पवरसर ची धारणा होती व महणन lsquo सनश ीrsquoला अननयसाधारण महततव होत शरीराचया िविवध िकरयापकी काह वर आपल lsquoऐिचछकrsquo िनयतरण असत तर काही आपोआप घडतात (Reflex Involuntary of Au-tonomous ) हात हलवन चहाचा कप उचलण ऐिचछक (Voluntary ) तर हदयसपदन आपोआप (Involuntary ) पण lsquo ासrsquo ही सवरसाधारणपण एकच अशी िकरया आह की जी एकाच वळी ऐिचछक िनयतरणाखाली अस शकत (जस आपण जलद सन कर शकतो वा इचछपरमाण सथ दीघर सन कर शकतो) वा जो पणरपण परितिकषत अस शकत (जस आपण घाबरलयास सन आपोआप जलद होत व धयानास बसलयास सन आपोआप सथ व खोल होत)

सनाचया या खािसयतमळच योगशा ज एक सवरतक lsquoशरीर-मनोव कrsquo Body mind Medicine आह त पराणायामाचया माधयमातन उतक सनोपचार साधत व मनावर िनयतरण आण पाहत अनय परितिकष िकरया या पणरत आपलया ऐिचछक िनयतरणाचया बाहर असतात पण

सन हीच एक िकरया इचछावत व अिनचछावत अशा दोनही मजजाससथाचया िनयतरणाखाली असत व महणन तया माधयमातन सपणर lsquoमदवर िनयतरण आणणयाचा मानवान परय कला आह योगी हदयगती कमी-जासत कर शकतात वा lsquoभकrsquo ताबयात ठव शकतात तयाच हच रहसय आह मन आिण शरीर तसच ास-शरीर आिण मन याचा हा सबध जसजसा दगोचचर होऊ लागला आह तसतस चकीचया सनाच िविवध दषपिरणाम सप होऊ लागल आहत व महणनच या िवषयातल तजजञ आज आपणास सनपरिकरया (िवशष करन उचछवास) परत िशकणयास सागतात शा ीय बठक अगदी छोटय़ा बाळामधय आपलयाला उरो सन (Chest berathing ) आिण उदर सन (Abdominal berathing ) अशा दोनही िकरया सहजपण व तालब रीतया चालललया िदसतात पण आपण हळहळ या दोह तील ताल िवसरत जातो तसच परामखयान उरो सन व तही उधरव उरो सन (Upperchest Brcathina ) करीत राहतो साहिजकच

सनाचया lsquoउथळrsquo पातळीवरच राहतो व या अशा दीघरकालीक चकीचया सनामळ अनक िबघाडाना उदा सततची दमणक डोकदखी- मानदखी- पाठदखी ताणतणाव नाहक िचतागरसतता इ इ जनम दतो अस या िवषयातल तजजञ सागतात ताण वाढला की माणस अिधकािधक उरो सन करतो असही आढळन आल आह या सवर गो मळ शरीरातील

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

काबरनडाय ऑकसाइड वाय हा अिधक परमाणात बाहर फकला जातो तयाच रकतातील परमाण कमी झालयान रकत अिधक अलकलाइन होत रकताची आमलता कमी झालयान Bohr effect मळ िहमोगलोबीनपासन ऑिकसजन सटन पश ना उपलबध होणयाचया िकरयत अडथळा होतो तसच रकतवािहनया आकिचत होऊन िविवध अवयवाना व पश ना होणारा रकतपरवठाही कमी होतो याचा अिधक पिरणाम ऑिकसजन व गलकोज वर अितिरकत परमाणात अवलबन असणाऱया मदवर होतो व तयाच कायर िबघडत या सवर दषपिरणामाना `Brain Fog अस सबोधणयात यत या धकयान गरसत मदमळ आपली सवदनशीलता कमी होत lsquoमडrsquo सतत िबघडत राहतो व पिरघ मजजाससथा (Peripheral Nervous system ) अितसवदनशील होऊन सतत मगया यण दखण अशा तकरारी िनमारण होतात ाय लवकर दमतात पोटाचया ायवर पिरणाम झालयान वारवार शौचाची भावना होत (Irritable Bowel syndrome ) एखा ा िविश अ घटकाची अ लज वाढीस लागत व सनाचया ायवर अितिरकत ताण आलयान मान खाद व वरची पाठ दख लागत अस या िवषयातल तजजञ सागतात काही वळा या Brain Fog च पयरवसन घबराटीत (Panic attacks ) िकवा फोिबयातही होताना िदसत ह सवर टाळावयाच असल तर आपलया सनाचया गणव त बदल घडवन आणावयास हवा अस ह तजजञ सागतात चकीचया सनामळ िनमारण होणाऱया या सवर शरीरमनाचया िबघाडाना सन अकतीबधातील िबघाड Breathing Pattern Disorders ( BPD ) अस सबोधणयात यतो नमक काय करावयास हव

सन सधारणयाचा एक उ म उपाय महणज lsquoपराणायामrsquo ततर िशकण (अथारत योगय सन हा पराणायामाचा फकत एक आयाम आह ह यथ परकषारन धयानात घयाव) या ितिरकत शरीरातील िविवध भागाच अवयवाच िशिथलीकरण करन ासावर लकष किदरत करन सन सधारणयाची अनकिवध ततर आज उपलबध आहत तजजञाचया मागरदशरनाखाली व आपापलया परकतीनसार व आवडीनसार आपण याचा अवलब कर शकतो पराणायाम पराणायाम महणज काही मयारिदत अथारन िनयितरत ासोचछवास जाणीवपवरक

ासोचछवासाची परिकरया बदलण महणज पराणायाम योगाचया भाषत ास आत घणयाचया िकरयला परक उचछवासाचया िकरयला रचक तर दोह चया मधय खास थाबिवणयाचया परिकरयला कभक महणतात या परक रचकाचया तालावर िनयतरण आणन आपण ासोचछवास जया नाकपडय़ातन करतो तयाचया बदलावर िनयतरण आणन (उजवी डावी िकवा दोनही नाकपडय़ा) पराणायाम साधता यतो थोडकयात अितशय शा ोकत प तीन आपण पराणायामाचया रपान

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सन परिशकषण घऊन सन सधार शकतो अथारत या सजञा यथ ासोचछवासाचया भाषत समजािवलया असलया तरी स म अथारन तयाचा अितम सबध पराणशकतीशी महणज चतनय शकतीशी व पराणमय कोशाशी आह ह धयानात ठवण महततवाच) सन परिशकषण चकीची सन प ती आपलया इतकी अगवळणी पडलली असत की ती िवसरन योगय प त िशकणयासही िकतयक वळा सहा-सहा मिहन लाग शकतात यात मखय भर हा पणर उचछवासावर असतो तसच सनाच मखय तसच परक ाय िशिथलीकरणावर व lsquo सनभानrsquo आणणयावरही भर िदला जातो अशीच एक साधी-सोपी प त वर चौकटीत िदली आह lsquoसास की जररत ह िजदगी क िलयrsquo अस एका गाजललया िहदी गाणयात महटल आह त िकती खर आह व तया द ीन ासोपचाराच महततव एवहाना वाचकाचया धयानात आल असलच

सन ायाम हात असललया एखा ा खच वर आरामात बसा आपल हात खच चया हातावर सहजपण

िवसाव ा कोपरान बाहवर हलकासा दाब ा यामळ ासोचछवास करताना मानच वा खा ाच

ाय तमही साहिजकच वापर शकणार नाही नहमीपरमाण ास घतलयावर ओठ अलगद िवलग करा आिण हळवारपण त डान उचछवास करा ओठ परत बद करा कषणभर थाबा आिण सावकाश ास आत घया उचछवास पणर व दीघर झाला की ास आपोआपच खोल व पणर घतला जातो उचछवास ासापकषा दीघर असण आवशयक (व योगयही) असत ह सकाळसधयाकाळ वीस-वीस वळा करा सरवातीस योगय मागरदशरनाखाली व अगदी घडय़ाळ लावन हा सन अभयास करावा हळहळ त सहज साधल जाईल

- डॉ उलहास कोलहटकर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव - २००९

माय मराठी स थन ग यावषीरची िदवाळी िटटवाळा यथील rsquoमकताrsquo या लहान मली या अनाथ मास भट दऊन तथील लहानगया यासोबत िदवाळी साजरा कली याची ही काही कषणिचतर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हसवणक

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

httphindi-marathi-jokesblogspotcom

शरयावली

सपदिकय मडळ

१) शरी सागर राजणकर सपादक

२) शरी अवधत कामत सदसय

मािसकाची माडणी व िडझाईन

शरी िवजय जोशी

आवाहन

आपलयाकडील लख किवता editoremasikmaimarathiorg या ईमल आयडीवर

पाठवा ात आपल लख किवता ई कोणतयाही सवरपात (ऊ jpg pdf manu-

script ) चालतील िनवडलल लख ईमािसकात परकािशत कल जातील शकय झालयास

लखासोबत आपल छायािचतर पाठवाव तसच आपल सपकर करमाक ईमल कळवावत

Disclaimer

ईमािसकातील लख व तयातील माडलली मत ही तया लखकाची वयिकतक असन ससथा

तयास दजोरा दणार नाही

ईमािसक ह मोफत िवतरणाकिरता आह

ससथबाबत अिधक मािहती किरता wwwmaimarathiorg यथ अवशय भत ा

धनयवाद

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

मलाची आकलनकषमता वाढन जीवनात नितकता यत 2500 वषारपव गौतम ब ानी या साधनचा शोध लावला प गरजी शरी सतयनारायण गोएकाज नी 1969 मधय ही भारतातन ल झालली साधना परत भारतात आणली सपणर साधना श वासाशी सबिधत असलयामळ कठलयाही जातीचा वणारचा पथाचा दशाचा िव ाथ -िव ािथनी ही साधना करन आपल मन सबल व िनमरल करन ताणतणावमकत जीवन जग शकतो माणसाचा मद हा एका सकदात 800 हन अिधक गो ची न द घऊ शकतो तो 70 त 75 वष न थकता सतत काम कर शकतो तयात फार मोठी ऊजार असत ती जागिवणयासाठी आज खऱया अथारन गरज आह थॉमस एिडसन चार वषारचा असताना तयाला शाळतन परत पाठवल तयाचया िखशात िशकषकान िच ी टाकली होती तमचा टॉमी िशकषणात फार माग आह तो िशक शकणार नाही याच थॉमस एिडसनन आपली अतिरक मनोऊजार जागवन िवजचा िदवा तयार करन जगाला परकाशमान कल तयाआधी हजारावर अिधक तयाच परयोग फसल पण तो खचला नाही सगळा हा मानिसक परव ीचाच पिरणाम अबराहम िलकनन आपलया मलाचया मखयाधयापकाला िलिहललया पतरात मलाला समाजात कस वागायच व िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकवणयाची िवनती कली होती याच सामािजक िशकषणाची आज आपलया मलाना गरज आह आपण आपलया मलावर नसत अपकषाच ओझ लादतो िबचारी मल पार थकन जातात तयातन ती चकीचा मागर पतकरतात िचतरपटावर आतमहतयच खापर फोडन पालकवगर मोकळा होतो तीन तासात िसनमा आपलया मलाचया भावनाना हात घालतो मग जनमापासन आपलया बरोबर असणाऱया सवतःचया मलाचया भावना आपण का ओळख शकत नाही हा परश न पालकानी सवतःला िवचारला पािहज िवषम पिरिसथतीत कस जगाव ह िशकणयासाठी मन सबल करणयासाठी खऱया अथारन तणावमकतीसाठी धयान महणज एक सवणरसधीच होय महणन पालकानो मल चकली-आपला अपकषाभग झाला तर तयाना जरर रागवा पण परमान (अतमरनात ओतपरोत परम भरलल अस ा) रागवलयानतर तवढच परमान तयाला जवळही घया िनिश चतच तयाना तमचा आदर वाटल या जगात तीन सदर िकरयापद आहत - परम करण मदत करण व सवा करण या तीन ईश वरी िकरयापदाना रोजचया जीवनात सथान दऊन आपल कटब आनदी व सखी बनवा आपलया

मलाना समजन घया व उ त समाज घडवा - द ा कोिहनकर (पाटील) पण

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला सवाततरय हव

वयसकर माणसानी शात बसन घडत असल त पाहाव आपल मत न दव नय वहारात फार लकष दऊ नय अस तरण िपढीला वाटत उलट आमच काळयाच पाढर अनभवान झाल आहत तया अनभवाचा तरण िपढीन फायदा करन घयावा अस जय ाना वाटत

जय नागिरकाच क कॉलज कट ाइतकच सवरमानय बनल आहत अगदी पारावर जमत नसली तरी वयसक मडळी कठ ना कठ एकतर जमतात कधी परष-परष कधी बायका-बायका तर काही िठकाणी जय नागिरकाचया जो ा एकतर यतात गपपाच िवषय सगळया कट ावर सामाईकच पनशनवाढ महागाई तरण िपढीच आपलयाला न मानवणार वागण कमी होत असलला िजवहाळा इतयादी इतयादी या सगळयात एक महततवाचा म ा नहमी चचत असतो मलगा सन नातवड आपापलया परीन व ाना गपप राहणयास सचवत असतात अन व ाना त मानय नसत एका कट ावर हाच िवषय रगला होता

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

एक आजोबा सागत होत मी मलाला फड बचत याबाबत सागायला गलो तर तो महणतो तमचया वळी वगळ होत आता सगळी गिणत बदलली आहत तमही यात लकष घाल नका त तणतणत सागत होत अर वगळ काय होत दोन मल तयाची िशकषण प-पाहण सगळा परपच चालवन आज मी एवढी िशललक ठवलीच आह ना आजकालचया मलाना आिण सनाना नसत पस उधळायला हवत मो ाच अिजबात ऐकायला नको तर काय अस महणत तयाचया प ीनही सर धरला मलग तसच सनाही तशाच अहो नातवडही आपलयाला बोलतात काल दपारी मला दोनची मािलका बघायची होती ब ाला महटल तझा तो ाण- ाण िसनमा बद कर मल वाईट ससकार होतात तयातन मी अस महणताच बटीन गळा काढला अन मग सनबाई महणाली आता दवाच िसनम दाखवन गळाच गणपती का बनवायच मलाना तयाना आताचया जगात जगायच आह तर जगात काय चालत त कळलच पािहज माझी मािलका बघायची राहन गली

तयावर दसऱया काक महणालया मला तर फार राग यतो घरात ह करा त कर नकाचा जप नको महणन मी दवळात जात तर तही तयाना पटत नाही दवळात रोज फरशीवर बसन साध आखडल तर कोण िनसतरणार अस सनबाई िवचारत माझ एक वळ ठीक आह पण यानाही सवाततरय नाही कशाच वय झाल महणज आमची मन का मली आहत वषारनवषारची िवचार करणयाची प त का बदलणार आह आमचया िपढीच तर फारच हाल झाल पव विडलधाऱयाचया मान-मयारदा साभाळायचया महणन आमही सवतला मरड घातली अन आता जीवन वयोमानानसार परावलबी झाल महणन मला-नातवडाचया पढही माघार घयावी लागत कधी-कधी मला वाटत जय नागिरकानी सवाततरयाची चळवळ उभारायला हवी

तयाचया या वाक यावर कट ावर खसखस िपकली हसणयाला वरवर िनिम िमळाल तरी परतयकाचया हदयात एक बारीक कळ उमटन गली आपलयालाही सवाततरय नाही ही भावना परतयकाचया मनात उफाळन गली जय नागिरक याबाबत काय करतील त करोत पण जयाचया घरात वयसक मडळी आहत तयानी मातर याबाबत जरर िवचार करायला हवा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

डाएट िटपस अधनमधन पण कस कवहा आिण काय खाव शक य असल िततकी मधलया खाणयाची वळ साभाळावी मखय जवणानतर कमीत कमी दीड

त दोन तास जाऊ ावत जवणानतर लगच लहर आली महणन खाऊ नय खाणयाच परमाण कमी कराव महणज जर तमही कठलाही पदाथर एक वाटी खाणार असाल तर अध वाटी खावा

वजनावर िनयतरण ठवणयासाठी तमही काय खाता यापकषाही िकती खाता याला महततव आह एखादा पदाथर पणर सोडन िदला तर काही जणाना नराश यही यत पण परमाण कमी ठवलत तर तमही तो पदाथर खाणयाचा आनद कठलाही मानिसक दबाव न ठवता लट शकता यापढ ऑिफसमधय भजी िकवा बटाटवडा मागवताना हा िनयम लकषात ठवा सवयीन ह नककी शक य होत

मधलया वळचया खाणयामधय िपणयाचया पदाथारचास ा समावश करा महणज कॉफी सरबत िकवा चहा हा खाणयाचया पदाथारबरोबर न घता वगळा पदाथर महणन घयावा तयाबरोबर शक यतो काही खाऊ नय

टीवहीसमोर बसन खायच टाळाव तस करताना आपण नककीच जररीपकषा जासत खातो लहान मलामधलया वाढतया वजनाचया परमाणाकड बघता तयानास ा तस कर दऊ नय

मधलया वळचया खाणयाच पदाथर बदला परय ान ह शक य आह गिहण नी घरात तळलल पदाथर (मखयतः बाहरन आणलल) न ठवण चागल घरी असल की दपारचया टीवही बघणयाचया वळत खालल जातात

तयाऐवजी शगदाण सकामवा (न खारवलला) घरी बनवलली सरबत तल कमी असलल पोह मरमर ला ा ला ाचया िपठीपासन कलल पदाथर र ाच पदाथर वगर चागल फकत खायचया परमाणाकड लकष ठवा कवळ िजभचया चवीसाठी खाणयाच टाळा

शवटी माणस हा सवयीचा गलाम असतो तमही जशी सवय लावाल तशी तमची जीभ तमच ऐकल नहमी बटा ाच वफसर खाणाऱया माणसालास ा वरील पदाथर खाणयाची सवय लावता यऊ शकत आिण ती लावावीच जर डायबिटस हाय बलड परशर वाढलला कोलसटरॉल यासारखया घातक आजाराना बळी पडायच नसल तर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व काचया दाही िदशा ासोपचाराची नयारी दिनया

lsquo दमाrsquo हा सनाचा िवकार आह ह आपणास सहजगतया उमगत पण सतत दमलयासारख वाटत ह lsquoचकीचया सनामळrsquo अस शकल ह आपलया लकषात यण जरा कठीण आह lsquoसपािडलायटीसrsquo िकवा lsquoिसलप िडसकrsquoमळ मान पाठ दखत ह आपणास माहीत असत पण ासाचा आकतीबध िबघडलयामळही अस होऊ शकत अस कोणी आपणास सािगतल तर त खर वाटणार नाही मनोिवकत मळ नराशय व नाहक िचता िनमारण होतात ह आपण वाचलल असत पण सनततर िबघडलयानही त िनमारण होऊ शकतात ह आपलया गावीही नसत पण अनक ाधी िवकार ह चकीचया सनामळ िनमारण होतात अस धयानात यऊ लागल आह व महणनच lsquo ासोपचारrsquo ह नवीन ततर झपाटय़ान िवकिसत होऊ लागल आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

इितहास वासतिवक पाहता lsquo ासाrsquoच अननयसाधारण महततव भारतीय दशरनानी िवशषत योगान फार पव च जाणल होत अस महटलयास त वावग ठरणार नाही िकबहना ास व तयाच िनयतरण (पराणायाम) हा शरीर व मन याना जोडणारा lsquoसतrsquo आह अशीच पवरसर ची धारणा होती व महणन lsquo सनश ीrsquoला अननयसाधारण महततव होत शरीराचया िविवध िकरयापकी काह वर आपल lsquoऐिचछकrsquo िनयतरण असत तर काही आपोआप घडतात (Reflex Involuntary of Au-tonomous ) हात हलवन चहाचा कप उचलण ऐिचछक (Voluntary ) तर हदयसपदन आपोआप (Involuntary ) पण lsquo ासrsquo ही सवरसाधारणपण एकच अशी िकरया आह की जी एकाच वळी ऐिचछक िनयतरणाखाली अस शकत (जस आपण जलद सन कर शकतो वा इचछपरमाण सथ दीघर सन कर शकतो) वा जो पणरपण परितिकषत अस शकत (जस आपण घाबरलयास सन आपोआप जलद होत व धयानास बसलयास सन आपोआप सथ व खोल होत)

सनाचया या खािसयतमळच योगशा ज एक सवरतक lsquoशरीर-मनोव कrsquo Body mind Medicine आह त पराणायामाचया माधयमातन उतक सनोपचार साधत व मनावर िनयतरण आण पाहत अनय परितिकष िकरया या पणरत आपलया ऐिचछक िनयतरणाचया बाहर असतात पण

सन हीच एक िकरया इचछावत व अिनचछावत अशा दोनही मजजाससथाचया िनयतरणाखाली असत व महणन तया माधयमातन सपणर lsquoमदवर िनयतरण आणणयाचा मानवान परय कला आह योगी हदयगती कमी-जासत कर शकतात वा lsquoभकrsquo ताबयात ठव शकतात तयाच हच रहसय आह मन आिण शरीर तसच ास-शरीर आिण मन याचा हा सबध जसजसा दगोचचर होऊ लागला आह तसतस चकीचया सनाच िविवध दषपिरणाम सप होऊ लागल आहत व महणनच या िवषयातल तजजञ आज आपणास सनपरिकरया (िवशष करन उचछवास) परत िशकणयास सागतात शा ीय बठक अगदी छोटय़ा बाळामधय आपलयाला उरो सन (Chest berathing ) आिण उदर सन (Abdominal berathing ) अशा दोनही िकरया सहजपण व तालब रीतया चालललया िदसतात पण आपण हळहळ या दोह तील ताल िवसरत जातो तसच परामखयान उरो सन व तही उधरव उरो सन (Upperchest Brcathina ) करीत राहतो साहिजकच

सनाचया lsquoउथळrsquo पातळीवरच राहतो व या अशा दीघरकालीक चकीचया सनामळ अनक िबघाडाना उदा सततची दमणक डोकदखी- मानदखी- पाठदखी ताणतणाव नाहक िचतागरसतता इ इ जनम दतो अस या िवषयातल तजजञ सागतात ताण वाढला की माणस अिधकािधक उरो सन करतो असही आढळन आल आह या सवर गो मळ शरीरातील

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

काबरनडाय ऑकसाइड वाय हा अिधक परमाणात बाहर फकला जातो तयाच रकतातील परमाण कमी झालयान रकत अिधक अलकलाइन होत रकताची आमलता कमी झालयान Bohr effect मळ िहमोगलोबीनपासन ऑिकसजन सटन पश ना उपलबध होणयाचया िकरयत अडथळा होतो तसच रकतवािहनया आकिचत होऊन िविवध अवयवाना व पश ना होणारा रकतपरवठाही कमी होतो याचा अिधक पिरणाम ऑिकसजन व गलकोज वर अितिरकत परमाणात अवलबन असणाऱया मदवर होतो व तयाच कायर िबघडत या सवर दषपिरणामाना `Brain Fog अस सबोधणयात यत या धकयान गरसत मदमळ आपली सवदनशीलता कमी होत lsquoमडrsquo सतत िबघडत राहतो व पिरघ मजजाससथा (Peripheral Nervous system ) अितसवदनशील होऊन सतत मगया यण दखण अशा तकरारी िनमारण होतात ाय लवकर दमतात पोटाचया ायवर पिरणाम झालयान वारवार शौचाची भावना होत (Irritable Bowel syndrome ) एखा ा िविश अ घटकाची अ लज वाढीस लागत व सनाचया ायवर अितिरकत ताण आलयान मान खाद व वरची पाठ दख लागत अस या िवषयातल तजजञ सागतात काही वळा या Brain Fog च पयरवसन घबराटीत (Panic attacks ) िकवा फोिबयातही होताना िदसत ह सवर टाळावयाच असल तर आपलया सनाचया गणव त बदल घडवन आणावयास हवा अस ह तजजञ सागतात चकीचया सनामळ िनमारण होणाऱया या सवर शरीरमनाचया िबघाडाना सन अकतीबधातील िबघाड Breathing Pattern Disorders ( BPD ) अस सबोधणयात यतो नमक काय करावयास हव

सन सधारणयाचा एक उ म उपाय महणज lsquoपराणायामrsquo ततर िशकण (अथारत योगय सन हा पराणायामाचा फकत एक आयाम आह ह यथ परकषारन धयानात घयाव) या ितिरकत शरीरातील िविवध भागाच अवयवाच िशिथलीकरण करन ासावर लकष किदरत करन सन सधारणयाची अनकिवध ततर आज उपलबध आहत तजजञाचया मागरदशरनाखाली व आपापलया परकतीनसार व आवडीनसार आपण याचा अवलब कर शकतो पराणायाम पराणायाम महणज काही मयारिदत अथारन िनयितरत ासोचछवास जाणीवपवरक

ासोचछवासाची परिकरया बदलण महणज पराणायाम योगाचया भाषत ास आत घणयाचया िकरयला परक उचछवासाचया िकरयला रचक तर दोह चया मधय खास थाबिवणयाचया परिकरयला कभक महणतात या परक रचकाचया तालावर िनयतरण आणन आपण ासोचछवास जया नाकपडय़ातन करतो तयाचया बदलावर िनयतरण आणन (उजवी डावी िकवा दोनही नाकपडय़ा) पराणायाम साधता यतो थोडकयात अितशय शा ोकत प तीन आपण पराणायामाचया रपान

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सन परिशकषण घऊन सन सधार शकतो अथारत या सजञा यथ ासोचछवासाचया भाषत समजािवलया असलया तरी स म अथारन तयाचा अितम सबध पराणशकतीशी महणज चतनय शकतीशी व पराणमय कोशाशी आह ह धयानात ठवण महततवाच) सन परिशकषण चकीची सन प ती आपलया इतकी अगवळणी पडलली असत की ती िवसरन योगय प त िशकणयासही िकतयक वळा सहा-सहा मिहन लाग शकतात यात मखय भर हा पणर उचछवासावर असतो तसच सनाच मखय तसच परक ाय िशिथलीकरणावर व lsquo सनभानrsquo आणणयावरही भर िदला जातो अशीच एक साधी-सोपी प त वर चौकटीत िदली आह lsquoसास की जररत ह िजदगी क िलयrsquo अस एका गाजललया िहदी गाणयात महटल आह त िकती खर आह व तया द ीन ासोपचाराच महततव एवहाना वाचकाचया धयानात आल असलच

सन ायाम हात असललया एखा ा खच वर आरामात बसा आपल हात खच चया हातावर सहजपण

िवसाव ा कोपरान बाहवर हलकासा दाब ा यामळ ासोचछवास करताना मानच वा खा ाच

ाय तमही साहिजकच वापर शकणार नाही नहमीपरमाण ास घतलयावर ओठ अलगद िवलग करा आिण हळवारपण त डान उचछवास करा ओठ परत बद करा कषणभर थाबा आिण सावकाश ास आत घया उचछवास पणर व दीघर झाला की ास आपोआपच खोल व पणर घतला जातो उचछवास ासापकषा दीघर असण आवशयक (व योगयही) असत ह सकाळसधयाकाळ वीस-वीस वळा करा सरवातीस योगय मागरदशरनाखाली व अगदी घडय़ाळ लावन हा सन अभयास करावा हळहळ त सहज साधल जाईल

- डॉ उलहास कोलहटकर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव - २००९

माय मराठी स थन ग यावषीरची िदवाळी िटटवाळा यथील rsquoमकताrsquo या लहान मली या अनाथ मास भट दऊन तथील लहानगया यासोबत िदवाळी साजरा कली याची ही काही कषणिचतर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हसवणक

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

httphindi-marathi-jokesblogspotcom

शरयावली

सपदिकय मडळ

१) शरी सागर राजणकर सपादक

२) शरी अवधत कामत सदसय

मािसकाची माडणी व िडझाईन

शरी िवजय जोशी

आवाहन

आपलयाकडील लख किवता editoremasikmaimarathiorg या ईमल आयडीवर

पाठवा ात आपल लख किवता ई कोणतयाही सवरपात (ऊ jpg pdf manu-

script ) चालतील िनवडलल लख ईमािसकात परकािशत कल जातील शकय झालयास

लखासोबत आपल छायािचतर पाठवाव तसच आपल सपकर करमाक ईमल कळवावत

Disclaimer

ईमािसकातील लख व तयातील माडलली मत ही तया लखकाची वयिकतक असन ससथा

तयास दजोरा दणार नाही

ईमािसक ह मोफत िवतरणाकिरता आह

ससथबाबत अिधक मािहती किरता wwwmaimarathiorg यथ अवशय भत ा

धनयवाद

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

आमहाला सवाततरय हव

वयसकर माणसानी शात बसन घडत असल त पाहाव आपल मत न दव नय वहारात फार लकष दऊ नय अस तरण िपढीला वाटत उलट आमच काळयाच पाढर अनभवान झाल आहत तया अनभवाचा तरण िपढीन फायदा करन घयावा अस जय ाना वाटत

जय नागिरकाच क कॉलज कट ाइतकच सवरमानय बनल आहत अगदी पारावर जमत नसली तरी वयसक मडळी कठ ना कठ एकतर जमतात कधी परष-परष कधी बायका-बायका तर काही िठकाणी जय नागिरकाचया जो ा एकतर यतात गपपाच िवषय सगळया कट ावर सामाईकच पनशनवाढ महागाई तरण िपढीच आपलयाला न मानवणार वागण कमी होत असलला िजवहाळा इतयादी इतयादी या सगळयात एक महततवाचा म ा नहमी चचत असतो मलगा सन नातवड आपापलया परीन व ाना गपप राहणयास सचवत असतात अन व ाना त मानय नसत एका कट ावर हाच िवषय रगला होता

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

एक आजोबा सागत होत मी मलाला फड बचत याबाबत सागायला गलो तर तो महणतो तमचया वळी वगळ होत आता सगळी गिणत बदलली आहत तमही यात लकष घाल नका त तणतणत सागत होत अर वगळ काय होत दोन मल तयाची िशकषण प-पाहण सगळा परपच चालवन आज मी एवढी िशललक ठवलीच आह ना आजकालचया मलाना आिण सनाना नसत पस उधळायला हवत मो ाच अिजबात ऐकायला नको तर काय अस महणत तयाचया प ीनही सर धरला मलग तसच सनाही तशाच अहो नातवडही आपलयाला बोलतात काल दपारी मला दोनची मािलका बघायची होती ब ाला महटल तझा तो ाण- ाण िसनमा बद कर मल वाईट ससकार होतात तयातन मी अस महणताच बटीन गळा काढला अन मग सनबाई महणाली आता दवाच िसनम दाखवन गळाच गणपती का बनवायच मलाना तयाना आताचया जगात जगायच आह तर जगात काय चालत त कळलच पािहज माझी मािलका बघायची राहन गली

तयावर दसऱया काक महणालया मला तर फार राग यतो घरात ह करा त कर नकाचा जप नको महणन मी दवळात जात तर तही तयाना पटत नाही दवळात रोज फरशीवर बसन साध आखडल तर कोण िनसतरणार अस सनबाई िवचारत माझ एक वळ ठीक आह पण यानाही सवाततरय नाही कशाच वय झाल महणज आमची मन का मली आहत वषारनवषारची िवचार करणयाची प त का बदलणार आह आमचया िपढीच तर फारच हाल झाल पव विडलधाऱयाचया मान-मयारदा साभाळायचया महणन आमही सवतला मरड घातली अन आता जीवन वयोमानानसार परावलबी झाल महणन मला-नातवडाचया पढही माघार घयावी लागत कधी-कधी मला वाटत जय नागिरकानी सवाततरयाची चळवळ उभारायला हवी

तयाचया या वाक यावर कट ावर खसखस िपकली हसणयाला वरवर िनिम िमळाल तरी परतयकाचया हदयात एक बारीक कळ उमटन गली आपलयालाही सवाततरय नाही ही भावना परतयकाचया मनात उफाळन गली जय नागिरक याबाबत काय करतील त करोत पण जयाचया घरात वयसक मडळी आहत तयानी मातर याबाबत जरर िवचार करायला हवा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

डाएट िटपस अधनमधन पण कस कवहा आिण काय खाव शक य असल िततकी मधलया खाणयाची वळ साभाळावी मखय जवणानतर कमीत कमी दीड

त दोन तास जाऊ ावत जवणानतर लगच लहर आली महणन खाऊ नय खाणयाच परमाण कमी कराव महणज जर तमही कठलाही पदाथर एक वाटी खाणार असाल तर अध वाटी खावा

वजनावर िनयतरण ठवणयासाठी तमही काय खाता यापकषाही िकती खाता याला महततव आह एखादा पदाथर पणर सोडन िदला तर काही जणाना नराश यही यत पण परमाण कमी ठवलत तर तमही तो पदाथर खाणयाचा आनद कठलाही मानिसक दबाव न ठवता लट शकता यापढ ऑिफसमधय भजी िकवा बटाटवडा मागवताना हा िनयम लकषात ठवा सवयीन ह नककी शक य होत

मधलया वळचया खाणयामधय िपणयाचया पदाथारचास ा समावश करा महणज कॉफी सरबत िकवा चहा हा खाणयाचया पदाथारबरोबर न घता वगळा पदाथर महणन घयावा तयाबरोबर शक यतो काही खाऊ नय

टीवहीसमोर बसन खायच टाळाव तस करताना आपण नककीच जररीपकषा जासत खातो लहान मलामधलया वाढतया वजनाचया परमाणाकड बघता तयानास ा तस कर दऊ नय

मधलया वळचया खाणयाच पदाथर बदला परय ान ह शक य आह गिहण नी घरात तळलल पदाथर (मखयतः बाहरन आणलल) न ठवण चागल घरी असल की दपारचया टीवही बघणयाचया वळत खालल जातात

तयाऐवजी शगदाण सकामवा (न खारवलला) घरी बनवलली सरबत तल कमी असलल पोह मरमर ला ा ला ाचया िपठीपासन कलल पदाथर र ाच पदाथर वगर चागल फकत खायचया परमाणाकड लकष ठवा कवळ िजभचया चवीसाठी खाणयाच टाळा

शवटी माणस हा सवयीचा गलाम असतो तमही जशी सवय लावाल तशी तमची जीभ तमच ऐकल नहमी बटा ाच वफसर खाणाऱया माणसालास ा वरील पदाथर खाणयाची सवय लावता यऊ शकत आिण ती लावावीच जर डायबिटस हाय बलड परशर वाढलला कोलसटरॉल यासारखया घातक आजाराना बळी पडायच नसल तर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व काचया दाही िदशा ासोपचाराची नयारी दिनया

lsquo दमाrsquo हा सनाचा िवकार आह ह आपणास सहजगतया उमगत पण सतत दमलयासारख वाटत ह lsquoचकीचया सनामळrsquo अस शकल ह आपलया लकषात यण जरा कठीण आह lsquoसपािडलायटीसrsquo िकवा lsquoिसलप िडसकrsquoमळ मान पाठ दखत ह आपणास माहीत असत पण ासाचा आकतीबध िबघडलयामळही अस होऊ शकत अस कोणी आपणास सािगतल तर त खर वाटणार नाही मनोिवकत मळ नराशय व नाहक िचता िनमारण होतात ह आपण वाचलल असत पण सनततर िबघडलयानही त िनमारण होऊ शकतात ह आपलया गावीही नसत पण अनक ाधी िवकार ह चकीचया सनामळ िनमारण होतात अस धयानात यऊ लागल आह व महणनच lsquo ासोपचारrsquo ह नवीन ततर झपाटय़ान िवकिसत होऊ लागल आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

इितहास वासतिवक पाहता lsquo ासाrsquoच अननयसाधारण महततव भारतीय दशरनानी िवशषत योगान फार पव च जाणल होत अस महटलयास त वावग ठरणार नाही िकबहना ास व तयाच िनयतरण (पराणायाम) हा शरीर व मन याना जोडणारा lsquoसतrsquo आह अशीच पवरसर ची धारणा होती व महणन lsquo सनश ीrsquoला अननयसाधारण महततव होत शरीराचया िविवध िकरयापकी काह वर आपल lsquoऐिचछकrsquo िनयतरण असत तर काही आपोआप घडतात (Reflex Involuntary of Au-tonomous ) हात हलवन चहाचा कप उचलण ऐिचछक (Voluntary ) तर हदयसपदन आपोआप (Involuntary ) पण lsquo ासrsquo ही सवरसाधारणपण एकच अशी िकरया आह की जी एकाच वळी ऐिचछक िनयतरणाखाली अस शकत (जस आपण जलद सन कर शकतो वा इचछपरमाण सथ दीघर सन कर शकतो) वा जो पणरपण परितिकषत अस शकत (जस आपण घाबरलयास सन आपोआप जलद होत व धयानास बसलयास सन आपोआप सथ व खोल होत)

सनाचया या खािसयतमळच योगशा ज एक सवरतक lsquoशरीर-मनोव कrsquo Body mind Medicine आह त पराणायामाचया माधयमातन उतक सनोपचार साधत व मनावर िनयतरण आण पाहत अनय परितिकष िकरया या पणरत आपलया ऐिचछक िनयतरणाचया बाहर असतात पण

सन हीच एक िकरया इचछावत व अिनचछावत अशा दोनही मजजाससथाचया िनयतरणाखाली असत व महणन तया माधयमातन सपणर lsquoमदवर िनयतरण आणणयाचा मानवान परय कला आह योगी हदयगती कमी-जासत कर शकतात वा lsquoभकrsquo ताबयात ठव शकतात तयाच हच रहसय आह मन आिण शरीर तसच ास-शरीर आिण मन याचा हा सबध जसजसा दगोचचर होऊ लागला आह तसतस चकीचया सनाच िविवध दषपिरणाम सप होऊ लागल आहत व महणनच या िवषयातल तजजञ आज आपणास सनपरिकरया (िवशष करन उचछवास) परत िशकणयास सागतात शा ीय बठक अगदी छोटय़ा बाळामधय आपलयाला उरो सन (Chest berathing ) आिण उदर सन (Abdominal berathing ) अशा दोनही िकरया सहजपण व तालब रीतया चालललया िदसतात पण आपण हळहळ या दोह तील ताल िवसरत जातो तसच परामखयान उरो सन व तही उधरव उरो सन (Upperchest Brcathina ) करीत राहतो साहिजकच

सनाचया lsquoउथळrsquo पातळीवरच राहतो व या अशा दीघरकालीक चकीचया सनामळ अनक िबघाडाना उदा सततची दमणक डोकदखी- मानदखी- पाठदखी ताणतणाव नाहक िचतागरसतता इ इ जनम दतो अस या िवषयातल तजजञ सागतात ताण वाढला की माणस अिधकािधक उरो सन करतो असही आढळन आल आह या सवर गो मळ शरीरातील

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

काबरनडाय ऑकसाइड वाय हा अिधक परमाणात बाहर फकला जातो तयाच रकतातील परमाण कमी झालयान रकत अिधक अलकलाइन होत रकताची आमलता कमी झालयान Bohr effect मळ िहमोगलोबीनपासन ऑिकसजन सटन पश ना उपलबध होणयाचया िकरयत अडथळा होतो तसच रकतवािहनया आकिचत होऊन िविवध अवयवाना व पश ना होणारा रकतपरवठाही कमी होतो याचा अिधक पिरणाम ऑिकसजन व गलकोज वर अितिरकत परमाणात अवलबन असणाऱया मदवर होतो व तयाच कायर िबघडत या सवर दषपिरणामाना `Brain Fog अस सबोधणयात यत या धकयान गरसत मदमळ आपली सवदनशीलता कमी होत lsquoमडrsquo सतत िबघडत राहतो व पिरघ मजजाससथा (Peripheral Nervous system ) अितसवदनशील होऊन सतत मगया यण दखण अशा तकरारी िनमारण होतात ाय लवकर दमतात पोटाचया ायवर पिरणाम झालयान वारवार शौचाची भावना होत (Irritable Bowel syndrome ) एखा ा िविश अ घटकाची अ लज वाढीस लागत व सनाचया ायवर अितिरकत ताण आलयान मान खाद व वरची पाठ दख लागत अस या िवषयातल तजजञ सागतात काही वळा या Brain Fog च पयरवसन घबराटीत (Panic attacks ) िकवा फोिबयातही होताना िदसत ह सवर टाळावयाच असल तर आपलया सनाचया गणव त बदल घडवन आणावयास हवा अस ह तजजञ सागतात चकीचया सनामळ िनमारण होणाऱया या सवर शरीरमनाचया िबघाडाना सन अकतीबधातील िबघाड Breathing Pattern Disorders ( BPD ) अस सबोधणयात यतो नमक काय करावयास हव

सन सधारणयाचा एक उ म उपाय महणज lsquoपराणायामrsquo ततर िशकण (अथारत योगय सन हा पराणायामाचा फकत एक आयाम आह ह यथ परकषारन धयानात घयाव) या ितिरकत शरीरातील िविवध भागाच अवयवाच िशिथलीकरण करन ासावर लकष किदरत करन सन सधारणयाची अनकिवध ततर आज उपलबध आहत तजजञाचया मागरदशरनाखाली व आपापलया परकतीनसार व आवडीनसार आपण याचा अवलब कर शकतो पराणायाम पराणायाम महणज काही मयारिदत अथारन िनयितरत ासोचछवास जाणीवपवरक

ासोचछवासाची परिकरया बदलण महणज पराणायाम योगाचया भाषत ास आत घणयाचया िकरयला परक उचछवासाचया िकरयला रचक तर दोह चया मधय खास थाबिवणयाचया परिकरयला कभक महणतात या परक रचकाचया तालावर िनयतरण आणन आपण ासोचछवास जया नाकपडय़ातन करतो तयाचया बदलावर िनयतरण आणन (उजवी डावी िकवा दोनही नाकपडय़ा) पराणायाम साधता यतो थोडकयात अितशय शा ोकत प तीन आपण पराणायामाचया रपान

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सन परिशकषण घऊन सन सधार शकतो अथारत या सजञा यथ ासोचछवासाचया भाषत समजािवलया असलया तरी स म अथारन तयाचा अितम सबध पराणशकतीशी महणज चतनय शकतीशी व पराणमय कोशाशी आह ह धयानात ठवण महततवाच) सन परिशकषण चकीची सन प ती आपलया इतकी अगवळणी पडलली असत की ती िवसरन योगय प त िशकणयासही िकतयक वळा सहा-सहा मिहन लाग शकतात यात मखय भर हा पणर उचछवासावर असतो तसच सनाच मखय तसच परक ाय िशिथलीकरणावर व lsquo सनभानrsquo आणणयावरही भर िदला जातो अशीच एक साधी-सोपी प त वर चौकटीत िदली आह lsquoसास की जररत ह िजदगी क िलयrsquo अस एका गाजललया िहदी गाणयात महटल आह त िकती खर आह व तया द ीन ासोपचाराच महततव एवहाना वाचकाचया धयानात आल असलच

सन ायाम हात असललया एखा ा खच वर आरामात बसा आपल हात खच चया हातावर सहजपण

िवसाव ा कोपरान बाहवर हलकासा दाब ा यामळ ासोचछवास करताना मानच वा खा ाच

ाय तमही साहिजकच वापर शकणार नाही नहमीपरमाण ास घतलयावर ओठ अलगद िवलग करा आिण हळवारपण त डान उचछवास करा ओठ परत बद करा कषणभर थाबा आिण सावकाश ास आत घया उचछवास पणर व दीघर झाला की ास आपोआपच खोल व पणर घतला जातो उचछवास ासापकषा दीघर असण आवशयक (व योगयही) असत ह सकाळसधयाकाळ वीस-वीस वळा करा सरवातीस योगय मागरदशरनाखाली व अगदी घडय़ाळ लावन हा सन अभयास करावा हळहळ त सहज साधल जाईल

- डॉ उलहास कोलहटकर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव - २००९

माय मराठी स थन ग यावषीरची िदवाळी िटटवाळा यथील rsquoमकताrsquo या लहान मली या अनाथ मास भट दऊन तथील लहानगया यासोबत िदवाळी साजरा कली याची ही काही कषणिचतर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हसवणक

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

httphindi-marathi-jokesblogspotcom

शरयावली

सपदिकय मडळ

१) शरी सागर राजणकर सपादक

२) शरी अवधत कामत सदसय

मािसकाची माडणी व िडझाईन

शरी िवजय जोशी

आवाहन

आपलयाकडील लख किवता editoremasikmaimarathiorg या ईमल आयडीवर

पाठवा ात आपल लख किवता ई कोणतयाही सवरपात (ऊ jpg pdf manu-

script ) चालतील िनवडलल लख ईमािसकात परकािशत कल जातील शकय झालयास

लखासोबत आपल छायािचतर पाठवाव तसच आपल सपकर करमाक ईमल कळवावत

Disclaimer

ईमािसकातील लख व तयातील माडलली मत ही तया लखकाची वयिकतक असन ससथा

तयास दजोरा दणार नाही

ईमािसक ह मोफत िवतरणाकिरता आह

ससथबाबत अिधक मािहती किरता wwwmaimarathiorg यथ अवशय भत ा

धनयवाद

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

एक आजोबा सागत होत मी मलाला फड बचत याबाबत सागायला गलो तर तो महणतो तमचया वळी वगळ होत आता सगळी गिणत बदलली आहत तमही यात लकष घाल नका त तणतणत सागत होत अर वगळ काय होत दोन मल तयाची िशकषण प-पाहण सगळा परपच चालवन आज मी एवढी िशललक ठवलीच आह ना आजकालचया मलाना आिण सनाना नसत पस उधळायला हवत मो ाच अिजबात ऐकायला नको तर काय अस महणत तयाचया प ीनही सर धरला मलग तसच सनाही तशाच अहो नातवडही आपलयाला बोलतात काल दपारी मला दोनची मािलका बघायची होती ब ाला महटल तझा तो ाण- ाण िसनमा बद कर मल वाईट ससकार होतात तयातन मी अस महणताच बटीन गळा काढला अन मग सनबाई महणाली आता दवाच िसनम दाखवन गळाच गणपती का बनवायच मलाना तयाना आताचया जगात जगायच आह तर जगात काय चालत त कळलच पािहज माझी मािलका बघायची राहन गली

तयावर दसऱया काक महणालया मला तर फार राग यतो घरात ह करा त कर नकाचा जप नको महणन मी दवळात जात तर तही तयाना पटत नाही दवळात रोज फरशीवर बसन साध आखडल तर कोण िनसतरणार अस सनबाई िवचारत माझ एक वळ ठीक आह पण यानाही सवाततरय नाही कशाच वय झाल महणज आमची मन का मली आहत वषारनवषारची िवचार करणयाची प त का बदलणार आह आमचया िपढीच तर फारच हाल झाल पव विडलधाऱयाचया मान-मयारदा साभाळायचया महणन आमही सवतला मरड घातली अन आता जीवन वयोमानानसार परावलबी झाल महणन मला-नातवडाचया पढही माघार घयावी लागत कधी-कधी मला वाटत जय नागिरकानी सवाततरयाची चळवळ उभारायला हवी

तयाचया या वाक यावर कट ावर खसखस िपकली हसणयाला वरवर िनिम िमळाल तरी परतयकाचया हदयात एक बारीक कळ उमटन गली आपलयालाही सवाततरय नाही ही भावना परतयकाचया मनात उफाळन गली जय नागिरक याबाबत काय करतील त करोत पण जयाचया घरात वयसक मडळी आहत तयानी मातर याबाबत जरर िवचार करायला हवा

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

डाएट िटपस अधनमधन पण कस कवहा आिण काय खाव शक य असल िततकी मधलया खाणयाची वळ साभाळावी मखय जवणानतर कमीत कमी दीड

त दोन तास जाऊ ावत जवणानतर लगच लहर आली महणन खाऊ नय खाणयाच परमाण कमी कराव महणज जर तमही कठलाही पदाथर एक वाटी खाणार असाल तर अध वाटी खावा

वजनावर िनयतरण ठवणयासाठी तमही काय खाता यापकषाही िकती खाता याला महततव आह एखादा पदाथर पणर सोडन िदला तर काही जणाना नराश यही यत पण परमाण कमी ठवलत तर तमही तो पदाथर खाणयाचा आनद कठलाही मानिसक दबाव न ठवता लट शकता यापढ ऑिफसमधय भजी िकवा बटाटवडा मागवताना हा िनयम लकषात ठवा सवयीन ह नककी शक य होत

मधलया वळचया खाणयामधय िपणयाचया पदाथारचास ा समावश करा महणज कॉफी सरबत िकवा चहा हा खाणयाचया पदाथारबरोबर न घता वगळा पदाथर महणन घयावा तयाबरोबर शक यतो काही खाऊ नय

टीवहीसमोर बसन खायच टाळाव तस करताना आपण नककीच जररीपकषा जासत खातो लहान मलामधलया वाढतया वजनाचया परमाणाकड बघता तयानास ा तस कर दऊ नय

मधलया वळचया खाणयाच पदाथर बदला परय ान ह शक य आह गिहण नी घरात तळलल पदाथर (मखयतः बाहरन आणलल) न ठवण चागल घरी असल की दपारचया टीवही बघणयाचया वळत खालल जातात

तयाऐवजी शगदाण सकामवा (न खारवलला) घरी बनवलली सरबत तल कमी असलल पोह मरमर ला ा ला ाचया िपठीपासन कलल पदाथर र ाच पदाथर वगर चागल फकत खायचया परमाणाकड लकष ठवा कवळ िजभचया चवीसाठी खाणयाच टाळा

शवटी माणस हा सवयीचा गलाम असतो तमही जशी सवय लावाल तशी तमची जीभ तमच ऐकल नहमी बटा ाच वफसर खाणाऱया माणसालास ा वरील पदाथर खाणयाची सवय लावता यऊ शकत आिण ती लावावीच जर डायबिटस हाय बलड परशर वाढलला कोलसटरॉल यासारखया घातक आजाराना बळी पडायच नसल तर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व काचया दाही िदशा ासोपचाराची नयारी दिनया

lsquo दमाrsquo हा सनाचा िवकार आह ह आपणास सहजगतया उमगत पण सतत दमलयासारख वाटत ह lsquoचकीचया सनामळrsquo अस शकल ह आपलया लकषात यण जरा कठीण आह lsquoसपािडलायटीसrsquo िकवा lsquoिसलप िडसकrsquoमळ मान पाठ दखत ह आपणास माहीत असत पण ासाचा आकतीबध िबघडलयामळही अस होऊ शकत अस कोणी आपणास सािगतल तर त खर वाटणार नाही मनोिवकत मळ नराशय व नाहक िचता िनमारण होतात ह आपण वाचलल असत पण सनततर िबघडलयानही त िनमारण होऊ शकतात ह आपलया गावीही नसत पण अनक ाधी िवकार ह चकीचया सनामळ िनमारण होतात अस धयानात यऊ लागल आह व महणनच lsquo ासोपचारrsquo ह नवीन ततर झपाटय़ान िवकिसत होऊ लागल आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

इितहास वासतिवक पाहता lsquo ासाrsquoच अननयसाधारण महततव भारतीय दशरनानी िवशषत योगान फार पव च जाणल होत अस महटलयास त वावग ठरणार नाही िकबहना ास व तयाच िनयतरण (पराणायाम) हा शरीर व मन याना जोडणारा lsquoसतrsquo आह अशीच पवरसर ची धारणा होती व महणन lsquo सनश ीrsquoला अननयसाधारण महततव होत शरीराचया िविवध िकरयापकी काह वर आपल lsquoऐिचछकrsquo िनयतरण असत तर काही आपोआप घडतात (Reflex Involuntary of Au-tonomous ) हात हलवन चहाचा कप उचलण ऐिचछक (Voluntary ) तर हदयसपदन आपोआप (Involuntary ) पण lsquo ासrsquo ही सवरसाधारणपण एकच अशी िकरया आह की जी एकाच वळी ऐिचछक िनयतरणाखाली अस शकत (जस आपण जलद सन कर शकतो वा इचछपरमाण सथ दीघर सन कर शकतो) वा जो पणरपण परितिकषत अस शकत (जस आपण घाबरलयास सन आपोआप जलद होत व धयानास बसलयास सन आपोआप सथ व खोल होत)

सनाचया या खािसयतमळच योगशा ज एक सवरतक lsquoशरीर-मनोव कrsquo Body mind Medicine आह त पराणायामाचया माधयमातन उतक सनोपचार साधत व मनावर िनयतरण आण पाहत अनय परितिकष िकरया या पणरत आपलया ऐिचछक िनयतरणाचया बाहर असतात पण

सन हीच एक िकरया इचछावत व अिनचछावत अशा दोनही मजजाससथाचया िनयतरणाखाली असत व महणन तया माधयमातन सपणर lsquoमदवर िनयतरण आणणयाचा मानवान परय कला आह योगी हदयगती कमी-जासत कर शकतात वा lsquoभकrsquo ताबयात ठव शकतात तयाच हच रहसय आह मन आिण शरीर तसच ास-शरीर आिण मन याचा हा सबध जसजसा दगोचचर होऊ लागला आह तसतस चकीचया सनाच िविवध दषपिरणाम सप होऊ लागल आहत व महणनच या िवषयातल तजजञ आज आपणास सनपरिकरया (िवशष करन उचछवास) परत िशकणयास सागतात शा ीय बठक अगदी छोटय़ा बाळामधय आपलयाला उरो सन (Chest berathing ) आिण उदर सन (Abdominal berathing ) अशा दोनही िकरया सहजपण व तालब रीतया चालललया िदसतात पण आपण हळहळ या दोह तील ताल िवसरत जातो तसच परामखयान उरो सन व तही उधरव उरो सन (Upperchest Brcathina ) करीत राहतो साहिजकच

सनाचया lsquoउथळrsquo पातळीवरच राहतो व या अशा दीघरकालीक चकीचया सनामळ अनक िबघाडाना उदा सततची दमणक डोकदखी- मानदखी- पाठदखी ताणतणाव नाहक िचतागरसतता इ इ जनम दतो अस या िवषयातल तजजञ सागतात ताण वाढला की माणस अिधकािधक उरो सन करतो असही आढळन आल आह या सवर गो मळ शरीरातील

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

काबरनडाय ऑकसाइड वाय हा अिधक परमाणात बाहर फकला जातो तयाच रकतातील परमाण कमी झालयान रकत अिधक अलकलाइन होत रकताची आमलता कमी झालयान Bohr effect मळ िहमोगलोबीनपासन ऑिकसजन सटन पश ना उपलबध होणयाचया िकरयत अडथळा होतो तसच रकतवािहनया आकिचत होऊन िविवध अवयवाना व पश ना होणारा रकतपरवठाही कमी होतो याचा अिधक पिरणाम ऑिकसजन व गलकोज वर अितिरकत परमाणात अवलबन असणाऱया मदवर होतो व तयाच कायर िबघडत या सवर दषपिरणामाना `Brain Fog अस सबोधणयात यत या धकयान गरसत मदमळ आपली सवदनशीलता कमी होत lsquoमडrsquo सतत िबघडत राहतो व पिरघ मजजाससथा (Peripheral Nervous system ) अितसवदनशील होऊन सतत मगया यण दखण अशा तकरारी िनमारण होतात ाय लवकर दमतात पोटाचया ायवर पिरणाम झालयान वारवार शौचाची भावना होत (Irritable Bowel syndrome ) एखा ा िविश अ घटकाची अ लज वाढीस लागत व सनाचया ायवर अितिरकत ताण आलयान मान खाद व वरची पाठ दख लागत अस या िवषयातल तजजञ सागतात काही वळा या Brain Fog च पयरवसन घबराटीत (Panic attacks ) िकवा फोिबयातही होताना िदसत ह सवर टाळावयाच असल तर आपलया सनाचया गणव त बदल घडवन आणावयास हवा अस ह तजजञ सागतात चकीचया सनामळ िनमारण होणाऱया या सवर शरीरमनाचया िबघाडाना सन अकतीबधातील िबघाड Breathing Pattern Disorders ( BPD ) अस सबोधणयात यतो नमक काय करावयास हव

सन सधारणयाचा एक उ म उपाय महणज lsquoपराणायामrsquo ततर िशकण (अथारत योगय सन हा पराणायामाचा फकत एक आयाम आह ह यथ परकषारन धयानात घयाव) या ितिरकत शरीरातील िविवध भागाच अवयवाच िशिथलीकरण करन ासावर लकष किदरत करन सन सधारणयाची अनकिवध ततर आज उपलबध आहत तजजञाचया मागरदशरनाखाली व आपापलया परकतीनसार व आवडीनसार आपण याचा अवलब कर शकतो पराणायाम पराणायाम महणज काही मयारिदत अथारन िनयितरत ासोचछवास जाणीवपवरक

ासोचछवासाची परिकरया बदलण महणज पराणायाम योगाचया भाषत ास आत घणयाचया िकरयला परक उचछवासाचया िकरयला रचक तर दोह चया मधय खास थाबिवणयाचया परिकरयला कभक महणतात या परक रचकाचया तालावर िनयतरण आणन आपण ासोचछवास जया नाकपडय़ातन करतो तयाचया बदलावर िनयतरण आणन (उजवी डावी िकवा दोनही नाकपडय़ा) पराणायाम साधता यतो थोडकयात अितशय शा ोकत प तीन आपण पराणायामाचया रपान

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सन परिशकषण घऊन सन सधार शकतो अथारत या सजञा यथ ासोचछवासाचया भाषत समजािवलया असलया तरी स म अथारन तयाचा अितम सबध पराणशकतीशी महणज चतनय शकतीशी व पराणमय कोशाशी आह ह धयानात ठवण महततवाच) सन परिशकषण चकीची सन प ती आपलया इतकी अगवळणी पडलली असत की ती िवसरन योगय प त िशकणयासही िकतयक वळा सहा-सहा मिहन लाग शकतात यात मखय भर हा पणर उचछवासावर असतो तसच सनाच मखय तसच परक ाय िशिथलीकरणावर व lsquo सनभानrsquo आणणयावरही भर िदला जातो अशीच एक साधी-सोपी प त वर चौकटीत िदली आह lsquoसास की जररत ह िजदगी क िलयrsquo अस एका गाजललया िहदी गाणयात महटल आह त िकती खर आह व तया द ीन ासोपचाराच महततव एवहाना वाचकाचया धयानात आल असलच

सन ायाम हात असललया एखा ा खच वर आरामात बसा आपल हात खच चया हातावर सहजपण

िवसाव ा कोपरान बाहवर हलकासा दाब ा यामळ ासोचछवास करताना मानच वा खा ाच

ाय तमही साहिजकच वापर शकणार नाही नहमीपरमाण ास घतलयावर ओठ अलगद िवलग करा आिण हळवारपण त डान उचछवास करा ओठ परत बद करा कषणभर थाबा आिण सावकाश ास आत घया उचछवास पणर व दीघर झाला की ास आपोआपच खोल व पणर घतला जातो उचछवास ासापकषा दीघर असण आवशयक (व योगयही) असत ह सकाळसधयाकाळ वीस-वीस वळा करा सरवातीस योगय मागरदशरनाखाली व अगदी घडय़ाळ लावन हा सन अभयास करावा हळहळ त सहज साधल जाईल

- डॉ उलहास कोलहटकर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव - २००९

माय मराठी स थन ग यावषीरची िदवाळी िटटवाळा यथील rsquoमकताrsquo या लहान मली या अनाथ मास भट दऊन तथील लहानगया यासोबत िदवाळी साजरा कली याची ही काही कषणिचतर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हसवणक

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

httphindi-marathi-jokesblogspotcom

शरयावली

सपदिकय मडळ

१) शरी सागर राजणकर सपादक

२) शरी अवधत कामत सदसय

मािसकाची माडणी व िडझाईन

शरी िवजय जोशी

आवाहन

आपलयाकडील लख किवता editoremasikmaimarathiorg या ईमल आयडीवर

पाठवा ात आपल लख किवता ई कोणतयाही सवरपात (ऊ jpg pdf manu-

script ) चालतील िनवडलल लख ईमािसकात परकािशत कल जातील शकय झालयास

लखासोबत आपल छायािचतर पाठवाव तसच आपल सपकर करमाक ईमल कळवावत

Disclaimer

ईमािसकातील लख व तयातील माडलली मत ही तया लखकाची वयिकतक असन ससथा

तयास दजोरा दणार नाही

ईमािसक ह मोफत िवतरणाकिरता आह

ससथबाबत अिधक मािहती किरता wwwmaimarathiorg यथ अवशय भत ा

धनयवाद

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

डाएट िटपस अधनमधन पण कस कवहा आिण काय खाव शक य असल िततकी मधलया खाणयाची वळ साभाळावी मखय जवणानतर कमीत कमी दीड

त दोन तास जाऊ ावत जवणानतर लगच लहर आली महणन खाऊ नय खाणयाच परमाण कमी कराव महणज जर तमही कठलाही पदाथर एक वाटी खाणार असाल तर अध वाटी खावा

वजनावर िनयतरण ठवणयासाठी तमही काय खाता यापकषाही िकती खाता याला महततव आह एखादा पदाथर पणर सोडन िदला तर काही जणाना नराश यही यत पण परमाण कमी ठवलत तर तमही तो पदाथर खाणयाचा आनद कठलाही मानिसक दबाव न ठवता लट शकता यापढ ऑिफसमधय भजी िकवा बटाटवडा मागवताना हा िनयम लकषात ठवा सवयीन ह नककी शक य होत

मधलया वळचया खाणयामधय िपणयाचया पदाथारचास ा समावश करा महणज कॉफी सरबत िकवा चहा हा खाणयाचया पदाथारबरोबर न घता वगळा पदाथर महणन घयावा तयाबरोबर शक यतो काही खाऊ नय

टीवहीसमोर बसन खायच टाळाव तस करताना आपण नककीच जररीपकषा जासत खातो लहान मलामधलया वाढतया वजनाचया परमाणाकड बघता तयानास ा तस कर दऊ नय

मधलया वळचया खाणयाच पदाथर बदला परय ान ह शक य आह गिहण नी घरात तळलल पदाथर (मखयतः बाहरन आणलल) न ठवण चागल घरी असल की दपारचया टीवही बघणयाचया वळत खालल जातात

तयाऐवजी शगदाण सकामवा (न खारवलला) घरी बनवलली सरबत तल कमी असलल पोह मरमर ला ा ला ाचया िपठीपासन कलल पदाथर र ाच पदाथर वगर चागल फकत खायचया परमाणाकड लकष ठवा कवळ िजभचया चवीसाठी खाणयाच टाळा

शवटी माणस हा सवयीचा गलाम असतो तमही जशी सवय लावाल तशी तमची जीभ तमच ऐकल नहमी बटा ाच वफसर खाणाऱया माणसालास ा वरील पदाथर खाणयाची सवय लावता यऊ शकत आिण ती लावावीच जर डायबिटस हाय बलड परशर वाढलला कोलसटरॉल यासारखया घातक आजाराना बळी पडायच नसल तर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व काचया दाही िदशा ासोपचाराची नयारी दिनया

lsquo दमाrsquo हा सनाचा िवकार आह ह आपणास सहजगतया उमगत पण सतत दमलयासारख वाटत ह lsquoचकीचया सनामळrsquo अस शकल ह आपलया लकषात यण जरा कठीण आह lsquoसपािडलायटीसrsquo िकवा lsquoिसलप िडसकrsquoमळ मान पाठ दखत ह आपणास माहीत असत पण ासाचा आकतीबध िबघडलयामळही अस होऊ शकत अस कोणी आपणास सािगतल तर त खर वाटणार नाही मनोिवकत मळ नराशय व नाहक िचता िनमारण होतात ह आपण वाचलल असत पण सनततर िबघडलयानही त िनमारण होऊ शकतात ह आपलया गावीही नसत पण अनक ाधी िवकार ह चकीचया सनामळ िनमारण होतात अस धयानात यऊ लागल आह व महणनच lsquo ासोपचारrsquo ह नवीन ततर झपाटय़ान िवकिसत होऊ लागल आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

इितहास वासतिवक पाहता lsquo ासाrsquoच अननयसाधारण महततव भारतीय दशरनानी िवशषत योगान फार पव च जाणल होत अस महटलयास त वावग ठरणार नाही िकबहना ास व तयाच िनयतरण (पराणायाम) हा शरीर व मन याना जोडणारा lsquoसतrsquo आह अशीच पवरसर ची धारणा होती व महणन lsquo सनश ीrsquoला अननयसाधारण महततव होत शरीराचया िविवध िकरयापकी काह वर आपल lsquoऐिचछकrsquo िनयतरण असत तर काही आपोआप घडतात (Reflex Involuntary of Au-tonomous ) हात हलवन चहाचा कप उचलण ऐिचछक (Voluntary ) तर हदयसपदन आपोआप (Involuntary ) पण lsquo ासrsquo ही सवरसाधारणपण एकच अशी िकरया आह की जी एकाच वळी ऐिचछक िनयतरणाखाली अस शकत (जस आपण जलद सन कर शकतो वा इचछपरमाण सथ दीघर सन कर शकतो) वा जो पणरपण परितिकषत अस शकत (जस आपण घाबरलयास सन आपोआप जलद होत व धयानास बसलयास सन आपोआप सथ व खोल होत)

सनाचया या खािसयतमळच योगशा ज एक सवरतक lsquoशरीर-मनोव कrsquo Body mind Medicine आह त पराणायामाचया माधयमातन उतक सनोपचार साधत व मनावर िनयतरण आण पाहत अनय परितिकष िकरया या पणरत आपलया ऐिचछक िनयतरणाचया बाहर असतात पण

सन हीच एक िकरया इचछावत व अिनचछावत अशा दोनही मजजाससथाचया िनयतरणाखाली असत व महणन तया माधयमातन सपणर lsquoमदवर िनयतरण आणणयाचा मानवान परय कला आह योगी हदयगती कमी-जासत कर शकतात वा lsquoभकrsquo ताबयात ठव शकतात तयाच हच रहसय आह मन आिण शरीर तसच ास-शरीर आिण मन याचा हा सबध जसजसा दगोचचर होऊ लागला आह तसतस चकीचया सनाच िविवध दषपिरणाम सप होऊ लागल आहत व महणनच या िवषयातल तजजञ आज आपणास सनपरिकरया (िवशष करन उचछवास) परत िशकणयास सागतात शा ीय बठक अगदी छोटय़ा बाळामधय आपलयाला उरो सन (Chest berathing ) आिण उदर सन (Abdominal berathing ) अशा दोनही िकरया सहजपण व तालब रीतया चालललया िदसतात पण आपण हळहळ या दोह तील ताल िवसरत जातो तसच परामखयान उरो सन व तही उधरव उरो सन (Upperchest Brcathina ) करीत राहतो साहिजकच

सनाचया lsquoउथळrsquo पातळीवरच राहतो व या अशा दीघरकालीक चकीचया सनामळ अनक िबघाडाना उदा सततची दमणक डोकदखी- मानदखी- पाठदखी ताणतणाव नाहक िचतागरसतता इ इ जनम दतो अस या िवषयातल तजजञ सागतात ताण वाढला की माणस अिधकािधक उरो सन करतो असही आढळन आल आह या सवर गो मळ शरीरातील

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

काबरनडाय ऑकसाइड वाय हा अिधक परमाणात बाहर फकला जातो तयाच रकतातील परमाण कमी झालयान रकत अिधक अलकलाइन होत रकताची आमलता कमी झालयान Bohr effect मळ िहमोगलोबीनपासन ऑिकसजन सटन पश ना उपलबध होणयाचया िकरयत अडथळा होतो तसच रकतवािहनया आकिचत होऊन िविवध अवयवाना व पश ना होणारा रकतपरवठाही कमी होतो याचा अिधक पिरणाम ऑिकसजन व गलकोज वर अितिरकत परमाणात अवलबन असणाऱया मदवर होतो व तयाच कायर िबघडत या सवर दषपिरणामाना `Brain Fog अस सबोधणयात यत या धकयान गरसत मदमळ आपली सवदनशीलता कमी होत lsquoमडrsquo सतत िबघडत राहतो व पिरघ मजजाससथा (Peripheral Nervous system ) अितसवदनशील होऊन सतत मगया यण दखण अशा तकरारी िनमारण होतात ाय लवकर दमतात पोटाचया ायवर पिरणाम झालयान वारवार शौचाची भावना होत (Irritable Bowel syndrome ) एखा ा िविश अ घटकाची अ लज वाढीस लागत व सनाचया ायवर अितिरकत ताण आलयान मान खाद व वरची पाठ दख लागत अस या िवषयातल तजजञ सागतात काही वळा या Brain Fog च पयरवसन घबराटीत (Panic attacks ) िकवा फोिबयातही होताना िदसत ह सवर टाळावयाच असल तर आपलया सनाचया गणव त बदल घडवन आणावयास हवा अस ह तजजञ सागतात चकीचया सनामळ िनमारण होणाऱया या सवर शरीरमनाचया िबघाडाना सन अकतीबधातील िबघाड Breathing Pattern Disorders ( BPD ) अस सबोधणयात यतो नमक काय करावयास हव

सन सधारणयाचा एक उ म उपाय महणज lsquoपराणायामrsquo ततर िशकण (अथारत योगय सन हा पराणायामाचा फकत एक आयाम आह ह यथ परकषारन धयानात घयाव) या ितिरकत शरीरातील िविवध भागाच अवयवाच िशिथलीकरण करन ासावर लकष किदरत करन सन सधारणयाची अनकिवध ततर आज उपलबध आहत तजजञाचया मागरदशरनाखाली व आपापलया परकतीनसार व आवडीनसार आपण याचा अवलब कर शकतो पराणायाम पराणायाम महणज काही मयारिदत अथारन िनयितरत ासोचछवास जाणीवपवरक

ासोचछवासाची परिकरया बदलण महणज पराणायाम योगाचया भाषत ास आत घणयाचया िकरयला परक उचछवासाचया िकरयला रचक तर दोह चया मधय खास थाबिवणयाचया परिकरयला कभक महणतात या परक रचकाचया तालावर िनयतरण आणन आपण ासोचछवास जया नाकपडय़ातन करतो तयाचया बदलावर िनयतरण आणन (उजवी डावी िकवा दोनही नाकपडय़ा) पराणायाम साधता यतो थोडकयात अितशय शा ोकत प तीन आपण पराणायामाचया रपान

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सन परिशकषण घऊन सन सधार शकतो अथारत या सजञा यथ ासोचछवासाचया भाषत समजािवलया असलया तरी स म अथारन तयाचा अितम सबध पराणशकतीशी महणज चतनय शकतीशी व पराणमय कोशाशी आह ह धयानात ठवण महततवाच) सन परिशकषण चकीची सन प ती आपलया इतकी अगवळणी पडलली असत की ती िवसरन योगय प त िशकणयासही िकतयक वळा सहा-सहा मिहन लाग शकतात यात मखय भर हा पणर उचछवासावर असतो तसच सनाच मखय तसच परक ाय िशिथलीकरणावर व lsquo सनभानrsquo आणणयावरही भर िदला जातो अशीच एक साधी-सोपी प त वर चौकटीत िदली आह lsquoसास की जररत ह िजदगी क िलयrsquo अस एका गाजललया िहदी गाणयात महटल आह त िकती खर आह व तया द ीन ासोपचाराच महततव एवहाना वाचकाचया धयानात आल असलच

सन ायाम हात असललया एखा ा खच वर आरामात बसा आपल हात खच चया हातावर सहजपण

िवसाव ा कोपरान बाहवर हलकासा दाब ा यामळ ासोचछवास करताना मानच वा खा ाच

ाय तमही साहिजकच वापर शकणार नाही नहमीपरमाण ास घतलयावर ओठ अलगद िवलग करा आिण हळवारपण त डान उचछवास करा ओठ परत बद करा कषणभर थाबा आिण सावकाश ास आत घया उचछवास पणर व दीघर झाला की ास आपोआपच खोल व पणर घतला जातो उचछवास ासापकषा दीघर असण आवशयक (व योगयही) असत ह सकाळसधयाकाळ वीस-वीस वळा करा सरवातीस योगय मागरदशरनाखाली व अगदी घडय़ाळ लावन हा सन अभयास करावा हळहळ त सहज साधल जाईल

- डॉ उलहास कोलहटकर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव - २००९

माय मराठी स थन ग यावषीरची िदवाळी िटटवाळा यथील rsquoमकताrsquo या लहान मली या अनाथ मास भट दऊन तथील लहानगया यासोबत िदवाळी साजरा कली याची ही काही कषणिचतर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हसवणक

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

httphindi-marathi-jokesblogspotcom

शरयावली

सपदिकय मडळ

१) शरी सागर राजणकर सपादक

२) शरी अवधत कामत सदसय

मािसकाची माडणी व िडझाईन

शरी िवजय जोशी

आवाहन

आपलयाकडील लख किवता editoremasikmaimarathiorg या ईमल आयडीवर

पाठवा ात आपल लख किवता ई कोणतयाही सवरपात (ऊ jpg pdf manu-

script ) चालतील िनवडलल लख ईमािसकात परकािशत कल जातील शकय झालयास

लखासोबत आपल छायािचतर पाठवाव तसच आपल सपकर करमाक ईमल कळवावत

Disclaimer

ईमािसकातील लख व तयातील माडलली मत ही तया लखकाची वयिकतक असन ससथा

तयास दजोरा दणार नाही

ईमािसक ह मोफत िवतरणाकिरता आह

ससथबाबत अिधक मािहती किरता wwwmaimarathiorg यथ अवशय भत ा

धनयवाद

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

व काचया दाही िदशा ासोपचाराची नयारी दिनया

lsquo दमाrsquo हा सनाचा िवकार आह ह आपणास सहजगतया उमगत पण सतत दमलयासारख वाटत ह lsquoचकीचया सनामळrsquo अस शकल ह आपलया लकषात यण जरा कठीण आह lsquoसपािडलायटीसrsquo िकवा lsquoिसलप िडसकrsquoमळ मान पाठ दखत ह आपणास माहीत असत पण ासाचा आकतीबध िबघडलयामळही अस होऊ शकत अस कोणी आपणास सािगतल तर त खर वाटणार नाही मनोिवकत मळ नराशय व नाहक िचता िनमारण होतात ह आपण वाचलल असत पण सनततर िबघडलयानही त िनमारण होऊ शकतात ह आपलया गावीही नसत पण अनक ाधी िवकार ह चकीचया सनामळ िनमारण होतात अस धयानात यऊ लागल आह व महणनच lsquo ासोपचारrsquo ह नवीन ततर झपाटय़ान िवकिसत होऊ लागल आह

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

इितहास वासतिवक पाहता lsquo ासाrsquoच अननयसाधारण महततव भारतीय दशरनानी िवशषत योगान फार पव च जाणल होत अस महटलयास त वावग ठरणार नाही िकबहना ास व तयाच िनयतरण (पराणायाम) हा शरीर व मन याना जोडणारा lsquoसतrsquo आह अशीच पवरसर ची धारणा होती व महणन lsquo सनश ीrsquoला अननयसाधारण महततव होत शरीराचया िविवध िकरयापकी काह वर आपल lsquoऐिचछकrsquo िनयतरण असत तर काही आपोआप घडतात (Reflex Involuntary of Au-tonomous ) हात हलवन चहाचा कप उचलण ऐिचछक (Voluntary ) तर हदयसपदन आपोआप (Involuntary ) पण lsquo ासrsquo ही सवरसाधारणपण एकच अशी िकरया आह की जी एकाच वळी ऐिचछक िनयतरणाखाली अस शकत (जस आपण जलद सन कर शकतो वा इचछपरमाण सथ दीघर सन कर शकतो) वा जो पणरपण परितिकषत अस शकत (जस आपण घाबरलयास सन आपोआप जलद होत व धयानास बसलयास सन आपोआप सथ व खोल होत)

सनाचया या खािसयतमळच योगशा ज एक सवरतक lsquoशरीर-मनोव कrsquo Body mind Medicine आह त पराणायामाचया माधयमातन उतक सनोपचार साधत व मनावर िनयतरण आण पाहत अनय परितिकष िकरया या पणरत आपलया ऐिचछक िनयतरणाचया बाहर असतात पण

सन हीच एक िकरया इचछावत व अिनचछावत अशा दोनही मजजाससथाचया िनयतरणाखाली असत व महणन तया माधयमातन सपणर lsquoमदवर िनयतरण आणणयाचा मानवान परय कला आह योगी हदयगती कमी-जासत कर शकतात वा lsquoभकrsquo ताबयात ठव शकतात तयाच हच रहसय आह मन आिण शरीर तसच ास-शरीर आिण मन याचा हा सबध जसजसा दगोचचर होऊ लागला आह तसतस चकीचया सनाच िविवध दषपिरणाम सप होऊ लागल आहत व महणनच या िवषयातल तजजञ आज आपणास सनपरिकरया (िवशष करन उचछवास) परत िशकणयास सागतात शा ीय बठक अगदी छोटय़ा बाळामधय आपलयाला उरो सन (Chest berathing ) आिण उदर सन (Abdominal berathing ) अशा दोनही िकरया सहजपण व तालब रीतया चालललया िदसतात पण आपण हळहळ या दोह तील ताल िवसरत जातो तसच परामखयान उरो सन व तही उधरव उरो सन (Upperchest Brcathina ) करीत राहतो साहिजकच

सनाचया lsquoउथळrsquo पातळीवरच राहतो व या अशा दीघरकालीक चकीचया सनामळ अनक िबघाडाना उदा सततची दमणक डोकदखी- मानदखी- पाठदखी ताणतणाव नाहक िचतागरसतता इ इ जनम दतो अस या िवषयातल तजजञ सागतात ताण वाढला की माणस अिधकािधक उरो सन करतो असही आढळन आल आह या सवर गो मळ शरीरातील

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

काबरनडाय ऑकसाइड वाय हा अिधक परमाणात बाहर फकला जातो तयाच रकतातील परमाण कमी झालयान रकत अिधक अलकलाइन होत रकताची आमलता कमी झालयान Bohr effect मळ िहमोगलोबीनपासन ऑिकसजन सटन पश ना उपलबध होणयाचया िकरयत अडथळा होतो तसच रकतवािहनया आकिचत होऊन िविवध अवयवाना व पश ना होणारा रकतपरवठाही कमी होतो याचा अिधक पिरणाम ऑिकसजन व गलकोज वर अितिरकत परमाणात अवलबन असणाऱया मदवर होतो व तयाच कायर िबघडत या सवर दषपिरणामाना `Brain Fog अस सबोधणयात यत या धकयान गरसत मदमळ आपली सवदनशीलता कमी होत lsquoमडrsquo सतत िबघडत राहतो व पिरघ मजजाससथा (Peripheral Nervous system ) अितसवदनशील होऊन सतत मगया यण दखण अशा तकरारी िनमारण होतात ाय लवकर दमतात पोटाचया ायवर पिरणाम झालयान वारवार शौचाची भावना होत (Irritable Bowel syndrome ) एखा ा िविश अ घटकाची अ लज वाढीस लागत व सनाचया ायवर अितिरकत ताण आलयान मान खाद व वरची पाठ दख लागत अस या िवषयातल तजजञ सागतात काही वळा या Brain Fog च पयरवसन घबराटीत (Panic attacks ) िकवा फोिबयातही होताना िदसत ह सवर टाळावयाच असल तर आपलया सनाचया गणव त बदल घडवन आणावयास हवा अस ह तजजञ सागतात चकीचया सनामळ िनमारण होणाऱया या सवर शरीरमनाचया िबघाडाना सन अकतीबधातील िबघाड Breathing Pattern Disorders ( BPD ) अस सबोधणयात यतो नमक काय करावयास हव

सन सधारणयाचा एक उ म उपाय महणज lsquoपराणायामrsquo ततर िशकण (अथारत योगय सन हा पराणायामाचा फकत एक आयाम आह ह यथ परकषारन धयानात घयाव) या ितिरकत शरीरातील िविवध भागाच अवयवाच िशिथलीकरण करन ासावर लकष किदरत करन सन सधारणयाची अनकिवध ततर आज उपलबध आहत तजजञाचया मागरदशरनाखाली व आपापलया परकतीनसार व आवडीनसार आपण याचा अवलब कर शकतो पराणायाम पराणायाम महणज काही मयारिदत अथारन िनयितरत ासोचछवास जाणीवपवरक

ासोचछवासाची परिकरया बदलण महणज पराणायाम योगाचया भाषत ास आत घणयाचया िकरयला परक उचछवासाचया िकरयला रचक तर दोह चया मधय खास थाबिवणयाचया परिकरयला कभक महणतात या परक रचकाचया तालावर िनयतरण आणन आपण ासोचछवास जया नाकपडय़ातन करतो तयाचया बदलावर िनयतरण आणन (उजवी डावी िकवा दोनही नाकपडय़ा) पराणायाम साधता यतो थोडकयात अितशय शा ोकत प तीन आपण पराणायामाचया रपान

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सन परिशकषण घऊन सन सधार शकतो अथारत या सजञा यथ ासोचछवासाचया भाषत समजािवलया असलया तरी स म अथारन तयाचा अितम सबध पराणशकतीशी महणज चतनय शकतीशी व पराणमय कोशाशी आह ह धयानात ठवण महततवाच) सन परिशकषण चकीची सन प ती आपलया इतकी अगवळणी पडलली असत की ती िवसरन योगय प त िशकणयासही िकतयक वळा सहा-सहा मिहन लाग शकतात यात मखय भर हा पणर उचछवासावर असतो तसच सनाच मखय तसच परक ाय िशिथलीकरणावर व lsquo सनभानrsquo आणणयावरही भर िदला जातो अशीच एक साधी-सोपी प त वर चौकटीत िदली आह lsquoसास की जररत ह िजदगी क िलयrsquo अस एका गाजललया िहदी गाणयात महटल आह त िकती खर आह व तया द ीन ासोपचाराच महततव एवहाना वाचकाचया धयानात आल असलच

सन ायाम हात असललया एखा ा खच वर आरामात बसा आपल हात खच चया हातावर सहजपण

िवसाव ा कोपरान बाहवर हलकासा दाब ा यामळ ासोचछवास करताना मानच वा खा ाच

ाय तमही साहिजकच वापर शकणार नाही नहमीपरमाण ास घतलयावर ओठ अलगद िवलग करा आिण हळवारपण त डान उचछवास करा ओठ परत बद करा कषणभर थाबा आिण सावकाश ास आत घया उचछवास पणर व दीघर झाला की ास आपोआपच खोल व पणर घतला जातो उचछवास ासापकषा दीघर असण आवशयक (व योगयही) असत ह सकाळसधयाकाळ वीस-वीस वळा करा सरवातीस योगय मागरदशरनाखाली व अगदी घडय़ाळ लावन हा सन अभयास करावा हळहळ त सहज साधल जाईल

- डॉ उलहास कोलहटकर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव - २००९

माय मराठी स थन ग यावषीरची िदवाळी िटटवाळा यथील rsquoमकताrsquo या लहान मली या अनाथ मास भट दऊन तथील लहानगया यासोबत िदवाळी साजरा कली याची ही काही कषणिचतर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हसवणक

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

httphindi-marathi-jokesblogspotcom

शरयावली

सपदिकय मडळ

१) शरी सागर राजणकर सपादक

२) शरी अवधत कामत सदसय

मािसकाची माडणी व िडझाईन

शरी िवजय जोशी

आवाहन

आपलयाकडील लख किवता editoremasikmaimarathiorg या ईमल आयडीवर

पाठवा ात आपल लख किवता ई कोणतयाही सवरपात (ऊ jpg pdf manu-

script ) चालतील िनवडलल लख ईमािसकात परकािशत कल जातील शकय झालयास

लखासोबत आपल छायािचतर पाठवाव तसच आपल सपकर करमाक ईमल कळवावत

Disclaimer

ईमािसकातील लख व तयातील माडलली मत ही तया लखकाची वयिकतक असन ससथा

तयास दजोरा दणार नाही

ईमािसक ह मोफत िवतरणाकिरता आह

ससथबाबत अिधक मािहती किरता wwwmaimarathiorg यथ अवशय भत ा

धनयवाद

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

इितहास वासतिवक पाहता lsquo ासाrsquoच अननयसाधारण महततव भारतीय दशरनानी िवशषत योगान फार पव च जाणल होत अस महटलयास त वावग ठरणार नाही िकबहना ास व तयाच िनयतरण (पराणायाम) हा शरीर व मन याना जोडणारा lsquoसतrsquo आह अशीच पवरसर ची धारणा होती व महणन lsquo सनश ीrsquoला अननयसाधारण महततव होत शरीराचया िविवध िकरयापकी काह वर आपल lsquoऐिचछकrsquo िनयतरण असत तर काही आपोआप घडतात (Reflex Involuntary of Au-tonomous ) हात हलवन चहाचा कप उचलण ऐिचछक (Voluntary ) तर हदयसपदन आपोआप (Involuntary ) पण lsquo ासrsquo ही सवरसाधारणपण एकच अशी िकरया आह की जी एकाच वळी ऐिचछक िनयतरणाखाली अस शकत (जस आपण जलद सन कर शकतो वा इचछपरमाण सथ दीघर सन कर शकतो) वा जो पणरपण परितिकषत अस शकत (जस आपण घाबरलयास सन आपोआप जलद होत व धयानास बसलयास सन आपोआप सथ व खोल होत)

सनाचया या खािसयतमळच योगशा ज एक सवरतक lsquoशरीर-मनोव कrsquo Body mind Medicine आह त पराणायामाचया माधयमातन उतक सनोपचार साधत व मनावर िनयतरण आण पाहत अनय परितिकष िकरया या पणरत आपलया ऐिचछक िनयतरणाचया बाहर असतात पण

सन हीच एक िकरया इचछावत व अिनचछावत अशा दोनही मजजाससथाचया िनयतरणाखाली असत व महणन तया माधयमातन सपणर lsquoमदवर िनयतरण आणणयाचा मानवान परय कला आह योगी हदयगती कमी-जासत कर शकतात वा lsquoभकrsquo ताबयात ठव शकतात तयाच हच रहसय आह मन आिण शरीर तसच ास-शरीर आिण मन याचा हा सबध जसजसा दगोचचर होऊ लागला आह तसतस चकीचया सनाच िविवध दषपिरणाम सप होऊ लागल आहत व महणनच या िवषयातल तजजञ आज आपणास सनपरिकरया (िवशष करन उचछवास) परत िशकणयास सागतात शा ीय बठक अगदी छोटय़ा बाळामधय आपलयाला उरो सन (Chest berathing ) आिण उदर सन (Abdominal berathing ) अशा दोनही िकरया सहजपण व तालब रीतया चालललया िदसतात पण आपण हळहळ या दोह तील ताल िवसरत जातो तसच परामखयान उरो सन व तही उधरव उरो सन (Upperchest Brcathina ) करीत राहतो साहिजकच

सनाचया lsquoउथळrsquo पातळीवरच राहतो व या अशा दीघरकालीक चकीचया सनामळ अनक िबघाडाना उदा सततची दमणक डोकदखी- मानदखी- पाठदखी ताणतणाव नाहक िचतागरसतता इ इ जनम दतो अस या िवषयातल तजजञ सागतात ताण वाढला की माणस अिधकािधक उरो सन करतो असही आढळन आल आह या सवर गो मळ शरीरातील

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

काबरनडाय ऑकसाइड वाय हा अिधक परमाणात बाहर फकला जातो तयाच रकतातील परमाण कमी झालयान रकत अिधक अलकलाइन होत रकताची आमलता कमी झालयान Bohr effect मळ िहमोगलोबीनपासन ऑिकसजन सटन पश ना उपलबध होणयाचया िकरयत अडथळा होतो तसच रकतवािहनया आकिचत होऊन िविवध अवयवाना व पश ना होणारा रकतपरवठाही कमी होतो याचा अिधक पिरणाम ऑिकसजन व गलकोज वर अितिरकत परमाणात अवलबन असणाऱया मदवर होतो व तयाच कायर िबघडत या सवर दषपिरणामाना `Brain Fog अस सबोधणयात यत या धकयान गरसत मदमळ आपली सवदनशीलता कमी होत lsquoमडrsquo सतत िबघडत राहतो व पिरघ मजजाससथा (Peripheral Nervous system ) अितसवदनशील होऊन सतत मगया यण दखण अशा तकरारी िनमारण होतात ाय लवकर दमतात पोटाचया ायवर पिरणाम झालयान वारवार शौचाची भावना होत (Irritable Bowel syndrome ) एखा ा िविश अ घटकाची अ लज वाढीस लागत व सनाचया ायवर अितिरकत ताण आलयान मान खाद व वरची पाठ दख लागत अस या िवषयातल तजजञ सागतात काही वळा या Brain Fog च पयरवसन घबराटीत (Panic attacks ) िकवा फोिबयातही होताना िदसत ह सवर टाळावयाच असल तर आपलया सनाचया गणव त बदल घडवन आणावयास हवा अस ह तजजञ सागतात चकीचया सनामळ िनमारण होणाऱया या सवर शरीरमनाचया िबघाडाना सन अकतीबधातील िबघाड Breathing Pattern Disorders ( BPD ) अस सबोधणयात यतो नमक काय करावयास हव

सन सधारणयाचा एक उ म उपाय महणज lsquoपराणायामrsquo ततर िशकण (अथारत योगय सन हा पराणायामाचा फकत एक आयाम आह ह यथ परकषारन धयानात घयाव) या ितिरकत शरीरातील िविवध भागाच अवयवाच िशिथलीकरण करन ासावर लकष किदरत करन सन सधारणयाची अनकिवध ततर आज उपलबध आहत तजजञाचया मागरदशरनाखाली व आपापलया परकतीनसार व आवडीनसार आपण याचा अवलब कर शकतो पराणायाम पराणायाम महणज काही मयारिदत अथारन िनयितरत ासोचछवास जाणीवपवरक

ासोचछवासाची परिकरया बदलण महणज पराणायाम योगाचया भाषत ास आत घणयाचया िकरयला परक उचछवासाचया िकरयला रचक तर दोह चया मधय खास थाबिवणयाचया परिकरयला कभक महणतात या परक रचकाचया तालावर िनयतरण आणन आपण ासोचछवास जया नाकपडय़ातन करतो तयाचया बदलावर िनयतरण आणन (उजवी डावी िकवा दोनही नाकपडय़ा) पराणायाम साधता यतो थोडकयात अितशय शा ोकत प तीन आपण पराणायामाचया रपान

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सन परिशकषण घऊन सन सधार शकतो अथारत या सजञा यथ ासोचछवासाचया भाषत समजािवलया असलया तरी स म अथारन तयाचा अितम सबध पराणशकतीशी महणज चतनय शकतीशी व पराणमय कोशाशी आह ह धयानात ठवण महततवाच) सन परिशकषण चकीची सन प ती आपलया इतकी अगवळणी पडलली असत की ती िवसरन योगय प त िशकणयासही िकतयक वळा सहा-सहा मिहन लाग शकतात यात मखय भर हा पणर उचछवासावर असतो तसच सनाच मखय तसच परक ाय िशिथलीकरणावर व lsquo सनभानrsquo आणणयावरही भर िदला जातो अशीच एक साधी-सोपी प त वर चौकटीत िदली आह lsquoसास की जररत ह िजदगी क िलयrsquo अस एका गाजललया िहदी गाणयात महटल आह त िकती खर आह व तया द ीन ासोपचाराच महततव एवहाना वाचकाचया धयानात आल असलच

सन ायाम हात असललया एखा ा खच वर आरामात बसा आपल हात खच चया हातावर सहजपण

िवसाव ा कोपरान बाहवर हलकासा दाब ा यामळ ासोचछवास करताना मानच वा खा ाच

ाय तमही साहिजकच वापर शकणार नाही नहमीपरमाण ास घतलयावर ओठ अलगद िवलग करा आिण हळवारपण त डान उचछवास करा ओठ परत बद करा कषणभर थाबा आिण सावकाश ास आत घया उचछवास पणर व दीघर झाला की ास आपोआपच खोल व पणर घतला जातो उचछवास ासापकषा दीघर असण आवशयक (व योगयही) असत ह सकाळसधयाकाळ वीस-वीस वळा करा सरवातीस योगय मागरदशरनाखाली व अगदी घडय़ाळ लावन हा सन अभयास करावा हळहळ त सहज साधल जाईल

- डॉ उलहास कोलहटकर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव - २००९

माय मराठी स थन ग यावषीरची िदवाळी िटटवाळा यथील rsquoमकताrsquo या लहान मली या अनाथ मास भट दऊन तथील लहानगया यासोबत िदवाळी साजरा कली याची ही काही कषणिचतर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हसवणक

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

httphindi-marathi-jokesblogspotcom

शरयावली

सपदिकय मडळ

१) शरी सागर राजणकर सपादक

२) शरी अवधत कामत सदसय

मािसकाची माडणी व िडझाईन

शरी िवजय जोशी

आवाहन

आपलयाकडील लख किवता editoremasikmaimarathiorg या ईमल आयडीवर

पाठवा ात आपल लख किवता ई कोणतयाही सवरपात (ऊ jpg pdf manu-

script ) चालतील िनवडलल लख ईमािसकात परकािशत कल जातील शकय झालयास

लखासोबत आपल छायािचतर पाठवाव तसच आपल सपकर करमाक ईमल कळवावत

Disclaimer

ईमािसकातील लख व तयातील माडलली मत ही तया लखकाची वयिकतक असन ससथा

तयास दजोरा दणार नाही

ईमािसक ह मोफत िवतरणाकिरता आह

ससथबाबत अिधक मािहती किरता wwwmaimarathiorg यथ अवशय भत ा

धनयवाद

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

काबरनडाय ऑकसाइड वाय हा अिधक परमाणात बाहर फकला जातो तयाच रकतातील परमाण कमी झालयान रकत अिधक अलकलाइन होत रकताची आमलता कमी झालयान Bohr effect मळ िहमोगलोबीनपासन ऑिकसजन सटन पश ना उपलबध होणयाचया िकरयत अडथळा होतो तसच रकतवािहनया आकिचत होऊन िविवध अवयवाना व पश ना होणारा रकतपरवठाही कमी होतो याचा अिधक पिरणाम ऑिकसजन व गलकोज वर अितिरकत परमाणात अवलबन असणाऱया मदवर होतो व तयाच कायर िबघडत या सवर दषपिरणामाना `Brain Fog अस सबोधणयात यत या धकयान गरसत मदमळ आपली सवदनशीलता कमी होत lsquoमडrsquo सतत िबघडत राहतो व पिरघ मजजाससथा (Peripheral Nervous system ) अितसवदनशील होऊन सतत मगया यण दखण अशा तकरारी िनमारण होतात ाय लवकर दमतात पोटाचया ायवर पिरणाम झालयान वारवार शौचाची भावना होत (Irritable Bowel syndrome ) एखा ा िविश अ घटकाची अ लज वाढीस लागत व सनाचया ायवर अितिरकत ताण आलयान मान खाद व वरची पाठ दख लागत अस या िवषयातल तजजञ सागतात काही वळा या Brain Fog च पयरवसन घबराटीत (Panic attacks ) िकवा फोिबयातही होताना िदसत ह सवर टाळावयाच असल तर आपलया सनाचया गणव त बदल घडवन आणावयास हवा अस ह तजजञ सागतात चकीचया सनामळ िनमारण होणाऱया या सवर शरीरमनाचया िबघाडाना सन अकतीबधातील िबघाड Breathing Pattern Disorders ( BPD ) अस सबोधणयात यतो नमक काय करावयास हव

सन सधारणयाचा एक उ म उपाय महणज lsquoपराणायामrsquo ततर िशकण (अथारत योगय सन हा पराणायामाचा फकत एक आयाम आह ह यथ परकषारन धयानात घयाव) या ितिरकत शरीरातील िविवध भागाच अवयवाच िशिथलीकरण करन ासावर लकष किदरत करन सन सधारणयाची अनकिवध ततर आज उपलबध आहत तजजञाचया मागरदशरनाखाली व आपापलया परकतीनसार व आवडीनसार आपण याचा अवलब कर शकतो पराणायाम पराणायाम महणज काही मयारिदत अथारन िनयितरत ासोचछवास जाणीवपवरक

ासोचछवासाची परिकरया बदलण महणज पराणायाम योगाचया भाषत ास आत घणयाचया िकरयला परक उचछवासाचया िकरयला रचक तर दोह चया मधय खास थाबिवणयाचया परिकरयला कभक महणतात या परक रचकाचया तालावर िनयतरण आणन आपण ासोचछवास जया नाकपडय़ातन करतो तयाचया बदलावर िनयतरण आणन (उजवी डावी िकवा दोनही नाकपडय़ा) पराणायाम साधता यतो थोडकयात अितशय शा ोकत प तीन आपण पराणायामाचया रपान

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सन परिशकषण घऊन सन सधार शकतो अथारत या सजञा यथ ासोचछवासाचया भाषत समजािवलया असलया तरी स म अथारन तयाचा अितम सबध पराणशकतीशी महणज चतनय शकतीशी व पराणमय कोशाशी आह ह धयानात ठवण महततवाच) सन परिशकषण चकीची सन प ती आपलया इतकी अगवळणी पडलली असत की ती िवसरन योगय प त िशकणयासही िकतयक वळा सहा-सहा मिहन लाग शकतात यात मखय भर हा पणर उचछवासावर असतो तसच सनाच मखय तसच परक ाय िशिथलीकरणावर व lsquo सनभानrsquo आणणयावरही भर िदला जातो अशीच एक साधी-सोपी प त वर चौकटीत िदली आह lsquoसास की जररत ह िजदगी क िलयrsquo अस एका गाजललया िहदी गाणयात महटल आह त िकती खर आह व तया द ीन ासोपचाराच महततव एवहाना वाचकाचया धयानात आल असलच

सन ायाम हात असललया एखा ा खच वर आरामात बसा आपल हात खच चया हातावर सहजपण

िवसाव ा कोपरान बाहवर हलकासा दाब ा यामळ ासोचछवास करताना मानच वा खा ाच

ाय तमही साहिजकच वापर शकणार नाही नहमीपरमाण ास घतलयावर ओठ अलगद िवलग करा आिण हळवारपण त डान उचछवास करा ओठ परत बद करा कषणभर थाबा आिण सावकाश ास आत घया उचछवास पणर व दीघर झाला की ास आपोआपच खोल व पणर घतला जातो उचछवास ासापकषा दीघर असण आवशयक (व योगयही) असत ह सकाळसधयाकाळ वीस-वीस वळा करा सरवातीस योगय मागरदशरनाखाली व अगदी घडय़ाळ लावन हा सन अभयास करावा हळहळ त सहज साधल जाईल

- डॉ उलहास कोलहटकर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव - २००९

माय मराठी स थन ग यावषीरची िदवाळी िटटवाळा यथील rsquoमकताrsquo या लहान मली या अनाथ मास भट दऊन तथील लहानगया यासोबत िदवाळी साजरा कली याची ही काही कषणिचतर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हसवणक

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

httphindi-marathi-jokesblogspotcom

शरयावली

सपदिकय मडळ

१) शरी सागर राजणकर सपादक

२) शरी अवधत कामत सदसय

मािसकाची माडणी व िडझाईन

शरी िवजय जोशी

आवाहन

आपलयाकडील लख किवता editoremasikmaimarathiorg या ईमल आयडीवर

पाठवा ात आपल लख किवता ई कोणतयाही सवरपात (ऊ jpg pdf manu-

script ) चालतील िनवडलल लख ईमािसकात परकािशत कल जातील शकय झालयास

लखासोबत आपल छायािचतर पाठवाव तसच आपल सपकर करमाक ईमल कळवावत

Disclaimer

ईमािसकातील लख व तयातील माडलली मत ही तया लखकाची वयिकतक असन ससथा

तयास दजोरा दणार नाही

ईमािसक ह मोफत िवतरणाकिरता आह

ससथबाबत अिधक मािहती किरता wwwmaimarathiorg यथ अवशय भत ा

धनयवाद

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

सन परिशकषण घऊन सन सधार शकतो अथारत या सजञा यथ ासोचछवासाचया भाषत समजािवलया असलया तरी स म अथारन तयाचा अितम सबध पराणशकतीशी महणज चतनय शकतीशी व पराणमय कोशाशी आह ह धयानात ठवण महततवाच) सन परिशकषण चकीची सन प ती आपलया इतकी अगवळणी पडलली असत की ती िवसरन योगय प त िशकणयासही िकतयक वळा सहा-सहा मिहन लाग शकतात यात मखय भर हा पणर उचछवासावर असतो तसच सनाच मखय तसच परक ाय िशिथलीकरणावर व lsquo सनभानrsquo आणणयावरही भर िदला जातो अशीच एक साधी-सोपी प त वर चौकटीत िदली आह lsquoसास की जररत ह िजदगी क िलयrsquo अस एका गाजललया िहदी गाणयात महटल आह त िकती खर आह व तया द ीन ासोपचाराच महततव एवहाना वाचकाचया धयानात आल असलच

सन ायाम हात असललया एखा ा खच वर आरामात बसा आपल हात खच चया हातावर सहजपण

िवसाव ा कोपरान बाहवर हलकासा दाब ा यामळ ासोचछवास करताना मानच वा खा ाच

ाय तमही साहिजकच वापर शकणार नाही नहमीपरमाण ास घतलयावर ओठ अलगद िवलग करा आिण हळवारपण त डान उचछवास करा ओठ परत बद करा कषणभर थाबा आिण सावकाश ास आत घया उचछवास पणर व दीघर झाला की ास आपोआपच खोल व पणर घतला जातो उचछवास ासापकषा दीघर असण आवशयक (व योगयही) असत ह सकाळसधयाकाळ वीस-वीस वळा करा सरवातीस योगय मागरदशरनाखाली व अगदी घडय़ाळ लावन हा सन अभयास करावा हळहळ त सहज साधल जाईल

- डॉ उलहास कोलहटकर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव - २००९

माय मराठी स थन ग यावषीरची िदवाळी िटटवाळा यथील rsquoमकताrsquo या लहान मली या अनाथ मास भट दऊन तथील लहानगया यासोबत िदवाळी साजरा कली याची ही काही कषणिचतर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हसवणक

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

httphindi-marathi-jokesblogspotcom

शरयावली

सपदिकय मडळ

१) शरी सागर राजणकर सपादक

२) शरी अवधत कामत सदसय

मािसकाची माडणी व िडझाईन

शरी िवजय जोशी

आवाहन

आपलयाकडील लख किवता editoremasikmaimarathiorg या ईमल आयडीवर

पाठवा ात आपल लख किवता ई कोणतयाही सवरपात (ऊ jpg pdf manu-

script ) चालतील िनवडलल लख ईमािसकात परकािशत कल जातील शकय झालयास

लखासोबत आपल छायािचतर पाठवाव तसच आपल सपकर करमाक ईमल कळवावत

Disclaimer

ईमािसकातील लख व तयातील माडलली मत ही तया लखकाची वयिकतक असन ससथा

तयास दजोरा दणार नाही

ईमािसक ह मोफत िवतरणाकिरता आह

ससथबाबत अिधक मािहती किरता wwwmaimarathiorg यथ अवशय भत ा

धनयवाद

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव - २००९

माय मराठी स थन ग यावषीरची िदवाळी िटटवाळा यथील rsquoमकताrsquo या लहान मली या अनाथ मास भट दऊन तथील लहानगया यासोबत िदवाळी साजरा कली याची ही काही कषणिचतर

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हसवणक

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

httphindi-marathi-jokesblogspotcom

शरयावली

सपदिकय मडळ

१) शरी सागर राजणकर सपादक

२) शरी अवधत कामत सदसय

मािसकाची माडणी व िडझाईन

शरी िवजय जोशी

आवाहन

आपलयाकडील लख किवता editoremasikmaimarathiorg या ईमल आयडीवर

पाठवा ात आपल लख किवता ई कोणतयाही सवरपात (ऊ jpg pdf manu-

script ) चालतील िनवडलल लख ईमािसकात परकािशत कल जातील शकय झालयास

लखासोबत आपल छायािचतर पाठवाव तसच आपल सपकर करमाक ईमल कळवावत

Disclaimer

ईमािसकातील लख व तयातील माडलली मत ही तया लखकाची वयिकतक असन ससथा

तयास दजोरा दणार नाही

ईमािसक ह मोफत िवतरणाकिरता आह

ससथबाबत अिधक मािहती किरता wwwmaimarathiorg यथ अवशय भत ा

धनयवाद

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हसवणक

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

httphindi-marathi-jokesblogspotcom

शरयावली

सपदिकय मडळ

१) शरी सागर राजणकर सपादक

२) शरी अवधत कामत सदसय

मािसकाची माडणी व िडझाईन

शरी िवजय जोशी

आवाहन

आपलयाकडील लख किवता editoremasikmaimarathiorg या ईमल आयडीवर

पाठवा ात आपल लख किवता ई कोणतयाही सवरपात (ऊ jpg pdf manu-

script ) चालतील िनवडलल लख ईमािसकात परकािशत कल जातील शकय झालयास

लखासोबत आपल छायािचतर पाठवाव तसच आपल सपकर करमाक ईमल कळवावत

Disclaimer

ईमािसकातील लख व तयातील माडलली मत ही तया लखकाची वयिकतक असन ससथा

तयास दजोरा दणार नाही

ईमािसक ह मोफत िवतरणाकिरता आह

ससथबाबत अिधक मािहती किरता wwwmaimarathiorg यथ अवशय भत ा

धनयवाद

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

हसवणक

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

httphindi-marathi-jokesblogspotcom

शरयावली

सपदिकय मडळ

१) शरी सागर राजणकर सपादक

२) शरी अवधत कामत सदसय

मािसकाची माडणी व िडझाईन

शरी िवजय जोशी

आवाहन

आपलयाकडील लख किवता editoremasikmaimarathiorg या ईमल आयडीवर

पाठवा ात आपल लख किवता ई कोणतयाही सवरपात (ऊ jpg pdf manu-

script ) चालतील िनवडलल लख ईमािसकात परकािशत कल जातील शकय झालयास

लखासोबत आपल छायािचतर पाठवाव तसच आपल सपकर करमाक ईमल कळवावत

Disclaimer

ईमािसकातील लख व तयातील माडलली मत ही तया लखकाची वयिकतक असन ससथा

तयास दजोरा दणार नाही

ईमािसक ह मोफत िवतरणाकिरता आह

ससथबाबत अिधक मािहती किरता wwwmaimarathiorg यथ अवशय भत ा

धनयवाद

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

httphindi-marathi-jokesblogspotcom

शरयावली

सपदिकय मडळ

१) शरी सागर राजणकर सपादक

२) शरी अवधत कामत सदसय

मािसकाची माडणी व िडझाईन

शरी िवजय जोशी

आवाहन

आपलयाकडील लख किवता editoremasikmaimarathiorg या ईमल आयडीवर

पाठवा ात आपल लख किवता ई कोणतयाही सवरपात (ऊ jpg pdf manu-

script ) चालतील िनवडलल लख ईमािसकात परकािशत कल जातील शकय झालयास

लखासोबत आपल छायािचतर पाठवाव तसच आपल सपकर करमाक ईमल कळवावत

Disclaimer

ईमािसकातील लख व तयातील माडलली मत ही तया लखकाची वयिकतक असन ससथा

तयास दजोरा दणार नाही

ईमािसक ह मोफत िवतरणाकिरता आह

ससथबाबत अिधक मािहती किरता wwwmaimarathiorg यथ अवशय भत ा

धनयवाद

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

httphindi-marathi-jokesblogspotcom

शरयावली

सपदिकय मडळ

१) शरी सागर राजणकर सपादक

२) शरी अवधत कामत सदसय

मािसकाची माडणी व िडझाईन

शरी िवजय जोशी

आवाहन

आपलयाकडील लख किवता editoremasikmaimarathiorg या ईमल आयडीवर

पाठवा ात आपल लख किवता ई कोणतयाही सवरपात (ऊ jpg pdf manu-

script ) चालतील िनवडलल लख ईमािसकात परकािशत कल जातील शकय झालयास

लखासोबत आपल छायािचतर पाठवाव तसच आपल सपकर करमाक ईमल कळवावत

Disclaimer

ईमािसकातील लख व तयातील माडलली मत ही तया लखकाची वयिकतक असन ससथा

तयास दजोरा दणार नाही

ईमािसक ह मोफत िवतरणाकिरता आह

ससथबाबत अिधक मािहती किरता wwwmaimarathiorg यथ अवशय भत ा

धनयवाद

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

शरयावली

सपदिकय मडळ

१) शरी सागर राजणकर सपादक

२) शरी अवधत कामत सदसय

मािसकाची माडणी व िडझाईन

शरी िवजय जोशी

आवाहन

आपलयाकडील लख किवता editoremasikmaimarathiorg या ईमल आयडीवर

पाठवा ात आपल लख किवता ई कोणतयाही सवरपात (ऊ jpg pdf manu-

script ) चालतील िनवडलल लख ईमािसकात परकािशत कल जातील शकय झालयास

लखासोबत आपल छायािचतर पाठवाव तसच आपल सपकर करमाक ईमल कळवावत

Disclaimer

ईमािसकातील लख व तयातील माडलली मत ही तया लखकाची वयिकतक असन ससथा

तयास दजोरा दणार नाही

ईमािसक ह मोफत िवतरणाकिरता आह

ससथबाबत अिधक मािहती किरता wwwmaimarathiorg यथ अवशय भत ा

धनयवाद

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन

िदपोतसव २०१०

अक २८ नोवहबर २०१० माय मराठी ससथा मबई परकाशन