Doç. Dr. Cavit Işık YAVUZ

Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı

Hava çok sıcak nasıl önlem alalım

Dünya neden ısınıyor, hava neden daha sıcak?

• İklim değişiyor

• Sıcaklıklar artıyor

• Ani hava olayları artıyor

Aşırı hava olayları

• Sıcak hava dalgaları

• Aşırı yağışlar

• Kıyı bölgelerinin su altında kalması

• Ciddi düzeyde kuraklık

https://climate.nasa.gov/causes/

Sera etkisi

•Su buharı

•CO2

•Metan

•NO

•CFCs

Sera etkisine katkısı olan gazlar

Aşırı sıcaklar

• Sıcaklık ortalamalarından çok daha sıcak ve / veya nemli olan yaz sıcaklığı.

• Sağlık açısından çeşitli sorunlara neden olur.

• Belirli yaş grupları ve kişiler daha fazla etkilenir.

• Dikkat edilmez ve önlem alınmazsa hayati tehlike oluşturabilir.

• Şehir merkezlerinde daha yoğun etki.

Hem dışarıda hem evde, işyerinde, arabada, kapalı mekanlarda etkili olur.

Aşırı sıcaklar

Araba

• Dış ortam sıcaklığı 270C

• Arabanın içi

• 20 dakikada 430C

• 40 dakikada 480C

• 60 dakikada 500C

Risk grupları

Tolunay D.. http://www.skb.gov.tr/wp-content/uploads/2019/03/Kent-ve-Saglik-Kitabi.pdf

Sıcak hava dalgaları • İklim değişikliği sıcağa bağlı ölümlerde artışa neden olmaktadır.

• İklim değişikliği sıcak hava dalgalarının sıklığını, yoğunluğunu ve süresini arttırmaktadır ve yüksek sıcaklara maruz kalma nedeniyle mortalite ve morbidite artmaktadır.

• «kentsel ısı adaları»

• 1.5°C’lik artışta, çoğu mega şehir şu anda da olduğu gibi ısı stresiyle karşılaşacaktır ve 2050 itibarı ile 250 milyondan fazla insan ölümcül ısı stresiyle karlşı karşıya kalacaktır.

Avrupa’da yaz sıcaklıkları, 2003

ÇALIŞAN SAĞLIĞINA ETKİLER

ÇALIŞAN SAĞLIĞI İÇİN ETKİLER• AŞIRI HAVA OLAYLARI

• ISI ARTIŞININ ETKİLERİ

Çalışma ortamı sıcaklığı

• 24–26°C’nin üstündeki sıcaklıklar çalışanın üretkenliğini etkilemeye başlıyor.

• 33–34°C’de çalışan çalışma kapasitesinin %50’sini kaybediyor.

• Tüm sektörlerde etkiler söz konusu ancak özellikle dış ortamlarda, açık alanlarda çalışanlar ve iş sırasında fiziksel gücü daha fazla kullananlarda risk daha fazla.

• Tarım• Çevre hizmetleri (belediye çalışanları, atık toplama, park bahçe hizmetleri vb) • İnşaat• Tamirat bakım vb işler• Ulaşım• Turizm• Spor • Bazı sanayi sektörleri

ILO

Aşırı sıcaklar ve ısı stresi

• Güneş yanıkları

• Döküntüler

• Sıcak krampları

• Sıcak bitkinliği

• Sıcak çarpması

Isı stresi, insan

vücudunun fizyolojik

zayıflamaya uğramadan

dayanabileceğinin

ötesindeki ısı.

Genellikle 35°C üzerinde

sıcaklıklarda, yüksek

nemde.

https://www.ilo.org/ankara/news/WCMS_712246/lang--tr/index.htm

GÜNEŞ YANIKLARI

https://www.osha.gov/dts/maritime/sltc/ships/shipfitting/heatstress.html

Vücut sıcaklığı 38°C’in

üstüne çıkmaya

başladığında sorunlar

ortaya çıkıyor (sıcak

bitkinliği)

40.6°C üzerinde ise

hayati tehlike (sıcak

çarpması)

Bazı faktörler sıcaklıkla ilgili sağlık sorunlarının ortaya çıkması riskini arttırıyor.

• Yüksek nem

• Fazla kilolu / şişman olma

• Ateş

• Vücudun sıvı kaybetmesi

• İlaç kullanma

• Kalp hastalığı

• Ruhsal sıkıntılar

• Dolaşım sorunu olanlar

• Güneş yanığı

• Alkol kullanımı

SICAKLIK DÖKÜNTÜLERİ SICAKLIK

KRAMPLARI

Kas krampları, ağrıları, spazmlar (karın kaslarında, bacak kaslarında)

SICAK BİTKİNLİĞİ SICAK ÇARPMASI

SICAKLIK ARTIŞININ NEDEN OLDUĞU SORUNLAR

Döküntüler (Kırmızı renkli döküntüler, isilikler)

Terlemenin etkilenmesiyle, ter

kanallarının tıkanmasıyla

SICAKLIK DÖKÜNTÜLERİ

NE YAPALIM

SICAKLIK DÖKÜNTÜLERİ

ÖZELLİKLE CİLDİ SERİN TUTMALIBOL VE PAMUKLU GİYSİLER

DUŞ VE BANYOSUSUZ KALMAKTAN KAÇINMALI

Kaşıntıyı yatıştırmak için nemli bir bez veya havluya sarılmış buz torbası (20 dakikadan daha uzun süre tutulmamalı) gibi soğuk uygulamalar.Parfümlü duş jellerini veya kremleri kullanmama

SICAK KRAMPLARI

Sıcaktan etkilenmenin erken bulgusu Kas krampları, ağrıları, spazmlar

Karın kaslarında Sırt kaslarında

Bacak kaslarında

NE YAPALIM

SICAK KRAMPLARI

HAREKET ETMEYELİMSERİN BİR YERE GEÇMEYE

ÇALIŞALIMSU İÇELİM

KRAMPIN GEÇMESİNİ BEKLEYELİM

DOKTORA BAŞVURALIM KALP HASTALIĞIMIZ VARSA

KRAMP BİR SAATTEN DAHA FAZLA SÜRERSE

DÜŞÜK SODYUM DİYETİ YAPIYORSAK

SICAK BİTKİNLİĞİ

Aşırı terleme Soğuk, soluk ve nemli cilt

Hızlı ve zayıf nabızBulantı kusmaKas krampları

Halsizlik yorgunlukBaşdönmesi

BaşağrısıBayılma

NE YAPALIM

SICAK BİTKİNLİĞİ

SERİN BİR YERE GEÇMEYE ÇALIŞALIMMümkünse elbiselerimizi değiştirelim

serin tutacak giysiler giyelim duş alalım

BİRKAÇ YUDUM SU İÇELİM

DOKTORA BAŞVURALIM Kusma olursa

Kötüleşmeye başlarsak

Belirtiler bir saatten uzun sürerse

SICAK ÇARPMASI

Vücut sıcaklığının artışıKırmızı, sıcak, kuru ya da nemli deri

Hızlı ve güçlü nabızBaşağrısı

BaşdönmesiBulantı

Bilinç bulanıklığıBilinç kaybı

NE YAPALIM

112’yi arayalımKişiyi serin bir yere alalımSoğuk uygulama yapalım

İçmek için herhangi bir şey vermeyelim

SICAK ÇARPMASI

HÜTF HALK Sağlığı AD

Sıcaktan korunmak için ne yapalım?

• Serin kalalım

• Uygun giysi

• Serin ortamlar

• Dışarda geçirilen zaman

• Egzersiz spor vb etkinliklerde dikkat edilmesi gerekenler

• Güneş koruyucular

• Arabalara dikkat

• Ağır yiyeceklerden kaçınma

Sıcaktan korunmak için ne yapalım?

•Susuz kalmayalım, su kaybetmeleyim

• Yeterli miktarda sıvı alalım, susamayı beklemeyim

• Çok sıvı almamamız gereken bir durum/hastalığımız varsa doktorumuza soralım.

• Çok şekerli ve alkollü içeceklerden uzak duralım. Çünkü bu tür içecekler vücudunuzun sıvı

kaybetmesine yol açar.

• Çok soğuk içeceklerden de uzak duralım çünkü bu içecekler mide kramplarına yol açabilir.

• Terleme ile su ve mineral kaybettiğimizi unutmayalım.

• Şeker, kalp, tansiyon hastalığımız varsa doktorumuza danışalım.

Özet

• İklim değişikliği iklim krizine dönüşmüş durumda!

• Sağlık etkileri farklı ve çeşitli etkileri yoğun olacak.

• Aşırı sıcaklar ve sıcak hava dalgaları daha sık yaşanacak.

• Aşırı sıcaklardan korunmalı.

• Önlemek tedavi etmekten daha kolay daha doğru.

• Sıcaklardan kendimizi nasıl koruyacağımızı bilelim öğrenelim,

kendimizi ve çevremizi koruyalım.