Doan Tru Phien Nao - Su Khanh Hy Dich - HT Kim Trieu Hieu Dinh

8/3/2019 Doan Tru Phien Nao - Su Khanh Hy Dich - HT Kim Trieu Hieu Dinh

1/31

ON TR PHIN NO

HT.Sayadaw U. Padipa GingHT.Kim Triu Hiu nh

S Khnh H Son Dch---o0o---Ngun

http://thuvienhoasen.orgChuyn sang ebook 25-7-2009

Ngi thc hin : Nam Thin [email protected] Audio Ti Website http://www.phatphaponline.org

Mc LcI. Sc Un (un vt cht) Rpakkhanda

II. Th Un (Vedanakkhanda)III.Tng Un (Sakkhanhdha)IV .Hnh Un (Sa khrakkhandha)V. Thc Un (Vinakhandha)VI. Dit Tr Ng Un

---o0o---

Bi php ny cn c vo bn kinh Satta Sutta trong Sayutta Nikya. Nhndp T Khu Rdha hi c Pht v ngha ch Satta (chng sanh). c Pht

ging gii rng:Chng sanh l k cn cn tham i,dnh mc mnh m vo cc hin tng vt cht"

"Chng sanh l k cn cn tham i,dnh mc mnh m vo cm th"
http://phatphaponline.org/kinh/Audio/Tam%20Benh/Ban%20Than/http://phatphaponline.org/kinh/Audio/Tam%20Benh/Ban%20Than/


2/31

"Chng sanh l k cn cn tham i,dnh mc mnh m vo tng hay tri gic"

"Chng sanh l k cn cn tham i,dnh mc mnh m vo hnh hay phn ng ca tm"

"Chng sanh l k cn cn tham i,dnh mc mnh m vo thc"

Sau c Pht dy:

Ny Rdha, hy loi tr, vt b sc un (thnh phn vt cht) v hyhnh thin loi tr tham i, ging nh a tr ph b, p nhng cn nh bng ct khi chng cm thy nhm chn vi nhng chi .

Cng vy, hy loi tr, vt b sc un. Hy hnh thin cho n khi tt ccc tham i, dnh mc b loi tr.

Ging nh loi tr sc un. Con phi thc hnh loi tr cc un khcnh: th un, tng un, hnh un, thc un. Con hy thc hnh chon khi mi tham i, dnh mc vo nm un c loi tr hon ton.

Nh vy, theo li Pht dy, chng ta phi loi tr mi tham i, dit tn miiu kin to ra dnh mc, l loi tr ng un dn n ti sanh. Phng

php loi tr tht l r rng, l hnh thin Minh St, qun st s sinh vdit ca cc hin tng vt cht v tm lin tc.

Chng ta hy tm hiu nhng li dy ca c Pht qua bi kinh trn.

---o0o---

I. Sc Un (un vt cht) Rpakkhanda

Mt thu n c Pht ng ti cha K Vin, ngi cha do ng Cp c c

dng cng. Mt v s tn l Rdha n yt kin c Th Tn v bchrng:

Bch Ngi ch Satta c ngha l g? Xin Ngi ging gii cho con r.

c Pht tr li:


3/31


4/31

Khi ch tm qun st vt cht xuyn qua t i, chng ta hy ch tm voc tnh ca chng l s cng mm, dnh ht, nng lnh, chuyn ng chkhng ch n nim, hnh dng, hay t th ca chng.

Ti sao vy? Nu khng ch vo c tnh ca t i m ch n nim,hnh dng, t th th tm thin sinh s lang thang vi nim: y l n ng,n b, tc, lng, mng, chn, tay v.v Trong lc hnh Thin Minh St,chng ta phi t trng tm vo vic qun st t i m b qua nim chnh nh chn, tay, mt, mi, n ng, n b im ct yu thin sinhch tm vo l nhng hin tng t nhin ca t i.

Mi hai thnh phn tip theo l:

Mt, m, m, mu, m hi, m,

Nc mt, nc m, nc ming, nc mi, nc khp xng, nc tiuNhng yu t hay thnh phn ny c c tnh lng, dnh ht nn c ghpvo thy i.

Chng ta c th nhn ra c ha i trong c th chng ta. C bn loila.

- Thn nhit v- Sc nng lm cho c th tng thnh, gi nua

- Nhit qu cao khin chng ta kh chu v than phin l qu nng.- Nhit cn thit tiu ha thc n.

Bn loi nhit ny c c tnh chnh l nng v lnh. Bi vy, khi ch n ha i, chng ta ch ch c tnh nhit ch ng qu ch nc tnh ny.

C su loi gi:

- gi hng ln khin ta nn

- gi hng xung gip nc tiu v phn ra ngoi- gi trong rut- gi ngoi rut nhng nm trong bng- mi tc ng ca c th nh i, ng, ngi, co, dui v.v- hi th vo ra


5/31

Tt c su loi gi ny u c c tnh bnh trng, rung chuyn, chng cci g c th gi l ti, ta, linh hn, vt th vnh cu, n ng, n b, anh,ch v.v

Chng ta ni s lc n t i v bit rng c th ny ch l s tp hpca t i.

Khi cc i tp hp li th chng ta c hnh dng. V nu khng nhnbng cp mt tr tu th chng ta s thm vo ti, ta, n ng, n bv.v Do nim sai lm ny nn s dnh mc pht sinh trong tm ta. Thtra, c th chng ta c so snh nh mng bt trn mt nc bao gmnhng bong bng nc m s hin hu ca n l khng kh bn trong.That nhn nhng mng bt ln chng ta c th thy chng l mt khi bnvng, nhng nu nhn k ta s thy chng ch l nhng mng bt vt cht

tm b.Cng vy, khi nhn c th vt cht bng mt thng chng ta thy n bnvng, tn ti lu di, hp dn, p vi nhng b phn ring bit chnghn nh u, tay chn v.v nh l mt chng sanh. Di con mt cangi khng hnh thin th c th ny l mt thc th trng tn, ng yu,c th kim sot, iu khin c vi ci ti, ci ta c thm vo trong .V v th h s dnh mc vo chng mt cch y tham i. Tuy nhin, dinhn quang ca ngi hnh thin th c th ny ch l mng bt nc trngrng, khng c ct li, khng c g bn trong, chng ch l s tp hp ca ba

mi yu t ng gh tm, chng c g trng tn, p .

l cch qun st c th vt cht xuyn qua tr tu ca ngi hnh ThinMinh St. c Pht dy rng:

Dnh mc mnh m vo cc hin tng vt cht, Nh Lai gi lsatta", c ngha l chng sanh, l k cn tham i vo nhng hin tng vtcht.

---o0o---

II. Th Un (Vedanakkhanda)

Ny Ayasmardha, Satta l chng sanh cn tham luyn, dnh mc mnhm vo cm th. Nh vy, Satta (chng sanh) l nhng sinh vt thami, dnh mc vo th un.


6/31

c Pht dy c ba loi th thuc v c th vt cht: lc th, kh th, xth (khng kh khng lc). V th x khng c c th nn t ngi bitn. Ngi ta ch bit nhiu v th lc, v th kh thi.

V d: Vo ma h nng nc, khi c cn gi nh thi n , ta cm thy mtm nh nhng. Vo Ma ng lnh lo khi trm mn, ta cm thy m p,d chu. Lc mt mi ta co, dui chn tay cm thy thoi mi. Khi c thcm thy thoi mi, d chu th chng ta c lc th (Sukha vedan). Ngith tc, khi cm nhn c cm gic d chu th h cm nhn vi tm: Ticm thy tt, hay ti cm thy hi lng.

i trn ng vng, tri nng chang chang, khng mt bng cy, khng cngi thong, ta cm thy nng rt, kh chu. B t bm chn tay, c th aunhc, ta cm thy khng thoi mi. Khi c nhng cm gic kh chu trn

c th nh nng qu, lnh qu hay nga ngy khng thoi mi nh vy lchng ta c kh th (Dukkha vedan). Ngi th tc, khi cm nhn ccm gic kh chu th h cm nhn vi tm: ti cm thy kh chu hayti cm thy khng thoi mi

Loi cm th th ba pht sanh ca tm ( mn).

Th h khi sinh khi chng ta gp hay ngh n mt i tng va lng toi. Th u khi sinh khi ta gp hay ngh n nhng i tng khng valng toi . Th x khi sinh khi chng ta gp i tng trung tnh v ta

cm thy khng vui cng khng kh. Khi ba loi th trn khi sinh trongtm, chng ta tng lm v ging gii cc loi th ny theo ring camnh. "Ti cm thy tt, ti cm thy xu, ti cm thy trung trung".

Gp i tng va lng, thy hnh nh p, nghe m thanh du dng hayngi c mi thm d chu th lc th khi sinh. Nhng lc th ny cnhn di nhn quang sai lm l ca ti, ca ta v tng hay c tri gic sailm rng: Ti hnh phc.

Thy mt hnh nh khng hi lng, nghe ging ni kh nghe, ngi mi kh

chu th kh th khi sinh. Nhng kh th ny c nhn di nhn quangsai lm l ca ti, ca ta v tng hay c tri gic sai lm rng: Ti aukh.

Nghe mt m thanh hay thy mt i tng chng hp dn v cng chngkh a. Mt ging ni chng hay m cng chng d. Ngi mi chng thmm cng chng hi ta c cm gic v k, khng vui cng khng kh. Cc


7/31

v k th ny c nhn di nhn quang sai lm l ca ti, ca ta v tnghay c tri gic sai lm rng: Ti khng kh cng khng lc.

Thc ra tt c cc cm th: lc th, kh th, v k th u l cm th thi.Khi chng ta khng qun st s vt mt cch r rng hoc chnh nimkhng mnh thy r bn cht tht s ca s vt th tm luyn i vo svt pht sinh. Bi vy, satta dng ch ngi luyn i, dnh mc vocm th.

Satta, chng sanh l k c s luyn i hay dnh mc vo cc cm th.Nu thin sinh khng c chnh nim y thy bn cht ca cm th ths luyn i, dnh mc vo cm gic cng nhiu.

Cui cng, tu gic thy r o, loi tr tt c mi tham i v cm th khi

sanh trong thin sinh.Ti s ni vi cc bn v mt cu chuyn lin qun n cm th. lchuyn ca hai ngi hc tr u ca c Pht l Sriputta v Moggallna.X Li Pht l ngi c tr tu nht v Mc Kin Lin l ngi c thnthng nht.

Thy r s trng rng v v b ca i sng i dc Upatissa v Kolita, (sauny l Sriputta v Moggallna) hai ngi bn thn ng i tm conng thot cnh gi, au, cht. H xa la i sng th tc tr thnh hc

tr ca mt v o s ni ting tn l Sajaya. Sau khi theo hc mt thigian, hai v thy rng nhng li dy ca thy chng c g l chn l, h rib thy i khp n tm con ng gii thot. Mt hm, Upatissa gpngi Assaji, mt trong nm v thnh A-la-hn t u tin ca c Pht.Thy Ngi Assaji i kht thc vi dng v nghim trang, tnh gic, Upatissaly lm ngng m. V khng mun lm phin Ngi Assaji trong lc angi kht thc nn Upatissa ch i theo sau. i n lc Ngi Assaji kht thcxong, sp sa ng, Upatissa bn sa son ch ngi v em nc n cho

Ngi ra chn. Thy Ngi Assaji ng xong, Upatissa bn bch viNgi:

Tha thy, xin thy cho bit Tn S thy l ai v Ngi dy nhng g?

Ngi Assaji tr li:

Thy ca ti l c Pht, ti l ngi mi tu nn ti ch c th ni s lcnhng li dy ca Ngi.


8/31

Upatissa tha:

Vy th xin Ngi ni mt cht t V nhng g m c Pht dy.

Ngi Assaji ni rng:

c Pht, v thy ti thng ca ti, dy: tt c s vt trn th gianny u c nhn duyn, Ngi cng dy cch dit tr nhng nhnduyn, v hu qu ca n, Ngi dy ch c Nit bn mi hon ton dp tttt c.

Mc du ch l nhng li dy ngn gn nhng Upatissa hiu r ngha suxa nn t qu Tu Hun. Upatissa mun gp c Pht nn hi NgiAssaji ch ng hin nay ca c Pht, ri tr v gp li bn l Kolita. KhiKolita nhn thy dng v trm tnh v gng mt hoan h ca Upatissa linni rng: Ny Upatissa chc l anh tm thy chn l, iu m chng taang tm kim.

Upatissa bn k li tt c mi chi tit vic gp g Ngi Assaji, v c li cuk m Ngi Assaji ging dy. Nghe xong cu k ni v nhn duyn,Kolita cng tr thnh mt v Tu Hn.

Hai ngi bn quyt nh n gp c Pht, nhng trc tin c hai n gpli v thy ca mnh l Sajaya, mi thy cng i n gp Pht. Tuy nhin,

v t lu lm thy ca mt s ng ngi, Sajaya khng th h mnh lm hc tr ngi khc. iu ny chng khc no mt h ln tr thnh mtao nh, nn Sajaya t chi li thnh mi ca hc tr i n gp cPht. Lc thnh mi Upatissa c ni rng:

Xin thy hy cng i vi chng con n gp Pht. c nhiu v thngminh, tr tu n gp Ngi.

V thy tr li:

Trn th gian ny ngi tr tu nhiu hay ngi ngu nhiu.

Ngi X Li Pht ni:

Tha thy ngi ngu nhiu, ngi tr tu t.

Sajaya ni:


9/31

Vy hy ngi tr tu n gp Pht, cn nhng ngi ngu n gp ta.Hai ngi hy i i, ta s li y.

Th l Upatissa Kolita, v mt s hc tr ca Sajaya i n gp Pht.Upatissa, Kolita v tt c hc tr u xin xut gia theo Pht. c Pht xut gia cho h bng cch ni:

Hy li y, ny cc thy t kheo. Gio php c ging dy. Bygi hy sng i sng thanh tnh, trong sch, c gng chm dt mi aukh.

Tip theo c Pht ging gii cho h nghe gio php t thp n cao, vhng dn h hnh thin. Khi nghe c Pht hng dn, tt c nhng vhc tr i theo u c qu A-la-hn tr Upatissa v Kolita. Bt u t

Upatissa c gi l Sriputta v Kolita c gi l Moggallna. S d haiv hc tr c qu lu hn, chm hn bi v hai v ny s tr thnh hai v hctr u n nn phi c thi gian tri nghim m nhn nhng trch vln lao trong tng chng sau ny. Sau khi xut gia c by ngy,Monggallana c o qu A-la-hn, nhng mi hai tun sau Sriputta vncn thc hnh. Theo kinh Dghanakha Sutta, vo ngy trng trn sau ,chu ca Ngi Sriputta tn l Dghanakha ang tu vi o s Sajaya nhrng: ch mnh mi ln n vi cc v thy ca cc tn gio khc, thng iv sm, nhng ln ny mi lm ngy tri qua, t khi ch mnh n gpc Pht vn cha thy tr v, nn Dghanakha quyt nh i tm hiu xem

sao. Lc by gi c Pht ang ng ti ng Skarakhat ni Linh Thu,thnh Rjagaha. Khi Dghanakha n gp c Pht th Ngi Sriputta angng sau lng c Pht qut v theo di nhng li Pht dy cho chumnh.

Dghanakha bch Pht:

Tha Ngi Gotama, ti chng thch bt k ci g c.

"Bt k ci g", y c ngha l mi cch hay mi ng li ti sanh.

Ngha trc tip m Dghanakha mun ni l: ng khng mun cn tisanh sau khi cht. Bi v ng ni: Ti khng thch ci g c. Khngthch y bao gm quan im h v ca ng ta. c Pht hiu nghv quan kin ca ng khi hi cu nn ch r:

Nu ng ni ng khng thch g c, th ng cng khng thch lun quanim ng va ni .


10/31

Nhng Dghanakha hiu sai cu tr li ca c Pht. cho Dghanakhahiu r rng hn, c Pht ni:

Thng kin rt d a thch v nm gi. Thng kin c th d chpnhn v kh vt b.

Mc khc,

"on kin rt d vt b, rt d tr kh"

Nghe nhng cu ni ny ca c Pht, Dghanakha cng ngh rng:

Ngi Gotama tn dng ci quan kin ca ta.

c Pht bn ging gii tip v s nguy him cng li ch ca thng kin

v on kin.

Ngi no ch trng thng kin, c kip ny n kip sau th h lm victhin cho kip sng mai sau. H thch th vo s ti sanh v dnh mcvo i sng tng lai. Ch gii c ni rng: Ngi ch trng thngkin rt kh vt b nim v mt ci ng (hay linh hn) hng cu.

Ngi pht t thng thng khng c hnh Thin Minh St rt kh m chpnhn rng: Khng c linh hn vnh cu; h khng hiu c chn l vthng, h khng hiu c cc hin tng vt cht v tm lun lun sinhdit khng ngng. H khng chp nhn chuyn mt v A-la-hn khng cnti sinh sau khi cht. Nhng ngi c t tng thng kin mun tin rngv A-la-hn sau khi cht i ti sanh vo cnh gii khc; ni s c vt chtv tm di dng thc khc. Cc ging s nghin cu v ch gii thngdn gii rng: Bi v nhng ngi theo thuyt thng kin tin vo kiphin ti v kip v lai, ng thi bit c lut nhn qu, nghip thin,nghip c nn h c gng lm iu thin v s lm iu c, nhng h thchth dnh mc vo s tip tc ti sanh. Mc du h gp c c Pht haynhng hc tr ca Ngi, nhng vic loi b quan im thng kin l mt

s kh khn i vi h. H t khi lm iu c, nhng quan kin sai lm vs trng tn, vnh vin c linh hn rt kh vt b.

Ngi theo thuyt on kin khng bit rng c mt kip sng qu khchi phi kip sng hin ti v kip sng ny chi phi kip sng tng lai.Do , h khng tin tng vo hu qu ca nghip lnh hay d, th nn h


11/31

khng c gng lm lnh, v khng s lm iu c. V h khng tin c kipsng tng lai nn h khng chp nhn s ti sanh.

Tuy nhin, ngi theo thuyt h v hay an kin gp c c Pht hay t ca Ngi th h rt d dng vt b quan kin h v ca h. Nu hc gng thc hnh trn cc php Ba-la-mt th h s t c cc tngmc gic ng rt cao nh c Pht v cc v A-la-hn lm. Th nn, dh c lm nhiu iu sai lm ln lao, quan kin ca h cng rt d dng vt

b.

Nhng Dghanakha cng khng hiu li gii thch ca c Pht m vnngh rng: c Pht vn cn tn dng quan im on kin ca ng.c Pht bn dy cho ng hiu v ba loi quan kin:

1. Thng Kin: thch tt c mi th.2. on Kin: khng thch th g ht.3. Thng, on Kin: mt phn thch, mt phn khng thch s vt.

Ngi no kh kh nm gi mt trong nhng quan kin sai lm trn th st chi l lun ca hai nhm cn li. Bi th, c Pht dy Dghanakha dit

b quan kin h v sai lm.

Sau Ngi dy ng loi tr mi tham i dnh mc, loi tr s luyn i voc th vt cht ca chnh mnh. C th ca ta l s tp hp ca bn yu t

chnh: t, nc, gi, la. C th khi u l s phi hp tinh trng ca chav trng ca m, ng thi, do s h tr bi thc n ca c th m ta tngtrng. Mun duy tr c th trong iu kin tt, ta phi thng xuyn cn cnhng iu kin khc. Tuy th, c th ny vn tip tc b v thng chi

phi.

c Pht cng ch dn cho Dghanakha bit bn cht ca c th: c th nyv thng, kh, v ng, b au nhc, khng tt p, bnh hon, nm ngoi,trng rng. Ngi thng khuyn chng ta phi qun st c th thy rngn khng c linh hn v vt khi s kim sot ca chng ta. Ai qun st

c th nh th ny th tham i dnh mc cng ngy cng yu i.

c Pht li dy Dghanakha tip tc qun st ba loi cm th: kh th, lcth v v k th. Ba loi cm th ny khng th xut hin cng lc, khi cmth ny xut hin th hai cm th kia bin mt. Bi v mi loi cm th lcxut hin n c c tnh loi tr hai loi cm th kia. do , thin sinh phich ghi nhn s thay i t cm th ny n cm th khc. Cm th khi


12/31

sinh ty thuc vo nhng iu kin thch ng. Khi thy c s thay i ,thin sinh thy c bn cht v thng ca cm th. Trong khi ghi nhni tng vt cht v tm, thin sinh s hiu c nhng iu kin to ra ssinh dit ny. Tip theo , thin sinh thy c s sinh dit ca cm th.

Ngi Mahasi hng dn thnh cng trong vic gip cho thin sinh thy rcc cm th, thy r s thay i ca cc hin tng ny. Ngi dy chothin sinh cch ch tm ghi nhn s chuyn ng ca bng thy r ssinh dit ca vt cht v tm. S chuyn ng ca bng cng ging nh svo ra ca hi th lun lun c mt. Bao lu ta cn sng th hi th vchuyn ng ca bng cn hin din. Chuyn ng bng l mt mcrt d qun st. Thin sinh d dng ch tm vo s phng xp ca bng.

Nu tm i lang bt y th hy nh nhng a tm tr v qun stchuyn ng bng. Thin sinh ch tm qun st s chuyn ng ca

bng, khi no c phng tm, c au nhc trong c th, thin sinh mi tm

thi chuyn sang ghi nhn s phng tm, s au nhc ny, ri li tr v vis chuyn ng ca bng. Thin sinh phi thc v ch tm qun st khic cm gic au xut hin v ghi nhn: au, au au. Khi qun st sau m tm cm thy kh chu, hy ghi nhn: kh chu, kh chu. Khi ccm gic d chu, hy ghi nhn: d chu, d chu. Khi cm thy an vuihy ghi nhn: an vui, an vui . Nhng khi cm gic v k khi sinh th rtkh ghi nhn. Thin sinh ch ghi nhn vt cht v tm no hin r nht.

Nh vy, thin sinh s thy r rng cm gic d chu, kh chu n ri imau chng. Sau , thin sinh s hiu c bn cht v thng, bt toinguyn v v ng ca cc hin tng vt cht v tm. Khi tam tng vthng, kh, v ng c thy r rng th thin sinh s thy cc hin tngvt cht v tm chng c g ng bm vu vo bi v chng lun lun sinhdit.

Tip theo, c Pht ging gii cho Dghanakha bit tu gic k tip. Tugic ny s khi sinh khi thin sinh thy r ba c tnh ca th un, v cmthy cc s sinh dit ny khng ng cho ta dnh mc, du l vui, kh hayv k.

Mc ch ca hnh Thin Minh St l thy c s gi tm ca mis vt nh th khng tham i dnh mc vo chng. V trong bc khiu, thin sinh s t c tu sinh dit. Tu gic ny s n khi thin sinhthy c cc hin tng vt cht v tm u sinh dit nhanh chng.


13/31

Bn kinh ng un ny khng ni n chi tit ca ng un hay cc hin tngvt cht v tm m ch dy cho ta bit cch qun st mt cch tng qut ngun hay cc hin tng vt cht v tm thi.

Mt im ng lu y l mc du cc hin tng vt cht khng cphn tch chi tit t m nh trong Vi diu Php, nhng khi thc hnh thinsinh c th kinh nghim, thy c tu sinh dit (Nibbidnupassan-a).V mt iu ng ghi nhn na trong kinh ny l: Trong kinh ny ch nin ba loi cm th m khng ni n cc tm s khc. Nhng tht ra, chcn qun st ba loi cm th ny ang xut hin ngay trong hin ti thin sinh t c tu sinh dit (tu thy cc s vt u bin mt nhanhchng ngay khi pht sinh).

Tip theo , c Pht cng ging gii cho Dghanakha bit o tu, qu

tu, cho n tu cui cng l "Hi khn" hay tu nhn li nhng g mnh chng c khi gic ng o qu. Khi thin sinh thc r rng rng: cchin tng vt cht v tm sinh dit khng ngng, tht l ng chn, ngmt mi, nn tm thin sinh khng cn bm vu, dnh mc vo s vt thgian, lc o tu khi sanh. (nhm chn y l thc vt cht v tm"ng nhm chn", khng gi tr, khng ng bm vu ch khng phi"nhm chn" vt cht v tm, v nhm chn... l phin no). Mi quthnh dit tr c mt s phin no, v khi c qu A-la-hn ri th tt c

phin no u b loi tr v v A-la-hn hon ton thot khi mi kh au.Khi t c trng thi hon ton gii thot, v A-la-hn s nhn li tm

mnh v thy rng:

Ta khng cn phi ti sinh na, ta hon thnh xong Bt Chnh o,nhng g cn lm ta lm ri, v khng c g ta cn lm gii thotna.

c Pht ging gii cch lm th no thin sinh c th t c schng ng cao hn, v "tu xt li" hay tu "hi khn" phi xut hin nhth no trong tm v A-la-hn.

c Pht cng ging gii cho thy rng v no t c tng mc A-la-hns khng cn tranh lun, ci v vi ai na.

Ny Dghanakha, v A-la-hn khng cn tranh lun, ci v vi mt aina, mc du v A-la-hn cn dng nhng ch ch nh giao tipnh: ti, anh, n ng, n b v.v Nhng cc Ngi chng bao gi c nim rng: Ngi l mt thc th vnh cu hay c s hin hu ca mt


14/31

linh hn. Cc Ngi khng cn tranh lun vi ai na bi v cc Ngi tht s thy r s tht.

Trong kinh Puppha, cun Khandhavagga Pi c Pht dy:

Ta chng tranh lun vi mt ai, nhng cc v o s nh Sisaka,Vekhanassa, Vikhanatha, Assal-yana v ngi n ng giu c tn lUpli thng n tranh lun vi ta. Ta ni s tht cho cc v ny nghe,iu ny khng c ngha l ta ci v hay tranh lun vi h bi v nhng gta ni vi h u l s tht.

Khng phi ch c c Pht m bt k ngi no ging gii chn gio phpu phi hiu rng: Khi ni s tht th khng phi l tranh lun vi k khc.Ta ch ging gii chn l cho nhng ai mun ci v, mun tranh lun chng

li chn l. Ni r chn l hay ni r s tht c ngha l c gng hng dndy d cho nhng k cha r chn l.

Khi c Pht ging gii cho Dghanakha v ba loi cm th, Ngi Sriputtavn tip tc ng qut hu Pht, v chm ch nghe nhng li ging dy cac Pht. Sau khi nghe xong thi php, Dghanakha t o qu Tu Hn, Ngi Sriputta c qu A-la-hn.

Trong kinh Anupada cng nhc n chuyn Ngi Sriputta. Kinh ny nirng: Vo ngy th mi lm sau khi gp c Pht, Ngi Sriputta tr

thnh mt v A-la-hn bng cch qun st c tnh v thng, kh, vng ca cc yu t thin.

Mt kinh khc ghi:

Ngi t qu A-la-hn do qun st nhng php bn trong.

Ba bn kinh mi nghe c v khc nhau, nhng chng ta c th kt lun:Ngi Sriputta t qu thnh cao nht, Ngi trong thin v qun stnhng yu t thin trong tng thin ny.

Chm ch nghe c Pht ging gii, Dghanakha t o qu Tu Hn,v Dghanakha t qu Tu Hn nh nghe php, v qun st vo cmth.

Sau khi ging gii bi kinh Dghanakha, c Pht ri ni Linh Thu, vdng thn thng tr v cha Veluvana. y, Ngi dng nng lc ca


15/31

tm mnh triu tp mt i hi gm tt c cc v A-la-hn, trong s cNgi Sriputta. Khi nhn c hiu triu ca c Pht, c tt c mt ngnhai trm v tr v hi hp ti Veluvana. Cuc hi hp ca cc hc tr cPht c bn im c bit sau y:

1. C s xut hin ca sao Marga (theo chim tinh gia n , him khi saony xut hin)2. Khng c v s no c mi bng ming, cc Ngi t ng n bngtm c Pht truyn n.3. Tt c cc v u c su loi thn thng (lc thng).4. Tt c u l thin lai t kheo.

Th no l thin lai t kheo?.

Thin lai t kheo l v c Ba-la-mt t nhiu kip trc, c cng dng y,o. Khi c pht ni vi v ny: Hy n y t kheo th v c sn yo trn mnh v tr thnh mt v t kheo.

Tr li bi php c Pht ni v cm th.

Nu thin sinh qun st cm th mt cch ng n th s t c o qu.Trong thc t, khng c ci gi l ti, ta, linh hn, t ng trong cm th.Cm th khng thng cn, khng bn vng, khng ct li. c Pht vcm th nh nhng gn sng trn mt h khi ta nm xung h mt vin si.

V cm th cng ging nh nhng bt nc c to thnh khi tri ma.Ging nh bt nc xut hin ri bin mt nhanh chng, cm th cng khisinh ri hoi dit tng trong cng thi im ngn ngi, nhng ngi th tcngh rng: lc th, kh th, v v k th tn ti vnh vin.

C tip tc theo di chnh nim vt cht v tm din ra su ca gic quan:thy, nghe, ngi, nm, ng chm v suy ngh, ta s thy cc cm th nybin mt ngay vo lc chng ta qun st. Khi ta t c tu sinh dit, tas thy s vt r rng hn. Tu sinh dit s n khi thin sinh thy r skhi sinh v hoi dit lin lin ca cc hin tng vt cht v tm. Tip theo

l "tu dit" (Bhangnupassan na: tu gic thy cc hin tng vt chtv tm tan bin).

tng mc ny, thin sinh s thy cc i tng vt cht v tm tan binnhanh chng khi thin sinh ghi nhn. Thin sinh ghi nhn i tng nocng thy chng dit ngay tc khc. Mi cm gic u v thng, khngth kim sot hay hay iu khin chng c. Thin sinh s thy r rng vt


16/31

cht v tm chng khc no nhng bong bng nc, tan bin nhanh chng,v thin sinh thy r iu ny qua kinh nghim ca chnh mnh.

Ngi khng hnh Thin Minh St v thin sinh cha c nh tm khngth thy c s dit mt ca cm th mt cch r rng cho nn vn cn tinrng: cm th l thng cn, ng yu v c linh hn.

Trong kinh Satta (chng sanh) c hai t c x dng nh ngha k thtc hay chng sanh. l ch chng sanh v tham i. y cPht mun ni chng sanh b tham i, dnh mc vo ng un ni chung vvo cm th ni ring.

---o0o---

III.Tng Un (Sakkhanhdha)

Chng sanh tham i dnh mc vo tng (tri gic) th c gi l satta. Csu nhm tri gic:

1. Tri gic v vt thy.2. Tri gic v m thanh.3. Tri gic v ngi.4. Tri gic v v.5. Tri gic v xc chm.

6. Tri gic v cc php (s vt).Ch tri gic hay tng c ngha l: s thy, s nhn ra (n li qu khnhn ra i tng). Khi thy mt hnh sc, tri gic v s thy khi sinh nhsau: y l mt con ngi, y l mt ngi n b (hay n ng), dngv nh vy, thi gian l vo thi im , a im l a im ...

Khi nghe mt m thanh tri gic cng khi sanh tng t nh vy. Khi mtngi nh li i tng theo cch ny th nhm tri gic (hay tng un) cah gii thch sai lm rng: y l mt thc th con ngi. S gii thch sai

lm ny khi sinh do tham i, dnh mc vo tng un. c Pht v tnghay tri gic nh o nh, mt hin tng khng tht nhng hin ra ging nhtht. Nh thy nh o nc trn sa mc, chng ta tng c mt c o hayvng nc nh trn sa mc. Khi li xe trong mt ngy nng, nhn conng t xa nh c nc lt. n , nhng con nai b o gic, thy nco trong sa mc m tng l nc tht nn c i mi cho n cht kht.Thc ra hnh nh nc ch l o gic. Cng vy, chng sanh lm tng hnh


17/31

sc, m thanh, mi v v cc php l n ng, n b, sc vt v.v... Do lmln nh vy nn h tham i dnh mc vo ci tng sai lm ny. Mt cnhn c gi l satta nu h tham i dnh mc mt cch mnh m votng hay tri gic.

loi tr kin thc sai lm ny, thin sinh phi chnh nim vo tt c cchin tng vt cht v tm khi sinh qua su ca gic quan. Khi thin sinht c mc nh tm cao, tr tu pht trin, s thy r nhn qu cng nhs tng quan gia cc hin tng vt cht v tm.

Cui cng, khi thin sinh ghi nhn tt p s tng quan nhn qu cavt cht v tm th h s thy c s dit mt ca vt cht v tm. Kt qul, nhng g m trc y h cho l trng tn, vnh vin: n ng, n b,linh hn, t ng v.v... by gi h hiu ra rng chng ch l o gic. Thin

sinh thy tt c hin tng vt cht v tm sinh dit mau chng, v t thin sinh thy r c tnh ca v thng, kh, v ng.

***Sc nh ph mc (hoa m trn khng), th nh thy bo (bong bngnc), tng nh o nh (nh gi), hnh nh hng gi (v cy chui),thc nh o thut (tr o thut).

---o0o---

IV .Hnh Un (Sa khrakkhandha)

Hnh l phn ng ca tm, c Pht dy:

Ny Rdha, mt c nhn c gi l satta bi v h tham i, dnh mcmt cch mnh m vo hnh un (cc phn ng ca tm).

C hai loi hnh un (tm phn ng):

1. Hnh un ng vai tr l qu, ngha l "chu iu kin" ca ci khc.2. Hnh un ng vai tr l nguyn nhn, ngha l "to ra iu kin".

Hnh un hay phn ng ca tm l kt qu ca bn yu t: nghip, tm, thitit, v thc n.

1. Hnh un qu:

T lc u thai, ngha l t khi qu ca cc hin tng vt cht v tm, thcti sanh, cc tm s lin h, v tip theo l s pht trin ca cc hin


18/31

tng vt cht theo sau: giy thn kinh mt, giy thn kinh tai, mi, giythn kinh li, giy thn kinh thn, v tm cn. K c tng un hay tri gic

b iu kin hay qu ca tm v vt cht, bao gm cc hot ng ca thnnh li ni, co, dui, di chuyn,i, ng, ngi, nm.

Tt c cc loi qu ca hnh to ra bi thc; nhng tm kt hp to iukin h tng ln nhau.

Nhit lnh nng (l Sa khra to qu v c nhn l kh hu).

C th vt cht ca con ngi khi sinh v trng thnh nh hp th thcphm (c th thay i sau khi tiu th thc phm) l Sa khra kt qu. Nhng thc v nhng tm s phi hp cng l nhng Sa khra kt qu, c nguyn nhn bi hin tng tm trc y.

Nh vy, tt c hin tng vt cht v tm b chi phi bi bn yu t:nghip, tm, thi tit, thc n. Tt c Sa khra qu b cc iu kin, nguyn nhn lin h, u l v thng, kh, v ng.

c Pht dy rng:

Ng un th phi c nhn qua tu gic Minh St thy chng vthng, kh, v ng.

Mun thy r ba c tnh ny ca vt cht v tm th thin sinh phi lunlun qun st mt cch chnh nim cc hin tng vt cht v tm mi khichng khi sinh.

Nh lin tc chnh nim thin sinh s t c tm nh cao, s thy cchin tng vt cht v tm sinh dit. Khi thin sinh thy r bn cht vthng, kh, v ng ca cc hin tng vt cht v tm th thin sinh s thyc cc hin tng ny lun lun b p ch, b n p bi s sinh dit. Cig lun lun b p ch bi sinh dit th ci dukkha (kh). Thin sinh lunlun thy c s kh ca cc hin tng vt cht v tm.

2. Hnh un nhn

By gi chng ta hy ni loi Sa khra th hai l Sa khra nhn hay to ra iu kin. Theo Khanhda Vagga Sa yutta Nikhada th loi Sa khra ny c nh ngha l nhng hin tng to nhn cho c th, vt cht, li ni vcc hot ng ca tm .


19/31

Mi un ch c th lm cng vic ca chnh n. Un vt cht l ni bt nht,mc du n khng t mnh lm cng vic, nhng n bin chuyn ty theohon cnh chung quanh. Do bn cht ca vt cht nn n ch th hin rrng khi b iu kin hay chu nh hng ca tng (Sa).

Th un ch kinh nghim lc th, kh th v v k th. Tng un ch ngvai tr nhn ra s vt ging nh ngi th k ghi tn vo s nh. Thcun ch lm nhim v nhn bit i tng (ch bit thy, bit nghe, bit ngiv.v...) Nhng hnh un c c tnh l: Phn ng hay tc ng ca tm.Hnh un nhn ca l nguyn nhn ca i, ng, nm, ngi, co, dui, dichuyn, ci, ni, ngh, thy, nghe... v tt c nhng hot ng khc.

Do s kch thch ca hnh un nn tt c hnh ng v thn, khu, xy ra.Bi vy, thn, khu, l s biu hin ca hnh un, nhng khi hnh un

biu hin qua thn, khu, ngi ta hiu lm rng: l linh hn, t ng,ti, ta.

Tht ra hnh un khng c ct li, khng c linh hn, t ng. S biu hinca hnh un qua thn, khu, ch l nhng tin trnh t nhin ca nhn qulin quan. Chng c g l linh hn, t ng trong tin trnh ny. Mi hintng thn tm u b nh lut v thng chi phi. Chng sanh b s sinhdit chi phi nn kh ch chng c linh hn, t ng trong hnh un.

V thn cn nhng ngi bn xu, ngi hng dn xu hoc c s suy t

khng sng sut v nhng chuyn xy ra nn ngi ta to ra nhng hnhng, li ni v ngh sai tri, bt thin. Nhng hnh ng bt thin vthn, khu, l nhng hnh ng ng b ch trch trong hin ti bao gmnhng hnh ng phm lut khc nh ru ch, c bc v.v... Do tham vsn lm iu kin to duyn nn con ngi gy ra nhng nghip xu v btr qu trong hin ti, b lut php trng tr, mt bn b, mt ti sn, cucsng gp nhiu bt hnh. Do nhn qu bt thin ca nhng hnh ng xu lm trong kip trc, kip ny b sinh vo bn ng c. Do nhn qu

bt thin ca nhng hnh ng xu lm trong kip ny, kip sau b sinhvo bn ng c. Mun trnh nhng hu qu tai hi phi hiu bit rng:

Tt c mi tc ng ca chng ta u b chi phi bi hot ng ca hnhun, ca s c (tc hay nghip).

Qua Thin Minh St, thin sinh qun st mc, khi t c cc tu gic,s thy r hnh un chng c ti, ta trong . c Pht v hnh un nhthn cy chui, mi nhn qua thy thn cy chui c v cng p, nhng tht


20/31

ra chng c ct li. Nu lt cc lp thn chui ra chng thy c g bn trong,ch l nhng b chui xp lp ny chng ln lp kia m to thnh. Hnhun chng khc no thn cy chui, hnh un khng c ct li.

Hnh un gm c nm mi tm s ng u l tc (Cetan).

Hai mi tm s quan trng nht trong hnh un l:

1. Xc (phassa): Xc khi sinh khi nhng phn nhy bn ca su ca gicquan c kch thch bi nhng i tng lin h. Chng hn nh: mt gphnh sc, tai gp m thanh.2. Ch tm (Mansikra): ch tm vo i tng.3. Nht tm (Ekaggat): hay nh tm vo i tng4. Tm (Vitakka): hng tm n i tng, a cc tm s lin h n i

tng.5. St (t Vicra): p t tm, qun st tm, ch st tm trn i tng.6. Tinh tn (Vriya): c gng.7. Tham i (Lobha): nm gi i tng8. Sn hn (Dosa): t chi i tng9. Si m (Moha): ngu dt, khng hiu bit, tm hiu nhng ci khng cntm hiu.10. Mn (Mna): So snh, nh gi theo thin kin mnh11. T kin (Di hi): Hiu sai12. Nghi (Vicikicch): phn vn, khng bit chn li no.

13. V tham (Alobha): khng nm gi i tng, khng tham m14. V sn (Adosa): khng bt mn, gin d15. V si (Amoha): Hiu bit ng, c tr tu16. Tn (Saddh): tin tng ng n, hiu bit bit r rng17. Nim (Sati): chnh nim, theo di i tng.18. T i (Mett): khoan dung, tha th.19. Bi (karu ): Tm rung ng trc cnh kh v bt hnh ca chng sanh khc.20. H (mudit): hoan h vi s thnh cng ca k khc.

Tt c nhng tc ng qua thn, khu, c tc ng bi tm s tc .Tm s ny chi phi, iu khin, hng dn phn ln cc php hu vi.Tuy nhin, ngi ta thng thy hu qu ca hnh un l li ni v hnhng.

T kin cho rng:


21/31

Tt c mi tc ng u do ti lm, khi sinh t cc hnh un ny.

Bi vy c Pht dy:

Khi chng sanh tham i, dnh mc vo hnh un, Nh Lai gi l

chng sanh Satta.

Vy chng sanh (Satta) l nhng k cn tham i, dnh mc vo hnh un

---o0o---

V. Thc Un (Vinakhandha)

c Pht dy rng:

Ny Rdha chng sanh c gi l Satta bi v h tham i, dnh mcmt cch mnh m vo thc un.

Thc un gm c: nhn thc, nh thc, t thc, thit thc, thn thc, v thc.

Su thc ny c hiu lm l linh hn, t ng. Thc c c tnh khc vivt v tri, v gic nh , si, ct, loi vt. Khi thc nhn ra mt i tngxy ra nm ca, chng sanh sai lm cho rng s bit ny l linh hn, hay

t ng. Nhng thc t khng c linh hn hay t ng trong thc un.

Ngi th tc cho nm mi ba loi hin tng v tm (nm mi hai tms v tm vng) l thc, v ci thc l t ng hay linh hn. Thngthng ngi th tc khng th no phn bit c cc yu t trong mi mttm nh xc, th, tng, tc v.v...

Khng nhng con ngi thi m chng sanh trn ci tri cng ngh rng:Thc l linh hn, t ng. Nhng d cho ngi ta hay chng sanh citri c ngh th no, thy th no i na, linh hn hay t ng cng khngc. Ch c thc sung hin din m thi. Nhng ch khi no c tr tuxuyn thu vo s vt, thin sinh mi thy r khng phi l linh hn vnhcu.

c Pht so snh thc vi tr o thut. Nhng g ta thy trong tr o thutch l o gic, xo thut ca ngi lm o thut m thi. Ngi th tc hiu


22/31

lm cho thc l n ng, n b, ch, mo, chim, chut v.v... v ngi thtc cng cho rng thc l: Ti thy, ti nghe, ti ngi, ti ng, ti suyngh v.v... Tt c cc thc sai lm u ngc li vi s tht tuyt i.V c quan nim sai lm ny, ngi ta dnh mc vo thc un v xem thcun l mt thc th vnh cu. Bi th, c Pht dy ch satta chng sanh, ch nhng ai cn tham i dnh mc vo thc un.

C nm thc khi sanh nm ca gic quan:

1. Nhn thc: vo lc thy.2. Nh thc: vo lc nghe.3. T thc: vo lc ngi.4. Thit thc: vo lc nm.5. Thn thc: vo lc xc chm.

Hy xt n trng hp khi thy hay nghe. Lc vt thy hay ting ng,cha b tngchi phi hiu lm l mt thc th con ngi th lc thc ch c mt nhim v l thun thc i tng, ch thun thy s vthay thun nghe m thanh v.v... Tuy nhin, khi nghin cu tin trnh catm, chng ta s thy c "ci bit" ca tm. Khi thc nh v ngh vi tng xy ra nm ca gic quan th thc nim ha (tngha) s vt hay t mt nim vo s vt .

Ti s a ra v d v trng hp mt v sadi tr tui c qu A-la-hn,

hng dn cho Ngi Po hila cch qun st tm. Ti nhc li cu chuynny gip cho cc bn hiu bit mt cch ngn gn v tin trnh tm khithc khi sinh nhn mn.

Khi mt vt thy cha tip xc phn nhy cm ca mt hay nhn cn, ththc Bhava ga (lung tn sinh) tip tc tri chy khng b gin on.

Nhng khi mt hnh sc hin ra nh ng vo phn bn nhy ca mt thlung tn sinh dng li. St na cui cng ca thc Bhava ga c thay th

bng thc hng tm. Thc thng tm hng tm ti vt thy. Thc thyny thun ghi nhn s vt. Khi thc bin mt th thc tip nhn vt thyc mt. Khi thc tip nhn chm dt th thc suy t khi sinh. Thc suyt ny xt xem s vt ng yu hay khng? Khi thc suy t chm dt ththc quyt nh khi sinh. Thc ny quyt nh vt y ng l ng yu hayng ght. Sau khi thc quyt nh chm dt th by thc tc ng (Javana)khi sinh, vt thy hon ton c nhn bit. Khi Javana cui (sc tc nghay phn ng tm) chm dt (to nghip,) th hai thc ng k n li ton


23/31

th tin trnh tm. Sau khi thc ng k th hai chm dt, th lung thc tnsinh Bhava ga bt u tri chy tr li cho n khi c mt i tng khc c ghi nhn nm ca gic quan. Khi mt ngi ang ng su th lungthc tn sinh (Bhava ga) tip tc tri chy, l tin trnh tm.

Tuy nhin, nu i tng gic quan khng mnh th tin trnh tm xut hinlin tip s bt i hay khng y . Nhiu lc tin trnh ch dn tincho n thc tc ng (Javana) cui cng chm dt m khng c hai thcng k. Vo lc cht, ch c nm thc Javana khi sinh ch khng phi

by thc nh thng thng. Nhng nu tm qu yu th tin trnh s chmdt vo lc thc quyt nh. Trong trng hp tm qu yu ny th c hai,

ba st-na khi sinh v tin trnh tm chm dt, tip theo l mt lot st-nathc tn sinh (Bhava ga) tri chy cho n khi mt i tng khc xut hin.

Nh chng ta thy, trong mt tin trnh ca s thy th thc ch ng vaitr ghi nhn i tng thy bng chn . Nhng mi l khi u, lctm cha nim ha s vt theo ng li ch nh. Cha nim ha, xem l n ng hay n b. T mc tin trnh thy ang trong chn , rin mc xa hn l nim ha, sau n bn tin trnh lin tip.

Khi tin trnh thy nh ta m t trc, pha sau cn mt vi st-na Javanari ba tin trnh tip theo xy ra. tin trnh tm u tin, (gm c mist-na tm: Thc mn, by thc Javana, hai st na thc ng k) thc

u tin ny c cng i tng vi tin trnh ca thc thy.

Trong tin trnh th hai, thc ghi nhn hnh dng. V d nh i tng l n ng hay n b.

Tin trnh th ba c nim v tn, khi c nim v tn th tm vtqua chn v a tng vo, v tm nim ha`s vt, khng cn nhns vt theo chn na. nim ha ny khin chng ta thy lm.

Trong tin trnh thy, th tin trnh tm u tin ly i tng l chn .

Hai tin trnh tip theo l tin trnh c nim hay tin trnh tc , Cngvy cc tin trnh nghe, ngi, nm... cng c mt dng thc nh vy. Trong

bn tin trnh tip theo, ging tin trnh th nht ly i tng l chn .Hai tin trnh sau ly hnh dng v tn i tng l tc .

Nu ch ch tm thun vo i tng thy, m thanh, mi, v, v s xcchm ca c th m khng thm g vo, hay c th chm dt tin trnh tm


24/31

ngay tin trnh tm th nht, th i tng khng b nim ha. Nh vy c th gi c mc chn , thin sinh ng c t tn hay c nimhnh dng v bt c i tng gic quan no. Khi hnh thin chng ta svun bi c iu ny. Nhng i tng nh vy ch c th ghi nhn ckhi chng ta kinh nghim qua cc ca gic quan: thy, nghe, ngi, nm,ng chm, suy ngh. Khi chng ta ghi nhn s thy, th vo lc thy, mtlot tm khi sinh v chm dt do bi tm ghi nhn thy . Bi vy, nuchng ta duy tr mt s ghi nhn lin tc th hai tin trnh tm " nim ha"khng c c hi khi sinh. Cch thc qun st nh vy ng vi li dy:Ch bit thi (Di hi-dtamata). Thin sinh "ch bit thi" m khng thmg vo th s phn bit c gia tin trnh vt cht v tin trnh tm mtcch r rng. Thin sinh s thy r rng rng vt cht v mt khng c khnng ghi nhn, ch c tm c kh nng ghi nhn m thi.

---o0o---VI. Dit Tr Ng Un

Khi s sinh dit ca cc i tng trong tng st na c thy mt cch rrng, th thin sinh s kinh nghim c v thng, kh, v ng.

Khi thin sinh c th phn bit tin trnh vt cht v tm ngay vo lc thy,th thin sinh cng c th hiu c tin trnh vt cht v tm vo lc nghe,ngi, nm, xc chm v suy ngh. Thin sinh c th thy nhn v qu lin

quan gia chng v thy c ba c tnh trong nhng hin tng thy,nghe... ny.

Mt ca ngi bnh thng khng hnh Thin Minh St, thng b dn dt bi nim sai lm, nn thy l ngi, n ng, n b, t ng v.v... Vitr tu Minh St, thin sinh s khng tm ra t ng, linh hn bi v chngchng hin hu. Khi thin sinh c tm nh v chnh nim vng chc th sthy cc hin tng vt cht v tm sinh dit tng st na mt. Thy r tt cnhng hin tng vt cht v tm ny khng ko di, chng ch tm thikhi sinh ri hoi dit. Tht vy, cc hin tng vt cht v tm khi sinh

mt cch n c ri mt tc khc mt cch n c. Thin sinh s thymt cch r rng chng khng c lp, chng b n p bi sinh dit, khngtoi nguyn v khng c linh hn, t ng, khng ct li, ta khng th kimsot s sinh dit ca chng, chng din ra theo nhng duyn lin h cachng. Tt c nm un: sc un, th un, tng un, hnh un, thc un,u mang c tnh l v thng, kh, v v ng.


25/31

Khi thy c ba c tnh , thin sinh hy tip tc qun st cho n khichn mi. Nh qun st cc hin tng vt cht v tm cui cng nm uns b loi tr.

c Pht dy chng ta cch thc loi tr tham i, dnh mc vo nm un.Ngi dy Trng lo Rdha:

Ny Rdha, tr con chi vi ct, dng ct xy dng nhng ngi nhnh, lm nhng ci ni bng ct nu n. Khi chng cn dnh mc vonhng vt chi , chng c ngh rng: y l nh ca ta, y l vt ca ta... Chng rt vui v, hnh phc vi nhng chi bng ct .

Nu c ai n ph nh ca ca chng, chng tic nui, khc than vmch ba m mnh. Khi tr con vn cn thch chi , th chng rtthch th v dnh mc vo vt ca mnh. Nhng nhng tham i, dnh

mc vo chi s bin mt khi tr con cm thy chn vi nhng trchi ny. Lc , chng s ph v, chi m chng xy dngnn. By gi, nu c ai ph b chi ca chng th chng khng gind v chng chn chi ri.

"Chng khc l tr con ny, chng sanh b dnh mc vo nm un vi ngh sai lm rng: y l ta, y l ca ci ca ta, y l nhng ththuc quyn s hu ca ta, y l con trai ta, y l con gi ta. Chngsanh dnh mc su m vo nm un nn h phi trong bin sanh tlun hi, khng th no thot khi vng ti sinh ang tip tc quay mi.

c Pht dy Rdha tip:

Ny Rdha, hy loi b sc un (thnh phn vt cht) v hy hnh thin loi tr tham i, ging nh a tr ph b, p nhng cn nhbng ct khi chng cm thy nhm chn vi nhng chi . Concng vy, hy loi tr, vt b sc un. Hy hnh thin cho n khi tt ccc tham i b loi tr. Ging nh loi tr sc un. Con phi thc hnh loi tr cc un khc nh th un, tng un, hnh un, thc un.Con hy thc hnh cho n khi mi tham i, dnh mc vo nm un cloi tr hon ton.

c Pht gii thch cho Trng lo Rdha rng:

Loi tr tham i c ngha l t n An Tnh, Nit bn.


26/31

Nit Bn l g? Mun hiu r bn cht ca Nit Bn, chng ta cn phi hiu Nit bn l g? Nit Bn ting P i l Nibbnna do gc ch Nibbanum Ngha en ca n l dp tt, hy dit hay c bn cht an tnh. Dit tt hayhy dit l g? l dit tt ba vng lun lu mi: vng phin no, vngqu, vng nghip.

Vng phin no (Kilesa-va a) gm c v minh, tham i v chp th.

Vng nghip (Kamma-va a), gm thin v c. Vng qu (Vipka-va a), gm c thc ti sanh, hin tng vt cht v tm su cn (ca), su xc, vsu th. Tt c nhng g m chng ta thy, nghe, ngi, nm, ng chm vsuy ngh u l thnh phn ca vng qu.

Do v minh nn ta khng thy c bn cht thc s ca s vt vo lc thy

v nghe v vy nn ta cho l: ta thy, ta nghe, ta ngi v.v... l s din thay gii thch sai lm do v minh chi phi. V nm gi quan kin sai lmcho rng nhng g ta nghe, ta thy l thng cn, ng yu nn ta tham i,dnh mc vo nhng g thy, nghe . Tham i ny gi l Tanh. Tham tgi l tham i (Tanh). Tham nhiu qu gi l chp th (Updna). lcch thc m vng phin no tip tc quay trn.

V tham i, dnh mc vo cc un cho chng l tt p, ng yu nn ta cgng lm mi cch t c ci mnh yu thch, bi th, vng nghip

pht sanh. Do tc m thc ti sanh khi sinh ngay lp tc sau khi t thc

xut hin. Thc ti sanh l duyn cho vt cht v tm khi sinh. Tip theol lc cn. T khi sinh ra vng qu. Nhng g ta thy, ta nghe l mt

phn ca vng qu.

Do vng qu, v minh, tham i v chp th khi sinh. S khng trong schny cng l mt phn ca vng phin no. Do vng phin no ny vngnghip pht sinh. Do vng nghip ny vng qu khi sinh. C th , bavng ny tip tc quay, ci ny tip theo ci kia.

Nu chng ta tip tc duy tr chnh nim th o v qu cui cng s khi

sinh. Khi thy Nit bn xuyn qua o v qu, vng phin no s khngcn xut hin na.

Khi c qu A-la-hn, vng phin no b loi tr th s c hay tc khngcn na. Khi tc khng cn th qu ca cc hin tng vt cht v tmkhng khi sinh. Nh vy, khi mt v A-la-hn cht i s khng cn ti sinhna. Cc hin tng vt cht v tm khng cn khi sinh, kh au tn dit,


27/31

t Nit Bn. l mt cch gii thch Nit Bn. Nit Bn l s tndit au kh. Nit Bn cng c th nh ngha l s chm dt ba vng lunlu: vng phin no, vng nghip, vng qu. Do nng lc qu tm ca vA-la-hn, ba vng lun lu s khng bao gi xut hin na. Vy Nit Bn ls chm dt ba vng lun lu. l l do ti sao c Pht khuyn khchchng ta hnh Thin Minh St cho n khi ba vng lun lu hon ton loitr, hay ni cch khc hnh thin cho n khi tham i b loi tr.

Vic u tin tn dit phin no l gi gii lut trong sch. Ngi c st nht gi nm gii, cc v xut gia gi gii lut ca mnh. Mt khi gii trong sch, ta c th thc tp thin nh hay Thin Minh St.

C hai cch pht trin Thin Minh St:

1. Pht trin thin nh lm cn bn, sau pht trin Thin Minh St.2. Thc hnh Thin Minh St ngay bng cch ghi nhn cc hin tng vtcht v tm din ra qua su ca gic qun trong giy pht hin ti.

i vi nhng ngi mi hnh Thin Minh St, kh c th ghi nhn ccdin tin xy ra cc ca gic quan, ch cn ch nhng hin tng vtcht ni bt nht. Trong khi i phi ghi nhn chuyn ng ca s i. Trongkhi ngi ghi nhn mi tc ng ca s ngiv tt c nhng tc ng ni btkhc.

Ha thng Mahasi dy chng ta, khi ngi nn ch vo chuyn ngphng xp ca bng, bi v khi ch tm vo bng thin sinh d thy s cngcng, rung chuyn, co dn... Chuyn ng phng xp bng c nhiu imni bt, d ghi nhn chnh nim hn cc ni khc.

Nu s ghi nhn b gin on bi mng ban ngy hay suy ngh hy ghi nhn:mng, mng; suy ngh, suy ngh. Khi nhng cm gic nh khng thoi mi,nng, au nhc mnh m v r rng th ta hy ghi nhn nhng iu ang xyra. Khi thy hay nghe nhng g, hy ghi nhn: thy, thy, nghe, nghe... Lc

u, nh tm cha mnh, tm d dng lang bt y : nu iu ny xyra phi ghi nhn s phng tm hay vng tm ny. Cui cng, khi nh tmngy cng kh hn, s vng ng s cng bt i.

Trong thi gian chnh nim lin tc, tm ghi nhn kp thi tin trnh chuynng phng xp. Tm cng c khuyng hng lang bt nhng t hn trc.

Ngay khi s lang bt c ghi nhn, s lang bt ny s chm dt. Khi s


28/31

lang bt chm dt hy tr v vi chuyn ng phng xp ca bng. Thy, mi hin tng ni bt din ra u phi c ghi nhn. Tm tnh(Cittavisuddhi) s thnh tu khi thin sinh c th ghi nhn lin tc tngst na cc i tng ang din ra.

Khi tm thanh tnh, trong sch, mc tr nn r rng, thin sinh s phnbit c hin tng vt cht v tm, thin sinh cng phn bit c giai tng ghi nhn v tm ghi nhn. Khi tt c mi s vt u c ghinhn mt cch r rng th thin sinh s thy r rng ch c vt cht v tmxy ra trong c th ny. l tu gic " phn bit vt cht v tm"(Nmarpriccheda- a). Khi tu gic ny khi sinh th thin sinh honthnh kin tnh (Di hi Visuddhi).

Thin sinh tip tc ghi nhn s phng xp khng gin on th s thy c

s tng quan nhn qu gia cc hin tng vt cht v tm. Thin sinh sthy r rng mi tc ng ca thn trong khi i, ng, ngi, nm, co, duiv.v... u c khi ngun hay c nguyn nhn l mun, mun i, mun ng...

Lc by gi thin sinh s c kinh nghim rng: Khi c mt s thy hay thcthy pht sinh th c bn yu t: mt, phn trong nhy cm ca mt, vtthy, nh sng, s ch tm ng gp vo s thy. Thin sinh cng hiurng: thc hay tm pht sanh khng phi ch mt m cn vo lc nghe,ngi, nm v xc chm cc ca gic quan khc. Khi bit nhng nguyn

nhn lin quan, c ngha l c tu thy nhn qu hay iu kin (Paccaya-pariggaha na). Khi t c tu gic ny thin sinh hon thnhtng mc on nghi tnh(Kankhvitarana Visuddhi).

Hai tu gic u tin ny ch l tu suy t (Santrana pa) ch cha phi ltu minh st thc s. y l hai tu gic bt ngun t kinh sch l thuythay t nhng li ging. Kinh sch l thuyt hay nhng li ging, du liging ca ch Pht cng ch gip ta c c vn hu (Suttamaypa: trtu c c do nghe) hay t hu (tr tu c c do suy t). Ch c t mnhthc hnh mi c c tr tu minh st thc s, v tr tu ny mi a ngic ng.

Sau khi t hai tu gic "phn bit vt cht v tm", "tu nhn qu",thin sinh s kinh nghim c tu gic minh st tht s. y l tu gicchnh t thin sinh kinh nghim ch khng phi l tu vay mn nh hai tugic u tin. Khi thc hnh Thin Minh St lin tc, thin sinh s qun st


29/31

s sinh v dit ca cc hin tng vt cht v tm xy ra trong tng st-na.Thin sinh s thy r rng ba giai on: giai on khi u, giai onchuyn tip, giai on bin mt ca cc hin tng vt cht v tm. Thyc cc hin tng vt cht v tm sinh dit, l thin sinh thy c vthng, kh, v ng. t c giai on ny thin sinh t c tu gicthy v thng (Sammasana a). y l tu gic khi u ca Tu MinhSt.

Tip tc chnh nim thin sinh s thy s sinh dit ca hin tng vt chtv tm ngy cng nhanh hn. n khi thy s sinh dit ny cc k nhanhchng, gian on ny thin sinh c nh v nim mnh m thy hintng sinh dit mau l khng khip. (Giai on ny i khi thin sinh thynh sng v thy h lc...) Thin sinh c tu "sinh dit" (Udayabbaynupassan a). giai on ny nh tu Minh St xuyn thu, thin sinh

s thy r hn v chn , v lc tc s gim bt. Thin sinh s thycc yu t v chn sinh v dit. Dn dn thin sinh ch thy s dit mthi. By gi thin sinh t c tu dit (Bhang nupass a).

Khi thin sinh tinh tn tip tc hnh thin khng thi chuyn, thin sinh st tu gic thy r vt cht v tm sinh dit, tht nguy him, tht ng s vtht ng chn. Cui cng, thin sinh s t mc tm qun bnh tt p;du cho i tng qun st l vui hay kh, tm thin sinh cng an tnh tnhlng, khng b nh hng, khng b giao ng. Thin sinh c th qun stmi hin tng vt cht v tm mt cch r rng vi tm qun bnh, nh

tnh. n y, thin sinh s t c tu x hnh (Sa khrupekkh a). tu ny, thin sinh c tm x i vi cc php hnh hay c tm x i vitt c vt cht v tm Thin sinh tip tc hnh thin cho n khi thy rmi mt st-na cc hin tng vt cht v tm u sinh dit lin tc. Sau ,hin tng vt cht v tm hon ton dit tt. Thin sinh kinh nghim cs chm dt tuyt i ca vt cht v tm. l bn cht ca Nit bn.Thin sinh t c o v qu th nht. l cch thc thin sinh t

phm nhn tr thnh bc thnh nhp lu hay Tu Hun.

Khi t o qu A-la-hn, tng mc gic ng cao nht. Thin sinh s kinhnghim s dit tt hon ton. Ba vng lun lu: Vng phin no, vng qu,vng nghip b loi tr. Loi tr vng qu c ngha l loi tr tham i,ngun gc ca ng un. Khi tham i vng bng th tt c mi au kh bhy dit, thin sinh s khng cn ti sanh trong vng lun hi na. Thami l gc r hay nguyn nhn ca s ti sanh. Bao lu tham i cha b tndit th chng sinh vn cn ti sanh; chng sanh thng mong i mt i


30/31

sng tng lai, nhng mt khi ti sanh h s nhn chu nhiu loi au khtrong kip sng . Bi vy, ti sanh phi c xem l mt s au kh ngs. Mt ngi thy r bn cht ng s v nguy him ca s ti sanh, nnh khng mun ti sanh. Tuy nhin, mun ny cha , mun hon thnhc mun khng ti sanh, thin sinh phi t n mc cao nht ca sgic ng. Loi tr tt c tham i, dnh mc. Tham i l nguyn nhn cas ti sanh, l nguyn nhn ca ng un, l ng to ha ca ng un.

Mc du, chng sanh s phi ti sanh vo a ngc, nhng d s chng sanhcng c th ri vo ni . Chng sanh phi sanh vo a ngc do hai yut quan trng sau y: Tham i v nghip d. V cha loi tr c stham i dnh mc vo cnh gii tng lai, v to nghip bt thin mnh a chng sanh vo a ngc, nn chng sanh phi sanh vo cnh gii ny.

Khi cha t c tr tu qun thu ca bc A-la-hn th nhng bc B Ttc tm nguyn thnh Pht vn cn lun lu trong vng sanh t, nhiu A tngk kip. Lc o s Sumetha, tin thn ca Pht Thch Ca cha gp cc Pht Nhin ng, Ngi lun lu rt lu trong vng sanh t lun hi.Sau khi, c c Pht Nhin ng th k, B Tt Sumetha phi tri qua

bn A tng k kip v mt trm ngn kip tri t. Trong thi gian di dngdc ny, B tt tm kim nguyn nhn ca s lun hi sanh t v phng

php thot ra khi vng lun hi sanh t ny.

Cui cng, sau khi t thnh qu Pht. Ngi tht ra cu ni chin thng

sau y: Qua bao nhiu kip sng trong vng lun hi, ta tht bitrong vic tm kim k xy nn cn nh ny. Ta phi tri qua nhiu kipti sanh au kh! Ny ngi xy nh, ta tm ra ngi ri, ngikhng th tip tc xy cn nh ny ln na. Ct ko v rui m b ph

gy, tm ta t n ch khng iu kin, ta loi tr mi tham i.

y ch l cu ni ngn gn nhng y ngha. Theo ch gii: K xy nhl tham i. Cn nh l ng un. S ph v cn nh l s gic ng o quPht, c Chnh Bin Tri. Ct ko b ph hy l phin no. Rui m b bgy l v minh.

Mc du, y l nhng cu th ngn ngi nhng trong c rt nhiu chitit.

Qua tr tu ca v Chnh ng Chnh Gic hay bc A-la-hn, Cc Ngi thy: tham i l k xy ngi nh ng un (s gic ng ny t c quanng lc ca tr tu Minh St). Cc Ngi chng ng rng: Tham i


31/31

khng cn xy dng cn nh ng un c na. Cc Ngi dit ht, mitham i, mi phin no gy ra bi v minh. Tm cc Ngi trng thi honton dit tt. Tm cc Ngi ly Nit Bn lm i tng, loi tr mi munv chp th. Tm cc Ngi hon ton tnh lng, an tnh trong A-la-hnqu (Sam Patti).

c Pht vi lng bi mn ch dn cho chng ta phng php gii thotkhi mi au kh. Cc Ngi kh cng tm kim ra con ng gii thot dn dt chng ta i theo, gip chng ta cng gii thot. thc c sau kh trong vng sanh t lun hi, tri n c Pht kh cng tm nggii thot thin sinh phi c gng hnh thin t c s gii thot nh

Ngi.

Nhng li dy ca c Pht tht r rng:

Hy loi tr mi tham i, dit tn mi iu kin to ra dnh mc, lloi tr ng un dn n ti sanh. Phng php loi tr tht l r rng, l hnh thin Minh St, qun st s sinh v dit ca cc hin tngvt cht v tm lin tc.

Cu mong tt c cc bn u t c Bt Chnh o.Cu mong tt c cc bn u nng nh tu gic ca Bt Chnh o, loitr mi tham i.Cu mong tt c cc bn u t qu Nit Bn, loi tr ng un hon ton.

---o0o---HT

Documents

Doan Tru Phien Nao - Su Khanh Hy Dich - HT Kim Trieu Hieu Dinh