ДОДАВАЊЕ

TEHNIKA NA IGRATA SO TOPKA - OSNOVNI KARAKTERISTIKI NA DODAVAWETО

 *Slobodno mo`e da se ka`e deka za ko{arkarite, najinteresniot

del od trena`niot proces e igrata so topka. Magi~noto dejstvo na portokalovata topka, privlekuva golem broj igra~i me|u dvata ko{a. Koga vo ko{arkarskata sala, za prvpat }e vleze nekoj po~etnik, toj vedna{ bara bilo kakva topka, po~nuva da vodi i vedna{ gleda kade e ko{ot, za da izvede {ut. Ovaa `elba na decata, da vodat i {utiraat na ko{, ne smee da im se uskrati, tuku treba da se iskoristi i da bide dopolnitelen motiv za nivnoto ponatamo{no anga`irawe vo ovoj sport.

*U{te od samiot po~etok na trena`niot proces, na po~etnicite, a podocna i na ko{arkarite, treba da im se uka`uva za golemata va`nost na tehnikata so topka, no isto taka treba da im se uka`uva i na mo`nosta za golema zloupotreba na site tehni~ki elementi so topka (najzloupotrebuvan e {utot na ko{).

*Site napa|a~ki akcii zapo~nuvaat so osvojuvaweto na topkata, a uspe{nosta na napadot naj~esto zavisi i od ume{noto vladeewe na igra~ite so topkata. Koga igra~ot e vo posed na topkata, toj treba da bide postaven vo stav koj }e mu ovozmo`i najbrzo i najefikasno dvi`ewe vo bilo koja nasoka.

Po priemot na topkata od soigra~ot, ili posle nejzinoto osvojuvawe so skok, igra~ot obi~no e postaven so paralelno postaveni stapala, koi se vo {iro~ina na ramenicite. Postoi blaga fleksija vo sko~nite zglobovi, kolenata i kolkovite, trupot e ispraven, a glavata se nao|a vo prodol`enie na ‘rbetniot stolb.

Racete se svitkani vo zglobovite na laktite, a topkata se dr`i so dlankite pred telo, vo visina na gradite, vo polo`ba koja ovozmo`uva {ut na ko{, dodavawe, ili poa|awe vo dribling (takanare~ena trojna zakana). Te`inata na teloto e podednakvo rasporedena na dvete noze, so pogolemiot del na prednite delovi od stapalata. Vo situacija koga odbranbeniot igra~ e na malo rastojanie i igra agresivno, stavot vo napad e ponizok i topkata se dr`i vo visina na kolkovite, malku povle~ena kon nazad.

* Igra~ot vo napad, koj e vo posed na topkata, mora da ima dobar pregled na situacijata na terenot. Za nego, osnovna zada~a e da go gleda protivni~kiot igra~ i ko{ot, kako bi mo`el da izvede {ut na ko{. Vo negovoto vidno pole mora da bidat igra~ite koi se vo povolna pozicija i mo`at da go prifatat negovoto dodavawe. Ako igra~ot ja primi topkata vo dvi`ewe, toj mora da vospostavi ramnote`na polo`ba i da go zavzeme stavot na trojna zakana.

* Koga igra~ot e vo posed na topkata, ili ja primil vo dvi`ewe, toj treba da se zavrti kon protivni~kiot ko{, i sekoga{ da nastojuva da se dobli`i do zonata na {ut, bidej}i samo toga{ e opasen po protivni~kiot ko{ i odbranata ja prinuduva da mu obrne pogolemo vnimanie. Igra~ot vo napad, treba postojano da se zakanuva so {ut, a vo sekoja situacija koga protivnikot toa }e go dozvoli ili toj samiot }e sozdade povolna pozicija, zadol`itelno da {utira.

* Vo tehnikata so topka, koja se koristi vo napad, vleguvaat: dr`ewe i fa}awe na topkata, dodavawe, vodewe, pivotirawe, prodirawe i {ut na ko{. Site navedeni elementi imaat izvonredno golemo zna~ewe za napadot i igra~ite treba so niv dobro da vladeat.

DR@EWE NA TOPKATA*  

Celosnata kontrola na topkata se vospostavuva so pravilnoto dr`ewe so racete, {to ovozmo`uva uspe{no izveduvawe na sekoe naredno dvi`ewe. Vo ko{arkarskata igra, dr`eweto na topkata naj~esto se izveduva so dvete race, a kaj igra~ite kaj koi dijagonalnoto rastojanie – palec – mal prst e dovolno golemo, mo`e i so ednata raka. Postojat pove}e na~ini na dr`ewe na topkata, no naj~esto se primenuvaat: gorno dr`ewe (topkata se dr`i so dvete race, postaveni so pogolemiot del na gorniot del na topkata), dolno dr`ewe (topkata se dr`i so dvete race, postaveni so pogolemiot del na dolniot del na topkata) i bo~no dr`ewe (dlankite se postaveni na bo~nite delovi na topkata). Vo isklu~itelni slu~ai, visokite igra~i, koi imaat dolgi ekstremiteti i dlanki so dolgi prsti, topkata mo`at da ja dr`at so edna raka, no mora da se zabele`i deka vo takvi situacii kontrolata na topkata ne e mnogu golema. Zavisno od situacijata na terenot, topkata mo`e da se dr`i vo visina na kolenata, vo visina na kolkovite, vo visina na gradite i nad glavata.

Koga odbranata igra agresivno, igra~ot e prinuden da ja {titi topkata, a za taa cel, toj ja spu{ta topkata vo visina na kolkot (na sprotivnata strana od odbranbeniot igra~), so istovremeno otvorawe na laktite vo strana. Kaj site na~ini, topkata se dr`i so vrvovite na prstite, odnosno jagodicite na prstite, {to ovozmo`uva pogolemo taktilno ~uvstvo za topkata.

* Za po~etnicite, najprifatlivo e bo~noto dr`ewe na topkata so dvete race vo visina na gradite, bidej}i e najednostavno i ovozmo`uva najlesno obu~uvawe na ostanatite tehni~ki elementi koi zapo~nuvaat od ovaa polo`ba. Dr`eweto na topkata so dvete race vo visina na gradite, se izveduva taka, {to racete se svieni vo laktite pod agol od 90 stepeni, sredniot i domaliot prst se postaveni to~no na sredinata na topkata, pri {to levata dlanka e postavena na ednata, a desnata na drugata polu-topka. Dlankite so prstite se postaveni taka {to, so nieden del ne go pominuvaat naj{irokiot del od topkata. Palcite se postaveni na zadnata strana od topkata, so vrvovite svrteni koso gore. Vaka postavenite race ovozmo`uvaat najracionalno koristewe na muskulnata energija i najefikasno sproveduvawe na sekoja zapo~nata akcija.

*  

PRIFA]AWE NA TOPKATA*

*Eden od najva`nite elementi vo ko{arkarskata igra, sekako e prifa}aweto na topkata, bidej}i toa direktno vlijae vrz uspe{noto dodavawe, poa|awe vo dribling ili {utot na ko{. Igra~ot {to treba da ja primi topkata, mora da ima celosen pregled vrz odbranbeniot igra~ i na pozicijata na topkata. Pred da go izvr{i priemot na topkata, igra~ot treba so la`no dvi`ewe da se oslobodi od odbranбeniot igra~, da go zgolemi agolot za priem na topkata, da go zgolemi vidnoto pole i da se postavi vo optimalna polo`ba za priem na topkata.

Prifa}aweto na topkata mo`e da se izvede na pove}e na~ini: *prifa}awe na visoko dodadeni topki so dvete race nad glava; *prifa}awe na topkata so dvete race vo visina na gradi od

strana; *prifa}awe na topkata so dvete race vo skok;*prifa}aweto na topkata so dvete race vo visina na gradite; *prifa}awe na topkata vo visina na kolkovite - koga topkata e

odbiena od podlogata

Prifa}aweto na topkata e najsigurno ako se izvede vo mesto, no za vreme na igra, poradi agresivnata igra na odbranata, retko se slu~uva igra~ot, topkata da ja primi vo mesto. Poradi ova, vo trena`niot proces treba da se obrne vnimanie na obu~uvaweto na prifa}aweto na topkata vo dvi`ewe, bidej}i ovoj na~in e poefikasen i nao|a golema primena vo igra. Toa se izveduva na toj na~in {to ko{arkarot poa|a vo presret na topkata, so {to sozdava uslovi za nejzino pouspe{no prifa}awe i amortizirawe. Za da mo`e topkata uspe{no da se prifati, ko{arkarot mora da bide svrten vo pravecot na nejzinoto doa|awe. Prifa}aweto na topkata so dvete race vo visina na gradite, se izveduva taka, {to ko{arkarot najnapred poa|a kon topkata, racete gi pru`a napred so ispru`eni dlanki, so prstite naso~eni kon napred i blago otvoreni vo strana, a laktite svrteni kon vnatre. Prviot kontakt so topkata se ostvaruva so jagodicite na prstite, koi se ispru`eni i naso~eni kon topkata. Palcite se svrteni kon vnatre i nivnite vrvovi se naso~eni eden kon drug, dlankite se svrteni vo pravecot na topkata, postaveni vo vid na inka.

Po prviot kontakt so topkata, pod dejstvo na pritisokot {to go vr{i taa, prstite se ispru`uvaat i se povlekuvaat nazad, so {to se sozdavaat uslovi topkata da se vgnezdi vo dlankite. Vo istiot moment doa|a do svivawe vo zglobovite na {akite i laktite, {to ovozmo`uva lesna amortizacija i na poostro dodadenite topki.*Prifa}aweto na topkata so dvete race vo visina na kolkovite,

koga taa e odbiena od podlogata, se izveduva taka, {to dlankite se otvoreni i postaveni edna kraj druga, prstite se podra{ireni i naso~eni kon napred, so palcite svrteni eden kon drug. Pred da dojde do prviot kontakt so topkata, racete se ispru`uvaat kon nea, a po kontaktot, racete se svivaat i privlekuvaat kon sebe, so {to se ovozmo`uva amortizirawe na topkata. *Koga topkata se prima vo dvi`ewe, treba da se vnimava, po

ostvareniot kontakt i prifa}aweto (za da ne se napravat ~ekori), topkata treba vedna{ da se spu{ti na podlogata i da se zapo~ne so vodeweto. *Za vreme na trena`niot proces, trenerot treba da uka`uva na

podednakvata va`nost na dodavaweto i prifa}aweto na topkata, bidej}i podednakva odgovornost za topkata imaat i igra~ot {to dodava i igra~ot {to ja prifa}a topkata.

DODAVAWE NA TOPKATA

* Eden od nejefikasnite na~ini za brzo prenesuvawe na topkata od eden na drug del od terenot, sekako e dodavaweto. Ovoj element nao|a golema primena pri organiziraweto na napadot i od negovoto efikasno izveduvawe ~esto zavisi i uspe{nosta na napa|a~kite akcii. Vo istra`uvaweto na M. Naumovski (1997), koe opfa}a 233 ispit-anici od NBA ligata, evropskite reprezentacii i A-1 Makpartner ligata, analizirani se 30 natprevari, i pritoa e utvrdeno, deka na eden natprevar, igra~ite koi se vo igra, vo prosek dodavaat po 33 pati. Utvrdeno e, deka najgolem broj dodavawa izveduvaat bekovite, vo prosek po 43 dodavawa na eden natprevar. Analizirani bile 9 na~ini na dodavawa, koi naj~esto se primenuvaat vo igra. Na tabelata {to sledi mo`e da se vidi, deka kaj site tri analizirani supprimeroci, najgolema procentualna zastapenost od site dodavawa ima dodavaweto so dve race vo visina na gradi.Osnovna cel na samata igra e postignuvawe ko{ pove}e od protivnikot, {to zna~i vo napad treba da se gradat povolni situacii za postignuvawe pogodok. Najednostaven i najefikasen na~in za sodavawe povolna situacija za {ut prestavuva dodavaweto.

* Brzoto, precizno i navremeno dodavawe, ovozmo`uva sozdavawe vi{ok igra~ vo napad i mo`nost za lesen priem na topkata i {ut na ko{ od povolna pozicija. Od tuka proizleguva deka, dodavaweto e tehni~ki element koj treba da se sovlada na samiot po~etok na obu~uvaweto na ko{arkarskata tehnika, bidej}i nao|a primena vo site segmenti na igrata.* Ekipite koi vo svoite redovi nemaat dobri {uteri, ili ekipi

so igra~i na koi slaba strana im e vodeweto, treba do maksimum da go koristat dodavaweto vo igrata, bidej}i toj im e najednostavniot i najbrziot na~in da se dobli`at do ko{ot. * Koga igra~ot }e dojde vo posed na topkata, toj treba da e

zavrten, ili da se zavrti kon ko{ot, so pogledot upaten kon nego. Ako e vo povolna pozicija, vedna{ treba da izvede {ut na ko{, a dokolku za toa ne postoi mo`nost, toj treba da vidi dali nekoj od negovite soigra~i se nao|a vo povolna pozicija za priem na topkata, ili vo pozicija za {ut na ko{, po {to vedna{ treba da ja dodade topkata do nego. Na ova treba da se obrne vnimanie kaj po~etnicite, koi treba da se nau~at po priemot na topkata vedna{ da go sogledaat rasporedot na soigra~ite i dokolku postoi povolna situacija, da izvedat dodavawe.

* Po priemot na topkata, igra~ot ne treba da izveduva iracionalni dvi`ewa vo mesto, kako {to se nepotrebnoto nosewe na topkata od ednata na drugata strana na teloto ili spu{tawe pod kolkovi i podigawe nad glava, tuku topkata treba da se dr`i vo najpovolnata pozicija (vo viso~ina na gradite ili vo viso~ina na kolkovite) od koja mo`e uspe{no da se {utne na ko{, dodade ili pojde vo dribling (trojna opasnost).

* Dodavawata treba da bidat brzi i precizni, bidej}i vo sprotivno stanuvaat plen na odbranata. Po dodavaweto, igra~ot treba da pojde na stranata kade {to se nao|a topkata, ili da napravi blokada za nekoj od soigra~ite. Ne e dobro dokolku po dodavaweto, igra~ot ostane vo mesto. Brzite, precizni i navremeni dodavawa, ja zabrzuvaat igrata vo napad, so {to se namaluva odbranbenata mo} na protivnikot. Korektno izvedenite dodavawa ovozmo`uvaat lesen priem na topkata, dodeka lo{o izvedenite dodavawa te{ko se prifa}aat i ~esto stanuvaat plen na odbranata.

Varijabli NBA % EVRO % MAK % Vkupno

%

D2RVG 1685 61.51

2087 77.75

1939 76.52

5711 71.88

D2RNG 231 8.43 183 6.81 170 6.7 584 7.35D2RPO 201 7.34 102 3.8 114 4.5 417 5.24D2RSK 71 2.59 21 0.87 48 1.89 140 1.76D1RPO 159 5.8 80 2.98 70 2.76 309 3.88D1RST 178 6.49 97 3.61 60 2.36 335 4.21D1RVO 158 5.76 105 6.91 76 2.99 339 4.26D1RZG 16 0.58 4 0.15 3 0.11 23 0.28

D1RSK 40 1.46 9 0.33 38 1.5 87 1.09EVKUPNO 2739 100 2684 100 2534 100 7945 100

Procentualna zastapenost na sekoj na~in na dodavawe kaj ispitanicite od site tri ligi

Igra~ot koj dodava treba da vodi smetka za rastojanieto na koe se dodava, agolot pod koj se dodava, dali se dodava do igra~ koj e vo mesto, ili e vo dvi`ewe, na koe rastojanie se nao|a odbranbeniot igra~.Vrz pravilnoto i precizno dodavawe golemo vlijanie imaat po~etnoto zabrzuvawe {to i se soop{tuva na topkata i gravitacionata sila. Zavisno od rastojanieto na koe se dodava, po~etnata brzina koja i se soop{tuva na topkata, ili po~etnoto zabrzuvawe, se dvi`i vo granicite od 8 do 12 metri vo sekunda. Koga se dodava na pomali rastojanija, brzinata na isfrluvawe na topkata mo`e da bide i pomala, no ne pod 8 metri vo sekunda. Vrz sekoe telo koe se dvi`i niz vozduh, vlijae zemjinata te`a, a nejzinoto vlijanie zavisi od brzinata so koja se dvi`i teloto, od negovata te`ina i od patekata {to ja izminuva. Koga se izveduva dodavawe na pomali rastojanija, so pogolema po~etna brzina, vlijanieto na gravitacionite sili ne se zabele`uva, me|utoa toa postoi. Se dobiva vpe~atok deka topkata se dvi`i paralelno so podlogata, no utvrdeno e deka topkata se dvi`i po paraboli~na traektorija, so mnogu mala parabola. Koga se dodava na pogolemi rastojanija, vlijanieto na zemjinata te`a e pogolemo i analogno na toa, potrebno e na topkata da i se soop{ti pogolemo po~etno zabrzuvawe. Goleminata na po~etnoto zabrzuvawe koe i se soop{tuva na topkata, zavisi od muskulnata sila na gornite ekstremiteti na igra~ot i od tehnikata na izveduvawe na dodavaweto.

Za vreme na natprevarite mo`at da se zabele`at najrazlini dodavawa, koi ~esto pati gi nametnuvaat samite uslovi i situacii vo igrata. Mo`at da se vidat golem broj nestandardni dodavawa, izvedeni vo dvi`ewe, ili vo skok. Vakvite nepredvidlivi i nevoobi~aeni dodavawa, primeneti vo igra, koi naj~esto mo`at da se vidat na natprevarite od NBA ligata, ja pravat ko{arkata atraktivna i privle~na za publikata.

Vo posledno vreme, primenata na atraktivnite dodavawa e se poprisutna i vo evropskata ko{arka. Vo trena`niot proces, pokraj osnovnite na~ini na dodavawe, treba da se obu~uvaat i nestandardnite dodavawa, bidej}i od nivnata uspe{na primena za vreme igra, mo`e da zavisi i re{enieto na konkretna situacija.* Dodavaweto mo`e da bide izvedeno so dvete i so

ednata raka, direktno, ili indirektno (od pod), vo mesto, vo dvi`ewe, ili vo skok. Koj na~in }e bide primenet, zavisi od situacijata vo igra i od rasporedot na igra~ite.

 DODAVAWE SO DVE RACE VO VISINA NA GRADI

* Ova dodavawe go primenuvaat site igra~i, toa se primenuva i za pomali i za pogolemi rastojanija. Koga se dodava na rastojanija od 4 do 6 metri, mo`e da se izvede od mesto, so u~estvo samo na gornite ekstremiteti. Dokolku se izveduva na pogolemi rastojanija, toa se izveduva vo dvi`ewe, so u~estvo na muskulnite sili na celoto telo. Muskulnata sila od dolnite ekstremiteti, reaktivno se prenesuva preku trupot i racete, do {akite i prstite, preku koi i se soop{tuva po~etnoto zabrzuvawe na topkata. *Na po~etokot na izveduvaweto, topkata se dr`i vo visina na

gradite, so vrvovite na prstite svrteni eden kon drug. Prstite se {iroko postaveni pozadi topkata, a palcite se nao|aat odozdola. Osnovno pri dodavaweto na topkata so dve race od visina na gradi, e polo`bata na teloto i racete, poradi {to izveduvaweto treba da po~ne od osnovniot ko{arkarski stav. Od ovaa polo`ba topkata se nosi malku ponazad kon gradite, za da se napnat zglobovite na {akite, pred da i soop{tat zabrzuvawe na topkata vo pravecot na dodavaweto. Napnatosta vo zglobot na {akite e od elasti~en karakter.

Muskulite fleksori se optegnati, a ekstenzorite se kontrahirani maksimalno. Vo ovaa polo`ba topkata se turka so prstite kon napred, a isfrluvaweto se izveduva so energi~no dvi`ewe vo {akite i prstite. So prstite se dava nasokata na topkata, a preku niv se soop{tuvaat i silite koi }e i ja dadat po~etnata brzina na topkata. [to e pogolema napnatosta vo zglobovite na {akite, pri dodavaweto }e se izvr{i pogolema rabota. Laktite se isto taka optimalno zgr~eni (svieni) vo visina na gradite, ili malku ponisko. Vo vtoriot del od dodavaweto laktite i zglobovite na {akite naglo se ispru`aat kon nasokata na dodavawe. Ova naj~esto e prosledeno so is~ekor i prenesuvawe na te`inata vo istata nasoka na is~ekorenata noga. Dodadenata topka treba da bide upatena vo viso~ina na gradite, ili glavata na soigra~ot, za da mo`e pri podolgi dodavawa da se namali {tetnoto vlijanie na gravitacionite sili. Ova sekako mo`e da bide ostvareno ako na topkata i bide soop{teno pogolemo zabrzuvawe. Za relativno kratki dodavawa, dovolna e silata {to ja soop{tuvaat muskulite na zglobovite na {akite i prstite. Sekako deka tuka i malata ekstenzija vo zglobot na laktot ima svoj izvesen pridones.

No za podolgi dodavawa, nad 6 metri, neophodno e pokraj maksimalnoto dejstvo na muskulite od {akite i optimalno dejstvo na ekstenzorite na podlakticite, koe raste so zgolemuvawe na rastojanieto. Tuka svoj pridones imaat i muskulite od trupot i nozete, koi vo ovoj slu~aj se sinergisti na muskulite na racete, koi ja vr{at glavnata rabota. Pri izveduvaweto na dodavaweto, igra~ot pravi mal is~ekor kon napred, a po izvr{enoto dodavawe teloto treba da ostane vo ramnote`na polo`ba.

* Ovoj na~in na dodavawe, poradi golemata preciznost i sigurnost pri negovoto izveduvawe, nao|a golema primena kaj zapo~nuvaweto na napadot, koga topkata se vnesuva vo igra od pod ko{ ili od aut, kaj vtr~uvawata vo reket, koga se dodava do igra~ koj e vo pozicija za {ut, ili kaj organiziraweto na pozicionite napadi, koga protivnikot igra zonska odbrana.* 

DODAVAWE SO DVETE RACE OD OD PODLOGA – INDIREKTNO

Naj~esto se primenuva pri proigruvawe na niskiot post igra~, koga odbranata e zad nego, pri proigruvawe na igra~ koj vtr~uva vo reket, kaj mnogu voigrani kombinacii, ili koga so dodavawe se probiva prednata linija od zonskata odbrana. Ova dodavawe naj~esto se izveduva od visina na gradi, ili malku ponisko, no nikako pod pojas. Pri dodavaweto, topkata treba da se odbie na vtorata tretina od rastojanieto na koe se nao|a igra~ot na kogo mu se dodava, a pritoa topkata treba da se odbie od podot do visina na kolkovite. *Pri dodavaweto od pod, treba da se upotrebi pogolema

muskulna sila, bidej}i vo momentot na kontakt na topkata so podlogata, nad nea deluvaat disipativnite – ko~e~ki sili, koi ja namaluvaat nejzinata brzina. Koga se dodava na pogolemi rastojanija, potrebno e da se napravi dobra procenka i usoglasenost na mestoto na odbivawe na topkata od podlogata i brzinata na tr~awe na igra~ot {to treba da ja primi topkata. Vo vakvi situacii, za da mo`e priemot na topkata da se izvr{i nepre~eno so maksimalna brzina, topkata treba da se dodade pred igra~ot koj se dvi`i.

Dobro dodadenite topki se prifa}aat mnogu lesno, dodeka neprecizno, ili lo{o dodadenite topki naj~esto ne se prifa}aat.

*Kaj dodavawata od podlogata na topkata mo`e da i se dade dopolnitelna rotacija, koja mo`e da bide kon napred, kon nazad, ili strani~na. Rotacijata kon napred e po`elna, koga topkata po otskoknuvaweto treba brzo da dojde do racete na soigra~ot. So rotacijata kon napred, lesno mo`e da bide izmamen odbranbeniot igra~. So rotacijata kon nazad, na topkata i se dava dopolnitelno namaluvawe na brzinata, {to vo nekoi situacii mo`e da bide korisno. Strani~nata rotacija, koja e po`elna vo nekoi situacii, se dava so ednata raka.

*Kaj ova dodavawe, na~inot na dr`ewe i isfrlawe na topkata e ist kako i kaj dodavaweto so dve race vo visina na gradi, so taa razlika {to kaj dodavaweto od podlogata, vo momentot na dodavawe trupot se navednuva blago kon napred, a racete pri isfrluvaweto se naso~eni koso napred kon podlogata.

DODAVAWETO SO DVE RACE NAD GLAVA

Nao|a golema primena vo fazata na napad, koga igra~ite se vo neposredna blizina do reketot. Ova dodavawe go koristat bekovite i krilata koga sorabotuvaat so niskiot post igra~, vo situacija koga postot po priemot na topkata mo`e da izvede {ut na ko{. Ova dodavawe go koristat igra~ite koga naizmeni~no dodavaat (passing game), koga po dodadenata topka igra~ot vtr~uva kon ko{ot i dobiva povratna topka.Vo situacija koga igra~ot ja primil dodadenata topka vo visina na gradi, topkata se podiga nad glava. Pri noseweto nad glava, topkata se dr`i so dvete race od strana do visina na glavata, po {to se pravi blaga rotacija na {akite koi se postavuvaat zad topka, so prstite naso~eni kon gore, palcite se zavrteni navnatre i naso~eni eden kon drug. Za da se dobie vo viso~ina, topkata se nosi nad glava so maksimalno ispru`eнni race, a dokolku treba da se za{titi topkata od odbranbeniot igra~, racete se malku svieni vo zglobovite na laktite i isfrleni kon nadvor. Pred da se izvede dodavaweto, topkata koja se nao|a vo dlankite, so maksimalno ispru`eni race nad glava, se nosi malku kon nazad, po {to sledi energi~na fleksija vo zglobovite na dlankite, a topkata so prstite se turka i isfrla kon napred vo nasokata na dodavawe. Pri dodavaweto se pravi mal is~ekor kon napred, naj~esto so nogata na stranata na pojakata raka.

DODAVAWE SO EDNA RAKA PRED RAMO

Ovoj na~in na dodavawe se primenuva na pomali rastojanija, koga toa treba da bide brzo i nenadejno izvedeno. Kaj ova dodavawe, po prifa}aweto na topkata so dvete race, taa se nosi pred ramoto na stranata na rakata so koja se dodava. So ednata raka, topkata se pridr`uva od prednata strana, dodeka rakata so koja se dodava, se stava od nejzinata zadna strana. Dlankata e svrtena kon napred, prstite se naso~eni kon gore, a palecot e zavrten vo strana, vo visina i blizina na desnata strana od liceto. Dodavaweto zapo~nuva so ekstenzija vo zglobot na laktot, a isfrluvaweto na topkata zapo~nuva so energi~no dvi`ewe vo zglobot na {akata i prstite, pritoa posledniot impuls i pravecot na topkata se dava so vrvovite na prstite. Pri izveduvaweto na dodavaweto, topkata mo`e da dobie blaga rotacija.

DODAVAWE SO EDNA RAKA OD VODEWE

Ovoj na~in se primenuva koga nenadejno se uka`uva {ansa za dobra asistencija, koga treba da se iznenadi protivnikot, ili treba da se dodade brzo, na primer pri izveduvawe kontranapad. Ova dodavawe se izveduva bez da se prekine so vodeweto. Toa se izveduva taka {to, poslednoto odbivawe na topkata od podlogata treba da bide malku posilno, za da mo`e topkata da se odbie malku povisoko od voobi~aenoto. Po otskoknuvaweto, rakata so koja se dodava, se postavuva od zadnata strana na topkata so prstite naso~eni kon gore ili koso kon gore. Po vgnezduvaweto na topkata vo {akata, sistemot {aka-topka-podlaktica odi kon nazad, po {to sledi ispru`uvawe vo zglobot na laktot i fleksija vo zglobot na {akata i prstite, koi i ja davaat nasokata na topkata. Po isfrluvaweto na topkata, {akata i prstite se naso~eni kon podlogata. Ova dodavawe mo`e da bide efikasno i atraktivno, no dokolku ne e dobro obu~eno mo`e da bide i mnogu rizi~no.

 DODAVAWE SO EDNA RAKA PREKU GLAVA – HOROG DODAVAWE

Ova dodavawe se primenuva vo igra koga vo neposredna blizina do igra~ot koj e vo posed na topkata, se nao|a eden, ili pove}e odbranbeni igra~i. Dodavaweto naj~esto se izveduva vo dvi`ewe, po izveden ko{arkarski dvo~ekor, a mo`e da bide izvedeno od mesto, ili vo skok. Samiot na~in na izveduvawe e mnogu sli~en so horog {utot, so taa razlika {to celta se nao|a na razli~no nivo (kaj dodavaweto celta e na ponisko nivo). Kaj horog dodavaweto, topkata se prifa}a i se nosi do visina na ramoto so dvete race. Po ova topkata se ostava na rakata so koja se dodava i so nea topkata se nosi visoko nad glava. Dodavaweto se izveduva vo momentot koga topakta, so ispru`enata raka, }e se donese vo najvisokata to~ka, po {to sledi fleksija vo zglobot na {akata i prstite, koi ja naso~uvaat topkata kon celta. Po isfrluvaweto na topkata, koja dobiva blaga rotacija kon nazad, dlankata i prstite ostanuvaat vo oborena polo`ba. Doskokot na igra~ot treba da bide stabilen, naj~esto na dvete noze, kako bi mo`el vedna{ da prevzeme druga akcija.

DODAVAWE SO EDNA RAKA NAD RAMO – BEZBOL DODAVAWE

Nao|a golema primena pri izveduvaweto na kontranapadot, ili koga se javuva potreba za ufrluvawe na topkata vo igra na pogolemi rastojanija, na pr. koga protivnikot igra agresivna presing odbrana. Po prifa}aweto na topkata so dve race, taa se nosi pred gradi i se doveduva vo pozicija za {ut na ko{. Ednata raka e od bo~nata strana, a rakata so koja se dodava se postavuva od zadnata strana na topkata. Topkata se nosi visoko nad bo~nata strana na liceto, nad ramo (laktot e vo viso~ina na uvoto), pritoa ednata raka se postavuva od prednata strana, malku ponisko, rakata so koja se dodava se postavuva zad topkata, nadlakticata i podlakticata se otprilika pod agol od devedeset stepeni, a prstite od dvete race se naso~eni kon gore. Dodavaweto zapo~nuva so blaga rotacija na trupot vo karli~niot del, a isfrluvaweto zapo~nuva vo momentot koga te`inata na teloto se prefrluva na is~ekorenata noga. Rakata so koja se dodava, zaedno so topkata se nosi malku ponazad, po {to sledi energi~na ekstenzija vo zglobot na laktot vo pravec na celta, sledi fleksija vo zglobot na {akata i prstite, koi ja davaat nasokata na topkata. Posledniot impuls na topkata i go soop{tuvaat pokazalecot i sredniot prst, koi istovremeno i davaat i blaga sprotivna rotacija na topkata. Po isfrluvaweto na topkata, rakata so koja se dodava ostanuva za moment ispru`ena vo nasokata na dodavawe, so {akata i prstite naso~eni kon podlogata.

Pokraj navedenite osnovni dodavawa, koi naj~esto se primenuvaat vo igra, postojat i golem broj dodavawa koi poretko se primenuvaat, koi imaat poslo`ena struktura, a nivnoto izveduvawe bara golema ume{nost od igra~ite. ^esto samite situacii vo igra, gi naveduvaat igra~ite da izvedat nekoe dodavawe, koe e iznudeno, no istovremeno i efikasno. Vakvi dodavawa mo`at da bidat: dodavawe zad grb vo dvi`ewe, dodavawe vo skok niz noze, dodavawe zad glava vo dvi`ewe, dodavawe bez da se gleda vo celta (slepo dodavawe) – od mesto, vo dvi`ewe ili vo skok.

Site osnovni dodavawa, a osobeno poslednite navedeni, baraat dolg vremenski period na uve`buvawe, pri {to trenerite za vreme na trena`niot proces, treba da sozdavaat uslovi, duri i poslo`eni od situaciite vo igra, a se’ so cel, dodavawata da se obu~at do sovr{enstvo, {to sekako e vo inters na sekoj ko{arkar i sekoja ekipa.

 

METODSKA POSTAPKA PRI OBU^UVAWETO NA DODAVAWETO SO DVETE I EDNATA RAKA

Pri obu~uvaweto na ovoj element, nastavnikot kratko teoretski obrazlo`uva za va`nosta i na~inot na izveduvaweto na dodavaweto.

 * 1. Nastavnikot gi demonstrira na~inite na dodavawe so zadr`uvawe na

dodavaweto so dve race od visina na gradi i dodavavaweto so edna raka nad ramo, zadr`uvaj}i go vnima-nieto na u~enicite vrz pravilnoto dr`ewe na teloto, dvi`eweto nanozete, dr`eweto na topkata pred i po nejzinoto isfrluvawe.

* 2. U~enikot e na dva 2 do 3 metri od yidot, teloto mu e vo ko{arkarski stav, izveduva dodavawe so dve race vo visina na gradi

* 3. Isto kako vo prethodnata ve`ba, samo {to sega topkata se odbiva od podlogata (vo vtorata tretina) - indirektno dodavawe

* 4. U~enikot e postaven kako vo prethodnata ve`ba, samo {to sega odbivaweto na topkata od yid t.e. dodavaweto se izveduva so edna raka od nad ramo.

* 5. Isto kako vo prethodnata ve`ba, samo {to sega topkata od yidot se odbiva naizmeni~no, edna{ so leva edna{ so desna raka

* 6. Dodavawe so dvete race od mesto vo parovi, sekoj par ima topka i se nao|a vo osnovniot ko{arkarski stav, na rastojanie od 3 do 4 metri.

* 7. Isto kako prethodnata ve`ba, samo {to sega dodavaweto se izveduva so ednata raka.

* 8. Dodavaweto se izveduva naizmeni~no so dvete i ednata raka (edna{ so dvete race edna{ so ednata raka), so {to se razbiva monotonijata i se pobuduva interes kaj u~enicite.

* 9. Dodavawe so dvete race od gradite od mesto so ednata noga napred.

* 10. Isto kako prethodnata ve`ba, samo so naizmeni~na promena na prednata noga (so poskok)

* 11. Isto, samo so prenesuvawe na te`inata na teloto na prednata noga.* 12. Dodavawe so dve race vo parovi so dve topki, pritoa edniot u~enik

topkata ja odbiva od podlogata, a drugiot ja dodava vo visina na gradi.* 13. Dodavawe so edna raka vo parovi so dve topki istovremeno, pritoa

edniot u~enik ja dodava topkata so desna raka, a drugiot ja prifa}a so leva i ja dodava so desna raka. Istoto mo`e da se izvede i vo sede~ka polo`ba.

* 14. Isto kako prethodnata va`ba, samo {to sega topkata se prifa}a so leva raka I se dodava so leva. Ako se prifa}a so desna raka, dodavaweto se izveduva so desna raka.

* 15. Dodavawe so dve race so dve topki istovremeno od sede~ka polo`ba.

* 16. Dodavawe vo parovi koga u~enicite se legnati na stomak.* 17. Dodavawe vo trojki. pritoa u~enicite se postaveni vo vid na

triagolnik. Na po~etokot se dodava so edna topka, potoa se ufrluva u{te edna i na krajot se dodava so tri topki istovremeno.

* 18. Isto kako predhodnata ve`ba, samo {to sega se dodava pome|u pet u~enika koi se postaveni vo vid na yvezda.

* 19. Isto, samo ~ekor napred so levata (desnata) noga i dodavawe.* 20. Isto samo se pravat dva ~ekora (lev-desen ili desen-lev), pa se dodava.* Ovie ve`bi se izveduvaat kako pri dodavaweto so dvete race, taka i pr

dodavaweto so ednata raka (leva i desna).* 21. Dodavawe vo koloni so dvete race od gradite i so ednata raka od nad ramo.

U~enikot ja dodava topkata na u~enikot od sprotivnata kolona i se vra}a zad svojata kolona.

* 22. Isto, samo {to u~enikot odi zad kolonata kade {to ja dodal topkata.* 23. Isto, samo {to u~enikot ja potfrla topkata pred sebe na 1 m ja fa}a vo

osnovniot ko{arkarski stav i ja dodava.* 24. Dodavawe vo parovi vo dvi`ewe. Vakvoto dodavawe iziskuva poznavawe na

ko{arkarskiot ~ekor i negovo izveduvawe. U~enikot ja udira topkata od podot pod agol i pravi ~ekor so levata noga. Otskoknuvaj}i od nea napred, toj ja fa}a topkata vo vozduh i doskoknuva na desnata noga, po {to sleduva otskok od desnata i doskok na levata noga.

* Usovr{uvaweto na dodavaweto vo dvi`ewe se vr{i so pogolema brzina na dvi`eweto, pri {to dodavaweto i prifa}aweto na topkata se izveduva pobrzo. Pokraj najraznovidni ve`bi vo dvi`ewe, vo koloni, vo parovi, vo trojki, bez odbranben igra~, so odbranben igra~ i so koristewe na najraznovidni formacii i kombinacii na terenot, u~enicite go utvrduvaat i usovr{uvaat dodavaweto.

*  * Gre{ki: pri dodavaweto mo`at da se pravat slednite gre{ki: frlawe na

topkata so dlankite, dodavawe na topkata so ra{ireni lakti, spu{tawe na topkata kon dolu, podigawe kon gore, pa isfrluvawe, vrtewe na topkata (rotirawe) i isfrluvawe na topkata bez u~estvo na nozete.