„Dojrzała przedsiębiorczość innowacyjny model preinkubacji ...dojrzalaprzedsiebiorczosc.pl/g2/oryginal/2014_02/1c8587eccab34ae... · Człowiek Idei (siewca) Indywidualista,

„Dojrzała przedsiębiorczość

-innowacyjny model preinkubacji przedsiębiorczej

osób 50+”

MATERIAŁY SZKOLENIOWE

DOTYCZĄCE SZKOLEŃ MIĘKKICH

WERSJA SKRÓCONA

IV

BLOK TEMATYCZNY

Rozwój osobisty

Opracowała: Monika Sikorska

2 Rozwój osobisty -materiały szkoleniowe skrócone

Spis treści

1.Komunikacja interpersonalna - podstawą tworzenia relacji z otoczeniem ..................................... 3

a. Definicja komunikacji ............................................................................................................... 3

b. Łańcuch komunikacyjny .......................................................................................................... 4

c. Środki i płaszczyzny komunikacji ............................................................................................. 5

d. Błędy percepcyjne - czyli , co utrudnia komunikację .............................................................. 5

e. Słuchanie - jako element usprawniający komunikację ............................................................ 6

f. Jak powinna wyglądać praca zespołowa .................................................................................. 7

2. Podział osób ze względu na sposób odbierania informacji ............................................................. 9

a. Trzy podstawowe kanały przekazu informacji......................................................................... 9

b. Jak rozpoznać system percepcji mojego rozmówcy .............................................................. 10

c.O co zadbać w rozmowie z innymi .......................................................................................... 10

d. Mój system reprezentacji ..................................................................................................... 13

3. Asertywność - wyrazem najwyższego szacunku do siebie i innych ............................................... 13

a.Co to jest autentyczna asertywność ...................................................................................... 13

b. Cele asertywności ................................................................................................................. 13

c. Jak odmawiać bez poczucia winy i burzenia relacji ............................................................... 14

d. Jak radzić sobie z opiniami innych- jak przyjmować krytykę i komplementy ....................... 15

4.Stres troszkę oswojony .................................................................................................................. 18

a. Rodzaje stresu ....................................................................................................................... 18

b. Główne stresory ................................................................................................................... 19

c. Konsekwencje stresu ............................................................................................................. 19

d. Strategie radzenia sobie ze stresem ...................................................................................... 21

e. Zanim będzie za późno - czyli jak powstaje wypalenie zawodowe ...................................... 23

5. Ćwiczenia ...................................................................................................................................... 27


1. Komunikacja interpersonalna

a. Komunikacja – próba zdefiniowania

KOMUNIKACJA - symbole, mowa, rozumienie, proces, transmisja, kanał, intencja,

znaczenie i sytuacja

KOMUNIKACJA - - proces organizowania wiadomości w celu stworzenia znaczenia.

PROCES KOMUNIKACJI - stałe udzielanie sobie feedbacku, celem usunięcia błędów

i nieporozumień oraz nadinterpretacji.

Rodzaje komunikacji:

Komunikacja zewnętrzna -> komunikuje się na zewnątrz, kiedy staram się przekazać

słowem, gestem, pismem, obrazem lub innymi znakami pewne treści, począwszy od

najprostszych , jak prośba o sól po bardzo skomplikowane , jak instrukcja

użytkowania rozdzielacza trójfazowego.

Komunikacja wewnętrzna - > komunikuję się ze sobą, myśląc, podając wewnętrzne

ciche instrukcje, czasem monologując w głowie, złoszcząc się lub ciesząc się skrycie,

czasami wyobrażając sobie różne obrazy i sytuacje.

Komunikacja jako proces - czyli jak powstaje komunikacja

NADAWCA ODBIORCA

AA

OBJAŚNIENIE

INFORMACJI

ZAKODOWANIE

(sposób przekazu)

PRZEKAZ ODBIÓR

ODKODOWANIE

(interpretacja)

ZROZUMIENIE

INFORMACJI


Kontakt obustronny zachodzi wówczas, gdy zarówno NADAWCA, jak i ODBIORCA wykonują

wszystkie cztery czynności, a mianowicie:

mówienie

zadawanie pytań

słuchanie

zrozumienie

Osoby, których zadaniem jest zawodowe nawiązywanie kontaktu, muszą sprawnie

wykonywać wszystkie cztery czynności.

b. Łańcuch komunikacyjny

Klasyczny model procesu komunikacji składa się z sześciu elementów. Dwie skrajne strony

tego procesu to NADAWCA i ODBIORCA . Najważniejsze funkcje tego procesu to

KODOWANIE, ODKODOWANIE. Dwa najważniejsze instrumenty to: PRZEKAZ i ODBIÓR.

Spójrzmy na ten proces z bliska

Jednym słowem do zaistnienia procesu komunikacji konieczne jest wystąpienie

7 zasadniczych elementów:

źródło- nadawca komunikatu

kodowanie- przekształcenie w symboliczną postać

komunikat – zakodowania wiadomości

kanał- środek przekazu ( komunikacja ustna, pisemna, wizualna)

komunikat

SPRZĘŻENIE ZWROTNE

komunikat komunikat komunikat

KODOWANIE NADAWCA KANAŁ DEKODOWANIE ODBIORCA


dekodowanie- przełożenie komunikatu na zrozumiałą formę

odbiorca- adresat komunikatu

sprzężenie zwrotne- informacja zwrotna o zrozumieniu przekazu

c. Środki i płaszczyzny komunikacji

Forma Korzyści Wady

Ustna/ Werbalna 1.Sprzyja reakcji i wymianie

poglądów

2.Łatwa w użyciu

1.Może być niedokładna

2.Nie zostawia trwałego zapisu

Pisemna 1.Przeważnie jest

dokładniejsza

2.Zostawia zapis

1.Nie sprzyja zwrotnej reakcji

i wymianie poglądów

2. Trudniejsza i bardziej

czasochłonna

Niewerbalna 1.Wzmocnienie przekazu

werbalnego ładunkiem emocji

2.Buduje atmosferę rozmowy

1.Niebezpieczeństwo odmiennej

interpretacji tego samego

przekazu

2. Niewystarczająca do pełnego

przekazu komunikacyjnego

d. Błędy percepcyjne – czyli co utrudnia komunikację

Brak skutecznej komunikacji jest jedną z najpoważniejszych przeszkód na drodze do

efektywnej działalności grupowej. Dotyczy to zarówno przekazywania odpowiednich

wiadomości, jak również rozumienia ich znaczeń.


Najczęstsze bariery w komunikacji

krytykowanie ( „ Bo Ty zawsze jesteś”, „To nie ma sensu..”)

obrażanie ( „ Po prostu idiota…”, „Tylko półinteligent mógł to zrobić…”)

orzekanie ( „ To się musiało tak skończyć…”, „ Najzwyczajniej w świecie zawaliłeś…’)

rozkazywanie ( „ Masz zrobić to i to natychmiast..”, „Wykonaj to natychmiast..”)

grożenie ( „Ty lepiej uważaj..”, „ Na takich jak Ty są sposoby…”)

moralizowanie („ Przyzwoity i uczciwy człowiek tak nie robi..”, „Ale hańba..”)

zasypywanie pytaniami ( „Po co?”, „ Dlaczego”, „ Z jakiego powodu?”,

„ A kiedy konkretnie…?”, „ Czemu nie wcześniej)

ucieczka od cudzych problemów

Co Tobie ułatwia , a co utrudnia komunikację?

( Ćwiczenie nr 1 )

e. Słuchanie- jako element usprawniający efektywną komunikację

Słuchanie – jest najczęściej wykorzystywanym elementem sprawnej komunikacji.

Umiejętność aktywnego słuchania sprzyja porozumiewaniu i poprawnej komunikacji.

Rozróżniamy dwie formy słuchania:

SŁUCHANIE PASYWNE ( słyszenie), polegające na biernym odbieraniu wszystkiego ,

co dociera do naszych uszu. Słuchacz nie zdradza żadnej reakcji na słowa

SŁUCHANIE AKTYWNE ( słuchanie ), oznacza demonstrowanie rozmówcy, że się go

słucha z zaangażowaniem i uważnie. Pomagają w tym sygnały werbalne i niewerbalne .

Umiejętność aktywnego słuchania jest bardzo istotna, gdyż zwykle rejestrowanie tego,

co rozmówca nam przekazuje , nie wystarcza. Często koniecznym jest zachęcenie

mówiącego do kontynuowania wypowiedzi, ujawnienie go, że jest słuchany i ułatwienie

mu skonkretyzowania myśli.

A Ty – czy potrafisz słuchać?

(Ćwiczenie nr 4)


f. Jak powinna wyglądać praca zespołowa

Często zdarza się, że z jakichś powodów członkom zespołu trudno się współpracuje,

zespół nie jest efektywny, a praca nie idzie do przodu. Czasem powodem może być

niewłaściwe dopasowanie ludzi do zadań, lub/i brak zrozumienia indywidualnych

predyspozycji.

Każdy z nas posiada role (zadania) przez siebie preferowane – wypełnia je

z zaangażowaniem, przyjemnością i dobrymi efektami. Oprócz tego jest kilka ról, do których

co prawda nie zostaliśmy stworzeni, ale okresowo możemy się ich podjąć i efektywnie

wykonać powierzone nam zdania.

Mamy również takie role, które będą nam sprawiały ogromny kłopot i przypuszczalnie efekty

pracy będą opłakane. Każda z ról niesie ze sobą zarówno mocne, jak i słabe strony toteż

zespół powinien składać się z różnych typów ludzi. Wtedy podejście do zadań jest

najpełniejsze i szanse powodzenia największe.

Teoria ról zespołowych M. Belbina- czyli jak stworzyć w odpowiedni sposób zespół

Teoria Ról Zespołowych M. Belbina, pozwala w każdej Organizacji na świadome dobieranie

odpowiednich dla zespołu osób, następnie zlecanie im odpowiednich zadań oraz

komunikowanie się z nimi w odpowiedni sposób. Te grupy zachowań, odpowiednio

nazwane, to dzisiejsze role zespołowe.

W wyniku badań wyselekcjonowano osiem konkretnych ról zespołowych:

1. Praktyczny Organizator

2. Naturalny Lider

3. Człowiek Akcji

4. Człowiek Idei (siewca)

5. Człowiek Kontaktów

6. Sędzia

7. Człowiek Grupy

8. Perfekcjonista


Jest oczywiste, że sprawnie działający zespół powinien skupiać członków charakteryzujących

się odpowiednimi stylami uczestnictwa. Na przykład w każdym zespole powinien być

przywódca. Ale istotne jest, by osób pretendujących do tej roli nie było więcej, gdyż może

to zrodzić konflikty i powodować dysfunkcjonalność zespołu.

W każdym podziale ról w zespole można dostrzec zalety i wady:

Role w zespole Typowe cechy Zalety Wady

Praktyczny Organizator

Konserwatywny,

obowiązkowy, praktyczny

Zdolności organizacyjne,

zdrowy rozsądek,

samokontrola

Brak plastyczności,

możliwe powątpiewanie

w nowe pomysły i zmiany

Neutralny Lider

Spokojny, pewny siebie,

zdyscyplinowany

Zdolność do dostrzegania

potencjału tkwiącego w

ludziach i silne skupienie

na celach

Przeciętny, jeśli chodzi

o zdolności intelektualne

i twórcze

Człowiek Akcji

Bardzo napięty,

dynamiczny, stawiający

wyzwania

Pragnienie i gotowość

przezwyciężenia inercji,

braku efektywności,

samozadowolenia

Skłonność do

prowokowania, irytacji

i niepokoju

Człowiek Idei (siewca)

Indywidualista, poważny,

niekonwencjonalny

Geniusz, wyobraźnia,

intelekt, wiedza

Bujanie w obłokach,

możliwe pomijanie

Człowiek Kontaktów

Ekstrawertyk, entuzjasta,

ciekawy świata,

komunikatywny

Zdolność do

kontaktowania się

z ludźmi

i odkrywania tego, co

nowe. Umiejętność do

reagowania na wyzwania

Szybko traci

zainteresowanie sprawą,

gdy mija pierwsza

fascynacja


Sędzia Trzeźwy, bez emocji,

ostrożny

Umiejętność oceny,

dyskrecja, praktyczność i

niebawienie się w

sentymenty

Brak mu umiejętności

inspiracji i zdolności do

motywowania innych

Człowiek Grupy Zorientowany na

społeczną stronę pracy,

łagodny, wrażliwy

Umiejętność wczuwania

się w ludzi i w sytuacje,

umiejętność wzbudzania

„ducha” grupy

Brak zdecydowania

w sytuacjach

kryzysowych

Perfekcjonista Staranny,

uporządkowany,

sumienny, niespokojny

Zdolność do

doprowadzenia do

skutku,

perfekcjonizm

Skłonność do martwienia

się drobiazgami, napięcie

Czy wolisz pracować samodzielnie , czy w grupie? Jaka jest Twoja rola w grupie ? Sprawdź to.

(Ćwiczenie nr 2 )

2. Podział osób ze względu na sposób odbierania informacji

Odbieramy świat za pomocą 5 zmysłów : wzroku, słuchu, smaku, dotyku ( ruchu) i węchu

-z czego trzy pierwsze odgrywają najważniejszą rolę w naszym funkcjonowaniu.

Na podstawie pobieranych informacji- nadajemy im sens i podejmujemy jakieś działania.

Konkretnie komunikujemy się.

a. Trzy podstawowe kanały przekazu informacji

Ludzie często wysyłają werbalne i niewerbalne sygnały, wskazujące jakiego sygnału

reprezentacji używają w danej chwili.


Kiedy rozmawiają dwie osoby, o różnych sygnałach reprezentacji , to równie dobrze mogłaby

by być prowadzona w dwóch różnych językach. Każdy słyszy, co mówi rozmówca, ale oboje

prawie w ogóle nie mogą zrozumieć, co on ma na myśli.

b. Jak rozpoznać system percepcji mojego rozmówcy

Osoby o wzrokowym systemie reprezentacji

Szacuje się, że około 50-55 % osób dorosłych- to osoby o wzrokowym systemie reprezentacji.

Kodują oni informacje w formie graficznej i najlepiej reagują na informacje docierające do

nich w takim samym formacje. Myślą obrazami. Zapamiętują to, co zobaczą.

Mają skłonność do szybkiego mówienia, najczęściej ich ton głosu jest wysoki, gestykulują na

wysokości lub poniżej głowy.

Można te osoby rozpoznać, po tym, że używają języka zorientowanego na bodźce wzrokowe

Używają takich zwrotów jak:

„Widzę, co mas na myśli”

„Przyjrzę się z bliska tej ofercie”

„ Przymknę na to oko”

„Nie ma cienia nadziei”

„To raczej optymistyczny pogląd „

„Przyszłość rysuje się w jasnych barwach”

Typowi przedstawiciele tej grupy myślą, mówią i zachowują się jak gdyby wszystkie procesy

myślowe były zapisane na taśmie filmowej. Z reguły mówią szybko o mogą okazywać

zniecierpliwienie, gdy ktoś im przerwie, ponieważ muszą mówić tak szybko, jak szybko, jak

szybko wyświetla się w ich głowie film. Osoby o wzrokowym systemie reprezentacji często

swobodnie gestykulują, uzupełniając w ten sposób przekaz ustny.

Mają również skłonność do ciągłego poruszania się, chodzenia w trakcie mówienia

i patrzenia na wszystko dookoła z wyjątkiem osoby, do której się zwracają.


Osoby, o słuchowym systemie reprezentacji

Jeśli w Twoim otoczeniu jest ktoś, kto regularnie mówi sam do siebie, zwłaszcza jeśli się

bardzo intensywnie koncentruje- to z dużym prawdopodobieństwem można powiedzieć, że

osoba ma silnie rozwinięty słuchowy system reprezentacji.

Osoby takie, wchodzą w interakcje ze światem przede wszystkim poprzez dźwięki,

Rozpoznajemy je po wypowiadanych słowach:

Np.

„ Słyszę co do mnie mówisz”

„ To brzmi nieźle”

„ Coś mi tu nie gra”

„ To mi nic nie mówi”

„ Słowo za słowo”

„Powiedz mi coś więcej”

Kojarzą zdarzenia i ludzi dźwiękami i muzyką, ich wspomnienia przypominają taśmę

magnetofonową.

Zwracają uwagę tylko na to, co mówisz, ale również jak mówisz ( ton, modulacja głosu,

prędkość mówienia, pauzy). Ich ton głosu jest poważny, średnio wysoki, gestykulują na

poziomie barków. Najlepiej reagują na informacje przekazywane ustnie. Częściej zadają

pytania i wracają po ustne wyjaśnienie po rozmowie.

W przeciwieństwie do osób o wzrokowym czy kinestetycznym systemie reprezentacji, które

mogą przechowywać informacje na piśmie, osoby słuchowe podejmują decyzje, opierając się

głównie na tym, co pamiętają z usłyszanych słów. Dlatego też osoby słuchowe nie lubią, gdy

przedstawia im się wiele opcji i często mają trudności z opowiedzeniem się po jednej stronie.


Osoby o kinestetycznym systemie / czuciowcy/

Podobnie jak słuchowcy, ludzie ci stanowią około ¼ wszystkich osób dorosłych. Słowo

„kinestetyczny”, pochodzi od greckich słów kinin ( ruszać się ) i jest najczęściej używane

w odniesieniu do ruchu fizycznego . W NLP termin ten odnosi się do odczuć i uczuć, zarówno

fizycznych, jak i emocjonalnych. Łatwo rejestrują sytuacje, ludzi rzeczy w ruchu oraz pojęcia

odnoszące się do doznań, uczuć, wrażeń. Uczą się przez działanie. Lubią przykłady z życia

wzięte, pytania i odpowiedzi.

Ton ich głodu jest niski, mówią raczej wolno, stosując przerwy. Gestykulują na poziomie

bioder.

Używają zwrotów:

„ Wyczuwam, co masz na myśli”

„ Rozpiera mnie energia”

„ W lot to złapię”

„ Zimny drań”

„ Wystawić kogoś do wiatru”

„ Nie przyłożę ręki do tego”

„ Trzymaj nerwy na uwięzi”

Osoby kinestetyczne przywiązują znacznie większe znaczenie do własnych odczuć ( zwłaszcza

swoich emocji), niż jakakolwiek inna grupa. Niestety emocje nie maja treści i mają tendencję

do przemijania. Osoby o kinestetycznym systemie reprezentacji często mają trudność

z logicznym rozumowanie, dopóki nie określą swoich uczuć na dany temat.

Są wyczuleni na swoje odczucia i mogą się wydawać nieco introwertyczni i niewrażliwi,

a nawet „zimni”. Takie osoby czują się niepewnie i podatne na zranienie w sytuacjach

naładowanych emocjami lub sytuacyjnie chaotycznie . Osoby kinestetyczne nie radzą sobie

dobrze, jeśli są poddane dużym napięciom, ponieważ potrzebują czasu , by zinterpretować

odbieranie informacje pod kątem wcześniejszych doświadczeń i emocji.


c. Mój system reprezentacji

(Ćwiczenie nr 3)

3. Asertywność – wyrazem szacunku do siebie i innych

a. Co to jest autentyczna asertywność .

W asertywności istotnym jest – stosunek do ludzi , własnych przekonań i wartości.

Różne są definicje asertywności . Poniżej kilka najlepiej oddających jej znaczenie :

• ASERTYWNOŚĆ -> to styl podróżowania przez życie z dużą świadomością własnego

kierunku, własnego celu, własnych potrzeb/ niezbędną jest- dobra mapa swych

potrzeb i rozeznanych możliwości – to czego chcę, co mogę oraz wartości (co jest dla

mnie ważne)

• ASERTYWNOŚĆ-> działanie , wyrażające szacunek do własnych praw.

• ASERTYWNOŚĆ-> decyzja o tym, że to Ty jesteś jedyną osobą , która może mieć

wpływ na Twoje życie.

• ASERTYWNOŚĆ-> to wyzwolenie, wyzwolenie od kiedyś wpojonych nam przekonań,

wyzwolenie od lęku, wyzwolenie od wpływu innych, wyzwolenie od sytuacji, która

panuje nad nami .

b. Cele asertywności

CEL 1 -> Uczenie innych jak mają Cię traktować

CEL 2 -> Zmiana zachowań innych- za to też my jesteśmy po części odpowiedzialni.

CEL 3-> Pomoc innym w decydowaniu o sobie.

CEL 4 -> Maksymalizacja szans

CEL 5. -> Twoje zdrowie


Jak wygląda Twoja Mapa asertywności. Sprawdź i wykonaj ćwiczenie.

( Ćwiczenie nr 4)

c. Jak odmawiać bez poczucia winy i burzenia relacji

1.KROK – „Nie „

Jeśli jest Ci przykro, a odmowa jest dla Ciebie bardzo trudna , powiedz co czujesz.

Powiedz „przykro mi”, bo to nie usprawiedliwianie się, ani tłumaczenie, to sposób na

autentyczność, twoja ludzka twarz. Ma prawo być Ci przykro. Powiedz to zwłaszcza wtedy,

gdy chcesz pomóc, ale po prostu nie możesz.

ASERTYWNOŚĆ- to przecież pomoc czynna. To bardzo dalekie od poczucia winy.

2.KROK – „ Obszar odmowy”- wskaż go!

Kolejny krok – to precyzyjne wskazanie obszaru odmowy, Twojej odmowy. Im bardziej

będzie on precyzyjny, tym łatwiej będzie go przyjąć Twojemu rozmówcy. To musi być

komunikat , który nie odrzuca jego jako osoby, ale komunikat, iż nie chcesz zrealizować jego

prośby.

3 . KROK – „Uzasadnienie”

Krótkie, prawdziwe uzasadnienie Twojej decyzji.

Psychologowie udowodnili, że obecność uzasadnienia wzmacnia skuteczność komunikatu

o blisko 30% .

Wykorzystaj więc uzasadnienie , aby wzmocnić swój przekaz

4.KROK. – „Podtrzymanie kontaktu”- czynna pomoc

To najważniejszy krok asertywnej odmowy. Pozwoli Ci zrealizować pozytywną intencję,

która dotychczas ,mogła krępować Ci ręce- chęć bycia pomocnym, chęć bycia w porządku

wobec innych, intencję, która nie raz sprawiała , że godziłeś się na coś, na co nie miałeś

ochoty, bo tak było lepiej.


Ten krok pomoże Ci czuć się osobą pomocną , która uwolni Cię od wyrzutów sumienia

i poczucia winy, pomoże Ci okazać troskę wobec innych, pomoże Ci zadbać o trwałość relacji.

Trzy pierwsze kroki były bowiem troską o Ciebie, Troską o własne bezpieczeństwo. Dopiero

teraz możesz pomagać aktywnie, dopiero teraz możesz pomagać skutecznie.

Czas więc na aktywną pomoc. Pomoc wynikająca z Twojej potrzeby, Twojego zaangażowania

, a nie zobowiązania czy lęku przed winą.

d. Jak radzić sobie z opiniami innych

JAK RADZIĆ SOBIE Z KRYTYKĄ?

(Ćwiczenie nr 5)

Czy Ci się podoba, czy też nie – cokolwiek zrobisz, spotkasz się z opiniami innych , nie zawsze

przyjemnymi.

Co z tym fantem zrobić?

Możesz nie zrobić nic, nie podejmować żadnych działań w obawie przed

krytyką

Możesz próbować dostosować się do opinii innych ( zachowaniem,

przekonaniami..)m wierząc ,że są prawdziwe , ale w ten sposób możesz stracić

wiele ( a co jeśli ktoś się myli), lecz możesz też żyć w napięciu.

Możesz próbować walczyć, próbować się bronić, za wszelką cenę udowadniać

światu, że nie ma racji, za wszelką cenę próbując odwrócić uwagę na siebie

( „Ty spójrz lepiej na siebie, nie zapominaj , że to przez Ciebie ), jednak w ten

sposób niepotrzebnie stracisz energię i chyba nikogo nie przekonasz

Możesz próbować ignorować cudze opinie, możesz nie chcieć ich słuchać ,

uważając za nieprawdziwe , potraktować jako czyjś wymysł, udawać, że po

Tobie spływają.


JAK RADZIĆ SOBIE Z KRYTYKĄ O DOBRYCH INTENCJACH?

1 KROK -> Ocena formalna

Każdą krytykę warto poddać rozłożonej w czasie analizie. Nie musisz reagować na bieżąco,

masz prawo do swojego temat reagowania, masz prawo do przemyśleń…. Przyjmując

krytykę do analizy nie reagując tu u teraz , dając sobie czas na przemyślenia, zyskujesz kilka

korzyści.

Dając sobie czas na przemyślenia, przygotowujesz sobie grunt pod spokojną , rzeczową

dyskusję, a przy okazji zyskujesz czas na” ocenę merytoryczną wniosku”.

2. KROK-> Ocena merytoryczna i decyzja

Tu są dwie możliwości :

Ktoś ma rację. Faktycznie zawiniłeś. Przekroczyłeś czyjeś grancie, coś kogoś zabolało,

nie dotrzymałeś danego słowa, popełniłeś błąd, uznajesz kogoś pomysły za słuszne. ->

Podziękuj i wprowadź je w życie, to najlepsza forma podziękowania

Masz prawo popełniać błędy, masz prawo oczekiwać , że inni będą zwracać Ci uwagę w

sposób, jaki Ty akceptujesz.

ASETYYWNOŚĆ nakłada także obowiązek bycia w porządku wobec innych .

Samo słowo nie wystarczy. Nic nie znaczy. Mechaniczne wypowiedzenie jest tylko

przejawem kultury języka, do niczego nie prowadzi. Warto dopilnować, aby zawierało ono

precyzyjne określenie obszaru , za który przepraszasz.

PAMIĘTAJ!

Odwołuj się do faktów. A zanim przedstawisz swoje argumenty, odwołaj się do obietnicy

Dzięki temu pokażesz , ze nie rzucasz słów na wiatr.

Jak przyjmować komplementy , nie doszukując się drugiego dnia?

(Ćwiczenie nr 6)

Pomyśl, przez chwilę. Jak czujesz się kiedy słyszysz komplement pod swoim adresem?


Słysząc komplementy, możesz mieć dwa cele- chcesz by było Ci miło ( bez zakłopotania, bez

poczucia zobowiązania), bądź by było Ci milej.

Nie wiem jak dla Ciebie, ale dla mnie komplement – to taki prezent, który sprawia

przyjemność również wtedy, gdy się go daje!

Gdy powiesz „przestań „ może się zdarzyć , ze komuś zrobi się po prostu przykro. Odbierzesz

sobie szanse , aby n. wyrazić w ten sposób podziękowanie , wdzięczność, sympatię, uznanie.

Bez względu na to, który cel jest Ci bliższy , warto poszukać narzędzia , by zwiększyć Twoje

szanse na otrzymanie tego , na czym Ci faktycznie zależy.

Jeśli komplementy wywołują w Tobie zamieszanie, masz dwa wyjścia, aby poradzić sobie

z tym kłopotliwym stanem emocjonalnym i jednocześnie potrzebą zadowolenia z pozytywnej

opinii na swój temat.

Masz prawo powiedzieć , jak się czujesz w obliczu komplementów i czego chcesz w zamian.

Możesz tu powiedzieć o zaskoczeniu, o tym, że się nie spodziewałeś, że jest Ci miło, możesz

prosić o trochę czasu na przetrawienie , ochłonięcie , ale możesz też prosić o zaprzestanie.

Masz do tego prawo. W końcu to Ty przyjmujesz prezent i zawsze możesz odmówić jego

przyjęcia. Mimo wszystko warto jednak go przyjąć.

W obliczu komplementów zamiast zastanawiać się: „czego oni mogą ode mnie chcieć”,

warto słuchać i na bieżąco analizować , za co jesteśmy komplementowani.

Dziękując za komplement , pokazujesz innym, że są dla Ciebie ważni i pozwalasz im cieszyć

się z obdarowywania.

Pozytywny odbiór z Twojej strony jest przecież największym prezentem dla obdarowującego.


4. Stres troszkę oswojony

I stres jest pozytywem, bo świadczy o tym, że

masz zamiar stawić czoła zadaniu trudnemu,

a to już mówi o ambicjach. Miejmy jednak

nadzieję, by te nie "chorowały".

(zasłyszane)

Czym jest stres

Stres zwany jest przyprawą życia, naszym najwierniejszym „przyjacielem”. Rzadko, kiedy nas

opuszcza i zawsze możemy na niego liczyć. Jest przy nas, gdy wykonujemy swoją pracę,

towarzyszy nam nawet podczas urlopów. Pojawia się częściej niż chcielibyśmy i częściej niż

trzeba.

Stres – to chroniczny wysoki poziom pobudzenia psychicznego i napięcia w organizmie,

przekraczający możliwości danej osoby do uporania się z nim. Definicja akcentuje tylko

negatywny aspekt stresu. Tymczasem pewien poziom stresu jest wręcz konieczny dla życia.

Pokonywanie przeszkód, na co dzień jest dla nas naturalne i akceptowalne. Stres spełnia

funkcję mobilizującą, dodając nam sił i energii. Każdy z nas posiada tzw. optymalny poziom

stresu to poziom napięcia, które nas mobilizuje i pomaga nam efektywnie działać.

a. Rodzaje stresu

Eustres (tzw. stres pozytywny) to taki poziom stresu, który jest nieodzowny do utrzymania

zdrowego organizmu. Eustres odczuwamy jako stan dobrego samopoczucia fizycznego

i psychicznego. Eustresem jest np.: mocniejsze bicie serca na widok ukochanej osoby lub

„dreszczyk emocji” przy wspinaczce w górach.

Dystres (tzw. stres negatywny) to długotrwałe nieprzyjemne napięcie zakłócające

równowagę duchowo-fizyczną, które może prowadzić do chorób psychosomatycznych. Tak

naprawdę mówiąc „stres” mamy na myśli dystres, czyli negatywne napięcie

i dyskomfortpsychiczny i fizyczny.

Stresor – zdarzenie bodźcowe, które wymaga od organizmu jakiegoś rodzaju reakcji

przystosowawczej. To wszystkie istniejące bodźce, które ze względu na swoją zwiększoną

intensywność wywołują w nas stan nieprzyjemnego (lub przyjemnego) napięcia.


Stresujące są takie sytuacje, które odbieramy jako nietypowe, nagłe, wzbudzające w nas

skrajne emocje o wysokim nasileniu. Odbieramy je w sytuacjach: zmiany, zagrożenia lub lęku

przed utratą.

b. Główne stresory

Stres współczesnego życia tworzą ludzie. Co zatem powoduje, że nasze ciała reagują na

najmniejsze zagrożenie tak, jak nasi przodkowie reagowali na śmiertelne

niebezpieczeństwo? Nasze myśli i wyobrażenia są jak szkło powiększające – zniekształcają

rozmiar zagrożenia i tego, co się może wydarzyć.

Stres, który istnieje w naszym życiu, może mieć swoje źródło:

• w tym, co się działo w przeszłości

• w tym, co się dzieje TU i TERAZ – czyli w teraźniejszości

• w tym, czego oczekujemy, że się stanie – czyli w przyszłości

Poziom i rodzaj naszego stresu zależy nie tylko od naszej przeszłości, teraźniejszości czy

przyszłości.

Zależy też od emocjonalnego charakteru wspomnienia, doświadczenia czy wyobrażenia.

Warto tu zauważyć, że nie tylko przykre doświadczenia powodują stres (np. choroby

w rodzinie, wypadki, brak pracy, konflikty, brak awansu). Stres także wywołują silne, także

niespodziewane, pozytywne doświadczenia (np. zakochanie się, przeprowadzka do nowego

domu, awans, ślub, narodziny dziecka). Można humorystycznie powiedzieć, iż stresotwórcza

jest zarówno stabilizacja, jak i zmiany.

c. Konsekwencje stresu

Istnieje skala intensywności stresu oparta na pojęciu stresorów, czyli sytuacji stresujących.

Za poziom odniesienia (umownie 100 punktów) przyjęto stres związany ze śmiercią

współmałżonka. W stosunku do tego poziomu odniesienia określono siłę innych stresorów.

I tak, rozwód powoduje stres o sile 75 punktów, zawarcie małżeństwa 50, zajście w ciążę 40.

(Tak, pozytywne wydarzenia bywają również bardzo stresujące!). Utrata pracy kosztuje nas

47 punktów, przejście na emeryturę 45, konflikt z szefem 23 itd.


Wiadomo, że skutki stresu z różnych źródeł (np. rodzina i praca) dodają się do siebie.

Wiadomo również, że stres kumuluje się w czasie. Jeżeli pomiędzy jedną sytuacją stresującą,

a następną nie nastąpi dostatecznie długa przerwa, stres nakłada się na stres. Ma to daleko

idące konsekwencje. Stwierdzono, że osoby, poddane działaniu stresu o łącznej wartości 300

punktów w ciągu jednego roku, często zapadają na ciężką chorobę lub depresję

z prawdopodobieństwem 80%. Jeżeli suma stresu wynosi 200 punktów to

prawdopodobieństwo zachorowania jest nadal bardzo wysokie i wynosi 50%. Wynika to

z faktu, że najniebezpieczniejszy jest stres chroniczny. Stres chroniczny to stres, który nigdy

nie ustaje. Organizm jest stale zmobilizowany, umysł napięty, ciało gotowe do walki.

Poziomy hormonów związanych ze stresem są nieprawidłowe, ciśnienie krwi za wysokie,

skład chemiczny krwi zmieniony. Organizm nie może bez końca funkcjonować w taki sposób;

nie został do tego „zaprojektowany”. Po pewnym czasie siły życiowe wyczerpują się.

Następuje stan adaptacji - walka o przetrwanie przy mocno zakłóconej równowadze

organizmu. Na tym właśnie polega chroniczny stres. Choroba wieńcowa serca to tylko jeden

z rozlicznych skutków stresu, jednak często naświetlany ze względu na dramatyczne

następstwa. Nieleczony chroniczny stres prowadzi do przedwczesnej śmierci. Dzieje się to

najczęściej, choć nie wyłącznie, za sprawą zaatakowanego przez stres mięśnia sercowego.

Stresu nie wolno więc ignorować.

A Ty wiesz, co najbardziej Ciebie stresuje w życiu osobistym i zawodowym?

( Ćwiczenie nr 7 )


d. Jak radzić sobie ze stresem

Substancje pomagające walczyć ze stresem :

Sposoby radzenia sobie ze stresem

analiza problemu ( przetłumaczenie sobie, ze to nie jest

problem – szukanie rozwiązania ) 20%

spotkanie towarzyskie 17%

alkohol ( i inne używki) 16%

rozmowa z bliskimi 10%

sport 9%

śmiech 8%

spowiedź 5%

pomoc psychologiczna 3%

leki( farmaceutyki) 2%

inne 10%

Ocena poznawcza

Odgrywa ona główną rolę w ocenie sytuacji. Odpowiada na nasze pytania: „Jak duże jest

zagrożenie?”, „Jakimi dysponujemy środkami, by stawić czoło stresorowi?”, „Jakie strategie

są odpowiednie, aby poradzić sobie ze stresem?”.

Jak formułować ocenę poznawczą, czyli jaki naprawdę jest problem, który jest źródłem

stresu?

• Ocena problemu: Czy wystąpią poważne zagrożenia, jeśli nie dokonam zmiany?

• Przegląd alternatyw: Czy ta możliwość jest nadającym się do zaakceptowania

środkiem uporania się z danym problemem? Czy dokonałem wystarczającego

przeglądu możliwości?

• Wybór: Która możliwość jest najlepsza? Czy ta najlepsza możliwość mogłaby spełnić

istotne wymagania?

• Zastanawianie się, czy się zaangażować: Czy powinienem realizować najlepszą

możliwość i powiadomić o tym innych?

• Wytrwanie: Czy wystąpią jakieś poważne zagrożenia, jeśli nie dokonam zmiany? Czy

wystąpią jakieś poważne zagrożenia, jeśli dokonam zmiany?


W zależności od dokonanej oceny wybierana jest strategia radzenia sobie ze stresem.

• rozwiązywanie problemu oraz podejmowanie bezpośrednich działań,

• regulowanie samych emocji.

Czasami najlepsza strategia radzenia sobie ze stresem wymaga podjęcia działania

polegającego naprzeprowadzeniu zmianw środowisku fizycznym lub społecznym, w którym

żyjemy. Zanim pozwolimy, aby stres spustoszył nasz umysł i ciało, zróbmy wszystko, aby się

uspokoić. Następnie nauczmy się nim zarządzać, a szybko zorientujemy się, że często STRACH

MA JEDYNIE WIELKIE OCZY!!!!!

Mów , co Cię boli

Całkiem legalnym i jednym z najlepszych sposobów radzenia sobie ze stresem jest rozmowa.

Wiele osób , chcąc odgonić od siebie złe myśli szuka ukojenia w dialogu z innymi osobami.

Niekiedy rozmowa taka ma formę monologu, zawsze jednak cel jest ten sam, czyli wygadanie

się , zrzucenie z siebie ciężaru, który powoduje u nas napięcie.

Czasami liczymy na reakcję drugiej osoby, wręcz czekamy na gotową receptę na poradzenie

sobie z problemem. Innym razem wystarczy , że rozmówca nas wysłucha, pozwoli

opowiedzieć o stresie i dzięki temu da nam się z nim oswoić.

Aktywność fizyczna w walce ze stresem

Nie ulega wątpliwości, ze aktywność fizyczna może odciągać uwagę od problemów, co więcej

małe sukcesy na boisku, bieżni , w basenie czy na parkiecie w trakcie tańca- powodują, że

czujemy się dużo lepiej i jesteśmy z siebie zadowoleni ( wydzielają się endorfiny).

To prowadzi z kolei do łatwego , choć nie zawsze długotrwałego odstresowania .

W radzeniu sobie z napięciami i stresem pomogą nam także:

o Techniki psychorelaksacyjne: ćwiczenia oddechowe, treningi relaksacyjne,

wizualizacje, modlitwa.

o Właściwa perspektywa dotycząca własnej osoby.

A teraz przeprowadź taką ROZMOWĘ ANTYSTRESOWĄ sam ze sobą

( Ćwiczenie nr 13)


e. Zanim będzie za późno- czyli jak powstaje wypalenie zawodowe

„Nie możesz się wypalić, jeśli nigdy nie płonąłeś” Jeff Schmidt

Jaki jestem? ( Jaki byłem)

Pełen energii i chęci zmian.

Wierzący, ze potrafię wszystkim pomóc i pokonać przeszkody.

Pracujący i angażujący się ponad miarę.

Dobrowolnie i chętnie podejmujący dodatkowe zadania i obowiązki.

Wypalony , czyli jaki?

Stereotypowy.

Nadmiernie oceniający.

Zmęczony i zniechęcony.

Unikający lub obawiający się wypowiadania swojego własnego zdania.

Autorytarny, nieznoszący sprzeciwu.

Niechętny wobec zmian i nowości.

Wypalenie – to odpowiedź na długotrwały stres

Archetyp pierwszej reakcji na stres to walka lub ucieczka : dostajemy zastrzyk adrenaliny ,

napinamy mięśnie, zwężają się nasze naczynia krwionośne ( w razie urazu nie wykrwawimy

się tak szybko), mamy skurcze żołądka , mdłości, rozszerzone źrenice.

Następuje pełna mobilizacja organizmu. Potężny wysiłek wydolnościowy. Jesteśmy właśnie

w pierwszej fazie reakcji na stres. tyle, że raczej nie zaatakujemy szefa , który wezwał nas na

dywanik. Ani nie uciekamy przed spotkaniem z chirurgiem.

Kolejną porcję energii wydatkujemy więc na ukrycie naturalnych reakcji.

W drugą fazę reakcji na stres- zwaną fazą adaptacji – chodzimy, gdy nie dało się

wyeliminować ani ominąć czynnika spostrzeganego przez nas jako zagrażający. On nadal

działa, nadal nas niepokoi, ale niejako przyzwyczailiśmy się do niego, nie zauważamy , że

ciągle funkcjonujemy na wysokich obrotach, by normalnie wykonywać swoje zadania.


Stresor ciągle obecny. Faza trzecia – to faza wyczerpania. Nasz energia się kończy-

wypalamy się

Czynniki zaliczane do stresogennych , a nadmiarze prowadzące do wypalenia :

Niekorzystne ( wręcz szkodliwe) warunki pracy

Konieczność ciągłej koncentracji ( całe dni, całe tygodnie, całe lata)

Brak wytchnienia

Nierealistyczne wymagania i oczekiwania

Praca nigdy się nie kończy ( wracasz do domu i nadal jesteś w pracy)

Brak uznania społecznego

Zanim wypalenie zawodowe rozwinie się w pełni, rozwijają się przykre symptomy:

Fizyczne:

długotrwałe poczucie zmęczenia

zaniedbywanie aktywności fizycznej

zaburzenia apetytu

zakłócenia snu

problemy zdrowotne i zaniedbywanie wizyt u lekarza

długotrwale obniżone samopoczucie

palenie tytoniu, nadużywanie alkoholu

Emocjonalne i behawioralne

trudności w relaksowaniu się

utrzymujące się poczucie znużenia

obniżony nastrój

czytanie głównie książek i pism zawodowych

noszenie w sobie urazy do innych osób

poczucie osamotnienia lub izolacji

nawracające lęki

poczucie pustki i braku celów

zachowania impulsywne i agresywne


Rodzinne i społeczne

obniżenie zainteresowania członkami rodziny

łatwiejsze wpadanie w irytację lub złość na członków rodziny

niechęć przed wspólnym wypoczynkiem lub niemożność cieszenia się nim

spędzanie więcej czasu w samotności

oglądanie telewizji, jako sposób ucieczki od problemów

bardzo intensywne przeżywanie stresu towarzyszącego codziennym problemom

życiowym

poczucie braku wsparcia

Związane z pracą

utrata chęci i zapału do pracy

poczucie stałego braku czasu

rosnące poczucie niekompetencji

poczucie marnowania czasu

trudności w kończeniu rozpoczęty zadań

narastające niezadowolenie z pracy

brak pomysłów na dokonanie pozytywnych zmian

unikanie wypowiadania własnego zdania

schematyczne traktowanie współpracowników i przełożonych

bardzo duża dyrektywność

niecierpliwość w kontaktach ze współpracownikami , przełożonymi

Co więc robić, zanim będzie za późno?

Jedna główna rada – DBAJ O SIEBIE!

Nie można nikomu nic dać, jeśli samemu się nie ma. Chrońmy więc swoje zasoby dla siebie i

innych.


Jay Haley podpowiada o co warto zadbać:

Pozytywne nastawienie – możemy wpływać na swoje przekonania i dbać o to, by były

pozytywne i realistyczne

Relaksacja i oddychanie – dbanie o odpowiedni czas odpoczynku, relaksowanie się ,

świadoma praca z oddechem regenerują i dodają sił

Zdrowe nawyki żywieniowe- istotą jest poznanie i zrozumienie podstawy racjonalnego

odżywania

Aktywność fizyczna – znalezienie dla siebie odpowiednich form aktywności fizycznej i

systematyczne ich podejmowanie pomaga w uwalnianiu się od stresu fizycznego

i psychicznego

Gospodarowanie czasem – panując nad czasem , nie dopuszczamy – by brak czasu

zawładnął nami i wywołał stres

Asertywność – pomaga nam dbać o siebie w relacjach z innymi i budować szacunek dla

samych siebie .


Ćwiczenia ;

Ćwiczenie nr 1. „Co ułatwia, a co utrudnia mi komunikację”

W oparciu o własne doświadczenia i spostrzeżenia, zastanów się co Tobie ułatwia komunikację

z otoczeniem? A co utrudnia Tobie efektywny dialog?

Co ułatwia proces komunikacji Co utrudnia proces komunikacji

Ćwiczenie nr 2. „Moja rola w zespole „.

KWESTIONARIUSZ RÓL ZESPOŁOWYCH

wg M. Belbina

Kwestionariusz składa się z szeregu zdań, dotyczących funkcjonowania ludzi w grupie. twoim

zadaniem jest rozdzielenie punktów między te zdania , które najlepiej opisują Twoje

funkcjonowanie w grupie. Nie ma tu zdań dobrych albo złych. Każde wybrane przez Ciebie zdanie

jest równie dobre, jak każde inne, jeśli zrobiłeś je szczerze, gdyż w badaniu tym chodzi o jak

najlepsze poznanie Ciebie dla Twojego własnego dobra.

Każdą z siedmiu części kwestionariusza wypełnij w następujący sposób:

1. Przeczytaj daną część kwestionariusza w całości

2. Zastanów się , które zdania najlepiej Ciebie opisują

3. Masz do dyspozycji 10 punktów. Możesz przydzielić 10 punktów tylko jednemu zdaniu,

które doskonale opisuje Twoje zachowanie w grupie lub też rozdzielić 10 punktów

pomiędzy wszystkie lub niektóre zdania opisujące mniej lub bardziej adekwatnie Twoje

zachowanie

4. Sprawdź, czy danej części kwestionariusza przydzieliłeś dokładanie 10 punktów

Przykład możliwej punktacji dla pierwszej części kwestionariusza:

A- 1pkt B- 0 pkt C- 5 pkt D- 0 pkt E- 0 pkt F- 0 pkt G- 0 pkt H- 4 pkt Razem : 10 pkt


Część I

Sądzę, że osobiście wnoszę do grupy: Punkty

(a) wydaje mi się że szybko dostrzegam i umiem wykorzystać nowe możliwości _______

(b) mogę pracować z bardzo różnymi ludźmi _______

(c) „produkowanie” pomysłów to moja naturalna zdolność _______

(d) moja siła tkwi w tym, że potrafię wyciągać z ludzi to, co mają w

sobie najlepszego (aby przyczynili się do realizacji zadań i celów grupy) _______

(e) moja główna umiejętność wiąże się z doprowadzanie spraw do końca

i wiąże się z efektywnością _______

(f) jestem w stanie przez jakiś czas zaakceptować niepopularność mojej osoby,

jeśli prowadzi to do wartościowych wyników _______

(g) zwykle odczuwam, co jest realistyczne i prawdopodobne, jeśli chodzi

o osiągnięcie sukcesu _______

(h) zwykle mogę zaproponować jakieś alternatywne wyjście bez uprzedzeń

czy niechęci ________

Część II

Jeśli mam jakieś niedociągnięcia w pracy grupowej, to dlatego, że... Punkty

(a) nie mogę się uspokoić ________

(b) mam skłonność do bycia zbyt wspaniałomyślnym dla tych,

których przekonujące pomysły nie zostały do końca przemyślane ________

(c) mam skłonność do gadulstwa, gdy grupa rozpracowuje nowe pomysły ________

(d) mój chłodny ogląd spraw utrudnia mi przyłączenie się o gotowości

i entuzjazmu koleżanek/kolegów ________

(e) czasami jestem spostrzegany jako wywierający nadmierny

nacisk i autorytatywny wpływ, jeśli coś musi zostać oczywiście zrobione. _________

(f) trudno mi kierować „na pierwszej linii”, gdyż czuję się zbyt

odpowiedzialny za atmosferę grupową ________

(g) mam skłonność do rozmyślania o tym , co w danej chwili wpada

mi do głowy, prze co tracę kontakt z tym, co się dzieje. ________

(h) koleżanki/koledzy widzą mnie jako niepotrzebnie przejmującego

się szczegółami i możliwością, że sprawy mogą źle się ułożyć ________


Część III

5. Gdy jestem wciągnięty razem z innymi w przygotowywanie projektu... Punkty

(a) mam skłonność do wywierania wpływu na ludzi, lecz bez wywierania

na nich presji. _______

(b) moja czujność pozwala zapobiec wielu pomyłkom i błędom. _______

(c) jestem gotowa kłaść nacisk na działanie, aby się upewnić że narada

nie jest stratą czasu lub że prowadzi do utracenia z widoku głównego celu _______

(d) zwykle można na mnie polegać, że wymyślę coś oryginalnego _______

(e) zawsze jestem gotowy uczynić dobrą sugestię przedmiotem

zainteresowania całej grupy. _______

(f) zawsze poszukuję ostatnich nowinek, nowych odkryć i wyników

badań na określony temat. _______

(g) mam przekonanie że moja umiejętność wydawania sądu może

pomóc w podjęciu odpowiedniej decyzji _______

(h) moją specjalnością jest zorganizowanie najbardziej znaczącej części pracy _______

Część IV

Moją charakterystyczną cechą w pracy grupowej jest.... Punkty

(a) rzeczywiście interesuję się bliższym poznaniem moich kolegów _______

(b) nie mam oporów przed przeciwstawianiem się zdaniu większości _______

(c) zwykle potrafię przyjąć taka linię argumentacji, aby obalić błędny

punkt widzenia (pogląd) _______

(d) sądzę że mam szczególny talent do wprowadzanie pomysłów w życie,

gdy plan ma być zastosowany _______

(e) mam skłonność do unikania tego, co oczywiste i do zaskakiwania czymś

niespodziewanym. _______

(f) doprowadzam to, czego się podejmuję do perfekcji _______

(g) jestem gotowy do nawiązania i wykorzystania kontaktów

pozagrupowych, jeśli to jest potrzebne _______

(h) nawet jeśli interesuje mnie wiele aspektów sprawy, nie mam problemów

z podjęciem decyzji co do wyboru rozwiązania. _______


Część V

Czerpię satysfakcję z pracy grupowej, gdyż... Punkty

(a) cieszy mnie analizowanie sytuacji i rozważanie możliwości wyboru _______

(b) interesuje mnie znalezienie praktycznych rozwiązań problemów _______

(c) lubię mieć przekonanie, że sprzyjam kształtowaniu dobrych kontaktów

międzyludzkich w pracy _______

(d) lubię mieć duży wpływ na decyzje _______

(e) cieszę się z kontaktów z ludźmi, którzy mają coś nowego do

zaoferowania. _______

(f) jestem w stanie doprowadzić do zgody w ważnych dla pracy sprawach _______

(g) wczuwam się w moją część zadania, jeżeli pragnę poświęcić zadaniu

całą swoją uwagę. _______

(h) lubię znaleźć taki obszar, który pobudza moją wyobraźnię _______

Część VI

Jeśli nagle otrzymuję trudne zadanie do wykonania w ograniczonym czasie i wobec nieznanych mi

osób ... Punkty

(a) mam ochotę zaszyć się w kącie, aby wymyślić sposób na wyjście z impasu ______

(b) byłbym gotów do współpracy z osobą, która wykazała najbardziej pozytywne

nastawienie ______

(c) znalazłbym sposób na zmniejszenie skali zadania przez ustalenie co

mogłyby zrobić poszczególne jednostki ______

(d) moje naturalne wyczucie spraw pilnych pozwoli na postępowanie zgodne

z planem ______

(e) z pewnością zachowam spokój i zdolność do trzeźwego osądu ______

(f) mimo nacisków zachowam stałość celów ______

(g) byłbym przygotowany do przejęcia konstruktywnego kierownictwa,

jeśli stwierdziłbym, że grupa nie robi postępu ______

(h) zainicjowałbym dyskusję w celu stymulowania nowych postępów, rozwiązań. ______


Część VII

W odniesieniu do problemów, za które jestem w grupie odpowiedzialny .... Punkty

(a) mam skłonność do ujawniania niezadowolenia wobec tych,

którzy moim zdaniem przeszkadzają w osiąganiu postępów ______

(b) inni mogą mnie krytykować za to, że jestem zbyt analityczny i niedostatecznie

opieram się na intuicji ______

(c) moje pragnienie aby praca została starannie wykonana, może wstrzymywać

pójście do przodu ______

(d) mam skłonność do nudzenia się i oczekuję że inni będą mnie

stymulować i „zapalać”. ______

(e) trudno mi rozpocząć jeśli cele nie są dla mnie jasne ______

(f) czasami nie jestem tak efektywny, jak bym chciał, jeśli chodzi o

wyjaśnienie i objaśnienie złożonych problemów, jakie przede na stoją ______

(g) mam świadomość, że wymagam od innych rzeczy, których sam

nie mogę zrobić ______

(h) waham się, gdy należałoby przeforsować mój punkt widzenia, gdy mam

do czynienia z jawną opozycją. ______

TABLICA WYNIKÓW DO KWESTIONARIUSZA SAMOOCENY

Przenieś wyniki z arkusza testowego do tablicy klucza. Dodaj punkty wpisane w każdej kolumnie w

celu obliczenia liczby punktów przypisanych poszczególnych rolom grupowym.

Typ/

część

PO NL CZA SIE CZK SĘ CZG PER

I G D F C A H B E

II A B E G C D F H

III H A C D F G E B

IV D H B E G C A F

V B F D H E A C G

VI F C G A H E B D

VII E G A F D B H C

Suma


INTERPRETACJA I TABELA NORM

Najwyższy wynik w określonej kolumnie świadczy o najczęściej przyjmowanej konstruktywnej roli

grupowej. Następny w kolejności dotyczy roli, którą przyjmuje się gdy z jakiś powodów istnieje

mniejsze zapotrzebowanie na tę najbardziej preferowana. Dwa najniższe wyniki dotyczą obszarów,

które należałoby rozwijać i prawdopodobnie najsłabszych. Być może jednak zamiast je wzmacniać

lepiej by było poszukać koleżanek/kolegów, którzy mogliby w grupie stanowić najlepsze dla niej

dopełnienie.

Ćwiczenie nr 3. „ Mój system reprezentacji „

Wykonaj krótki test, odpowiadając na pytania pierwszym skojarzeniem, jakie pojawi się

w Twojej głowie. Jeśli w czasie czytania danej pozycji pojawią się także inne , silne

skojarzenia również je zaznacz, odpowiedzi może być kilka przy jednym pytaniu

1. Kiedy wyobrażam sobie poranną kawę, jako pierwszy pojawia się :

A Kolor płynu lub ulubiona filiżanka , kubek

B Widok kuchni lub miejsca , w którym piję kawę

C Obraz osoby lub osób, w których towarzystwie często piję kawę

D Charakterystyczny smak lub zapach kawy

E Dźwięk ekspresu , młynka lub czajnika , stuk porcelany, sztućców

2 Kiedy myślę o ostatnich wakacjach , najprzyjemniej wspominam

A Uczucie odprężenia, relaksu i wypoczynku

B Widoki i krajobraz, zachody i wschody słońca, widok zwiedzanych miejsc

C Rozmowy, muzykę, szum fal lub uspokajającą ciszę

D Znakomite potrawy, wina lub owce

E Ekscytujące przeżycie lub doznanie

3 Na myśl o moim przyjacielu, przyjaciółce

A Pojawia mi się w uszach jej lub jego głos

B Widzę oczami wyobraźni jej/ jego postać lub twarz

C Czuję przyjemność, miłe uczucia, mam chęć się spotkać


D Przypominam sobie jej/ jego perfumy lub wodę po goleniu

E Wyobrażam sobie miejsce ostatniego spotkania

4 Kiedy przypominam sobie wczesne dzieciństwo

A Pojawiają się obrazy przeżyć i wspomnień, gra w piłkę, dom rodzinny, ogród

B Przypominam sobie głosy, urywki wypowiedzi, muzykę lub słowa bliskiej osoby

C Oczami wyobraźni widzę swój pokój, zabawki, rówieśników

D Odczuwam emocje podobne do tych w dzieciństwie , czuję się dobrze lub źle ze wspomnieniami

E Pojawiają się smaki i zapachy ulubionych potraw

5 Na myśl o praniu

A Czuję nieprzyjemny zapach brudnej bielizny lub proszku i płynu do płukania

B Widzę pralkę , łazienkę

C Słyszę odgłos wirowania

D Przypominam sobie rozwieszanie bielizny

E Słychać odgłosy wody, plusk , chlapanie

6 W czasie upalnego lata

A Czuję promienie słoneczne i miłe ciepło na skórze

B Najprzyjemniej jest pływać w jeziorze , w basenie lub łódką albo uprawiać jeszcze inny sport

C Rano słychać ptaki, a nocą świerszcze

D Lubię przypatrywać się zieleni, rozkwitające naturze, mam piękny widok z okna

E Przy otwartych oknach słychać szum ruchu miejskiego: samochodów, tramwajów, autobusów

7 Kiedy idę do restauracji

A Ważny jest dla mnie wystrój wnętrza , estetyczny wygląd miejsca

B Lubię miłą muzykę w tle albo ulubioną stację radiową

C Koncentruję się na smaku potraw

D Nieważne , jak potrawa wygląda , ważne jak smakuje

E Najistotniejsze jest towarzystwo i miła rozmowa


8 Kiedy ktoś mnie pyta o mój ulubiony zespół

A Pamiętam okładkę ostatniej płyty

B W głowie brzmi mój ulubiony utwór, refren, albo riff gitarowy

C Mogę zanucić jeden z ich kawałków

D Pamiętam słowa utworów , mogę zacytować fragment

E Przypominam sobie ich ostatni koncert w telewizji albo na żywo

9. Kiedy czytam słowa „tramwaj” – pierwsze co się pojawia, to:

A Kolor wozu

B Zgrzyt i pisk metalowych kół

C Uczucie tłoku i ścisku w zatłoczonym tramwaju

D Numer linii

E Szum ulicznego ruchu u charakterystyczny dzwonek tramwaju

10 Zimą

A Słychać wycie wiatru

B Jest nieprzyjemnie zimno

C Świat zmienia swój wygląd , jest biało i szaro

D W radio pojawiają się charakterystyczne , świąteczne piosenki, a potem kolędy

Teraz przenieś zaznaczone odpowiedzi do tabelki poniżej. Jak łatwo się domyślić, pierwsza

kolumna oznacza modalność wzrokową, druga słuchową, a trzecia kinestetyczną/ z

uwzględnieniem także węchu, smaku, odczuwania stanów emocjonalnych/ . Zlicz wyniki /

liczbę zaznaczeń dla każdej modalności/


Tabela wyników

W S K

1a 1e 1d

1b 2c 2a

1c 3a 2d

2b 4b 2e

3b 5c 3c

3e 6c 3d

4a 6e 4d

4c 7b 4e

5b 7e 5a

6d 8b 5d

7a 8c 6a

8a 8d 6b

8e 9b 7c

9a 9e 7d

9d 10a 9c

10c 10d 10b

Jeśli dla danej modalności pojawił się wynik w przedziale : 16> 11 wtedy możemy

powiedzieć , że jest to tendencja wiodąca, czyli bardzo aktywny przedział percepcji

Jeśli wynik plasuje się w przedziale 10> 6 , wówczas możemy sądzić , iż jest to dość

aktywny kanał , zazwyczaj wspierający modalność dominującą

Jeśli wynik plasuje się przedziale 5> , zazwyczaj mamy do czynienia z mało aktywną

modalnością


Ćwiczenie nr 4. „Moja mapa asertywności”

Moje mocne i słabe obszary asertywności – mapa asertywności. Oceń swoje zachowanie we

wszystkich wymienionych niżej poziomach życia. (ŹródłoKurs Inspiracji. Zeszyt informacyjno-

metodyczny doradcy zawodowego. Nr 7.)

MAPA ASERTYWNOŚCI

Tak,

raczej

tak

Nie,

raczej

nie

OBRONA SWOICH PRAW W KONTAKTACH OSOBISTYCH

Jeżeli ktoś zachowuje się wobec ciebie w sposób niesprawiedliwy lub

krzywdzący — czy zwracasz na to uwagę?

Jeżeli ktoś pożyczył od ciebie pieniądze lub jakąś rzecz i zwleka z oddaniem

— czy wspominasz mu o tym?

Jeżeli ktoś prosi cię o przysługę, której spełnienie wydaje ci się trudne lub

niewygodne — czy odmawiasz?

Czy masz wrażenie, że inni ludzie mają tendencje do wykorzystywania ciebie

lub rządzenia tobą?

Czy często zdarza ci się robić coś, na co nie masz ochoty, tylko dlatego, że nie

potrafisz przeciwstawić się otoczeniu?

INCJATYWA I KONTAKTY TOWARZYSKIE

Czy jesteś w stanie rozpocząć rozmowę z obcą osobą?

Czy często odczuwasz trudności w podtrzymywaniu rozmowy towarzyskiej?

Czy sprawia ci trudność podtrzymywanie kontaktu wzrokowego z osobą, z którą rozmawiasz?

Czy swobodnie uczestniczysz w spotkaniu towarzyskim, na którym nie znasz

nikogo oprócz gospodarza?

WYRAŻANIE I PRZYJMOWANIE KRYTYKI I POCHWAŁ

Gdy ktoś cię pochwali — czy wiesz jak się zachować?

Czy zdarza ci się chwalić znajomych, przyjaciół, członków rodziny?

Gdy ktoś cię krytykuje — czy wiesz jak się zachować?

Czy masz trudności w krytykowaniu znajomych, przyjaciół, rodziny?


WYRAŻANIE PRÓŚB

Czy potrafisz zwrócić się do nieznajomej osoby z prośbą o pomoc?

Czy potrafisz prosić znajomych, przyjaciół, członków rodziny o przysługi i

pomoc?

WYRAŻANIE UCZUĆ

Czy potrafisz otwarcie i szczerze wyrażać ciepło, sympatię, zaangażowanie

wobec mężczyzn?

Czy potrafisz otwarcie i szczerze wyrażać niezadowolenie i złość wobec

mężczyzn?

Czy potrafisz otwarcie i szczerze wyrażać ciepło, sympatię, zaangażowanie

wobec kobiet?

Czy potrafisz otwarcie i szczerze wyrażać niezadowolenie i złość wobec

kobiet?

Czy często zdarza ci się unikać pewnych ludzi lub sytuacji z obawy przed

własnym zakłopotaniem?

Czy zdarza ci się dzielić swoimi odczuciami z inną osobą?

WYRAŻANIE OPINII

Jeżeli rozmawiając z kimś, uświadomisz sobie, że masz odmienne zdanie —

czy zwykle decydujesz się wyrazić swój pogląd?

Czy często unikasz wypowiadania prawdziwej opinii na jakiś temat z obawy,

aby Twój rozmówca nie nabrał o tobie niekorzystnego wyobrażenia?

Czy często przeżywasz taką sytuację, że inni atakują twoje zdanie, a ty masz

kłopot z jego obroną?

Czy masz zwyczaj reagować niepokojem i napięciem, gdy twój rozmówca ma

odmienne zdanie od twojego?

WYSTĄPIENIA PUBLICZNE

Czy sprawia ci trudność zabieranie głosu (zadanie pytania, podzielenie się

opinią) przy dużym audytorium?

Czy odczuwasz trudności podczas wystąpień publicznych (przemówienie, pogadanka) wobec szerszego forum?


KONTAKT Z AUTORYTETEM

Jeżeli masz odmienne zdania, niż ktoś, kto jest dla ciebie autorytetem — czy

otwarcie wyrażasz swoje stanowisko?

Czy podczas kontaktu z osobą, która jest dla ciebie autorytetem, zdarza ci się

często rezygnować ze swoich interesów i preferencji na korzyść interesów i

preferencji tej osoby?

NARUSZENIE CUDZEGO TERYTORIUM

Czy zdarza ci się kończyć zdania za inne osoby?

Czy masz zwyczaj używać krzyku, jako sposobu zmuszania innych do

zrobienia tego, czego ty chcesz?

Czy złoszcząc się, masz zwyczaj używania wyzwisk i niecenzuralnych

wyrazów?

Czy kontynuujesz prowadzenie sprzeczki, mimo że druga osoba od dłuższego

czasu ma jej dosyć?

Czy masz zwyczaj podejmować decyzje za inne dorosłe osoby?

Zacienione kratki wskazują na obszary twoich trudności.

Wróć teraz do tych punktów Mapy, przy których twój krzyżyk znalazł się w zacienionej

kratce. Przypomnij sobie, o jakich sytuacjach z twojego życia myślałeś, odpowiadając na

dane pytanie. Spisz na kartce te sytuacje, z którymi masz kłopot, uwzględniając nie tylko

okoliczności, ale przede wszystkim osoby, których dotyczy trudność. Teraz zaplanuj zmianę.


Ćwiczenie nr 5. ”Jak radzisz sobie z krytyką”

Pomyśl przez chwilę jak radzisz sobie z krytyką?

Jak czujesz się, jak reagujesz , kiedy ktoś mówi Tobie, „Że się źle odżywiasz…”, „Że za ciepło

ubierasz dzieci…”, „ Że nie powinnaś tak się zabierać do tego raportu….”

Spróbuj określić swoje emocje, swoje zachowania, co czujesz?

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Jak sobie dawaliście radę. Jak się czuliście? Osoby odporne na „długotrwałe

niedogodności”- czy wasza wytrzymałość, w pewnym momencie nie zaczęła ustępować

poczuciu krzywdy, niesprawiedliwości, żalu…a może ogarnęły was przykre emocje…???

Może ktoś z Was pytał i pyta nadal- „Dlaczego on, ona mnie tak traktuje?

ODPOWIEDŹ- > BO SAM NA TO POZWOLIŁEŚ!

Proste prawda! Spróbujcie przypomnieć sobie swoje życiowe sytuacje, kiedy ktoś Ciebie

skrytykował, wykorzystał do podbudowania własnego poczucia wartości…..

Ćwiczenie nr 6. „ Podarunek- czy potrafisz dawać komplementy?”

Za chwilę dobierzecie się w pary i będziecie przygotowywać podarunek dla swojego

partnera/ partnerki. Mam nadzieję, ze przyjmie go od Was z wdzięcznością. Proszę , abyście

usiedli naprzeciwko sienie i przez minutę przyglądajcie się sobie bez słów, z chęcią

zobaczenia czegoś zupełnie wyjątkowego w swoim partnerze.

Zrób drobny podarunek dla swojego partnera/ partnerki : powiedz komplement ( może on

dotyczyć jego/ jej wyglądu, zachowania, charakteru…

Jeśli trudno Tobie powiedzieć komplement „tak wprost”, to zacznij swoje zdanie od :

„Dobrze, że tu jesteś ponieważ…………..”


Ćwiczenie nr 7. „Co najbardziej Ciebie stresuje w życiu.

Wymień główne czynniki stresujące cię w życiu zawodowym i osobistym. Opisz, co wtedy

czujesz, jak się zachowujesz.

Sytuacja Twoje zachowanie Twoje uczucia

Documents

„Dojrzała przedsiębiorczość innowacyjny model preinkubacji ...dojrzalaprzedsiebiorczosc.pl/g2/oryginal/2014_02/1c8587eccab34ae... · Człowiek Idei (siewca) Indywidualista,