DOKTORATURË NË SHKENCAT INFERMIEROREfshmt.umt.rash.al/wp-content/uploads/2017/10/RUDINA... · 2020. 7. 23. · DIZERTACION RUDINA PIRUSHI 2 REPUBLIKA E SHQIPËRISË UNIVERSITETI

UNIVERSITETI I MJEKËSISË, TIRANË

FAKULTETI I SHKENCAVE MJEKËSORE TEKNIKE

DOKTORATURË NË SHKENCAT

INFERMIERORE

TEMA : Studimi i ndikimit të kujdesit infermieror në

uljen e prevalencës së infeksioneve nozokomiale në

reanimacionin qëndror të QSUT-së

PUNOI: UDHËHEQËS I TEMËS:

RUDINA PIRUSHI Prof.Asc.Dr FERIT ZAVALANI

Tiranë, 2016

DIZERTACION RUDINA PIRUSHI

2

REPUBLIKA E SHQIPËRISË

UNIVERSITETI I MJEKËSISË

DISERTACION

I PARAQITUR NGA Znj. RUDINA PIRUSHI

PЁR MARRJEN E GRADЁS SHKENCORE DOKTOR

SPECIALITETI: SHKENCAT INFERMIERORE

TEMA : Studimi i ndikimit të kujdesit infermieror në

uljen e prevalencës së infeksioneve nozokomiale në

reanimacionin qëndror të QSUT-së

Udhëheqës Shkencor: Prof.Asc.Dr FERIT ZAVALANI

MBROHET ME DATE / / 2016

PARA JURISE

1. ________________________________KRYETAR

2. ________________________________ANЁTAR (OPONENT)

3. ________________________________ANЁTAR (OPONENT)

4. ________________________________ANЁTAR

5. ________________________________ANЁTAR


3

DEKLARATË STATUORE

Nën përgjegjësinë time deklaroj se ky punim është shkruar prej meje, nuk është prezantuar asnjëherë

para një institucioni tjetër për vlerësim dhe nuk është botuar i tëri ose pjesë të veçanta të tij. Punimi nuk

përmban material të shkruar nga ndonjë person tjetër, përveç rasteve të cituara dhe referuara me

referencat perkatëse.

E drejtë e autorit © 2016. Të gjitha të drejtat i rezervohen autorit


4

FALENDERIME

Dëshiroj të falenderoj përzemërsisht udhëheqësin tim shkencor, Prof.Asc.Dr Ferit ZAVALANI për

mbështetjen dhe inkurajimin e tij të vazhdueshëm përgjatë gjithë periudhës së punimit tim shkencor dhe

hartimit të dizertacionit përfundimtar.

Dëshiroj të falenderoj gjithashtu Shërbimin e Reanimacionit Qendror te QSUT-se, Tiranë, për

bashkëpunimim e ngushtë, miqësor dhe dashamirës, si dhe të falenderoj të gjithë kolegët që punojnë në

Fakultetin e Infermierisë dhe në QSUT për atmosferën inkurajuese, mbështetëse dhe miqësore në

mjedisin e punës.

Një falënderim i veçantë shkon per Dekanatin e Fakultetit dhe sidomos Dekanin Prof.Dr. Petrit Bara, i

cili me përkushtimin e tij mundësoi kryerjen e këtij cikli studimi.

Së fundi, falenderimet më të veçanta i’a rezervoj familjes sime, fëmijëve dhe bashkëshortit tim,

prindërve dhe të gjithë familjarëve të tjerë të ngushtë për mbështetjen dhe inkurajimin e vazhdueshme

përgjatë gjithë periudhës së realizimit të këtij studimi shkencor.


5

PERMBAJTJA E LENDES

Hyrje........................................................................................................................................................9

Qellimi i Studimit..................................................................................................................................10

Materiali dhe Metodika.........................................................................................................................11

Analizimi i te dhenave...........................................................................................................................12

1.Te dhena te pergjitheshme mbi infeksionet nozokomiale…………………………..13

1.1.Historiku........................................................................................................................................13

1.2. Te dhena epidemiologjike............................................................................................................15

1.3.Etiologjia.......................................................................................................................................16

1.4. Rruget e trasmetimit ...................................................................................................................19

2.Burime te infeksioneve te kryqezuara ne TI…………………………………………...…23

2.1. Duart e stafit dhe shoqeruesve…………………………………………………………………23

2.2. Shishe e aspirimit dhe drenimit………………………………………………………………..23

2.3. Linja intravenoze – centrale dhe periferike……………………………………………………24

2.4. Kateteret urinare……………………………………………………………………………….24

2.5. Veshjet e personelit…………………………………………………………………………….24

2.6. Enet dhe mjetet dizifektuese dizinfektuese……………………………………………………25

2.7. Mbulesat e tavolinave me rrota (mbi te cilat jane vendosur shishet e dizinfektanteve………25


6

3. Strategjite per te reduktuar riskun e infeksioneve ……………………………………26

3.1 Pacientet qe kane nevoje per kujdes intensive duhet te kontrollohen………………………..26

3.2 Higjiena e duarve……………………………………………………………………………...26

3.3 Teknika aseptike, Praktikat I/V……………………………………………………………….28

3.4 Infeksionet e traktit urinar……………………………………………………………………30

3.5 Infeksionet e plageve kirurgjikale……………………………………………………………32

3.6 Kujdesi respirator…………………………………………………………………………….35

4.Antibiotikoterapia………………………………………………………………………………48

4.1 Perdorimi i duhur i antibiotikeve………………………………………………………………..48

4.2 Profilaksia me antibiotike ……………………………………………………………………….48

4.3 Roli i laboratorit mikrobiologjik………………………………………………………………..49

4.4 Monitorimi i perdorimit te antibiotikeve……………………………………………………….49

5.Kostoja e infeksioneve nozokomiale………………………………………………..50

5.1 Konsekuencat ekonomike të infeksioneve nozokomiale………………………………………..50

5.2 Kost efektiviteti i kontrollit të infeksioneve……………………………………………………..50

6. Rezultatet ..................................................................................................................52

6. 1. Infeksionet nozokomiale urinare.................................................................................................63

6. 2. Infeksionet nozokomiale kirurgjikale.........................................................................................67

6. 3. Infeksionet nozokomiale respiratore ….....................................................................................71

6. 4. Septicemite...................................................................................................................................75

7.Diskutimi.........................................................................................................................................78


7

8. Konkluzione...................................................................................................................................85

9. Rekomandime............................................................................................................87

10.Kujdesi infermieror…………………………………………………………………89

10.1. Roli infermieror per parandalimin e Infeksioneve Nozokomiale Urinare……………………89

10.2. Roli infermieror per parandalimin e Infeksioneve Nozokomiale Kirurgjikale………………89

10.3.Roli infermieror per parandalimin e Infeksioneve Nozokomiale Respiratore………………..90

10.4. Roli infermieror per parandalimin e Septicemive…………………………………………….90

11.Pyetesori mbi Incidencen e Infeksioneve Nozokomiale………………………………92

12. Bibliografia............................................................................................................95


8

ABSTRAKT

Qellimi: Ky është një studim prospektiv që ka si qëllim evidentimin e infeksioneve spitalore në TI me

qëllim uljen e incidencës së infeksioneve spitalore, të përshkruajë nga ana teorike kujdesin infermieror

për marjen e masave per të minimizuar rrezikun e infeksioneve spitalore si dhe përgatitja e

protokolleve teorike bashkohore për stafin që punon në shërbimin e terapisë intensive dhe më gjerë për

parandalimin e infeksioneve të kryqezuara.

Material dhe metoda: Në këtë studim janë përfshirë 1253 pacientë me moshë mesatare nga 62±16,6

vjec të shtruar në Terapinë Intensive , nga të cilët 110 paciente rezultuan me infeksione nozokomiale

spitalore. Shohim qe infeksionet nozokomiale urinare përbëjnë 44.5% , infeksionet nozokomiale

kirurgjikale 28.2% , infeksonet nozokomiale respiratore 22.7% dhe septicemite perbejne 14.5%. Sipas

kritereve të percaktuer me parë te gjithë pacientët janë ekzaminuar klinikisht. Në total janë bëre këto

analiza: hemokulturë, dreni plage, tub intubimi, tuba aspirimi, sekrecione fyti dhe urokulturë. Të

dhënat janë mbledhur nga pacientët të cilët kanë patur temperaturë 48 orë pas shtrimit në reanimacion.

Rezultatet: Nga 1253 pacientë të shtruar në shërbimin e terapisë intensive gjatë periudhës tetor 2013 –

dhjetor 2015, 110 (8.8%) paciente rezultuan me infeksione nosocomiale spitalore. Nga 110 pacientet të

cilët rezultuan me infeksione nosocomiale shohim që Sherbimi i Kirurgjise rezultoi me 59 paciente

(53.6%) te rasteve kurse Sherbimi i Neurologjise rezultoi me 51 paciente (46.4%) te rasteve. Nga 110

paciente te cilet rezultuan me infeksione nozokomiale spitalore shohim që infeksionet nozokomiale

urinare përbëjnë 44.5% , infeksionet kirurgjikale 28.2% , infeksonet respiratore 22.7% dhe septicemite

përbëjnë 14.5%. Mosha mesatare e pacientëve të shtruar me infeksione nozokomiale ka qënë 62±16,6

vjec. ( P < 0.0001). Ditqëndrimi mesatar rezulton 20,5±22,3 ditë. (p= 0.718947). Shkaktari etiologjik i

infeksioneve nosocomiale spitalore në Reanimacionin Qëndror të QSUT-së ishte Escherichia Coli në

43.6 % të rasteve.

Konkluzione: Arsyet e incidencës se infeksioneve nozokomiale jane mos respektimi i rregullave te

asepsise. Larja e duarve me solucione baktericide, përdorimi i teknikave aseptike gjatë manipulimit tek

të sëmurët, kontrolli i vazhdueshëm bakteriologjik i ambientit përbëjnë strategjinë për prevenimin e

infeksioneve në repartet e terapisë intensive .

Keywords: infeksion nozokomial, infeksion urinar, terapisë intensive, infeksion respirator, etj


9

HYRJE

Infeksionet nozokomiale jane infeksione te cilat meren gjate trajtimit ne spital ose ne njesi te kujdesit

shendetsor. Infeksionet konsiderohen nozokomiale n.q.s. ato cfaqen se paku 48-72 ore pas shtrimit te

pacientit ne spital dhe qe cfaqen klinikisht me rritjen e temperatures mbas dites se trete te shtrimit ose

30 dite pas daljes nga spitali.(10, 18)

Ky lloj infeksioni eshte gjithashtu i njohur ne spital si infeksion i fituar. Prevalenca e infeksioneve

nozokomiale spitalore në vendet e zhvilluara varion midis 3.5% dhe 12%. Qendra Evropiane për

Parandalimin dhe Kontrollin e Sëmundjeve njofton një prevalencë mesatar prej 7.1% në vendet

evropiane. Shkalla e incidencës vlerësuar në Shtetet e Bashkuara të Amerikës (SHBA) ka qenë 4.5%

në vitin 2002. Përafërsisht 30% e pacientëve në TI janë të prekur nga të paktën një episod të

infeksionit ne lidhje me kujdesin shëndetësor. Sa me gjate te qendrojne pacientet ne TI aq më shumë

në rrezik jane ndaj prekjes se infeksioneve nozokomiale. Frekuenca e lartë e infeksionit është e lidhur

me përdorimin e pajisjeve invasive, në linja të veçanta qendrore, kateteret urinare dhe ventilatorët. (1,

89) Infeksionet nozokomiale në vendet me te ardhura te ulta (kufizuare) dhe të mesme, kane nje

predispozite me te madhje prekje nga keto infeksione. Megjithatë, analiza e kohëve të fundit nga

OBSH gjeti se infeksionet nozokomiale janë më të shpeshta në mjediset e burimeve të kufizuar se sa në

vendet e zhvilluara. Në çdo kohë të dhënë, prevalenca e infeksionit të kujdesit shëndetësor varion

midis 5.7% dhe 19.1% në vendet me te ardhura e ulëta dhe të mesme. Kjo është pothuajse tre here më

e lartë se në vendet me të ardhura te larta. Për më tepër, në disa vende në zhvillim, frekuenca e

infeksioneve që lidhen me përdorimin e linjave qendrore ,ventilatorët dhe pajisje të tjera qe mund të

jetë deri në 19 herë më e larte, sesa ato të raportuara ne Gjermani dhe SHBA. (1)


10

QELLIMI I STUDIMIT

• Evidentimi i infeksioneve spitalore ne TI me qellim uljen e incidencës së infeksioneve spitalore,

përmes së cilës do të ulet sëmundshmëria, vdekshmëria dhe shpenzimet e ndërlidhura me

infeksione spitalore.

• Te pershkruaje nga ana teorike kujdesin infermjeror per menyren e masave per te minimizuar

rrezikun e infeksioneve nga pajisjet mjeksore, tubat e intubimit, perdorimi i paisjeve invazive,

kanjula, drena pleural, abdominal, kateter urinar, tubat e aspirimi, pajisjet per inhalacion etj.

• Pergatitja e protokolleve teorike bashkekohore per stafin qe punon ne sherbimin e terapise

intensive dhe me gjere per parandalimin e infeksioneve te kryqezuara, pasi vitet e fundit

perdoren paisje te sofistikuara dhe praktikat me te avancuara mjeksore.

OBJEKTIVAT E STUDIMIT

• Incidenca e infeksioneve nozokomiale ne repartin e terapise intensive, sipas sherbimeve te

neurologjise dhe kirurgjise.

• Perftimi i te dhenave ne total dhe sipas sherbimeve ne lidhje me pacientet, diagnozat dhe

diteqendrimin.

• Perftimi i te dhenave ne total dhe sipas sherbimeve ne lidhje me procedurat e aplikuara dhe

vendmarrjen e materialit per ekzaminim bakterilogjik.

• Tipi i shtamit te izoluar ne lidhje me llojin e infeksionit nozokomial, burimit te materialit te

ekzaminuar.


11

MATERJALI DHE METODIKA

Ky eshte nje studim prospektiv, me qellim prezantimin e Strategjive per te reduktuar riskun e

infeksioneve nozokomiale ne terapine intensive ne Qendren Spitalore Universitare “Nene

Tereza”Tirane, gjate periudhes Tetor 2013 – Dhjetor 2015. Në studim janë përfshirë 1253 paciente te

moshes (nga 18 gjer 94 vjec) te shtruar në TI te QSUT-së, duke i monitoruar cdo ditë nga momenti i

shtrimit deri në dalje.

Të dhënat e studimit janë mbështetur :

• Në kartelat klinike te pacienteve.

• Shënimet e stafit infermieristik (ditore) si dhe nga komunikimi me mjekët,

• Ne analizat bakterologjike te mostrave te mara ne studim, si urine , gjak , sekrecione dreni

plage, tub intubimi, tub aspirimi, etj

• komunikimi me mjekët intensivist.

• referate te ndryshme,

• botime te stafit brenda dhe jashte vendit,

Të dhëna e grumbulluara për këtë studim përfshijnë; prezencën e infeksioneve nozokomiale. Jane

mare mostra: gjaku, urine dhe fece nga pacientet e intubuar, paciente te kateterizuar per te

monitoruar diurezen gjate 24 oreve , paciente me infeksione te rrugve te siperme dhe te poshteme

respiratore ku jane perdorur tuba intubimi, aspirimi, sonda gastrike, maska per inhalacion dhe per

oksigjenim si dhe substanca antiacide. Pacientët me pneumoni jane monitoruar ne drejtim te

prezences se temperatures, simptomave respiratore akute, plus evidentimi i infiltrateve parenkimale ne

radiografine e kraharorit. Pacientët me infeksione kirurgjikale jane monitoruar per prezencen e

temperatures, analizat e drenave dhe sekrecioneve te plages. Pacientët me bakteremi jane monitoruar

per prezencen e temperatures, analizat e gjakut si gjak komplet, hemokulture,analizat e vigonave,

etj. Ndersa per infeksionet nozokomiale te traktit urinar pacientet jane monitoruar per temperaturen

(ethen), urine komplet, urokulture.


12

ANALIZA E TE DHENAVE

Institucioni në bashkëpunim ku eshte realizuar punimi yne është Terapia Intensive e (Q.S.U.T,“

Nënë Tereza“) qe ka nje staf te kualifikuar te perbere nga 4 Mjeke, 24 Infermiere dhe 12 sanitare.

Terapia Intensive e Q.S.U.T ka nje siperfaqe rreth 500m2, ka 3 dhoma teke per pacientet e izoluar dhe

3 dhoma me 4 shtreter me karakter polivalent ku shtrohen pacientë me probleme te ndyshme por ne

studim jane mare pacientet e spitalit Neurologjik dhe spitalit Kirurgjikal.

Shkaktarët etiologjikë të infeksioneve nozokomiale janë realizuar në laboratorin mikrobiologjik të

Q.S.U.T, “Nënë Tereza“ .

Studimi ka zgjatur per nje periudhe mbi 2 vjecare Tetor 2013 – Dhjetor 2015.

Përpunimi statistikor është kryer me paketën statistikore SPSS 12 for Windows. Variablet e

vazhdueshem u paraqiten ne vlere mesatare dhe devijacion standard. Variablet diskrete u paraqiten ne

frekuence absolute dhe perqindje. Lidhjet mes variableve u analizuan permes koeficienteve te

korrelacionit te Pearson dhe Kendal’s tau. Diferencat statitikore mes variableve diskrete u identifikun

permes testit Ekzakt te Fisher dhe testit Hi-katror. Te dhenat u paraqiten permes tabelave te thjeshta

dhe te perbera dhe grafikeve. Analiza statistikore u realizua permes paketes statistikore SPSS 12.0. U

konsideruan sinjifikante, vlerat e p < 0,05.


13

1.TE DHENA TE PERGJITHESHME MBI INFEKSIONET SPITALORE

Infeksionet nozokomiale jane infeksione te cilat meren gjate trajtimit ne spital ose ne njesi te kujdesit

shendetsor. Infeksionet konsiderohen nozokomiale n.q.s. ato cfaqen se paku 48-72 ore pas shtrimit te

pacientit ne spital dhe qe cfaqen klinikisht me rritjen e temperatures mbas dites se trete te shtrimit ose 30

dite pas daljes nga spitali me rritje te temperatures. Ky lloj infeksioni eshte gjithashtu I njohur ne spital

si infeksion I fituar. Përkufizimet e përdorura duhet t’i ndajnë qartë infeksionet spitalore nga ato që janë

marrë jashtë spitalit. Infeksionet brendaspitalore (spitalore, nozokomiale) mund të definohen si

infeksione që nuk kanë qenë të pranishme në momentin e pranimit të të sëmurit në spital dhe që nuk

kanë qenë në fazën e inkubacionit gjatë pranimit në spital. Deri tani janë publikuar përkufizime detaje të

infeksioneve spitalore nga organizata të ndryshme, siç janë Organizata Botërore e Shëndetësisë, CDC

dhe Shoqata për Infeksione Spitalore(10,18) Faktore te shumte ndikojne ne rritjen e incidences se

infeksioneve nozokomiale ne keto sherbime , mund te permendim gjendjen e rende te pacientit,

procedurat invasive te perdorura, ekspozimi me bakterie antibiotiko-rezistente, procedurat emergjente pa

patur kohe per te respektuar teknikat aseptike, afersia e pacienteve me njeri tjetrin (10, 17). Mbikqyrja e

infeksioneve, e pasuar nga veprimet e ndërmarra me qëllim të përmirësimit të praktikave klinike, mund

të ndikojnë dukshëm në shkallën e infeksioneve brendaspitalore. Studimi mbi efikasitetin e kontrollit të

infeksioneve nozokomiale (SENIC-Study on Efficacy of Nosocomial Infection Control) ka dëshmuar se

spitalet që kanë programe të mbikqyrjes së infeksioneve dhe dërgojnë informata kthyese për klinicistët,

kanë shkallë dukshëm më të ulët të infeksioneve spitalore. Nëse e njohim incidencën e sëmundjes,

përhapjen dhe faktorët ndikues të saj, atëherë mund ta gjejmë burimin e sëmundjes, t’i pakësojmë apo

çrrënjosim faktorët predispozues; me këtë njëkohësisht do ta redukojmë dhe incidencën e shfaqjes së

sëmundjeve.

1.1 HISTORIKU [32,33,87]

Nosocomial vjen nga fjala greke (greqisht nososkomeion nosos = semundje, komein = Per kujdesje).

Historia e infeksioneve nozokomiale eshte e lihur ngushte me historikun e ndertimit dhe funksionimit

te sherbimit spitalor. Ngritja e monarkive absolute u shoqerua me ngritjen e spitaleve per te varferit.

Ne vitin 1840 ishin ngritur 114 spitale ne Angli. Ne kete periudhe risurset ishin te pakta,kushtet

higjenike te pamjaftueshme. Mortaliteti ne kirurgji dhe obsetrike u rrit ne menyre drastike. Holmes


14

publikoi esene e tij per natyren kontagioze te sepsisit te etheve puerperale. Ne 1841 Ignaz

Semmelweis, nje obsteter Hungarez ishte duke punuar ne nje maternitet ne Viene, u shokua nga numri

i vdekjeve te grave qe kishin zhvilluar ethe puerperiale. Grate shtroheshin ne dy reparte , ne njerin

sherbeheshin nga studentet e mjeksise dhe tjetrin nga mamit. Studentet e mjekesise punonin zakonisht

me kadavra dhe mund ti preknin ato para se te merrreshin me lindjen tek grate shtatezene, keshtu qe ai

krahasoi vlerat e numrit te infeksioneve me nje spital te ngjashem ne Dublin, Irland dhe hodhi

hipotezen qe ishin studentet e mjekesise qe ne njefare menyre infektonin grate pas lindjes. Ai e lidhi

ekspozimin me materialet e kadavrave me nje rritje te riskut per infeksion.Ai dokumntoi se infeksioni

ishte 20 here me i larte ne ambjentin ku sherbenin studentet e mjekesise qe merreshin me lindjen e

bebit sesa ne ambjentin tjeter ku sherbehej nga mamite. Ne Maj 1847 Ignaz Semmelweis vuri

themelet e disiplinës së kontrollit të infeksionit dhe epidemiologjisë spitalore duke rekomanduar

metodën e pastrimit të duarve me ujë klorik për parandalimin dhe redukimin e incidencës së etheve

puerperale në mesin e lehonave. [68] U vu re se numri i infeksioneve ra ne menyre drastike. Me pas ai

filloi te bente larjen e instrumenteve mjekesore dhe numri i infeksioneve ra perseri. Louis Pastuer

propozoi teorine baze te semundjes dhe e filloi punen e tij me koleren ne 1865 duke identifikuar qe

ishin mikroorganizmat ato qe lidheshin me semundjet. Ndërkaq në fillin të shekullit XX fillon të

zbatohet hapi i parë i kontrollit të infeksionit, në trajtë të izolimit të pacientëve me sëmundje ngjitëse

në karantinë. Sterilizimi dhe aplikimi i teknikave aseptike i vuri infeksionet kirurgjikale nen

kontroll.Qasja moderne në mbikëqyrjen dhe kontrollin e infeksioneve spitalore fillon në vitet e 60-ta,

pas shpërthimit të epidemive me S.aureus në pavijonet e të posalindurve, të shoqëruar me

sëmundshmëri dhe vdekshmëri shumë të lartë. Ato përshpejtuan hartimin e programeve të para të

kontrollit të infeksionit, të cilat lindën në Britani të Madhe dhe Amerikën Veriore.

Ignaz Semmelweis Louis Pastuer

https://en.wikipedia.org/wiki/Ignaz_Semmelweishttps://en.wikipedia.org/wiki/Ignaz_Semmelweishttps://en.wikipedia.org/wiki/Ignaz_Semmelweishttps://en.wikipedia.org/wiki/Louis_Pastuerhttps://en.wikipedia.org/wiki/Ignaz_Semmelweishttps://en.wikipedia.org/wiki/Louis_Pastuer


15

1.2 TE DHENA EPIDEMIOLOGJIKE PER INFEKSIONET NOZOKOMIALE

Studimet nga literatura botërore kanë dëshmuar se shpeshtësia e shfaqjes së infeksioneve spitalore shkon

prej 5-10% në Evropën Perëndimore dhe Amerikën Veriore, deri në 40% në disa pjesë të Azisë,

Amerikës Latine dhe Afrikës Sub-Saharike.

Ne Shtetet e Bashkuara: Qendrat për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve (CDC) vlerëson se

rreth 1.7 milion infeksione spitalore te shkaktuar nga të gjitha llojet e bakterieve, kontribuojnë në

99.000 të vdekur çdo vit. Vlerësime të tjera tregojnë se 10%, ose 2 milionë, pacientët infektohen në vit,

me kosto vjetore që varion nga 4.5 miliard $ në 11 miliard$. [40]

Ne Francë: vlerësimet varionin nga 6,7% në 7.4% . Në nivel kombëtar, prevalenca në mesin e

pacientëve në objektet e kujdesit shëndetësor ishte 6,7% në 1996 , 5,9% në 2001 dhe 5,0% në 2006.

[28,29]

Normat e infeksioneve nozokomial ishin 7,6% në 1996, 6,4% në 2001 dhe 5,4% në 2006.

Në vitin 2006, vendet më të zakonshme të infektimit janë: infeksionet e traktit urinar (30,3%),

pneumopatite (14,7%), infeksionet kirurgjikale te faqeve(14,2%). Infeksionet e lëkurës dhe mukozën

(10,2%), infeksione të tjera të rrugëve të frymëmarrjes (6,8%) dhe infeksione bakteriale / bakteremi

(6,4%). [10] Normat e infeksioneve nozokomial ne mesin e pacientëve të rritur në kujdesin intensiv janë

13, 5% në 2004, 14,6% në 2005, 14,1% në 2006 dhe 14,4% në 2007.

Infeksionet nozokomial bëjnë qe pacientët te qëndrojne në spital 4-5 ditë me shume. Ne vitin 2004-

2005, rreth 9000 vetë vdiqën me një infeksion nozokomial, nga të cilet rreth 4200 do të kishin mbijetuar

pa këtë infeksion.

Ne Itali: vleresimet ne vitin 2000 tregojnë se vlera e infeksioneve nosocomiale ishte rreth 6,7%. [27]

Një sondazh në Lombardi ne vitin 2000 dha një vlere prej 4,9% të pacientëve me infeksion

nozokomial.

Mbretëria e Bashkuar: Vlerësimet e kursit të infeksionit 10%, e vleresuar me 8,2% në 2006.

Zvicër: Vlerësimet variojne midis 2 dhe 14%. Një sondazh kombëtar i dha një vlere prej 7,2% në 2004.

[18,26]


16

Finlandë: vlerësohet në 8,5% të pacientëve në 2005 (9,10)

Raportimet kane treguar se vendet e rajonit Mediteran Lindor dhe Azise Jug-Lindore kane numrin me te

madh te infeksioneve spitalore 10 dhe11.8%.

Ndërkaq, Kosova dhe Shqiperia kane shkallen me te larte te prevalences se infeksioneve spitalore ne

Evrope me 17,1% . [26] Infeksionet spitalore në institucionet shëndetësore shqiptare variojnë në 20-22

%. (Dr Gjergj Koja) i cili tha se “në konferencën e tretë kombëtare të antibiotiko-rezistencës dhe të

monitorizmit të zbatimit të protokolleve të infeksioneve spitalore, u mblodhën drejtues të institucioneve

shëndetësore, si dhe mjekë infeksionistë, kirurgë, reanimatorë nga vendi për vete problematikën e rëndë

që paraqesin infeksionet spitalore dhe antibiotiko-rezistenca jo vetëm në Shqipëri por dhe në Evropë e

SHBA. Në Shqipëri, shifra e infeksioneve spitalore është 20-22 %.

Infeksionet Nozokomiale ne Ballkan (Extrapolated Statistics) [42]

Shqiperia 26,064 3,544,8082

Bosnia Herzegovina 2,997 407,6082

Kroacia 33,065 4,496,8692

Maqedonia 15,000 2,040,0852

Serbia dhe Mali Zi 79,602 10,825,9002

1.3 ETIOLOGJIA E INFEKSIONEVE SPITALORE

Infeksionet Nozokomial janë të shkaktuara nga patogjene virale, bakteriale dhe mykrat. [42,44]

Këto patogjene duhet të hetohet në të gjithë pacientët me ethe të cilët janë pranuar për një sëmundje

jofebrile. (4,7,14,20)

Këto patogjene duhet të hetohet në të gjithë pacientët me ethe të cilët janë pranuar për një sëmundje

jofebrile. (4,7,14,20)

Gjatë qëndrimit të tyre në spital, pacientët shumë herë fitojnë infeksionet nozokomiale virale të

rrugëve të frymëmarrjes (p.sh., gripi, parainfluenza, virusi respirator syncytial).Shume viruse mund

te izolohen ne sekrecionet respiratore dhe te jene ne gjendje te krijojne mundesi patogjenike teper te

renda tek subjektet me imunodeficience.Keto viruse jane: Citomegalovirusi,EBV (Epstein Barrvirus),


17

HSV (Herpes simplex virus).Virusi i varicla-zoster, i fruthit etj. Infeksionet nozokomiale virale te

traktit gastrointestinal kryesisht determinohen nga: Rotaviruset, Enteroviruset, Adenoviruset tipi

40-41,virusi Norwak si dhe agjente te tjere virale si Calciviruset, Astroviruset, Coronaviruset dhe

virusi I Hepatitit B dhe C. Viruset janë shkaktari kryesor etiologjik i infeksioneve nozokomiale në

pacientët pediatrik (përgjegjës për ≤ 14% të infeksioneve te fituara në spital. Keto viruse shkaktojn

epidemi te vogla ne spitale sidomos ne periudhen vjeshte-dimer.

Parazitet transmetohen lehtesisht midis te rriturve dhe femijet me te shpeshtet jane: Giardia (Lamblia

intestinale), Cryptosporidium, Entameba hystolitika.

Bakteriet jane patogjenet me te shpeshte qe shkaktojne infeksione nozokomiale dhe janë të lidhur me

shume, në mënyrë të konsiderueshme me semundshmerine dhe vdekshmerine . Shumica e pacientëve

që janë të prekur nga infeksione nozokomiale me patogjene bakteriale kanë një predispozitë për

infeksion te shkaktuar nga masat mbështetëse të tilla si intubimi , vendosja e katetereve intravaskular

dhe kateteret urinar. Perdorimi i procedurave te ndryshme mund te shkaktoje shenja si p.sh, ethe,

takikardi, takipne, skuqje të lëkurës, dobesia e pergjithshme etj. (86)

Për shembull, një tub endotrakeal mund të jetë i lidhur me sinusit, otit, trakeit dhe pneumoni; një

kateter intravaskular mund të jetë burim i flebiti, dhe një kateter Foley mund të jetë i lidhur me një

infeksion te traktit urinar.

Shumica e infeksioneve me bakteremi (blood systemic infection) jane te lidhur me perdorimin e

katetereve intravenoz. Kryesore eshte kujdesi gjate venies se katetereve gje qe parandalon infeksionet

nozokomiale. Kateteri duke pershkruar lekuren mund te infektohet gje qe mund te ndodhe edhe kur ne

lidhim rrugen venoze me likidin qe do te administrojme tek pacienti.Kontaminimi i kateterit gjate

perdorimit ose edhe para perdorimit eshte shume i shpeshte dhe bakteriet e izoluara jane po ato te

lekures ne vendit e punksionit. Kateteret I/V jane pergjegjes per te pakten 1/3 e infeksioneve me

bakteremi. Bakteremite nga kateteret intravenoze shkaktojne 5% te infeksineve spitalore dhe rreth

10% te rasteve me hemokulture pozitive. (8,21,24,86)

Kateteret venoz central jane shume te perdorshem ne sherbimin e terapise intensive dhe rreziku septik

nuk duhet neglizhuar, shume studime e vene theksin ne vendin e punktimit. Kateteret subklavia kane

me pak komplikacione septike se ato femorale dhe jugulare


18

Infeksionet e traktit urinar te fituar ne spital jane infeksionet me te shpeshta dhe perbejne rreth 40% te

numrit te pergjithshem te ketyre infeksioneve. Rreth 80% e infeksioneve te fituara jane te shoqeruar

me kateter urinare. (8,25)

Infeksionet e traktit urinar shkaktohen nga mikrobe patogjene si E coli, klebsiela, proteus,

enterokokus, enterobakter, pseudomonas.[65]

Kateterizimi urinar eshte kusht primar per fillimin e shumices se infeksioneve te traktit

urinar.Infeksionet shoqeruese jane pergjithesisht beninje dhe ne disa raste infeksioni zhduket me heqen

e kateterit. Sidoqofte infeksionet e traktit urinar mund te coje ne bakteremi, kjo vleresohet ne 18-20%

te bakteremive ne spitale. Koha e mbajtjes se kateterit duhet te reduktohet ne minimum.

Pneumonia eshte infeksioni i dyte me i shpeshte nozokomial. [49,66] Incidenca varion nga 4-50 raste

per 1000 te shtruar ne spital. Kjo rritet 10 here ne pacientet e shtruar ne sherbimin e terapise intensive

dhe 20 here kur behet fjale per pacientet qe futen ne ventilacion mekanik. Duke qene se shumica e

pneumonive spitalore ndodhin ne pacientet me ventilim mekanik, atehere edhe fokusimi eshte mbi

kete kategori pacientesh, sepse pneumonite nozokomiale rrisin semundshmerine dhe vdekshmerine

intraspitalore dhe jane pergjegjes per rritjen e kostos spitalore (1,2,6,8,11,12,13,22). Pneumonite

nozokomiale ndryshojne nga pneumonite e fituara ne komunitet, sepse kane spekter te ndryshem

bakterial nga keto te fundit. Shpesh kjo lloj pneumonie renditet si komponent i cregullimit

multiorganor dhe rendon ecurine klinike te te semurit. Ne patogjeneze nje vend te rendesishem ze

aspirimi i permbajtjes gastrike dhe i materialeve te orofaringsit ne pacientet e shtruar ne sherbimin e

terapise intensive per arsye te uljes se nivelit te koshiences dhe gjendjes shume te rende te pacientit.

Ne vitin 2014: Incidence e pergjithsme e infeksioneve nozokomiale eshte 19.1.

Infeksionet me te shpeshta ishin te lidhura me traktin urinar, 48.2%, me perdorimin e katetereve venoze

34.7% dhe plaget e kirurgjise 24.7%. 64.6% e pacienteve te vezhguar u trajtuan me antibiotike.

Rezistenca antimikrobiale perfshinte: rezistencen ndaj meticilines 52.5% per Staphylococcus aureus,

rezistence ndaj vankomicines tek enterokoket (67.5%), rezistece ndaj cefotaximes tek Escherichia

coli (67.6%) dhe rezistence ndaj ceftazidime tek Acinetobacter baumannii (100%) and Pseudomonas

aeruginosa (68.2%).


19

Pneumonia (46.9%), respiratore te traktit te poshtem (17.8%), infeksionet urinare (17.6%), dhe

infeksionet e gjakut (12%) ishin tipet me te shpeshta te NI. Mikroorganizmat me te shpeshta ishin

Enterobacteriaceae (34.4%), Staphylococcus aureus (30.1%; [60% resistant to methicillin],

Pseudomonas aeruginosa (28.7%), coagulase-negative staphylococci (19.1%), dhe fungi (17.1%). [44]

SHKAKTARET ME TE SHPESHTE TE INFEKSIONEVE SPITALORE JANE: [70]

1. Bakteriet Gram positive: Stafilokoku Aureus, Stafilokoku Aureus meticiline rezistent,

Stafilokoku coagulase positive, Stafilokoku coagulase negative,Streptokoku (ne 7 grupe te

medha)

2. Bakteriet Gram negative: Escherichia Coli, Pseudomonas aeruginoza, Proteus mirabilis,

Acinetobacter baumannii, Clebsiella,Pyocianeus.

3. Mykrat shkaktojne me shume se 90 lloje semundje te njerzit. Tek pacientet e shtruar ne spital

infeksionet nga mykratjane teper te perhapur,por behen teper te rendesishem tek pacientet qe

trajtohen per nje kohe te gjate me kimioterapi,tek pacientet me nefropati kronike, me neoplazi,

diabet, hypovitaminoze, tek te semuret me AIDS, ku mykozat kane mare nje rendesi te

vecante, pasi ato perfshihen ne infeksionet oportuniste te saj. Shkaktari me i zakonshem eshte

Candida albicans.

1.4 RRUGET E TRASMETIMIT TE INFEKSIONEVE NOSOCOMIALE

Infeksionet spitalore përhapen: [45,46,72]

1.Permes kontaktit- të drejpërdrejtë midis pacienteve dhe transferimit fizik të mikroorganizmave

ndërmjet pacientit të infektuar apo të kolonizuar tek paciente të ndieshëm; ose me kontakt të tërthortë,

kur pacienti i ndieshëm prek objektet e kontaminuara.

2. Përmes rrugës ajrore- gjatë kollitjes, teshtitjes dhe te folurit.

3.Permes stafit dhe pajisjeve të kontaminuara.

4.Permes ujë dhe ushqimit te kontaminuar, që përbëjnë rrugë të rralla të përhapjes së infeksioneve

spitalore.

Bakteriet qe shkaktojne infeksione nozokomiale mund te meren ne menyra te ndryshme:

Endogjene: Infeksioni vjen nga semuri, ai infektohet nga mikroorganizmat e tij ose si pasoje e akteve

invasive (sonde urinare ose trakeale, kateter ) ose si pasoje i nje fragiliteti te vete pacientit.


20

Ekzogjene: Keto infeksione vijne nga rruge te kryqezuara, nga nje i semure tjeter, nga duart e

personelit, nga instrumentat, mikroorganizmat ose jane te vete personelit, i cili mund te jete bartes i

shendoshe, ose jane te lidhura me kontaminimin e mjedisit , ambientit spitalor. (ajri, dyshemeja ,

instrumentat, teshat, ushqimet etj).

Rruge te tjera jane : Jatrogenik, organizative dhe te lidhura me pacientin.

• Faktorët e rrezikut qe favorizojne zhvillimin e infeksioneve nosocomiale jatrogenike perfshijne:

mikrobet patogjene në duart e personelit mjekësor, procedurat invazive , ekspozimi me bakterie

antibiotiko-rezistent ,procedurat emergjente pa patur kohe per te respectuar teknikat aseptike.

• Faktorët e rrezikut organizative perfshijne : kontaminimin e sistemit te ajrit te kondicionuar,

kontaminimin e sistemit te ujit , si dhe personelin dhe hapsiren fizike te objektit (p.sh., raportin

infermiere-pacient, hapsirat ndermjet krevateve.

• Faktorët e rrezikut te lidhur me pacientin përfshijnë : sëmundje shume te renda, sistemin imun te

kompromentuar dhe kohëzgjatjen e qëndrimit ne spital.[73,74]

PORTA E HYRJES [34,47,71]

• Lekura

• Trakti respirator

• Trakti urogenital

• Parenteral (injeksionet,punktimi)

• Trakti gastrointestinal

1.4.2 PORTA E DALJES [47]

• Kolla

• Lekura

• Gjaku

• Urina

• Fece

• Vendi i injektimit


21

1.4.3 INFEKSIONE SEKONDAR [48]

• Viremi

• Bakteremi

• Septicemi

• Toksemi

KONTAKTI

INVAZIONI

INFEKSIONI

SEMUNDJA

Sherbimi i Terapise Intensive eshte nje nga sherbimet me te veshtira ne spital dhe perdor pajisjet me te

sofistikuara dhe me te avancuara ne praktiken mjekesore. Megjithate TI mund te perjetoje edhe norma

te larta infeksioni gjate semundjeve te renda te pacienteve dhe gjate perdorimit te here pas hershem te

mjeteve invasive. Rritja e rrezikut eshte e lidhur me:

1. Semundjen e rende te pacientit dhe kushtet ne te cilat ndodhet.

2. Ekspozimin ndaj mjeteve dhe procedurave te shumta invasive.

3. Rritjen e kontaktit te pacientit me personelin e kujdesit shendetesor

4. Nje qendrim me te gjate ne TI, gje e cila zgjat rrezikun e ekspozimit.

5. Hapsirat e kufizuara qe rrisin rrezikun e kontaminimit te pajisjeve.


22

Pacientet e shtruar ne TI duke perdorur pajisje te shumta per trajtimin dhe monitorimin e kujdesit te

tyre, jane te riskuar me shume per infeksione nozokomiale, nga te cilet me te zakonshme jane

pneumonia (tubi endotrakeal), infeksionet e traktit urinar (kateteri urinar) dhe infeksionet e rrymes se

gjakut nga perdorimi ikatetereve intravenoze. Rregullat per parandalimin dhe kontrollin e infeksioneve

ne TI duhet te jene te qarta dhe te plotesuara ne menyre te perpikte. Kateteret urinare, ventilatoret dhe

kateteret venoze qendror dhe periferike shkaktojne komplikacionet kryesore te hasura ne sherbimet

e TI. Infeksioni i lidhur me kateteret urinare eshte me i shpeshti nga keta, i ndjekur nga ventilatoret

ose lloje te tjera te infeksioneve te traktit te poshtem respirator. Vdekshmeria nga pneumonite qe

ndodhin ne pacientet e shtruar ne TI varion nga 5-14%.(88)


23

2.BURIME TE INFEKSIONEVE TE KRYQEZUARA NE TI [15]

2.1• DUART E STAFIT DHE SHOQERUESVE (larja e duarve me shishe te perbashket, me peshqire

te perbashket ose moslarje e duarve)[50,85]

2.2• SHISHE E ASPIRIMIT DHE DRENIMIT [51,52]


24

2.3• LINJA INTRAVENOZE – CENTRALE DHE PERIFERIKE [51,52]

Linje I/V periferike

2.4•KATETERET URINARE [51,52]

Kateterizim supra pubik

2.5• VESHJET E PERSONELIT [53]

Veshjet e personelit (perparese,maske,kapuc,doreza) etj.


25

2.6• ENET DHE MJETET DIZIFEKTUESE DIZINFEKTUESE [51,53]

Mjete per dizifektim

2.7• MBULESAT E TAVOLINAVE ME RROTA (MBI TE CILAT JANE VENDOSUR SHISHET

E DIZINFEKTANTEVE) [51]

Karoca me rrota per mjekim


26

3.STRATEGJITE PER TE REDUKTUAR RISKUN E INFEKSIONEVE

(10,17,67)

3.1PACIENTET QE KANE NEVOJE PER KUJDES INTENSIVE DUHET TE KONTROLLOHEN

PER:

• Diarre

• Ekzanteme ose kushtet e lekures

• Semundje te njohura ngjitese

• Eshte bartes i nje shtami epidemik te bakterit

Izolimi: Pacientet qe dyshohet ose dihet qe kane semundje ngjitese duhet te dergohen direkt ne nje

dhome te izoluar ne TI ose te referohen ne nje spital per gjendjet febrile sic duhet ( pas stabilizimit me

pajisje dhe staf te perkushtuar). Nje pacient i izoluar ne TI, per tu transferuar ne nje pavijon duhet te

jete ne gjendje te mire dhe qartesisht i kthjellet.

3.2 HIGJIENA E DUARVE (10,11,19,23,31,69)

Duart jane mjeti me i zakonshem i transmetimit te organizmave dhe prandaj duhet te sigurohen

lavamane per larjen e duarve. Te gjithe vizitoret dhe stafi duhet te lajne duart para kontaktit direkt me

pacientet.

3.2.1 PSE ESHTE E RËNDËSISHME HIGJIENA E DUARVE ? [30]

· Infeksionet perbejne problem serioz ne kujdesin shendetesor.

· Cdo vit miliona paciente vuajne nga infeksionet nozokomiale.

· Mijera paciente vdesin.

· Shume infeksione transmetohen nga duart e personelit shendetesor.

· Higjiena e duarve eshte pjese e masave mbrojtese Standarte.

3.2.2 KUR DUHET TË KRYEJMË HIGJIENËN E DUARVE ? [75]

• LARJA E THJESHTE E DUARVE ME UJE DHE SAPUN OSE FSHIRJA E TYRE ME ALKOL DUHET TE APLIKOHET:

- para hyrjes ne TI


27

- para aplikimit te ndonje procedure invasive perfshire futjen dhe nxjerrjen e kanjulave perferike

- para perdorimit te flakoneve multidozale

- para perdorimit te likideve dhe medikamenteve i/v

• LARJA RUTINE E DUARVE DUHET TE APLIKOHET:

- para dhe pas kontakit me pacientin

- para prekjes se siperfaqeve mjedisore

- kudo qe ka ndotje

3.2.3 TEKNIKA E LARJES SË DUARVE [38,39,85]

Referencë: Manuali për Tekniken e Larjes së Duarve, OBSH 2009


28

3.3 TEKNIKA ASEPTIKE, PRAKTIKAT I/V [35,36]

Infuzionet Brenda venoze janë ndër procedurat më të shpeshta invazive të cilat kryhen në spital. Këto

infuzione jepen përmes venave periferike dhe atyre qendrore. Infeksionet e shkaktuara si rrjedhojë e

përdorimit të këtyre pajisjeve janë të shpeshta, dhe në shumë shtete kateterët brendavenozë janë burimi

më i shpeshtë i bakteremive nozokomiale. Parimet që përdoren për parandalimin e infeksioneve janë të

ngjashme si për kateterët periferikë, ashtu edhe për ata qendrorë.

Kateteri brendavenoz është trup i huaj, i cili jep reaksion tek strehuesi duke formuar një shtresë të hollë

të materialit fibrinotik (film) në sipërfaqen e jashtme dhe të brendshme të kateterit. Ky biofilm mund të

kolonizohet me mikroorganizma, të cilët në atë shtresë janë të mbrojtur nga forcat mbrojtëse të

strehuesit dhe nga veprimi i antibiotikëve. Kontaminimi i mikroorganizmave mund të shkaktojë reaksion

lokal inflamator, tromboflebit septik dhe bakteremi/ septicemi[1].

3.3.1 PARANDALIMI I INFEKSIONIT

• Dizinfektimi i vendit te injektimit me alkol 70o ose jodofor para futjes se sistemit.

• Izolo te gjitha hyrjet kur nuk pedoren.

• Perdorni teknika sterile duke perfshire nje kapuc, maske, perparese te sterilizuar, doreza te

sterilizuara dhe nje bende te madhe te sterilizuar per futjen e katetereve venoze centrale ose

udhezuesve (guida).

• Mos zevendesoni ne rutine kateteret venoze central, kateteret e hemodializes ose kateteret e arterieve

pulmonare.

• Mos hiqni kateteret venoze central ne pikun e temperatures. Perdorni gjykim klinik lidhur me heqjen

e katetereve ne menyre te pershtatshme nese infeksioni eshte evidentuar diku tjeter ose nese dyshohet

per temperature nga shkaqe jo infektive.

• Mos zevendesoni ne rutine kateteret arteriale periferike.

3.3.2 PROTOKOLI PËR INFUZIONET PERIFERIKE [76]

▪ Të vendoset dora në mbajtësen e pastërt;

▪ Personi që e fut kateterin duhet t’i dezinfektojë duart duke i shpërlarë me alkool apo detergjent

antiseptik. Nëse s’ka antiseptikë, duart duhet të lahen mirë në kohëzgjatje prej 20 sekondash;

▪ Të thahen duart mirë me fshirësen prej letre apo pëlhure, përveç nëse përdoret alkooli;


29

▪ Të shmanget rruarja e lëkurës në vendin e futjes së kateterit; nëse është e domosdoshme, qimet më

mirë të hiqen me gërshërë.

▪ Të dezinfektohet lëkura në vendin e futjes me 0.5 % klorheksidinë alkool, 2% të tinkturës së jodit,

10% povidon-jod alkoolit apo 70% alkool. Të shpërlahet 30 sekonda dhe para kateterizimit lereni të

teret.

▪ Të futet kateteri në venë, mundësisht në venat e gjymtyrëve të sipërme, duke shfrytëzuar teknikën e

mosprekjes.

▪ Të vendoset fasha sterile (gaza apo fasha gjysmëlëshuese e tejdukshme) dhe të përforcohet në vendin e

lidhjes. Fashat gjysmë lëshuese ngjitëse janë më të shtrenjta, por e kanë përparësinë e inspektimit të

regjionit përreth kateterit pa heqjen e fashës.

▪ Të sigurohet kanjula mirë, për të shmangur zhvendosjen e saj dhe të vendoset etiketa me kohën dhe

datën e vënies së kateterit.

▪ Të parashikohet nevoja për vazhdimin e kateterizimit çdo 24 orë.

▪ Të kontrollohet kateteri çdo ditë dhe të largohet posa shfaqen shenjat e para të infeksionit.

▪ Të shmangen gërvishtjet, veçanërisht në këmbë.

▪ Kanjulat dhe pakot shoqëruese duhet sterile.

Kateter subclavia Kateter Jugular intern


30

Kateter umbilical Kateter central venoz

3.4 INFEKSIONET E TRAKTIT URINAR

Shumica e infeksioneve të traktit urinar tek të sëmurët e hospitalizuar janë rrjedhojë e përdorimit të

pajisjeve drenuese, siç janë kateterët urinarë. [77]

3.4.1 MASAT PËR PARANDALIMIN E INFEKSIONEVE NË PACIENTËT ME KATETER

[37,78]

• Personeli shëndetësor i kujdesit parësor dhe spitalor duhet të trajnohet për mënyrën e vendosjes së

kateterit përfshirë dhe vendosjen e kateterit suprapubik dhe mirëmbajtjes së kateterit.

• Vazhdimi i trajnimit dhe veprimet mbështetëse ndaj pacientit dhe personelit që kujdeset për ta duhet të

jenë të mundshme gjatë gjithë periudhës së kateterizimit.

• Të gjitha kateterizimet që kryhen nga personeli shëndetësor duhet të jenë procedura aseptike

• Vendosja e kateterit urinar do të zbatohet vetëm pasi alternativat e tjera të trajtimit janë marrë në

konsideratë.

• Nevoja e pacientit për kateterizim duhet të vlerësohet rregullisht në mënyrë që kateteri të hiqet sa më

shpejt të jetë e mundur.

• Vendosja e kateterit ndryshimet e hasura dhe kujdesi duhen dokumentuar.

• Vazhdimi i vlerësimit për zgjedhjen e rrugës më të mirë të kateterizimit për uljen e kohëzgjatjes së

kateterizimit, preferencës së pacientit dhe riskut më të vogël.


31

• Duhet të përdoret kateterizim intermitent në vend të një kateteri të qëndrueshëm nëse ai është i

përshtatshëm klinikisht dhe nëse është një opsion praktik për pacientin.

• Në përgjithësi balloni kateterit duhet të hapet me 10 ml ujë të distiluar për të rriturit dhe 3-5 ml për

fëmijët.

• Duhet të përdoret një lubrifikant (singel dose) për kateterin jo të lubrifikuar.

• Për kateterizimin uretral meatusi duhet të pastrohet përpara futjes së kateterit në përputhje me

udhërrëfyesin përkatës.

3.4.2 MASAT PËR MIRËMBAJTJEN E KATETERIT [79]

• Kateterët e përhershëm duhet të lidhen me një sistem drenazhi urinar të mbyllur dhe steril ose valvul

kateteri.

• Personeli shëndetësor duhet të sigurohet që lidhja ndërmjet kateterit dhe sistemit të drenazhit nuk

është ndërprerë vetëm për arsye të mira klinike (p.sh.: ndryshimi i qeses në përputhje me

rekomandimet e prodhuesit.

• Personeli shëndetësor duhet të dezinfektojë duart dhe të veshi një palë doreza të pastra jo sterile para

manipulimit të kateterit të pacientit, dhe duhet të dezinfektojë duart pas heqjes së dorezave.

• Personat që kujdesen për pacientët dhe pacientët që menaxhojnë vetë kateterin duhet të lajnë duart

para dhe pas manipulimit të kateteri në përshtatje me rekomandimet kryesore.

• Kampioni urinar duhet të merret duke përdorur një teknike aseptike.

• Qesja e drenazhit urinar duhet të pozicionohet nën nivelin e fshikëzës së urinës dhe nuk duhet të bjerë

në kontakt me dyshemenë.

• Duhet aplikuar lidhja me një sistem për të bërë të mundur lehtësimin e drenazhit gjatë natës për ta

mbajtur sistemin aktual të pa prekur.

• Qesja e drenazhit urinar duhet të zbrazet periodikisht për të siguruar rrjedhjen urinare dhe parandaluar

refluksin urinar dhe duhet ndërruar sipas indikacionit klinik.

• Meatusi duhet të pastrohet çdo ditë me ujë e sapun.

• Çdo pacient duhet të ketë një regjim individual kujdesi për të minimizuar problemet e bllokimit.

Tendenca për bllokim duhet të jetë e dokumentuar për çdo pacient të ri të kateterizuar.

• Kateteri duhet të ndryshohet vetëm kur është e nevojshme nga ana klinike ose në përshtatje me

rekomandimet e prodhuesit të tij.


32

• Profilaksia me antibiotikë kur ndërrohet kateteri duhet të përdoret vetëm për pacientët me histori për

infeksion të traktit urinar, në pacientët me kateter gjatë ndërrimit të kateterit ose për pacientët që kanë

lezione të valvulave kardiake, defekt të septumit ose valvula prostetike.

• Kateteri i përkohshëm (intermitent) i ripërdorshëm duhet të pastrohet me ujë dhe të ruhet i thatë në

përputhje me instruksionet e prodhuesit.

3.5 INFEKSIONET E PLAGËVE KIRURGJIKALE [54]

Infeksionet pasoperative të plagëve ose infeksionet spitalore të plagëve:

• Vonojnë mjekimin e të sëmurit,

• Zgjasin kohën e qëndrimit në spital,

• Shoqërohen me rritje të shkallës së sëmundshmërisë dhe të vdekshmërisë.

Zgjatja e kohës së qëndrimit në spital, shtimi i kërkesave për hulumtime plotësuese diagnostike-

terapeutike dhe përkujdesja e shtuar e infermiereve për këto infeksione janë faktorë që rrisin shpenzimet


33

e mbrojtjes shëndetësore. Prandaj, parandalimi dhe reduktimi i infeksioneve spitalore të plagëve është

objektiv i përkujdesjes cilësore për të sëmurin.

Përqindja e ulët e infeksioneve spitalore të plagëve përputhet drejtpërdrejt me edukimin, vetëdijesimin

për shkaktarët e infeksionit dhe me zbatimin e procedurave klinike që ulin rrezikun e infektimit.

Kontribut të jashtëzakonshëm në parandalimin e infeksioneve jep edhe mbikëqyrja e infeksioneve të

plagëve dhe raportimet e rregullta të rezultateve tek kirurgët. Në këtë mënyrë, këto veprime mundësojnë

identifikimin dhe eliminimin e faktorëve të rrezikut për infektim.

3.5.1 PARANDALIMI I INFEKSIONEVE TË PLAGËS OPERATORE [80, 81]

• Të zbatohen rregullat e duhura të higjienës së sallës operatore,

• Të marrë pjesë personeli mjekësor brenda të gjitha rregullave të përcaktuara të higjienës dhe me

uniformën e përcaktuar të sallës,

• Të përdoren pajisje sterile, të bëhet përgatitja e duhur paraoperatore,

• Të bëhet përgatitja e duhur e pacientit,

• Përdorim i terapisë parandaluese antimikrobike,

• Zbatohet programi i mbikëqyrjes së plagës operatore.

3.5.2 NORMAT E NGARKESËS MIKROBIKE NË SALLAT OPERATORE DHE MËNYRAT E

KONTROLLIT TË TYRE PERIODIK [55]

Sektori i Kontrollit të Infeksionit, në ISHP, periodikisht kryen:

• Sondazhe mbi qarkullimin e mikrobeve patogjene në sallën operatore

• Marrja e mostrave mbi efikasitetin e solucioneve dezinfektante.

• Ekzaminime mikrobiologjike të qarqeve të intubimit, të aspirimit dhe të tubave të oksigjenit.

• Ekzaminime të mënyrës së larjes së duarve të infermieres para përdorimit të dezinfektantit dhe pas

larjes me dezinfektantë.

• Ekzaminime të materialeve që përdoren për anestezinë.

• Ekzaminime të ambienteve të Reanimacionit dhe të dhomës së zgjimit.

• Ekzaminime mikrobiologjike të personelit për hundë dhe grykë.

• Ekzaminime mikrobiologjike të plagëve operatore.

• Kontrollet të kryhen periodikisht një here në muaj nga njësia.


34

3.5.3 MASAT NDËSHKUESE NDAJ NDOTJES MIKROBIKE NË SALLAT OPERATORE

• Në rastet kur evidentohen shkelje të parametrave të ngarkesës mikrobike të parashtruara më sipër,

gjatë kontrollit rutinë të sallave operatore, u lihet një interval kohor 10 ditor personave përgjegjës

(kryeinfermiere, shefit të klinikës) për rikuperimin/përmirësimin e kushteve. (Ky hap mund të

vlerësohet si një paralajmërim për mbylljen e përkohshme të ambientit operator dhe ndërprerjen e

ndërhyrjeve kirurgjikale).

• Nëse pas afatit që u është lënë për përmirësimin e gjendjes të ngarkesës mikrobike të ambienteve

operatore, në rikontrollin pasardhës, nuk janë arritur parametrat dhe normat e lejuara, rekomandohet

mbyllja e aktivitetit dhe ambienteve të sallës operatore. Kjo masë mund të shoqërohet edhe me gjobë

ndaj personave përgjegjës ose institucionit përkatës.

• Infeksioni spitalor është një nga cilësitë dhe standardet për akreditimin e Spitalor, mos arritja e këtij

standardi sjell mos akreditim të tij.

3.5.4 VENTILIMI I SALLAVE TË OPERIMIT

• Në kushtet ideale, ajri i sallave të operimit duhet të filtrohet për të reduktuar përqendrimin e

baktereve të ajrit (sidomos S. aureus) që vjen nga personeli.

• Nëse dritaret duhet të mbesin të hapura, atëherë ato duhet të mbulohen me një rrjetë të

papërshkueshme për mizat dhe insektet.

• Sistemi i kondicionimit të ajrit duhet të sigurojë së paku 15 shkëmbime ajri për një orë të ajrit të

filtruar. Me një dizajnim të mirë dhe lëvizje të kufizuar të personelit, shkalla e kontaminimit me

thërmiza ajrore do të jetë nën 100 cfu/m³ (colony formingunits=njësi koloni formuese) gjatë

operimit.

• Ajri ultra i pastër (


35

3.5.5 HIGJIENA E PERSONELIT

• Para operimit personeli duhet të ndërrohet me rroba të pastra në dhomë të veçantë.

• Për të shmangur bartjen e mikroorganizmave patogjenë në sallën e operimit, rrobat e dedikuara për

punë në sallë nuk duhet të barten jashtë sallës.

• Ekipi operator duhet të bartë mantela dhe doreza sterile.

PËRGATITJA E DUHUR E PACIENTIT [82,83]

Rruajtja

• Rruajtja nuk rekomandohet më para operimit, sepse mund të gërryejë lëkurën dhe rrisë rrezikun e

kolonizimit dhe infektimit me mikroorganizma.

• Nëse shtrohet nevoja, flokët duhet të hiqen me gërshërë ose me kremra depilatore.

Dezinfektimi i lëkurës

• Rëndësi qenësore ka dezinfektimi i vendit të operimit para incizionit.

• Para operimit nevojitet ulje rapide e florës së lëkurës. Veprim efikas dezinfektues kanë etanoli

70% ose izopropanoli.

• Por, preferohet përdorimi i tretjeve alkoolike që përmbajnë edhe dezinfektantë lëkurorë me veprim

të gjatë kohor, siç janë klorheksidina ose povidon jodi.

• Antiseptiku duhet të aplikohet me përreth vendit ku do te realizohet incizioni.

3.6 KUJDESI RESPIRATOR (1,2,6,8,10,11,12,13,22)


36

3.6.1 NDËRHYRJET TË ORIENTUARA NË DREJTIM TË TË SËMURIT:

• Nëse nuk ka kundërindikime mjeksore ngrije me 30-45 gradë kokën e krevatit të të sëmurit që ka

rrezik për pneumoni aspirative, p.sh. një i sëmurë që është me ventilim të asistuar mekanik ose që ka

tub enteral nazo-gastrik.

• Në mënyrë periodike dreno dhe hiq mbetjet që veshin tubin e ventiluesit mekanik duke marrë masa

që këto mbetje të mos drenojnë në drejtim të të sëmurit. Pas procedurës ose manipulimit me likidin laj

duart me ujë e sapun ose agjent antiseptik.

• Nëse ju ndodhet, përdorni një tub endotrakeal me një lumen dorsal (të mysët) mbi manshetën

endotrakeale për të lejuar drenimin (nëpërmjet aspirimit të vazhdueshëm) e sekrecioneve trakeale që

grumbullohen në zonën subglotike të të sëmurit.

• Përdorni në mënyrë të alternuar sukralfatin, bllokuesit H2, dhe/ose antiacidet për profilaksinë e

hemorragjisë nga stresi tek të sëmurët me ventilim mekanik të asistuar (Përdorimi I vetëm H2-

bllokuesve ul aciditetin, por rrit kolonizimin e tij duke rritur dhe ndjeshmërinë ndaj infeksioneve

respiratore).

• Udhëzojini të sëmurët preoperatorë, vecanërisht ata që kanë risk të lartë për t’u infektuar me

pneumoni, që të marrin frymë thellë dhe të kalojnë në shërbim ambulator sa më shpejt që të jetë e

mundur, në periudhën post-operatore. Të sëmurët me rrezikshmëri të lartë përfshijnë ata që do kenë

operacion abdominal, torakal, në kokë ose në qafë ose të cilët kanë një disfunksion pulmonar të rëndë.

• Ndiq udhëzimet e fabrikuesit mbi përdorimin dhe mirëmbajtjen e lengështuesëve të oksigjenit, me

përjashtim të rasteve kur të dhënat dëshmojnë që modifikimi i udhëzimeve nuk përbën rrezikshmëri

për të sëmurin dhe është kost-efektiv.

• Ndërro tubat, përfshirë dhe kanjulat nazale apo maskat e përdorura për oksigjenim mural, nga një i

sëmurë tek tjetri.

• Nebulizatorët mjekues me vëllim të vegjël: nebulizatorët e “fiksuar”: Tek i njëjti i sëmurë ndërmjet

mjekimeve dezinfekto; shpërlaj me ujë të sterilizuar ose të pastërizuar dhe lëri të thahen në kushte

dhome si nebulizatorët e fiksuar dhe ato manualë.

• Përdor vetëm likid të sterilizuar ose të pasterizuar për nebulizim dhe përdor metoda aseptike për të

hedhur lëngun në nebulizator.

• Nëse përdoren flakonë të multidozuar, atëhere përgatite dhe përdore sipas udhëzimeve të prodhuesit

duke përdorur teknika sterile.


37

3.6.2 MJETE MBROJTËSE PERSONALE GJATE PËRKUJDESJES RUTINË TË TË SËMURIT (10,16)

• Dorezat duhen zgjedhur sipas nevojës së përdorimit. (p.sh. sterile për procedurat që kërkojnë teknikë

aseptike sic është vendosja e një kateteri venoz qendror, dhe jo sterile për procedura të tilla si zbrazja e

qeseve urinare të drenimit, vendosja e kateterëve periferikë venozë, apo cdo lloj kontakti me sipërfaqe

apo pajisje të kontaminuara).

• Vendos doreza sa herë që manipulon me sekecionet respiratore ose objekte të kontaminuara me

sekrecione respiratore tek të sëmurët.

Ndërroji dorezat dhe dekontaminoji duart, si me lart:

• Ndërmjet kontaktit me të sëmurë të ndryshëm.

• Pas manipulimit me sekrecione respiratore ose objekteve të ndotura me sekrecione të tilla tek i

njëjti i sëmurë.

• Para kontaktit me një të sëmurë tjetër, objekt, ose sipërfaqe mjedisore.

• Përpara kontakteve me një pjesë të trupit të kontaminuar dhe traktit respirator, ose aparatit

respirator tek i njëjti i sëmurë.

• Nëse dihet që do manipulohet me sekrecione respiratore, vish një përparëse dhe ndërroje atë pas

ndotjes dhe para se të kujdesesh për një të sëmurë tjetër.

• Përparëset plastike duhen veshur në rastet kur do keni kontakt me lëngjet trupore të të sëmurit;

• Maskat me filtër me efikasitet të lartë duhen vënë në rastet e përkujdesjes së plagës.

• Nuk kërkohet mbajtja e kepucëve të vecante apo kapucëve të kokës në rastet e kujdesjes rutinë.


38

3.6.3 PERSONELI I TI (3,5)

• I gjithë stafi që punon në TI duhet të jetë i vaksinuar ndaj Hepatitit B përpara fillimit të punës.

• Orientimi në njësit e TI duhet të përfshijë konceptet bazë të kontrollit të infeksioneve që përfshijnë

higjenën e duarve, menaxhimi i mjeteve të mprehta, dhe risku shoqërues i transmetimit të

infeksioneve.

• Trajnimi dhe edukimi duhet të përfshijë leksione dhe mësime formale dhe informale mbi kontrollin e

infeksioneve, vizitat e përgjithshme në repart, si dhe vlerësimin e praktikës nëpërmjet vëzhgimeve

periodike.

3.6.4 Faktorët Mjedisorë dhe Cështje të Lidhura me Planimetrinë e TI (2)

Planimetria e njësisë duhet të konsiderojë masat e mëposhtme për të mundësuar një strategji të

kontrollit të infeksioneve.

Sherbim Terapise Intensive


39

3.6.5 HAPËSIRAT:

• KREVATET

Krevatet duhet të jenë 2.5-3 metra larg njëri-tjetrit , për të lejuar lirshmëri në lëvizjen e stafit dhe

pajisjeve, duke ulur dhe rrezikun e ndërkontaminimit.

Idealisht, afër cdo krevati duhet të ketë një kosh të përshatshëm për hedhjen e gjërave të mprehta.

Dhoma te semuresh ne TI

• NDARËSET

Ndarëset që mundësojnë privatësine e të sëmurit duhet të përbëhen nga një material lehtësisht të

pastrueshëm si dhe duhen pastruar cdo javë apo sa here që ndoten dhe kontaminohen. Nëse përdoren

perde, ato duhen ndërrua cdo javë dhe ndërmjet të sëmurëve.

• TUALETET

Mund të ndodhen jashtë-TI


40

• PËRGATITJA E MEDIKAMENTEVE

Vendi I përgatitjes së medikamenteve duhet të jetë i ndarë nga zona e të sëmurëve dhe duhet

mirëmbajtur pastër.

FARMACI (pergatitja e medikamenteve)

• DEPOJA E MIRËMBAJTJES

Duhet dientifikuar dhe mbajtur një vend për gjërat e mirëmbajtjes, I cili duhet të jetë vecmas nga

vendet e kujdesit dhe hedhjes së mbetjeve.

Depo per mbajtjen e materialeve te konsumit ne TI


41

• DEPOJA E NDOTJEVE DHE MBETJEVE

Duhet caktuar një vend i vecuar nga kujdesi per pacientet dhe vendi i mbajtjes së medikamenteve, për

mbajtjen e mbeturinave që merren nga i sëmuri. Idealisht, ky vend duhet te ketë një lavaman klinik për

hedhjen e gjakut dhe lëngjeve të tjera trupore. Ky vend duhet të përfshijë depon e koshave të gjërave te

mprehta derisa keto te hidhen në vendin e përshtashëm.

Dhome per mbajtjen e materialeve te pista

3.6.6 VENTILIMI

• LLOJI

Duhet përcaktuar burimi i ajrit të pastër përfshirë këtu kondicionerët qendrorë apo muralë. Sistemi

duhet vlerësuar në lidhje me funksionimin e përshtatshëm dhe masave parandaluese.

Sistem ajrimi me kondicioner dhe tavanor


42

• DRITARET

Dritaret duhen mbajtur mbyllur në mënyrë që të kontrollohen rreziqet që mund te vijne nga ajri; bimët

dhe lulet duhen mbajtur jashtë TI .

• LAVAMANËT DHE MBAJTËSET E DEZINFEKTANTËVE PËR DUART

Lavamanët duhen vendosur në hyrje të TI dhe në pikat kyce 42t ate njësisë në mënyrë që të jenë

lehtësisht të arrishme nga personeli. Nëse kjo nuk është e mundur, duhen vendosur mbajtëse

dezinfektantësh për duart në hyrje të TI si dhe tek koka e cdo krevati. Nëse planimetria lejon

lavamanët fërkues, atëhere duhen vendosur një numër i përshtatshëm lavamanësh Bërryl/Këmbë

lehtësisht të arritshëm. Lavamanët nuk duhen fiksuar, apo përdorur si depo. Lavamanët e caktuar për

larjen e duarve nuk duhen përdorur për larjen e pajisjeve.

• FLUKSI I TRAFIKUT

Njësia mund të lokalizohet në afërsi të sallës operatore dhe shërbimit të urgjencave për lehtësi hyrjeje,

por duhet të jetë e ndarë nga pjesa kryesore e pavioneve. Duhen vendosur rregulla për të kontrolluar

hyrjet dhe daljet në njësi në mënyrë që të ulet burimi i kontaminimit nga vizitorët, stafi dhe pajisjet.

• VIZITORËT

Planimetria e njësisë duhet t’i mundësojë stafit për të vlerësuar vizitorët në lidhje me sëmundjet

infektive (p.sh. rash, infeksione respiratore) përpara se të futen në njësi.

Nëse ata do ndihmojnë të sëmurin, duhen udhëzuar në lidhje me larjen e duarve.


43

Vizitore pa veshjen perkatese ne TI

• PERSONELI QË NUK PUNON NË TI

personeli që nuk punon në TI duhet të ndjekë protokollin e mëposhtëm:

• Duhen hequr palltot dhe përparëset bardha

• Duhen larë duart përpara hyrjes në njësi;

• Duhen ndjekur procedurat e paravendosura nëse ndihmohet i sëmuri; ;

• Duhen larë duart përpara se të dalësh nga TI.

3.6.7 PAJISJET E KUJDESIT PËR TË SËMURIN (1,2,10,16)

Pastrimi, dezinfektimi apo sterilizimi i pajisjeve të kujdesit për të sëmurin bëhet brenda TI. Pajisjet e

përdorura duhen dërguar në Departamentin e Sterilizimit ose në vendin e caktuar për ripërpunim.

Duhet përkufizuar qartë rregulli për ripërdorimin apo hedhjen e pajisjeve.

PAJISJET DHE ARTIKUJT E KUJDESJES PËR TË SËMURIN

METODAT E RIPËRPUNIMIT

QARQET VENTILUESE

• Tubat një përdorimësh nuk kan nevojë të ndërrohen tek i njëjti i sëmurë me përjashtim të rasteve kur

janë kontaminuar, prishur ose pas 3-4 ditësh përdorimi.

• Tubat shumë-përdorimësh duhen dezinfekuar në nxehtësi 76 ℃ për të paktën 30 minuta ose duhen

sterilizuar.

• Përdorimi i tubave të padezinfekturar nga një i sëmuri tek tjetri rrit rrezikun e infeksioneve

respiratore nga bacilet gram negative, p.sh. nga Pseudomonas aeruginosa.


44

• Nëse mbahet sic duhet, një i sëmurë ne ventilim mekanik mund të përdorë të njëjtin tub për 3-4 ditë

para se të nevojitet ripërpunimi i sistemit.

• Nëse ka kost-efektivitet dhe nuk ka kundërinikime mjekësore, përdor një shkëmbyes nxehtësi-

lagështi (lageshtues) për të parandaluar pneumoninë tek një i sëmurë me ventilim mekanik të asistuar.

Ndërroje lageshtuesin kur ka mosfunksionim mekanik ose kur është i ndotur.

• Mos e ndërro lageshtuesin më shpesh se cdo 48 orë. Instalo filtra tek lageshtuesi , në ekstremet

ekspiratore dhe inspiratore të ventiluesit për të parandaluar kontaminimin.

KATETERËT ASPIRUES ENDOTRAKEALË

• Kateterët aspirues të mbyllur që kanë një mëngë mbrojtëse nuk kanë nevojë që të ndërrohen përditë.

Studimet kanë treguar që ato mund të përdoren në mënyrë të sigurt tek i njëjti i sëmurë sa kohë që nuk

janë të kontaminuar apo të prishur.

• Përdorimi më i shpeshtë i kateterëve aspirues një përdorimësh është për aspirim të traktit respirator.

Ato hidhen pas cdo përdorimi dhe tek i njëjti i sëmurë nuk përdoren më tepër se 6 orë.

• Uji i përdorur për shpërlarjen e kateterit pas cdo aspirimi duhet te jetë steril dhe duhet ndërruar pas

cdo përdorimi.

Përndryshe:

• Personeli infermieror dhe ndihmësit duhet të dezinfektojnë duart para dhe pas cdo manipulimi

• Kateterët aspirues nuk duhen përdorur tek të sëmurë të ndryshëm.

Katetere aspirues endotrakeal


45

TUBAT ENDOTRAKEALË

• Këta mund të riciklohen pas një pastrami tërësor dhe sterilizimi në autoklavë.

• Ekzistojnë dhe tubat endotrakealë një përdorimësh, por ato janë më të shtrenjtë se tubat e

riciklueshëm.

Tuba endotrakeal dhe guida e tubit

AMBUJA

Përdoret në rastin e ringjalljes. Janë shumë të vështirë për t’u dezinfektuar dhe kontaminohen shumë

lehtë:

• Nxehtësia është metoda më e besueshme e dezinfektimit. Glutaraldehidi 2% është një metodë më pak

e përdorshme.

• Ambuja duhet të shpërlahet tërësisht në ujë steril pas zhytjes në glutaraldehide. Kjo do reduktojë

rrezikun për irritim kimik, i cili në vetvete precipiton infeksionin respirator.

Lloje te ndryshme ambuje


46

MASKAT E OKSIGJENIT

Këto mund të jenë një ose shume përdorimshme

• Laji në mënyrë tërësore.

• Zhyti në alkool për 10 minuta ose në clorur , shpërlaji dhe leri te thahen.

Maska oksigjenimi dhe Hood per oksigjen

SHISHET E ASPIRIMIT DHE DRENIMIT

Këto janë zakonisht njëpërdorimshe, me një pjesë të brendshme vetëmbyllëse e future në një pjesë

plastike të pastër të jashtme.

Shishe per drenim pleural

Shishet shumëpërdorimshe:

• Përpara se të blesh një sistem, sigurohu që pjesa e jashtme e tij mund te dezinfektohet me nxehtësi

ose autoklavë.

Shishet shumëpërdorimshe:

• Duhen ndërruar cdo 24 orë (ose më përpara nëse mbushen plot).

• Përmbajtja duhet hedhur në tualet.


47

• Duhen shpërlarë dhe sterilizuar në autoklavë.

• Nëse nuk disponohen metodat sterilizuese, laji në mënyrë tërësore, thaji dhe dezinfektoji me

dezinfektant të fortë.

• Tubat lidhës të riciklueshëm duhen pastruar tërësisht dhe sterilizuar. Sistemi duhet të jetë i mbyllur

dhe rreziku për stafin nga lëngjet trupore duhet të jetë minimal.

• Mos lër likid mbetës në shishet aspirueese

Shishe e aparatit te aspirimit

3.6.8 PASTRIMI I PËRDITSHËM I AMBIENTIT

• Pastrimi duhet bërë përditë nga pastrues i aprovuar për spitalin. Pluhurat dhe papastërtitë duhen

fshirë nga të gjitha sipërfaqet me një pecetë të njomë;

• Pastruesit/dezinfektantët duhen identifikuar nga personeli i TI dhe duhen përdorur sipas udhësuesve.

Dezinfektantët e nivelit të lartë nuk përdoren për pastrimin e mjedisit.

• Kur nuk përdoren, pastruesit/dezinfektantët duhen mbajtur në afërsi.

DHOMAT

• Kur të sëmurët nxirren nga spitali, duhet pastrim rrënjësor i krevatëve dhe pajisjeve përpara shtrimit

të një të sëmuri të ri.

DUHET BËRË RREGULLISHT:

• Pastrimi rrënjësor i të gjithë njësisë, përfshirë depon e mirëmbajtjes dhe atë të materialeve të ndotura,

të paktën cdo 1-2 javë.

• Pajisjet pastruese përfshirë shtupat duhet të jenë posacërisht për pastrimin e njësisë.

• Kur nuk përdoren, mjetet pastruese duhen fshirë dhe depozituar në vendin përkates.


48

4. ATIBIOTIKOTERAPIA

4,1 PËRDORIMI I DUHUR I ANTIBIOTIKËVE

Çdo institucion shëndetësor duhet të ketë një udhëzues për përdorimin e antibiotikëve. Qëllimi është që

të përshkruhet në mënyrë efektive duke minimizuar kostot dhe duke ulur rezistencën ndaj

antibiotikëve.[56]

• Përdorimi i çdo antibiotiku duhet të justifikohet nga diagnoza klinike dhe nga mikroorganizmi

infektues.

• Përpara se të fillohet kura me antibiotikë nevojitet marrja e kulturave për të kryer një ekzaminim

bakteriologjik, në mënyrë që të konfirmohet se trajtimi është ai i duhuri.

• Mjeku duhet të përditësohet mbi prevalencën e rezistencës në spital.

• Duhet të përdoret antibiotiku që ka spektrumin më të ngushtë.

• Kombinimi i antibiotikëve duhet të evitohet nëse është e mundur.

• Duhet të përdoret doza e duhur pasi dozat e ulëta mund të mos jenë efektive për trajtimin e

infeksionit dhe çojnë në këtë mënyrë në zhvillimin e rezistencës.

Nga ana tjetër dozat më të larta mund ti shkaktojnë pacientit efekte anësore të padëshirueshme dhe mund

të mos parandalojnë zhvillimin e rezistencës.

4.2 PROFILAKSIA ME ANTIBIOTIKË [57]

Profilaksia me antibiotikë përdoret vetëm në rastet kur është dokumentuar se sjell më shumë të mira se

rreziqe. Disa përdorime të profilaksisë me antibiotikë përfshijnë rastet e mëposhtme:

· Profilaksi për ndërhyrje kirurgjikale specifike

· Profilaksi për endokarditin

Për profilaksi për ndërhyrjet kirurgjikale trajtimi me antibiotikë me rrugë intravenoze duhet të fillohet

një orë para ndërhyrjes ose në momentin e dhënies së anestezisë dhe të vazhdohet për maksimum 24 orë.

Në pjesën me të madhe të rasteve profilaksia me një dozë të vetme para operacionit është e

mjaftueshme.

Regjimi i trajtimit zgjidhet në bazë të patogjeneve, prevalencës së rezistencës në shërbimin kirurgjikal,

llojit të ndërhyrjes kirurgjikale, gjysme jetës biologjike të antibiotikut dhe kostos së barit. Administrimi i

antibiotikëve për profilaksi për një periudhë më të gjatë nuk është e rekomandueshme pasi ka një risk


49

për infeksion nga një patogjen rezistent. Përdorimi i profilaksisë nuk duhet të jetë kurrsesi një

zëvendësues i praktikës së duhur aseptike kirurgjikale.

4.3 ROLI I LABORATORIT MIKROBIOLOGJIK [58]

Laboratori mikrobiologjik luan një rol të rëndësishëm në rezistencën ndaj antibiotikëve. Këto përfshijnë:

· Laboratori duhet të kryejë testet mbi ndjeshmërinë e mikrobeve të izoluara ndaj antibiotikëve

· Duhet të kryejë teste të tjera plus sipas kërkesës, për mikroorganizma që janë rezistente

· Duhet të monitorojë dhe raportojë tendencën e prevalencës së rezistencës ndaj antibiotikëve

· Lajmëron me shpejtësi në rastet kur vihet re ndonjë tendencë e çuditshme në rezistencën ndaj

antibiotikëve

Qëllimi kryesor i laboratorit mikrobiologjik është që të ndihmojë mjekun në përzgjedhjen e antibiotikut

të duhur, duke kryer më parë testet mbi ndjeshmërinë e mikroorganizmave ndaj antibiotikëve.

4.4 MONITORIMI I PERDORIMIT TE ANTIBIOTIKEVE [59]

Përdorimi i antibiotikëve në institucionet shëndetësore duhet të monitorohet. Zakonisht ky monitorim

kryhet nga departamenti i farmacisë dhe duhet ti raportohet në kohë Ekipit për përdorimin e

antibiotikëve.

Monitorimi duhet të përfshijë sasinë e antibiotikëve të ndryshëm që përdoren gjatë një kohe të caktuar si

dhe trendin e përdorimit të antibiotikëve në kohë. Gjithashtu duhet të analizohet përdorimi i

antibiotikëve në fusha specifike si: pavioni onkologjisë/hematologjisë, reanimacion etj.


50

5. KOSTOJA E INFEKSIONEVE SPITALORE

5.1 KONSEKUENCAT EKONOMIKE TË INFEKSIONEVE NOZOKOMIALE

Çmimi i saktë i infeksioneve nozokomiale është vështirë të përcaktohet për shkak të ndryshimeve

ndërmjet institucioneve shëndetësore. [60,61,84] Por emërues i përbashkët i tyre është se ato:

• zgjasin kohën e qëndrimit të pacientëve në spital duke rritur koston e mjekimit;

• shoqërohen me mungesë në vendin e punës e nganjëherë edhe me invaliditet;

• familja pëson rritje të kostos nga vizitat në spital (udhëtimi dhe koha e shpenzuar) ;

• kërkojnë rritjen e kostos së mjekimit (kohëzgjatje e terapisë antimikrobike dhe medikamenteve të

tjera) ;

• shoqërohen me rritjen e numrit të testeve të ndryshme diagnostike-laboratorike ;

• rrisin koston e kontrollit, si pasojë e hulumtimeve epidemike-mikrobiologjike;

• shpesh shkojnë me denoncime gjyqësore dhe me publicitet negativ ;

Kontrolli I infeksioneve te spitaleve në fillim ishte art, më vonë shkencë kurse në 3 dekadat e fundit u

bë biznes, sepse me programe efikase kursente shuma marramendëse të parave. Roli i tyre është dyfish

më i madh në vendet në zhvillim, ku bën pjesë edhe Shqiperia. Nëse merret në konsideratë shfaqja e

infeksioneve spitalore shoqëruar me zgjatjen e qëndrimit të pacientëve në spital që shkon me zbatimin

e testeve suplementare diagnostike, mjekim plotësues dhe shpenzime tjera përplotësuese, del se këto

shpenzime marrin 25% të buxhetit të përgjithshëm vjetor. Prandaj kontrolli i infeksioneve është i

dobishëm dhe i domosdoshëm.

5.2 KOST EFEKTIVITETI I KONTROLLIT TË INFEKSIONEVE [62,63,64]

Në botën e sotme të kujdesit shëndetësor, çmimet direkte dhe indirekte të përkujdesjes shëndetsore kanë

ndikim të dukshëm në konkurencë e me gjasë edhe në mbijetesë të sistemit të mbrojtjes shëndetësore në

spitale. Infeksionet spitalore e zgjasin kohën e qëndrimit në spital, rrisin koston e mjekimt , hapin

mundësinë e kundërveprimeve ligjore kundër punëtorëve shëndetësorë dhe spitalit dhe mund të kenë

pasoja negative në reputacionin e organizatës shëndetësore në popullatë.


51

Programet e kontrollit të infeksionit mundësojnë një fushë me rëndësi të kursimeve për institucionin dhe

siguruesin shëndetsor. Po ashtu, ruajtja e shëndetit të punëtorëve shëndetësorë, evitimi i mungesës në

punë të shkaktuar nga infeksionet dhe siguria në vendin e punës janë premisa të rëndësishme të

kursimeve.

Procedurat dhe produktet e përdorura për parandalimin e infeksioneve dhe kufizimin e përhapjes së tyre

kanë potencial për të rritur koston e mjekimit. Prandaj çdo strategji intervenuese duhet të ketë beneficion

i cili mbizotëron 10 rrezikun e rritjes së shpenzimeve. Kjo shpesh përbën një kalkulim kompleks të

balancit ndërmjet shpenzimeve të intervenimit kundrejt vlerës së infeksionit që është duke u

parandaluar. Në kalkulimin e çmimit duhet futur çmimin e produktit, kohën e kaluar për trajnim të

personelit, dhe çmimin e përdorimit të pajisjeve. Çmimi financiar i infeksionit që synojmë ta

parandalojmë duhet të llogarisë çmimin e diagnozës dhe mjekimit, kohëzgjatjen e qëndrimit në spital,

mungesën në punë dhe çfarëdo paaftësie afatgjate apo humbje jete. Po ashtu duhet të merren në

konsideratë edhe elementet jomonetare siç janë satisfaksioni i pacientit, konsiderata ligjore, çështjet

etike dhe publiciteti negative.


52

6. REZULTATET

Ne kete studim jane perfshire 1253 pacientë nga te cilet 110 ose (8.8%) rezultuan me infeksione

nozokomiale spitalore. (Fig 1)

Nga 110 pacientet te cilet rezultuan me infeksione nozokomiale, shohim qe ne sherbimin e kirurgjise

rezultojne 59 paciente ose (53.6%) e rasteve kurse ne sherbimi e neurologjise rezultojne 51 paciente

ose (46.4%) e rasteve. Nuk ka ndryshime sinjifikante ne numrin e pacienteve te marre ne studim ne te dy

sherbimet. (Tab. 1); (Fig 2)

Tab. 1

SHERBIMI Nr rasteve %

neurologji 51 46%

kirurgji 59 54%

Total 110 100.0%

Paciente Total91.2 %

Pacientet me Infeksione

Nozokomiale8.8%

Fig. 1 Incidenca e Infeksioneve Nozokomiale ne TI


53

Grup-mosha me e shpeshte e pacienteve me infeksione nozokomiale spitalore rezulton 65-75 vjec me

31raste ose 28.2%, mbi 75 vjec 26 raste ose 23.6% dhe 45-54 vjec me 11 raste ose 10%. (Fig 3)

Rezulton se ne strukturen e pacienteve me infeksione nozokomiale ka rritje te % me rritjen e moshes

(Test statistic t = 38.83900, P < 0.0001). (Tab. 2)

Tab. 2 Grup-mosha Nr rasteve %

gjer 24 6 5.5%

25-34 2 1.8%

35-44 10 9,1%

45-54 11 10%

55-64 24 21.8%

65-74 31 28.2%

mbi 75 vjec 26 23.6%

Total 110 100.0%


54

Mosha mesatare e pacienteve te shtruar me infeksione nozokomiale ka qene 62±16,6 vjec, nga 18 gjer

ne 94 vjec. Sipas grup moshes pacientet me infeksione nozokomiale paraqiten ne tab e meposhteme.

(Tab. 3)

Tab. 3 Mosha e pacienteve

Sherbimi N Mean Std. Deviation Min – max

Pacientet ne pergjithesi 110 62 16,7 18 -94

Pacientet neurologjik 51 58,2 18,6 18 – 94

Pacientet kirurgjikal 59 65,3 14,3 18 -84

gjer 2425-34

35-4445-54

55-6465-74

mbi 75 vjec

5.50%

1.80%

10.00%9.10%

21.80%

28.20%

23.60%

Fig.3 Grup-mosha


55

Ditëqëndrimi mesatar ne spital te pacienteve me infeksione nozokomiale (Fig 4), Tab.4;

gjer 7 dite8-14 dite

15-30 dite31-60 dite

61-90 ditembi 90 dite

9.10%

46.40%

31.80%

10.00% 9% 1.80%

Fig. 4 Ditëqëndrimi ne Spital te Pacienteve me Infeksione Nozokomiale

Tab.4 Grup

diteqendrimi

Nr

rasteve %

gjer 7 dite 10 9.1%

8-14 51 46.4%

15-30 35 31.8%

31-60 11 10.0%

61-90 1 9%

mbi 90 dite 2 1.8%

Total 110 100.0%


56

Ditqendrimi mesatar rezulton 20,5±22,3 dite, nga 5 gjer 180 dite. Ne sherbimin neurologjik 21,4±19,2

dite, nga 5 gjer 100 dite dhe ne sherbimin kirurgjikal 19,8±24,8, nga 5 gjer 180 dite; pa ndryshime

sinjifikante ndermjet sherbimeve ( t= 0.360809, p= 0.718947). (Fig 5); (Tab. 5)

Tab.5 Ditqendrimi I pacienteve

Pacientet ne pergjithesi 110 20,5 22,3 5 -180

Pacientet neurologjik 51 21,4 19,2 5 – 100

Pacientet kirurgjikal 59 19,8 24,8 5 – 180

20.5

21.4

19.8

19

19.5

20

20.5

21

21.5

22

Pacientet ne pergjithesi Pacientet neurologjik Pacientet kirurgjikal

Fig. 5 Ditqendrimi mesatar sipas sherbimeve


57

Nga procedurat mjekesore te kryera ne grupin e studiuar me te shpeshta kane qene kateterizimi

intravascular ne – 100% te pacienteve, kateterizimi urinar – 99.1%, ventilacioni mekanik – 97.3%,

intubimi – 95.5% dhe sondimi nazogastrik - 71.8%. Tab.6; (Fig 6 );

Tab.6 Lloji i nderhyrjes mjekesore Nr rasteve (%)

Procedura kirurgjikale 57 (51.8%)

Kateter urinar 109 (99.1%)

Ventilacion mekanik 107 (97.3%)

Kateter intravaskular 110 (100%)

Tuba intubimi 105 (95.5%)

Sonde nazogastrike 79 (71.8%)

Procedurakirurgjikale

Kateterurinar Ventilacion

mekanik Kateterintravaskular

Tubaintubimi Sonde

nazogastrike

51.80%

99.10%97.30% 100%

95.50%

71.80%

Fig. 6 Lloji i Nderhyrjes Mjekesore


58

Shkaktari etiologjik me i shpeshte ka rezultuar Escherichia coli me 48 raste ose 43.6 % te rasteve i

ndjekur nga Pseudomonas spp me 26 raste ose 23.6% dhe nga Bakteriet Gram negative 24 raste ose

21.8%. Tab.7; (Fig 7) :

Tab.7 Shkaktari mikrobik Raste (%) paciente % ndaj totalit te shtameve

te izoluara

Escherichia coli 48( 43.6%) 37.2%

Staphylococcus epidermitis 16 (14.5%) 12.4%

Pseudomonas spp. 26 (23.6%) 20.2%

Proteus 3 ( 2.7%) 2.3%

Klebsiella 3 ( 2.7%) 2.3%

Enterobacter - -

Bakterie Gram negative 24 (21.8%) 18.6%

Bakterie Gram pozitiv - -

Acinetobacter 7 (6.4%) 5.4%

Streptococcus 1 (0.9%) 0.8%

Candita albicans

Documents

DOKTORATURË NË SHKENCAT INFERMIEROREfshmt.umt.rash.al/wp-content/uploads/2017/10/RUDINA... · 2020. 7. 23. · DIZERTACION RUDINA PIRUSHI 2 REPUBLIKA E SHQIPËRISË UNIVERSITETI