Upload
odivandiso
View
52
Download
0
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Dokumenti i Nismës për hartimin e Planittë Integruar Ndër Sektorial për Bregdetin(PINS) të territorit të Shqipërisë
Citation preview
1
Dokumenti i Nisms pr hartimin e Planit t Integruar Ndr Sektorial pr Bregdetin
(PINS) t territorit t Shqipris
2
PRMBAJTJA
I. Hyrja3
II. Studimi....7 1. Sfond.8
2. Situata Ekzistuese..11
3
3. Qllimi.....17
4. Objektivat...........22
III. Plani i Veprimeve....26 1. Metodologjia, prmbajtja dhe forma..26
Metodologjia e Zonimit dhe Prdorimit t Toks....26
Parimet gjithprfshirse t zonimit ..26
Prmbajtja e PINS.27
Struktura dhe formati i PINS......29
Prmbledhje e Strategjive....32
Baza ligjore e Planit t Integruar Ndr Sektorial (PINS)35
Prmbledhje e planeve kombtare, rajonale e vendore..37
Integrimi dhe prputhshmria...37
Baza e t dhnave38
2. Procesi...40
Fazat dhe hapat kryesore....41
Strukturat..43
Prmbyllje......45
Buxheti...45
3. Instrumenti i posam i pezullimit....45
4. Prfundimi i dokumentit t Nisms......47
I. Hyrje
Nisma pr hartimin e Planit t Integruar Ndr Sektorial (PINS) pr bregdetin merret nga
Ministria e Zhvillimit Urban dhe Turizmit (MZHUT) n bashkpunim me Agjencin Kombtare
t Planifikimit t Territorit (AKPT) e Agjencin Kombtare t Bregdetit (AKB) dhe paraqitet pr
miratim n Kshillin Kombtar t Territorit (KKT).
MZHUT, AKPT dhe AKB jan autoritetet prgjegjse pr fillimin, mbarvajtjen deri n
prfundim t instrumentit kombtar t planifikimit, n kt rast Plani i Integruar Ndr Sektorial
pr bregdetin.
N baz t nenit 29 t Ligjit Nr. 10119, dat 23.04.2009 Pr Planifikimin e Territorit, i
ndryshuar, Instrumentet e planifikimit t integruar prcaktojn zhvillimin e balancuar e t
4
integruar ndrmjet nivelit vendor dhe kombtar dhe krijimit t objektivave t rndsis dhe
interesit t prbashkt t nj apo m shum autoriteteve kombtare dhe vendore t planifikimit.
Kto instrumente prdoren pr zonat bregdetare, t trashgimis kulturore, natyrore, mjedisore e
peizazhit, si dhe n zona t tjera t rndsis ose interesit t prbashkt.
N rastin konkret Ministria e Zhvillimit Urban dhe Turizmit nprmjet Agjencis Kombtare t
Planifikimit t Territorit, i paraqet Ministrive q do prfshihen n kt proces dhe njsive
vendore t prfshira ne zonn e interesit, krkesn pr marrjen e nisms pr hartimin e PINS s
bashku me dokumentacionin shoqrues.
Krkesa pr marrjen e nisms, prmban:
Studimin q prcakton faktet dhe problemet, t cilat shprehin nevojn pr nj plan t
integruar ndrsektorial;
Planin e veprimeve pr hartimin e planit t integruar ndrsektorial, prfshir afatet,
prshkrimin e proceseve t pjesmarrjes, bashkrendimit, dgjimit publik, koordinimit
dhe miratimit;
Buxhetin pr hartimin e planit t integruar ndrsektorial;
Kufijt dhe prcaktimin n hart t zons q do t studiohet, bazuar n prcaktimet e
VKM Nr. 459, dat 16.6.2010 Pr miratimin e standardeve t prbashkta gjeodezike
dhe GIS.
Ministria e Zhvillimit Urban dhe Turizmit s bashku me Agjencin Kombtare t Planifikimit t
Territorit, kan organizuar takime me gjitha njsit vendore pr t prezantuar iden pr hartimin
e Planit t Integruar Ndr Sektorial pr bregdetin, per t sqaruar objektivat, afatet dhe t tjer
element prbrs t tij. Takime t tjera prezantuese dhe kshilluese do t pasojn n vijim dhe
do t realizohen edhe me ndihmn e Agjencis Kombtare t Bregdetit.
Duhet patur parasysh q:
Gjat hartimit t planit, Ministria e Zhvillimit Urban dhe Turizmit (MZHUT) s bashku me
Agjencin Kombtare t Planifikimit t Territorit (AKPT) dhe Agjencin Kombtare t Bregdetit
(AKB) duhet t sigurojn nj proces dialogu, bashkpunimi dhe bashkrendimi, horizontal e
vertikal, me do autoritet t planifikimit e pal t interesuar, n fillim t procesit dhe gjat
hartimit t tij. MZHUT s bashku me AKPT-n dhe AKB-n kshillohen me palt e interesuara,
t cilat i bjn me dije periodikisht pr ecurin e procesit t hartimit t PINS. AKPT-ja ndihmon
dhe propozon prmirsimet e nevojshme t planit t veprimeve dhe t instrumentit kombtar t
planifikimit.
N baz t nenit 36, t Ligjit t Planifikimit, proesi i bashkrendimit dhe kshillimit t projektit
t PINS, sipas situatave specifike dhe kompleksitetit t tij, zhvillohen sipas fazave t mposhtme:
5
Kshillimi i ides ose i pjesve t veanta t projektit; Kshillimi n trsi i projektit.
1. MZHUT, AKPT dhe AKB zgjedhin, sipas rastit, nse do t kryejn bashkrendim dhe
kshillim me nj apo dy faza, brenda t cilave do t organizohen nj apo m shum seanca
dgjimi publik.
2. Afatet e shprehjes s qndrimit nga autoritetet e tjera t planifikimit dhe palt e interesuara
fillojn t nesrmen e dats s botimit n regjistr dhe sipas mjeteve tradicionale t informimit t
projektit prfundimtar t PINS nga autoritetet prgjegjse t planifikimit dhe jan si m posht:
30 dit, n rastin e bashkrendimit e kshillimit t ides ose t do pjese t veant t
projektit;
60 dit, pr bashkrendimin e kshillimin trsor t projektit.
3. do autoritet i planifikimit, sipas sfers s juridiksionit dhe prgjegjsis s prcaktuar nga
legjislacioni n fuqi, ose pal e interesuar ka t drejt t paraqes vrejtje apo propozime pr
projektin e PINS gjat periudhs s bashkrendimit e kshillimit t tij. Vrejtjet apo propozimet
botohen n regjistr dhe sipas mjeteve tradicionale t informimit.
4. do vrejtje e br duhet t jet e argumentuar dhe t shoqrohet me sugjerime t qarta, n
mnyr q ti jap mundsi autoriteteve prgjegjse pr hartimin e instrumentit t kuptojn
prmbajtjen e saj e t mund t bjn ndryshimet prkatse, pr trajtimin n mnyr t arsyeshme
t vrejtjes.
5. Mosparaqitja e vrejtjeve apo propozimeve, brenda afateve t prcaktuara n kt nen,
vlersohet si pranim i heshtur i projektit t instrumentit kombtar t planifikimit, prve rasteve
t pamundsis pr shkaqe t prligjura e t pavarura nga subjekti n fjal, t cilat duhet t
njoftohen n mnyr t argumentuar, sipas prcaktimeve t Kodit t Procedurave Administrative,
pr rivendosjen n afat.
6. Pr qllimet e bashkrendimit e t kshillimit, Ministria e Zhvillimit Urban dhe Turizmit
nprmjet Agjencis Kombtare t Planifikimit t Territorit shqyrton vrejtjet apo propozimet e
autoriteteve t tjera t planifikimit, palve t interesuara ose publikut, brenda 30 ditve nga
mbarimi i afateve t prcaktuara n kt nen.
7. N rastet kur, si pasoj e procesit t bashkrendimit e t kshillimit, vrejtjet apo propozimet e
bra prekin ndjeshm elemente thelbsore dhe prmbajtjen baz t projektit t PINS, autoritetet
prgjegjse, kryesisht ose me krkes t autoriteteve t planifikimit dhe/ose propozim t palve
t interesuara, kryejn nj proces t dyt bashkrendimi ose kshillimi. Ato shqyrtojn vrejtjet
6
apo propozimet dhe ndryshojn projektin, ose shprehin qndrimin e tyre t argumentuar t
mosprfshirjes n projekt t vrejtjeve apo propozimeve prpara paraqitjes s tij pr miratim.
8. Prmbledhja e vrejtjeve apo propozimeve, gjat procesit t bashkrendimit, kshillimit dhe
dgjesave publike i bashklidhen projektit t PINS, t paraqitur pr miratim dhe botohet s
bashku me t n regjistr dhe sipas mjeteve tradicionale t informimit.
Pas hartimit t gjith dokumentacionit t msiprm dhe proesit t kshillimit, bashkrendimit
dhe dgjimit publik, do t prgatitet dokumentacioni pr miratim. Relacioni i Planit t Integruar
Ndr Sektorial pr bregdetin prmban:
Vizionin strategjik dhe hapsinor t zhvillimit t territorit;
Gjetjet kryesore t analizs;
Nj prmbledhje t planit t propozuar t prdorimit t toks;
Paraqitjen e nyjave, strukturave dhe rrjeteve kryesore t infrastrukturave;
Vlersimin strategjik mjedisor;
Vlersimin ekonomik, financiar, fazat e zbatimit dhe nevoja pr ndryshime t rndsishme administrative dhe ligjore.
Rregullorja e Planit t Integruar Ndr Sektorial pr bregdetin, q prmban:
Prmbledhje t koncepteve kryesore t prdorura gjat hartimit t planit, prkufizime pr
terminologjin e prdorur, shpjegim t sistemit t koordimit t prdorur n prputhje me
kt rregullore;
Orientime pr rregulloret e planifikimit q do t hartohen nga autoritetet vendore t
planifikimit, duke udhzuar specifikisht pr do element t rregulloreve t planifikimit
sipas prcaktimit t nenit 22 t ligjit nr.10 119, dat 23.4.2009 Pr planifikimin e
territorit t ndryshuar, dhe sipas prcaktimit t ksaj rregulloreje pr rregulloren e
planifikimit t PPV;
Prcaktimin e standardeve dhe rregullave pr hartimin dhe zbatimin e projekteve dhe
planeve t detajuara vendore nse PINS propozon t tilla;
Prcaktimi i standardeve dhe rregullave pr zbatimin e instrumenteve speciale t
kontrollit t zhvillimit;
Prcaktimin e standardeve kufizuese minimale pr shtje t rndsis kombtare t
prcaktuara n nenin 6 t ligjit nr.10 119 dat 23.4.2009 Pr planifikimin e territorit, t
ndryshuar,sipas prcaktimeve t legjislacionit t posam n fuqi;
Hartat kryesore t tematikave t ndryshme. (Plani i prdorimit t toks, Rrjeti rrugor etj).
7
II. Studimi
Bregdeti shqiptar ka nj gjatsi 418 km dhe laget nga deti Adriatik dhe deti Jon. Gjatsia e
bregdetit q laget nga deti Jon sht 150 km dhe fillon nga gjiri i Ftelias dhe mbaron n Kepin e
Gjuhzs, ndrsa pjesa q laget nga deti Adriatik sht 268 km dhe fillon nga Kepi i Gjuhzs
dhe mbaron n derdhjen e lumit Buna. Pjes e bregdetit shqiptar mjaft me vler prsa i prket
vlerave natyrore dhe mjedisore jan edhe lagunat q kan nj siprfaqe 10 000 ha. Ndr m
kryesoret jan: Laguna e Karavastas (3900 ha), Laguna e Narts (2800 ha) dhe Laguna e
Butrintit (1600 ha). N disa studime rezulton q nse merren parasysh edhe lagunat, gjatsia e
vijs bregdetare arrin n 450 km.
Plani do t siguroj zhvillimin e qndrueshm t turizmit bregdetar, duke mundsuar prdorim t
balancuar t resurseve prgjat vijs bregdetare me shtrirje veri- jug. Pr shtje t lehtsis s
menaxhimit t proesit, brezi bregdetar do t menaxhohet n 4 nnzona, sipas tipareve t
ngjashme territoriale, por vizioni i zhvillimit dhe politikat e hartimit t Planit Ndr Sektorial t
Turizmit Bregdetar do t jen nj mbules e vetme pr t gjith brezin bregdetar, dhe sht
m e rndsishme, do t jen t integruara me vizionin dhe politikat e Planit t Prgjithshm
Kombtar.
Zona 1: Velipoj Derdhja e Lumit Mati
Zona 2: Derdhja e Lumit Mat Derdhja e Lumit Shkumbin
Zona 3: Derdhja e Lumit Shkumbin Derdhja e Lumit Vjos
Zona 4: Derdhja e Lumit Vjos Butrint
Vendimi i KKT-s pr masat emergjente t ndrhyrjes rehabilituese dhe mbrojtse n brezin
bregdetar prcakton paralelisht edhe rendsin kombtare t ksaj zone t Shqipris me nj
shtrirje rreth 420 km veri- jug dhe rreth 1-6 km n drejtim t toks. Rendsia e ktij brezi lidhet
fillimisht me bukurit dhe pasurit mjedisore q prmblidhen brenda tij, dhe si rrjedhoj
potencialin pr zhvillimin e turizmit, q ai ofron.
8
1. Sfond
Pozicioni gjeografik i Shqipris n Basenin e Mesdheut dhe hapsira e gjr n Detin Adriatik
dhe Jon, ka krijuar mundsi t mdha pr zhvillimin e turizmit n Shqipri. N vendin ton
ekzistojn t dy llojet e brigjeve detare, si bregu i cekt ranor (kreysisht pjesa e detit Adriatik),
por edhe ai me shkmbinj t lart (pjesa q laget nga deti Jon), t cilt krijojn shum mundsi
pr zhvillimin e turizmit. Bregdeti shqiptar ka pejsazhe t spikatura dhe pamje mahnitese q
mbizotrojn riviern shqiptare dhe prbjn nj nga zonat m t bukura t vendit ton. Arsyeja
kryesore e turistve q zgjedhin Shqiprin si destinacion turistik lidhet drejtprdrejt me mjedisin
natyral bregdetar. Bregdeti prbn pasurin ton kryesore pr zhvillimin e turizmit.
Ekosistemet toksore dhe detare t Shqipris jan pjes e zinxhirit Mesdhetar dhe Ballkanik t
ekosistemeve natyrore. Madje duhet thn se nj pjes e konsiderueshme e ktyre ekosistemeve
n Shqiperi ruhet n nj gjendje gati natyrore.
Pavarsisht ksaj, brezi bregdetar prbn terrenin me vulnerabl prsa i prket presionit q
ushtrohet nga zhvillimi dhe si rrjedhim menaxhimi ksaj zone ngelet ende nj sfid pr vendin
ton. sht detyr dhe prgjegjsi kryesisht e organeve n nivel qndror dhe njsive t qeverisjes
vendore por edhe e shoqris civile, komunitetit t biznesit, individve dhe pronarve t trojeve
q t dim si ti prdorim, ti ruajm dhe zhvillojm sa m n mnyr t qndrueshme kto
potenciale t zons bregdetare.
Ndr problemet kryesore q kan shkaktuar nj zhvillim jo t qndrueshm dhe n disa raste
kaotik mund t prmendim: strukturat e dobta administrative, mungesa e politikave integruese,
mungesa e burimeve financiare, zhvillimet e ndjeshme social-ekonomike gjat periudhs s
tranzicionit, levizja demografike, znia e pakontrolluar e territorit, urbanizimi pjesrisht i
planifikuar dhe n disa zona kaotik e informal.
Duke e par n nj kontekst m t gjr, menaxhimi i integruar i bregdetit mbetet nj sfid dhe
shtje kombtare. Sa m sipr, vendi yn sbashku me vendet e Ballkanit Prendimor dhe
Italin, jan prfshir n nj nga programet kryesore t Bashkimit Europian pr zhvillimin
e integruar t bregdeteve dhe zonave ujore t detit Adriatik dhe detit Jon. (Integrated
Maritime Spatial Planning).
Kuadri prkats ligjor q lidhet me rregullimin e zhvillimit n brezin bregdetar prfshin ligjet si
m posht:
Ligji nr.10 119 dat 23.4.2009 Pr planifikimin e territorit;
Ligji pr Mbrojtjen e Mjedisit (2002, amenduar n 2008);
Ligji pr Turizmit (me gjith ndryshimet) nr. 9734 dat 14.05.2007
9
Ligji mbi Burimet Ujore (1996);
Ligji pr Furnizimin me Uj dhe Rregullimin e Sektorit Sanitar (1996);
Ligjet dhe rregulloret relevante pr zhvillimin e bregdetit (ndr t tjera Ligjit pr Zonat e
Mbrojtura, amenduar n 2008);
Ligji mbi themelimin dhe funksionimin e mbrojtjes s toks dhe strukturave t
administrates; dhe Ligji mbi themelimin e mbrojtjes s pyjeve;
Ligji mbi Mbrojtjen e Biodiversitetit (2006);
Kuadri rregullator pr prgatitjen e Vlersimeve t Impaktit Mjedisor (EIA-s) dhe nj
Projektligji pr vlersimin strategjik t Ndikimit Mjedisor (SEA-s).
Legjislacioni si m sipr, ka prcaktuar rolet dhe prgjegjsit n lidhje me zhvillimin n brezin
e bregdetit. Kuadri ligjor pritet t rishikohet, pr ta plotsuar dhe br at m funksional. Kjo do
t garantoj nj fush veprimi t koordinuar dhe miradministruar n t gjith territorin e brezit
t bregdetit. Ktu duhet br me dije se struktura ligjore pr Planifikim Hapsinor Ujor nuk
ekziston akoma, por procesi sht duke vijuar pr t hartuar nj ligj apo rregullore respektive.
Brezi bregdetar ka rndsi t veant n gjith territorin e Shqipris, pr shkak se sht nj aset
kombtar pr nga bukurit natyrore q ofron, por edhe pr rndsin strategjike q mbart n
fushn e turizmit dhe zhvillimit ekonomik e kulturor.
Akoma nuk ekziston nj ligj pr Menaxhimin e Integruar t Bregdetit, ai sht n fazn e
projekt- ligjit dhe pritet t miratohet se shpejti. Por deri ather, sht hapur rruga pr ngritjen e
Agjencis Kombtare t Bregdetit, nj institucion n varsi t Ministris s Zhvillimit Urban dhe
Turizmit, q do t shrbej si nj organizm q menaxhon n mnyr t integruar gjith
problematikat e lidhura posarisht me brezin e bregdetit. Prve masave emergjente mbrojtse
dhe rehabilituese, do t jet ky organizm, i cili do t monitoroj dhe garantoj rehabilitimin dhe
mbrojtjen e brezit bregdetar n bashkpunim t ngusht me autoritetet e qeverisjes vendore, por
gjithsesi pa cnuar autonomin e tyre vendimmarrse dhe gjithmon n mbshtetje t tyre pr
ushtrimin e kompetencave q u njeh ligji.
Gjat hartimit t PINS duhet t garantohet q ekuilibri midis interesave publike dhe private n
zhvillimin e toks, si dhe interpretimi dhe administrimi i sakt i t drejts s zhvillimit, t jen
pjes integrale e mendsis dhe realitetit t zbatimit. Pr t garantuar kt ekuilbr do t
zbatohen nj seri politikash e do t ndrmerren nj sr masash, lidhur me orientimet strategjike,
prcaktimet, propozimet dhe instrumentet q prshkruhen n strategjit ekzistuese kombtare.
Dokumenti i krkess pr nismn sht nj material q bn prezantimin e par me nocionet
kryesore mbi hartimin dhe miratimin e PINS, duke e konceptuar n kt faz nga pikpamja
ligjore dhe planifikuese. PINS duhet t reflektoj zgjidhjet pr sfidat e zhvillimit t qndrueshm
t territorit.
Procesi do t realizohet nga bashkrendimi i puns ndr- institucionale me nj konsultim t gjer,
pr tu aprovuar m pas si nj set draftesh q i nnshtrohen procesit t miratimit. Sanksionimi i
instrumenteve ligjore dhe planifikuese q plani do t strukturoj, do t shrbej si sistem
10
rregullator q jep garanci pr zhvillim t qndrueshm afatgjat t brezit bregdetar. Hapi i par
pr realizimin e Planit sht marrja e nisms nga Ministria e Zhvillimit Urban dhe Turizmit
(MZHUT) dhe prgatitja pr kt qllim e dokumentit t Krkess, pra termave t refere ncs pr
hartimin e PINS. Krkesa prcakton nevojn pr hartimin dhe miratimin e PINS, planin e puns,
instrumentet ligjore, buxhetin, rolet dhe prgjegjsit institucionale e teknike.
Duke qn se vendi, gjat periudhs s tranzicionit, nuk ka pasur asnjher nj Plan t Integruar
Ndr Sektorial pr bregdetin, hartimi dhe miratimi i tij fiton nj status tejet t veant dhe
shnjon fillimin e nj epoke t re n zhvillimin e territorit t bregdetit. Ky sht nj projekt
shum strategjik me interes kombtar, pasi do t jet ky Plan q do t orientoj investimet, do t
rregulloj kontrollin e territorit, do t siguroj mbrojtjen e mjedisit, si dhe do t garantoj
zhvillimin social-ekonomik t gjith hapsirs bregdetare.
Vizioni q do t prcaktoj ky Plan nprmjet hartimit t strategjis kombtare dhe
ndrsektoriale t zhvillimit si pjes prbrse e tij, do t vendos nj raport t drejt dhe ekuilibra
mes objektivave t zhvillimit sipas kndvshtrimit t politikave t qeveris, t drejts pr
zhvillim dhe burimeve natyrore n territor. Ky proces do t ket n fokus ndryshimin e gjendjes
aktuale ne zonn e bregdetit, duke ligjruar e zbatuar nj vizion t ri, nprmjet aplikimit t
intrumenteve ligjore dhe urbane, q do t realizojn sfidat, duke miradministruar potencialet e
vendit dhe duke i dhn hov t madh e cilsor zhvillimit t turizmit.
11
2. Situata ekzistuese
N Shqipri, mungesa e planeve hapsinore dhe moszbatueshmria e bazs ligjore sht
konsideruar t jet pengesa m e madhe pr zhvillimin e qndrueshm n bregdet. Shkalla e
prgatitjes s tyre ka qn shum e ngadalshme pr t parandaluar praktikn e ndrtimeve
ilegale. Mosrealizimi i planeve dhe programeve pr bregdetin, konsiderohet si arsyeja kryesore e
mungess s nj zhvillimi t qndrueshm pr zonn e bregdetit. Problemi m madhor ka qn se
pr kt hapsir kaq strategjike nuk ka ekzistuar nj Plan i Integruar Ndr Sektorial (PINS) q t
shrbej si sistem rregullues pr t siguruar standarde n planifikim dhe garantimin e
instrumentave q mundsojn shrbime cilsore turistike.
Kto mungesa kan rnduar situatn n terren, duke degraduar panoramn e bregdetit me
ndrtime t realizuara n munges t nj planifikimi kombtar e sektorial. Situata ekzistuese
paraqitet shum emergjente. Mungesa e nj Plani t Integruar Ndr Sektorial pr bregdetin ka
shkaktuar edhe parcelizimin e planifikimit, aty ku kompetencat dhe juridiksionet territoriale
ndahen. Kjo ka penguar hartimin e planeve rajonale, q do t ishin potencialisht t inte grueshme
me njra-tjetrn, n rastin kur nj Plan i Integruar Ndr Sektorial pr bregdetin do tu paraprinte.
Pr m tepr, t gjitha planet vendore dhe ato rajonale (t pakta n numr), si dhe zhvillimet deri
m sot, jan jetsuar pa rakorduar nj vizion t qart rajonal, e aq m pak kombtar. Ndaj,
hartimi i PINS sht nj nevoj urgjente pr t ndalur prkeqsimin e situats n territor in e
bregdetit dhe jo vetm. PINS do t mundsoj regullimin e procesit t zhvillimit duke e futur at
n brazdn e nj zhvillimi t qndrueshm afatgjat me qllim primar zhvillimin e turizmit.
Shqipria sht nj vend n ndryshim ku e vjetra q sht e pasur n trashgimi kulturore e
natyrore dhe e reja q sht e orientuar n aktivitete ekonomike t limituara n llojshmri dhe
madhsi, ndrveprojn n nj mjedis t paprshtatshm pr kombinim e tyre n funksion t
zhvillimit t qndrueshm: si n rrafshin kohor dhe n planin e gjithprfshirjes territorial. Brezi
bregdetar shqiptar ka sot ashtu si dhe ka pasur n t shkuarn nj zhvillim m intensiv social-
ekonomik, krahasuar me pjesn tjetr t vendit.
Lvizja e madhe e popullsis me destinacion kto zona, e shoqruar me presionin pr urbanizim
dhe turizm prgjat bregdetit jan forcat dhe idet shtytse t zhvillimit n zonat bregdetare,
sikurse n t gjith hapsirn territoriale. Aktualisht, rreth 60% e popullsis jeton n zonat
bregdetare. Rritja e popullsis dhe zhvillimi i turizmit n kto zona ka diktuar kursin e
zhvillimeve jo gjithmon pozitive: si kaosi urban, ndotja urbane e cila ka njohur rritje t
ndjeshme, vshtirsit n kontrollim dhe monitorimin e situats etj.
Ndrkoh, mungesa e planeve hapsinore dhe programeve pr bregdetin, hartimi jo n koh i
tyre, ka rezultuar vendimtare n stimulimin e fenomeneve q lidhen me informalitetin n
12
planifikim, administrim, zhvillim dhe kontroll. Gjthashtu, n aspektin shoqror, konflikti midis t
mirs personale dhe asaj komunitare, ka luajtur nj rol t rndsishm n panoramn e
prgjithshme t zhvillimeve dhe dinamikn e saj.
Hartimi i ktij Plani duhet t parashikoj zgjidhje q jan n mbshtetje t pushtetit vendor dhe
politikave t tyre, pr t mundsuar q ky i fundit t marr nj rol udhheqs n zhvillimin e
toks, duke mbrojtur zonat natyrore, historike dhe bujqsore, duke garantuar partneritet publik e
privat n financimin e infrastrukturave e shrbimeve dhe duke administruar shprndarjen e s
drejts s zhvillimit. Kjo padyshim sht e lidhur ngusht edhe me reformn territorale, e cila do
ti lehtsonte mjaft proceset planifikuese, sepse do t qartsonte kufijt territorial dhe
kompetencat mes autoriteteve, duke i br ato m t zbatueshme dhe m efektive.
Peisazhi dhe mjedisi paraqitet i rnduar gjat gjith brezit bregdetar, duke degraduar panoramn
e bregdetit me ndrtime t realizuara n munges t nj planifikimi kombtar e sektorial.
Rrnojat e vendbanimeve historike jan ln n mshir t fatit. Erozioni sht gjithashtu nj
faktor problematik q ka ndikim n vijn bregdetare dhe panoramn e prgjithshme. Krahas
faktorve natyror, sht favorizuar nga aktiviteti njerzor edhe shfrytzimi i inerteve nga shtrati
i lumenjve n mnyr abuzive pr qllime ndrtimi, etj.
Pastrimi i mbetjeve sht gjithashtu nj problematik shume evidente. Rast flagrant n lidhje me
mbetjet sht Pylli i Sods, ku mbas nj inspektimi t fundit sht konstatuar prezenca e tyre n
mas t madhe. Por ky fenomen sht i prhapur prgjat vijs bregdetare edhe n shum
territore t tjera. Deti Adratik dhe Jon jan br pritsit e shkarkimeve urbane, industriale,
bujqsore e blegtorale. N ta derdhen jasht do kontrolli pesticidet dhe kimikatet e
paprpunuara t tokave bujqsore, mbetjet organike, t cilat prmbajn fosfor e azot, viruse e
baktere patogjene, metale t rnda, etj. Rritja e banorve n disa qendra urbane e ka br t
pamundur procesin e vetpastrimit t detit, pr shkak t sasis s madhe t shkarkimeve urbane.
Perve ktyre faktorve, t cilt duhet t ishin nn menaxhimin dhe kontrollin e qeverive lokale,
lists s gjat i shtohen edhe mbeturinat urbane prgjat bregdetit, prfshi ktu edhe nj ndr
armiqt kryesor t gjallesave detare, qeset e plastmasit.
Ndotja e lumenjve, sidomos npr zonat rurale, ku luginat e tyre jo rrall jan vend-depozitimet e
mbetjeve, jan nj tjetr burim papastrtie. Edhe ndotja e ujrave nntoksore jep ndikimin e saj
n kt vorbull t madhe. N mnyr t prmbledhur mund t thuhet se plazhet shqiptare jan n
rrezik t madh. Nse disa prej tyre ende jan nn kufinjt e ndotjes, kjo nuk vjen pr shkak t
menaxhimit t kujdesshm t tyre, por thjesht pr inertsi dhe frenkuentim jo masiv.
Gjithashtu, gjat viteve t fundit Shqipria ka qn n mnyre t vazhdueshme duke humbur
shum nga vlerat e saj t biodiversitetit dhe habitateve natyrore, duke prfshir edhe ato
bregdetare e detare, pr shkak t zhvillimit t pakontrolluar urban dhe turistik, rritjes s ndotjes,
shpyllzimit, erozionit, mungess s legjislacionit t prshtatshm mjedisor dhe zbatimit t tij t
dobt.
13
Msymja me ndrtime ilegale n zonn bregdetare ka rezultuar, prtej do dyshimi, n dm t
zhvillimit ekonomik, turistik, mjedisor dhe social. Ndrtimet e kryera prgjat zons bregdetare,
n shumicn e rasteve, nuk jan paraprir ose shoqruar me infrastrukturn e nevojshme si rrug,
furnizimi me uj dhe kanalizime, dhe ka munguar nj sistem i mir organizuar pr pastrimin e
mbetjeve t ngurta. Kjo situat ka rritur sasin e mbetjeve t ngurta. Mbetjet ujore shkarkohen t
patrajtuara, madje dhe n ujrat detare. Kryesisht, mbetjet e ngurta transportohen n vnde t
pakontrolluara pr grumbullim. Mesatarja vjetore e rritjes s mbetjeve urbane t gjeneruara n
vitet e fundit sht afrsisht tek 10-12 % n qytetet e mdha. Vetm pothuajse 50% e mbetjeve
urbane shkon n vendet e posame. Situata n fshatra esht jasht kontrolli apo monitorimi.
Krpudhzimi i territorit t bregdetit me ndrtime spontane apo individuale, ngre nevojn e
vlersimit t informalitetit, si dhe at t parashikimit t mnyrs s integrimit t vendbanimeve,
duke respektuar vizionin e Planit. Monitorimi i deritanishm esht n nivel observimi, nj arsye
m shum pr realizimin e Planit t Integruar Ndr Sektorial i cili do mundsoj vlersimin
sasior dhe cilsor t impaktit t fenomeneve t prmendura dhe sfidave t reja t lidhura me
rigjenerimin urban, ndryshimet klimaterike, burime t energjis s rinovueshme etj.
Nevoja pr t analizuar dhe reaguar karshi situats aktuale nuk duhet t lr jasht vmendjes
projektet kombtare strategjike q tashm jan pjes shum e rndsishme e realitetit ton t
zhvillimit. Zgjidhjet, t cilat pritet t parashtrohen n PPK- si plani kryesor kombtar, t ken nj
bosht pr tu lidhur n form integrale me kto projekte (si TAP, Bankers etj). Sigurisht, kjo do
t prfshij n analiz shum indikator t ekonomis n zonn bregdetare, q mund t ken
karakter industrial, bujqsor apo turistik.
Me bindjen absolute se promovimi dhe implementimi i zhvillimit t qndrueshm sht i nj
rndsie jetike, hartimi i Planit t Integruar Ndr Sektorial pr bregdetin, pr m tepr dhe
rndsin strategjike t ksaj zone, sht prioritet parsor. Ky plan do t shrbej si nj sistem
rregullues e garantues t standarteve, n planifikimin racional t veprimtarive dhe aktiviteteve n
brezin bregdetar.
Natyrisht hartimi i nj Plani t Integruar Ndr Sektorial pr bregdetin vlerson zgjidhjet disi n
nivel makro, por sht e detyrueshme q gjat puns pr hartimin e tij, politikat t detajohen
dhe t prkthehen n projekte t integruara rajonale dhe vendore, q do t minimizojn sindromat
e urbanizimit t paorganizuar. Ky plan, do t piketoj ndryshime rrnjsore mbi nj baz t
integruar t dhnash mbi territorin n t gjith hapsirn e bregdetit. Ky proces duhet t
mishrohet n kt Plan t Integruar Ndr Sektorial pr bregdetin, n mnyr q situata aktuale t
ridimensionohet me standarde t pranueshme e bashkkohore, q garantojn frymmarrje dhe
zhvillim t qndrueshm.
URBANIZIMI
14
Bazuar n Ligjin Nr.10 119, dat 23.04.2009 Pr Planifikimin e Territorit, i ndryshuar, i cili
hyri n fuqi me efekte t plota n shtator t vitit 2011, deri m sot jan miratuar n Kshillin
Kombtar t Territorit vetm gjasht Instrumente t Prgjithshme Vendore, t njsive t
qeverisjes vendore q preken nga brezi i bregdetar i miratuar me vendimin e KKT Nr. t listuara
si m posht:
Nr.
Vendimit Dat Prshkrimi
1. 01.06.2012 Plani i Prgjithshem Vendor Himar
20. 10.05.2013 Instrumenti i Prgjithshm Vendor, Komuna Golem, qarku Tiran
27. 10.05.2013 Instrumenti i Prgjithshm Vendor, Bashkia Durrs
38 10.05.2013 Instrumentet e prgjithshme vendore, komuna Shengjin
13. 04.07.2013 Instrumenti i Prgjithshm Vendor, komuna Ishm, qarku Durrs
15. 04.07.2013 Instrumenti i Prgjithshm Vendor komuna Synej, qarku Tiran
Me vendimin e KKT Nr.1 dt 08.10.2013 sht prcaktuar vija e brezit bregdetar pr t cilin do
hartohet edhe Plani i Integruar Ndr Sektorial. N baz matjeve, rezulton q ky brez t ket nj
siprfaqe 85831 Ha. N tabeln m posht jepen siprfaqet prkatse pr seciln njsi t
qeverisjes vendore q preken nga ky brez.
Nr. NJ. Q. V Sip. ne
Ha IPV1 Nr. Nj. Q. V.
Sip. ne
Ha IPV
1 Aliko 1779.0 Nuk ka IPV 19 Livadhja 425.9 Nuk ka IPV
2 Balldre 450.1 Nuk ka IPV 20 Lukove 6282.8 Nuk ka IPV
3 Dermenas 2048.2 Nuk ka IPV 21 Novosele 3909.2 Nuk ka IPV
4 Divjake 3064.2 Nuk ka IPV 22 Orikum 20759.7 Nuk ka IPV
5 Durres 1594.3 Ka IPV 23 Qender Vlore 2243.1 Nuk ka IPV
6 Fushe Kuqe 2021.1 Nuk ka IPV 24 Rashbull 631.2 Nuk ka IPV
7 Golem 1720.9 Ka IPV 25 Remas 1060.3 Nuk ka IPV
8 Gose 952.7 Nuk ka IPV 26 Sarande 2359.5 Nuk ka IPV
9 Gradishte 2.2 Nuk ka IPV 27 Shengjin 2655.9 Ka IPV
10 Himare 7022.4 Ka IPV 28 Shenkoll 1319.2 Nuk ka IPV
1 IPV- Instrument i Prgjithshm Vendor . N kokn e tabels sht referuar pr t identifikuar se cilat njsi
vendore ka IPV t miratuar dhe cilat nuk kan.
15
11 Ishem 3251.7 Ka IPV 29 Sukth 1608.3 Nuk ka IPV
12 Katund i Ri 1633.2 Nuk ka IPV 30 Synej 757.3 Ka IPV
13 Koder Thumane 33.4 Nuk ka IPV 31 Topoje 3089.1 Nuk ka IPV
14 Kote 2.7 Nuk ka IPV 32 Velipoje 3007.9 Nuk ka IPV
15 Kryevidh 1139.6 Nuk ka IPV 33 Vergo 435.1 Nuk ka IPV
16 Ksamil 1324.5 Nuk ka IPV 34 Vlore 1022.6 Nuk ka IPV
17 Levan 1841.3 Nuk ka IPV 35 Xarre 2441.0 Nuk ka IPV
18 Libofshe 1941.4 Nuk ka IPV
Sip. Total e Brezit Bregdetar
85830.8
Ha
Duke marr n konsiderat vijn e brezit bregdetar dhe njsit e qeverisjes vendore q kan miratuar
Planet e Prgjithsme Vendore rezulton se siperfaqja e planifikuar sht 17000 ha2 nga 85830 ha n total.
Pra, prafrsisht 20 % e territorit t brezit sht e mbuluar me plane.
2 Kufiri i Brezit Bregdetar dhe Bashksia e siprfaqes s Njsive Vendore prgjat Brezit Bregdetar nuk prputhen
me njri-tjetrin. Brezi Bregdetar shtrihet n nj territor t kufizuar t Njsive Vendore.
16
Harta e Nj. Q. V. q preket nga Brezi Bregdetar
17
3. Qllimi
Menaxhimi i integruar i bregdetit prfshin nj shumllojshmri elementsh, sektorsh, organesh
dhe kompetencash. Pr pasoj, funksionimi i suksesshm i menaxhimit t integruar t bregdetit
duhet bazuar mbi politika dhe plane gjithprfshirse t cilat duhet t hartohen, miratohen dhe
zbatohen n bashkpunim dhe duke u kshilluar me t gjith organet dhe nivelet shtetrore t
prfshira n kt proces.
N prputhje me objektivat dhe parimet e prcaktuara n kt dokument, palt e prfshira n
proces do t prpiqen pr t siguruar prdorimin dhe menaxhimin e qndrueshm t zonave
bregdetare, n mnyr pr t ruajtur habitatet natyrore bregdetare, peisazhet, burimet natyrore
dhe ekosistemet, n prputhje me standardet ndrkombtare dhe normat ligjore, duke:
Identifikuar dhe eleminuar kufijt jasht zonave t mbrojtura dhe zonave t hapura;
Kufizuar shtrirjen lineare t zhvillimit urban dhe krijuar infrastrukturn e transportit
prgjat bregdetit;
Siguruar se problematikat mjedisore jan t integruara n rregullat pr menaxhimin dhe
prdorimin e domenit detar publik;
Siguruar pr lirin e aksesit t publikut n det dhe prgjat bregut;
Kufizuar, ose kur sht e nevojshme, duke ndaluar lvizjen dhe parkimin e mjeteve
toksore, si dhe lvizjen dhe ankorimin e anijeve detare n gjire t brishta natyrore;
N konformitet me qllimet dhe parimet e funksionimit t integruar pr brezin e bregdetit, palt
duhet t:
akordojn vmendje t veant ndaj aktiviteteve ekonomike q kan si kriter prioritar
afrsin me detin;
sigurojn q aktivitetet e ndryshme ekonomike minimizojn prdorimin e resurseve
natyrore dhe marrin n konsiderat nevojat pr brezat e ardhshm;
t sigurojn menaxhimin e resurseve ujore t integruara dhe menaxhimin e mbeturinave
ekologjikisht jo t dmshme;
t sigurojn q ekonomia bregdetare dhe detare sht prshtatur pr natyrn e brisht t
zonave bregdetare dhe q burimet detare jan t mbrojtura nga ndotja;
prcaktojn treguesit e zhvillimit t aktiviteteve ekonomike pr t siguruar prdorimin e
qndrueshm t zonave bregdetare dhe zvogluar presionet q tejkalojn kapacitetin
mjedisor t zons bregdetare;
promovojn ekspertizat ndrkombtare dhe ti kontekstualizojn ato mes autoriteteve
publike, aktorve ekonomik dhe organizatave jo-qeveritare.
18
N lidhje me veprimtarit e mposhtme ekonomike, Palt duhet t bien dakord pr kto pika:
a) Agrikultura dhe Industria:
t garantojn nj nivel t lart t mbrojtjes s mjedisit pr vendndodhjen e
funksionimin e aktiviteteve bujqsore dhe industriale, pr t ruajtur ekosistemet
bregdetare dhe peisazhet, dhe pr t parandaluar ndotjen e detit, ajrit, ujit dhe
toks;
b) Peshkimi:
t marrin parasysh nevojn pr t mbrojtur zonat e peshkimit n projektet e
zhvillimit;
t sigurojn q praktikat e peshkimit jan t pajtueshme me prdorimin e
qndrueshm t burimeve natyrore detare;
c) Akuakultura:
t marrin parasysh nevojn pr t mbrojtur akuakulturn gjat projekteve t
zhvillimit;
t rregullojn akuakulturn duke kontrolluar prdorimin e inputeve dhe trajtimin e
mbeturinave;
d) Turizmi, aktivitetet sportive dhe rekreative:
t inkurajojn turizmin e qndrueshm bregdetar q ruan ekosistemet bregdetare,
burimet natyrore, trashgimin kulturore dhe peisazhet;
pr t nxitur forma specifike t turizmit bregdetar, duke prfshir at kulturor,
rural dhe ekoturizmin, dhe duke respektuar traditat e popullsive lokale;
e) Shfrytzimi i resurseve t veanta natyrore:
t ndalojn nxjerrjen e rrs, duke prfshir shtratin e detit dhe sedimentet e
lumenjve, pr t ndaluar ndikimet negative n ekuilibrin e ekosistemeve
bregdetare;
t monitorojn akuiferet bregdetare dhe zonat dinamike t kontaktit ndrmjet
ujrave t freskta dhe t kripura, t cilat mund t ndikohen negativisht nga
nxjerrja e ujit nntoksor apo nga shkarkimet n mjedisin natyror;
f) Infrastruktura e objekteve energjetike, porteve, punve dhe strukturave detare:
Autorizimi dhe kontrolli ndr- institucional pr infrastruktura dhe objekte t
nevjoshme, n mnyr q ndikimi i tyre negativ mbi ekosistemet bregdetare,
peisazhet dhe gjeomorfologjin t jet shum i minimizuar;
Portet detare jan komponent i rndsishm i sektorit detar, t cilt luajn nj rol
t rndsishm jo vetm n zhvillimin e transportit, por dhe n zhvillimin e
tregtis ndrkombtare dhe ekonomis s vendit. Transporti detar aktualisht sht
n nj nivel t dobt, nga ana teknike dhe e menaxhimit, duke transportuar vetm
rreth 30% t mallrave t eksport - importit. Gjithashtu, mekanizimi dhe
rendimenti i prpunimit te mallrave sht i ult dhe mungojn shum element t
infrastrukturs se nevojshme dhe moderne portale.
Autorizimi dhe infrastruktura pr shrbimet portuale n funksion t turizmit.
19
g) Aktivitetet Detare:
t kryejn aktivitete detare n nj mnyr t till q t sigurohet ruajtja e
ekosistemeve bregdetare, n prputhje me rregullat, standardet dhe procedurat e
konventave prkatse ndrkombtare.
t miratojn masa pr t garantuar mbrojtjen dhe konservimin, nprmjet
legjislacionit q prfshin planifikimin e menaxhimin detar n zonn bregdetare;
t marrin prsipr dhe t nxisin bashkpunimin rajonal dhe ndrkombtar pr
zbatimin e programeve t prbashkta pr mbrojtjen e habitateve detare.
h) Peisazhet bregdetare:
Palt, duke pranuar vlern specifike estetike, natyrore dhe kulturore t peisazheve
bregdetare, pavarsisht klasifikimit t tyre si zona t mbrojtura, duhet t miratojn
masa pr t siguruar mbrojtjen e peisazheve bregdetare nprmjet zbatueshmris
s legjislacioneve prkatse. Palt duhet t marrin prsipr t nxisin bashkpunimin
rajonal dhe ndrkombtar n fushn e mbrojtjes s peisazhit, dhe n veanti
zbatimin e veprimeve t prbashkta pr peisazhet bregdetare n hapsirat
ndrkufitare.
i) Ishujt:
Duhen promovuar aktivitete miqsore pr t ruajtur mjedisin e ishujve, si dhe t
merren masa t veanta pr t siguruar pjesmarrjen e banorve n mbrojtjen e
ekosistemeve bregdetare dhe t ishujve, bazuar n zakonet e tyre lokale. Duhen
marr parasysh karakteristikat specifike mjedisore t ishullit, dhe domosdoshmria
pr t siguruar ndrveprim me strategjit kombtare bregdetare, nprmjet planeve
e programeve, si dhe instrumenteve t menaxhimit, veanrisht n fushat e
transportit, turizmit, peshkimit, menaxhimit t mbeturinave dhe ujit.
j) Trashgimia kulturore:
Palt duhet t miratojn kolektivisht, t gjitha masat e prshtatshme pr t ruajtur
dhe mbrojtur n mnyr shum konservatore trashgimin e zonave bregdetare,
vlerat kulturore, arkeologjike dhe historike, duke prfshir gjithashtu n kt
prkujdesje edhe trashgimin kulturore nnujore. Palt duhet t sigurojn q ruajtja
e trashgimis kulturore e zonave bregdetare, t konsiderohet shum prioritare, pasi
evidentimi i ktyre aseteve prve se promovon turizmin kulturor, identifikon edhe
memorien ton historike.
k) Pjesmarrja n proes:
Me synimin pr t siguruar nj qeverisje efikase n t gjith procesin e menaxhimit
t integruar t zonave bregdetare, palt duhet t marrin masat e nevojshme pr t
siguruar prfshirjen e duhur n t gjitha fazat e formulimit dhe zbatimt t strategjive
detare e bregdetare, planeve dhe programeve, si dhe lshimin e autorizimeve t
ndryshme nga aktor t ndryshm, duke prfshir:
i. Komunitetet territoriale dhe entet publike prkatse;
ii. Operatort ekonomik;
20
iii. Organizatat jo-qeveritare;
iv. Aktort social;
v. Publikun e interesuar;
l) Ndrgjegjsimi, trajnimi, arsimi dhe krkimi:
Palt duhet t marrin prsipr t kryejn n nivel kombtar, rajonal ose lokal,
aktivitete ndrgjegjsuese pr menaxhimin e integruar t zons bregdetare, duke
zhvilluar programe arsimore, trajnimin dhe edukimin e publikut mbi kt tem.
m) Strategjit kombtare bregdetare, planet dhe programet:
Palt duhet t forcoj m tej bashkpunimin pr t zbatuar nj strategji sektoriale
pr menaxhimin e integruar t brezit bregdetar, planeve zbatuese bregdetare dhe
programeve n prputhje me kuadrin e prbashkt rajonal dhe n prputhje me
objektivat e menaxhimit t integruar dhe parimet q ky dokument prmban.
Strategjia kombtare pr t hartuar Planin e Integruar Ndr Sektorial pr bregdetin,
bazuar n analizn e situats ekzistuese, duhet t vendos objektiva dhe qllime t
qarta q do t prcaktojn prioritetet, identifikojn ekosistemet bregdetare t cilat
kan nevoj pr menaxhim, duke integruar shum aktor n proces, pr masat q do
t ndrmerren si dhe prcaktimin e kostos s tyre, instrumentet institucionale,
ligjore dhe financiare.
n) Vlersimi Mjedisor:
Duke pasur parasysh brishtsin e brezit bregdetar, palt do t sigurojn q procesi
dhe studimet t jen t ndrlidhura me vlersimin n ndikimit mjedisor n mnyr
q projektet publike dhe private t ken efekte poztive mjedisore n gjith brezin
bregdetar, dhe n veanti n ekosistemet e tyre, pr t marr n konsiderat
ndjeshmrin specifike t mjedisit dhe marrdhniet mes pjesve detare e toksore t
vijs bregdetare. N prputhje me t njjtat kritere, palt duhet t formulojn nj
vlersim strategjik mjedisor t planeve dhe programeve q ndikojn drejtprsedrejti
n brezin bregdetar. Vlersimet mjedisore duhet t marrin n konsiderat ndikimet
dhe impaktin mbi kto zona, duke i kushtuar vmendjen e duhur kapaciteteve dhe
potencialeve t tyre n kuptimin ambiental e mjedisor.
o) Politikat territoriale:
Pr qllim t promovimit e t menaxhimit t integruar t zons bregdetare,
reduktimin e presioneve ekonomike, ruajtjen e zonave t hapura pr t lejuar hyrjen
e lir t publikut n det dhe prgjat bregut, palt duhet t prcaktojn dhe
miratojn vendet e duhura, instrumentet e politikave dhe masave konkrete, duke
marr pr baz orientimin q buron nga procesi i planifikimit. Pr kt qllim dhe
n mnyr q t sigurohet menaxhim i qndrueshm i tokave publike dhe private t
brezit bregdetar, palt duhet t miratojn mekanizmat pr t garantuar nj standard
cilsor menaxhimi pr territorin bregdetar.
p) Instrumentat ekonomik, financiar dhe fiskal:
21
Pr zbatimin e strategjive kombtare, planeve dhe programeve bregdetare, palt
duhet t marrin masat e duhura pr t miratuar instrumentet ekonomike, financiare
dhe fiskale q synojn t mbshtesin incentivat kombtare, rajonale dhe lokale, pr
menaxhimin e integruar t zonave bregdetare.
q) Erozioni bregdetar:
N prputhje me objektivat dhe parimet e prcaktuara, palt, me qllim
parandalimin dhe zbutjen e ndikimit negativ t erozionit bregdetar, duhet t
angazhohen t marrin masat e nevojshme pr t mbajtur apo rivendosur kapacitetet
natyrore t bregdetit, duke prfshir edhe ndryshimet e shkaktuara nga rritja e
nivelit t detit.
Palt duhet t marrin parasysh gjithashtu planin e aktiviteteve dhe veprat e
vendosura n zonat bregdetare, pr t prfshir strukturat detare dhe punimet
mbrojtse bregdetare, duke llogaritur impaktin dhe efektet e tyre (negative) n
lidhje me erozionin bregdetar.
Palt duhet t prpiqen t parashikojn ndikimin e erozionit bregdetar nprmjet
menaxhimit t integruar t aktiviteteve, duke marr masa t posame pr sedimentet
bregdetare dhe punimet q kryen n bregdet.
Palt duhet t ndajn t dhna shkencore q mund t prmirsojn njohurit mbi
gjendjen ekzistuese, zhvillimin dhe ndikimet e erozionit bregdetar.
22
4. Objektivat
Si pasoj e sensibilitetit t menaxhimit t zons bregdetare t Republiks s Shqipris, duke
konsideruar rndsin e veant q ka ky territor si dhe duke marr parasysh problematikat
aktuale q shfaqen n administrimin e saj, nevojitet nj menaxhim i integruar i ksaj zone, i cili
mund t kryhet duke respektuar dhe vendosur objektiva t qarta, t cilat duhet t:
lehtsojn prmes planifikimit racional, zhvillimin e qndrueshm t brezit bregdetar,
duke siguruar q mjedisi dhe peisazhet t trajtohen n harmoni me zhvillimin ekonomik,
social dhe kulturor;
ruajn potencialin natyror t zonave bregdetare edhe pr brezat e ardhshm;
siguroj prdorimin e qndrueshm t burimeve natyrore, veanrisht n lidhje me
prdorimin e ujit;
sigurojn ruajtjen e integritetit t ekosistemeve bregdetare, peisazheve dhe gjeo-
morfologjis;
parandalojn dhe paksojn efektet e rreziqeve natyrore dhe n veanti ato t ndryshimit
t klims, t cilat mund t shkaktohen nga faktor fizik apo aktivitetet njerzore;
vendosin koherenc ndrmjet iniciativave publike dhe private nga ana e autoriteteve
publike, n nivel kombtar, rajonal dhe lokal, t cilat ndikojn n prdorimin e brezit
bregdetar.
Gjat zbatimit t ktij Protokolli Objektivash palt do t udhhiqen nga parimet e mposhtme
t menaxhimit t integruar t brezit bregdetar:
Pasurit biologjike, dinamikn natyrore dhe funksionimin e integruar t gjith brezit duke
plotsuar dhe ndrlidhur pjest e natyrs detare me pjest e toks.
T gjitha elementet q lidhen me aspektet hidrologjike, gjeomorfologjike, klimatike,
ekologjike, social-ekonomike dhe kulturore, sistemet q duhet t trajtohen n mnyr t
integruar pa tejkaluar kapacitetet dhe potencialet natyror t zonave bregdetare, si dhe t
parandalojn efektet negative q mund t shkaktohen nga fatkeqsit natyrore dhe ato t
shkaktuara prej aktiviteteve zhvillimore.
Duhet t zbatohet planifikimi dhe menaxhimi i ekosistemeve bregdetare n mnyr q t
siguroj zhvillimin e qndrueshm t brezit bregdetar.
Qeveria duhet t siguroj pjesmarrjen dhe transparencn n kt proces pr t krijuar ura
komunikimi gjat vendimmarrjeve me komunitetet lokale dhe aktort e shoqris civile.
Organizmi ndr-sektorial i institucioneve t koordinuara (rajonale dhe lokale) pr
shrbime t ndryshme administrative n zonat bregdetare.
23
Formulimi i strategjive t prdorimit t toks, planeve dhe programeve q mbulojn
zhvillimin urban dhe social-ekonomik, si dhe politikave t tjera sektoriale prkatse t
nevojshme pr projektet rehabilituese ose zhvillimore.
Duhet t merret n konsiderat shumllojshmria dhe diversiteti i aktiviteteve t
shrbimeve prgjat brezit bregdetar, prioritetet q do t'u jepen n raport me prdorimin
dhe vendndodhjen.
T bhen vlersime paraprake t rreziqeve q lidhen me aktivitetet e ndryshme njerzore
dhe infrastrukturn, n mnyr q t parandalohet dhe zvoglohet ndikimi i tyre negativ
n hapsirn bregdetare.
Koordinimi:
Pr qllime t menaxhimit t integruar t brezit bregdetare, palt duhet t:
sigurojn koordinimin institucional prmes organeve apo mekanizmave t nevojshme, n
mnyr q t shmangen zgjidhje t fragmentarizuara dhe t mundsohen qasje
gjithprfshirse;
organizojn koordinimin e duhur ndrmjet autoriteteve t ndryshme kompetente pr
menaxhimin e pjess detare dhe toksore t brezut bregdetar, n shrbimet e ndryshme
administrative kombtare, rajonale dhe lokale;
organizojn koordinimin e ngusht midis autoriteteve kombtare, rajonale dhe lokale n
fushn e strategjive, planeve dhe programeve bregdetare, dhe n lidhje me autorizimet e
ndryshme pr aktivitetet q mund t arrihen nprmjet organeve t prbashkta
konsultative ose t vendimmarrjeve.
Autoritetet kompetente kombtare, rajonale dhe lokale t zons bregdeta re duhet t punojn s
bashku pr t forcuar koherencn dhe efektivitetin gjat hartimit t strategjive bregdetare,
planeve dhe programeve t prcaktuara.
Objekiva:
Krijimi i kuadrit institucional dhe politikave pr menaxhimin e integruar t brezit
bregdetar;
Mbrojtja dhe shfrytzimi racional i burimeve bregdetare pr nj periudh t gjat
kohe.
Prcaktimi dhe rekomandimi i masave t prshtatshme t menaxhimit t integruar me
synim zgjidhjen e konflikteve ekzistuese mjedisore dhe krijimin e shtigjeve optima le
pr zhvillimin dinamik t zons s bregdetit.
Krijimi i kushteve pr vendosjen e nj sistemi t planifikimit t integruar dhe
menaxhimin e balancuar t burimeve mjedisore n t gjith hapsirn bregdetare.
Forcimi i kapaciteteve rregullatore dhe zbatimi n nivel qendror, rajonal dhe lokal i mbrojtjes s burimeve natyrore dhe detare;
24
Rritja e aksesit n shrbimet themelore q lidhen me prmirsimin e cilsis s jets dhe atraktivitetin e zonave bregdetare;
Zbatimin e projekteve specifike duke synuar nxitjen e zhvillimit t qndrueshm t sektorit t turizmit.
Parandalimi i degradimit nprmjet:
Prmirsimit t politikave rregullatore, zhvillimore dhe planifikuese t prdorimit t
toks; Prmirsimit dhe ofrimit t shrbimeve publike dhe ruajtjes s trashgimis kulturore
n fshatrat bregdetare;
Mbshtetjes me investime rajonale prioritare t infrastrukturs n bregdet; Mbshtetjes pr nj zhvillim t qndrueshm t turizmit q shrben si motor pr rritje
ekonomike duke mbshtetur m tej investimet rajonale/komunale t infrastrukturs mjedisore;
Promovimit t menaxhimit t zonave t mbrojtura pr pjesn detare dhe ekosistemet; Nxitjen e zhvillimive t turizmit detar dhe partneriteteve publike-private; Adresimin e nevojave kritike pr t zvogluar rrezikun shndetsor n hot-spote
bregdetare dhe prmirsimin e kapaciteteve t mtejshme n planifikimin dhe menaxhimin e Integruar t Zons Bregdetare.
Pikat kryesore n procesin e menaxhimit t integruar t brezit bregdetar:
25
Mjetet e Zbatimit
Politikat: Politika t integruara dhe t harmonizuara me qeverin n nivele qndrore dhe vendore
pr t mbshtetur zhvillimin e qndrueshm t bregdetit.
Korniza Ligjore dhe Sistemi Rregullator: Korniza legjislative dhe rregullatore, duke prfshir edhe legjislacionin ekzistues dhe at
t rishikuar.
Instrumentet Ekonomike, Financiare dhe Fiskale: Masat fiskale dhe ekonomike, t tilla si orientimi i investimeve financiare, stimujt apo
sanksionet q do t prdoren pr t arritur objektivat e Strategjis.
Politikat mbi tokn:
26
Instrumentet e politikave dhe masave mbi tokn, duke prfshir procesin e planifikimit; Mekanizmat pr transferimin e toks n domenin publik dhe pr t siguruar prdorimin e
saj n dobi t publikut.
Partneriteti dhe ndrgjegjsimi: Identifikimi i partneriteteve kryesore dhe plani pr prfshirjen e tyre aktive; Propozimet
pr ngritjen e vetdijes s gjer mbi rndsin e zons bregdetare dhe zhvillimin e saj t qndrueshm.
III. Plani i veprimeve
1. Metodologjia, prmbajtja dhe forma
a. Udhzim mbi metodologjin dhe detajimin prmbajtsor t dokumenteve dhe
pjesve prbrse t PINS;
Metodologjia e hartimit t PINS
Metodologjia e hartimit t PINS do t bazohet n eksperiencn ndrkombtare dhe parimet e
Planifikimit pr Zhvillim Hapsinor Kombtar. Kjo sht nj qasje territoriale e integruar q
garanton:
27
analizimin strategjik dhe vendimmarrjen strategjike pr 3 dimensionet zhvillim
ekonomik/turizm, barazi sociale dhe mbrojtje mjedisore;
prputhshmrin me sistemin ligjor dhe at qeveriss n Shqipri;
respekimin e kompetencave institucionale t autoriteteve t do niveli dhe t nevojave
t do grupi interesi, n kuadr t konceptit t qeverisjes me shum nivele;
harmonizimin e prioriteteve dhe politikave kombtare sektoriale dhe ndrsektoria le
me detyrimet q vijn nga procesi i prafrimit ligjor me direktivat e BE, dhe nga fazat
e integrimit.
Metodologjikisht, nevojitet q analiza t fokusohet n identifikimin e elementeve t
favorshme dhe t pafavorshme n territor, t pabarazive, t hendeqeve t zhvillimit
hapsinor, t vlerave dhe potencialve, dhe t ndikimeve t mundshme n territor dhe n
politikn ton t planifikimit nga procesi integrues dhe direktivat e BE.
Pavarsisht metodologjis e cila ndrtohet mbi eksperiencat m t mira kombtare dhe
ndrkombtare, Plani do t respektoj terminologjin, kushtet, standardet e planifikimit, kriteret
e zhvillimit t zons bregdetare dhe kodet e prdorimit t toks q prcaktohen n legjislacionin
shqiptar.
Prmbajtja e PINS
Sipas nenit 21 t ligjit nr.10 119, dat 23.4.2009 pr Planifikimin e territorit (i ndryshuar)
n mnyr t prgjithshme (pra pr t gjitha planet), prcaktohet se Planet mbshteten n
politikat e miratuara dhe vihen n zbatim n nj territor t caktuar gjat nj periudhe t
prcaktuar kohore.
Elementet prbrse t PINS prcaktohen (njsoj si pr do instrument tjetr planifikues n Shqipri) nga paragrafi 2 i Nenit 21 n vijim:
kufijt e territorit q prfshijn;
vizionin, synimet dhe objektivat kryesor t prdorimit t territorit;
bazn e t dhnave, analizn e gjendjes ekzistuese dhe parashikimet pr zhvillimin
demografik, punsimin dhe komoditetet e domosdoshme pr t'i mbshtetur ato;
28
studimin e vlersimit strategjik mjedisor;
relacionin shpjegues, t arsyetuar e t bazuar ligjrisht dhe rregullat e detyrueshme, t
propozuara nga instrumenti i planifikimit, si dhe t drejtat apo kufizimet ligjore, private
apo publike, q rrjedhin prej tyre;
programet strategjike t investimeve publike, prfshir krkesat financiare t nevojshme
pr shpenzimet kapitale, t funksionimit e t mirmbajtjes dhe strategjit e programet
financiare, q t sigurohen burime t nevojshme pr blerjen dhe funksionimin e
komoditeteve;
shprndarjen territoriale t prdorimeve ekzistuese e t ardhshme t toks, zonave apo
strukturave, sipas problematiks s trajtuar n plan;
programin e rehabilitimit t personave t zhvendosur, si pasoj e zbatimit t planit.
Planin i cili mbshtetet n drejtimet e politiks, prmban:
Analizn makro-ekonomike, sociale, mjedisore, demografike dhe territoriale q i
paraprin rekomandimeve t planit. Kjo analiz bazohet n analizat e ndryshme
sektoriale dhe ndrsektoriale, duke theksuar dimensionin hapsinor t sektorve t
ndryshm, prfshir shprndarjen e pabarazive hapsinore ose rajonale n Republikn
e Shqipris;
Vizionin strategjik hapsinor t zhvillimit dhe planifikimit t territorit n zonn e
bregdetit, n prputhje me vizionin strategjik t zhvillimit pr trrsin territoriale t
Republiks s Shqipris;
Zbrthimin e konceptit t zhvillimit territorial policentrik, ndrkufitar dhe
ndrkombtar, n prputhje edhe me prcaktimet e parimeve dhe t politiks s
Bashkimit Europian pr zhvillim hapsinor dhe kohezion territorial;
Prcaktimin territorial t nevojshm pr realizimin e prioriteteve strategjike t
zhvillimit n zonn bregdetare t Shqipris, prfshir zonat kryesore pr zhvillimin e
industris, bujqsis dhe turizmit;
Prcaktimin n territor t nyjeve, linjave, rrjeteve ose instalimeve t infrastrukturave
kombtare, n prputhje me kategorin baz prdorime t veanta dhe shrbime;
Programet themelore strategjike sektoriale dhe ndrsektoriale, n prputhje me
prioritetet q rrjedhin nga procesi i integrimit n Bashkimin Europian, t shprehura n
territor;
Prcaktimin ose rishikimin e shtjeve t rndsis kombtare, sipas prcaktimit t
ligjit nr.10 119, dat 23.4.2009 Pr planifikimin e territorit, prfshir t gjitha
prdorimet e toks, q n nivel kombtar jan monumente kulture dhe natyrore, zona
t mbrojtura, burime t rndsishme natyrore dhe artificiale, toka bujqsore etj.;
Drejtime strategjike pr shtje t zhvillimit rajonal dhe t zhvillimit territorial t
njsive vendore;
29
Hartat shoqruese detyrimisht pr t gjitha shtjet e msiprme, n shkall
maksimumi 1:1.000.000 dhe minimumi 1:500.000, dhe n prputhje me prcaktimet e
shtojcs 2 t VKM 481.
Vlersime n lidhje me zbatimin, rregulla specifike q PINS dikton n territor, shtje
institucionale, ligjore dhe financiare;
Raportin e prpunimit t t dhnave n GIS sipas specifikimeve t vendimit t Kshillit t
Ministrave nr.459, dat 16.06.2010 pr Miratimin e standardeve t prbashkta
gjeodezike dhe GIS.
Dokumentin e vlersimeve n lidhje me zbatimin e PINS, shtjet institucionale, ligjore
dhe financiare t PINS, i cili prmban:
Zbrthimin e PINS n planet sektoriale, ndrsektoriale, programet strategjike t
proceseve integruese n BE, instrumentet kombtare financiare afatmesme dhe
afatgjata;
Rregulla specifike pr prdorimin e territorit, diktuese mbi mnyrn e planifikimit n
nivele m t ulta t hierarkis s planeve dhe mbi mnyrn e zhvillimit t territorit;
Sipas rastit, rekomandime pr rishikime institucionale me rndsi kombtare q
rrjedhin nga rishikime t mundshme t sistemit t planifikimit n Republikn e
Shqipris.
Struktura dhe formati i PINS
I. Vizioni strategjik i zhvillimit t territorit q do t studiohet, objektivat strategjike dhe
programet strategjike t zhvillimit, n prputhje me nevojat kombtare dhe vendore, me
instrumentet vendore t planifikimit nse kto ekzistojn, dhe me strategjit dhe planet
kombtare, t prgjithshme, sektoriale dhe ndrsektoriale, nse kto ekzistojn n momentin e
hartimit t planit t integruar Ndr Sektorial;
II. Analiza e thelluar sociale, ekonomike, territoriale, e pabarazive rajonale dhe
veanrisht ajo mjedisore, prfshir:
Analiza pr identifikimin e burimeve natyrore, monumenteve t kulturs, zonave t
mbrojtura, dhe t rndsis kombtare, mnyrn e prdorimit t tyre, vlersimin e ndotjes
aktuale n uj, tok, ajr dhe dmin n shndetin e njeriut dhe biodiversitet, vlersimin e
30
kapacitetit mbajts t territorit t studiuar, rrezikut dhe riskut mjedisor dhe t
katastrofave natyrore, dhe analiza t tjera mjedisore sipas metodologjis s prdorur nga
hartuesit e planit;
Identifikim dhe analiza t cilsis, mbulimit dhe aksesit n rrjetet kryesore t
infrastrukturave dhe shrbimeve publike;
Vlersimin e rndsis q ka zona n kontekstin e zhvillimit kombtar dhe, sipas rastit
ndrkufitar;
Vlersimin dhe analizimin e qendrave t banuara, sa iu prket treguesve t
zhvillimit, formave dhe strukturave urbane dominuese, kategorive kryesore ekzistuese t
prdorimit t toks bazuar n kategorit baz t prdorimit t toks, sipas
prcaktimeve t rregullores prkatse;
Identifikimin dhe vlersimin e potencialit t zhvillimit pr zonat e prcaktuara pr
bujqsi dhe industri.
III. Propozimet strategjike t zhvillimit hapsinor t territorit t studiuar, q prcaktojn
drejtimet kryesore t zhvillimit dhe e prkthejn vizionin e zhvillimit n territor;
IV. Plani i propozuar i prdorimit t toks prmes:
Kategorive t prdorimit t toks n prputhje me kategorit baz t prdorimit t toks
dhe t strukturave n t, sipas rregullores prkatse;
Shprndarjes s zonave t banuara n rrjetin policentrikdhe prcaktimit t varsis s
ndrsjell mes tyre;
Orientimit t zonave pr plane ndrvendore dhe pr plane t detajuara vendore n
funksion t realizimit t strukturave, nyjave dhe rrjeteve kryesore t infrastrukturave dhe
shrbimeve publike dhe t perdorimeve t tjera speciale, bujqsore dhe industriale;
Orientime pr treguesit e zhvillimit n zona specifike, veanrisht ato q ruhen dhe
konservohen, prcaktimin e zonave, t cilave u kufizohet e drejta e zhvillimit dhe
t zonave me zhvillim intensiv dhe qe, sipas rastit mund t marrin t drejtat e zhvillimit
nga zonat e kufizuara.
V. Plani i propozuar i rrjeteve kryesore t infrastrukturave dhe veantrisht ai i lvizjes:
transporti, sistemi rrugor kryesor e sipas rastit sistemi hekurudhor dhe i transportit ujor.
VI. Vlersimi strategjik mjedisor sipas legjislacionit t posam n fuqi;
VII. Prcaktimi i zonave, veanrisht rurale, bujqsore, turistike dhe natyrore, ku zbatohen
instrumentet speciale t kontrollit t zhvillimit sipas prcaktimit t neneve 64, 65, 66 dhe 70 t
ligjit nr.10 119 dat 23.4.2009 Pr planifikimin e territorit;
VII. Vlersimi ekonomik dhe financiar pr zbatim, fazat e zbatimit, orientimet pr hartimin e
planeve t prgjithshme vendore, nevoja pr ndryshime t rndsishme administrative dhe
ligjore;
31
VIII. Lista e hartave t shkalls minimalisht 1:10,000 dhe maksimalisht 1:250,000, q
shoqron dhe paraqet vizualisht do proces t prcaktuar sa m sipr.
Raporti: Raporti mbi PINS do t prmbaj si vijon: Hyrje
Qllimi dhe objektivat madhore t hartimit t PINS
Analiza hapsinore e territorit t bregdetit, sikurse specifikohet edhe m lart.
Analiza e politikave sektoriale: Prezantohet situata aktuale dhe e parashikuar, duke
konsideruar prirjet ekzistuese pr zhvillim dhe mundsin e zgjidhjes s problemeve apo
shtjeve, ku prfshihen bujqsia, arsimi, shndetsia, tregtia, industria, turizmi,
transporti, strehimi, trajtimi i mbetjeve, burimet ujore dhe shprndarja e tyre,
komunikacionet, energjia dhe kontrolli i prmbytjeve. Kjo analiz duhet t prfshij edhe
planet ekzistuese sektoriale (nse ka t tilla) e t shoh se si i prmbushin ato nevojat e
identifikuara n kt analiz. N t njjtn koh, ajo duhet t identifikoj se si pasqyrohen
politikat kombtare n prirjet dhe planet aktuale. Analiza duhet t ilustrohet me t dhna
t shtreszuara pr secilin sektor kryesor apo grup sektorsh;
Konkluzione t analizs dhe shtjet kryesore: Do t duhet t prfshihet situata aktuale e
shtjeve dhe problemeve kryesore, t lidhura me: shrbimet, ak tivitetin ekonomik
kombtar dhe rajonal, varfrin dhe pabarazit, mjedisin, etj. Duhet t konsiderohen
gjithashtu kundrshtit e prdorimit t toks pr qllime t ndryshme prioritare, si p.sh.
strehimi dhe bujqsia, problemet mjedisore, t transportit dhe komunikacioneve,
potencialit t zons, duke e vendosur theksin tek avantazhet konkurruese q zona e dhn
ka si vendndodhje pr lloje specifike t zhvillimit;
Vizionin: Vizioni i parashikuar n PINS duhet t shpreh objektivat e gjithpranuara t
zhvillimit t territorit kombetar, bashkangjitur me prezantimin e politikave rajonale pr
Bregdetin, t cilat jan t lidhura ngusht me zhvillimin e sektorit shoqror,
ekonomik/turistik dhe mjedisor;
Skenart strategjik pr zhvillimet potenciale t 10-15 viteve n vijim dhe arsyetimin pr
secilin prej tyre, prfshir tregimin paraprak t llojeve t zhvillimeve plotsuese q
krkohen pr t arritur modelet e propozuara;
Orientimet pr zhvillimet sektoriale, q tregojn se si ato kontribuojn pr prmbushjen
trsore t Vizionit pr bregdetin. Ktu duhet t identifikohen vendndodhjet ku pritet t
ndodhin kto zhvillime. Njkohsisht, duhen identifikuar kriteret specifike t toks,
karakteristikat gjeomorfologjike etj, (far zone sizmike i prket), n seciln prej fushave
kye t zhvillimit, nevoja pr prmirsimin e infrastrukturs kryesore dhe shtje t tjera
t rndsishme, sidomos ato q prbjn krcnim pr mjedisin apo krkojn nj trajtim
me ndjeshmri t posame. N kt kontekst, duhen paraqitur edhe hartat treguese pr
vendndodhjet e propozuara pr zhvillim;
32
Vizioni hapsinor i PINS: Harta e prbr e propozimeve n PPK formon diagramin
kryesor, i cili paraqet n mnyr diagramatike propozimet pr t gjith vendin, si dhe pr
zonn e bregdetit.
Plani i Fazave t Ndrhyrjeve dhe Plani Strategjik i Financimit: kto duhet t
identifikojn shkalln e prafrt t investimeve t krkuara pr do sektor dhe burimin e
pritshm t investimit (publik ose privat dhe, n rastin e investimit publik, nse do t jet
kombtar, rajonal apo lokal). Ktu mund t prfshihen edhe harta q tregojn fazat e
zhvillimit;
Treguesit kryesor: kto pasqyrojn vizionin trsor t zhvillimit dhe duhet t kufizohen
n jo m shum sesa pes tregues.
Procesin e analizimit t territorit gjat bregdetit: Hulumtime n terren dhe krkime n
institucionet prkatse q merren me studimet dhe politikat e planifikimit t territorit, mbi
ka ekziston mbi tok; programet dhe dinamikat e zhvillimit aktual t rajonit (aty ku ka
ndryshime me periudhat e mparshme t regjistrimit, ndryshime n funksion dhe aty ku
nivelet e zhvillimit dallojn); zonat territoriale me interes t posaem historik, kulturor,
natyror; zonat me potencial t lart bujqsor, zonat e pyjeve;
Shqetsimet dhe shtjet kryesore: Do t duhet t perfshihet situata aktuale e shtjeve
dhe problemeve kryesore pr rajonin e bregdetit, t lidhura me: prkujdesjen e shrbimit
shndetsor, shrbimin arsimor, aktivitetin tregtar etj. Duhet t konsiderohen gjithashtu
kundrshtit e prdorimit t tokes pr qllime t ndryshme, si p.sh. strehimi dhe bujqsia,
problemet mjedisore, t transportit dhe komunikacioneve, potencialit t zons, duke e
vendosur theksin tek avantazhet konkurruese q zona e dhn ka si vendndodhje pr lloje
specifike t zhvillimit, kryesisht te lidhura ngusht me sektorin e turizmit;
Korniza Institucionale pr Zbatimin
Hartat: PINS do t mbshtetet nga Hartat Analitike, t cilat tregojn situatn aktuale, prirjet
dhe sfidat e planifikimit q ndikojn n territorin e rajonit t bregdetit, prfshi, mes t tjerash,
shprndarjen e popullsis, njsit e ujsjellsit, rrugt dhe kushtet e kapacitetet e tyre,
burimet ujore dhe vepra madhore ujore dhe tubacionet kryesore, linjat e transmetimit t
energjis, zonat e zhvillimit t turizmit, zonat e zhvillimit tregtar, industrial dhe ekonomik,
zonat me bukuri t veanta natyrore, vendet me ndjeshmri historike e kulturore dhe tokat e
pyllzuara, prfshi zonat me potencial t lart bujqsor, zonat e paprshtatshme pr ndrtim
etj.
Lista e hartave prfshin:
Hartn Baz, q tregon kufijt administrativ, njsit kryesore t ujsjellsit, rrugt, pyjet
dhe zonat urbane. Kjo hart do te jet n form t shkallzuar pr t paraqitur qartsisht
tiparet e gjith territorit t Shqipris;
Hartn e shtreszuar pr prdorimet kryesore t toks, kur kjo sht e nevojshme,
prezantohen dhe funksionet e popullsis s qyteteve dhe zonave t urbanizuara, portet
33
dhe aeroportet, arteriet kryesore t infrastrukturs, vend-depozitimet prfundimtare t
mbetjeve (zonat e depozitimit t mbetjeve t ngurta), zonat kryesore t minierave,
prdorimet pr turizm, qllime ushtarake dhe arsimore, vendndodhjen e spitaleve
rajonale dhe t rretheve, cilsin e toks, prfshi nj shtres, e cila tregon tokn me
potencial bujqsor dhe tokn e paprshtatshme pr ndrtim, si edhe zonat me ndjeshmri
mjedisore, prfshi ligatinat dhe pyjet e rezervatet, etj;
Propozime treguese pr skenar;
Plane treguese pr zhvillimin e preferuar n t ardhmen, prfshi numrin e popullsis dhe
funksionin e zonave urbane dhe n urbanizim, planet sipas sektorve apo grupeve t
sektorve, duke treguar se ku krkohet infrastruktur zhvillimore pr t plotsuar modelin
e propozuar t zhvillimit;
Plan i prbr q paraqet propozimin e PINS n trsi, prfshi planifikimin e fazave,
prparsit pr prmirsimin, zgjerimin apo ngritjen e infrastrukturs.
b. Prmbledhje paraprake t dokumenteve strategjike, legjislacionit dhe bazn e t
dhnave:
Prmbledhje e Strategjive
Politika e prgjithshme e planifikimit t territorit, n rastin konkret ajo pr Planin e Integruar
Ndr Sektorial pr bregdetin (PINS), hartohet n prputhje dhe n zbatim t qllimeve,
objektivave dhe rezultateve t pritshme, t prcaktuara n Strategjin Kombtare pr
Zhvillim dhe Integrim, si dhe t programeve ose dokumenteve strategjike t procesit t
integrimit europian. Politika mbart e reflekton parimet edhe politikat e Bashkimit Europian
pr zhvillim hapsinor dhe kohezion territorial. Ajo prfshin gjithashtu objektivat e
qllimet e prcaktuara n strategjit sektoriale dhe ndrsektoriale, q ekzistojn n momentin
e hartimit t saj. PINS hartohet njkohsisht me politikn e prgjithshme kombtare t
planifikimit t territorit dhe zbaton qllimet, objektivat dhe rezultatet e pritshme t caktuara
n t.
Nj prmbledhje paraprake e dokumenteve strategjike q do t prdoren si baz dhe
referenc n proesin e hartimit t PINS, sht listuar n tabeln e mposhtme. Por duhet
sqaruar se ky listim nuk sht shterues, dhe pr m tepr q gjat hartimit t PINS do t
merren n konsiderat edhe t gjitha strategjit q jan n proces hartimi/draftimi dhe ende
nuk jan miratuar nga organet kompetente (kjo pr shkak se shumica e strategjive kombtare
kan afat t prcaktuar deri n fund t vitit 2013):
Nr. Akti
miratues Titulli i strategjis Objekti/qllimi i strategjis
1
VKM nr.
405, dat
Strategjia ndrsektoriale
reforma n fushn e t
drejtave t pronsis
Zgjidhjen e p rocesit t kthimit dhe kompensimit t p ronave;
integrimin e zonave dhe ndrtimeve informale t legalizuara;
prfundimi i regjistrimit fillestar t t gjitha pasurive;
34
27.6.2012
2012-2020 digjitalizimi i sistemeve.
2 VKM nr.773,
dat.14.11.2007
Strategjia ndersektoriale
per zhvillimin rajonal
T siguroj q t gjitha qarqet t jen n gjendje t
kontriubojn n zhvillimin dhe konkurencn e qndrueshme
dhe n kt mnyr t reduktojn pabarazit sociale dhe
ekonomike n t gjith vendin.
3 VKM nr.797,
dat
14.11.2007.
Strategjia ndrsektoriale
pr mbrojt jen e
konsumatorve dhe
mbikqyrjen e tregut
T mbroj interesat ekonomike t konsumatorve dhe vet
konsumatort pr ushqimet, produket joushqimore dhe
farmaceutikn/medikamenet.
4 VKM nr.1561,
dat 3.10.2008
Strategjia ndrsektoriale
e parandalimit, lufts
kundr korrupsionit e
qeverisjes transparente
2008-2013
Reduktimin progresiv dhe t qndrueshm t korrupsionit,
forcimi i integritet it t institucioneve dhe promovimi i vlerave
n qeverisje
5 Ligji Nr.9322,
dat 25.11.2004
Strategjia e siguris
kombtare
t Republiks s
Shqipris
Trajton trsin e mjeteve dhe instrumenteve shtetrore q
sigurojn mbro jtjen e qytetarve, t shoqris dhe t shtetit
shqiptar nga krcnimet dhe rreziqet e jashtme e t b rendshme.
6 VKM Nr. 658 ,
date 17.10.2005
Strategjia e shrbimeve
shoqrore
Trajton situatn e nevojave shoqrore, nxit mirqenien
shoqrore dhe synon/lehtson integrimin e familjeve q jetojn
n kushte varfrie, te grupeve vulnerabl dhe personave me
nevoja t veanta.
7 VKM nr.643,
dat 14.09.2011
Strategjia kombtare
sektoriale e shrbimeve
t furnizimit me u j dhe
kanalizimeve
Hartimin e politikave t prshtatshme dhe angazhimin e
fondeve t mjaftueshme pr t prmirsuar dhnien e
shrbimeve t ujsjells-kanalizime, dhe pr t ecur n mnyr
t qndrueshme drejt prputhjes me standardet e BE
8 VKM nr.342,
dat 12.3.2008
Strategjia Kombtare
pr Zhvillim dhe
Integrim (SKZHI)
2007-2013
Dokument i vetm strategjik (axhenda) pr zhvillim ekonomik
e social t qndrueshm, t harmonizuar me axhendn e
integrimit n BE dhe n strukturat e NATOs, si dhe me at t
realizimit t Objektivave t Mijvjearit.
9 VKM nr.847,
dat 29.11.2007
Strategjia ndrsektoriale
e mjed isit
Trajt im modern dhe i integruar i sektorit mjedisor dhe
sektorve t tjer me ndikim t fort n cilsin e mjedisit si
transporti, bujqsia, rregullimi i territorit et j.
10 VKM Nr. 751,
dat 7.11.2007
Strategjia sektoriale e
punesimit
Vendos bazat pr prmiresimin e sistemit t shrbimeve t
punsimit dhe formimit profesional, dhe zbatimit t
programeve aktive dhe pasive t punsimit.
11 VKM Nr.924,
dat 14.11.2007
Strategjia Sektoriale
e Bujqsis dhe
Ushqimit
Orienton dhe mbshtet zhvillimin e qendrueshm t sektorit
bujqsor dhe agroprpunimit.
12 VKM Nr.774,
dat 14.11.2007
Strategjia ndr-
sektoriale shqiptare e
zhvillimit rural
Shrben si nj baz kombtare, pr zhvillim dhe m pas
zbatimin e p laneve pr zhvillimin rural t rajoneve dhe
nnrajoneve t Shqipris pr t stimuluar qndrimin dhe
rikthimin e banorve n zonat rurale.
13 VKM nr.519,
dat 20.7.2011
Strategjia
Ndrsektoriale e
Drejtsis
Prsosjen e sistemit t drejtsis n RSH, rrit jen e aksesit n
drejtsi, rritjen e besimit t publikut n drejtsin shqiptare
paralelisht me forcimin dhe rritjen e kontributit t ktij sektori
n zhvillimin e shoqris shqiptare, si dhe nxitjen e
prshpejtimin e integrimit europian.
14 VKM Nr.80,
dat 28.01.2008
Strategjia sektoriale
e mbrojt jes sociale
Orientimin e politikave horizontale pr reduktimin e varfris
dhe luftn kundr prjashtimit social.
15 VKM Nr.844,
dat
11.06.2008,
Strategjia Sektoriale e
Turizmit 2007 - 2013
Strukturimin dhe zhvillimin e turizmit dhe produkteve t tij si
prioritete afatshurtra dhe afatmesme.
16 VKM Nr.59, Strategjia ndrsektoriale Progresin e Shqipris drejt n j ekonomie t bazuar n
35
dat 21.01.2009 e shoqris s
informacionit
njohurit, prmes nj zhvillimi t qndrueshm t shoqris s
informacionit q do t oj n nj shoqri ku t gjith qytetart
prfitojn nga teknologjit e informacionit dhe t komunikimit
me qllim shtimin e njohurive, rritjen e efektshmris dhe t
transparencs n administratn publike.
17 VKM Nr.760,
dat 01.09.2010
Strategjia pr zbatimin
e t drejtave t
pronsis intelektuale
Garantimi dhe zhvillimi i nj sistemi bashkkohor t mbro jtjes
s t drejtave t pronsis intelektuale n Shqipri, n funksion
t konsolidimit t nj sistemi social ekonomik konkurrues me
t drejta dhe mundsi t barabarta pr t gjith qytetart
shqiptar, n prputhje me t gjitha krkesat e detyrimet q
rrjedhin nga procesi i integrimit t Shqiprise n BE.
18 VKM Nr.863,
dat 29.07.2009
Strategjia Kombtare e
Shkencs, Teknologjis
dhe Inovacionit 2009
2015
Prqndrimin e burimeve financiare n grupe kryesore
krkuesish t aft, pr t arritur nj nivel ndrkombtar njohjeje
dhe ekselence.
19 Strategjia Kombetare e
Energ jise
Zhvillimi i nj sektori energjet ik efektiv q garanton sigurin e
furnizimit me burime energ jetike n prgjithesi dhe energji
elektrike ne veanti, dhe nxit prdorimin eficient, ekonomik
dhe me ndikim min imal n mjedis, n mnyr t till q sektori
energjetik t jet n j sektor mbshtets pr nj zhvillim t
qndrueshem t t gjith sektorve ekonomik dhe shoqeror.
20 VKM Nr.175,
dat 19.1.2011
Strategjia kombtare
shqiptare mbi mbet jet
Zhvillimin e qndrueshm t vendit duke mbrojtur sa m
shum t jet e mundur burimet natyrore nga ndotja dhe
degradimi dhe duke promovuar v lerat mjedisore.
21 VKM Nr.479,
dat 29.6.2011
Strategjia minerare
e Republiks s
Shqipris 2010- 2025
Prcakton polit ikat dhe programet e veprimit t menaxhimit t
burimeve minerare ekzistuese, si dhe zhvillimin e tyre n
perspektiv n prputhje me zhvillimet e reja t ekonomis
shqiptare, prioritetet e zhvillimit t ksaj industrie, me
objektivat afatgjat, objektivat afatmesm dhe imediate,
vlersimin e potencialit minerar sipas grup-mineraleve, baz
pr vendim-marrjen, plan ifikimin territorial, zhvillimin e
qndrueshm t ekonomis dhe infrastrukturs, lufts kundr
varfris, sidomos n zonat rurale, punsimin n vijimsi,
prmirsimin e bilancit valutor t vendit, transparencs dhe
luftn ndaj korrupsionit, ka si vizion t saj nj zhvillim t
qndrueshm t sektorit, duke marr parasysh impaktet
ekonomike, mjedisore dhe sociale, bazuar mbi parimet e
ndarjes s t ardhurave midis t gjitha niveleve t qeverisjes,
kompanive dhe komuniteteve konkurruese pr trheqjen e
investitorve dhe balancuese midis s drejts s licencs
minerare dhe taksimit t industrive prgjat zinxh irit t vlers.
22 VKM Nr. 395,
dat 21.6.2006
Strategjia dhe plan i i
veprimit pr zhvillimin
e turizmin ku lturor
dhe mjedisor
Perceptimin e Shqipris si destinacion i pasur kulturor dhe
natyror (imazhi) dhe vlersimin dhe mbrojtjen e trashgimis
kulturore dhe natyrore shqiptare, kuptimi i vlerave nga
industria turistike dhe komuniteti i gjer.
23 Ligji Nr. 9419,
dat 20.5.2005
Strategjia ushtarake
e Republiks s
Shqipris
Vlerson mjedisin e brendshm dhe te jashtm te siguris,
prparimet e bra n transformimin ristrukturimin.
24 VKM Nr.1214,
dat 3.9.2008
Strategjia sektoriale e
transportit
Zhvillimin e transportit rrugor n shqipri
Baza ligjore e Planit t Integruar Ndr Sektorial pr Bregdetin (PINS)
36
Baza kryesore ligjore pr Planin e Prgjithshm Kombtar sht Ligji nr. 10 119, dat 23
prill 2009, Pr planifikimin e territorit, i ndryshuar (ktej e tutje, prmendur si Ligji pr
PT-n) dhe Vendimi i Kshillit t Ministrave nr.481, dat 22.06.2011 pr Miratimin e
rregullores uniforme t instrumenteve t planifikimit (i ndryshuar).
Prgatitja e PINS jo vetm do t prmbush nj detyrim t rndsishm ligjor, por, n t
njjtn koh, do t prcaktoj parimet dhe orientimet pr zhvillimin e qndrueshm t
Shqipris pr rajonin e bregdetit, si edhe do t plotsoj objektivat e parashikuara nga Neni
26 i ligjit.
Hartimi i planit n fjal do t siguroj q objektivat e Strategjis Kombtare pr Zhvillim
dhe Integrim (SKZhI) t pasqyrohen dhe prkthehen n vendime, objektiva e programe pr
zhvillimin e territorit. Gjat prpilimit, PINS duhet t marr n konsiderat qoft SKZhI-n,
ashtu edhe t gjitha strategjit e tjera sektoriale dhe ndrsektoriale, q jan t miratuara n
momentin e hartimit t saj. Gjithashtu, PINS duhet t marr n konsiderat (sipas
prcaktimeve t VKM-s nr.481) politikat sektoriale, direktivat dhe kriteret e BE-s, q
orientojn dhe ndikojn n procesin e integrimit t Shqipris n Bashkimin Evropian.
Procesi i hartimit t PINS do ti hap prfundimisht udh prcaktimit dhe miratimit t
shtjeve/zonave me rndsi kombtare, zhvillimeve prkatse n kto territore dhe hartimit
e miratimit t instrumenteve t tjera lokale sektoriale/ndrsektoriale t instrumenteve t
planifikimit t territorit. Njkohsisht, njsit e qeverisjes vendore do t ken nj baz t
gjer politikash pr tiu referuar pr hartimin e Planeve t tyre t Prgjithshme Territoriale
Vendore. PINS duhet t mbuloj nj periudh minimalisht 10-vjeare. (n prputhje me
Nenin 30 t Ligjit pr PT-n).
N mnyr m t detajuar, kuadri ligjor n fushn e planifikimit t territorit q do t
zbatohet gjat procesit t hartimit t PIP-s, prfshin aktet e mposhtme:
Ligji nr.10 119, dat 23.4.2009 pr Planifikimin e territorit (i ndryshuar); VKM nr.1190, dat 13.11.2009 pr Mnyrn e organizimit dhe t funksionimit t
agjencis kombtare t planifikimit t territorit;
VKM/Ligj per mnyrn e organizimit dhe t funksionimit t Autoritetit te Menaxhimit te
Bregdetit.
VKM nr.459, dat 16.6.2010 pr Miratimin e standardeve t prbashkta gjeodezike dhe
GIS;
VKM nr.460, dat 16.6.2010 pr Organizimin dhe funksionimin e regjistrit t
planifikimit t territorit;
VKM nr.480, dat 22.06.2011 pr Miratimin e rregullores model t planifikimit;
VKM nr.481, dat 22.6.2011 pr Miratimin e rregullores uniforme t instrumenteve t
planifikimit (i ndryshuar);
VKM nr.502, dat 13.07.2011 pr Miratimin e rregullores s kontrollit t zhvillimit t
territorit (i ndryshuar).
37
M posht ndodhet e renditur nj prmbledhje paraprake e trsis s fushave t kuadrit
ligjor, q do t prdoren si baz dhe referenc n procesin e hartimit t PIP-s. Por duhet
sqaruar se gjat procesit t hartimit t PIP-s do t identifikohen dhe merren n konsiderat
edhe t gjitha fushat e kuadrit ligjor. Aktet ligjore apo nnligjore t veanta, q kan impakt
n procesin planifikues t territorit n nivel t prgjithshm kombtar, jan t renditura si
m posht:
Kuadri ligjor i mjedisit
Kuadri ligjor i punesimit
Kuadri ligjor i bujqsis dhe ushqimit
Kuadri ligjor i zhvillimit rural
Kuadri ligjor i drejtsis
Kuadri ligjor i mbrojtjes sociale
Kuadri ligjor i turizmit
Kuadri ligjor i informacionit
Kuadri ligjor i pronsis intelektuale
Kuadri ligjor i shkencs, teknologjis dhe inovacionit
Kuadri ligjor i energjise
Kuadri ligjor i mbetjeve
Kuadri ligjor minerar
Kuadri ligjor i turizmit kulturor dhe mjedisor
Kuadri ligjor ushtarak
Kuadri ligjor i transportit
Kuadri ligjor n fushn e t drejtave t pronsis
Kuadri ligjor per zhvillimin rajonal
Kuadri ligjor pr mbrojtjen e konsumatorve dhe mbikqyrjen e tregut
Kuadri ligjor i siguris kombtare t Republiks s Shqipris
Kuadri ligjor i shrbimeve shoqrore
Kuadri ligjor i shrbimeve t furnizimit me uj dhe kanalizimeve
Kuadri ligjor pr Zhvillim dhe Integrim
Etj.
Prmbledhje e planeve kombtare, rajonale e vendore
Instrumentet kombtare t planifikimit prcaktojn ose orientojn zhvillimin e ardhshm, n
t gjith territorin kombtar ose n nj pjes t tij, kushtet e zhvillimit t strukturave, t
prfshira n to dhe vendndodhjen e prbrsve kryesor t infrastrukturs publike kombtare.
Pr shkak se Plani i Integruar Ndr Sektorial pr Bregdetin (PINS) do t zbatohet n t gjith
territorin e zons bregdetare, hartimi dhe miratimi i tij mbshteten n t gjitha llojet e
instrumenteve t planifikimit n fuqi n nivel kombtar, rajonal e vendor (si planet
38
kombtare, ndrsektoriale dhe sektoriale, ato rajonale, plane vendore t prgjithshme e t
detajuara), duke prfshir edhe ato draft/instrumente q aktualisht jan n proces
hartimi/miratimi, si dhe duke marr n konsiderat t gjith historikun e instrumenteve
planifikuese t miratuara e aplikuara prgjat viteve, pa prjashtuar edhe vendime t ish-
KRRTRSH, dhe aktualisht t KKT-s, n fushn e planifikimit t territorit.
Integrimi dhe prputhshmria
Plani duhet t shrbej si nj struktur rajonale pr bregdetin e integruar me strukturn e
planit kombtar, ku do t integrohet i gjith procesi planifikues dhe planet ekzistuese,
sektoriale e ndrsektoriale, rajonale e vendore.
Ky proces do t mundsoj integrimin strategjik rajonal t bregdetit dhe prputhshmrin
ndrmjet instrumenteve t ndryshme t planifikimit t shtrira n t gjith hapsirn ku ajo
shtrihet, pavarsisht objektit t tyre, q mund t jet i prgjithshm (trajton shum shtje e
sektor me lidhje komplekse e t prgjithshme ndrmjet tyre sipas territorit e rndsis),
instrument i detajuar; instrumente ndrsektoriale (trajtojn shtje t dy apo m shum
sektorve t till si/por jo vetm transporti, furnizimi me uj, kullimi, turizmi e shtje t
tjera, me ndrthurje tematike dhe/ose territoriale ndrmjet tyre) apo sektoriale (trajtojn
shtje t nj sektori t caktuar ose fushe t prgjegjsis s autoriteteve vendore dhe
kombtare).
Kshtu PINS si instrument i prgjithshm i planifikimit pr rajonin e bregdetit, do t
integroj strategjit e sektoriale apo ndrsektoriale t fushave t ndryshme, do t unifikoj
politikat kombtare t planifikimit territorial, dhe mund t prcaktoj rregulla t detyrueshme
pr t'u respektuar n instrumentet e tjera, veanrisht n lidhje me shtjet e rndsis
kombtare ose kur kto prbjn rregulla t detyrueshme pr mbrojtjen e interesit kombtar.
c. Baza e t dhnave:
Pr t plotsuar dhe suportuar Planin e Integruar Sektorial pr bregdetin, sht i nevojshm
hulumtimi dhe mbledhja e informacionit t t dhnave t caktuara nga arkiva dhe
departamentet q studiojn dinamikn pr demografin dhe faktort social-ekonomik, duke
u fokusuar konkretisht pr rajonin e bregdetit. Gjithashtu kjo baz t dhnash, kompletohet
m tej dhe me informacione t gjeografis dhe t mjedisit. T dhna t tjera do t nevojiten
pr gjeografin si dhe mjedisin. N myr q kjo sintez informacioni t filtrohet dhe
akumulohet n esenc, sht e nevojshm ngritja e nj grupi t posacm pune, i cili do t
mbledh gjith kt informacion nga institucionet dhe instancat shtetrore prkatse. Ai do t
analizoj vlefshmrin, duke arsyetuar pr nevojn e prditsimit t tyre n funksion t
kritereve, q ky plan rajonal i bregdetit do t vendos, n mnyr q produkti final t hartohet
duke marr pr baz parametrat demografike, social-ekonomike, gjeografike dhe mjedisore.
39
Puna pr prgatitjen e ktij plani, nuk presupozon krkim nga e para t ktyre t dhnave.
Thjesht duhet gjykuar e analizuar mbi t dhnat q ekzistojn dhe m pas aty ku sht e
nevojshme, t krkohet asistenc shtes nga instancat respektive, q zgjidhjet t cilat do t
parashtrohen n plan t jen t iniciuara mbi nj kontekst sa m real dhe t azhornuar. Kto t
dhna duhet t analizohen shkall-shkall, duke mbledhur nga autoritetet vendore dhe
qndrore informacionet q i shrbejn ktij qllimi. sht shum e rndsishme q kjo baz
informacioni t sintetizohet shume mir n nivel rajonal apo qarku. Kjo, sepse orientimi dhe
strategjia e planit kombtar, do t jet nj integrale ndrmjet rajoneve t ndryshme, t cilat
kan variabla t ndryshme. N aspektin demografik t themi, duhet par cila sht tendenca e
lvizjeve pr t ardhmen, n raport edhe me indeksin e rritjes s popullsis. Kjo sht e
domosdoshme n mnyr q zgjidhjet n PINS t reflektojn trendin se ku zhvillimi duhet t
ket nj intensitet m t lart, por gjithmon t mirintegruar, dhe ku prioriteti do tiu vihet
aspekteve mjedisore duke respektuar rigorozisht peisazhin gjeografik dhe natyror. Kjo baz
t dhnash sht lehtsisht e selektueshme duke qn se materiale t shumta ekzistojn.
Mbledhja n rrug institucionale e statistikave tek autoritetet vendore, si mund t jen
Qarku, Bashkit/Komunat, Ministrit, Institutet mjedisore/gjeodezike, Akademit Shkencore,
etj.
Informacion mbi t dhnat mund t merren nga Ministrit dhe nga institucionet e tyre n
varsi. Kryesisht jan:
Ministria e Transportit dhe e Infrastrukturs Ministria e Energjis dhe Industris Ministria e Zhvillimit Ekonomik, Tregtis dhe Siprmarrjes ALUIZNI ZRPP Instituti i Shndetit Publik Ministria e Mjedisit - statistikat mjedisore Ministria e Financave - raportet e FMN-s pr vendet e tjera Banka e Shqipris EBRD dhe KF Banka Botrore INSTAT Ministria e Kulturs - institucionet n varsi Organizata Botrore e Turizmit Ministria e Mirqenies Sociale dhe Rinis - statistikat sociale Ministria e Bujqsis, Zhvillimit Rural dhe Administrimit t Ujrave - statistikat
bujqsore.
Pr t hartuar politikn e prgjithshme kombtare territorial dhe PIP-n, sht e nevojshme t
shfrytzohen databasat e t dhnave ekzistuese q lidhen me gjendjen e territorit, t tilla si, por
pa u kufizuar n:
40
informacion pr topografin;
harta gjeologo- inxhinierike;
harta hidro-gjeologjike;
makrozonimin dhe mikrozonimin sizmik;
bonitetin e tokave;
burimet natyrore dhe mjediset pyjore;
t dhnat mbi fondin e pyje, kullota, siprfaqe ujore, rezervate, miniera, dhe t tjera t
ksaj natyre;
baz t dhnash mbi zona t mbrojtura natyrore dhe ato t trashgimis kulturore dhe
historike, dhe t tjera t ksaj natyre;
t dhna mbi pozicionimin strategjik n raport me rajonin ku shtrihet vendi, prfshir
identitetin historik, urban dhe ekonomik, si dhe kufijt territorial t rajonit t marr n
studim;
t dhna t aspektit ekonomik dhe social, prfshir shtje t punsimit, mundsive apo
pengesave pr zhvillim ekonomik, aspekteve t konkurrueshmris ekonomike apo
rajonale, pozicionimit dhe prqendrimit t poleve ekonomike, cilsis s kapitalit dhe
burimeve njerzore dhe t pikave t forta apo t dobta pr zhvillimin e ardhshm
ekonomik dhe social;
t dhna t aspektit demogra