1Dom na Skale

Dom na Skale2

„Mizerna cicha, stajenka licha, pe³na niebieskiej chwa³y, oto le¿¹cy przed nami œpi¹cy w promieniach - Jezus ma³y …”

Na czas Bo¿ego Narodzenia¿yczymy naszym Czytelnikom

obfitoœci Bo¿ych £ask, b³ogos³awieñstwa od Dzieci¹tka.Zdrowia, radoœci, wiary, nadziei i mi³oœci,otwartoœci na drugiego cz³owieka i odwagi

w pokonywaniu trudnoœci.Niech Bo¿a Dziecina nas strze¿e i darzy ³askami

w nadchodz¹cym Nowym Roku 2017.

Redaktor naczelnaz kolegium redakcyjnym

KOLÊDUJMY MA£EMU JEZUSOWIJase³ka, konkurs kolêd i pastora³ek

Œpiewanie i granie kolêd oraz pastora³ekw niedzielê, 8 stycznia 2017r. o godz. 15.00

15.00 - Jase³ka w wykonaniu dzieci;15.30 - wystêpy zg³oszonych wykonawców;

17.30 - przewidziane zakoñczenie konkursu.

Uczestniczyæ mog¹ zarówno indywidualne osoby:dzieci, m³odzie¿, doroœli, zespo³y i ca³e rodziny.

Przewidziane s¹ nagrody.Zapisy do 04. 01. 2017r.

Zapraszamy

3Dom na Skale

Umi³owani Parafianie: „IDZCIE I G£OŒCIE”

Dobiega koñca duszpasterska droga odnowy przymierza chrzcielnego, jak¹Koœció³ katolicki w Polsce wybra³ na lata 2013-2017. Decyzja Konferencji Epi-skopatu Polski, by ukierunkowaæ dzia³ania pastoralne na zagadnienie chrztu,zwi¹zana by³a z przypadaj¹c¹ w 2016 roku 1050. rocznic¹ chrztu Polski. Komi-sja Duszpasterstwa wypracowa³a wizjê czteroletniego programu pracy, którastreszcza siê w s³owach: Przez Chrystusa, z Chrystusem, w Chrystusie. Przezwiarê i chrzest do œwiadectwa.

Plan pastoralny na lata 2013-2017 prowadzi³ od wiary przez nawróceniei chrzest do misji. Na pierwszy rok (2013/2014) wybrano has³o: Wierzê w SynaBo¿ego, na drugi (2014/2015): Nawracajcie siê i wierzcie w Ewangeliê, na trzeci(2015/2016): Nowe ¿ycie w Chrystusie i na czwarty (2016/2017): IdŸciei g³oœcie. Ka¿dy rok pracy z³¹czony by³ ze znakiem z liturgii chrztu. By³y nimi:œwieca, krzy¿, woda i bia³a szata oraz w ostatnim roku, olej. Znaki te maj¹ po-móc ochrzczonym w odnowieniu ³aski tego sakramentu i w odkrywaniu godno-œci i misji, jak¹ otrzymali.

Warto przypomnieæ drogê, któr¹ przebyliœmy, by zrozumieæ, ¿e konsekwencj¹doœwiadczenia zjednoczenia z Chrystusem w chrzcie œwiêtym jest apostolstwo.Jesteœmy pos³ani, by dzieliæ siê doœwiadczeniem Boga, które posiadamy. Niepotrzebujemy do tego specjalnej misji biskupa, poniewa¿ otrzymujemy j¹ odsamego Boga poprzez chrzcielne zanurzenie w œmierci i zmartwychwstaniu JegoSyna. „IdŸcie i g³oœcie” — to has³o pracy duszpasterskiej ostatniego roku pro-gramu duszpasterskiego na lata 2013-2017. Moc¹ sakramentu chrztu i bierz-mowania jesteœmy namaszczeni Duchem Œwiêtym i pos³ani, by g³osiæ œwiatu, ¿eBóg jest, ¿e kocha œwiat i cz³owieka i pragnie jego szczêœcia.

By iœæ i g³osiæ, trzeba najpierw doœwiadczyæ w swoim ¿yciu spotkania z ¿ywymBogiem. Sakramentalnie dokona³o siê to w chrzcie, bierzmowaniu, spowiedziœwiêtej i nade wszystko w Eucharystii, ale potrzeba odkrycia tego skarbu, wspó³-pracy z otrzymanymi darami i charyzmatami i zgody na to, ¿e Bóg dzia³a w moim¿yciu. Proces ten polega na odkryciu faktu, ¿e pierwszym terenem misyjnym jestmoje serce i nikt mnie tam nie zast¹pi. Ja sam muszê otworzyæ siê na Bogai doœwiadczyæ dzia³ania Jego ³aski. Potrzebne jest tu moje otwarcie na S³owoBo¿e, wczytanie siê w nie i ¿ycie nim, by wzrastaæ w pos³uszeñstwie woli Bo¿ej.Znakiem, jaki towarzyszy nam w ostatnim roku, jest olej i namaszczenie.

Okazj¹ do kontynuowania Nadzwyczajnego Jubileuszu Mi³osierdzia bêdziew Polsce Rok Œwiêtego Brata Alberta, ustanowiony z okazji 100. rocznicy jegoœmierci. Rok ten potrwa od 25 grudnia 2016 roku do 25 grudnia 2017 roku.W kontekœcie tematu roku „IdŸcie i g³oœcie” przyk³ad œw. Brata Alberta staniesiê okazj¹ do uwiarygodnienia czynami mi³osierdzia tego, co bêdziemy g³osiæ.Czeka nas tak¿e 100. rocznica objawieñ fatimskich oraz 25. rocznica obecnoœcifigury Matki Bo¿ej Fatimskiej w naszej œwi¹tyni. Bêdzie to okazja do przypo-mnienia sobie, ¿e Matka Bo¿a wzywa³a przed stu laty do nawrócenia, pokutyi modlitwy ró¿añcowej oraz udzia³u w nabo¿eñstwach pierwszych sobót miesi¹cawynagradzaj¹cych jej Niepokalanemu Sercu. Na czas Œwi¹t Bo¿ego Narodzenia,daru Nowego Roku Pañskiego 2017 i na wszystkie dni, ¿yczê, aby treœæ przes³a-nia „IdŸcie i g³oœcie” sta³a siê naszym osobistym, rodzinnym i parafialnym udzia-³em.

Z darem modlitwy ks. Piotr Toczek

Dom na Skale4

Darek

.

Objawienie PañskieTo jedno z najstarszych œwi¹t w Ko-

œciele. Trzej królowie byæ mo¿e byliastrologami czy mêdracami, którzy uj-rzeli gwiazdê — znak narodzin Króla.Jednak pozostanie tajemnic¹, w jakisposób sta³a siê ona dla nich czytel-nym znakiem, który wyprowadzi³ ichw dalek¹ i niebezpieczn¹ podró¿ do

Jerozolimy. Herod, podejmuj¹c ich, dowiaduje siê ocelu podró¿y. Podejrzewa, ¿e narodzi³ siê rywal. Na pod-stawie proroctwa w ksiêdze Micheasza z VIw.p.Chr.,kap³ani jako miejsce narodzenia Mesjasza wymieniaj¹Betlejem. Tam wyruszaj¹ Mêdrcy. Odnajduj¹c DzieciêJezus, ofiarowuj¹ Mu swe dary. Poniewa¿ mamy trzydary, to w tradycji pojawi³a siê wieœæ, ¿e chodzi³o otrzech mêdrców albo o trzech królów. Bardzo rzadkomówiono: „trzech ma-gów". Termin bierzesiê st¹d , ¿e w Ewan-geli po grecku jest s³o-wo „magoj”. W tam-tych czasach terminten nie tyle oznacza³„maga — czarnoksiê¿-nika”, co raczej mêdr-ca. Czêsto u¿ywamynazwy „królowie”,gdy¿ odbyli bardzokosztown¹ podró¿.Tylko królowie jakozamo¿ni ludzie moglisobie na ni¹ pozwoliæ.

O bogactwie przy-byszy œwiadcz¹ te¿dary .Jeden z nichprzyniós³ z³oto, drugi - kadzid³o, trzeci - mirrê. Z³oto tosymbol królewskoœci, kadzid³o - kap³añstwa, a mirra totaki dodatek zapachowy albo smakowy. Jest to symbolczystoœci s³owa, a wiêc nauczania. Czyli godnoœæ kró-lewska, kap³añska i prorocka Jezusa.

Nie znamy zreszt¹ imion trzech króli. Wiemy do-brze ¿e w tradycji, która jest bardzo ¿ywa u nas, nadanoim imiona Kacper, Melchior i Baltazar. Ma³o tego, ¿enadano im imiona — kiedy zaczêto ich przedstawiaæ wikonografii, np. na obrazach, to Kacpra przedstawianojako Murzyna, jest czarny. Melchior przedstawiany jestjako Europejczyk, jako Grek. Natomiast Baltazara przed-stawiano jako Azjatê, czasami ma nawet skoœne oczy,albo przedstawiany jest tak jak Hindus. Wszystkie trzyrasy — w ten sposób mówili malarze — odda³y chwa³êma³emu Jezusowi. Po wizycie w Betlejem Kacper,Melchior i Baltazar otrzymawszy we œnie wskazówkê,aby nie wracali do Heroda, udaj¹ siê do swoich krajówinn¹ drog¹. Próbowano tê drogê wytyczyæ. Poniewa¿ zBetlejem ka¿dy, kto wraca na Wschód, musi iœæ przez

Jerozolimê, to t³umaczono ¿e z Betlejem poszli na po-³udnie, do Hebronu, potem do Gazy, potem wzd³u¿Morza Œródziemnego, a póŸniej zatrzymali siê w Naza-recie, nastêpnie byli w Kafarnaum — czyli wszêdzie tam,gdzie Jezus póŸniej dzia³a³. Zatem chocia¿ jeszcze Je-zusa nie poznali, chocia¿ jeszcze Jezus nie rozpocz¹³publicznej dzia³alnoœci, to ci trzej mêdrcy, ju¿ przeszliZiemiê Œwiêt¹ niejako zwiastuj¹c to, co mia³o siê z Je-zusem póŸniej dokonaæ.

Uroczystoœæ Objawienia Pañskiego nale¿y do pierw-szych, które uœwiêci³ Koœció³. Na Wschodzie pierwsze jejœlady spotykamy ju¿ w III w. Tego w³aœnie dnia obchodzi³Koœció³ grecki œwiêto Bo¿ego Narodzenia, ale w treœciznacznie poszerzonej: jako uroczystoœæ Epifanii, czyli zja-wienia siê Boga na ziemi w tajemnicy wcielenia. Na Za-chodzie uroczystoœæ Objawienia Pañskiego datuje siê od

koñca IV w. W TrzechMêdrcach pierwotnyKoœció³ widzi siebie,œwiat pogañski, ca³¹ ro-dzinê ludzk¹, wœród któ-rej zjawi³ siê Chrystus,a która w swoichprzedstawicielach przy-chodzi z krañców œwia-ta z³o¿yæ Mu pok³on.Uniwersalnoœæ zbawie-nia akcentuj¹ tak¿e:sama nazwa œwiêta,jego wysoka ranga iwszystkie teksty liturgiidzisiejszego dnia.

W okresie wyprawkrzy¿owych, kiedy ry-cerze chrzeœcijañscy

doszli do Ziemi Œwiêtej, Arabowie postarali siê o relikwieTrzech Królów. Sk¹d te relikwie mieli — pozostaje ichs³odk¹ tajemnic¹. Faktem jest, ¿e relikwie przyby³y do Eu-ropy. I ¿e w Europie wybudowano jedn¹ z najpiêkniej-szych katedr, która jest poœwiêcona Trzem Królom, w któ-rej te relikwie œredniowieczne s¹ przechowywane. Ta ka-tedra to Katedra Trzech Króli w Kolonii, w Niemczech.

Od XV/XVI w. w koœcio³ach poœwiêca siê dziœ ka-dzid³o i kredê. Kred¹ oznaczamy drzwi na znak, ¿e wnaszym mieszkaniu przyjêliœmy Wcielonego Syna Bo-¿ego. Piszemy na drzwiach litery K+M+B, które maj¹oznaczaæ imiona Mêdrców lub te¿ mog¹ byæ pierwszy-mi literami ³aciñskiego zdania: Niech Chrystus miesz-kanie b³ogos³awi - po ³acinie: Christus mansionem be-nedicat - zwykle dodajemy jeszcze aktualny rok C+M+B2017.

Trzej królowie stali siê symbolem tych, którzy szu-kaj¹ Pana Boga, przychodz¹ do Niego z daleka pod-czas gdy ci, którzy s¹ blisko, nie zawsze potrafi¹ Gorozpoznaæ.

5Dom na Skale

Ballada o Trzech Królach

Tajemnicê przesypuj¹c w sobie jak w zamkniêtej kadzi ziarno, jechali trzej królowie przez ziemiê rud¹ i skwarn¹.

Wielb³¹d ko³ysa³ jak maszt, a piasek podobny do wody; i myœla³ król: „Jestem m³ody, a nie min¹³ mnie wielki czas. I zobaczê w purpurze rubinów ogieñ, si³y magiczny blask; mo¿e stanê siê mocniejszy od czynów przez ten jeden, jedyny raz”.

Tygrys prê¿y³ si³ê jak w¹¿, miêœnie w puchu gra³y jak harfa. Na tygrysie jecha³ drugi m¹¿, siw¹ grzywê w zamyœleniu szarpa³.

„Teraz - myœla³ - po latach tylu, gdy zobaczê, jak p³omienie cudu dr¿¹, moje czary skarbów mi uchyl¹, moje wró¿by nabiegn¹ krwi¹.

Ziemia pe³na jak z³oty orzech, pêknie na niej skorupy g³az, usta jaskiñ diamentowych otworzy przez ten jeden, jedyny raz.”

Trzeci król na rybie wielkiej jak wyspa jecha³ przez stepy podobne szybie b³êkitnej pod wiatru miechem.

Nuci³: „Po latach stu kwiat pocz¹tku i koñca ogieñ w jedno ko³o zwi¹zanych nut gdy zobaczê, sam siê stanê Bogiem.

W suche liœcie moich ciemnych ksi¹g sp³ynie m¹droœæ odwiecznych gwiazd i osi¹dzie w misie moich r¹k przez ten jeden, jedyny raz”.

A w pa³acach na l¹dach zielonych, co jak sukno wzburzonej fali, mieli króle trzej b³êkitne dzwony, w których serca swe na co dzieñ chowali.

A tak œpiesznie biegli, ¿e w poœpiechu wziêli tylko myœli pe³ne grzechu.

Wiêc uklêkli trzej królowie zadziwieni, jak trzy s³upy z³ocistego py³u, nie widz¹c, ¿e siê serca trzy po ziemi wlok³y z nimi jak psy smutne z ty³u.

I spojrzeli nagle wszyscy trzej, gdzie dzieci¹tko jak kropla œwiat³a, i ujrzeli, jak w pêkniêtych zwierciad³ach, w sobie - czarny, hucz¹cy lej.

I poczuli nagle serca trzy, co jak piêœci stê¿a³y od ¿alu.

Wiêc ju¿ w wielkim pokoju wracali, ko³ysani przez zwierzêta jak przez sny.

Wielb³¹d z wolna huœta³ jak maszt, tygrys cicho jak morze mrucza³, ryba smug¹ powietrza sz³a.

I p³ynê³o, i szumia³o w nich jak ruczaj. Powracali, poœpieszali z wysokoœci trzej królowie nauczeni mi³oœci.

Krzysztof Kamil Baczyñski

Orszak Trzech Króli 06. 01. 2017r.

godz. 11.30 - 14.30 Gdañsk - G³ówne Miasto

jest wydarzeniem ze swej natury religijnym. Jest jed-

nak kierowany nie tylko do katolików, ale do wszyst-

kich chrzeœcijan, ludzi innych wyznañ, a tak¿e osób

niewierz¹cych ze wzglêdu na swoje humanistyczne

przes³anie o wartoœciach, tradycji i rodzinie.

Zapraszamy. WeŸ udzia³!

Dom na Skale6

Blisko Ewangelii

Gdy oni odjechali, oto anio³ Pañski ukaza³ siê Józefowi weœnie i rzek³: Wstañ, weŸ Dzieciê i Jego Matkê i uchodŸ do Egiptu;pozostañ tam, a¿ ci powiem; bo Herod bêdzie szuka³ Dzieciêcia,aby Je zg³adziæ. On wsta³, wzi¹³ w nocy Dzieciê i Jego Matkêi uda³ siê do Egiptu; tam pozosta³ a¿ do œmierci Heroda. Takmia³o siê spe³niæ s³owo, które Pan powiedzia³ przez Proroka:Z Egiptu wezwa³em Syna mego. Wtedy Herod widz¹c, ¿e go Mê-drcy zawiedli, wpad³ w straszny gniew. Pos³a³ [oprawców] doBetlejem i ca³ej okolicy i kaza³ pozabijaæ wszystkich ch³opcóww wieku do lat dwóch, stosownie do czasu, o którym siê dowie-dzia³ od Mêdrców. Wtedy spe³ni³y siê s³owa proroka Jeremiasza:Krzyk us³yszano w Rama, p³acz i jêk wielki. Rachel op³akuje swedzieci i nie chce utuliæ siê w ¿alu, bo ich ju¿ nie ma. A gdy Herodumar³, oto Józefowi w Egipcie ukaza³ siê anio³ Pañski we œnie,i rzek³: Wstañ, weŸ Dzieciê i Jego Matkê i idŸ do ziemi Izraela, boju¿ umarli ci, którzy czyhali na ¿ycie Dzieciêcia. On wiêc wsta³,wzi¹³ Dzieciê i Jego Matkê i wróci³ do ziemi Izraela. Lecz gdypos³ysza³, ¿e w Judei panuje Archelaos w miejsce ojca swego,Heroda, ba³ siê tam iœæ. Otrzymawszy zaœ we œnie nakaz, uda³siê w strony Galilei. Przyby³ do miasta, zwanego Nazaret, i tamosiad³. Tak mia³o siê spe³niæ s³owo Proroków: Nazwany bêdzieNazarejczykiem."

Z chwil¹ narodzenia Jezusa dla ca³ego narodu izraelskiego nadesz³a chwiladecyduj¹ca. W Jezusie Chrystusie spe³niaj¹ siê nie tylko s³owa prorokówzapowiadaj¹cych Jego nadejœcie, ale te¿ g³êboka symbolika historii Izraela.W niej Bóg zawar³ prawdy, które na swój sposób zapowiada³y Mesjasza. Wefragmencie o ucieczce Jezusa do Egiptu o Jego powrocie mamy doskona³ytego przyk³ad. W tych wydarzeniach wype³nia siê g³êboka wymowa pobytupotomków Abrahama w Egipcie, ich cudowne wyjœcie i powrót do ZiemiObiecanej. G³ówn¹ postaci¹ tamtych wydarzeñ by³ Moj¿esz. Prorok Ozeaszw takich s³owach uj¹³ wyprowadzenie narodu z niewoli egipskiej: „Mi³owa-³em Izraela, gdy jeszcze by³ dzieckiem i syna swego wezwa³em z Egiptu”. Tes³owa proroka jeszcze raz spe³ni³y siê w sposób g³êbszy i wspanialszy wJezusie Chrystusie: oto Bóg wzywa swego Syna – Jezusa – z Egiptu, abypowróci³ do Palestyny, Ziemi Obiecanej. Œwiêty Mateusz, cytuj¹c s³owaOzeasza, ma na myœli Jezusa, który jest nowym Moj¿eszem.

Mesjasz mia³ pochodziæ z Betlejem i z tym wszyscy siê godzili. Ale ¿ebymia³ coœ wspólnego z Nazaretem, tego, ¯ydzi nie chcieli uznaæ. Miasteczkoto nie cieszy³o siê bowiem dobr¹ s³aw¹. Dlatego w tym fragmencie œw. Ma-teusz wyjaœnia, dlaczego Jezus nie wychowa³ siê i nie wzrasta³ w Betlejem,ale w Nazarecie. Bóg tak pokierowa³ Jego ¿yciem, ¿e po powrocie z Egiptudalsze losy ¿ycia zwi¹zane by³y na d³ugie lata z Nazaretem. Dlatego nazwanoGo „Nazarejczykiem”. Œw. Mateusz szuka jeszcze g³êbszego uzasadnie-nia tego imienia. W tym, ¿e Jezus zamieszka³ w Nazarecie, widzi wype³nie-nie siê zapowiedzi proroków.

ks. Grzegorz

7Dom na Skale

Jezus mówi do dzieciJezus mówi do dzieciJezus mówi do dzieciJezus mówi do dzieciJezus mówi do dzieci

Wróci³, wiêc Józef z Maryj¹ i Jezusem do Galilei i osiad³ w mieœcie zwanym Nazaret.

Marta K.

Dom na Skale8

Potrawy wigilijne w ró¿nych regionach Polski

Wigilijna kolacja zbli¿a siê wielki-mi krokami. Tradycja polska g³osi, ¿ena stole powinno pojawiæ siê dwa-naœcie postnych potraw wigilijnych,które s¹ równie wa¿ne, jak siankopod obrusem i dodatkowe nakryciesto³u. Wigilia to jeden szczególny,uroczysty wieczór w roku, który po-

przedza Bo¿e Narodzenie. Nieod³¹cznym elementemjest uroczysta kolacja wigilijna, do której wiêkszoœæpolskich rodzin zasiada, gdy zab³yœnie pierwszagwiazdka na niebie. Podczas kolacji domownicy³ami¹ siê op³atkiem, sk³adaj¹ sobie ¿yczenia i œpie-waj¹ kolêdy. O charakterze wspólnej wieczerzyw du¿ej mierze decyduje te¿ 12 tradycyjnych potrawwigilijnych. Istnieje przeœwiadczenie, ¿e spróbowa-nie ka¿dej z dwunastu potraw wi-gilijnych, chocia¿ w niewielkiej ilo-œci, zapewni szczêœcie i pomyœl-noœæ w przysz³ym roku. Zestawdañ wigilijnych podawanych w Pol-sce ró¿ni siê w zale¿noœci od re-gionu, ale niektóre dania pojawiaj¹siê niemal na ka¿dym stole.

Barszcz czerwony z uszkamijest popularny w ca³ej Polsce.W niektórych regionach podawa-ny jest zamiennie lub obok innychtradycyjnych zup. Mieszkañcy Œl¹-ska maj¹ swoj¹ kapuœnicê grzy-bow¹ oraz zupê migda³ow¹ z ry-¿em i rodzynkami. Na bogatymw ryby Pomorzu, w niektórych do-mach spotyka siê zupê rybn¹.Z kolei w centralnej Polsce na Wi-gilie podaje siê mazowieck¹ zupêgrzybow¹, czyli barszcz bia³y na zakwasie z kapustyz grzybami. Najbardziej oryginalne pod tym wzglê-dem jest Podhale, gdzie przyrz¹dza siê postn¹ kwa-œnicê albo barszcz z kwaszonych buraków z fasol¹.Na tradycyjnym wigilijnym œl¹skim stole znajdziemyniespotykan¹ nigdzie moczkê, czyli zupê piernikow¹z bakaliami. Przygotowywana jest ona z piernika, mig-da³ów, rodzynek, suszonych œliwek, suszonych mo-reli, gruszek, suszonych fig, orzechów laskowych.W ka¿dej czêœci Œl¹ska przepis na moczkê jest inny,g³ównie ró¿ni siê dodatkami, ale podstaw¹ pozosta-je piernik.

Obowi¹zkow¹ pozycj¹ na wigilijnym stole s¹ rybyprzyrz¹dzone na ró¿ne sposoby. Sma¿ony karp wystê-puje w ka¿dym regionie Polski, ale poza nim na Podha-lu górale sma¿¹ pstr¹ga. Na Pomorzu podaje siê rów-nie¿ wêgorza, fl¹drê i pstr¹ga w migda³ach. Region tenobfituje w œledzie, które s¹ przyrz¹dzane na wiele spo-sobów. Marynowane, w œmietanie, duszone z jab³kamii po kaszubsku. Œl¹skim przysmakiem regionalnym jestkarp duszony w piwie. Ciekawostk¹ kulinarn¹ z Wiel-kopolski jest karp podawany w sosie piernikowym.

Ka¿dy z nas ma smaki, których nigdy nie zapominai kocha ca³e ¿ycie. Dla wielu osób z pewnoœci¹ s¹ totradycyjne, polskie pierogi. Bez pierogów z kapust¹i grzybami nie by³oby prawdziwych œwi¹t. Jest to nie-od³¹czna i sztandarowa potrawa wigilijnej kolacji od Po-morza po Podhale. Na Podlasiu obsma¿ane na rumia-

no, znane s¹ jako wareniki. W tymregionie podaje siê równie¿ kartaczez grzybami. W woj. kujawsko-pomor-skim równie¿ podaje siê pierogi z se-rem, w œl¹skim z samymi grzybami,a w Ma³opolsce z owocami np.: œliw-kami, czy jab³kami.

Kolejn¹ tradycyjn¹ potraw¹, któ-rej wiele odmian pojawia siê w ró¿-nych regionach s¹ kluski z makiem.Na Podlasiu podaje siê je z olejemlnianym, na Podhalu z dodatkiemmiodu. Kluski z makiem zwane ma-kie³kami króluj¹ w Wielkopolsce.Przygotowuje siê je z maku, bakaliii lekkiego pieczywa lub klusek. NaŒl¹sku podaje siê makówki, czylicha³ka, b¹dŸ bu³eczki pszenne prze-k³adane mas¹ makow¹.

Do najpopularniejszych deserówwigilijnych w Polsce zalicza siê makowce i pierniki. NaPodlasiu pod koniec Wigilii podaje siê dro¿d¿owe ra-cuchy. Na wielkopolskiej wieczerzy nie mo¿e zabrak-n¹æ dro¿d¿owej strucli, a na Pomorzu dro¿d¿ówek ka-szubskich oraz sêkacza zwanego baumkuchem. Na Œl¹-sku podaje siê œl¹skie pierniki i bytomskie kamyki.

Bez wzglêdu na to, jakie potrawy pojawi¹ siê na na-szych wigilijnych sto³ach, a tak¿e jakie panuj¹ zwi¹zanez ni¹ tradycje, ³¹czy nas przede wszystkim chêæ spêdze-nia tej magicznej kolacji w ciep³ym gronie najbli¿szych.

Iza P.

Jest zima! Pamiêtajmy o naszych

„braciach mniejszych” i dokarmiajmy zwierzêta.

9Dom na Skale

Bo¿e Narodzenie to wyj¹tkowyczas, w którym pochylamy siê nadnowonarodzonym Dzieci¹tkiem.Œpiewamy kolêdy w rodzinnymgronie. Odwiedzamy naszych przy-jació³, krewnych, znajo-mych. W tym odwiedza-niu bliskich, swoich pa-

rafian bior¹ udzia³ tak¿e i kap³ani.„Idziecie i g³oœcie” - niech to has³onowego roku liturgicznego stanie siêwyj¹tkow¹ okazj¹ do spotkania z dru-gim cz³owiekiem, do dialogu z nim.

Kolêda – wizyta duszpasterska toczas, kiedy kap³an przychodzi do na-szych domów z b³ogos³awieñstwem.Przyjmijmy Go z radoœci¹, tak jak przy-jaciela. Odwiedziny kolêdowe roz-poczynaj¹ siê o godz. 16.00,a koñcz¹ oko³o godziny 21.00.

Na stole nale¿y wczeœniej przygotowaæ: Pismoœw., krzy¿, œwiece, wodê œwiêcon¹, kropid³o (za-miast kropid³a mo¿e byæ zwyk³a zielona ga³¹zka).

Hej kolêda, kolêda, Hej kolêdy to czas

Jeœli nasi Parafianie ¿ycz¹ sobie d³u¿ej poroz-mawiaæ, pobyæ w obecnoœci kap³ana czy te¿ ugo-œciæ go – mo¿e to odbyæ siê bezpoœrednio po ko-lêdzie lub umówiæ siê w dogodnym dla obu stronterminie.

Gdy ktoœ jest nieobecny w domu(z ró¿nych przyczyn), a ma ¿yczeniewizyty duszpasterskiej, jest og³aszanydodatkowy dzieñ na uzupe³nienie ko-lêdy lub mo¿na siê umówiæ na kolêdêw innym dogodnym terminie.

Co oznaczaj¹ litery: C+M+B? Pouroczystoœci Trzech Króli zwyczajemstarochrzeœc i j añsk im kreœ l imy nadrzwiach litery od imion trzech mêdr-ców ze Wschodu Kacpra, Melchiorai Baltazara. Starochrzeœcijañskie t³uma-czenie, zbli¿one do myœli œw. Augusty-na, jest z³¹czone z treœci¹ modlitw ko-

lêdowych: „Christus Mansionem Benedicat” -”Niech Chrystus b³ogos³awi temu mieszkaniu”.

Ewa Kopernik-Ambroziak

Tydzieñ Modlitw o Jednoœæ Chrzeœcijan trwa od 18do 25 stycznia. Termin ten zosta³ zaproponowany przezpioniera ruchu ekumenicznego, Paula Wattsona z USA,aby obejmowa³ czas miêdzy dniem wspominaj¹cym œw.Piotra (18 stycznia – niegdyœ w rzymskim kalendarzuœwiêto katedry Aposto³a), a dniem upamiêtniaj¹cym œw.Paw³a (25 stycznia – œwiêto jego nawrócenia), co mia-³o mieæ symboliczne znaczenie. W 2017r tydzieñ trwaæbêdzie od 17 d0 25 stycznia.

Tygodnie Modlitw o Jed-noœæ Chrzeœcijan przygotowy-wane przez Œwiatowa RadêKoœcio³ów i Papiesk¹ Radê ds.Popierania jednoœci Chrzeœci-jan odbywaj¹ siê od 1968 r.Od kilkudziesiêciu lat poszcze-gólne kraje przygotowuj¹ pro-jekt wyjœciowy obchodów Ty-godnia ekumenicznego, którypotem jest zatwierdzany przezPapiesk¹ Radê ds. Popierania Jednoœci Chrzeœcijan orazKomisjê „Wiara i Ustrój” Œwiatowej Rady Koœcio³ów.W Polsce w przygotowywaniu i obchodach Tygodniauczestniczy Polska Rada Ekumeniczna (PRE) i Koœció³rzymskokatolicki. W sk³ad PRE, która formalnie zareje-strowana zosta³a w 1946 r., wchodz¹: Polski Autoke-faliczny Koœció³ Prawos³awny, Koœció³ Ewangelicko-Augsburski, Koœció³ Ewangelicko-Reformowany, Ko-

ABY BYLI JEDNOABY BYLI JEDNOABY BYLI JEDNOABY BYLI JEDNOABY BYLI JEDNOœció³ Ewangelicko-Metodystyczny, Koœció³ Polskokato-licki, Koœció³ Starokokatolicki Mariawitów i Koœció³Chrzeœcijan Baptystów.

W ca³ej Polsce chrzeœcijanie ró¿nych wyznañ bêd¹odwiedzaæ œwi¹tynie bratnich Koœcio³ów i wspólniemodliæ o pe³n¹ i widzialn¹ jednoœæ chrzeœcijan.W trakcie Tygodnia, w œwi¹tyniach ró¿nych wyznañw ca³ym kraju odbywaæ siê bêdzie wspólne nabo¿eñ-stwo ekumeniczne w œwi¹tyni jednego z siedmiu Ko-

œcio³ów zrzeszonych w Pol-skiej Radzie Ekumenicznej(PRE) oraz w œwi¹tyniach Ko-œcio³a rzymskokatolickiego.Zgodnie z tradycj¹, podczasTygodnia Ekumenicznego nanabo¿eñstwa organizowanew œwi¹tyniach ró¿nych wy-znañ, zapraszani s¹ przedsta-wiciele bratnich Koœcio³ów.Zwyczajem przyjêtym w Pol-

sce na nabo¿eñstwach ekumenicznych jest goœcinnawymiana kaznodziejów. Zgodnie z ustaleniami pod-jêtymi przez PRE i Koœció³ rzymskokatolicki, na na-bo¿eñstwa nale¿y zapraszaæ nie tylko duchownychi wiernych bratnich Koœcio³ów, lecz równie¿ zachê-caæ wiernych w³asnego Koœcio³a do udzia³u w nabo-¿eñstwach w œwi¹tyniach i kaplicach Koœcio³ów in-nej tradycji.

Dom na Skale10

BEZ NIEBIESKIEJ CZAPECZKIJezusek w skalnej grocie, na sianie, nie ma ko³yski, becika, ni ciep³ych skarpetek -tego w co niemowlê dzisiaj ubieramy.

Jeœli kochasz Jezusa,Jego dola ciê wzrusza,to nie grzesz, nie grzesz.

Oddaj¹ Mu ciep³o: Maryja z Józefemi wszystkie zwierzêta w stajence zebrane.Niech mi³oœæ serc naszych te¿ grzeje Ciê Panie.

Jeœli kochasz Jezusa,Jego dola ciê wzrusza,to nie grzesz, nie grzesz.

Wtulony w ko³yskê ramion Matulispe³nia przes³anie Boga,a ja siê pytam - Ojcze, jak pomóc,by l¿ejsz¹ by³a Twego Syna droga.

Jeœli kochasz Jezusa,Jego dola ciê wzrusza,to nie grzesz, nie grzesz...

Z B£OGOS£AWIEÑSTWEM DZIECI¥TKANastêpny grudzieñ mojego ¿ycia,w nim adwent, œwiêta i koniec roku.Kalendarz przesz³e lata wylicza,chwile radosne i te bez uroku.

Wiele ode mnie w nich zale¿a³o,pragnê je wszystkie d³ugo pamiêtaæ,mi³oœci trochê by³o za ma³o...Nadchodz¹ nowe, zimowe œwiêta.

Dzieci¹tko Jezus ³¹czy rodzinyi serca mojej w jednoœæ zespoli,chocia¿ z nas ka¿dy jest w ró¿nych stronach,wspólnie o mi³oœæ siê pomodlimy.

Mi³oœæ, tê której nikt nie odbierzei pozostanie g³êboko w sercach,bo wymodlona... w Bo¿e Narodzenie -z Wiary, Nadziei b³ogos³awieñstwem.

El¿bieta Ciszewska - Wliz³a

WIGILIAZaœwieci³a pierwsza gwiazdaju¿ wieczerzy nadszed³ czaska¿dy z nas ¿yczenia sk³adaniechaj Jezus nam dobro dawszyscy siê op³atkiem lami¹niech na œwiecie zgoda trwai o nieobecnych wspominaj¹ka¿dy w pamiêci swoich malampki migoc¹ na choincepodkreœlaj¹ uroczysty czassiadamy w ko³o sto³u rzêdemtuzin potraw gospodyni majedno miejsce wolne przy stolegdyby do domu przyby³ goœædziœ nikt sam byæ nie mo¿emiejsca i potraw w domu doœæpo wieczerzy muzyka zagra³arozlega siê niesk³adny œpiewz daleka s³ychaæ ju¿ dzwonyw noc ciemn¹ Jezus rodzi siê

BÓG SIÊ RODZINiebo ogniem dziœ rozb³ys³oz góry s³ychaæ cudny œpiewjakie piêkne jest to zjawiskowszyscy ludzie podziwiaj¹ je

Nasila siê wci¹¿ chór g³osówblask coraz dalej siêga ju¿dziœ narodzi³ siê nam Jezusto zbawiciel nasz pan Bóg

Pospieszmy wszyscy do szopytam dzieci¹tko w ¿³obie œpiz³ó¿my panu uk³on ochoczyczyste serca podarujmy dziœ

CHODZ PÓJDZIEMYChodŸ pójdziemy do stajenkidziœ w Betlejem wielki cudnarodzi³ siê dzisiaj maleñkichocia¿ dzieciê zbawca Bóg

Teraz pok³on wraz oddajmyswoje serca z³ó¿my w darzeprzed stajenk¹ zaœpiewajmydziêkujemy ci zbawco Bo¿e

11Dom na Skale

BÓG SIÊ RODZIPopatrz bracie niebo p³onieDzisiaj siê tu zdarzy³ cudRozci¹ga siê daleko ogieñCzy¿by zes³a³ go nam Bóg

Tutaj Mesjasz siê narodzi³Tak nam g³osi z nieba pieœñBóg na ziemiê tu przychodziBy zbawienie ludziom nieœæ

ChodŸmy teraz za t¹ gwiazd¹Niech ona poprowadzi nasJak proroctwa ci¹gle g³osz¹Nastaje ju¿ zbawienia czas

Leszek Luty

ID¥ ŒWIÊTA BO¯EGO NARODZENIAZnowu kalendarz nam przypomina,¿e siê przybli¿a rocznicy czas.Przyjdzie maleñka Bo¿a Dziecina,szykujmy serca, niech mieszka w nas.

Ma³e r¹czêta pob³ogos³awi¹œwiat ca³y, nam te¿ – na Nowy Rok.Dajmy Mu za to chwa³ê i s³awê,¿e sw¹ mi³oœci¹ niweczy z³o.*** ***I ju¿ w ¿³obie le¿y pod pierzynk¹ z siana,Gwiazda Betlejemska daje blasku moc.Czuwa tak na niebie do samego rana,w tê szczególn¹ wyj¹tkow¹ noc.

Przy³¹czmy siê do niej na ustach z kolêd¹,nios¹c mi³oœæ w darze, przyklêknijmy tu.A dobre uczynki ko³derk¹ Mu bêd¹,ze szczeroœci¹ w sercach podarujmy Mu.

(Ze szczeroœci¹ w sercach darujemy Mu.)Maria Szafran

O GWIAZDO BETLEJEMSKAO Gwiazdo Betlejemska,Ty, coœ nad stajni¹ œwieci³a,PoprowadŸ mnie do Jezusa,PoprowadŸ gwiazdo mi³a.

Oœwietlaj drogi me w ¿yciu,Rozpraszaj mroki ciemnoœci,Bym nie wpad³ w sid³a grzechu,By grzech w mym sercu nie goœci³.

Jak w noc jedyn¹, najœwiêtsz¹Przywiod³aœ mêdrców do Boga,Tak ulecz udrêki duszy,Niech zniknie wszelka trwoga.

Zaœwieæ na moim niebie,B¹dŸ ze mn¹ zawsze i wszêdzie,Z tob¹ nigdy nie zb³¹dzê,Bo ty moim œwiat³em bêdziesz.

O Gwiazdo Betlejemska,Ty, coœ nam Boga wieœci³a,PoprowadŸ mnie do Jezusa,Moja ty gwiazdo mi³a!

STRZELAJ¥ KORKI SZAMPANA Witaj¹ ludzie Nowy Rok,Strzelaj¹ korki szampana;A mnie jest smutno i czegoœ ¿al,Przede mn¹ dal nieznana.

Przebiegam myœl¹ stary rok,Czy by³o w nim coœ dobrego,Czy wype³ni³am Bo¿y plan,Czy by³o w nim coœ z³ego?

Czy p³acz¹cemu otar³am ³zê,Pociechê, nadziejê nios³am,Poda³am mu pomocn¹ d³oñ,Czy obojêtnie przesz³am?

Czy dziêki mnie lepszym siê sta³Œwiat, w którym grzech zagoœci³,Czy otworzy³am serce sweTym, którzy ³akn¹ mi³oœci?

Z nadziej¹ czekam na nowy rok,Czas, który Bóg nam daje,Na now¹ szansê ka¿dego dnia,Który przed ka¿dym staje.

I proszê Boga, by w nim by³,Kierowa³ i czuwa³ nad œwiatem,By b³ogos³awi³ wszystkim w nim,By mi³oœæ zakwit³a kwiatem.

Teresa Zajewska

Obok publikujemy wiersze naszychCzytelników. Wszystkich poetów zapraszamy doudostêpnienia nam swojej twórczoœci. Wierszemo¿na nadsy³aæ mailem na adres redakcji lubwrzuciæ do skrzynki w drzwiach plebanii.

Dom na Skale12

Ratusz StaromiejskiPogoda nie sprzyja d³ugim space-

rom, wiêc dziœ odwiedzamy goœcinn¹siedzibê Nadba³tyckiego Centrum Kul-tury – Ratusz Staromiejski w Gdañsku.

Ratusz – ale który?Gdañsk to miasto ratuszy. Ka¿dy

oœrodek miejski – G³ówne, Stare, M³o-de Miasto i Osiek mia³y w œredniowie-

czu sw¹ osobn¹ radê. Obecnie wystarczy nam jedna,a gromadzi siê ona w tzw.Nowym Ratuszu przy Wa-³ach Jagielloñskich 1. Stoiniewzruszenie od ponad stulat przy ruchliwym skrzy¿o-waniu Hucisko. Flaga mia-sta powiewaj¹ca na szczycieprzypomina mieszkañcomo funkcji budynku. Kolejnyratusz znajduje siê oczywi-œcie przy ulicy D³ugiej.Strzelista wie¿a przypominao dawnej siedzibie radyG³ównego Miasta – st¹d na-zywany jest RatuszemG³ównomiejskim. Dziœ mie-œci siê tu oddzia³ Muzeum Historycznego Miasta Gdañ-ska. Ale nasze kroki kierujemy w innym kierunku – naulicê Korzenn¹ 33/35. Tu znów natkniemy siê na obiektzwany ratuszem, tym razem Staromiejskim. Jest siedzib¹Nadba³tyckiego Centrum Kultury i choæ nie pe³ni funk-cji muzealnej mo¿emy wejœædo œrodka (na dodatek bez-p³atnie!) i pozwiedzaæ jegownêtrze.

Unikat Starego MiastaRatusz Staromiejski jest

per³¹ Starego Miasta. Niezosta³ zniszczony w 1945roku, poniewa¿ mieœci³o siêtu dowództwo Armii Czer-wonej. Budynek zbudowa-ny zosta³ w latach 1588-1595 przez architekta z ni-derlandzkiego MechelenAntoniego van Obberghe-na. Rada Starego Miastamusia³a po¿yczyæ pieni¹dze od rajców g³ównomiej-skich, by zdo³aæ op³aciæ budowê. Obiekt powsta³ naplanie zbli¿onym do kwadratu, ma dwie kondygnacje.Reprezentuje styl manieryzmu niderlandzkiego, czegocharakterystyczn¹ cech¹ jest brak symetrii. Okna ni¿-szej kondygnacji nie pokrywaj¹ siê w pionie z drugimpiêtrem. Ratusz ma dwa dachy, które skrywaj¹ orygi-naln¹ drewnian¹ wiêŸbê dachow¹. Ca³oœæ zdobi a¿uro-wa wie¿yczka z he³mem. Na rogach budynku dojrzymywie¿yczki z figurkami symbolizuj¹cymi Nadziejê i Mê-

stwo, a poœrodku Temidê. Fasadê zdobi portal g³ównyzwieñczony god³em Polski trzymanym przez anio³y. Napiersi or³a dostrzec mo¿na herb Wazów – „Snopek”. Her-by Gdañska i Prus Królewskich umieszczono we fryzie.

Wœród Sybilli i CnótO ile elewacje odnowionego budynku wiernie uka-

zuj¹ nam szesnastowieczn¹ architekturê, o tyle wnêtrzeRatusza Staromiejskiego uleg³o wielokrotnym przebu-dowom. W œrodku podziwiaæ mo¿emy zabytkowe wy-

posa¿enie, pochodzi onojednak z innych – rozbiera-nych czy modernizowanychgdañskich obiektów. I tak naparterze w sieni wmurowa-no portal przeniesiony z uli-cy D³ugiej. Pochodzi zpierwszej po³owy XVI wie-ku i prawdopodobnie fun-dowa³ go burmistrz Eber-hard Ferber. Dêbowe scho-dy zaprowadz¹ nas napierwsze piêtro. Tu po le-wej stronie zwróæmy uwagêna kamienn¹ trójdzieln¹ ar-kadê. Trafi³a tutaj z ulicy

D³ugiej 45, gdzie zdobi³a sieñ gdañskiej kamieniczki.Arkada powsta³a oko³o 1560 roku. Zdobiona jest p³a-skorzeŸbami ukazuj¹cymi Merkurego, Junonê oraz Nep-tuna. Sufit stanowi plafon z XVII wieku, namalowanyw krêgu malarza Hermana Hana. Ukazuje protestanc-

kie cnoty: Wiarê, Nadziejê,Mi³oœæ, Pracowitoœæ, M¹-droœæ, PrzyjaŸñ, Sprawiedli-woœæ, Mi³osierdzie i Umiar-kowanie. Œciany pokryte s¹ponad 1500 p³ytkami pro-dukowanymi w holender-skim mieœcie Delft. Obrazywisz¹ te¿ po prawej stronie– to cykl Sybilli, namalowa-ny prawdopodobnie przezAdolfa Boya. Choæ w staro-¿ytnoœci zwiastowa³y onenieszczêœcie, tutaj zapowia-daj¹ przyjœcie Chrystusa. ZSieni zajrzyjmy do Gabine-

tu Burmistrza, gdzie koniecznie zwróæmy uwagê na …drewnian¹ posadzkê z XVII wieku oraz plafon ukazuj¹-cy Mêkê Pañsk¹. Na zakoñczenie zwiedzania wejdŸmydo Wielkiej Sali. Jej wygl¹d zawdziêczamy pracom zpocz¹tku XX stulecia, kiedy to nadano jej neorenesan-sowego charakteru. By nacieszyæ siê piêknem wnêtrzanajlepiej spêdziæ tu zimowe popo³udnie s³uchaj¹c wy-k³adów, czy koncertów organizowanych przez Nadba³-tyckie Centrum Kultury.

Marta Szag¿dowiczartyku³ ukaza³ siê w piœmie „Pomerania”

Ratusz i ul. Korzenna przed wojn¹

13Dom na Skale

DROGIE DZIECI!

Grudzieñ to dla rodziny wyj¹tkowy miesi¹c. ¯adne inne wydarzenie z ziemskiego¿ycia Jezusa nie jest tak bliskie naszemu, zwyczajnemu ludzkiemu ¿yciu jak Jego naro-dzenie. Narodziny Jezusa dla ludzkoœci s¹ jak gwiazda, która rozb³ys³a na ciemnym, noc-nym niebie. Dla cz³owieka staje siê ona punktem odniesienia, wskazuje kierunek na dro-dze, któr¹ pod¹¿a. Dzisiaj wielu ludzi nie dostrzega tej gwiazdy. Zapomina o tym, ¿enarodziny Boga – Cz³owieka to pocz¹tek zaproszenia, aby Bóg sta³ siê naszym przyjacie-lem, cz³onkiem rodziny, kimœ wiêcej ni¿ tylko œwi¹tecznym goœciem.

¯yczenia i _ _ _ _ _ _ _ _ / R, Z, E, T, P, E, N, Y/

s¹ wyrazem serdecznoœci i wzajemnej _ _ _ _ _

_ _ /£, O, Œ, I, I, M, C/. Prezentami gwiazdo-

wymi obdarowuje siê szczególnie _ _ _ _ _ _

/ C, E, I, Z, D, I/ na pami¹tkê tego, ¿e _ _ _ _ _

_ _ _ / U, Y, H, S, C, R, T, S / zjawi³ siê wœród

ludzi w postaci _ _ _ _ _ _ _ / K, E, Z, I, D, C, A/

ZADANIE 1

ZADANIE 2

Odczytaj ukryte has³o a dowiesz siê, gdzie urodzi³ siê Pan Jezus.

Dom na Skale14

ZADANIE 3

Za oknem mróz, a nasze myœli kr¹¿¹ coraz czêœciej wokó³ drzewka bo¿onarodzeniowego.Proponujê wiêc wykonanie bardzo prostych do zrobienia bombek z kolorowej muliny lubkordonka. Mo¿emy wykorzystaæ je równie¿ do œwi¹tecznego stroika, a mo¿e obdarujecienimi swoich bliskich. Te delikatne ozdoby przypominaj¹ mieni¹ce siê bia³e kule œniegowe.Do pracy proponujê zaprosiæ te¿ rodzeñstwo czy przyjació³.Wykonanie:1. Nadmuchaj baloniki do takiej wielkoœci, aby by³y mniejsze ni¿ twoja piêœæ. Zwi¹¿ koñcemulin¹.2. Balonik owijaj mulin¹ tak by stale zmieniaæ kierunek. Mulina powinna siê jak najczê-œciej ze sob¹ krzy¿owaæ.3. Najpierw jednak posmaruj ca³y balonik wazelin¹. To sprawi, ¿e nas¹czona klejem muli-na do niego siê nie przyklei, a balonik bêdzie mo¿na z ³atwoœci¹ usun¹æ.4. Jak ju¿ balon zostanie gêsto owiniêty mulin¹, obetnij koniec i przyklej.5. Na³ó¿ do miseczki klej hobbystyczny (zmieszany z wod¹) i przy pomocy pêdzelka nak³a-daj go na mulinê znajduj¹c¹ siê na balonie.6. Balonik zaczep na spinaczu i powieœ na kilka godzin do wyschniêcia.7. Jak ju¿ mulina bêdzie sucha, przebij balonik szpilk¹ i usuñ go (mo¿na sobie pomócpêset¹).8. Jeœli chcemy, by bombka by³a dodatkowo posypana brokatem nale¿y jeszcze raz po-smarowaæ mulinê klejem i mokr¹ powierzchniê obsypaæ brokatem. Aby brokat nie odpa-da³ nale¿y spryskaæ nasze dzie³o z wierzchu klejem w sprayu i poczekaæ a¿ dobrze wy-schnie.

Po lewej bombka z balonikiem w œrodku, po prawej juz pusta.

15Dom na Skale

ZADANIE 4

.Jaka to choinka?Ania i jej brat ubrali choinkê trochê inaczej. Obok z³otych gwiazdek, kolorowych ptaszkówi zawieszonych na dole, bombek przypominaj¹cych globusy dzieci powiesi³y w³asnorêcznieupieczone pierniczki. Choinka nie tylko wygl¹da³a piêknie, ale i smakowicie, do tegowzbudza³a ciekawoœæ. Ka¿de powieszone na ga³¹zce ciasteczko mia³o kszta³t literki. Aniazrobi³a te¿ ciastko przypominaj¹ce cyfry. Odszukaj na rysunku pierniczki w kszta³cie literalfabetu. Samog³oski pokoloruj czerwon¹ kredk¹, a spó³g³oski na niebiesko. Cyfry pokolo-ruj wybran¹ przez siebie kredk¹. Poszukaj odpowiedniej nazwy na sposób udekorowaniadrzewka.Mo¿e i Wy, w tym roku, z pomoc¹ Mamy lub Babci upieczcie takie ciasteczka – nadaj¹c imwymyœlony przez siebie kszta³t.Oto przepis na ciasteczka – PIERNICZKI:Sk³adniki na ok. 40 sztuk:4 jajka, 250 g cukru, 500 g m¹ki tortowej, 1 ³y¿eczka proszku do pieczenia, 1 ³y¿eczkacynamonu, po szczypcie mielonych goŸdzików, ga³ki muszkato³owej, ziela angielskiego lubgotowej przyprawy do piernika (przyprawy dodajemy wed³ug uznania), 1 ¿ó³tko.Wykonanie:Jaja ubiæ z cukrem na pianê. M¹kê z proszkiem do pieczenia przesiaæ, wymieszaæ z przy-prawami. Dodaæ masê jajeczn¹ i zagnieœæ ciasto, uformowaæ kulê, owin¹æ w foliê alumi-niow¹ i odstawiæ na 2 godziny do lodówki. Nagrzaæ piekarnik do temperatury 180 stopni.Na oprószonej m¹k¹ stolnicy rozwa³kowaæ ciasto i od razu poci¹æ na 40 kwadratów jedna-kowej wielkoœci. ¯ó³tko rozm¹ciæ z wod¹ i posmarowaæ wierzchy pierników. Piec na œrod-kowym poziomie piekarnika oko³o 20 minut, a¿ do uzyskania jasnobr¹zowego koloru.Gor¹ce pierniki zdejmowaæ z blachy i odstawiæ do ca³kowitego wystygniêcia .

przygotowa³a Marzena Plichta

Dom na Skale16

Nasza parafia bêdzie prze¿ywa³a w przysz³ym roku 100.lecie objawieñ Matki Bo¿ej Fatimskiej. Od oœmiu lat uczest-niczymy w Wielkiej Nowennie Fatimskiej przygotowuj¹cejdo tego Jubileuszu.

Rok 2017 jest dla nas równie¿ jubileuszem 25-lecia obec-noœci Figury Matki Bo¿ej Fatimskiej w naszym koœciele.Przez 25 lat, ka¿dego 13. dnia miesi¹ca odbywaj¹ siê na-bo¿eñstwa fatimskie, a od maja do paŸdziernika równie¿ró¿añcowe procesje z figur¹ Matki Bo¿ej. Przez ten d³ugiczas, 25 lat wielu z nas bra³o udzia³ w tych nabo¿eñstwach,odmawiaj¹c ró¿aniec zanosz¹c proœby i intencje do Bogaza wstawiennictwem Matki Bo¿ej Fatimskiej. Na skutekpróœb i modlitw otrzymaliœmy wiele ³ask za przyczyn¹ Mat-ki Najœwiêtszej.

Proszê wszystkich, którzy uwa¿aj¹, ¿e zostali wy-s³uchani, doznali szczególnego orêdownictwa Mat-ki Najœwiêtszej o pisemne lub ustne zg³oszenie tychfaktów i cudów. Jest nam to potrzebne jako œwia-dectwo do przygotowania uroczystoœci Jubileuszu.

W ten sposób w³¹czymy siê w prze¿ywany rok duszpa-sterski z has³em: „IdŸcie i g³oœcie”, wielkie rzeczy uczyni³nam Pan, Jemu chwa³a, czeœæ i uwielbienie. Pani NaszaFatimska, dziêkujemy, orêduj za nami.

ks. Piotr Toczek

25-lecie obecnoœci Figury Matki Bo¿ej Fatimskiej

w naszym koœciele

Z dniem Bo¿ego Narodzenia wi¹¿e siê w tym roku specjalna okolicz-noœæ. Sto lat temu, w³aœnie w ten dzieñ, gdy w po³udnie dzwony wzywa³ydo modlitwy Anio³ Pañski, narodzi³ siê dla nieba œw. Brat Albert, opiekunnêdzarzy i wydziedziczonych – „Brat naszego Boga”, jak trafnie okreœli³ goKarol Wojty³a . Setna rocznica œmierci stanowi dobr¹ okazjê, by przybli¿yæwszystkim tê niezwyk³¹ postaæ poprzez og³oszenie roku 2016 /2017Rokiem œw. Brata Alberta.

Rok poœwiêcony œw. Bratu Albertowi wpisuje siê dobrze jeszcze z jednegopowodu w ca³okszta³t dzia³añ duszpasterskich Koœcio³a w Polsce. Temat okre-œlaj¹cy charakter tego roku brzmi: œwiadectwo i misja, a has³em które mu przy-œwieca s¹ s³owa zaczerpniête z Ewangelii: „IdŸcie i g³oœcie” ( Mk 16,15) .Jedn¹ z zasadniczych misji chrzeœcijan to czynne mi³osierdzie, mi³oœæ, któraprzejawia siê w konkretnym dzia³aniu. Œwiêty Brat Albert jest bez w¹tpieniawyrazistym œwiadkiem niesienia Ewangelii ubogim.

Pragniemy wiêc w sposób szczególny w nadchodz¹cym czasie ukazaæ têwyj¹tkow¹ osobê, jako wzór oraz patrona czynnej mi³oœci bliŸniego. Ojciecubogich, jak nazywamy czêsto œw. Brata Alberta, mo¿e nas nauczyæ jak w prak-tyce wype³niæ nakaz Jezusa: „B¹dŸcie mi³osierni, jak mi³osierny jest wasz Oj-ciec w niebie”. Potrzeba nam takich œwiadków, aby nasze serca nie styg³y,by³y wci¹¿ i na nowo uwra¿liwione na niezliczone biedy ludzkie, abyœmy stalew naszym postêpowaniu byli inspirowani „wyobraŸni¹ mi³osierdzia”. Brat Al-bert wskazuje nam jak mo¿emy otworzyæ nasze serca „na tych wszystkich, którzy ¿yj¹ na najró¿niejszych peryfe-riach egzystencjalnych, które czêsto dzisiejszy œwiat stwarza w sposób dramatyczny”. (Z listu KEP)

2017 Rokiem œw. Brata Alberta

17Dom na Skale

Bo¿e Narodzenie to czas, gdy po-chylamy siê nad cudem narodzenia.Dziecko to bo¿y dar. W dzisiejszymœwiecie jednak nie zawsze jest ta praw-da tak przyjmowana. W najbli¿szymczasie Rada Miasta Gdañska g³oso-waæ bêdzie nad uchwa³¹ dotycz¹c¹ fi-nansowania zap³odnienia in vitro.

Wszystko wskazuje na to, ¿e radni j¹ przyjm¹ i w tensposób gdañszczanie bêd¹ otrzymywaæ oko³o 5 ty-siêcy z³otych do wykorzystania w tak zwanych klini-kach leczenia niep³odnoœci. Poniewa¿ temat jest trud-ny, podajemy argumenty do wykorzystania podczasmniej lub bardziej burzliwychdyskusji.

Ka¿dy ma prawo doszczêœcia?

I to siê zgadza. Na dodatekBóg te¿ dla nas tego szczêœciapragnie. Do szczêœcia maj¹ pra-wo rodzice, do szczêœcia ma te¿prawo dziecko. A tym prawem,które in vitro mu odbiera, jestprawo do bycia poczêtym w ak-cie mi³oœci dwojga ludzi. Oczy-wiœcie dzieci powsta³e na sku-tek procedury in vitro przyjmu-jemy z mi³oœci¹ i szacunkiem.S¹ ludŸmi z godnoœci¹ przys³u-guj¹c¹ ka¿dej osobie. Powsta³y jednak na skutek pro-cedury technicznej i na to w³aœnie zgodziæ siê niemo¿emy. My ludzie, nie mamy prawa innych „pro-dukowaæ”.

In vitro to ostatecznoœæ?Takie has³o bardzo szybko mo¿na obaliæ statysty-

kami. Otó¿ okazuje siê, ¿e s¹ pary, które po nieuda-nych próbach in vitro zachodzi³y w ci¹¿ê dziêki na-protechnologii. To metoda, która skupia siê na mo-nitorowaniu i zdrowiu prokreacyjnym kobiety, wpe³ni zgodna z nauczaniem Koœcio³a. Dane, opubli-kowane w amerykañskim piœmie medycznym mówi¹o 20% par po nieudanych próbach in vitro, którychleczenie naprotechnologi¹ zakoñczy³o siê sukcesem.Oczywiœcie s¹ przypadki, gdzie równie¿ mo¿liwoœcinaprotechnologii siê koñcz¹. Wtedy pozostaje mo¿li-woœæ adopcji.

Adopcja?Gdy ktoœ odrzuca mo¿liwoœæ adopcji – bo to prze-

cie¿ inne geny, zastanówmy siê jak to wygl¹da w pro-cedurze in vitro. W przypadku niep³odnoœci mê¿czy-zny mo¿na skorzystaæ z nasienia dawcy. Id¹c dalej mo¿-na te¿ skorzystaæ z komórki jajowej innej kobiety. W tensposób matka (?) rodzi dziecko, którego geny nie maj¹nic wspólnego z ni¹, czy jej partnerem.

In vitro nie tak straszne jak aborcja?Badania opinii spo³ecznej pokazuj¹, ¿e 70% Pola-

ków popiera in vitro, ale jednoczeœnie wiêkszoœæ jestprzeciwna aborcji. Warto wiêc zwróciæ uwagê na to,czy wiemy jak przebiega procedura in vitro. Choæ ce-

lem jest jedno dziecko wytwarzasiê wiêcej embrionów (czyli ludzi).Jeden do piêciu wszczepia siê domacicy, pozosta³e mrozi. Je¿elizagnieŸdzi siê i prze¿yje wiêcejdzieci to pomiêdzy 10 a 13 tygo-dniem redukuje siê liczbê p³odów,czyli dokonuje aborcji na nadlicz-bowej iloœci dzieci. Dlaczego? Byunikn¹æ powik³añ. Istnieje praw-dopodobieñstwo, ¿e kobieta niedonosi³aby ci¹¿y wielop³odowej.In vitro jest te¿ wiêc czêsto zwi¹-zane z aborcj¹.

In vitro leczy?Zapytajmy, czy po zap³odnie-

niu in vitro kolejne dziecko para sp³odzi w sposób na-turalny? Bo skoro in vitro leczy, to powinni przecie¿staæ siê p³odni. Kliniki leczenia niep³odnoœci praktyku-j¹ce procedurê sztucznego rozrodu s¹ wiêc miejscemzaspakajania potrzeby posiadania dziecka, a nie lecze-nia. Proponowana przez Koœció³ naprotechnologia za-k³ada, ¿e niep³odnoœæ jest objawem choroby. Ma³¿on-kowie s¹ wiêc p³odni, ale trzeba znaleŸæ chorobê, któ-rej objawem jest bezp³odnoœæ. Naprotechnologia po-trzebuje czasami nawet oko³o 2 lat na dok³adne przeba-danie pray, by odnaleŸæ Ÿród³o ich problemu. Skutecz-noœæ tej metody w Polsce wynosi ok. 35%, za granic¹(USA, Irlandia) gdzie jest d³u¿ej praktykowana docho-dzi do 70%. Lekarze zajmuj¹cy siê naprotechnologi¹pracuj¹ w najwiêkszych miastach Polski. Równie¿ wGdañsku, we Wrzeszczu istnieje poradnia zdrowia pro-kreacyjnego Naprocentrum.

Marta Szag¿dowicz

Cud stworzenia

M I N I S T R A N C IZapraszamy do wspólnoty ministranckiej którzy chc¹ Jemu s³u¿yæ przy o³tarzu, którzy pragn¹

dzieliæ radoœæ bycia chrzeœcijaninem w ramach tej wspólnoty. Byæ ministrantem — to przywi-lej, zadanie, odpowiedzialna s³u¿ba, która daje wiele radoœci i satysfakcji.

Chêtnych, kandydatów na ministrantów, którzy pragn¹ s³u¿yæ Panu Boguprzy o³tarzu zapraszamy na zbiórki w soboty o godz. 09.30 (m³odsi) i 10.30(starsi)do domu katechetycznego.

Dom na Skale18

Czas na BibliêNiemal w ka¿dym domu jest Pismo

œwiête. Szkoda tylko, ¿e tak rzadko doniego zagl¹damy. Czêsto t³umaczymysiê, ¿e Stary Testament jest niezrozu-mia³y, a Nowy s³yszymy w koœcieleczy na katechizacji. Jednak mimowszystko przynajmniej raz w tygodniuwe¿my Bibliê do rêki i przeczytajmy

jeden rozdzia³ zwracaj¹c szczególn¹ uwagê na to „coBóg chce mi powiedzieæ w tym fragmencie?” Mo¿e tobyæ zdanie albo werset albo jakieœ s³owo które szcze-gólnie mocno zapadnie w pamiêæ.

Biblia po grecku znaczy „ksiêgi”. W katolicyzmiejest zbiorem zawieraj¹cym w sumie 73 ksiêgi. Niektórez nich s¹ bardzo grube, inne cieñsze; niektóre bardzostare, inne nieco m³odsze. Zawieraj¹ historiê, poezjê,filozofiê, hymny a nawet kazania i prywatne listy. Bibliisk³ada siê ze Starego i Nowe-go Testamentu. Tytu³ ten jestnieco dla nas myl¹cy. Obecniewyraz „testament” oznaczaostatni¹ wolê zmar³ego. Nato-miast tu mamy wyra¿enie w zna-czeniu „przymierze”. ReligiaIzraela by³a opart¹ na Przymie-rzu zawartym z Bogiem Jahwena górze Synaj. Ca³y Stary Te-stament jest opisem dziejówtego Przymierza. Przez krewJezusa Bóg zawar³ z NowymIzraelem Nowe Przymierze,o którym mówi Nowy Testa-ment. Greckie s³owo „diateke” znaczy przymierze i te-stament, st¹d utar³y siê nazwy Stary Testament, NowyTestament czyli Stare Przymierze, Nowe Przymierze.

Stary Testament tworzy³ siê w jêzyku hebrajskimprzez oko³o 1000lat. Niektóre krótkie czêœci ksi¹g Ez-drasza i Daniela s¹ zapisane po aramejsku. Natomiastpo ¿yciu Jezusa spisane zosta³y ksiêgi i listy NowegoTestamentu. Powsta³y one po grecku, gdy¿ jêzyk tenby³ wówczas szeroko rozpowszechnion.

Jak to jest mo¿liwe, ¿e tak stare teksty zachowa³y siêdo naszych czasów? Urywki Starego Testamentu by³yspisywane czêsto na tablicach. Jeden z najstarszych frag-mentów Pierwszego Testamentu, Dekalog, zosta³ wy-ryty na kamiennych tablicach ( Wj 34, 1). Do spisywa-nia œwiêtych tekstów u¿ywano tabliczek glinianych,na których pisano po miêkkiej glinie zaostrzonym ryl-cem. Stosowano tak¿e tablice drewniane pokryte wo-skiem. W póŸniejszym okresie u¿ywano zwojów z wy-prawionej skóry zwanej pergaminem, stosowano rów-nie¿ zwoje z cienkiej blaszki cynkowej, a póŸniejz papirusu wykonywanego ze specjalnej trzciny. Sto-sowano równie¿ tak zwane ostraka, czyli kawa³ki gli-nianych skorup z pot³uczonych naczyñ. Na tablicz-kach pisano ró¿nego rodzaju rylcami. Do pisania na

papirusie i pergaminie u¿ywano zaostrzonego kawa³-ka trzciny i atramentu wyrabianego z sadzy i gumyarabskiej.

Wiêkszoœæ najstarszych odpisów Starego Testamen-tu dotar³a do naszych czasów na zwojach papirusowychi pergaminowych. Najwiêkszy ich zbiór odnaleziono poII Wojnie Œwiatowej w Qumran nad Morzem Martwym.Pochodz¹ one z okresu od III w. przed Chr. do I w. poChr. Teksty z ery chrzeœcijañskiej (od II w. po Chr.),zarówno Starego jak i Nowego Testamentu dotar³y donaszych czasów w tzw. kodeksach, czyli ksiêgach przy-pominaj¹cych wspó³czesne ksi¹¿ki.

Sposób odczytywania pisma hebrajskiego i aramej-skiego jest inny ni¿ w jêzykach europejskich. Czyta siêod prawej do lewej. Staro¿ytne teksty biblijne zosta³yzapisane wy³¹cznie przy u¿yciu spó³g³osek. Samog³o-sek, czyli tak zwanej wokalizacji, w czasach biblijnych

jeszcze nie znano. Czytaj¹ctekst samog³oski podk³adanoz pamiêci. Wokalizacjê w pi-œmie zastosowali dopiero tzw.masoreci, czyli ¿ydowscy prze-kaziciele tradycji w drugiej po-³owie pierwszego tysi¹clecia.

Nowy Testament, zosta³spisany w jêzyku i alfabeciegreckim. Autografy (ksiêgi, któ-re wysz³y bezpoœrednio spodpióra natchnionych autorów)oraz najstarsze odpisy NowegoTestamentu zosta³y utrwalonewy³¹cznie wielkimi literami.

Taki rodzaj pisma nazywamy majusku³¹ lub uncja³¹. Do-piero po 800 r. po Chr. pojawi³y siê ma³e litery zwaneminusku³¹. Ze wzglêdu na oszczêdnoœæ drogiego wów-czas materia³u piœmienniczego (pergamin, papirus) pi-sano bez znaków interpunkcyjnych, akcentów i bezprzerw miêdzy wyrazami. Taki sposób pisania nazy-wamy pismem ci¹g³ym. Pamiêtajmy, ¿e jeszcze nie zna-no druku. Ksiêgi przepisywano rêcznie ze starszychegzemplarzy. Nieraz kopiœci robili ró¿ne b³êdy w tek-stach. Odpisywano s³owo w s³owo, starannie, przy czymjednak nie unikniêto trudnoœci. Ktoœ, kto wiele lat póŸ-niej odpisywa³ znowu z kolejnego odpisu, nie zawszeje zauwa¿a³, wiêc móg³ je przepisaæ, a oprócz tego po-pe³niæ nastêpne. Dlatego tak istotne jest, byœmy mielinajstarsze rêkopisy, im bli¿ej bowiem jesteœmy tychpierwszych pism, tym wiêksza pewnoœæ bezb³êdnoœcitekstu.

Archeolodzy odnaleŸli ok. 5000 staro¿ytnych rêko-pisów z tekstem Nowego Testamentu i okazuje siê, ¿eteksty te w szczegó³ach ró¿ni¹ siê miêdzy sob¹. Ró¿ni-ce te powsta³y, jak ³atwo siê domyœleæ, podczas przepi-sywania tekstów. Jak zatem dotrzeæ do tekstu pierwot-nego? Zajmuje siê tym nauka zwana krytyk¹ tekstu. Na-ukowcy badaj¹cy tekst potrafi¹ dzisiaj, maj¹c do dys-

19Dom na Skale

pozycji tak¹ liczbê staro¿ytnych rêkopisów, odtworzyæz bardzo du¿ym prawdopodobieñstwem tekst autogra-fu. Nie musimy siê wiêc obawiaæ, tekst Pisma Œwiête-go, który czytamy, jest zgodny ze swoj¹ pierwotn¹ wersj¹.

Stary TestamentNa Stary Testament sk³ada siê pierwszych 46 ksi¹g

katolickiej Biblii. Wiele z tych pism jest tak starych, ¿eobecnie niewiele mo¿na powiedzieæ o ich pocz¹tkach.¯ydowscy pisarze co jakiœ czas sporz¹dzali kopie œwiê-tych pism hebrajskich. Jednak dokumenty w klimaciekrajów biblijnych ulega³y szybkiemu niszczeniu i dlate-go rzadko znajdujemy bardzo stare kopie pism.

A¿ do 1947r. najstarsze hebrajskie rêkopisy Stare-go Testamentu pochodzi³y z IX i X w. po Chr. i by³ykopiami pierwszych piêciu ksi¹g biblijnych - Pentateu-chu (Piêcioksiêgu). W roku 1947 dokonano bardzo wa¿-nego odkrycia zwojów znad Morza Martwego. Znale-ziono wczesne rêkopisy z ksiêgozbioru ¿ydowskiejwspólnoty religijnej, która w czasach Jezusa rozwinê³asiê w Qumran nad Morzem Martwym. Rêkopisy te s¹wiêc o prawie tysi¹c lat starsze od tych z dziewi¹tegoi dziesi¹tego wieku. Pomiêdzy zwojami znad Morza Mar-twego znajduj¹ siê g³ównie rêkopisy ksi¹g Starego Te-stamentu z wyj¹tkiem Ksiêgi Estery. Te wczesne rêko-pisy z Qumran s¹ bardzo wa¿ne, poniewa¿ zawieraj¹zasadniczo ten sam tekst co rêkopisy z dziewi¹tegoi dziesi¹tego wieku. Pokazuj¹ one, ¿e tekst Starego Te-stamentu w ci¹gu tysi¹ca lat zmieni³ siê bardzo ma³o.Uwa¿ni pisarze zrobili niewiele b³êdów i przeinaczeñ.Jest kilka miejsc, gdzie u¿yto innych s³ów lub zwrotów,s¹ równie¿ s³owa (hebrajskie), których znaczenia niepotrafimy odkryæ. Jednak mo¿emy byæ pewni, ¿e zna-ny nam obecnie tekst Starego Testamentu jest zasadni-czo taki sam, jak ten zapisany wiele stuleci temu. TekstStarego Testamentu zachowa³ siê do dzisiaj tak¿ew formie staro¿ytnych przek³adów. Niektóre z nich po-twierdzaj¹ dok³adnoœæ u¿ywanego dziœ hebrajskiegotekstu Starego Testamentu.

Jednym z najwa¿niejszych t³umaczeñ, bo pierwszym,jest grecka wersja Starego Testamentu — Septuaginta.W pierwszych wiekach chrzeœcijañstwa Septuagintaby³a u¿ywana przez mówi¹cych po grecku ¿ydówi chrzeœcijan. Zosta³a napisana w Aleksandrii w Egip-cie. Mieszkaj¹cy i pracuj¹cy tam ¯ydzi pos³ugiwali siêjêzykiem greckim, natomiast hebrajski by³ jêzykiem ma³oznanym. Dlatego postanowiono dokonaæ przek³adu.Wed³ug tzw. Listu Arysteasza na zaproszenie Ptoleme-usza II Filadelfa (285-246 przed Chr.) do Aleksandriimia³o przybyæ 72 uczonych ¿ydowskich, po szeœciuz ka¿dego z 12 plemion Izraela, którzy po oficjalnymprzyjêciu na dworze rozpoczêli przek³ad na grekê (ko-ine). Mieli oni pracowaæ osobno, a potem wymieniæsiê efektami t³umaczenia i ustaliæ ostateczn¹ wersjê dzie-³a. Ka¿dy z nich dosta³ osobny domek, z którego niewychodzi³ a¿ do ukoñczenia przek³adu. Pracê zakoñ-czyli po siedemdziesiêciu dniach. Wówczas okaza³o siê,¿e poszczególne teksty t³umaczenia s¹ identyczne, coodebrano jako znak od Boga. Król, zachwycony dzie-³em, mia³ nabraæ wielkiego szacunku do Biblii. Tyle le-genda.

Obecnie przek³ad Septuaginty wydaje siê byæ dzie³emwielu t³umaczy, ukoñczony zosta³ jednak prawdopodob-nie póŸniej — chyba oko³o roku 132 przed Chrystusem.Powa¿nie ró¿ni siê on od Biblii hebrajskiej. Wprowadzo-no do niego równie¿ ksiêgi, których po prostu nie maw Biblii hebrajskiej (np. Tobiasza, Judyty, M¹droœci, Sy-racha i Barucha), do niektórych ksi¹g dodano dodatkowefragmenty (np. Estery). Te dodatkowe ksiêgi i uzupe³nie-nia, zwane przez protestantów „apokryficznymi”, katolicyi prawos³awni uwa¿aj¹ za „deuterokanoniczne”. AutorzyNowego Testamentu, kiedy przytaczaj¹ Stary Testament,czêsto pos³uguj¹ siê raczej Septuagint¹ ni¿ orygina³em he-brajskim. Aktualnie Septuagintê oznaczamy skrótem LXX.Wielu Ojców Koœcio³a uwa¿a³o Septuagintê za wzorco-wy przek³ad Starego Testamentu. Grecki Koœció³ Prawo-s³awny uznaje Septuagintê za ksiêgê natchnion¹.

Wiadomo, ¿e w czasach Jezusa hebrajskie Pismo Œwiêtesk³ada³o siê z 39 ksi¹g znanych jako Stary Testament.Wiêkszoœæ ksi¹g Starego Testamentu jest cytowana wNowym Testamencie. Na tej podstawie mo¿na ustaliæ, któreksiêgi by³y znane Jezusowi i Jego uczniom.

¯ydzi podzielili swoje œwiête ksiêgi na trzy grupy: Pra-wo, Prorocy i Pisma. Prawo sk³ada³o siê z pierwszych piê-ciu ksi¹g Starego Testamentu (Ksiêgi Rodzaju, KsiêgaWyjœcia, Ksiêga Kap³añska, Ksiêga Liczb, Ksiêga Powtó-rzonego Prawa,). Choæ Ksiêga Rodzaju nie zawiera „pra-wa” jako takiego, zosta³a w³¹czona do pierwszej grupy,poniewa¿ uwa¿ano, ¿e wszystkie piêæ ksi¹g napisa³ Moj-¿esz.

Do „Proroków” zaliczono nie tylko proroctwa ludzi,takich jak Amos, Jeremiasz, Izajasz i wielu innych, ale tak-¿e ksiêgi historyczne - Jozuego, Sêdziów, 1 i 2 Samuelaoraz 1 i 2 Królewsk¹. Ksiêgi te przyporz¹dkowano „Pro-rokom”, poniewa¿ nie dotyczy³y wy³¹cznie faktów, ale tak-¿e znaczenia historii z punktu widzenia Boga. Prorok wznaczeniu Starego Testamentu to osoba, która ma za za-danie g³osiæ wolê Boga. To nie jest jasnowidz! „Pisma”obejmowa³y ksiêgi m¹droœciowe (g³ównie sentencje): Przy-s³ów, Koheleta, Hioba - pewne napisane póŸniej ksiêgihistoryczne, takie jak Ezdrasza, Nehemiasza i Kronik orazjedn¹ prorock¹ Ksiêgê Daniela.

Natomiast katolicy dziel¹ ksiêgi na:♦ ksiêgi historyczne: � Piêcioksi¹g� ksiêgi deuteromistyczne Joz, Sdz, 1-2 Sm, 1-2

Krl� ksiêgi kronikarskie - 1-2 Krn, Ezd, Ne� ksiêgi historyczno-dydaktyczne - Rt, Tb, Jd, Est,

1-2 Mch♦ ksiêgi dydaktyczne (inaczej sapiencjalne, m¹droœcio-we lub poetycko-dydaktyczne): Hi, Ps, Prz, Koh, Pnp,Mdr, Syr♦ ksiêgi prorockie:� prorocy wiêksi - Iz, Jr, ³¹cznie z Lm i Ba, Ez, Dn� prorocy mniejsi (Zwrot „mniejszy” odnosi siê do

objêtoœci, iloœci tekstu ksi¹g Proroków Mniejszych, któ-re s¹ krótkie w porównaniu z innymi ksiêgami biblijny-mi, nie ma natomiast na celu pomniejszania wagi ichtreœci.) Maryla

Dom na Skale20

KRZY¯ÓWKAPoziomo:1) rozbrzmiewa przy wigilijnym stole 5) od zachodu do wschodu s³oñca 7) drzewko przystrajane na Bo¿e

Narodzenie 9) cecha osoby o go³êbim sercu 11) dodatkowa rozgrywka sportowa 12) ³¹czy kino z telewizorem14) biblijny zwyciêzca Goliata 15) motyl, komar lub biedronka 17) wada wzroku 18) lekarz zajmuj¹cy siê choro-bami dzieci 19) pocztowy na kopercie 21) niejedna w alfabecie 22) pierwszoklasista lub maturzysta 23) sporto-wy z sekcjami 24) przyrz¹d z podzia³k¹ 26) najwy¿szy wulkan w Europie 28) dziewczynka z elementarza29) malowana lub wyklejana tapet¹ 30) ksi¹¿ka pe³na map 31) koœcielny instrument

Pionowo:1) ...do nabo¿eñstwa 2) ksi¹¿ka zalecana uczniowi 3) niebiañski stró¿ 4) zespó³ œpiewaków w koœciele

6) czêsto podobna do matki 8) tytu³ Jezusa Chrystusa 10) znak na piêciolinii 13) ...Palmowa 14) œwi¹teczny lubpowszedni 16) wiêksza od osiedla 20) poczucie godnoœci osobistej 23) ryba s³odkowodna z rodziny karpiowa-tych 25) gruba ga³¹Ÿ 27) pasmogórskie w Karpatach

21Dom na Skale

ccccc o , go , go , go , go , g d zd zd zd zd z iiiii e , ke , ke , ke , ke , k iiiii eeeee dddddyyyyy

APEL JASNOGÓRSKI: we wszystkie dni maja

i paŸdziernikao godz. 21.00,

ka¿dego 15-go dniamiesi¹ca o godz. 21.00

POKUTNY RÓ¯ANIECFATIMSKI

13-go dnia ka¿degomiesi¹ca po mszy œwiêtej

o godz. 18.00

Przez ca³y rok w ka¿dyPIERWSZY

PONIEDZIA£EKmiesi¹ca msza œwiêta

za zmar³ychpolecanych w wypominkach

o godz. 18.00

GRUPY I WSPÓLNOTYAkcja Katolicka - 1. œroda miesi¹ca, godz. 19.00;Chór parafialny „Laudate Dominum” - wtorek i czwartek,godz. 19.00Franciszkañski Zakon Œwieckich - 3. sobota m-ca, godz. 16.00Koœcielna S³u¿ba Mê¿czyzn (KSM) „Semper Fidelis” -3 wtorek m-ca, godz. 19.00Krêgi Rodzin - 1. pi¹tek m-ca, godz. 19.30 (msza œw. w koœciele)Liturgiczna S³u¿ba O³tarza (ministranci)-1. œroda m-ca (msza œw. w koœciele dla ministrantów i rodziców) -godz. 18.00 - zbiórki ministranckie - sobota, godz. 9.30 (m³odsi) i 10.30 (starsi)Muzyczny Zespó³ M³odzie¿owy „Jordan” - œroda, godz. 19.30Oaza dzieci Bo¿ych - sobota, godz. 10.00Oaza m³odzie¿owa - poniedzia³ek, godz. 19.00Redakcja „Dom na Skale” - ostatni pi¹tek m-ca, godz. 19.30Rycerstwo Niepokalanej (doroœli) - 2. œroda m-ca, godz. 16.00Schola dzieciêca „Templum Domini” - niedziela, godz. 10.00Wspólnota Mi³osierdzia Bo¿ego -3. czwartek m-ca, godz. 17.00Zespó³ Charytatywny „Caritas” -2. poniedzia³ek m-ca, godz. 19.00¯ywy Ró¿aniec - 1. sobota m-ca, godz. 18.00 (w koœciele)

KANCELARIAPARAFIALNA

CZYNNAponiedzia³ek i œroda

16.00 — 18.00sobota

10.00 — 12.00

MSZE ŒWIÊTE

niedziela7.00; 8.00; 9.30 (m³odzie¿);

11.00 (dzieci szkolne — koœció³ górny,przedszkolaki — koœció³ dolny); 12.30; 18.00;

dni powszednie6.30; 7.00 i 18.00

Okazja do spowiedzi œwiêtej 15 minut przed ka¿d¹ msz¹ œwiêt¹.

PORADNICTWORODZINNE

czwartekgodz 19.00

(dom parafialny)Po wczeœniejszym

umówieniu.

DNI EUCHARYSTYCZNEPIERWSZY CZWARTEK MIESI¥CAMsza œw. i nabo¿eñstwo za powo³anych i o powo³ania do s³u¿by Bo¿ej— godz. 18.00PIERWSZY PI¥TEK MIESI¥CAOkazja do spowiedzi œwiêtej w godz.:6.30 — 7.15; 9.00 — 10.00; 16.00 — 17.00; 17.45 — 18.15; 19.00—19.30. Msza œwiêta i nabo¿eñstwo do Najœwiêtszego Serca Pana Jezusao godz. 18.00Dodatkowe msze œwiête o godz. 17.00 dla dzieci i 19.30 dla m³odzie¿yPIERWSZA SOBOTA MIESI¥CAOdwiedziny chorych z pos³ug¹ sakramentaln¹ od godz. 9.00.Msza œw., nabo¿eñstwo do Matki Bo¿ej i œw. Maksymiliana Kolbeo godz. 18.00

Dom na Skale22

„Wspólne œpiewanie kolêd”po mszy œwiêtej wieczornej w koœciele przy ¿³óbku

6, 13, 20, 27 stycznia (pi¹tki) 2017roku.

„Mówi¹ niektórzy: ¿eby œpiewaæ trzeba mieæ g³os,a ja mówiê, ¿eby mieæ g³os trzeba œpiewaæ.”

œw. Jan Pawe³ II

AKCJA KATOLICKAzaprasza na

Chór parafialny

Laudate Dominum

zaprasza na

KONCERT KOLÊD

z orkiestr¹,

który odbêdzie siê

29 stycznia 2017r.

o godz. 19.00

23Dom na Skale

TRASA: Lizbona, Fatima, Nazare, Batalia, Santiago de Compostela, Burgos, San Sebastian,Lourdes, La Salette, Einsiedeln, Altotting. Dok³adny program pielgrzymki znajduje siê na plakaciew gablocie oraz na stronie internetowej parafii, w aktualnoœciach.

CENA: 620 euro + 1400 z³ŒWIADCZENIA: przelot na trasie Warszawa – Lizbona; przejazd autokarem turystycznym

zgodnie tras¹ pielgrzymki; noclegi w pokojach 2 osobowych z WC i ³azienk¹; œniadania zgodniez programem; obiadokolacje zgodnie z programem; ubezpieczenie KL, NNW i baga¿u w SignalIduna – obejmuje choroby przewlek³e; opieka pilota na ca³ej trasie; przewodnicy; miejscowizgodnie z programem.

CENA NIE ZAWIERA: biletów wstêpów do zwiedzanych obiektów ok. 60 euro, napojówdo obiadokolacji, indywidualnego nag³oœnienia – 12 euro.

ZAPISY: w zakrystii po ka¿dej mszy œw. i w biurze parafialnym podczas godzinurzêdowania.

Zapraszamy

PIELGRZYMKA

PARAFIALNA„SANKTUARIA MARYJNE EUROPY”

Z OKAZJI 100 ROCZNICY OBJAWIEÑFATIMSKICH 19-30.09.2017

pomaga ma³¿onkom ¿yj¹cymw sakramencie ma³¿eñstwa

czerpaæ z ³aski i mocytego sakramentu, uczy ich nim ¿yæi celebrowaæ go przez ca³e ¿ycie.

Zapraszamy:1. pi¹tek miesi¹ca - Msza œw. godz. 19.30

Po Mszy œw.: informacje o spotkaniu.

Domowy Koœció³, ga³¹Ÿ rodzinna Ruchu Œwiat³o-¯ycie.

Krêgi Rodzin

Oaza m³odzie¿owaRuchu Œwiat³o-¯ycie

♦ uczy mi³oœci Boga i bliŸniego ♦ czyta Pismo œwiête ♦ modli siê ♦ obdarza radoœci¹

Zapraszamy w poniedzia³kio godz. 19.00

do klubu parafialnegow domu katechetycznym.

Dom na Skale24

kkkkk rrrrr ooooo nnnnn iiiii kkkkk a fa fa fa fa f ooooo ttttt ooooo ggggg rrrrr aaaaa fffff iiiii ccccc zzzzz nnnnn aaaaa

Spotkanie dzieci z œwiêtym Miko³ajem.

25Dom na Skale

zzzzz ¯ Y ¯ Y ¯ Y ¯ Y ¯ Y CCCCC IIIII A A A A A PPPPP AAAAA RRRRR AAAAA FFFFF IIIII IIIII

Non nobis, Domine, sed nomini Tuo da gloriam(Nie dla nas Panie, lecz dla chwa³y Twego imienia)

DOM na SKALE. Kolegium redakcyjne: ks. Piotr Toczek, Ewa Kopernik Ambroziak - redaktor naczelna, Maryla Bertrand - sk³ad, ks. Grzegorz Cygan.

Adres redakcji: Parafia œw. Maksymiliana Kolbego ul. Otwarta 1,80 —169 Gdañsk, tel.58 302-09-84; fax 58 302-47-05;

e-mail: kolbe@diecezja.gda.pl; redakcjadns@wp.pl:www.kolbe.diecezja.gda.pl ; Millenium nr 4411602202 00000000 50690369

Redakcja zastrzega sobie prawo do redagowania i skracania nades³anych artyku³ów.

1 listopada — celebrowaliœmy uroczystoœæ Wszystkich Œwiêtych, którzy wskazuj¹ nam drogê do œwiêtoœci i s¹

naszymi orêdownikami w niebie.

2 listopada — obchodziliœmy Dzieñ Zaduszny, czyli wspomnienie Wszystkich Wiernych Zmar³ych - modlili-

œmy siê na ró¿añcu za naszych bliskich zmar³ych, szczególnie tych polecanych Panu Bogu w wypominkach.

Msza œw i procesja na cmentarzu £ostowickim.

9 listopada — obchodziliœmy œwiêto Rocznicy Poœwiêcenia Bazyliki Laterañskiej.

11 listopada — Narodowe œwiêto Niepodleg³oœci; 98 rocznica odzyskania przez Polskê niepodleg³oœci;

w czasie mszy œwiêtej modliliœmy siê za nasz¹ Ojczyznê, rozpoczêliœmy nowennê przed Jubileuszowym Aktem

przyjêcia Jezusa za Króla i Pana.

13 listopada — w dzieñ fatimski z ró¿añcem po mszy œw. wieczornej modliliœmy siê do Matki Najœwiêtszej we

wszystkich naszych potrzebach.

15 listopada — po mszy œwiêtej wieczornej adorowaliœmy Pana Jezusa w Najœwiêtszym Sakramencie prosz¹c

o uzdrowienie na duszy i ciele. Modlitwa zakoñczona zosta³a Apelem Jasnogórskim; odby³a siê comiesiêczna

katecheza parafialna. Temat katechezy: „Teologiczne uzasadnienie Aktu Przyjêcia Jezusa za Króla i Pana”.

20 listopada — prze¿ywaliœmy uroczystoœæ Jezusa Chrystusa Króla Wszechœwiata; ostatni dzieñ roku koœciel-

nego, œwiêto patronalne Akcji Katolickiej, której Parafialny Oddzia³ dzia³a równie¿ w naszej parafii.

22 listopada — obchodziliœmy wspomnienie œw. Cecylii, patronki wszystkich œpiewaj¹cych. W czasie mszy

œwiêtej wieczornej modliliœmy siê za wszystkich chórzystów i zespo³y muzyczne naszej wspólnoty parafialnej.

Chórzyœci - jubilaci zorganizowali okolicznoœciowy poczêsstunek.

27 listopada — I Niedziela Adwentu; rozpoczêliœmy radosny czas oczekiwania na przyjêcie Chrystusa, a jedno-

czeœnie Nowy Rok liturgiczny i duszpasterski pod has³em: „IdŸcie i g³oœcie”; tego dnia goœciliœmy ks. Romana

Kazimierczaka, pracuj¹cego na Ukrainie, który g³osi³ S³owo Bo¿e. Nasz¹ modlitw¹ i ofiarnoœci¹ wsparliœmy

Dom Samotnej Matki na Ukrainie. Zebraliœmy kwotê 7546z³.

4 grudnia — II Niedziela Adwentu; w tym dniu swoj¹ modlitw¹ i ofiarnoœci¹ wspieraliœmy Gdañskie Semina-

rium Duchowe. Po mszy œw. o godz. 11.00 œwiêty Miko³aj obdarowa³ dzieci s³odyczami.

4 grudnia — pierwsze wybory do Rady Dzielnicy. Wybrano 15 radnych. Wszystkim gratulujemy.

8 grudnia — Uroczystoœæ Niepokalanego Poczêcia Najœwiêtszej Maryi Panny – œwiêto patronalne Rycerstwa

Niepokalanej i Ruchu Œwiat³o-¯ycie.

Caritas, jak co roku, przygotowa³a paczki œwi¹teczne dla rodzin ubogich z naszej parafii. Dziêkujemy wszystkim,

którzy wsparli tê akcjê w sklepie Biedronka.

Rozstrzygnêliœmy konkurs szopek bo¿onarodzeniowych i lampionów. Dzieci zosta³y nagrodzone.

Dziêkujemy panu Jackowi Zdybel za przygotowanie kolorowej, œwi¹tecznej ok³adkinaszego pisma.

Dom na Skale26

wwwww iiiii aaaaa ddddd ooooo mmmmm o œ co œ co œ co œ co œ c iiiii

W OKRESIE BO¯EGO NARODZENIA W NASZEJ PARAFII:

ZMARLICHRZTY

Wieczny odpoczynek racz im daæ Panie...

+ Piotr Machtelewski l. 61+ Natalia Zacharczuk l. 91+ Danuta Litorowicz l. 82+ W³adys³aw Wolañski l. 74+ Piotr Cinka l. 53+ Piotr Subocz l. 43+ Bronis³awa Koz³owska l. 83+ Zuzanna £ysieñ l. 79+ Jadwiga Wasilewska l. 71+ Tadeusz Sukiert, l. 74+ Irena Szwedowska l. 91+ Zbigniew Szo³owski l. 70+ Zbigniew Dobrowiñski l. 69+ Henryk Moroz l. 68+ Jan Koniarski l. 73+ Waleria K³ak l. 93+ Jadwiga Klewicz l. 74+ Pawe³ Zawinowski l. 57+ Jerzy Piêtal l. 78+ Wac³aw Podgórski l. 71+ Tadeusz Konieczny l. 78

Karol Dr¹¿kowskiKacper MroczkowskiEmilia BlasbergAntonina RetkoMichalina SzpekJulian PikiesEmilia MakowiecJoanna MakowiecAntonina Piasecka

Grudzieñ — styczeñ spotkania op³atkowe grup duszpasterskich.24 grudnia — Wigilia Bo¿ego Narodzenia. Msza œwiêta wigilijna dla dzieci o godz. 16.00. Uroczysta Pasterkao godz. 24.00. Pó³ godziny przed Pastersk¹ pos³uchajmy kolêd i pastorek w wykonaniu zespo³u muzycznegonaszej parafialnej wspólnoty.25-26 grudnia — Œwiêta Bo¿ego Narodzenia. Msze œwiête w porz¹dku niedzielnym. Nie bêdzie mszy œwiêtejw dolnym koœciele.28 grudnia — Rozpoczynaj¹ siê odwiedziny duszpasterskie kap³anów wœród mieszkañców wspólnoty para-fialnej.1 stycznia — Uroczystoœæ œwiêtej Bo¿ej Rodzicielki. Œwiatowy Dzieñ Pokoju.5 stycznia — Pierwszy czwartek miesi¹ca. Swoj¹ modlitw¹ otoczmy kap³anów i kandydatów do kap³añstwa.6 stycznia — Pierwszy pi¹tek miesi¹ca. Uroczystoœæ Objawienia Pañskiego, zwane Œwiêtem Trzech Króli.Tego dnia œwiêcimy w koœciele kredê, by ni¹ na drzwiach naszych domów zapisaæ imienia trzech Mêdrców zeWschodu K + M + B 2017 albo C + M +B 2017 (Chrystus b³ogos³awi ten dom) na pami¹tkê przynale¿noœci doChrystusa.8 stycznia — Niedziela Chrztu Pañskiego. Koñczy siê okres Bo¿ego Narodzenia. Organizuzemy Jase³kai konkurs kolêd. Szczegó³y na str. 2.13 stycznia — Dzieñ fatimski z ró¿añcem po mszy œw. wieczornej.15 stycznia — Po mszy œwiêtej wieczornej Adoracja Najœwiêtszego Sakramentu, która zakoñczy siê ApelemJasnogórskim o godz. 21.00.17 – 25 stycznia — Tydzieñ Modlitw o Jednoœæ Chrzeœcijan.21 stycznia — Dzieñ Babci.22 stycznia — Dzieñ Dziadka. Pamiêtajmy w tych dniach w naszych modlitwach o naszym dziadkach tych¿yj¹cych, jak i tych, którzy ju¿ odeszli do Pana.29 stycznia — Koncert kolêd naszego parafialnego chóru „Laudate Dominum” wraz z orkiestr¹ o godz.19.00.

ROCZNICE 60-lecieRegina i Józef Burgiel

27Dom na Skale

RORATYW tym roku w czasie nabo¿eñstw roratnich dzieci rozwa¿a³y znaki przekazane przez Maryjê w czasie Objawieñ w Fatimie.

Dom na Skale28