14.03.2020.

Doza leka

Količina neke supstance potrebna da

u organizmu izazove određeni efekat

Terapijska/profilaktička doza

Minimalna terapijska doza - najmanja

doza koja proizvodi vidljiv odgovor

Srednja terapijska doza leka – postiže

terapijski efekt kod većine pacijenata

prosečne osetljivosti i telesne mase

Doza leka

Maksimalna terapijska doza –

granična doza nakon koje se efekat

ne povećava

Doza leka

Toksična doza - u pretkliničkim

ispitivanjima (ispitivanje toksičnosti); doza

koja uzrokuju simptome trovanja, teška

oštećenja funkcije organa ili

organotoksičnost

Letalna doza - u pretkliničkim ispitivanjima;

LD50 – srednja letalna doza, doza koja

ubija 50% životinja u grupi

Doza leka i doziranje

Jednokratno i višekratno doziranje

Višekratno doziranje

Stacionarno stanje

Dozni interval – poluvreme izlučivanja

Početna doza

Udarna doza – pojedinačna doza kojom

se započinje terapija

Doza održavanja

Kriva koncentracije leka kod neredovne primene

leka nakon izostavljanja dve doze

Odnos doze i efekta leka

Kriva DOZA-EFEKAT/ODGOVOR –

odnos primenjene doze i postignutog

efekta

Kriva DOZA-

EFEKAT/ODGOVOR

Stepenasti odnos

stepenasti odnos doze i efekta govori da povećanje doze leka povećava iintenzitet efekta JEDNOG tkiva, organa ili organizma

povećanje efekta leka posledica je stepenastog povećanja vezivanja leka za receptore

povećanje doze leka NE PRATI proporcionalno povećanje efekta leka

Stepenasti odnos

Kvantalni odnos

posmatra efekat leka na populaciji

izražava odnos broja jedinki koje

reaguju na lek i povećanja doze

reakcija na lek se odigrava po

principu ,,sve ili ništa,,

omogućuje izračunavanje srednje

letalne doze LD50 ili srednje efektivne

doze ED50 (TD50)

Kvantalni odnos

Jačina i efikasnost leka

Jačina - količina (doza) leka koja je neophodna da izazove određeni efekat

Jačina i efikasnost leka

Efikasnost (Emax) - maksimalan

odgovor koji se može postići lekom.

Terapijski indeks i terapijska

širina

Terapijski indeks (TI) – pokazatelj

bezbedne primene leka u

pretkliničkim ispitivanjima. Izračunava

se kao količnik između srednje

toksične (TD50) ili letalne (LD50) doze i

srednje efektivne doze (ED50)

TI = TD50 / ED50 ili TI = LD50 / ED50

Terapijski indeks

Terapijski indeks

(TI>10; manje ND)

Nedostaci TI

LD50 se određuje na životinjskim

modelima

LD50 nije ista vrednost za sve životinjske

vrste

LD50 u obzir uzima samo smrtni ishod

Neka neželjena dejstva nisu dozno

zavisna - alergije

Terapijska širina

Terapijska širina – razlika između terapijske

i toksične doze za čoveka.

Terapijska širina

Velika Th širina – relativno bezbedno

doziranje

Mala Th širina – OPREZ! individualno

prilagođavanje, precizno doziranje,

monitoring efekta i neželjenih dejstava

(digoksin, varfarin, anestetici, triciklični

antidepresivi, litium)

Th širina može da zavisi od: uzrasta, stanja

ekskretornih organa “počni sa manjim

dozama, polako povećavaj po potrebi”