Upload
others
View
9
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Dr Andrzej Zbonikowski
Akademia Hum.-Ekon. w Łodzi
Łódzkie Forum Doradztwa Kariery
W perspektywie całożyciowej/rozwojowej:
Zjawisko definiujące przełomowe momenty
życiowe (transition points), mające
właściwość punktów zwrotnych (turning
points)
Decyzja jako proces, a nie jednorazowe
zdarzenie
Decyzja jako wyłanianie się podmiotu w
relacji: uczeń - dorośli
Brak pełnej dojrzałości struktur mózgowych
odpowiedzialnych za planowanie, wartościowanie
i ocenę konsekwencji decyzji (kora przedczołowa)
Bunt młodzieńczy, weryfikowanie/
kwestionowanie wartości świata dorosłych i
poszukiwanie własnej wizji świata
Polaryzacja postaw wobec poszukiwania własnej
drogi edukacyjno-zawodowej (radość vs.
zagubienie)
Wybór szkoły/zawodu to decyzja zawsze
związana z RYZYKIEM:
- niepełna samowiedza, koncepcja Ja,
- zmienność realiów rynku pracy,
- subiektywna ocena rzeczywistości: zawodów,
rynku pracy,
- ograniczona zdolność tworzenia wizji „Ja w
zawodzie”
Płynna przestrzeń decyzyjna – aż do etapu
matury / trudność w szacowaniu ryzyka
Decyzja edukacyjno-zawodowa wiąże się ze
stresem ryzyka, co może prowokować
tendencję ucieczkową (czasem stymulowanie
się ryzykiem)
niedocenianie ryzyka w działaniach, których
skutki są odroczone w czasie
subiektywne poczucie, że dokonywany wybór
przyniesie nieodwracalne skutki i na zawsze
zamknie alternatywne możliwości wyboru;
wahanie postdecyzyjne
Heurystyka dostępności psychicznej
Złudzenie walentne - nadmierne wartościowanie celów trudno dostępnych
Tendencja optymistyczna
Efekt aureoli
Orientacja autoprestiżowa – np. efekt biletu wstępu
SAMOOCENA
nieadekwatna adekwatna
zawyżona zaniżona
Drogi kształtowania:
- ja a inni,
- ja realne vs ja idealne
Zawsze należy równać w górę (np.: po maturze
– studia); dostrzeżenie własnych ograniczeń
traktowane jako porażka
Dobry uczeń ma adekwatną ocenę swoich
możliwości
Duże miasto zapewnia wszelkie potrzebne
opcje kontynuowania nauki
Sesje doradcze to droga prosto do celu
(niedocenianie znaczenia aktów
dezintegracyjnych)
Dane diagnostyczne to pewnik (brak
probabilizmu w ocenie danych – np. wyników
testu diagnostycznego)
Chcieć znaczy móc
Projektowane wybory wynikają z
zainteresowań/zdolności/ predyspozycji
(pominięcie potrzeb i nieświadomej
motywacji)
Ryzyko pseudosamorealizacji
Doświadczenie życiowe, mądrość pragmatyczna, osobista
dojrzałość, refleksyjność,
Zdrowy rozsądek
Metaświadomość związana z pracą doradczą
(np. świadomość własnej orientacji teoretycznej jej
konsekwencji, znajomość preferencji modelu pracy
doradczej)
Podejście do procesu decyzyjnego w kategorii
egzystencjalnej, a nie tylko instrumentalnej.
Orientacja zawodowa, budowanie samowiedzy.
Wsparcie uczniów w harmonijnym zaspokojeniu
potrzeb psychicznych.
Poszerzenie świadomego pola decyzyjnego.
Demaskowanie złudzeń i zniekształceń
decyzyjnych.
Racjonalna ocena ryzyka.
Akceptacja lęku i niepewności decyzyjnej.
Obalenie mitu o nieodwracalnych skutkach
wyboru.
ZADANIE RODZICA/NAUCZYCIELA/DORADCY:
przyjęcie postawy respektującej
podmiotowość nastolatka i wspierającej
dobrą decyzję.
Dziękuję za uwagę.