Dr Sa’eed Bawa · Trawienie Detoksykacja Autyzm • ADHD • Alergie • Astma Czynniki biorące udział w tych procesach •Zwiększona ekspozycja na toksyny ... Biochemia szlaku

Zastosowanie diety bezglutenowej i bezmlecznej w innych jednostkach chorobowych poza celiakią:

Autyzm, ADHD, Astma, Alergie, cukrzyca typu 1, RZS, IBD, IBS itd.

Dr Sa’eed Bawa

Katedra Dietetyki

Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji

ul. Nowoursynowska 159C

02-776 Warszawa

[email protected]

Celiakia

Nietolerancja glutenu

Cukrzyca typu 1 & celiakia: wspólne podłoże genetyczne

Wspólne podłoże genetyczne

(HLA-marker DQ2, DQ8))

W obu jednostkach chorobowych zwiększona jest przepuszczalność jelit

(jest powodowana białkiem modulatorowym zwanym zonulinem),

obecny nawet w stanie przedcukrzycowym (70%), kilka lat przed

wystąpieniem cukrzycy (ok. 3,5 roku). Sapone A. Diabetes 2006;55:1443-49.

Wczesna (< 3 miesięcy) ekspozycja na gluten zwiększa ryzyko rozwoju

cukrzycy 6- do 9-krotnie. Norris, JM. J Am Med Assoc 2003;290:1713-20. Ziegler AG. J Am Med Assoc 2003;290:1721-28.

Późna (> 6 miesięcy) ekspozycja na gluten jest czynnikiem ryzyka

rozwoju wytwarzania przeciwciał poprzedzającego wystąpienia DM Wahlberg J. Br J Nutrition 2006;95:603-08.

Zonulin a zaburzenie przepuszczalności przewodu pokarmowego

Naczynia Jelito

Komórki

śródbłonkowe

Połączenia

szczelinowe

Bakteria

wywołujące

cholerę

Zot

Toksyna

Biegunka!!

Eliminowanie

Układ zonulin

Naczynia Jelito

Zonulin

Biegunka!!

Aktywowany przez:

Niedojrzałe jelito

Każda bakterie

(zagraża życiu!)

Toksyny

(Zatrucie pokarmowe

)

Radiacja

Chemioterapia

Fasano A. Gut 2001;49:159-62.

90%

absorbowanych

białek jest

zamienianych

na peptydy, na

które układ

odpornościowy

nie reaguje

Krwinki

białe

Cukrzyca typu 1

Zonulin

Zonulin – Rola w celiakii i cukrzycy

Gliadyna jest prezentowana

układowi odpornościowemu

Wytwarzanie przeciwciał u osób wrażliwych

Zonulin

Gliadyna z

glutenu

Celiakia

?? Jest prezentowana

układowi odpornościowemu

Te same osoby! Clemente, MG. Gut 2003;52:218-23. Tamara W. PNAS 2005;102:2916-21.

Tolerancja?

Alergia pokarmowa?

Choroba

autoimmunologiczna??

Nieznana

substancja

Mleko

krowie???

(insulina w

mleku)

Zonulin – rola u niemowląt

Wiele substancji jest prezentowanych

do układu odpornościowego

Tolerancja, gdy dziecko jest karmione piersią Ivarsson A. Arch Dis Child 2000;89:165-71.

Tolerancja?

Alergia pokarmowa?

Choroba

autoimmunologiczna??

Układ zonulin

Zonulin

Aktywowany przez:

Niedojrzałe jelito

Niemowlęctwo?

3-6 miesięcy??

1975 1980 1985 1990 1995

Przypadki na1000 urodzin

Celiakia w Szwecji

6

5

4

3

2

1

Zalecenia życiwniowe:

Przed 1982: Gluten od ~ 4 m-ca,

brak innych restrykcji

1982: Gluten od 6 m-ca

1996: Gluten od 4 m-ca, karmienie

piersią do 6 m-ca

Białko diety

Co to jest Zonulin i jaki jest jego wpływ na zwiększenie

przepuszczalności przewodu pokarmowego?

Zonulin uwalniany przez enterocyty jest hormonem zwiększającym przepuszczalność przewodu pokarmowego

W warstwie błony śluzowej jelita cienkiego istnieją połączenia szczelinowe

Połączenia te są na ogół regulowane i otwierane w danym momencie przez tylko kilka minut

W celiakii i autyzmie zwiększa się wydzielanie zonulinu, co powoduje powstawanie nieszczelności przewodu pokarmowego

Zaburzenia 4-A: żywienie odgrywa kluczową rolę

Autyzm

ADHD

Astma

Alergie

Czynniki genetyczne i środowiskowe

Czynniki genetyczne i epigenetyczne (żywienie i toksyny)

Czynniki środowiskowe: zanieczyszczenie powietrza, pestycydy, metale ciężkie, substancje chemiczne, antybiotyki w żywności

W ciągu 30 ostatnich lat zaobserwowano zwiększenie częstotliwości wystąpienia zaburzeń 4-A:

Autyzm - 1500%

ADHD – 400%

Astma 300%

Alergie 400% increase

Współwystępowanie zaburzeń 4-A u dzieci

Dzieci z autyzmem często miewają zespół ADHD, alergie i astmę

Częstość występowania zespołu ADHD jest wyższa u dzieci z astmą

77% dzieci astmatycznych ma GERD, co jest powszechnym objawem alergii pokarmowych

90% dzieci z astmą ma alergie pokarmowe

Obecność astmy lub alergii podczas ciąży dwukrotnie zwiększa ryzyko wystąpienia autyzmu u potomka

Zaburzenia nastroju, ADHD i schorzenia autoimmunologiczne występują często u rodzin z autyzmem

Healing the New Childhood Epidemics: Autism, ADHD, Asthma and Allergies by Kenneth A. Bock, 2005

Autyzm: związek między przewodem

pokarmowym a mózgiem

Zwiększona przepuszczalność jelit występuje częściej u dzieci autystycznych w porównaniu z rówieśnikami

Zonulin: zwiększa przepuszczalność jelit i wpływa na barierę krew-mózg

Postulowany mechanizm: gluten stymuluje uwalnianie czynników zapalnych, które migrują do mózgu i wywołują jego zapalenie

U 18% dzieci z autyzmem stwierdza się przeciwciała przeciw gliadynie, co sugeruje korelację z nadwrażliwością na gluten

Dolegliwości pogarszające jakość życia, skuteczność oraz zasadność

suplementacji diety specyficznymi składnikami pokarmowymi

Osoby z autyzmem na ogół charakteryzują się złym stanem

odżywienia. Występuje u nich często zespół złego wchłaniania (ok.

25% cierpi na przewlekłe biegunki; 25% na zaparcia)

U wielu z tych pacjentów obserwuje się stan zapalny jelit, co

zmniejsza absorpcję składników pokarmowych

Ponadto, liczebność bakterii kwasu mlekowego (LAB) jest mniejsza niż

u zdrowych rówieśników, czego skutkiem jest mniejsza ilość witamin

syntetyzowanych przez te probiotyki (witamina B12, biotyna, a

szczególnie witamina K)

Zespół „nieszczelnego przewodu pokarmowego”

U dzieci autystycznych często występują zaburzenia przewodu

pokarmowego, w tym funkcji trzustki. Do czynników zwiększających

przepuszczalność jelita cienkiego, powstawania zespołu„

nieszczelnego przewodu pokarmowego” zalicza się przewlekły stan

zapalny, niedobory składników pokarmowych, nietolerancje

pokarmowe lub reakcje alergiczne, infekcje, nadmierny wzrost

drożdżopodobnych grzybów np. Candida albicans i pasożytów,

reaktywne formy tlenu i stosowanie niektórych leków mogących

uszkodzić błonę śluzową.

Zespół „nieszczelnego przewodu pokarmowego”

Dysbioza jelitowa, czyli zaburzenie równowagi flory jelitowej (na korzyść drobnoustrojów chorobotwórczych) bardzo często występuje u dzieci autystycznych oraz u pacjentów z IBS, IBD, RZS i zespołu ADHD

Przyczyną tego zjawiska są niska aktywność limfocytów pomocniczych z osi TH1, nadmierne stosowanie antybiotyków, zaburzenie funkcji metallotioneiny i przewlekły stan zapalny, uszkodzenie śluzówki jelitowej i nienormalne pH przewodu pokarmowego

Dysbioza jelitowa może spowodować wystąpienie takich objawów, jak biegunka i/lub zaparcia, nadmierną produkcję gazów, dyskomfort ze strony przewodu pokarmowego i refluks. Mikroorganizmy chorobotwórcze mogą także produkować toksyczne metabolity, które wpływają negatywnie na układ odpornościowy i na funkcję poznawczą

Przyczyny zaburzenia czynności przewodu pokarmowego

Zaburzenie bariery błony śluzowej prowadzi to do niecałkowitego

rozpadu białek, przyczyniając się do zwiększenia poziomu peptydów,

m.in. anseryny i karnozyny (wysoki poziom tych dwóch peptydów może

wynikać z niedoborów cynku) we krwi, które są wchłaniane w

uszkodzonej błonie śluzowej. Wykazano, że peptydy te, najczęściej

pochodzą z mleka (kazeiny) i zbóż (glutenu w pszenicy, jęczmieniu,

owsie, życie). Koncentracja oraz czynność peptydazy dipeptydylowej

(DDPIV), enzymu odpowiedzialnego za rozkład tych peptydów jest niższa

o dzieci z autyzmem. Po absorpcji, peptydy te trafiają do krwioobiegu i

transportowane są do różnych narządów, łącznie z mózgiem.


Peptydy te mają bardzo podobną strukturę do grupy hormonów zwanych

opioidami. Receptory opioidowe występują w całym organizmie, ale

mózg zawiera ich najwięcej. Po aktywacji, wywołują one euforię i

zmniejszają odpowiedź organizmu na ból. Receptory te mają również

powinowactwo do leków narkotycznych, takich jak morfina i heroina.

Przypuszcza się, że białka glutenu i kazeiny mają powinowactwo także

do tych receptorów, powodując intoksykację opioidową, co jest

prawdopodobnie przyczyną preferencji („zachcianek”) do produktów

bogatych w gluten i kazeinę. Brak dostępu lub eliminowanie z jadłospisu

tych produktów jest często przyczyną poważnych napadów złego humoru

u pacjentów z autyzmem. Pacjenci autystyczni lepiej się czują po

spożywaniu produktów bogatych w gluten i kazeinę, ale ich spożycie

powoduje niekorzystne zmiany neurologiczne


Poważnym następstwem przewlekłej toksyczności opioidów jest

zaburzenie zdolności uczenia się, obcowania oraz zaburzenie

psychomotoryczne. Poza tym, układ odpornościowy większości

dzieci autystycznych nadmiernie reaguje na obecność w przewodzie

pokarmowym glutenu, kazeiny i produktów sojowych. Egzorfiny

pożywienia (kazomorfina, gluteomorfina i gliadomorfina) będące

peptydami, powstają w wyniku nie całkowitego trawienia

produktów spożywczych zawierających kazeinę i gluten. Wszystkie

w/w egzorfiny posiadają działanie opioidowe.

Wpływ na mózg i funkcje metaboliczne

Odporność/ Zapalenie

Trawienie

Detoksykacja

Autyzm • ADHD • Alergie • Astma

Czynniki biorące udział w tych procesach

• Zwiększona ekspozycja na toksyny

• Zmniejszona zdolność detoksykacji

• Zmniejszona funkcja układu odpornościowego i trawiennego

Autyzm: Zaburzenie całego organizmu

Zmniejszenie funkcji mózgu

Toksyny pleśniowe

Niedometylowane neurotransmitery

Zapalenie mózgu

Zwiększona toksyczność

Niedobory składników pokarmowych

Opiaty

MTaza

SAH

MS

SAM

SAHH

Homocysteina

B6

THF

CBS

BHMT

Cholina

Betaina

Szlak

transsulfuracji

THF: kwas tetrahydrofoliowy Cystationina

Cysteina

Glutation

Metioniny

AK

ADA

Inozyna

AMP

B6, Mg, Zn

MAT

Adenozyna

GSSG

Biochemia szlaku metylacji i transsulfuracji

5-CH3THF

B12, Zn

Mg

Objaśnienia

BHMT- Transferaza betaino-homocystieno-metylowa

CBS – Syntaza -cystationinowa

MAT –Transferaza adenozylometioniny

MS – Syntaza metioninowa

MSR – Reduktaza syntazy metioninowej

MTAZA – Różne metylotransferazy

SAM - S-adenozylometionina

SAH - S-adenozylohomocysteina

SAHH - hydrolaza s-adenozylohomocysteiny

Recykling

metioniny

Cykl kwasu

foliowego

SAM: uniwersalny dawca grup metylowych

Metyluje: Neurotransmitery, RNA, DNA,

katecholaminy, fosfatydylocholinę,

melatoninę, mielinę, kreatynę

Prekursor karnityny

Inaktywuje histaminę

Metallotioneina Detoksykacja metali

ciężkich, ochrona mózgu

przed toksycznością

glutaminianu

Związki siarkowe potrzebne do trawienia,

detoksykacji, przetworzenia fenoli, zachowania

bariery krew-mózgu oraz bariery jelitowej

Tauryna do produkcji soli

żółciowych i do prewencji

napadów epileptycznych

MTaza

SAH

MS

SAM

SAHH

Homocysteina

B6

THF

CBS

BHMT

Cholina

Betaina

Szlak

transsulfuracji

THF: kwas tetrahydrofoliowy Cystationina

Cysteina

Glutation

Metioniny

AK

ADA

Inozyna

AMP

B6, Mg, Zn

Enzymy

MAT

Adenozyna

GSSG

Wpływ stresu oksydacyjnego na metabolizm metioniny oraz błędy w szlaku sulfuracji

5-CH3THF

Metylacja DNA, RNA,

białek, katecholamin,

fosfolipidów, kreatyny

Synteza białka

B12, Zn

Mg

Objaśnienia

BHMT- Transferaza betaino-homocystieno-metylowa

CBS – Syntaza -cystationinowa

MAT –Transferaza adenozylometioniny

MS – Syntaza metioninowa

MSR – Reduktaza syntazy metioninowej

MTAZA – Różne metylotransferazy

SAM - S-adenozylometionina

SAH - S-adenozylohomocysteina

SAHH - hydrolaza s-adenozylohomocysteiny

Metionina

SAM

SAH

MTase

SAHH

Homocysteina

B6

Metylacja DNA, RNA,

histonów, fosfolipidów błonowych

CBS

Synteza białka

Betaina

DMG

Kwas folinowy

dNTPs

Synteza DNA

Szlak

transsulfuracji

Glutation

Cysteina

Cystationina

Adenozyna

5,10 CH2 THF

Suplementacja:

800 µg kwasu folinowego, b.i.d.

1000 mg betainy, b.i.d.

75 µg/Kg methylo-B12

BHMT

Me-B12

5CH3THF

THF

MS

Jak dieta pomaga - Wsparcie trawienia & biochemii

Nieszczelny przewód pokarmowy & zapalenie Eliminowanie produktów wywołujących zapalenie przewodu pokarmowego

Wprowadzenie do diety produktów zmniejszających zapalenie i pomagających w uzdrowieniu przewodu pokarmowego

Wprowadzenie do diety produktów zawierających probiotyki

Niedobory składników pokarmowych Zwiększenie jakości diety i procesów trawienia

Przerost drożdży/pleśni Ograniczenie/eliminowanie cukrów

Zmniejszenie spożycia przetworzonych produktów zbożowych i skrobiowych

Wprowadzenie probiotyków

Toksyczność i zła detoksykacja Unikanie dodatków do żywności

Unikanie produktów zanieczyszczonych toksynami

Błędy w procesie metylacji i transsulfuracji Eliminowanie związków fenolowych z diety

Poprawienie procesu metylacji i transsulfuracji przez suplementację

©Julie Matthews, CNC 2007

Tłuszcze

Do prawidłowego rozwoju i funkcjonowania mózgu

Zachowanie równowagi hormonalnej i poprawa nastroju

Tworzenie/płynność błon komórkowych

Produkcja energii w komórkach

Zmniejszenie zapalenia

Dostateczne spożycie witaminy do prewencji uszkodzenia tłuszczu

Omega 3 Omega 6 Omega 9 SFA

Olej z ogórecznika (GLA) Olej z wiesiołka (GLA) Olej z pestek czarnych

porzeczek (GLA)

Olej z orzecha włoskiego Nasiona lub olej konopny (GLA)

Olej rybi

Olej lniany

Suplementy DHA & EPA

UNIKAĆ Olejów roślinnych: olej z pestek winogron, olej

kukurydziany, oelj sojowy, olej szafranowy

Oliwa z oliwek

Awokado

Olej rzepakowy

Olej kokosowy

Olej palmowy

Masło

Po takim podejściu dietetycznym rodzicie zanotowali:

• Łagodzenie dolegliwości przewodu pokarmowego

• Zmniejszenie częstości wystąpienia biegunek i zaparć

• Poprawę umiejętności i zdolności do nauczania

• Większe skupienie uwagi

• Zmniejszenie nadaktywności

• Poprawę kontaktu wzrokowego

• Więcej właściwych zachowań

• Lepszy sen

• Łagodzenie zmian skórnych i egzemy

Ogólna poprawę stanu zdrowia i zadowolenia

Dieta w autyzmie

1) Eliminowanie: produktów pogarszających stan zdrowia

Gluten, kazeina, soja, kukurydza, szczawiany, skrobia

Sztuczne dodatki do żywności

2) Wprowadzenie: produktów poprawiających stan zdrowia

Produkty nieprzetworzone np. batat

Produkty z gospodarstw ekologicznych?

Produkty fermentowane: bogate w probiotyki

Jaja i mięso, ale nie z intensywnej hodowli

Dobre tłuszcze

Probiotyki

Enzymy

Makroskładniki

Cukry/CHO

Białko

Tłuszcz

Salicylany Fenole Aminy

Białka

Gluten/kazeina

Komponenty diety

Dobre lub złe?

Szczawiany

Lektyny Witaminy/

Składniki mineralne antyoksydanty

Dodatki do

żywności

Aminokwasy/

Glutaminian

Opcje diety

Diety w autyzmie Wyniki badań ARI

Obserwacja rodziców

GFCF (Dieta bezglutenowa, bezkazeinowa) Bez produktów zawierających gluten i kazeinę

GFCF - 65% poprawa Bezmleczna - 50% poprawa Bezglutenowa - 49% poprawa

Eliminowanie produktów uczulających Eliminowanie wszystkich produktów uczulających: soja, kukurydza, jaja, cytrusowe, orzechy, czekolada, cukier

Bezjajeczna – 49% poprawa Bez czekolady – 49% poprawa Bez cukru – 48% poprawa Dieta rotacyjna – 49% poprawa

Dieta Feingold/niskofenolowa Ograniczenie produktów bogatych w związki fenolowe oraz produktów zawierających zbyt dużo salicylanów

54% - poprawa

SCD (Specific Carbohydrate Diet) Ograniczenie spożycia węglowodanów tylko do owoców, warzyw nieskrobiowych i miodu. Eliminowanie warzyw skrobiowych, zbóż i błonnika pokarmowego rozpuszczalnego w wodzie

SCD - 66% poprawa Candida Diet – 54% poprawa

Body Ecology Diet Dieta przeciwdrożdżowa (eliminowanie cukru, ale wprowadzenie produktów alkalizujących i produktów fermentowanych)

Dieta uboga w szczawiany Ograniczenie spożycia produktów bardzo bogatych w szczawiany

Strategia dietetyczna

Odpowiednia dieta

Nietolerancja pokarmowa?

Histamina

Produkty

uczulające

Feingold/

fenole

Glutaminian

Dieta dziecka

GFCF SCD Lub

Drożdże/dysbioza/zapalenie?

Mało

szczawianów BED GAPS

SCD

Naukowe uzasadnienie stosowania diet w zaburzeniach 4-A

Badania nad glutenem i kazeiną w AUTYZMIE

OPIOIDY

Jinsmaa Y, Yoshikawa M. (1999) Enzymatic release of neocasomorphin and beta-casomorphin from bovine beta-casein. Peptides, 20:957-962.

Reichelt KL, Knivsberg AM, Lihnd G, Nodland M: Probable etiology and possible treatment of childhood autism. Brain Dysfunction 1991; 4: 308-319.

Kamiński S, Cieslińska A, Kostyra E. (2007) Polymorphism of bovine beta-casein and its potential effect on human health. The Journal of Applied Genetics, 48(3):189-198.

Shattock P, Whiteley P. (2002) Biochemical aspects in autism spectrum disorders: updating the opioid-excess theory and presenting new opportunities for biomedical intervention. Expert Opin Ther Targets. Apr;6(2):175-83

PROBLEMY Z TRAWIENIEM GLUTENU & KAZEINĄ

Jyonouchi H, Geng L, Ruby A, Reddy C, Zimmerman-Bier B. (2005) Evaluation of an association between gastrointestinal symptoms and cytokine production against common dietary proteins in children with autism spectrum disorders. J Pediatr. May;146(5):582-4.

ŁAGODZENIE OBJAWÓW AUTYSTYCZNYCH

Knivsberg AM, Reichelt KL, Nodland M. (2001) Reports on dietary intervention in autistic disorders. Nutritional Neuroscience, 4(1):25-37.

Knivsberg AM, Reichelt KL, Hoien T, Nodland M. (2002) A randomised, controlled study of dietary intervention in autistic syndromes. Nutritional Neuroscience, 5(4):251-61

Badania nad alergiami w ASTMIE Schroeder A, Kumar R, et al. Food allergy is associated with an increased risk of asthma. Clin Exp Allergy. 2009

Feb;39(2):261-70.

Jesenak M, Rennerova Z, et al. Food allergens and respiratory symptoms. J Physiol Pharmacol. 2008 Dec;59 Suppl 6:311-20.

Badania nad alergiami w ADHD Sinn N. Nutritional and dietary influences on attention deficit hyperactivity disorder. Nutr Rev. 2008

Oct;66(10):558-68.

Rapp DJ. Diet and hyperactivity. Pediatrics. 1981 Jun;67(6):937-8.

Beta-kazeina A1 & A2

Dwa rodzaje kazeiny: beta-kazeina A1 & A2

Beta-kazeina A1 ma histydynę w pozycji 67 sekwencji aminokwasowej i powoduje tworzenie opioidów *

Beta-kazeina A2 ma prolinę w pozycji 67 sekwencji aminokwasowej i nie powoduje produkcji opioidów*

Zwierzęta produkujące A1 & A2

A1 jest produkowana przez krowy Holstein, na rynku jest dominacja mleka i produktów mlecznych od krów Holstein

A2 pochodzi od kóz, owiec, bawołu oraz krów Jersey & Guernsey (szczególnie Jersey-Normande)

Poza kazeiną, inne białka mleka mogą stanowić problem dla niektórych pacjentów, ale osoby, które chcą spożywać produkty mleczne, powinny wybrać produkty od krów produkujących A2.

*Jinsmaa Y, Yoshikawa M. (1999) Enzymatic release of neocasomorphin and beta-casomorphin from bovine beta-casein.

Peptides, 20:957-962.

Korzyści stosowania diet

Diety w autyzmie Korzyści

GFCF

Dobra dieta do rozpoczęcia terapii wspomagającej Łagodzenie zapalenia przewodu pokarmowego Zmniejszenie produkcji opioidów

Dieta eliminacja w alergiach Stosowanie GFCF może pomóc w planowaniu diet eliminacyjnych

Dieta Feingold/dieta niskofenolowa

Dobra do skorygowania uzależnień: unikanie jabłek, winogron, sztucznych dodatków do żywności Korekcja nadaktywności, wybuchowości

SCD (Specific Carbohydrate Diet)/GAPS

Bardzo dobra dla poważnego zapalenia Bardzo pomocna w łagodzeniu biegunek/zaparć, którego nie obserwuje się przy diecie GFCF Głodzenie niepożądanej flory bakteryjnej

Body Ecology Diet Dobra do pozbycia się candida Zwiększa liczbę probiotyków

Dieta niskoszczawianowa Pomaga w zwiększeniu skuteczności innych rodzajów diet Zmniejsza zapalenie

SCD Lepiej rozpocząć bezkazeinową SCD

Produkty, których należy unikać w SCD

Produkty zalecane

Bez produktów zbożowych

Bez ziemniaków

Bez produktów sojowych

Bez cukru z wyjątkiem miodu

Bez mąki kukurydzianej i tapioki

Bez pektyn w dżemach

Bez czekolady

Warzywa (nie-skrobiowe)

Owoce

Sok owocowy, ale nie z koncentratu

Miód

Mięso

Jaja (jeżeli nie ma uczulenia)

Orzechy/nasiona (jeżeli nie ma

alergii)

Niektóre gatunki fasoli

Ghee

Dodatki do żywności

*McCann D, Barrett A, Cooper A, Crumpler D, Dalen L, Grimshaw K, Kitchin E, Lok K, Porteous L, Prince E, Sonuga-Barke E, Warner JO, Stevenson J. “Food additives

and hyperactive behaviour in 3-year-old and 8/9-year-old children in the community: a randomised, double-blinded, placebo-controlled trial.” Lancet. 2007 Nov

3;370(9598):1560-7

Czego unikać Źródła

Sztuczne barwniki/aromaty & konserwanty Cukierki & dużo produktów lubianych przez dzieci

MSG (hydrolizowane białko, ekstrakty drożdży)

Wywar mięsny, bulion, zupy, produkty zawierające aromaty mięsne

Pestycydy Produkty z gospodarstw konwencjonalnych

Aspartam i inne sztuczne słodziki Napoje orzeźwiające i inne produkty

Wysokofruktozowy syrop kukurydziany Napoje orzeźwiające, żelki, cukierki

Izomery trans Uwodornione oleje, twarde margaryny, majonez, wyroby cukiernicze

Azotany i azotyny Bekon, hot-dog, konserwy mięsne

Niektóre dodatki do żywności mogą powodować: nadaktywność*, nieuwagę, agresję, wybuchowość, bóle głowy, prowokację astmy, uzależnienie

Choroby powodowane przez dysbiozę

Rak jelita grubego

IBD

IBS

Zespół przewlekłego zmęczenia

Reumatoidalne zapalenie stawów

Zapalenie stawów z zajęciem

stawów kręgosłupa

Trądzik pospolity

Łuszczyca

Egzema

Alergia/nietolerancja

pokarmowa

Zespół złego wchłaniania

Prewencja jelitowej dysbiozy

Dieta oparta o produkty roślinne, dieta wysokobłonnikowa

Produkty fermentowane, Lactobacillus, Bifidobacterium

Warzywa kapustne, warzywa i owoce bogate w flawoonoidy

Warzywa bogate w hemicellulozę

Siara, żródło laktoferryny

-Laktoferryna wiąże się do Fe, hamując wzrost wszystkich bakterii

z wyjątkiem LAB

Przerost bakteryjny w jelicie cienkim

Powoduje całkiem inną dysbiozę związaną z nietolerancją

węglowodanów/błonnika pokarmowego, co przyczynia się do

wzdęcia, zaburzenia motoryki przewodu pokarmowego, zmęczenia

oraz złego wchłaniania

Przerost bakteryjny występuje częściej niż się podejrzewa

Wykonano wodorowy test oddechowy u 202 pacjentów z IBS i stwierdzono SBBO u 157 (78%); leczono to za pomocą antybiotyków

Zaobserwowano znaczne łagodzenie biegunek i bólów

European Review for Medical and Pharmacological Sciences 2008; 12: 197-202

Leczenie przerostu bakteryjnego w jelicie cienkim za pomocą diety i

antybiotyków

Dieta z małą ilością węglowodanów fermentowalnych

- Ograniczenie spożycia cukru, skrobi, błonnika pokarmowego rozpuszczalnego w wodzie

Antybiotyki (w niektórych przypadkach):

Metronidazole (beztlenowce)

Tetracyclines (beztlenowce)

Ciprofloxacin (Tlenowce)

Bismuth

Bentonite

Dieta z małą ilością CHO fermentowalnych

Dieta podstawowa: Eliminowanie pszenicy, sacharozy i laktozy

Dodatkowe ograniczenia

- Bez zbóż zawierających błonnik pokarmowy rozpuszczalny w

wodzie

- Eliminowanie innych zbóż i ziemniaków

- Ograniczenie spożycia owoców, soków i miodu

- Unikanie roślin strączkowych

- Wszystkie warzywa należy gotować

IBS ma związek ze specyficzną nietolerancją pokarmową

Specyficzną nietolerancję pokarmową stwierdza się u ok. 50% pacjentów z biegunką i bólami, co może mieć związek z niestabilną florą bakteryjną, wysokim stosunkiem tlenowców do beztlenowców oraz wysokim poziomem PGE2 w stolcach

Alun Jones et al, Lancet, 1982

Produkty pogarszające IBS

Pszenica 60%

Mleko 44%

Kukurydza 44%

Sery 39%

Owies 34%

Kawa 33%

Żyto 30%

Jaja 26%

Herbata 25%

Masło 25%

Jogurt 24%

Cytrusowe 24%

Jęczmień 24%

Czekolada 22%

Orzechy 22%

Konserwanty 20%

Produkty pogarszające IBS

Ziemniaki 20%

Kapusta 19%

Kiełki 18%

Groszek 17%

Wołowina 16%

Marchew 15%

Sałata 15%

Ryż 15%

Wieprzowina 14%

Brokuły 14%

Soja 13%

Kurczak 13%

Szpinak 13%

Drożdże 12%

Jagnięcina 11%

Cukier 12%

Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa: dietoterapia

Dieta pozbawiona produktów zbożowych oraz dwusacharydów

zmniejszyła liczbę bakterii Klebsiella w stolcu, poziom IgA przeciw

Klebsiella i łagodziła objawy tej choroby

Antygeny Klebsiella wchodzą w reakcję krzyżową z HLA-B27 przez

mimikrę molekularną (96% pacjentów ma HLA-B27)

Inicjuje to kaskadę zapalną

Przyczynia się do reaktywnego artretyzmu

Ebringer, Balliere’s Clin Rheumatol, 1989

Dlaczego dieta GFCF nie jest stosowna dla osób bez alergii na

składniki tych produktów?

GFCF

Może sprzyjać przyrostowi masy ciała, bo produkty

stosowane w terapii mogą zawierać więcej tłuszczu,

węglowodanów, a więc

kalorii

Zawiera mniej:

Fe, Ca, Zn, witamin z grupy B,

błonnika pokarmowego

Może zmniejszyć liczbę

korzystnych bakterii LAB, a zwiększyć liczbę bakterii

niepożądanych

Śladowa Niska Umiarkowana Wysoka Bardzo wysoka

Pędy bambusa

Fasola

Kapusty

Seler

Zielony groszek

Soczewica (brązowa)

Soczewica (czerwona)

Sałata lodowa

Groszek (sucha)

Ziemniaki obrane

Brukiew

Kiełki fasoli

Fasola Borlotti

Brukselki

Kapusta – czerwona

Kalafior

Groch włoski

Szczypiorek

Kolczoch jadalny

Świeże szparagi

Fasola zielona

Por

Kiełki fasoli Mung

Cebula

Ziemniaki ze skórą

Szalotka

Żółty groch

Szparagi w puszce

Bakłażan – obrany

Buraki

Czarne oliwki

Marchew

Świeży pomidor

Mrożony szpinak

Sałata (nie lodowa)

Pasternak zwyczajny

Dynia

Kukurydza słodka

Rzepa

Kiełki lucerny

Karczoch

Bakłażan ze skórą

Bób

Brokuły

Czarne oliwki z

puszki

Ogórek

Świeży szpinak

Okra

Rzodkiewka

Batat

Rzeżucha

Cukinia

Zielone oliwki z

puszki

Papryka

Pieczarki

Cykoria

Papryka chili

Endywia

Korniszon

Papryka ostra

Produkty

pomidorowe

Zawartość salicylanów w warzywach


Banan

Gruszki z puszki****

Limonka

Gruszka (dojrzała i

obrana)

Jabłko – golden

delicious

Gruszki Nashi

Papaja

Tamarillo

Jabłko – red delicious

Figa z puszki lub

suszona

Cytryna

Mango

Męczennica

Gruszka cała

Persymona

Granat

Rabarbar

Większość jabłek

Wiśnie

Czereśnie

Kantalupa

Grejpfrut

Kiwi

Lychee

Mandarynki

Melony

Morwa

Nektarynki

Brzoskwinia

Arbuz

Większość suszonych

owoców

Morele

Awokado

Jagody

Czarne porzeczki

Borówki

Czereśnie

Wiśnie

Żurawina

Daktyle

Winogrona

Guawa

Jeżyny

Pomarańcza

Ananas

Śliwka

Maliny

Czerwone porzeczki

Truskawki

Zawartość salicylanów w owocach

**** Gruszka z puszki ma śladową ilość salicylanów jeżeli jest w syropie cukrowym, ale w sosie własnym i syropie ma

numiarkowaną zawartość tych substancji


Mak Nerkowce

Orzechy laskowe

Pecan

Nasiona słonecznika

Orzechy kokosowe

Masło orzechowe

Nasiona dyni

Nasiona sezamu

Orzechy włoskie

Orzechy

brazylijskie

Macadamia

Orzechy piniowe

Orzechy pistacjowe

Migdały

Orzechy zimne

Zawartość salicylanów w orzechach i nasionach


Jęczmień

Gryka

Proso

Owies

Ryż

Żyto

Pszenica

Zboża śniadaniowe zawierające

owoce, orzechy lub miód

Płatki kukurydziane

Aromatyzowane zboża

śniadaniowe

Kukurydza

Mąka kukurydziana

Zawartość salicylanów w zbożach


Masło

Olej rzepakowy

Margaryna****

Olej szafranowy

Olej sojowy

Olej słonecznikowy

Ghee Olej migdałowy

Olej kukurydziany

Olej bawełniany

Copha

Olej sezamowy

Olej z orzechów

włoskich

Olej kokosowy

Oliwa z oliwek

Zawartość salicylanów w tłuszczach i olejach

**** Produkowana z olejów zawierających śladowe ilości salicylanów

Śladowa **** Niska Umiarkowana Wysoka Bardzo wysoka

Wołowina

Kurczak

Jaja

Ryby

Jagnięcina

Podroby

przegrzebek

Flaki

Cielęcina

****

Wątroba

Krewetki

Skorupiaki

Ryba z puszki w oleju

bogatym w salicylany

Wywar mięsny

przygotowany przy użyciu

bulionu

Przetworzone mięso

mielone

Mięso przyprawione

(np. salami, kiełbasy,

frankfurterki,

hotdogi)

Zawartość salicylanów w mięsie

**** Mięso, drób i ryby zazwyczaj nie zawierają salicylanów, ale mięso przetworzone zawierają

Śladowa Niska Umiarkowana Wysoka Bardzo

wysoka

Masło

Śmietana

Sery (z wyjątkiem niebieskiego)

Mleko krowie

Jogurt (tylko naturalny)

Lody ****

Mleko ryżowe

Mleko kozie

Mleko sojowe ****

Tofu

Niebieski ser

Zawartość salicylanów w produktach mlecznych i sojowych

**** dodatki do żywności mogą zawierać salicylany

Śladowa Niska Umiarkowana Wysoka Bardzo

wysoka

Gin

Whiskey

Wódka

Cydr

Piwo

Sherry

Brandy

Likier

Porto

Wino

Rum

Zawartość salicylanów w napojach alkoholowych

Produkty mleczne Zawartość

szczawianów GFCF Status SCD Status

Zawartość

salicylanów

Ser, Niebieski - N Y Neg

Brick Cheese - N Y Neg

Ser, Brie - N Y Neg

Ser, Camembert - N Y Neg

Ser, Cheddar VL N Y Neg

Ser, Chevre - N N Neg

Ser, Colby - N Y Neg

Ser twarogowi - N N Neg

Śmietana - N N Neg

Ser śmietankowy - N N Neg

Ser, Edam - N Y Neg

Ser, Feta - N N Neg

Ghee VL Y Y Neg

Ser, Gjetost - N N Neg

Ser, Gorgonzola - N Y Neg

Ser, Gouda - N Y Neg

Ser, Gruyere - N Y Neg

Ser, Havarti - N Y Neg

VH=bardzo wysoka, H=wysoka, M=umiarkowana, L=niska, VL=bardzo niska, Neg=śladowa ilość; N=nie można stosować w tej diecie, Y=można stosować z taką dietą,

Produkty mleczne Zawartość


Zawartość

salicylanów

Kefir - N Y* Neg

Ser, Limburger - N Y Neg

Ser, Manchego - N Y Neg

Ser, Monterey Jack - N Y Neg

Ser, Mozzerella - N N Neg

Ser, Muenster - N Y Neg

Ser, Neufchatel - N N Neg

Ser, Parmesan L N Y Neg

Ser, Port du Salut - N Y Neg

Ser, Primost - N N Neg

Ser, Provalone - N Y Neg

Ser, Ricotta - N N Neg

Ser, Romano - N Y Neg

Ser, Roquefort - N Y Neg

Śmietana kwaśna - N N Neg

Ser, Stilton - N Y Neg

Ser, Swiss - N Y Neg

Jogurt (komercyjny) VL N N Neg

Jogurt (naturalny) - N Y Neg

Napoje Zawartość


Zawartość

salicylanów

Sok z koncentratu Różnie Y N Różnie

Mleko VL N N Neg

Świeży sok pomarańczowy VL Y Y M

Mrożony sok pomarańczowy VL Y N M

Herbata miętowa VL Y Y VH

Sok ananasowy VL Y Y* M

Mleko ryżowe z chlebem świętojańskim VH Y^ N -

Mleko ryżowe, waniliowe VH Y^ N -

Mleko sojowe VH Y N Neg

Spearmint Tea VL Y Y VH

Sok pomidorowy z puszki M Y Y* M

Sok V8 H Y N VH

Napoje Zawartość


Zawartość

salicylanów

Cydr jabłkowy - Y Y -

Sok jabłkowy VL Y N M

Buttermilk VL N N Neg

Sok czereśniowy L Y Y* -

Mleko czekoladowe H N N Neg

Club Soda - Y Y -

Mleko kokosowe - Y Y* -

Kawa VL Y Y Różnie

Kawa (Instant) VL Y N Różnie

Sok żurawinowy VL Y Y* VH

Kawa bezkofeinowa Różnie Y^ N Różnie

Purpurowy sok winogronowy - Y Y H

Czerwony sok winogronowy M Y Y H

Biały sok winogronowy L Y Y M

Sok grejpfrutowy VL Y Y* H

Owoce Zawartość


Zawartość

salicylanów

Jabłka, Golden Delicious L Y Y L

Jabłka, Granny Smith L Y Y H

Jabłka, Jonathan L Y Y H

Jabłka, Red Delicious L Y Y M

Morele, świeże VL Y Y VH

Awokado VL Y N H

Banany M Y Y Neg

Jagody VH Y Y VH

Borówki - Y Y VH

Owoce z puszki Różnie Y^ Y* Różnie

Kantalupa - Y Y VH

Casaba (Melon) L Y Y -

Czereśnie VL Y Y H

Czarne porzeczki H Y Y VH

Czerwone porzeczki H Y Y VH

Owoce Zawartość


Zawartość

salicylanów

Daktyle H Y Y* VH

Figi, suszone VH Y Y H

Figi, świeże VH Y Y M

Agrest H Y Y VH

Grejpfrut - Y Y H

Winogrona, jasne VL Y Y VH

Winogrona, czerwone L Y Y H

Melon, Honeydew VL Y Y -

Czarna jagoda amerykańska L Y Y VH

Kłębian Kątowaty - Y N -

Kiwi VH Y Y H

Kumkwat VL Y Y -

Cytryna VL Y Y M

Sok cytrynowy L Y Y -

Skórka cytrynowa H Y Y -

Limona M Y Y L

Owoce Zawartość


Zawartość

salicylanów

Sok z limony L Y Y M

Sorka limony H Y Y -

Limona M Y Y L

Lychee L Y Y -

Mandaryni M Y Y -

Mango L Y Y M

Nektarynki - Y Y H

Pomarańcze H Y Y VH

Sorka pomarańczowa H Y Y -

Papaja H Y Y VH

męczennica VL Y Y M

Brzoskwinia VL Y Y H

Gruszka bez skórki L Y Y Neg

Gruszka ze skórką M Y Y H

Owoce Zawartość


Zawartość

salicylanów

Persymona H Y Y M

Ananas L Y Y VH

Plantain (odmiana banana) - Y N -

Śliwki L Y Y M

Śliwki suszone - Y Y VH

Rodzynki L Y Y VH

Jeżyny VH Y Y VH

Maliny H Y Y VH

Carambola (oskomian pospolity) VH Y Y -

Tamarynda - Y N -

Arbuz VL Y Y H

Zboża i produkty zbożowe Zawartość

szczawianów

GFCF

Status SCD Status

Zawartość

salicylanów

Kiełki lucerny L Y N -

Amarantus H Y N -

Jęczmień L N N Neg

Gryka VH Y N Neg

Bulgar - N N -

Kukurydza L Y N M

Mąka kukurydziana M Y Y -

Mąką z pszenicy twardej VH N N Neg

Mąka pszenna VH N N Neg

Proso VH Y N Neg

Owies M N N Neg

Zboża i produkty

zbożowe

Zawartość


Zawartość

salicylanów

Makaron Różnie Y^ N Różnie

Quinoa - Y N -

Mąka ryżowa - Y N -

Ryż brązowy M Y N Neg

Ryż biały VL Y N Neg

Żyto VH N N Neg

Mąka z sorgo (proso

afrykańskie) - Y N -

Orkisz - N N -

Tapioca - Y N -

Pszenżyto - N N -

Pszenica VH N N Neg

Kiełki pszenne - Y Y Neg

Strączkowe, orzechy i nasiona Zawartość


Zawartość

salicylanów

Migdały VH Y Y VH

Mąka fasolowa Różnie Y N VL

Kiełki fasoli - Y N L

Czarna fasola VH Y Y Neg

Black-eyed Peas L Y N Neg

Orzechy brazylijskie - Y Y H

Fasola strączkowa (jasiek) - Y N -

Nerkowce VH Y Y L

Kasztan jadalny VL Y Y* -

Kokos VL Y Y M

Mąka kokosowa - Y Y -

Bób - Y N Neg

Orzechy laskowe VH Y Y L

Nasiona lnu L Y Y -

Fasola Garbanzo M Y N Neg

Fasola zwyczajna H Y Y Neg

Soczewica ugotowana M Y Y Neg

Orzechy Macadamia VH Y Y H

Strączkowe, orzechy i nasiona Zawartość


Zawartość

salicylanów

Miso - Y N -

Kiełki fasoli Mung L Y N L

Fasola Mung M Y N Neg

Mąka grochowa - Y N -

Orzechy ziemne VH Y Y VH

Masło orzechowe VH Y Y* M

Groszek ugotowany VL Y Y L

Orzechy Pecan VH Y Y L

Orzechy Pinowe VH Y Y H

Orzechy pistacjowe H Y Y H

Nasiona dyni M Y Y -

Nasiona sezamowe VH Y Y H

Soja VH Y N Neg

Groch łuskany, zielony M Y Y Neg

Groch łuskany, żółty L Y Y L

Tahini (pasta sezamowa) VH Y Y H

Tofu M Y N Neg

Ser Tofutti - Y N Neg

Orzechy włoskie VH Y N H

Mięso Zawartość


Zawartość

salicylanów

Sardela - Y Y -

Bekon Neg Y^ Y* -

Wołowina Neg Y Y Neg

Ryby z puszki - Y^ Y* -

Jaja Neg Y N Neg

Ryby Neg Y Y Neg

Szynka Neg Y^ Y* Neg

Hot dog - Y^ N -

Jagnięcina Neg Y Y Neg

Mięso z puszki - Y^ N -

Mięso przetworzone - Y N -

Wieprzowina Neg Y Y Neg

Drób Neg Y Y Neg

Sashimi - Y Y -

Skorupiaki Neg Y Y Neg

Mięso wędzone - Y^ N* -

Przyprawy Zawartość


Zawartość

salicylanów

Ocet winny jabłkowy VL Y Y -

Sos chrzanowy - Y^ Y* M

Ketchup VL Y^ Y* VH

Majonez L Y^ Y* -

Sos sojowy - Y^ N Neg

Sos Tabasco - Y^ Y* -

Warzywa Zawartość


Zawartość

salicylanów

Karczoch M Y Y H

Szparagi L Y Y M

Pędy bambusa - Y N Neg

Buraki VH Y Y M

Rzepa, czarna - Y Y -

Kapusta pekińska VL Y Y -

Brokuły, ugotowane L Y Y H

Brokuły surowe M Y Y H

Brokuły gotowane na parze H Y Y H

Brukselki gotowane na wodzie L Y Y L

Brukselki surowe M Y Y L

Brukselki gotowane na parze H Y Y L

Łopiań - Y N -

Dynia - Y Y -

Warzywa Zawartość


Zawartość

salicylanów

Kapusta biała gotowana na wodzie L Y Y L

Kapusta biała, surowa L Y Y L

Kapusta biała gotowana na parze M Y Y L

Kapusta czerwona - Y Y Neg

Warzywa z puszki Różnie Y^ N Różnie

Marchew gotowana na wodzie M Y Y H

Marchew, surowa VH Y Y H

Marchew gotowana na parze VH Y Y H

Kalafior gotowana na wodzie VL Y Y M

Kalafior, surowa L Y Y M

Kalafior gotowana na parze L Y Y M

Seler, surowa - Y Y -

Seler z puszki M Y N -

Boćwina VH Y Y -

Cykoria - Y N VH

Papryka chili H Y Y H

Kapusta warzywna, pastewna gotowana M Y Y -

Kapusta warzywna, pastewna surowa L Y Y -

Kapusta warzywna, pastewna gotowana na parze H Y Y -

Cukinia VL Y Y H

Ogórki VL Y Y H

Warzywa Zawartość


Zawartość

salicylanów

Bakłażan M Y Y H

Czosnek - Y Y L

Fasola zielona VL Y Y M

Jalapeno (odmiana ostrej papryki) - Y Y VH

Kapusta włoska - Y Y -

Kimchi - Y Y -

Por M Y Y Neg

Sałata VL Y Y Neg

Pieczarki VL Y Y M

Okra VH Y N H

Oliwki, zielone VH Y Y H

Oliwki, czarne VH Y Y M

Cebula L Y Y L

Pasternak - Y N H

Papryka, zielona M Y Y VH

Papryka, czerwona VL Y Y H

Ziemniaki, czerwone ugotowane bez skóry M Y N -

Ziemniaki, białe ugotowane bez skóry VH Y N Neg

Ziemniaki, białe ugotowane ze skórą VH Y N M

Dynia z puszki VL Y N M

Warzywa Zawartość


Zawartość

salicylanów

Rzodkiewka, czerwona Neg Y Y VH

Rzodkiewka, biała VL Y Y VH

Rabarbar VH Y Y -

Brukiew - Y Y -

Kapusta kiszona M Y Y -

Wodorosty M Y Y -

Szczaw H Y Y -

Szpinak, surowa VH Y Y H

Szpinak, mrożona VH Y Y M

Fasola zielona M Y Y L

Batat VH Y N H

Koncentrat pomidorowy z puszki H Y N VH

Sos pomidorowy z puszki H Y N VH

Pomidory, świeże M Y Y M

Rzepa VL Y N Neg

Water Chestnuts VL Y N VH

Rzeżucha Neg Y Y H

Jam - Y N -

Yukka (odmiana manioku) - Y N -

Cukinia VL Y Y VH

Documents

Dr Sa’eed Bawa · Trawienie Detoksykacja Autyzm • ADHD • Alergie • Astma Czynniki biorące udział w tych procesach •Zwiększona ekspozycja na toksyny ... Biochemia szlaku