39
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy GIMNASTYKA UMYSŁU W DOMU dr Sylwia Wrona EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL Uniwersytet Ekonomiczny we Wroclawiu 16 listopada 2015 r.

dr Sylwia Wrona · 2015. 11. 21. · mózg reorganizuje swoją strukturę. Gdy zdobywamy nową wiedzę czy umiejętności sprawiamy, że zmieniają się siła i jakość połączeń

  • Upload
    others

  • View
    0

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: dr Sylwia Wrona · 2015. 11. 21. · mózg reorganizuje swoją strukturę. Gdy zdobywamy nową wiedzę czy umiejętności sprawiamy, że zmieniają się siła i jakość połączeń

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy

GIMNASTYKA UMYSŁU W DOMU

dr Sylwia Wrona

EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL

Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu16 listopada 2015 r.

Page 2: dr Sylwia Wrona · 2015. 11. 21. · mózg reorganizuje swoją strukturę. Gdy zdobywamy nową wiedzę czy umiejętności sprawiamy, że zmieniają się siła i jakość połączeń

PROGRAM SPOTKANIA

Copyright © 2015 Sylwia Wrona

GIMNASTYKA UMYSŁU W DOMU

Rozważane zagadnienia

� Jak działa mózg? – czyli trochę teorii

� Czego potrzebuje, aby się uczyć? – czyli o uwarunkowaniach

� Co mu w tym pomaga? – czyli o procesie i ćwiczeniach (trening umysłu)

� Co mu w tym przeszkadza? – czyli o trudnościach

� Gdzie szukać pomysłów/ ciekawych rozwiązań? – czyli trochę inspiracji

Page 3: dr Sylwia Wrona · 2015. 11. 21. · mózg reorganizuje swoją strukturę. Gdy zdobywamy nową wiedzę czy umiejętności sprawiamy, że zmieniają się siła i jakość połączeń

ZROZUMIEĆ MÓZG

Copyright © 2015 Sylwia Wrona

GIMNASTYKA UMYSŁU W DOMU

Nowa kora – Mózg myślący/sensoryczny (intelekt, myślenie, przewidywanie, podejmowanie decyzji, refleksja, inwencja twórcza, wzrok, słuch, mowa, czucie) ROZWÓJ INTELEKTUALNY I DUCHOWY

Układ limbiczny – Mózg „ssaka”/emocjonalny (emocje, hormony, pragnienie, głód, popęd płciowy, odczuwanie przyjemności, przemiana materii, funkcje odpornościowe, zdrowie, zachowania opiekuńcze, pamięć) WŁASNE KORZYŚCI I OCZEKIWANIA SPOŁECZNE

Pień mózgu – Mózg „gada”/behawioralny (podstawowe funkcje życiowe, reakcje instynktowne) PRZETRWANIE

Page 4: dr Sylwia Wrona · 2015. 11. 21. · mózg reorganizuje swoją strukturę. Gdy zdobywamy nową wiedzę czy umiejętności sprawiamy, że zmieniają się siła i jakość połączeń

DWIE PÓŁKULE = CAŁY MÓZG

Copyright © 2015 Sylwia Wrona

GIMNASTYKA UMYSŁU W DOMU

LEWA – odpowiedzialna za „chłodne myślenie”, logikę, analizę, liczenie,

racjonalność, mowę; przetwarza informacje

krok po kroku

PRAWA – odpowiedzialna za „ciepłe myślenie”, intuicję,

syntezę, obraz, emocje, mylenie przestrzenne,

muzykalność; przetwarza informacje „całościowo”

… � Proces myślenia polega na zgodnej współpracy tysięcy ośrodków

W 1981 roku amerykański neurobiolog Roger Sperry został wyróżniony Nagrodą Nobla w dziedzinie medycyny za odkrycie specjalizacji funkcjonalnej mózgu.

Page 5: dr Sylwia Wrona · 2015. 11. 21. · mózg reorganizuje swoją strukturę. Gdy zdobywamy nową wiedzę czy umiejętności sprawiamy, że zmieniają się siła i jakość połączeń

MÓZG I NEURONY

Copyright © 2015 Sylwia Wrona

GIMNASTYKA UMYSŁU W DOMU

� Składa się z około 100 miliardów neuronów. Każdy neuron styka się z 10-50 tysiącami innych neuronów, tworząc w ten sposób niewyobrażalne ilości sieci połączeń, które powstają przede wszystkim wskutek uczenia się.

� Pod wpływem nowych doświadczeń i stawianych mu wymagań, mózg reorganizuje swoją strukturę. Gdy zdobywamy nową wiedzę czy umiejętności sprawiamy, że zmieniają się siła i jakość połączeń między komórkami nerwowymi. Dzięki naszej aktywności powstają nowe neurony oraz rozgałęziają się i wzmacniają połączenia między nimi.

Mózg to 1,5 kg galaretki produkującej prąd elektryczny. [woda (1.5 litra), białko (130 g), tłuszcz (95 g) i sole mineralne]

Neurony kontaktują się ze sobą za pomocą impulsów elektrycznych i oddziaływań chemicznych.

Page 6: dr Sylwia Wrona · 2015. 11. 21. · mózg reorganizuje swoją strukturę. Gdy zdobywamy nową wiedzę czy umiejętności sprawiamy, że zmieniają się siła i jakość połączeń

5 „PRĘDKOŚCI” MÓZGU

Copyright © 2015 Sylwia Wrona

GIMNASTYKA UMYSŁU W DOMU

� Fale gamma (γ) - powyżej 30 Hz, do 80–100 Hz, rytm gamma towarzyszy działaniu i funkcjom motorycznym; samoświadomość (poprawa percepcji poszczególnych zmysłów, łączenie zmysłów w jedną całość)

� Fale beta (β) - od 12 do ok. 28 Hz, rytm gotowości (pełna świadomość), charakteryzuje szczególnie zwykłą codzienną aktywność, percepcję zmysłową i pracę umysłową; umysł rejestruje (odbiera i przyswaja) wiedzę, analizuje

� Fale alfa (α) - od 8 do 13 Hz, rytm spoczynkowy, charakterystyczny dla stanu relaksu, wyciszenia umysłu, odprężenia (ale i uwagi), wykorzystywany w technikach szybkiego uczenia się; umysł łatwiej przyswaja wiedzę

α - θ zwiększa się inwencja twórcza; pojawiają przebłyski geniuszu

� Fale theta (θ) - od 4 do 7 Hz, rytm występujący podczas medytacji, transu, hipnozy, intensywnego marzenia, intensywnych emocji; umysł przetwarza informację z całego dnia i utrwala wiedzę, odzyskuje nieświadomy materiał

� Fale delta (δ) - od ok. 0,5 do 3 Hz, występują w stanie najgłębszego snu, podczas głębokiej medytacji; następuje regeneracja organizmu

Fale mózgowe – cykle aktywności bioelektrycznej mózgu, rejestrowane za pomocą elektroencefalografu; pomiar i zapis fal w cyklach na sekundę

γ

β

α

θ

δ

W 1924 roku niemiecki neurolog i psychiatra Hans Berger dokonał pierwszego zapisu EEG u człowieka.

Page 7: dr Sylwia Wrona · 2015. 11. 21. · mózg reorganizuje swoją strukturę. Gdy zdobywamy nową wiedzę czy umiejętności sprawiamy, że zmieniają się siła i jakość połączeń

HIPOKAMP I PAMIĘĆ

Copyright © 2015 Sylwia Wrona

GIMNASTYKA UMYSŁU W DOMU

� element układu limbicznego odpowiedzialny za pamięć,

� stacja odbierająca i sortująca informacje, pomagająca przekształcić je w pamięć i przekazująca je do innych części mózgu,

� odgrywa ważną rolę w przenoszeniu (konsolidacji) informacji z pamięci krótkotrwałej do pamięci długotrwałej oraz orientacji przestrzennej,

� uszkodzenie hipokampu w znacznym stopniu upośledza zdolności uczenia się

Page 8: dr Sylwia Wrona · 2015. 11. 21. · mózg reorganizuje swoją strukturę. Gdy zdobywamy nową wiedzę czy umiejętności sprawiamy, że zmieniają się siła i jakość połączeń

PAMIĘĆ CZŁOWIEKA

Copyright © 2015 Sylwia Wrona

GIMNASTYKA UMYSŁU W DOMU

Klasyfikacja ze względu na długość trwania

Pamięć sensoryczna (USTM)

• ultrakrótki czas trwania (<2 s),

• duża pojemność,

• zlokalizowana w każdym zmyśle, służy do tego, aby procesy percepcji mogły wydobyć maksimum potrzebnej informacji z nadchodzących bodźców,

• przechowuje nadchodzące informacje bez zniekształceń i przetworzenia,

• wstępne opracowanie informacji (filtr, selekcja)

Pamięć krótkotrwała (STM)

• krótki czas trwania (kilkadziesiąt sekund),

• mała pojemność (7 +/- 2 jednostki informacji),

• przechowuje informacje potrzebne do bieżącego działania (bieżące przetwarzanie informacji) oraz przygotowuje część informacji do długotrwałego zapamiętania,

• informacje są łatwo dostępne (obecne w świadomości)

Pamięć długotrwała (LTM)

• długi czas przechowywania (magazyn na całe życie),

• ogromna pojemność,

• gromadzenie wiedzy,

• zapisywane na niej dane dostępne są poprzez pamięć roboczą (krótkotrwałą),

• rodzaje: deklaratywna (co?; semantyczna /fakty i epizodyczna /zdarzenia), niedeklaratywna (jak?; proceduralna – czynności, umiejętności, „p. mięśni”)

Page 9: dr Sylwia Wrona · 2015. 11. 21. · mózg reorganizuje swoją strukturę. Gdy zdobywamy nową wiedzę czy umiejętności sprawiamy, że zmieniają się siła i jakość połączeń

UCZENIE SIĘ – uwarunkowania

Copyright © 2015 Sylwia Wrona

GIMNASTYKA UMYSŁU W DOMU

� Zdrowy, niezakłócony sen (wypoczynek w nocy)

� Zbilansowana dieta (odżywianie)

� Ruch… najlepiej na świeżym powietrzu (ćwiczenia fizyczne, oddechowe)

� Pozytywne nastawienie (w tym motywacja wewnętrzna)

� Przyjazna atmosfera i środowisko bogate w bodźce (motywacja zewnętrzna)

� Odpowiednia stymulacja (dopasowane metody, techniki, ćwiczenia)

� Przerwy w nauce

Page 10: dr Sylwia Wrona · 2015. 11. 21. · mózg reorganizuje swoją strukturę. Gdy zdobywamy nową wiedzę czy umiejętności sprawiamy, że zmieniają się siła i jakość połączeń

DLACZEGO SEN JEST WAŻNY?

Copyright © 2015 Sylwia Wrona

GIMNASTYKA UMYSŁU W DOMU

� zapamiętywanie dokonuje się w czasie snu lub głębokiego relaksu, stanu związanego z występowaniem fal theta,

� w ciągu dnia mózg jest nieustannie bombardowany przez wrażenia, informacje i doświadczenia, ale nie może ich wszystkich wchłonąć, ponieważ pozostaje przez cały czas „włączony” (ciągle odbiera nowe dane); podczas snu umysł się „wyłącza”, kompleksowo przetwarza i zapisuje w pamięci informacje, którymi był zasypywany przez cały dzień (odtwarza, rejestruje, segreguje nowe informacje oraz ustala ich znaczenie),

� podczas snu wzmacniają się połączenia miedzy neuronami, mózg się dotlenia i odpręża

Page 11: dr Sylwia Wrona · 2015. 11. 21. · mózg reorganizuje swoją strukturę. Gdy zdobywamy nową wiedzę czy umiejętności sprawiamy, że zmieniają się siła i jakość połączeń

JAKA DIETA JEST WŁAŚCIWA?

Copyright © 2015 Sylwia Wrona

GIMNASTYKA UMYSŁU W DOMU

� zbilansowana, ponieważ jakość jedzenia ma wpływ na kondycję intelektualną,

� produkty pożywne, świeże, naturalne, bogate w witaminy (A, B6, B12, C, D, E) i minerały (cynk, magnez, żelazo, potas, fosfor, kwas foliowy), kwasy tłuszczowe omega-3, węglowodany złożone,

� posiłki o odpowiedniej porze dnia (pierwsze śniadanie, drugie śniadanie, obiad, podwieczorek, kolacja),

� troska o odpowiednie nawodnienie (woda) oraz ograniczenie słodkich gazowanych napojów i wysoko słodzonych soków,

� ograniczenie słodyczy – zastąpienie owocami, orzechami, miodem, gorzką czekoladą

Page 12: dr Sylwia Wrona · 2015. 11. 21. · mózg reorganizuje swoją strukturę. Gdy zdobywamy nową wiedzę czy umiejętności sprawiamy, że zmieniają się siła i jakość połączeń

CO DAJE RUCH I ĆWICZENIA?

Copyright © 2015 Sylwia Wrona

GIMNASTYKA UMYSŁU W DOMU

� ćwiczenia fizyczne (ruch) wpływają na zdrowie mózgu – wysiłek fizyczny lepiej dotlenia mózg oraz zmniejsza ryzyko chorób, które prowadzą do demencji,

� ćwiczenia fizyczne (ruch) wpływają na czynności umysłowe – aktywność fizyczna jest w stanie w znacznym stopniu zwiększyć zdolność do przetwarzania i przypominania informacji,

� podczas ćwiczeń organizm zaczyna wydzielać białko BDNF (neurotropowy czynnik pochodzenia mózgowego), które ma działanie ochraniające i naprawcze dla neuronów odpowiadających za pamięć oraz endorfiny (hormony szczęścia)

Page 13: dr Sylwia Wrona · 2015. 11. 21. · mózg reorganizuje swoją strukturę. Gdy zdobywamy nową wiedzę czy umiejętności sprawiamy, że zmieniają się siła i jakość połączeń

CO ZROBIĆ, ABY SIĘ CHCIAŁO? (D)

Copyright © 2015 Sylwia Wrona

GIMNASTYKA UMYSŁU W DOMU

Co jest istotne dla wewnętrznej motywacji

� CEL, czyli wyraźna wizja końcowego rezultatu (Wiem dokąd zmierzam i co chcę osiągnąć!)

� KORZYŚCI, czyli świadomość konsekwencji wynikających ze zdobycia wiedzy, umiejętności (Wiem dlaczego mam to robić, co mi to da, co faktycznie mogę zyskać! … teraz i później)

� WIARA we własne możliwości (Mogę tego dokonać! Potrafię, tak jak wiele razy przedtem!)

� DROGA, czyli wszystkie kroki prowadzące do celu (Wiem jak to zrobię! Mam plan, listę „rzeczy do zrobienia”, potrzebne narzędzia, harmonogram!)

� TWÓRCZY STAN UMYSŁU, czyli odpowiedni nastrój (Ważne jest moje pozytywne nastawienie! Zapał i determinacja!)

Rodzic może w tym pomóc, ale nie może zastąpić.

Page 14: dr Sylwia Wrona · 2015. 11. 21. · mózg reorganizuje swoją strukturę. Gdy zdobywamy nową wiedzę czy umiejętności sprawiamy, że zmieniają się siła i jakość połączeń

CO ZROBIĆ, ABY SIĘ CHCIAŁO? (R)

Copyright © 2015 Sylwia Wrona

GIMNASTYKA UMYSŁU W DOMU

� pokaż dziecku, że świat jest ciekawy zawsze i wszędzie, pełen pytań, na które warto szukać odpowiedzi,… pamiętaj jesteś dla niego autorytetem (wzorem do naśladowania), pokaż pozytywne przykłady (inspiracje),

� zadbaj o centrum dowodzenia nauką/ pokój pracy twórczej – otoczenie stymulujące ciekawość poznawczą, urządzone przez dziecko samodzielnie (materiały, narzędzia, przybory),

� kieruj w stronę dziecka częste i systematyczne pochwały – nauka i nowe wyzwania to przecież nie tylko efekty, to także ważne doświadczenie,

� wyznaczaj razem z dzieckiem cele pośrednie i ciesz się z ich osiągniecia,

Page 15: dr Sylwia Wrona · 2015. 11. 21. · mózg reorganizuje swoją strukturę. Gdy zdobywamy nową wiedzę czy umiejętności sprawiamy, że zmieniają się siła i jakość połączeń

CO ZROBIĆ, ABY SIĘ CHCIAŁO? (R)

Copyright © 2015 Sylwia Wrona

GIMNASTYKA UMYSŁU W DOMU

� wymagaj „z głową” i stosuj mądre, rozwijające nagrody,

� pozwól dziecku być domowym ekspertem „od…”,

� pokaż mu ile już potrafi – zapisuj jego postępy,

� ucz poszukiwania rozwiązań, wskazuj różne możliwości i różne drogi dojścia do celu, zachęcaj do refleksji,

� dawaj wsparcie, ale nie wykonuj za… / nie wyręczaj – działanie na własną rękę jest znacznie lepsze, daje frajdę i świadomość tego, że samo odkryło coś zupełnie nieznanego (pozwól mu być nieustraszonym odkrywcą)

Page 16: dr Sylwia Wrona · 2015. 11. 21. · mózg reorganizuje swoją strukturę. Gdy zdobywamy nową wiedzę czy umiejętności sprawiamy, że zmieniają się siła i jakość połączeń

PROCES – KROK PO KROKU

Copyright © 2015 Sylwia Wrona

GIMNASTYKA UMYSŁU W DOMU

1. MOTYWACJA – odpowiedni stan umysłu

2. AKUMULACJA INFORMACJI

3. SZUKANIE ZNACZENIA

4. TWORZENIE DOSTĘPNEJ

PAMIĘCI

5. EKSPONOWANIE ZDOBYTEJ WIEDZY

6. REFLEKSJA NAD PROCESEM

UCZENIA SIĘ

❶ właściwe nastawienie do uczenia się,

❷ przyswajanie materiału w sposób dostosowany do osobistych preferencji poznawczych,

❸ nadanie osobistego znaczenia faktom (zrozumienie),

❹ zapamiętanie (ulokowanie w pamięci długotrwałej),

❺ wyjaśnienie komuś, aby mieć pewność właściwego przyswojenia materiału, autotest, samoocena,

❻ wnioski na przyszłość – jak przebiegała nauka, co było skuteczne, co można ulepszyć

źródło: na podstawie Rose C., Nicholl M. J., Ucz się Szybciej, na Miarę XXI Wieku, Logos Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2003

Page 17: dr Sylwia Wrona · 2015. 11. 21. · mózg reorganizuje swoją strukturę. Gdy zdobywamy nową wiedzę czy umiejętności sprawiamy, że zmieniają się siła i jakość połączeń

OGÓLNA STRATEGIA

Copyright © 2015 Sylwia Wrona

GIMNASTYKA UMYSŁU W DOMU

Krok ❷ Akumulacja informacji

Wyobrażenie o całości

Idea przewodnia

Szkic na temat

Jeden krok na raz

Pytania

• przekartkowanie i wyrobienie sobie obrazu całości

• zrozumienie o czym to jest i czemu służy

• szkic tego co już się wie na dany temat

• podział materiału na mniejsze porcje

• drążenie tematu: kto?, co?, kiedy?, gdzie?, dlaczego?, jak?

PRZYSWOIĆ

Page 18: dr Sylwia Wrona · 2015. 11. 21. · mózg reorganizuje swoją strukturę. Gdy zdobywamy nową wiedzę czy umiejętności sprawiamy, że zmieniają się siła i jakość połączeń

STYLE UCZENIA SIĘ

Copyright © 2015 Sylwia Wrona

GIMNASTYKA UMYSŁU W DOMU

� Sposoby są różne, łączy je aktywne podejście do nauki

Krok ❷ Akumulacja informacji

Typ wzrokowy (wizualny) – uczenie się poprzez patrzenie (lubi czytać, patrzeć, rysować, łatwo zapamiętuje szczegóły)

Typ słuchowy (audialny) – uczenie się poprzez słuchanie (lubi samodzielnie głośno czytać, wypowiadać się na głos)

Typ ruchowy (kinestetyczny) – uczenie się poprzez czynności fizyczne i bezpośrednie zaangażowanie (lubi ruch, dotykanie, doświadczanie)

Jak najchętniej się uczy? Który styl preferuje?

PRZYSWOIĆ

Page 19: dr Sylwia Wrona · 2015. 11. 21. · mózg reorganizuje swoją strukturę. Gdy zdobywamy nową wiedzę czy umiejętności sprawiamy, że zmieniają się siła i jakość połączeń

STYLE UCZENIA SIĘ

Copyright © 2015 Sylwia Wrona

GIMNASTYKA UMYSŁU W DOMU

� Metody/ techniki/ narzędzia

Krok ❷ Akumulacja informacji

mapy myśli (mapy edukacyjne), szkice, schematy, wykresy, diagramy, obrazy, prezentacje, fiszki, filmy, zakreślanie nowych rzeczy w tekście, kolorowe długopisy, mazaki

nagrania (pliki audio), słowne skojarzenia, dyskusje, komentarze, streszczenie na głos, czytanie w sposób dramatyczny, ułożenie wiersza, piosenki, wykorzystywanie rymu i rytmu, śpiewanie, deklamowanie

modele, makiety, duże arkusze papieru, karteczki samoprzylepne, drama, kalambury, wycieczki, eksperymenty, projekty, robienie notatek, odfajkowywanie, uczenie się zespołowe

Najlepszym podejściem jest kombinacja różnych metod. Ważne jest, aby angażować wiele zmysłów!

PRZYSWOIĆ

Page 20: dr Sylwia Wrona · 2015. 11. 21. · mózg reorganizuje swoją strukturę. Gdy zdobywamy nową wiedzę czy umiejętności sprawiamy, że zmieniają się siła i jakość połączeń

MAPY MYŚLI

Copyright © 2015 Sylwia Wrona

GIMNASTYKA UMYSŁU W DOMU

Krok ❷ Akumulacja informacji

� Mapowanie myśli jest metodą,

przechowywania, organizowania,

określania priorytetów, uczenia się,

przypominania (oszczędza czas)

i zapamiętywania informacji.

� Mapy myśli służą również

do tworzenia prezentacji

i podsumowań, które są połączeniem

słów i obrazów pomagających

stymulować zarówno logikę jak

i kreatywność, w celu sprawnego,

skutecznego i efektywnego myślenia,

angażującego (integrującego) zmysły.

PRZYSWOIĆ

Page 21: dr Sylwia Wrona · 2015. 11. 21. · mózg reorganizuje swoją strukturę. Gdy zdobywamy nową wiedzę czy umiejętności sprawiamy, że zmieniają się siła i jakość połączeń

8 TYPÓW INTELIGENCJI

Copyright © 2015 Sylwia Wrona

GIMNASTYKA UMYSŁU W DOMU

Założenia Teorii Inteligencji Wielorakiej

� każde dziecko posiada poszczególne typy inteligencji w różnym stopniu rozwinięte,

� każdą inteligencję można rozwinąć w działaniu poprzez właściwą organizację środowiska dziecka,

� dziecko ma prawo do błędów, uczy się doświadczając w naturalny sposób w różnych sytuacjach dydaktycznych,

� inteligencje są potencjałami, które można aktywować (zmieniają się w trakcie działania),

� wszystkie inteligencje wzajemnie ze sobą współpracują, wszystkie inteligencje są równoprawne

Howard Gardneramerykański psycholog, specjalista z dziedzin psychologii kognitywnej i psychologii uczenia się, wykładowca m.in. Harvardu; znany jako twórca teorii inteligencji wielorakiej

Krok ❸ Szukanie znaczenia

ZROZUMIEĆ

8 sposobów na zbadanie i zrozumienie informacji

Page 22: dr Sylwia Wrona · 2015. 11. 21. · mózg reorganizuje swoją strukturę. Gdy zdobywamy nową wiedzę czy umiejętności sprawiamy, że zmieniają się siła i jakość połączeń

Wolfgang Amadeusz MozartZdolność do grania i śpiewania, komponowania, rozumienia i oceniania muzyki, wyczucie rytmu

8 TYPÓW INTELIGENCJI

Copyright © 2015 Sylwia Wrona

GIMNASTYKA UMYSŁU W DOMU

Charles DickensZdolność czytania, pisania i porozumiewania się za pomocą słów

Albert EinsteinZdolność rozumowania i liczenia

oraz logicznych, systematycznych przemyśleń

Pablo PicassoZdolność myślenia obrazowego,

wyobrażania sobie przyszłego rezultatu

Charlie ChaplinZdolność precyzyjnego kontrolowania własnego ciała w celu rozwiązywania problemów, prezentowania idei, emocji

Matka TeresaZdolność efektywnej pracy w zespole, nawiązywania kontaktów, rozumienia innych ludzi, empatii

Zygmunt FreudZdolność samo analizy i refleksji, planowania i wytyczania celów, poznawania siebie

Charles DarwinZdolność rozpoznawania okazów flory i fauny

oraz szczegółów charakterystycznych dla przyrody

Krok ❸ Szukanie znaczenia

ZROZUMIEĆ

Page 23: dr Sylwia Wrona · 2015. 11. 21. · mózg reorganizuje swoją strukturę. Gdy zdobywamy nową wiedzę czy umiejętności sprawiamy, że zmieniają się siła i jakość połączeń

8 TYPÓW INTELIGENCJI

Copyright © 2015 Sylwia Wrona

GIMNASTYKA UMYSŁU W DOMU

Krok ❸ Szukanie znaczenia

ZROZUMIEĆ

- tłumacząc na własny język to, co dotarło, - zapisując wszystko własnymi słowami

- analizując i segregując materiał,- układając punkty w logicznym porządku

- tworząc szkic tego, co dotarło, - przygotowując własną mapę myśli

- odgrywając role (modelowanie ruchowe),- fizycznie demonstrując materiał

- pisząc piosenkę (rymowankę) do określonej melodii na dany temat

- dyskutując z kimś na dany temat, - ucząc się w zespole

- zgłębiając temat, angażując się, odnosząc do siebie, szukając dodatkowych informacji

- określając jaka jest społeczna wartość tego co dotarło, jaki jest wpływ na innych

8 sposobów na zbadanie i zrozumienie informacji

Page 24: dr Sylwia Wrona · 2015. 11. 21. · mózg reorganizuje swoją strukturę. Gdy zdobywamy nową wiedzę czy umiejętności sprawiamy, że zmieniają się siła i jakość połączeń

PAMIĘĆ – CO JUŻ WIEMY?

Copyright © 2015 Sylwia Wrona

GIMNASTYKA UMYSŁU W DOMU

Krok ❹ Tworzenie dostępnej pamięci

ZAPAMIĘTAĆ

Jak ulokować informacje w pamięci długotrwałej?

� jeżeli umysł jest w odpowiednim stanie – wypoczęty, odżywiony, nawodniony, dotleniony, rozluźniony, pozytywnie nastawiony i przekonany do uczenia się – to te jego części, które odpowiadają za zapamiętywanie, pracują lepiej,

� jeżeli informacja jest przyswajana w preferowany sposób, to dużo łatwiej ją zapamiętać,

� jeżeli wykorzystuje się różne sposoby do poszukiwania znaczenia materiału, łatwiej go zrozumieć… a pamięta się to co ma sens (zwroty pozbawione sensu ulatują z pamięci),

� jeżeli w procesie uczenia się angażuje się wiele zmysłów (multisensoryczność), synchronizuje pracę obu półkul, to w efekcie więcej i lepiej (na dłużej) się pamięta

Page 25: dr Sylwia Wrona · 2015. 11. 21. · mózg reorganizuje swoją strukturę. Gdy zdobywamy nową wiedzę czy umiejętności sprawiamy, że zmieniają się siła i jakość połączeń

PAMIĘĆ – JAK TO DZIAŁA?

Copyright © 2015 Sylwia Wrona

GIMNASTYKA UMYSŁU W DOMU

Krok ❹ Tworzenie dostępnej pamięci

ZAPAMIĘTAĆ

Jak ulokować informacje w pamięci długotrwałej?

� pamiętamy lepiej kiedy informacja:

jest interesująca (ciekawa), pasjonująca (emocjonalna), zaskakująca, niezwykła, dziwna, wyolbrzymiona, nieprzyzwoita, kolorowa (obrazowa), zabawna, upiorna, tragiczna, poruszająca, powtarzana wielokrotnie, łatwa do zrozumienia, uporządkowana, realna, powiązana z tym, co już znamy, pojawiła się na początku (efekt pierwszeństwa) lub na końcu (efekt świeżości), ma dla nas szczególne znaczenie

� zapominamy gdy:

nie słuchamy lub nie jesteśmy wystarczająco skupieni, nie powtarzamy przerobionego materiału wystarczająco dużo razy (uwaga na neuroplastyczność mózgu), niezbyt dokładnie rozumiemy o co w tym chodzi, jesteśmy zmęczeni, zatroskani, zestresowani

Page 26: dr Sylwia Wrona · 2015. 11. 21. · mózg reorganizuje swoją strukturę. Gdy zdobywamy nową wiedzę czy umiejętności sprawiamy, że zmieniają się siła i jakość połączeń

PAMIĘĆ – JAK TO USPRAWNIĆ?

Copyright © 2015 Sylwia Wrona

GIMNASTYKA UMYSŁU W DOMU

Krok ❹ Tworzenie dostępnej pamięci

ZAPAMIĘTAĆ

Jak ulokować informacje w pamięci długotrwałej?

Dlatego ważne jest, aby:

� umożliwić koncentrację na nauce – skupienie na pozyskiwaniu, przetwarzaniu i przyswajaniu informacji,

� postarać się, aby sposób przyswajania wiedzy zawierał elementy wzrokowe, słuchowe, ruchowe – angażować wiele zmysłów,

� zapewnić wiele początków oraz końców i robić częste przerwy w nauce,

� zoptymalizować powtórki materiału – po 1 godzinie, 1 dniu, 1 tygodniu, 1 miesiącu,

� dać się z tym przespać – powtórzyć wieczorem, przypomnieć rano

Page 27: dr Sylwia Wrona · 2015. 11. 21. · mózg reorganizuje swoją strukturę. Gdy zdobywamy nową wiedzę czy umiejętności sprawiamy, że zmieniają się siła i jakość połączeń

TRENING UMYSŁU

Copyright © 2015 Sylwia Wrona

GIMNASTYKA UMYSŁU W DOMU

Kinezjologia edukacyjna (Gimnastyka Mózgu® P. Dennisona)

� metoda wykorzystująca ćwiczenia ruchowe do aktywizacji procesu uczenia się (organizowania pracy mózgu i ciała w celu rozszerzania własnych możliwości, poprawy pamięci, koncentracji, równowagi e.)

� przykładowe ćwiczenia wymiaru lateralnego: ruchy naprzemienne, leniwe ósemki, rysowanie oburącz (symetryczne bazgranie),

� przykładowe ćwiczenia wymiaru koncentracji: sowa, aktywna ręka, pompowanie piętą, oddychanie przeponowe

� przykładowe ćwiczenia wymiaru stabilności: punkty aktywizujące myślenie, ziewanie na energie, kapturek myśliciela

Twórcy metodyPaul E. Dennisonabsolwent studiów pedagogicznych, filozoficznych oraz psychologicznychGail E. Dennisonabsolwentka wychowania fizycznego, instruktorka tańca

Uwaga zastrzeżenia do metody (o charakterze merytorycznym i społecznym)

WODA, TLEN, SUBSTANCJE ODŻYWCZE

Page 28: dr Sylwia Wrona · 2015. 11. 21. · mózg reorganizuje swoją strukturę. Gdy zdobywamy nową wiedzę czy umiejętności sprawiamy, że zmieniają się siła i jakość połączeń

TRENING UMYSŁU

Copyright © 2015 Sylwia Wrona

GIMNASTYKA UMYSŁU W DOMU

Mnemotechniki, mnemoniki (gr. mneme: pamięć)

� ogólna nazwa sposobów ułatwiających zapamiętanie, przechowywanie i przypominanie sobie informacji

� przykładowe sposoby mnemoniczne: (1) kategoryzacja elementów, czyli uporządkowanie i pogrupowanie ich

według pewnych zasad, np. podobieństwa znaczeniowego,formalnego czy fonetycznego,

(2) skojarzenie ich z innymi znanymi już elementami, ułożonymi rytmiczne lub mającymi formę logiczną czy żartobliwą, dzięki czemu łatwo je zapamiętać,

(3) stosowanie zewnętrznych analogii, skrótów werbalnych, układu wierszowego (pierwsze litery, akronimy, wierszyki)

Za twórcę mnemoniki uchodziSymonides z Keospoeta, liryk grecki

(ok. 556-468 p.n.e.)

OBRAZ + AKCJA + EMOCJE + SKOJARZENIA = DOBRA PAMIĘĆ

Page 29: dr Sylwia Wrona · 2015. 11. 21. · mózg reorganizuje swoją strukturę. Gdy zdobywamy nową wiedzę czy umiejętności sprawiamy, że zmieniają się siła i jakość połączeń

TRENING UMYSŁU

Copyright © 2015 Sylwia Wrona

GIMNASTYKA UMYSŁU W DOMU

Techniki kreatywne

� Kreatywność – aktywna i gotowa do zmian postawa wobec wydarzeń i problemów; zdolność do tworzenia najrozmaitszych kompozycji/pomysłów, które pod istotnymi względami są nowe oraz wartościowe; zdolność do kojarzenia spraw, które pozornie nie mają ze sobą związku a przez to do wynajdywania nowych rozwiązań

� Baza: płynność myślenia, giętkość myślenia, oryginalność myślenia, dopracowywanie szczegółów

� Trening: twórcza rozgrzewka, eksploracje, kombinacje, transformacje

� Przykładowe techniki: brainstorming, 635, brainwriting – pool, bisocjacja, synektyka, 6 kapeluszy, 3 krzesła Disneya, lista Osborna, random-input, prowokacja mentalna, skrzynka morfologiczna, wachlarz koncepcji/abstrakcja progresywna, wymuszone dopasowanie

STYMULOWANIE MÓZGU DO GENEROWANIA TWÓRCZYCH IDEI

ZASADY: różnorodność, odroczona ocena, racjonalna irracjonalność, kompetentna niekompetencja, ludyczność, aktualność

Page 30: dr Sylwia Wrona · 2015. 11. 21. · mózg reorganizuje swoją strukturę. Gdy zdobywamy nową wiedzę czy umiejętności sprawiamy, że zmieniają się siła i jakość połączeń

EFEKTY NAUKI I REAKCJA „R”

Copyright © 2015 Sylwia Wrona

GIMNASTYKA UMYSŁU W DOMU

� należy pamiętać o chwaleniu dziecka oraz dostrzeganiu jego zalet i osiągnieć,

� w pochwałach i nagrodach wskazane jest jednak zachować takt i umiar,

� należy wystrzegać się przesadnego podkreślania wyjątkowości dziecka,

� warto też pamiętać, że zbyt duży nacisk na rywalizację odbiera radość działania

� warto pamiętać, że przyczyny mogą być różne – także zewnętrzne,

� należy pamiętać: „podstawą wszelkiego tworzenia jest doświadczenie niepowodzenia w procesie postępu”,

� okazać dziecku, że nie jest samo (zrozumienie i wsparcie),

� poczekać, aż opadną emocje; nie wolno robić wyrzutów ani umniejszać niepowodzenia

SUKCES NIEPOWODZENIE

Spojrzeć na sukcesy i niepowodzenia jako na źródło informacji. Wspólna refleksja: Co było wartościowe? Na co dziecko miało

wpływ a na co nie? Co i dlaczego wyszło/nie wyszło? Czy można było coś zrobić lepiej? Jak? – wnioski na przyszłość

DYSKRETNA ROZMOWA W DOBREJ ATMOSFERZE O DANEJ SYTUACJI

Page 31: dr Sylwia Wrona · 2015. 11. 21. · mózg reorganizuje swoją strukturę. Gdy zdobywamy nową wiedzę czy umiejętności sprawiamy, że zmieniają się siła i jakość połączeń

TRUDNOŚCI

Copyright © 2015 Sylwia Wrona

GIMNASTYKA UMYSŁU W DOMU

� Czego konkretnie dotyczą trudności?

� Na czym polegają? W jaki sposób się przejawiają?

� Jak dziecko reaguje na te trudności? (co myśli, co czuje, co wyraża, jak się zachowuje)

� Jak długo ma miejsce ta sytuacja? Czy trwa od dłuższego czasu, czy pojawiła się nagle? Czy coś w sposób znaczący ją poprzedzało?

� Jakie są prawdopodobne przyczyny?

� Czy dziecko otrzymało już jakąś pomoc i z jakim skutkiem? (czego dotyczyła, na czym polegała, kto jej udzielał)

� Co uważam za konieczne i mogę zrobić teraz, aby pomóc dziecku?

– rozpoznanie

Page 32: dr Sylwia Wrona · 2015. 11. 21. · mózg reorganizuje swoją strukturę. Gdy zdobywamy nową wiedzę czy umiejętności sprawiamy, że zmieniają się siła i jakość połączeń

Copyright © 2015 Sylwia Wrona

GIMNASTYKA UMYSŁU W DOMU

PAMIĘTAJMY!

Wczesne rozpoznanie, fachowa i rzetelna diagnoza(poradnia psychologiczno-pedagogiczna),

zorganizowanie i udzielenie właściwego wsparciaskutecznie zapobiega eskalacji problemu,

pomaga się z nim zmierzyć i znaleźć rozwiązanie.

Page 33: dr Sylwia Wrona · 2015. 11. 21. · mózg reorganizuje swoją strukturę. Gdy zdobywamy nową wiedzę czy umiejętności sprawiamy, że zmieniają się siła i jakość połączeń

DOBRE RADY NA DROGĘ

Copyright © 2015 Sylwia Wrona

GIMNASTYKA UMYSŁU W DOMU

� Stwórz odpowiednie (nie stresujące) środowisko – takie, w którym można bez obaw robić błędy a mimo to mieć duże szanse na sukces,

� Bądź wzorem do naśladowania,

� Przekonaj, że przedmiot nauki jest ważny i ciekawy – dziecko chce się uczyć, gdy widzi, że to ma sens,… pamiętaj mózg lubi wyzwania,

� Postaraj się, aby nauce towarzyszyły pozytywne emocje, które ułatwią zapamiętanie – trzeba zadbać o zachęty, trochę humoru, regularne przerwy i życzliwą pomoc, umożliwić naukę w grupie,

� Świadomie włączaj do pracy wszystkie zmysły dziecka,

…aby nauka była skuteczna i przyjemna

Page 34: dr Sylwia Wrona · 2015. 11. 21. · mózg reorganizuje swoją strukturę. Gdy zdobywamy nową wiedzę czy umiejętności sprawiamy, że zmieniają się siła i jakość połączeń

DOBRE RADY NA DROGĘ

Copyright © 2015 Sylwia Wrona

GIMNASTYKA UMYSŁU W DOMU

� Zaangażuj zarówno lewą, jak i prawą półkulę (zsynchronizuj ich pracę),

� Prowokuj do przemyśleń, zmobilizuj tyle typów inteligencji, ile jest w danej sytuacji stosowne, aby uczenie się było łatwiejsze i aby wykorzystać pełnię możliwości umysłu,

� Wprowadzaj chwile relaksu (odprężenia i gotowości), pozwalające na utrwalenie wiadomości,

� Zadbaj o powtórki oraz powiazanie nowego materiału z dotychczasową wiedzą (z tym co znane),

� Doceniaj, także za wysiłek

…aby nauka była skuteczna i przyjemna

Page 35: dr Sylwia Wrona · 2015. 11. 21. · mózg reorganizuje swoją strukturę. Gdy zdobywamy nową wiedzę czy umiejętności sprawiamy, że zmieniają się siła i jakość połączeń

INSPIRUJĄCA BAZA

Copyright © 2015 Sylwia Wrona

GIMNASTYKA UMYSŁU W DOMU

Page 36: dr Sylwia Wrona · 2015. 11. 21. · mózg reorganizuje swoją strukturę. Gdy zdobywamy nową wiedzę czy umiejętności sprawiamy, że zmieniają się siła i jakość połączeń

INSPIRUJĄCA BAZA

Copyright © 2015 Sylwia Wrona

GIMNASTYKA UMYSŁU W DOMU

Page 37: dr Sylwia Wrona · 2015. 11. 21. · mózg reorganizuje swoją strukturę. Gdy zdobywamy nową wiedzę czy umiejętności sprawiamy, że zmieniają się siła i jakość połączeń

INSPIRUJĄCA BAZA

Copyright © 2015 Sylwia Wrona

GIMNASTYKA UMYSŁU W DOMU

Page 38: dr Sylwia Wrona · 2015. 11. 21. · mózg reorganizuje swoją strukturę. Gdy zdobywamy nową wiedzę czy umiejętności sprawiamy, że zmieniają się siła i jakość połączeń

INSPIRUJĄCA BAZA

Copyright © 2015 Sylwia Wrona

GIMNASTYKA UMYSŁU W DOMU

Page 39: dr Sylwia Wrona · 2015. 11. 21. · mózg reorganizuje swoją strukturę. Gdy zdobywamy nową wiedzę czy umiejętności sprawiamy, że zmieniają się siła i jakość połączeń

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy

GIMNASTYKA UMYSŁU W DOMU

dr Sylwia Wrona

[email protected]

EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL

Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu16 listopada 2015 r.