Dramada Beden Dili

7/30/2019 Dramada Beden Dili

1/11

GAZNVERSTESKIREHR ETM FAKLTES, Cilt 6, Say 2, (2005), 103-113 103

DRAMADA BEDEN DL

Nihat ALIKANGazi niversitesi Krehir Eitim Fakltesi Eitim Bilimleri Blm

Krehir / TRKYE

Engin KARADAYeditepe niversitesi Eitim Fakltesi Eitim Bilimleri Blm

Kadky /stanbul / TRKYE

Geli Tarihi: 13.10.2005 Yayna Kabul Tarihi: 12.12.2005

ZET

Drama insan yaam boyunca sren bir eylemdir ve yaama sanatdr. Drama sayesinde ocuk, ok sevdiioyun etkinlii ierisinde yaantsn tanma ve uygulama frsatn elde eder. Gnmzde drama yaratc, eitici,psikodrama ve sosyodrama olmak zere drt alt balk altnda irdelenmektedir. Drama ile ilgili kavramlaryaratclk, metaksis, etkileim, eylem, edim ve empati olarak aklanabilir.

Drama, bir duygu veya dncenin, hareket, mimik, jest ve szle anlatlmasdr. Bir baka deyile, bedendili ile bir konu ya da durumun canlandrlmas, yaayarak yanstlmas, yaantya dntrlmesidir

Beden dilini bilinli ve etkin ekilde kullanarak olaylar dramatize edebilmek eitim-retim srecinde,rencilerin dikkatini ekmede, soyut ifadeleri somutlatrmada, vurgulamalarda ya da mesajlarn anlalrlnykseltmede beden dili nemli rol oynar.

Drama yntemi ierside yer alan pandomim teknii insann i dnyasnn ve eylemlerinin bilinli olarakkullanmasnda, kavramlarn ve olaylarn canlandrlmasnda nemli bir neme sahiptir. nk eitim srecinderetmenin davran biyolojisi nemlidir.

Bu almada, drama kavramna ilikin yaratc, eitici, psikodrama, sosyodrama, beden dili ve pandomimtekniinin eitim-retim srecindeki nemi aklanmaya allmtr.

Anahtar Kelimeler: Drama, Beden Dili, Pandomim.

BODY LANGUAGE IN DRAMAABSTRACT

Drama is an act continuing life-long of a human and is an art of living. Owing to drama a child can gainthe apportunity of practising and learning his life in games that he likes most. Today drama is scrutinized in four sub-titles as creative, educational, psychodrama and sociodrama. The concepts about drama can be explained as

creaticeness, metaksis, interraction, action, activity and empathy.Drama is the explanation of a sense or thought by motion, mimic, gesture and in words. In other words it is

the animation of a situation or a subject using body language, reflecting by living, transforming into life.

By using the body language consciously and effectively, it has an important function at dramatizing theevents, getting students attention in education, concretizing abstract expressions, at stres accent and increasing theunderstandability of messages.

Pantomime technic in drama method has a great importance at using the activities and humans worldconsciously and animating the expressions and events. Because a teachers acting biology is importatnt aneducational period.

In this study related to drama expression, the importance of creative, educational, psychodrama,sociodrama, body language and pandomime technic in educational period has been tried to explaired.

Key Words:Drama, Bady Language, Pandomim


2/11

Dramada Beden Dili / N.alkan ve E.Karada104

1. GR

Drama kavram Yunanca drandan

tretilmitir ve dran szcnn yapmak,etmek, eylemek anlamlarn tad

bilinmektedir. Tiyatro bilimi iinde drama

zetlenmi, soyutlanm eylem anlamna

(San, 1990: 574) gelmektedir.

Trke szlkte, sahnede oynamak iin

yazlm oyun, tiyatro yazsn ya da ackl,

zntl olaylar, kimi kez gldrc

ynlerini de katarak konu alan sahne oyunu

tr (TDK, 1983:341) eklindetanmlanmaktadr. Dram szcnn

dilimize geii her iki tanmdan da

anlald gibi yapmak, eylemek,

uramak biimindedir ve gnmzde ise

drama szc oyun oynamak,

canlandrmak anlamnda kullanlmaktadr.

Nutkuya (1976) gre; drama, insann

yaam boyunca sren bir eylemdir ve ksaca

drama; Yaama sanatdr.

Gnmze gre dramann pek ok

kavramsal anlam yaplmtr bu tanmlardan

bazlaryledir;

Drama, dorudan doruya yaamaktr. Eitimde drama, amal bir etkinliktir.

Bu amalarn birinci boyutu eitime

ilikin, ikinci boyutu rehberlik ve

psikolojik danma almalarna

ilikindir.

Drama bir renme yntemidir.Drama araclyla ve durumlarla

bunlarn arasndaki balantlar kolayca

renilmektedir. D gcnn

alabildiine geniletilebildii bir

alandr (ONeill ve Lambert,

1990:271).

2. Dramann eitleri

Gnmz drama tanmlar ve eitleri

incelendiinde ok farkl tanmlarla ve

snflandrmalarla karlalmaktadr. Buna

karn en ok kullanlan drama eitleri drt

blme ayrlmaktadr. Bunlar; yaratc

drama, eitici drama, psikodrama ve

sosyodramadr. Bu drama eitlerinin

ierikleri ise;

2.1. Yaratc drama

Yaratc drama doaldr, yazl bir metni

yoktur, sunusal deildir yani sahnelenmesi

gerekmez, olay merkezli olup, lider

tarafndan rehberlik edilen katlmclar,

yaadklar ve hayal ettikleri durumlar

yaratc drama ekli iinde yanstrlar. Lider

grubun kefetmesi, gelimesi, fikirlerini ve

duygularn dramatik oyunlar yoluyla ifade

etmesi iin rehber olur. Yaratc dramann

doal ya da doalama eklinde olmas,sunusal olmamas, onun seyircilere

sergilenmesinin gerekli olmadn

gstermektedir. Yaratc dramaya katlan

kiilere katlmc, yneten kiilere de

retmen yerine lider denilmektedir.

2.2. Eitici Drama

Eitici drama; mmkn olduunca esnek

olmakla birlikte, temel kurallar nceden ve

dardan belirlenmi, bir grupta yaayan,yetikin bir lider (rnein bir retmen)

tarafndan ynlendirilen ya da en azndan

balatlan ve ocuklar tarafndan bir grup

oyunu gibi alglanabilen etkinlikler

btndr (nder, 2004:31).

Eitici drama, eitim amalaryla

snrlandrlmaktadr. Sz konusu olan

etkinliin kapsam eitici tarafndan

belirlenmektedir, nk bu etkinlik eitici

dramadr, drama eitimi deildir. Eitici


3/11

GAZNVERSTESKIREHR ETM FAKLTES, Cilt 6, Say 2, (2005) 105

drama bir adm sonra ne ile karlaacan

bilmeden yaama ait rolleri yeri gelince

oynamak ve bu yolla yaam tanmak

demektir (Gnen, 1992:41).

2.3. Psikodrama

Psikodrama gnmzde telkin ve tedavi

arac olarak kliniklerde, insan ilikilerini

gelitirme ve eitim arac olarak eitim

kurumlarnda, endstride, evlilik

danmanlnda, slahevleri ve

hapishanelerde olmak zere eitli

kurumlarda hem ocuklara hem de

yetikinlere uygulanmaktadr (Kaner,

1990:457).

2.4. Sosyodrama

Sosyodrama etkinliklerinde sosyal

sorunlarn irdelendii almalar yer alr.

Bunlar balk paras, kzlarn erken yata

evlendirilmesi, otobs duraklarnda yaanan

sraya girip girmeme kavgalar, sokak

ocuklarnn gerei gibi sosyal hayattan

alnan konular olabilecei gibi eitimdecezann yeri, kopya ekmenin drstlkle

ilikisi, arkadalk ilikilerinde gven gibi

gruba ya da okula ilikin konularda olabilir.

Dikkat edilmesi gereken nokta

sosyodramay kullanan dramann daha geni

bir kavram olmas; iletiim, etkileim, duyu,

gven, uyum almalarndan rahatlama

egzersizlerine kadar kapsaml bir sreci

iermesidir (Bozdaan, 2003:79).

3. Drama le lgili Kavramlar:

3.1. Yaratclk

Yaratclk btn duyular, duyum, duygu

ve dnceleri ile birlikte tm insan kapsar.

Yaratclk kendini yalnz okulda gstermez.

Her yerde, ocuklarn oynadklar,

deneyimler edindikleri, evrelerini

kendilerine gre yorumladklar her ey de

ortaya

kar. Szgelimi bir yatak rtsn

alp masann zerine rtmeleri ve masay bir

maara ya da kulbe olarak canlandrmalar,

yaratclk gsteren bir oyundur. nk

sradan eyalara imgelem (duygularmz

kullanarak zihinlerimiz bir eyin temsilini

yaratma srecidir) yoluyla farkl

fonksiyonlar kazandrlmtr. Eer her

eyin olduu gibi kalmasn istemiyorsak,

yaratclk kanlmaz bir gereksinimdir. O

halde yaratclk kurallara da kar gelip,

denenmi eylere kar kuku ve merak

gsterebilmek ve denemektir (Bode ve

Gunter, 1979:18).

3.2. Metaksis

Metaksis, drama srecinde katlmclarn

hem gerein hem de oyunsu srelerin

farknda olmas anlamna gelmektedir.

zetle metaksis iki dnyay ayn anda aklda

tutan yksek bilin durumudur

(www.perseus.edu).

3.3. Etkileim

Bir insann bir baka insanla karlamas,kendini dier insanlara gre uydurmas,

karlkl koullandrmal davranlarndan

birinin etkinliinin dierinin etkinliini

izlemesi, ama ikincisinin eyleminin ayn

zamanda gene onun etkinliinden hareket

kazanmas etkileimdir (San, 1985:99).

3.4. Eylem

Eylem maddesel bir gcn ya da bir

dncenin ortaya kdr. Psikolojikadan iki temel biimi vardr: oyun ve

emek. lkinin zgr bir eylem olmasna

karn; emek dzenleme ve ynetim

gerektiren bir eylemdir. Bununla beraber

eylemlerde asl olan beden organlarnn

hareket ettirilmesi deildir. Eylemlerin

nedenlerini dnce ve duygularda aramak

gerekmektedir. Bir eylemde ama ve karar

genellikle bedeni harekete geirse de,

iradenin buna kar koyduu da olur. radeye


4/11


ynelik eylemler daima da ynelik olmaz.

Bazen de ie ynelik olur. Bu tr eylemin

belli bal drt eit aamas vardr: Ama,

Dnme ve Akl Yrtme, Seim ve

Karar ve Uygulama (Ertrk, 1988:105).

3.5. Edim

Edim ruhbilim terimi olarak ngilizce

performence deyimi ile zdelemi ve

belirli bir durumla karlat zaman kiinin

yapabildikleri anlamnda tanmlanmtr.

Performance eylemlerin daha bilinli

kullanlmas, olup bitmi itir. Edim ise

belirli bir i durumuyla karlat zaman

kiinin yapabildikleridir. Eylemlerin amal,

bilinli kullan, bitmemiidir.

3.6. Empati

Bir kiinin kendisini karsndaki kiinin

yerine koyarak olaylara onun bak asyla

bakmas, o kiinin duygu ve dncelerini

doru olarak anlamas, hissetmesi ve bu

durumu ona iletmesi srecine denir

(Dkmen, 2002:135).

Dkmene (2002) gre, empati

kurabilmek iin gereken e unlardr:

1. Empati kuracak kii kendinikarsndakinin yerine koymal olaylara

onun bak asyla bakmaldr.

2. Empati kurmu saylmamz iinkarmzdaki kiinin duygularn ve

dncelerini doru olarak anlamamz

gerekir.

3. Empati tanmnda son e ise, empatikuran kiinin zihninde oluan empatik

anlayn karsndaki kiiye iletilmesi

davrandr. Karmzdaki kiinin duygu

ve dncelerini tam olarak anlasak bile,

eer anladmz ona ifade etmezsek

empati kurma srecini tamamlam

saylmayz.

zetle empati en yaln anlam ile

karsndakinin sylediklerini anlamak ve

karsndakinin hissettiklerini hissetmektir.

Korktuumuzda yzmzn nasl bir biime

brnd, bedenimizin, duruumuzun nasl

farkllat, yolda yrrken insanlarn yz

izgilerinin neyi anlatt, bize uzanan bir

elin bize doru nasl ynelimde bulunduu

empati kavram ile dorudan ilgilidir. Bu

grsel ipular, karmzdaki kiiyi anlamay

ve onun hissettiklerini hissetmeyi

kolaylatrr (stnda, 2000:50).

4. Dramann lkeleri

Eitimde drama etkinliinde dl veyaceza yoluna bavurulmaz. Szel takdir

aralkl pekitire olarak verilir.

Eitimde drama almalar asla biroyuncu eitimi olarak dnlmez.

Dolaysyla bu almalar, seyirciye

oynanan bir temsil olarak hazrlanmaz.

Dramann oyuncular ayn zamanda

izleyicileridir. Bu almalarda izleyici

bulundurulmaz. Bu almalar, snfta,holde, bahede, ktphanede,

yemekhanede uygulanabilir. almalar

srasnda zel bir mekna ya da

aksesuara ihtiya yoktur.

Eitimde drama almalarndarencilerin ne syledii deil, neyi

nasl syledii anlam tar. Drama bir

analiz yntemi deil bir sentez

yntemidir. rencinin btn zgrl

de program amac iinde bir

zgrlktr, ondan daha fazlas

istenmez.(Gnen ve Dalkl, 2003:74).

Dramada insana ve bireysel farkllklarasayg esastr.

Drama isteyen herkese ak olan, hayatboyu yararlanlabilecek bir alandr.

Katlmda gnlllk esastr.

Drama gruba yneliktir ve grup


5/11


dinamiklerinden hareket eder.

Her birey belirli bir yaratclkpotansiyeli ile doar. Uygun ortam vekoullarda bu potansiyel aa

karlarak gelitirilebilir.

Drama sonuca deil srece yneliktir.Dramada grup yelerinin kendilerine,birbirlerine ve lidere gveni esastr.

Grup iinde gvenin gelitirilmesinden

lider sorumludur.

Dramann znde doalama bulunur(Bozdoan, 2003:31).

5. Dramann Hedefleri

Yaratclk ve estetik geliim,Eletirel dnme yetenei,Sosyal geliim ve birlikte alma

yetenei,

Gelitirilen iletiim hnerleri,

Kendini tan

ma (Mccsalin, 1990:4)Kendine gven duyma ve karar vermebecerisi kazanma,

Szck daarcn gelitirme yoluyladil ve iletiim becerileri kazanma,

mgeleme gcn, duygularn vedncelerini gelitirme,

Bakalarn anlama ve hissetmebecerilerini gelitirme (empati kurma)

Farkl olay ve olgularla ilgili deneyimkazanma,

Moral ve manevi deerlerin gelimesineolanak salama,

Problem zme ve karlalanproblemleri yeni bir bak asyla

inceleme,

Kazanlan, deitirilen yada dzeltilendavranlar hakknda bireye bilgi verme,

Holanlmayan durum, olay yadaolgularla nasl baa klacan

gsterme,

inde yaanlan dnyay daha somutolarak grmeyi salama;

Soyut kavramlar ya da yaantlarsomutlatrma,

Bireyler arasndaki farkllklara hogrile bakabilmeyi salama, olarak

sralanabilir (Nixon, 1988: 11;

ONeill,1990:201; merolu 1990:41;

stnda 1994:24; Fleming, 1995:95).Drama, bir duygu veya dncenin,

hareket, mimik, jest ve szle anlatlmasdr.

Bir baka deyile, beden dili ile bir konu ya

da durumun canlandrlmas, yaayarak

yanstlmas, yaantya dntrlmesidir.

6. Beden Dili

Beden dili insann ilk anlama arac ve ilk

dili olmutur. Bedenlerinin dili aracl ile

insanlar; duygularn, dncelerini,isteklerini, ihtiyalarn ve ruhsal

zenginliklerini baka insanlarla

paylamlardr (Balta ve Balta,

2001:111).

Bedenle iletilen mesajlar genellikle ruh

halini ve hisleri anlatan emarelerdir. Ancak

planl ve bilinli olarak (bir mimik) yaplan

amal bir bildiri ile anszn ortaya kan

davranlar arasnda tabiki fark vardr. Fakat

insanlar dnyann her yerinde belirgin

evrensel olan yz ifadelerine sahiptir.

Duygusal durumlar bunlarla aa vururlar.

Bunlar; kzgnlk, korku, aknlk, znt,

nefret, sevin gibi hisleri gsteren kas

hareketleridir.

Beden dilimizin ortaya koyduu

davranlar, konutuumuz kiilere ruh

halimiz hakknda bilgi verir ve insanlarla

konuup konumama isteimiz, dinleyip


6/11


dinlememek veya destekleyip desteklememe

niyetimizi anlatr. Beden dili, i dnyay

dorudan yanstma zelliine sahiptir.

nsan birisine gzleriyle scak, parlak,

sevinli, souk bakabilir ve birisini

baklaryla aalayabilir, kendisinin emin

olmadn belli edebilir (Schober, 1999:57).

Dolaysyla btn bu davranlar ruhsal

tepkilerin beden dili ile ifade edilmesidir.

Beden ve ruh birbirinden ayrlmaz bir

btndr. ngilizce de bunu ok gzel ifade

eden szckler somebody birisi,

nobody hi kimse dir. Bedenimizolmakszn bizler hiiz ve benlik kavram da

anlamszdr. Biz ne isek bedenimiz

sayesinde oyuz. Bedenimiz ruhumuzun

eldivenidir. imizdeki tm kprtlar,

duygular, heyecanlar, arzular bedenimiz

sayesinde kendilerini ifade ederler.

Bedenimizin ifadeleri olarak adlandrdmz

aslnda isel hareketlerimizdir. Kendimizi ve

evremizi sadece bedenimiz sayesinde

alglayabiliriz (Molcho, 2000:25).

Beden dilini bilinli ve etkin ekilde

kullanarak olaylar dramatize edebilmek

eiti-retim srecinde, rencilerin

dikkatini ekmede, soyut ifadeleri

somutlatrmada, vurgulamalarda ya da

mesajlarn anlalrln ykseltmede

retmenin beden dili nemli rol oynar

(alkan ve Yeil; 2005:201). nk eitim

srecinde retmenin davran biyolojisi

etkilidir.

Jestler ve mimikler dier kiilere grsel

sinyaller gnderen hareketlerdir. Bir jestten

sz edilebilmesi iin yaplan hareketin bir

bakas tarafndan grlmesi ve yaadmz

duygu ve dnceyle ilgili bir bilginin

kardaki kiiye iletilmesi gereklidir. Jest ve

mimikler, dnce ve duygularmz

destekleyen, onlar somutlatran

hareketlerimizdir. rnein sohbet srasnda

gz krpma, ba sallama, kollar ama gibi

iaret ve hareketler iletmek istediimiz ve

programladmz bir mesaj ieren

jestlerdir. Mimik jestler, bir objeyi veya bir

hareketim mmkn olduu kadar kusursuz

olarak taklit etmek amacyla yaplan

jestlerdir. Bunlar olmakta olan bir olayn

taklit edilerek aktarlmas kadar, sz konusu

yaanty grmemi kiinin anlayabilmesine

de yardm eden jestlerdir. Mimik jestler,

tiyatroya zg jestler, taklit jestler, ematik

jestler, teknik ve kod jestleridir (Balta ve

Balta, 2001:41).

Mimik jestleri, Balta ve Balta (2001) u

ekilde ifade etmektedir:

Taklit jestler:Sosyal ve teatral jestlerden

ok farkldr. Taklit jestler, rzgrn veya

kpein sesini taklidi gibi, bir insann

olmad veya olamayaca bir eyi taklit

etmesidir. Bu jestlerde genellikle eller etkin

rol stlenir.

ematik jestler:Ksaltma ve zetleme ileilgili taklitler olup mimik jestlerin bir baka

trdr. Bu jestle kii bir durumun en gze

arpan zelliini alp sadece bununla o

btn tanmlar. Bu jestler nesne veya bir

durumu ifade etmek iin kullanlr. Ate

etme hareketi, sigara olmadan sigara ime

hareketi, olmayan bir bardakla su ien

kiinin yapt hareket bu tr mimik jestlere

rnektir. Eim-retim srecinde kavramlar

veya olaylar dramatize etmede yardmcolan bu jestler, rencilerin dikkatini

ekmede, motive etmede, grup almalar

ierisinde yer almalarna olanak salayan

bedensel ifadelerdir.

Teknik ve Kod jestler: Belirli bir meslek

grubunun kendi aralarnda kullandklar

jestlerdir. Polisler, pilotlar, borsa

memurlarnn kullandklar jestler gibi. Bu

kiilerin anlatm iin kullandklar jestler

birbirleri ve onlarla ilikili olanlarn


7/11


anladklar teknik jestlerdir.

Kod jestler, dilsiz alfabesinin ellerle

kodlanmas ve ellerle yazlmas gibi, bilgiyisistemli birekilde kodlayan jestlerdir.

Tiyatroya zg jest ve mimikler:

zleyicileri honut etmek iin artistlerin

kullandklar jestlerdir. Teatral mimiklerin

oluturulmasnda esas olarak iki teknik sz

konusudur. Bunlardan birinde, aktr roln

oynayaca karakteri btn ayrntlar ile

izler ve onun hareketlerini ve ifadelerini

taklit eder. Dierinde ise, yanstaca

duygusal tonu yakalar ve o duygu durumuna

girerek, bu duygudaki insan davranlarn

kendiliinden ortaya koyar.

Artistler esas olarak bu iki teknii birlikte

kullanrlar. zellikle pandomim sanatlar

teatral mimiklerle sanatlarn icra ederler.

Gnmzde bu mimikler hem sahnede hem

de sosyal hayatta kullanlr. Teatral

mimikleri gnlk yaantlarna aktarm

birok kii hayat bir tiyatro gibi oynayarakyaar. Bu tr insanlar renkli kiilikleri ile

evrelerine ok sayda kimseyi toplarlar.

Drama ynteminde kullanlan

tekniklerden bir tanesi de pandomim

tekniidir. Bu teknikle kavramlar, deyimler,

ataszleri veya olaylar eitim-retim

srecinde dramatize edilebilir. Bu ekilde

ders oyunlatrlarak, rencileri etkin

katlm salanarak, renme kolaylatrlp

ve kalc hale getirilebilir.

7. Pandomin (Mim)

Pandomim, insann i dnyasnn ve

eylemlerinin bilinli olarak vcut tarafndan

dile getirilmesidir. Pandomim, temelde

insan konu almakla birlikte tiyatral anlam

olan baz evre elerini de kapsar.

Dille anlatmda olduu gibi, beden dili ile

anlat

m da, rol yapma olay

n bir paras

d

r.

Beden dili ile anlatm, kayna bakmndan,

alglamaya ve duygulara seslenir. Oyuncu,

ayet bedenini nemli bir anlatm arac

olarak kullanmay amalyorsa, pandomim

unsurlarn bilmek zorundadr.

Herhangi bir oyun metinsiz oynanacaksa,

beden dili ilevini stlenecektir. Bu anlatm

biimi iyi kullanlrsa, vcudun dili somut ve

armlara ak ise, sahnedeki olayn

szsz olarak oynand

alglanmayacaktr. nk pandomim,

szck yada ses kullanmadan sadece

hareketlerle yaplan dramadr. Ancakhareketler ylesine belirgin olmaldr ki,

eer pandomimle diki dikmeyi

anlatyorsanz karnzdaki kii ineyle iplii

gryormu gibi hissetmelidir.

Pandomim, bir hikyeyi veya olay

canlandrmada kullanlabilir. Drama hikye

merkezli veya herhangi bir uyarc veya

durumdan doalama eklinde ortaya ksa

bile hem retmen hem de ocuklar baz

hareketleri mim (jestlerle kurulan iletiim,

taklit etmek, temsil etmek) yoluyla

anlatabilirler (merolu, 1990:56).

Pandomim, rencilerin diyalog zerinde

dnmeden beden dilini kullanarak iletiim

salamaya tevik eder. zgven salamann

yan sra dil yetisinin gelimesini de etkiler.

Beden dili ile iletiim kurmay baaran bir

kii kendisini sz yada yazyla da ifade etme

aamasna daha kolay gei yapar.

Yz ifadeleri, jestler, beden hareketleri

gibi paralingusistik iletiim elerinin

vurguland etkinlikler, uygun szcklerin

eklendii paralel almalarla da

desteklenebilir. Bu tr almalarda szel

olmayan iletiim elerinin yerini

doldurmak deil bu eleri gelitirmek

amalanr (Holden, 1981:57).

Berlin Devlet Oyunculuk Okulu retim


8/11


yeleri (2003) pandomini yle ifade

etmektedirler; Pandominci, hayalindeki

nesneyi, onun biimi ve arlndan yola

karak anlatr. Biim iin belli lde statik

bir tutum gereklidir.

Vcutla yaplan hareketler, ou zaman

ekme ve itme olaylarna dayanr. Yaplan

hareket, ne kadar ok g isterse, bu iliki o

kadar belirginleir.

Oyuncu bir yandan, bir eyi kendine

doru ekerken, bir yandan da onu

kendisinden uzaklatrr, yani kendi arlk

noktasna gre iter. Arlk noktas, genel

olarak gbek dolayndadr.

Yalnzca hayal edilen nesneler

kullanlrken, yani gerekte var olmayan

arlklarla allrken, kalann durumu

(yani arlk noktas) deitirilir ve bir kart

g (kart arlk) varm gibi davranr,

bylece gcndeki arlk grsel olarak

alglanabilir.

ekerken hayal edilen nesne, kalayadoru ekilir; ayn zamanda, kala, hayal

edilen nesneye yaklar (kart hareket).

terken bunun tersi olur.

br hareket alanlar iin de bu

geerlidir. nsan bir eyi eline alrken,

yerden kaldrrken, yakalanrken vb.

kalasn ve nesneyi birbirine doru hareket

ettirir. Buna karlk, bir eyi kendinden

uzaklatrrken, atarken, kala ve nesnebirbirinden uzaklar.

Pandomim, doal davranlarn dnda

bir ey deil, gerekten kazanlm bir

soyutlamadr. Pandomim tekniinde, nce

gerek olayn zellikleri incelenir. Tek tek

organlarn birbiriyle olan ilikisi, nefes alma,

gerginlik ve rahatlama nemli rol oynar.

Zorunlu olan eyler, rastlantsal olan

eylerden ayrlr. Bylece olay taklit

edilebilir. Bu noktaya taklp kalmamak iin

nemli eyler vurgulanr, nemsizler ise bir

yana braklr, olayn paralar arasndaki

birbirini izleme zellii n plana alnr.,

belirginletirilerek ve ritim katlarak, bir

sanat yapt haline getirilir. Ritmin olmad,

bedenin yer almad bir etkinlikte ve

retimde renciler dinleyici (suskun bir

topluluk), retmen ise krsde konuan bir

hatip olmaktan ileriye gidemez.

renciler, vcutlaryla konular, olaylar

dramatize etmeli ki, o zaman bedenleri ve

ruhlar estetik adan gelisin ve kendilerine

z gven duyabilsinler. Dolaysyla, hibirrenci dnlemez ki dersleri srann

altnda dinlesin, hibir retmen

dnlemez ki, tavana veya dar bakarak

ve gzlerini rencilerinden kararak ders

anlatabilsin. nk yaam, karlkl

etkileim ve iletiimi ierir ve szsz

davranlar retim srecinde nemli rol

oynar.

8. SONU ve TARTIMA

Drama etkinliine katlanlarn, en bata

grup ii bir almaya hazr olmalar,

kendilerini rahat ve gvenli duyumsamalar,

kendilerinde yeni ve deiik eyler

kefetmeye hazrlkl olmalar gereklidir ve

bu bir bakma yeterli n kouldur. Grup

iinde daha kk gruplarla tartarak fikir

alverii, eletirme gibi dnsel boyutta

almalarn yaplmas da gereklidir. Bunun

iinde bir bireyin kendini bu kk grupve/veya byk grupta rahat ve gvenli

hissetmesi gereklidir (San, 1992:122).

Dramada rencilerin dnce ve

duygular paylama istei dorultusunda z

sayglarn gelitirir.

Drama ile bireyler kendi fikir ve

nerilerinin grup tarafndan kabul edildiini

ve kullanldn grrler. Bakalarn nasl

etkileyeceklerini, nasl etkili fikirler ortaya


9/11


koyacaklarn ve onlar uygun olarak nasl

sunacaklarn, kendilerini nasl baka

insanlarn yerine koyacaklarn renirler.

Rolleri deneyebilir ve hemen geribildirim

alabilirler. Grup yaratc fikirlerin ve etkili

deerlendirmenin gl bir kayna olabilir

(O'Neill-Lambert, 1990:201).

letiim sanatlarndan biri olan eitim

amal drama etkinliklerinin dil geliiminde

etkili olduu sylenebilir. Dramann sadece

szel deil, szel olmayan iletiim

becerilerini de gelitirmektedir. ocuk bu

etkinlikler iinde yer alrken dnme,konuma, dinleme, anlatma ve birbiriyle

iletiim kurma becerilerini de kazanr.

Kendine gven duygusu ocuun dil

geliiminde nemli bir faktr olarak rol

oynar. ocuklar iletiimleri srasnda birok

eyi anlayabildii halde snrl kelime

hazinesi nedeniyle kendisini szel olarak

anlatmada glk eker. Bu nedenle drama,

farkl ocuklara yeni deneyimler ve yeni

kavramlar kazandrr. Bu ortamda ocukkendini bask altnda hissetmedii iin

dncelerini rahat bir ekilde ifade eder.

Ayrca drama etkinlikleri srasnda ocuun

vcut hareketleri esnasnda vcut paralarn

(gzn, ban, yzn, ellerini, kollarn)

kullanmas ocuun szsz iletiimi

renmesine frsat verir. ocuk kelimeler

olmadan mzik, jest ve vcut hareketleriyle

nasl konuacaklarn kefederler (Karada

ve alkan, 2005: 107-109).

Sosyal geliim bireyin doduu andan

itibaren iinde bulunduu sosyal evrenin ve

kltrn deerlerini ve davranlarna uyum

salama srecidir. ocuk sosyal

evresindeki kiileri bu srete tanr ve

onlarla iliki kurar. Drama sayesinde ocuk

eitli etkinliklerin zelliine gre tartan,

konuan olaylar yaayan ve yaratan kii

olarak evresinde olup bitenleri daha iyi

anlar ve anlamlandrr.

Dramada insanlar aras karlkl

davranlar renilebilir ve retilebilirdurumda olduu iin ocuun pasifliini

iine kapankln giderme yollarndan

biridir. Kukla ile konuma, grupta

konumadan yan yana oturma sosyal beceri

gelitirmek iin birer adm olabilir. Drama

almalarnda gncel bir olayn

anlamlandrlp canlandrlmasnda bir

konudan yola karak ocuklar duyarl hale

getirilebilir. ocuklarn ve kiiliklerin

kullanlmas mmkndr. Bylece ocuklarkendi kltrlerinin ve dier kltrlerin

yetkin eserlerini ve kiiliklerini tanma

frsat bularak kltrel adan zenginleirler.

Drama srasnda ocuk gzledii ve

yaad olaylar deiik rollerle

canlandrrken, skntlarn tedirginliklerini,

korkularn, zlemlerini eitli vcut

hareketleriyle anlatr. Bu ocua vcudunu

koordineli bir ekilde istedii amaca uygun

olarak kullanma frsat verir. Becerilerin

gelimesinde ocua kendi vcudunun

zelliklerini tanmas iin yardm etmek

gerekir. Dramada ritim ve hareketle ilgili

oyunlar balang iin en uygun

etkinliklerdir (Gnen ve Dalkl, 2003:45).

Yetikin bir kii dncelerini kelimeler

yoluyla ifade edebilir. Ancak ocuklar

kendilerini, dncelerini hareketlerle ifade

ederler. Birok drama etkinliinin mzikeliinde yaplmas yaantlarn, duygularn,

ifade edilmesine g katar. Mzik

hareketten harekete, durumdan duruma

geii kolaylatrr. zellikle mziin

vcutla yorumlanmas olan yaratc dans iin

mzik yardmc bir aratr.

Denge oyunlar, toplarla almalar, atp

tutma egzersizleri ve pandomimle bir ata

sznn veya deyimin veya bir objenin

anlatlmas d evreye kar ocuu acemi


10/11


olmaktan kurtaran dier drama

etkinlikleridir. Hareketi tekrarlama ve

altrmalar ocuun karsna kabilecek

engeli kolayca aabilme yeteneini, gcn

yerinde ve zamannda kullanma alkanl

kazandrr. ocuun hareket geliimi

sayesinde kazand fiziksel gven daha

sonra psikolojik gvene dnerek dier

olanlarda da avantajl duruma gemeyi

salar.

renme-retme srecinde ocuun

vcut dili ile kavramlar ifade edebilmesi,

ocuun kendine olan z gvenini artrr vetoplum karsnda konuabilme ve kendini

ifade etme becerisi kazandrr. Dolaysyla

pandomim ocuklarn derslere etkin

katlmn salayan bir tekniktir.

9. NERLER

retmenlere drama ile ilgili hizmet ii

eitim hizmetleri sunularak, yaratc drama,

eitici drama, psikodrama, sosyodrama ve

beden dili konularnda aydnlatlmalarsalanmaldr.

retmenler, eitim-retim srecinde,

ocuklarn yaratclklarn gelitirici,

retim almalarna arlk vererek,

ezbercilikten kurtulmalarna nclk

etmelidirler.

retmenler eitim-retim srecinde

Hayat Bilgisi, Fen Bilgisi, Sosyal Bilgiler ve

Trke derslerinde sosyodramaya arlkvererek rencilerin retimin merkezinde

olmalarn salamalar renmeyi katk

salayacaktr.

retmenlerin beden dillerini bilinli ve

etkin ekilde kullanmalarna olanak

salayarak ve brorlerle desteklenerek,

olaylar dramatize etmelerine katk

salanmaldr.

retmenler, pandomim tekniini, hikye

ve olaylar canlandrmada kullanarak,

rencileri uyarc ve motive edici drama

almalarna yer vermelidirler.

10. KAYNAKLAR

Balta, Z. ve Balta, A., 2001, Bedenin Dili,

Remzi Kitapevi, stanbul.

Berlin Devlet Oyunculuk Okulu retim

yeleri, 2003, Oyunculuk El Kitab

(ev: Leyla Serdarolu), Mitaos

Boyut Yaynlar, stanbul.

Bode, U. ve Gunter O., 1979, Yaratclk

Eitimi (ev. Berna Can), FriedrichVerlag Veelbor, Boon-Bad.

Bozdaan, Z., 1993, Yaratc Drama, Nobel

Yayn Datm, Ankara.

alkan, N. ve Yeil, R., 2005, Eitim-

retim Srecinde retmenin Beden

Dili, G.. KEF Dergisi, Cilt 6 (Say:1)

Dkmen, ., 2002, letiim atma ve

Empati, Sistem Yaynclk, stanbul.

Ertrk, K., 1988, ada Bilimsel Eitim

Nedir?, Varol Maatbas, Ankara.

Fleming, M., 1995, Starting Drma Teaching,

David Fulton Publishers, London.

Gnen, M. ve Dalkl, N. U., 2003, ocuk

Eitimde Drama, Epsilon Yaynclk,

stanbul.

Gnen, M., 1992, ocuk ve Yaratclk, 8.

YA-Pa Okul ncesi Eitimi veYaygnlatrlmas Semineri, Bursa.

Holden, S., 1981, Drama in Languge

Teaching, Longman.

http://www.perseus.edu

Karada, E. ve alkan, N., 2005,

Kuramdan Uygulamaya lkretimde

Drama, An Yaynclk, stanbul.

Kaner, S., 1990, Psikodrama-Kuram, Teknik


11/11


ve Aralar Ankara niversitesi Eitim

Bilimleri Fakltesi Faklte Dergisi

Cilt 23 (Say 2): 457, Ankara.

McCaslin, N., 1990, Creative Drama n The

Clasroom, Longman, London.

Molcho, S., 2000, Beden Dili, (ev: E. Tulin

Batr), stanbul: Gn Yaynclk.

Nixon, J., 1988, Teaching Drama A

teaching skills workbook, fokus on

education, Mac Millan Education Ltd.,

londan.

Nutku, ., 1976, Teaching Drama (ev.Tlin ener, Filiz Ko Materyal), Ma.

M. Educ., London.

O'Neill, C. ve Lambert, A., 1990, Drama

Structures A Practical Handbook For

Teachers, Heinemann Educational

Book Inc. London.

merolu, E., 1990, Ana Okuluna Giden

Be Alt Yandaki ocuklarn Szel

Yaratclklarnn GelimesineDramann Etkisi, Hacettepe

niversitesi Salk Bilimleri Enstits

Yaymlanmam Doktora Tezi

Ankara.

nder, A., 2004, Yaayarak renme in

Eitici Drama Kuramsal Temellerle

Uygulama Teknikleri ve rnekleri,

Epsilon Yaynclk, stanbul.

San, ., 1985, Sanat ve Yaratclk EitimiOlarak Tiyatro, Ankara niversitesi

Eitim Bilimleri Fakltesi Dergisi,

Cilt,18: 99-112, Ankara.

San, ., 1990, Eitimde Yaratc Drama

Eitim Bilimleri Fakltesi Dergisi,

Cilt: 23 (Say:2): 573-574.

Schober,O. 1999. Beden Dili, (ev: Seda

zbent), stanbul: Aron Yaynevi.

TDK, 1983, Trke Szlk, TDK Yaynlar,

Ankara.stnda, T., 1994, Gnmz Eitimde

Dramann Yeri, Yaadka Eitim, 9

(37).

stnda, T., 2000, Yaratc Drama

retmeninin Gnl, Pegem

Yaynlar, Ankara.

Documents

Dramada Beden Dili